Ağustos 2014 - Kuveyt Türk

AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ
ee
Ağustos 2014
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
Özet Değerlendirme
1
İçindekiler
Sayfa
1
Özet Değerlendirme
1
2
Dünya Ekonomisi
2
3
Türkiye Ekonomisi
4
Piyasa Gelişmeleri
4
Makroekonomik Gelişmeler
5
Büyüme
5
Enflasyon
6
Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanımı, İmalat PMI
7
Güven Endeksleri
8
İşgücü İstatistikleri
9
Dış Ticaret
10
Ödemeler Dengesi
11
Merkezi Yönetim Bütçesi
13
TCMB
14
Bankacılık Sektörü
15
4
Özet Makroekonomik Veriler
17
5
Veri Gündemi
19
Özet Değerlendirme
Ukrayna’da devam eden krizin Temmuz ayında tekrar alevlenmesi ve Orta Doğu’da Suriye ve Irak’ta devam
eden krize, İsrail ve Filistin arasındaki çatışmaların eklenmesiyle, küresel piyasalarda jeopolitik risk algısı yeniden
yükselişe geçti. Dünya borsaları değer kaybederken, yatırımcıların güvenli liman arayışıyla beraber, ABD
10-yıllıklarında ve altın fiyatlarında yükseliş yaşandı.
ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre (yıllıklandırılmış) %2,9 oranında daralarak
beklentinin üzerinde bir düşüş kaydetti. Rakam, 2011 yılı ilk çeyreğinden bu yana ilk, 2009 ilk çeyreğinden bu
yana ise görülen en sert daralmaya işaret ediyor. ABD ekonomisi 2013 yılının son çeyreğinde ise %2,6 oranında
büyümüştü. Daralmada, olumsuz kış koşullarının başta özel tüketim olmak üzere ekonominin genelinde yarattığı
olumsuz etki belirleyici olurken, yılın ikinci çeyreğine ilişkin açıklanan veriler, ABD’nin hızlı bir toparlanma
yaşayacağını ve yılın geri kalanında %3 civarı bir büyüme patikasına oturacağı yönünde sinyaller veriyor.
Büyüme rakamlarını değerlendirdiği konuşmasında Fed Başkanı Yellen da piyasaya genel olarak olumlu mesajlar
verdi. Faizlerin yakın gelecekte artırılmayacağı mesajını veren Yellen, para politikasının işsizlik ve enflasyona
yoğunlaşmayı sürdürmesi gerektiğini, finansal istikrar için ise regülasyon ve makro ihtiyati tedbirlerin ön planda
olması gerektiğinin altını çizdi.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi de, AMB’nin faizlerde değişikliğe gitmediği son toplantısının
ardından yaptığı konuşmada benzer mesajlar verdi. Draghi, mevcut enflasyon görünümü altında faizlerin uzun bir
süre daha mevcut seviyelerde kalacağını belirtirken, Banka’nın “uzun süreli düşük enflasyon riskleriyle mücadele
etmek için gerekli olduğunda geleneksel olmayan araçları kullanmak” konusundaki kararlılığını yineledi. Draghi
ayrıca, AMB’nin parasal aktarım mekanizmasının işleyişini iyileştirme amacı doğrultusunda varlığa dayalı menkul
kıymet piyasasından doğrudan alım yapmak üzere hazırlıklarını yoğunlaştırmaya başladığını da ifade etti.
Yurtiçinde ise yükselen jeopolitik risk algısının global piyasalar üzerindeki artan basıncına rağmen görece
olumlu bir seyir yaşandı. Bunda başta Fed olmak üzere, büyük merkez bankalarından gelen olumlu mesajlar etkili
oldu. Lira dolar karşısında gücünü hemen hemen korudu, USD/TL kuru %0,5’lik hafif bir artışla 2,135’e ulaştı.
BIST-100 Endeksi ise Temmuz ayını %4.7’lik güçlü bir yükselişle 82,157 seviyesinde tamamladı. Öte yandan
Hazine gösterge faizi Temmuz ayında %1.2 artış ile %8,35 düzeyine ulaştı. Para politikası tarafında TCMB,
Temmuz ayı PPK toplantısında faiz indirimlerine devam etti ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı (politika faizi)
ve faiz koridorunun alt bandı olan gecelik borçlanma faiz oranında 50’şer baz puan indirime gitti. Bu şekilde,
politika faizi %8,75’ten %8,25’e, gecelik borçlanma faizi ise %8’den %7,5’e çekilmiş oldu. Kurul, koridorun üst
bandı olan gecelik borç verme faizini %12’de korurken, zorunlu karşılık oranları ve rezerv opsiyon katsayılarında
da bir değişikliğe gitmedi. Temmuz toplantısıyla beraber, indirimlerin başladığı Mayıs ayından bu yana politika
faizinde toplamda 175 baz puanlık bir indirim gerçekleştirilmiş oldu. İndirimlerin Ağustos ayında da 50 baz puan
ile devam edeceği ve politika faizinin %7,75’e çekileceği tahmin ediliyor. Sert artırım kararının alındığı Ocak
toplantısı öncesinde ortalama fonlama maliyetinin %7,2 civarında olduğu hatırlanırsa, bu, PPK’nın Ağustos
itibariyle artırımları büyük oranda geri almış olacağı anlamına geliyor.
Not: Rapordaki tüm veriler raporun çıktığı tarih itibariyle güncellenmiştir.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
1
Dünya Ekonomisi
2
Seçilmiş Ülkeler Hisse Senedi Piyasaları
Temmuz Sonu
Değeri
Aylık
%
Yılbaşından
%
BİST - 100
82,157
4.7
21.2
DOW JONES
16,563
-1.6
-0.1
S&P 500
1,931
-1.5
4.5
NASDAQ
4,370
-0.9
4.6
Hisse Senedi Piyasası
15,621
3.0
-4.1
DAX
9,407
-4.3
-1.5
SHANGAI
2,181
6.4
3.4
BOVESPA
56,878
7.0
11.6
NIKKEI
Temmuz ayı içerisinde Orta Doğu’da süregelen çatışmalar ve düşürülen Malezya uçağının risk algısını
artırmasının ardından yatırımcıların güvenli yatırım araçlarına yönelmesi Dolar’ın yükselmesinde etkili
oldu. Ayrıca, FED’in faiz artırımını öne çekebileceği beklentisinin de etkisiyle EUR/USD paritesindeki
düşüş eğilimi güçlendi.
Kaynak: Yahoo Finance, Investing
Petrol fiyatlarındaki düşüş ve ABD 10 yıllık hazine tahvili faizindeki gerilemenin gelişmekte olan ülkelere
yönelik sermaye girişlerini desteklemesiyle GOÜ hisse senedi piyasaları genel olarak Temmuz ayını
kazançla tamamladı. BİST-100 endeksi de Temmuz ayının ilk haftalarında küresel piyasalardaki iyimser
havanın etkisiyle yükselişe geçti ve ayın son günlerine kadar yükselişi sürdürdü. Ancak MB’nin PPK
toplantısı sonrasında gelen kâr satışları ve artan jeopolitik riskler neticesinde bir miktar gerileme
kaydetti ve ayı 82,157 düzeyinde tamamladı. ABD ve Almanya borsaları Temmuz ayında düşüşe
geçerken, Asya borsaları ayı primle tamamladı.
Temmuz ayı içerisinde Hazine’nin gerçekleştirdiği tahvil ihalelerinde beklentilerin üzerinde gerçekleşen
talep sonucunda faizler bir miktar gerilese de PPK toplantısı sonrasında kâr satışları ve artan jeopolitik
riskler nedeniyle ayın son günlerinde faizlerin bir miktar yükseldiği görüldü. Gelişmiş ülkelerin 10
yıllıklarında ise yatay bir seyir hakim oldu.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
2
2
Dünya Ekonomisi
Temmuz ayı başında Irak kaynaklı belirsizliklerin neden olduğu tedirginliğin etkisiyle altın fiyatları yukarı
yönlü etkilenirken Fed’in faiz artırımını öne çekebileceği endişesi sonucu düşüşe geçti. ABD’de
açıklanan verilerin ekonomide olumlu görünüme işaret etmesiyle altın fiyatları bir miktar daha geriledi.
Değerleniyor
Temmuz ayı genelinde Libya’dan arzın artacağı beklentisi ve Irak kaynaklı arz endişelerinin bir miktar
hafiflemesiyle gerileyen petrol fiyatları, ayın son günlerinde Malezya Havayolları’na ait bir uçağın
Ukrayna’nın doğusunda düşürülmesinin ardından artan jeopolitik riskler nedeniyle yükselişe geçti.
Değer kaybediyor
Temmuz ayında artan jeopolitik riskler ve Fed politikalarına ilişkin beklentiler sonucunda gelişmekte
olan ülkelerin (GOÜ) para birimleri dolara karşı değer kaybetti. Rus Rublesi, Macaristan Forint’i,
Brezilya Real’i ve Türk Lirası’nda değer kaybı görülürken Endonezya Rupiah’ı ayı primle tamamladı.
Mayıs ayında dip seviyeleri gördükten sonra Haziran ayında dalgalı bir seyir izleyen VIX endeksi,
Temmuz ayında artan jeopolitik risklerin de etkisiyle yükseliş eğilimine geçti ve ayı 16.95 seviyesiyle
tamamladı.
lllllVIX, hisse senedi işlemcileri tarafından piyasadaki stresi ölçmek için takip edilir. Basit tabiriyle, piyasanın S&P 100 indeks opsiyonlarının bir yıl içerisinde ne
VIX llllllllllllkadar dalgalanacağının matematiksel ifadesidir. VIX yüzde olarak ifade edilmese de yüzde olarak algılanmalıdır. Örneğin, 22 seviyesinde bir VIX değeri
llllllllllllllllönümüzdeki bir yılda endeksin mevcut seviyesinin %22 altında veya üstünde gerçekleşeceğini ifade eder.
Endeksi
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
3
3
Türkiye Ekonomisi: Piyasa Gelişmeleri
Temmuz ayı başında küresel piyasalardaki iyimser havanın etkisiyle yükselişe geçen BİST-100 endeksi
ayın son günlerine kadar yükselişi sürdürse de PPK toplantısı sonrasında gelen kâr satışları ve artan
jeopolitik riskler neticesinde bir miktar gerileme kaydetti (Temmuz sonu endeks değeri: 82,157).
Temmuz ayında petrol fiyatlarında yaşanan düşüş eğilimi ve Fed toplantı tutanaklarından olumlu
etkilenen USD/TL son bir ayın en düşük seviyesini görse de ABD’den gelen güçlü büyüme verisi sonrası
tekrar yükselişe geçti ve ayı 2.1352 seviyesinde tamamladı.
Temmuz ayında gerçekleştirilen Hazine ihalelerinde talep beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, faizler bir
miktar gerilese de TCMB’nin PPK toplantısı sonrasında kâr satışları ve artan jeopolitik riskler nedeniyle
faizlerin bir miktar yükseldiği görüldü.
MSCI gelişmekte olan ülkeler borsa endeksi 31 Temmuz itibariyle Mayıs ayı sonuna göre %1.4 oranında
sınırlı bir artış gösterdi. Yurtdışı jeopolitik riskler ve yurtiçi yoğun siyasi gündemin etkisiyle Türkiye
endeksi ayın sonuna doğru negatif ayrışma gösterse de ayı %3.2 primle tamamladı.
MSCI Endeksleri, global çapta borsaların performansını ölçen temel endekslerdir. Gelişmiş ve gelişmekte olan piyasalar için
MSCIllllllllllllhesaplanmakta olan bu endeksler, yatırımcılara ilgilendikleri pazarlardaki borsaların performansını karşılaştırmalı olarak takip etme
Endeksleri
llllllllllllll llşansı vermektedir.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
4
3
Makroekonomik Gelişmeler: Büyüme
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yılın ilk çeyreğinde 2013 yılı 1. çeyreğine göre %4.3 ile beklentilerle uyumlu bir artış kaydetti. Böylece, 4. çeyrekte %4.0 olan 12 aylık birikimli büyüme 2014 1. çeyreğinde
%4.4’e çıktı ve 2013 2. çeyreği itibariyle başlayan yukarı yönlü eğilimini korudu. Öte yandan, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre bir önceki çeyreğe kıyasla %1.7’lik bir artış
sergiledi. Talep kaynaklarına göre büyüme cephesinde, TL’de görülen değer kaybı, Euro Bölgesindeki toparlanmanın ihracata yansımasıyla ve altın ticaretinin olumlu desteği ile net ihracat kalemi 2012
4. çeyreğinden bu yana ilk kez pozitif katkı sağlayarak ilk çeyrek büyümesinin temel belirleyicisi oldu (%2.7 puan). Öte yandan, BDDK’nın aldığı son önlemler ve MB’nin sıkı para politikasının etkisiyle
özel tüketimin katkısı 2013 yılının son çeyreğine kıyasla kısmen azalarak %2.1’e geriledi. Öne çıkan bir diğer unsur ise 2013 yılının 2. yarısında büyümeyi yukarı çeken özel sektör yatırımlarının
Mart yerel seçimlerine kadar etkili olan belirsizlik nedeniyle ilk çeyrekte yıllık bazda daralması ve toplam büyümeyi %0.3 puan aşağı çekmesi oldu.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
5
3
Makroekonomik Gelişmeler: Enflasyon
Ana Harcama Gruplarına göre TÜFE-ÜFE ve Değişim Oranları
Temmuz 2014 - (2003=100)
Aylık Bazda
Değişim (%)
Yıllık Bazda
Değişim (%)
Endeks
TÜFE
0.45
9.32
243.2
Gıda ve Alkolsüz içecekler
0.30
12.56
261.8
Alkollü içecekler ve tütün
1.99
5.06
420.0
Giyim ve Ayakkabı
-3.28
10.11
171.2
Konut
0.56
5.41
276.6
Ev eşyası
0.24
9.29
191.0
Sağlık
0.30
9.32
146.1
Ulaştırma
0.71
10.29
239.9
Haberleşme
1.90
1.32
124.7
Eğlence ve kültür
2.97
8.79
175.3
Eğitim
0.59
9.05
244.0
Lokanta ve oteller
1.05
13.74
335.3
Çeşitli mal ve hizmetler
0.63
8.77
275.4
Yurtiçi ÜFE
0.73
9.46
234.8
Ara Malı
0.60
10.83
234.4
Dayanıklı Tüketim
0.28
11.03
163.5
Dayanıksız Tüketim
1.05
13.98
210.9
Enerji
0.75
0.82
348.6
Sermaye Malı
0.62
10.31
196.7
Harcama Grupları
TÜFE, Temmuz’da bir önceki aya göre yüzde 0.45, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6.18, bir
önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.32 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 8.35 artış gösterdi. Ana
harcama grupları itibariyle temmuzda en yüksek artış, yüzde 2,97 ile eğlence ve kültür grubunda görüldü.
Yİ-ÜFE ise yıllık bazda yüzde 9,46 artış kaydetti.
Çekirdek enflasyonda ise yıllık enflasyon sırasıyla %10.39 ve %9.75 ile yüksek seyrini sürdürdü.
TL’deki değer kaybının birikimli etkilerinin zayıflamasına bağlı olarak Mayıs 2013’ten bu yana
neredeyse kesintisiz süren yükseliş trendinin sonuna gelindiği değerlendirmelerine rağmen bu
cephede henüz ciddi bir olumlu seyir gözlenmedi.
Kaynak: TÜİK
lllllllTÜİK’in yeni hesaplamaya başladığı ve AB normlarına uyumlu Yurt İçi Üretici Fiyat
lllllllllllllEndeksi (Yİ-ÜFE), sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin
Yurt İçi
ÜFElllllllllllllllllllfiyat değişimini kapsamaktadır.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
6
3
Makroekonomik Gelişmeler: Sanayi Üretimi & Kapasite Kullanımı
Mayıs ayı sanayi üretimi yıllık %3.3 büyüme ile piyasa beklentisine yakın bir performans sergiledi.
Öte yandan, Nisan’da aylık %0.9 artan ve genelde dalgalı bir seyir izleyen mevsimsellikten
arındırılmış endeks Mayıs’ta %1.0 düşerken, endeks değeri yeniden Mart seviyesinin altına geldi.
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (mevsimsellikten arındırılmış) ise Temmuz’da 0.4 puanlık düşüş
kaydetti ve %74.3 olarak gerçekleşti. Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde,
bir önceki yılın aynı ayına göre dayanıksız tüketim malları, dayanıklı tüketim malları ile gıda ve
içeceklerde artış görülürken, yatırım malları ve ara mallarda azalış görüldü.
Mevsimlik etkilerden arındırılmış HSBC Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Temmuz
ayında, negatif bölgede kalmaya devam etti ve Haziran’daki 48.8 seviyesinden 48.5’e geriledi. Bu 2009
yılının Nisan ayından bu yana ölçülen en düşük seviye anlamına da geliyor. Alınan yeni siparişler üç
aydır, ihracat için alınan yeni siparişler ise iki aydır art arda düşüş gösterdi. Temmuz ayında bekleyen
siparişler ve girdi alımları endeksleri de 50.0 seviyesinin altında kaldı. Şirketlerin ileriye dönük beklentileri
hakkında fikir veren yeni siparişler eksi envanterler göstergesi ise 2012 yılının Mart ayından beri en
düşük seviyede gerçekleşti.
İmalat Sanayi KKO, TCMB’nin imalat sanayi sektöründeki işyerlerine her ay
lllllllluyguladığı İktisadi Yönelim Anketi kapsamında hazırlanıp yayımlanır. İmalat
Kapasite
lllllllllllsanayi geneli ve alt sektörleri itibarıyla hesaplanan kapasite kullanım oranları,
Kullanım
llllllllllllllankete katılan işyerlerinin bildirdikleri, fiziki kapasitelerine göre fiilen
Oranıllllllllllllllllllgerçekleşen kapasite kullanımlarının ağırlıklı ortalaması alınarak bulunur.
PMI (Purchasing Managers’ Index - Satın Alma Endeksi) Markit Group tarafından aylık bazda
llllllüretilen ve şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini
İmalatllllllllllgösteren bir göstergedir. Endeks, öncü bir gösterge niteliğindedir ve değişimin yönünü
PMI llllllllllllllgösteren basit bir ölçüdür. Endeksin 50 değerinin üzerinde olması bu değişkende artış
llllllllllllllllllolduğunu, 50 değerinin altında olması düşüş olduğunu göstermektedir.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
7
3
Makroekonomik Gelişmeler: Tüketici & Reel Kesim Güveni
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında bir önceki aya
göre %0.3 oranında arttı; Haziran ayında 73.7 olan endeks, Temmuz ayında 73.9 değerine yükseldi.
Öte yandan, Haziran 2014'te 98.7 olan genel ekonomik vaziyet arayışı endeksi yüzde 0.3 azalarak,
Temmuz’da 98.4 olarak gerçekleşti. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun
daha iyi olacağı istikametinde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını
gösteriyor.
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 2.98 artarak 82.83 değerini
aldı. Endeksin detaylarına bakıldığında, tüketicinin hem mevcut durum algısında hem de geleceğe
ilişkin beklentilerinde iyileşme olduğu görülüyor. Finansal piyasalarda yaşanan pozitif gelişmeler,
mevsimsel olarak turizm, tarım, inşaat gibi sektörlerdeki hareketlenme, Ramazan ve bayram döneminin
ekonomik aktiviteye getirdiği kısmi hareketlenme, ekonominin genel gidişatına ilişkin beklentileri pozitif
etkiledi.
Mayıs ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) mevsimsellikten arındırılmış bazda 0.8 puanlık bir düşüş
gösterdi ve 106.4 oldu. Detaylara bakıldığında özellikle genel gidişata dair beklentilerde ve yatırım
harcamalarında belirgin bir bozulma görüldü. Diğer yandan arındırılmamış RKGE ise 2013 yılının
Temmuz ayıyla kıyaslandığında 0.3 puanlık bir artış gösterdi.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
8
3
Makroekonomik Gelişmeler: İşgücü İstatistikleri
Temel İşgücü İstatistikleri
Nisan 2014
Nisan
Değişim
2013
2014
15 +yaştaki nüfus (000)
55,751
56,795
1,044
İşgücü (000)
27,140
28,773
1,633
İstihdam (000)
24,774
26,194
1,420
Tarım
5,266
5,315
49
Tarım Dışı
19,508
20,267
759
2,366
2,579
213
28,611
28,022
-589
İşgücüne katılma oranı (%)
48.7
50.7
2.0
İstihdam oranı (%)
44.4
46.1
1.7
İşsizlik oranı (%)
8.7
9.0
0.3
Tarım dışı işsizlik oranı (%)
10.5
10.8
0.3
Genç nüfusta işsizlik oranı (%)
15.9
15.5
-0.4
İşsiz (000)
İşgücüne Dahil Olmayanlar (000)
Nisan ayında işsizlik oranı, önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puanlık artış ile %9’a yükseldi. Tarım dışı
işsizlik oranı da aynı oranda artarak %10.8 oldu. İşgücüne katılım oranı, önceki yılın aynı ayına göre 2
puanlık artış göstererek %50.7 olarak gerçekleşti.
2013 Nisan ayında 2 milyon 366 bin olan işsiz sayısı bu
yılın aynı ayında 213 bin kişi artarak 2 milyon 579 bine yükseldi. Bunda istihdam artışının (1 milyon 420
bin kişi) işgücündeki genişlemenin (1 milyon 633 bin kişi) gerisinde kalması etkili oldu. Diğer yandan,
mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı da Nisan ayında yatay seyrederek %9.1 seviyesini korudu.
Mart ayında istihdam önceki yılın aynı ayına göre tarımda 49 bin kişi artarken, sanayide ise 189 bin kişilik
artış kaydetti. İstihdamın 556 bin arttığı hizmet sektörü önceki aylarda olduğu gibi Nisan’da da istihdam
artışının sürükleyicisi olurken, inşaat sektöründe istihdam ise aynı dönemde 14 bin kişilik sınırlı artış
yaşadı.
Not: Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
Kaynak: TÜİK
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
9
3
Makroekonomik Gelişmeler: Dış Ticaret
Son aylarda hızla daralan altın ithalatında bu eğilim nispeten yavaşlasa da haziran ayında 12 aylık
birikimli dış ticaret açığı aşağı yönlü seyrine devam ederek 88.7 milyar USD’ye geldi. 12 aylık
birikimli enerji hariç dış ticaret dengesi ise Aralık ayından bu yana devam eden düşüş eğilimini
koruyarak 39.0 milyar USD seviyesine geriledi.
Haziran’da ihracat yıllık bazda %4.2 artarken ithalat %1.1 azaldı. Böylece, ihracat ve ithalat hacmi
sırasıyla 12,9 milyar USD ve 20,8 milyar USD düzeyinde gerçekleşti, dış ticaret açığı 7,9 milyar USD
oldu.
Dış Ticaret Dengesi
(milyar USD)
Haziran
Haziran ayında altın ithalatı 1.3 milyar USD civarında gerçekleşti. Haziran ayı, bu yıl altın ithalatının en
yüksek gerçekleştiği ay oldu. Yılın ilk yarısında toplam altın ihracatı 4.6 milyar USD olurken altın ithalatı
ise 3.5 milyar USD oldu.
Değişim
(%)
2013
2014
İhracat
12,4
12,9
İthalat
21,0
Dış Ticaret Dengesi
Karşılama Oranı (%)
Ocak - Haziran
Değişim
(%)
2013
2014
4.2
75,1
80,2
6.7
20,8
-1.1
125,8
119,7
-4.8
-8,6
-7,9
-8,8
-50,7
-39,6
-21,9
59,0
62,2
-
59,7
67,0
Kaynak: TÜİK
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
10
3
Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi
Ödemeler Dengesi
Mayıs 2014
Mayıs
2014
milyon USD
2013
2014
(%)
Değişim
12 Aylık
Birikimli
Cari İşlemler Dengesi
-3,434
-32,268
-19,839
-38.5
-52,636
Dış Ticaret Dengesi
-5,262
-33,578
-22,710
-32.4
-69,154
Hizmetler Dengesi
2,396
5,749
6,426
11.8
23,807
Turizm (Net)
2,280
6,358
6,458
1.6
23,280
-622
-4,896
-3,786
-22.7
-8,244
54
457
231
-49.5
955
Sermaye ve Finans Hesapları
2,486
35,130
13,131
-62.6
40,589
Doğrudan Yatırımlar (Net)
-13
3,313
3,820
15.3
10,312
1,378
18,348
3,093
-83.1
8,436
Varlıklar
-504
1,350
-1,218
-
33
Yükümlülükler
1,882
16,998
4,311
-74.6
8,403
Diğer Yatırımlar (Net)
3,050
23,264
6,005
-74.2
21,836
344
1,184
1,696
43.2
2,876
Yükümlülükler
2,706
22,080
4,309
-80.5
18,960
Rezerv Varlıklar (Net)
-1,929
-9,764
229
-
82
948
-2,862
6,708
-
12,047
Gelir Dengesi
Cari Transferler
Portföy Yatırımları (Net)
Mayıs ayında gerek dış ticaret dengesinde kaydedilen hızlı iyileşme gerekse gelir dengesinde
yurtdışına yapılan doğrudan yatırımlardan sağlanan gelirlerin normalleşmesi sonucu gözlenen
toparlanmanın da katkısıyla cari açık geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hızla
gerileyerek beklentilerin altında 3.4 milyar USD oldu. 12 aylık birikimli cari açıktaki gerileme de
hızlanarak devam etti ve Mayıs’ta 52.6 milyar USD düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan enerji dışı
cari dengeye bakıldığında, Ocak ayından bu yana etkili olan daralma eğiliminin korunduğu,
dolayısıyla iç talepte güçlü bir toparlanmanın olmadığı anlaşılıyor.
Ocak - Mayıs
Varlıklar
Net Hata ve Noksan
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
11
3
Makroekonomik Gelişmeler: Ödemeler Dengesi
Net Sermaye Girişlerinin Dağılımı
(12 aylık kümülatif)
Yüzde Dağılım
Aralık
2013
Mayıs
2014
74,976
Doğrudan Yatırımlar
Aralık
2013
Mayıs
2014
52,554
100.0
100.0
9,805
10,312
13.1
19.6
Portföy Yatırımları
23,691
8,436
31.6
16.1
Diğer Yatırımlar
39,095
21,836
52.1
41.5
Net Hata ve Noksan
2,477
12,047
3.3
22.9
-92
-77
-0.1
-0.1
milyon USD
Toplam Net Yabancı Sermaye Girişi
Diğer
Finansman cephesinde ise, Aralık sonrasında çıkış yönlü hareket eden ve yerel seçimlerin
ardından politik belirsizliğin büyük ölçüde sona ermesiyle birlikte Nisan’da artıya dönen kısa
vadeli sermaye hareketlerindeki bu eğilim aylık 3 milyar USD ile Mayıs’ta da devam etti. Detaylara göre
ise, hisse senedi piyasasında gözlenen 0.6 milyar USD’lik net alım ve bankaların 2.7 milyar
USD’lik kısa vadeli borçlanmaları belirleyici kalemler oldu. Uzun vadeli finansman tarafında ise
Temmuz 2012’deki istisna hariç Ekim 2010’dan bu yana devam eden dalgalı girişler Nisan’a göre
önemli ölçüde azalmakla birlikte Mayıs’ta toplam finansmana 1.3 milyar USD’lik katkı sağladı.
Söz konusu rakamda bankaların 0.9 milyar USD’lik tahvil ihracı, şirketlerin 0.6 milyar USD’lik
uzun vadeli borçlanmaları ile 0.6 milyar USD’lik yurtdışı varlıklarını yurtiçine transfer etmeleri
etkili oldu. Net doğrudan yatırımlar ise yurtdışına yapılan yatırımların etkisiyle Ocak 2011’den bu
yana ilk defa hafif negatif oldu.
Böylece,
kısa
ve
uzun
vadedeki
akımlar sayesinde
toplamda
görülen
sermaye girişi cari açığı finanse etti. Net hata noksan kaleminde ise 0.9
4.2
milyar
milyar
USD’lik
USD’lik
giriş
görülürken, tüm bu gelişmelerin ardından resmi rezervler aylık bazda 1.9 milyar USD arttı.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
12
3
Makroekonomik Gelişmeler: Merkezi Yönetim Bütçesi
Merkezi Yönetim Bütçesi
(milyar TL)
Haziran
Ocak - Haziran
Değişim
(%)
2014 Bütçe
Hedefi
Gerç./ Hedef
(%)
210,5
10.2
403,2
52.2
158,4
168,1
6.1
348,4
48.3
108.6
32,6
42,4
30.1
54,8
77.3
35,2
7.9
187,9
213,9
13.8
436,4
49.0
1,5
1,6
2.5
23,3
26,5
13.6
52,0
50.9
31,1
33,6
8.1
164,6
187,4
13.9
384,4
48.7
Bütçe Dengesi
-1,2
-0,6
-48,9
3,1
-3,4
-
-33,3
10.1
Faiz Dışı Denge
0,3
1,0
186.4
26,4
23,1
-12.4
18,7
123,2
2013
2014
Değişim
(%)
31,4
34,6
Vergi Gelirleri
26,7
Vergi Dışı Gelirler
Merkezi Yönetim Giderleri
2013
2014
10.0
190,9
24,8
-7.3
4,7
9,8
32,6
Faiz Giderleri
Faiz Dışı Giderler
Merkezi Yönetim Gelirleri
Haziran ayında bütçe harcamaları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %7.9, bütçe gelirleri ise %10 artış kaydetti. Bu çerçevede, geçen yılın Haziran ayında 1.2 milyar TL düzeyinde gerçekleşen
merkezi yönetim bütçe açığı, 2014 yılının aynı döneminde 613 milyon TL’ye geriledi. Yılın ilk altı ayı itibariyle, 2013’te 3.1 milyar TL fazla veren bütçenin, 2014’te 3.4 milyar TL açık verdiği görüldü.
Aynı dönemde, faiz dışı fazla da gerileyerek 23.1 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk yarısında, iç talepteki yavaşlamaya paralel olarak vergi gelirlerinin bir önceki yıla kıyasla zayıf bir seyir
izlediği ve personel giderlerindeki gelişmelere bağlı olarak faiz dışı harcamalardaki artışın belirginleştiği görüldü. Bütçe gerçekleşmelerinin yılsonu hedeflerine uyumlu bir performans sergilediği göze
çarparken, yılın ikinci yarısında iç talep koşullarının iyileşmesi ile birlikte vergi gelirlerinde toparlanma gözlenebileceği öngörülüyor.
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
13
3
TCMB
Nisan ayından itibaren hareketlenen sermaye girişleri sonucunda TCMB’nin net dış varlıkları Haziran
ayında gerçekleşen %4 oranında sınırlı bir artışın ardından Temmuz ayında %11.2 güçlü bir artış
kaydetti.
Temmuz toplantısında MB,
küresel likidite koşullarındaki iyileşmeye dikkat çekerek politika faiz
oranını beklentilerle uyumlu 50 baz puan indirerek %8.75’ten %8.25’e çekti. Faiz koridorunun üst
bandını %12’de tutan MB, son dönemde sermaye girişlerinde önemli bir ivme olmamasına rağmen alt
bantta da 50 baz puan indirime gitti. Öte yandan MB, piyasa koşullarında bozulma olduğu takdirde
likiditeyi sıkılaştırarak kısa vadeli faiz oranlarını yeniden üst banda yaklaştırabileceğinin işaretini verdi.
ROK katsayılarında ve/veya munzam karşılık oranlarında bir değişikliğe gidilmedi.
Yerel seçimler sonrası siyasi risk algısında görülen toparlanma ve sermaye girişlerinde son dönemde
yaşanan hareketlenmenin etkisiyle Mart ayından beri yükselişte olan REK endeksi Irak’ta yaşanan
gelişmelerin etkisiyle Haziran ayında bir önceki aya göre 0.5 puan düşüşle 109.6’e geriledi.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
14
3
Bankacılık Sektörü
11 Temmuz itibariyle mevduat hacmi 2013 yıl sonuna göre %3.8 oranında artış gösterirken aynı
dönemde kredi hacmi %6.6 oranında genişledi. BDDK’nın aldığı tedbirlerin etkisiyle kredi hacmindeki
yıllık artış hızı ivme kaybetmeyi sürdürdü ve bu dönemde %20.8 seviyesinde gerçekleşti.
TCMB’nin ara PPK toplantısında para politikasını belirgin şekilde sıkılaştırması neticesinde yılın ilk
aylarında artış eğiliminde olan kredi faiz oranları MB’nin art arda gerçekleştirdiği faiz indirimlerini takiben
yönünü aşağı çevirdi. Temmuz ayında tüketici kredisi faizleri düşüş eğilimini sürdürürken ticari kredi
faizlerinde bir miktar artış gözlendi.
Mayıs ayında son bir yılda görülen en yüksek seviyeye ulaştıktan sonra bankaların net döviz pozisyonu
düşüş eğilimine girdi ve 11 Temmuz itibariyle 1,206 milyon USD düzeyinde gerçekleşti.
Nisan ayı itibariyle kredi faizlerinde başlayan düşüş eğilimi paralelinde mevduat faizleri de yönünü
aşağıya doğru çevirdi. 11 Temmuz itibariyle 6 ay ve üzeri vadeli mevduatta oranlar %10 seviyesinin
altına inerken kısa vadeli mevduat faizleri de %8.5 seviyesine kadar geriledi.
(*) İhtiyaç, taşıt ve konut kredileri
(**) TL üzerinden açılan
Kaynak: BDDK Haftalık Bülten, TCMB
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
15
Bankacılık Sektörü Genel Görünümü
3
(milyar TL)
2009
2010
2011
2012
2013
Mayıs - 14
(%) Değişim*
AKTİF TOPLAMI
834.0
1,006.7
1,217.7
1,370.7
1,732.4
1,794.8
3.6
Krediler
392.6
525.9
682.9
794.8
1,047.4
1,092.8
4.3
TP Krediler
288.2
383.8
484.8
588.4
752.7
793.5
5.4
Pay (%)
73.4
73.0
71.0
74.0
72.0
72.6
-
YP Krediler
104.4
142.1
198.1
206.4
294.7
299.3
1.6
Pay (%)
26.6
27.0
29.0
26.0
28.0
27.4
-
21.9
20.0
19.0
23.4
29.6
31.9
7.8
5.3
3.7
2.7
2.9
2.8
2.9
-
Menkul Değerler
262.9
287.9
285.0
270.0
286.7
292.8
2.1
PASİF TOPLAMI
834.0
1,006.7
1,217.7
1,370.7
1,732.4
1,794.8
3.6
Mevduat
514.6
617.0
695.5
777.2
945.8
953.4
0.8
TP Mevduat
341.4
433.5
460.0
520.4
594.1
580.2
-2.3
Pay (%)
66.3
70.3
66.1
67.4
62.8
60.9
-
YP Mevduat
173.2
183.5
235.5
251.8
351.7
373.2
6.1
Pay (%)
33.7
29.7
33.9
32.6
37.2
39.1
-
Takipteki Alacaklar
Takipteki Alacaklar Oranı (%)
İhraç Edilen Menkul Kıymetler
0.1
3.1
18.4
37.9
60.6
66.7
10.0
Bankalara Borçlar
86.1
122.4
167.4
173.4
254.2
259.8
2.2
Repodan Sağlanan Fonlar
60.7
57.5
97.0
79.9
119.1
131.3
10.2
110.9
134.5
144.6
181.9
193.7
210.8
8.8
20.2
22.1
19.8
23.5
24.7
10.1
-11.5
Krediler/Aktifler
47.1
52.2
56.1
58.0
60.5
60.9
-
Menkul Kıymet/Aktifler
31.5
28.6
23.4
19.7
16.5
16.3
-
Mevduat/Pasifler
61.7
61.3
57.1
56.3
54.6
53.1
-
Krediler/Mevduat
76.3
85.2
98.2
102.3
110.7
114.6
-
Sermaye Yeterliliği (%)
20.6
19.0
16.6
17.9
15.3
16.3
-
ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI
Net Dönem Karı/Zararı
RASYOLAR (%)
* Net Dönem Karı haricinde yılsonuna göre yüzde değişimi ifade etmektedir. Net Dönem Karı değişimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde değişimi ifade etmektedir.
Kaynak: BDDK Aylık İnteraktif Bülten Verileri
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
16
Özet Makroekonomik Göstergeler
4
2009
2010
2011
2012
2014
2013
BÜYÜME
14 - Ç1
14 - Ç2
14 - Ç3
GSYH (milyar USD)
616.7
731.6
774
785.7
820.0
183.8
-
-
Büyüme Oranı (%)
-4.8
9.2
8.8
2.2
4.0
4.3
-
-
May - 14
Haz - 14
Tem - 14
ENFLASYON (%)
TÜFE (yıllık)
6.5
6.4
10.4
6.2
7.4
9.7
9.2
9.3
Yurtiçi ÜFE* (yıllık)
5.9
8.9
13.3
2.5
7.0
11.3
9.8
9.5
Şub - 14
Mar - 14
Nis - 14
İŞGÜCÜ PİYASALARI
İşsizlik Oranı (%)
14
11.9
9.8
9.2
9.7
10.2
9.7
9.0
İstihdam (bin kişi)
21,277
22,594
24,110
24,821
25,524
24,999
25,583
26,194
May - 14
Haz - 14
Tem - 14
DÖVİZ KURLARI(1)
Tüfe Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru
116.8
125.8
109.6
118.2
106.9
110.2
109.6
USD/TL
1.4909
1.5413
1.8935
1.7819
2.132
2.094
2.125
2.135
EUR/TL
2.1479
2.0601
2.4497
2.3509
2.937
2.850
2.895
2.859
Döviz Sepeti (0.5*USD + (0.5*EUR)
1.8194
1.8007
2.1716
2.0664
2.535
2.472
2.510
2.497
Nis - 14
May - 14
Haz - 14
DIŞ TİCARET DENGESİ(2) (milyar USD)
İhracat
102.1
113.9
134.9
152.5
151.8
156.0
156.5
156.8
İthalat
140.9
185.5
240.8
236.5
251.7
248.2
245.8
245.6
Dış Ticaret Dengesi
-38.8
-71.7
-105.9
-84.1
-99.9
-92.2
-89.4
-88.8
Karşılama Oranı (%)
72.5
61.4
56.0
64.5
60.3
62.9
63.6
63.8
(1) Dönem sonu
(2) 12 aylık kümülatif
* Yurtiçi ÜFE Endeksi 2014 yılından itibaren yayınlanmaya başlamıştır.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
17
4
Özet Makroekonomik Göstergeler (Devamı)
2009
2010
2011
2012
ÖDEMELER DENGESİ(2) (milyar USD)
Cari İşlemler Dengesi
2014
2013
Mar - 14
Nis - 14
May - 14
-12.2
-45.4
-75.1
-48.5
-64.9
-60.1
-56.8
-52.6
Sermaye ve Finans Hesapları
9.3
44.0
65.7
47.3
61.6
47.3
44.3
40.6
Doğrudan Yatırımlar (Net)
7.1
7.6
13.7
8.9
9.8
10.9
11.1
10.3
Portföy Yatırımları (Net)
0.2
16.1
22.0
40.8
23.7
13.1
7.9
8.4
Diğer Yatırımlar (Net)
2.1
33.2
28.2
18.4
38.1
21.5
18.8
21.8
Rezerv Varlıklar (Net)
-0.1
-12.8
1.8
-20.8
-9.9
2.0
6.5
0.08
2.9
1.4
9.4
1.2
3.4
12.8
12.5
12.0
-2.0
-6.2
-9.7
-6.2
-7.9
-
-
-
Nis - 14
May - 14
Haz - 14
Net Hata ve Noksan
Cari İşlemler Açığı/GSYH (%)*
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ(3) (milyar TL)
Merkezi Yönetim Gelirleri
215.5
254.3
296.8
331.7
389.4
138.4
175.9
210.5
172.4
210.6
253.8
278.8
326.1
111.0
143.3
168.1
268.2
294.4
314.6
360.5
407.9
142.6
178.7
213.9
Faiz Giderleri
53.2
48.3
42.2
48.4
50.0
17.8
24.9
26.5
Faiz Dışı Giderler
215.0
246.1
272.4
312.1
357.9
124.8
153.8
187.4
-52.8
-40.1
-17.8
-29.4
-18.4
-4.2
-2.8
-3.4
0.4
8.2
24.4
19.6
31.5
13.6
22.1
23.1
-5.5
-3.7
-1.4
-2.1
-1.2
-
-
-
Nis - 14
May - 14
Haz - 14
Vergi Gelirleri
Merkezi Yönetim Giderleri
Bütçe Dengesi
Faiz Dışı Denge
Bütçe Dengesi/GSYH (%)**
MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU (milyar TL)
İç Borç Stoku
330.0
352.8
368.8
386.5
403.0
409.4
412.4
408.4
Dış Borç Stoku
111.5
120.7
149.6
145.5
182.8
185.9
182.3
185.0
Toplam Borç Stoku
441.5
473.6
518.3
532.0
585.8
595.3
594.7
593.4
* 2013 yılsonu tahmini
** 2013 yılsonu OVP tahmini
(3) Yılbaşından itibaren kümülatif
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
18
5
Veri Gündemi
Veri
Tarih
4 Ağustos
Dönemi
Enflasyon
Temmuz 2014
[Glo] AMB Toplantısı
Ağustos 2014
[Glo] BoE Toplantısı
Ağustos 2014
[Glo] BoJ Toplantısı
Ağustos 2014
Sanayi Üretimi
Haziran 2014
Ödemeler Dengesi
Haziran 2014
7 Ağustos
8 Ağustos
14 Ağustos
Hane Halkı İşgücü İstatistikleri
Mayıs 2014
15 Ağustos
Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri
Temmuz 2014
[Glo] FED/FOMC Toplantı Tutanakları
Temmuz 2014
Kapasite Kullanım Oranı
Ağustos 2014
Reel Kesim Güven Endeksi
Ağustos 2014
27 Ağustos
Merkez Bankası PPK Toplantısı
Ağustos 2014
28 Ağustos
TÜİK Tüketici Güven Endeksi
Ağustos 2014
29 Ağustos
Ticaret İstatistikleri
Temmuz 2014
20 Ağustos
25 Ağustos
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi
19
AÇIKLAMA:
Bu rapor, Kuveyt Türk tarafından, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan elde edilen bilgi ve veriler kullanılarak hazırlanmıştır. Raporda yer alan ifadeler, hiçbir şekilde veya suretle
alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Kuveyt Türk, bu bilgilerin doğru, eksiksiz ve değişmez olduğunu garanti etmemektedir. Bu sebeple, okuyucuların, bu raporlardan elde
edilen bilgilere dayanarak hareket etmeden önce, bilgilerin doğruluğunu teyit ettirmeleri önerilir ve bu bilgilere dayanılarak aldıkları kararlarda sorumluluk kendilerine aittir. Bilgilerin
eksikliği ve yanlışlığından Kuveyt Türk hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Kuveyt Türk’ün tüm çalışanları ve danışmanlarının, herhangi bir şekilde bilgiler dolayısıyla ortaya
çıkabilecek, doğrudan veya dolaylı zararlarla ilgili herhangi bir sorumluluğu yoktur. Bunlara ilaveten, Kuveyt Türk, raporların Internet üzerinden e‐mail yoluyla alınması durumunda virüs,
hatalı gönderim veya diğer herhangi bir teknik sebepten dolayı alıcının donanımına veya yazılımına gelebilecek herhangi bir zarardan dolayı sorumlu tutulamaz.
Strateji Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi