Çaylık Ocak 2015
Transkript
Çaylık Ocak 2015
55 10.000 BİZ 16 ÇAYKUR’UN AYLIK YAYINIDIR. Ocak 2015 • Sayı 20 % 217.684 RAKAMLARLA 742 KONUŞUYORUZ 151.029 TON 129 179.000 30 % KURU ÇAY SATIŞIYLA REKOR KIRDIK 228.877 [sunuş] ÇAYIN ALTIN YILI OLDU BU BAŞARI HEPIMIZIN 2014 yılında 628 bin 410 ton yaş çay aldık. 118 bin 573 ton kuru çay ürettik. 204 bin 758 çay üreticisi, çay tarımı yaptı. 4 bin tonun üzerinde ihracat yaptık. 151 bin 29 ton kuru çay sattık. Çaylık alanımız 759 bin 146 dekara çıktı. Hasat dönemi boyunca 204 bin 758 üreticimiz çaylıklarında özenle hasat ettikleri çayları Çaykur’la paylaştılar. Eksperiyle, teknisyeniyle, memuruyla, işçisiyle yaklaşık 10 bin çalışanımız bu çayları seçti, işledi, paketledi. Bütün bu süreç boyunca, öncesinde ve sonrasında da, kalitesinden yüzde yüz emin olduğumuz çayımız keyifli sohbetlerimize eşlik etti. Biz ektik, biz topladık, biz ürettik… Çaykur’un en sevilen, en güvenilir, en kaliteli çay markası olmasında her birinizin emeği, katkısı var. Büyük Çaykur ailesinin her bir ferdine, katkıları için ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Hedeflerimiz büyük. Çaykur’un uluslararası pazarda da aynı başarıyı yakalaması için elimizden geleni yapacağız. Tüm gücümüzle “Turkish Tea” markasının bilinirliği için çalışacağız. Bu hedef doğrultusunda bizleri daha zorlu yollar bekliyor. Daha çok çalışacağız, daha verimli çalışacağız, çayımızı ve Çaykur’umuzu daha çok sahipleneceğiz. Her yeni yılla birlikte daha da büyüttüğümüz hedeflerimize ulaşacağımıza yürekten inanıyorum. Saygılarımla… İmdat Sütlüoğlu Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü OCAK 2015 [3] [busayıda] 6 8 2014 özel r e l i k e içind BEYAZ ÇAYI HASAT ETTIK S. S. 6 S. PAZAR PAYIMIZI YÜZDE 50’NİN ÜZERİNE TAŞIDIK S. 12 “SEVGİ MARKASI” OLDUK 14 ÇAYKUR YÖNETIM KURULU BAŞKANI VE GENEL MÜDÜRÜ İMDAT SÜTLÜOĞLU S. 12 14 16 18 20 22 24 26 27 28 29 30 31 32 34 36 38 42 44 46 47 48 50 52 54 55 56 Pazar payımızı yüzde 50’nin üzerine taşıdık Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu: “Hedefimiz ‘Turkish Tea’ kalite markasını oluşturmak” “Sevgi markası” olduk Beyaz çayı hasat ettik Çaya arkadaş geliyor: Stevia 2014 yılı hasadında 628 bin 410 ton yaş çay aldık Organik çay alımını 8 kat artırdık Göreve gelindiğinden bu yana ihracatımız yüzde 100 arttı Güneydoğu’da milyonlara ulaştık Seyirlik paketleme fabrikamız yolda… Yeni senede yeni ambalaj Serendem ile Türkiye’nin lezzet durağı olacağız Türkiye’nin 49’uncu büyük şirketiyiz Esnafımız çayı beyaz perdede anlattı Rize çay için buluştu Enerji verimliliğinde dev adım 7 bin 600 ton/gün kapasiteye ulaştık “didi” atakta Çayın geleceği için 12 önemli proje Çayın 90 yıllık tarihi 2014 medya şampiyonu Çaykur Çaylık 20’nci sayısında… Çayı doğru bilgiyle tanıttık Çaya “artı” kattık Deniz Alkaç: “didi sektöre ciddi bir hareketlilik getirdi” Minik hayatlara dokunduk 2014’te de sporu destekledik Tuluyhan Uğurlu’dan Çaykur’a özel beste Rize festivallerinin de çayı olduk GÖREVE GELİNDİĞİNDEN BU YANA İHRACATIMIZ “HEDEFIMIZ 8 ‘TURKISH TEA’ KALITE MARKASINI OLUŞTURMAK” 22 YÜZDE 100 ARTTI S. OCAK 2015 Yayın Yönetmeni Süleyman Pınarbaş (Genel Müdür Yardımcısı) Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Necla Yeşildağ (Basın ve Halkla İlişkiler Şube Müdürü) YAYIN KURULU Süleyman Pınarbaş, Yavuz Sütlüoğlu, Aycan Totkanlı, Necla Yeşildağ, Ülkü Karaosmanoğlu, Belgin Demirer, Mine Türkün, Mehmet Kaptan Erbaş, Cansu Cangöz, İkbal Erdoğan Karçe YAYINLAYAN Ülkü Karaosmanoğlu (Yayın Danışmanları) Belgin Demirer Özer Sayın (Editör) Metin Özkan (Sanat Yönetmeni) Ahmet Akgül (Grafik Tasarım) Seyit Göktepe (Redaksiyon) Mehmet Kaptan Erbaş (Fotoğraflar) atakta [4] Sahibi ÇAYKUR Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü adına İmdat Sütlüoğlu (Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür) Kesişim Yayıncılık ve Tasarım Hizmetleri A.Ş. Gülbahar Mah. 5. Yıl Sk. Profilo Plaza D Blok No: 4 Kat: 2 Mecidiyeköy / İstanbul Tel: (0212) 337 51 99 BASKI VE RENK AYRIM Elma Bilgisayar ve Basım 0 212 697 30 30 36 OCAK 2015 [5] [2014özel] 2014 YILINDA PAZAR PAYIMIZI YÜZDE 50’NİN ÜZERİNE TAŞIDIK • Yatırımlar ve yakıt değişikliği projelerimiz 151 bin 29 ton kuru çay sattık sonucunda yüzde 80 oranında enerji tassarruf eder hale geldik. Yeni yatırımlar ve fabrikalarımızdaki çalışmalar sayesinde günlük üretim kapasitemizi 1000 ton artırdık; toplam 7600 ton/gün kapasiteye ulaştık. • Adı imparatorlarla anılan beyaz çayda ilk hasadımızı yaptık; çok yakın gelecekte piyasaya sunacağımız 370 kilo beyaz çay ürettik. • Organik çay alımımızı 8 katına çıkardık. • Beyaz çayımızın kansere umut olduğu dünyaya duyuruldu. Bu konudaki bilimsel “2014’TE BAŞARILARIMIZI SÜRDÜRDÜK” 2012-2014 İTİBARIYLA PAZAR PAYI TRENDI Sektörünün en büyük oyuncusu ÇAYKUR İSO 500’e göre; geçen yıla kıyasla dört basamak çıkarak Türkiye’nin en büyük 49’uncu kuruluşu olduk. [6] OCAK 2015 56,0 % 54,8 54,0 % 48,5 52,0 50,0 % 46,7 48,0 46,0 44,0 42,0 EKİM 2012 EKİM 2013 EKİM 2014 • Lovemarks 2014 Araştırması’ndan, halkımızın çay kategorisinde aşkla bağlandığı marka olarak çıktık. • 55 ülkeye ihracatla, dünya markası olma yolunda büyük ve emin adımlar attık, yurtdışı tanıtım çalışmalarımızı ivmelendirdik. • İhracatımızı yüzde 30 artırdık. • Yaş çay alım miktarımız 628 bin 410 ton olarak gerçekleşti. • 118 bin 573 ton kuru çay ürettik. • Çayın 90 yıllık tarihini kitaplaştırarak, çayın hafızasını tutan bir kaynağı yeni nesillere kazandırdık. • Güneydoğu’da kesintisiz sürdürdüğümüz çalışmalarımız sonucunda çayımızın sağlığa katkılarını kitlelere anlattık, kaçak çaya karşı önemli başarılar kazandık. çalışmalar devam ediyor. • Bölgemizin gelir kaynaklarını çeşitlendirmeyi hedefledik, şekerin tüm zararlarından uzak stevia’yı yetiştirerek ilk hasadını yaptık. • Ambalajlarımızı yeniledik, ürün kalitemizi paketlerimizde de öne çıkardık. • Medyadaki tüm mecralarda liderliğimizi koruduk. Çay sektörüne dair haberlerin yüzde 82,5’i Çaykur’la ilgiliydi. • En son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatılmış, aynı zamanda turistik bir durak olacak İyidere Paketleme Fabrikamızın temelini attık. • 18 tesisimizi yeniledik. • Rize ve çevresinde katkılarımız hız kesmedi. OCAK 2015 [7] [2014özel] ÇAYKUR YÖNETIM KURULU BAŞKANI VE GENEL MÜDÜRÜ İMDAT SÜTLÜOĞLU “Çay üreticilerimiz, 2014’te tarihlerinin en güzel dönemini yaşadılar. Çok güzel fiyatlar ile peşin ödeme yaparak çay aldık. Randevulu sistemle, çay alımında yaşanan kargaşa, sıkıntı ve problemler ortadan kalktı. Vatandaş çayını rahatlıkla topluyor ve maddi-manevi karşılığını alıyor.” “BIZ ÇAYI çok sevdik, çay da bu toprakları çok sevdi. Yani karşılıklı bir aşk doğdu” sözleriyle çayın Türk toplumundaki yerini tarif eden Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, Türk çayının tahtını daha da yükseklere çıkarma hedeflerini açıkladı: “Amacımız Türk çayını markalaştırmak, ‘Turkish Tea’ olarak bir kalite markası oluşturmak, çayı kültürüyle birlikte ihraç ederek mevcut pazarlarını geliştirmek”. Çaykur Genel Müdürlüğü’nde düzenlenen basın toplantısıyla İmdat Sütlüoğlu, Çaykur’un ve sektörün 2014 yılını değerlendirdi, 2015 hedefleriyle ilgili şu bilgileri verdi: ÇAYKUR’UN SEKTÖR VE TÜRKIYE EKONOMISI IÇIN ÖNEMI “Şu anda, doğrudan ve dolaylı olarak 2.5 milyar TL gibi bir kaynak, çay sayesinde bölgeye giriyor. Çay bölgenin ekonomisinin temeli, Çaykur da sektörün omurgasıdır. Çayda getiri çok yüksek olduğu için, diğer ürünler de yerlerini çaya terk ettiler. Türkiye bugün dünyanın beşinci büyük çay üreticisi… Siyah çayda ise dördüncü büyük çay üreticisiyiz. Toplam tüketimde dünya beşincisi, kişi başına tüke- [8] OCAK 2015 timde dünya birincisiyiz. Hâlen Ordu ile Artvin illeri arasında 759 bin 146 dekar alan üzerinde 204 bin 758 üretici çay tarımı yapıyor. Çaykur’un yıllık çay rekoltesi 600-650 bin ton civarında. 2014 yılında tüm Karadeniz Bölgesi’nde 1 milyon 258 bin ton yaş çay üretimi yapıldı. Üretim bir önceki yıla göre 82 ton arttı. Özel sektör dâhil üretilen kuru çay miktarı ise 230 bin ila 250 bin ton arasında. Bunun yaklaşık 125-135 bin tonu Çaykur tarafından üretiliyor. Çaykur’a ait 45 çay fabrikası, bir paketleme fabrikası, iki üretim bölge müdürlüğü, yedi pazarlama bölge müdürlüğü, 143 bayi, Anatamir Fabrikası, Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü bulunuyor. Bünyesinde çalışan yaklaşık 10 bin personel ve hayatı çaydan doğrudan etkilenen 1 milyon kişiyle Çaykur, bölgenin en önemli ekonomik gücü durumunda ve ilk 500 sanayi kuruluşu içinde 49’uncu sıradaki konumuyla çay sektörünün en büyük ve lider kuruluşu. Çaya verilen emek, 2014 MediaCat’in Ipsos işbirliğiyle gerçekleştirdiği Lovemarks araştırmasında karşılık buldu, tescillendi. Kendi kategorisinde en yüksek skoru elde eden Çaykur, en sevilen çay markası seçildi.” “HEDEFIMIZ ‘TURKISH TEA’ KALITE MARKASINI OLUŞTURMAK” 3 BIN 500 IŞÇI ALACAĞIZ “Çaykur’a bu yıl, mevsimlik 4 bin 300 işçi almak için bakanlığımıza talepte bulunduk. Bakanlığımızdan gelen yazıda 3 bin 500 işçi alabileceğimiz kesinleşti. Şu anda bu konuyla alakalı teknik çalışmaları başlattık. Bu sene yaş çay sezonuna kadar eksper, teknik eleman de dâhil olmak üzere 3 bin 500 işçiyi kadromuza katacağız.” OCAK 2015 [9] [2014özel] “didi” BAŞARISI ÜNIVERSITELERDE OKUTULABILIR ŞIMDI SIRA, BIR DÜNYA MARKASI OLMAKTA Dünyada çay ziraatı yapılan diğer ülkeler sıcak iklim kuşağındalar. Bazılarında haşere türü 100’e kadar çıkıyor. Haşere zehiri kullanarak çay üretebiliyorlar. Çay, kuru sistemle üretilen bir ürün. Suyla ilk kez, demlendiği sırada temasa geçiyor. Dolayısıyla zehirli maddeler çay içerken vücuda giriyor; kansere, kalp ve damar hastalıklarına neden olabiliyor. Ziraatında ve üretiminde hiçbir kimyasal kullanılmayan bizim çayımız ise doğal haliyle organiğe çok yakın. Organik gübre kullandığımız takdirde tamamı organik olur. Çaykur olarak en büyük projemiz, çayımızın tamamını en kısa zamanda organik hale getirmek. Böylece hem kendi insanımıza en güzel çayı içireceğiz hem de rakipsiz bir ürünle dünya pazarlarında çok güçlü bir yer edineceğiz. Bu yıl itibarıyla yaklaşık 40 bin dekar alanda organik çay tarımı yapıyoruz. Organik çay tarımı faaliyetlerini gönüllülük esasına dayalı olarak yürütüyoruz. Organik Hemşin, Organik Rize siyah çay ve Organik Zümrüt Rize yeşil çaylarını yurtiçinde pazarlamanın yanı sıra uluslararası zincir GNC ile başlattığımız işbirliğiyle organik çay ihracatının kapısını araladık. Organik çaylar başta olmak üzere katma değeri yüksek ürünlerle çay çiftçisinin gelir ve refah seviyesini yükseltmeyi hedefliyoruz. 55 ülkeye ihracat yapıyoruz. Amacımız, Türk çayını markalaştırmak, ‘Turkish Tea’ olarak bir kalite markası oluşturmak, çayı kültürüyle birlikte ihraç ederek mevcut pazarlarını geliştirmek. [10] OCAK 2015 Pazara verildiği Haziran 2013’ten bu yana soğuk çay pazarını %150 oranında büyüten ve sektördeki dünya devleri arasından sıyrılan “didi”, Türk tüketiciler tarafından hızla sahiplenildi. Çaykur, daha önce ‘ice tea’ olarak adlandırılan ve yalnızca üç büyük metropoldeki tüketici kitlesiyle sınırlı kalan bu içeceği ‘soğuk çay’ diyerek tüm Türkiye’ye sevdirmeyi başardı. 2013 sonu itibarıyla 40 milyon litre satılan “didi” ile ülkemize güçlü bir marka kazandırdık. Ürün ve ambalaj çeşitlendirmesine gittiğimiz 2014 yılında ise bir önceki yılın üzerine çıkılarak 60 milyon litre “didi” satıldı. “didi” ile gazlı içeceklerden de ciddi bir pazar payı aldık. Üretime bir fabrikayla başladık, üç fabrikayla devam ediyoruz. Yurtdışından da çok yoğun ve ciddi talepler alıyoruz. Çocuklarımıza müteşekkirim. Çünkü soğuk çayı en çok çocuklar seviyor ve büyüklerine de sevdiriyorlar. Biz de çok sağlıklı olmasına son derece dikkat ediyoruz. Koruyucu kullanmıyor, korumayı pastörizasyonla sağlıyoruz. Glikoz şekeri değil normal şeker kullanıyoruz. Özellikle çocuklara yönelik 250 mililitrelik soğuk çaylarımız, konsantre meyve içermektedir. ÜRÜN GAMIMIZI GENIŞLETIYORUZ Verimli çay tipleri yetiştirmek ve çayı çeşitlendirmek hedefiyle Atatürk Çay Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü laboratuvarlarında çalışmalarımız kesintisiz sürüyor. Organik çay, yeşil çay, beyaz çaydan sonra, aynı iklim şartlarında yetişebilecek tarım ürünleri üzerinde araştırma yapıyoruz. Bu araştırmaların en önemlilerinden biri, dünya piyasasında katma değerli bir ürün olan stevia’nın bölge şartlarına adaptasyon çalışmalarıydı. 2015 YENILIKLERLE DOLU OLACAK BEYAZ ÇAY ÜRETTIK Yaklaşık yedi yıldır beyaz çay üretiminin nasıl yapılacağı konusunda belirli bir birikim edinmiştik. 2014’te ilk defa Çaykur markası altında satışını yapabileceğimiz belli miktarlarda beyaz çay üretebilmek için üreticilerimizden uygun nitelikte hammadde aldık. Üreticilerimizi, nasıl ve hangi şartlarda ürün toplayacakları konusunda hızla bilinçlendirdik. Alım fiyatını kg başına 300 TL olarak ilan ettik. Sezon sonunda 1531 kg tomurcuk çay alımı gerçekleştirdik. Ambalajlama aşamasına gelindi. HUZURLU BIR HASAT YAŞATTIK 2013 yılında, çay sektörü tarihinde devrim diyebileceğimiz randevulu alım sistemini hayata geçirmiştik. 2014 yılında ise iki önemli yenilik daha yaptık. Birincisi, üreticilerimiz çaylarını geniş zaman aralığı planlamasıyla huzurlu satabilsinler diye randevu planlamasını sabah 08.00 ila gece 24.00 saatleri arasına yaydık. İkincisi, gurbette yaşayan üreticilerimizin aile bütünlükleri bozulmasın, zaman ve ekonomik kayıpları olmasın diye daha önce sürgün döneminde farklı zamanlarda dört seferde sattıkları çaylarını isterlerse dört gün peş peşe satarak yeni sistemden yararlanmalarını amaçladık. Çok iyi fiyatlarla ve peşin parayla çay alımı yaptık. 2014, çay üreticileri için altın yıl oldu. Bizim için çok önemli olan üretici memnuniyeti 2014’te zirve yaptı diyebiliriz. Ürünlerimizde yapılan yenilikler yanında yeni tesislerimiz de inşa ediliyor. İyidere’de en son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatılmış, modern bir yeni paketleme fabrikası kuruyoruz. Sosyal ve turistik yönleri de olan bu proje, Rize’mizin ve ülkemizin marka değerine değer katacak. Çaykur’un “geleceğe yatırım” vizyonunun en güzel örneklerinden biri… Işıklı, Veliköy, Güneysu Ulu Camii ve Cumhuriyet çay fabrikalarımızın kapasiteleri de iki katından fazla arttı. Böylece günlük kapasitemiz 7 bin 600 tona ulaştı. 2015 yılında bitki ve meyve karışımı yeşil ve siyah çaylar çıkaracağız. 2015 yılı tüketici açısından yeniliklerle dolu bir yıl olacak diyebilirim. STEVIA FABRIKASI YOLDA En önemli araştırmalarımızdan biri stevia idi. Stevia’da 1 dönümden 4 ton ürün hasadı yapılabiliyor, çayda ise 1.5 ton... Çaylıkların yenilenmesi döneminde yeni bir gelir kaynağı olabilecek stevia’nın endüstriyel üretimi için mini bir fabrika kurmanın çalışmalarını yapıyoruz. OCAK 2015 [11] [2014özel] HER 2 TÜKETICIDEN 1’I ÇAYKUR’A AŞKLA BAĞLI “SEVGİ MARKASI” GERÇEK BİR KEZ DAHA KANITLANDI: ÇAYKUR, ÇAY KATEGORISININ “LOVEMARK”I SEÇILDI Lovemarks 2014 Araştırması; halkımızın gönülden bağlı olduğu, Türkiye’nin en çok sevilen markalarını belirledi. Bu yıl ilk defa araştırmaya dâhil edilen çay kategorisinde Çaykur olarak ilk sırayı aldık. LOVEMARK, tüketicinin aşkla bağlandığı, kolay kolay vazgeçemeyeceği, hayatından çıkaramayacağı, satın almak için gönüllü olduğu markaları tanımlamak için kullanılan bir kavram. Ekonomi dünyasına bu kavramı kazandıran üst düzey yönetici Kevin Roberts, tüketiciyi duygularının harekete geçirdiğini söylüyor. Tüketici kararlarının yüzde 80’inin derinlerinde duygular yatıyor. Markaların birer Lovemark haline gelebilmeleri de duygusal kararlarla oluyor. Lovemark olabilmek için sevgiyi ve saygıyı aynı anda yakalamak zorunlu bir durum. Bu iki duygu tek tek yakalanabilse de aynı markada buluşmaları zor oluyor. Çok saygın markalar mesafeli bir duruş sergilerken; çok sevilen markalar ise sadakat sorunu yaşayabiliyor. Bu nedenle, iki duygunun birbirini beslemesini sağlamak, tüketicilerin markalara bu unvanı vermeleri açısından kritik önem taşıyor. Peki, Türkiye’de durum nasıl? MediaCat dergisi, uluslararası danışmanlık şirketi Ipsos’la birlikte bu konuyu araştırdı. Yedi yıldır yapılan araştırma, 19 farklı kategorideki en çok sevilen markaları belirliyor. Araştırmaya 2014 yılında yeni kategoriler eklendi. Türk tüketicisinin hayatında yer tutan 20 kategoride en sevilen markaları öğrenmek için 21 Nisan - 6 Haziran 2014 tarihleri arasında 12-55 yaş aralığındaki tüketicilerle görüşüldü. Çaykur, yüzde 53 gibi çok yüksek bir skorla kendi kategorisinde en sevilen, “aşkla bağla- [12] OCAK 2015 OLDUK “ÇAYKUR MARKASI BIZDEN BIRI, HALKTAN BIRI. ÜZERINDE YAŞADIĞIMIZ TOPRAKLARDA ÇAY, ÖNEMLI BIR KÜLTÜR ÖĞESI.” nılan marka” seçildi. Bu sonuç, aynı zamanda tüm kategoriler arasında en yüksek orandı. ÇAYI SEYRETMİYOR, YAŞIYORUZ Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, Lovemark ödülünü alırken yaptığı konuşmada, markaya olan bu sevginin kaynağını şu sözlerle açıkladı: “Çaykur; bizden biri, halktan biri. Üzerinde yaşadığımız topraklarda çay, önemli bir kültür öğesi. Sabahın ilk saatlerinden akşama kadar içilen, herkes tarafından sevilen, olmayınca eksikliği hissedilen, insanları birbirine bağlayan bir içecek. Çaykur da Türkiye’de çayla özdeşleşmiş bir marka. Çaykur olarak, tüketicilerimizle, üreticilerimizle bağımızı koparmadan ve kültürümüzü koruyarak uzun yıllardır her eve ve her kesime çay ulaştırıyoruz. Biz çayı seyretmiyor, yaşıyoruz. Tüm bunlar da sevilen bir marka olmamız sonucuna bizi doğal olarak ulaştırıyor.” % 53 ORANINDA “AŞKLA BAĞLANILAN MARKA” Çaykur, yüzde 53 gibi çok yüksek bir skorla kendi kategorisinde en sevilen, “aşkla bağlanılan marka” seçildi. ÖDÜLÜN ÇAYKUR İÇİN ANLAMI Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu bu konuda şu noktaların altını çiziyor: “Ödülü bu sene alıyor olmamızın ayrı ve özel bir anlamı var bizim için. Bu sene, ülkemizde çay tarımının başlamasının ve Çaykur Atatürk Çay Araştırma Enstitüsü’nün kuruluşunun 90’ıncı yılı. Nesillerdir çaya emek vermiş, çaya aşkla bağlı Çaykur, halkımız tarafından bu ödüle layık görülmenin gururunu, sevincini ve sorumluluğunu taşıyor. Bu sevgiyi bir motivasyon unsuru olarak görüyoruz. Bizim çaya olan gönül bağımız, ülkemizin dört bir yanında, tüm kesimler tarafından da hissediliyor, aynı aşkla kucaklanıyor demek ki. Hedef kitlemiz çocuk, genç, yaşlı, Türkiye’nin dört bir yanındaki herkes. Anlaşılmış ve kucaklanmış olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.” OCAK 2015 [13] [2014özel] U S O L I K 2.000 DOLARDAN ALICI BULAN BEYAZ ÇAYI HASAT ETTIK 370 SADECE BEYAZ ÇAY DEĞIL, KANSERE DE TEDAVİ UMUDU ÜRETTIK Çaykur’un beyaz çayında, kanserli hücreleri yok ettiği belirlenen ‘JP53’ kod adlı madde saptandı. Bu faydayı ilaca dönüştürme çalışmaları bütün hızıyla devam ediyor. KİLO ÜRETİM YAPILDI 1.531 KİLO TOMURCUK TOPLANDI 460 BIN TL ÜRETICILERE ÖDENDI “İMPARATORLARIN ÇAYI” BEYAZ ÇAYI ÜRETTİK 2014, Çaykur’un yepyeni ürünleriyle heyecan uyandırdığı bir yıl oldu. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Rize başta olmak üzere, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde 2014 yılında ilk kez beyaz çay üretimi yapıldı. Beyaz çay üretimiyle birlikte pek çok fayda amaçlanıyordu. Beyaz çay, Çaykur’daki ürün çeşitliliğini, kurumun marka değerini ve Türk çayının dünyaca bilinirliğini artıracaktı. Dünyada “gençlik iksiri” olarak bilinen, büyük talep gören beyaz çayın üretimi bölgenin gelirini yükseltti. Randevulu sistemle gün kazanan aileler tomurcuk toplayarak ek bir gelir elde etme imkânı kazandı. Binbir zahmet ve hassasiyetle tek tek toplanan tomurcuklar 1.531 kiloyu buldu. Bu tomurcuklardan 575 kilo beyaz çay üretildi. Üreticilere beyaz çay alımı karşılığında kilosu 300 liradan toplam 460 bin lira ödeme yapıldı. Dünyada kilosu 2.000 dolardan 15 bin dolara kadar değişen fiyatlarla satılan beyaz çayın vücut direncini artırarak bağışıklık sistemini güçlendirmesinin yanında insan sağlığına diğer faydaları saymakla bitmiyor... [14] OCAK 2015 Çalışmalar sonucunda, beyaz çayın etil asetatlı fraksiyonundan elde edilen ve Rize’nin plaka numarasına atfen ‘JP53’ kod adı verilen maddenin kanserli hücreleri yok ettiği saptandı. Türkiye’de faaliyet gösteren Augustus İlaç Mühendisliği ile çay teknoloji şirketi Euro Çay, Çaykur’un doğal ve organik beyaz çayının insan sağlığına yararlarını araştırmak üzere, Çaykur Genel Müdürlüğü ile Japonya Araştırma ve Geliştirme Fonu desteğiyle bir proje hazırladı. Beyaz çay numuneleri, Japonya’nın başkenti Tokyo’daki saygın ilaç araştırma ve geliştirme üniversitelerinden biri olarak bilinen Meiji Pharmaceutical’e gönderildi. Araştırma- geliştirme birimleri Türk beyaz çayı üzerinde uzun süre laboratuvar deneyleri yaptı. Çalışmalar sonucunda, beyaz çayın etil asetatlı fraksiyonundan elde edilen ve Rize’nin plaka numarasına atfen ‘JP53’ kod adı verilen maddenin kanserli hücreleri yok ettiği saptandı. ‘JP53’ kodlu madde insanların sağlıklı hücrelerine zarar vermeden sadece kanserli hücreleri yok ediyor. Antioksidan içeriği nedeniyle de DNA hasarının onarılmasını sağlıyor. Tokyo Meiji Pharmaceutical Üniversitesi, beyaz çaydan elde edilen ve kanserli hücreleri yok eden maddeyle ilgili olarak 13 sayfalık bir rapor hazırladı. Japonya’daki klinik çalışmalarının ardından ilaç formülü oluşturma aşamasına geçilecek. Bu ilacın, hastanın hayatta kalma süresini uzatması ve yaşam standardını artırması bekleniyor. 2016’da Japonya ve ABD’deki kliniklerde denenecek, 2019’da piyasaya çıkabilecek ilaç, özellikle akciğer ve mesane kanseri hastalarına umut olacak. OCAK 2015 [15] [2014özel] ÇAYA ARKADAŞ Stevia GELİYOR “ [16] OCAK 2015 STEVIA STEVIA FABRIKASI KURMAK IÇIN ÇALIŞIYORUZ Tüm içeceklerimizi, pasta, kek gibi yiyeceklerimizi beyaz şekerin zararlarına maruz kalmadan tatlandırmamızı sağlayan stevia 2014 yılında iki kez hasat edildi; temmuz ayının ilk haftasında ve eylül sonunda… Stevia’nın dönüm başına yaş yaprak verimi, ortalama 4 ton. 2014’ün, Çaykur’un yepyeni ürünleriyle heyecan uyandırdığı bir yıl olduğunu belirtmiş, insan sağlığına olumlu katkıları açısından birbirinden değerli iki üründen biri olan beyaz çayı anlatmıştık. Çaykur’un ikinci büyük yeniliği de stevia bitkisiydi. Stevia, şekerin tadından mahrum kalmadan, sebep olduğu onlarca hastalıktan uzak durma hayalleri kuran biz insanlar için bir müjdeydi. Ama Çaykur’un peş peşe yaptığı atılımlarla, bu hayalin yanı başımızda olduğunu öğrendik! Anavatanı Güney Amerika olan, ılıman iklim bitkisi stevia, benzeri bir iklime sahip Doğu Karadeniz’e de uyum sağlaması beklentisiyle önceki yıl Rize’ye getirildi. Çaykur Araştırma Enstitüsü bahçelerine deneme amacıyla dikildi. Bir yıl merakla beklendi. İklimler uyumluydu ama acaba stevia Rize’ye adapte olabilecek miydi? Bundan da önemlisi, sert kışı geçirebilecek miydi? Bu sorulara cevap verebilmek için uzun bir süre beklemek gerekiyordu. Çünkü stevia’nın ilginç bir özelliği vardı; kış aylarında toprak üstünde bitkiden eser kalmıyordu. Dolayısıyla bitkinin tutup tutmadığını anlamak da mümkün değildi. SIFIR ŞEKER SIFIR KALORİ: ÜRETICIYE EK GELIR ” Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, stevia’nın çay üreticisine ek getirisini şöyle açıkladı: “Çaylıklarımız 60-70 senelik. Verimli ömürlerini doldurdukları için yenilememiz gerekiyor. Çaylıklar dört-beş senede yenilendiği için, bu ara zamanı stevia’yla değerlendirebiliriz. Üreticimiz bu sayede ek bir gelir de elde etmiş olur.” Rize’de de bu yaşandı. Sonbaharda toprak yüzeyinden 8-10 cm’e kadar budanan bitki, kışa doğru tamamen yok oldu, hiçbir hayat belirtisi göstermedi! O önemli sorunun cevabını almak için ilkbaharı, havaların ısınmasını beklemek gerekiyordu. Beklenen zaman geldiğinde, stevia dikildiğinden daha güçlü olarak yeryüzüne çıktı. Budanmış olduğu için ocağı daha da genişlemiş, verimi beklentileri aşmıştı. çok eski zamandan beri şeker ihtiyacını stevia’yla karşılıyordu. Avrupa’da da kullanılan stevia ancak 2011 yılında yasal düzenlemelere tabi tutuldu. Avrupa’nın gıda konusundaki hassasiyeti, uzun yıllar süren bir araştırma sürecini gerektirdi. Uzak Doğu’da, örneğin Japonya’da 1970’li yıllarda kullanılmaya başlandı. Hatta bu iki ülkede stevia’yla ilgili üretim yapan çok sayıda işletme mevcut. O işletmelerde yüzde 99’a, hatta yüzde 100’e yakın saflaştırma yöntemiyle “Revizoid A” elde ediliyor. 2014’TE IKI KEZ HASAT EDILDI Stevia hasadı bölgemiz ekolojik şartlarında iki defa gerçekleşebildi. Yılın ilk hasadı temmuz ayının ilk haftasında yapıldı. İkinci hasat ise eylül ayının sonunda tamamlandı. Stevia’nın bir dönüm başına yaş yaprak verimi ortalama 4 ton. Bin kilo yaş yapraktan 155 kilo kuru yaprak elde ediliyor. Yaklaşık 12 kilo kuru yapraktan bir kilo stevia ekstresi, yani toplam glikozit çıkarılıyor. DÜNYADA DA ÇOK YAYGIN Stevia, son beş-altı yıldır gündemde ama çok daha önceden biliniyordu. Güney Amerika’nın yerli halkı, STEVIA’NIN FAYDALARI • Tüm içeceklerinizi ve pasta, kek gibi yiyeceklerinizi, beyaz şekerin zararlarına maruz kalmadan tatlandırabilirsiniz. • Hiç kalori içermediğinden kilo vermenize yardımcı olur. • Kan şekeri seviyenizi yükseltmez, aksine, düzenler. • Dişlerde plak oluşumunu durdurur. • Vitamin ve mineral kaynağıdır. • Vücudun daha fazla kalsiyum emmesini sağlar. • Hipertansiyonu önler. OCAK 2015 [17] [2014özel] 2014 YILI HASADINDA 628 BIN 410 TON YAŞ ÇAY ALDIK YAŞ ÇAY ALIMI KARŞILIĞI ÖDEME: 873.5 MILYON TL 2014 yılı kampanya döneminde üreticilerimizden satın aldığımız 628.410 ton yaş çay karşılığında 873 milyon 500 bin TL’yi üreticilerimizin hesaplarına vaktinde, hiç geciktirmeden yatırdık. 759 BIN 146 DEKAR ÇAYLIK ALANDA, 2014 ÜRETİCİLER İÇİN ALTIN BİR YILDI 2014’TE, SON YILLARIN EN DÜŞÜK KURU ÇAY STOĞUNA ULAŞTIK: 57 BIN 363 TON [18] OCAK 2015 • 2014, havaların sıcaklığı nedeniyle çay sezonunun erken başlayacağı bir yıl olacaktı. Ancak Karadeniz’in değişken havası erken hasada izin vermedi. Çaylıklar karla kaplandı. Manzara muhteşem, ancak kar zamansızdı! Mart ayında yağan kar, yaş çayı yaktı, hasat kısa bir süre ertelendi. Bu engele rağmen verimli bir hasat sezonu yaşandı. • Yaş çay kampanyası 26 Nisan’da başladı. 15 Haziran’da tamamlanan birinci sürgün, 16 Haziran-10 Ağustos tarihleri arasındaki ikinci ve 11 Ağustos-8 Ekim tarihleri arasındaki üçüncü sürgünde toplam 628 bin 410 ton yaş çay satın aldık. • Yaş çayların bedellerini, bir sonraki ayın içinde üreticilerin banka hesaplarına aktararak ödedik. • Üreticilerimizin çaylarını geniş bir zaman diliminde satabilmesi için randevulu satış süresini gece 24.00’e kadar uzattık. • Bölge dışında yaşayan üreticilerimize kolaylık sağlamak amacıyla, çaylarını isterlerse dört gün peş peşe satabilecekleri bir sisteme geçtik. Randevulu sistem, çay alımında kargaşaya son verdi. • Çaykur’un daha işlevsel hale gelmesi ve üreticilerle irtibatının artırılması için geliştirdiğimiz “beyaz masa” uygulamasıyla çok önemli bir ihtiyaca cevap verdik. Çay konusunda her şeyin sorulabileceği bilgilendirme servisi aralıksız, 24 saat hizmet verdi. • Çok iyi fiyatlarla ve peşin ödemelerle çay alımı yaptık. 204 BIN 758 ÜRETICI ÇAY TARIMI YAPIYOR YAŞ ÇAY ÜRETIMI 82 BIN TON ARTARAK 1 MILYON 258 BIN TONA YÜKSELDI ÇAY SEKTÖRÜNÜN BÖLGENIN REFAHINA KATKISI 1 MILYAR TL 2014 YILI KURU ÇAY ÜRETİMİ 118.573 TON OCAK 2015 [19] [2014özel] ORGANIK ÇAY ALIMINI Organik çay tarımının tüm Karadeniz Bölgesi’nde yaygınlaşması adına çalışmalarımız hız kesmeden sürüyor. Organik çay üretiminin yanı sıra çay tarımında organik gübre kullanımını da teşvik ediyoruz. Son yıllarda organik üretime verdiğimiz destekleri sürekli artırarak, bölgede organik üretimin yaygınlaşması için birçok projeyi hayata geçirdik. Organik çay destekleme miktarını bu yıl 12 milyon TL’ye çıkardık. 8 KAT ARTIRDIK ÇAYKUR olarak geleneksel çay tarımına önderlik ettik. Şimdi bu gururu organik çay tarımında da yaşamayı hedefliyoruz. Organik çay tarımını da ülkemize yerleştirmek ve sanayisini geliştirmek amacıyla önderlik ediyoruz. Attığımız ilk adım, organik çay üretim havzası olarak belirlenen Hemşin’de bir fabrika kurmaktı. 2009’da üretime geçen bu fabrika için bölgedeki üreticilerden ilk etapta 3 bin ton civarında organik yaş çay alımı yaptık. Üretilen organik çayı ilk olarak 2010’da piyasaya sunduk ve gelen talep karşısında üretim alanını yaygınlaştırma kararı aldık. ÜRETIM ALANLARINI GENIŞLETIYORUZ 33 BIN DEKARLIK ALANDA ORGANİK ÇAY ALIMI HIZLA ARTIYOR İlk yıllarda 3 bin ton civarında gerçekleşen organik çay alımı 2014 itibarıyla 30 bin 11 BIN 288 ÜRETICIMIZLE ORGANIK ÇAY TARIMI YAPIYORUZ KAPSAMA ALDIĞIMIZ ORGANIK ALAN: 72 BIN DEKAR ORGANİK ÇAY DESTEKLEME MİKTARI 12 MİLYON TL Bu karar doğrultusundaki çalışmalarımız devam ediyor. Organik çay üretiminin geleceğimiz açısından çok önemli olduğunu her fırsatta vurgulayan Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, üretim alanlarının hızla genişletilmeye çalışıldığını kamuoyuna duyurdu. Bugün gelinen noktada 33 bin dekarlık alanda organik çay tarımı yapılıyor. Organik çay üretimi sınırlı olduğu için Türkiye genelindeki talebi karşılamıyor. Bu da gelecek dönemde çok daha fazla alanda organik çay üretimi yapılacağı anlamına geliyor. ORGANIK ÜRETIMDE IŞBIRLIKLERI Çaykur olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı başta olmak üzere üniversite ve enstitülerle işbirliklerini geliştiriyoruz. Karadeniz Tarımsal Araştırma Müdürlüğü ve Atatürk Çay Araştırma Müdürlüğü’yle birlikte çay atıklarının organik gübre olarak değerlendirilmesi yönünde çalışma yürütüyoruz. Bu kapsamda, siyah çayın işlenmesi aşamalarında açığa çıkan atıklar organik gübreye dönüştürülüyor. Hazırlanan ilk örneklerin Çay Araştırma Enstitüsü’nde incelenmesiyle çevre kirliliğinin önüne geçilmesine destek veren projede elde edilen organik gübrelerin bitkileri de olumlu yönde etkilediği tespit edildi. ORGANIK YEŞIL ÇAY FABRIKASI ÇAYKUR’UN ORGANIK YEŞIL ÇAY FABRIKASI KURULMASINA YÖNELIK ÇALIŞMALARI DA DEVAM EDIYOR. İLGILI IDARI VE TEKNIK ÇALIŞMALARIN ARDINDAN 2015’TE HEM ÇAMLIHEMŞIN HEM DE İKIZDERE FABRIKALARIMIZDA ORGANIK YEŞIL ÇAY ÜRETIMINE BAŞLANMASI PLANLANIYOR. SON 3 YILDA ORGANİK ÇAY ÜRETİMİ ALANI 3 BİN DEKARDAN 33 BİN DEKARA ÇIKTI tona yaklaştı. [20] OCAK 2015 OCAK 2015 [21] [2014özel] GÖREVE GELİNDİĞİNDEN BU YANA İHRACATIMIZ YÜZDE 100 ARTTI 55 55 ÜLKEYE IHRACATLA DÜNYA MARKASI OLMA YOLUNDA BÜYÜK VE EMIN ADIMLAR ATIYORUZ... ABD BAE Türk çayını dünyaya tanıtma arzusu ve sorumluluğuyla çalışmalarını sürdüren Çaykur, 2015’te ihracatta büyük bir atılım daha yapmaya hazırlanıyor. İhracatını yeni yılda yüzde 100 oranında büyütmeyi hedefleyen Çaykur, altı kıtaya birden çay ihraç edecek. Türk çayının kendine has lezzetini, tazeliğini ve doğallığını milyonlarca insana ulaştıracak olan Çaykur bu konuda gerekli altyapı çalışmalarını da tamamladı. Görüşmeler yapıp müşteri iletişimi konusunda önemli adımlar atan, sağladığı işbirlikleriyle dağıtım ağını güçlendiren Çaykur’un birbirinden lezzetli ve sağlıklı çayları 2015’e damgasını vuracak. K.K.T.C. FRANSA AFGANİSTAN ARNAVUTLUK TÜRKMENİSTAN İNGİLTERE SUUDİ ARABİSTAN ALMANYA RUSYA AVUSTRALYA 100’DEN FAZLA ÜLKE “didi” IÇECEK AZERBAYCAN KANADA İhracatta 2015 yılının bir KAZAKİSTAN diğer önemli atılımı da “didi”yle yapılacak. SİNGAPUR JAPONYA BOSNA HERSEK “didi” nin yeni yılda 100’den fazla ülkeye ulaştırılması hedefleniyor. KIRGIZİSTAN İSVİÇRE HİNDİSTAN GÜRCİSTAN Bu kapsamda ilk hedef 15 milyon “didi” ihracatı... SURİYE HOLLANDA IRAK HONG KONG [22] 2015 IHRACATINDA HEDEF: YÜZDE 100 BÜYÜME ABD FRANSA BAE K.K.T.C. AFGANİSTAN ARNAVUTLUK SURİYE AVUSTRALYA JAPONYA TÜRKMENİSTAN İNGİLTERE ALMANYA RUSYA SUUDİ ARABİSTAN AZERBAYCAN KANADA KAZAKİSTAN SİNGAPUR BOSNA HERSEK İSVİÇRE GÜRCİSTAN HİNDİSTAN HOLLANDA IRAK HONG KONG KIRGIZİSTAN GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ ORGANIK İHRACAT ARTACAK Organik çay tarımı faaliyetlerini gönüllülük esasıyla yürütmekte olan Çaykur; Organik Hemşin, Organik Rize Siyah Çay ve Organik Zümrüt Rize Yeşil çaylarını yurtiçinde pazarlamanın yanı sıra uluslararası bir zincir olan GNC ile başlatmış olduğu işbirliğiyle dünyaya da tanıtmış oldu. ÇAYIMIZI TANITMAK IÇIN GLOBAL FUARLARDAYDIK… • Dünyanın en büyük uluslararası organik tarım fuarlarından biri olan BioFach’ta yer alan standımızda, yeşil ve siyah organik çaylarımızı sergiledik. • Fransa’nın başkenti Paris’te düzenlenen SİAL Gıda Fuarı’nda Türk çayını tanıttık. • Kanada’nın Montreal kentindeki Uluslararası Gıda, Gıda Teknolojileri, Otel - Restoran Ekipmanları Fuarı’ndaki ürünlerimizle ziyaretçilerin büyük beğenisini kazandık. • Çay ve içecek sektörü temsilcilerini buluşturan Global Tea Expo ve Beverage İstanbul Fuarı’na damgamızı vurduk. ÇAY KÜLTÜRÜ İHRAÇ EDECEĞİZ Türk çayını dünyaya tanıtmayı ve ‘Turkish Tea’ olarak bir kalite markası oluşturmayı hedefleyen Çaykur, ürünlerini çay kültürüyle birlikte ihraç ederek mevcut pazarlarını daha da geliştirmeyi sürdürecek. Türk çayının kendine has kültürünü dünya genelinde tanıtmak için birçok çalışmaya imza atan Çaykur; uluslararası fuarlara katılarak, tadım çalışmaları yaparak ve altın varaklı bardak gibi bütünüyle bize mahsus kültürel değerleri ön plana çıkararak yurtdışındaki bilinirliğini en üst düzeye çıkaracak. 2014 YILINDA 4 BIN TONUN ÜZERINDE İHRACAT GERÇEKLEŞTİRDİK GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ OCAK 2015 OCAK 2015 [23] [2014özel] ŞANLIURFA’DA... 58068 67465 76449 73105 92117 70286 54276 39187 49840 21263 20592 32291 39916 41405 66036 19609 6218 DİYARBAKIR 2574 7426 ŞANLIURFA 2385 78526 TOPLAM: 555.059 16507 11638 29155 16355 51481 17616 15912 34175 7373 9531 10635 AYLAR 209995 485796 238621 262854 260670 274131 119260 ADANA 35521 151971 185401 240011 204445 238936 190047 186765 199254 TOPLAM: 2.075.378 170623 113809 14301 43976 76247 166589 377606 77617 134082 109655 206976 TOPLAM: 2.417.974 128213 612290 142950 21563 54504 17243 42066 12816 38565 18293 57501 ARALIK KASIM EKİM EYLÜL AĞUSTOS TEMMUZ HAZİRAN MAYIS GAZİANTEP NİSAN TOPLAM: 766.532 2013 MART MIKTAR/KG 2014 TOPLAM: 988.866 ŞUBAT OCAK ARALIK KASIM EKİM EYLÜL AĞUSTOS TEMMUZ HAZİRAN MAYIS NİSAN 2013 MART MIKTAR/KG 2014 137063 AYLAR 138681 117960 % 100 BÜYÜDÜK 7864 7554 ÇIKARDIK, BAZI İLLERDE 31718 TOPLAM: 122.311 8389 8250 11348 9286 9216 13981 2013 TOPLAM: 548.737 TOPLAM: 183.637 AYLAR AYLAR ARALIK KASIM EKİM EYLÜL AĞUSTOS TEMMUZ HAZİRAN MAYIS NİSAN MART ŞUBAT OCAK ARALIK KASIM EKİM EYLÜL AĞUSTOS TEMMUZ HAZİRAN MAYIS NİSAN MART ŞUBAT OCAK 2015 2014 OCAK [24] • Satış noktalarında yapılan tadım çalışmaları ile yaklaşık 1000 kişiye ulaştık. 2013 % 42’YE ÇAYKUR ekiplerimiz, Güneydoğu Anadolu’nun kaçak çay alışkanlığını Doğu Karadeniz çayından yana değiştirmek üzere gece-gündüz çalıştı. Tadımlar yaptırdık. Kaçak çayın zararlarını, Türk çayının yararlarını anlatan videolar, afişler, broşürler hazırladık. Bölgede 2 bin kişiyi kapsayan bir araştırma yürüterek kaçak çayın sağlık üzerindeki etkilerini saptadık. Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Mardin, Batman, Siirt’in yanı sıra Akdeniz Bölgesi’nde de Adana ve Mersin’de tadımlar yaptırdık. Emeğimizin karşılığını da aldık. Güneydoğu’da pazar payımız yüzde 36’dan 42’ye çıktı. Kaçak çayın da içinde bulunduğu “diğer” çaylar toplamı ise yüzde 37’den yüzde 34’e geriledi. Dağılım etkinliğimiz ve perakende noktada bulunurluğumuz da arttı. İşte araştırma şirketi Nielsen’in raporu... BATMAN’DA... MIKTAR/KG PAZAR PAYIMIZI GENELDE %36’DAN -Kaçak çayın da içinde bulunduğu “diğer” çaylar toplamı yüzde 37’den yüzde 34’e geriledi. -Dağılım etkinliğimiz ve perakende noktada bulunurluğumuz arttı. • 120.048 haneye Altınbaş Çayı hediye ettik. • 567 satış noktasına çalışma hakkında bilgi verdik. • Mağaza içi tadım aktiviteleri ile 9.534 kişiye çay ikramında bulunduk. • 28 farklı kahvehanede 18.160 kişiye çay ikramında bulunduk. • Yerel TV’lerde Fatma Çelik ile “Sağlık Sohbetleri” gerçekleştirdik. MIKTAR/KG 2014 ŞUBAT Kaçak çayın önüne geçilmesi ülke ekonomisine yaklaşık 500 milyon TL kazandırabilir. GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESI’NDE KAÇAK ÇAYA KARŞI MÜCADELEMİZ MEYVELERINI VERDI. OCAK KİŞİYİ ÇAYKUR’LA BULUŞTURDUK • Mini tadım aracı Caretta ile 6.350 kişiye ulaştık. 7833 1.5 MİLYON SIIRT’TE... 4617 217 BIN 684 HANENİN KAPISINI ÇALDIK 228 BİN 877 KIŞIYE TADIM YAPTIK MARDIN’DE... • Mini tadım aracı Caretta ile 8.336 kişiye ulaştık. 11296 31440 13473 35351 2014’TE... • 48.682 haneye Altınbaş Çayı hediye ettik. • 175 satış noktasına çalışma hakkında bilgi verdik. ADANA’DA... 16044 GÜNEYDOĞU’DA MİLYONLARA ULAŞTIK MERSIN’DE... • Mağaza içi tadım aktiviteleri ile 4.081 kişiye tadım yaptırdık. • “Çaykur Kapınızda” projesi ile 592 haneye ulaştık. • 56 farklı kahvehanede 36.811 kişiye çay ikramında bulunduk. • Mini tadım aracı Caretta ile 34.336 kişiye ulaştık. • Yerel TV’lerde Fatma Çelik ile “Sağlık Sohbetleri” gerçekleştirdik. 74407 GAZIANTEP’TE... • Mağaza içi tadım aktiviteleri ile 8.985 kişiye çayımızı sunduk. • Mini tadım aracı Caretta ile 35.205 kişiye çay ikramında bulunduk. • Yerel TV’lerde Fatma Çelik ile “Sağlık Sohbetleri” gerçekleştirdik. • Restoranlarda yaptığımız çay ikramı ile 4.625 kişiye ulaştık. DIYARBAKIR’DA... 59826 • 48.032 haneye Altınbaş Çayı hediye ettik. • 45 farklı kahvehanede 39.980 kişiye çayımızı tattırdık. • Tiyatro sanatçısı Gafur Uzuner ile “Kahvehane Sohbetleri” düzenledik. • Yerel TV’lerde Fatma Çelik ile “Sağlık Sohbetleri” gerçekleştirdik. • Mini tadım aracı Caretta ile 21.521 kişiye çayımızı ikram ettik. [2014özel] SEYIRLIK PAKETLEME FABRIKAMIZ YOLDA… 2015 yılında sizlere müjdeli bir haber vereceğiz. En son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatılmış, güneş enerjisinden maksimum düzeyde yararlanacağımız, deniz suyunun ısı farkından enerji sağlayıp aktaracağımız modern paketleme fabrikamız bu yıl hizmete giriyor. ÇAYKUR Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, İyidere’de inşa edilecek fabrikanın imza töreninde projenin önemini şöyle anlattı: “Kendini beş buçuk yılda amorti edecek, marka değeri yüksek bir proje. Yeni çay paketleme fabrikamız Rize’nin ve ülkemizin marka değerini yükseltecek. Bu fabrikamızda daha yüksek kapasitede paketleme yapmayı hedefliyoruz. Burayı aynı zamanda çok önemli bir turistik merkez haline getireceğiz. Bu fabrikamızın bünyesinde paketleme tesisinin yanında bir tane yeşil çay fabrikası, bir tane CTC sistem siyah çay fabrikası, bir tane de ortodoks sistem siyah çay fabrikası olacak. Hepimize, çay üreticilerimize, bölgemize ve ülkemize hayırlı uğurlu olsun.” [26] OCAK 2015 TURISTIK MERKEZ OLACAK Rize’ye gelen turistler ve misafirler paketleme fabrikasını gezebilecek, çay üretiminin her aşamasını izleyebilecek hatta bu üretimin içinde bizzat yer alarak paketlemenin nasıl yapıldığını da çalışma düzenini aksatmadan rahatlıkla öğrenebilecekler. Bununla birlikte, çayın tarihini ve ülkemize geliş serüvenini anlatan, yıllar içinde kazandığı değeri ortaya koyan, bu konuda Çaykur’un birbirinden önemli faaliyetlerine dair bilgileri aktaran animasyonlardan da özel hazırlanmış salonlarda bilgi alabilecek, dinlenme mekânlarında çay tadımı yapabilecekler. Hazırlanacak alışveriş merkezinden çay ve yöresel ürünler de alabilecekler... YENİ SENEDE YENİ AMBALAJ Birçok yeniliğe imza attığımız 2014 yılında ürünlerimizin ambalajlarında da önemli değişikliklere gittik. Amiral markamız Altınbaş’ı ve çay tiryakilerinin vazgeçilmezleri arasında yer alan Çaykur Filiz Çayı’nı yeni görünümleriyle beğeninize sunduk. Ambalaj tasarımları yenilenen ürünlerimizde boyut ve gramaj çeşitlendirmesine de gittik. Markamızın sunduğu kaliteyi, sağlığı ve lezzeti çok daha fazla tüketiciye ulaştırabilmek için hazırladığımız yeni ambalajlarımızın sizlerden büyük ilgi görmesi en büyük mutluluğumuz oldu. ALTIN VE SIYAHIN GÖRKEMI Çayın değerli üst yapraklarının ve tepe tomurcuğunun en yüksek oranda kullanıldığı amiral markamız Altınbaş Çayımızın ambalajını da yeniledik. Bu ambalaj değişikliği, temelde Altınbaş’ı Çaykur markası altında yer alan markalardan ayrıştırma hedefini taşıyordu. Altınbaş; zengin, yoğun aromalı, dem kabiliyeti yüksek bir çay. Bu nedenle yoğun ve buruk çay tadından hoşlanan, gerçek çay tiryakileri Altınbaş’a bayılıyor. Bu özellikleri, harman olarak Çaykur’un mevcut portföyündeki en yüksek kalitede ürün olan Altınbaş’ın ambalajlarını yenileyerek çok daha fazla öne çıkardık. Piyasada 200 ve 500’er gramlık geleneksel ambalaj çeşitleriyle bulunan Altınbaş için başlayan yenilenme sürecinde ilk olarak 200 ve 500’er gramlık ambalajların daha farklı ve albenili bir form kazanması sağlandı. 100 gramlık tomurcuk tipi metal kutularda bergamot ve karanfil gibi farklı lezzet çeşitlendirmeleriyle Altınbaş lezzetinin yolculuğu devam edecek. Önümüzdeki dönemde Altınbaş’a yönelik çok sayıda yeniliği de hayata geçireceğiz. FILIZ DE YENILENDI Yaklaşık 40 yıldır aroması, burukluğu ve lezzetiyle vazgeçilmezler arasında yer alan Çaykur Filiz Çayı da ambalajı yenilenen ürünlerimiz arasındaydı. Çaykur’un, taze filiz yapraklarının kullanıldığı yüzde 100 doğal Filiz Çayı, yeni paketiyle raflardaki yerini aldı. Pazara ilk girdiği 1975 yılından beri tüketicilerin zihnindeki ve pazardaki güçlü konumunu korumaya devam eden Filiz Çayı, eskisi gibi 200, 500 ve 1000 gramlık paketlerden oluşuyor. Karadeniz çaylarının en kaliteli yapraklarından harmanlanarak hazırlanan Filiz Çayı, yeni ambalajıyla çay tiryakilerinin vazgeçilmezleri arasında yer almaya devam edecek. OCAK 2015 [27] [2014özel] İLE TÜRKIYE’NIN ÇAY DURAĞI OLACAĞIZ Doğu Karadeniz kültürünü markamızın gücüyle, çayımızın lezzetiyle tüm ülkemize tanıtıyoruz. 2015 yılı, Türkiye’yi ve dünyayı, Karadeniz kültürünün olmazsa olmaz bir parçasıyla tanıştıracağımız yıllardan biri olacak. Takvim yapraklarını, tebrik kartlarını süslediği, gezi rotalarında en çok fotoğraflandığı halde ismi bilinmeyen serenderler, bundan böyle Çaykur çaylarının lezzetiyle birlikte anılacak. Serender bundan böyle Çaykur çaylarının lezzetiyle birlikte Serendem olarak anılacak... Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, dünyaca ünlü kahve zincirlerine Çaykur’un rakip olmaya hazırlandığını açıkladı. Çaykur’un, 2015’te “Serendem” adıyla açılacak çay evlerinde çay keyfi sunacağını ve Türk kahvesiyle ünlü markalarla yarışacağını belirten İmdat Sütlüoğlu, proje hakkında şu bilgileri verdi: “Bunların ilkini Bağdat Caddesi civarında açmayı planlıyoruz. Daha sonra franchaise sistemiyle başka illerde yer almaya devam edeceğiz. Bu Çay Evleri’nde hem çay ve çaya eşlik eden yiyeceklerin satışı yapılacak hem de vatandaşlar burada oturup zaman geçirebilecek. Ayrıca yurtdışında da Çay Evleri açmayı planlıyoruz. Bütün dünya bizim hedef pazarımız olacak ancak öncelikli olarak Avrupa’da yer alacağız.” 49 TÜRKIYE’NIN ’UNCU BÜYÜK ŞIRKETIYIZ Son yıllarda gerçekleştirdiği atılımlarla üretimdeki gücünü marka ve pazarlama alanına da taşıyan Çaykur, 2014 yılında hazırlanan “Türkiye’nin en büyük 500 şirketi” listelerinde yine üst sıralarda yer almayı başardı. Fortune dergisi ve İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı iki farklı listeye 82 ve 49’uncu sıralardan giren Çaykur, Türkiye ekonomisinin en önemli unsurlarından biri olduğunu bir kez daha kanıtladı. Fortune 500 Çaykur, Fortune 500’de 82’nci sırada yer aldı. Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerin net satışları bir yıl içinde yüzde 7,7 oranında artarak 662,3 milyar TL’ye yükseldi. Fortune 500 net satışlarından yüzde 29,1 oranında pay alan ilk 10 şirketin altısı petrol ve enerji sektöründe faaliyet gösteriyor. Döviz kurundaki dalgalanmalardan etkilenen fir- maların yer aldığı Fortune Listesi’nde dört sıra yükselen Çaykur, net satış rakamlarını da yüzde 20 oranında artırmayı başardı. HER SENE Türkiye ekonomisinin en önemli aktörleri Fortune dergisi ve İSO tarafından kamuoyuna duyurulur. Akaryakıt ve otomotiv gibi ağır sanayi kuruluşlarının yer aldığı bu listelerde Çaykur’un da yer bulması, uzmanlar tarafından büyük bir başarı olarak değerlendirildi. Büyük yatırımları hayata geçirdiğimiz bir süreçte bu listelerdeki yerimizi sağlamlaştırmamız, iki önemli listede de dörder sıra daha yukarı çıkmamız hepimizi sevindirdi. İSO 500 İstanbul Sanayi Odası ( İSO) tarafından 1968 yılında “100 Büyük Sanayi Kuruluşu” olarak başlatılan ve her yıl geliştirilerek sürdürülen Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Listesi, Türkiye ekonomisine tutulan güçlü bir ayna niteliğinde. Çaykur, İSO’nun hazırladığı ve 500 şirketin bulunduğu listede bu yıl 49’uncu sırada yer aldı. İSO’nun hazırladığı liste, resmi veriler üzerinden hazırlandığı için benzerlerine göre çok daha güvenilir kabul ediliyor. [28] OCAK 2015 OCAK 2015 [29] [2014özel] 2014’te de Çaykur her yerdeydi ESNAFIMIZ ÇAYI BEYAZ PERDEDE ANLATTI RIZE ÇAY IÇIN BULUŞTU Çaykur, Esnaf ve Sanatkârlar Derneği’yle birlikte “Çay ve Esnaf” konulu bir kısa film yarışması düzenlemişti. Esnaflarımızın çay ve Çaykur’la ilişkilerini anlattıkları, birbirinden farklı hikâyelerin ortaya çıktığı bu özel yarışmanın ödül töreni 2014 yılında gerçekleştirildi. Konuşmaların ardından, yarışmada dereceye giren kısa filmlerin gösterimi yapıldı. Yarışmada birinci olan Burak Varlık’a 7 bin, ikinci olan Naci Anıl’a 5 bin, üçüncü olan Cankut Kaan Bolat’a ise 3 bin lira ödül verildi. ÇAYA ADANAN ÖMÜR VE BIR FILM Çaykur ve çay Doğu Karadeniz’in her karışına damgasını vuruyor, her ferdinde iz bırakıyor. Hayatın her anında, hem işte hem evde, tercihler hep çay ve Çaykur. Bu gerçeğin en canlı örneklerinden biriyle, kaybolmakta olan “mahalle” değerlerini öne çıkaran, hikâyelerini insan odaklı işleyen, duygusal kısa belgeseller yapan Karadenizli yönetmen Varol Uzlu sayesinde tanıştık. Hayatının 50 yılını 2 metrekarelik bir çay ocağında, Çaykur çayı sunarak geçiren Adil Baba’yı konu alan belgesele, büyük mutlulukla destek verdik. [30] OCAK 2015 Adil Ataoğlu, 77 yaşında olmasına rağmen çay ocağını bir gün bile kapalı tutmamış. Herkesin “Adil Baba” diye seslendiği Ataoğlu, Ramazan ayı haricinde ocağını kapatmıyor. Ocağında çaydan başka bir içecek satmayan ve yarım asırlık kazanını kullanmaya devam eden Adil Baba’nın ocağına Çaykur dışında hiçbir marka girmiyor. Yönetmen Varol Uzlu, çay ocağının müdavimlerinin “Yap bi çay Adil Baba” sözünden esinlenerek filme “Bir Demlikle 50 Yıl” adını vermiş. Doğu Karadeniz’in can damarı çay, Çaykur, sivil toplum örgütleri ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’ni (RTEÜ) bir araya getirdi. RIZE’DE akademi ve Çaykur birlikteliğini sağlayan ilk çalıştay, 2014 yılının son günlerinde yapıldı. Benzerleri açısından da ‘ilk adım’ olarak nitelenen “Çaya Akademik Bakış-1” başlıklı çalıştayda, su ürünleri gibi farklı alanlarda dahi çayın ve çay ürünlerinin kullanılabildiği ortaya konuldu. “Çaya Akademik Bakış-1” çalıştayı, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğü ile Tüm Bilim İnsanları ve Akademisyenler Derneği Rize Şubesi işbirliğiyle düzenlendi. RTEÜ Sosyal Tesisleri’ndeki programa, Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, Rektör Prof. Dr. Hüseyin Karaman, TÜBİAD Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Atan ve Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Yasin Üst’ün yanı sıra çeşitli sivil toplum kuruluşlarından temsilciler katıldı. İmdat Sütlüoğlu konuşmasında, çayın tarihsel gelişimini ve ülkemizde çay üretiminin geçmişini anlattı, günümüzde çay sektörünün durumuyla ilgili detaylı bilgiler verdi. Çaykur’un yeni teknolojik donanımlarını ve pazarlama yöntemlerini de katılımcılara aktaran İmdat Sütlüoğlu’nun konuşması, çayın ülkemiz ve Doğu Karadeniz için taşıdığı önemin altını bir kez daha çizer nitelikteydi. Çalıştayda ilk olarak söz alan Prof. Dr. Ahmet Atan, çayın kültürümüzdeki yerinden ve ülkemiz için taşıdığı değerden söz etti. Çayın tasavvuf kültürü içindeki, şiir ve risalelerdeki varlığını anlatan Prof. Dr. Atan, çalıştayın ileride gerçekleştirilecek çalışmalara temel oluşturacağına dair inancını da dile getirdi. Katılımcılar, çalıştayın ardından Çay Araştırma Enstitüsü’nü ve Ziraat Çay Bahçesi’ni ziyaret etti. DÜNYA ÇAY ŞAMPIYONASI’NA TALIBIZ Dünya Çay Şampiyonası 2015’in şehirlerinde gerçekleşmesi için bütün Rize halkı elbirliğiyle çalışıyor. Şampiyonanın Türk çayının tanıtımı açısından büyük önem taşıdığını belirten Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu’nun verdiği bilgilere göre, çay üreten ülkelerin katılımıyla ‘Dünya Çay Şampiyonası’nın Rize’de yapılması için mutabakata da varıldı. 2015 Dünya Çay Şampiyonası’nın Rize’de yapılması için 2014’te önemli görüşmeler yaptık. Bu isimlerden biri olan Rusya Çay ve Kahve Federasyonu Başkanı Ramaz Chanturiya, Dünya Çay Şampiyonası’nın önümüzdeki yıl Türkiye’de yapılmasının önemli olduğunu söyledi. OCAK 2015 [31] [2014özel] YÜZDE 80’LERE VARAN Ülkemiz için her dönemde son derece değerli bir unsur olan enerjinin verimli kullanımına da Çaykur olarak büyük bir önem veriyoruz. Eğitimler yoluyla hayata geçirilen bilinçlendirme çalışmalarının yanı sıra gerekli teknik yatırımları da yaparak günümüz teknolojisine uyum sağlıyoruz. 2014 yılında hızlanan yatırımlarımız ve yakıt değişikliği projelerimiz sonucunda, enerji tüketiminde yüzde 80’lere ulaşan bir verimlilik sağladık. ÇAYKUR’UN üretim süreçlerinde enerji verimliliğinin artırılabilmesi için buhar santrallerinin modernizasyonu ve ıslahı, doğalgaz dönüşüm sistemlerinin kurulması, yakma verimi yüksek ileri itimli ve stokerli ön ocaklı yakma sistemleri gibi çalışmalar hayata geçirildi. Bu süreçte buhar tesisatlarına otomatik sıcaklık kontrol sistemleri, buhar santrallerine degazörler ve otomatik blöf sistemleri kurduk. Bütün bu çalışmalar, imalattaki enerji birim maliyetlerinin azaltılmasını hedefliyordu. ENERJI VERIMLILIĞIYLE TASARRUF ETTIK VERIMLILIĞI YÜZDE 80’LERE ÇIKARDIK 2010 yılına kadar çay imalat süreçlerinde ihtiyaç duyulan buhar enerjisini 22 fabrikamızda kömürden, 25 fabrikamızda ise fueloilden karşılıyorduk. İmalata verilen toplam yaş çayın yüzde 52’si fueloil kullanılan fabrikalarda, yüzde 48’i ise kömürlü fabrikalarda işleniyordu. Özellikle manuel olarak yakılan katı yakıtlı buhar kazanlarının verimi yüzde 65’e kadar düşüyordu. Bu kazanlarda emisyon değerleri de sağlanamamaktaydı. Bu kazanlar için risk analizi yaparak can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturabilecek fabrikaları belirledik. Manuel beslemeli buhar santrallerini, verimliliği yüzde 80’lere kadar ulaşan otomatik yakma sistemlerine dönüştürdük. 2010 yılından sonra bölgeye doğalgazın ulaşmasıyla birlikte alternatif enerji kaynaklarını araştırarak daha ekonomik ve çevre dostu enerji kaynaklarına geçtik. 2014’TE ENERJI DÖNÜŞÜMÜ HIZ KAZANDI • ARAKLI, KALKANDERE VE KARACA ÇAY FABRIKALARIMIZDA ÖN OCAKLI, STOKERLI OTOMATIK YAKMA SISTEMINE GEÇILDI. • ESKIPAZAR VE OF ÇAY FABRIKALARI KAZAN DAIRELERI DOĞALGAZA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ. • 11 ADET FABRIKAMIZDA (ARDEŞEN, ÇAYELI, AŞIKLAR, SELIMIYE, DEREPAZARI, İYIDERE, TIREBOLU, IŞIKLI, BÜYÜKKÖY, KIRAZLIK VE KENDIRLI) SIKIŞTIRILMIŞ DOĞALGAZA (CNG) GEÇILDI. • 10 FABRIKAMIZDA ISE (HOPA, ARHAVI, FINDIKLI, ORTAPAZAR, AMBARLIK, MUSADAĞI, MURATLIK, KALECIK, SALARHA, TAŞÇILAR) BUHAR ALIMI YAPILMAK SURETIYLE ENERJI TEMIN EDILMEYE BAŞLANDI. [32] OCAK 2015 OCAK 2015 [33] 18 [2014özel] TESISİMIZI 7.600 TON/GÜN KAPASITEYE ULAŞTIK Çayımızın kalitesini artırmak hedefiyle tesislerimizi durmaksızın modernize ediyoruz. Makine Dairesi Başkanlığı’nca 2014 yılı çay kampanyasından önce başlatılan bu çalışmalar sayesinde kapasite artışımız 7.600 ton/günü buldu. Devam eden modernizasyon çalışmalarımız sayesinde önümüzdeki dönemde günlük üretim kapasitemiz 400 ton daha artacak. KAPASİTEMİZİ ARTIRDIK 500 ÜRETIM KAPASITEMIZ SÜREKLI ARTIŞTA... 2013 2014 6.600 ton/gün 7.600 ton/gün [34] OCAK 2015 TON/GÜN 150 TON/GÜN Yaş çayın hammaddesinin kartlaşmasını önleyip üretilen kuru çayın kalitesini korumak amacıyla, IŞIKLI ÇAY FABRIKASI’NIN 150 TON/GÜNLÜK KAPASITESINI 500 TON/GÜNE ÇIKARDIK. 20 TON/GÜN İmalat makine parklarında düzenlemeler yaptığımız Musadağı Çay Fabrikası’yla beraber Tirebolu Çay Fabrikası’nın da kapasitesini 20 ton/güne çıkardık. Ayrıca Zihni Derin Çay Fabrikası’nın kapasitesini de 10 ton/güne çıkardık... YENILEDİK 60 tonluk elektronik başlıklı zemin üstü yüksek çekerli baskül kurduk. 18 adet işletmemizde kurulu çay taşıyıcı konveyörleri, hijyen ve verimlilik açısından modernize ettik. • Kapasite kullanımlarını artırmak amacıyla 13 fabrikamızın makine parkına büyük rotervan (Ø 900 • Altı fabrikamızda • mm) makineleri ilave ettik. • Cumhuriyet, Eskipazar, Fındıklı, Hopa, Kirazlık ve Salarha çay fabrikalarının tasnif ünitelerindeki pakka eleklerini günümüz teknolojisine uygun şekilde yarı otomatik olarak hijyenik krom pakka elekleriyle değiştirdik. 49 kendi kendini temizleyen, 32 mühendisimizi • işletmemizde, daha önce eğitime gönderilmiş ve İSG sertifikası almış olan iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirdik. Çalışanlarımızın tamamına İSG uzmanlarımız ve işyeri hekimlerimiz tarafından kanunun öngördüğü bütün eğitimleri verdik. 2014’TE TESISLERIMIZ VE ÇALIŞMALARIMIZ IÇIN 120 MILYON TL YATIRIM YAPTIK YENİ ÇALIŞMALARIMIZA KAMPANYA BİTER BİTMEZ BAŞLADIK • 2014 yılı çay kampanyası üçüncü sürgün döneminde kapasite artırım çalışmalarını başlattık. Karaca Çay Fabrikası’nın 150 ton/günlük kapasitesini 300 ton/güne, Camidağı Çay Fabrikası’nın 210 ton/günlük kapasitesini 315 ton/güne, Hemşin Organik Çay Fabrikası’nın 60 ton/günlük kapasitesini 90 ton/güne çıkarma çalışmalarımız sürüyor. • Ardeşen, Kalkandere, Sabuncular ve Zihni Derin çay fabrikaları tasnif ünitelerindeki midilton elekleri, pakka elekleri, konveyörler vb. makineleri günümüz teknolojisine uygun, hijyenik ve yeni makinelerle değiştirerek modernize ediyoruz. KARACA ÇAY FABRIKASI’NIN 150 TON/GÜNLÜK KAPASITESINI 300 TON/GÜNE ÇIKARDIK. OCAK 2015 [35] [2014özel] a t k a t a , tam ttığımız 2014 a a z im e ğ ili rin büyük ilgi ile c ti e Birçok yen k ü T . u ran i”nin yılı old e sağlamlaştı ic iy anlamıyla “did i n ri e y i k pazarda devam te büyümeye göstermesiyle lik ir b e rl le n eni ürü e lezzeti “didi” ailesi, y rdiği sağlığı v ti e g ın y a ç k soğu k isteyen etti. Gerçek ulaştırabilme e iy c ti e k sonra tü la ambalajdan lik çok daha faz re lit ,5 2 e v ine , 500 ml ilerin beğenis Çaykur; 250 c ti e k tü ri le i” lik “did siyle daha da e m ir d n 1 ve 1,5 litre le it ş e ur, ambalaj ç şladı. sundu. Çayk catına da ba ra ih in n i” id i “d güçlendirdiğ 2013’TE 40 MILYO“dNidi” LITRE OLAN ’TE SATIŞINI 2014 N 60REMYEIÇLIKYAO RDIK LIT “DIDI” AILESI BÜYÜYOR GERÇEK SOĞUK ÇAY Lezzetiyle olduğu kadar ambalajıyla da büyük beğeni toplayan ve piyasada daha ilk anda ciddi bir yankı uyandıran “didi”, Çaykur’un yenilikçi yüzünün en önemli unsurlarından biri. Yurtiçinde büyük başarı elde eden “didi” şimdi yurtdışına açılmaya, başarılı seyrini sınır ötesinde de sürdürmeye başladı. Rize çayının benzersiz lezzetinin ve tazeliğinin keyfini “soğuk” halde sunan “didi” yediden yetmişe herkesin gönlünde bir yer edindi. 2015 “didi” için de yepyeni başarıların yılı olacak. “didi”LERE ORTANCA KARDEŞ GELDI 250, 500 ml ve 2,5 litrelik “didi”lerden sonra şimdi 1 ve 1,5 litrelik “didi”ler raflardaki yerini aldı Hem fiyatıyla hem de kalitesiyle 12 ayın vazgeçilmez içeceği olan “didi”, yeni gramajlarla her yaşa ve her kesime hitap etmeyi sürdürüyor. Büyük Türkiye’nin büyük soğuk çayı “didi”, ilk başta 500 ml ile pazarda yerini almıştı. Bu sıradışı ambalajın ardından 2,5 lt ve çocuklar için 250 ml gelmişti. Çaykur’un “didi” ailesi şimdi de 1 ve 1,5 litrelik ürünlerle büyümeye LIMON AROMALI devam ediyor. Demlendikten sonra soğutulmuş limon aromalı “didi” raflardaki yerini 250 ml, 500 ml, 1 lt, 1,5 lt, 2,5 lt ebatlarıyla aldı. “didi” ÇEŞITLERI: ŞEFTALI AROMALI Şeftali ve soğuk çay birlikteliğinin en tatlı örneği. Geleneksel çay alışkanlığının şeftali aromasıyla buluştuğu şeftali aromalı “didi”; 250 ml, 500 ml, 1 lt, 1,5 lt, 2,5 lt ebatlarında üretildi. BERGAMOT AROMALI Akdeniz kıyılarından eşsiz lezzeti ve benzersiz kokusuyla bergamotun soğuk çayla bir araya geldiği tatlı serinlik. İlk bergamot aromalı soğuk içecek olma özelliğine sahip bergamot aromalı “didi”, tüketime 500 ml, 1 lt, 1,5 lt, 2,5 lt ebatlarında sunuldu. ÇILEK AROMALI Çaykur, Türkiye’nin ilk yerli soğuk çayını üretirken minik tüketicilerini de unutmadı. 250 ml ebadındaki çilek aromalı “didi”, kantinler ve beslenme çantaları için ideal. [36] OCAK 2015 OCAK 2015 [37] [2014özel] ÇAYIN GELECEĞI IÇIN Çayın Doğu Karadeniz’de doğuş öyküsüyle yaşıt olan Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Türk çayının kalitesinin geliştirilmesi, verimliliğinin ve çeşitliliğinin artırılması için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Enstitü’nün bütün araştırmaları başta belirlenen amaçlara ulaşıldığının ve daha nicesine de ulaşılacağının kanıtı adeta... 1 ÇAYLIKLARI IYILEŞTIRIYORUZ 3 [38] OCAK 2015 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 20082011 eylem planı doğrultusunda, Çaykur tarafından yürütülen projede, ekonomik ömrünü tamamlamış çaylıkların rehabilitasyonu için Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Estitüsü’nce bir eylem planı hazırlandı ve bakanlığa sunuldu. Fidan ihtiyacını karşılamak üzere damızlık klon çay bahçeleri tesis edilecek. 2 ORGANIK ÇAY TARIMINI YAYGINLAŞTIRIYORUZ Yurtiçinde ve yurtdışında her geçen gün daha çok talep edilen organik çayın ülkemizdeki potansiyelini değerlendirmek ve dünyanın en büyük organik havzasını oluşturmak amacıyla başlayan yolculukta şu ana kadar tam 33 bin dönüm tarım alanı organiğe dönüştürüldü. Organik tarımda yetki belgesi olan sertifikasyon kuruluşu ile üreticilerimizin çay bahçeleri sertifikalandırıldı. 12 ÖNEMLI PROJE 4 EN KALITELI ÇAY TÜRÜNÜ ARAŞTIRIYORUZ Çay bölgesindeki en iyi çay türünü saptamak amacıyla 1977 yılında yapılan seleksiyon çalışmaları sonucu Pazar–20 ve Muradiye–10 çay klonları seçildi. Bu klonlara ait çeliklerin köklendirilmesi için en uygun çelik alma zamanı, çelik tipi ve IBA dozları saptandı. Yarım yapraklı ve tam yapraklı hazırlanan çelikler, cam serada köklenmeye alındı. Çelikler 60 gün köklendirme ortamında bırakıldıktan sonra söküldü; köklenme ve canlılık oranları, en gelişmiş kök uzunluğu ve çapı, kök sayısı ve kalitesi belirlendi. En kaliteli çay türünün belirlenmesi için yapılan çalışmalar sürüyor. 6 5 ÇAY TARIM TOPRAKLARININ VERIMLILIK GÜCÜNÜ IZLIYORUZ Milli ekonomimize önemli katkılarda bulunan bir bitki olarak çayın yetiştirildiği toprakların verimlilik durumu ve bu verimliliğin devam edip etmediği konusu titizlikle takip ediliyor. Bu çalışma kapsamında, bölge topraklarından alınan toprak örneklerinde pH oranı, azot, fosfor, potasyum, organik madde ve tekstür analizleri yapılıyor. İŞLEME AŞAMALARINDA ÇAYIN KALITE DEĞERLERINI ARAŞTIRIYORUZ Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Biyokimya ve Biyoloji Kısım Müdürlüğü ile Rize Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nin birlikte yürüttüğü bu çalışmada, Zihni Derin ve Cumhuriyet çay fabrikalarında işleme aşamalarındaki toplam 10’ar noktadan alınan 120 çay örneğinin ortalama kalite değerleri tespit edildi. İstatistik analiz değerlendirmelerine göre, ekstrakt değerlerinde yıllar ve sürgünler arasında önemli düzeyde fark bulundu. Üç sürgündeki değerlerin farklı olduğu, birinci sürgün çayların en yüksek, üçüncü sürgün çayların ise en düşük ekstrakt değerlerine sahip olduğu belirlendi. Ekstrakt değerlerinin birinci ve ikinci sürgün dönemlerinde yüksek çıkması, yaprağın daha kaliteli ve taze oluşuna, ayrıca kaliteyi sağlayan maddelerin bu dönemlerde daha çok oluşmasına bağlanıyor. ÇAYDA GÜBRE KULLANIMINI AZALTIYORUZ Atatürk Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen, çevre dostu sürdürülebilir tarım teknikleri kullanılarak piyasa için kabul edilebilir miktar ve kalitede çay yaprağı üretimini amaçlayan projenin diğer başlıca hedefleri ise şunlar: • Toprak verimliliğini artırmak ve üretkenliğini sürekli kılmak, • Faydalı ve sürdürülebilir bir su ekosistemi geliştirmek, • Üretimde mümkün olduğu kadar yenilenebilir ve biyolojik kaynakları kullanmak, • Kimyasal kullanımını azaltarak yeterli miktarda ve yüksek kalitede gıda üretmek adına temiz tarım yapmak. OCAK 2015 [39] [2014özel] 7 10 SIYAH ÇAYIN MIKROFLORASINI TAKIP EDIYORUZ Bu çalışmayla, siyah çay işleme safhalarından biri olan oksidasyon aşamasında sadece enzimatik oksidasyon değil fermantatif mikroorganizmaların da faaliyetinin olduğunu göstermek amaçlanıyor. Çalışmada Çaykur’a bağlı iki çay fabrikasında çay işleme aşamalarını temsil eden 10 noktadan alınan toplam 120 örnek, mikroflora açısından incelendi ve standartlara uygun oldukları belirlendi. Fırın çıkışında örneklerin hiçbirinde total bakteri ve gramnegatif patojen bakterinin bulunmadığı, buna rağmen oksidasyon aşamalarında ise maya ve asidik bakterilerin oranlarında artış olduğu belirlendi. 11 8 9 [40] OCAK 2015 ÇAY TARIMINDA “GÜBRE–VERIM–KALITE” Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü’ne bağlı Hayrat Fidanlığı’nda beş parselde, değişik oranlarda NPK gübresi uygulanarak değerlendirmeler yapıldı. Bu uygulamalar sonucunda dekara verilen gübre miktarının artmasına bağlı olarak selüloz oranının fazlasıyla yükseldiği görüldü. SIYAH ÇAYIN MINERAL MADDE DEĞERLERINI ARAŞTIRIYORUZ Zihni Derin ve Cumhuriyet çay fabrikalarında 10’ar noktadan alınan toplam 120 çay örneğinde bakır, çinko, demir ve mangan değerlerine bakıldı. Çalışma sonucunda üretim esnasında herhangi bir bakır bulaşması olmadığı, analiz sonuçlarının bitkinin kendi yapısındaki bakır oranını gösterdiği belirlendi. Çayımızın temiz ve saf özelliği böylece bir kez daha kanıtlandı. BEYAZ ÇAYDA EN UYGUN TÜRÜN PEŞINDEYIZ Ülkemize geçtiğimiz yıl kazandırdığımız beyaz çayda “en uygun”a ulaşmak amacıyla toplanan tomurcuklardaki tüy oranları inceleniyor. Tepelerinde yoğun tüyler olan tomurcuklar getirildikçe çalışmalarımız da o türler üzerinde yoğunlaşacak. O bitki, bir parçasından bile bitkidoku laboratuvarında üretilebilecek. ÇAYKUR YEŞIL ÇAYININ ÜSTÜN KALITESINI BİR KEZ DAHA KANITLADIK Çaykur yeşil çay türlerinin kalite parametrelerinin belirlenmesi ve yabancı ülkelerde üretilen yeşil çaylarla karşılaştırılması amacıyla yürütülen projede, Çaykur yeşil çayının içim alışkanlığını oluşturmak ve geliştirmek amaçlandı. Araştırmada, Çaykur yeşil çaylarının kalite karakterlerinin, yabancı ülkelerde üretilen ve Türkiye’de satılan yeşil çaylarınkinden daha iyi olduğu belirlendi. Bununla birlikte, Çaykur, yeşil çayının kalitesinin artırılması, insan sağlığı açısından değerlendirilmesi ve fonksiyonel özelliğe sahip yeni yeşil çay ürünlerinin geliştirilmesi konusunda TÜBİTAK MAM ile ortak bir proje de yürütüyor. 12 TÜRK YEŞIL ÇAYINI DÜNYAYA TANITIYORUZ Dünyada tüketimi hızla artmakta olan yeşil çay, ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlandı. Türk çaycılığına katkıda bulunmak ve Türk insanını yeşil çayla tanıştırmak amacıyla Enstitü bünyesinde bu yönde bir proje yürütülüyor. Geliştirilen yeşil çay imalat teknolojisi sayesinde, Türkiye‘de yeşil çay üretimi yapılabileceği tespit edildi. Türk insanına kendi yeşil çayını kazandırmak amacıyla başlatılan bu proje başarıyla sonuçlandırıldı. OCAK 2015 [41] [2014özel] ÇAYIN ık l TARİHİ l ı y 0 9 GURURLA kutladık, çünkü bundan 90 yıl önce, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin en zorlu maceralarından biri olarak başlayan çay üretiminin bugünkü noktaya gelmesi, gerçek bir başarı öyküsüydü. 1924 yılında Rize’de kurulan ilk fidanlıkta başlayan çay üretim çalışmaları, Türkiye’yi kuru çay üretiminde beşinci ve yıllık kişi başına çay tüketiminde de “birinci” sıraya yükseltti. Birkaç kahramanın özverili çalışması, bölge insanının verdiği sınırsız destek, Çaykur’un bilimsel ve istikrarlı çalışmaları bizi bugünlere getirdi. RİZELİLERİN RÜYASIYDI, GERÇEK OLDU 1924’te ilk çay yasası çıktığında kimse bu mucize bitkinin Anadolu topraklarında yetişebileceğini, hele hele bu kadar yaygınlaşacağını aklına getirmemişti. Çay bir zamanlar sadece hayaldi... Birkaç kararlı bilim ve siyaset adamının hayali… Çay, Ali Rıza Ertem’lerin, Hulusi Karadeniz’lerin, Zihni Derin’lerin, Esat Özoğuz’ların, Raşit Hatipoğlu’ların; Rizelilerin rüyasıydı ve gerçek oldu. Bugün bölgede 759 bin 146 dekarlık alanda çay tarımı yapılıyor. Çaykur, Türkiye çay sektörünün lideri ve en büyüğü. Çaykur’un tarihi, aynı zamanda hiç tartışmasız Türkiye için çayın da tarihi. Ve bu tarih, 90 yıl önce başladı. 2014, çayın ülkemizde 90’ıncı yılını gururla kutladığımız bir yıldı. ÇAYIN DESTANINI YAZDIK: “ÇAYIN 90 YILI” Çaykur’un kurumsal hafızasını yansıtan “Çayın 90 Yılı” isimli kitabımızı yayımladık. Çayın Türkiye’ye gelişinden günümüze dek yaşananları aktaran “Çayın 90 Yılı”, Çaykur’un kısıtlı imkânlarla küçük atölyelerde başladığı üretimin bugün geldiği noktanın ve bir dünya markası olma yolunda kararlılıkla atılan adımların bir kanıtı aslında. 90 yıllık tarihimizin köşe taşlarına değinen kitap, aynı zamanda tarih boyunca gizli kalmış kahramanlara bir teşekkür niteliğinde. Biz Doğu Karadenizliler çayı ve Çaykur’u çok yakından tanırız, biliriz. “Çayın 90 Yılı”yla birlikte, bu bilgiyi tüm Türkiye’yle paylaştık. “Çayın 90 Yılı”, bir dünya markası olma yolunda hızla ilerleyen Çaykur’un bölgeyi geliştirmesinin, güçlendirmesinin yanı sıra ülkemiz insanının çaya duyduğu gönülden sevginin kaynağını da aktarıyor. 1 ÇAY PAKETLEME FABRIKASI 45 YAŞ ÇAY İŞLEME FABRIKASI 90 YILDA ÇAYKUR 1 PAZARLAMA VE ÜRETIM BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 8 PAZARLAMA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ANATAMIR FABRIKASI ATATÜRK ÇAY VE BAHÇE KÜLTÜRLERI ARAŞTIRMA ENSTITÜSÜ YAKLAŞIK 10.000 ÇALIŞAN 7 BIN 600 TON/GÜN YAŞ ÇAY IŞLEME KAPASITESI 2014’ÜN EN BÜYÜK YATIRIMI: DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARI Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü de 90 yıl önce, “Çayın Babası” Zihni Derin tarafından kuruldu. Yaklaşık 15 araştırma projesi yürütülen Enstitü’nün hedefi, Türk çayının dünyada markalaşmasını sağlamak ve bu hedef doğrultusunda kaliteli çay üreterek organik tarıma geçmek. 2014 yaz döneminde faaliyete geçen Doku Kültürü Laboratuvarı 90’ıncı yıl kapsamında gerçekleştirilen en önemli araştırma-geliştirme yatırımıydı. İLK FIDANLIKTAN HAVZAYA, EL BIRLIĞIYLE… 1924 yılında Garal tepesinde kurulan fidanlıktan tüm çay alanının organik havzaya dönüştürülmesi, çay tarımının üreticiye benimsetilmesi, öğretilmesi, imalat sanayiinin kurulması, dağıtım ağının oluşturulması ve ardından Türk çayının tüm dünyada bilinir hale getirilmesi Çaykur ailesinin ve Rizelilerin neredeyse bir seferberlik haliyle yılmadan, usanmadan gösterdiği üstün gayretle başarıldı. TÜM DÜNYADA KIMYASAL ILAÇ KULLANMADAN ÇAY ÜRETEBILEN IKI ÜLKE VAR: HINDISTAN’IN DARJEELING BÖLGESI VE TÜRKIYE. [42] OCAK 2015 OCAK 2015 [43] [2014özel] 2014 MEDYA ŞAMPIYONU Türkiye’de çay denildiğinde akla ilk gelen marka olan Çaykur, tüketiciye daha iyi ulaşmak ve pazar payını artırabilmek için 2014 boyunca yoğun bir medya çalışması yürüttü. Hakkında yıl boyunca 10 binin üzerinde haber yayınlanan Çaykur, medyadaki tüm mecralarda liderliğini korudu. 2014 boyunca çay sektörüne dair haberlerin yüzde 82,5’i Çaykur’la ilgiliydi. ÇAYKUR “didi” 7’den 70’e herkesin büyük ilgi gösterdiği ve benimsediği “didi”de basında geniş yer bulmaya devam ediyor. Ocak - Ekim 2014 döneminde medyada “didi”ye dair 465 haber yapıldı. Bu haberlerin 433 adedi internet medyasında, 32 adedi ise basında yer aldı. Tüm mecralar bir arada değerlendirildiğinde yazılı basındaki marka dağılımı (erişim) sıralamasında “didi” ilk sıraya yükselerek yüzde 44’lük oran elde etti. YAZILI BASINDA DIDI % 44 10 BIN 138 HABERLE, OCAK-EKIM DÖNEMINDE ZIRVEDEYDIK TÜRK ÇAY sektörünün öncü markası Çaykur, medya görünürlüğündeki liderliğini 2104 boyunca açık ara korudu. Çay sektörüne ilişkin olarak gazete ve dergilerin yanı sıra internet medyasında yer alan haberlerin de yüzde 80’den fazlası Çaykur üzerineydi. Medyada Ocak-Ekim 2014 döneminde Çaykur’a dair tam 10 bin 138 haber yer aldı. Bu haberlerin 7 bini internet medyasında, 2 bin 845’i gazetelerde ve dergilerde, 228’i ise görsel basında yayınlandı. [44] OCAK 2015 ÇAYKUR’UN AKLA GELME ORANI % 63,7 YAZILI BASIN MARKA DAĞILIMI ÇAYKUR % 83 İNTERNET HABERLERINDE MARKA DAĞILIMI DIĞER MARKALAR: % 17 82 ÇAYKUR: % EN YAKIN RAKIP: % 11 ÇAYKUR HABER SAYILARI İnternet Medyası Basın Görsel Medya Toplam 10.138 ÇAYKUR 7.065 2.845 228 SEKTÖR TOPLAMI 8.639 3.406 24212.287 OCAK 2015 [45] [2014özel] ÇAYKUR AILESININ SESI: ÇAYLIK 20’NCI SAYISINDA… Bir aile olan Çaykur’un gücü her kademeden çalışanları arasında kurulan gönül bağı ve sevgiden geliyor. Dünya markası olma yolunda emin adımlarla ilerleyen Çaykur, marka bilinirliğini artırmak için iletişim faaliyetlerini sürdürürken, bir yandan da kurum içi iletişimi güçlendiriyor. Bu amaçla atılan adımlardan biri, her ay sizlerle buluşan derginiz “Çaylık.” ÇAYI, çaylıktan başlayıp evlerimizdeki sofralara kadar tüm süreçleriyle haberleştiren derginiz Çaylık, bu süreçte emeği geçenleri ve çay sevdalılarını da sayfalarına taşımaya devam ediyor. Peki acaba dergi yeterli bulunuyor mu? Hiçbir zaman mevcutla yetinmeyip, daima daha iyisini hedefleyen Çaykur çalışanlarından 2014’te bir yaşını dolduran Çaylık’ı değerlendirmeleri istendi. 2 bin 410 kişiyle yapılan anket çalışmasına göre: RAKAMLARLA ÇAYLIK • Çaylık okurlarının yüzde 50’si dergisine yaklaşık iki saat zaman ayırıyor. • Okuyucular dergiyi başkalarıyla paylaşmıyor, ağırlıkla kendileri okuyor. • En çok okunan kısımların ilk beşi sırasıyla şöyle: “Emek Verenler”, “Kapak Konusu”, “Eğitim”, “Sağlık/ Beslenme”, “Bayiler” [46] OCAK 2015 ÇAYI DOĞRU BILGIYLE Dünyanın en çok çay içen ülkesiyiz. İçtiğimiz çayı daha lezetli, daha kaliteli hale getirmek ve daha bilinir kılmak için durmaksızın çaba harcıyoruz. Bu hedefe ulaşmanın, çaya hep birlikte sahip çıkmaktan geçtiğini bilerek hareket ediyoruz. Bu nedenle de attığımız her adımı, o konuyla ilgili taraflara açıklamak, anlatmak istiyoruz. 2014 yılında da bu amaçla çok sayıda tanıtıcı yayın hazırladık. TANITTIK GÜNEYDOĞDU Anadolu’da Doğu Karadeniz çayının tercih edilmesi hedefiyle yaptığımız çalışmalardaki en önemli gücümüz, Türk çayının eşsiz avantajlarını anlatan broşürlerimizdi. Tüketicilerimize kurumumuzun 90’ıncı yılını da bir broşürle anlatırken, üreticilerimizi de yeni ürünlerimiz hakkında veya mevcut ürünlerin kalitesinin artırılması, mevcut uygulamaların iyileştirilmesi yöntemleri konusunda sürekli bilgilendirdik. Organik çay, beyaz çay, makasla çay hasadı broşürleri, en verimli basılı yayın örneklerimizdendi. Sınır ötesindeki faaliyetlerimizi tek bir çatı altında birleştiren slogan; “Rising from Rize”... Organik çayımızı Avrupa pazarında öne çıkarmak hedefiyle, Almanya’nın Nurnberg kentinde düzenlenen dünyanın en önemli organik ürünler fuarı Biofach’a katıldık. Ürünlerimizi konu alan dergilerimizle fuarda ziyaretçilere çayımızı ve kendimizi tanıttık. beyaz_cay_br osur_onay_co n.pdf 1 15.05.2014 17:39 C M Y CM MY CY CMY K ÇaykurMagazin Ausgabe 02 I 2014 Tee I TürkeI I TradITIon • Sayfa sayısı yeterli bulunuyor. • Genel tasarım yüzde 58’lik bir oranla beğeniliyor. (Yanıt vermeyen yüzde 31,5) • Kapak tasarımı yüzde 56,9’luk oranla beğeniliyor. (Yanıt vermeyen yüzde 32,7) • İçerikte yer alması istenen konular sırasıyla; gıda trendleri, pratik bilgiler, mizah, spor, aktüalite… • Okurların yüzde 53,7’si, derginin iç iletişime faydalı olduğu görüşünde. Schmeckt gut! Çaylık okurlarının büyük kısmının dergiyi benimsediği ve Çaylık’ın kurum içi iletişime büyük katkı sağladığını düşündüğü görülüyor. Derginin genel tasarımının yanı sıra kapak tasarımı da beğeniliyor. Ankete katılan Çaykurlular’ın sadece yüzde 10’u olumsuz fikir belirtmiş. Kuruma emek verenlerin hikâyeleriyle kurumla ilgili detaylı bilgiler en çok okunan içerikler arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra eğitim, sağlık gibi konular da tercih ediliyor. Çalışanlar kendi alanlarıyla ilgili de bilgi sahibi olmak istiyor. Bu nedenle, içerikte gıda trendlerini görme beklentisini ilk sıraya yerleştiriyorlar. Ausgezeichnet! Und tut auch richtig gut: Was der weiße Tee für den Körper und die Seele bedeutet, erfahren Sie auf Seite 6 Erfrischend frisch! In der Türkei bereits ein Riesenerfolg – jetzt auf dem Weg, auch international die Konsumenten zu erorbern. Alles über Didi ab Seite 12 Imdat Sütlüoğlu Generaldirektor von Çaykur Rising from Rize 52 Länder, mehr als 4.130 Tonnen Tee, 33 Prozent Wachstum: Der Export ist bei Çaykur eine Erfolgsgeschichte. Seite 4 Der Anspruch ist klar: Nur das Beste ist gut genug. Mehr über die Gütesiegel und Auszeichnungen der Çaykur-Produkte auf Seite 4 OCAK 2015 [47] [2014özel] ÇAYA Çay, hayatımızın vazgeçilmezi... Yeni güne onunla uyanıyor, sevdiklerimizle gün boyunca onun davetiyle bir araya geliyor, çalışmamıza bir mola verip onunla dinleniyor, akşamlarımızı onun lezzetiyle taçlandırıyoruz... Yaşamımıza binlerce anlam katan bu mucizevi lezzete Çaykur olarak bir “artı” daha kattık... BARDAK POŞET ÇEŞITLERI (20 ADET/KUTU): Siyah Çay + Vanilya Siyah Çay + Portakal çiçeği Siyah Çay + Yasemin Siyah Çay + Ihlamur Siyah Çay + Nane Siyah Çay + Çilek Yeşil Çay + Ihlamur Yeşil Çay + Adaçayı Yeşil Çay + Defne Yeşil Çay + Badem DEMLIK POŞET ÇEŞITLERI (48 ADET/KUTU): Siyah Çay + Vanilya Siyah Çay + Portakal çiçeği Siyah Çay + Yasemin Siyah Çay + Ihlamur Siyah Çay + Nane Yeşil Çay + Ihlamur Yeşil Çay + Adaçayı Yeşil Çay + Defne Çay tiryakilerinin içini ısıtacak, lezzetiyle gönüllerini kazanacak yepyeni bir lezzet sunduk: Çaykur Artı. Yeni ürünümüz Çaykur Artı siyah ve yeşil çaylarımızın benzersiz lezzetini bitkilerin, meyvelerin şifasıyla birleştiriyor. Türkiye’de bir ilk olan bu seride tam 10 farklı çeşit var. Çaykur Artı’yı, isteyene bardakta kolayca hazır, demlemeye zamanı olana ise demlik poşette sunuyoruz. Bazen siyah çayla vanilyanın tatlı aromasını, bazen siyah çayla ıhlamurun sakinleştirici özelliğini, bazen siyah çayla nanenin ferahlatıcılığını, bazen de yeşil çayla mis gibi defne kokusunu harmanlıyoruz. 30’a yakın çeşit arasından tüketicilerin beğenileri doğrultusunda birbirinden lezzetli çeşitler sunduk. [48] OCAK 2015 KATTIK OCAK 2015 [49] [2014özel] girdiğimiz Türkiye’de ise 31 mağazamız ve 5 bine yakın çalışanımız var. Yerellik, şirket politikalarımızın en önemli temel taşı diyebilirim. Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığımız 1990 yılından bu yana, mağazalarımızın bulunduğu illerde ürünlerimizi büyük oranda yerel üreticilerden tedarik ediyor, onları destekliyoruz. Raflarımızda yer verdiğimiz ürünlerin yüzde 97’si Türkiye’de üretilen ürünlerden oluşuyor. Ülkemizde yeni yatırımların yapılması, yeni otellerin ve mekânların açılması, bunlara ek olarak yeme-içme alışkanlıklarımızın değişmesi gastronomi sektörünü de dinamik hale getiriyor. Metro Toptancı Market olarak bu değişimi yakından takip edip hem gıda hem de gıda dışı alanlarda, gastronomi sektörüne destek vererek, profesyonel müşterilerimizin günlük işlerini rahatlatacak projelere ve çözümlere imza atıyoruz. Dünyada da söz sahibi olma adına önemli adımlar atan Çaykur’u bir marka olarak değerlendirir misiniz? Ülkemiz dünya çay üretiminde beşinci, tüketiminde ise birinci sırada yer alıyor. Metro Toptancı Market olarak, bu durumun sektör için büyük bir şans olduğunu düşünüyoruz. Rusya ve Çin yine tüketim olarak Türkiye’deki rakamlara benzer tonajlara sahip ancak kişi başına düşen tüketime baktığımızda Türkiye’nin bu konuda çok önde olduğunu görüyoruz. Çaykur bir devlet teşebbüsü olduğundan ürünleri müşteriler tarafından oldukça güvenilir bulunuyor. Çaykur’un ürün kalitesini her geçen gün daha da artırmasının ve 40 yıldan fazla bir süredir sektörde ürünlerinin bilinmesinin duyulan bu güveni pekiştirdiğini düşünüyoruz. Soldan sağa: Merve Örmeci (Kategori Uzmanı), Bahadır Ersan (Güneşli Mağaza Departman Müdürü), Mutlu Ceyhan (Kategori Uzmanı), Sabit Ündar (Kategori Uzmanı). METRO TOPTANCI MARKET KURU GIDA GRUP MÜDÜRÜ DENIZ ALKAÇ: “didi SEKTÖRE CIDDI BIR HAREKETLILIK GETIRDI” “Çaykur bir devlet teşebbüsü olduğundan ürünleri müşterilerce güvenilir bulunuyor. Çaykur’un ürün kalitesini her geçen gün daha da artırması ve ürünlerinin 40 yıldan fazla süredir sektörde bilinmesi bu güveni pekiştiriyor” [50] OCAK 2015 ÇAYKUR İLE 500 BİNDEN FAZLA MÜŞTERİYE ULAŞTIK Çaykur ürünlerinin Metro’daki satışları hakkında bilgi alabilir miyiz? Son yıllarda ev dışı tüketim ürünlerinde ve büyük gramajlarda büyüme, ev dışı tüketim payı satışlarımızda Çaykur’da yüzde 60’lar seviyesinde bulunuyor. Büyük gramaj ürünlerde, özellikle 5 kilogramda bu pay daha da yukarı çıkabiliyor. Türkiye’de 31 mağazada ve 5 bine yakın çalışanıyla hizmet veren dünya devi Metro Toptancı Market’in Kuru Gıda Grup Müdürü Deniz Alkaç’tan çay sektörü, çay ve Çaykur’u dinledik. En çok hangi ürünümüz talep ediliyor? “Gerçek Sarı” Rize Çay Metro mağazalarında en fazla tüketilen ürünlerden biri. “Tiryaki Çay” da onu takip ediyor. Son yıllarda “Altınbaş” ve “Tirebolu” ürünlerinde ayrıca artan talepleri gözlemliyoruz. Bu da müşterinin daha yüksek kaliteli ürünlere yöneldiğini gösteriyor. Yaptığımız bir araştırmaya göre müşterilerimizin birçoğu kendi karışımını yapıyor. Sizden kısaca Metro’yu dinleyebilir miyiz? Metro, Türk perakende sektörünün neresindedir? Metro Toptancı Market olarak, kurulduğumuz 1954 yılından bu yana profesyonellerin en güvenilir iş ortağı olma hedefiyle çalışıyoruz. Tüm dünyada 28 ülkede 750’ye yakın mağazamız; 1990 yılında Metro gözüyle, Çaykur 2014 yılını nasıl geçirdi? Çay kategorisinin Metro mağazalarında iyi bir yıl geçirdiğini düşünüyoruz. Çaykur firması olarak çay kategori ortalamasının da üstünde büyüyerek yılı iyi bir yerde kapattığımızı söyleyebiliriz. Çaykur ile bir- ÇAYKUR ÜRÜNLERINE YER VERDIĞIMIZ METRO MAĞAZALARINDA ÜRÜNLERE DUYULAN GÜVENIN MÜŞTERININ SATIN ALMA KARARINDA OLDUKÇA ETKILI OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ. likte pazarlama ve teşhir olarak çeşitli insert ve broşür çalışmalarımız oldu ve 500 binden fazla müşteriye bu şekilde ulaştık; bu da büyümenin en önemli lokomotiflerinden biri oldu. Sizin çay ve Çaykur hakkındaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz? En çok çay tüketen ülke olmamız sebebiyle çayın bizler için sıcak bir içecekten çok daha fazlası olduğunu düşünüyoruz. Eskiden gelen bir gelenek, bir duygu, bir tutku… Sabah uyandığımızda dumanı tüten sıcak bir çay, akşam saatlerinde yemek sonrası dostlarla paylaşılan ayrı bir lezzete dönüşüyor. Demlenmesinden tüketimine kadar olan süreçte birçok kişinin paylaşımı ve birlikteliği mevcut. Bu da insanlar arasında doğal bir duygu alışverişini sağlıyor aslında. Çaykur’un ayrıca devlet teşebbüsü olması, üretimi düzenlemesi ve sektöre liderlik yapması bu alana katkı sağlıyor. Sizce 2014 yılı sıcak çay ve soğuk çay kategorisinde nasıl geçti? Ne gibi trendler öne çıktı? Müşterinin talepleri ne yönde? Metro Toptancı Market olarak, sıcak çaydan bahsedecek olursak son yıllarda çıkan ürünlerin son derece yüksek kalitede olduğunu görüyoruz; bunda yeni açılan kafelerin de payı var elbette... Yeni nesil aromalı yeşil çaylara, beyaz çaya, yarı – okside çaylara (oolong) yöneliyor. Soğuk çay pazarına bakacak olursak; “didi” markası sektöre ciddi bir hareketlilik getirdi. Anadolu’da hiç soğuk çay içilmeyen lokasyonlara ulaşmasını başarılı buluyoruz. YENİ NESİL AROMALI ÇAYLARA, BEYAZ ÇAYA YÖNELİYOR OCAK 2015 [51] [2014özel] MINIK HAYATLARA Sosyal sorumluluk projelerine her zaman büyük önem veren Çaykur, 2013 yılında, otistik çocuklar ve aileleri için çok değerli bir hizmete imza attı. ÇAYKUR’UN Sahil Parkı’nda bulunan eski çay satış reyonu, Rize Belediyesi girişimciliği ve Çaykur Genel Müdürlüğü’nün izniyle, otistik çocukların eğitimi için “Hobi Atölyesi” olarak yeniden tasarlandı. Atölye, hem otistik çocuklara hem de ailelerine büyük bir mutluluk yaşattı. Aileler, “Açılışın üzerinden henüz çok kısa bir zaman geçtiği halde çocuklar buraya gelmeyi kendileri istiyor. İlk kez yazı rahat geçirdik. Çaykur’a çok teşekkür ediyoruz”, eğitmenler de “Bir apartman dairesinde bu gelişmeyi yakalayamazdık. Bu mekân çocukların hayatına bir hediye gibi oldu!” diyor. Rize Otizmle Mücadele ve Eğitim Derneği’nin (ROMED) girişimiyle, otistik çocukların el becerilerini geliştirmeyi hedefleyen Hobi Atölyesi’nde, her nesne değerlendiriliyor. Satış reyonundan kalan Çaykur kutuları, renk renk kâğıtlarla, kalemlerle, süslerle donatılarak, kalem kutularına veya saksılara dönüştürülüyor. Otistik çocuklar öğretmenlerinin gözetiminde becerilerini öyle güzel kullanmışlar ki, bu nesnelerin bir zamanlar çay kutusu olduğuna inanmak çok zor! DOKUNDUK ÇOCUKLARA ÇAY VE ÇAYKUR SEVGISI AŞILIYORUZ Çaykur, çaya ilgiyi artırmak amacıyla sürdürdüğü faaliyetlere bir yenisini daha ekleyip bu yıl bir ilke imza attı ve resim yarışması düzenledi. Çay ve Çaykur, çocukların hayal gücüyle yeniden yorumlandı. Birincilik, çayı Karadeniz’in diğer simgeleriyle birleştiren resmiyle Elif Hüsna Kaplan’ın oldu. TÜRKIYE ve dünya çocuklarının bayramı 23 Nisan’da düzenlenen yarışmaya, kurum çalışanlarının 7-12 yaş arasındaki çocukları katıldı. Gönderilen çay ve Çaykur temalı 30 resim, Çaylık Dergisi Yayın Kurulu tarafından, katılımcıların yaş grupları dikkate alınarak değerlendirildi. Birincilik, çayı Karadeniz’in diğer simgeleriyle birleştiren resmiyle Elif Hüsna Kaplan’ın oldu. Yarışmanın ikincisi, çayın çaylıktan sofraya kadar olan serüvenini “Emeğin keyifli mutluluğu” notuyla resmeden Hüseyin Özdemir’di. Çaylıklardaki keyifli çalışmayı anlatan resmiyle Nazlı Akgün de yarışmanın üçüncüsü oldu. Genç ressamlara ödüllerini sunan Çaykur Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, “Çocuklar bizim geleceğimiz. Bugünden yarına bir köprü. Onların çayı sevmesi, çay kültürünün devam etmesi açısından çok önemli. Çaykur olarak bizim de onlara çayı sevdirmemiz gerekiyor” dedi. İkinciliği, çayın serüvenini “Emeğin keyifli mutluluğu” notuyla resmeden Hüseyin Özdemir elde etti. Nazlı Akgün’ün resmi de yarışmada üçüncülüğü elde etti. [52] OCAK 2015 OCAK 2015 [53] [2014özel] 2014’te de Çaykur her yerdeydi “SAĞLAM KAFA SAĞLAM VÜCUTTA” DEDIK, SPORU DESTEKLEDIK 2014’te de Çaykur her yerdeydi URLU’DAN YHAN UĞ U L U T T IS N A LÜ PIY E T S E B L E Z Ö ÇAYKUR’A ÜN Çaykur, 2014 boyunca amatör sporlara desteğini sürdürdü. Çaykurspor Güreş Kulübü sporcuları turnuvalarda kazandıkları madalyalarla göğsümüzü kabartırken; Çaykurspor Futbol Kulübü de altyapının bütün aşamalarında yer alarak genç sporcuların yetiştirilmesine önemli katkılar sağladı. GÜREŞ Çaykurspor Güreş Kulübü sporcularının yer aldığı turnuvalardan biri, Gürcistan’ın Georgia şehrinde düzenlenen Otar Bakuridze Gençler Güreş Turnuvası oldu. Turnuvaya dokuz sporcusuyla katılan Çaykurspor Güreş Kulübü’nün 96 kilodaki sporcusu İbrahim Tığcı, Türkiye ve Çaykurspor Kulübü’ne ve Türkiye’ye altın madalya kazandırdı. Turnuvada ayrıca bir gümüş, üç bronz madalya kazanan Çaykurspor, ülkeler arası sıralamada ikinciliği elde etti. KANO Rize’nin Ardeşen ilçesinde, Recep Yazıcıoğlu Rafting ve Kano parkurunda yapılan Kano Akarsu Slalom Türkiye Şampiyonası’na üç sporcusuyla katılan Çaykurspor, yarışmadan kupalarla ayrıldı. Kano takımı sporcularından Murat Çiftçi, Büyükler Erkek C1 yarışlarında birinci olarak Türkiye şampiyonluğunu elde etti. FUTBOL Amatör futbolun tüm aşamalarında yer alan Çaykurspor Kulübü, altyapıdan başta Çaykur Rizespor olmak üzere futbol dünyasına yeni isimler kazandırmayı sürdürüyor. Çaykurspor Kulübü, 2014-2015 sezonunda Rize Amatör Futbol Ligleri’nin tüm gruplarında yer alıyor. Rize’deki her yaş kategorisinden futbol camiasına yüzlerce genç futbolcu kazandıran Çaykurspor Kulübü’nün bu organizasyonu, Rize’de yaşayan ve çocuğunun spor yapmasını isteyen aileler tarafından takdirle karşılanıyor. [54] OCAK 2015 Çayın coşkusu, müziğin coşkusuyla birleşti. Piyanist ve besteci Tuluyhan Uğurlu yedi üniversitede verdiği konserlerle çayın serüvenini notalar aracılığıyla anlattı. Türk gençliğinin, ülkemizin her bir köşesinde baş tacı olan çayın hikâyesini öğrenmesini hedefleyen Çaykur, yöntem olarak da müziği seçti. Gençler, Türkiye’de çayın 90 yıllık serüvenini müzik eşliğinde öğrendi. Piyanist ve besteci Tuluyhan Uğurlu’yu Çaykur markasıyla bir araya getiren, çayın da müziğin de insanları saran coşkusu oldu. Tuluyhan Uğurlu konserlerinde çayın ve müziğin, birleştirici özelliğinden yola çıkarak hasat coşkusunu işledi. Uğurlu, Cumhuriyet’le birlikte Doğu Karadeniz’in ve Rize’nin kaderini değiştiren çayın hikâyesini notalara aktararak bu duyguyu dinleyiciye de hissettirdi. Sanatçı, kışın karlar altında saklanan çay filizlerinin baharda uyanışını Çaykur’a özel bir besteyle dinleyicilerine yaşattı. OCAK 2015 [55] [2014özel] 2014’te de Çaykur her yerdeydi RİZE FESTIVALLERİNİN DE ÇAYI OLDUK Çalışkan, tutkulu ve heyecanlı yapısıyla Karadeniz halkı, festivalleri çok seviyor. Doğu Karadeniz’de yaz mevsimi; çay ve çalışmanın yanı sıra festival anlamına da geliyor. Çaykur markası da pek çok festivalin ayrılmaz parçası. Rize ve bölge genelindeki birçok festivale katkı sağlayan Çaykur, Karadeniz halkının yanında durmaya devam ediyor. DOĞU KARADENIZ, ülkemizde belki de festivallerin en çok düzenlendiği bölgemiz. Yaz aylarının çalışmak anlamına da geldiği Karadeniz’de halkımız festivaller aracılığıyla yorgunluğunu atıyor ve hep birlikte eğlenme fırsatı yakalıyor. Karadeniz halkının coşkusuyla şehirlerden kasabalara yayılan festival ve şenlikler artık bölgenin kültürel hayatının da vazgeçilmez bir parçası. Yayla şenlikleri ve festivaller, 2014’te de baharda başlayıp eylül sonuna kadar devam etti. ARHAVI KÜLTÜR VE SANAT FESTIVALI Arhavi Kültür ve Sanat Festivali, iyi bir festivalin tüm özelliklerini taşıyor. Hedefi çok net; Laz kültürünü Türkiye’ye, dünyaya tanıtmak ve aynı zamanda da bölge insanına mısır, fındık ayıklama, kütük kesme gibi etkinliklerle yörenin eski yaşam biçimini hatırlatmak… OVIT YAYLA ŞENLIKLERI Rize’de temmuz ve özellikle ağustos ayında festivalden festivale koşmak mümkün... Ancak bu yıl en büyük heyecan İkizdere ilçesine bağlı Ovit Yayla Şenlikleri’nde yaşandı. Şenlikte Yunanistan’ın tek seferde pişirilen 303 kilo 74 gram sütlaç rekorunun kırılması için hummalı bir çalışma yürütüldü ve bu rekor kırıldı. [56] OCAK 2015 RIZE FESTIVALLERI: Rize Çay ve Turizm Festivali Rize Yaz Spor Şenliği Uluslararası Dağcılık Şenliği Çamlıhemşin Ayder Kültür Sanat ve Doğa Festivali Çamlıhemşin Ayder Kardan Adam Şenliği Büyük Han Düzü Yayla Şenlikleri İkizdere-Ovit Yayla Şenlikleri Fırtına Rafting Şenliği Fındıklı-Yeşil Altın Gümüş ve Deniz Festivali Formulaz Tahta Araba Şenlikleri Ovit Kar Şenliği Altıparmak Yayla Şenlikleri Çayeli Festivali Ardeşen Kültür Şenliği Kalkandere Turizm ve Dostluk Şöleni İkizdere Dağ Horozu Şenlikleri İkizdere Anzer Balı ve Yayla Şenliği Çağrankaya Yayla Şenliği Tozköy Likapa Şenliği Demirkapı Yayla Şenliği Ardeşen Küçük Yayla Kültür Şenlikleri Pazar Spor Şenlikleri 2014’te de Çaykur her yerdeydi ÇAY BARDAĞINDA ALTIN ZARAFETI Altın varaklı çay bardakları, reklam filmlerimizin de etkisiyle Çaykur’la birlikte anılan objelerden biri haline geldi. Talip Kahraman El Sanatları Merkezi cam atölyesi ekibi tarafından tasarlanan Çaykur’un ince belli bardakları, büyük bir ustalıkla ve sevgiyle üretiliyor. Çaykur’un bu atölyeyle yolu, merkezin ilk usta öğreticileri eğitimlerini tamamlayınca kesişmiş. ÇAYKUR’A ÖZEL, EL IŞI AMBALAJLAR Her biri Ardeşenli kadınların imzasını taşıyan el emeği, göz nuru çay ambalajları çok beğenildi. Ardeşen Halk Eğitim Merkezi tarafından hazırlanan ambalajlar, turistik bölgelerde ya da yurtdışında Çaykur’un tanıtımına önemli bir katkı sağlayacak. Ardeşen Halk Eğitim Merkezi’nin Çaykur ürünleri için hazırladığı hediye paketlerini gören hiç kimse hayranlığını gizleyemiyor. Doğu Karadeniz’e hayat veren çay, gündelik hayatımızdaki beşik, çaydanlık ve bir zamanlar yaş çayların taşınmasını sağlayan bir el arabası gibi eşyaların içinde sunuluyor. Hemen yanlarında bir o kadar şaşırtıcı başka bir tasarım duruyor. Dik yamaçlardan aşağı çay indirmekte kullanılan teleferik yine çay taşıyor, ama bu kez demlenmek üzere kurusunu… OCAK 2015 [57] [serbestkürsü] Çalışmalarını bizimle paylaşmak isteyen arkadaşlarımız için iletişim adresimiz: [email protected] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Çaykur Ve Çay Bizum çay habu tadı, Kalite seçenlerun, Taze filizden alur, Zevk ile içenlerun, Bir kere içtun ise, Üstümüzde hakkı var, Ölsen aklunda kalur. Emeği geçenlerun. Çaykur Bizum markamuz, Kahvaltı, ara öğün, Memnuniyet firkamuz, Kalite, lezzet ile, Yere değmez arkamuz. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1) Sait Faik önadlı yazarımız 2) Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı Hawaii adalarının başkenti ve en büyük kenti – Gelecek 3) İngilizcede Bay kısaltması-Dizi, seri – Hastalıklı, sakat 4) Tavır, davranış –Konuk 5) Ağaç ya da metal eşyaya yuvarlak bir biçim vermek için kullanılan çarklı tezgah-Ölçüt, kıstas 6) Sanat, el uzmanlığı isteyen işler 7) Divan Edebiyatı hece ölçüsü –Voltamperin sembolü-Tarla sınırı 8) Bir işaret sıfatı - Enayi olma durumu 9) Hainlik, sadakatsizlik, aldatma – Parasal 10) Engel –Rey-İşverence iş oylumuyla orantılı olarak ve iş yapanı isteklendirip, iş verimliliğini artırmak amacıyla verilen para 11) Çok sık hastalanan, sağlıksız (kimse) 12) Hep karşıtı-İşaret vermek, uyarmak, çağırmak için kullanılan ve bir çan ile bu çana vuran bir tokmaktan oluşan, elle ya da başka düzenlerle işletilebilen araç-Uzak Hazırlayan: MİTHAT BAYRAKOĞLU - Veri Hazırlama Kontrol Memuru / Ardeşen Çay Fabrikası [58] OCAK 2015 İkram et her vesile, Dostluklar olsun yoğun. Tavşan kanı fincana, Çaylı sohbet can cana, Ferahluk verur cana, Dostlar gelsun yan yana, Gönül huzuri ile, SOLDAN SAĞA: 1) 1884-1933 yılları arasında yaşamış, Göl Saatleri eserinin de sahibi olan şairimiz 2) Bir renk-Ruhla ilgili 3) Lahza-İstek, umu-İri, kart 4) Kimi yiyeceklere lezzet ve renk katmak için eklenen suluca malzeme-Narin, ince yapılı 5) Sıcaklığı çok yüksek ya da çok düşük olmayan (yer), mutedil, mülayim-Bir soru sözü – Ezmekten emir 6) ………Gagarin (Aya ilk çıkan Rus kozmonot)-Beden yapısı 7) ABD’nin bir eyaleti - Karada, havada, suda bir yerden bir yere gitmek için aşılan uzaklık, tarik 8) Tersi öğütülmüş buğday-Doğu Karadeniz’de bir ilimiz 9) Caka, fiyaka –Zonguldak ilinin bir ilçesinin adı 10) Nitelik-Saklamayarak söyleme, açıkça söyleme 11) İzmir’in bir ilçesi–Sözleşmeli 12) Lisan-Bir geyik türü-Boğaz, gırtlak, ümük Çaysuz olur mi düğün? Böyle güzel vesile, İkram eyle amcana. Nasip olmaz insana. Çeşitler zor sayilur, Çay garibun ilaci, Koku demle yayilur, Yöremizun Miraci, Alişup bulamayan, Hamsinun ürerine, Hasretinden bayilur. Sindirimun aracı. Çaykur, asirluk emek, Çay, bana kardeş dedi, Kalite, güven demek, Hem büyük hem de midi, Ne beyük bir kayiptur, Habuni bilememek. Yetişti imdadina, Soğuk kardeşi Didi. MUSTAFA HOŞOĞLU