sayfa 4 - Silva Bingaz

AGOS
28 TEMMUZ 2006
4
Kültür-Sanat
Genifl Aç› dergisinin son say›s›n›n kapak foto¤raf› diflhekimi Silva Bingaz’a ait. Bingaz’la foto¤rafç›l›k üzerine söylefltik
‘‹simler de¤il
foto¤raflar
ak›lda kal›r’
Lora Baytar
F
oto¤raf Sanat› dergisi Genifl
Aç›’n›n Temmuz-A¤ustos say›s›n›n kapak foto¤raf› ve portfolyo dosyalar›ndan biri Difl Hekimi Silva Bingaz’a ait. Yeflilköy’deki muayenahanesinden y›llardan beri difl hekimi olarak
tan›d›¤›m›z Bingaz’›n foto¤raftaki baflar›s›na Genifl Aç› sayesinde tan›k
olunca solu¤u Bingaz’›n yan›nda ald›k. Bingaz’la difl hekimli¤inden foto¤raf geçmifline, foto¤raf sanat›na bak›fl aç›s›ndan yak›n gelecekteki projelerine kadar genifl bir yelpazede uzun
soluklu bir söylefli gerçeklefltirdik.
Çantas›ndan bir makine ç›kararak
“Foto¤raf makinesi benim her zaman
yan›mdad›r. Son 6 senedir her gün
tafl›yorum makinemi” diyen Bingaz
1998 y›l›ndan beri ilgi duydu¤u foto¤raf› art›k günlük hayat›n›n bir
parças› haline getirmifl. Öyle ki yata¤›n›n baflucundan bile ay›rmaz olmufl
makinesini...
raflar›n› “el yordam›yla çekilmifl, dünya foto¤raf›ndan habersiz, özel bir e¤itime dayal› altyap›s› olmayan foto¤raflar” olarak tan›mlayan Bingaz, 2001
sonras›nda çeflitli konularda dosya tarz›
dizi foto¤raflar çekti¤ini söylüyor: “2001’de “Evde
De¤ilse Nerede”
isimli dia gösterisini
haz›rlarken cinsiyetçili¤e maruz kalm›fl
Irakl› bir kad›n›n hikayesini anlatan 3 y›ll›k bir çal›flmam oldu.
2002’de ise hayat›ma
en yak›n olan yerlerden
ve yaflamlardan foto¤raf
çekebilece¤im düflüncesiyle denizden insan yans›malar› çekmifltim. 2002’de dia gösterisi yar›flmas›
ödülünü alm›flt›m.” Yine ayn› y›l Anders Petersen’le tan›flmas›n› Foto¤raf
kariyerinin kademe tafl› dönemi olarak
t›ld›¤›m workshoplarda foto¤raflar›m›n dünya foto¤raf›n›n bir yerlerine
oturabilece¤ini görmüfl oldum. Daha
sonra çeflitli zamanlarda tekrar tekrar
karfl›laflt›k Petersen’la ve görüfl al›flveriflinde bulunduk. Sonra ben ‹sveç’e gittim, Anders Petersen’in
laboratuar›nda uzun süreli kendi foto¤raflar›m için çal›flma
f›rsat› buldum. Burada yapm›fl
oldu¤um renkli ve siyah-beyaz
portfolyolarla birlikte Marsilya’ya gittik. Bu süreç benim
için önemliydi. Orada foto¤raflar›m›n be¤enilmesinin sonucu olarak Antonie D’Agata ve Anders Petersen beni
Antonie D’Agata’n›n kitaplar›n› basan
bir yay›nc›ya gönderdiler. Fransa’da
herkes taraf›ndan bilinen iyi foto¤rafç›lar›n foto¤raflar›n› basm›fl bir yay›nc›yla çal›flmak foto¤raflar›n›z›n daha
çok tan›nmas›n› sa¤l›yor.”
Diflhekimli¤inden foto¤rafa
“Yapt›¤›m fleyin en iyisi olmas›n› isterim. Mesela bir foto¤raf makinesi
alacakt›m onun iyisini almak için foto¤raf kursuna gitmeye karar verdim.”
diyor ve birbiri ard›na baflar›yla süren
serüvenini flöyle anlat›yor: “1994 y›l›nda gitti¤im foto¤raf kursundan sonra
kendimi sadece bir foto¤raf izleyicisi
olarak tarif ediyordum. Çünkü o tarihlerde muayenehanemi açm›flt›m ve difl
hekimli¤imi yap›land›rmaya çal›fl›yordum. 1998’de Kosova göçmenleri geldi ben de arkadafllar›mla birlikte onlar›
ziyaret ettim ve bir miktar foto¤raf
çektim. Foto¤raflar›m›n kötü olmad›¤›n› görünce foto¤raf çekmeye devam
ettim ama foto¤raf›n ne oldu¤unu kafamda netlefltirerek de¤ildi bunlar. Hayat›m›n her taraf›nda bana en yak›n
fleylerin foto¤raflar›n› çekiyordum.”
1998 ile 2001 aras›nda çekti¤i foto¤-
n e r e d e
ne var?
• ‹stanbul Modern’de Francois
Marie Bonier’in “Gerçek Öykü ler”, Fahrelnissa Zeid ile Nejad
Devrim’in “Gökkufla¤›nda ‹ki Kuflak” adl› sergileri 27 A¤ustos’a
kadar görülebilir.
0212 334 73 31
• Pera Müzesi’nde Marmara Üni versitesi Güzel Sanatlar Fakültesi
mezunlar›n›n “El Ele” adl› sergisi
sürüyor. 0212 334 99 00
• Evin Sanat Galerisi’ndeki Kar ma Resim Sergisi 27 Eylül’e kadar görülebilir. 0212 265 81 58
• Kuruçeflme Arena’da 30 Temmuz Pazar 21.30’da Depeche
Mode konseri dinlenebilir.
0212 556 98 00
• Harbiye Aç›khava Tiyatro su’nda 28 Temmuz Cuma
21.00’de Mercan Dede, Hüsnü
fienlendirici, Orient Expressi ons&Sabahat Akkiraz’in kat›laca¤›
konser, 1 A¤ustos Sal› 21.00’de
ise Candan Erçetin konseri dinlenebilir. 0216 556 98 00
• Çubuklu Hayal Kahvesi’nde 29
Temmuz Cuma 00.00’da Teoman konseri yer alacak.
0212 556 98 00
• Enka Aç›khava Tiyatrosu’nda
28 Temmuz Cuma 21.15’de
“Matador” adl› film izlenebilir.
0212 276 22 14
gören Bingaz bir arkadafl›n›n tavsiyesi
üzerine kat›ld›¤› Petersen’in workshopunu ve sonras›n› flöyle anlat›yor:
“Ona bir tak›m foto¤raflar›m› gösterdim. O da bana ‘Bunlar sensin’ dedi
ve mutlaka foto¤raf çekmeye devam
etmemi söyledi. Daha sonra da gerek
yurtd›fl›nda gerekse de yurtiçinde ka-
“Hayat bizden daha yarat›c›
onu görmek çok önemli”
“Foto¤raf›n arkas›ndaki düflüncenin çok önemli oldu¤unu düflünüyorum” diyen Bingaz, bir foto¤raf dizisi
oluflturmay› bir edebi eser yazmakla
efl de¤er görüyor: “Foto¤raf çekme
fiila’dan
ikinci sergi
fi
an›nda de¤il ama çekim öncesinde ve
sonras›nda olmas› gereken bir fikriniz
vard›r. Bu da bir edebiyat eserini olufltururken tafl›man›z gereken fikirlerden
farks›zd›r. Bu yüzden de mesela Calvino’nun edebiyat üzerine kaleme ald›¤›
6 dersten 5'i ayn› zamanda benim için
bir foto¤raf dersleri klasi¤idir.”
Gelecek projelerinin bafl›na foto¤raflar›n› kitaplaflt›rmay› koyan Bingaz
“Bunlar kolay aflamalar de¤il belki 60
yafl›mda olacak. Foto¤rafa hem zaman hem para ay›r›yorum, uzun vadede baflka fleyler ifade etmesi laz›m”
diyor ve ekliyor: “‹simler ak›lda kalmaz foto¤raflar ak›lda kal›r...”
Çekti¤i foto¤raflar› ‘post klasik’ foto¤raflar olarak nitelendiren Bingaz,
“K›y› projemdeki ilk foto¤raflar›mda
daha çok olay› anlatan foto¤raflar çekiyordum. Daha sonra fikrim de¤iflti
‘k›y›’y› soyutlamaya karar verdim.”
diyor ve ekliyor: “Bütün foto¤raflar
deniz k›y›s›nda veya ona yak›n olan
yerlerde çekilmifl olmakla birlikte art›k onlar aflk›n, sevginin, ölümün,
hüznün de¤iflen anlar›n k›sacas› varoluflun a¤›rl›¤›n›n k›y›s›n› anlat›r. ‘K›y›’ sonradan doldurulmufl koylar›n,
insanlar›n terketmek zorunda kald›¤›
bir adadaki üçüncü s›n›f tatil yerlerinin içinden s›yr›l›p ç›km›fl bir uydurmacad›r.” Foto¤raflar›nda gülen in-
Heykeltrafl-ressam Erol Sarafyan, Hagop Egoyan’›n tuvallerini AGOS okurlar›na de¤erlendirdi
Bir ressam› yaflarken
A. E. Sarafyan
Dostlu¤umuzun 34 y›ll›k bir mazisi var. Beni
evine davet etmiflti. Belle¤ime kaz›d›¤›m o zaman dilimini hiç unutamad›m.
Birlikte Beyo¤lu’na gittik. Hac› Ahmet soka¤›nda oturuyordu; Akflamc›lar›n s›kça u¤rad›klar›,
çiçekçi kad›nlar›n çöreklendi¤i, sanat alemini
süsleyen güzel garibanlar›n efkar da¤›tt›klar› lofl,
gizemli havas› vard› bu soka¤›n.
D›fl kap›ya yaklaflt›¤›m›zda “iflte buras›” dedi.
‹nsan›m›z›n ehemmiyet vermedi¤i bu yafll› kap›n›n arkas›nda ressam Hagop Egoyan’›n özgün kiflili¤i durmaktayd›. Berrak bir suyun apaç›k yans›tt›¤› bir ayna niteli¤inde, Egoyan’›n
benli¤ini gözlerimin önüne seren gerçek.
Lofl merdivenlerden t›rmand›¤›m›zda beni ikaz
etti, düflmemem için. Bense bir an evvel onun
iç alemine nüfuz edebilmenin telafl› içersindeydim.
An›lar›n etkiledi¤i tertipli bir mekand› buras›.
‹ki güzel insan tan›d›m.
Sanatç› o¤luna duydu¤u hayranl›¤›, onun gelece¤i ile ilgili endiflelerinin, korkular›n›n, ümitlerinin ifadelerini okudu¤um gözleriyle annesini,
biraz ötede ise koltu¤un yan›nda ayakta duran,
derin bak›fllar› ile gülümseyen babas›.
Sadece paran›n ve ç›karlar›n hükmetti¤i kirli
dünyam›zda sanat dedi¤imiz o yüce kavrama
gönül vermifl bu iki insan› çok sevdim.
‹kindi güneflinin hüzmeleri, salonun penceresinden içeri s›zm›fl s›cak varl›¤›n› hissettirmekteydi. Koyu bir sohbete dalm›flt›k.
Ressam H. Egoyan’›n yaflam›n› simgeleyen, s›n›rlayamad›¤› heyecanlar›n›, ihtiraslar›n›, resme
karfl› engin duyarl›l›¤›n› önümüze koydu¤u tuvallerine bak›p ilgiyle, hayranl›kla ve sayg› ile izledim.
Egoyan’›n çal›flmalar› realist görünüflün saydam
ve net ifadeleriydi. Manzaralar, ölü do¤a konular›, bunlar›n ç›k›fl noktalar›n› dikkatle gözlemledi¤im desen çal›flmalar› onun tercihindeki temalara ne denli abart›s›z, samimi dahas› çok
hassas statik tasar›mlarla yaklaflt›¤›n› gördüm.
Ressam Egoyan’›n bu çal›flmalar›, ciddi bir akademik kariyerden geçti¤inin kan›tlar›yd›.
Mahmut Cuda, Rubulovsky, Sarkis Miskçi gibi
seçkin hocalar› oldu. Bu tuvallere bakt›¤›mda,
beni cezbeden, sürükleyen bir büyünün etkisiyle uzunca bir süre öylece kalakald›m. Sa¤lam
kompozisyonlar, lirik nesnel dokular, pastel geçifller, ›fl›ldayan kimi lekesel estetik nitelikler
onun düflünce alan›n›n ve sanat yetisinin gerçek bir ressama özgü masum bir samimiyetin,
tutkunun tezahürleri idi. Realist resmin icbar
etti¤i tüm ö¤eleri buralarda buldum. Bu resimler izleyiciyi hufluya davet eden gizemli birer
canl› varl›kt›. Kimi zaman koydu¤u lekesel
renklerle, kimi zaman çizgisel hassas dokunufl-
larla ilerleyen f›rças›n›n bireyi sürükleyerek fleffaf renkler aleminin içinde etkileyebilmesiydi.
Biz sanatç›lar›n s›kça iflitti¤i sözler vard›r. Elit
kesim diye bildi¤imiz baz›lar›n›n anlamadan,
göremeden ahkam kesen, asl›nda his aleminden uzak bu kiflilerin duyars›z, kat› kimlikleriyle
ne yaz›k ki ço¤unlu¤u teflkil etmekteydiler.
Gerçek sanatç›y› anlayabilmek, onu görebilmek için manevi kavramlara yönelen güzeli
görebilir. Örne¤in fedakarl›¤›, paylaflabilmeyi,
duygular›n› gizleyebilmeyi, susmay›, yutkunmay›
ve ac›y›.
‹flte bütün bu de¤erler kiflinin ruhuna nüfuz
eden bir musikinin hissi na¤meleridir. K›sacas›
do¤ufltan gelen bir asaletin kendisidir. G›pta
edilen bir meziyet, ulvi bir haslettir.
S›ralad›¤›m niteliklere sahip böylesi kiflilerin bir
sanatkar›n ruhuna hitap edebileceklerini ona
yaklaflabileceklerini düflündüm.
Benli¤imi saran derin hüznün etkisiyle bu güzel
mekandan ayr›ld›m. Akflam olmufltu!...
Bir hayli yürüdüm. Hac› Ahmet soka¤› geride
kalm›flt›. Renkli ›fl›klar›n göz k›rpt›¤› Beyo¤lu’nun ara sokaklar›na dald›m. Mutluydum.
Görebiliyor, hissedebiliyor, yafl›yordum.
Dünyam› dolduran çok az insan vard›, onlardan biriydi H. Egoyan. Onu tan›m›fl olman›n
bahtiyarl›¤›n›, gururunu duymaktayd›m.
Sayg›lar›m› sunmaktay›m.
sanlar› göremeyece¤imizi vurgulayan
Bingaz, “Mutlulu¤un bir sonuç oldu¤unu düflünüyorum. Mesela ‘seni seviyorum’ sözü bir sonuçtur ve sadece
sevgi sözcüklerinden oluflan mektuplar dizisi düflünsenize oldukça s›k›c›.
Mutsuzluk ise daha derindir. Üzerini
açt›kça karfl›n›za sürekli yeni fleyler
ç›kar. Çok fl›k giyinmifl ve objektife
gülümseyen bir insan›n foto¤raf›n›
çekmek beni heyecanland›rmaz. Modellerimi günlük hayat›n gerçekleriyle
karfl› karfl›ya olan ve benim yaflam
alanlar›ma yak›n olan insanlardan seçerim” diyor.
Doktorlar›n sanata yatk›n olufllar›
her zaman dikkatimi çekmifltir. Bu
tezi kan›tlayan son örnek de Silva
Bingaz’›n tan›k oldu¤umuz baflar›l›
foto¤rafç›l›k yan› oldu. Bingaz’›n
a¤›rl›kl› olarak 2004 yaz›nda çekti¤i
foto¤raflar›ndan oluflan Genifl
Aç›’n›n bu özel say›s›n› kaç›rmay›n...
ila Garakyan’› ada sahillerinden toplad›¤› çak›l
tafllar›ndan yaratt›¤› heykelleri ile tan›m›flt›k. Bu heykellerini geçti¤imiz aylarda
Pangalt› Lisesinden Yetiflenler Derne¤i’nde sergileyen ve oldukça ilgi gören
fiila Garakyan, bu kez de
çal›flmalar›n› Adal›larla buluflturmaya haz›rlan›yor.
28-29-30 Temmuz’da Büyükada Ç›nar Meydan›’nda
heykellerini sanatseverlerle
buluflturacak olan fiila Garakyan,“Ada Tafllar› 2” adl›
2. Kiflisel sergisini 12-21
A¤ustos tarihleri aras›nda
da K›nal›ada Nefi’de gerçeklefltirecek.
fiila Garakyan
RESM‹N BÜYÜLÜ DÜNYASI
M A Y D A
S A R ‹ S
Anufl Arakelyan
Ermeni Resim Sanat›’n› damgalayan Setrak Arakelyan (1884-1942) gibi ünlü bir ismin torunu olan Anufl Arakelyan’›n (1964), özellikle özgün renk anlay›fl›n›n dedesinden miras kald›¤› söylenebilir.
Babas› Arakel Arakelyan (1921990) bir peyzaj ustas›, annesi Tereza Mirzoeva’n›n ise heykeltrafl ve Yerevan Güzel Sanatlar Akademisi’nde profesör
olmas›, Anufl Arakelyan’›n yetene¤inin genlerinde sakl› oldu¤unu kan›tl›yor.
Hastal›kl› bir çocukluk dönemi geçiren Anufl, ihtiyac› olan huzur ve sevgiyi
sanat alan›nda yakalad›. Anufl’un hastane ve yatakodas› duvarlar›n› konu
alan çocuk yaflta betimledi¤i tuvaller, çocuksu, saf dünyas›n› yans›tan bir
peri masal›n› and›r›r.
T›p dünyas›n›n yard›m› ve
ana flevkatinin yaratt›¤› mucize sonucunda hastal›¤›n› yenen Anufl, 1978 y›l›nda girdi¤i
Yerevan’daki Panos Terlemezyan Sanat Koleji’nden
onur belgesiyle mezun oldu¤u y›l, Ermeni Ressamlar Birli¤i’ne kabul edildi.
Birli¤in düzenledi¤i sergilerde
s›k s›k yer alan Anufl Arakelyan’›n eserleri, ayn› zamanda
Yerevan, ABD ve Rusya’daki
sanat galerilerinde sergilenmeye bafllad›. Anufl, dünyan›n dörtbir yan›na yolcuklar yaparak uluslararas›
resim ve heykel sempozyumlar›na kat›ld›.
1989 y›l›ndan itibaren 10 y›l boyunca Ermenistan Tarih Müzesi sergileri
için bir dizi çal›flma gerçeklefltirdi.
1999 y›l›nda ailesiyle birlikte ABD’ye yerleflen Anufl Arakelyan, 2000 y›l›ndan bu yana Kalifornia Kuzey Hollywood Güzel Sanatlar ve Müzik Akademisi’nde yönetici ve e¤itmeni olarak çal›fl›yor. 2002’de Ermenistan’a giderek annesinin sanat y›l› kutlamalar›na kat›lan Arakelyan, bu vesileyle Yerevan’da bir kiflisel sergi düzenledi. “Meleklerin Dönüflü” ad›n› verdi¤i dizi tuvallerinin ilk bölümünü ise 2004 y›l›nda ABD’de sergiledi.
[email protected]