MAYIS 2009 ” Kriz Sonrasında Dünya Düzeni ve Kamunün Rolü”

Transkript

‹Ç‹NDEK‹LER
6 E¤itimler
9 Editörden
10 Kamu yönetiminde yeniflimci ve
Sf.16
giriflimci bak›fl aç›s›
Prof. Dr. Ali R›za Kaylan
KalDer Yönetim Kurulu Baflkan›
14 Kamu Yönetimi ‹çin Yeni Ufuklar
Ayfle Sever
KalDer Ankara fiubesi Yönetim
Kurulu Baflkan›
16 Kapak/10. Kamu Kalite
Sempozyumu
Kriz sonras› dünya düzeni ve
kamunun rolü
30 KalDer Stratejik E¤itim ‹flbirlikleri
40 Müzikte Kalite
Evin ‹lyaso¤lu
Müzik Yazar›, Bo¤aziçi
Üniversitesi Ö¤retim Üyesi
KR‹Z SONRASINDA DÜNYA
DÜZEN‹ VE KAMUNUN ROLÜ
Sosyal
sorumluluk
yönetim sistemi
42 Kalite Okurun Hakk›d›r
Orhan Erinç
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
Baflkan›
44 Gelir ‹daresi’nde Mükellef
Odakl› Yaklafl›m Dönemi
‹mdat Türkay
Gelir ‹daresi Müdürü
Sf.46
46 LRQA ‹le Standartlar
Sosyal Sorumluluk Yönetim
Sistemi (SA 8000)
Bahar fien
LRQA ‹fl Gelifltirme Müdürü
50 Ulusal Kalite Hareketi
Merkez Çelik A.fi.
52 Pencere
“Dünyada ‘ilk
5’te olmak”
Sf.50
Neslihan Gök
54 KalDer Ola¤an Genel Kurul
Toplant›s› ve “Yönetim Kad›n›n
Hakk›d›r” Çal›fltay›
56 fiube Haberleri
64 Üyeler
66 Abone
8
KalDer Ola¤an Genel
Kurul Toplant›s›
gerçeklefltirildi Sf.54
Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009
ED‹TÖRDEN
KalDer
Ad›na Sahibi:
Sorumlu Yaz›iflleri
Müdürü:
Editör:
Yay›n Kurulu:
‹dare Merkezi:
Yap›m:
Bask›:
Neslihan Gök
[email protected]
Nurdan Sönmez
[email protected]
Hamdi Do¤an
‹rfan Onay
Neslihan Yeflilyurt
Vedat Çakmak
Türkiye Kalite Derne¤i (KalDer)
Centrum ‹fl Merkezi, Ayd›nevler
Sanayi Cad. No: 3 Küçükyal›
34854 ‹stanbul
Tel: 0 216 518 42 84
Faks: 0 216 518 42 86
www.kalder.org
[email protected]
Ortam Reklam Dan›flmanl›k Ltd. fiti.
Ba¤dat Cad. Tevfikpafla Sok.
No: 13 D.2 Kalam›fl-Kad›köy-‹stanbul
Tel: 0 216 347 56 56
Faks: 0 216 348 64 50
www.kobi-efor.com.tr
[email protected]
Ege Bas›m
Esatpafla Mah. Ziyapafla Cad.
No:8 Üsküdar-‹stanbul
Tel:0 216 472 84 01
Faks: 0216 472 84 05
www.egebasim.com.tr
[email protected]
Yaz›lar›n sorumlulu¤u yazarlar›na aittir.
Yay›mlanan yaz›lar›n sorumlulu¤u yazarlar›na
aittir. Yay›nlanan yaz›lardan kaynak
gösterilmeden al›nt› yap›lamaz.
Önce Kalite Dergisi Türkiye Kalite Derne¤i
taraf›ndan ayda bir yay›mlan›r.
Ulusal-Türkçe-Ayl›k-‹lmi
ISSN: 1301-4978
Kamu
yönetimi
yeniden
ilgi merkezi
Nurdan Sönmez
Dünyadaki ana e¤ilim kamu yönetiminde ifl süreçlerini ve ifllevlerini yeniden gözden geçirilmesi do¤rultusunda mükemmellik; kiflilerin ve toplumun iyiye do¤ru sürekli gelifliminin ifadesidir.
Kriz sonras› yeni ve yaflan›las› bir dünya düzeni için beklentiler
ancak kalite ile afl›labilir. Dünya’da ki bu ana e¤ilime uygun ad›m
yürümemiz ad›na bu say›m›zda “Kamu Yönetiminde Kalite” kavram›na odakland›k. Türkiye’nin gündemi de bu yönde gelifliyor.
Bu geliflmeler ›fl›¤›nda, KalDer ‘Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve
Kamu’nun Rolü’nü 25-26 May›s 2009 tarihlerinde Ankara’da 10.
Kamu Kalite Sempozyumu kapsam›nda tart›flmaya açarak, konuyla yak›ndan ilgili unsurlar› harekete geçirmeye çal›flacak. fiu tespit
“Küresel Kriz”le birlikte kesinlik kazand›: “Kamu yönetimi etkili
ve etkin de¤ilse en büyük ekonomiler bile sars›lmaktad›r.” Bu durumda hepimizin ilgisi, kamu yönetiminin nerede duraca¤› sorusuna yönelmektedir. ‹lginç bir tart›flma olacakt›r çünkü konu, “devletçi ekonomi”ye dönüfl olmaks›z›n “piyasa ekonomisi”nin yeniden düzenlenmesi ekseninde gündemdedir. Kamu yönetimi için
yeni ve çok özel bir durumla yüz yüze geldi¤imiz söylenebilir.
Bu yeni rolünü gerçeklefltirebilmesi ile ekonomileri düze ç›karabilmesi, ister istemez bir kapasite sorunu haline gelecektir. Yeni
rolünü en do¤ru ve en geliflkin biçimde tan›mlam›fl ve bunu toplumun tümüne benimsetmifl kamu yönetimleri baflar›l› olacak, olamayanlar krizin a¤›r yükünü tafl›maya devam edecek. KalDer’in
bafllatt›¤› Ulusal Kalite Hareketi’nin ülkemize sa¤lad›¤› kazan›mlar aç›s›ndan bakt›¤›m›zda flunu görürüz: Gerek özel, gerekse kamu yönetimi aç›s›ndan “çocukluk” dönemi afl›lm›fl, olgunlaflma
aflamas›na do¤ru önemli bir yol kat edilmifltir. Harekete kat›lanlar›n elde ettikleri Avrupa düzeyinde üstün baflar›lar› ölçü olarak al›rsak, Türkiye’nin kriz sonras› döneme uyumda zorlanmayaca¤›n›
rahatça söyleyebiliriz. Ayr›ca, Ulusal Kalite Hareketi’ne henüz kat›lmam›fl kesimleri de “ham toprak” saymamak gerekir. Bu kesimler de kalite süreçlerini ilgi ve dikkatle izledikleri için bundan sonraki kalite çal›flmalar›na elveriflli bir zemin sunmaya devam edeceklerdir.
Mükemmellik bir yerde kendini aflmak demektir. Aflk›nl›k;
baflar›n›n yan›s›ra bar›fl ve mutlulu¤uda getirir.
Aflk›n bir dünya dile¤iyle.
Kurumsal Sponsorlar
9
GÖRÜfi
Kamu yönetiminde yeniflimci
ve giriflimci bak›fl aç›s›
Prof. Dr. Ali R›za
Kaylan
KalDer Yönetim
Kurulu Baflkan›
10
Osborne ve Gaebler’in Hükümetin Yeniden Yap›land›r›lmas›: Giriflimci Ruh Kamu Sektörünü Nas›l Dönüfltürmekte bafll›kl› kitab› 1992 y›l›nda yay›nlanm›fl ve k›sa zamanda en çok
satan kitaplar aras›nda yerini alm›flt›. Bu kitapta vurgulanan kavram ve fikirler, 1993 y›l›nda A.B.D.’de Baflkan Clinton döneminde bafllat›lan ve ayn› adla an›lan “Hükümetin Yeniden
Yap›land›r›lmas› (Reinventing Government)” adl› giriflime ›fl›k tuttu. Baflkan Yard›mc›s› Al
Gore’un liderli¤inde baflar›yla yönetilen ve daha düflük maliyetle, daha iyi çal›flan bir yap›lanma görüflüyle oluflturulan bu yaklafl›mla, 1993-1999 y›llar› aras›nda 111.8 milyar ABD
dolar› tasarruf sa¤land›.
Toplam Kalite Yönetimi’nin temel ilkeleriyle ve araçlar›yla tam olarak örtüflen bu kitab›n
özünde yatan kavram sistem yaklafl›m›d›r. Sorunlar kamuda çal›flan insanlardan de¤il, kamu
çal›flanlar›n›n içinde çal›flt›¤› sistemlerden kaynaklanmaktad›r. Kamu kurumlar›, Bo¤azda
seyreden hantal ve manevra yetene¤i çok zay›f dev tankerler gibi olmamal›d›r. Güncelli¤ini
yitirmifl hantal yap›lardan, daha verimli ve etkin kamu yönetimine nas›l geçilir? H›zla geliflen bilgisayar ve iletiflim teknolojisine ba¤l› olarak yeniden yap›lanma, kamuda gerekli iflgücünün do¤ru ölçeklenmesi (rightsizing), Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüflümü ve e-Türkiye girifliminin temelini oluflturmaktad›r. Bu yaz›da yeniflimci (innovative) ve giriflimci
(entrepreneurial) kamu sektörüne nas›l dönüflülür sorusunu irdeleyerek mevcut duruma
güncel istatistiklerle ayna tutaca¤›z.
Ça¤dafl kamu yönetimine do¤ru dönüflüm nas›l sa¤lanabilir? Her fleyden önce, bürokrasiye dayal› yukar›dan afla¤› yaklafl›m yerine, yurttafl›n ve sivil toplum kurulufllar›n›n etkisini art›rarak, afla¤›dan yukar› do¤ru kat›l›mc› bir yönetim anlay›fl›yla ciddi bir paradigma de¤iflimi sa¤lanmal›d›r. Toplam Kalite Yönetimi’ndeki sürekli iyilefltirme ilkesi ve “Kaizen”
yaklafl›m›, bu do¤rultuda yap›lacak k›yaslama çal›flmalar›, hiyerarflik dikey yap›lar yerine,
katmanlar›n azalt›ld›¤› daha yatay ve yal›n yap›lara geçifl, stratejik planlama ve performansa dayal› yönetim anlay›fl›, sunulan hizmetin kalitesi ve miktar›na odaklanan ç›kt› göstergeleri yan›s›ra ifl sonuçlar›na odaklanmak söz konusu dönüflüm için gerekli yaklafl›mlard›r. Sorunlar ç›kt›kça üzerine gidip çözmeye çal›flan bir kamu yönetimi anlay›fl› yerine, öngörülü
ve önleyici bir yaklafl›mdan söz etmekteyiz.
Kamu yönetimi, yurttafllar›n gereksinim ve beklentileri do¤rultusunda, onlar›n kat›l›m›yla çal›flmal›d›r. Kamu yönetiminde yurttafl odakl› yaklafl›mdan söz ederken, hizmet sürecinde yurttafl›n konumunu ve bu role dayal› olarak beklentilerini iyi de¤erlendirmek gerekir.
Yurttafl›n konumuna dört boyutta bakabiliriz. Vergi ödeyen, hizmet alan, hizmet sunan ve
denetleyen yurttafl rollerine göre beklentiler de farkl›l›k gösterecektir. Vergi ödeyen rolüyle
yurttafl, israf ve kay›plar›n yok edildi¤i, toplanan vergilerin en do¤ru flekilde kullan›ld›¤› bir
yap›lanma bekleyecektir. Verimlilik ve etkinlik ön plana ç›kacakt›r. Hizmet alan kifli olarak
bakt›¤›m›zda, en az maliyetle, en kaliteli ve en h›zl› hizmetin sa¤lanmas› önem kazanmaktad›r. Hizmet veren kamu çal›flan› için ise kolay ve etkin çal›flma ortam› beklentileri oluflturmaktad›r. Yurttafla denetleyici rolüyle bakt›¤›m›zda ise, iyi yönetiflim ilkeleri beklentilerin
temelinde yatmaktad›r.
Yurttafla verilen önem artt›kça, yurttafl giriflimlerine de önem verilmesi ve bu kanalla yurttafl›n yönetime aktif kat›l›m› do¤al olarak artacakt›r. Bunun sonucunda bürokrasinin karfl›s›na kar amac› gütmeyen ve siyasal partilerin d›fl›nda yer alan sivil toplum örgütleri ç›kmaktad›r.
Kamu yönetiminde hizmet kalitesinden söz ederken, kaynaklar›n israf›, yavafll›k, yüzey-
sellik, bilgisizlik, kamu çal›flanlar›n›n hizmet alan yurttafla
önem vermemesi, toplumsal ç›karlar› gözetmemesi, esnek olmamas›, farkl›laflmaya izin vermemesi, de¤iflikliklere duyars›z olmas›, kendilerine kiflisel ç›karlar sa¤lamas› say›labilir.
Kamu Yönetiminde ‹yileflme
Ne Ölçüde Hissediliyor?
2000’li y›llarda ülkemiz kamu yönetimi, tarihinin en yo¤un ve kapsaml› de¤iflim süreçlerini yaflamaktad›r. 2001 krizi
sonras›nda kamu yönetiminde uygulanan reformlar ve Avrupa Birli¤i uyum süreci, yurttaflla devleti daha farkl› bir konuma getirmifltir. Kamu hizmetlerinin yurttafllar›n gereksinim
ve beklentilerine göre yeniden oluflturulmas› son 10 y›lda daha çok önem kazanm›flt›r. Bu dönüflüm sürecinde, yurttafllar›n
kamu yönetimi ve hizmetlerindeki de¤iflime iliflkin alg›lamas›n› izlemek, yürütülen reform süreçlerinde önümüzü daha iyi
görmemizi sa¤layacakt›r. Böylece yurttafllarla yap›lan anketler ve onlar›n nabz›n› tutmak yürütülen çal›flmalara yön verecek ve güç katacakt›r.
Prof. Dr. Fikret Adaman, Prof. Dr. Ali Çarko¤lu ve Prof.
Dr. Burhan fienatalar taraf›ndan 8 Kas›m-23 Aral›k 2008 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen “Toplumun Kamu Yönetimine ve Kamu Hizmetlerine Bak›fl›” anketi çerçevesinde 25
ilde kent nüfusunu temsil eden 2040 kifli ile görüflülmüfltür.
Türkiye Ekonomi Politikalar› Araflt›rma Vakf› (TEPAV)
için yap›lan bu çal›flman›n, daha önce 1999/2000, 2004 ve
2008 tarihlerinde yap›lm›fl olmas›, aradan geçen sürede yap›lan reform ve de¤iflikliklerin yurttafl taraf›ndan nas›l alg›land›¤›n› izlemek aç›s›ndan çok de¤erlidir. Bu çal›flman›n zaman
içinde alg›lardaki de¤iflimi izlemek yan› s›ra, ileriye yönelik
olarak da bekleyifller konusunda ›fl›k tutmas› do¤ald›r.
Çal›flman›n bulgular›ndan bir k›sm›na k›saca de¤inelim.
Herhangi bir dernek, kulüp, sendika, vak›f gibi gönüllü kurulufla üye misiniz sorusuna olumlu yan›t veren yurttafl %10
dur. Demek ki yurttafllar›n sivil toplum kurulufllar›na verdi¤i
önem flu anda çok yetersizdir.
Türkiye’nin çözülmesi gereken en önemli sorunu nedir sorusunun yan›tlar› incelendi¤inde ilk befl, iflsizlik (%39), ekonomik istikrars›zl›k ve kriz (%20), enflasyon ve hayat pahal›l›¤› (%20), e¤itim (%5), rüflvet ve yolsuzluk (%3) olarak görülmektedir. Parantez içinde görülen yüzdesel da¤›l›m toplam
%86’y› oluflturmakta, demokrasi ve fikir özgürlü¤ünün olmamas› (%2), ahlaki yozlaflma (%2), sa¤l›k ve sosyal güvenlik
(%1), Irak’taki kar›fl›kl›klar (%1) olarak s›ralanmaktad›r. De¤iflimin yönü ve büyüklü¤ünü görmek aç›s›ndan ilk befle giren sorunlar›n 2004 y›l› de¤erleri incelendi¤inde ise, s›ras›yla
%37, %10, %21, %9 ve %10 görülmektedir. Rüflvet ve yolsuzlukla ilgili alg›lama %10’dan %3’e gerilerken, ekonomik
istikrars›zl›k ve krizle ilgili alg›lama %10’dan %20’ye ç›km›flt›r.
Merkezi yönetimin hizmetlerinden memnuniyet ortalamas› 2004 de¤eri olan %5.8’den %4.9’a gerilerken, yerel yönetimlerin hizmetlerinden memnuniyet %5.3’ten %5.5’e yükselmifltir. Hizmet türlerine daha ayr›nt›l› bak›ld›¤›nda, yerel
hizmetlerde çöp toplama, sokaklar›n temizli¤i, oyun ve park
alanlar› ve sokaklar›n ayd›nlat›lmas› gibi konularda memnuniyet art›fl› aç›kca görülmektedir.
Merkezi ve yerel yönetimin kay›rma iliflkilerine ne ölçüde
girdi¤ine iliflkin alg›lar soruldu¤unda al›nan yan›tlar, 2004 y›l›na göre kay›rman›n merkezi yönetimde hafifçe artm›fl, yerel
yönetimde ise hafifçe azalm›fl oldu¤u yönündedir. Kurumlarda alg›lanan rüflvet düzeyine iliflkin sorulara al›nan yan›tlar
2004 y›l›na göre belirli alanlarda bir iyileflme alg›s›n› yans›tmaktad›r. Örne¤in 0 – 10 aras› bir ölçek ( 0=hiç rüflvet yok ve
10= rüflvet çok yayg›n) kullan›larak yan›tlanmas› istenen bu
soruya al›nan yan›tlara göre, ortalama puan hastaneler için
5.3’ten 4.3’e, trafik polisi için 7.6’dan 6.5’e gerilemifltir. Di¤er kurumlarda kayda de¤er bir de¤iflme saptanmam›flt›r.
Rüflvet verme eylemleri ve deneyimleri ile ilgili sorulara
al›nan yan›tlar, bu konuda dikkate de¤er bir azalma oldu¤unu
göstermektedir. Bu noktada, araflt›rman›n ortalama yurttafl›n
karfl›laflabilece¤i küçük ölçekli yolsuzluklara iliflkin durumlar› inceledi¤i vurgulanmal›d›r. Hizmetlerin kamu kurulufllar›nda yayg›n biçimde bilgisayar ortam›na tafl›nm›fl olmas› veya
önemli kapasite art›fllar›n›n gerçeklefltirilmifl olmas› söz konusu düflüflte önemli rol oynam›fl olabilir.
Türkiye E-Dönüflümün Neresinde?
Yurttafllara daha kaliteli ve h›zl› kamu hizmeti sunabilmek
için, kat›l›mc›, saydam, etkin ve basit ifl süreçlerine sahip olmay› ilke edinmifl bir devlet yap›s› oluflturacak koflullar›n haz›rlanmas› e-Dönüflüm Türkiye Projesinin amac›n› belirlemektedir. Bilgi toplumu olma yolundaki daha önceki çal›flmalar›n bütüncül, ülkeye ekonomik katma de¤er kazand›rmay›
ve toplumsal refah› art›rmay› öncelikli gören e-Dönüflüm
Türkiye Projesi, 27 fiubat 2003 tarihinde yay›nlanan 2003/12
Say›l› Baflbakanl›k Genelgesi’nde ayr›nt›l› olarak tan›mlanm›flt›r.
Bu proje kapsam›nda,
l Bilgi ve iletiflim teknolojileri politikalar› ve mevzuat›n›n, öncelikle Avrupa Birli¤i müktesebat› çerçevesinde gözden geçirilerek yeniden düzenlenmesi,
l Vatandafl›n, bilgi ve iletiflim teknolojileri yard›m›yla, kamusal alandaki karar alma süreçlerine kat›l›m›n› sa¤layacak
mekanizmalar›n gelifltirilmesi,
l Kamu idaresinin, fleffaf ve hesap verebilir hale getirilmesine katk›da bulunulmas›,
l Kamu hizmetlerinin sunumunda, bilgi ve iletiflim teknolojilerinden azami ölçüde yararlan›larak iyi yönetiflim ilkelerinin hayata geçirilmesine katk›da bulunulmas›,
l Bilgi ve iletiflim teknolojilerinin kullan›m›n›n yayg›nlaflt›r›lmas›,
l Bilgi ve iletiflim teknolojisi alan›nda kaynak israf›n›
azaltmak amac›yla, kamunun mükerrerlik arz eden veya örtüflen ilgili yat›r›m projelerinin bütünlefltirilmesi, izlenmesi, de¤erlendirilmesi ve yat›r›mc› kamu kurulufllar› aras›nda gerekli koordinasyonun sa¤lanmas›,
l Sektördeki özel sektör faaliyetlerine yukar›daki ilkeler
›fl›¤›nda yol gösterilmesi
amaçlanmaktad›r.
11
GÖRÜfi
4 Aral›k 2003 tarih ve 2003/48 say›l› Baflbakanl›k GenelAvrupa Komisyonu ad›na 2001 y›l›ndan bu yana Cap Gegesi’yle e-Dönüflüm Türkiye Projesi K›sa Dönem Eylem
mini firmas› taraf›ndan yürütülen 20 temel kamu hizmetinin
Plan› (KDEP) uygulamaya konmufltur. Ayr›ca söz konusu
elektronik ortamda sunumu k›yaslama çal›flmas›na 2007 y›Genelge’yle e-Dönüflüm Türkiye ‹cra Kurulu oluflturulmufll›nda Türkiye de dahil olmufltur. AB taraf›ndan belirlenen 20
tur. Kurul’un sekreterya hizmetleri DPT Müsteflarl›¤›nca yütemel kamu hizmetinin tamamen elektronik ortamda sunurütülmektedir.
munda, 2007 y›l› itibar›yla AB 27+ (AB27 ve Türkiye, ‹zlanDünya Ekonomi Forumu taraf›ndan 2001 y›l›ndan bu yana
da, ‹sviçre, Norveç) ortalamas› yüzde 59 iken, Türkiye için bu
haz›rlanan “Küresel Bilgi Teknolojisi” raporlar›nda, ülkeleoran yüzde 55’tir. Bu hizmetlerin elektronik ortamda sunurin bilgi toplumuna geçiflteki haz›rl›klar› ve bu konudaki çemunda ulafl›lan olgunluk seviyesi, AB 27+ için yüzde 76 iken,
flitli göstergeleri dikkate alarak bir s›ralama yap›lmaktad›r. Bu
Türkiye’de yüzde 69 olarak gerçekleflmifltir. ‹fl dünyas›na sus›ralaman›n yap›lmas›nda, teknik altyap› göstergeleri kadar,
nulan hizmetlerin olgunluk seviyesi aç›s›ndan ise Türkiye
ülkelerin hizmetlerin sunumu ve gelifltirilmesindeki durumu,
yüzde 86 ile yüzde 84 olan AB 27+ ortalamas›n›n da üzerinteknoloji üretme yetenekleri, insan sermayesi, hukuki düzendedir. Kullan›c› odakl› hizmet sunumu, AB 27+ için yüzde 19,
lemeleri gibi pek çok kriter de¤erlendirilmektedir.
Türkiye için yüzde 12 seviyesindedir.
Dünya Ekonomi Forumu’nun, Ülkelerin
Bilgi Toplumuna Haz›r Olma Durumu
Yeniden Yap›lanman›n
(Networked Readiness) 2008-2009 s›ralaTürkiye, kendini
Anahtar› Yeniflim ve Giriflim
mas› incelendi¤inde, Türkiye 134 ülke araToplumun refah düzeyinin yükseltilmes›nda 3.91 puanla 61. s›radad›r. S›ralamaAB’nin biliflim ve bilgi
sinde önemli rol oynayan rekabet gücü için
daki ilk on ülke ve parantez içinde verilen
toplumunda rekabet
itici güç bilim, teknoloji ve yeniflim yetenepuanlar› Danimarka (5.85), ‹sveç (5.84),
¤idir. Türkiye, kendini AB’nin biliflim ve
ABD (5.68), Singapur (5.67) ve ‹sviçre
gücünü art›rmay›
bilgi toplumunda rekabet gücünü art›rmay›
(5.58), Finlandiya (5.53), ‹zlanda (5.50),
öngören hedeflerinin öngören hedeflerinin bir parças› olarak koNorveç (5.49), Hollanda (5.48) ve Kanada
numland›r›rken, AB Lizbon Stratejisi’ndeki,
(5.41) fleklindedir. Türkiye 2007-2008 s›rabir parças› olarak
“2010 y›l›na kadar en rekabetçi ve en dilamas›nda, 127 ülke aras›nda 3.96 puanla
konumland›r›rken,
namik bilgiye dayal› ekonomi olma” hede55. s›rada yer almaktad›r.
fini dikkate almal›d›r. Bilgi toplumuna ve
Ülkemizde 2003 y›l›nda 10,3 milyar doAB Lizbon
bilgi ekonomisine do¤ru evrilen bir dünyalar seviyesinde olan Bilgi ve ‹letiflim Tekda, bilim ve teknolojideki geliflme sürecinin
Stratejisi’ndeki,
nolojileri (B‹T) pazar›, y›ll›k ortalama yüztoplumsal faydaya çevrilmesinde yeniflimin
de 22 büyüyerek 2007 y›l›nda 21,7 milyar
“2010
y›l›na
kadar
en
rolü toplumlar›n gelece¤ini belirleyen en
dolara ulaflm›flt›r. Sektör büyüklü¤ünün
önemli unsur olarak kabul görmektedir.
rekabetçi
ve
en
dinamik
2008 y›l›nda 26 milyar dolara ulaflt›¤› tahTÜS‹AD-Sabanc› Üniversitesi Rekabet
min edilmektedir. Bilgi ve iletiflim teknolobilgiye dayal› ekonomi Forumu’nun
koordinasyonunda oluflturulan
jileri alan›nda önemli ve temel göstergeler
olma” hedefini dikkate Ulusal ‹novasyon Giriflimi, “Toplumsal Reolarak kabul edilen sabit telefon, mobil tefah ‹çin ‹novasyon” temas›yla, 18 Ekim
lefon, Internet kullan›c› yo¤unlu¤u ve gealmal›d›r.
2006 tarihinde kamuoyuna tan›t›lan bir “‹noniflbant abone yo¤unlu¤una ait veriler invasyon Çerçeve Raporu” haz›rlad›. Bu rapocelendi¤inde, iki sonuç net olarak görülrun kamuda inovasyon bölümünde yap›lan
mektedir. Birincisi, sabit telefon say›s› doyuma ulaflm›fl olmaüç öneri:
s›na karfl›n, mobil telefon abone say›s›nda art›fl sürmektedir.
l Tüm organlar›yla birlikte devletin ö¤renmek ve yenilik
Mobil telefon abone say›s› 2008 y›l› sonu itibar›yla 65,8 milyapmak gereklili¤ini sa¤layacak bir düzen oluflturmas›,
yon seviyesine ulaflm›flt›r. ‹kinci gözlem ise, geniflbant abone
l Geleneksel kamu sektörü erdemleri olan dürüstlük ve tasay›s›nda oldukça h›zl› bir büyüme yaflanmaktad›r. Ancak,
rafs›zl›¤›n, problem çözme,yenilikçilik ve yarat›c›l›k ile desulafl›lan abone yo¤unluk oran› henüz AB ve OECD ortalamateklenmesi,
lar›n›n oldukça alt›nda kalmaktad›r. 2008 y›l› sonu itibar›yla
l Memurlar ve kamu yöneticilerinin kamu varl›klar›n›n
yaklafl›k 5,7 milyon’a eriflen geniflbant abone say›s› ile yüzde
daha
etkin kullan›m› yolu ile daha fazla de¤er üretmeleri
7,8 geniflbant abone yo¤unlu¤una ulafl›lm›flt›r. Geniflbant abofleklinde
özetlenmifltir.
ne yo¤unlu¤u AB-27 üyesi ülkelerde 2008 y›l›nda yüzde 21,7
düzeyine ulaflm›flt›r.
E-Devlet hizmetlerinin bütünleflik bir yap›da sunulmas›na,
Kaynakça:
tekrarlar›n ve kaynak israf›n›n önlenmesine, kurum içi ve ku1. David Osborne, Ted Gaebler (1992),
rumlar aras›nda elektronik ortamda bilgi ve belge paylafl›m›Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit is
Transforming the Public Sector, Addison Wesley.
na yönelik çal›flmalar sürdürülmektedir. 18 Aral›k 2008 tari2. TÜS‹AD-Sabanc› Üniversitesi Rekabet Forumu (Ekim 2006),
hinde faaliyete geçirilen e-Devlet Ana Kap›s› bu konularda
Ulusal ‹novasyon Giriflimi, ‹novasyon Çerçeve Raporu.
önemli faydalar sa¤layacakt›r.
12
KAPAK-SEMPOZYUM
Ayfle Sever
KalDer Ankara fiubesi
Yönetim Kurulu Baflkan›
14
KAMU YÖNET‹M‹ ‹Ç‹N
YEN‹ UFUKLAR
“De¤iflmeyen tek fley de¤iflim”. Yaz›n›n
bu klifle ile bafllamas› durumu en iyi özetleyen cümle olmas›ndan kaynaklan›yor.
Özellikle son y›llarda; s›n›rlar›n kalkmas›
ve bilginin çok h›zl› transferiyle h›zl› de¤iflimler yaflan›yor. Gerek kifliler gerek kurumlar bu de¤iflimlere ard arda uyum sa¤lamaya çal›fl›yor. Tam bir de¤iflim f›rt›nas›ndan, ç›km›flken bir di¤eri bafll›yor.
1989 y›l›nda Berlin Duvar›n›n y›k›lmas› önemli bir de¤iflimin ifadesi oldu; so¤uk
savafl›n sona ermesi. Bu geliflmelerin hemen ard›ndan ünlü filozof ve ekonomist
Dr. Francis Fukuyama “Tarihin Sonu ve
Son ‹nsan/The End of the History and the
Last Man” eseriyle politik ve ekonomik liberalizmin küresel baflar›s›n› kutlad›. Fukuyama tarihin sonu vurgusu ile insanl›k
tarihinin ideolojik olarak geliflimi için eriflebilece¤i son noktaya eriflti¤ini ifade etti.
Bu son nokta bat› liberal ekonomisinin evrenselleflmesiydi. Dr. Fukuyama’n›n bu
görüflleri pek çok yerde yank› buldu ve tart›fl›ld›.
Siyasi ve ekonomik olarak henüz bu
de¤iflime tam anlam›yla uyum sa¤layamam›flken, insanl›k tarihi için çok uzun bir
süre olmayan 20 y›l sonra küresel ekonomik krizle yeni bir de¤iflim bafllad›. Bir de¤iflim dalgas› bitmeden, di¤er bir de¤iflim
dalgas› etkisini gösterdi. Ekonomik ve siyasi olarak bilinen ve kutlanan do¤rular
tart›fl›lmaya baflland›.
En büyük ekonomilerin sars›ld›¤›, ülkelerin iflasa sürüklendi¤i bir dönem yafland›, yaflan›yor. Yaflanan deneyimlerin ›fl›¤›nda ve tüm tart›flmalar›n ortas›nda tart›fl›lmayacak bir konu “yönetim kalitesinin”
önemi oldu. ‹yi yönetilmeyen ve yönetmeyen kamu yönetimlerinin tarih boyunca
nas›l krizlere gebe oldu¤u ve krizlerden
büyük hasarlar ald›¤› görüldü, son krizde
de farkl› olmad›.
Meseleleri parça parça görmek ve bu
flekilde yönetmek mümkün de¤il. Stratejik
yönetimden, süreç yönetimine, risk analizinden, kriz yönetimine, kaynak yönetiminden çal›flan yönetimine kadar tamam›-
n› iyi yönetmek gerek. ‹yi yönetim art›k
bir lüks de¤il zorunluluk. Ülkelerin baflar›s›nda zorunluluk olan iyi yönetim, rekabetçi ve do¤ru yönetilen kamu yönetimleriyle baflar›labilir. Kamu yönetimleri de rekabetçi olmak zorundad›r, çünkü ülkeler
rekabet etmektedir. Sadece yasalarla zorunlu hale gelen yönetim araçlar›na tutunmak bu rekabetçilik için yeterli de¤ildir.
Bu kriz ortamlar› yönetim anlay›fl›n›n tüm
faaliyetleri, tüm çal›flanlar›, tüm alanlar›
kapsayacak flekilde sistematik olmas› gerekti¤ini göstermektedir.
Kendi içimize ve s›n›rlar›m›za kapanarak yönetmek zaman› art›k çok gerilerde
kald›. “Dünün deneyimiyle, bugünü iyi
analiz etmek ve gelece¤i iyi okumak” zorunday›z. Bitifl zaman›n› tam olarak kestiremedi¤imiz krizi, iyi analiz etmek ve sonras›nda nelere gebe oldu¤unu iyi öngörmek ihtiyac› vard›r.
‹flte bu ihtiyaçtan hareketle 10. Kamu
Kalite Sempozyumu “Kriz Sonras› Dünya
Düzeni ve Kamunun Rolü” ana temas›yla
25-26 Mays tarihinde kamunun kalbi baflkent Ankara’da düzenlenecek. Konusunda
uzman yerli ve yabanc› konuflmac›lar iki
gün boyunca bilgi aktaracak önümüzde
ufuklar açacak.
Sempzyum program›nda alt konular›n
bir k›sm› ihtiyaçlar do¤rultusunda
* Kriz sonras›nda yeni dünya düzeni
* Kriz sonras›nda kamu yönetimi
* Kriz sonras›nda ekonomi
olarak belirlendi.
Gene Sempozyum kapsam›nda krize
ra¤men iyi yöneten ve baflar›l› olan kamu
kurumlar›n› alk›fllama flans›m›z olacak.
Kriz döneminde Kamu Kategorisi Ulusal
Kalite Ödülü ödül töreni çok önemli anlamlar ve mesajlar bar›nd›r›yor.
Bir di¤er önemli konu da kat›l›m, bu
kadar önemli konular›n tart›fl›laca¤› bu
Sempozyuma kamu sektörü, özel sektör
ve sivil toplum kurulufllar› olarak kat›lmam›z ve gelece¤imizi flekillendirme yönünde bilgilenmemiz ve tart›flmam›z gerek.
Sempozyumda görüflmek dile¤iyle.
KAPAK-SEMPOZYUM
10. Kamu Kalite Sempozyumu ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde
gerçeklefltirilecek (25-26 May›s 2009)
Kriz Sonras› Dünya
Düzeni ve Kamunun rolü
KalDer Kriz Sonras› Kamu Yönetimi’nin Rolünü Tart›flmaya Aç›yor
T
ürkiye Kalite Derne¤i (KalDer) taraf›ndan 2003 y›l›ndan beri Cumhurbaflkanl›¤› himayelerinde
düzenlenen Kamu Kalite
Sempozyumu’nun 10’uncusu, 25-26
May›s 2009 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve
Kongre Merkezi’nde ‘Kriz Sonras› Dünya Düzeni ve Kamu’nun Rolü’ ana temas› ile düzenlenecek. Sempozyumun bu y›lki
konuflmac›lar› aras›nda OECD Rekabet Kurumu Baflkan›, ESSEC Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümü Direktörü Prof. Dr. Frederic Jenny, Dünya
Bankas› Türkiye Direktörü Ulrich Zachau, Avrupa Ko-
16
misyonu Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlü¤ü
Bölüm Baflkan› Dr. U¤ur Müldür, TEPAV
Direktörü Prof. Dr. Güven Sak, Liverpool
Business School Kamu Yönetimi Bölümü
Direktörü George Foster, Rekabet Kurumu Baflkan› Prof. Dr. Nurettin Kald›r›mc›,
Avrupa Birli¤i Uzman (Principal) Ekonomist Dr. Hasan Alkafl’›n yan› s›ra kamu, ifl
ve bilim dünyas›ndan çok say›da de¤erli kanaat önderi bulunuyor.
Yaflanan ekonomik krizde kamu yönetimi etkili ve etkin olmad›¤›nda en büyük ekonomilerin bile sars›ld›¤› görüldü. Sempozyumda, “Kriz sonras›nda nas›l
bir dünya düzeni olacak? Kamu yönetimleri bunun içinde nas›l konumlanacak? Kamu yönetimleri bu aç›dan donan›ml› hale gelebildi mi, ya da gelebilecek mi?” sorular› tart›fl›lacak.
Sempozyum’un ilk gününde Yöneticiler Çal›fltay› düzenlenecek. Çal›fltayda; kriz sonras› de¤iflecek olan dünya ekonomik yap› ve süreçleri ele al›narak, buna yönelik
kamu idarelerinin Strateji Gelifltirme Birimi Yöneticileri
ile vizyon gelifltirme çal›flmas› yap›lacakt›r. Bunun d›fl›nda Sempozyum çerçevesinde 5 ayr› çal›fltay düzenlenerek, kat›l›mc›lar›n farkl› konularda bilgilendirilmesi sa¤lanacakt›r.
Ayr›ca sempozyumun ilk günü olan 25 May›s’da Kamu Kategorisi, 9. Ulusal Kalite Ödülü Töreni düzenlenecek. Bu y›l Ulusal Kalite Ödülü için baflvuran kamu
kurumlar› flu flekildedir;
● Bursa Tophane Anadolu Teknik Lise ve Endüstri
Meslek Lisesi,
● Antalya Ayten Ça¤›ran Anaokulu,
● Özel Kad›köy fiifa Hastanesi
● Doç. Dr. Mustafa Tavflanl› Devlet Hastanesi.
SEMPOZYUM KONUfiMACILARININ GÖRÜfiLER‹
KalDer ANKARA fiUBES‹’N‹N DÜZENLEM‹fi OLDU⁄U “KR‹Z SONRASINDA DÜNYA DÜZEN‹ VE KAMUNUN ROLÜ”
TEMASI ALTINDA 10. KAMU KAL‹TE SEMPOZYUMU’NA KATILACAK KONUfiMACILARLA VE KONUYLA ‹LG‹L‹
UZMANLIK B‹LG‹S‹NE SAH‹P YÖNET‹C‹LERLE YAPTI⁄IMIZ RÖPORTAJLARI VE DO⁄RUDAN MAKALE
FORMATI ‹Ç‹NDE ‹FADE ETT‹KLER‹ GÖRÜfiLER‹ OKURLARIMIZIN B‹LG‹S‹NE SUNUYORUZ.
Kamunun politika yapma
becerisi gelifltirilmelidir
DOÇ. DR. ‹ZAK AT‹YAS
Sabanc› Üniversitesi Ö¤retim Üyesi
riz sonras›nda ekonomi yönetimi” konusunda görüflleriniz
nelerdir?
Kriz devletin ekonomi yönetimindeki
rolünün ne kadar önemli oldu¤unu yeniden ortaya ç›kard›. Bu rol çok yönlü ve karmafl›k bir rol. Ancak kriz dolay›s› ile özellikle iki yönünün önemli
vurgu çekti¤i veya çekmesi gerekti¤i
belirtilebilir. Birincisi devletin düzenleyici rolü. Kriz özellikle mali piyasalarla ilgili olarak ç›kt›. Ancak devletin
düzenleyici rolü mali piyasalarla s›n›rl› de¤il. Baflka bir çok sektörde de piyasa aksakl›klar› var. Bu piyasalar›n
düzgün çal›flabilmesi için kamunun
ciddi bir rol üstlenmesi gerekiyor.
‹kinci önemli nokta ise kamunun yeniden bölüflüm ile ilgili rolü. Piyasa mekanizmas› tek bafl›na gelir ve servet da¤›l›m› aç›s›ndan iyi sonuçlar vermeyebilir, genellikle de vermez. Bu alanda
da kamunun genel f›rsat eflitli¤ini
özendirmek, etkin sosyal koruma ve
dayan›flma politikalar›n› hayata geçirmek aç›s›ndan önemli görevleri var.
Kuflkusuz kriz ortam› bu görevi daha
da önemli hale getirdi.
“K
Bir noktay› daha vurgulamak gerekir.
Genel olarak kamunun rolünün önemi
kriz ile ortaya ç›kan bir konu de¤ildir.
Bu zaten bilinen bir konu idi. Ancak
oldukça ezbere dayal› bir "piyasac›l›k"
atmosferi içinde unutulmufl gibiydi.
Krizden kurtulmak için dünya ortak
bir tutum gelifltirebilir mi, imkanlar›
ve araçlar› nedir?
K›sa dönemde ülkeler aras›nda krizin
afl›lmas›na, büyümenin yeniden canland›r›lmas›na yönelik maliye ve para
politikalar›n› eflgüdüm halinde uygulamak konusunda bir çaba var ancak bu
bile büyük zorluklarla karfl›lafl›yor.
Orta dönemde özellikle mali piyasalar›n düzenlenmesi ve denetimi konusunda merkezilefltirilmifl bir ortak tavr›n gelifltirilebilme ihtimalini kestirmek zor. Ama ben çok ihtimal veremiyorum. Dani Rodrik'in yak›n geçmiflte Economist dergisinde yay›nlanan bir
makalesinde belirtti¤i gibi bu ülkelerin
kendi mali piyasalar›n›n gözetimi konusunda bir uluslararas› kurulufla yetki
vermeye raz› olaca¤›n› pek düflünemiyorum. Örne¤in telekomünikasyon
sektörünün düzenlenmesi konusunda
Avrupa Birli¤i içinde Avrupa Komisyonu'nun önemli bir rolü var, hem ülke
düzenlemelerinin flekillenmesinde hem
de önemli baz› kararlar›n al›nmas›nda
önemli etkilerde bulunabiliyor. Ancak
komisyon'un bu "kar›flma" yetkisini
artt›rmas› yolundaki isteklerine flimdilik pek s›cak bak›lmad›. Dolay›s›yla
bu kolay bir süreç de¤il.
Kamunun rolü artacaksa, bu nas›l ve
hangi yap›sal dönüflümleri gerekli k›lmaktad›r?
Kamunun rolünün artmas› her fleyden
önce kamunun politika yapma becerisini gelifltirmesini gerektirecek. Kan›mca Türkiye genel olarak bu konuda
çok iyi s›nav vermiyor. Kamuda liyakat sisteminin son 20-30 y›lda ciddi bir
biçimde eridi¤ini herkes kabul ediyor.
‹stisnalar olabilir ancak genel e¤ilim
böyle. Politika yapma becerisinin geliflebilmesi için hem befleri sermayenin
kalitesinin yükselmesi (yani liyakat ilkesinin daha iyi çal›flmas›), hem saydaml›k ve hesap verebilirli¤in artmas›,
hem de kamunun sivil toplum ile daha
etkin ve verimli bir etkileflim içinde olmas› gerekecek.
Türkiye’de bu konuda kamuya hangi
görevler düflüyor?
Kan›mca en önemli sorumluluk siyasi
düzeyde. Politika yapma konusunu
flimdiye göre çok daha fazla ciddiye almak, iyi kamu politikas› yapmay› siyasetin en önemli amaçlar›ndan biri haline getirmek gerekecek. Kuflkusuz
"gerekecek" deyince olmuyor. Siyasette kamu politikas›n›n önemli bir yeri olmamas›n›n nedenleri derin neden-
17
KAPAK-SEMPOZYUM
ler. O zaman iyi kamu politikas›n›n
yap›lmas›n› özendirecek kurumsal mekanizmalar›n tasarlanmas› ve hayata
geçirilmesi önemli bir ifl olarak ortaya
ç›k›yor. Saydaml›k ve hesap verebilirlik bu anlamda çok önemli mekanizmalar.
Bu konuda Türkiye özel sektörüne
hangi görevler düflüyor?
Kamu poltikas›n›n oluflturulmas›nda
kuflkusuz özel sektör de aç›k veya örtülü etkide bulunuyor, soruyu bu ba¤lamda de¤erlendiriyorum. Birincisi, özel
sektör ortak taleplerini daha kaliteli bir
biçimde oluflturabilmeli, daha iyi ifade
edebilmelidir diye düflünüyorum.
Özel sektör kamu politikas›n›n oluflturulmas› sürecinde etkide bulunurken
tekil ç›karlar yerine daha ortak ve
kurumsal ç›karlar üzerinde odaklanabilmelidir. Ama belki bundan da
önemlisi san›r›m özel sektörden beklenmesi gereken en önemli mesele "ka-
Özel sektör kamu
politikas›n›n oluflturulmas›
sürecinde etkide bulunurken
tekil ç›karlar yerine daha
ortak ve kurumsal ç›karlar
üzerinde odaklanabilmelidir.
Ama belki bundan da
önemlisi san›r›m özel
sektörden beklenmesi gereken
en önemli mesele "kamu yarar›"
diye adland›r›labilecek olgunun
daha fazla fark›nda olmak.
mu yarar›" diye adland›r›labilecek olgunun daha fazla fark›nda olmak.
Özel sektör kâr odakl› olmamal›d›r demek istemiyorum. Ama bir kere devletin baz› görevleri oldu¤unu, bu görevleri yerine getirmenin en az›ndan
k›sa dönemde daha az kâr anlam›na gelebilece¤ini kabul etmeli. Veya kendi
stratejisini olufltururken, kamu yarar›n›n gereklerini daha fazla göz önünde
bulundurmal›.
Kamu yarar›n› tamamen göz ard› etmenin "ay›p" say›ld›¤› bir kültürün oluflmas› gibi bir fleyden bahsediyorum.
Ama bizzat bunun geliflmesi bile bence
önemli ölçüde kamunun tavr›na ba¤l›.
Kural› koyan kamudur. Burada kamu
ile özel sektörün aras›ndaki etkileflim
önemli: Örne¤in kamunun iyi kurallar
oluflturup bunlar› uygulayaca¤›na iliflkin inand›r›c›l›¤› artt›kça özel sektörün
kamu yarar›n› göz önünde bulundurmas› da kolaylaflacakt›r (yani yapt›r›m
var ise, özel sektör en az›ndan kamu
yarar›n› göz önünde bulundurdu¤unda
bir haks›z rekabet konumuna düflmeyece¤ine inanacakt›r). Veya, örne¤in,
kamu kaynaklar›n›n etkin ve verimli
kullan›ld›¤›na iliflkin inanç yerlefltikçe,
kay›t d›fl› ekonomiden kay›t alt›na geçmenin çekicili¤i belki bir miktar artacakt›r.
‹statistiki veriler
ve kriz
Prof. Dr. MEHMET KAYTAZ
Ifl›k Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler
Fakültesi Dekan›
994 y›l›n›n sonuna do¤ru bafllayan
Meksika Peso krizi ve Tekila diye
adland›r›lan etkilerinin baz› Latin
Amerikan ve di¤er geliflmekte olan ülkelere yay›lmas› bir anlamda küreselleflen dünyan›n ilk finansal krizi say›labilir. Krizin ç›k›fl›nda Meksika’n›n
ekonomik durumu ve hükümetin politikalar› ana etken olmufltur. Ancak yay›nlanan ekonomik ve finansal verilerin, özellikle döviz rezervlerine iliflkin
verilerin yeterince fleffaf olmamas› ve
gecikmesi ekonomiyi izleyenlerin ve
yat›r›mc›lar›n durumun ciddiyetini an-
1
18
lamas›n› geciktirmifltir. Bunun üzerine
uluslararas› kurulufllar›n devam etmekte olan resmi istatistikleri iyilefltirme
ve kaliteyi art›rma çal›flmalar› h›zlanm›flt›r.
Özellikle Uluslararas› Para Fonu
(IMF) harekete geçerek Özel Veri Da¤›t›m Standartlar› diye adland›r›lan çal›flmay› bafllatm›flt›r. IMF uluslararas›
piyasalardan borçlanan üyelerinin,
özellikle geliflmekte olan ekonomilerin, bu sistemde yer almas›n› teflvik etmifltir. Devlet ‹statistik Enstitüsü bu
çal›flmaya aktif olarak kat›lm›fl ve Türkiye ilk üye olan grupta yer alm›flt›r.
Da¤›t›m standartlar› verilerin zaman›nda yay›nlanmas›, yay›nlama takviminin ilan edilmesi, kapsam› ve bütünlü¤ü üzerine kuruludur. IMF web sitesinde veri sistemine üye ülkelerin hangi
verileri, hangi s›kl›kla yay›nlad›klar›n›,
yay›n takvimlerini, verilerin neyi kapsad›¤›n› ve yay›nlanana kadar hangi
süreci izlediklerini görmek mümkündür.
Daha sonra meydana gelen Asya krizinde daha fleffaf ve güvenilir bir veri
sisteminin önemi daha da belirgin olmufl ve IMF uluslararas› piyasalardan
borçlanmayan üyelerini de kapsamak
üzere Genel Veri Da¤›t›m Standartlar›n› da oluflturmufltur. Özel Standartlara
66 geliflmifl ve geliflmekte olan ülke
üyedir. Her y›l yay›nlanan bir raporla
geliflmeler izlenmekte ve eksiklikler
giderilmeye çal›fl›lmaktad›r.
IMF’nin ekonomik ve finansal veriler
üzerine yürüttü¤ü çal›flmalar esas›nda
resmi istatistiklerin iyilefltirilmesi,
uyum sa¤lanmas›, istatistiki çal›flmalar›n belirli etik ve mesleki kurallar çerçevesinde yürütülmesi ve kalite-
sini yükseltme çal›flmalar›n›n bir
parças›d›r. Birleflmifl Milletler ‹statistik Birimi, ba¤l› örgütlerin istatistik daireleri, ‹ktisadi ve Kalk›nma ‹flbirli¤i Teflkilat› (OECD),
Avrupa Birli¤i ‹statistik kuruluflu
Eurostat, Uluslararas› ‹statistik
Enstitisü ve çok say›da ulusal istatistik kuruluflu toplanan ve yay›nlanan her istatisti¤in kalitesini art›rma çal›flmalar›na daha önceden
bafllam›fl ve son y›llarda iyice yo¤unlaflt›rm›flt›r. ‹statistikler içinde
resmi istatistiklerin önemi farkl›d›r. Güvenilir istatistiki bilgilerin
varl›¤› demokratik bir toplum için
vazgeçilmez bir unsurdur. Bu görevi yerine getirebilmesi için resmi istatistik kurumlar›n›n kamuoyunun, veri sa¤layanlar›n ve kullan›c›lar›n güvenini kazanm›fl olmal›d›r. Bu amaca ulaflabilmek
için ülke ve uluslararas› kurulufllar belirli ilkeler gelifltirmifltir. Örne¤in
Avrupa ‹statistikleri kalite çerçevesinde 15 ilke belirlemifltir ve üye kurulufllar›n bu ilkelere uymas› beklenir. Baz›lar› flunlard›r: istatistik kurumlar› di¤er
kamu ve özel kurulufllardan profesyonel olarak ba¤›ms›z olmal›d›r; tüm
üyeler Avrupa ‹statistik Sistemi Kalite
bildirgesini izlemelidir; istatistikler bilimsel ba¤›ms›zl›k ilkeleriyle ve tüm
kullan›c›lar›n nesnel, profesyonel ve
fleffaf biçimde dikkate al›nd›¤› biçimde
üretilmeli ve da¤›t›lmal›; istatistikler
kullan›c›lar›n ihtiyac›na yönelik olmal›d›r; gerçe¤i do¤ru ve güvenilir biçimde yans›tmal›d›r; istatistikler en k›sa ve
ilan edildi¤i zamanda gecikme olmadan yay›nlanmal›d›r; istatistikler tutarl›
olmal› ve zaman içinde ve bölgeler aras›nda karfl›laflt›r›labilmelidir; istatistikler aç›k ve anlafl›l›l›r biçimde sunulmal›, uygun ve ulafl›m› kolay biçimde anlafl›lmas›na yard›mc› olacak meta veri
ve yard›mc› unsurlarla da¤›t›lmal›d›r.
Belirlenen ilkeler tam olarak izlense
bile istatistikler yine de özellikle bir
ekonomik ve finansal kriz öncesi ve
süresince yeterli olmayabilir. ‹çinde
bulundu¤umuz kriz bu aç›dan önemli
ipuçlar› vermektedir; baz› alanlarda
resmi istatistiklerin aç›klar› vard›r.
Makroekonomik veriler yeterli düzey-
‹statistikler içinde resmi istatistiklerin
önemi farkl›d›r. Güvenilir istatistiki
bilgilerin varl›¤›› demokratik bir
toplum için vazgeçilmez bir
unsurdur. Bu görevi yerine
getirebilmesi için resmi istatistik
kurumlar›n›n kamuoyunun, veri
sa¤layanlar›n ve kullan›c›lar›n
güvenini kazanm›fl olmal›d›r.
dedir ancak baz› boyutlar›n›n gelifltirilmesi gerekli olmaktad›r. Finansal sektörün belirli kesimlerinden yeteri kadar
bilgi toplanamamaktad›r. Bu kesimlerden istatistik elde edilmeli ve daha da
önemlisi farkl› kesimler aras›nda risk
transferinin görünece¤i yeni yöntemler
gelifltirilmelidir. Sektörel bilançolar
hesaplanmal›; flimdiye kadar daha çok
finansal kesimin bilançosu hesaplanmaktayd›. Bunun yan›nda finans d›fl›
kesimin ve hanehalklar›n›n bilançolar›
hesaplanmal› ve milli hesaplar sistemi
içinde ele al›nmal›d›r. Bilançolarda
vade yap›lar›n›n, para ve sermaye yap›lar›n›n bulunmas› risklerin hesaplanmas›n› kolaylaflt›racakt›r. Di¤er taraftan bu eksikliklerin tamamlanmas› ciddi ek kaynak ihtiyac›n› ortaya ç›karmaktad›r.
Krizin geliflimi çok h›zl› olmufltur.
Mevcut istatistiki verilerin önemli
bir k›sm› olay olduktan bir müddet
sonra yay›nlanmaktad›r. Örne¤in,
milli gelir rakamlar›n›n çok kaba
tahmini verebilecek, bazen de ciddi
yan›lg›ya yol açabilecek, ayl›k sanayi üretim endeksleri en erken bir
ay sonra yay›nlanmaktad›r. Verilerin
daha s›kl›kla ve daha önce yay›nlanmas› gerekir.
Ancak istatistiklerin bir an önce yay›nlanmas› ve gerçe¤i
do¤ru yans›tmas› ilkeleri
aras›nda bir ödünleflim olacakt›r, yani istatistiklerin daha önce yay›nlanmas› güvenilirliklerini azaltabilecektir.
Erken yap›lan tahminlerde
ilerde daha fazla revizyon
yap›lmaktad›r. Ancak kriz
dönemlerinde istatistiklerin
daha yararl› olabilmesi için ödünleflme yeni bir anlay›flla ele al›nmal› ve
istatistik kurumlar› daha s›k ve daha
zaman›nda veri yay›nlanmas› için yeni
yöntem ve teknikler gelifltirmelidir.
Yay›nlanacak verilerin bir k›sm› öncül
göstergeler niteli¤inde olmal› veya
göstergelerin oluflturulmas› için temel
veriler haz›rlanmal›d›r.
Krizin ortaya ç›kard›¤› önemli bir
sorun da kamuoyunda genifl bir kesimin istatistik ve finans okur-yazarl›¤›n›n düflük düzeyde olmas›d›r. ‹statistikleri sadece toplay›p yay›nlamak
yeterli olmamaktad›r.
Ayr›ca rakamlar arkas›nda neyin oldu¤u iyice anlafl›lmal›d›r. Bunun anlat›lmas› için sadece istatistik kurumlar›n›n gayreti yeterli olmayacakt›r;
e¤itim kurumlar›na ve medyaya da
önemli rol düflmektedir. ‹statistik okuryazarl›¤›n›n düflük düzeyde oldu¤u
toplumlarda yeni at›l›mlar›n yap›lmas›
da güç olmaktad›r. Sözünü etti¤imiz
öncü göstergeler, tahminler ve revizyonlar tam anlafl›lamad›¤› için
kamuoyundan kolayl›kla ters tepki almaktad›r. Di¤er taraftan istatistiki veri
ler toplan›rken de hanehalklar›n›n ve ifl
kesiminin yard›mc› olmas› gerekir.
Hanehalklar› ve ifl kesimi do¤ru beyan
etmedikçe verilerin bir k›sm› her
zaman sorunlu olacakt›r.
19
KAPAK-SEMPOZYUM
Krizleri f›rsata dönüfltüren
stratejik araç: Bilgi Yönetimi
DOÇ. DR. GÜLÇ‹N BÜYÜKÖZKAN
Galatasaray Üniversitesi Mühendislik ve
Teknoloji Fakültesi Endüstri Mühendisli¤i
Bölümü Ö¤retim Üyessi
eklenilmeyen, önceden sezilemeyen ve iflletmeleri zor durumda b›rakan de¤iflime veya gerilim durumlar›na genel olarak kriz denilmektedir.
Krizin en önemli göstergesi, iflletmelerin karar mekanizmalar›n›n ve rasyonel
süreçlerinin yetersiz hale gelmesidir.
Bu nedenle kriz dönemlerinde iflletmelerde uygulanan etkin bilgi yönetimi
faaliyetleri daha da önem kazanmaktad›r.
20. yüzy›lda flirketlerin en önemli rekabet kayna¤› fiziksel varl›klar› iken, 21.
yüzy›lda iflletmeler sahip olduklar› entelektüel varl›klar› ile öne ç›kmaktad›r.
Nitekim günümüzde bilgi geçerli olan
tek zenginliktir ve bilginin do¤ru yerde, do¤ru zamanda ve do¤ru flekilde
kullan›lmas› iflletmelerin baflar› potansiyellerini etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir.
fiirketlerin rekabette avantajl› hale gelmeleri sürekli iyilefltirme ve yenilik çal›flmalar›na, bu faaliyetler de benzer flekilde baflar›l› bilgi yönetimine ba¤lanmaktad›r. Bu gereklilikler günümüz ifl
dünyas› için bilginin e¤er flirkette bulunmuyorsa keflfedilmesini, uygun biçimde kayda al›nmas› ve saklanmas›n›,
eriflilebilir olmas›n›, çal›flanlara aktar›lmas›n› ve tüm organizasyona fayda
sa¤layacak flekilde kullan›lmas›n› zorunlu k›lmaktad›r. Buna göre organizasyonel bilgi yönetimi, rekabet ortam›nda öne geçmek ve kriz ortam›nda
uygun cevap stratejilerini oluflturmak
için yöneticiler taraf›ndan mutlaka öne
ç›kar›lmas› gereken bir araç haline gel-
B
20
mifltir. Organizasyonel bilgi yönetimi,
organizasyonel hedeflere ulaflmak için
mevcut ve ihtiyaç duyulan bilgilerin
belirlenerek bilgi varl›klar›n› gelifltirici
faaliyetlerin planlanmas›, uygulanmas›
ve kontrolü aktivitelerini içeren çok disiplinli ve stratejik bir yönetim süreci
olarak tan›mlanabilir. Organizasyonel
bilgi yönetimi çerçevesinde, teknolojik
geliflmelerden, organizasyonel yap› ve
flirket kültürünün ve insan kaynaklar›n›n sa¤lad›¤› avantajlardan da faydalanarak, bir flirkette varolan bilgi düzeyini yükseltmeye ve yeni bilgiler yaratmaya çal›fl›lmaktad›r. Böylece flirkette
bulunan tüm elemanlar›n ö¤renme, gelifltirme, problem çözme, karar verme
lama yap›labilir: Entelektüel sermaye,
kazanca dönüfltürülebilen bilgidir ve
bu bilgi, iflletmenin fikirlerinin, yeniliklerinin, teknolojilerinin, genel bilgilerinin, bilgisayar programlar›n›n, tasar›mlar›n›n, veri kullanma yeteneklerinin, iliflkilerinin, süreçlerinin, yarat›c›l›klar›n›n ve yay›nlar›n›n bir bütünüdür. Entelektüel sermayenin üç temel
bilefleni, insan sermayesi, organizasyonel sermaye ve müflteri sermayesini de
içeren iliflkisel sermayedir.
‹nsan sermayesi, bir iflletmede yönetim
ve operasyonel seviyede çal›flan bireylerin zihinlerinde gömülü olan sermayedir. Genetik miras, e¤itim, deneyim,
Entelektüel sermaye, kazanca
dönüfltürülebilen bilgidir ve
bu bilgi, iflletmenin fikirlerinin,
yenilliklerinin, teknolojilerinin, genel
bilgilerinin, bilgisayar
programlar›n›n, tasar›mlar›n›n, veri
kullanma yeteneklerinin, iliflkilerinin,
süreçlerinin, yarat›c›l›klar›n›n ve
yay›nlar›n›n bir bütünüddür.
vb. süreçlere yönelik olarak bilgiye
ulaflma, bilgiyi saklama ve bilgiden yararlanma becerileri gelifltirilebilir. Organizasyonel bilgi yönetimiyle bir iflletmenin tüm kademelerindeki çal›flanlar›n›n daha yüksek bir üretkenlik düzeyine ve operasyonel mükemmelli¤e
ulaflmas›, yeni de¤erler yaratarak artan
bir rekabet gücü sa¤lamas› amaçlanmaktad›r. Nitekim EFQM (Avrupa Kalite Yönetimi Vakf›) mükemmellik modeli de bilgi yönetimi konusunun önemine dikkat çekmektedir.
Bilgi yönetiminin önemli bir alt bafll›¤›
olarak kabul edilen entelektüel sermaye için genifl anlamda flöyle bir tan›m-
hayat ve ifl hakk›nda düflünce ve tav›rlardan oluflur. Dolay›s›yla çal›flanlar›n
sahip oldu¤u bilgi birikimi, deneyim
ve uzmanl›k, yarat›c›l›k, problem çözme yetene¤i, giriflimcilik ve liderlik
becerilerini kapsamaktad›r. Özellikle
kriz zamanlar›nda insan sermayesi
güçlü olan firmalar bir ad›m öne ç›kmaktad›r. ‹nsan sermayesi içinde liderlik bilefleni, yönetimsel güce ve karar
verme yetkisine sahip oldu¤undan di¤er bileflenlerden do¤rudan veya dolayl› biçimde sorumludur ve insan sermayesi performans›n› artt›rmada katalizör görevi görür. Kriz anlar›nda özellikle liderler gerekli so¤ukkanl›l›klar›,
yönetim kabiliyetleri, önsezileriyle ön
plana ç›karlar. Liderlik vas›flar› kriz
anlar›nda bu kiflilerin daha ak›lc› çözümler üretebilmesini sa¤lar. Kriz yönetiminde kriz öncesi evre çok önemlidir, ve e¤er olas› senaryolar öngörülür ve alternatif planlar haz›rlan›rsa
krizler daha az hasarla atlat›labilir.
Kriz anlar›nda sa¤l›kl› kararlar alabilmek de en az bu kadar önemlidir. Göreceli olarak sonuçlar› yüksek belirsizlik içeren karmafl›k kararlar, krizin
tehdit edici ve stres yarat›c› ortam›na
ra¤men bilgi sistemlerinin de deste¤iyle zaman›nda ve tutarl› bir biçimde
al›nabilirse flirket için avantajl› konumlar yakalanabilir.
Organizasyonel sermaye bir iflletmenin etkin ve verimli çal›flmas›n› sa¤layan sistemler, süreçler, yordamlar ile
teknolojik alt yap›, yat›r›m ve inovas-
Entelektüel sermaye statik bir varl›k olmaktan çok, iflletmenin gereksinimlerine
uyguland›¤›nda ekonnomik ve sosyal aç›lardan katma de¤er yaratan
dinamik bir kavramd›r.
yon becerilerinden oluflmaktad›r. Bir
baflka deyiflle organizasyonel sermaye,
firman›n rakiplerinden daha yüksek
de¤erde ürün üretebilmesini, kriz durumlar›nda daha esnek olmas›n›, h›zl›
cevap stratejileri ve eylemleri üretebilmesini sa¤layan alt yap› ve entelektüel
varl›klard›r.
‹liflkisel sermaye ise bir iflletmenin birlikte ifl yapt›¤› müflteriler, tedarikçiler,
ortaklar ve yat›r›mc›lar ile olan uzun
dönemli iliflkilerinin de¤eridir. Dolay›s›yla tedarikçilerin stratejik iflbirli¤ini,
müflterilerin sadakatini içeren iliflkilerin kurulmas›, bu iliflkilerin devam ettirilmesi ve gelifltirilmesi sayesinde
kriz ortamlar›nda bile iflletmeler tedarik zincirilerini etkin çal›flt›rabileceklerdir.
Sonuç olarak, entelektüel sermaye statik bir varl›k olmaktan çok, iflletmenin
gereksinimlerine uyguland›¤›nda ekonomik ve sosyal aç›lardan katma de¤er
yaratan dinamik bir kavramd›r. Genel
olarak bir flirketin gelecekteki baflar›s›n›n, bugün sahip oldu¤u entelektüel
sermayesini nas›l yönetti¤ine ba¤l› oldu¤u kabul edilmektedir. Benzer flekilde, bilgi yönetimini etkin biçimde uygulayan ve entelektüel sermayesi güçlü
olan firmalar›n krizleri f›rsat ve kazanca dönüfltürmesi mümkün olacakt›r.
Kamu yönetiminde
mükemmellik
NAZM‹ KARYA⁄DI
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›
Gelir ‹daresi Daire Baflkan›
ster kamu ister özel sektör olsun “yönetim” ve “yönetimde mükemmellik” vazgeçilmez bir olgu. Gittikçe
karmafl›klaflan günümüz dünyas›n› anlamak ve ona yönelik çözümler üretmek en üstteki yöneticiden üretim band›nda çal›flan iflçiye ya da vatandaflla
bire bir temas halinde hizmet üreten
kamu çal›flan›na kadar herkesin sorumlulu¤u kapsam›na girmektedir.
Küresel ekonominin yayg›nlaflt›¤› bir
ortamda sadece özel sektör flirketleri
aras›nda yer alan rekabet kavram› ülkeler aras›nda bir baflka ifadeyle de ülkelerin kamu yönetimleri aras›nda da yaflan›r hale gelmifltir. Do¤rudan yabanc›
‹
sermayeyi kendi ülkesine çekmek isteyen tüm kamu yönetimleri bürokrasiyi
azalt›c›, maliyetleri azalt›c› ama ayn›
zamanda da güven art›r›c› uygulamalar› hayata geçirmek suretiyle rekabet
gücünü art›rmaya çal›flmaktad›rlar.
Yerkürenin herhangi bir ülkesinde kolay ifl yapmay› derecelendiren “Doing
Business” kriteri nas›l bir ölçü ise bir
di¤er reel ölçü de ülkelerin küresel sermayeden ald›klar› do¤rudan yabanc›
sermaye tutarlar›d›r. Son y›llarda her
iki alanda ülkemizin kat etti¤i mesafe
rekabet gücümüzün artt›¤› bir baflka
aç›dan da kamu yönetiminde ortaya ç›kan iyileflmeyi ortaya koymaktad›r.
Vatandafl Odakl›l›k
Kamu yönetiminde “yönetimin etkinli¤i” özel sektördeki kurulufllara nazaran
daha önemlidir. Çünkü bir firman›n
“müflteri odakl›” yaklafl›m›n›n etkisi
onun müflterileri üzerinde ve sonuçta
da elde etti¤i kâr olarak ortaya ç›karken, yani sadece o mal ve hizmeti talep
edenler taraf›ndan hissedilirken Devletin sundu¤u her türlü kamusal hizmetin
tesiri, büyük bir ço¤unlukla, toplumun
tamam› üzerinde etki yaratmaktad›r.
Keza ayn› flekilde verimlilik ad›na, maliyetleri azaltma ad›na yap›lan her türlü iyilefltirmelerin firmalar›n kârlar›na
bulundu¤u katk›lar› Devlette yap›lan
bu tür uygulamalarla k›yaslad›¤›m›zda
bunun bütçeye, kamu ekonomisine katk›s›, Devlet oluflumunun büyüklü¤ü
dikkate al›nd›¤›nda, oldukça genifl kapsaml› olmaktadr.
Etkin Kamu Yönetimi
Serbest piyasa ekonomisinin, demokratik hak ve özgürlüklerin geliflmesi
kamu yönetiminin rolünü azaltmam›fl
aksine nitelikli, yerinde ve zaman›nda
karar veren, piyasalar› etkin bir flekilde
düzenleyen ve denetleyen kamunun
21
KAPAK-SEMPOZYUM
önemini art›rm›flt›r. Devletin bir ekonomik aktör olarak rolü azalm›fl ancak
piyasa kurallar›n› düzenleyen ve bunlar› etkin bir flekilde denetleyen rolü
daha da artm›flt›r.
Devletin yeni rolü beraberinde “kamuda kalite” ya da bir baflka ifadeyle “kamu yöneticisinde-kamu çal›flan›nda kalite” olgusunu gündeme getirmektedir.
Serbest piyasa mekanizmas›n›n Devletin düzenleyici ve denetleyici ifllevi
çerçevesinde etkin bir flekilde var olabilmesinin yolu kamuda görev alacak
kiflilerin daha mesle¤e seçilmelerinden
bafllamak üzere kamuda var olan “personel yönetimi” anlay›fl›n›n terk edilerek “insan kaynaklar› yönetimi” yaklafl›m›na geçifli zorunlu k›lmaktad›r.
Kamuya al›nacak kiflilerde aran›lacak
koflullar›n sadece üniversite mezunu
olmak, Kamu Personeli Seçme S›nav›nda belirli bir puan›n üzerinde alm›fl
olmak fleklinde dikkate al›nmas› halinde, ifle uygun olmayan kiflilerin istihdam› gibi bir sonuçla karfl›laflmak kaç›n›lmaz hale gelmektedir. Genel bir bak›fl aç›s›yla kamu çal›flanlar› d›flar›dan
tek ve büyük bir yap› gibi gözükse de
asl›nda birbirinden farkl› aç›l›mlar›
olan bir yap›y› oluflturmaktad›rlar. Kiflilik yap›s›, alg›lama yap›s›, analizsentez yapma yetene¤i, di¤er yetenekler vb. gibi özelliklerin sorgulanmas›
ve bunlar›n hangilerinin hangi ifllerde
ön planda oldu¤unun bilinmesi ve uygulanmas› iflin bafllang›c›nda önemli
bir olgudur.
Al›nan çal›flanlar›n mesle¤e bafllamadan ve mesle¤e bafllad›ktan sonraki
meslek içi e¤itimleri, kariyer planlamas›n›n aç›k ve çal›flanlar› motive edici bir flekilde olmas›, al›nan ücretin insanca bir yaflam düzeyini sa¤layabilmesi, performans›n ölçülebilmesi ve
buna göre yükselme ve ödül/ceza uygulamalar›n›n hayata geçirilmesi de
kamuda baflar›n›n ön koflullar› aras›nda
yer almaktad›r.
Üst Yönetimin Kalitesi
Kamu çal›flanlar› için ortaya koydu¤umuz bu koflullar elbette ki sadece alt ya
22
Do¤rudan yabanc› sermayeyi kendi ülkesine çekmek isteyen tüm kamu
yönetimleri bürokrasiyi azalt›c›,, maliyetleri azalt›c› ama ayn› zamanda da güven
art›r›c› uygulamalar› hayata geçirmek suretiyle rekaabet gücünü
art›rmaya çal›flmaktad›rlar.
da orta düzeyde çal›flanlar› de¤il üst düzey yönetici pozisyonunda olanlar› da
kapsamaktad›r. Liyakat›n, bilgi, beceri
ve deneyimin esas al›nd›¤› bir üst yönetim yap›s›nda do¤ald›r ki kamu kurulufllar› do¤ru yönde gidecekler ve ça¤›n gerektirdi¤i esnek, koflullara adapta olabilen, k›sa sürede do¤ru kararlar verebilen
ve rutin faaliyetlerle u¤raflmak yerine
katma de¤eri yüksek ürünler üretebilen
kurumlar haline dönüfleceklerdir.
Bu niteliklere haiz üst yöneticiler, kurumun hedeflerinin oluflumuna katk›da
bulunabilecekler ve bu hedeflere nas›l
ulafl›laca¤›na ise liderlik edeceklerdir.
lere göre çal›flmalar›, bu hedefleri say›sallaflt›r›p birer performans hedefi haline getirmeleri ve bunlar› takip etmeleri
baflar›n›n temel flartlar› aras›nda yer almaktad›r.
Kendisinden hizmet alanlara odaklanmayan, ulusal ve uluslararas› çevre koflullar›n› dikkate almayan, sadece üretti¤i bürokrasiye odaklanan ve bilerek ya
da bilmeyerek onu korumay› öncelik
olarak kendisine hedef alan kamu kurumlar› sadece kendilerine de¤il yaz›m›z›n bafl›nda da ifade etti¤imiz gibi ülkemize zarar vereceklerdir.
Stratejik Yönetim
Yenilikçilik, Verimlilik
ve Kalite
Kamu yönetiminde mükemmelli¤i yakalayabilmenin bir yolu da stratejik yönetim anlay›fl›n›n yerleflmesini sa¤lamakt›r. 5811 say›l› Kamu Mali Yönetimi Yasas› bu alanda at›lm›fl olan önemli
bir yasal ad›md›r. Ancak sadece yasal
düzenlemeler çerçevesinde etkinlik
odakl› bir dönüflümü beklemek gerçekçi
bir yaklafl›m de¤ildir. Kurumlar›n paydafllar›n› belirleyerek hem onlar›n beklentilerine göre hem de uluslararas›
alandaki geliflmelere göre yol haritalar›n› ve hedeflerini belirlemeleri, bu hedef-
Günümüz kamu örgütlerinde en önemli ilkeler yenilikçilik, verimlilik ve
kalite olmak zorundad›r. Bu kavramlar›n kurumun tepesindeki yöneticiden
afla¤›daki çal›flanlar›na kadar aktar›lmas› gerekmektedir. De¤iflen flartlara
adapte olabilen esnek bir yap›ya sahip
olmak da bir di¤er önemli ilkedir.
Bunu da elbette ki çal›flanlar›n sadece
bilgi birikimlerini dikkate alarak de¤il
psikolojik ve sosyolojik yap›lar›n› da
dikkate alarak gerçeklefltirmenin mümkün oldu¤unu düflünüyoruz.
Küresel kriz ve kamuda
stratejik yönetim
ANIL YILMAZ
DPT Stratejik Planlama
Daire Baflkan›
aflamakta oldu¤umuz küresel kriz
tüm dünyada ve ülkemizde kamunun rolünü ve stratejilerini yeniden
gözden geçirmesi gere¤ini do¤urmufltur. Asl›nda bu de¤erlendirmeyi kriz
olsun olmas›n, sürekli yapabilen ve içsellefltiren ülkeler krizden daha az zararla ç›kabileceklerdir.
1990’l› y›llardan bu yana kamu yönetiminde daha etkili hizmet sunumuna
dönük aray›fllar h›z kazanm›flt›r. Etkili
hizmet sunumu için yeni yaklafl›mlar,
yönetsel yöntem ve araçlar gelifltirmeye dönük araflt›rmalar bafllat›lm›flt›r.
Bu ba¤lamda kamu yönetiminde de
stratejik planlama, performans yönetimi, toplam kalite yönetimi, kurumsal
karne uygulamas› ve ortak öz de¤erlendirme çerçevesi gibi yöntem ve araçlar›n uygulanmas›na dönük giriflimlerde
bulunulmufltur.
Stratejik yönetim, orta ve uzun vadeli
düflünme ve plan yapma yetene¤ini kazand›rmay› amaçlasa da ayn› zamanda
k›sa vadeli karar almay› da kolaylaflt›rmaktad›r. Çünkü stratejik yönetim, f›rsat ve tehditlerin önceden belirlenerek
buna uygun stratejilerin gelifltirilmesi,
risklerin tespiti ve yönetimi yaklafl›m›n› gerektiriyor. Krize karfl› al›nacak
tedbirler ve kamunun rolü de bu ba¤lamda düflünüldü¤ünde kamuda stratejik yönetim daha da önem kazanmaktad›r.
Ülkemizin, 2013 y›l›na kadar olan yol
haritas› niteli¤ini tafl›yan Dokuzuncu
Kalk›nma Plan›n›n befl ana amac›ndan
biri olan “Kamu Hizmetlerinde Kalite
Y
ve Etkinli¤in Art›r›lmas›” amac›, özellikle kamuda strateji yönetimi ve stratejik bak›fl aç›s›ndan önem arz etmektedir. Bu amaca yönelik olarak belirlenen “Politika Oluflturma ve Uygulama
Kapasitesinin Art›r›lmas›” hedefi ise
geçti¤imiz yak›n dönemde bafllat›lan
ve flu anda da devam etmekte olan kamu kurumlar›nda stratejik yönetim ve
stratejik planlama uygulamalar›n›n dayanak noktas›n› oluflturmaktad›r.
Kamuda stratejik yönetim yaklafl›m›n›
benimserken temel amaçlar›m›z nelerdi? Bu soruya iki boyutta cevap vermek mümkün: Ulusal ölçekte, politika
oluflturma ve uygulama kapasitesinin
Stratejik yönetim, f›rsat ve
tehditlerin önceden
belirlenerek buna uygun
stratejilerin gelifltirilmesi,
risklerin tespiti ve yönetimi
yaklafl›m›n› gerektiriyor.
Krize karfl› al›nacak tedbirler
ve kamunu rolü de bu ba¤lamda
düflünüldü¤ünde kamuda
stratejik yönetim daha da
önem kazanmaktad›r.
art›r›lmas› ile kaynaklar›n etkin ve etkili kullan›m› amaçlanm›flt›r. Kurumsal
ölçekte ise kamu kurumlar›m›zda, gelece¤e yönelme, yön çizme, kurumsal
amaçlar›n süreklili¤ini sa¤lama, çal›flanlar› ve çal›flmalar› ortak hedeflere
yönlendirme, stratejik yönetim kültürünün oluflturulmas›, yararlan›c› odakl›l›¤› art›rma ve iyi yönetiflimi sa¤lama
temel amaçlar olarak say›labilir.
Stratejik yönetim; stratejik planlama,
bütçeleme, uygulama, izleme ve de¤erlendirmeyi içeren bir döngünün bütününü kapsamaktad›r. Kamuda stratejik
planlama, bu döngü içinde önemli bir
aflama ve önemli bir araç olarak kabul
görmüfltür. Geçti¤imiz dönemde Türkiye’de kamu yönetimi ve kamu mali yönetimi alan›nda uygulanan reform girifliminin temel araçlar›ndan olan stratejik planlaman›n kamu kurulufllar›nda
uygulanmas›n› sa¤lamaya yönelik bir
dizi yasal düzenleme yap›lm›flt›r. Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu
ve yerel yönetim kanunlar› gibi düzenlemelerde stratejik planlama reform girifliminin temel araçlar›ndan biri olarak
yer alm›flt›r. Ancak, stratejik planlamadan beklenen ve yönetimde ve kaynaklar›n kullan›m›nda etkinlik, etkililik,
hesap verebilirlik, fleffafl›k gibi yararlar›n sa¤lanmas› için salt yasal düzenlemelerin yeterli olmayaca¤›, uygulama için gerekli ön haz›rl›klar›n yap›lmas› ve yeterli idari ve teknik kapasitenin oluflturulmas›n›n gerekti¤i aç›kt›r.
Kamuda bu hususta mevcut kapasite ve
ihtiyaçlar› tespit edebilmek için 2005
y›l›nda Müsteflarl›¤›m›z taraf›ndan
“Stratejik Yönetim Araflt›rmas›” ve
2007 y›l›nda Baflbakanl›k koordinatörlü¤ünde, “Strateji Gelifltirme Birimleri
Araflt›rmas›” gerçeklefltirilmifltir.
Stratejik Yönetim Araflt›rmas› kapsam›nda Türk kamu yönetiminde belki
de ilk kez tüm yöneticileri kapsayan bir
araflt›rma yap›lm›fl ve sonuçlar› kurumlar›m›za yard›mc› olacak flekilde paylafl›lm›flt›r. Elde etti¤imiz genel sonuçlara göre kamu yöneticileri %90 a yak›n bir ço¤unlukla, stratejik yönetimin
kamuda hizmet kalitesini art›raca¤›na
inanmaktad›r. Ancak bununla beraber,
tek tek kamu kurumlar› baz›nda yöneticiler aras›nda incelendi¤inde, hizmet
öncelikleri konusunda bir anlay›fl birli¤i eksikli¤i mevcuttur. Bir di¤er önemli tespit ise müflteri odakl›l›k – veya bu
terimi kamuda kulland›¤›m›z flekliyle
23
KAPAK-SEMPOZYUM
yararlan›c› odakl›l›k – konusunda olmufltur. Yararlan›c› odakl›l›¤›n yeterince geliflmemifl ve uygulamaya yans›mad›¤› tespit edilmifltir. Bunlar ve di¤er genel tespitlerin yan› s›ra her kurulufla özgü ayr›nt›l› tespitler de Müsteflarl›¤›m›zca yap›lm›fl ve sonuçlar› ilgili kurulufl yöneticilerine rapor edilmifltir. Bu raporlar, stratejik planlama çal›flmas›na bafllamadan önce dikkate
al›nmas› gereken alanlar baz›nda karne
benzeri de¤erlendirmeler ve bu alanlarda yol gösterici baz› öneriler de içermekteydi.
Söz konusu araflt›rmalar›n sonuçlar›na
göre, stratejik yönetim, stratejik planlama, kalite yönetimi, performans yönetimi konusunda e¤itim alan personel
say›s›n›n çok düflük oldu¤u ve bu konuda önemli ölçüde talebin bulundu¤u
görülmüfltür. Bunun önemli bir göstergesi de, kalite yönetimi ve belgeleme
konusunda yasal bir yükümlülük olmamas›na ra¤men, kamu kurulufllar›n›n
yar›dan fazlas›nda kalite yönetimi alan›nda çal›flmalar›n var olmas›d›r. Ayr›ca, kalite yönetimi çal›flmas› yürütmeyen kurulufllar›n önemli bir bölümü de
bu çal›flmay› bafllatmay› düflünmektedir. Bu durum kamu kurulufllar›nda yönetim kalitesinin gelifltirilmesine yönelik bir potansiyel oldu¤una iflaret etmektedir.
Kurumsal düzeyde stratejik planlama
alan›nda Devlet Planlama Teflkilat›
Müsteflarl›¤› olarak yapt›klar›m›z› k›saca özetlemek gerekirse; geçmifl dönemde pilot uygulamalar s›ras›nda kurumlarla birebir ve çok yak›n çal›flmalar yürütülmüfltür. Bu dönemde ise kamu kurumlar›na haz›rlad›klar› planlar›n incelenmesi ve de¤erlendirme raporlar› arac›l›¤›yla geri bildirimde bulunulmaktad›r. Bu yap›l›rken temel kriterler; üst politika belgeleri ile uyum,
usul ve esaslara uyum ve kurumlar›n
stratejik planlar› aras›nda uyum hususlar›n› gözetmektir.
‹lk uygulamalar›n yap›ld›¤› geçifl süreci boyunca kurulufllara destek verme
görevi yapmaktay›z ve bunu gerçeklefltirmek için araflt›rma yapma, bilgi paylafl›m›n› sa¤lama, kurumlar aras› a¤
oluflturma, kurumsal ve yönetsel kapa-
24
site ve yetkinlik gelifltirme araçlar› kullan›lmaktad›r. Yine bu çerçevede 10.
Kamu Kalite Sempozyumu, KalDer ve
Müsteflarl›¤›m›z›n kurumsal iflbirli¤i
ile gerçeklefltirilmektedir. Etkinlik kapsam›nda kamuda strateji yönetimi alan›nda yeni vizyon belirleme çal›flmas›n›n yap›laca¤› özel bir çal›fltay da gerçeklefltirilecektir.
Ayr›ca DPT Müsteflarl›¤› olarak genel
sistem tasar›m›n› iyilefltirme ve gerekli
10. Kamu Kalite Sempozyumu,
KalDer ve Müsteflarl›¤›m›z›n
kurumsal iflbirli¤i ile
gerçeklefltirilmekttedir.
Etkinlik kapsam›nda kamuda strateji
yönetimi alan›nda yeni vizyon
belirleme çal›flmas›n›n yaap›laca¤› özel
bir çal›fltay da
gerçeklefltirilecektir.
düzenlemeleri yapma rolü çerçevesinde yönetmelik ve k›lavuz haz›rlama ve
benzeri çal›flmalar yap›lmaktad›r.
Uygulama sürecinde stratejik yönetimin sonuç vermesinde kritik önemi
olan yönetsel kapasitenin gelifltirilmesi
amac›yla “Kamu Kesiminde Stratejik
Yönetimin Gerektirdi¤i Yönetsel Kapasite ‹htiyaç Analizi ve Kapasite Geliflim Programlar›n›n Oluflturulmas› Projesi” bafllat›lm›flt›r. Proje ile, stratejik
yönetim yaklafl›m›n›n yerlefltirilmesi
sürecinde gerekli yönetsel kapasiteyi
oluflturabilmek amac›yla, ihtiyaç analizlerine dayanan, içeri¤i tan›mlanm›fl,
kurum düzeyinde özellefltirilmifl ve
tüm kamu kurulufllar›n›n faydalanabi-
lece¤i e¤itim programlar› oluflturulmas› amaçlanmaktad›r.
Gelinen aflama itibar›yla, kamuda stratejik yönetim alan›nda 5 y›ll›k bir geçifl
ve ö¤renme süreci yaflanm›flt›r. Bu y›lsonunda yaklafl›k 150 merkezi kamu
kuruluflu stratejik planlar›n› haz›rlam›fl
ve 2010 y›l› bütçelerini bu planlar ve
performans programlar› ile iliflkilendirmifl olacakt›r. Yerel düzeyde ise nüfusu
50 binin üzerinde olan 244 belediye ve
81 il özel idaresi de geçti¤imiz yerel
seçimlerden itibaren 6 ay içinde ikinci
kez stratejik plan haz›rlayacakt›r.
Sonuç olarak, kamu genelinde stratejik
planlama prati¤i yayg›nl›k kazanm›flt›r.
Ancak yukar›da belirtilen amaçlara
ulaflmam›z zaman alacakt›r. Bu yaklafl›m›n tam olarak uygulanabilmesi ve
sonuç üretmesi en geliflmifl ülkelerde
bile 15 y›la varan bir süreci gerektirmifltir.
Gerek ulusal düzeyde, gerekse kurumlar düzeyinde strateji yönetimi giderek
önem kazanmakta, özellikle küresel
krizlerin tüm ülkeleri etkiledi¤i ve tüm
ülkelerin stratejileri üzerinde belirleyici oldu¤u bu dönemde, ülke ve
kamu kurumlar› olarak stratejik düflünme ve stratejileri hayata geçirme
yaflamsal önem arz etmektedir. Bunu
baflarabilmek için ise ulusal düzeyde,
sürekli iyilefltirme yaklafl›m›yla
hareket edilerek, politika ve stratejilerin haz›rlanma, uygulama, izlemede¤erlendirme, ve revizyon flekli ve
kapsam›na iliflkin yaklafl›mlar›n gözden geçirilmesi ve sistemin iyilefltirme
yönünde gelifltirilmesi flartt›r. Di¤er bir
önemli unsur ise toplum, siyasetçiler
ve bürokratlar›n, bir arada ulusal
stratejilere sahip ç›kmas› ve bu yönde
kendi paylar›na düfleni yerine getirmeleridir.
Kurumlar düzeyinde ise, stratejik
yönetim yaklafl›m›n›n yönetim kültüründe bir de¤iflim gerektirdi¤i aç›kt›r.
Ayn› zamanda, stratejik planlar ile bütçe ve uygulama süreçlerinin iliflkisinin
kuvvetlendirilmesi ve kamuda edönüflüm çal›flmalar› ile de koordinasyon sa¤lanmas› ile kamuda stratejilerin
baflar›l› bir flekilde yönetilmesi ve
hayata geçirilmesi sa¤lanabilecektir.
Küresel alanda rekabet için
teflvik sistemi oluflturulmal›
UFUK YILMAZ
DE‹K-D›fl Ekonomi ‹liflkiler Kurulu
Genel Sekreteri
nce Kalite: Küresel bunal›mla
savaflmada özel kesimin do¤rudan yabanc› sermaye giriflinin art›r›lmas› çabalar›na kamu yönetimi nas›l
katk› sa¤layabilir? Hangi yeni önlemler gelifltirilebilir?
Türkiye’ye yabanc› sermaye girifli, kamu ile çok yak›n ve koordineli bir flekilde çal›flan bir özel sektör kuruluflu
olarak DE‹K için büyük önem tafl›maktad›r. DE‹K, Türkiye’ye yabanc› sermaye giriflini art›rmay› kendi asli görevlerinden biri olarak görmektedir.
Dolay›s›yla, Baflbakanl›k Türkiye Yat›r›m Destek ve Tan›t›m Ajans› ile koordinasyon içerisinde çal›flmakta ve yat›r›m promosyonu çal›flmalar›na destek
vermektedir. Ayr›ca bu do¤rultuda, kamu-özel sektör iflbirli¤inin en önemli
örneklerinden birini teflkil eden ve
Türkiye Odalar ve Borsalar
Birli¤i (TOBB) ve Hazine Müsteflarl›¤›
taraf›ndan
ger-
Ö
Rekabet edebilir
olmak için de
fikri mülkiyet
haklar›n›n
korunmas›
alan›nda geliflme kaydedilmifl
olmas›, yabanc› sermayeyi
bir ülkeye yat›r›m yapaca¤› s›rada
en fazla ürküten faktörlerden
biri ollan kay›td›fl› ekonomi ile
mücadele mekanizmalar›n›n
oluflturulmufl olmas›,
küresel alanda rekabet eddebilir bir
teflvik sisteminin yürürlü¤e
konulmufl olmas› ve iflgücü
maliyetlerinin azalt›lmas› ile illgili
düzenlemelerin yap›lmas›
gerekmektedir.
çeklefltirilen K›z›lcahamam Yat›r›m
Konferanslar› büyük önem vermekte
ve aktif kat›l›m sa¤lamaktad›r. K›z›lcahamam Süreci’nin Türkiye’nin yat›r›m
ortam›nda yaratt›¤› olumlu de¤iflimi
gördükçe özel sektörün isteklerini kamuya ve karar al›c›lara direkt olarak
iletebilece¤i bir platformun bulunmas›n›n önemi daha fazla anlafl›lmaktad›r.
Küresel krizin dünya çap›ndaki yat›r›mlara ciddi bir sekte vurdu¤u düflünülürse k›s›tl› yat›r›m kaynaklar›n›n
oldu¤u bu dönemde Türkiye’nin yat›r›m ortam› ko-
nusunda uluslararas› alanda rekabet
edebiliyor olmas› gerekmektedir. Zirâ
Türkiye hem enerji ihracatç›s› olan yo¤un sermaye birikiminin oldu¤u bir ülke de¤ildir, hem de yabanc› yat›r›m
çekme konusunda pek çok farkl› rakip
ülke bulunmaktad›r.
Rekabet edebilir olmak için de fikri
mülkiyet haklar›n›n korunmas› alan›nda geliflme kaydedilmifl olmas›, yabanc› sermayeyi bir ülkeye yat›r›m yapaca¤› s›rada en fazla ürküten faktörlerden biri olan kay›td›fl› ekonomi ile mücadele mekanizmalar›n›n oluflturulmufl
olmas›, küresel alanda rekabet edebilir
bir teflvik sisteminin yürürlü¤e konulmufl olmas› ve iflgücü maliyetlerinin
azalt›lmas› ile ilgili düzenlemelerin yap›lmas› gerekmektedir.
DE‹K olarak Türkiye’ye yüksek teknoloji ve büyük miktarda istihdam sa¤layacak yat›r›mlar›n çekilmesi için özel
bir çaba gösterilmesi gerekti¤ini düflünüyoruz. Do¤u Avrupa ülkelerinde kriz
sonras›nda kârs›zlaflan çok uluslu flirket yat›r›mlar›n›n Türkiye’ye kanalize
olmas›, Körfez sermayesinin Türkiye’yi daha yak›ndan tan›mas›, Özel
Sermaye Fonlar›n›n (private equity)
yat›r›m tercihlerini etkileyen faktörler
üzerine bilimsel araflt›rmalar düzenlenmesi ve nihayet bu çabalar›n sonuçlar›n›n karar vericilere sunulup ikna edilmeleri önem tafl›maktad›r.
25
KAPAK-SEMPOZYUM
S›nai mülkiyet haklar›
ve küresel kriz
PROF.DR. HAB‹P ASAN
Türk Patent Enstitüsü Baflkan›
üreselleflmenin s›n›r tan›mad›¤›,
rekabetin h›z kazand›¤› günümüz
bilgi toplumunda s›nai mülkiyet haklar› firmalar›n pazarda kal›c› olabilmelerinin temel unsurlar› haline gelmifltir.
Bu yönüyle de patent, marka ve endüstriyel tasar›mdan oluflan s›nai mülkiyet haklar›, sanayi toplumunda sahip
oldu¤undan çok daha önemli bir rol
üstlenmeye bafllam›flt›r. Zira sanayi
toplumunda, ülkelerin zenginli¤i ve
ekonomik geliflmiflli¤i; sahip olunan
iflgücü, hammadde ve do¤al kaynaklarla ölçülmekteydi. Bilgi toplumunda ise
bu de¤erler yerini büyük ölçüde beyin
gücü, üretici ve yenilikçi düflünce, bilgi ve teknoloji üretimi gibi unsurlara
b›rakt›. Dolay›s›yla günümüzde art›k
ekonomik de¤er, fiziki varl›klardan
çok fikrî sermaye ile ölçülmektedir.
S›nai mülkiyet haklar›n›n artan önemi
nedeniyle, ülkemizde s›nai mülkiyet
haklar›n›n tescilinden sorumlu tek yetkili kurulufl olan Türk Patent Enstitüsü
sanayici ve giriflimcilerimizin s›nai
mülkiyet haklar›n› etkin kullanmak suretiyle Türk Sanayii ve Ekonomisine
daha büyük katk›lar sa¤layaca¤› inanc›yla çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Bu
kapsamda, baflta bu alandaki mevcut
bilgi ve bilinç düzeyinin artt›r›lmas› olmak üzere çok say›da proje gelifltirilmifl ve uygulanm›flt›r.
Bu çal›flmalar neticesinde, ülkemizdeki
tüm s›nai mülkiyet baflvurular›nda
dünya ortalamas›n›n çok üzerinde art›fllar yaflanm›fl, Türkiye son dönemde
bu alanda büyük bir mesafe alm›flt›r.
K
26
Türkiye geçti¤imiz y›l 75 bin marka
baflvurusu 30 bin tasar›m ile Avrupa’da
üçüncü s›rada yer alm›flt›r. Ayr›ca, Patent ve faydal› model baflvurular› birlikte de¤erlendirildi¤inde Cumhuriyet
tarihinde ilk kez 10 binin üzerinde bulufl için baflvuruda bulunulmufltur.
Bununla birlikte, tüm dünyay› etkisi al-
Tüm dünyay› etkisi alt›na alan
Küresel Ekonomik Kriz,
bu dönemlerin s›nai mülkiyet
haklar›na dahaa çok a¤›rl›k verilmesi
gereken zamanlar oldu¤unu bir kez
daha göstermifltir.
Etkin bir s›nai mülkiyeet portföy
yönetimi ile iflletmeler krizi
aflabilecekleri gibi bir f›rsata da
dönüfltürebilirler. Bu gerçekten
hareket eden Türk Patent Enstitüsü,
k›sa ve uzun vadeli bir tak›m projeler
üzerinde çal›flmaktad›r.
t›na alan Küresel Ekonomik Kriz, bu
dönemlerin s›nai mülkiyet haklar›na
daha çok a¤›rl›k verilmesi gereken zamanlar oldu¤unu bir kez daha göstermifltir. Etkin bir s›nai mülkiyet portföy yönetimi ile iflletmeler krizi aflabilecekleri gibi bir f›rsata da dönüfltürebilirler. Bu gerçekten hareket eden
Türk Patent Enstitüsü, k›sa ve uzun
vadeli bir tak›m projeler üzerinde çal›flmaktad›r.
Bu kapsamda, k›sa vadede sanayici ve
giriflimcilere destek olmak amac›yla
son dönemde oldu¤u gibi krizin daha
çok hissedilmeye baflland›¤› 2009 y›l›nda da baflvuru ücretlerinde herhangi
bir art›fla gidilmemifl, zorunlu harç art›fllar› ücretlere yans›t›lmam›flt›r. TÜB‹TAK ile birlikte oluflturularak yürürlü¤e konulan ve halen uygulamakta
olan Patent Teflvikleri ile birlikte de¤erlendirildi¤inde kriz döneminde sanayici ve giriflimcilere önemli bir destek sa¤lanm›flt›r.
Uzun vadede ise s›nai mülkiyet haklar›n›n de¤erlemesini yapacak ve sanayiye kazand›racak olan Patent De¤erlendirme Ajans›’n›n kurulmas› planlanmaktad›r. Patent De¤erlendirme Ajans›
ile ülkemiz sanayicisinin patent/bulufl
üretme konusunda yetersizli¤inin giderilmesi yan›nda patentlenen bulufllar›n
ekonomik de¤ere dönüfltürülememesi
ve pazara ulaflamamas› gibi sorunlara
çözüm bulunmas› hedeflenmektedir.
Patent De¤erlendirme Ajans›, de¤erlendirme (s›nai mülkiyet haklar›n›n
pazarlanmas›, sanayicinin ihtiyac›na
hitap eden Ar-Ge çal›flmalar› vb.),
de¤erleme (s›nai mülkiyet hakk›n›n
de¤erinin belirlenmesi), dan›flmanl›k
(lisans ve devir anlaflmalar›, know-how
anlaflmalar›), tan›t›m, e¤itim, bilinçlendirme ve s›nai mülkiyet haklar› ile ilgili bilimsel çal›flma ve raporlar›n
haz›rlanmas› gibi konularda hizmet
verecektir. Ajans›n kurulufluna iliflkin
yasal düzenlemelerdeki haz›rl›klar
tamamlanmak üzeredir.
Sonuç olarak, köklü bir s›nai mülkiyet
geçmifli olan Türkiye, bu haklar›n etkin
ve yayg›n kullan›m› suretiyle küresel
rekabette öne ç›kma yolunda emin
ad›mlarla ilerlemektedir.
Amaç kamuda
verimlilik
FAHR‹ ÖZOK
Ulusal Kalite Ödülü Sekreteri
Genel Sekreter Yard›mc›s›
AF (Common Assessment Framework) ODÇ( Ortak De¤erlendirme Çerçevesi) kamu kurulufllar›n›n özde¤erlendirme çal›flmalar› için uygun
olan, kullan›m› kolay standart bir de¤erlendirme çerçevesi sunan, EFQM
Mükemmellik modeli ile uyumlu, Mükemellik Yolculu¤unda daha ileri gitmek isteyen kurulufllar için ilk basamak olabilecek, tekrarlanabilen, hem
ulusal hem de uluslararas› karfl›laflt›rma yap›lmas›na imkan sa¤layan bir
metodoloji sunmaktad›r.
AB üyesi ülkelerde hükümet ve kamu
hizmetlerinin modernize edilmesine
iliflkin yenilikçi yöntemlerle ilgili olarak paylafl›m›n ve iflbirli¤inin teflvik
edilmesi amac›yla gelifltirilmifltir.
ODÇ’nin pilot versiyonu May›s 2000
tarihinde sunulmufl ve tekrar gözden
geçirilen ilk versiyon 2002’de uygulamaya al›nm›flt›r. Kamu Hizmetlerinden
sorumlu Genel Müdürlerin karar›yla
Maastricht’te bulunan Avrupa Kamu
Yönetimi Kurumu’nda (EIPA) CAF
Kaynak Merkezi (veri taban›) oluflturulmufltur. 2006 y›l›nda uygulamalar
do¤rultusunda çerçeve revize edilmifltir..
Ortak De¤erlendirme Çerçevesi
(ODÇ) Avrupa Kalite Yönetimi Vakf›’n›n (EFQM) gelifltirdi¤i Mükemmellik Modeli ve Speyer’deki Alman ‹dari
Bilimler Üniversitesi’nin modelinden
esinlenerek oluflturulmufl bir Toplam
Kalite Yönetimi arac›d›r.
Bu araç, kuruluflun performans›,vatandafllar/tüketiciler, çal›flanlar ve toplum-
C
la ilgili mükemmmel sonuçlara liderlik
çerçevesinde yönetilen strateji ve planlama, çal›flanlar ve iflbirlikleri, kaynaklar ve süreçler arac›l›¤›yla ulafl›labilece¤i yaklafl›m›na dayanmaktad›r.
Bu yaklafl›m, kurulufla ayn› anda farkl›
aç›lardan bakmakta ve kuruluflun performans analizini bütünsel bir çerçeve
içinde ele almaktad›r.
Temel amaç
ODÇ, kurumsal performans›n art›r›lmas› amac›yla kalite yönetim tekniklerinin kullan›lmas› konusunda Avrupa’da kamu sektöründe faaliyet gösteren kurulufllara destek sa¤layacak kullan›m› kolay bir araç olmas› amac›yla
sunulmufltur. ODÇ, kavram olarak temel Toplam Kalite Yönetimi (TKY)
modellerine, özellikle EFQM’e benzeyen bir özde¤erlendirme çerçevesi sunmaktad›r. Ancak özellikle kamu sektöründe faaliyet gösteren kurulufllar için
bu kurulufllar›n özellikleri dikkate al›narak haz›rlanm›flt›r.
ODÇ’nin dört temel amac›
bulunmaktad›r:
1. TKY ilkelerinin kamu yönetimine
tan›t›lmas› ve özde¤erlendirmenin uygulanmas› ve anlafl›lmas› yoluyla kamu idarelerine yol gösterilerek aflama
aflama “Yap-Uygula” eylem s›ralamas›ndan tam bir “PUKÖ: Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al” döngüsüne
geçilmesi,
2. Tan›mlama ve iyilefltirme faaliyetlerine geçilmesi için, kamu kuruluflunun
özde¤erlendirme yapmas›n› kolaylaflt›rmak,
3. Kalite yönetiminde kullan›lan çeflitli
modeller aras›nda köprü görevi görmek,
4. Kamu sektöründe faaliyet gösteren
kurulufllar aras›nda k›yaslama yoluyla
ö¤renmeyi kolaylaflt›rmak.
Hedef kurulufllar
ODÇ kamu sektörünün tüm k›s›mlar›nda, ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki
kamu kurulufllar› taraf›ndan kullan›lmak üzere tasarlanm›flt›r. Baz› durumlarda ve özellikle çok büyük kurulufllarda, özde¤erlendirme kuruluflun bir
parças›nda, örne¤in, seçilen bir bölüm
ya da flubede de yap›labilir. Avrupa
Birli¤i ülkelerinde yayg›n bir flekilde
uygulanmaktad›r. fiubat 2009 tarihi itibari ile CAF kaynak merkezinde kay›tl› 35 Avrupa ülkesinden 1698 CAF
uygulay›c›s› kamu kuruluflu bulunmaktad›r.
Yap›
ODÇ (CAF)’nin yap›s› yaz›m›z›n
sonunda koydu¤umuz tabloda gösterilmektedir.
Toplam Kalite Yönetimi yaklafl›m›n›n
kamu kurumlar›nda yayg›nlaflmas›n›
amaçlayan çerçeve dokuz ana kriter ve
28 alt kriterden oluflmaktad›r.
Kriter 1 – 5 kuruluflun girdileri ile ilgilidir. Bu kriterler, kuruluflun ne yapt›¤›n› ve istenilen sonuçlara ulaflmada görevlere yaklafl›m›n›n nas›l oldu¤unu
belirlemektedir. Kriter 6 – 9’da, müflteri/vatandafl, çal›flanlar, toplum ve temel
performans alanlar›nda elde edilen sonuçlar alg›lama ölçümleri ve iç göstergelerle de¤erlendirilir.
ODÇ Temel Kavramlar›
Bir Toplam Kalite Yönetimi arac› olarak ODÇ EFQM taraf›ndan belirlenen
mükemmellik kavramlar›n› temel almaktad›r: sonuçlara yönelik olma,
müflteri odakl›l›k, liderlik ve amac›n
27
KAPAK-SEMPOZYUM
tutarl›l›¤›, süreçler ve verilerle yönetim, çal›flanlar›n kat›l›m›, sürekli iyilefltirme ve yenilikçilik, karfl›l›kl› yarar
sa¤layan iflbirlikleri ve kurumsal sosyal sorumluluk.
ODÇ, kamu kurulufllar›n›n performans›n› bu kavramlar temelinde iyilefltirmeyi amaçlamaktad›r.
Puanlama sistemi ve
2006 versiyonunun
farkl›l›klar›
ODÇ’nin zorunlu ö¤elerinden biri puanlama sistemidir. Kuvvetli yönler ve
iyilefltirmeye aç›k alanlar ile bunlarla
ba¤lant›l› iyilefltirme faaliyetlerinin belirlenmesi özde¤erlendirmenin en
önemli ç›kt›lar›ndan olsa da kurulufllar
bazen puanlar üzerinde çok fazla durmaktad›rlar. ODÇ’nin 2006 versiyonunda puanlama sistemi korunmufl ve
ayr›nt›land›r›lm›flt›r. ODÇ’nin 2006
de¤iflikli¤indeki yeniliklerden biri iki
puanlama yöntemi ile ilgili maddedir.
“Klasik ODÇ Puanlamas›” ve “Ayr›nt›l› ODÇ Puanlamas›”. PUKÖ döngüsü
her iki puanlama yönteminin de temelini teflkil etmektedir. Ölçe¤i 0-5 olan
2002 versiyonu ile 2006 versiyonu karfl›laflt›r›ld›¤›nda ölçek gözden geçirilmifl ve 0-100 olarak belirlenmifltir.Sonuçlara yönelik de¤erlendirme tablosunda sonuçlar›n e¤ilimi ile hedeflere
ulaflma de¤erlendirilmektedir..
2006 versiyonunda Lizbon stratejisi
ba¤lam›nda modernizasyon ve yenilik
konular›na daha fazla önem verilmifltir.
Bu konu liderlik ve strateji ile ilgili kriterde aç›kça belirtilmifltir. Kriter 5 ise
süreçlerin sürekli yenilenmesi ile ilgili
ihtiyaç üzerinde durmaktad›r.
ODÇ ve yol haritas›
ODÇ modeline dayal› özde¤erlendirme kuruluflun kendi hakk›nda daha fazla bilgi sahibi olmas›n› sa¤lar. Tüm
yönleriyle gelifltirilmifl mükemmellik
modeli ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda ODÇ
kullan›c› dostu bir bafllang›ç modeli
olarak tasarlanm›flt›r. Bu yolda ilerlemeye karar veren kurulufllar›n daha ayr›nt›l› EFQM Mükemmellik Modeli ile
sürece devam etmesini önermekteyiz.
ODÇ
Not: Yaz›da CAF 2006 versiyonunun
Ortak De¤erlendirme Çerçevesi adl›
Türkçe çevirisi referans al›nm›flt›r.
Web sitesi : www.eipa.eu
CAF’›n çeflitli dillerde ve Türkçe son
versiyonlar› : http://www.eipa.eu/en/
pages/show/&tid=70
CAF 2006
CAF
Sonuçlar
Girdiler
Çal›flanlarla
ilgili Sonuçlar
Çal›flanlar
Liderlik
ODÇ’nin EFQM Mükemmellik Modeli ile uyumlu olma avantaj› bulunmaktad›r. Bu nedenle ODÇ kalite yönetiminde ilerlemek isteyen kurulufllar için
ilk ad›m niteli¤i tafl›yabilecektir. Kamu
kurumlar›n›n bu ilk ad›mdan sonra
Mükemmellik Yolculu¤una Mükemmelik Aflamalar› ile devam etmeleri
ve sonras›nda ödül sürecine Ulusal
Kalite Ödülü Kamu Kategorisinde kat›lmalar› izlenmesi gereken yol olarak
öngörülmektedir. Mükemmellik yolculu¤una ç›kan kamu kurumlar›nda öncelikle kaynaklar›n etkin kullan›lmas› ve
verimliklik art›fl›na yarayacak bu yaklafl›m›n Milli E¤itim, Sa¤l›k, Yerel Yönetimlerden bafllamak üzere uygulanmas›, yayg›nlaflt›r›lmas› görevini
KalDer misyonu ve vizyonu do¤rultusunda üstlenmeye devam edecektir.
Strateji ve
Planlama
Süreçler
‹flbirlikleri ve
Kaynaklar
Vatandafllarla,
Müflterilerle
ilgili sonuçlar
Temel
Performans
Sonuçlar›
Toplumla ilgili
Sonuçlar
Yenilikçilik ve Ö¤renme
28
E⁄‹T‹M
KalDer Stratejik E¤itim ‹flbirlikleri
KAZAN-KAZAN
KalDer; mükemmellik konusunda “E¤itim Portföyünün Gelifltirilmesi ve Yeni E¤itim ‹flbirlikleriyle”
kararl›l›k yolunda bir ad›m daha att›…
alDer’in misyonu gere¤i tüm özel kamu kurum
ve kurulufllar› ile sivil toplum örgütlerinin dünya
çap›nda kalite seviyesine ulaflmalar› ve rekabet
güçlerini art›rmalar› amac›na yönelik eylemlerinde “E¤itim Faaliyetleri” önemli bir rol oynamaktad›r.
Gerçeklefltirilen e¤itim faaliyetleri ile ülkemizde “Toplam
Kalite Yönetimi”nin bireylerden en genifl organizasyonlara
kadar tüm kesitlerde hissedilmesini,
benimsenmesini sa¤lamak ve “Kaliteli bir yaflam biçimi oluflturmak” hedeflenmektedir. An›lan
amaç kapsam›nda sürekli ve
ortak bir kararl›l›¤›n›n oluflturulmas› için EFQM Mükemmellik Modeli bu hedefin gerçeklefltirilmesine yönelik en
etkili ve uygun araç olarak belirlenmifltir. EFQM’in (Avrupa
Kalite Yönetim Vakf›) Türkiye’deki “Ulusal ‹flbirli¤i” orta¤›
durumunda olan KalDer, Mükemmellik Modeli E¤itimlerini KalDer-EFQM
Lisans› verdi¤i kurulufllarla birlikte gerçeklefltirmektedir. Ulusal Kalite Hareketi (UKH) çerçevesinde
“Toplam Kalite” yolculu¤una ç›kan kurulufllara, KalDer
Mükemmellik Modeli ile Özde¤erlendirme yapmalar›n›
özendirerek yeni ufuklar açarken; bir yandan da yeni e¤itim ihtiyaçlar›n› ortaya ç›karmaktad›r. KalDer’in E¤itim
Portföyü, bu gerekler ve bireyler/kurulufllardan gelen ilave
talepler do¤rultusunda oluflturulan kalite ve yönetim e¤itimlerinden oluflmaktad›r. KalDer 1992 y›l›nda kuruluflundan günümüze misyonunun gerçeklefltirilmesi ve baflar›n›n
art›r›lmas›na yönelik çeflitli e¤itimler düzenlemektedir.
2009 y›l›nda stratejilerinde yer verdi¤i üzere E¤itim Komitesini hayata geçirerek, daha önce 6 ana bafll›k alt›nda yap›lan e¤itimleri 9 bafll›¤a tafl›m›flt›r.
K
30
Mevcut E¤itimler
● Ulusal Kalite Hareketi E¤itimleri
● EFQM Mükemmellik Modeli E¤itimleri
● Kalite Yönetim E¤itimleri
● CE ‹flaretlemesi ve AB Yönetmelikleri E¤itim
Akademisi E¤itimleri
● Yenilikçilik-Yarat›c›l›k E¤itimleri
● Çal›fltaylar
2009 Y›l› Portföye Girmesi Planlanan E¤itimler
● ‹nsan Kaynaklar›
● Sat›fl Pazarlama E¤itimleri (Müflteri Yönetimi)
● Bilgi Yönetimi E¤itimleri
2008 y›l›n›n ikinci alt› ay›nda EFQM Modeli referans
al›narak, müflterilerden beklentiler göz önüne al›nm›fl,
mevcut E¤itim Portföyü gözden geçirilmifltir. ‹çinde bulunulan dönemde ihtiyaç duyulan e¤itim bafll›klar›na iliflkin
iflbirlikleri ve konular› tespit edilerek çal›flmalara ivme kazand›r›lm›fl, KalDer’in iflbirliklerinde beklenen en temel
fayda olarak KAZAN-KAZAN yaklafl›m› öncelikli hedefler aras›nda yer alm›flt›r.
KalDer, kuruluflundan itibaren misyonunu ülkemizde
yayg›nlaflt›rmak için hedeflerini ve istedi¤i gelece¤i yaratmak amac›yla ‹stanbul’un yan›s›ra Bursa, ‹zmir, Ankara ve
Eskiflehir’de kurdu¤u flubeler ile e¤itim faaliyetlerine ayr›
bir ivme kazand›rmay› baflarm›flt›r. KalDer geçmiflten bugüne kadar 3 bin 976 adet e¤itim düzenlemifl ve bu e¤itimlerle kat›lanlar›n say›s› 66 bin 901 kifliye ulaflm›flt›r.
KalDer e¤itim faaliyetleri ile 2008 y›l›nda bütçe gerçekleflmesini sa¤lam›fl ve 6 bin 714 kifliye e¤itim verilmifltir. 2009 y›l› ülkemizde ve dünyada yaflanan global ekonomik krize ra¤men ilk üç ayl›k dönemde hedeflenen bütçe
seviyesi gerçeklefltirilmifltir. E¤itimlerimizde e¤itim ve
e¤itmen baz›nda hedefledi¤imiz memnuniyet oran›na ulafl›lm›fl, e¤itmen memnuniyeti 5 üzerinden 4.8 seviyesinde
gerçekleflmifltir.
EFQM’in (Avrupa Kalite Yönetim Vakf›) Türkiye’deki “Ulusal ‹flbirli¤i” orta¤› durumunda olan KalDer,
Mükemmellik Modeli E¤itimlerini KalDer-EFQM Lisans› verdi¤i kurulufllarla birlikte
gerçeklefltirmektedir. Bu kapsamda KalDer’den EFQM Mükemmellik Modeli E¤itim Lisans› alan
kurulufllardan Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›¤› Yönetim Kurulu Baflkan› Lütfi H.Ensari, KALDEM Genel
Müdürü Fatin Yücel, Seçkin Dan›flmanl›k E¤itim ve Ticaret Ltd. fiti. Kurucu Ortak Genel Müdürü Celal
Seçkin, Orsa E¤itim ve Dan›flmanl›k Genel Müdürü A.Berker Telek ve TVK Dan›flmanl›k Dan›flman
Tu¤rul Çelebi ile yapt›¤›m›z röportajlar› s›ras›yla okurlar›m›z›n ilgisine sunuyoruz:
YÖNET‹fi‹M YÖNET‹M DANIfiMANLIK
Amaç dünya
çap›nda kalite
Lütfi H. Ensari
CMC*
ÖNCE KAL‹TE-Kuruluflunuz
KalDer’den EFQM Mükemmellik
Modeli E¤itim Lisans› ald›. Lisans
almaktaki beklentilerinizi ö¤renebilir miyiz?
Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k olarak EFQM Mükemmellik
Modeli lisans› almam›z›n temelinde; fikri mülkiyet haklar›na olan
sayg›m›z ve mükemmellik anlay›fl›n›n ülkemizde yay›l›m›na gereksinim yer almaktad›r.
Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, EFQM Mükemmellik lisans›na,
sürecin bafl›ndan bu yana ara vermeden sahip üç kurulufltan biridir.
Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, benzer flekildeki bir yaklafl›m ile
2003 y›l›ndan bu yana ICMCI’in
(International Councel of Mamagement Consultants Institute) CMC
(Certified Management Consultant)
akreditasyonuna sahiptir.
KalDer’in misyonunda yer alan
“Ülkemizdeki tüm özel/kamu kurum ve kurulufllar› ile sivil toplum
örgütlerinin dünya çap›nda kalite
seviyesine ulaflmalar› ve rekabet
güçlerini art›rmalar›” hedefi bu kurulufllarda do¤ru yönetim yaklafl›mlar›n›n benimsenmesi, yaflama
geçirilmesi ve sürekli iyilefltirilmesi ile mümkün olacakt›r.
Buna iliflkin durumun de¤erlendirilmesi ve gözden geçirilmesinde
ise EFQM Mükemmellik Modeli etkili bir stratejik yönetim arac› yard›mc› olmaktad›r.
Modelin bir özde¤erlendirme
arac› olarak kullan›m›n›n ö¤renilmesi ise, özellikle mükemmellik
yolculu¤una yeni bafllam›fl kurulufllar için, ancak yetkin rehberlerle
mümkündür.
Lisans süreci, KalDer’in bu konudaki yetkin ö¤renim platformunu
oluflturmas›na ve müflterilerinin bu
konudaki fark›ndal›klar›n›n art›r›lmas›na önemli katk› sa¤lamaktad›r.
ÖNCE KAL‹TE-Genel olarak
kurumunuzun etkinlikleri hakk›nda bilgi verebilir misiniz?
Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k, kamu ya da özel, büyük ölçekli
ya da KOB‹ boyutundaki tüm kurulufllara kurumsallaflma ve hedeflere eriflimde baflar›l› olmalar› ve baflar›lar›n› uzun vadede sürdürebilmeleri için destek vermektedir.
Bu kapsamda Stratejik Yönetim
(Stratejik Yönlendirme, Strateji Gelifltirme, Strateji Yay›l›m› ve Yaflama Geçirilmesi, Performans Yönetimi), Stratejik Yönetimi Destekleyen Yönetim Yaklafl›mlar› ve Araçlar› (Toplam Kalite Yönetimi, Süreç
Yönetimi, Kurumsal Etkililik De¤erlendirmesi, Stratejik ‹nsan Kaynaklar› Yönetimi) konular›nda dan›flmanl›k ve e¤itim hizmetleri verilmektedir.
Ayr›ca Kariyer Merkezimiz; Seçme Yerlefltirme, Yetkinlik Bazl› De¤erlendirme vb. konularda stratejik
31
E⁄‹T‹M
4054 Say›l› Kanun” ve ilgili Rekabet Kurumu Tebli¤leri ile “Fikri
Mülkiyet Haklar›”konusundaki yasarla uygun olarak gözden geçirilmeli ve yönetilmelidir.
ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir?
Yönetim dan›flmanl›¤› hizmeti
verdi¤imiz, baflar›y› yakalam›fl ve
sürdürülebilir k›lm›fl kurulufl say›s›n› art›rmak ve bu iyi örneklerin
uygun platformlarda paylafl›lmas›
ile ö¤renmenin gerçeklefltirilmesine ortam yarat›larak yay›l›m› sa¤lamakt›r.
yönetimi destekleyici bütünsel dan›flmanl›k hizmetleri vermektedir.
ÖNCE KAL‹TE-Bu e¤itimlerin
lisansl› olarak sunulmas›n›n öneminden bahseder misiniz?
Bu e¤itimlerin lisansl› verilmesi,
öncelikle EFQM Mükemmelik Modeli’nin ö¤reniminin EFQM ve
KalDer’in belirledi¤i ve gelifltirdi¤i standartlara ve iyilefltirmelere
uygun olarak nitelikli bir biçimde
sa¤lanmas›n›, garanti alt›na alaca¤› için önemlidir.
Ancak bu durum lisans sürecinin ayr›nt›l› bir biçimde KalDer taraf›ndan aç›kça tan›mlanm›fl olmas›na ve lisans süreci yönetiminin lisans alanlar›n haklar›n› ve haks›z
rekabet karfl›s›ndaki konumlar›n›
koruyabilecek altyap›ya sahip olma
niteli¤i ile do¤ru orant›l›d›r. Bu
sa¤lanamad›¤› takdirde lisans sürecinden beklenen fayda ve katk›n›n
gerçekleflmesi güç olacakt›r.
ÖNCE KAL‹TE-Sizce “E¤itim
Lisans›” alman›n Mükemmellik
Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve
Ulusal Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler olabilir?
Mükemmellik anlay›fl›n›n ülke-
32
mizde yayg›nlaflt›r›lmas› için en
önemli gerekçe, Model E¤itimi yetkinli¤inin KalDer’in kendi e¤itici
havuzu d›fl›na da lisans yolu ile ç›karabilmesidir.
E¤itim lisans› alan kifli ve kurulufllar›n kapsam›, bugün oldu¤u gibi, sadece KalDer ad›na da Model
UKH E¤itimi veren kiflilerle k›s›tl›
kald›¤› takdirde, Model e¤itimi lisans sürecinin yayg›nlaflt›rmaya
katk›s› s›n›rl› olacakt›r.
Lisans›n yukar›da tan›mlanan
çerçeve (KalDer ad›na da ayn› e¤itimi verenler) d›fl›na ç›kart›lmas› ve
lisans vermede ülke çap›nda co¤rafi yay›l›m› birinci öncelikli hedef
olmal›d›r.
Ayr›ca yukar›da da iflaret edildi¤i gibi lisans süreci ve koflullar›
“Rekabetin Korunmas› Hakk›ndaki
ÖNCE KAL‹TE-Önce Kalite
okurlar›na vermek istedi¤iniz bir
mesaj var m›?
EFQM Mükemmellik Modeli
e¤itimlerini almaya karar verenler
bu e¤itimi KalDer’den ya da Model
E¤itimi lisans›na sahip kurulufllardan almaya özen göstermektedirler.
KalDer d›fl›ndan teklif ve öneri almalar› halinde bu teklif ya da öneri sahiplerinden geçerli Model E¤itimi ticari lisans belgesini istemelidirler. Lisans belgeleri bir y›l süreli olup, her y›l yenilenmektedir.
Yönetiflim Yönetim Dan›flmanl›k olarak “Önce Kalite” okurlar›na ve kurulufllar›na, gereksinim
duyduklar›nda, mükemmellik yolculu¤unun hangi aflamas›nda olurlarsa olsunlar bilgi ve deneyimlerimizi her zaman onlarla paylaflmaya
haz›r, daha iyiyi baflarmalar› için
iflbirli¤ine aç›k oldu¤umuzu iletmek
isteriz.
Web: www.iyiyonetisim.com
E-mail:
[email protected]
* CMC (Certified Management
Consultant), ICMCI (International
Councel of Management
Consultants Institute taraf›ndan
akredite yönetim dan›flman›.
KALDEM KAL‹TE DANIfiMANLIK VE ÖZEL E⁄‹T‹M MERKEZ‹
EFQM e¤itimlerinde
KalDer flemsiyesi flart
baz› belgelendirme kurulufllar› ad›na tetkikler yapmaktad›r. Öte yandan, KalDer’in gerçeklefltirdi¤i
Türkiye Kalite Ödülü, d›fl de¤erlendirme hizmeti gibi etkinlikler de
Kaldem’in çal›flma alan› içindedir.
Fatin Yücel
KALDEM Genel Müdürü
EFQM Mükemmellik Modeli’nin kurulufllar›n gelece¤e yat›r›m
yapmalar›n› özendiren ve gelecek
y›llarda önemli baflar›lar elde etmesini sa¤layan bir model oldu¤unu
düflünüyorum. Kaldem’in de bu
alanda y›llar boyunca kazand›¤›
ciddi bir deneyim var. Biz de bu deneyimimizi kurulufllarla paylaflarak
onlar›n gelecek y›llardaki baflar›lar›na katk› sa¤lamak istiyoruz.
Genel olarak tüm EFQM e¤itimlerinin KalDer flemsiyesi alt›nda
gerçekleflmesinin gerekli ve yararl›
oldu¤una inan›yoruz. Bu da ancak
KalDer’in verece¤i lisans ile sa¤lanabilir. Oysa lisans almadan bu ifli
yapan kurulufllar›n oldu¤unu da biliyoruz. Bu nedenle, oldukça yüksek sorumluluk gerektiren bu görevin yerine getirilmesi için KalDer’in gerekli altyap›y› oluflturma-
s› gerekmektedir. Lisans alan kurulufllar›n haklar›n›n, bu çal›flmay› lisans almadan yapmaya çal›flan kurulufllara karfl› korunmas› büyük
önem tafl›maktad›r. Di¤er bir deyiflle, KalDer’in bu konuda yasal zemini haz›rlamas› gerekmektedir.
Lisansl› kurulufllar bir anlamda
KalDer’in denetimi alt›nda olacaklar. Bu nedenle KalDer’in belirledi¤i programlar uygulanacak ve böylece tüm lisansl› kurulufllar belirli
bir düzene göre e¤itim verecekler.
Bu da bu e¤itimi alan kurulufllar›n
gerek Ulusal Kalite Hareketi çerçe-
Kaldem; özellikle kalite kavramlar› üzerine odaklanm›fl bir kurulufltur. 1995 y›l›nda kurulmufl olan
Kaldem’in temel etkinlik alanlar›
e¤itim, dan›flmanl›k ve tetkik hizmetidir. Kaldem, kendi ad›na verdi¤i e¤itim programlar›n›n yan› s›ra
çeflitli kurulufllar ad›na da e¤itim ve
dan›flmanl›k hizmeti vermekte ve
33
E⁄‹T‹M
vesinde, gerekse kurulufllar›n gelecekteki baflar›lar›n›n sa¤lanmas›
anlam›nda KalDer’in amaçlar›na
ulaflmas›na yard›mc› olacakt›r. Dahas›; bu kurulufllar›n Türkiye Kalite Ödülü’ne veya bölgesel kalite
ödülü çal›flmalar›ndan birine baflvurmalar› durumunda benzer süreçlerden geçmifl olmas› sa¤lanacakt›r.
Lisans sahibi olarak bundan sonraki hedeflerimiz aras›nda EFQM
Mükemmellik Modeli’ni daha fazla
kuruluflun uygulamas›na katk› vermek olacakt›r. Böylece KalDer’in
de hedeflerine ulaflmas›na yard›mc›
olabilece¤imizi düflünüyoruz. Öte
yandan Kaldem olarak Ege Bölgesi
içinde daha etkili çal›flmay› ve böl-
gemizde daha çok kuruluflun bu
modeli uygulamas›na katk› vermeyi hedeflemekteyiz. Bu, ayr›ca ülkemizde Ulusal Kalite Hareketi’nin
geliflmesine de katk› sa¤layabilecektir.
mesaj var m›?
Önce Kalite okurlar›n›n, öncelikle EFQM Mükemmellik Modeli’ni
ö¤renmelerini ve kendi kurulufllar›nda uygulamaya bafllamalar›n›
öneriyorum. Ayr›ca, bu modelin
yaln›zca kurulufllarda uygulanan
bir model olmad›¤›n› ve özel
yaflamda da uygulanabilecek bir
kavram oldu¤unu an›msatmak istiyorum.
Gerçi modelin içeri¤ine bakarsan›z pek çok konunun kurulufllara
yönelik oldu¤unu görürsünüz, ancak, temel kavramlar aras›nda yer
alan kurumsal sosyal sorumluluk
kavram›n›n herkesi günlük yaflamda bile ilgilendirdi¤ini duyumsars›n›z. ‹yileflmenin ve de¤iflimin önce bireyden bafllamas› gerekti¤ini
düflünüyorum.
SEÇK‹N DANIfiMANLIK E⁄‹T‹M VE T‹CARET LTD.fiT‹
Seçkin hedefli
seçkin e¤itim
Celal Seçkin
Seçkin Dan›flmanl›k E¤itim
ve Ticaret Ltd. fiti.
Kurucu Ortak ve Genel Müdürü
Kurulufl aflamas›ndan itibaren
faaliyetlerimiz TKY ve EFQM Mükemmellik Modeli çevresindeki ko-
34
nular ve uygulamalard›r. E¤itimler
bu faaliyetlerin önemli bir boyutunu oluflturmaktad›r. Profesyonel ve
etik anlay›fl›m›z do¤rultusunda bu
alanda e¤itim verme ve dan›flmanl›k yapman›n temel koflullar›ndan
biri telif haklar›na sayg›l› olmakt›r.
Bu do¤rultuda EFQM Modeli’ne
iliflkin e¤itimleri gerek EFQM, gerekse KalDer lisans› ile vermek en
do¤ru yoldur.
Herfleyden önce Toplam Kalite
Yönetimi’nin insanl›¤›n gelece¤ine
olumlu katk›lar› olacak bir sürekli
iyilefltirme anlay›fl› oldu¤una inanmaktay›z. Özellikle son 15-20 y›l
içinde ülkemizde ve dünyada bu
konuda birçok iyi örnek ortaya ç›km›flt›r.
Seçkin Dan›flmanl›k, kalite ve
yönetim konular›nda dan›flmanl›k
ve e¤itim faaliyetlerinde bulunmak
üzere kurulmufltur. Bu faaliyetler,
kamu ve özel sektör kurulufllar›na
kurumsal altyap›lar›n› gelifltirmeleri ve modern yönetim araçlar›n›
kullanmalar› do¤rultusunda dan›flmanl›k hizmeti sunulmas› ve bu ku-
rumlar›n çal›flanlar›na e¤itim verilmesini kapsar. Faaliyet alanlar›m›z
ISO 9000, Toplam Kalite Yönetimi,
EFQM Modeli uygulamalar›, kurumsal özde¤erlendirme, Ulusal ve
Avrupa Kalite Ödüllerine haz›rl›k,
Liderlik, De¤iflim Yönetimi, Stratejik Yönetim, Süreç Yönetimi gibi
konular› kapsamaktad›r.
Seçkin Dan›flmanl›k, KalDer ve
EFQM üyesidir ve her iki kuruluflun e¤itim lisans›na sahiptir. Kuruluflumuz ayr›ca EFQM’in “Premier
Consultants” listesinde yer almaktad›r.
‹lk sorunuza verdi¤im yan›tta da
belirtti¤im gibi lisans almak her
fleyden önce etik olarak gereklidir.
Bu yaklafl›ma ek olarak lisans mekanizmas› hem KalDer’in e¤itim
yükünü dan›flmanl›k ve e¤itim kurulufllar› taraf›ndan da paylafl›larak
azalt›lmas›n›, hem de e¤itim alan
kurulufllara ayn› mesajlar›n bir tutarl›l›k ve uyum içinde verilmesini
sa¤lar. Böylece do¤ru kavramlar
do¤ru bir biçimde yerleflir ve yayg›nlafl›r. Tüm uygulama alanlar›nda
benzer bir anlay›fl oluflur, benzer terim ve kavramlar konuflulur.
ÖNCE KAL‹TE-Sizce e¤itim
lisans› alman›n Mükemmellik Modeli’ni yayg›nlaflt›rmaya ve Ulusal
Kalite Hareketi’ne katk›lar› neler
olabilir?
EFQM Mükemmellik Modeli,
KalDer taraf›ndan yürütülen Ulusal
Kalite Hareketi’nin teknik içeri¤indeki temel unsurdur. EFQM Mükemmellik Modeli e¤itimleri ise
Ulusal Kalite Hareketi’nin özündeki anlay›fl›n sistemli bir biçimde ülke çap›nda tüm kurumlara yayg›nlaflt›r›lmas›nda önemli bir rol oy-
nar. Nitekim Ulusal Kalite Hareketi’nin bafllad›¤› y›llardan bu yana
al›nan mesafe, e¤itimlerin ve
EFQM Mükemmellik Modeli’nin
rolünü aç›kça ortaya koymaktad›r.
Örne¤in;
de¤erlendirmelerin
EFQM Mükemmellik Modeli esas
al›narak yap›ld›¤› Kalite Ödülü süreçlerinde baflar›l› olmufl kurulufllar›n önemli bir k›sm› Ulusal Kalite
Hareketi’ne kat›lm›fl kurulufllard›r.
Lisans mekanizmas› da bu e¤itimlerin yetkinlik ve yeterlili¤i KalDer
taraf›ndan kabul edilmifl kurulufllar
taraf›ndan verilmesini güvence alt›na al›r. Böylece Ulusal Kalite Hareketi’nin yayg›nlaflmas› s›ras›nda
Toplam Kalite Yönetimi anlay›fl›n›
uygulayan kurulufllara do¤ru ve tutarl› mesajlar verilmifl olur.
Bundan sonraki hedefimiz misyon ve vizyonumuz do¤rultusunda,
ilke ve de¤erlerimizle tutarl› bir biçimde ilerlemektir. Daha çok kurulufla, daha çok yöneticiye ulaflarak
ülkemizde ve dünyam›zda insanl›k
için daha iyi bir yaflam›n gerçeklefltirilmesine katk›da bulunmakt›r.
Önceki sorularda bahsetti¤im
deneyimimizi profesyonel olarak
daha pek çok kuruluflla paylaflarak
onlar›n geliflimine katk›da bulunmak, yaflam›n iyilefltirilmesine, in-
sanl›¤›n gelece¤ine olumlu katk›larda bulunmaya devam etmektir.
Bu do¤rultuda ürün ve hizmetlerimizde uzmanl›k alan›m›z›n d›fl›na
çok ç›kmadan çeflitlili¤i art›rmakt›r.
Geçti¤imiz y›llarda yapt›¤›m›z gibi
yurtd›fl›ndaki müflterilerimize yönelik faaliyetlerimizi de art›rmaya
devam etmektir.
mesaj var m›?
Dan›flmanl›k dönemine ek olarak 3 y›l KalDer’de Ulusal Kalite
Ödülü Sekreteri, 4 y›l EFQM’de
Avrupa Kalite Ödülü Yöneticisi
olarak çal›flt›¤›m dönemlerde pek
çok uygulama örne¤i gördüm. Gerek e¤itimler, gerekse konuflmac›,
oturum yöneticisi veya kat›l›mc›
olarak kat›ld›¤›m pekçok kongre,
konferans ve di¤er kalite etkinli¤inde Toplam Kalite anlay›fl›n›n kurumlar›n performans›nda ve kurum
kültürünün gelifliminde temel unsurlardan biri oldu¤una iliflkin çok
say›da örnek gördüm. Ancak tüm
uygulamalarda amaç belge veya
ödül almaktan çok bu anlay›fl› inanarak uygulamak, onu bir yaflam
biçimi, kurum kültürünün bir parças› olarak görmektir.
“Önce Kalite” okurlar›na vermek istedi¤im mesaj bu do¤rultudad›r. K›saca, inand›klar› ilke ve
35
E⁄‹T‹M
de¤erler, kavram ve anlay›fllar do¤rultusunda tutarl› mesajlar vermeleri, yönetim ve ifl yap›fl tarzlar›yla
günlük ifllerini bu anlay›flla bütünlük içinde yürütmeleridir. EFQM
Modeli, TKY, ISO 9000 veya herhangi bir sistem ya da yönetim anlay›fll› günlük ifllerimizi, yaflam›m›z› iyilefltirmek için vard›r.
Bu konular› ayr›, günlük ifllerimizi ayr› düflünemeyiz. Bunlar bir
arada ve bütünlük içinde düflünülmedikçe bireylerin ve yaflam›n iyilefltirilmesine katk›lar› geçici, yapay veya anlams›z olacakt›r. Ayr›ca
EFQM Mükemmellik Modeli’ni
uygulamak aç›s›ndan üretim ve hizmet sektörlerinde herhangi bir temel ayr›m yoktur.
Bir baflka konu ise EFQM Mü-
kemmellik Modeli’nin bir reçete
veya bir standart olmad›¤›d›r. Az
önce sayd›¤›m yaklafl›m ve yöntemlerin ço¤u bu aç›dan EFQM
Modeli’nden farkl›d›r. EFQM
Modeli temel anlay›fl, bak›fl aç›s› ve
ilkeleri verir.
‹stenen sonuçlara ulaflmak için
binlerce yol ve yöntem olabilir.
Model bu yaklafl›mla ele al›nmal›d›r. Böyle bak›ld›¤›nda EFQM
Modeli ad› geçen veya geçmeyen,
bugün kullan›lan veya kullan›lmayan birçok yaklafl›m ve yöntemle bütünlefltirilebilir ve birlikte kullan›labilir. Baflar›n›n temel unsurlar›ndan biri de yönetimin inanç ve
ba¤l›l›¤› sa¤land›ktan sonra çal›flanlar›n kat›l›m›yla birlikte, sözkonusu
kurumda EFQM Modeli’nin sekiz
temel kavram›n› samimi bir biçimde
yaflama geçirmektir.
EFQM Modeli’nin yaflama
geçirilmesine iliflkin dikkat edilmesi gereken bir iki ayr›nt›y› eklemeden geçemeyece¤im. Bunlardan biri EFQM Mükemmellik
Modeli’nin bir kalite modeli de¤il,
bir yönetim modeli oldu¤udur.
Bunun için yönetimin, inançl› ve
kararl› bir biçimde uygulaman›n
içinde yer almas› gereklidir. Di¤er
konu ise EFQM Modeli uygulamalar›n›n bir ödül baflvurusu
için de¤il, kurumun yönetim anlay›fl›n› temsil etti¤i için yap›lmas›d›r. Bu durumlar s›kça düflülen
tuzaklardand›r ve TKY kültürünün
kurumda yerleflememesinin temel
nedenlerindendir.
ORSA E⁄‹T‹M VE DANIfiMANLIK
Her iflin önceli¤i
iyi yönetim
A.Berker Telek
Orsa E¤itim ve Dan›flmanl›k
Genel Müdürü
Lisans almaktaki bafll›ca beklentimiz, mükemmellik modeli kullan›m›n›n yayg›nlaflmas› ve modelin
kurulufllar taraf›ndan bir yönetim
arac› olarak kullan›lmas›n›n sa¤lanmas›d›r. Çünkü Mükemmellik Modeli’nin kurulufllar›n yönetim anla-
36
y›fllar›n› iyilefltirmeleri için çok etkili bir araç oldu¤una inan›yoruz.
Model, dünyada kabul görmüfl pek
çok kurulufl taraf›ndan kullan›l›yor.
Kullanan kurulufllar çok baflar›l› ifl
sonuçlar› sergiliyor ve tüm paydafllar›n›n memnuniyetini dengeli bir
flekilde sa¤layabiliyor. Kurufllar
için bu modeli kullanman›n en büyük faydas›, hiç bir nokta aç›kta
kalmayacak flekilde kendi kendilerini de¤erlendirebilmeleri ve yap›lmas› gerkenkeri tespit edebilmeleri. ORSA olarak biz de kurulufllara
bu konuda destek sa¤l›yor uz, onlar›n yönetim anlay›fllar›n› iyilefltirmesinde, mükemmel kurulufl olma
yönünde ilerlemelerinde çözüm ortakl›¤› yap›yoruz. Kurulufllar›n bu
modeli uygulamas›na ve bu yönde
objektif olarak tespit edilen iyilefltirmeleri birlikte yapmaya, dolay›s›yla da uzun ömürlü sa¤l›kl› kurulufllar yaratmaya önem veriyoruz.
Siz de takdir edersiniz ki, ülkemizdeki kurulufllar›n ço¤u genç, henüz
kurumsallaflma süreçlerini tamamlamad›lar. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda
da, Mükemmellik Modeli kurumsallaflmay› sa¤lamada ve sa¤lam bir
altyap› kurmada çok etkin bir araç.
Dolay›s›yla biz de yard›mc› oldu¤umuz kurulufllar›n yönetim anlay›fllar›n›, sürdürülebilir iyi yöneti-
mi yerlefltirecek flekilde gelifltiriyoruz ve bu yolda da EFQM Mükemmellik Modeli’nden faydalan›yoruz. Tabii bütün bu çal›flmalar›n ilk
ad›m› do¤ru ve etkin bir e¤itimle
kurumu bilinçlendirmek. Lisans› da
bu amaçla ald›k.
ÖNCE KAL‹TE- Genel olarak
Kuruluflumuz temel olarak iki
alanda faaliyet göstermektedir; e¤itim ve dan›flmanl›k. Asl›nda bu iki
alan birbirleriyle direkt ba¤lant›l›
ve birbirlerini destekliyor.
E¤itimle kurulufllar›n bilgi ve
bak›fl aç›lar›n› gelifltirmeye gayret
ediyoruz. E¤itimler içinde çok
önem verdi¤imiz bafll›klardan bir
tanesi “Etkili Karar Alma”. Biliyorsunuz ifl yaflam› kararlar üzerine
yürüyor. Baflar›n›z ne kadar do¤ru
kararlar ald›¤›n›zla do¤ru orant›l›.
Yurtd›fl›nda bu konuda çok kafa yorulmufl olmas›na karfl›n, Türkiye
için yeni bir konu diyebiliriz. Bu
nedenle ORSA olarak kurulufllara
kararlar›n› al›rken izlemeleri gereken yolu çizen bir e¤itim program›
haz›rlad›k. Buna ek olarak, lisans›n› ald›¤›m›z Mükemmellik Modeli,
kurumsallaflma yönünde önemli
unsurlar olan stratejik yönetim, süreç yönetimi ve di¤er kalite yönetim araçlar› konular›nda da e¤itim
veriyoruz.
Di¤er etkinli¤imiz dan›flmanl›k.
Bir önceki sorunuzda da belirtti¤imiz gibi kurumlar›n sürdürülebilir
iyi yönetimi baflarmalar› için dört
ana bafll›kta dan›flmanl›k hizmeti
veriyoruz; kurumsallaflma, stratejik
yönetim, süreç yönetimi ve kalite
yönetim araçlar›. Kurumsallaflma
ile profesyonel yönetilen yani kiflilerin baflar›lar›na ve bilgilerine ba¤›ml› olmayan kurulufllar yarat›lmas› yönünde destek oluyoruz.
Stratejik yönetimle kurulufllar›n ile-
ride olmak istedikleri yerlere ulaflmalar› için yap›lmas› gerekenleri
tan›ml›yoruz. Süreç yönetimi ile
kurumlar›n bölümlerden çok ifl
ak›fllar›n› yönetmesi, bölümler aras› bariyerleri y›karak ekip çal›flmas› ile günlük faaliyetlerin do¤ru ve
optimum kaynakla gerçeklefltirilmesi yönünde sistemler kurulmas›na destek oluyoruz. Son olarak gerekli alanlarda uygun kalite yönetim araçlar›n› kullan›lmas›n› sa¤layarak kurulan sistemlerin etkin olarak ifllemesini sa¤lamaya çal›fl›yoruz. Biz kendimizi biraz flirket doktoru gibi görüyoruz. Önce kurumu
ve neye ihtiyac› oldu¤unu iyice
analiz ediyoruz yani muayene ve
teflhis safhas›, sonra ihtiyaca göre
ilgili araçlar› uygulamaya bafll›yoruz ki, bu da tedavi safhas›n› oluflturuyor.
E¤itimlerin lisansla sunulmas›n›n önemini üç ana bafll›kta toplayabiliriz.
Birincisi, lisans uygulamas› e¤itimi alacak kifliler için önemli bir
güven unsuru. Bu tarz e¤itimlerin
verilmesi önemli bir uzmanl›¤›, yani bilgi birikimi ve deneyimi gerektiriyor. Lisans, ayn› zamanda bu uzmanl›¤› ifade ediyor. Bu nedenle
kullan›c›lar da e¤itimleri lisans sahibi kurulufllardan güvenle talep
edebiliyorlar.
‹kinci önemli husus, bir lisans
uygulamas› olmas›, bu konunun
herkes taraf›ndan verilebilen, gelifli
güzel bir e¤itim olmad›¤›n›, bu e¤itimlerin yine güvenilir bir kurum
taraf›ndan gelifltirildi¤ini gösteri-
37
E⁄‹T‹M
yor. Son olarak da lisans etik aç›dan
önemli. Bilgi birikimi ve deneyim
sonucu bir yerde yarat›lm›fl önemli
bir ürün var. Bunun korunmas› ve
ehil eller taraf›ndan ihtiyaç sahiplerine etkin bir flekilde ulaflt›r›lmas›
bilginin tüketiminde ve kullan›m›nda etik aç›dan çok önemli bir unsur.
KalDer, Türkiye’de çok önemli
bir misyonu gerçeklefltiriyor; ülkemizdeki tüm kurulufllarda yönetim
kalitesinin art›r›lmas› ile her bir vatandafl için yaflam kalitesinin iyilefltirilmesi. KalDer bir sivil toplum
kuruluflu, yani KalDer biziz, sizsiniz, herkes. Biz de bu yolda kurulufllara çözüm ortakl›¤› yap›yoruz.
Bu lisansl› e¤itimlerle Mükemmellik Modeli’ni uygulatmaya çal›fl›yoruz, böylece KalDer’in misyonuna destek vermifl oluyoruz. Etki
alan›n› art›r›p ülkede yay›lmas›nda
bir taraftan da biz çaba gösteriyor
uz. Nihai olarak yaflam kalitesinin
artmas› bu ülkede yaflayan herkesin
arzu etti¤i bir sonuç.
ÖNCE KAL‹TE-Bundan sonraki hedefleriniz?
Çözüm ortakl›¤›m›zdan faydalanan kurulufl say›s›n› art›rmak ve
farkl› sektörlere hizmet etmeyi hedefliyoruz. Özellikle kamu kurumlar›nda bu yönetim anlay›fl›n›n uygulanmas›n› çok önemsiyoruz, çünkü onlar›n iyi yönetilmesi demek,
ülkemizin di¤erlerinin önüne geçmesi demek.
Hizmet etti¤imiz kurulufllar›n
da mutlaka belli bir aflamaya gelmelerini, yani bize ihtiyaç duymayan temelleri sa¤lam oturtulmufl yönetime sahip kurulufllar olmas›n› hedefliyoruz. Bizim için
en büyük tatmin ve kazanç, iflin
iyi yap›lmas› ve bundan duyulan
gurur, inan›n bu her türlü kazançtan daha fazla keyif veriyor. Kendimize bu bak›fl aç›s›yla flirket
doktorlu¤u benzetmesini yap›yoruz, sa¤l›kl› kurulufllar bizim nihai hedefimiz.
ÖNCE KAL‹TE-Okurlar›na vermek istedi¤iniz bir mesaj var m›?
Maalesef bafllamak için hep yar›n› bekliyoruz, “flu dönemi bir atlatal›m sonra altyap›ya bakar›z” diyoruz. Oysa iyi yönetim yar›n› beklemeyecek kadar önemli bir konu.
Çünkü baflar› için temel iflimiz bu,
iyi yönetmek. O zaman, temel ifli
yar›na b›rakmamak laz›m.
TVK DANIfiMANLIK
Vakal› EFQM
Mükemmellik Modeli
e¤itimleri verebiliyorum
Tu¤rul Çelebi
Dan›flman
38
e¤itimlerini, EFQM’ in gelifltirdi¤i
dokümanlarla verebilmek için li-
sans almak gerekiyor. Ben de bu ihtiyaç nedeniyle e¤itim lisans› için
baflvurdum ve KalDer taraf›ndan
baflvurum kabul edildi. Böylece dokümanlar› KalDer’den temin etmek
suretiyle kendi ad›ma özellikle vakal› EFQM Mükemmellik Modeli
e¤itimleri verebiliyorum. Bir kuru-
luflun KalDer’den alabilece¤i e¤itimin ayn›s›n› lisansl› kurulufl olarak
sunma imkan›na sahip olmak
önemli bir avantaj.
Ben, 2002 y›l›nda bafllatt›¤›m etkinliklerimi, bugün TVK Dan›flmanl›k ad› alt›nda a¤›rl›kl› olarak
afla¤›daki üç alanda verdi¤im dan›flmanl›k, e¤itim ve çal›fltay hizmetleri ile sürdürüyorum.
1. EFQM Mükemmellik Modeline göre kurulufl d›fl de¤erlendirmesi ve özde¤erlendirme rehberli¤i,
2. Yerel, Ulusal, Avrupa Kalite
Ödülüne haz›rl›k,
3. EFQM Mükemmellik Modeli’ne uyumlu Kurumsal Geliflim
projeleri. Stratejik planlama, süreç
yönetimi, süreç iyilefltirme projelerinin yan› s›ra çal›flanlar›n bireysel
önerilerle ve ekipler halinde sürekli iyilefltirme çal›flmalar›na kat›l›m›
ile ilgili çal›flmalar bu çerçevede
yürütülen konu bafll›klar›d›r.
Ayr›ca yine EFQM Mükemmellik Modelinin beklentilerini karfl›layabilmek amac›yla liderlik, motivasyon, iletiflim ve iflbirli¤i gibi insan odakl›, sosyal konularda çeflitli
iflbirlikleri ile birlikte kurulufllara
hizmet veriyorum.
EFQM taraf›ndan haz›rlanan ve
KalDer taraf›ndan Türkçe’ye çevrilen orijinal vakalar›n kullan›lmas›,
lisansl› e¤itimin güçlü yönü. Özellikle vakal› verilen e¤itimlerde, lisans süreci, e¤itimin verilifl biçiminde bir standartlaflma sa¤l›yor.
Hemen tüm sektörlere hitap edecek
flekilde haz›rlanm›fl olan vakalar,
ödül baflvuru dokümanlar›n›n benzeri. Çeflitli kereler denenmifl, tec-
leri sürdürmeye devam edece¤im.
Bu çal›flmalar› yürütürken EFQM
Mükemmellik Modelini destekleyen alanlarda faaliyet gösteren kifli
ve kurulufllarla daha yak›n iflbirli¤i
içinde olmay› planl›yorum.
rübeli uzman kifliler taraf›ndan haz›rlanan bu vakalar›n kullan›ld›¤›
e¤itimlere kat›lanlar, mükemmellik
modelini ve modelin de¤erlendirme
yaklafl›m› olan RADAR’› aç›k bir
flekilde anlayabildiklerini ifade etmektedir.
Lisans, bu belgeye sahip kiflilerin, EFQM Mükemmellik Modelini
sa¤l›kl› biçimde aktarabilecek deneyime sahip oldu¤unu simgeliyor.
Bu aç›dan bak›l›nca lisansl› kurulufllar, örne¤in benim kuruluflum
olan TVK Dan›flmanl›k, EFQM
Mükemmellik Modelini bir özde¤erlendirme arac› olarak kullanmak
ve bu amaçla modeli ö¤renmek isteyen Ulusal Kalite Hareketine
aday kurulufllar›n adresidir.
Geçmiflte oldu¤u gibi bundan
sonra da mükemmellik yolculu¤una ç›kan kurulufllar›m›z›n güvenilir
bir rehberi olarak oda¤›nda EFQM
Mükemmellik Modeli ve Kurumsal
Geliflim yaklafl›mlar› olan hizmet-
mesaj var m›?
baflar›y› hedefleyen bir iflletmenin
iyi yönetilmesi için gereken tüm
önemli kriterleri içeren bir rehberdir. Özünde Toplam Kalitenin temel kavramlar›n› bar›nd›rmaktad›r.
TKY’nin içindeki kalite unsuru,
ifl, ürün, hizmet, yönetici, çal›flan,
iliflki, amaç, sistem kalitesini de
içeren genifl bir kavramd›r ve kurumlar›n de¤er yaratmas› için sürekli olarak iyilefltirilmelidir.
Deming’in PDCA (Planla, uygula, kontrol et, eyleme geç) döngüsü
Toplam Kalitenin kalbidir. Bu evrensel kurallar sa¤l›kl› ifl yaflam›n›n
kritik unsurlar› olarak geçerlili¤ini
halen sürdürmektedir.
Bugün sa¤l›kl› yaflam›n yeni reçetelerinin neler olaca¤› konusunda
da kurulufllar›n yo¤un bir ilgisi vard›r ve bu da çok do¤ald›r.
Hedef sa¤l›kl› yaflamak oldu¤u
sürece hergün yeni ilaçlar üretilecek, denenecek ve yararl› oldu¤u
düflünülenler yayg›n bir kullan›m
alan› bulacakt›r.
Öte yandan TKY’yi mevcut ifllerde iyilefltirme olarak konumland›ran, yeni ifl modelleri ve yeni tasar›mlar için baflka bir kültür ve felsefe olmas› gerekti¤ini savunanlar
var ki ben bu görüfle de sayg› duyuyorum. EFQM Mükemmellik Modeli tüm bu farkl› alg›lamalara yan›t veren flemsiye bir yap› sundu¤u
için giderek daha da yayg›nlaflacakt›r diye düflünüyorum.
www.tugrulcelebi.com
39
MÜZ‹K
MÜZ‹KTE KAL‹TE
Evin ‹lyaso¤lu
Müzik Yazar›
Bo¤aziçi Üniversitesi
Ö¤retim Üyesi
40
Aristo’ya göre nitelikli müzik dinleyerek yetifltirilen bir çocuk ilerde nitelikli bir kiflilik sahibi olur. Ve yine Aristo’ya göre, insan bedeninin sa¤l›¤›
için jimnastik gerekliyse, ruhunun
sa¤l›¤› için de müzik gereklidir. “Bats›n bu dünya”n›n karamsar sözleri ve
kendini yineleyen arabesk tavr›yla büyütülmüfl bir çocuktan nas›l mutlu ve
sa¤l›kl› bir kiflilik gelifltirmesini beklersiniz?
Besteci, yorumcu ve dinleyici üçgenini ele al›rsak müzikte “kalite”ye ulaflmak için her konuda oldu¤u gibi önce
temel e¤itim gereklidir. Nitelikli müzi¤i besteleyen, yar›nlara kalacak bir
ürün vermektedir. Yap›t› kurallar›na
uyarak, nitelikli yorumlayan, onu gün
yüzüne ç›kartmakta, ölmezli¤e kavuflturmaktad›r. Nitelikli dinleyici ise
kendini e¤itmifl, dinledi¤i müzi¤i yarat›c› bir kulakla alg›layan ve bu yüce
sanat dal›ndan zevk almay› ö¤renmifl
kiflidir. Dinleyici olarak, ayn› toplumun içinden yetiflmifl olsalar bile
“Arabesk” dinleyerek büyütülmüfl bir
çocukla kaliteli müzikle beslenmifl bir
çocuk aras›nda da¤lar kadar kiflilik
fark› olacakt›r. Çünkü müzik bir kültür
bütününün göstergesidir. Arabesk dinleyenin kurdu¤u sofra, döfledi¤i ev,
bulufltu¤u dostlar, okudu¤u kitaplar,
konufltu¤u konular da ayn› düzeyin
yans›mas›d›r.
Ça¤lar boyu her toplumda klasik müzikle hafif müzik yanyana yürümüfltür.
Klasik müzik, her zaman güncelli¤ini
korumufl; hafif müzik sabun köpü¤ü
gibi modas› geçince sönüvermifltir.
Güncel müzikler, biz seçmesek de yaflam›m›z› kuflat›rlar: Al›flverifl merkezinde, bindi¤iniz takside, radyo ve televizyonlar›n bütün kanallar›nda bizi
tutsak edebilirler. Hatta bir gün kendinizi ayn› ezgiyi m›r›ldan›rken bile bulabilirsiniz.
Bu da ak›p giden yaflam›n bir parças›
olmakt›r. Ama kula¤›n›z çocuklu¤unuzdan beri sa¤lam bir müzikle e¤itilmiflse, ar›t›lm›fl bir kültüre sahipseniz
bunlar gelip geçici zevkler olarak kal›r, hasar b›rakmazlar.
‹lk ça¤larda müzik, hastal›klar› iyilefltirme, hipnotize etme yönüyle etkili
olmufltur. Daha geliflmifl toplumlarda
kuflaktan kufla¤a ve kabileler aras›nda
bilgi tafl›yan özellikleri vard›r. Yerleflik toplumlarda ruhu ve bedeni uyaran, insan› mutlu eden bir sanat dal›
olarak bellenmifltir. Ortaça¤da estetik
üstüne yaz›lm›fl nice kitaba “müzik”
bafll›¤› verilmesi, müzi¤in estetikle,
güzel duyumla eflit olarak alg›lanmas›ndand›r. Polifonik müzi¤in monofonik müzi¤e karfl› zenginli¤i resim sanat›ndaki perspektifin varl›¤› gibidir.
Derinliksiz, katmans›z bir müzik ancak melodi düzeyinde kalacakt›r. Yerel
renklerle bezeli, ritm zenginli¤ine sahip, folklorik müzikler kendi yörelerinde popülerdir.
Klasik dönem bestecilerinden Haydn
ve Mozart’›n “mutlak” müzi¤i ça¤lar
boyu insanlar› mutlu eden özelliklere
sahiptir. 19.yüzy›lda hastalar›n Mozart
dinleyerek iyilefltirildiklerini biliriz.
Bu yaln›z ruhsal hastal›klar de¤il, fiziksel bir ameliyat sonras›ndaki iyileflme süreci için de geçerlidir. Son y›llarda ameliyathanedeki operasyon s›ras›nda cerrahlara da Mozart dinletildi¤i
bilinmektedir. Mozart denge sa¤lar,
f›rt›nalardan, kaprislerden uzak, yal›n
ama derinli¤i olan düflüncesiyle dinleyeni sarmalar. Mutsuz bir güne uyand›n›zsa Mozart’›n flüt kuvartetlerini
dinlemeye bafllay›n. Ya da piyano sonatlar›n›. Ya da Salzburg Senfonilerini.. Ya da bir divertimentosunu..(Örne¤in Küçük Bir Gece Müzi¤i). Ruhunuzu karanl›klar›ndan al›p
gün ›fl›¤›na ç›kartacakt›r. Yaflam›n güzel oldu¤unu duyuracakt›r. Yaflam›n›za
kalite katacakt›r.
BASIN
KAL‹TE OKURUN HAKKIDIR
Orhan Erinç
Türkiye Gazeteciler
Cemiyeti Baflkan›
42
“Bilgi edinme ve edinilen bilgiyi
kullanma hakk›” art›k temel yurttafll›k haklar› aras›nda yer al›yor.
Ülkemizde de bu hakk›n kullan›lmas›n›n, önceleri “Matbuat Hürriyeti” ard›ndan “Bas›n Özgürlü¤ü”
olarak an›lan kavramlar›n yaflama
geçirilmesiyle gerçeklefltirilebilece¤i
vurgulanm›flt›r. fiimdi de “bilgi edinme hakk›” olarak tan›ml›yoruz.
Bugün, yaz›l›, sözlü, görüntülü ve
elektronik yay›n organlar›n›n çeflitlendirdi¤i bir dünya olufltu¤undan,
gazetecilerin görevleri bilgi edinme
hakk›n›n olmazsa olmazlar›ndan biri durumuna dönüflmüfl durumdad›r.
Bu önemli görev kalitenin de dikkate al›nmas›n› zorunlu k›l›yor.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti,
l998 y›l›ndan bu yana daha kaliteli
meslek ürünlerinin okur-izleyici-dinleyici gruplar›na ulaflt›r›lmas›n› sa¤lamak amac›yla “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk
Bildirge-
si”nde yer alan kurallar›n yayg›nlaflt›r›lmas› için çaba harc›yor.
Ancak kaliteyi gerçeklefltirme
görevi sadece gazetecilerle s›n›rl›
de¤il.
Okur, izleyici ve dinleyicilerin de
eylemli katk›lar›na ihtiyaç var. Bu da
kendilerine aktar›lan bilgilerin irdelenip sorgulanmas›na ba¤l›.
“Elefltirel Medya Okuryazarl›¤›”
kavram› gazeteci ile okur dinleyiciizleyici gruplar› aras›nda karfl›l›kl›
iletiflimi sa¤laman›n bafll›ca yolu olarak yaflama geçirilmeye çal›fl›l›yor.
Yay›n organlar›n›n önde gelen görevi haberi iletmek. Ancak kalite sorunu bu aflamada ortaya ç›k›yor.
Meslek ilkelerimiz, gazetecinin
“çal›nt›, iftira, hakaret, lekeleme,
sapt›rma, manipülasyon, söylenti, dedikodu ve dayanaks›z suçlamalardan
kesinlikle uzak durmas›n›” istiyor.
Gazetecilik ürünlerinin
yay›n organlar›n›n kulland›¤› teknolojiye göre sunumunda da “kalite” söz konusudur.
Haber ve düflünce
ürünleri mal olmad›klar›
için “Tüketiciyi Koruma Yasas›” kapsam›nda yer alm›yor.
Ancak bu durum,
kaliteye özen gösterilmemesi anlam›na
da gelmiyor.
Zaten meslek ilkeleri de bu nedenle belirleniyor
çünkü biliyoruz
ki kalite; izleyici
ve dinleyicilerle birlikte okurun da hakk›d›r.
Gelir ‹daresi’nde Mükellef
Odakl› Yaklafl›m Dönemi
‹mdat
Türkay
Gelir ‹daresi
Müdürü
44
Mükellef haklar›n› gözeterek yüksek kalitede hizmet sunmak suretiyle mükelleflerin yükümlülüklerini kolayca yerine getirebilmeleri için gerekli tedbirleri alma gayesiyle 16.05.2005 tarihinde
kurulan Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› (G‹B), saydaml›k, hesap verebilirlik, kat›l›mc›l›k, verimlilik,
etkililik ve mükellef odakl›l›k temel ilkelerine göre görev yapmakta olup; bu görevlerini yerine getirirken de mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sa¤lamaya çal›flmaktad›r. Türk Gelir
‹daresi yap›lanma sonras›nda, birçok ülkenin gelir idarelerinde mükellef odakl› dönüflümün temel arac› olarak uygulanan Toplam Kalite Yönetimini (TKY) Türk Gelir ‹daresi yap›s›na uyarlamaya bafllam›flt›r.
Geçmiflte özel sektör kurulufllar› taraf›ndan uygulanan TKY giderek kamu kurulufllar› taraf›ndan da uygulanmaya bafllanm›flt›r. Kamu ve özel sektörün fonksiyonlar› farkl› olmas›na ra¤men TKY’nin kamuda uygulanmas›n›n mümkün olmad›¤›n› söyleyenler de bulunmaktad›r. Ancak, kamu hizmetini etkin bir flekilde sunan geliflmifl ülkelerde bireyin nas›l kaliteli kamu hizmeti ald›¤›n› gören bizim gibi geliflmekte olan ülkelerde, art›k mevcut kamu hizmet anlay›fl›n›n
de¤iflmesi gerekti¤ini ileri sürenler ço¤unluktad›r. Dünyada ilk olarak 1950’li y›llarda ABD’de
özel sektör kurulufllar›nda bafllayan TKY anlay›fl› daha sonra kamu kurulufllar› taraf›ndan da benimsenmeye bafllanm›flt›r. 1950’li y›llarda TKY’nin fikir babalar›ndan olan Dr. Edwards Deming ve Joseph Juran, Japonya’n›n önde gelen ifl adamlar›na konferans vermek üzere Japonya’ya davet edilmifl ve vermifl olduklar› konferanslar sonucunda, Japonlar› gelifltirdikleri yöntemleri uygulamalar› durumunda dünyada kalite devrimi yapabileceklerine inand›rm›flt›r.
Japonlar Deming’in konuflmas›n› dinledikten sonra, “Önemli fleyler söylüyor, biz bunlar› uygulayaca¤›z” demifller ve savafltan sonra tamamen çökmüfl olan Japon endüstrisinin kalk›nmas›nda bu yöntemi kullanm›fllard›r.1
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› kurulduktan sonra “mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu art›racak yeterli deste¤i vermek” temel görevlerinden birisi olmufltur. Mükelleflerin vergiye gönüllü
uyumu, mükellef odakl› yaklafl›m ve mükellef haklar› konusu daha önce gelir idaresinin görevleri aras›nda bulunmazken; Türk Gelir ‹daresi’nin görevlerinin say›ld›¤› 5345 say›l› kurulufl kanununun 4. maddesinin (b) bendinde; “mükelleflerin vergiye uyumunu kolaylaflt›rmak ve hizmetlerini yerine getirmek”, (c) bendinde; “mükellef haklar›n›n korunmas› ve mükellef ile Baflkanl›k iliflkilerinin karfl›l›kl› güven esas›na dayanmas› konusunda gerekli tedbirleri almak” ve
(d) bendinde; “mükellefleri vergi mevzuat›ndan do¤an
haklar› ve ödevleri konusunda bilgilendirmek” hususlar›ndan bahsedilmektedir. Bu yenilikçi anlay›fl, Gelir ‹daresi çal›flanlar›n›n görevlerini, mükellef odakl› hizmet
anlay›fl› çerçevesinde yerine getirmeyi gerekli k›lm›flt›r.
Modern gelir idarelerince benimsenen bu yeni anlay›fl›n
kayna¤› TKY’dir.
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› taraf›ndan haz›rlanan 20092013 Stratejik Planda2 ana hatlar›yla; vergiye gönüllü
uyumu art›rmak, her türlü ekonomik aktiviteyi gelifltirmek, kavramak ve gözetmek, hizmet kalitesini iyilefltir-
mek, küresel boyutta kat›l›mc› ve üretken bir kurulufl haline gelmek için 5 y›ll›k bir planlama yap›lm›flt›r. Stratejik Planda Baflkanl›¤›n Misyonu, “Toplumsal refah›n art›r›lmas›na destek sa¤lamak üzere yeterli geliri adalet, tarafs›zl›k, verimlilik ilkeleri
çerçevesinde toplamak, vergi sisteminin basitlefltirilmesi ve
uyumun art›r›lmas›na katk›da bulunmak ve mükellefe kaliteli
hizmet sunmakt›r.” olarak aç›klanm›flt›r. Baflkanl›¤›n Vizyonu
ise, “Her türlü ekonomik yap› ve aktiviteyi gelifltiren, kavrayan;
güvenilir, etkin, fleffaf, küresel boyutta öncü ve örnek bir idare
olmakt›r.” fleklinde belirtilmifltir. Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› mükelleflere vergicilik hizmetini sunarken temel olarak baz› hususlara büyük önem vermekte ve yapaca¤› iyilefltirmelerde bu
ana hedefleri göz önünde tutmaktad›r.
Mükellef Odakl› Yaklafl›m: Mükellef odakl› gelir idaresi,
vergilendirme ifllemlerine mükellef gözüyle bakabilen ve sürekli de¤iflen mükellef ihtiyaçlar›na cevap verebilecek altyap›y›
oluflturup gerekli örgütlenmeyi sa¤layarak, vergiye gönüllü
uyumu teflvik eden bir anlay›fl›n hâkim oldu¤u idare demektir.
Mükellef odakl› yaklafl›m›n vergi idaresi taraf›ndan uygulanmas›, do¤ru ve eksiksiz iflleyen bir vergi sistemi için gereklidir.
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› mükellef odakl› hizmet anlay›fl›n› etkin
k›labilmek için, bünyesinde kurdu¤u Mükellef Hizmetleri Daire Baflkanl›¤› ile vergi bilincinin art›r›lmas› için gerekli çal›flmalar› yapmak, mükellefleri vergi mevzuat›ndan do¤an haklar› ve
ödevleri konusunda bilgilendirmek için çal›flmalar›na devam etmektedir.
Mükellefin Vergiye Gönüllü Uyumu: Mükelleflerin, gelirlerini beyan edip vergilerini eksiksiz ve zaman›nda ödemeleri, baflka bir deyiflle vergi ile ilgili görevlerini gönüllü, severek ve isteyerek
yerine getirmeleridir. Vergi sisteminin di¤er
ayaklar› olan insan kaynaklar›, vergi mevzuat›,
mükellef bilinci ve denetim aya¤›n›n da buna
paralel gelifltirilmesi gerekir. Ancak, uzun vadede mükelleflere sunulan hizmetin kalitesi art›kça Vergi ‹daresine olan güven artacak, toplanan vergiler sonucunda ça¤dafl ve güçlü Türkiye hedefine ulafl›lacakt›r.
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤› 3. y›l›nda hem vergi mevzuat›n› güncellefltirme hem de mükellef
odakl› yaklafl›mlar konusunda gözle görünür
bir mesafe alm›flt›r. Bu kapsamda Gelir ‹daresi
Aral›k/2007 tarihinde, mükelleflerin vergisel
yükümlülüklerini kolayl›kla yerine getirebilmelerini sa¤lamak, vergi mevzuat›yla ilgili sorular›na yan›t vermek ve bilgi deste¤i sa¤lamak amac›yla Vergi ‹letiflim Merkezini (V‹MER) 444 0 189 hizmete açm›flt›r. 2008 Y›l›
Faaliyet Raporuna göre, V‹MER’de 2008 y›l›nda dan›flma
amaçl› al›nan ça¤r›lar›n toplam say›s› 174.054 adettir. Vergi ‹letiflim Merkezinde resmi tatil günleri hariç hafta içi 09:00-19:00
saatleri aras›nda Türkiye genelinde hizmet verilmekte olup, bu
hizmet Türkiye’nin her yerinden sadece flehir içi arama ücreti
ile ücretlendirilmektedir.
Mükellef Haklar›: Yeniden yap›lanan Türk Gelir ‹daresi
mükellef odakl› yaklafl›m›n gere¤i olarak fiubat 2006 tarihinde
“Mükellef Haklar› Bildirgesini” yay›mlam›flt›r. Bu Bildirgenin
yay›mlanmas›ndaki amaç; mükelleflerin hâlihaz›rda var olan
haklar›n›n gündeme getirilerek altlar›n›n çizilmesidir. Gelir ‹daresi
Baflkanl›¤›n›n daha etkin ve kaliteli bir mükellef hizmeti sunma
konusundaki kararl›l›¤›n› ve
hizmet anlay›fl›ndaki yenilikçili¤i ile de¤iflikliklere
gösterdi¤i uyumu vurgulamakt›r. Bu bildirge, Türk Gelir ‹daresinin mükellef odakl›,
kaliteli hizmet sunma anlay›fl› içerisinde, sayg›l› ve dürüst olma temel ilkesiyle çal›flmaya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük de¤il vatandafl olma ve sorgulama hakk› oldu¤u bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi
memnun etmeye ve sorunlar› çözmeye olan ba¤l›l›¤›n› aç›klamaktad›r.3
Kaliteli Hizmet: Gelir ‹daresi, son olarak da mükellefle
yüzyüze iletiflim halinde olan bütün personele “Mükellef Hizmetleri Temel Teknikleri E¤itimi” vermektedir. Bu e¤itimle,
vergicilik hizmetini sunan baflta vergi dairesi personeline, mükelleflere kaliteli hizmet sunman›n önemi vurgulanmakta ve
mükelleflerin vergiye olan gönüllü uyumlar›n› art›rmak için neler yap›lmas› gerekti¤i anlat›lmaktad›r.
TKY’nin Gelir ‹daresinde benimsendi¤inin en önemli göstergesi Stratejik Planda yer alan Küresel Boyutta kat›l›mc› ve
üretken bir kurulufl haline gelmesi için ortaya konan hedefin
son derece iddial› olmas›d›r. Ayn› Planda, “Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›n› Avrupa Mükemmellik Modeli çerçevesinde örnek bir kurulufl haline getirmek ve 2010
y›l›nda Avrupa Kalite Ödülü’ne aday olmak” hedef olarak gösterilmifltir. Bu hedefe ulaflmak için
Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›nda EFQM Mükemmellik
Modeli uygulanaca¤› belirtilmektedir.
Unutulmamas› gerekir ki, her insan gibi kurum
ve kurulufllarda de¤iflime tabi olurlar. De¤iflime
ayak diretmek, geliflmenin ve kaliteli hizmetin
önünü t›kamakt›r. Gelir ‹daresi de¤iflime ayak uydurmak suretiyle gerekli yap› ve zihniyet de¤iflikli¤ini yapmaya çal›flmaktad›r. G‹B çal›flanlar›
TKY’nin gereklerinden biri olan mükelleflere kaliteli hizmet sunma noktas›nda gerekli bilgi birikimi ve deneyime sahip bulunmaktad›r. Gelecek
dönemde, mükelleflere sunulan vergicilik hizmetinin daha profesyonel bir tarzda yap›lmas› ve teflkilat›n tüm birimlerinde belli bir kalitenin tutturulup, hizmet kalitesinin sürekli olarak gelifltirilip
devam ettirilmesi gerekmektedir. Ayr›ca, G‹B’in
ülkemiz için ne derece önemli oldu¤unun her ortamda dile getirilerek, güçlü bir gelir idaresinin kay›t d›fl› ekonomi ile mücadele için son derece gerekli oldu¤unun kamuoyunca da paylafl›lmas› gerekmektedir.
1-Nazmi KARYA⁄DI, Maliye Bakanl›¤›-Hesap Uzman›,
Toplam Kalite Yönetimi ve Türk Vergi ‹daresi, Ankara
Sanayi Odas› Yay›n›, Mart 2001
2-http://www.gib.gov.tr
3-Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›, Yay›n No:9, fiubat-2006
4http://www.gep.gov.tr
45
‹LE STANDARTLAR
SA
8000
Sosyal sorumluluk
yönetim sistemi
flyerinde ‹nsan Haklar›n›, ‹fl Gündeminin Ayr›lmaz Bir Parças› Haline Getirmek, mal ve hizmet üretiminde “kalite” kavram›n›n öne ç›kmas› ve üretim
alanlar›nda buna uygun düzenlemelere gidilmesi, son 25 y›la damgas›n› vuran
bir geliflmedir. Art›k al›nan mal ve hizmetin “kalite belgesi” sorgulanmaya bafllanm›st›r. Son 10 y›lda ise, müflterilerden, hissedarlardan ve konuyla ilgilenen birçok
di¤er paydafltan gelen bask›yla, kaliteli üretimin d›fl›nda, ‘’iflyeri çal›flma kurallar›’’ (Code of Practices) tuhaf istekler olmaktan ç›k›p, günlük hayat›n bir parças›
haline gelmifltir. ‹flyeri çal›flma kurallar›, küresel flirketlerin kendi kurumlar›n› ve
tedarikçilerini uluslar aras› etik beklentilere uygun, sorumlu olarak yönettiklerinin sinyalini vermek için kulland›klar› gönüllü bir araç olarak yayg›n olarak kullan›lmaya bafllanm›flt›r.
‹
Bahar
fien
ADVERTORIAL
LRQA ‹fl Gelifltirme
Müdürü
46
Sorumlulu¤u Almak
‹flyerinde çal›flma kurallar› hakk›nda flu anda geldi¤imiz durum, elbette sadece
15 y›l önce birçok küresel kuruluflun tedarikçilerinin çal›flma koflullar› ile ilgili
herhangi bir kabullenme/do¤rulama yapma konusunda çok ketum olduklar› zamandan çok farkl›d›r. Bu de¤iflimin ço¤u, 1990’l› y›llar›n bafl›nda, Meksika’daki
çal›flma flartlar› ve ücretlendirme haks›zl›klar›n› protesto eden ‘’The Coalition for
Justice in the Maquiladoras’’ gibi halka inen ifl gücü eylemleri ve kampanyalar›n›n
bir eseridir.
Bu hareketleri gerçeklefltiren gruplar, 1990’l› y›llarda ço¤unlukla insan haklar›na kendilerini adam›fl ‘’Sivil Toplum Örgütleri’’ni de yanlar›na alarak, çal›flanlar
ve ifl dünyas› ile birlikte, standardize edilmifl insan haklar›n› içeren ‘’Çal›flma Kurallar›n›’’ (CoC-Code of Conduct) gelifltirmeye bafllam›fllard›r. Birçok grubun ça-
l›flan haklar›na odaklanmas›n›n sonucu olarak da, ‘’Firma Çal›flma Kodlar›’’ baz› kuramsal etik taleplerden
yola ç›k›p, giderek artan flekilde, birçok paydafl›n da
girdi sa¤lad›¤›, karmafl›k raporlama mekanizmalar›
olan, görev tan›mlar›na ve sosyal sorumluluk standartlar›na do¤ru yön de¤ifltirmifltir.
Di¤er bir platformda, kurumlar›n halkla iliflkiler faaliyetleri ve firmalar aras› rekabet nedeniyle, ortaya ç›kan ‘’Kurumsal Sosyal Sorumluluk’’ (CSR- Corporate
Social Responsibility) kavram› ise, kurum davran›fllar›n›, k›yaslamal› olarak analiz eden bir etik performans
üzerine odaklanm›flt›r. Bunun tersi olarak, ‘’‹nsan Haklar› Kavram›’’ ve ‘’‹flyeri Çal›flma Kurallar›’’ Uluslararas› Çal›flma örgütü (ILO) ve Birleflmifl Milletler sözleflmelerini temel alm›flt›r ve özellikle hükümetler için
baz› görevleri flart koflmaktad›r.
Hepimizin fark etti¤i gibi küresel flirketlerin boyutlar› ve etkileri her geçen gün artmaktad›r. Küreselleflme, hükümetleri her geçen gün büyüyen, çok genifl bir
co¤rafyaya yay›lan özel flirketlerin davran›fllar›n› gözlemleme konusunda güçsüzlefltirmekte ve zaman zaman yasall›¤› ortadan kald›rmaktad›r. Bu nedenle de
insan haklar›, özellikle de çal›flan haklar› yeni bir vurguya ihtiyaç duymaktad›r. Bu güçlü kurumlar küresel
uygulamalar› için sorumlu tutulabilir ve tutulmal›d›r.
cial Accountability Standard› 1997’de ‘’Ekonomik Öncelikler Konseyi Akreditasyon Bölümü’’ (Council on
Economic Priorities Accreditation Agency-CEPAA) taraf›ndan ABD’de gelifltirilmifltir. Sonras›nda SAI-‘’Social Accountability International taraf›ndan revizyonlar› yay›nlanm›flt›r. fiu anda geçerli versiyonu ise 2008
y›l›nda yay›nlanm›flt›r. SA 8000 Sosyal Sorumluluk
Standard›, çal›flma iliskilerine yeni bir boyut getiren bir
standartt›r. Standart konusunu oluflturan ilkelerin “yeni” oldu¤u söylenemezse de, söz konusu ilkelerin bir
standart haline getirilerek, belgelendirilebilecek bir
standart sistemine dönüfltürülmesi yenidir. Standart,
‹nsan Haklar› Evrensel Bildirgesi, Birleflmifl Milletler
Çocuk Haklar› Konvensiyonlar› ve ILO sözlesmeleri
temel al›narak oluflturulmufltur.
SA 8000’in Kapsam›
SA 8000 Kurumlarda çal›flma koflullar›n›n etik düzenlemeleri için 9 temel konuyla ilgili gereklilikleri ortaya koymaktad›r;
- Çocuk Çal›flt›rma
- Zorla Çal›flt›rma
- ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i
- Örgütlenme Özgürlü¤ü ve Toplu Sözleflme Hakk›
- Ayr›mc›l›k
- Disiplin Uygulamalar›
- Çal›flma Saatleri
- Ücretlendirme
- Yönetim Sistemi
1. Çocuk Çal›flt›rma - ÇALINAN RÜYALAR
Halihaz›rda Dünyada 5-14 yafl aras› yaklafl›k 158
milyon çocu¤un çal›flt›¤› Unicef kay›tlar›na geçmifltir.
SA 8000, 15 yafl›n alt›ndaki çal›flmay› “çocuk eme¤i”
olarak tan›mlamaktad›r. Standard› uygulamaya koyan
SA 8000-Sosyal Sorumluluk
Yönetim Sistemi Standard›
‹flte tüm bu ihtiyaçlara odakland›¤›m›z anda flu sorular akl›m›za gelecektir;
4 Çal›flt›¤›m›z yerde ne gibi koflullar olmas›n› bekleriz?
4 Nas›l çal›flt›r›lmay› ümit ederiz?
4 Çal›flanlar hangi temel haklara sahiptirler?
Bu sorulara ve yukar›da belirtilen konulara karfl›l›k
verecek uluslar aras› bir standart olarak SA 8000 -SoÖnce Kalite Dergisi MAYIS 2009
47
‹LE STANDARTLAR
kurulufllar, 15 yafl›n alt›ndaki çocuk eme¤ini kullanmamay› ve kullan›lmas›n› desteklememeyi taahhüt etmektedir. Kurulufltan bunun yan›nda beklenen baflka
bir konu da, çocuk tan›m›na uygun koflullarda çal›flt›¤›
görülen iflçilerin durumlar›n›n iyilefltirilmesi için gerekli politika ve prosedürlerin oluflturulmas›, bunlar›n
belgelendirilmesi, çocuklar›n çocukluk ça¤›ndan ç›k›ncaya kadar okula devam edebilmesi ve bunun sürdürülebilmesi için yeterli deste¤in sa¤lanmas›n› taahhüt etmesidir. Ayr›ca kurulufl, çocuklar›n veya genç iflçilerin,
iflyeri içinde veya d›fl›nda tehlikeli , güvenli olmayan
veya sa¤l›ks›z koflullara maruz b›rak›lmamas›n› güvence alt›na almakla yükümlüdür.
2. Zorla Çal›flt›rmaMODERN ÇA⁄IN KÖLEL‹⁄‹
ILO Kay›tlar›na göre Dünya’da yaklafl›k 12,3 milyon kifli zorla çal›flt›r›lmaktad›r. SA 8000 kuruluflun
ödemesiz ya da ödeme karfl›l›¤› zorla çal›st›rmaya bafl-
vurmamas›n› veya baflvurulmas›n› desteklememesini
istemektedir. Bu maddeye göre çal›flanlardan, çal›flmaya bafllamak icin herhangi bir para istenmeyece¤i garanti alt›na al›nmal›d›r. Bu maddenin amac› çal›flanlar›n ifllerinde kendi istekleriyle istihdam edilmesini ve
yaz›l› veya sözlü ifl sozleflmesine sahip olmas›n› temin
etmektir.
3. ‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤iSA⁄DUYU ‹LE YÖNET‹M
Çal›flan›n önde gelen haklar›ndan biri de sa¤l›kl› ve
güvenli bir çal›flma ortam›d›r. SA 8000, çal›flanlar›n bafl›na gelebilecek kazalar›n önlenmesine yönelik tedbirlerin al›nmas›, temiz ve güvenli bir iflyeri ortam›n›n
sa¤lanmas›n› beklemektedir. Standard› uygulamaya
koyan kurulufl, kendi sektörünün özelliklerine uygun
olarak bir ifl sa¤l›¤› ve güvenli¤i tehlike analizi yapmal›, güvenli ve sa¤l›kl› bir çal›flma ortam› sa¤lamal›, ifl
kazalar›n› en alt düzeye indirmeli, ifl s›ras›nda oluflabilecek sa¤l›k sorunlar›n› önlenmeli ve tüm bu amaçlara
uygun ad›mlar› atmal›d›r.
4. Örgütlenme Özgürlü¤ü ve
Toplu Sözleflme Hakk›
SA 8000, iflverenin
çal›flan›n “Örgütlenme
Özgürlü¤ü ve Toplu
Sözleflme Haklar›’’n›
kullanmas›n› engellememesini, örgütlenme
özgürlü¤ünün k›s›tland›¤› ülkelerde çal›flanlara ç›karlar›n› koruma konusunda alternatif araçlar
sa¤lamas›n› beklemektedir. Standard› uygulamaya koyan kuruluflta, bütün çal›sanlar›n diledikleri sendikalara girme ve toplu pazarl›k yapma hakk›na sayg› duyulmal›d›r.
5. Ayr›mc›l›k:
SA 8000’in iceri¤inde yer alan “Ayr›mc›l›k” gereklili¤i, ifle alma, ücretlendirme, e¤itim olanaklar›ndan
yararlanma, emeklilik veya ifle son verme ifllemlerinde,
›rk, s›n›f, milliyet, din, cinsiyet, özürlülük, cinsel tercih, sendika üyeli¤i, medeni durum, ailevi sorumluluklar ve politik e¤ilimlere göre ayr›mc›l›k yap›lmamas›n›
ve bunun desteklenmemesini istemektedir. Standard›
uygulayan kurulufl, cinsel aç›dan zorlamaya, tehdit etmeye, tacize ve sömürüye yönelik olarak sözlü ve fiziksel temas gibi davran›fllara baflvurmamal› ve baflvu-
48
rulmas›n› desteklememelidir. (Duyars›z olmak, göz
yummak gibi davran›fllar standartta desteklemek olarak yorumlanmaktad›r)
6. Disiplin Uygulamalar›:
SA 8000’i uygulayan kurulufl,
çal›flanlar›na bedensel cezaland›rma, zihinsel veya fiziksel
zorlama ve sözle taciz yap›lmas›na izin vermemeli ve
bu uygulamalar› desteklememelidr.
7. Çal›sma Saatleri:
Bu gereklili¤in amac›, daha k›sa süre yasalarca tan›mlanmam›flsa, ola¤an çal›flma haftas›n›n 48 saati
geçmemesini güvence alt›na almakt›r. SA 8000, iflverenlerin fazla mesaiyi talep edebilmeleri için, koflullar›n k›sa dönemli ve önceden belirlenemeyen nitelikte
olmas› gerekti¤ini belirtmektedir. Standard› uygulayan
kurulufl, çal›flma saatleriyle ilgili olarak uygulanmakta
olan yasalara ve
endüstriyel standartlara uymal›d›r. Personelin
düzenli olarak
haftada 48 saatin
üzerinde çal›flmaya zorlanmamas› ve çal›flanlara her yedi
günlük dönem
icin en az bir gün izin verilmesi gerekmektedir. ‹stisnai
durumlar ve k›sa dönemli ifl koflullar› d›fl›nda çal›flanlardan haftada 12 saatin üzerinde fazla çal›flma istenmemeli ve fazla çal›flma her zaman yasada belirtildi¤i
flekilde özel olarak ücretlendirilmelidir.
8. Ücretlendirme:
SA 8000 standard›n›n ücret konusundaki beklentisi,
çal›flana verilen ücretin, çal›flan›n ve bakmakla yükümlü olduklar›n›n beslenmesi, giyimi ve bar›nabilmesi
için yeterli olmas›d›r. Kurulufl, standart bir çal›flma haftas› için ödenen ücretlerin, en az›ndan yasal ve endüstriyel standartlar› sa¤lad›¤›n› ve kiflinin temel ihtiyaçlar›n›n karfl›lad›¤›n›, bir miktar da ihtiyati gelir sa¤lamas›na yetecek düzeyde oldu¤unu güvence alt›na almal›d›r. Standart ücretlerden disiplin amac›yla ücretlerden kesinti yap›lmamas›n› istemektedir.
Kurulufl, çal›flanlar›n sosyal güvenli¤i
ile ilgili yasal gereklikleri yerine getirmeli, ücret ve di¤er
ödemelerle ilgili bilgileri, çal›flanlara aç›k ve ayr›nt›l› olarak iletmelidir.
9. Yönetim Sistemleri:
Kurulufl, SA 8000’e uygunlu¤u sa¤lamak için öncelikle bir sosyal sorumluluk politikas› haz›rlamal› ve
bu politika konusunda çal›flanlar›n› e¤itmelidir. Hem
yönetimin hem de çal›flanlar›n temsilcileri seçilmelidir.
Kurulufl sistem performans›n› takip edecek metotlar›
infla etmeli ve üst yönetimi sistemin performans›n›
düzenli olarak gözden geçirerek, gerekli faaliyetleri
bafllatmal›d›r. Bunun d›fl›nda kurulufl tedarikçilerin
seçiminde ve de¤erlendirilmesinde SA 8000 gerekliliklerine uygunlu¤u dikkate almal›d›r. Kurulufl SA 8000’e
uygunluk ile ilgili kay›tlar›n› saklamal›d›r.
BELGELEND‹RME
Kurulufllar›n sosyal sorumluluklar›n› yerine getirdi¤ini gösteren ‘’SA 8000’’ Standard› denetimleri,
aralar›nda LRQA-Lloyd’s Register Quality Assurance’›n da bulundu¤u akredite edilmifl belgelendirme flirketleri taraf›ndan yap›lmaktad›r.
Belgelendirme denetimi öncesi denetçiler, ilgili sivil
toplum örgütleri ile görüflme yap›larak, ön haz›rl›k
yapmaktad›rlar. Bu görüflmeler s›ras›nda sektörün ve
kurumun sosyal sorumlulukla ilgili sorunlar› hakk›nda
bir ön bilgi al›nmas› sa¤lanmaktad›r. Bu görüflmelerde
elde edilen bilgilerin ›fl›¤›nda kuruluflun faaliyet gösterdi¤i sahada 2 aflamal› olarak denetim yap›lmaktad›r.
Bu denetimlerde, belge gözden geçirmesi, çal›flan
mülakatlar› ve kay›t incelemeleri gerçeklefltirilmektedir.
Baflar›l› geçen bir
belgelendirme
denetiminin
sonucunda, belge
düzenlenmektedir.
Belgelendirmenin ard›ndan takip denetimleri 6 ayl›k periyotlarla
yap›lmaktad›r, belge
süresi ise 3 y›ld›r. Takip
denetimlerinden en az biri
habersiz olarak yap›lmaktad›r.
49
ULUSAL KAL‹TE HAREKET‹
“Dünyada ‘ilk 5’te olmak”
1
1/11/2008
tarihinde
iyi niyet
bildirgesini imzalayarak
Ulusal Kalite Hareketi’ne kat›lan, “‹ST‹KBAL” markal› kanepe, koltuk tak›m› ve baza üretimleri yapan Merkez
Çelik A.fi. Genel Müdürü Nam›k
Kemal Ulusoy ile yapt›¤›m›z röportaj›
okurlar›m›za sunuyoruz.
ÖNCE KAL‹TE-fiirketinizi tan›t›r
m›s›n›z?
1957 y›l›nda Kayseri’de küçük bir
marangoz atölyesinde kap›-pencere yap›m› ile temelleri at›lan ‹stikbal Mobilya, 80’li y›llara kadar kap›-pencere, yemek odalar›, masa- sandalye gibi mobilya ürünleri üretti. 1992 y›l›nda kurulan Merkez Çelik A.fi., sadece çekyat üretimi ile s›n›rl› kalmay›p ürün portföyüne her y›l
yenilerini ekleyerek “‹ST‹KBAL” markal› kanepe, koltuk tak›m› ve baza üretimlerini gerçeklefltirmektedir. 127 bin
metrekare kapal› olmak üzere toplamda 180 bin metrekare bir
alanda, konusunda uzman 184 beyaz yakal›, 2 bin 138 mavi yakal› olmak üzere toplam 2 bin 322 çal›flan›m›zla faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz.
ÖNCE KAL‹TE-UKH’ye kat›lma amac›n›z nedir?
Sürekli kendini gelifltirme ve iyilefltirme faaliyetlerimizde
bizlere ›fl›k tutaca¤›n› düflündü¤ümüz UKH’ye 11/11/2008 tarihinde iyi niyet bildirgesini imzalayarak dahil olduk.
ÖNCE KAL‹TE-Ulusal Kalite Hareketi kuruluflunuza ve
sektörünüze hangi katk›lar› sa¤layacak?
Firmam›zda, UKH çal›flmalar›n› bafllatt›¤›m›zda akl›m›zdaki tek düflünce; 1998 y›l›ndan beri sahip oldu¤umuz ISO 9001
Kalite Yönetim Sistemi Belgesi, buna ilave olarak 2006 y›l›nda alm›fl oldu¤umuz OHSAS 18001 ve ISO 14001 sistem belgeleri ve 2008 y›l› sonunda kurulan insan kaynaklar› bölümünün yapm›fl oldu¤u ve yapaca¤› çal›flmalarla çal›flan memnuniyetini ve müflteri memnuniyetini art›rmakt›. Sosyal çevre ve 3
bini aflk›n tedarikçi zincirinin yönetilmesi ve bunlarla iliflkileri
güçlendirmek için, EFQM Modeli ve kriterlerini kullanarak
iyilefltirmeye aç›k alanlar›m›z› belirleyip, aktif ekip yap›m›zla
h›zl› bir flekilde bu iyilefltirme çal›flmalar›n› bafllatman›n uygun
olaca¤›n› düflündük ve bu do¤rultuda çal›flmalar›m›za h›z verdik.
Bu çal›flmalar›n bafllat›labilmesi için KalDer yönetimi ile
50
görüflülerek çal›flanlar›m›za EFQM Mükemmellik Modeli ve yay›l›m› ile Toplam
Kalite Yönetimi e¤itimleri ald›r›lm›flt›r.
Model kriterleri ile ilgili ekipler oluflturulmufl ve RADAR matrisi kullan›larak
kuvvetli ve iyilefltirmeye aç›k yönlerimizin belirlenmesi sonras›nda gerekli iyilefltirme çal›flmalar›n›n yap›lmas› yönünde
altyap› haz›rl›klar›m›z bafllad› ve halihaz›rda çal›flmalar›m›z bu do¤rultuda devam
etmektedir. Ayr›ca sektörüne her konuda
liderlik eden firmam›z›n bu konuda da öncülük ederek, UKH kat›l›m ve model uygulamas› kapsam›nda di¤er firmalara örnek teflkil edece¤i kanaatindeyim.
ÖNCE KAL‹TEFirman›zda Kalitenin
art›r›lmas› ve sürekli
iyileflme konusunda
yap›lan çal›flmalar
nelerdir?
Sürekli iyilefltirmeyi kendisine ilke edinmifl olan firmam›z, bu sayede sektöründe
lider konuma gelmifltir. Kurmufl oldu¤umuz kalite sistemi ile
üretimde kullan›lan tüm hammadde ve yar› mamuller kontrol alt›nda tutulmaktad›r. Ayr›ca prosesler aras› ara kontrol sistemleri
uygulanarak proseslerde oluflabilecek hatalar ortadan kald›r›lmaktad›r. Üretmifl oldu¤umuz ürünler yüzde 100 kontrol edilerek müflterilerimize s›f›r hata ile gönderilmektedir. Bu kalite bilincinin yay›labilmesi amac› ile 2008 ve 2009 y›llar›nda tüm çal›flanlar›m›za Toplam Kalite e¤itimleri ald›r›lm›flt›r. 2008 y›l› ortalar›nda bafllayan ve halen devam eden 6 Sigma çal›flmalar› ile
süreç iyilefltirme çal›flmalar› ve çal›flanlar›n da bu faaliyetlere
kat›l›mlar›n›n sa¤lanmas› sürekli iyileflme konusunda atm›fl oldu¤umuz en büyük ad›md›r. Önümüzdeki dönemde UKH ile de
bu çal›flmalar›n daha da gelifltirilece¤i kanaatindeyim.
ÖNCE KAL‹TE-Yak›n gelecek için hedefleriniz?
‹flletmemizde bafllatm›fl oldu¤umuz 6 Sigma çal›flmalar›,
Toplam Kalite Yönetimi çal›flmalar›n› tüm süreçlerimizde uygulanabilir seviyelere getirerek ürün kalitemizi, verimlili¤imizi ve karl›l›¤›m›z› sürekli art›rarak yurtiçindeki sektörünün lideri firma yap›s›na yurtd›fl›n› da eklemek ve dünyada bilinen
ilk 5 marka aras›na girebilmek, dahil olmufl oldu¤umuz UKH
kapsam›nda EFQM Mükemmellik Modeli uygulamalar›n› yayg›nlaflt›rmak, iyilefltirmeye aç›k alanlar› iyilefltirmek ve her ne
kadar bir amaç olmasa da Ulusal Kalite Ödülü’nü alarak bu çal›flmalar›m›z› taçland›rmak hedeflerimiz aras›ndad›r.
PENCERE
YEN‹L‹KÇ‹L‹⁄E DO⁄RU
Baflar›yla büyüyen bir organizasyonun bileflenlerinde yüksek derecede sistem ve istikrar, az ama
önemli miktarda çalkant› ö¤esi olmal›d›r. Bu çalkant›n›n
kayna¤›, yeniliktir.
Roger La Salle
Neslihan Gök
e-posta:
[email protected]
21. yüzy›l’›n ifl dünyas›n›n koflullar› yenilikçi düflünceyi zorunlu k›l›yor. ‹çinde bulundu¤umuz rekabet döneminde, sadece de¤iflime
uyum sa¤lamak art›k yeterli olmuyor. Bu yüzden yenilikçilik bir ad›m daha öne geçiyor.
Yeni fikirler farkl› farkl› olabilir. Büyük bir
ilerleme yada bulufl veya ad›m ad›m ilerleme
veya ürün ve hizmetin sa¤lanmas› gibi.. Yeni
özellikler sa¤layabilir veya ayn› hizmet daha
düflük bir maliyete elde edilebilir. Bazen de destekleyen ve y›k›c› yarat›c›l›k olarakta s›n›fland›r›labilirler.
‹fle do¤ru zihniyet ile bafllamak gerekir.
Oturakl› bir flirketi at›lgan bir rekabetçi haline
getirebilmek için sadece yüksek performansa
de¤er vermekle kalmay›p, ayn› zamanda bu
taahhüdünü her y›l sürdüren bir kurulufl da yaratmak gerekir. Yenilikçi flirketler yenilikçi liderler taraf›ndan yönetilirler. Mesele bu kadar
basittir. Yenilik, ileriye giden yol olarak alg›lan›yor. Yap›lan çal›flmalara göre, dünyan›n ilk
yüzde 10’undaki flirketler her 5 y›lda ürünlerini
yüzde 80 oran›nda de¤ifltiriyor. En tepede olmak istiyorsak, ürünlerimizi düzenli olarak yeni ya da iyilefltirilmifl ürünlerle de¤ifltirmemiz
gerekir.
Piyasada ürünü olan bir kurulufl düflünelim.
Böyle bir kurumun da¤›t›m kanal›, müflterileri
ve ürüne yönelik talebi olur. Böyle bir durumda
ifli geniflletmek için yap›labilecek dört fley vard›r:
* Ürünü de¤ifltirme
* Aksesuar ekleme
* Tamamlay›c› ürünler ekleme
* Sunum kanal›n› gelifltirme
KalDer’in satm›fl oldu¤u yay›nlar aras›nda
bulunan EFQM Çerçeveleri de bu konuyu kapsamaktad›r. Çerçeveler, organizasyonlar›n gündeminde öncelikleri olan belirlenmifl alanlar
üzerinde odaklanan al›fl›lagelmemifl, bütünsel
araçlar ve yaklafl›mlard›r.
EFQM Mükemmellik Modeli do¤rultusunda belirli bir olgunlu¤a eriflmifl organizasyonlar›n ihtiyaçlar›na cevap vermektedir. Bununla
birlikte, belirli yönetim alanlar› üzerindeki yaklafl›mlar›na yap›sal bir rehberlik almak isteyen
kurumlara yard›mc› olmaktad›r.
Çerçeveler EFQM Mükemmellik Modeli'nin oluflturulma mant›¤›yla, yani ayn› 9 kriter
ve özde¤erlendirme için kullan›lan RADAR
mant›¤›yla düzenlenmifltir. Kendini kan›tlam›fl
52
bu yaklafl›m›n Çerçeveler için kullan›lmas› sayesinde, daha önceden EFQM Mükemmellik
Modeli'ni kullanmaya bafllam›fl kurumlar›n çok
az bir çabayla yaklafl›m benimsemeleri kolaylaflm›flt›r. Çerçeveler flu bafll›klar› kapsamaktad›r:
* Kurumsal Sosyal Sorumluluk
* Risk Yönetimi
* Yarat›c›l›k
* Bilgi Yönetimi
KalDer ayn› zamanda yeni vermifl oldu¤u
Yenilikçilik-Yarat›c›l›k E¤itimleri ile üyelerine
katma de¤er sa¤lamaktad›r. Bu e¤itimler;
LaSalle Düflünme Matrisi; LaSalle Matris
Düflünme yöntemi ile her kurulufl; ürün, hizmet,
süreç, ifl f›rsatlar› ve genel problemlere yönelik
çok say›da yarat›c› çözüm önerileri ortaya ç›karabilir ve bu öneriler uyguland›¤› takdirde olas›
etkileri de¤erlendirebilir. Herhangi bir problemin çözümüne yönelik yarat›c› fikirler rastgele
havada uçuflan uçuk fikirlerin yakalanmas› fleklinde ele al›nmamal›d›r. LaSalle Matris düflünme yöntemleri ile belirli “tohumlar” ve katalizörlerle tan›mlanm›fl çerçevelerle daha baflar›l›
sonuçlar›n h›zla ortaya ç›kmas› sa¤lanmaktad›r.
Muhteflem Yedili (Yarat›c› Problem Çözme Teknikleri); kurulufl içinde herhangi bir
problemin ya da f›rsat›n yarat›c› fikirlerle ele
al›nmas›na ve çözümlenmesine yöneliktir.
Problem tan›mlamas› ile bafllayan süreçte, Phoenix Sorular Kutusu, Problem A¤ac›, ‹t ve Çek,
Dilimle ve Parçala, Muz Dilimleri, Fikirler Sepeti, Tesadüfi Sözcük gibi yöntemlerden herhangi birisini kullanabilirsiniz. Kulland›kça
hangi yöntemin, hangi problem türüne daha uygun geldi¤ini anlayabilir ve uygulamalar›n›z›
gelifltirebilirsiniz.
Yenilikçili¤in Sekiz Dalgas›-Yenilikçilik
Sistemi ve Kültürü; kurulufl içinde yenilikçilik
kapasitesi oluflturmak isteyenler için tasarlanm›flt›r. Süreç, yenilikçi önerilerin bütünsel bir
sistemle, çok say›da öneri üretilmesini esas almaktad›r. Rekabet gücünü yenilikçilik kapasitesine dayand›rmak isteyen kurulufllar kal›c›
baflar›lar için bir süreç/sistem oluflturma ve
yenilikçilik projelerinden ald›klar› dersleri izleyen projelerde de¤erlendirme yolunu seçmektedir.
EFQM Çerçeveleri ve yenilikçilik e¤itimleri için www.kalder.org adresinden inceleyebilir, ayr›nt›lar konusunda KalDer ile görüflebilirsiniz.
Kaynakça:
* www.asq.org Quality Progress/September
2008 Soren Bisgaard
* Yenilikçilik, MESS Aral›k 2003
* Yeniyi Düflünmek, KalDer,
Roger La Salle/Kas›m 2007
KalDer-HABER
KalDer Ola¤an Genel Kurul
Toplant›s› gerçeklefltirildi
ürkiye Kalite Derne¤i’nin 2008 y›l› Ola¤an Genel Kurul Toplant›s›, üye ve kurulufl temsilcilerinin kat›l›m›yla
30 Nisan 2009 Perflembe günü 14:00-17:00 saatleri aras›nda Bo¤aziçi Üniversitesi Güney Kampüsü, Ö¤renci Faaliyetleri Binas› (ÖFB), Demir Demirgil Tiyatro Salonu’nda
yap›ld›.
Toplant›da “‹novasyon Kültürünü Yaflamak” bafll›kl› bir
konuflma yapan Eczac›bafl› Toplulu¤u CEO'su ve Ulusal
‹novasyon Giriflimi Efl Baflkan› Dr. Erdal Karamercan, “‹novasyon gelece¤e yönelik de¤er yaratmak üzere belirsizlikleri yönetmektir. Bu seçilmesi gereken yaflam tarz› ve davran›fl biçimidir. Özel birtak›m araçlar ve düflünce tarz› gerektirir. Ülkemizin kriz sonras›nda küresel ekonomi içindeki
yerini, flirket ve kurumlar›m›z›n inovasyon kapasitesi ve
buna dayal› olarak izleyece¤i sanayi politikas› belirleyecektir” diye konufltu.
Ard›ndan KalDer Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Ali R›za Kaylan, 2008 y›l› faaliyetlerini k›saca özetledi. Kaylan,
baflta KalDer üyeleri olmak üzere KalDer’e destek ve katk›lar›n› esirgemeyen yönetim kurulu üyelerine, tüm KalDer
T
Dr. Erdal Karamercan
çal›flanlar›na, gönüllü KalDer elçilerine ve tüm sosyal paydafllar›na flükranlar›n› sunarak sözlerini bitirdi.
2008 y›l› faaliyet raporu ile mali tablolar›n sunumu ve onaylanmas›n›n ard›ndan ise 2008 y›l› bütçesinin görüflülmesine
geçildi. 2008 bütçesi ve denetim raporu onayland›. Dilek ve
temennilerin al›nmas›n›n ard›ndan Divan Üyeleri Hazirun’a
teflekkür ederek toplant›y› sona erdirdiler.
“Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r” Çal›fltay›
ürkiye Kalite Derne¤i’nin, “ülkemizin
uluslararas› alanda sürdürülebilir rekabeti
için katma de¤er yaratmak” hedefi ve “Küresel ‹lkeler Sözleflmesi”nin 1. ve 6. ilkeleri
do¤rultusunda oluflturdu¤u “Yönetim Kad›n›n
Hakk›d›r” Bildirgesi, 18. Kalite Kongresi’nde
kurulufllar›n imzas›na sunulmufl, bugüne kadar
50 kurulufl taraf›ndan imzalanm›flt›r.
T
54
2 Mart tarihinde bildirgeyi imzalayan
kurulufllar›n kat›l›m›yla gerçeklefltirilen
“Yönetim Kad›n›n Hakk›d›r Gala Yeme¤i”
ile, bildirge kamuoyu ile paylafl›lm›flt›r.
Bu konuda yap›lanlar› sürekli hale getirmek ve çal›flmalar› izlenebilir k›lmak
için bir araç oluflturmak amac›yla, KalDer’in öncülü¤ünde 13 Nisan tarihinde
Bo¤aziçi Üniversitesi Mezunlar Derne¤i’nde 22 kurulufltan 25 kiflinin kat›ld›¤›
bir çal›fltay gerçeklefltirilmifltir.
“Rekabette bir ad›m öne ç›kabilmek için yönetimde
söz sahibinin yetenek oldu¤u ve yetene¤in de cinsiyetinin olmad›¤›” görüflü çerçevesinde gerçeklefltirilen çal›fltayda, bu konuda bilinen iyi uygulama örnekeleri ve yap›lmas› gerekenler konuflulmufl ve göstergeler belirlenmifltir.
Görüfller ve öneriler do¤rultusunda KalDer taraf›ndan bir “karne” (scorecard) oluflturulmas›na karar verilmifltir.
fiUBE HABERLER‹-BURSA
7. KAL‹TE VE BAfiARI SEMPOZYUMU 17–18 N‹SAN’DA BURSA’DA GERÇEKLEfiT‹R‹LD‹
YAfiAM KAL‹TES‹ ‹Ç‹N
DE⁄ER ÜRETMEK
7. Kalite ve Baflar› Sempozyumu, Bursa’da yerel vizyonu derinlefltiren,
kalite kavram›n› yaflam kavram›yla bütünlefltiren önemli bir rol oynuyor.
er y›l de¤iflik bir ana
tema çerçevesinde
Bursa ve çevresinde
genifl bir bilgi ve düflünce paylafl›m platformu oluflturmak
amac›yla düzenlenen
Kalite ve Baflar›
Sempozyumu KalDer Bursa fiubesi’nin, BUS‹AD iflbirli¤inde ve T.C. Bursa Valili¤i, Uluda¤ Üniversitesi ve Aiesec Bursa fiubesi
destekleriyle gerçekleflmektedir. 17-18 Nisan 2009 tarihlerinde 7. si gerçekleflen Kalite ve Baflar› Sempozyumu’nda bu y›l “Yaflam Kalitesi ‹çin De¤er Üretmek” temas› ele al›nd›. 3000’nin üzerinde kat›l›mc›n›n izledi¤i
sempozyum boyunca 1 ana oturum, 8 paralel oturum, Yaflam Kalitesi Paneli, Bursa Kalite Ödül Töreni ve Kalite
ve Baflar Fuar› yer ald›. Aç›l›fl konuflmalar› KalDer Bursa
fiubesi Baflkan› Emin Direkçi, BUS‹AD Yönetim Kurulu
Baflkan› M.Arif Özer, KalDer Yönetim Kurulu Baflkan›
Prof. Dr. Ali R›za Kaylan, ve Bursa Valisi fiahabettin Harput taraf›ndan yap›lan sempozyum 2008 Bursa Kalite
Ödülü’nün sonucunun aç›klanmas›yla tamamland›. Sempozyumda yer alan oturumlar ve konuflmac›lar:
H
Küresel Krizle Yaflamak: SkyTurk Tv Ekonomi Editörü Uyan›fl Tu¤tafl,Türkiye Finans Yöneticileri Vakf› Baflkan› Tevfik
Alt›nok, Para Gazetesi Köfle Yazar› Dr. Yaflar Erdinç,
‹stanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bil. Ent. Müdürü Prof. Dr. Kerem Alkin
56
Yaflam Kalitesi ‹çin
Bireysel Düzeyde Rekabet: KalDer Yönetim
Kurulu Üyesi, Teknik
Malzeme A.fi., Genel
Müdürü Sami Erol, Moda Tasar›mc›s› Dilek Hanif, Psikolog Prof. Dr.
Acar Baltafl
Teknoloji ve Çal›flma
Ortam›n›n Geliflimi: KalDer Bursa fiubesi Kurucu
Baflkan›, Tofafl Projeler Direktörü Ahmet Altekin, Google Türkiye Ülke Müdürü
Bülent Hiçsönmez, Microsoft Türkiye Gen. Müd.
Yrd. Belgin Ertam
Çal›flan Kad›n Gözüyle Yaflamak: EMAR
A.fi., Genel Müdürü Neslihan Yeflilyurt, Türkiye’nin ‹lk Kad›n Valisi
Dr. Lale Aytaman, Baflbakanl›k Kad›n›n Statüsü
Genel Müdürlü¤ü, Gen.
Müd. Yrd. Leyla Coflkun
Kurum Organizasyonu ve Yenilikçilik Yaklafl›mlar›: Destek
Patent Yönetim Kurulu Baflkan›
Kemal Yamankaradeniz, ‹pek Ka¤›t Genel Müdürü Sertaç Niflli, ‹ntekno fiirketler Grubu, Yönetim
Kurulu Baflkan› Halil Kulluk
fiUBE HABERLER‹-BURSA
Küresel Ölçütler ve E¤itimin
Kalitesi: Uluda¤ Üniversitesi
Rektörü Prof.Dr. Mete Cengiz,
“Genç Bak›fl” Program› Yap›mc›s›
Abbas Güçlü, MEB Talim ve Terbiye Kur. Bflk. Yrd. Dr. Muammer
Yld›z, Koç Üniversitesi, Rektörü
Prof. Dr. Attila Aflkar
Yaflad›¤›m›z Kentin Ruhu Olarak Mimari: Uluda¤
Üniversitesi, Mimarl›k Bölümü Baflkan› Prof. Dr. Neslihan Türkün Dosto¤lu, Yüksek Mimar Oktay Ekinci, Bursa Kent Müzesi Koordinatörü Ahmet Erdönmez, Sinpafl
GYO Yüksek Mimar Mehpare Evrenol
ÇALIfiTAY VE YUVARLAK MASALAR
KalDer Bursa fiubesi taraf›ndan 16 Nisan 2009 tarihinde 6 farkl› konuda çal›fltay 2 farkl› konuda da
yuvarlak masa toplant›s› gerçeklefltirildi.
Çal›fltaylar: Kaizen, Örgütsel ‹letiflim Teknikleri, Stok Yönetimi, Finansç› Olmayanlar ‹çin Finans
Yönetimi, Kurumsal Risk Yönetimi Yal›n Üretim Simülasyonu
Yuvarlak Masa Toplant›lar›: Sat›nalma Yönetimi Sürecinizin ne kadar etkili yönetildi¤ini düflünüyorsunuz?, ‹nsan Kaynaklar› Yönetimi Sürecinizin
ne kadar etkili yönetildi¤ini düflünüyorsunuz?
Rekabetçilik ve Mükemmellik Modeli: BUS‹AD
Yönetim Kurulu Baflkan› M. Arif Özer, AKSA Genel Müdürü Mustafa Y›lmaz, Bursagaz Genel Müdürü Hasan Erbil Doyuran BOSCH Üretim Alan Direktörü, ‹rfan Bayrak
Yerel Kalk›nma Stratejileri ve ‹flbirlikleri: KalDer Bursa fiubesi, Yönetim Kurulu
Baflkan› M.Emin Direkçi, Marmarabirlik Yön. Kur. Bflk. Refi
Tavilo¤lu, Engelliler Üretim
Merkezi “Bizimköy” Yön. Kur.
Üyesi, Kocaeli Sanayi Odas›
Genel Sekreteri Hamdi Do¤an, Türkiye Teknoloji Gelifltirme Vakf›, Bafl Uzman› Tülay Akarsoy Altay
“Yaflam
Kalitesi
‹çin De¤er Üretmek”
Paneli: Tiyatro ve Sinema Oyuncusu Altan
Erkekli ve fiair-Yazar
Cezmi Ersöz
Sempozyumdan Notlar: Sempozyum konuflmac›lar›
Lale Aytaman ve Cezmi Ersöz KalDer stand›nda kitaplar›n› imzalayarak okuyucular›yla bulufltu, Eski Bursa Foto¤raflar› Sergisi 2 gün boyunca kat›l›mc›lara aç›kt›, Grup
Marje ise renkli danslar› ile ödül töreninin heyecan ve
coflkusuna yak›fl›r bir gösteri sergiledi.
ÖDÜLLER
Sempozyumun ikinci günü 18 Nisan 2009 akflam›
düzenlenen törenle 2008 Bursa Kalite Ödülü’nün
sonuçlar› aç›kland›. 2008 Bursa Kalite Baflar› Ödülü’nü Özel
Kurumlar Kategorisinde; Coca Cola Bursa ve Maysan Mando,
Kurumlar› Kategorisinde; Hürriyet Anadolu ve Endüstri
Meslek Lisesi, M.Kemal Coskunöz Endüstri Meslek Lisesi ve
Bursa da Sa¤l›k Sektöründe ilk kez hastane olarak sürece kat›lan
Zübeyde Han›m Do¤umevi almaya hak kazand›.
57
fiUBE HABERLER‹-‹ZM‹R
Yaflamda Domino Etkisi:
KAL‹TE
KalDer ‹zmir fiubesi, 10. Mükemmelli¤i
Aray›fl Sempozyumu (MAS) ile kaliteli
bir yaflama ulaflmak için ilk domino
tafl›na Egeliler ile birlikte dokunacak.
11 oturumda 32 konuflmac›y›
a¤›rlayacak olan sempozyuma,
sadece ‹zmir’ in de¤il, Ege Bölgesi’nin
büyük ilgisi bekleniyor.
ürkiye Kalite Derne¤i (KalDer) ‹zmir fiubesi’nin her y›l
düzenledi¤i Mükemmelli¤i
Aray›fl Sempozyumu, 02-04
Haziran 2009 tarihlerinde Tepekule
Kongre ve Sergi Merkezi’nde gerçeklefltirilecek. Bu y›l 10.’su düzenlenen Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu (MAS) “Yaflamda Domino
Etkisi: Kalite” ana temas›yla kat›l›mc›lar› ile bulufluyor.
Sempozyumun ilk günü Bahçeflehir Üniversitesi ‹flletme Fakültesi Dekan› Ekonomist Prof. Dr. Taner Berksoy; global krizin,
boyutlar›, geldi¤i nokta, ülke ekonomimize etkileri ve
bizi bekleyen gerçekler hakk›nda önemli aç›klamalar
yapacak.
T
Ali Pand›r, otomotiv
sektörünün gözü olacak
Otomotiv ve Otomotiv yan sanayi krizden en çok etkilenen sektör. 10. Mükemmelli¤i Aray›fl
Sempozyumu’nda aç›l›fl konuflmas› yapacak olan Tofafl CEO’su
Ali Pand›r ekonomik kriz, nedenleri, ülkemize etkileri, krizden ç›-
58
k›fl yollar› ve krizden sonra oluflacak yeni ifl kural ve
kavramlar› hakk›nda sempozyum kat›l›mc›lar›na ip uçlar› sunacak. General Motors’un (GM) uluslararas›
operasyonlar›nda üst düzey direktörlükler görevlerini
y›llarca yürüten Pand›r, 2005 y›l›nda GM’nin Endenozya’dan sorumlu CEO’su olmufltu. Ali Pand›r, 2006
Kas›m ay›ndan beri Tofafl’›n CEO’su olarak görev yap›yor.
Haberci, ‹zmirlilerle bulufluyor
10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun gelenekselleflen Yaflamda Kalite konulu kapan›fl oturumunun bu y›l ki konu¤u ünlü foto¤rafç› Coflkun Aral. Aral, hep
insanl›¤›n utanc› olan savafllar›n
içinde, foto¤raf makinas›yla beraberdi. Savafllar› ve açt›¤› yaralar›
foto¤raf kareleri ile bizlere tafl›d›.
Yaflam kalitemizde onar›lmaz etkiler b›rakan savafllar› belgesellefltiren, çeflitli sergi ve
TV programlar› ile her zaman gündemde yer alan bir
sanatç›.
Ekonomik krizin Ege Bölgesi’ne etkileri
‹zmir’in kanaat önderleri 10. Mükemmelli¤i Aray›fl
Sempozyumu’nun aç›l›fl oturumunda bir araya gelerek,
ekonomik krize nas›l gelindi, nedenleri nelerdi, kriz ne
kadar sürecek, kriz sonras› ifl dünyas›n›n yeni kurallar›
ne olacak ve en önemlisi krizin ‹zmir ve Ege Bölgesi’ne etkileri konular›nda düflüncelerini kat›l›mc›lara
aktaracak.
‹zmir Valisi Mustafa Cahit K›raç, Büyükflehir Belediye Baflkan› Aziz Kocao¤lu, Ege Bölgesi Sanayi Odas› Baflkan› Ender Yorganc›lar, Ege Genç ‹fladamlar›
Derne¤i Baflkan› Cemal Elmaso¤lu, Ege Sanayicileri
ve ‹fladamlar› Derne¤i Baflkan› S›tk› fiükürer, ‹zmir Esnaf ve Sanatkârlar Odas› Baflkan› Zekeriya Mutlu, Ege
‹hracatç› Birlikleri Baflkanlar Kurulu Baflkan› Mustafa
Türkmeno¤lu, D.E.Ü. ‹ktisadi ‹dari Bilimler Fakültesi
Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. Yaflar Uysal’›n konuflmac› olarak kat›laca¤› oturuma KalDer ‹zmir fiubesi Yönetim
Kurulu Baflkan› Murat Hocalar baflkanl›k yapacak.
Sempozyumun
özel konu¤u
Hayrettin Karaca
10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun 2.
gün özel konu¤u Hayrettin Karaca. Yap›lan araflt›rmalarda toplumun en
çok güvendi¤i sivil toplum kuruluflu olan TEMA’n›n da kurucusu olan
Hayrettin Karaca, Gazeteci-Yazar Yaprak Özer moderatörlü¤ünde yaflam kalitesine domino etkisi yaratan kalite olgusu hakk›nda keyifli bir sohbet
gerçeklefltirecekler.
‹zmirli çocuklar ve gençler,
krizi f›rsata çevirecek
10. Mükemmelli¤i Aray›fl Sempozyumu’nun bu y›lki temas› olan “Yaflamda Kalite: Domino Etkisi” çerçevesinde, toplumun tüm kesimlerine yönelik etkinlikler
planland›. Bu etkinliklerden biri de; “Yaflamda Kalite
Proje ve Fikir Yar›flmas›”. Türkiye Kalite Derne¤i ‹zmir fiubesi ve ‹zmir ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü iflbirli¤inde düzenleniyor ve ifl dünyas›ndan gönüllülerce
oluflturulan komite taraf›ndan yürütülüyor.
‹zmirli ilk ve ortaö¤retim ö¤rencilerinin kat›laca¤›
yar›flmayla, çocuk ve gençlerimiz yaflamda kaliteyi art›rmaya yönelik proje ve fikirler oluflturarak, yarat›c›Önce Kalite Dergisi MAYIS 2009
l›klar›n› kullanacak ve yenilikçi yar›nlar için yüreklendirilecekler. Bu etkinlik ayn› zamanda, krizi f›rsata çevirmek isteyen giriflimciler için birbirinden ilginç proje ve fikirlere ulafl›m imkân› da sa¤layacak.
Ö¤renciler, Do¤al Kaynaklar, Yenilenebilir Enerji,
G›da, Sosyal yaflam, ‹fl Alanlar› ve ‹flgücü Stratejileri,
‹ç ve D›fl Göç Sorununun Çözümü, Dezavantajl› Gruplar ‹çin Öneriler -Engelliler, Çocuklar, Gençler, Kad›nlar, Yafll›lar ile ilgili proje ve fikirleri ile www.yasamdakalite.net adresi üzerinden yar›flmaya baflvurular›n›
tamamlad›lar.
11 oturum, 32 konuflmac›
Sempozyum kat›l›mc›lar›; Yön Verenler, Yüksek
Ökçeler, F›rsat Kap›y› Çal›nca, Yar›n›n ‹mkânlar› gibi
konularda düzenlenecek 11 oturumda konusunda uzman 32 konuflmac› ile 2 gün boyunca fikir ve tecrübe
paylafl›m› f›rsat› yakalayacaklar.
9 gündem çal›fltay›
Beklenen MAS Çal›fltaylar› 2 Haziran 2009 tarihinde. Her y›l oldu¤u gibi bu y›lda sempozyumun ilk günü çal›fltaylara ayr›ld›. Çat›flma Yönetimi, Etkili Sunufl
Teknikleri, Gerilla Pazarlama, Stok Yönetimi, Krizde
Stres Yönetim, Finansç› Olmayanlar için Finans Yönetimi, Stratejik Hedeflerle Performans Yönetimi, Kaizen (Sürekli ‹yilefltirme), Rexam Yal›n Fabrika Simülasyonu konular›nda aç›lacak çal›fltaylar konusunda uzman moderatörler taraf›ndan yönetilecek.
Heyecanl› yar›fl son buluyor
Ege Bölgesi Kalite Ödülü ve Y›l›n Baflar›l› Ekibi
Ödülü sahiplerini 4 Haziran’da buluyor. 2009 y›l› Ege
Bölgesi Kalite Ödülü’ne Dokuz Eylül Üniversitesi ‹zmir Meslek Yüksek Okulu baflvururken Y›l›n Baflar›l›
Ekibi Ödülü’nde ise Denizli Servergazi Devlet Hastanesi 1, Denizli Sa¤l›k Müdürlü¤ü 2, Söktafl A.fi. 1,
BTM A.fi. 1, ‹pragaz A.fi. 1, ‹nci Akü San. ve Tic. A.fi.
1, Hayes Lammers 1 ve Pektim 2 ekip olmak üzere toplam 10 ekip yar›flacak.
Özel e¤itimli de¤erlendiriciler taraf›ndan de¤erlendirmeleri yap›lan kurum ve kurulufllara, zorlu ve heyecanl› bir sürecin ard›ndan 10. Mükemmelli¤i Aray›fl
Sempozyumu sonunda düzenlenen ödül töreni ile ödülleri da¤›t›lacak. Y›l›n Baflar›l› Ekibi Ödülünde geçen
y›l›n birincisi Denizli Servergazi Devlet Hastanesi bu
y›lda 1 ekiple yar›fl›yor.
NOT: Sempozyuma kay›t yapt›rmak için KalDer ‹zmir fiubesi ile irtibata geçebilirsiniz.
59
60
KalDer, ‹zmirli ö¤rencilerle bulufltu
KalDer ‹zmir fiubesi 26 Mart 2009 tarihinde Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçeklefltirdi¤i “Kalite Fark›ndal›¤› Paneli” vas›tas›yla Üniversite ö¤rencileriyle bulufltu. ‹zmir’deki üniversitelerin çeflitli bölümlerinden befl
yüze yak›n ö¤rencinin kat›l›m›yla gerçekleflen panelin aç›l›fl›n›
KalDer ‹zmir fiube Yönetim Kurulu Üyesi Dokuz Eylül Üniversitesi ‹zmir Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof. Dr. fievkinaz
Gümüflo¤lu yapt›. Öncelikle KalDer hakk›nda bilgi veren KalDer
‹zmir fiubesi Genel Sekreteri Kenan Keskino¤lu’nu dinleyen ö¤renciler, ard›ndan KalDer Çal›fltay portföyünden üç konuyu dinlediler. ‹lk olarak Kenan Keskino¤lu, Toplam Kalite Yönetimi’ni, ard›ndan Uçal 3M Kalite Yönetim Dan›flmanl›¤› Sahibi Yönetim Da-
n›flman› Vehbi Uçal ö¤rencilere “Kaizen” konusunu örnekleriyle
birlikte anlatt›. Sunumunu flark› söyleyerek kapatan Uçal, gerek anlatt›klar› gerek sunum tarz›yla ö¤rencilerin ilgi oda¤› haline geldi.
ESBAfi Kalite ve Yönetim Sistemleri Müdür Yard›mc›s› Berrin
Atalan ise “Çat›flma Yönetimi” konusunda bilgi verdi. Çat›flma yönetimi örne¤i oluflturacak 3 oyun oynatan Atalan, salondaki ö¤rencilerden birkaç›yla oynad›¤› oyun vas›tas›yla bütün salonun heyecan ve ilgisine hakimdi. Ö¤rencilerin ilgisini çeken konular›, farkl› sunum teknikleriyle ilgilerini maksimize ederek gerçeklefltirdi¤i
panelin bitiminde ö¤rencilerin çiçeklerle teflekkür etti¤i KalDer,
üniversitelerde yay›l›m amaçl› organizasyonlar›n devam
edece¤inin sinyalini verdi.
fiUBE HABERLER‹-ESK‹fiEH‹R
8. Eskiflehir Kalite fiöleni
“Sorun mu var”
Eskiflehir Kalite fiöleni’nin Ana Temas› “Sorun mu Var?” olarak belirlenmifltir. ‹çinde bulundu¤umuz global krizin etkilerinden
s›yr›lmak isteyen ülkemizde; kriz sürecinde ve sonras›nda do¤ru yönetebilme, farkl› bak›fl aç›lar› ve kay›plar›n minimalize
edilmesi, sektörler baz›nda örnek uygulamalar ve Mükemmellik Modeli ile çözüm stratejileri konular›na cevap aranacak.
09:00-09:30: Kalite fiöleni Kay›t ve Karfl›lama
09:30-10:15: Aç›l›fl Konuflmalar›
10:15 – 11:25: Kriz Ortam›nda ‹flletmelerde
Finansal Yönetim ve Yenilikçilik
‹flletmelerin, global ve/veya lokal kriz emareleri görüldü¤ünde finansal analizini yapmas›. Reel ve Finansal
sektörlerin krizden etkilenme derecesini optimal yaklafl›mla saptayarak, iflletme stratejilerini belirlemesi. Esnek alternatif senaryolar üreterek, uygulanabilir finansal yönteme karar vermesi. Etkin piyasa takibi ile gecikme olmaks›z›n gerekli önlemlerin al›nmas› ve revizyonlar›n yap›lmas›. Kriz sonras› tahminlerini baz alarak finansal hedeflerini saptamas› konular›na cevap aranacak.
11:25 – 11:40: Kahve Aras›
11:40 – 12:30: Mükemmellik Modeli ‹le Çözüm
Stratejileri
Üst yönetimin, mükemmellik modelini sahiplenmesi
ve kararl› duruflu. Model baz›nda, kurumsal öz de¤erlendirme ile iyilefltirmeye aç›k alanlar›n tespit edilmesi. ‹yilefltirme ve gelifltirme politika ve planlar›n›n
oluflturularak, stratejik hedeflerin belirlenmesi. Tüm
kurum bireyleri ile paylafl›m› ve benimsetilmesi. Uygulama safhas›nda organizasyonun etkinli¤i. Hedeflere
ulafl›m›n tespiti. Sürekli geliflim do¤rultusunda yeni
stratejilerin ve hedeflerin belirlenmesi. Topluma karfl›
sorumluluklar ve paydafllar gözönüne al›narak yay›l›m›n sa¤lanmas› konular› tart›fl›lacak.
12:30 – 13:30: Ö¤le Yeme¤i
13:30 – 13:45: Anadolu Üniversitesi Vurmal›
Çalg›lar Toplulu¤u Müzik Dinletisi
“Müzik Zevkini Hesaba Katmadan Bir Ulusu Yetifltirmek Mümkün De¤ildir” M.Kemal ATATÜRK.
13:45 – 14:40: Baflar›n›n S›rr›
Baflar› nas›l yarat›l›r? Karfl›lafl›lan sorunlar nas›l afl›l›r?
Kurulufllarda de¤iflime direnç gösteren çal›flanlar nas›l
kazan›l›r? Vizyon çal›flanlarla nas›l paylafl›l›r? Kurum
kültürüne inanm›fl ekipler nas›l yarat›l›r? K›sacas› “Baflar›n›n S›rr› Nedir?”
Oturum ifl hayat›nda Baflar›n›n tan›mlanmas›na yard›mc› olmay› hedeflemektedir.
14:40 – 14:55: Kahve Aras›
14:55 – 16:00: Sektörler Baz›nda Örnek
Uygulamalar
61
fiUBE HABERLER‹-ESK‹fiEH‹R
Do¤ru yönetebilmek için kriz ve krizin etkilerini farkl›
sektörlerin bak›fl aç›s›yla farkl› boyutlarda analiz edebilmek gerekli. Farkl› sektörlerde Kalite Sistemi alg›lamalar›.
Sektörler baz›nda kaliteli üretim ve/veya hizmetin verimlili¤e katk›s›. Kurumsal kimli¤in güçlendirilmesinde katalizör etkisi. Rekabet ortam›nda, dinamik bir yap› oluflturarak öncü ve lider konuma ulaflmak. De¤iflen
koflullara adapte olabilme ve sürdürülebilirlilik konula-
r› ele al›nacak.
16:00 – 16:15: Kahve Aras›
16:15 – 16:30: Plaket Töreni
16:30 – 17:30: Yaflam Biçimi Olarak Kalite
Bilim ve teknoloji ilerledikçe Kalite olgusu yaflam›m›zda farkl› alanlarda kendini göstermeye bafllad›.
Ekonomik gelir düzeyi ne olursa olsun insanlar daha
kaliteli bir hava solumak, daha kaliteli su içmek, daha
kaliteli hizmet almak k›sacas› kaliteli yaflamak istiyor.
fiÖLEN PROGRAMI
“SORUN MU VAR?”
“Anadolu Üniversitesi Ö¤renci Merkezi” 14.May›s.2009
BAfiL.
09:00
09:30
PROGRAM
KAYIT
AÇILIfi KONUfiMALARI
KalDer Merkez YK Baflkan› Prof.Dr. Ali R›za KAYLAN
KalDer fiube YK Baflkan› Dr.Burak ERD‹NÇ
ES‹AD YK Baflkan› Onur SÜRMEL‹
B‹T‹fi
09:30
10.15
10.15
Kriz Ortam›nda Finansal Yönetim ve Yenilikçilik
11.25
Prof. Dr. Ali CEYLAN
BUS‹AD Baflkan Yard›mc›s›
11.40
Oturum Baflkan›
Prof.Dr. Fevzi SÜRMEL‹
Anadolu Üniversitesi Rektörü
KAHVE ARASI
Mükemmellik Modeli ile Çözüm Stratejileri
N.Coflkun ‹RFAN
Uluslararas› Patent Birli¤i Baflkan›
12.30
Oturum Baflkan›
Prof.Dr. Faz›l TEK‹N
Osmangazi Üniversitesi Rektörü
Ergi MART‹N
‹fl Mükemmelli¤i Yöneticissi
BOSCH A.fi.
Can BAYKUT
‹fl Mükemmelli¤i Yöneticisi
Siemens A.fi.
Hasan Erbil DOYURAN
BURSAGAZ
Genel Müdürü
Ö⁄LE YEME⁄‹
AÜ Vurmal› Çalg›lar Müzik Dinletisi
Baflar›n›n S›rr› “Hayat›n silgisi yooktur”
13:30
13.45
13:45
14.40
Hasan BOZKURT
Davran›fl Bilimci Tiyatro Oyuncusu
KAHVE ARASI
Sektörler Baz›nda Örnek Uygulamalar
14:55
16:00
Oturum Baflkan›
Prof. Dr. Deniz TAfiÇI
A.Ü.‹letiflim Bilimleri Fakültesi
Yücel YAfiAR
Türk Telekom Eskifleehir ‹l Müdürü
16:15
16.30
Mehmet Naci KILIÇ
Nuh Çimento ‹ÖO
Okul Müdürü
KAHVE ARASI
PLAKET TÖREN‹
Yaflam Biçimi Olarak Kalite
‹brahim CEYLAN
Eskiflehir ‹l Milli E¤itim
Müdürü
16:30
17.30
Metehan DEM‹R
Gazeteci
KOKTEYL ve KAPANIfi
62
Abone Hizmetleri
ÖNCE KAL‹TE
Abone Fiyatlar› (Bireysel Abonelik)
(Adet-Y›l)
Abonelik Fiyat›........................................ : 70.- TL
(Adet-Y›l)
KalDer Üyeleri...........................: 60.- TL
Abone Fiyatlar› (Toplu Abonelik)
(Adet-Y›l)
Ayn› iflyerinde 10 kifli..............................: 50.- TL
Ayn› iflyerinde 20 kifli................: 40.- TL
Fiyatlara KDV dahildir.
Abonelik Bilgileri
Ad› Soyad›
Kurulufl Ad›
Faaliyet Alan›
Dergi Teslim Adresi
Telefon (ev)
Fatura Adresi
Vergi Dairesi
:..............................................................................................................................................................
:..............................................................................................................................................................
:..............................................................................................................................................................
:..............................................................................................................................................................
:..............................................................................................................................................................
:......................................................Telefon (ifl) :.........................................Faks:...................................
:
:..................................................Vergi No:.............................................................................................
ÖDEME B‹LG‹LER‹
Havale gönderiyorum.
Garanti Bankas› Suadiye fiubesi
Hesap Numaras› 1299686
(Garanti Bankas› Suadiye fiubesi 1299686 No’lu hesaba toplam bedeli ödedikten sonra 0 216 518 42 86’ya fakslay›n)
Banka, havale ücreti talep edebilir.
Toplam bedeli kredi kart›mdan çekin.
❒ Visa
Kart Sahibinin Ad› Soyad›
Kart No
Geçerlilik Tarihi
❒ Mastercard
:..............................................................................................................................................................
:..............................................................................................................................................................
:.............................................Güvenlik No:............................................. Tarih:.......................................
‹mza
:..............................................................................................................................................................
Abone Bedeli ile ilgili dekont ve formlar›n dernek merkezimize fakslanmas› ya da postalanmas› yeterli olacakt›r.
Abonelik sistemi, abone olunan tarihten itibaren 1 y›ld›r.
Centrum ‹fl Merkezi Ayd›nevler Sanayi Cad. No:3 Küçükyal› 34854 ‹stanbul
Tel. : +90 (216) 518 42 84 PBX Faks: +90 (216) 518 42 86
Reklam Tarifesi:
Arka kapak
Ön kapak içi
Arka kapak içi
Tercihli
Tercihli çift sayfa
3. Sa¤ sayfa
‹ç sayfalar
(4-5, 6-7, 8-9)
Tek Frekans
6.000 TL
5.500 TL
4.000 TL
2.000 TL
3.600 TL
3.000 TL
1.200 TL
3 Frekans
5.500
5.000
3.500
1.800
3.300
2.500
1.050
6 Frekans
4.500 TL
4.000 TL
3.000 TL
1.500 TL
2.800 TL
2.200 TL
900 TL
12 Frekans
3.000 TL
2.500 TL
2.000 TL
1.000 TL
1.800 TL
1.400 TL
600 TL
Tema sponsorlu¤u: 6 say› için(Birim Fiyat)..................................4 sayfa: 2.000 TL.................................8 sayfa: 3.500 TL
(Fiyatlara %18 KDV eklenecektir)
66

MAYIS 2009 ” Kriz Sonrasında Dünya Düzeni ve Kamunün Rolü”

Transkript

Benzer belgeler

Kalite`de büyük ödül Bilim İlaç`ın

T-KIT 3 DOC*

sayfa 11 - Spormeydani.org

AÇ - ekolojikmim.com

000 ODTUbulten kasim

TOYOTA MOTOR EUROPE NV/SA BELÇ‹KA, ÇEMTAfi`I Z‹YARET

6161 Aralik2010 insert.fh11