DVD`de Güncel Sanat Alanı Treibsand [Vol. 02]

64
a
SANAT DÜNYAMIZ 132
SÖYLEŞİ
b
a
TREIBSAND
b
SANAT DÜNYAMIZ 132
65
DVD’de Güncel Sanat
Alanı Treibsand [Vol. 02]
Devam Etmeye Devam
İstanbul’da Güncel Sanat
DVD’DE GÜNCEL SANAT GÜNCEL SANAT ALANI TREIBSAND’IN İKİNCİ SAYISI
TÜRKİYE’DE GÜNCEL SANATTAN BİR SEÇKİ İÇERİYOR. SANAT TARİHÇİSİ
VE ÖĞRETİM GÖREVLİSİ SUSANN WINTSCH İLE SANATÇI VE ÖĞRETİM
GÖREVLİSİ NECLA RÜZGÂR’IN EŞKÜRATÖRLÜĞÜNDE HAZIRLANAN “DEVAM
ETMEYE DEVAM” BAŞLIKLI BU SAYIDA ŞU 33 İSMİN İŞLERİNDEN ÖRNEKLER
YER ALIYOR: AHMET ÖĞÜT, BANU CENNETOĞLU, BENGÜ KARADUMAN,
BURAK DELİER, CENGİZ ÇEKİL, CENGİZ TEKİN, ENDER GELGEÇ,
EXTRAMÜCADELE, FAHRETTİN ÖRENLİ, FERHAT ÖZGÜR, FULYA ÇETİN,
FÜSUN ONUR, GÖZDE İLKİN, GÜLÇİN AKSOY, GÜLSÜN KARAMUSTAFA,
HALE TENGER, HASAN SALİH AY, İRFAN ÖNÜRMEN, NANCY ATAKAN,
NÂZIM HİKMET RICHARD DİKBAŞ, NECLA RÜZGÂR, NERİMAN POLAT, NEVİN
ALADAĞ, NİL YALTER, NİLBAR GÜREŞ, ORHAN PAMUK, ÖZLEN GÜNYOL
§ MUSTAFA KUNT, PINAR YOLAÇAN, SERVET KOÇYİĞİT, ŞÜKRAN MORAL,
YASEMİN NUR, YASEMİN ÖZCAN.
MİNE HAYDAROĞLU
SUSANN WINTSCH –
NECLA RÜZGÂR
Mine Haydaroğlu: Bu proje DVD
üzerinde çağdaş sanat alanı olarak
tanımlı; kitapçılardan (İstanbul’da
Robinson’da) ya da online satın
alınabiliyor. Sizin açınızdan bu
projenin öncelikli ya da benzersiz
özellikleri neler? Bu soru her ikinize
lütfen.
Necla Rüzgâr: Ben Tahran
DVD’sini izlediğimde çok etkilendim. Evde oturmuş, iyi bir sergi
izliyor olmak, süreli bir serginin
akışına yetişmeye çalışmaktan
uzak, kendi izleme koşullarımızı
oluşturabileceğimiz yeni bir olanak
olarak düşündüm. Teknolojinin
neredeyse en sıradan malzemesinin bir sergi salonuna dönüşmesi
günümüz sanatını olduğu kadar,
günümüzün yaşam koşullarını da çok
iyi bir noktadan yakalayan bir fikir.
Örneğin öğrencilerimin tümüyle
sergi gezmek her zaman mümkün
olmuyor. Ama ben DVD’deki sergiyi
çantamda taşıyarak pek çok derste
öğrencilerimle paylaştım. Birlikte
bir sergi geziyormuşuz gibi canlı bir
ortam oluştu; konuştuk, tartıştık,
yorumlar yaptık.
Bence Susann’ın her defasında
farklı bir şehrin sanat ortamını anlamak üzere gösterdiği cesaret, aldığı
riskler, harcadığı zaman da bu projenin en karakteristik özelliklerinden
biri. Birlikte çalıştığımız süre içinde
de gördüm ki bu gerçekten kolay bir
iş değil. Metropolün genel karakterini
kavramak bir yana, tek tek sanatçılarla görüşerek onların sanat pratiklerini
anlamaya çalışmak çok uzun bir çaba
ve emek gerektiriyor. Ama bu sürecin sonunda ortaya çıkan koleksiyon
bir ülkenin ya da metropolün güncel
sanat atmosferini büyük ölçüde algılanabilir kılıyor.
Susann Wintsch: TREIBSAND,
bir DVD yardımıyla –bilgisayarlı
her eve girebilen çok basit bir araçla– dünyanın dört bir köşesinden
çağdaş sanat için algı alanı açan ve
süregelen bir dizi. Her bir cilt zorlayıcı
bir metropolü inceliyor –çünkü biz
sanatçı ve entellektüellerin çoğunluğu
metropollerde yaşıyoruz, böylece
birbiriyle alakalı yaşam ve çalışma
alanlarını paylaşıyoruz. Geçen yirmi
yıl içinde sayısız şehir gezdim; farklar üzerine yoğunlaşmanın çok yapay
olduğunu görüyorum. Metropoller
yaratıcılık için zengin bir temel
Mine Haydaroğlu: This project is
defined as a contemporary art space
on DVD that anyone can buy at select
bookstores (Robinson in Istanbul)
or order online. What are the foremost or unique characteristics of this
project in your opinion? This is a
question for both of you, please.
Necla Rüzgâr: I was very impressed by the Tehran DVD. I considered
it a new opportunity for us; to build
our own viewing conditions, to view a
good exhibition while at home, instead of rushing to make it in time to see
a temporary show. The idea of turning
this most ordinary material of technology into an exhibition hall is very apt
in terms of our daily life conditions as
well as in terms of contemporary art.
For example, it is not always possible to visit an exhibition with all my
students. But I have been able carry
the exhibition in this DVD in my
pocket and share it with my students
66
a
SANAT DÜNYAMIZ 132
during lessons. The classroom became a lively environment, as if we were
visiting an exhibition together; we
talked, we discussed, interpreted the
works.
One of the most special components of this project is the courage Susann has shown, the risks she
has taken and time she has spent to
understand the art scene each time
in a different city. During the time
we worked together I realized that
this is really not an easy job. Grasping
the general character of a metropolis
on one side, it takes a lot of time and
effort to meet with each artist separately and understand their practices.
But the collection that resulted at the
end of this long process enables the
viewer to perceive the climate of the
contemporary art scene of a country
or a metropolis.
Susann Wintsch: TREIBSAND
is an ongoing series that opens the
perception of contemporary art into
every angle in the world - with the
help of a DVD, a very simple media
that comes to any home having
a computer. Each volume explores
a challenging metropolis – because
most of us artists and intellectuals live
in metropolitan areas, thus we share
a related room of living and working.
In the past twenty years I have seen
numerous cities, and find it this day
just too artificial to focus on distinctions. Metropoles are a rich ground of
creativity. They are dense and informative rooms and this is why many
artworks can be found that open up
the limitations in reality and widen
our thoughts of how we can imagine
our mental and emotional future.
M.H.: Susann, as you are the initiator, the brainchild of this project, can
you tell us how this all started? When
did you decide to devote an edition to
contemporary art in Istanbul? What
were your criteria?
S.W.: TREIBSAND started with
sunuyorlar. Bunlar yoğun ve pek çok
enformasyon sunan yerler; dolayısıyla
buralarda gerçeklikteki sınırları
delip geçen ve zihinsel ve duygusal
geleceklerimizi hayal ederkenki
düşüncelerimizi genişleten pek çok
sanat eseri bulunabiliyor.
M.H.: Susann, siz bu fikri üreten
kişi olarak bu projenin nasıl başladığını
anlatır mısınız? İstanbul’da çağdaş
sanata bir sayı ayırmaya ne zaman
karar verdiniz? Kriterleriniz nelerdi?
S.W.: TREIBSAND, Basel’da
teknik donanım ve DVD-üretim
işiyle meşgul küçük bir şirketleri
olan arkadaşlarımın arayışıyla
başladı. Benden tesislerini sanatçılara
göstermek için bir örnek DVD
üretmemi istediler. O dönemde
Doğu Avrupa’da seyahat ediyordum
ve Belgrad’da sanatçı Milica Tomic
ile tanışmıştım. O sıralarda aynı
zamanda Balkanlar’da çağdaş sanat
üzerine sayısız sergi dolaşımdaydı
ve biz çoğunu garip bulmuştuk.
Sözün kısası, bütün bu unsurlar eski Yugoslavya’da çağdaş sanat
üzerine, Milica Tomic ile yapılan bir
DVD’de birleşti. O zamandan itibaren
bütün sayılar sanatçılarla işbirliğiyle
yapılıyor. İki işi bir anda yapıyoruz.
Yerleri, düşünceleri ve görüşleri
sürekli, geniş ve derinlikli diyaloglarla biraraya getirip TREIBSAND’ın
bakışını oluşturuyoruz. İstanbul’la
ilgili söyleyeceklerimi dördüncü
sorunuza cevabımda bulabilirsiniz.
M.H.: Necla; Susann sizi bu projeye eş küratör olarak davet ettiğinde ilk
neler düşündünüz? Proje nasıl ilerledi? Konuştuklarınızı, atölye ziyaretlerinizi vs. biraz anlatır mısınız?
N.R.: Bizim Susann’la yaptığımız
ilk görüşme tamamen sanatçı-küratör
görüşmesiydi. İkinci kez yüz yüze
görüştüğümüzde bana eşküratörlük
teklif etti. Açıkcası aklımdan geçen
ilk şey “Bu işi yapabilir miyim?”
oldu. Çünkü her şeyden önce bu çok
SÖYLEŞİ
b
kendine özgü bir proje, kalıcı bir iş
ve doğası gereği de dünya sanat
ortamında kolaylıkla dolaşıma girecek
bir proje. Doğrusu bunlar hem çok
heyecan veren hem de baskı yaratan
özellikler. Ama çalışmaya başladığım
andan itibaren bunların tümü kafamdan silindi. Çünkü DVD çok ayrıntılı,
hassaslıkla baş edilmesi gereken,
uzun zaman alan bir süreçte oluşuyor.
Dolayısıyla çalışırken sadece
çalışıyorsunuz, DVD’nin bitmiş halini hayal etmek diye bir şey olmuyor.
Biz birlikte çalışmaya karar
verdiğimizde, Susann’ın İstanbul
sanat ortamına dair bir fikri vardı.
Çalıştığımız süre içinde hemfikir
olduğumuz konular da oldu, farklı
düşündüğümüz konular da. Böylece
birbirimizin bakış açısını gerçekten anlamaya çalıştık. Çünkü
Susann benim “içerden” bakarken
göremediğim şeyleri görebiliyordu,
ben de onun “dışardan” bakarken
gözden kaçırabileceği noktaları
görebiliyordum.
M.H.: Necla ve Susann, hangi
noktada “Devam Etmeye Devam”
konseptinde karar kıldınız ve bunu
biraz açar mısınız?
S.W.: “Devam et” konsepti
Ankara’da bir gece boyunca neredeyse
uyurgezer gibi yaptığımız bir
konuşma sırasında doğdu. Birkaç hafta
sonra sanatçı Nâzım Hikmet Richard
Dikbaş ile tanıştık ve o 1972 tarihli
bir Curtis Mayfield şarkısından türevle başlığı “Devam Etmeye Devam”
olarak tamamladı. Bu cümle konsepti
ikiye katlayarak çok güzel bir biçimde
bir ritme bağlıyor –buna bir mantra da
diyebiliriz. Buna bayıldık ve böylece
başlık da doğmuş oldu.
N.R.: Ben Nâzım’ın önerisini duyduğum ilk anda hiç tereddütsüz sevdim. Devam etmeye devam;
bitmiş, sonuca ulaşmış bir duruma
değil, bundan daha çok bitmemiş
ama bitirilmesi yönünde sürdürülen
güçlü bir kararlılığı çağrıştırıyor. Bunu
a
TREIBSAND
b
aynı zamanda birlikte ve dayanışma
halinde sürdürmeye yapılan bir davet
olarak da okuyabiliriz. Birliktelik
noktasından baktığımızda bu cümle
aslına DVD’nin karakteristiği ile
de çok örtüşüyor. DVD’nin etkisi kuşkusuz tek tek her bir işte gizli.
Ama asıl büyük etkiyi sağlayan birçok
işin bir aradalığı, yan yanalığı ya da bu
birlikte oluşun yarattığı aura.
M.H.: Susann, 2007 yılında
basılan bir önceki sayı (01) Tahran’da
çağdaş sanat üzerine. Konsepti de
“(Zamanın Geçmesini) Beklerken
Analiz Etmek”. Bir sonraki sayının
konusu ne olacak? Bu şehirleri nasıl
seçtiğinizi biraz anlatır mısınız? Bu
seçkileri yapmaya sizi yönelten unsurlar ya da fikirler ya da başka herhangi
belirgin şeyler neler?
S.W.: Tahran’dan sonra İstanbul’u
seçmem ilk cildi ikinciye bağlamak
için kullandığım bir yoldu. Coğrafik
bir düzen olunca şehirleri sıralamak
doğallık kazanıyor. Ama TREIBSAND
sadece bölgelere göre çeşitililik
gösteren sanat hakkında değil. Bu
Seul ve Tokyo’ya geçerek üçüncü
cildi tamamladığımda belli olacak (bu
arada anavatanım İsviçre’de Basel,
Cenevre ve Zürih üzerine de bir cilt
yapacağım.) Seul ve Tokyo da tıpkı
Tahran ve İstanbul gibi birbirleriyle
alakalı değiller. İnsanlığın geleceği
hakkında düşünmek için fikirler
sunan açık yaşam alanları beni etkiliyor. Onları olası her yer yerde, zamanda ve olabildiğince çok yazarla/eser
sahibiyle arayıp bulmak istiyorum.
M.H.: Bu DVD’de 33
sanatçı olduğu için size her bir
sanatçı hakkındaki görüşlerinizi
sormayacağım, ama bu sanatçılar ve
bu işler için neler söylemek istersiniz?
Her ikinizden de bazı genel yorumlar
ve işaretler alabilir miyim?
S.W.: TREIBSAND’ı seçen
sanatçılara büyük saygı duyuyorum.
Onlar kendi yollarında ilerliyorlar;
SANAT DÜNYAMIZ 132
a quest of friends who run a small
company for technical equipment
and DVD-production in Basel. They
wanted me to develop a sample-DVD
to show its facilities for artists. At that
time I had been traveling in Eastern
Europe where I met the artist Milica
Tomic in Belgrad. Also back then,
numerous exhibitions on contemporary art on the Balkans were touring,
and we found many of them bizarre
– so briefly; all these aspects merged
into a DVD on contemporary art in
ex- Yugoslavia, realized with Milica
Tomic. Henceforth all the volumes are
built in collaboration with artists; we
make two of one, bring spaces, ideas
and views in a continuous, broad and
deepened dialogue to create the vision
of TREIBSAND. About Istanbul, please see answer to question 4.
M.H.: Necla, when Susann invited
you to this project as co -curator, what
were your first thoughts and how did
the project proceed? Can you tell us
about your discussions, the studio
visits etc.
N.R.: The first meeting Susann
and I had was just a meeting of an artist
and a curator. The second time we
met Susann proposed co-curatorship
to me. The first thing that came to
my mind was “Can I do this job?”
Because before anything else, this is
a very specific and original project, a
permanent piece of work that will go
into circulation in the international art
world easily. These are both very exciting aspects and at the same time they
create stress. But as soon as I started
working on this project, all these were
completely erased from my mind,
because the DVD is made over a long
time, it is a long process that demands
very detailed and carefully executed
work, therefore you just work and
work; there is no time to imagine the
finalized DVD.
When Susann and I decided to
work together, we did have an idea
67
about the art scene in Istanbul. While
working together, we agreed on some
subjects and thought differently on
some others, so we tried to understand each other’s points of view,
because Susann was able to see things
that I could not while looking “from
inside” and I could see the points that
she might have missed while looking
“from outside”.
M.H.: Necla and Susann, at what
point did you both decide on the
concept “Keep on keeping on” and
can you elaborate on it please?
S.W.: The concept “Keep on”
arose of a night of talking in Ankara,
sleepwalkingly. Some weeks later, we
met the artist Nazım Hikmet Richard
Dikbaş who complemented the
working title to Keep On Keeping
On, deriving of a song from Curtis
Mayfield in 1972. This sentence
doubles the concept most beautifully
into a rhythm – we can also say into a
mantra. We adored it and so the title
was born as well.
N.R.: I loved Nazım’s proposal
instantly and without a doubt when
I first heard it. Keep on keeping on;
brings into mind not a completed,
finished situation but a strong will;
there is a determination to finalize it.
This can also be read as an invitation
to continue doing something together, in support of each other. It also
overlaps with the construction of this
DVD. The influence of the DVD is
without a doubt hidden in each and
every work in it. But the most influence stems from the togetherness of
these many works, their being next
to each other and the aura they create together.
M.H.: Susann, the previous volume (01) published in 2007 focused on contemporary art in Tehran.
Its concept was “Analysing While
Waiting (For Time to Pass)”. What
68
SANAT DÜNYAMIZ 132
a
SÖYLEŞİ
Necla Rüzgâr
Nil Yalter
Ferhat Özgür
b
a
TREIBSAND
b
will the focus of the next volume be?
Can you talk about how you select
these cities? What are the elements
or ideas or anything specific that drive
you to make this selection?
S.W.: Choosing Istanbul after
Tehran was a decoy bird to tether the
first volume on the second. It makes
the sequence of cities natural if it has a
geographical order. But TREIBSAND
is not about art varying by regions.
This will reveal when I realize volume 3 (and in between I will do a volume on Basel, Geneva and Zurich of my
home country Switzerland) jumping
to Seoul and Tokyo, two cities that
are and, at the same time, are not at all
concerned with each other – accurately like it is with Tehran and Istanbul.
Open habitats that provide ideas
to think a human future affect me.
I want to seek them in all possible
spaces, times and by as many authors
as possible.
M.H.: As there are 33 artists
on this DVD, I cannot ask you to
comment on each artist; but what
would you like to say about these
artists and these works? Some general comments or pointers from both
of you please.
S.W.: I feel a great respect for
the artists we have chosen for
TREIBSAND. They follow their
own path, maybe an inner journey,
but are responsive towards universal concerns and offering a dialogue.
After meeting so many artists since
2011 in Istanbul, their works began
to float in my mind, linking with each
other and finally forming a common
ground that defines the present title of
Volume 02.
N.R.: The most obvious common
aspect of all the works in the DVD is
“persistence”. When we look at the
works one by one, we see that each
work is persistent about something:
About challenging a system that does
not work, by pushing it; making
SANAT DÜNYAMIZ 132
visible the sacredness or the complete opposite, the defects of a family;
about loving almost on the brink of an
obsession; about iconization; defunctionalizing of roles, objects or time;
by underlining the historical, contemporary or personal image codes, to
persist, in a state of insistence that
range from conspiracy theories to
strategies for survival...
We tried to build a chain of
imagery that would reveal the dialogue between the works, by juxtaposing works that called each other
when forming the dates and the
contents of the DVD. For instance, a claim made by a work is either
supported or challenged or completely taken from its context to another level by the following work. This
dialogue continues with a tension that
at times rises and at times falls, it does
not reach an absolute and conspicuous
end; but all meets on the grounds of
“keeping on”.
M.H.: Susann, what are the copyright statuses of these works? Some
of the pieces on the DVD are excerpts
of works selected by the artists; some
are video essays and some are video
works in full. So can we say this DVD
allows its owner to have a piece of
work by the artist? Or is it mostly a
new channel of access to works? Is it
a democratic way of allowing direct
contact between the artist and the
viewer? How would you best describe it?
S.W.: The DVD is clearly a room
to show video works and moving
images. The character of a video is
story based, that’s why it is hard to
comprehend only through video stills
in magazines or books. To protect it
from unauthorized copying or any
other trial of illegal ownership, several artists chose to show an excerpt
only. Other artists put a watermark
onto it, or arranged their work differently and thus created an original for
69
belki içe dönük bir yolculuktalar, ama
evrensel meselelere duyarlılar ve bir
diyalog sunuyorlar. 2011’den bu
yana İstanbul’da pek çok sanatçıyla
karşılaştım, onların işleri kafamın
içinde yüzmeye başladı ve nihayetinde, Cilt 02’nin başlığını tanımlayan bir
ortak zemin oluştu.
N.R.: DVD’de yer alan işlerin
en belirgin ortaklığı “ısrar”. İşlere
tek tek baktığımızda her birinin bir
konuda ısrarcı olduğunu görüyoruz: Çalışmayan bir sistemi zorlayarak, iterek de olsa çalıştırma; ailenin
kutsallığı ya da tam tersini, defektlerini görünür kılma; obsesyona, ikonlaşmaya varan aşk halleri; rollerin, nesnelerin ya da zamanın işlevsizleştirilmesi; tarihsel, güncel, toplumsal ya da
kişisel imge kodlarının altını kazarak,
komplo teorilerinden hayatta kalma
stratejilerine kadar uzanan bir diretme
halinde ısrar etmek…
Biz tarihleri ve DVD’nin içini
kurgularken birbirini çağıran işleri yan
yana getirerek işler arasındaki diyalogu görünür kılacak bir imge zinciri yaratmaya çalıştık. Örneğin, bir işin
öne sürdüğü iddiayı, arkasından gelen
iş ya destekliyor ya tersini söylüyor
ya da tamamen bağlamından koparıp
başka bir noktaya taşıyor. Yükselip
alçalan bir tansiyonla devam eden bu
diyalog, mutlak ve belirgin bir sona
ulaşmıyor ama bir “devam etme”
zemininde buluşuyor.
M.H.: Susann, bu işlerin telif
durumları nedir? DVD’deki bazı
par ç al ar s anatç ı l ar ı n kend i l er i
tarafından seçilmiş bölümler. Bazıları
denemeler (videoyla “yazılan metinler”), bazılarıysa işlerin tamamı.
Dolayısıyla bu DVD’nin sahibi
sanatçıdan bir parça işe sahip oluyor
diyebilir miyiz? Ya da işlere erişim için
yeni bir kanal mı? Bu DVD demokratik bir yolla, sanatçı ile izleyici arasında
doğrudan bir çizgi mi sunuyor? En iyi
nasıl tanımlarsınız?
S.W.: Çok açık; DVD video işleri
70
a
SANAT DÜNYAMIZ 132
the DVD. Another group decided to
have their video on full length. It is
up to the artists how to handle it but
in any case the copyright stays with
the artists.
Besides video works and photographs there is a third group we call
video essays where TREIBSAND and
the artist in respect share the copyright. These are short films we produce together with an artist at a time,
to film a selection of his or her paintings, sculptures or of a performance. The video essays also fully take the
advantage of the DVD towards an art
magazine. They portray a selection of
works in a real environment, hence
one can measure its real corporeality,
magnitude and haptics; on can see
how the works plays within its colors
and lights, hear the sounds of the vicinity and maybe even see the artist in
one moment, in short, you can see the
vitality and liveliness of a work.
M.H.: As you have both spent
many months visiting studios, galleries, museums, meeting many people and also living here for periods of
time; I would like to ask you both;
Necla and Susann, can you each tell
me what you see as the big picture
here? Both in terms of this project,
and in terms of the general art scene
in Turkey?
N.R.: I think a very fast transition is taking place. Despite the increase in gallery spaces, there is a decrease in independent exhibition spaces.
Not long ago, until about five years
ago, artists used to be very excited to
show together in independent exhibitions. Therefore the energy level
of those exhibitions was very high.
Many of the artists who are wellknown today found their places in
the art scene through the aura created by those exhibitions. However
nowadays it seems that the only way
an artist can show his/her works is by
working with a gallery. This limits the
movement space, especially for the
young artists.
When I try to see the big picture
here: There has been an improvement
in terms of opening up to the world
market; artists are more aware and
more courageous in acting together
for the artists’ rights, and in claiming
these rights; there are more works
with stronger productions. But despite these improvements, I see that the
forms of production have stagnated
and have become repetitious.
S.W.: I believe I came in the time
of galleries. That’s why the quality of
works is commonly brilliant. Galleries
help by paying the productions costs
in advance in expectation to sell – the
purchaser is known beforehand – and
they can be experimental because they
risk less a cluster failure than an individual artist does. Of course, an artist
who doesn’t have a gallery has a serious problem here. So the spirit and
potentiality of art in Istanbul is sleek.
However, whatever the system may
be it always calls serious artists to
make good art pieces.
SÖYLEŞİ
b
ve hareketli imgeler göstermek için
iyi bir yer. Videonun temel niteliği
hikâye bazlı oluşu. Bu nedenle dergilerde ya da kitaplarda basılan video
kareleriyle işin kendisini anlamak o
kadar kolay olmuyor. İzinsiz kopyalama ve diğer kanunsuz sahip olma girişimlerine karşı korumak için sanatçılardan bazıları sadece birer alıntı
göstermeyi tercih ettiler. Bazılarına
üzerine filigran koydular ya da işlerini farklı düzenleyerek DVD için yeni
bir orijinal ürettiler. Bir diğer grup
videolarını baştan sona koymaya karar
verdi. Nasıl yapacaklarına tamamen
sanatçılar karar verdiler; her halükârda
telifleri sanatçıya aittir.
Video işlerin ve fotoğrafların yanı
sıra video kompozisyonlar dediğimiz
bir üçüncü grup var; bunlarda
TREIBSAND’ın ve sanatçıların telif
hakları ortak. Bunlar her seferinde bir sanatçıyla birlikte ürettiğimiz
kısa filmler; resimlerini, heykellerini ya da performanslarının bir bölümünü birlikte filme çektik. Video
kompozisyonlar DVD’nin bir sanat
dergisine nazaran bütün avantajlarını
kullanıyor. Gerçek ortamında işlerden
bir seçki gösteriyor; böylece o işin
gerek cismini, büyüklüğünü ve doku
hissini ölçmek mümkün oluyor;
renklerle ve ışıkla nasıl oynadığını
görüyoruz, çevredeki sesleri duyuyor,
hatta belki bir anlığına da olsa
sanatçının kendisini görebiliyoruz;
kısacası, işin gücünü ve canlılığını
görüp hissedebiliyorsunuz.
M.H.: Her ikiniz de uzun aylar
boyunca pek çok atölye, galeri, müze
ziyaret ettiniz, insanlarla karşılaştınız
ve dönem dönem burada yaşadınız.
Her ikinize de sormak istiyorum:
Siz burada büyük resim olarak ne
görüyorsunuz? Hem bu proje hem
de Türkiye’de genel anlamda sanat
sahnesi açılarından.
N.R.: Benim gördüğüm çok
hızlı bir dönüşüm yaşanıyor.
Galerilerdeki artışa karşın bağımsız
a
Bengü Karaduman
Füsun Onur
Orhan Pamuk
Bashir Borlakov
TREIBSAND
b
SANAT DÜNYAMIZ 132
71
sergi mekânları giderek azaldı. Çok
değil, daha beş yıl öncesine kadar
sanatçılar bir arada bağımsız sergilerde yer almaktan büyük heyecan
duyardı. Dolayısıyla da bu sergilerin yarattığı enerji çok yüksekti. Şu an
varlık gösteren sanatçıların birçoğu
da o sergilerin yarattığı auradan beslenerek sanat ortamında kendilerine
bir yer buldular. Oysa şimdilerde bir
sanatçının işlerini gösterebilmesinin
tek olanağı bir galeriyle çalışmakmış
gibi görünüyor. Bu da özellikle gençler
açısından hareket alanını daraltan bir
durum.
En büyük resmi görmeye çalıştığımda: Dünya piyasasına açılma
anlamında bir gelişme oldu, sanatçılar sanatçı hakları konusunda birlikte
hareket etmek, haklarına sahip çıkma
konusunda daha bilinçli ve cesurlar,
prodüksiyonları daha güçlü işler çıkıyor ortaya. Ama bu gelişmelerin tersine üretme biçimlerinin durakladığını,
tekrara girdiğini düşünüyorum.
S.W.: Ben sanırım galericiler dönemine rastgeldim. Bu nedenle bütün işler çok nitelikli. Galeriler
satış beklentisi içinde prodüksiyon
masraflarını karşılıyorlar (satın alacak
kişiyi önceden bildikleri durumlarda)
ve deneysel davranabiliyorlar, çünkü
tek başına bir sanatçının başarısızlık riskinden daha az risk taşıyorlar.
Tabii ki galerisi olmayan bir sanatçı
burada ciddi bir sorunla karşı karşıya.
Dolayısıyla İstanbul’daki sanatın ruhu
ve taşıdığı potansiyaller çok düzgün
ve şık. Ama sistem ne olursa olsun,
sadece ciddi sanatçılar başarılı sanat
yapıtları ortaya çıkarırlar.