ingiltere`nin israil lobisi

> DÜBAM
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
RAPORU
Tom Mills - Hilary Aked - Tom Griffin - David Miller
> 2013 ARALIK
DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
DÜBAM
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
Genel Yayın Yönetmeni
Akif EMRE
Yayın Koordinatörü
Aynur ERDOĞAN
Çeviren
Arif KAYA
DÜBAM Yayınları
Küresel İletişim Merkezi
Barbaros Bulvarı, Balmumcu / Beşiktaş
Tel: (0212) 274 80 21 – 274 80 22
www.dunyabulteni.net
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
4
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
Sunuş
İsrail lobisinin tartışılması konusundaki tabu, Mearsheimer ve Walt’ın
2007’deki çığır açıcı araştırmalarında1 kırılmış olsa da İngiltere ve
Avrupa’nın geri kalanında lobi hakkında nispeten az tartışma oldu2. New
Left Project’te yayınlanan bu raporda İngiltere’deki İsrail yanlısı lobinin
tarih ve mevcut yapısı inceleniyor. Bu birkaç sebeple önemlidir. Özellikle
de lobinin İngiltere siyasetinde önemli bir oyuncu olması, Filistinlilerin
insan haklarına karşı kampanyalar yapması, İsrail için destek toplaması,
İsrail’i eleştirenlere saldırıp onları marjinalleştirmesi (buna Yahudi
eleştirmenler de dahil), siyasi elitleri İsrail’in suçlarına karşı hareket
etmemeleri yönünde bastırması sebepleriyle... Burada gayemiz, tarihi
bilgilerle dolu bir resim sunmak ve hem ABD merkezli raporlara hem de
lobinin iddia edilen bağımsız gücünü vurgulayanlara itirazdır. Biz, İsrail
yanlısı lobinin sadece ABD’de önemli olmadığını, bunun milli sınırları
aşan bir fenomen olduğunu, ulus ötesi kuruluşlar -çoğunun genel merkezi
İsrail’de- tarafından desteklendiğini ve büyük ölçüde ulus ötesi şirketler
tarafından finanse edildiğini gösteriyoruz. Bizim raporumuz, lobinin
yabancı bir mütecaviz olmadığını, daha geniş bir neoliberal ve/veya
yeni muhafazakar ağa entegre olduğunu, milli sınırları aşan bir güç eliti
1
John Mearsheimer and Stephen Walt, The Israel Lobby and US Foreign Policy.
New York: Farrar, Straus and Giroux, 2007.
2
Though see Peter Oborne and James Jones, ‘The pro-Israel lobby in Britain:
full text’, OpenDemocracy, 13 November 2009. http://www.opendemocracy.net/ourkingdom/peter-oborne-james-jones/pro-israel-lobby-in-britain-full-text#m4 and David
Cronin Europe’s Alliance with Israel: Aiding the Occupation, London: Pluto Press, 2010.
5
> 2013 ARALIK
oluşturduğunu tasvir ediyor.
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
6
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
İngiltere’nin İsrail Lobisi
Londra, İsrail düşünce kuruluşu Reut Institute tarafından
‘gayrimeşrulaştırma merkezi’ olarak tarif edildi. Ama Londra, 20. asır
başlarında Siyonist devlet inşasının önemli bir merkeziydi. 1917’de İngiliz
hükümeti, Filistin’de Yahudi devleti için desteğine işaret ederek kötü
şöhretli Balfour Deklarasyonu’nu yayımladı. İngiltere’deki önde gelen
siyasi Siyonist, Manchester Üniversitesi akademisyeni Chaim Weizmann
bunun için lobi yapmıştı. Weizmann daha sonra İsrail’in ilk cumhurbaşkanı
oldu. Weizmann, birbirleriyle bütünleşmiş üçlü destekçisiyle birlikte
çalıştı. Bunlar Guardian muhabiri Harry Sacher ve birlikte tam tekmil
İngiliz kıyafet perakendecisi Marks & Spencer’ı işleten iş adamları Simon
Marks ve Israel Sieff’ti. Diğer önde gelen Siyonistlerle birlikte Weizmann
ve müritleri, genel merkezi Londra’nın Great Russell Caddesi’nde basit bir
şekilde ‘77’ olarak bilinen bir dizi örgüt kurdular. Bu örgüt kümesi, daha
sonra İsrail devlet kurumlarının temelinin yanı sıra İngiltere’deki İsrail
yanlısı lobinin özünü teşkil etti. Dünya Siyonist Örgütü, Yahudi Ajansı
ve Keren Hayesod (Vakıf Fonu) da buna dahildi. Tüm bunlar daha sonra
İsrail’in ‘milli kurumları’ oldu. Ayrıca temelleri orada olan İngiliz Siyonist
Federasyonu, Ortak Filistin Çağrısı ve Yahudi Milli Fonu da vardı. Bunlar,
İsrail’de ana ‘milli kurumlarla’ bağlantılı olmakla birlikte halen İngiliz
kurumları olarak kaldı.
3
Barry Kosmin, Antony Lerman and Jacqueline Goldberg, The attachment of
7
> 2013 ARALIK
Siyonist devlet inşaının ilk dönemleri boyunca Siyonistler İngiltere’deki
Yahudi toplumunda azınlık olarak kaldılar. Yahudi toplumunun en etkili
üyeleri Yahudi devleti fikrine şiddetle muhalefet ettiler. Bu durum,
İkinci Dünya Savaşı’na doğru değişti. Yahudi Politika Araştırmaları
Enstitüsü’nün bildirdiği üzere ‘sayıları giderek artan organize Siyonistler,
Anglo-Yahudi kurumlar üzerinden uzun bir yürüyüşe başladılar ve
sonunda 1939’da İngiltere Yahudileri Vekiller Kurulu’nu ele geçirdiler,
böylece topluluğun resmi temsil kuruluşunun kontrolünü elde ettiler3. Bu
‘Siyonistleştirmenin’ bir sonucu olarak Yahudi Devleti İngiltere’de ictimai
hayatın dokusuna işlendi. Bunun çok sayıdaki siyasi miraslarından biri,
bugün İngiltere Yahudileri Vekiller Kurulu’nun esas amaçlarından birinin
‘İsrail’in güvenlik, refah ve itibarını arttırmak’ olduğu gerçeğidir4.
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
Siyonist egemenliği dönemi sırasında Siyonist Fedarasyonu
-İngiltere’de Siyonist hareketin şemsiye örgütü- ‘bir kitle fenomeni’
oldu5. Onun üyeliği radikal eşitlikçi kibbutz hareketinden aşırı sağdaki
İlk olarak buna Siyonist Revizyonist Siyonizm’e kadar şimdi İsrail siyasetine
hakim olan farklı siyasi eğilimleri kapsadı. Bazıları
Federasyonu başkanı Eric 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla Siyonist
Moonman başkanlık etti. Federasyonu’nun mülga olduğunu hissetse de bu örgüt
Destek öncelikle Marks & yakında halkla ilişkiler, siyasi lobi faaliyetleri, kültürel
diplomasi ve aliyahın (İsrail’e Yahudi göçü) teşvikinde
Spencer başkan yardım- kendisine yeni bir yer buldu6. Vekiller Kurulu da bazı
cısı Michael Sacher’dan benzer faaliyetler üstlendi. 1970’lerin ortalarından
Ortak İsrail Çağrısı itibaren her ikisine İngiltere’nin ilk İsrail yanlısı
halkla ilişkiler kuruluşu İngiltere-İsrail Halkla İlişkiler
(İngiltere’nin önde gelen Komitesi (BIPAC) yardım etti. BIPAC başlangıçta,
Siyonist yardım toplama İsrail lehinde halkla ilişkiler çalışmalarını koordine
kuruluşu) başkanından etmek üzere, özel olarak finanse edilen ‘hizmet örgütü’
olarak kuruldu. Ama Jewish Chronicle’a göre o, ikinci
ve daha önce bahsedilen rolünü aşmaya başladı, bu da Siyonist Federasyonu’yla
Harry Sacher’in oğlundan Vekiller Kurulu arasında gerginliğe sebep oldu7.
geldi. İlk olarak buna Siyonist Federasyonu başkanı Eric
Moonman başkanlık etti. Destek öncelikle Marks &
British Jews to Israel, Institute for Jewish Policy Research Report No.5 Kasım 1997, s.3.
4
Board of Deputies Constitution Incorporating all amendments up to 21 September 2008, http://www.bod.org.uk/content/Constitution2008-09-21.pdf
5
Stephan E. C. Wendehorst, British Jewry, Zionism, and the Jewish State, 19361956. New York: Oxford University Press, 2012, s.266.
6
Natan Aridan, Britain, Israel and Anglo-Jewry 1949-57. Routledge, 2004,
s.223.
7
‘UK’s most effective lobby for Israel’, Jewish Chronicle, 28 Ağustos 1987, s.7.
8
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
Spencer başkan yardımcısı Michael Sacher’dan8 Ortak İsrail Çağrısı
(İngiltere’nin önde gelen Siyonist yardım toplama kuruluşu) başkanından
ve daha önce bahsedilen Harry Sacher’in oğlundan geldi.
BIPAC’ın kurulması, özellikle üniversiteler olmak üzere İngiltere’de de
artan Filistin yanlısı faaliyetlere bir tepki olarak görünüyor. Kasım 1977’de
o zaman İşçi Partisi milletvekili olan Moonman, Avam Kamarası’na
‘üniversite kampüsünde ırkçı önyargı’ hakkındaki tartışmayı getirdi, bunu
BM’nin 1975’te Siyonizm’i ırkçılık olarak tanımlaması takip etti9. Bir
sene sonra BIPAC, Helen Silman’ı -Londra Üniversitesi Doğu ve Afrika
Araştırmaları Okulu’nda (SOAS)10 İsrail Toplumu eski başkanı- araştırma
başkanı olarak atadı11. Din değiştirerek Yahudiliğe geçen ve daha sonra
İsrail’e göç eden Silman, Aralık 1075’te Jewish Chronicle’a, ‘İngiltere’de
hastalıklı İsrail propagandaları ve bilgi servisini’ kınayan bir mektup
yazmış ve SOAS’ta ‘FKT savaşının’ ‘Uluslararası Sosyalistlerin desteğiyle’
kolejde ‘büyük ölçüde genç entellektüellerin desteğini kazandığından’
yakınmıştı12. Solda İsrail için destek azalmaya başlıyordu.
8
9
10
11
12
‘BIPAC made impact’, Jewish Chronicle, 8 Ekim 1976, s.6.
HC Hansard 25 Kasım 1977, Sayı 939 Sütun 2058-72
‘SOAS Arabists are ousted’, Jewish Chronicle, 21 Mart 1975, s.36.
‘Bipac research appointment’, Jewish Chronicle, 6 Ekim 1978, s.9.
‘Anti-Zionism on campus’, Jewish Chronicle, 19 Aralık1975, s.17.
9
> 2013 ARALIK
Bu, halkta eşitlikçi hareketler ve antiemperyalist hissiyatta artışın
görüldüğü, sosyal ayaklanma ve siyasi kriz dönemiydi. Bir yandan da
giderek güçlenen, muhafazakar tepkinin zuhur ettiği bir dönemdi. Bu
gelişmeler, Batı Şeria’nın ilhakını takiben İsrail siyasetinde meydana
gelen kaymalar ve Amerika Birleşik Devletleri’yle yakın siyasi ilişkilerin
başlamasıyla birlikte İngiliz Siyonizmi siyasetini yeniden şekillendirdi.
Siyonizm sağa kayıyor
İsrail, kuruluşundan bu yana David Ben-Gurion’un sol Mapai partisinin
hakimiyeti altında oldu. Bu parti 1968’de İsrail İşçi Partisi’yle birleşti.
Mapai, ilk olarak Poale Zion’un İngiliz kolu üzerinden, sonra da 1957’de
Mapai ve Büyük Britanya’da Emek Hareketi arasındaki ilişkilerde köprü
kurması için kurulan İsrail’in İşçi Dostları vasıtasıyla İngiliz emek
hareketi ile iyi ilişkiler kurdu13. İşçi Partisi’ne mensup birkaç önde gelen
İngiliz Siyonisti vardı. Daha önce bildirildiği üzere Eric Moonman,
1940’tan itibaren Siyonist Federasyonu’nu yöneten, 1950’den 1970’e
İngiliz solunun reflek- kadar da başkanı olan Barnett Janner gibi İşçi Partisi
milletvekiliydi. İşçi Partili Dışişleri Bakanı Ernest Bevin,
sif olarak İsrail’i des- İsrail’e karşı ikircikli hatta düşmanca tutumuyla meşhur
teklemesi, 1960’ların olsa da 1950’lerde İşçi Partisi büyük ölçüde İsrail’i
sonlarında, özellikle destekliyordu. İsrail soldaki çoğu kişi tarafından sosyalist
bir devlet olarak düşünülüyordu.
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
de 1973 savaşının
sonrasında yavaş yavaş azaldı. Bu sırada
Muhafazakar Parti de
giderek İsrail’le tanımlanmaya başlıyordu.
İngiliz solunun refleksif olarak İsrail’i desteklemesi,
1960’ların sonlarında, özellikle de 1973 savaşının
sonrasında yavaş yavaş azaldı. Bu sırada Muhafazakar
Parti de giderek İsrail’le tanımlanmaya başlıyordu. Tarihçi
William Rubinstein’in bildirdiği üzere, bu dönemde
en İsrail yanlısı muhafazakar milletvekilleri arasında
Rhodes Boyson, Julian Amery, Winston Churchill, John
Biggs-Davidson (sağ Pazartesi Kulübü’nün Başkanı) ve
Ian Paisley de dahil İngiltere’nin en sağcı siyasetçileri de vardı14. Nisan
1979’da, Jewish Chronicle ‘Thatcher’a yakın önemli bir Muhafazakarın’
‘Muhafazakarlar, özellikle de bunların genç nesilleri, bağımsızlık ve
gücünden dolayı İsrail Devleti’ne hayrandırlar. Onlar Yahudi devletini
Orta Doğu’da özgür dünya için hayati ehemmiyette bir ileri karakol olarak
13
Jewish Chronicle, 4 Ekim 1957, ön sayfa.
14
W. D. Rubinstein, The Left, the Right and the Jews. Worcester: Billing & Son,
1982, ss.153-4.
10
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
görürler’ dediğini aktardı15.
Bu dönemde sağ kanat dindar Siyonist ve Muhafazakar siyasetçi
Michael Fidler tarafından İsrail’in Muhafazakar Dostları’nın kurulduğu
görüldü. Biyografisinde ‘Enoch Powell’ın felsefesine yakın’ uç siyasi
görüşlere sahip olarak tanımlanan Fidler, polisin silahlandırılması ve
yeniden idam cezası getirilmesinden yana oldu ve Göç Kanunu’nun
şiddetle uygulanması’ için kampanya yaptı16. Margaret Thatcher da dahil,
80’in üzerinde milletvekili İsrail’in Muhafazakar Dostları’na katıldı. Bu,
bir sene içinde İsrail’in İşçi Dostları’nınkinden daha fazla sayıda üyeye
sahip oldu17. 1978’e doğru bu Westminster’de en büyük siyasi lobiydi18.
Bunun Milli Direktörü olan Fidler, aynı zamanda Büyük Britanya Genel
Siyonist Teşkilatı’nın (GZO) da başkanıydı. Bu, derinden muhafazakar
bir Revizyonist Siyonist grup olan Dünya Genel Siyonistler Birliği’nin
İngiltere kolu gibi İsrail’in Muhafazakar Dostları’yla aynı yıl kurulmuştu19.
Bu, İsrail siyasetinde o zamana kadar alışılmadık bir şekilde siyasetin sağa
kaymaya başlamasının başlangıcı olarak 1977’de iktidara gelen Menachem
Begin tarafından liderlik edilen sağ koalisyonun bir parçası olan Liberal
Parti’ye bağlıydı20. 1980’de Revizyonist Siyonistler seçimlerde Siyonist
Federasyonu’nun ‘yönetim kurulunu sardığında’ yakın bir zaman içinde
İngiliz Siyonizmi de bunu takip etti21.
15
Joseph Finklestone, ‘Election ‘79’, Jewish Chronicle, 27 Nisan 1979, s.8.
16
Bill Williams, Michael Fidler (1916-1989): A study in leadership. Stockport:
R&D Graphics, 1997, s.315.
17
Aynı eser., s.347.
18
American Jewish Yearbook, 1980. s.199.
19
Bill Williams, Michael Fidler (1916-1989): A study in leadership. Stockport:
R&D Graphics, 1997, ss.361.
20
‘Independent Liberals Cut Ties with World Union of General Zionists’,Jewish
Telegraphic Agency, 16 Temmuz 1968.
21
Bill Williams, Michael Fidler. 1916-1989): A study in leadership. Stockport:
R&D Graphics, 1997, s.364.
11
> 2013 ARALIK
İsrail’in Muhafazakar Dostları için finansman genelde, BIPAC’ın da
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
arkasındaki adam Michael Sacher tarafından sağlandı22. Diğer büyük
bağışçılar arasında multi-milyoner iş adamları Trevor Chinn, Gerald
Ronson ve Cyril Stein de vardı23. Kumar şirketi Ladbrokes’in kurucusu
Stein, Yahudi Milli Fonu’nun da büyük bir destekçisiydi. Ana akım
İngiliz Yahudiliği 1990’larda ‘barış sürecini’ desteklerken o, Batı Şeria’da
bir Yahudi yerleşim yerine finansman sağladı24. Trevor Chinn’in büyük
serveti ona Lex Services otomotiv şirketinin sahibi ve İngiltere Yahudi
Milli Fonu’nun başkanı25 olan, aynı zamanda Ortak Filistin Çağrısı’nın da
başkan yardımcısı olan babasından miras kalmıştı26. Stein gibi Chinn de
İsrail’in İşçi Dostları’nın büyük bir bağışçısıydı. Her ikisi de nüfuzlarını
barışa yönelik adımları denemek ve engellemek için kullanmıştı27. Gerald
Ronson da Chinn’in yakın bir arkadaşı28 ve görünürde İngiltere’de Yahudi
toplumunu antisemitik şiddet olaylarından korumak üzere mevcut olan
ama şeffaflık ve hesap verme sorumluluğu bakımlarından eksiklikleri
sebebiyle eleştirilen Toplum Güvenlik Vakfı’nın kurucusudur29. Ronson
ayrıca 1978’de Marks & Spencer’ın başkanı Marcus Sieff’in desteğiyle
22
University of Southampton Library Archive, Papers of M.M.Fidler, 1943-88.
MS 290 A1001/93, Michael Sacher letter to Hugh Fraser, 8 Ocak 1982.
23
University of Southampton Library Archive, Papers of M.M.Fidler, 1943-88.
MS 290 A1001/45 Michael Fidler, letter to Peter Thomas, 1 Kasım 1988.
24
‘Obituaries: Cyril Stein’, Telegraph.co.uk, 23 Şubat 2011, http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/finance-obituaries/8343803/Cyril-Stein.html; Alex Renton,
‘UK link to extremist Israeli groups’, Evening Standard, 26 Ağustos 1998, s.2.
25
‘President of J.N.F. in Britain Honored at Dinner in London’, Jewish News
Archive, 29 Ekim 1963; ‘1 Million Trees to Be Planted in Honor of Prince and Queen of
England’, Jewish News Archive, 18 Mayıs 1973.
26
‘News Brief’, Jewish News Archive, 24 Ekim 1969.
27
In 1990 Chinn and Stein withdrew their funding from Labour Friends of Israel
in protest over the group’s decision to hold a joint meeting with the Middle East Council at the Labour Party conference that October. See ‘Israel’s friends make enemies’, The
Times, 4 Ekim 1990.
28
Gerald Ronson and Jeffrey Robinson, Leading from the Front: My Story. Random House, 2009, s.124.
29
Geoffrey Alderman, ‘Our unrepresentative security, Jewish Chronicle, 18 Nisan 2011.
12
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
bunun bir önceki kuruluşu Grup İlişkileri Eğitim Vakfı’nı da kurmuştu30.
Neoliberal Siyonizm
Chinn, Ronson ve Stein, 1980’lerden itibaren birkaç İsrail yanlısı
örgüte finansman sağlayan zengin İngiliz Siyonistleri halkasının bir
parçasıydı ama bunlar, Yahudi hayatındaki geleneksel kurumlara fazla ilgi
göstermediler. Bunlar ‘finansman sağlayan babalar’ olarak ünlendiler31.
‘Seçilmemiş ve sorumluluğu olmayan’ Geoffrey Alderman, bunların
‘yeni Anglo-Yahudilik yöneticileri’ olduklarını yazar32. Bunların çoğu
İngiltere’nin en önemli Siyonist para toplama kuruluşu Ortak İsrail
Çağrısı’na (daha önce Ortak Filistin Çağrısı olarak bilinen, daha sonra
Birleşik Yahudi İsrail Çağrısı olan) bağlıydı. Ortak İsrail Çağrısı, ilk
olarak 1944’te Simon Marks tarafından kuruldu, yeğeni Michael Sacher
yönetimi altında da ‘toplumda en üstün ve en güçlü tek örgüt olarak
yerini sağlamlaştırdı.’33 Jewish Chronicle’ın bildirdiğine göre o,
‘Blair İşçi Partisi
1980’ler boyunca Trevor Chinn, Gerald Ronson ve Michael Levy
‘üçlüsü’ tarafından yönetildi ve ‘yaygın şekilde toplumun en etkili içinde mevcut olan
örgütü olarak kabul edildi.’34 Eski bir kayıt şirketi yöneticisi olan İsrailcilik karşıtlığıve ‘finansman sağlayan babalar’ halkasına nispeten yeni katılan
na taarruz etti…
Levy, ileride Tony Blair liderliği sırasında İşçi Partisi’nin sağa
kaymasında rol oynadı, belki de partinin İsrail’le yakınlaşmasında Ortam değişti. Artık
bazı roller üstlendi.
Siyonizm Yeni İşçi
Partisi’nde yaygındır.’
30
Gerald Ronson and Jeffrey Robinson, Leading from the Front: My Story. Random House, 2009, s. 245.
31
Geoffrey Alderman, Modern British Jewry, s.387.
32
Aynı eser., s.388.
33
Barry Kosmin, Antony Lerman and Jacqueline Goldberg, ‘The attachment of
British Jews to Israel’, JPR Report No.5, 1997, http://www.jpr.org.uk/downloads/Attachment%20of%20Jews%20to%20Israel.pdf
34
Simon Rocker, ‘Leadership Council elects executives’, TheJC.com, 2 Mart 2006.
13
> 2013 ARALIK
Levy, Blair’le Londra’da İsrail Büyükelçiliği’nin bir yetkilisi
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
olan, daha sonra da Blair’in baş para toplayıcısı olarak atanan Gideon
Meir tarafından tanıştırıldı. O Blair’in sendikalardan mali bağımsızlığını
kazanmasını ve -Alastair Campbell ve Jonathan Powell da dahil- onu
başbakanlığa kadar takip edecek danışman zümresi oluşturmasını
sağlayan Yeni İşçi Partisi bağışçıları ağında önemli bir figür oldu. Trevor
Chinn, Levy’nin basın tabiriyle çantacısı olduğu Blair’in İşçi Lideri
Ofisi Fonu vakfının bağışçılarından biriydi35. İsrail yanlısı bağışçıların
doğrudan tesirinden midir yoksa basitçe İşçi Partisi’nin sağa doğru daha
da geniş çaplı yönelişinden midir karar vermek zordur ama 2001’de İşçi
Partisi ileri geleni, lobicisi ve eski İsrail’in İşçi Dostları başkanı Jonathan
Mendelsohn şu yorumda bulundu: ‘Blair İşçi Partisi içinde mevcut olan
İsrailcilik karşıtlığına taarruz etti… Ortam değişti. Artık Siyonizm Yeni
İşçi Partisi’nde yaygındır.’36
Bu Siyonizm, her ne kadar İşçi Partisi’nin çizgisi farklı olsa da bir nesil
öncesinden beri Siyonist Federasyonu ve İşçi Parti’ye hakim olmuştu.
İngiliz Siyonist örgütleri sağa doğru daha fazla yöneldikçe Yahudi umumi
hayatından kopmuş ama şirket-devlet gücü ağıyla derinden entegre olmuş
yeni nesil neoliberal Siyonistlerin gölgesinde kaldılar. Bu iş adamları
ve finansçılar ağı şimdi İngiltere’nin İsrail yanlısı lobisini teşkil eden
örgütlere egemendir. Bunların en etkilisi, Yahudi Liderliği Konseyi (JLC)
ve İngiltere İsrail İletişim ve Araştırma Merkezi’dir (BICOM). Bunların
her ikisi de Oslo barış sürecinin çökmesi ve ikinci intifada hareketinin
patlak vermesinden sonra kuruldu. BICOM, bizim son ‘Barışa Bir Şans
Tanımak’ başlıklı Spinwatch raporumuzun konusudur. Biz raporda
BICOM’un, İngiliz Siyonist hareketinin içinde yer alırken kendisini daha
sertlik taraftarı İsrail yanlısı örgütlerden uzak tuttuğunu belirtiyoruz. Bu
örgüt, iletişim, halkla ilişkilerden faydalanma ve profesyonel lobicilik
konularında stratejik yaklaşım benimsedi. Örgüt, kamuoyunu hedef
35
David Osler, Labour Party Plc: The Truth Behind New Labour As A Party Of
Business, Mainstream Publishing, 2002, s.62.
36
Quoted in Richard Allen Greene, ‘Jewish vote evenly split in Britain’, JTA, 8
Mayıs 2001. http://www.jta.org/news/article/2001/05/08/7796/.1021Jewishvoteevenl
ys
14
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
almak yerine siyaset yapıcılarını halk içinde İsrail’e karşı olan olumsuz
görüşlerden uzaklaştırmaya çalışıyor.
BICOM’un yakından bağlantılı olduğu Yahudi Liderliği Konseyi (JLC),
2003’te o zamanın Vekiller Kurulu başkanı Henry Grunwald tarafından
kuruldu. Grunwald, Başbakan’a yakın çok sayıda zengin Yahudi iş adamı
olmasına rağmen Blair’in, göreve gelişinden bu yana Yahudi toplumunun
resmi temsilcileriyle hiç görüşmemiş olmasından hayal kırıklığına uğradı37.
Bu durum hemen düzeltildi. Kuruluşundan sonra birkaç ay içinde Yahudi
Liderliği Konseyi üyeleri Başbakanlık’a davet edildiler. JLC’nin önemli
destekçileri arasında ‘finansman sağlayan babalar’ üçlüsü Trevor Chinn,
Gerald Ronson ve Michael Levy de vardı38.
37
The Jewish Leadership Council, About Us > Leadership http://www.thejlc.org/
about-us/history/ [Accessed 13 April 2012]; Leon Symons, ‘Board anger on Blair talks’,
TheJC.com, 5 Mart 2004.
38
Simon Rocker, ‘Leadership Council elects executives’, TheJC.com, 2 Mart 2006.
39
Fair Play Campaign group, http://www.fairplaycg.org.uk/ [Accessed 29 Ekim
2012].
15
> 2013 ARALIK
JLC, siyasi olmayan yardım kuruluşlarının temsilcilerini de bünyesinde
bulundurur. Ama İsrail yanlısı lobicilik daima onun işinin önemli bir
parçası olmuştur. Aralık 2006’da o, siyasi operasyonlar
için bir vasıta olarak, yardım şirketi olmayan Yahudi ‘Blair İşçi Partisi
Faaliyetleri Komitesi’ni kurdu. Şirketin kurucu yöneticileri
içinde mevcut olan
Trevor Chinn, Henry Grunwald, BICOM’un o zamanki
başkan yardımcısı Brian Kerner ve BICOM’un başkan İsrailcilik karşıtlığıve ana finansçısı Finli milyarder Poju Zabludowicz’di. na taarruz etti…
Aynı ay JLC, ‘İsrail’i boykot ve diğer Siyonist karşıtı
Ortam değişti. Artık
kampanyalara karşı faaliyetleri koordine etme’ gayesiyle
Vekiller Kurulu ile birlikte Fair Play Kampanya Grubu’nu Siyonizm Yeni İşçi
kurdu39. JLC’nin internet sitesine göre, Fair Play Partisi’nde yaygındır.’
Kampanya Grubu, ‘koordinasyon merkezi olarak faaliyet
gösterir‘ ve ‘gözünü düşmanca eylemlere diker, böylece İngiltere’de
İsrail yanlısı örgütler için erken uyarı sistemi olabilir.’40 Fair Play daha
sonra BICOM’la ve bağışlar için bir araç olarak faaliyet yapan Yahudi
Faaliyetleri Komitesi’yle Boykotu Durdurun kampanyası başlattı.
Yahudi Liderliği Konseyi şeffaflık ve hesap verme konularındaki
eksikliğinden dolayı defalarca eleştirildi41. Aslında bunun kurulmasının
arkasındaki kaydadeğer motivasyonun, etkili lobicilik operasyonlarına
zarar verdiği düşünülen Vekiller Kurulu’nu baypas ederek şirket
seçkinlerini toplumun temsilcileri olarak bir araya getirmek, siyaset
yapıcılara ulaşılmasını sağlamak olduğu görülüyor. Mayıs 2006’da
Brian Kerner, Jewish Chronicle’a JLC’nin demokratik olmaktan çok
‘meritokratik’ olduğunu, ‘toplumun en güçlü, en çetin, en saygın ve en
güçlü liderlerini’ temsil ettiğini söyledi42. Kerner, İngiltere’de İsrail yanlısı
lobinin özünü teşkil eden örgütlerin tamamını destekleyen birkaç kişiden
biridir. O, 1995’ten 2000’e kadar Birleşik Yahudi İsrail Çağrısı’nın başkanı,
2001’den 2011’e kadar BICOM’un başkan yardımcısı ve halen Fair Play
Kampanya Grubu’nun eş başkanı ve JLC’nin de konsey üyesidir43. Onun,
ikinci intifadanın başlamasından sonra Guardian’a yaptığı açıklama, siyasi
bakış açısı hakkında fikir verir:
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
Benim şahsi görüşlerim tamamen değişti. Solcuyken bir sağ hükümeti
desteklemeye başladım. [Eski İsrail Başbakanı Ehud] Barak her şeyi sundu
ve böyle yaptığı için kafasına tekme yedi. Çok şey sunmak şiddeti teşvik etti.
Filistinliler, zayıflık olarak algılanabilecek şeylerdense güçten anlarlar…
[Ariel Şaron] şimdiye kadar yanlış bir adım atmadı. Şimdi birkaç ay önce
düşünemeyeceğim bir adamı destekliyor olmamı tuhaf buluyorum44.
40
Jewish Leadership Council, Fair Play Campaign group, http://www.thejlc.org/
portfolio/fair-play-campaign-group/ [Accessed 24 Ekim 2012].
41
See for example Simon Rocker, ‘Board vice-president’s attack on JLC prompts
open warfare’, TheJC.com, 23 Şubat 2012.
42
Simon Rocker, ‘So they say they’re in charge’, TheJC.com, 17 Mayıs 2006.
43
Jewish Leadership Council, Brian Kerner, http://www.thejlc.org/author/bkerner/ [Accessed 15 Kasım 2013].
44
Ewen MacAskill and Brian Whitaker, ‘Barak’s failures lead all shades of Bri16
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
<
İkinci intifada elit olmayan çoğu İngiliz Yahudisi için de önemli bir
dönüm noktasıydı -ama tamamen ters istikamette:
İngiltere Yahudilerinin geleneksel olarak İsrail’e desteklerini
sürdürmek, 2000’deki ikinci intifadadan bu yana giderek müşkül hale
geldi. Giderek daha fazla Yahudi, İsrail’in uzlaşmazlığının Osla sürecinin
başarısızlığına katkı yapan bir faktör olduğunu gördü. Başlangıçta İsrail’e
umumi destekteki bu tür ‘ayrılık’ büyük ölçüde sola mahsustu. 2000’lerde,
topluluktaki mutabakat da geriledi45.
İsrail yanlısı örgütler halen Yahudi özgürlüğü rüyasın
görmektedir. Ama lobinin muhafazakar karakteri daha fazla
İngiltere Yahudilerinin geleneksel
olarak İsrail’e desteklerini sürdürmek,
2000’deki ikinci
intifadadan bu yana
giderek müşkül hale
geldi. Giderek daha
fazla Yahudi, İsrail’in
uzlaşmazlığının Osla
sürecinin başarısızlığına katkı yapan
bir faktör olduğunu
gördü.
tish Jewry to trust in Sharon’, Guardian, 28 Mart 2001, http://www.guardian.co.uk/
world/2001/mar/28/israel4
45
Keith Kahn Harris, ‘The Dog That Didn’t Bark: Why the UK Jewish Community
Supported Operation Pillar of Defence’, Jewish Quarterly – Kış 2012, s.23.
46
Anthony Lerman, ‘Reflecting the reality of Jewish diversity’, guardian.co.uk, 6
Şubat 2007, http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2007/feb/06/holdjewishvoices8
17
> 2013 ARALIK
Tırmanan şiddet olayları ve İsrail siyasetinin sağa kayması
sebebiyle İngiltere Yahudi toplumundaki liberal ve solcularda
huzursuzluk arttıkça ‘finansman sağlayan babalar’ İngiliz
Yahudilerini İsrail’in arkasında toplamak için seferber oldular.
Yahudi Politika Araştırma Enstitüsü’nün eski direktörü, ‘İkinci
intifadanın başlamasından bu yana, Yahudi topluluklarındaki
İsrail yanlısı liderler, Yahudileri birbirlerine yakınlaşmaya ve
İsrail’le tam dayanışma belirtmeye teşvik ettiler. Bunlar giderek
artan şekilde “ya bizimlesiniz ya da bize karşısınız” zihniyetini
öne sürerek muhalefeti marjinalleştirmeye çalıştılar’ diye
yazar46. Bu, bugünkü İsrail yanlısı lobinin de gerçeğidir. Siyonist
rüya, kalan özgürleştirici ışıltısını da kaybeder, İsrail’in şiddet
ve ırkçılığını göz ardı etmek de imkansız hale gelirken giderek
artan sayıda bağımsız seçkini, açık konuşanları korkutmaya ve
susturmaya çalışır; gerici üssü harekete geçirmeye çalışır.
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
bilindikçe liberaller ve ilericilerin onu terk etmesi daha muhtemel olacaktır.
Bu da onun destek üssünün altının oyulması ve böylece onun İsrail’in
insan hakları ihlallerini gizleme, mazur gösterme ya da haklı çıkarmadaki
etkinliğinin azalmasına yol açacaktır. Biz raporumuzun bu tür devlet
işlerinin teşvikine yardımcı olacağını umuyoruz.
18
19
<
> 2013 ARALIK
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
> DÜBAM DOSYASI
İNGİLTERE’NİN İSRAİL LOBİSİ
RAPORU
> DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
> 2013 ARALIK
DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI
20
DÜBAM Yayınları
Küresel İletişim Merkezi
Barbaros Bulvarı, Balmumcu / Beşiktaş
Tel: (0212) 274 80 21 – 274 80 22
www.dunyabulteni.net