13943 KB - imo ana sayfa
Transkript
13943 KB - imo ana sayfa
C':M::M:OB iN$AA T :M:UHENDiSLERi ANKARA f) .... $UBESi LT ODASJ (51.S Insaat ve Deprem miihendisligi proielermde giivenilir, luzh ve ekonomik ~oziim, \ u . . ...,,_follOt.t.~"!.. ...;;:. !~_. ICMlll,l..... --.Q Bina Sistemleri3-BoyutluAnalizi-Dizaym-Cizimi Versiyon: 8.0 El Hizl.t ve Kolay B Guvenillrlik. Probina ileri ~ D duzeyde proje deneyimi ~ ...1¥:o7.. olan profesyonel Insaar ~' ,., Muhendisi yazihmcilar tarafmdan gelistirtlrnektedir. Probina'run urettigi sonuclarm guvenilirligi ve dogrulugu Universite tarafindan c;e§itli ornekler ile kontrol edilerek resrni bir rapor ile karutlanrrusnr. B <,;:agda§ Hesap Yontemleri, Probina en c;agcla§ rnuhendislik yontemleri ve yaklasrmlari ile tamamen Turk Standart ve ~artnamelerine uygun olarak tasarlanrrusnr. Peryod hesaplan ve yatay yuk analizleri, tum elveri§siz1ko§ullar gozonune almarak Mod Superpozisyonu Yonterni ile Dinamik Deprem Spektrurnu kullarularak gerceklestlriltr. · 8 Ekonomik Sonuclar, Probina ile Bina modelleri 3-boymlu olarak olusruruldugu ve kesit hesaplan Tasirna Gucu Yonremi kullarularak gerceklestirildigi ic;in daima daha ekonornik sonuclar elde edebilirsiniz. Farabi Sokak 7/34 Qankaya, 06660 /ANKARA Tel: 0312 467 23 27, Faks: 0312 427 79 56 Yetklll Bayller: Amasya: MiM (0358·218 71 71) · Ankara: YATAY (0312·441 46 07) · Antalya: CENANi MOhendislik (0242242 61 17) · Bolu: PROMiM Mim. MOh. (0374·212 07 54) Bursa: Salih ON (0224235 63 66) • Denizli: TEMPO MOhendislik (0258263 80 27) • Eski~ehir: ALPRO MOhendislik (0222231 76 14) • ·Gebze: KOREL MOhendislik (0262641 32 98) • istanbul: M. MERT MOhendislik (0216345 73 93), OZCAN MOhendislik (212592 5211), URAZ MOhendislik (0212293 49 78), VEKTOR (216·41115 30), YATAY (212288 59 79) • izmir: AKSER (0232489 98 87) · Samsun: TA$KIN MOhendislik (0362432 95· 98) ; Trabzon: FEN MOhendislik (462223 44 06) · Kullanun. Probina'run modern menu sisterni ve Grafik Editorii ile turn bina geometrisi ve yiikleri tamamen grafik ortarnda olusturulmaktadir. Kullaruci hatalarr ve hesap riskleri c;agda§ yonternler ile en aza indirilmistir. Probina tum pafta cizlmlenru profesyonel Insaat Muhendislerinin gereksinimlerine uyi,'l.111 olarak olusturrnaktadir, B Egitim ve Destek. Probina, in§aat Muhendisliginde Bilgisayar Destekli Tasarim konusunda Ulkemizde hder firma PROTA tarafrndan 1984 yihndan bugune gelistirilerek hazrrlanrmsur, PROTA, Yetkili Bayileri ve deneyimli lnsaat Muhendisleri ile ; i I i /, ,•, yuksek duzeyli egitim ve ! .1. destek hizmetlerini · Turkiye'nin her yerinden 400'u askin Probina kullarucisma saglarnaktadir. TMMOB 1N$AAT MUHEND1SLER1 ~ U B E. S i ANKARA f)0LTfn TMMOB iNSAAT MUHENDiSLERi ODASI 1 ANKARA $UBESi torohndcn ayda bir yoymlorur. SAHiBi: IMO ANKARA $UBESI cdmo Mustafa COBANOGLU ODASI • • • ICINDEKILER # BA~YAZI Mustafa <;OBANOGLU 2-3 Dinar Depremi Hasar Cizelgelerl 3-7 YAZI i$LERi MUDURU: Deprem ve Hasarm 6zellikleri Nejat BAYOLKE Enis N. OZDOGAN YAYIN KURULU: Ozdilek ERDEM Sevket CORBACIOGLU $elik GORGEC Halim KARAN Dinar'a Bir Fail Aramyor Prof. Dr. Haluk SUCUOGLU .15-16 Saghksrz Yapilasrnaya YAYIN SORUMLUSU: Cenap DOGAN DiZGi: Nozh AZAPCI YAZl$MA ADRESi : TMMOB IMO Ankara Subesi Selanik Cad. 19/l l Yenisehir 06650 ANKARA Tel : 4 l 9 38 81 4 l 8 92 79 Fax : 4 l 7 42 85 YAYIN KO$ULLARI: Yozilor doktilc ile iki aralikl1 ve iki niisho olarak gonde rilmelidir. Ycvin Kurulu gi:inderilen yazdarda dil, onlchrn ve yaz1m teknigi vonunclen gerekli diizeltm e ve k1salt malan yapabilir. Yovmlcnon yazdardan dolovi dogabilecek her turlu sorumluluk vczcnno aitlir. Gi:inderilen yoztlcr geri verilmez. REKLAM TARiFESi: ARKA KAPAK ON IC KAPAK ARKA IC KAPAK IKINCI KAPAKLAR 8-14 : : : : 15.000.000.Tl 12.500.000.Tl 12.500.000.Tl 10.000.000.Tl BASKI: Kozan Oise! Tel 341 14 27 Fax: 3412860 Bu say1 10.000 adet bosrlmrshr. Devlet Guvencesi 17-18 Depremde Yiktlanlardan Dogan Sorumluluk 19-20 Belli ki Bir Yerlerde Deprem Olmus ~evket \:ORBACIOGLU 21-25 Okuyucu Mektubu 26 Sempozyum Duyurusu 26 Bilirkisi Basvuru Duyurusu 27 Bilirkisillk Basvuru Formu 28 Kosrrn 1995 Bugun 1 Kasun 1995 cagnn da taabhiit ettiler. Dinar depreminin uzerlnden 1 ay gecn Konu medyatik ozelligini kaybetti. Hayat kald1g1 yerden devam ediyor. Bu\ok cadir, yiyecek, icecek, giyecek, battaniye, seyyar m, seyyar hastane, seyyar okullar gonderdiler, Hem de bunun ustune 4000 tane de ev yapacaklar. Daha fazlasi can saghg1.! Peki biz boyle oneinli bir olaydan toplum olarak ne tur dersler cikardik, gelecekte benzerlerinin yasanmamasi icm ne ti.ir onlemler ahyoruz. Gerek Dinar ozelinde, gerekse iilke genelinde. ~imdi bana "llgililer gerekli tedbirleri almaktadilar. Bu ~in toplumla ne ilgili var demeyin" sakm. Cunku bu dedigimz normal sartlarda normal ~Ieyi§ icinde dcgrudur. Arna ne yazik ki bu gun i.ilkemizde oyle degil. Oyle medyatik bir toplum olduk ki. Medya ile ag~yor, medya ile guluyoruz, Haksizhklann, yolsuzluklann hesabmi medya "soruyor", yanhslan medya "duzelnyor". Bir konu ile ilgilenip ilgilenmeyecegunize, eger llgileneceksek ne duzeyde ilguenecegunlze medya karar veriyor. Hatta arnk vatandasm gecim sikmnsun farketti, promosyon yolu ile her turlu ev esyaniz: da medya veriyor. I Bu sartlar alnnda yetkili ve sorumlu olanlar, ne yapiyorlar? Ornegin Dinar depreminde. Oturup sakin sakin bu olaym irdelemesini yapamiyorlar. Akin akin ustlerine gelen medyatik soylentileri ve ithamlan en az hasarla nasil atlatabileceklerinin derdine dusuyorlar. Ozde degil ama sozde en ilgili, en konusuna hakim, en sevkatli nasil gorulebueceklen ile ugra§1yorlar. Kisa bir sure soma npki deprem dalgasi gibi bu polemik dalgasi da bitiyor. Herkes rahatliyor. ilgililer bir yandan Dinar'm hasar tespit raporlan ile ugra§liken bir yandan da medyatik akmdan kac art: veya eksi puan aldiklanrn hesaphyorlar. ~imdi vicdanlar ak. <;:iinkii bir kere butun siyasilerimiz bizzat Dinar's gidip ba§sagilg1 dilediler. Aynca bu yaralann sanla- 2 iMO ANKARA ~UBESi BULTENi Bugun 1 Kasun 1995 ~u anda: ulkemizin yuzlerce kentinde, binlerce beldesinde kac yapi yukseliyor, Dinar'da yerle bir olan yapilarla aym kosullarda? ~illldi §U anda; binlerce i§SiZ muhendlsin oldugu ulkemizde kac tane yapr bi\ muhendis yi.izi.i gormeden yi.ikseliyor? ~u anda, kac muteahhlt deprem am i\in projeye konmus rezerv donatiyi, karambole getirip yerine koymama pesinde? ~illldi §U anda; topraklanmn %85'inde deprem riski olan bir ulkede, yasanacak ilk depremde devre d!§J kalacak kac bastane, kac m, kac emniyet binast var? ~u anda; saghk bakarn, ulasnrma bakam, i~i§leri bakam bir daba aym sorunlann yasanmamasi i\in kafa yoruyor mu? Dinar'da devlet 4000 konut yapacak. Peki bir daba Dinar'da bunlann d1§mda hie konut yapilmayacak mi? Tabii ki yapilacak. Peki bu yeni yapilacak konutlann eskisinden daba kaliteli ve guvenh yapilmasi icin Dinar'da ne gibi tedbirler almda veya almacak? Ulkemizde Dinar olmaya aday, deprem tehlikesini her an yasayan iller, ikeler ve beldelerde kalitesiz konut-yapunmm onlenmesi icin ne yapiliyor? Devletimiz gncludur. Yaralan saracak. Oyle bir Dinar insaa edecek ki Dinar, Dinar olali boylesin; gormemis olacak. iyi ama, teknolojinin ulkemize hi\ girmedigi, cok az sayida muhendistrnrzin oldugu, nufusun %75'inin koylerde ya§ad1g1 donemlerm sartlanna gore cikarnlrms Afetler Yasasi ve bu yasanm mantig: ile Dinar'da gii\ gostensl Kas1m yapacagumza daha akilct davranamaz m1y1Z? Yasalannnzi bu gunun sartlanna gore revize edemez miyiz? Bu yasa taslagunn Afet lslen Gene! Mtidiirliigii tarafmdan hazulandigm: biliyoruz. Bu gun belediye var, imar yasasi var, deprem yonetmeligi var, iilkenin her yerinde muhendis var, bu sartlarda bile bile hatah yapilms konut 1940'lann koy evi ile aym muameleye tabi tutulabilir mi? En ufak bir depremde buyuk hasarlar yasayan kentlerimizl devletimiZ kendi guca ile mi onanyor? Tabii ki hayir. Bore yiyor. Peki kimin kesesinden? 1995 "Globallesen ve kuresellesen dunya" diye baslayan nutuklann, "2000'li yillara girerken diinyanm en ileri iilkelerinden" diye baslayan nutuklann yerine daha mutevazi hedeflerde, somut icraatlara donusmesmi umuyorum. Secimlere giderken, partilerimiZin program ve kadro yansma girmelerini diliyorum. Halknmzin yalana, demogojiye, entrikaya pirim vermeyecegtne inanmak istiyorum. Secimln, iilkemizdeki kisir demokrasiyi gelistirtd sonuclar vermesini diliyorum. <;:agda§, uretken, ozgur, demokrat bir Tiirkiye istiyorum. Tum meslektaslanmin Cumburiyet Bayrammi kutluyor saygilar sunuyorum. 1985 yilinda, her imkanm bulundugu bir donemde, kanunu, teknigi lnce sayarak alabildigumz kalitesiz, proiesiz, izinstz konut yapan vatandasi Odtillendirip, borcunu da rum vatandasa odetmek oldukca komik ve kof bir gii~ gosterisidir. Devletin, kaba bir kas gucunu ~agn§tuan kof gii~ gosterllerinden bir an once siynlmasun, zeki olmaya, akilh ve akiki olmaya, bilimi ve teknolojiyi kullanmaya ve kullandrrmaya ozenmesinl, bunu hedeflemesint ozluyorum. IMO Ankara ~ubesi Yonetun Kurulu Baskam Mustafa <;:OBANOGLU 1 Ekim 1995 tarihinde Dinat'da yasanan deprem felaketinin atdindan Afyon Baymdzrlik ve lscan Miid1:irliigii taiaiindan olustutulan heyet, Dinat'da hasar tespit cahsmasinda bulunmustut. Kamu binalatt ldn diizenlenen hasan tespit sonudanm aJag1da bulabileceksiniz. DiNAR - BASMAK<;I - EVCiLER - KIZILOREN iL<;ELERiNDE KAMU BiNALARI HASAR TESBiT iCMALi KESiNSONU<; BA YINDIRLIK VE ISKAN MUD. DENETiMINDE I TOPLAM ADEDI YIKIK ORTA AGIRHAS. HAS AR DIGER KURUMLARA AlT YAPILAR AZ YIKIK HA SAR HASARSIZ AGIRHASAR ORTA HAS AR AZ HAS AR HASARSIZ Gezilen Bina Sayisi 198 7 2 15 48 15 8 22 40' DiNAR llcesi 103 7 1 7 25 14 8 13 28 BA$MAK<;:I llcesi 15 -- I 10 -- 1 3 EVCiLER llcesi 19 1 7 7 2 1 1 KIZILOREN llcesi 11 -- 7 -- -- 1 3 DAZKIRI llcesi 50 --- --- -- I 22 -- 2 -- 25 Mustafa SEZGiN Fakt <;:ITAK lns. Miih. In§. M(ih. Yahya UYKAN lns.Muh. Haydar BOZTEPE Yalcm OZYILDIZ Ahmet AKDOGAN lns. Muh, Ins. Milh. In§. Muh. iMO ANKARA ~UBESi BULTENi 3 Kosrrn J<;y5 DiNAR iL<;ESiNDE BULUNAN KAMU BiNALARININ DEPREMDEN SONRAKi DURUMU Sira Yapn1111 Adi Hasar Proje Gecici Kabul Yapryi Yaptiran Muteahhit Acrklama 1 Emniyet Miid. Hiz. Bin. Y1k1k Bay. ve lsk, Mild. OsmanAYGON 4 Kath B.Arme Emn. Miid. 20 Dai. Loj. Y1k1k Ozel Ozel 11.02.1982 2 15.06.1987 Bay. ve lsk. Mild. Yasar AKIN 4 Kath B. Anne 3 Maliye 8 Dair. Loj. Yikik Ozel --- Salm alma --- 5 Kath B. Anne 4 Hakim Saver 16 D. Loj. Y1k1k Ozel 1985 Salm alma Belediye 4 Kath B. Anne 5 Tanm Kredi Koop. Y1k1k Ozel --- Kurumunca --- 3 Kath B. Anne 6 Dinar Lisesi Ag1r Ham Tip 1970-1976 Bay. ve lsk. Mild. --- 4-5 Kath B. Anne 7 Huknmet Konagr Ag1r Hasar Tip 24.04.1972 Bay. ve isk. Miid. Faik ~ENDiL 4 Kath B. Anne 8 Adliye Binasi Ag1r Hasar Tip 24.04.1972 Bay. ve isk. Miid. Faik ~ENDiL 4 Kath B. Anne (3 6lii) (4 01i1) 9 Imam Hat. Lis. 2 Loj. Ag1r Hasar Tip 15.11.1978 Bay. ve lsk. Miid. L. TOP<;:UOGLU 2 Kath Y1gma 10 Milftiililk Hiz. Bin. Agir Hasar --- Demekce Yapildi Belediye Hiz. Bin. Ag1r Hasar Belediye 12 TCDD Loj. Bin. Ag1r Hasar Tip 1985 TCDD 13 TCDD Eski Loj. Bin. Ag1r Hasar Belirsiz Eski Belirsiz -------- 4 Kath B. Anne 11 Ozel Oze! 14 End. Mes. Lis. Egit. Bl. Az Hasar Tip 22.11.82 Bay. ve isk. Mild Yrlmaz Asian lns. Kol. su. 4 KatB. Anne Basil Onanm 15 Halk Egitim Merkezi Az Hasar Tip 1995 Bay. ve lsk. Miid. --- 4KatB. Anne BasitOnanm 16 Ataturk Ilkokulu Az Hasar Tip --- Bay. ve lsk. Mild. --- 2 Kat B. Anne Basil Onarnn 17 K1z Mesick Lisesi Az Hasar Tip --- Bay. ve lsk. Mild. --- 2 Kat Yigma Basit Onanm 18 Devlet Hastenesi Az Hasar 6zel 16.1.85 Bay. ve lsk, Miid. Yilmaz Asman lus, Kol. su 4 Kat B. Anne Basil Onanm 19 I No.lu Sag. Ocag: Az Hasar 6zel 16.1.85 Bay. ve lsk. Mud. Yilmaz Asian lns. Kol. su 3 Kat B. Anne Basit Onanm 20 Sehir Stadyumu Az Hasar Tip 1983 Beden Terbiyesi --- Stadyum Duvan Basil Onanm 21 K1z Mesick Lisesi Az Hasar Tip --- Bay. ve lsk. Miid. -- 2 Kat Yrgma Basit Onanm 22 TCDD Gar Binasi Az Hasar --- Eski TCDD -- Tek Kath Yigma *I . Atatilrk Orta Okulu 1.9.87 Bay. ve isk. Mild. Orban Cekicci 3-4 Kat. B. Anne Merdiven ve Egitim Blok. Agir Hasar I Kat. B. Anne Takviyeli Onanm 1 Kat Yigma Duvar ve Mil§!. Takviye Ag1r Hasar+ Tip Orta Hasar 2 Tarim Kredi Ko. Depo Orta Hasar Ozel --- Kurumunca --- 3 Kapah Ceza Evi Orta Hasar Tip --- Bay. ve lsk. Mild. --- * Okul binasi, idari, merdiveu ve egitim bloklanndan olusmaktadir, ldari blok orta hasarhdir, merdiven ve egitim bloklan ise agir hasarhdir. 4 iMO ANKARA ~UBESi BULTENi 2 Kath Ta§ Y1gma 5 Kath B. Anne 2 Kath Kepric Yapi Kosun 1995 DiNAR iL<;E MERKEZiNDE BULUNAN KAMU BiNALARININ DEPREMDEN SONRAKi DURUMU Sira No Yapnuu Adi Hasar Durumu Proje Turn Gecici Kabul Tari hi Yapiyi Yaphran Kumm Muteahhit Firm a Acrklama 1 Anadolu Lisesi Hasarsiz Tip -- Bay. ve Isk. Mild. --- 2 Kat, B. Arme 2 Ciraklrk Egl. Mer. Hasarsiz Ozel 1 Kat, B. Arme $.0. Ilkogretim Ok. Hasarsiz Tip Bay. ve isk. Miid. C. Topel Ilkokul Hasarsiz Tip 5 Hurriyet llkokulu Hasarsiz Tip 6 Yeni Yo) Ilkokulu Hasarsiz Tip -- Bay. ve lsk. Mild. 7 Yunus Emre llkokulu Hasarsiz Tip Verem Savas Disp. Hasarsiz Tip ---- Bay. ve lsk. Mild. 8 9 2 No.Ju Sag. Ocagi Hasarsiz Tip -- Bay. ve lsk. Miid. 10 3 No.Ju Sag. Ocagt Hasarsiz Tip --- Bay. ve tsk. Mild. 11 Jan. Sb. Asb. 4. Loj. Hasarsiz Tip --- Bay. ve lsk. Mild. 12 Jan. Bl. Binasi Hasarsrz Tip Bay. ve isk. Mild. 13 Saghk Mes. Lis. Hasarsrz Tip 14 Ana Cocuk Sag. Mer. Hasarsiz Tip 15 Halk Kutuphanesi Hasarsrz Tip Bay. ve 1sk. Mild. 16 Tarim ili;:e Md. Hasarsiz Tip Kurumunca -- I Kat, Y1gma 17 Ozel Idare Md. Hasarsiz Ozel ------------ -------------------------- 3 Kat, B. Anne 4 -------- Bay. ve Isk, Mild. 3 Bay. ve Isk. Mud. -- 1 Kat, Y1gma 18 Kaymakam Evi Hasarsrz (he) --- Bay. ve lsk. Miid. -- 1 Kat, Yigma 19 100 Kis, Ogr. Yurdu Hasarsrz Tip Bolge Trf. istasyonu Hasarsrz Tip 21 Yeni Yol Ilkokulu Hasarsiz Tip ------ 2 Kat, B. Anne 20 22 42 Dai. Polis Loj. Hasarsiz Ozel Belediye 23 End. Mes. Lis. Atelye Hasarsiz Tip 24 End. Mes. Lis. 4 Loj. Hasarsiz Tip 25 Maliye Mes. Loj Hasarsiz Tip ------------ Bay. ve lsk. Mild. 26 Metoor isk. Miid. Hasarsrz Tip 1970 Bay. ve lsk. Mud, 27 Meteor lsk. Mud, Hasarstz Tip 1970 Bay. ve lsk. Mild. Bay. ve lsk. Miid. Bay. ve 1sk. Mild. Bay. ve isk. Miid. Bay. ve lsk. Miid. Bay. ve lsk. Mild. Bay. ve isk. Mild. Bay. ve lsk. Mild. 2 Kat Yrgma 1 Kat Ytgma 2 KatB. Arme 1 Kat, Yrgma 2 Kat, Yigma 1 Kat, Yigma 1 Kat, Yigma 1 Kat, Yigma 2 Kat, Yagma 2 Kat, Yigma I Kat, Yigma 4 Kat, B. Anne I Kat, Yigma 2 Kat, B. Anne Saunalma Bay. ve lsk, Mild. Bay. ve tsk. Mild. Bay. ve lsk. Miid. 2-3 Kat, B. Anne --------- 2 Kat, B. Anne 2 Kat, Yigma I Kat, Yigma Tek Kat, Yigma Tek Kat, Yigma DEGERLENDiRME GENEL BA YINDIRLIK VE tSKAN MOD. DENETIMiNDE ADEDi YOZDESi ADEDi Dinar llce Merkezindeki Kamu Binalan Y 1 k.t k - Agir hasarh bi na 52 13 Orta Hasarh Bina 3 100 25 6 Az Hasarh Bina 9 27 52 40 6 2 7 25 Hasarsiz (Kullamlabilir) 17 YOZDESi 100 15 5 18 62 i:MO ANKARA ~UBESi BULTENi 5 , Kcsrm 1995 DiNAR iLCESi KAMU BiNALARI EK RAPORU (BELEDiYE - D.S.i. - BANKALAR - P.T.T. - T.E.K. BiNALARI) Sira No Muteahhit Firm a Acrklama Hasar Durumu Proje TOtil 1 Belediye ltfaiye Binasi Y1ktk Ozel -- Belediye 2 Kath, B. Arme 2 Bel. Kap. Grj. ve All. Grb. Y1ktk Ozel --- Belediye l Kath Y1gma 3 Belediye lsletme Biuasi Ag1rHasar Ozel --- Belediye 3 Kath B. Arme Ag1rHasar Ozel --- Belediye 3 Kath Ta~ Yrgma 4 .Belediye Binasi Geeici Kabul Tarihi Yapryi Yaptiran Kurum Yap111111 Adi 5 Bel. Oto. ve Mes. Bin. Agir Hasar Ozel 1970 Belediye l Kath B. Arme 6 Dimar Kuran Kur. Bin. Ag1rHasar Ozel 1980 Demek 3 Kath B. Arme 7 Teda~ Trf. Bin. (Sant. Yan) Ag1rHasar Ozel 1975 Belediye l Kath B. Arme 8 Sant. Park Bin. ve Mnstemil. Orta Hasar Ozel -- Belediye l Kath Y1gma 9 Bel. Eski Yogurt Paz. ve l~h. Orta Hasar Ozel 1975 Belediye 3 Kath B. Arme 10 Belediye Dilgiln Sal. Bin. Orta Hasar Ozel 1980 Belediye 3 Kath B. Arme 11 Belediye lsham Orta Hasar Ozel 1986 Belediye 5 Kath B. Arme 12 PTT Santral Binasi Orta Hasar Ozel --- Kurumunca 5 Kath B. Arme 13 Koy Hiz. Atelye Bin. Orta Hasar Ozel 1986 Kurumunca 1 Kath B. Anne 14 TEDA$ Hid. Elek. Santr. Orta Hasar Ozel --- Belediye l Kath B. Arme 15 Belediye Yogurt Paz. Bin. Az Hasarh Ozel 1987 Belediye l Kath B. Arme 16 Belediye Hal Binalan Az Hasarh Ozel 1987 Belediye l Kath B. Arme 17 Belediye Mez, ve Mnstemil, Az Hasarh Ozel -- Belediye l Kat. Y1gma+B.A 18 Bel. Su Grubu Pomba lsts. Az Hasarlt Ozel 1985 Belediye l Kath Y1gma 19 TC Ziraat Bankasi Biuasi Az Hasarlt Ozel 1992 Kurumunca 5 Kath B. Arme 20 Halk Bankasi Biuasi . Az Hasarlt Ozel 1986 Kurumunca 4 Kath B. Arme 21 Vakiflar Bankasi Binasi Az Hasarh Ozel 1988 Kurumunca 5 Kath B. Arme 22 Seker Bankasi Binasi Az Hasarlt Ozel 1990 Kurumunca 4 Kath B. Anne 23 PTT Hizmet Biuasi Az Hasarlt Ozel --- Kurumunca 3 Kath B. Arme 24 Koy Hiz. Eldere iy. Su Gr. Porn. I Az Hasarh Ozel -- Kurumunca l Kath Yigma 25 TED TR 23 Kesici Bin. Az Hasarlt Ozel 1978 Belediye l Kath B. Anne 26 Belediye Kantar Binasi Hasarsrz Ozel --- Belediye 1 Kath B. Anne 27 Belediye Sosyal Konutlan Hasarsiz Oze! 1970 Belediye 2Kath Yigma 28 Belediye Soguk Hava Dep. Hasarsiz Ozel --- Belediye 2 Kath Yigma 29 Belediye Mezbahane loj. Bin. Hasarsiz Ozel 1986 Belediye 1 Kath Yigma 6 iMO ANKARA ~UBESi BULTENi Kas1m 1995 Sira Yapuun Adi No Hasar Durumu Proje Turn 30 Belediye Ucgen Park Bin. Hasarsiz Ozel -- Belediye 1 Kath Y1gma 31 Belediye Restorant Bin. Hasarsiz Ozel 1970 Belediye l Kath B. Arme 32 Belediye Hotel Bin. Hasarsiz Ozel 1970 Belediye 5 Kath B. Arme 33 Belediye Su Pompaj Bin. Hasarsiz Ozel -- Belediye 1 Kath Yrgma 34 Belediye Su Pompaj Loj. Hasarsrz Ozel -- Belediye 2Kath Yigma 35 Belediye Mezarhk Loj. Bin. Hasarsiz Oze! --- Belediye l Kath Yrgma 36 Belediye Su Deposu Hasarsrz Ozel --- Belediye Betonarme 37 Belediye Asfalt Santiyesi Hazarsiz Ozel --- Belediye l Kat. B .A. (Pref) 38 Belediye Otog. Rest. Bina Hasarsiz Oze! 1975 Belediye l Kath B. Arme 39 Belediye le. Gr. Pom. Loj. Bin. Hasarsiz Ozel 1985 Belediye l Kath Yigma 40 Emlak Bank. Binasi Hasarsiz Ozel 1988 Kurumunca 4 Kath B. Arme 41 DSi Hizmet Biuasi Hasarsrz Ozel 1991 Kurumunca 3 Kath B. Arme 42 Koy Hiz. Binasi Hasarsiz Ozel 1986 Kurumunca l Kath Yigma 43 DSi Karakuyu Sul. Pom. lst. · Hasarsiz Ozel 1989 Kurumunca l Kath B. Arme 44 TED TR23 Kesici Binasi Hasarsiz Ozel 1978 Belediye 1 Kath B. Arme 45 TED TR19 Dortyol Kes. Bin. Hasarsiz Ozel 1978 Belediye 1 Kath B. Arme 46 TED TR22 Eski San. Kesici Hasarsiz Ozel 1978 Belediye l Kath B. Arme 47 TED TR23-TR3 Kesicileri Hasarsiz Ozel 1978 Belediye 1 Kath B. Arme 48 TED TR9 Kesicisi Hasarsiz Ozel 1978 Belediye l Kath B. Anne 49 TED TR 7 Eski San. Kesicisi Hasarsiz Ozel 1978 Belediye l Kath Yigma 50 TEK Tavsantepe Dag. Bin. Hasarsiz Ozel 1990 Kurumunca 1 Kath B. Arme 51 TEK Tavsantepe Dag. Bin. Loj. Hasarsiz Ozel 1990 Kurumunca l Kath Yigma Gecici Kabul Tarihi Yapryi Yaptiran Kumm Milteahhit Firma Aciklama EK RAPOR DEGERLENDiRME GENEL BA YINDIRLIK VE !SKAN MOD. DENETIMINDE ADEDi YOZDES! ADEDI YOZDESI 51 100 Y ikrk - agir hasarh bina 7 14 Orta hasarh bina 7 14 Az bas arh bi na 11 21 Hisarsiz (kullanilabilir) 26 51 --------- ---------- Dinar ilyesi (Belediye - D.S.i. - Koy Hiz. Bankalar- P.T.T.- TEK) Ek Kamu Binalan Mustafa SEZG!N Faki y!TAK Yahya UYKAN Haydar BOZTEPE Yalcm OZYILDIZ Ahmet AKDOGAN lns. Muh. Ins. Miih. In§. Miih. Ins. Moh. fo§. Muh, In§. Miih. iMO ANKARA SUBESi BULTENi 7 Kcsim 1995 26 Eyliil - 1 Ekim 1995 DiNAR DEPREMLERi DEPREMVE HASARIN 0ZELLiKLERi Nejat BAYULKE t.nsaat Muhendisi / Oinar'da olan bir tek deprern ve onun artci sarsmtilan degildir. Bu nedenle de yapilarnmz ne kadar kotii insaat edilms olurlarsa olsun hasann duzeymin yuksek ve eek sayida aym duzeyde yapida hasar olmasi 1 Ekirn'de clan 6.0 rnagnitiidlii deprernden onceki 26 ve 27 Eyliil gi.inlerindeki 4.7 rnagnitiidlii iki deprern ile 1 Ekirn gunu olan 5.'0 rnagnitiidlii artcr sarsmtinm eseridir. ivmeleri Cizelge-I'den goriilecegi gibi buyuktur. Bu ivmeler yer cekimi ivmesi g = 981 cm/sn2'ye bolunurse bir anlamda C gibi bir yatay yuk katsayisi olarak dii§i.iniilebilir. Dinardaki binalar 4 tane orta ile cok §iddetli deprem tarafmdan sallannnslardir. Bu depremler eek sayida yapmm yetersizhgtm gostermstir. Yapilardakt hasan degerlendinrken 26 ve 27 Eyliil 1995 gunu olan depremlerin iilkemizdeki tipik betonarme yapilardan beklenen deprem davramsuu degerlendmnek gerekir. Bu deprernlerin kuvvetli yer hareketleri Bayindirhk ve iskan Bakanhgi Oeprern Arastinna Dairesi'nce islenlen Turkiye Deprem Kuvvetli Yer Hareketi Olcme Sebekesi lcinde yer alan ve Dinar Meteoroloji lstasyon binasmda bulunan kuvvetlt yer hareketi ivmeolcen tarafindan kaydedilmlstir. ~ekil-1 ve 2'de 1 Ekim 1995 depreminin Dinar'daki ivrne kaydi ve Kuzey Giiney Bileseninin ivme spektrumlan verilrnektedir. Spektrumdan 0.35 saniyelik yapilara buyuk ivmelerin geldigi gorulmektedir. Bu dort depremin i.i~ bileseninde olculen kuvvetli yer hareketinin ·en buyuk ~ekil-3'den gori.ilecegi gibi beton dayammlan proje dayanunJanmn altmda, kolon ve kiri§ uclannda etriye siklastrrmasi olmayan, kiri§ ve kolon boyuna donatilan yeterli bicunde ankrajlanmarms ve perde duvarlan olmayan betonarme yapilarda elastik yatay yuk dayanrna smulan asikhktan sonra lnzla yikun asamasina gitmektedir. CiZELGE - 1 DEPREMLERiN EN BUYUK iVMELERi Tarih Magnitiid 26/09/1995 27 /09/1995 01/10/1995 01110/1995 4.7 4.7 6.0 5.0 En Biiyiik Ivme (cmfsn2) Dogu-Bat1 KuzeyGuney Dusey 174 77 275 118 106 163 294' 208 8 iMO ANKARA ~UB~Si BULTENi ··' 56 40 111 38 Yapilann bu davrarns ozelliklennden bak1ld1g1 zaman 26 ve 27 Eyliil depremleri yapilan elastik davranis smirlannda hatta biraz otesmde zorlanuslardir. 26 ve 27 Eyli.il depremleri bir ~ok betonarme yapida ta§1y1C1 elemanlarda kilcal ve mm boyutunda catlak ve dolgu ve bolge duvarlarmda cerceve ile aynsma ve diyagonal catlak yaratarak yapilann elastik yatay yi.ik limitlerinin a§!ld1gm1 gostennislerdir, 1 Ekim 1995 gum; olan 6.0 ve 5.0 magnitiidlii depremler ise elastik sunrlan a§tlrnt§ plastik, bir diger deysle kaho defermasyon, bolgesinde enerji ti.iketrne gi.icii olrnayan yaprlann yikilmasma neden olmustur. Kcsim 1995 Bu durum 6.0 magnitiidlii depremde Dinar'da 200 yapi ilk anda yikihrken 6.8 magnitiidlii Erzincan depreminde 70 kadar yap: yikrhnasmm (Bayiilke-1993) bir nedeni olmaktadir. Daha buyuk depremde daha az yapi yikilmasunn nedeni Dinar'da 6.0 rnagnitiidlii deprernle zorlanan binalann daha once i.ki kez 4.7 magnitiidlii depremle zorlanm1§ yapilar olmalandir. Bu durum bir olcude Erzincan'da 1983 depreminde basar gortlp takviye edilmeden 1992 depremine maruz kalip y1ktlm!§ yapilann durumuna benzemektedir. yetersiz ankrajida betonarme yapilann en onemli ozellikleridir. Eksik malzeme yapilann dusey yuklere kars. 3.0 olmasi gereken emniyet payunn 2.0 hatta 1. 7 - l.8'e kadar azalmasma neden olmaktadir. Betonarme yapilar emniyet paylan 1.2 - 1.3 gibi miktarlara kadar inmedikleri zaman "ayakta" durabilmekte bu durum ise aralannda bazi Insaat miibendisleri de olsa hemen berkes yapilan ayakta durdukIan surece "saglam" olarak germektedu Belediyelerce projeleri bile denetlenemeyen, meslek odalannca denetlenmesine de izin verilmemek istenen yapilar deprem denetiminden gecememektedu. DINAR'DAKl YAPILARIN DEPREME HAZIRLIGI Y1gma Yapilar Dinar'da yamadarda olan yerle§im 1950'1erden baslayarak ovaya dogru yayilnusnr. Onceleri bahce iclerinde tek kath Bu bashk alnna yazilanlar Tiirkiye'nin 1 ve 2nci derece deprem bolgest olan butun yerlesimlert i~in gecerlidir. Turkiye'de ilk deprem tehlikesini gosteren harita 194S'de yayinlanmisnr. Dinar bu haritada gecmiste cok yikuna ugran11§ yerler arasindadir. Daha sonraki yillarda yap1lm1§ 1947, 1953, 1963, 1972 tarihli haritalarda Dinar hep lnci derece deprem bolgesidir. Dinar'm deprem tehlikesi konusunda 1940'lardan beri en kii~iik bir kusku yoktur. Betonarme Yapilar Arna Dinarlrlar bu durumdan haberdar edllmemistir. Dinar'da cok katli betonarme ozel yapilar 1970'lerden sonra yaygm blcimde yapilmaya baslamrusnr, Ilk yapilan ve otobus terminalinin hemen yanmda yer alan 5 kath i.ki betonarme bina 197l'de yapilnns ve bu depremde yrkrlmutu Dinar'da ozel yapilann deprem hesabi olup olmad1g1 ruhsatIan veren Belediye tarafindan bi~ denetlenmemi§tir. Perde duvarli betonarme yapi olmamasi deprem etkilerinin ciddi bir bicnnde ele almmadigmr gostennektedir. 1975 tarihli deprem yonetmehgine gore 1 ve 2nci deprem bolgelen i~in Devlet Kururnlannca tasarlanmis butun konut tipi yapilann perde duvarh olusunun her halde bir anlami olmalidir. Hem depreme dayamkli hemde ekonomik ve mimari acrdan uygun yapilarda cozam deprem yonetmeliginin ongiirdiigu yatay yuklerin onemli bir boliimlinii perde duvarlara tasitmakla olmaktadu. Ulkemizdekl betonarme ozel yapilann ~ogu gibi Dinar'da da insaat miihendislerinden deprem hesabi Istenmemts ve yaprlmanusnr. Beton dayarnmlan proje dayannnlanmn cok alnndadir. B160 dayamminda olmasi gereken betonlar en iyi kosullarda BlOO dayanumnda olmaktadir. Deprem hesabi yapilmanus ve donatisi yaymzca dii§ey yukler i~in besaplanrn1§ yapilann projeleri, eger "insaattan anlayan ustalar" tarafmdan uygulaniyorsa donatilar %25 hatta %50 eksik konulabilrnektedir. Donatilann eksik konulmasi yanmda etrlye siklasnnnasmm uygulanmamasi, boyuna donanlann yada iki kath y1gma olan bu evler 1980'lerden sonra apartmanlasmaya baslarmsnr. Bu arada bu bolgelere 4 kat izin venlmlstir. "Afet Bolgelennde Yapilacak Yapilar Hakkmda Yonetmelik" uyarmca lnci derece deprem bolgelerinde y1gma yapilar en cok iki katli yapilabilir. Oysa Dinar'da lmann 4 kata izin verdigi bolgede ta§1yJC1 sistemine bakilmaksizm betonarme olsun y1gma olsun, butun yapilara 4 kata cikma iznl verllmistir. Bu arada "Afet" yonetmeligi bir yana iki kath hatta tek kath bir y1gma yapimn iistiine 2 yada 3 kat eklenmesini dii§ey yiikler aosindan ne kadar guvenli o!acag1 bile incelenmemi§tir. Bilindigi gibi iilkemizde herkes "in§aattan anlar" hele birde bu ki§iler "in§aattan an!ayan ustalar" olursa tek kath y1gmanm iistiine degil dort kat eger irnar izin verirse ~okmedigi takdirde gokde!en bile yap1Jabilir. ~iinkii yap1 ayakta durdugu siirece saglamdu. Dinar'da iizerine 2 yada 3 kat eklenen y1gma yaptlann duvarlannda kullamlan dii§ey delikli blok tuglalar ~ekil-4'de verilmektedir. Bu h1gladan ~ok "delik" olan bo§luk oram %60 olan bir blok tugladu. TS-2514 11Y1gma Duvarlann Yap1m Kurallan" Standardma gore ta§1y1c1 duvarlarda kullamlacak tuglalarda delik oram en ~ok %35 olarak belirtilini§tir. Ancak bugiin piyasada %SO'den az dii§ey delikli ta§1y1c1 blok tugla bulunmaz. ~iinkii onemli olan tugla iireticisinin en kolay en ucuz olan h1glay1 liretmesidir. Bu tugla dii§ey yiiklere kar§I emniyet a~1smdan deprem a~mndan yeterli giivenlikte olmu§ olmaml§ bu h1gla iireticilerinin hi~ sorunu degildir. Ostelik bu tuglalar TS-4377 "Hafif Tugla" standardma gore yapilm1§da olabilir. Bu TS-4377'e gore yap1lan tuglalarm y1gma yap1da kullantlamayacagma dair bir hiikiim de yoktur. Bu tuglanm ta§1y1ci olmad1grna dair hiikiim bu stimdartta olmad1g1 gibi. Bir tugla iiretilmektedir, bu tugla betonarme i~in dolgu tuglas1 degildir, y1gma yap1da da ta§1y1c1 duvarlarda da kullanlu da denilmemektedir. Amaca nerede kuUantl- i.MO ANKARA ~UBESi BULTENi 9 Kcsirn 1995 mak uzere uretilmektedir? Dinar'da bu h1gla kullanilarak yapilrms 3 ve 4 kath y1gma yapilarda cok sayida yikun olmustur, Bazen zemin kan barman h1glasmdan, Ost katlan bu eek delikli tugladan yapllm1§ y1gma yapilann list 3 kati cokerken barman tuglas1 zemin kat yrkilmadan list katlan tasimunr. Bu "endiistri urunu" tugla barman tuglasmdan bile kotu elabllmistir. merkezinde 400 can kaybi olurken Dinar'da 90 can kaybi olmasunn nedeni Dinar'da 26 Eyliil'de baslayan depremlerin yarattigr korku ile insanlann evlere girmekten cekmmeleridir. Erzmcan'da yikik yapi basina ortalama 5-6 civannda olan can kaybi Dinar icinde gecerl; olsaydi Dinar'da can kaybi lOOO'ler duzeyinde olabilirdi. TEKRAR ALINAN DERSLER 1992 Erzincan Depreminin de gosterdigi gibi bundan sonraki D1NAR'DA YAPISAL HASARIN DAGILIMI Dinar'da 2 ve 3 Ekim giinii yapilan gozlemlerde 200 yikik bina sayilnnstu. Bu saymm daba sonraki arto depremlerde agir hasarli bazi yapilann gocmesi nedeni ile az da olsa artIDI§tU. Yinlan yapilann bemen tumu kentin daha oncekt yillarda "batak" oldugu soylenen diizliik alanlann icinde yer almaktadir (~ekil-5). Bu alandaki l ve Z kath yapilarda onemli bir hasar olmamutir. Yine yamaclardaki saglam ve sert kire\ taslan uzennde bulunan yaptlarda da hasar eek simrh olmustur, Ostelik kayalar uzermde yer alan bolum kentin eski yerlesun yeri olmasi nedeni ile cok daha eski yapilardan olusmaktadir. Depremde eek kath yaptlann yikilma bicirnleri uzerinde etkilidir. Yapunn yalmz zemin katmm yikilmasi bu katta bulunanlann olum olas1bgm1 cok artmnaktadtr. Buna karsihk bu yapinm ust katlannda bulunanlann olum olastl1g1 cok daha az olmaktadrr. Eger yapmm butun katlannm dosemelen iist uste ya da bir yana dogru buyuk otelemeler ile yikihrsa yapunn biitiin katlannda oturanlann olum olastl1g1 cok yuk sek olmaktadir. Bu nedenle Dinar'da yikilan yapilann y1ktlma bicnnleri tasiytct sistemlerine gore tnceleumlsnr (<;:izelge- 2). Yikilan yapilann bazilan insaat asamasmdadu, Richter ol\egine gore 6.8 magniti.idli.i 13 Mart 1992 Erzincan Depreminde 100 000 nufuslu Erzmcan kent merkezinde 70 kadar yap: yikilmasma (Bayi.ilke-1993) kars; 45 000 nufuslu Dinarda 200 yapi ylk1lm1§tl!. Buna karsihk Erzincan'da kent ~iZELGE - 2 YIKILAN YAPILARIN DOKUMU Yalmz Zemin yada Ara Kati Y1k1lm1~ Butun Karlan 'Ost Uste Y1k1lm1~ BETONARME 4 ve daha cok kath 3 kath 33 29 28 18 TUGLA YIGMA 4 kath 3 kath 32 10 41 4 YARIM KARGiR 6 TOPLAM 110- 90 lit iMO ANKARA SUBESi BULTENi depremlerde artik cok sayida niteliksiz yaprlnns y1gma ve betonarme yap: hasan ile kamlasilacaknr. Daha onceki yillarda gozlenen kirsal alanlardaki kerpi; ya da camur harch moloz ta§ duvarh toprak damh yapilann yikilmasmdan kaynaklanan buyuk sayida can kayiplannm yerine cok sayida sozde muhendislik bizmeti gonnii§ yapilann yikilmasmdan ve agrr basarmdan dolayi biiyiik maddi kayiplar olacaknr. 1992 Erzincan depreminin Tiirkiye'ye maaliyeti 1.5 - 2.0 milyar dolar olmustur Dinar depreminin maliyeti de bir iki yil i\inde 2-3 milyar dolardan a§ag1 olmayacaknr. Depremlerin zaranni gidermek nedeni ile Ti.irkiye'nin artik bemen her y1! 1 milyar dolar harcamak zorunda kalacag1 anlasilmaktadir. Oysa Ti.irkiye bu bedeli betonarme btnalanmn kaliteli betonla yapilmasi iciu gereken barn beton uretim tesislertne, beton ka tk: maddeleri sanayiine ve diger insaatla ilgill kalite artuma ama\h yatmmlara yonelterek gelecekte daha saglam yaptlann yap1Imasm1 saglayarak deprem zararlanm azaltmada \Ok daha biiyiik ba§anlar kazanabilir. Deprem afetine ugram1§ bir yerle§im yerinin yeniden yapilmas1 daha ba§ka deprem afeti gormesi beklenen yerlerde olacak deprem zararm1 azaltmayacaktu. Malzeme ile ilgili bu gozlemden daha onemlisi in§aat konusunda kokten degi§ikliklerin yap1lmas1 zamamnm gelip ge\tigidir. Deprem yonetmeliginin 2 kata izin verdigi bir yerde 4 katl1 tugla y1gma bina yap1lmasmm hi\bir oziiri.i yoktur. En azmdan bu kusuru i§lemi§ insanlarm, ma! sahiplerinden, projeyi yapan miihendise, uygulamay1 yapan usta kalfadan kullamlmasma onay veren belediyeye kadar bir bi\imde cezalandmlmas1 gerekirken iistiine iistliik bu ki§ilere yeniden bedeli vatanda§m cebinden \tkan evler bediye etmeye devam etmekle \OZiim olmayacag1 bir kere daha gormek isteyenlerce gozlenmi§tir. Depremlerde can ve ma! kaybmm azaltllmas1 i\in in§aatlarm tasanmmdan, yap1mmdan ve kontrolundan sorumlu ve yetkili olanlann kesin bir bi\imde kayda ge\irildigi ve sorumlulugun yap1 ekonomik omrii boyunda ge~erli oldugu bir diizen gereklidir. Bu dozen meslek oda!annm uygulamakta o!dugu proje denetimi alanmda son derece ba§artl1 olan uygulamamn geli§tirilmesi ile ger\ekle§ecektir. Kcsim 1995 DINAR OEPREM MAGNITUOU DEPREM EPISANTR K008~ ALET KOOROINATI ME SAFE 295. METEOROLOJI ISTASYONU 5.90 ML 38. 12N 30.02E 38.06N .-Vl.15E km \..13. 01/10/1995 15: 57: 18 (GMT) +L SOUTH Max 294.01 (mG) 01/10/1995 15: 57: 18 (GMT) +T EAST Max 275.29 (mG) 01/10/1995 15: 57: 18 (GMT) +V Max 111. 10 (mG) 236. 177. G 118. QJ 59. .§ E > 0. -59. -118. -177. -236. -295. 295. 236. 177. G 118. QJ 59. .§ E > 0. -59. -1 lB. -177. -236. -295. 295. UP 236. 177. G .§ QJ 118. 59. E ;:: 0. -59. -118. -177. -236. -295. .0 5.6 11.2 16.8 22.4 ·zaman (sn , l 3LL2873F.OIN $ekil 1·1Ekim1995 Depreminin Dinar'daki yer hareketinin ivme kayd1 iMO ANKARA SUBESi BULTENi 11 Kcsim 1995 DINAR METEOROLOJI ISTASYONU 01/10/1995 15: 57: 18 (GMT) 294.0 mG Max ivme +L SOUTH YANJT SPEKTRUMLARI 1605 SONUM : !VME .0200 .0500 !444 . 1000 .2000 l5 1003 .§ 722 361 0 165. HIZ 132. c Ill <, 99. E ~ 66. 33. 0. 25. OTELEME 20. e 15. ~ 10. 5. . 01 0. I (sn) $ekil 2 · Depremin Kuzey-GiineyBile~enininSpektrumlan 12 iMO ANKARA SUBESi BULTENi lC Kosim 1995 £triye Stkla;ttrmaSL Yok reeee Duvon Yok Conan {ll) Ankr:ij boylan ye.tersiz Beton Oayan1m1 YUkso.k Etriye s1kln~t1rmu1 Var Perde DIJvarh Yapi. DEPREH YUKO Yeterli (Ill) Donat.1 Ankraj Boylan Vu Elastik Yatay YUk Tasu:i~ GUcU Art 1r1 lmlS Yap1 (Takviye Edilmis Yap1) (tl) I '/ / '/I ~(\ \"' /I i + I 1:- Yap1n1n <leprei:i Yilklcri alt1nda yatay yUk ve defor111osyon hult1~t1A1 Kahc1 ace lenee , t;•tlak YATAY Pl.,tik t)TELENME BOlg" Kahc1 ~tolome, <;atlak Elastik B&lge. $ekil 3 • Betonarme Yap1/ann Yatay YUkler Altmda Davram§lan + I +- 280 mm toooooooo 0 00 0 ~o .oo o 135 rum + 0 00 0 +00000000 § El El §eki/ 4 • Dinar'da Y1gma Yap1/arda Kullamlan Dii~ey Delikli Blok Tug/afar iMO ANKARA SUBESi BULTENi 13 Kcsim 1995 SANAVi HUAPIV£T is ~ • '&::i • Ml\tl MAH KllNAL OEMl~YOLU Y AMN; C·"J V/KllAN SINIRI BINALAP $ekil 5 • Dinar'da Depremde ilk Anda Y1k1/an Yap1/ann Dag1/1m1 - 14 iMO ANKARA ~UBESi BULTENi Kcsim 1995 DiNAR'~ BiR FAiL ARANIYOR Prof Dr. Haluk SUCUOGLU ODTU Insaat Muhendisligi Boliimii Deprem Arasttrma Merkezi Baskani . O!kemizde her deprem bir toplu cinayet etkisine sahip oldugundan, ayni zamanda bir e§ anlamlihk da kazanms durumda. Dolayrsiyla failin ortaya cikarnlmasi gerekli. Fail yakalanirsa ne ala. Yoksa cinayet faili mechul listesine eklenecek ve dosya rafa kalkacak. Ancak koskoca ken ti de. faili mechul ilan etmek kolay degil. Gerci sonunda olacagi bu ama biraz daha zaman gecmesi gerekli. Bizim gorevunz cinayetin sicakhg: gecmeden, hir hafiye titizligiyle \ah§tp Dinar'in failini bulmak. Yapngnmz on sorusturma hemen ilk fail adaymi ortaya cikanyor: Vali. Ya da, balk deyisiyle Katil Vali! Ancak bilirsiniz,' srkt cinayet romanlannda esas katil oyle birden ortaya cikmaz, kendisini sona saklar. Bu nedenle Vali'ye katil damgasmi yapisnrmakta acele etmiyoruz ve sorustunnayi bu yonde dennlestiriyoruz. Gunumuzde kostebekler deprem olacagun birilerirlin kulag1na onceden fmldayamryonar. Encok bilinen sekliyle, once buyuk bir deprem soku kimseye haber vermeden aniden oluveriyor ve arkasindan bir sure daha kucuk, artcr deprem sokIan geliyor. Bu senaryo daha eek uzun ve belirgin dogrultu atunli faylarda meydana gelen depremlere uyuyor. Kuzey Anadolu Faymda meydana gelen 1992 Erzmcan depremi gibi. Dinar'da 26 Eyliil'de 4. 7 bi.iyiikliigunde (mannitude) bir deprem oluyor. lzleyen iki gun boyunca 3.0 - 4.7 biiyiikli.ikleri arasmda 18 deprem daha kaydediliyor ve ardmdan iki gun sakin geciyor, Dinar'm cevresinde son 70 yilda cok sayida irili ufakli deprem kaydedilmesine karsin Dinar adeta sakin bir havuzun ortasmda kalnns. Dolayrsiyla hafif bir deprem ve artci soklann yarattig: iki - ii\ sarsmtih gun depremcileri sasutnuyor. Ne var ki rum yasamlan fay kinklannm uzerinde gecmesine ragmen depremi hi\ tanunanus olan Dinarhlara bu kadar heyecan fazla geliyor. Buyuk bir yerden guvence almadan evlerine girmemekte direniyorlar. A~mazda kalan Vali yapmasi gerekeni yapiyor ve bir bilene soruyor. Bir bilenden ald1g1 "bu i§in bittigi" guvencesiyle ve sakin gecen son iki gtinii hatinna ahaliyi evlerine yolluyor. iki saat sonra ise kiyamet kopuyor. Daha once jeologlar tarafmdan aktif olmad1g1 samlan 55 km. lik Dinar - . Civnl fayr yakla§1k 20 km lik bir kismmda kmhp 5.9 biiyiikliigunde yepyeni bir depreme neden oluyor. Son derece karmasik bir fay yapisma sahip olan bolgede ana soktan once oncu soklann olacagun kimse bilemezdi. Zaten daha once bu bolgede hi~ olmamsn ve diinyada ornekleri de pek azdi ' Bu durumda Vali'yi belki Dinar-Civnl Iayi ile i§birlik~ilik yapmakla suclamak mumkun, ama bunun da dogrusu hukukta yerini bulmak pek zor. Gene de olan Vali'ye oluyor ve depremle i§birlik~ilik yapmak sucundan hiikiim giyerek, iilkenin en kisa sureli ve en. guvenoysuz hukumeti tarafmdan depremsiz bir bolgede giivence altma alunyor. Sorusturma.mizin ilk asamasi sonunda bizce Vali'nin gercek fail olmasi mumkun degil. Olsa olsa "yilin en talihsiz burokrati" olabilir, o kadar. Vali'den bir§ey cikaramaymci kadercilik tarafumz agrr basiyor ve failin depremin kendisi olabilecegi aklnmza geliyor. iMO ANKARA ~UBESi BULTENi 15 Kcsim 1995 Hem kendini savunacak bir durumu da yok. Ne de olsa yapnklan ortada. Eger bu deprem gercekten Tann'nm bir gazabi ise tum sucu depreme yikabilinz. Ancak bu konuda saglam kanitlara ihtiyacnrnz var. Beklentilerin otesmde buyuk ve §iddetli olmasi gerekli. Gerci 5.9 biiyiiklligiinde bir deprem ancak orta karar buyuklukte sayiliyor, ama deprem merkezi Dinar's cok yakm oldugu icin yer hareken §iddetinin yuksek olmasindan suphe ediyoruz. Elunizde kent icerlsinde kaydedilmi§ yer hareketi bilesenlen de bulunuyor. Ne yazik ki bu kayrtlann belirttigi yer hareketi slddet! hi~ de asm degil. Depremin suresi kisa, maksimun ivmesi 0.29 g gibi mutevazi bir deger (Erzincan'da 0.51 g, Kobe'de 0.81 g), basar gucunu daha fazla belirleyen maksimum hiz: ise sadece 21 cm/s. (Erzincan'da 80 cm/s, Kobe'de 150 cm/s). Delillerimiz pek mandinci degil, Ostelik Dinar 1. derece deprem bOlgesinin tam icine yerle§tirilmi§ 1 Ekim depremi 1 derece deprem bolgesmde beklenebilecek buyak bir depremle yansacak olcude bile degil. Sucu depremin kendisine yikma cabannz bir sonuc vermiyor. Dinar toplu cinayetinde depremin bir sucu olmadigun kabul etmekten baska caremiz yok. 16 iMO ANKARA $UBESi BULTENi Peki ama, bu kadar binayi insanlann basina yrkan fail kim? Birden aklumza, bu kadar insam oldurenin ashnda coken binalar oldugu geliyor. Acaba binalar fail olabilir mi? Cokmeselerdi biitiin bunlar basnrnza gelmeyecekti. Galiba binalann toplu cinayette parmag: var. Alt katlan kurabiye gibi dag1hveren, birlesimlerinden aynhp legodan yaptlnns oyuncaklar gibi kmhveren, tek katli y1gma bmanm uzerine kacak olarak yapilan ust katlan cokuveren binalar. Dort metrelik daracik yolun kenanna gelislguzel, bitislk olarak dizilmi§ ve birbirine carparak y1kilm1§ bir, ii~, be§ kath binalar. Arna bu binalan kim yapn? Yoksa binalan toplu cinayete azmettirenler mi var? Sanki dogru iz uzerindeyiz. Binalar bu cinayetlerin tetikcisi, ama azmettirenler ne yazik ki onlan yapanlar! Boylesine buyuk bir deprem cinayetinin ya§and1g1 ulkenm her koses; tetigi cekmeye aday binalarla dolu ve dolmaya devam ediyor. Gelecekte ~lenecek toplu cinayetlerin failleri ortahkta. Yaptik, gene yapanz diyorlar. Dehsetle izliyoruz. Ge~mi§ olsun Dinar. Bir sonraki depremde, bir baska kentte gorii§mek uzere ... Kcsim 1995 Imar biirokrasisi,kacak ve denetimsiz yapda§maytozendiren tutumlar ieerisinde: Sagl1ks1z yap1la§maya devlet giivencesi OKTAY EK1NC1 (Cumhuriyet Gazetesi, 24Ekim1995) Dinar 'da teknik denetimden yoksun proje ve uygulamalarla insa edilmis binalarin hemen tumii cokerken, lcisleri Bakani kacak yaptlari koruyan genelge yaytmlayabiliyor. Baytndirlik Bakanugi burokrasisi ile meslek odalannin kendi uyelerine ait projeler uzerindeki yasal denetleme haklanni bile engllemeye calisiyor Dinar depremi ile hukumet depremi eszamanh gerceklestnce, ulke gundeml ister istemez yine Ankara uzerinde yogunla§tl ve Afyon'un bu talihsiz Ilceslnde olup bitenler de yme unutulmaya baslandi. Gerci, devletin ilgili kurumlan ve ozellikle Cumhurbaskani SOleyman Demirel steak ilgilerini surduruyorlar: ama depremin yo! a~b.g1 yasamsal sorunlann 'gercek nedenleri' ve 'gercek sorumlulan' hakkmdaki tartisma ve sorgulamalar artik medyada yer alamiyor. 0 kadar ki televlzyonlardaki canli tarnsma programlan icin hazrrlanan deprem konusundaki torumlar bile son anda degi§tirilerek hukumet kriziyle ilgili gundemlere oncelik veriliyor. Oysa, Turkiye elbette ki hukumetsiz kalmaz ve bugune dek ka lmadi da. Arna Tiirkiye sonucta i§te Dinarsiz da kaldi ve bu gidi§le daha kimbilir hangi koyunu, kentini ve dahasi, 'metropolunu' yitirecek! Hukumetler ise yine onceden almabilecek onlemler uzerinde durmak yerine, deprem sonrasmda yaralan sarmak i~in pnrtelas lcinde kosusturmak ve kendilerini aklamaya cahsmakla yetmecekler.. Bilimi yadsryan ba~1b~ diizen Dinar'daki depremden bu yana gecen yaklank 3 hafta icinde kamuoyunun dikkatleri agrrllkh olarak Ankara'dayken bilim ve uzmanhk cevreleri de koca koca betonarme binalann neden boylesine coktuklerlni incelemek uzere 'kendi iMO ANKARA ~UBESi' BULTENi 17 - Kcsrm 1995 olanaklanyla' yogun ~ah§malar yapnlar. binalara yikim ~Jemi yapilmamasr istenebiliyor. Sonucta ortaya cikan gercekler, aslmda imar ve yapilasma alanmdaki gene! 'Turkiye gercegtn:' yansitiyor. O!kenin Bakan Nahit Mentese unzastyla yayunlanan 10/3/1995 gun ve 622 sayih 'kacak yapilasma' konulu genelgede, "Iuristik hemen her yerinde oldugu gibi Dinar'da da yikilan binalann buyuk ~ogunlugu, yeterli 'bilimsel ve teknik denetimi olmayan' proje ve uygulamalarla insa edilmisler. Nitekim, lnsaat Miihendisleri Odasi istanbul ~ubesi Baskam Mustafa Urgupla, 18 Ekim 1995 gunu BSP'nin Dinar depremiyle ilgili tarnsmah basin toplantisinda gosterdigt slaytlardaki coken binalann teknik aynntilanm aciklarken "Projeleri dogru yap~sayd1 ve insaan da denetlenebilseydi, kesinlikle boyle bir sonuc dogmazdi" diyor. Peki, Turkiye'de projeler neden denetlenmiyor, insaatlar da yine neden boylesine 'basibos bir duzen' i~inde gerceklesiyor? Aslmda bu sorunun yamnm artik herkes biliyor ve her ortamda dile de getiriliyor. Tiirkiye'deki 'muteahhitlik duzem', denetim konusunda tam bir ozgiirliige sahip. Yani 'denetlmsizhk hakkmi' sonuna dek kullaniyor. lnsaat miiteahhidi olabilmek icin sadece bu i§e niyetlenmek ve yeterli para bulmak yetiyor. Dahast, para bulunamasa bile, 'kat kar§1ltg1' anlasmalarla ve 'topraktan daire satslanyla', isteyen herkes insaatcr kesilebiliyor. Arna, bu boyle bile olsa, yine de projeler ve uygulamalar, uzman ki§i ve kurumlarca denetlenemez mi? Cebinde parasi ya da 'kredisi' olan herkes miiteahhitlik yaparken hi~ degilse cebiode diplomasi olanlarm teknik sorumlulugu altmda bu isler daha dogru yuruyemez mi? lste, bu basit gibi gorunen, ama Turkiye'de hala uygulama olanag1 bulunamayan \agda§ imar anlayismm onundekl en . biiyiik engeli ise aslmda devlet burokrasisine de egemen olan 'bilim dt§l siyasi tercihler' olusturuyor. Bu terciblerin kokeninde ise 'denetimsiz uygulamalardan elde edilen yuk sek kazanclann' giderek hem ekonomiye hem politikaya hem de 'yonetim kulturune' egemen olmasi yanyor. l~i~leri Bakanhgi'mn genelgesi isletmelenn imara aykin kisimlanmn yiknnlanmn turizm sezonu sonuna ertelenmesi, Bakanhgnmzca uygun mulahaza edilmektedir" deniyor. Aym sezon i~inde, olasi bir depremde yikilacak binalann basinda gelecek bu kacak ve denetimsiz in§a edilmis yapilann alnnda kalabilecek turistlerden nasil ozur dilenecegt ise i~i§leri Bakanbg1 genelgesinde elbetteki yer almiyor. Denetimden urken bir burokrat Benzer sekilde bu kez Baymdirhk Bakanligi'na bagl! Teknik Mugla Valiligi'ne gbnderilen 23/3/1995 gun ve 3679 sayili yazida, mimar ve muhendis odalannm kendi uyelennin proie ve diger teknik hizmetlerini denetlemeye "yetkileri olmadigi" belirtiliyor. Arastrrma ve Uygulama Genet Miidiirliigii'nden Kendisi de mimar olan Gene! Miidiir Durukal Culha'nm imzasrni tasiyan bu bakanhk yazisi da projeler uzerinde uzman meslek odalannm denetimini 'cikarlan onunde engel goren' spekulatif cevrelerin ve yagmacilann elbette ki eek ~ine yanyor. TMMOB Yasasi'nm meslek odalanna yiikledigi 'kamu yaranna ~ah§ma' gorevini yok sayan Mimar Durukal Culha, meslek etigini de korelttigi anla§tlan bu tutumundan btiirii Mimarlar Odas1'nca onur kuruluna sevk edilirken, 'denetimden ka~mlan' proje ve uygulamalann bir kenti ne hale getirdigi, Dinar'da tum ~arp1c1 sonu~lanyla birlikte ya§amyor. Evet. Ankara'da iilkenin biikiimetsiz kalmamas1 i~in bemen berkes elinden gelen ~abay1 gosterirken, yine Ankara'da iilkenin bu bilim d1§1 ve denetimsiz imar siirecinin tutsag1 olarak kalmas1 i~in de elinden geleni yapan duyamz biirokratlar var. Ornegin, sadece deprem aosmdan yasanan sorunlarm degil; her alandaki saghksiz yapilasmanm da en onemli dayanagimn 'kacak yapilasma' oldugu artik herkesin yak1Dd1g1 bir gercek. Cunku, kacak yapilarda pro]e denetimi daha bastan yok ve mumkun degil; insaatm neye gore yaptld1g1 ise tam bir kaos ve belirsizlik tasiyor. Umani art1k yeni biikiimet programlannda bu \agdI§I aIJ-lay1§a kard1 da onlemler ahnacagma dair sozler verilir ve ornegin 'ka~ak yaptlaH y1kmaym' diyen bir l~~leri Bakanllg1 ile "Meslek Odalan, uyelerinin projelerini denetlemesin" diyebilen bir Baymdtkhk Bakanllg1 biirokrasininin bu iilkeye degil; 'ba§ka beklentilere' bizm~t ettiginin art1k farkma vanhr. lstanbul'un neredeyse yuzde 65'i bu durumdayken ve ulke . genelindeki yaygmlasmayla da kacak yapilasma her yonuyle yasamsal bir 'ulusal sorun' haline gelmisken l~i§leri Bakanhgi'ndan valiliklere gonderilen bir genelgede 'ruhsatsiz Elbette, bundan soyle bir tiir aymazhklara olanak saglamayacak yeni bir imar diizeninin yasal giivencelerine de yine yeni biikiimet programlannda yer vererek ve bunu onemseyip . ya§ama de ge~irerek. .. 18 iMO ANKARA SUBESi BULTENi Kosirn 1995 Depremde yiktlanlardan dogan sorumluluk Hiiseyin OZE Say1~tay Uzmanlienetcisi (Cumhuriyet Gazetesi, 23 Ekim 1995) Ister ozel, ister kamuya ait olsun, bir tasinmazin insaa edilecegi arsantn belirlenip iskan ruhsati alinincaya kadar gecen asamalarda, ozellikle kamu makamlarinin bircok denetim yetkisi oldugu halde yurdumuzda bu denetimin yeterli ve etkin oldugundan asla soz edilemez. Halkumzm sikca kaq1la~t1g1 deprem felaketleri cok biiyiik can ve ma! kayiplanna yol acmaktadir. Hemen her felaketin ardmdan kamuoyu ve medya konuyu .tartumakta, eksikleri gundeine getirmekte ve sorumlu aramaktadir. Ancak, yazik ki zaman sadece acilann degil cozum ve sorumlu arayrslannm da kullenmesine neden olmakta, \OZiim bir baska felakete ertelenmektedir. Dinar depremiyle yeniden gundeme gelen bu konudaki gorusleruniz! kamuoyunun dikkatine sunmak Istiyorum. Yurdumuzda buyuk bir yerIesun alarii, her an deprem felaketi ile karsilasabilecek [eolojik yapi uzenne kurulmustur. Depremi onceden haber almak ya da onlemek teknik olarak bugun olanakh olmadigma gore yapilacak i§, tasmmaz yapilann kurulacagi arsalann zemin etutlerinin yapilarak, uygun arsa i.iretilmesi ve sehlr imar planlanrnn yeniden duzenlenmesiyle yapilarda kullarnlacak malzemelerde uygulanacak tekniklere kadar her konunun aynntih bicimde belirlenip bu kurallara uyacak yuklenlcilerin ve bunlan uygulayacak denetim orgutlerintn kuruhnasi, egitilmesi gerekmektedir. zemin etutleri yapilmu, sehrin geli~imine uygun arsa uretilememektedir. ister ozel, ister kamuya ait olsun, bir tasinmazm lnsa edilecegi arsarnn belirlenip iskan ruhsan ahnmcaya kadar gecen asamalarda, ozellikle kamu makamlanrnn bircok denetun yetkisi oldugu halde yurdumuzda bu denetimin yeterli ve etkin oldugundan asla soz edilemez. Sorumlular uzerinde durmaya gecerken ilk tumcede sunu belirtelim: Turkiye'de bte yandan yannmcr bakanlik ve idareler ile sik sik imar ve yapi affi cikaran siyasal erkin yam sira, klasik denetimden kurtulamayip \agda~ denetim teknigi clan 'performans deneti'ne gecerek butun bu sorunlan onerileriyle bir rapor halinde parlamentoya ve kamuoyuna bildirmeyen Say1§tay1ID1Zm da gorev ve sorumlulugu bulunmaktadir. Ulkemlzde unar planlarrnda jeolojik yapi dikkate ahnmadan, salt ki§isel yarar dii§i.incesine dayamlarak cok katli yapilara izin verilmektedir. Yapilann proje hazirlama ve insaat ruhsatmin verilme asamasmdan baslayarak, insaann bitlmtne, i§ sahibine teslimine kadar gecen asamalarda, imzaya ve izne yetkili blrcok makam bulunmasma karsm yapunn projesine ve teknik sartnamelere uygunlugu gerekli deneylerle arastmlma ma ktadir. bzellikle beldelerde, bu gorevlni yerine getirmeyerek hemserilerini yuklenicilerln vicdanma birakan belediyelerin se\ilmi~ ve atannns tum yetkilileri, belediye imar alanlan dismdakl yapilar Icin mulki amirler, Baymdirhk ve lskan mi.idiirliigu yetkileri ile munar ve muhendis odalan birinci derecede sorumluluk tasunaktadirlar. Ancak bunlann sorumlulugu yanmda mali, cezai ve duyuncsal (vicdani) yonlerden asil sorumluluk, yuklenlcilere, yani eseri meydana getirenlere aittir. iMO ANKARA SUBESi BULTENi 19 Kosim 1995 Kamu yoneticisi ya da kamu ajam sifanyla sehircillk, yerel yonenm ve baymduhk ~Ierinde gorev alanlar, yapi kalitesi ve deprem mevzuatimn tam uygulanmasi bakimrndan yonetsel ve sosyal sorumluluk (Managerial accountability, social accountability) alnndadirlar. Bu k~ilere aynca mali ve cezai sorumluluk da yoneltilebillr. Kamu tasmmazlanmn yapun ve onanmlanyla ilgili islerde hileli malzeme kullamlmast ya da teknik usullere aykin i§ yapilmasi halinde, bu islerln deuetimtyle gorevli yonetlci, muhendts, mlmar ve memurlar hakkmda aynca adli ve idari kovusturma a\11acag1 ve iqarenin bu yi.izden ugrad1g1 zararlardan bu kimselerin de sorumlu tutulacag1 2886 sayih Devlet lhale Kanunu'nun 87 maddesinde belirtilmistir. Yiiklenici suauyla ya da kendi adma insaat yapan ya da yapnranlann da mali ve cezai sorumlulugu vardir. Yi.iklenicilerin sorumluluklan kasit ya da ag1r kusura baglanm1§ degildir. Gene! hukumlere, sozlesmeye ve yururluktekl mevzuata aykm davraruslardan dolayi her tiirli.i kusurdan sorumludurlar.(1) Her iki halde de ~ sahibi ya da idare, zarar ve ziyan talebinde bulunabilecekleri gibi bu durumu ilgili mercilere bildirerek yiiklenicilerinin ihalelerden yasaklanmasim da isteyebileceklerdir. Aynca Turk Ceza Kanunu'nun 362. maddesi uyarmca cezai kovustunna aolmast miimkiindiir. Sorumluluk siiresl Adi gecen kurum ve kuruluslar ile yiiklenicilerin sorumlulukIan ne kadar siirecektir? Bu konuda farkh yaklasimlan belirtmeden once, ilk i§ olarak coken yapilann gercekten ~ sahibi ile yiiklenici arasmda yapilan sozlesme ve yi.iriirltikteki mevzuata (ihale, nnar, belediye, Bayinduhk ve lskan Bakanhg. yasalan BKK'leri imar ve deprem yonetmeliklerl, BiG~'si, teknik sartnameler, birim fiyat tarifleri, STE'li malzeme kullanunina iliskln kurallar, yargi kararlan, idari kararlar) uygun olarak yapilan i§te "gizli ayip'un olup ohnad1gmm arasnnlmasi gerekecektir. Bumm i\in de yikilan binalardan teknik bilirkisi marifetiyle almacak orneklerin laboratuvarda yapilacak deneylerine gore cikacak sonuclann sozlesmelere, projelere, sartnamelere uygun olup olma- masunn sorumluluk suresinin saptanmasi acismdan onemi bulunmaktadu. Yapilann cokme nedenleri "malzemelerin hileli ve ayiph olmasmdan", "yapinm ya da onanmin teknik icaplara uygun olmamasmdan" ya da "ayiph i§ yap1lm1§ olmasmdan" kaynaklanuus ise, yukleniclnin gizli ayibi niteliginde olan bu i§ler icin Borclar Kanunu'nun (BK) 363. maddesindeki 5 yilhk zamanasuni surest degil, 125. maddesindeki 10 yillik 20 iMO ANKARA SUBESi BULTENi zamanasum surest uygulanmak gerekecektir. Bu surenin baslangici, Yargitay kararlannda eser!n teslim tarihi, unar yasasma gore yapilan yapilarda ise tskan ruhsatmm tarihi olarak belirlenmlstir. soz konusu 5 ve 10 yilhk surelenn gecmesi halinde bir hak isteme olanagi ile sorumluluklar ortadan kalkmaktadir. Kamuya ait ihaleleri duzenleyen 2886 sayih Devlet lhale Kanunu ile yapim islerini duzenleyen Baymdirhk lsleri Gene! ~artnamesi'nde, gerek acik kusurlarda gerekse gizli ayiplarda BK/363. maddesinde duzenlenen 5 y1lhk zamanasum surest esas ahnmu ise de gizli ayiph ~Jerde BK/125. maddesindeki 10 yrlhk surenin uygulanmasi gerektigi Yargitay ictihatlan ile belirlenmi§tir.(2) Sonu\ ve oneriler : ln~aatlardaki bozukluklar veya ay1ph i§ler i\in belirlenmi§ 5 ve 10 y11hk zamana§11111 siireleri kamm1zca yetersiz kalmaktad!I. Giiniimiiz teknolojisi ile \Ok uzun y11lar kullan!labilecek dayamkh yap1lar in§a edilebihnektedir. Bu nedenle antlan 5 ve 10 yllllk sommluluk siireleri \agda§ teknoloji kullamlarak in§a edihni§ binalar i\in \Ok kJSa kalmaktadu. Bugiinkii hukukumuza gore, taraflann, gene! zamana§1m1 siiresi olan IO y1hn otesinde bir uzatmaya gitmeleri miimkiin degildir. Hem ozel hem de kamu ta~mmazlannm yap1m i§leri ile ilgili mevzuatta yap1lacak degi§iklikle bir garanti (teminat) si.iresi kararla§tmlabilir. Bu siire yap1sal bozukluklann ihbar siiresi yerine ge\ecek BK/125 ve 363. maddelerindeki S ve 10 y1lhk siireler bu garanti siiresi ge\tikten sonra i§lemeye ba§layacaktu. Ytiklenicilerin ve gorevlilerin sorumluluk siirelerinin garanti yoluyla arttmlmas1 ile bir eserin meydana getirilmesinde gorevli ve sorumlu olanlar daha titiz davranacaklardu. Yap1 kalitesini arttHacak ve muhtemel hasar sonu\lanm giivence altma alacak ba§ka bir diizenleme de zorunlu sigorta uygulamas1du. Geli§im Batih tilkelerde oldugu gibi, yap1 sigortas1 yamnda; miihendis, mimar ve miiteahhitlerin mesleki sigortas1 (errors and omission insurance) ihdas edilmesi, hata ve ihmalden dogan kay1plan azaltacaktlI. Buna ek olarak, hasar odeme durumunda ikiye katlanan zonmlu sigorta primleri, proje ve yap1 sorurnlulan i~in en etkin denetim yolu ohnaktadu. Teknik ve hukuksal olarak almacak bu onlemler yanmda astl \OZiirn her k~i ve kurumun gorevini her §eyden onde h1tmas1 titiZ ve kurallara uygun \ah~mas1yla saglanacaktu. (1) Do~. Dr. Ozer Selici; in~aat Sozle~melerinde Mtiteahhidin Sorumlulugu, Istanbul, 1978 FakUlteler Matbaas1. (2) Din~er Gonen; Hikmet l~tk: A~tklamah Devlet !hale Kanunu Kosnn 1995 BELLi Ki BiR YERLERDE DEPREM OLMU~! Sevket (;ORBACIOGLU in$. Muh. Bir yazunda: "Deprem bir nevi 600 milyon yasmda bugunku dunya ile 3,6 Milyon yasmdaki insan arasmda savas gibi ... Dunyamn dogal gii~ gostensi ile insamn BILiMSEL gii~ gosterisi arasmdaki bu savasi <;:AGIMIZDA bakalim kim kazanacak" demtsun (Tiirk-in§a Sayi 134-1993) Bir baska yazunda: "Depremi deprem anmda, yangmi yangmlarda tarnsiyoruz" demistm (Temmuz 1995-IMO Bultenl) ... Bugunlerde deprem tart1§1ld1g111a gore belli ki bir yerlerde deprem olmus. Evet 2 Ekim 1995 gunu Dinar'da "Dogal gii~ ile bilimsel gii~ arasindaki" bu savasta, insanhk bir kez daha hedef oluyor ve buyuk bir felaketi yasiyor. i§te o zaman tamsmaya bashyoruz ... 13 Mart 1992 Erzincan Depreminden bu yana tam 1297 gun sonra. Yani 2 Ekim 1995 gunu.. Evrensel potansiyel tehlike "DEPREMIMIZI" salt geldigi gunlerde anunsar ve agIIlar isek, elimiz ayag1m1z birbirine dolamr, ona karsr her zaman oldugu gibi zor duruma dii§erek mahcup oluruz. Bu olumsuzlugu yasamak istemiyorsak; gelmezden once hazirhgumn yap1p ontenitmiz: almanuz gerekmektedir. l§te o zaman olumsuzluk ortadan kalkar hatta "DEPREMiMIZI" mahcup bile edebiliriz. Erzincan depremini; Deprem bilimcileri (Sismologlar), yer bilimcileri, ilgili meslek odalan nefesleri yettigince ancak birkac gun tarnsabildller. llgisizhk, belli surec sonrasi "OLAY!" unutturdu, Ardmdan baslatilan ihale depremleri ile olay tamamen giindemden dii§iiriildii. Ta ki bir gece ansizm depremimiz Dinar'a gelinceye dek... Dunyada bazi seylenn "ILK!" bulunamamisnr. Depremin ve lms1zhgm da .. llki bulunamayan seyin "SONU" bulunamad1g1 icin, bunlann verdigi zararlan onlemeniz zorlasu .. Depremle lmsizl!gm birbiri ile ne ilgisi var demeyin. Bir kere en belirgin yanlan; lkisinin de "EVRENSEL VIKICI" oluslandir. Bu iki evrensel y1k1cm111 basi-sonu belli olmad1g1 lcin, yok etmeniz son derece olanaksiz. Bunlann yikiu gii~lerini, dolayisi ile yikunlanm azaltmaruz olasi, eger surekli gundemde tutarak, onlem gelistinneye ~ah§IISa!lIZ .. Hirsizhk ve deprem kavramsalhgi arasinda bir il~kinin kurulmasma anlam veremiyebilirsiniz. Fakat. KAOTiK bir yapunn olusumunda, benzesen ortak bir isleve sahip bu iki olgu butunlestiklerlnde, "DOGAL DEPREMDEN" daha etkin ve tehlikeli "VAPAV BiR DEPREMIN" yaraticilan olduklanm gozlemleyebilirsiniz. Depremin Dinar saldrrganhgmdan soma, yazih ve gorse! basmumzda, sekiz sutuna manset, Bu iki kavramm, yani "Deprem ile Hirszm" oteden beri bir kensorsiyum (Ortak Ginsun) lcinde olduklan savlan islenmeye baslandi Ozellikle devletin hirstz, yani "VAPAV DEPREM" yandasr oldugu savlanna yer verildi. Ko§e yazarlannuz surekli benzer dogrultularda konunun uzenne gittiler. Ornegin Cumhuriyet'te Deniz Som "Vaziyet" adh kosesinde "Hrrsizlar, husizlarla i§birligi yapanlarl Husizhklan gormezlikten gelenler. Yargilansm ... 11 diyerek adeta "HIRSIZLIGIN" yapay depreme olan katkisun deklere ederek somutlastirmisnr. Elbette basm bu hmizltg1 deklere edip ortaya cikaracaktir ki "Deprem felaketini yapay depremleri ile daha da yogunla§ttran" suclular saptanip cezalandinlsm. Evet suclular saptansin ve cezalandmlsm .. Arna nasil; bunu hirsizhg1 deklere ederek yapamazsirnz, Hnsizi deklere etmek zorundasirnz .. Kim hirsiz? ... Salt sekiz sutuna manset olan MOTEAHHITLER mi? Ozel sektore pe§ke§ cekilmek istenen "Devletcllik" anlayisr IDI? Vine yatinmlan yetersiz bulunarak, kamusalligt ozellestirmeye cahsan hukumetler mi? Konut politikalarmm yetersizltgim bahene ederek, konut somnunu - devletin hazine arazilerinde - kendi kendine cozmeye cahsan vatandas mt? Kentin VARO~LARINDA gecekondu sektOrii olusturarak, depreme malzeme "fay kusaklan" yaratan, gecekondu kusaklanrun kent feodal beyleri mi? Yoksa bu felaket ve cirkinlik kt1§ag1, siyasi cikarlanrun "POTANSIYELt" olarak goren SIYASILERIMIZ Ml? Bilerek veya bilmeyerek surekli kendtmizden birseyler ~alduan bizler mi? Ama~h veya ama\SIZ; Viiriitmeyi, Varg1y1, Vasalan i§letemeyen veye i§letmiyenler mi? Vada; iilke topraklanmizrn tamamrna yakmrnm deprem bOlgesinde yer almasma kar§m, onlem geli§tirmeyen veya geli§tirmeyen ilgili sorumlular m1? Ekonomik zorlugun girdabmda ya§am sava§J veren, "Tek giivencesi, zaman zaman paras1 bittiginde bor~ ald1g1 odacIS1 olan" MUHENDISLER Ml, Miihendis daire ba§kanlan veya §Ube miidiirleri mi? Voksa miihendislerin ve diger teknik ~ah§anlarrn OCRETLERINI iyile§tirelim iMO ANKARA SUBESi BULTENi 21 Kcsim 1995 dendiginde "ONLAR i~iNi BiLIR! Bilir. .. " diyenler mi? ... Burada; her deprem sourasi suclanarak hedef gostenlen teknik elemanlann ucrerlenne - daha dogrusu hi.iki.imetlerin onlara uygulad1g1 ucret politikalanna degmmek istiyorum. "Depremle ne ilgisi var?" Diyenler cikacaktir ... Bence eek ilgisi var .. Dinar depremi sonrasi da, her deprem sonrasi oldug gibi; Basindaki depremnameleri okurken: Melih A§tk m "A~1k Penceresinde" soyle bir yazrya gozum ili§ti: "iTD profesorlerinden Meteroloji Hocasi Eren Omay " ..... Mezun clan adam hi~bir sekilde Meteroloji Mi.ihendisligi yapmaz. 15 senedir 900 Meteroloji Mi.ih. mezun etmisiz, hi~biri meslegin; yapm1yor ... 11 A\tklama1 yukanda belirtigim "Teknik elemanlarla ilgili i.icret politikalanndaki yetersizligi \agn§tmyor. Elbette siz "Teknik elemanlan ekonomik baglamda zorluklara itecek" i.icret politikalannda marl! olursaniz "Ozdeksel yeterhligm), daha dogrusu gecnmnl saglamak icin "Miihedislik yapmiyacak" onurlu mesleginl baska mesleklere yegliyecektir. Evet bu nedenle piyasa; restoran ~leten, kisacasi Meyhaneci lnsaat Mi.ibendisleri, konfeksiyoncu munarlar, hnnci jeoloji muhendislen (amcamm oglu lsmet Rusya'da nnncihk yapiyor). Kabzimal Makina Miihendisleri ile dolu. Hatta kendi diplomasini "fazla 1 uzmemek icin" yuksek dinlenceye ahp, eczacilik diplomasr kiraliyarak piyasada "ECZACILIK" yapan meslektaslarumza rasthyabtltrsintz. Hal boyle olunca dogaldu ki: zemin etudunu finner, tesisan kabzimal, proje mi.i§avirligini konfeksiyoncu, proje uygulayicihgrm meyhaneci yapacaknr. Ba§miihendisligi de Saddam veya Saddamlar ... Ve deprem de, her geldiginde, "Levent Kirca'nm hi\ bir zaman demedigi gibi" -Kodumu Oturtacaktir- ... Bu degerlendirmeme tahihsiz bir yaklasun da diyebllirsiniz. Espirili aCI bir gercekcilik de ... Arna ortada hi~ kimsenin yadsiyaanyacag: bir olgu var; 0 da depreme kars: aymazliglffiIZ ve suskunlugumuz ve de zavalhhg1m1Z ... Deprem korkunc ve acunasiz .. Hakhsimz hersey gi.ilmece konusu olabilir, ama deprem ve sonrasi asla .. Sizin §akanIZ olabilir ama depremin sakasr yok. Nerde, ne zaman, nasil geleceginl bilmeniz olanaksiz, depremi onceden kesinlikle kestiremiyorsunuz. Bu baglamda en geli§m~ sistemleri kurm U§ ulkeler bile yanilgiya dusebillyor, ornegm, 17 Ocak 1995 Japonya - Kobe deprem oncesl, yorenin sismik olarak aktif ohnad1g1, dolayisi ile §iddetli bir deprem beklenmedlgi saptamasi yapihmsn, Pakat sonrasmi hepimlz biliyoruz. Onbinlerce ev yikildi binlerce insan oldii. Bu nedenle Afyon Valisinin "Kandilli Rasathanesi bizi yamln" demesinde ben hata gormuyorum. Benim hatali buldugum: 6teden beri mevcut ah§kanhg1mIZ clan; "lnsanlanmizi dinlemeden" iceri tikmaktir ... Dinar depreminde msanlannnz disanda 22 iMO ANKARA ~UBESi BULTENt I tutabilirdik. Cunku japonya-Kobe ornegt tum ~1plakhg1 ile onumuzde idi. Deprem bildirim teknolojlsinden bizden kat ve kat ustun [apon Rasathanelerinin bile yantlabildig], bu nedenle Rasathanelerimizin yarulabilecegini di.i§i.inememek gercekten buyuk bir eksiklik. Hele ki yaniln bahanesi ile "Kusurlannnzi" ortmeye cahsmak ve olayi geciktirmek icin insanlarumzt eve kitilitleyip uzerlerine de "Deprem" aracillg1 ile betonlann y1g1lmasma sebep olmak ise aymazhgunuin 360 derecesi. Eger "DEPREME DEPREMEK GiBi BAKAMAZ VE DEPREME OYKUNMEZ iSEK, deprem ile yasamayi ogrenmez isek; depreme surekli hazuliksiz ve onlemslz yakalauacagiz. Bu evrensel ger~ekligi tum di.inya i.ilkeleri ozellikle iilkemiz hi\ bir sekilde gozardi edemez ve etmemelidir. Deprerne karsr yigit olmahyiz, cunku yigitlik bir dakika daha dayanmaktrr (Norve~ atasozi.i). Cesaretli olmahyIZ; yada korkularm seni yonetir (Fas atasozii). KorkulanmIZ tehlikelerden ~ok olrnamahdu (Latin atasozi.i) ~i.inkii; tehlikelerin korkulanndan ~oktur ... Arna her §eyden once "Bu olgularla birlikte" siirekli ara§tmp, depreme kar§I olan sava§IIDIZI -Hergi.in artuarakyogunla§t1rmahy1z. Yine i.izerine basa basa soyli.iyorum: Ozellikle i.ilkemiz ~ok daha duyarh olmak zorundadu. Dziilerek belirtmek isterim; Dlkemiz bu konuda 'TIBET"ten daha az duyarhdrr. (iinkii TiBET; Fransa, Yunanistan ve ~iii ile birlikte uluslararas1 bir giri§ilil ba§latarak1 i.ilkesinde "Depremin onceden bilinebilmesi \ah§rnalan i\in" Deprem Laboratuvan kurma a§amasrna girdi (17 Ekim 1995 Milliyet). Depremin hi\ §akas1 yok dedik, evet bu nedenle hi~bir ihmah affetmemi§tir. Deprem bilimini ne kadar geli§tirirsen geli§tir; a\1gm1 buldu mu indirir! Ornegin : Japonya, dort bi.iyi.ik tektonik (yer katmanlan hareketi ... ) plakanm "Avrasya, Pasifik, Amerika ve Filipinler'in" bulundugu ve Sismik (Sarsmt1sal) olarak son derece hareketli bir bolgede yer almasma kar§rn; Giineybat1 bblgesindeki onlemi "Tokyo'nunda yer ald1g111 kuzey bolgesinde olmad1g1 i~in "Kobe kentinde 17 Ocak 1995 sabah meydana gelen 7,7 bi.iyiikli.igiindeki Hyogo-Ken Nanbu Depremi" 5500 ki§inin oliimi.ine, 40.000 binanm ytk1lmasma 6.000 binanm yanmasma neden olmu§tur. Bolgenin !mar i\in 100 milyar gerekli, iiretim ve ticaret kay1plan ile birlikte bu rakam 400 milyara ula§maktadl!. Boylesi bir yi.ikiin altmda degil geli§mekte clan i.ilkeler, gel~m~ i.ilkeler bile altmdan kalkamaz. Onun i~in en ufak ihmalin depremde yeri yoktur. Burada bir §eye dikkat ~ekmek istiyorum: Kobe kentsel planlamadan yoksun geli§mi~ bir bolge; i~ i\e ge~mi§ ki.i~lik sanayi ve yerle~im b6lgeleri ile yiiksek binalann yanmda, doldurulan deniz i.izerinde yani si.ini araziler i.izerinde in§a Kcsirn edllmis agu sanayi ve liman tesisleri kent plansuhhnm urunler; i§te Kobe'de "Deprem bunlan yerle bir etmi§. Fakat aym dolgu zemin uzerinde yapilan, ancak 30-50 mt derinliginde kaziklarla saglam zemm tabakalanna basan yapilann hicbirinl deprem yikamamts. Aym olcekli bir depremin lstanbul'u ve Bogazim, lzmu Korfezt'ni ne hale gettreceglnt soylemeye gerek var mi' Yapay fay hatti "Gecekondu Kusaklan", zenginlerimizin sermaye tapmaklan (Gokdelenlshanlan), yine zenginlerimizin bogaz satolan, "Allah gecinden versin zenginlerimiz cebinden vermesin" yerle bir olur. Evet bizde japonyadaki gibi, salt yoksullann evini degil zenginlerin evini de y1kar deprem, ~nkii OZELLiKLE lstanbul'umuzun kent yapilasmasi deprem aynmi yaptumayacak kadar "KAOTIK" bir yapida ... Kobe'deki felaketin bir nedeni de son zamanlarda japonya genelinde; "Cok kath binalann ust katlannda daha fazla kullanun alani elde etmek i~in "Yatay yuk dayanunun saglayan PERDE DUVARLARI'm arada kesmelerinden dogan ara kat cokmelen. .. Yani tasiyicr sis tern siireksizligi yaratnus Japonlar. ~oyle ki; Yatay deprem kuvvetleri binalan en fazla alt katta etkiliyor ve yuk tesirleri uste dogru aguhkla birlikte azahyor. Yatay yuk dayannm (cok kath bmalarda) perde duvarlarla sagamyor. Ancak bu elemanlann temelden canya siirekli olmasi depreme karsi yapi tasanmmm en temel kurali [aponlar "Yukanda beurtngun gibi ust katlarda daha fazla kullanun alaru elde etmek icin perdeleri arada kesmisler, bu nedenle ara kat cokmeleri yasannus. Burada sunu vurgulamak isterim; japonya -ki 1981 yihnda deprem yonetmeligini onemll revizyondan gecirerek, yapi tasanm-: larmda kullanilan deprem kuvvetlerini artmmstir - KOBE'de bu batalan yaparak felaketlere neden olabiliyorsa; lyi niyet I durustluk ve samuniyetin "Deprem y1kicwgm1 azaltmada" ne denli etkin bir unsur oldugu anlaalmaktadu Olkelerde niyetlerin cozumlemesl yapilsa bizlerin ne kadar sanssiz oldugu ortaya ctkar gibime geliyor .. Erzincan'da deprem sonrasi goruntulerle, Dinar depremi sonrasi goruntuler ayru Degi§en birsey yok; Doga felaketinden eek, yapay felaket gorunumlen. "Ulkemizde deprem bclgelerinde yapi tasarhyan ve uretenler eger betonarme kolonlarda etriyenin ne i§e yarad1gm1 idrak edememislerse, perde duvarlann deprem dayanunmda vazgecilmez elemanlar oldugunu ogrenmemislerse, "Aln diikkan - iistii daire" binalann yumusak zemin katlanrnn depremde neden kolaylikla ~oktiigiinii anlayamamularsa, boylesi aci sonuclar gelecektede de bizleri beklemektedir. (Dinar Sonrasi, TMMOB-iMO basin acik.) lyi niyet ve iyi muhendisllk, .. lste bu iki olgu, depreme kars: kismen de olsa etken iki unsur ... lyi niyet gerekli, cunku malzeme calmayacaksm, caldinnayacaksm, iyi miihendislik 1995 gerekli, ~iinkii projeyi deprem cektncesine (RISK) gore hamlayacak ve aym dogrultuda uygulatacaksm. Iste [aponya bu iki olgu butununde yasama ge~irdigi projeler sayesinde 2030 katli binalan 7,2 deprem §iddetinden koruyup ayakta tutabilmektedir. Bugiin 1923 deki Tokyo felaketindeki 140.000 olum 40.000 inecek bir miihendislik basansina donii§mii§tiir. Ulkenuz, Alp kivnm sisteminin ve buna bagh olarak Kuzey Anadolu kink ku§agmm uzerindedtr. Calrsmalan bitme asamasinda oldugu icin, halen saghklr bir sekilde deklere edilmeyen "GENEL DEPREM HARITASI" cok cnemli fay zonlarmdan (Deprem anmda yuzeye yayilan siddet etkinlik ~izgisi) olusuyor. Dogu Anadolu fay zonu (Hatay - Van arasi) Kuzey Anadolu Fay Zonu (Marmara'dan gecer ve iilkeyi kapsat) Ban Anadolu GRABENLERI (Cokme cukuru .. ) ve Kuzey Dogu Anadolu Fay Zonu. (T. lnsa Dergisi, Sayi 134-~.<;.) Tiirkiye ozellikle Kuzeydogu Anadolu klilk ku§ag1 ile yani doguda Varto'dan ba§layan, Erzincan, Re§adiye, Niksar, <;erke§, Bolu ve Adapazan'ndan ge~erek, Ege'ye uzanan fay ku§ag1 ile adeta, biiyiik ve tek a~1khkh tek kiri§li ve o kiri§i ortasmda bulunduran koprii gibi. Ostelik bu kopriiniin kuzey bat1 konsolunda "Kuzey Anadolu Fay hattmrn Kuzey Marmara baseni iizerinde" Istanbul gibi depremin doyuma ula§abilecegi Kaotik bir kent var. lnsan iirkiiyor, birgiin bu kir~ ortasmdan kmlacak diye .. Veya bah konsolundaki lstan- · bul dii§ecek diye. Tiirkiye en az, deprem odaklan; Japonya ve Amerika kadar depreme kar§I sava§~l olmahdlI bu nedenle ... Diinya depreme kaI§1 sava§1mm1 1920'lerden soma ba§latt1. Depremi ya§ammm bir par~as1 olarak kabulu etme zorunlulugundaki Japonya bile, deprem miihendisliginin teknolojiye donii§iimiinii daha dogrusu depreme dayamkh in§aat kavramm1 "1923 Tokyo felaketinden" sonra geli§tirdi ve deprem yonetmenligini bundan sonra giindemine aldi. Bu da gosteriyor ki; insanhk, depreme kaI§1 sava§ml ge\ ba§latIDI§ .. Olkemiz insam ise yeni yeni ba§latma ugra§!Ilda. ~u an ge\erli olan ve pek begenilmeyen deprem yonetmeligi 19'75 te hamlanm1§. Olkemizde bu baglamda yeterli ve s1ki bir \ali~ma yok diyebiliriz, \iinkii yukanda degindigim gibi Tibet'li bile bizim oniimiizde ko§uyor. Olkemizde en ciddi ve gii\lii ~ah§may1 (BiRILERi BELK! MESLEK ~OVENiZMi OLARAK DEGERLENDIREBILIR .. ) TMMOB ln§aat Miihendisleri Odas1 yapm1~tu. Evet; iMO istanbul ~ubesinin iistiin gayretleri ile olu§turulan "0<;0NCU ULUSAL DEPREM MUHENDiSLiGt KONFERANSI" deprem ara~tumalan yakla§1mmda ciddi bir boyuthir. U\iincii deprem miihendisligi konferans1; Deprem miihendisligi konularmm uluslararas1 boyutta giincel kalmasma ve giderek artan bir yogunlukta ara~hrllmasrna yo! a\1yor olmas1 sevindirici. Sevindirici fakat iMO ANKARA SUBESi BULTENi 23 Kcsrrn 1995 bu bildiri ile yetkililer kendilerini ne kadar yonendlrdiler. lste orasi dii§iindiiriiciidi.ir. Bakml Sayin Prof. Dr. lhsan MUNGAN'in konferansla ilgili degerlendinnesme: ... Konferans basansi ile, Turkiye'nin deprem muhendlsligi konusunda bilim dunyasmda, onculuk gorevi yi.iklenebilecegini kamtlamutir .. O~iincii ulusal deprem muhendisllg! konferansi, ulkemizdeki cok dii§i.indiiriicii bir ~eli§kiyi de him \Iplakbg1 ile gozler onune sermistir, Bir yandan seckln bilim adamlarumz deprem problemlerini bilunsel yontemlerle uluslararasi duzey de inceleyip ~ozi.imlerken, diger yandan pek cok yapinm, hicbir munarhk ve muhendislik hizmeti gonneden, deg-ii betonarmenin depremde nasil davrandignn, betonarmenin ozelliklerini bile bilmeyen usta ve kaltalar tarafmdan insa edilmesi oulenememektedlr. Gecekondular ve kli~iik iusaata okanlan aflar ise bu tehlikenin onlenmesi bir yana, her gecen gun daha fazla buyumeslne yo! acmaktadu ... " (Cumhuriyet dergi say1424) Say111 Mungan'm belirledigi hatalar giderildiginde elbette deprem siddetlnl azaltmaz ama kesinlikle, depremin etkisini azaltacaknr. ornegtn gehstirdiklerl deprem mi.ihendisligi / teknoloj isi ile [aponya ve Amerika depreminin etkisini her gecen gun azaltmaktadirlar. Tokyo'yu yok eden 8,3 Richter ol~egindeki 1923 Kanto Depremi 140.000 oli.i vermlsti Bugun bu saymm 40.000 - 60.000 lerde kalacagi savlanmaktadrr. Vine 3000 kisinin oldiigii 1906 Cahfornia'daki San Fransisco Depremi ayru ~iddeti (8,3) ile, bugi.in bu saymin cok altma dii§ecegi soylenebtlmektedir. Bu da gostenycr ki deprem hi\ bir zaman onlenemlyecektir. Ancak etkisi azalnlabtlecektlr. Biz ise ne yazik ki "aymazhgumz siirdiigu muddetce" etkisini arnracagiz. Bahn -deprem bilimini geli§tirm~ ulkelere, orada 6 §iddetinde bir deprem, salt duvar catlanyor, fakat bizde "DOST <;:ATLATIRCASINA" degil 6 §iddeti 4,5 §iddetinde bir deprem, kolon ve klrislen yani blnayi "PATLATIYOR" ... eee ... Ne de olsa erkek toplumlu bir ulkey iz, bizim 4,S'gumuz tabi ki onlann 6's!lldan kuvvetli olacak. Biz derinllglne degil depremi yuzeysel ele ahyoruz, yani gelislguzel, afaki ... Bogazi~i Oniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Arasnrma Enstitusu'nun hamlad1g1 "DEPREM KILAVUZUNA" §dyle bir bakalnn, Deprem oncesi yapilacaklann ilk girisinde "Kitap raflanm, dolaplan, aynalan, 1s1tJc1 cihazlan devrilmeyecek sekllde sabitleyip" diye devam ediyor. Biraz abartih olacak ama kimse kusura bakmasin .. SiZ lstanbul'da veya Ankara'da bir gecekondu evinin duvanna her hangi bir esyayi basitlestirecek kadar ~ive cakmaya kalksarnz, degil duvan, evi y1kars1111Z, boylesi gii~hi duvar degil gecekondu da, betonarme binalarda bulmak zor. Once duvannuzi munendtslik olusumu (Formasyon) ile hazirlayalun sonra kilavuzumuzu ... Deprem oncesi ve sirasmda 24 iMO ANKARA SUBESi BULTENi gerekli bilgiyi kimse yadsiyamaz ama oncellkle bilinmesi ve yapilmasi gerekenler sorumlu ve yetkililerce yasama gedrilmesi gerekmektedir. Salt iiniversitelerimiz degil, konu uzmani bilim adamlannnz da olaya biletek veya bilmeyerek yuzeysel I geli§igiizel bakmaktadirlar zaman zaman. Ornegin Taha Akyol 2 Ekim 1995 gunu, kosesmde deprem uzmam Nuray Aydmhojfu'nun onenlenne yer vermis "Herkes evine saglam, tercihen celikten bir masa alsin, bir deprem olursa alnna s1gmmak i~in .. .'' -Pes dogrusu: Depreme dayaruksiz binalara, depreme dayarnkh masa ... Evet, depreme dayamkh bina degil de masa dusunuyoruz. Burada sayin uzman: ~eligin kalitesi ve masamn ebadun unutmus. Ornegtn be§ ki§ilik ailenin deprem masas1 ebad1 ne olmahd!I ... vs ... Tiirk~emiZ yeni bir TERIM kazand1. KiriZ masasmdan soma DEPREM MASASI... di.i§i.inebiliyor musunuz bir evde deprem anmda herkesin ortadaki tep deprem masasma kO§U§turmas1111 .. Resmen ikinci bir deprem ... Art1k berkesin bir deprem masas1 olmahdu. Hatta degil evi, deprem masas1 olmayanlara klz bile vermesinler. Herkes biit~esini art1k deprem masas1 i~in zorlamah, yolda rastlad1grn1zda "Hayrola, ~ofuk ~ocuk nereye boyle?" diye sordugunuz bir arkada§m1z;11 Abtiillatifler, kendilerine bir deprem masas1 alm1~lar, hayulamaya gidiyoruz .. " dediklerinde bunlar ne diyor, kafay1 m1 yediler diye" dti§tinmeyin. Eskiden deprem anmda, depremden konmmak i~in "UZMANLARIMIZ" kiri§ altlarm1, kolon yanlanm onerirlerdi. Belli ki uzmanlanmJZ da kiri§ ve kolonlanm!Za gi.ivenilmiyecegini anlami§lar. Deprem masas1 bence deprem biliminin geli§tiginin gostergesi... Giiliiyoruz, evet giiliiyoruz beyler : Pencerelerden, raflardan, avizelerden uzak durmas1 isteniyor insanlardan. Saglam bir kap1 kiri§inin altmda durun deniyor insanlara. <;:arp1k kentle§me yiiziinden, %70'inde miihendislik bulunmayan tstanbul'da saglam kap1 kiri~i bulmanm olanaks1z oldugu binalann; penceresinden, dolaplanndan ka~san ka~ yazar. c;:unkii k1smen de olsa nerede ve ne bi.iyiikli.ikte olacag1 bilinen depremin, ne zaman olacag1 kesin bilinemiyor. Bu nedenle bizi ne zaman yakalayacag1 belli olmayan depreme kar§1 deprem miihendisligi ile kar§1 koymak zorundayJZ. Bu zonmlugu hissetmedigimiz siirece "Sol ayag1 karmcalanmca Avrupada, sag ayag1 karmcalanmca Tiirkiye'de deprem olacag1111 soyleyen" RICHTER Hussam11 dinlemek zorunda kalmz. Ya ayag1 kanncalanmaz ise .. 0 da babt1m1Za ... RICHTER OL<;:EGiNl (A~1ga ~1kan enerji ol~iisti) degil MERCALLl ol~egini (Meydana gelen hasann ol~iisii) disipline etmek olasi. Bu nedenle bu gi.ine dek ~e§itli onlemler dizisi sunuldu insanlara. lnsanhgm; "Enerji - Kentle§me - c;:evre Egitim - Bilgi l!eti§im - Saghk Sava§lan" ile kendisini 21. Kcsnn 1995 Yiizy1l savaslanna haz1rlad1g1 c;ag1m1Z surecinde, oncelik vermesi gereken "Deprem Savasi" Icm bilinenin disinda pek farkli olmayan onenlen siralamak istiyonun. ONERlLER birimleri - donanunlan ile birlikte - olusturulmali ve ham bekletihnelidir. 8- Aym tasra birimlerinden bir tanesinde insanlan; deprem oncesi ve sonrasi olasr tehlikelerin algilanabilmesi ve kendi boyutunda bireysel c;ozi.im gehstirebilmesi icin "Gerekli bilgiyi alabilecek" egitilll si.irecine sokmahdir. 1- Benim gozleinledigun kadan ile, ilgili akademisyenler, bilim adamlan arasinda bir Ilettslmsizllk mevcut. lnsanlara depremle yasaina kulturunu verebilecek akademisyenler ve bilim adamlan arasmdaki bu sorun kaldmlmahdir. 9- lnsaat sektorunde cahsan vasusz ~c;iler, insaat surecinde santiyelerde deprem konusunda ve depreme dayarnkh bina in§a yontemlen konusunda bilgilendirecek calismalarla egi- 2- Sivil savunma orgiitii benzeri, dogal deprem ve diger dogal afetlerden korunma sivil orgutlenmesine gidilebilir. Bu baglamda insanlan aydmlatip egiten halkevleri orneginde, deprem egitim evleri olusturulabilir, 10- Proje yapim ve uygulayicilarma "Deprem Bilgi Belgesi" (Sertifikasuna sahip olmalanni saghyacak egitim surecrnden georilme zorunlugunun kurumsallastmhnasi baslanlablllr. 3- Gemilerde "Deniz kazasi anmda" kullanilmak uzere bulundurulan sandal ve can sunidi vb. gibi deprem ku§ag1 uzenndekt her evde 11<;ad1I11 bulundurulmasi saglanmahdu. Deprem masasi onerlslnden daha mannkh bir oneri olsa gerek, Cunku Dinar da insanlar masasizhktan degil cadusizhktan dolayi felaket anuu yasadilar. 4- Ulkeuiizde 50.000'e yakin Insaat miihendisi mevcut, bemen hemen tamamma yakuu: deprem miihendisligi ve depreme kars: geli§tirilmi§ teknoloji bilgisinden yoksundur. Bu nedenle insaat muhendlslljinde yer alan ve banda bash basina ayn bir miihendislik dah olan dersler (SU-YOL-DEMIR YOLU vb. gibi dersler) kaldinlarak yerine, deprem muhendisligi ile ilgili derslerin zorunlu kilmmasr gerceklestirilebilir. Veya mezuniyet sonrasi deprem uzmanhg1 egitimi yayginlastmlabillr. Master boyutunda gibi ... 5- Teknik uygulama sorumlulan yani eski adiyla fenni mesullann yetkilerini artmna kosuluyla, ilgili kamu kuruluslanna kars: sorumlu "Yapi Polisi" kimligi ile islevleudmlebillrler. Bunlar denetim yetkisine sahip kiliuarak, ozellikle konut-yapi kooperatifleri ve yap-sat insaatlann teknik uygulama ve pro]e denetimleri yapilarak ilgili Belediye, Bay111d1Ihk Bakanlig: ve IMO'ya rapor edihnesi gerceklestirilebilir. Yani bir sekilde yap: polisi veya profesyonel mi.ihendis kurumsalhgma gidilebilir. 6 Depreme dayarnkh insaat malzemesi uretim merkezleri olusturulmah. Bu baglamda ozel sektor desteklenmeli, ozeudtnneti ama oncehkle denetlenmelidir. Yiiklenicilere bu malzemeleri kullanma zorunlugu getirmeli. Malzemeler Baymdtrhk birim fiyatlanna almmalidir. Depremin evrensel bir tehlike olmasi nedeniyle, bu baglamda uluslararasi standartlann yakalanmasi icm, uluslar arasiiliskiler yogunlasnn} mahdu 7- 6zellikle fay zoulanndaki devletin tum cahsma birimlerinde, bilhassa okul ve hastanelerinde deprem acil yardun tileb ilir ler ... 11- Yukanda belirledigim gibi tum yapilasmalara muhendislik bilimi ve yer bilimi biitiinliigi.inde bakma zorunlugu ile birlikte, ozellikle ozel yapilasmalarda: Universtte, Belediye, Baymdirhk bakanugmm ilgili birimleri ile ma! sahipleri arasmda kesintisiz bir diyalogun kurulmast saglanmahdu. 12- Deprem m iihendisligi yaygmla§tHilarak belli si.irec;lerde odakla~malan saglanarak, projelerin vizelendirilmelerinde etkin kilmmas1 gerc;ekle§tirilmelidir. 13- Proje denetim kurumsal!Jg1 "Projelerin vizelendirilmesi boyutunda" ele ahnarak Odalar arasmda olu§turulacak komisyoolarm vizeleodirmede son ve etkin kurum niteliginde i§letilmesi saglanabilir. 14- Yap1la§ma da her tiirlii sigortanm yaygmla§tmlmas1; Ornegin, yiiklenici, giivenlik ve kalite sigortas11 projeyi yapan mi.ihendisin de; Miisleki risk sigortas1 yaptumas1. Ya da kesinlikle bina sat1§lan ile birlikte iskana ac;1Jmas1 yap1lmahd1r. 15- Eger bunlann hie; birini yapam1yacaksak giin gelecek olii . insanlanm1z1 degil olii kentlerimizi sayma yok edilmi§ligimizi ya§ayabiliriz. Bu nedenle diyorum ki giiniimiiz popiilaritesi 6zelle§tirme sald1Iganhgrn1 ya§ad1g1m1Z §U giinlerde, gelin; Yap-Sat ile Yap-Kap niteligindeki Konut-Yap1 Kooperatiflerini "Devletle§tirelim" evet bunlan ya devlet yapsm yada; nerede ise hiikiimetleri kurma, yikma gibi tasarrnflara sahip olan "Ticaret ve Sanayi Odalan" kadar; TMMOB biinyesiude olu§turulacak; "Ba§ta ln§aat Miihendisleri-Mimarlar Odas1 ile, zamanla olu§turulmas1 gerek Deprem Miihendisleri Odasrnrn" yetkili kurullan ile ilgili bakanhk birimleri yap1la§mada tek ve yetkin kurnlu§ haline getirilsin? Evet "Ticaret Sanayi Odas1" hiikiimetleri, biz de binalan kurahm. 11 11 11 11 Biri c;1k1p; yap1larl. "Deprem mi y1k1yor yoksa insan mi" diye anlams1z ama c;ok anlaml! bir soru sorsa; HER iKISi DE DERiNI!. .. iMO ANKARA ~UBESi BULTENi. 25 Kosrrn 1995 OkuyucuMektuhu Her afetten sonra insamn akhna bazi seyler geliyor. Berum de Dinar depreminden sonra bazi dusuncelenm oldu. Onlan sizlere aktannak lsnyorum. Malumunuz oldugu uzere her turlu insaatm bir betonarme ve munari projesi vardir. Bu projeleri de belediyelerin imar unidurluklerl tasdik eder. Bir de bu projelerin insaat esnasinda teknik sorumluluklanm yuklenen fenni mesuller vardir. Malsahibi proiesini cizdinr, fenni mesulu bulur. Belediyenin tastikinden sonra insaata baslar. Temel derlnlig! i~in civar insaatlara bakihr. Subasman seviyesine gelindiginde Belediye'den onay alum. Bu onay eek zaman yerine gitmedeu veya gidilemeden verilir. lnsaat boylece surer gider. Fenni mesul gostenlen salns sadece parasmi ahr. lusaan gormez, Hatta ma! sahibi fenni mesulu tanunazl, Bunu tahkik icin Ankara'daki her hangi bir insaata gidip sormarnz kafidir saninm. Bir hakim arkadasunm ncasi uzerine gittigim Ulus'ta ki buyuk bir insaatta ben buna §ahit old um. <,:oziim Ne Olmahdu? Bence bunun cozumunu iMO bulmahdir. lnsaat yapnran her sahrs hatta kurum bir proje parasi odemektedir. Aynca fenni mesul parast Odemektedir. Odamiz oyle orgntlenmell ki bir ufak kasabadaki en kucuk projeleri dahi kendisi yapsm. Bumm icin norm projeler yapilabilir. Mimaride ufak tefek deg~iklikler yaptlabilir. Hatta imar planlannda parselasyonlar nonnlastmlabillr. Pro]e parasmi IMO ahr. Buyuk binalar icln temel etut raporu istenir. Gerekirse IMO bu etudu de yapar veya yaptmr. lnsaann kontrolu belediyelerde bulunan yetkili muhendislerce yapihr. Elektrik ve makina tesisatlan da yine yetkili miihendislerce yapihr. Fenni mesuller de bu muhendisler olur. Yetkiyi alan sorumlulugu da yiiklenir. Fenni mesuliyet parasi da belediyeye odenir. Kucuk kasabalardaki insaatlardaki ilce veya illerdeki teskilat tarafindan kontrol edilir. Kontrolda ~ah§acak muhendislerin de herseyden once egitilmesi gerekir. Bu gorevide ilgili muhendis odalan yuklenmelidir. Ben soyle dusunuyorum: Ben insaat miihendisi isem bu ulkede binalar, yapun ve proie hatasmdan veya az malzeme kullanmaktan cokuyorsa benim IMO'da varsa, benim ve Oda'mm bu i§te bir eksikligi bir kusuru vardu Pro]e burosu olan meslektaslanmm bana kizmamalanrn diliyorum. lMO'ya proielen de onlar cizerler. Bir uyeniz olarak dusuncelenmi dile getirdun. Takdir sizlerin, sevgi ve saygilar sunarun Vural SELCAN TMMOB iN~AAT MUHENDiSLERi ODASI ANKARA ~UBESi SEMPOZYUM "END0STRiYEL ATIKLARIN iN$AAT SEKT0R0NDE KULLANILMASI" 29 - 30 KASIM 1995 MiLLi KUTUPHANE KONFERANS SALONU * Sempozyum'a kanlrm lcln delege ucref almmayacaktlr. Tum uyelerimiz davetlidir. 26 iMO ANKARA SUBESi BULTENi BiLiRKi~iLiK BA~VURU DUYURUSU Saym Uyemiz Odarmzca, 2942 say1h Kamulasnrma Yasasmm 15. maddesi uyannca her yrl uyelerlmizin oturdugu yere gore, her i1 i~in en az 5, en cok 15 ki~ilik di.izenlenen karnulasnrma bilirki~i listeleri valiliklere gonderilmektedir, Aynca sozlesrne uzlasmazliklan, bina insaan, ozel yapilar, sulama ve liman insaatr, demiryolu, kopru ve hava meydanlan lnsaati, trafik ve i~ guvenligi (rapi islerinde) zemin ve temel konulannda ozel olarak bilirki~i listeleri olusturularak valiliklere bildirilmektedir. Bu amacla a~agida yazil: sartlan yerine getirerek basvuruda bulunan uyelerimiz arasmda bilirkisi listeleri olusturacaknr. Bilirki~ilik i~in en ge~ 30 Kasun 1995 Persembe gunune kadar subemize yazih basvuru yapilmahdu, 1- 1995 yih odentisi 600.000.- TL'smm, varsa ge~mi~ yillar odentlleri subemize odenmis olmahdir, 2- Aynca uyemiz : a) Kamulastirma listesinde Ankara'da yer almak isterse 5.000.000.- TL b) Kamulasnrrna listesinde Ankara disrndaki illerde yer almak isterse 3.000.000.- TL c) Oiger listede yer almak isterse 1.500.000.- TL. tutanndaki "Bilirkisilik Basvuru Ucretinln" bilirki~iliginin duyurulmasi, listelerin hazirlanmasi, basilmas: ve postalanmasmdaki gerekli harcamalan karsilamak uzere Odarruz subesine yanrrms olmalan gereklidir. 3- Basvuruda adaylarda ararulacak nitelikler : a) Meslekte en az bes yrl deneyimli olrnak, b) Son i.i~ yrl icinde Oda Haysiyet Divanmdan ceza almarrus olmak, c) Oda'ya aidat borcu bulunmamak, 4- Odenti ve Bilirkisillk Basvuru Ucreti ile ilgili odeme belgesinin fotokopilerini basvuru formuna eklemeleri gereklidir. Onbes kisiden eek basvuru olan illerde karnulasnrma listelerinde yer almayan uyelerimizin basvuru ucretleri listelerin kesinlesmesinden sonra kendilerine iade edilecektir. Yukanda belirtilen kamu gorevini yerine getirmek isteyen ti.im uyelerimlzin basvurmasi dilegryle bilgilerinize sunanz. Saygilanrmzla. iMO ANKARA ~UBESI YONETiM KURULU NOTLAR: 1- ~ubemizce Afyon, Ankara, Bartm, Bolu, Cankm, Corum, Eskisehtr, Kayseri, Kastarnonu, Kmkkale, Kir~ehir, . Nevsehir, Sivas ve Zonguldak illerinde bilirkisi listeleri olusturulacagmdan, uyelerirnizin basvurulanni buna gore yapmalan uygun olacaknr. 2- Bilirki~i i.icretleri ve odentiler iMO Ankara ~ubesinin 138665 no'lu posta ceki hesabma gonderilrneli ya da sube veznesine yatmlmahdrr, BiLiRKi~iLiK BA~VURU FORMU TMMOB lnsaat Miihendisleri Odasi Ankara Subesl Baskanhgma Tarih: I I 1994 ANKARA A~ag1da belirtilen konularda ve ilde bilirkisillk yapmak istiyorum. Geregi icin arz ederim. Saygilanmla ODASiCiLNO ~UBE NO ADI SOYADI ........................................................................... BiLiRKi~iLiK KONULAR! : (Kamulasnrrna dismda en fazla bir konu isaretlenebilir) 0 Kamulasnrma D Sozlesme Uzlasrnazhktan (Bina.ln~at:I, bzel Yap1Iar) 0 Sulama ve Liman lnsaan 0 Yo!, Demiryolu, Kopru ve Hava Meydanlan lnsaan 0 Trafik, i~ guvenligi (rap; lslerlnde) 0 Zemin ve Temel BiLiRKi~i OLARAK GOREY ALACAGINIZ iLDEKi ADRESiNiZ i~ TEL EV TEL BUGUNE KADAR <;ALI~TIGINIZ KURULU~LAR VE YAPTIGINIZ GOREVLER ....................................................................................................................................................................................... EKLER 1- Bildirilen odentnun, odeme belgesinin fotokopisi 2- Bllirkisllik basvuru i.icreti odeme belgesinin fotokopisi. imza A I --~...-..JJ 'V'e~3.2p Hakediste Profesyonel Cozum IHakedi~lerinizin i;iltznda Ezilmeyin ! ,/ ,/ ,/ Ke§if Duzenlerne Mukayeseli Ke§if Ihzarat Giri§i ,/ ,/ ,/ Demir Metraji ,/ Atasman Defteri ,/ Nakliye Miktar Tesbiti ,/ Hakedis Icmali Hakedis Arka Kapag1 Birim Fiyatlar ,/ ,/ lhzarat/Imalat Oranlan Ye§il Defter . ,/ Metraj Defteri ,/ ,/ ,/ Nakliye Tutanaklan ,/ Malzeme Fiyat Farklar1 ,/ Hakedis Carsaflan ,/ Fiyat Analizleri Diger Birim Fiyatlar Seridopri Tammlan 0 Online yardim menlileri,300 sayfadan fazla kullarum kilavuzu ile kolay kullarum. 0 Genis dokum yelpazesi icerisinde, size ait laymetli zamamn korunmasi icin Fiyat Tutanagi.Nakliye Tutanagi gibi formlann sizin adiruza hazirlanmasi ve Dokumlerin yazicidan almmadan once ekranda gosterilrnesi. 0 Grafik Raporlama imkaru; Hakedis raporlan,imalat raporlan, Nakliye raporlan, Kesfe Gore Gerceklesme raporlan. 0 Yazicidan alacagimz dokumlerinizde kendi formlanmzi tarumlarna imkaru, lOOO'den farkli yazici secenegi. 0 Diger Birim Fiyatlar (TCK, DSi, MSB, Koy Hizmetleri, iller Bankasi.Dl.H 'a ait Birim Fiyatlar ve Analizleri), Aynca kendinize ait Birim Fiyat-Analiz dosyasi yaratma irnkaru. Profesyoneller FARKl .. IDIR SiN-DE im~. Taahhiit ve Tic.Ltd.,Sti. Necatibey Caddesi 82/7 KIZILAY - ANKARA ProKET Bilgi Islem Tic.Ltd.~ti. Telefon : (312) 315 2360 (312) 229 6848 Fax : (312) 315 2360 - KONU Iii iN~AA'f IUUllENDiSLElli ODASI ANKAllA ~UBESi • • • KASIM '95 ETKINLIKLERI SUN AN Iii TARIH ve SAAT EGiTiM SENiMERi "Kamuda Verimlilik" Yer : Iller Bankasi Gene\ Mtidtirliigii Dr. Deniz BOYOKKILIC Ha lit SUiCMEZ · Nurdogan ARK1$ 3 Kas1m 1995 i 14.30 TMMOB SOYLE~iLERi ''Siirdiiriilebilir Turizm ve K1y1 Alanlan Yonetimi" Remzi SONMEZ · Saffel ATiK (TMMOB ~ehir Planctlsn Odas1) 3 Kas1m 1995 i 18.30 ''Her Pazartesi" EDEBiYATCILAR KONU~UYOR Akif K URTULU~ 6 Kas1m 1995 i 18.30 KONFERANS ''Depreme Dayan1kh Yap1 Tasanm1 ve Depremde Hasar Gormti~ Yapilann Onsrnn ve Gti9lendirilmesi" in~, Y. Mtih. Nejat BAYOLKE AFYON · Ticaret Odas1 8 Kasun 1995 I 14.30 ORON TANIT!M SE~10NERi ''Epoksi Tamir Har9lan" SiKA-DETEKS A.$, KIR$EHiR ·Grand Hotel Terme JO Kasun 1995i18.30 TMMOB SO YLE~iLERi "Telekominikasyon Politikalan" Yurdakul CEYHUN · Haluk GERAY (TMMOB Elektrik Mtihendisleri Odas1) 10 Kasm 1995I18.30 ORON TAl'·nTlM SEtvllNERi "Epoksi Tamir Har9lart" SiKA-DETEKS A.$. iMO Lokali · KAYSERi 11 Kssm 1995115.00 $iiR GECESi "Biletler iMO Ankara $ubesi'nden temin edilebilir" Genco ERKAL Yer: AST 14 Kasun 1995/19.00 KONFERANS 'Dinar Depremi Video ve Slayt Gosterimi" in~. Y Mtih. Esat YARAR Ticaret Odas1 Konferans Sslem- ESKiSEHiR 17 Kas1m 1995 i 14,00 Ii Ii ~ f.',~ B I I l~'~ , t ,d) 1; ~~~ di ... , ' Alpay DURDURAN (Yeni K1bns Partisi Gn. B~k.) Arif H. TAHSiN (Em. Ogretmen · Send ikac1) 21 Kasm l 995 i 18.30 KONFERANS "Dinar Depremi Video ve Slayt Gosterimi" in~. Y Mtih. Esat YARAR KIR$EHiR - Grand Terme Hotel 24 Kasm 1995 I 18.30 TMMOB SOYLE$iLERi "Elektrik Sektortintin Durumu" Teoman ALPTORK (TMMOB Elektrik Miih. Odas1 Ba~kani) KONFERANS "Dinar Depremi Video ve Slayt Gosterimi" in~. Y Mtih. Esat YARAR iMO Lokali · KAYSERi 25 Kasm 1995/15.00 "Her Pazanesi" EDEBiYATClLAR KONU$UYOR ibrahim KARAOGLU 27 Kssm 1995 / 18.30 EGiTiM SENiMERi "Kamuda Verimlilik" Yer : T.C.K. Gene\ lvliidiirliigu Dr. Deniz BOYOKKILIC Halit SUiCMEZ · Nurdogan ARK!$ 28 Kasm 1995 / 14.30 KONFERANS "Kibns'm Dtinti ve Bugmu" '1' I 24 Kasun 1995 / J 8.30 NOT: Ankara'daki etkinliklerimiz Selanik Cad. 17/11 Kizilay ·ANKARA adresindeki Teoman OZTilRK KONFERANS SALONU'nda yapilacaktir, Tel: 419 38 81- 418 92 79 Fax: 417 42 85 ~~