hepatitis b

HEPATITIS B
Nederlands
Turks
1
Önsöz
Bu broşür hepatit B virüsünün karacigerde neden oldugu
iltihaplanma konusunda kafanıza takılan bir çok soruya cevap
niteligini taşmaktadır. Bu virüs kara cigerinizde kronik hastalıga neden
olmaktadır. Çogu kez bu gibi virüslerden kendimizi koruyabiliriz.
Bu nedenlerden dolayı herkesin hepatit B virüsü ve neden oldugu
rahatsızlıklar konusunda gerçek bilgiler sahip olması gerekir.
Bu broşür hepatit hastaları, hasta olanların aileleri ve yakın çevresi
için, bu hastalıga yakalanma riski yüksek olanlar ve hepatit hastalıgı
hakkında bilgi edinmek isteyen herkes için hazırlanmıştır.
Karaciger nerede ve görevi nedir?
Karaciger bir top büyüklügnde bir organ karın boşlugunun sag üst
köşesindedir. Ggüs kafesinde kaburgaların arkasında iyi korunmaya
alınmıştır.Yetişkin bir insanın karacigeri ortalama bir buçuk kilo
agırlıgındadır. Karaciger insan için hayati önem taşımaktadır.
Karaciger bir çok üretimin oldugu küçük bir kimya fabrikası gibidir.
1
Inleiding
Deze brochure geeft een antwoord op de meest voor­
komende vragen over de ontsteking van de lever door het
hepatitis B virus. Besmetting met dit virus kan een chronische
aantasting van de lever veroorzaken. Gelukkig is deze
ontsteking tegenwoordig in veel gevallen te behandelen.
Bovendien kan een besmetting vaak worden voorkomen.
Daarom is het goed dat iedereen van de feiten op de hoogte
is.
Deze brochure is bedoeld voor hepatitis patiënten, hun
familie, anderen uit de directe omgeving en personen die
behoren tot groepen die een verhoogd risico hebben op
besmetting met hepatitis. Uiteraard is de brochure ook
bestemd voor andere belangstellenden.
Waar zit de lever en wat doet de lever?
De lever is een (voetbal) groot orgaan dat rechts boven in
de buikholte ligt, goed beschermd achter de ribben. Bij een
volwassene is een lever ongeveer anderhalve kilo zwaar.
De lever is voor de mens van levensbelang. Het is te
vergelijken met een kleine chemische fabriek. Er vinden zeer
veel processen plaats.
1
Karacigerin bazı önemli görevleri.
•enerjimizi aldıgımız maddeleri depolamak. Vücudun ihtiyacına göre
vücuda vermek;
•şeker üretmek, şeker ve şekerleme mamüllerini kısıtlı bir süre depolamak
ve gerektiginde vücuda vermek;
•kan pıhtılaşmasını önlemek ve vücudun ihtiyaç duyması halinde
vitaminleri harekete geçirmek için protein (yumurta akı) üretmek;
•alkol ve ilaçlar gibi vucuda zararlı olabilecek maddeleri zararsız hale
getirmek;
•yediklerimizi hazmetmek ve içindeki maddeleri vücuda yararlı hale
getirmek için safra (safra kesesinde toplu halde depolanır) üretmek;
Karacigerin insanoglunun vücudundaki en önemli görevi, vücuda içecek
ve yiyecek yoluyla giren zehirli maddeleri büyük ölçüde süzüp zararsız
hale getirmek ve vücudu bu maddelere karşı korumak.
Yedigimiz besin maddeleri, alkol veya ilaçların ulaştıgı yer
bagırsaklarımızdır, bagırsaklarımızdan kana karışan bu maddelerin ilk
geçecegi yer karacigerdir. Aynı zamanda bagırsaklardan gelen hastalık
mikroplarının ilk geçecegi yer de karacigerdir. Karaciger bagırsaklardan
gelen zehirli, zararlı veya hastalık mikropları ile yüklü kanı süzdükten sonra
vücuda verir.
Hepatitin nedenleri
Hepatit kelimesi iki kelimeden oluşmaktadır Latince 'hepar' karaciger ve
'itis' iltihap demektir yani hepatit karaciger iltihaplanması (sarılık veya kara
sarılık demektir. Karaciger iltihaplanmasının degişik sebepleri olabilir.
Hepatitin başlıca nedenleri.
•virus, bakteri (mikrop ve parazitlerin enfeksiyonu;
•alkol, ilaç, kimyasal maddelerin neden oldugu enfeksiyon, zehirli hepatit
(toxische hepatitis);
•vücut savunmasında meydana gelen dengesizliklerin neden oldugu
hepatit (autoimmuun hepatit);
•doguştan iç organlarından özürlü olanlar, solunum (metabolizma)
rahatsızlıkları olanlar;
Nedeni olmayan Hepatit
Bütün sebep olan herşey araştırılıp, bu hastalıga neden olan virüs her
hangi bir nedenle bulunamıyorsa tıp dilinde buna sebepsiz ( cryptogeen)
hepatit denilir. Eger iltihaplanmaya bir virüs sebep olmuşsa buna virüssel
hepatit ( virale hepatit) denmektedir. Hepatit B bir virüssel hepatit şeklidir.
2
De belangrijkste zijn:
•ombouw, opslag en afgifte van energierijke stoffen;
•aanmaak en omzetting van suikers. Suikers kunnen tijdelijk
in de lever worden opgeslagen;
•aanmaak van eiwitten, o.a. voor bloedstolling en activering
van vitaminen;
•onschadelijk maken van allerlei voor het lichaam giftige
stoffen, zoals stoffen die met het voedsel binnen komen,
alcohol en geneesmiddelen;
•vorming van gal: een vloeistof die ervoor zorgt dat vetten in
het voedsel verteerd en opgenomen kunnen worden.
De taak van de lever als beschermer van het menselijk lichaam
is ontgiften. Met de voeding komen via de darm ook vele
giftige stoffen ons lichaam binnen, zoals alcohol, medicijnen
of ziekteverwekkers. De lever is het eerste station dat de
bloedstroom vanuit de darm passeert, en is een belangrijke
filter voor (schadelijke) stoffen van buitenaf.
Oorzaken van hepatitis
Het woord “hepatitis” komt van “hepar” het Griekse woord
voor lever. Het achtervoegsel “itis” betekent ontsteking.
Hepatitis is dus een ontsteking van de lever. Deze ontsteking
kan verschillende oorzaken hebben.
De meest voorkomende oorzaken van een lever ontsteking
zijn:
•infecties door virussen, bacteriën, parasieten;
•alcohol, medicijnen, chemicaliën (toxische hepatitis);
•ontregeling van het eigen afweersysteem (autoimmuun
hepatitis);
•aangeboren afwijkingen en stofwisselingsziekten;
•onbekend ( als alle oorzaken zijn uitgesloten en de oorzaak
blijft onbekend, wordt dit door de arts ‘cryptogeen’
genoemd.
Als de ontsteking wordt veroorzaakt door een virus, spreken
we van virale hepatitis. Virale hepatitis is wereldwijd de meest
voorkomende leverziekte. Hepatitis B is een vorm van virale
hepatitis.
2
Virüs nedir?
Virüsler grip, AIDS, Kızamık ve çocuk felci (polio) gibi hastalıklara
sebep olan hastalık tohumlarıdır. Virüsler çogalmak (üremek) için her
zaman canlı bir hücreye ihtiyaçları vardır. Virüsler antibiotikle tedavi
edilemedigi için başka ilaçlarla tedavi edilmesi gerekiyor. Hepatit B, C
ve D virüsleri genellikle kana temas yoluyla bulaşır, örnegin;
•kan nakliyesi;
•bir ignenin birçok kişi tarafından kullanılmasıyla (uyuşturucu
bagımlıları);
•buruna ve vücudun degişik yerlerine takılan hızmaların bir çok kişi
tarafından kullanılmasıyla;
•hamilelikte ve dogum esnasında anneden çocuga bulaşan kandan;
•hepatit B katagorisinde bu virüsu taşıyan bir hastanın kanayan
yarasına dokunmanız kanın size temas (bulaşması) etmesi sizin
hepatit B hastası olmanıza yeterli bir sebeptir.
Hepatit C ve D katagorisi bu şekilde çogu zaman bulaştırıcı degildir yani
kan teması ile bu virüs'leri kapmanızın çok düşük bir ihtimalı vardır.
Ani oluşan bir karaciger iltahaplanması yani Hepatit (B, C ve D)
hastalıgı sıkı bir tedaviden sonra iyileşebilir veya tamamı ile yok
edilebilir. Ama tamamı ile iyileşmemişse veya yok edilmemişse, o
zaman kronik hepatit hastalıgı ortaya çıkar.
Hepatit B virüsünün bulaşma nedenleri (yolları)
Hepatit B virüsü
•kanda;
•spermada;
•vaginal sıvıda bulunur.
Hepatit B virüsü önemli ölçüde, korunmadan kurulan cinsel ilişki, açık
veya kanayan yara ile temas edildigi zaman veya kan plasma yolu ile
hissedilmeden insana bulaşır. Bu virus dogum esnasında anneden
çocuga bulaşır. Hepatit virüsünün bulaşma nedenlerinin başında bu
virüsü taşıyan birinin kanının size bulaşması gelir. Bu virüsü taşıyan bir
kişinin kanına dokundugunuz zaman bu virüse yakalanmanız AIDS
hastalıgına neden olan HIV virüsüne yakalanmanızdan 100 kat daha
mümkündür.
Saglıklı bir insan teni (derisi) yeterli derecede insanı bu virüsten
koruyabilir. Bazı hallerde hepatit B virüsunun insanlara nerede ve
nasıl bulaştıgı kesin olarak bilinmemektedir. Ortaklaşa kullanılan diş
firçası, tıraş makinasının üzerinde kalbilecek bir damla virüslü kanın
bu virüsün diger insana geçmesine neden olabilir.
3
Wat is een virus ?
Virussen zijn zeer kleine ziektekiemen, die ziekten
veroorzaken zoals griep, mazelen, aids en polio. Een virus
kan zich niet zelfstandig vermenigvuldigen, maar heeft een
levende cel nodig om zich te vermeerderen.
Virussen zijn ongevoelig voor antibiotica. Een virusinfectie is
dus niet te genezen met een antibioticakuur. Soms kan een
virusinfectie wel met andere medicijnen behandeld worden.
De hepatitis B,C en D virussen worden meestal overgebracht
door direct contact met bloed. Dit kan bijvoorbeeld zijn
bij bloedtransfusie, gemeenschappelijk gebruik van
injectienaalden, piercing of tijdens de geboorte. Bij de
geboorte gaat er vaak bloed van de moeder naar het
kind; bij hepatitis B kan een minuscule hoeveelheid bloed
voldoende zijn om besmetting over te brengen; bij hepatitis
C en D is dit zeldzaam. Hepatitis B,C en D kunnen na een
acute leverontsteking weer verdwijnen: het virus kan
echter ook aanwezig blijven, dan ontstaat er en chronische
leverontsteking.
Hepatitis B besmetting
Het hepatitis B virus komt voor in:
•bloed
•sperma
•voorvocht en vaginaal vocht
Het hepatitis B virus wordt, vaak ongemerkt, overgebracht
door onveilig seksueel contact, bloedcontact of
bloedproducten. Het virus kan ook overgedragen worden
van moeder op kind rond de bevalling. De meeste infecties
ontstaan door contact met bloed. De kans op besmetting bij
contact met bloed is 100 maal zo groot als bij HIV, het virus
dat aids veroorzaakt. Een heel kleine hoeveelheid besmet
bloed in een wondje is dus al voldoende om een infectie
te veroorzaken. Een intacte huid geeft echter een goede
bescherming tegen overdracht van het virus. Soms is het niet
precies duidelijk hoe en wanneer iemand besmet is geraakt
met het hepatitis B virus.
3
Hepatit B virüsünün tokalaşma ile veya okşama gibi sosyal
kontaklardan insanlara bulaşmaz. Dudaktan öpüşme yolu ile ancak
eger agzınızda kan veya yara var ise bulaşır. Uyuşturucu kullananların
steril olmayan bir igneyi toplu halde kullandıkları zaman virüs bir
başkasına geçebilir. Burada hastahanede ve dişpanser gibi yerlerde
virüslü bir ignenin size kaza ile batması gibi kazalarda hepatit B
virüsünün size bulaşabileceginide belirtmek istiyoruz. Tabiiki vücuda
hızmalar takılan yerlerde, akapunktur tedavisi yapılan yerlerde ve
vücuda dövme yapılan yerlerde de dikkatli olmak gerekir, çünkü
kullanılan igneler ve malzemeler yeterince steril edilmedigi zaman
hepatit B virüsünün size bulaşma tehlikesi büyüktür.
Kısaca bulaşma nedenlerini toparlarsak;
•olagan gibi görünen diş fırçalarının, jiletlerin ve tıraşmakinalarının
toplu halde kullanılması;
•virüs taşıyan annenin dogum esnasında çocuga bulaştırması;
•önlem alınmadan cinsel ilişki;
•kullanılmış aşı igneleri.
Hepatit B virüsü size bulaşmışsa ne olur?
Hepatit B virüsü size bulaşmışsa kendinizi çok hasta hissedebilirsiniz
ve ya hiç bir şeyin farkında olmaya bilirsiniz. Bu hastalık çok hain bir
hastalıktır. Bu virüsü farkında olmadan başkalarına bulaştırabilirsiniz.
Kanınızda yapılacak bir araştırma ile hepatit B hastası olup
olmadıgınızı doktorunuz size söyleyebilir. Bir kısım Hepatit B hastaları
iyileşmemektedir, o zaman kronik veya a-syptomatik Hepatit B hastası
olabilirsiniz yani bu hastalıgı bir başkasına bulaştırabilirsiniz.
4
Besmetting kan plaats vinden bij:
•gemeenschappelijk gebruik van tandenborstels,
scheermesjes of scheerapparaten. Aan deze
gebruiksvoorwerpen kan een restje (opgedroogd) bloed
zitten, waarin het virus voorkomt. Het virus kan, bij
gezamenlijk gebruik van deze voorwerpen, via een klein
wondje in het lichaam komen;
•het virus kan niet worden overgebracht door normaal
sociaal contact, zoals handen geven en knuffelen;
•overdracht door tongzoenen vindt alleen plaats als daar
bloed bij te pas komt;
•het gebruik van niet steriele naalden door spuitende
druggebruikers;
•piercing, tatoeëring en acupunctuur;
•ook per ongeluk prikken aan een gebruikte naald
(bijvoorbeeld in de gezondheidszorg).
Besmetting met hepatitis B:
•door hele gewone dingen, als gemeenschappelijk gebruik
van tandenborstels en scheermesjes;
•van geïnfecteerde moeder op het kind rond de bevalling;
•door onveilige seks;
•door gebruikte naalden.
Wat gebeurt er als u besmet bent met hepatitis B?
Van een infectie met hepatitis B virus kunt u zich erg ziek
voelen. Maar het kan ook dat er niets van merkt. Dat is
heel verraderlijk: u kunt het virus onder de leden hebben,
en dus besmettelijk zijn voor anderen, zonder dat u dit
merkt. Met behulp van bloedonderzoek kan de arts
vaststellen of u besmet bent met het hepatitis B virus. Bij
een deel van de mensen die besmet zijn geraakt,geneest
hepatitis B niet. Er ontstaat dan een chronische hepatitis
of een a-symptomatische dragerschap. Dat betekent dat u
besmettelijk blijft voor anderen.
4
Hepatit B hastalıgının belirtileri
Bu hastlıgın vucuda girmesinden ortalama 90 (doksan) gün
sonra belirtileri ortaya çıkar.
Belirtileri şöyle sıralayabiliriz:
•kendini halsiz ve hasta hissetme;
•vücut ısısının çıkması;
•k ilo kaybı;
•iştahın azalması;
•sarılık (vücudun sararması özellikle yüzde);
•cola renginde idrar;
•cam macunu renginde dışkı (kaka);
•k as ve eklem agrıları;
•böbreklerdeki fonksiyonlarında bozukluk;
•tendeki bozukluk ve degiş'iklik;
Veya hiç bir şikayetiniz olmaya bilir. Bir kaç hafta ile bir kaç ay
arasında bir süre hasta kalabilirsiniz, Hastalık esnasında veya
hastalık sonrası kendinizi yorgun hissedebilirsiniz. Genellikle
10 hastadan 9'u altı aylık bir tedaviden sonra bu hastalıktan
kurtulabiliyor.Bu altı aydan sonra, doktorunuz kan tahlili yapar,
eger kanınız antikor üretmişse, bu hastalıktan kurtulmuşsunuz
demektir. Artık vücudunuz kendini Hepatit B virüsünden koruyor
demektir.
Küçük bir kısım insan bu virüsü içinde taşımaya devam
etmektedir, o zaman ya kronik Hepatit hastasısınızdır veya
a-simptomatik taşıyıcısınızdır. Her iki durumda da hepatit B
hastalıgını başkalarına bulaştırabilirsiniz.
A-simptomatik taşıyıcı ne demektir?
Vücudun kendini koruma sistemi sayesinde sadece bir kısım
hepatit B virüsü yok olmuş olabilir yani virüsün bir kısımı vücutta
kalabilir. Halk dilinde buna taşıyıcı denmektedir. Bu deyim
yanlışlıklara neden olmaktadır. çünkü hepatit B hastası ister
kronik olsun ister normal hasta olsun bu virüsün taşıyıcısı ve
bulaştırıcısıdır. Onun için bazı hallerde a-simptomatik taşıyıcı
demek daha açıklayıcı olmaktadır.
A-simptomatik taşıyıcının kanında çok az veya hiç hastalık aktivitesi
görülmez. Ama hala bu insan bu virüsün hem taşıyıcı ve de hem
bulaştırıcısıdır. HBs Ag ölçümlerine göre bu insan pozitifdir.
A-simptomatik taşıyıcılıgın pek zararı olmasada yıllar sonra, çok
5
Een acute hepatitis B infectie
Tussen het moment van besmetting en het optreden
van de ziekteverschijnselen zitten gemiddeld 90 dagen
(incubatietijd). Na deze periode kunnen de volgende
ziekteverschijnselen ontstaan:
•algemeen ziektegevoel
•koorts
•gewichtsverlies
•verminderde eetlust
•geelzucht
•donkere urine (cola-kleurig)
•ontkleurde ontlasting (stopverfkleurig)
•spier- en gewrichtspijn
•nierafwijkingen
•huidafwijkingen
Er kan ook geen enkele klacht zijn. De ziekte kan enkele
weken tot maanden duren. Tijdens en na de ziekte kunt u
lang moe blijven. Het virus verdwijnt bij 9 van de 10 mensen
meestal binnen een half jaar. Als de arts met behulp van een
bloedonderzoek heeft vastgesteld dat het virus is verdwenen
en er antistoffen zijn aangemaakt, bent u genezen. U bent
dan immuun voor een nieuwe besmetting met het hepatitis B
virus en ook niet meer besmettelijk voor anderen.
Een klein deel van de mensen behoudt echter het virus.
Er ontstaat dan een a-symptomatisch dragerschap of een
chronische hepatitis B infectie en in beide gevallen blijft de
besmettelijkheid bestaan.
Een a-symptomatische drager
Het is mogelijk dat het hepatitis B virus maar gedeeltelijk
wordt opgeruimd door het afweersysteem. In de volksmond
heet dat ‘drager’. Dit is een verwarrende term omdat ook
iemand met een acute of een chronische hepatitis B infectie in
principe het hepatitis B virus bij zich draagt. Daarom is de term
‘a-symptomatische drager’ duidelijker.
Bij een a-symptomatische drager is er geen of zeer weinig
ziekte- activiteit in het bloed te meten. Toch is het virus nog
stééds in het lichaam aanwezig en ook de besmettelijkheid
blijft. Het HBsAg, een maat voor besmettelijkheid, blijft
positief. A-symptomatische dragerschap heeft op de lange
5
az taşıyıcı karaciger kanseri olabilir ve ya hepatit B virüsü aniden
aktif olabilir. Bu aniden aktif olmanın nedenleri henüz tam olarak
belli degil. Virüs vücudunuzda yeniden aktifleşirse, kronik hepatit
B hastası oldugunuzun anlamına gelir. Bu nedenlerden dolayı
a-simptomatik taşıyıcılar doktor kontrolü altında olmalıdırlar.
Kronik Hepatit B
Hepatit B virüsü bulaşmış bazı insanlarda, bu virüs tamamen
yok edilmemektedir. O zaman bu virüs karacigerde uzun süren
iltihaplanmalara (kronik) neden olmaktadır. Kronik hepatit B
hastası oldugunuz zaman hiç şikayetleriniz olmayabilir ama
aşagıda not edilmiş şikayetlerden bazıları az yada çok ortaya
çıkabilir;
•kendinizi genellikle yorgun hissetmeniz (uzun zaman
sürebilir);
•aniden kendinizi çok yorgun hissetmeniz;
•k as ve eklem agrıları;
Siz bu hastalıgı bu halde başkalarına bulaştırabilirsiniz. kanda
hala HBs Ag ve HBe Ag kanıtlanabilir derecede mevcuttur.
Iltahaplanmadan dolayı karacigerde tahribat veya tahribatın
izi kalabilir. Biz kalan bu ize fibrose demekteyiz. Eger
fibros genişlemişse ve yahut tahribat onarılmaz duruma
gelmişse o zaman buna siroz (cirrose) demekteyiz. Doktorun
karacigerinizden aldıgı bir parçayı inceledikten sonra siroz
olup olmadıgı konusunda size daha geniş bilgi verebilir.
Siroz oldugu durumda karacigeriniz görevini daha az yerine
getirebilmektedir. Bu durum karacigerin görevin yapamayacak
duruma gelene kadar sürer. Eger siroz bütün karacigere
yayılmışsa o zaman karaciger görevini yerine getiremez. Bu
durum karacigerdeki kan dolaşımını zayıflatmaktadır. Bu da bazı
komplikasyonlara (sorunlara) neden olmaktadır, örnegin;
•yemek borusu damarlarının şişmesi, yani burada varis oluşur
(oesofagus varices);
•k arın boşlugunda sıvı birikimi (ascites), bu şişkinlik verir;
•k anama riskinin yükselmesi;
•k andaki şekerin düşmesi (hypglycaemie);
•gıdasızlık sonucu kanama ve enfeksiyon riskinin artması;
•k araciger kanserine yakalanma riskinin artması.
6
duur meestal weinig gevolgen. Wel is echter, na tientallen
jaren van dragerschap, een geringe kans op leverkanker. Het
virus kan opeens (weer) actief worden. Waarom dit gebeurt,
is nog niet precies bekend. U ontwikkelt dan alsnog een
chronische hepatitis B. Dit is een zeer uitzonderlijke situatie,
maar het is wel reden om als a-symptomatische drager onder
controle van een arts te blijven.
Chronische Hepatitis B
Bij een klein aantal mensen dat besmet is geraakt met het
hepatitis B virus, wordt het virus helemaal niet uit het lichaam
verwijderd. Het virus veroorzaakt dan een langdurige
(chronische) ontsteking in de lever.
Bij chronische hepatitis B hoeft u geen klachten te hebben.
Maar wel kunt u last hebben van:
•algemene moeheidklachten of plotselinge opkomende
moeheid;
•spier- en gewrichtspijnen.
U blijft dan dus besmettelijk voor andere mensen. In het
bloed blijft HBsAg en ook HBeAg aantoonbaar. Door de
leverontsteking kunnen er op den duur littekens in de lever
ontstaan, deze littekens noemen we fibrose. Als de fibrose erg
uitgebreid en onherstelbaar is, wordt het cirrose genoemd.
De arts kan met een leverbiopt, waarbij met een naald een
klein stukje van de lever wordt afgenomen, vaststellen of er
cirrose in de lever is opgetreden.
Het gevolg is dat de lever steeds minder goed gaat
functioneren, totdat de lever uiteindelijk helemaal niet meer
functioneert (lever falen). Op plaatsen waar cirrose in de lever
is, bevindt zich geen normaal functionerend leverweefsel. De
doorbloeding van de lever wordt hierdoor ook bemoeilijkt.
Dit geeft een aantal complicaties:
•spataderen rond de slokdarm (oesofagus varices);
•vocht ophoping in de buikholte (ascites);
•verhoogde bloeding neiging;
•te lage bloedsuiker gehalte (hypoglycaemie);
•ondervoedingstoestand met daardoor een verhoogde kans
op bloedingen en infecties;
•verhoogde kans op leverkanker.
6
Virüs aniden vücut tarafından tahrib edilebilir ama bu çok
nadirdir. Tabiiki virüs de aktifleşebilir bunun için bu hastaların
devalı doktor kontrolü altında olmaları gerekir.
Bazen hepatit B virüsü ile beraber Hepatits D virüsünü de
kapabilirsiniz. Hepatit D virüsü tüm bir virüs degildir onun için
ancak, hepatit B virüsü taşıdıgınız zaman bu virüs size bulaşabilir.
Hepatit D hastalıgının şikayetleri, hepatit B'ninkine benzer.
Hepatit B-mutant enfeksiyonu
Mutant virüs normal Hepatit B virüsünün DNA'sının (genetik
kodunun) degişmesiyle ortaya çıkar. Bu yeni virüs Hepatit B
virüsü ile bir çok benzerlik göstersede laboratuvar testlerinde
ayrı bir örnek gösterir. Hastalık belirtileri bildigimiz hepatit B
virüsünün aynısıdır. Hepatits B mutant virüsünün sayıları azda
alsa bir kaç çeşidi vardır.
Hepatit B ve çeşiterinin araştırılması
Bu testler ev doktoru veya GGD tarafından yapılmaktadır.
Araştırma için alınan kanın laboratuarda incelenmesinin ardından
kişinin akut (geçici) hasta, kronik hasta veya a-symptomatik
taşıyıcı mı oldugu belirlenmektedir. Laboratuarda yapılan
araştırmada kandaki virüsü kısımlara ayırarak hastalıggın hangi
aşamada oldugu tesbit edilmektedir. Eczanede alabileceginiz
testlerle (hamilelik testleri gibi) hepatit B hastası olup olmadıgınızı
kontrol edebilirsiniz. Ama tavsiyemiz, bu testleri kendiniz degil de
profisyonel bir labortuvarda yaptırmanız, çünkü kendi yaptıgınız
testlerde çok yanlışlıklar ortaya çikabiliyor. Isterseniz GGD’de, de
anonim olarak bir test yaptırabilirsiniz.
Hepatit Hastalıgından kendinizi nasıl
koruyabilirsiniz?
Hepatit B virüslü kanla kontagın dışında güvenlik önlemi alınmadan
kurulan cinsel ilişkilerdende Hepatit B hastası olabilirsiniz. Prezervatif
(kondom) kullanarak kendinizi ve cinsel ilişki kurdugunuz eşinizi bu
hastalıktan koruyabilirsiniz.
7
Zeer zelden gebeurt het, dat het virus spontaan wordt
opgeruimd. Ook is het mogelijk dat het virus weer actief
wordt, daarom is het belangrijk om onder controle van een
arts te blijven.
Soms kunt u samen met een hepatitis B infectie ook een
hepatitis D infectie oplopen. Het hepatitis D-virus is een
incompleet virus en u kunt er alleen mee besmet raken indien
u al besmet bent met hepatitis B. De klachten die u kunt
krijgen zijn dezelfde als bij hepatitis B.
Hepatitis B-mutantvirus infectie
Een mutantvirus ontstaat uit het gewone virus door
veranderingen in DNA van het virus.
Dit nieuw virus lijkt sterk op het gewone hepatitis B virus. De
mutantvirus geeft bij laboratorium testen een ander patroon,
maar kan precies dezelfde verschijnselen geven als het
gewone (wilde type) hepatitis B virus. Van het hepatitis B virus
bestaat een aantal mutant­virussen, die weinig voorkomen.
Hepatitis B onderzoek: verschillende
soorten
Testen op hepatitis kan bij de huisarts of bij de GGD. Voor
de test wordt een buisje bloed afgenomen dat naar het
laboratorium wordt gestuurd.
Met bloedtesten kan in een laboratorium onderzocht
worden of iemand een acute of een chronische hepatitis B
infectie heeft of dat er sprake is van een a-symptomatische
dragerschap.
In het laboratorium wordt het bloed getest op onderdeeltjes
van het virus, die in de verschillende stadia van de ziekte in het
bloed aantoonbaar zijn.
Hoe is een besmetting te voorkomen?
Veilig vrijen
Behalve door bloedcontact is hepatitis ook overdraagbaar
door onveilig seksueel contact. Dit betekent dat een
besmetting te voorkómen is door een condoom te gebruiken.
Iemand die het hepatitis B virus bij zich draagt (bij een acute
7
Hepatit b virüsü taşıyan kişi ( ister akut enfeksiyon, a-simptomatik
istersede kronik olsun) bu virüsü cinsel ilişki kurdugu eşine veya
eşlerine bulaştırabilir. Hepatit B virüsünün bulaşma ve bulaştırmanın
diger nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
•sperma, vaginal sıvı ve cinsel organlarda oluşan salgıların (vaginal,
anal (makat)ve peniste oluşan sıvılar) birbirine karışması yani
güvenilir cinsel ilişiki;.
•ayrıca agız içinde oluşan salgılarda bu virüsü taşır;
•cinsel ilişki tarzı, cinsel ilişki yoluyla size hastalıgın bulaşmasını
belirler.
Aşagıdaki haraketlerden bu virüsü kapma riski çok azdır:
•normal sosyal kontaklar ( tokalaşma, öpüşmek);
•sevişme esnasında öpüşmek ( eger eşinizin dudagında veya agız
çevresinde uçuk veya herhangi bir yara yoksa);
•prezervatifle (kondom) kurulan vaginal veya anal ilişki.
Kan temasından kaçınız
Kan ile temasınız nasıl olur?
•kan nakli, organ nakli;
•dövme;
•akupunktur (igne ile tedavi);
•vücudun degişik yerlerine takılan hızma;
Daha önce söyledigimiz gibi beraber kullanılan bazı malzemeler
örnegin:
•jilet ve tıraş makinaları;
•diş fırçaları;
•tırnak törpüleri ve tırnak makasları.
Kan ile temastan kaçınmanız alacagınız en iyi önlemdir. Saglık
sektöründe çalışıyorsanız, eldiven kullanmanın, kullandıgınız
cihazların sterilize edilmesinin, steril bir aşı ignesinin kullanılmasının
çok önemli oldugunu bilirsiniz.
Eger aldıgınız önlemlere ragmen virüslü kan, igne veya virüslü kesici
bir alet ile kazayla temas etmişseniz, derhal işyerinizin doktoruna, ev
doktorun veya GGD saglık kuruluşuna baş vurmalısınız.
Bu tür kazalarda yukarıda sıraladıgımız herhangi bir saglık kuruluşuna
baş vurmanız halinde doktor size hemen hazır antikor ( hastalıga karşı
vücudun ürettigi koruyucu madde) ignesi yapacaktır. Bu ignede anti
Hepatit B ilacı bulunmaktadır. Biz buna pasif koruma diyoruz, bu pasif
koruma en geç 24 saat içinde yapılmalıdır. Bir kaç hafta içinde virüs
antikorları yenmiştir ve aktif korumaya geçilmelidir. Aktif koruma Hepatit
B hastalıgına karşı geliştirilmiş bir aşıdır, bu aşı size kalıcı koruma saglar.
8
infectie, a-symptomatische dragerschap of een chronische
hepatitis B) kan dit virus overdragen op zijn of haar seksuele
partner(s).
Naast bloedcontact ( menstruatiebloed, wondjes), kan
besmetting plaatsvinden via sperma, voorvocht, vaginaal
vocht en bij contact tussen de slijmvliezen van o.a. de
geslachtsdelen (vagina, penis en anus) en de mond. De
manier van vrijen, is bepalend voor de kans op infectie met
een soa (seksueel overdraagbare aandoening). De volgende
handelingen brengen de minste risico’s met zich mee:
•normaal sociaal contact ( hand geven, zoenen);
•tongzoenen, mits de partner geen koortslip of een ander
wondje heeft in en rond de mond;
•vaginale en anale gemeenschap met een goed condoom.
Vermijden van bloedcontact
Bloedcontact kan plaats vinden door bloedtransfusies,
orgaandonaties, tatoeage, acupunctuur, piercing en zoals al
eerder gezegd door gewone dingen, zoals het gezamenlijk
gebruik van scheermesjes, scheerapparaten, tandenborstels,
nagelvijlen en nagelscharen.
Het vermijden van bloedcontact is een belangrijke
voorzorgsmaatregel. Als u in de gezondheidszorg werkt,
weet u wat dit betekent: draag handschoenen! Het
steriliseren van apparatuur en het gebruiken van schone
injectienaalden is ook belangrijk. Mocht u toch, ondanks
voorzorgsmaatregelen een prik-, spat- of snijaccident gehad
hebben, dan is het verstandig om de bedrijfsarts, huisarts of
de GGD te raadplegen.
Na een prikaccident kan de arts kant en klare afweerstoffen
(immuunglobuline tegen het hepatitis B-virus) inspuiten.
We noemen dit “passieve immunisatie”. Deze passieve
immunisatie moet zo snel mogelijk gebeuren, in elk geval
binnen 24 uur. Na enkele weken heeft het lichaam deze
afweerstoffen weer afgebroken. Daarom moet u na de
passieve immunisatie alsnog ingeënt worden (actieve
immunísatie) tegen het hepatitis B virus. U bouwt dan
blijvende bescherming op tegen het virus.
8
Günümüzde kan bagışlayanlar ve bagışlanan kan sıkı bir denetimden
geçmektedir. Bu nedenle kan nakli yoluyla bu virüsü kapmanız
nerdeyse olanaksızdır. 1975 yılından önce kan nakli yapılan kişilerde
Hepatits B kapmış olma riski daha çoktur.
Aşı yapılması
Günümüzde hepatit B'ye karşı güvenli aşılama yapılmaktadır. Bu aşı
hemen herkesi hepatit B virüsüne karşı korumaktadır. Bu aşı çocuklar
ve yetişkinler için güvenlidir. Doktorunuzla görüşüp, hamilelik
sırasında altı aylık süre içinde 4 kez igne yaptırarak aşı olabilirsiniz. Son
igneden sonra kanınızda yapılan araştırmada vücudunuzun hepatit
B virüsüne karşı yeterince antikor üretip üretmedigine bakılır. Bir litre
kanda 100 ui antikorun bulunması sizi bu virüse karşı yeterince korur.
Yapılan bu aşılar sizi ömür boyu koruyabilir ama en azından 15 sene
korur. Virüsle kontagınız olmuş olsa bile 15 sene içerisinde yeniden aşı
yapılması gerekmez.
Hepatit B hastasıyla ilişkiniz nasıl olmalıdır?
Akut (geçici), kronik veya a-simptomatik hepatit hastası olan bir kişi
ile sosyal ilişkilerinizi sürdürebilirsiniz, bu insanlardan sakınmanız
gerekmemektedir. Onlarla tokalaşabilirsiniz. Bu insanlarla birlikte aynı
masada yemekte yiyebilir, aynı tuvaleti de kullanabilirsiniz.
Hepatit tedavisi kimler için gereklidir?
Kronik hepatit B hastaları tedavi olmalıdır. Akut (geçici) enfeksiyon
veya a-simptomatik hepatit B virüsü taşıyıcıların tedavilerinde kesin
bir sonuç alınamamıştır. Hepatit B ve D virüslerini aynı anda taşıyan
hastaların tedavisi şimdiye kadar çok başarılı degildir.
9
Tegenwoordig is ook de selectie van donoren aan strenge
regels gebonden, de Nederlandse bloedbank controleert
alle bloedproducten. Besmetting door een bloedtransfusie
is dus vrijwel niet meer mogelijk. Iemand die vóór 1975 een
bloedtransfusie heeft gehad, kan wel risico gelopen hebben
op besmetting met hepatitis B.
Vaccinatie
Tegen hepatitis B bestaat een goed en veilig vaccin (inenting).
Het vaccin beschermt nagenoeg iedereen tegen besmetting
met het hepatitis B virus. Het vaccin is veilig voor kinderen en
volwassenen; ook kan het tijdens de zwangerschap worden
toegediend (overleg wel eerst met uw arts).
Een volledige vaccinatie bestaat uit drie injecties, die verspreid
over een half jaar worden gegeven. Eén maand na de volledige
vaccinatie moet u uw bloed laten onderzoeken om na te gaan
of uw lichaam genoeg anti­stoffen tegen het virus heeft aange­
maakt. De hoeveelheid antistoffen moet 10 eenheden per liter
bedragen (10 IU/l), er is dan voldoende bescherming tegen het
virus. Deze bescherming is in ieder geval voor 15 jaar maar is ver­
moedelijk levenslang. Revaccinatie is dus de eerste 15 jaar niet
nodig ook als u tussentijds met het virus in contact komt.
Hoe moet u omgaan met iemand die
hepatitis B heeft?
Iemand met een acute, a-symptomatische of chronische
hepatitis kan een normaal sociaal leven leiden. Deze mensen
hoeven beslist niet gemeden te worden. U kunt hen gewoon
de hand schudden, omhelzen en zoenen. Ook kunt u een
gezamenlijke maaltijd nuttigen en hetzelfde toilet gebruiken.
Wie komt in aanmerking voor een
behandeling?
Patiënten met een chronische hepatitis B komen in
aanmerking voor een behandeling. Bij een acute infectie
en a-symptomatisch dragerschap van het hepatitis B virus
is een behandeling tot nu toe niet zinvol gebleken. Ook
behandeling van een gecombineerde infectie van hepatitis B
en hepatitis Delta is niet erg succesvol.
9
Hepatit B tedavi olanakları
Hepatit B hastaları PEGinterferon adıyla bilinen bir ilaçla tedavi edilir.
Bu ilaç en az 4 ay boyunca hafta da üç (3 *) kere deri altına, şırıngayla
enjekte edilir. Doktorunuz veya bir saglık uzmanı bu ilacı şırıngayla
kendinize nasıl enjekte etmeniz gerektigini size ögretir . Kontrolleriniz
hastanede poli klinikte yapılır.
PEGinterferon ilacının yan etkileri genellikle grib'e benzemektedir,
örnegin:
•halsizlik;
•titreme;
•kas agrıları;
•iştahsızlık.
Bu yan etkilerin yanı sıra akyuvarların azalmasına ve thrombosit
azalmasına neden olur.
Siroz olmuş bir karacigerin bazı fonksiyonları yerine getirememesinden
dolayı, PEGinterferon enjekte etmek bazı riskler taşımaktadır. Bu neden
den dolayı düzenli olarak kanınızın poli klinikte kontrol edilmesi gerek.
PEGinterferon tedavisinden sonra pek nadiren bu virüs tamamen yok
olmaktadır. Virüs vücudunuzdan yok edilmemişse bile bu sayede aktif
olması önlenmiş olur. Bu sayede vücudunuzda meydana gelebilecek
komplikasyonlar en az seviyeye indirilmiş olur. Vücudunuzdaki virüs
tamamen yok edilmedigi için bu hastalıgı başkasına bulaştırabilirsiniz.
Insanlarla olan ilişkinizde daha dikkatli olmalısınız.
Bu PEGinterferon tedvisi yanı sıra yeni bir tedavi biçimi geliştirilmiştir,
lamivudine sadece mono terapi (yani tekil terapi) olarak tablet
şeklinde kullanılır. PEGinterferondan degişik bir yanı daha ise, bu
ilaç virüs kandan tamamen kayıp olana kadar ve virüse karşı antikor
üretilene kadar kullanılmasının geregidir.
Karciger nakli ve hepatit B
Hastalıgın çok ilerlemesi durumunda (karaciger görevlerini yerine
getirmemesi halinde) veya karaciger kanseri gibi durumlarda hastaya
karaciger nakli yapmak mümkündür. Bu gibi durumlarda bazı
sorunlar yaşanılmaktadır. Bu sorunların başında hepatit B, nakledilen
karacigere sıçraması geliyor. Tedaviyi devam ettirerek bu sıçramayı
bazen önleyebiliriz ama önlenmesi kesin degildir. Tedaviye ragmen
sıçrama olabilir. Doktorunuz, nakil öncesi ve sonrası, anti-viral ve
'immuunglobuline' hepatit B virüsüne karşı antikor üreten ilçlarla sizi
(vücudunuzu) tedavi edecektir.
10
Behandelingsmogelijkheden voor
hepatitis B
Een geregistreerde behandeling voor hepatitis B is
een behandeling met het medicijn PEGinterferon. Dit
medicijn moet onderhuids worden ingespoten. De arts of
verpleegkundige leert u hoe u het medicijn zelfstandig kunt
toe dienen. De controle vindt poliklinisch plaats. U hoeft dus
niet opgenomen worden in het ziekenhuis. PEGinterferon
heeft vaak bijwerkingen die lijken op de verschijnselen van de
griep, zoals: moeheid, rillerigheid, spierpijn en minder eetlust.
Daarnaast kan het haar tijdelijk dunner worden en kan het
aantal witte bloedcellen en bloedplaatjes dalen. Een aantal
bijwerkingen kan goed bestreden worden met paracetamol.
In verband met de bijwerkingen kan PEGinterferon het beste
‘s avonds voor het slapen gaan worden ingespoten.
Bij een levercirrose kan een behandeling met PEGinterferon
risico met zich meebrengen, omdat de lever niet genoeg
functioneert. Om al deze redenen is het nodig om regelmatig
de polikliniek te bezoeken en het bloed te laten controleren.
Na een behandeling met PEGinterferon verdwijnt het virus
zelden helemaal. Door de behandeling is het virus wél minder
actief geworden. Daarmee is de kans op complicaties veel
kleiner geworden. Omdat het virus niet helemaal verdwenen
is, bent u nog wel besmettelijk.
Daarnaast is lamivudine(tabletten) geregistreerd als
medicijn tegen hepatitis B. In tegenstelling tot interferon
moet lamivudine net zo lang gegeven worden totdat de
virusdeeltjes niet meer in het bloed gevon­den kunnen
worden. Lamivudine kent nagenoeg geen bijwerkingen.
Levertransplantatie en hepatitis B
Levertransplantatie is soms mogelijk, in de laatste fase van
leverziekte of bij een heel klein levergezwel (leverkanker). Het
probleem bij levertransplantatie is dat de getransplanteerde
lever weer opnieuw geïnfecteerd kan raken met het hepatitis B
virus. Bescherming tegen een herinfectie van de nieuwe lever is
soms mogelijk door behandeling. De arts behandelt voor en na
de transplantatie met een anti-viraal middel en met hepatitis
B-immuunglobuline, dat antistoffen tegen het hepatitis B virus
bevat.
10
Hamilelik döneminde hepatit B
Hamile bir bayan dogum esnasında hepatit B virüsünü dogacak
çocuguna bulaştırabilir. Bu yüzden Hollanda'da hamile kalan
bayanlara hepatit B testi yapılır. Eger kanda HBsAG (bir tür antikor)
bulunursa virüs dogumda cocuga bulaşabilir. Annede hepatit B virüsü
tesbit edilmişse dogumda bulunan ekip, çocuk için gereken önlemleri
almıştır. Çocuk dogduktan sonra (iki saat içerisinde) hepatit B virüsüne
karşı hazır antikor aşılanır. Bu aşının adı hepatit B immuunglobuline.
Çocugun hayatının ilk yılında hepatit B virüsüne karşı dört aşı daha
yapılacaktır, bu aşılar çocugun 2, 3, 4 ve 11 ayında yapılacaktır. Bu aşılar
saglık için danışma merkezlerinde (consultatiebureau) yapılacaktır.
Çocuga ilk aşısı (immuunglobuline) yapıldıktan sonra emzirebilirsiniz,
eger ilk aşısı yapılmadıysa emzirmemeniz daha iyi olur.
Aile fertlerinin herhangi birinde hepatit B tesbit edilmişse bu virüsün
uzun zamandan beri bu kişi ile beraber dolaşmıştır. Bütün aile fertleri
kan tahlili yaptırmaları kendi yararlarına olacaktır, çünkü virüs daha
bulaşmamışsa aynı bebege yapılan aşıdan yapılabilinir (ilk koruma)
ve daha sonra tüm aşı yaptırılabilir. Ve tabiiki virüsü taşıyan kişiler
bulundugu zaman gerekli önlemler alınır ve virüsün daha çok insana
bulaşması önlenir.
Tatil ve hepatit B virüsü
Hepatit hastalıgı dünyada en çok görülen karaciger hastalıgıdır.
Yapılan tahminlere göre dünyada 400 milyon insan ya kronik hepatit B
yada a-simptomatik hepatit B virüsü taşımaktadır. Hollanda'da halkın
ortalama %0.5'i hepatit B virüsünü taşımaktadır, yani Hollanda'da 200
bin kişi bu virüsü taşımaktadır. Dünyanın bazı bölgelerinde bu hastalık
çok yaygındır. Örnegin Afrika, Asya, Güney Amerika, Dogu Avrupa ve
Akdeniz gibi, bu kıta ve ülkelere gidecek insanların bu hastalıgı kapma
riski Hollanda'ya göre çok daha yüksektir. Bu kıta ve ülkelere gitmeden
önce ev doktorunuza veya GGD gibi saglık kuruluşuna danışınız, onlar
size ihtiyacınızın oldugu bilgileri verebilirler.
11
Zwangerschap en hepatitis B besmetting
Een zwangere vrouw kan haar kind rond de bevalling besmetten
met hepatitis B virus als zij zelf geïnfecteerd is. Daarom worden
in Nederland alle zwangere vrouwen gecontroleerd op het
hepatitisvirus. Als de bloedtest het HBsAg aantoont, is overdracht
van het virus op het kind mogelijk. Gelukkig zijn er middelen
om dat te voorkomen. Direct na de bevalling, het liefst binnen
twee uur, krijgt het kind een injectie met antistoffen tegen het
hepatitis B virus toegediend (passieve immunisatie) door degene
die de bevalling heeft begeleid. Deze antistoffen heten hepatitis
B-immuunglobuline. In het eerste levensjaar na de geboorte
wordt het kind ingeënt tegen hepatitis B (actieve immunisatie).
Een volledige inenting voor pasgeborenen bestaat uit 4 injecties.
Deze worden gegeven op het consultatiebureau, tegelijk met de
DKTP- en Hb-inenting, als de baby 2, 3, 4 en 11 maanden oud is.
Borstvoeding is geen bezwaar als het kind immuunglobuline heeft
gehad en ingeënt wordt. Indien het kind geen immuunglobuline
heeft gehad, dan liever afzien van het geven van borstvoeding.
Het is verstandig om het bloed van de gezinsleden te laten
controleren op hepatitis B. Als zij nog niet besmet zijn, kunnen
zij, net als het pasgeboren kind, door een inenting beschermd
worden tegen besmetting met het hepatitis B virus. Soms is het
zinvol om een hele familie na te laten kijken, omdat het virus
al langere tijd in de familie blijkt rond te waren. Zo kan de arts
meer geïnfecteerde mensen opsporen en de omgeving van deze
mensen door middel van inenting beschermen.
Hepatitis B in het buitenland
Hepatitis is wereldwijd de meest voorkomende leverziekte.
Naar schatting zijn er zo’n 400 miljoen mensen met chronische
hepatitis B of een a-symptomatisch dragerschap. In Nederland
draagt ongeveer een 0.5% van de bevolking het hepatitis B virus
bij zich, dat wil zeggen: één op de 200 inwoners is geïnfecteerd.
Er zijn gebieden in de wereld waar veel meer mensen
geïnfecteerd zijn met het virus. Dit zijn gebieden in Afrika, Azië,
Zuid-Amerika, de Oost Europese landen en de landen rond de
Middellandse Zee. Men moet er rekening mee houden dat in
deze gebieden het besmettingsrisico hoger is dan in Nederland.
Overleg met de GGD of uw huisarts of het verstandig is om u te
laten vaccineren als u voor een langer periode op reis gaat naar
één van deze gebieden.
11
Nationaal Hepatitis Centrum
Kenniscentrum voor hepatitis
Stationsplein 121
3818 LE Amersfoort
Tel.: (033) 422 09 80
Fax: (033) 422 09 83
Hepatitis Infolijn: (033) 422 09 88
E-mail: [email protected]
Internet: www.hepatitis.nl
ISBN: 90-70528-06-1, tweede druk, januari 2009