e-ticaret e ticaret - Kişisel Web Sitesi

LOGO
e ticaret
e-ticaret
Yrd. Doç. Dr. Uçman ERGÜN
0
e-ticaret nedir? e-iş
ş nedir?
Electronic Commerce = e-commerce = ec
Elektronik Ticaret = e-ticaret = et
Electronic Business = e-business = eb
Elektronik İş = e-iş = ei
• Çok geniş bir terimdir. Uluslar arası genel kabul görmüş tam bir tanımı
yoktur.
• En basit şekliyle işletmeler/kurumların ticari işlemlerini tamamen
veya kısmen elektronik araçlarla gerçekleştirilmesidir.
veya
• Temel olarak elektronik sistemler, özelde Internet veya daha yaygın
olarak Web üzerinde mal ve hizmet alım
alım-satımıdır.
satımıdır.
e-ticaret nedir?
™ İşletmece yürütülen işler ve bilgi akışının sağlanmasında elektronik
araçlar ve iletişim teknolojilerinin kullanımıdır.
™ Tasarımdan alış, satış ve ulaştırmaya işletmelerce yürütülen işlerin tüm
safhalarını hızlandırmak,, basitleştirmek,
ş
, kolaylaştırmak
y ş
için
ç elektronik
araçlar ve ağ kullanımıdır.
™ Elektronik ağlar
ğ vasıtasıyla
y destek zincirinin herhangi
g bir aşamasında,
ş
,
organizasyon içinde olsun veya olmasın, işletmeler arasında, işletmeler ve
müşteriler arasında veya kamu ve özel sektörler arasında ödemeli veya
ödemesiz gerçekleştirilen ticari işlemlerdir.
™ Mal, hizmet veya bilginin sayısal araçlarla transferini kapsayan herhangi
bir işlem veya bu işlemleri yapabilmeyi sağlayan sayısal fonksiyonlardır.
™ WTO’ya göre, elektronik ağlar vasıtasıyla mal ve hizmet üretimi, tanıtımı,
alış ve satışı gibi işlemlerdir.
e-ticaret x g-ticaret
Temel stratejiler teknoloji esaslıdır.
Gerçek-zamanlı
Gerçek
zamanlı rekabet söz konusudur.
İşletme daima açıktır.
T k l ji ttabanlı
Teknoloji
b l müşteri
ü t i arayüzü
ü ü vardır.
d
Müşteriye özel yönlendirme ve denetim
vardır.
Tüketici davranışları
şeffaf ve izlenebilirdir.
ş
ş
Ağ ekonomisine dayanır.
Geleneksel olmayan ölçme yöntemleri
kullanılır.
e-ticaret biçimleri
B2B
işletme
işletme
business
business
networks
intranet
extranet
internet
B2C
ş
müşteri
customer
devlet
EDI EFT EPS CALS...EC
C2G P2G
C2C P2P
İşletmeden İşletmeye
İşletmeden Müşteriye
D l tt
Devletten
İşletmeye
İ l t
Müşteriden Müşteriye
Kişiden Kişiye
Devletten Müşteriye
Devletten Halka
Devletten Devlete
B2G
B2A
2
G2B
government
G2C G2P
Business-to-Business
Business-to-Costumer
G
Government-to-Business
t t B i
Customer-to-Customer
People-to-People
Government to Customer
Government-to-Customer
Goverment-to-Citizen
Government-to-Government
B2B
B2C
G2B
C2C
P2P
G2C
G2C
G2G
ilişkiler ve örnekler
Satıcı
Şirket
Çalışanlar
B2E
Şirket
B2B
www.tradeboss.com
b2b.migros.com.tr
Alıcı
Tüketici
Müşteri
Halk
Vatandaş
Devlet
B2C
Tüketici
Müşteri
H lk
Halk
Vatandaş
C2B
G2B
www.pricewatch.com
www.pricegrabber.com
C2C
www.amazon.com
www ebay com
www.ebay.com
www.hepsiburada.com
www.arabam.com
B2G
Devlet
G2C
www.irs.gov
www.gelirler.gov.tr
C2G
www.govcommerce.net
C2B2C - B2B2C- B2M ??? Horoz Nakliyat Nerede? Bankalar Nerede? PayPal?
G2G
B2C
™ Doğrudan
ğ
müşteriyle
ş y ilişki
ş kurulan bir e-ticaret şşeklidir.
• Kitap satışı
– amazon.com
– arkadas.com.tr
• Otomobil satışı
– automall.com
• Uçak/tren bileti ayırma ve alma
– ryanair.com
– ...
™ Genellikle perakende ticaret için geçerlidir.
™ İnternet
İnternet’le
le büyük gelişme göstermiştir.
göstermiştir
4000
ƒ 65 Milyar Dolar (2001)
3300
ƒ 600 Milyar Dolar (2005)
3500
™ Yeni B2C uygulamaları (C2B mi?)
3000
ƒ Mağaza portalları
2500
• Cybermalls
2000 1700
ƒ Fiyat
y karşılaştırma
ş ş
1200
• Pricegrabber
1500
• pricewatch
1000
500
0
3660
1800
1300
360
90
B to B
B to C
90
Total
EU
US
U.S.
Japan
B2C
™Avantajları
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Müşterilere daha iyi hizmet (yer ve zaman bağımsız)
Müşteri sayısında artış
Daha geniş seçenekler ve daha ucuz fiyat
Dünya çapında pazarlama ve satış
Kesintisiz 24/7 hizmet ve satış
e-shopping...e-store
™Dezavantajları
ƒ Yüksek risk (Siberfobi : Cyberphobia)
• İflaslar nedeniyle oluşan irrasyonel korku
e-tailing
e-auctioning
e-banking
e-trading
e entertaining
e-entertaining
e-learning
e-realtor
e-gambling
e-directory
e-news
e-zine
e adversiting
e-adversiting
e-logistics
B2B
™Şirketler arası finansal ve ticari işlemler ve aktivitelerin
ağ üzerinden yürütülmesidir.
™Bazı uygulama örnekleri
ƒ E
E-edinimler
edinimler (e-procurement)
(e procurement)
ƒ E-pazaryeri (e-marketplace)
™İş hacmi B2C’den çok yüksektir.
ƒ 700 milyar dolar (2001)
ƒ 4 trilyon dolar (2005)
B2B
™E edinimler (e
™E-edinimler
(e-procurement)
procurement)
Mal ve hizmet üretimi için gereksinim duyulan mal ve hizmetleri satın
alma tedarik etme işlemidir.
alma,
işlemidir
Araştırma Değerlendirme
Görüşme
Kataloglar
Araştırma
Fiyat
Internet
Kredi Geçmişi
Kredi
Satış
temsilcileri
Rakipleri
Kontrol
Kalite
Broşürler
Telefon
Araştırması
Telefon
Faks
Zamanlama
Satınalma
Emri
Sipariş emri
(PO)
Siparişi başlat
Sisteme gir
PO’yu postala
Faturalama Taşıma
PO’yu Al
Finansal Sist.e
gir
Üretim
sistemine gir
Fatura gönder
Siparişi Karşıla
Internet
Görüşme yap
Stok sistemine
gir
Taşıyıcı izleme
sistemine gir
Malı taşı
Malı ulaştır
İzleme
sistemine gir
Ödeme
Malı al
Taşıma
belgelerini stok
sistemine gir
Faturayı onayla
ve doğrula
Faturayı
yeniden
gönder
Çek kes
Doğru faturayı
ofis sistemine
gir
B2B
™Avantajlar
ƒ Şirketler arasındaki işlerin daha kolay, hızlı ve az maliyetle
gerçekleştirilmesini sağlar.
ƒ Maliyet ve fiyatlarda ciddi düşüş sağlar.
ƒ Yanlışların
ş
azaltılmasını sağlar.
ğ
™ Dezavantajlar
j
ƒ Çoğu kez eski sistemle entegrasyonu gerektirir.
B2E
Ticari olmayan bir sistem olup işletme çalışanlarının
sistem kaynaklarına ve belgelere erişimi ve karşılıklı
iletişim kurmaları ve birlikte çalışma süreçlerini
sağlayan bir e-iş uygulama biçimidir. Genellikle
i t
intranet
t şeklinde
kli d çalışırlar.
l
l
C2C
™Müşteriler veya kişilerin çoğu kez bir aracı platform
kullanarak görüşmesi ve ticaret yapmasıdır.
ƒ Örnekler
•
•
•
•
Ebay www.ebay.com
Autotrader.com www.autotrader.com
Otoilan.com www.otoilan.com
Arabam.com www.arabam.com
™P2P ?
ƒ İnternet kullanıcılarının dosyaları ve bilgisayar kaynaklarını
paylaşmasıdır.
paylaşmasıdır
• Napster www.napster.com
• Kazaa www.kazaa.com
C2C
™Avantajlar
ƒ Müşterilerin kendi aralarında doğrudan ilişki kurmasını
sağlar.
ƒ Kişilere mal ve himzetlerini satmak için yeni bir iş yapma
şekli sağlar.
™Dezavantajları
ƒ Kazancın az oluşu
B2G
™İşletmeler ve kamu yönetimi (devlet) arasındaki tüm
işlemlerin elektronik yoldan yapılmasıdır.
™Genellikle ABD’de
ABD de yaygındır.
yaygındır
B2M
B2M (B
(Business
i
to
t Machines)
M hi )
CocaCola’dan Otomata
Yenii gelişen
i
bir
i e-ticaret
i
şeklidir.
i i Şirket
i
İ
İnternet
aracılığıyla
uzaktaki makinelerle iletişim kurabildiğinden bilgi alıp iş
süreçlerini otomasyona geçirir.
geçirir
ğ , Coca Cola otomatlarını doldurmakla ggörevli olan bir
Örneğin,
şirket düşünün. Otomat makineleri şirkete bilgi geçer, şirket en
yakındaki kamyonu otomata gönderir. Sipariş ve dağıtım bilgileri
otomatik
ik olarak
l k SCM’de
SCM’d iişlenir.
l i
Coca Cola otomatlarının durumunu,
durumunu satış miktarlarını,
miktarlarını teknik
ayrıntılarını uzaktan izler.
e-ticaret araçları
telefon faks,
telefon,
faks televizyon
elektronik ödeme sistemleri
electronic payment systems (EPS)
elektronik fon transferi…1970
electronic fund transfer (EFT)
E Ticaret İNTERNET
E-Ticaret
İNTERNET’in
in
yaygınlaşmasıyla popüler
oldu. Çünkü internet ile:
ticari işlemlerin tümü etkileşimli
olarak yapılabilir,
elektronik
l kt
ik verii değişimi…1980
d ği i i 1980
electronic data interchange (EDI)
zaman ve yer sınırlaması yoktur,
elektronik araçlar uzun zamandan
veri kullanılmaktadır ve bu nedenle
e-ticaret
e
ticaret yeni bir şey değildir.
değildir
göreceli olarak ucuz ve kaliteli
içerik sağlanabilir,
Ancak...
Telefonda sipariş almak elektronik ticaretin en basit
şekillerinden biridir.
İnternet
nternet’te
’te
te yapılan ticaret de bir e-ticarettir
ticarettir,, ancak
işletmeler arasında teknoloji, tümleşik uygulamalar
ve işletme süreçlerinde ileri düzey iletişim ve
bilişim teknolojilerine dayanan bir e
e--ticaret şeklidir.
dolayısıyla
d
l
l e-ticaretin
ti
ti en baskın
b k
kolu olarak:
• i-ticaret
i ti
t (internet
(i t
t commerce))
• m-ticaret (mobile commerce)
ortaya
t
çıkmaktadır.
k
kt d
e-ticaretin gelişimi
internet
İŞLETME İŞ HAREKETLERİ
e pazaryeri
e-pazaryeri
1980
veri
tek
knoloji
faks
metin
ses
fiziksel
telefon
posta
zaman
tedarikçiler
müşteriler
İŞLETME
m-ticaret, me-ticaret, cepten ticaret
Cep telefonları
Me-business (Mobil e-iş)
• Ses, resim veya SMS kanalı
•
Ağ sağlayıcısından
katma değer yaratıcı
hizmetler
•
Microcharging
•
Kişisel finans uygulaması
•
e-bilet & e-jeton
•
Bilgi, haber...
• Başka bir cihazla veri
bağlantısı - Bluetooth
•
Konuma bağlı bilgi ve
hi
hizmetler
tl
• Kimlik ve konum bilgisi
•
E-ticaret
Gelecek Kuşak Özellikleri
•
Jenerik terminaller (Ör.
(Ör
saha hizmetleri için)
• Mikro tarayıcılar, WAP
tarayıcı
• Uygulama istemcisi
istemcisi, Java
veya PDA O/S
• Akıllı kart uygulamaları &
verilerin host edilmesi
• Ses tanıma, parmak izi
• tanıma,, 2. Kart slotu,,
mikroşarz, yüksek hızda veri
ağları...
e-iş nedir?
e-business (
(electronic business)
)
Gelir/kar yaratmak ve ağ ekonomisinin sunmuş olduğu fırsatlardan en
yüksek düzeyde yararlanmak için işletme içi ve işletme dışı ilişkiler ve
işlemlerin elektronik sistemler ve özellikle internet tabanlı yapıldığı bir iş
biçimidir
biçimidir.
üretim
Internet
Intranet
müşteri
e işletme
e.işletme
taşeronlar
Extranet
tedarikçiler
B2B
Arka Uç
S.Alma/Tedarik
Satış/Pazarlama
Finans/Muhasebe
Üretim
Ulaştırma/Dağıtım
İnsan Kaynakları
IT
lojistik firması
Extranet
B2B
İşletme birimleri arasında (intranet)
Mevcut iş ilişkilerinin sürdürülmesi (extranet)
Yeni iş ilişkileri (internet)
B2C
Mevcut iş ilişkilerinin sürdürülmesi (extranet)
Yeni ilişkiler (internet)
Tedarikçiler, lojistik
şirketleri ve diğer işletmeler
B2C
Ön Uç
Müşteriler....
ş
O halde e-ticaret e-iş’in bir parçası, bir alt kümesidir.
e-ticaret uygulamalarının mimarisi
ÜçÜçkatmanlı
katmanlıyapı
yapıen ideal yapıdır.
E Ticaret Platformu
E-Ticaret
ERP
Sunum
Katmanı
İşlemler
İş Mantığı
Katmanı
Güvenlik
Oturum
Veri & Eski
Sistemler
Eski
Sistemler
Kaynak
Yük
Havuzlama Dengeleme
Yatay Servisler
S
V it b
Veritabanı
Uygulama Sunucusu
İstemci Katmanı
Sunucu Katmanı
Veri Katmanı
e-ticaret uygulamalarında ilkeler
Güvenlik
Kolay ve güvenli erişim esastır. Müşteri parasının kaybolmayacağı veya
çalınmayacağından emin olmalıdır.
Esneklik
Hızlı ve kolay dönüştürülebilme önemlidir. Yapısal değişimlere açık
Ölçeklenebilirlik
Ç k sayıda
Çok
d müşteriye
ü t i performanstan
f
t ödün
ödü vermeden
d hi
hizmet.
t
Süreklilik
Kesintisiz hizmet önemlidir.
Entegrasyon
Eski ve mevcut sistemlerle entegre çalışabilmelidir.
Arayüzler
Kişiselleştirilebilir, çarpıcı, kolay kullanılabilir olmalıdır. Web, Wap, TV,
PDA destekleri olması çok kanallı olması avantajdır.
Pazarlama
Zamanında, doğru pazarlama teknikleri elbette önemlidir.
e- beklentiler eğrisi
Görünebilirlik
“e” en iyi durumda
Avustralya
Dot.Com hisseleri
Halka arz
Düşüşte
1999
U.S. Yılbaşı
1998
U.S. Halka arz
1997/8
Yatırımcı
hayal kırıklığı
Yapısal düşüşler
Dot.Com
Sarsıntısı
Açıklanan
E-Başarısızlıklar
Dot-Com
başlangıç
Internet
WWW
teknolojik
tetikleme
2006–2008
E-iş uçları
optimize
e-iş
“Gerçek”
E-iş başlıyor
etkin
e-iş
i
İşletme
düş kırıklığı
Şişirilmiş
Beklentiler Tepesi
Düş Kırıklığı
Çukuru
Aydınlanma
çizgisi
Karlılık
Platosu
1990 96 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
1990-96
e-ticaret ve e-iş için sorunlar
™ Kültürel Sorunlar
ƒ İsteksizlik ve güven eksikliği
ƒ Dil engelili
™ Politikalar ve Yasal Sorunlar
ƒ Kişisellik ve verinin korunmasında sorunlar
ƒ Vergilendirmede
V il di
d sorunlar
l
ƒ Devlet desteğinin eksikliği
™ Altyapı Yetersizlikleri
ƒ Altyapının
Alt
yetersizliği
t i liği
ƒ Ödeme yöntemlerinin belirsizliği
ƒ Sipariş memnuniyeti ile ilgili sorunlar
™ Pazar
Pa ar Tan
Tanımları
mlar ve
e istatistik bilgi
ƒ Ev pazarının hacmi
ƒ Yerel satış teknikleri
ƒ Venture capital’in
capital in varlığı ve yeterliliği
.jp’de en çok gidenler
.ja
mucizesinden
görüntüler
İnternet kioskları
sabit erişim noktaları
gezici erişim noktaları
Akıllı evler
kobinet
e-ticaret.gov.tr
edukkan.cukurova.edu.tr
cybermalls
pricewatch
pricegrabber
meşhur amazon
hepsiburada.com
arabam.com
ebay
1
e-denizbank.com.tr
eticaret.garanti.com.tr
turkfreezone
worldbidturkey
b2b.migros.com.tr
pencer-e.com
irs.gov
gelirler.gov.tr
govcommerce.net
aracılar ! hala var mı?
Çözüm Sağlayıcılar
Çözüm Sağlayıcılar