Rakamlarla Denizli 2009

Transkript

Denizli Sanayi Odası
İstatistik Yıllığı
R a k a m l a r l a
DENİZLİ
(2009)
Girişimci Ruhun Zaferi:
ÖNSÖZ
Denizli
1
GİRİŞ / ÖNSÖZ
ÖNSÖZ
Denizli’nin sanayileşme öyküsü yaklaşık çeyrek yüzyıllık bir geçmişe uzanıyor. 1960’larda az sayıdaki üretim tesisiyle son derece mütevazi bir kent görünümündeki Denizli’nin, büyük ölçüde kendi olanak
ve kaynaklarıyla 25-30 yıl içinde dev bir sanayi kenti haline gelmesinin nefes kesici öyküsü bu.
Denizli’de 1970’lerin sonunda kendini belli belirsiz gösteren sanayileşme, 24 Ocak Kararları’yla iyice ivme kazandı. ‘5. Beş Yıllık Kalkınma Dönemi’nde ise, tam bir patlamaya dönüştü. Bu tarihi dönemeçte ihracata dayalı büyüme modelinin önemini fark edip, yaratacağı fırsatları kavramakta gecikmeyen Denizlili girişimciler, 1980’lerin ikinci yarısından itibaren kenti tekstil ve konfeksiyon fabrikalarıyla donattılar. Eşine az rastlanır özgüven ile benzersiz girişimci ruhun mükemmel bir bileşimi olan bu insanlar, teşvikleri şaşırtıcı bir kıvraklıkla değerlendirerek Denizli’yi, kısa sürede gerçek bir sanayi kenti haline getirdiler.
Yalnızca tekstil ve konfeksiyon sektörüne yatırım yapmadılar: Metalden metal eşyaya, makine ve
teçhizattan petrokimyaya, kağıt ürünlerinden cama, çimentodan doğaltaşa, gıdadan turizme dek pek çok
alana da el attılar. Bu sektörlerde de hatırı sayılır başarılar elde ettiler.
Günümüzde Denizli sanayisinin merkezinde, 6 ana işkolu yer alıyor. ‘Tekstil ve hazır giyim, ‘elektrolitik bakır tel ve enerji kabloları’, ‘haddecilik ve metal’, ‘doğaltaş’, ‘kağıt ürünleri’, ‘cam ve çimento’
Denizli’nin 6 lokomotif sektörünü oluştururken, ‘metal eşya ve makine’, ‘kimya ve plastik ürünler’, ‘deri’,
‘gıda, içecek, bağcılık ve şarapçılık’, ‘orman ürünleri ve mobilya’ gibi işkolları da bu merkezi sarmalıyor.
Aslında hepsi bu kadar değil: Jeotermal enerji, organik tarım ve seracılık, modern hayvancılık, turizm,
lojistik, inşaat-gayrimenkul geliştirme, perakende ticaret, sağlık ve eğitim Denizli’de geleceğin sektörleri olarak göze çarpıyor.
Tekstil ve konfeksiyon sektörü, Denizli ekonomisinin itici gücü. Doğal bir tekstil ve konfeksiyon kümesi olan Denizli’de dokumacılığın geçmişi, aslında çok eskilere uzanıyor. Antik dönemin belli başlı dokumacılık merkezlerinden biri olan Denizli’de, Osmanlı’dan gelen ve Cumhuriyet dönemine başarıyla taşınan önemli bir tekstil birikimi bulunuyor. Laodikya antik dönemde, Buldan, Kızılcabölük ve Babadağ Osmanlıda, ham bez, örtü, ipekli işler, nakış, çeyizlik ürünler, halı ve elbiselik kumaşa dayalı dokumacılığın önemli merkezleriydi. Denizlili girişimciler tekstildeki bu benzersiz deneyim ve uzmanlıklarını, sanayileşme hamlelerinin tam odağına oturttular. Tekstil Denizli’de, modern zamanlarda da çıkışa geçen ekonominin çekirdeğini oluşturdu.
2
Günümüzde üretiminin tamamına yakınını yurtdışına satan Denizli, ülkemizin ev tekstili ihracatının
hatırı sayılır bölümünü tek başına gerçekleştiriyor. Türkiye’nin ihraç ettiği her 3 havlu ve bornozdan 2’si ve
her 3 çarşaf ve nevresimden 1’inin arkasında Denizli’nin imzası var.
ÖNSÖZ
90’lı yıllarda Denizlili sanayiciler, yerelin ötesine geçip global birer oyuncu olma başarısını gösterdiler. Tüm dünyada kaliteli havluyu, bornozu, çarşaf ve nevresimi, Türkiye ve Denizli’yle özdeş kılıp,
Denizli’yi ‘ev tekstilinin başkenti’ yaptılar. Dünyanın seçkin markaları için ürünlerinde ‘Made in Denizli’
damgasının bulunması, artık vazgeçilmez bir prestij sembolü haline geldi.
Denizli, hiç kuşkusuz bugün olduğu gibi gelecekte de ülkemizin önde gelen üretim merkezi ve sanayi havzalarından biri olacak. Devlet yatırımının sınırlı olduğu bir kente kendi girişimciliğine güvenip, sahip
olduğu meslek ahlakı ve çalışkanlığından güç alarak çizgi ötesi bir başarıya erişen Denizlili sanayiciler, ortaya koydukları eserlerle yarınlara umutla bakıyor. Köklerinden kopmadan geleceğe emin adımlarla yürüyerek bir kentin kaderini değiştiren bu cesur insanlar, bir yandan tarihi ve kültürel zenginliklerine sahip çıkarken, diğer yandan da büyük bir coşku ve heyecanla hiç durmadan üretmeye devam ediyor.
20’nin üzerinde antik kenti, 200’den fazla ören yerini bünyesinde barındıran Denizli, tarihin derinliklerinden süzülüp gelen eşsiz mirasını sanata, zanaata ve sanayiye dönüştürmesini bilen enerji ve dinamizm dolu bir kent. Kuşaktan kuşağa zenginleşerek zamanımıza ulaşan bu paha biçilmez miras, çağdaş
yönetim ve üretim teknikleriyle bütünleşip katma değeri yüksek birer sanayi ürünü olarak dünyanın dört
bir yanındaki tüketicilerin beğenisine sunuluyor.
Denizli tarih ile güncelliğin, gelenekle modernliğin iç içe geçtiği bir hazine olarak Ege’nin kalbinden
yükseliyor; geçmişle günümüz arasındaki bu kültür köprüsü yalnızca gezilmeyi değil, aynı zamanda keşfedilmeyi bekliyor.
Gelin yüzyılların mirası bu çağrıya kulak verin ve
DENİZLİ’Yİ KEŞFEDİN!..
3
4
DENİZLİ
Denizli, günümüzde bulunduğu yerin 6 km. kuzeyinde,
Eskihisar Köyü civarında MÖ 261 - 263 yılları arasında
Suriye Kralı II. Antiyokustheos tarafından kuruldu.
Kente karısı Laodikeia’nın adı verildi. Türkler bölgeyi
fethettikten sonra kenti, suyun bol bulunduğu bugünkü
Kaleiçi mevkiine taşıdılar.
5
GENEL BİLGİLER
Nüfus (2008)
917.836
Yüzölçümü
11.868 km2
İlçeler
Denizli-Merkez, Acıpayam, Akköy, Babadağ, Baklan, Bekilli,
Beyağaç, Bozkurt, Buldan, Tavas, Çameli, Çal, Çardak, Çivril,
Güney, Honaz, Kale, Sarayköy, Serinhisar
Ekilebilir Alan
376.738 hektar
Turist Sayısı (2008)
1.423.690
PAÜ Öğrenci Sayısı
(2007-8 Dönemi)
25.071
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik
Sırası (2003)
12
Nüfus Artış Hızı (2008)
% 1,16
SSK’lı İstihdam (2008)
140.560
DENİZLİ
İşsizlik Oranı (TR32) (2006)
6
% 7,4
Organize Sanayi Bölgeleri (6)
Denizli Organize Sanayi Bölgesi, Çardak Özdemir Sabancı
Organize Sanayi Bölgesi, Mermer İhtisas Organize Sanayi
Bölgesi, Deri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, Yumrutaş
Organize Sanayi Bölgesi, Sarayköy Tarıma Dayalı İhtisas
Organize Sanayi Bölgesi
Organize Sanayi Bölgelerindeki
Firma Sayısı (2008)
135
10’dan fazla işçi çalıştıran
sanayi tesisi sayısı (2008)
789
İhracatçı Firma Sayısı (2008)
729
Ana Sanayi Sektörleri
Tekstil ve Hazır Giyim, Elektrolitik Bakır Tel ve Enerji Kablosu,
Doğaltaş, Kağıt, Metal ve Haddecilik, Makine, Cam ve Çimento,
Kimya ve Plastik
Doğal Kümeler
Dokumacılık (Buldan, Babadağ, Kızılcabölük), Bakırcılık
(Merkez), Doğaltaş (Ballık Boğazı), SPA (Pamukkale,
Karahayıt, Sarayköy), Bağcılık-Şarapçılık (Güney, Çal,
Bekilli), Leblebicilik (Serinhisar, Kızılca), Bıçakçılık (Yatağan),
Ayakkabıcılık (Yeşilyuva), Dericilik (Merkez)
İklim şartlarının uygun, toprakları da verimli olan Denizli’de tarih boyunca
çok sayıda yerleşim gerçekleşmiştir. İl sınırı içerisinde 20’yi aşkın antik şehir kalıntısı, bir o kadar da höyük ve tümülüs vardır.
Bunların en önemlileri Hierapolis (Pamukkale), Laodikeia, Tripolis, Colossae, Attuda, Trapezopolis, Eumenia, Herakleia Salbace, Tabae, Beycesultan Höyüğüdür. Ayrıca, Akhan Kervansarayı ve Çardak Han
Denizli’deki önemli Selçuklu eserleridir.
DENİZLİ
Denizli adı, tarihi kaynaklarda farklı biçimlerde karşımıza çıkar. Selçuklu kayıtlarında ‘Ladik’ sözcüğüne rastlanır. İbni Batuta’nın seyahatnamesinde (1357) ise ‘Tunguzlu’ denilir. Görünen o ki, sularının bolluğu nedeniyle
eski Türkçede ‘Tunguzlu’ ya da ‘Tengüzlü’ olarak geçen
kentin adı, zaman içinde değişerek bugünkü biçimini almıştır.
7
8
DENİZLİ SANAYİ ODASI
9 Ocak 1973’te kurulan Denizli Sanayi Odası (DSO),
5174 sayılı “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanunu”na
tabi kamu kurumu niteliğinde tüzel kişiliğe sahip bir
meslek kuruluşudur. Ankara, İstanbul, İzmir, Kocaeli,
Eskişehir, Balıkesir, Konya, Adana, Kayseri, Gaziantep,
Aydın ile birlikte TOBB bünyesinde faaliyet gösteren 12
sanayi odasından biridir.
9
SEKTÖRLERE GÖRE ÜYE DAĞILIMI (Aralık 2008)
Sektör
Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi
Metal-Madeni Eşya,
Elektrik ve Kablo
Plastik, Kağıt ve Ambalaj
Gıda ve İçecek
Mermer ve Traverten
Diğer
Toplam
Üye Sayısı
641
Oranı
%52,98
196
%16,20
106
94
89
84
1.210
%8,76
%7,77
%7,36
%6,94
%100,00
2008 sonu itibari ile 1.210 kayıtlı üyesi bulunan DSO’da Meclis ve Yönetim Kurulu olmak üzere iki yönetim organı bulunur. 4 yıl için seçimle göreve gelen bu organlardan Meclis, 18 meslek grubundan seçilen 40 üyeden, Yönetim Kurulu ise Meclis üyeleri arasından seçilen 11 üyeden oluşur.
Denizli’nin ana sektörü olan Tekstil ve Konfeksiyon, DSO üyeleri arasında da %52,98 ile en büyük paya sahiptir. Tekstili %16,20 ile Metal-Madeni Eşya, Elektrik ve Kablo sektörü izler.
DENİZLİ SANAYİ ODASI ÜYE DAĞILIMI
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Meslek Grubu
Gıda ve İçecek
Çırçır, Haşıl ve İplik
Hambez Dokuma
Havlu Dokuma
Boya, Baskı ve Terbiye
Ev Tekstili
Havlu-Bornoz Konfeksiyon
Nakış, Örgü, Etiket ve Aksesuar
İç-Dış Giyim ve Ayakkabı
Ahşap, Kağıt, Basım ve Mobilya
Kimya
Plastik
Taş, Toprak ve İnşaat
Mermer-Traverten
Ana Metal
Madeni ve Metal Eşya
Elektrik-Elektronik ve Kablo
Makine ve Motorlu Araçlar
GENEL TOPLAM
Gerçek Kişi Tüzel Kişi
13
81
4
51
9
85
12
84
1
42
4
60
8
142
2
72
8
57
7
47
2
36
13
39
6
40
6
83
3
44
9
43
4
40
6
47
117
1.093
Toplam
94
55
94
96
43
64
150
74
65
54
38
52
46
89
47
52
44
53
1.210
DSO ÜYE DAĞILIMI (Aralık 2008)
ŞİRKET TİPİNE GÖRE
ÜYE DAĞILIMI (Aralık 2008)
Şirket Tipi
Üye Sayısı
Limited Şirketi
765
Anonim Şirket
303
Şahıs Şirketi
120
Kollektif Şirket
12
Kooperatif
9
Komandit Şirket
1
Toplam
1.210
Oranı
% 63,22
% 25,04
% 9,92
% 0,99
% 0,74
% 0,08
%100,00
11
Bir milyonun eşiğinde bir kent :
12
2008 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS)
göre Denizli’nin toplam nüfusu 917.836 kişidir. Bu
nüfus, Türkiye’nin %1,28’i, Ege Bölgesinin % 6,51’ine
tekabül etmektedir. 508.870 kişi olan Merkez İlçe
nüfusunun 479.381 kişisi il ve ilçe merkezlerinde,
238.871 kişisi belde ve köylerde yaşamaktadır.
NÜFUS SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK
Denizli
13
DENİZLİ İLİ İL VE İLÇELERİ NÜFUS DAĞILIMI
Belde/köyler
İl/ilçe merkezleri (Şehir)
Toplam
Erkek
Erkek
Kadın
Kadın Toplam
Erkek
Kadın Toplam
Acıpayam
12.154
6.087
6.067 46.406 23.180 23.226 58.560 29.267 29.293
Akköy
5.609
2.860
2.833
1.461
2.776
1.399
2.749
1.372
1.377
Babadağ
7.844
4.278
3.939
2.127
3.905
2.151
3.566
1.812
1.754
Baklan
6.679
2.162
3.289
1.056
3.390
1.106
4.517
2.233
2.284
Bekilli
8.322
3.401
4.004
1.681
4.318
1.720
4.921
2.323
2.598
Beyağaç
7.304
2.738
3.678
1.402
3.626
1.336
4.566
2.276
2.290
Bozkurt
4.413
5.829
2.201
5.918
2.212
7.334
3.628
3.706 11.747
Buldan
14.966
7.317
7.649 12.228
6.033
6.195 27.194 13.350 13.844
Çal
3.741
1.870
1.871 19.598
9.598 10.000 23.339 11.468 11.871
Çameli
2.793
1.416
1.377 17.631
8.844
8.787 20.424 10.260 10.164
Çardak
9.637
4.719
4.931
2.471
4.706
2.248
4.918
2.460
2.458
Çivril
17.299
8.580
8.719 44.302 22.000 22.302 61.601 30.580 31.021
Güney
6.003
5.844
2.942
6.045
3.061
5.886
2.902
2.984 11.889
Honaz
9.187
4.651
4.536 19.959 10.409
9.550 29.146 15.060 14.086
Kale
7.864
3.878
3.986 14.142
6.998
7.144 22.006 10.876 11.130
Merkez
479.381 240.650 238.731 29.489 14.947 14.542 508.870 255.597 253.273
Sarayköy
18.655
9.320
9.335 11.655
5.764
5.891 30.310 15.084 15.226
Serinhisar
10.870
7.633
5.435
7.831
5.435
4.594
2.198
2.396 15.464
Tavas
12.709
6.216
6.493 39.182 19.049 20.133 51.891 25.265 26.626
Toplam
620.193 310.761 309.432 297.643 148.026 149.617 917.836 458.787 459.049
Kaynak : TÜİK , ADNKS 2008
EGE BÖLGESİ NÜFUS DAĞILIMI
İl
2008
2000
Pay
%0,98
%1,35
%1,28
%2,65
%0,40
%0,92
%0,54
%0,24
%8,36
Afyonkarahisar
697.365
Aydın
965.500
Denizli
917.836
İzmir
1.898.186
Kütahya
285.514
Manisa
660.699
Muğla
386.345
Uşak
168.605
Ege Bölgesi Toplam 5.980.050
Türkiye Toplam
71.517.100
Kaynak : TÜİK
14
Toplam
Pay
812.416
%1,20
950.757
%1,40
850.029
%1,25
3.370.866
%4,97
656.903
%0,97
1.260.169
%1,86
715.328
%1,05
322.313
%0,48
8.938.781 %13,18
67.803.927
EGE BÖLGESİ NÜFUS DAĞILIMI VE TÜRKİYE İÇİNDEKİ PAYLARI (2008)
Merkez İlçe ilk onda…
Denizli, sosyo-ekonomik gelişmişlik bakımından Türkiye geneli il sıralamasında 12. sıradadır. İlçe
bazlı sıralamada ise Merkez İlçe, Honaz, Sarayköy, Babadağ ve Çardak ilk 200’de yer alırken Beyağaç,
Kale ve Çameli ise Türkiye genelinde ekonomik geri kalmışlığıyla tanınan ilçelerin dahi gerisindedir.
Kaynak : TÜİK
15
DENİZLİ İLİNİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ
SIRALAMASINDAKİ YERİ (2003)
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik
Sıralaması (81 il içinde)
16
Kaynak : DPT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
İller
İstanbul
Ankara
İzmir
Kocaeli
Bursa
Eskişehir
Tekirdağ
Adana
Yalova
Antalya
Kırklareli
Denizli
Muğla
Bolu
Balıkesir
77
78
79
80
81
Hakkari
Şırnak
Bitlis
Ağrı
Muş
Sosyo-Ekonomik
Gelişmişlik Endeksi
4,80772
3,31483
2,5241
1,94329
1,6789
1,10368
1,05893
0,94901
0,93541
0,9148
0,86287
0,71624
0,71238
0,6086
0,5654
-1,13956
-1,13979
-1,15736
-1,28116
-1,43956
DENİZLİ İLİ İLÇELERİNİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK
ENDEKSİ SIRALAMASINDAKİ YERİ (2003)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
126
150
161
200
207
235
256
315
368
385
403
443
455
490
496
509
516
518
522
580
703
709
868
869
870
871
872
İlçe
Büyükşehir
Büyükşehir
Büyükşehir
Büyükşehir
Büyükşehir
Körfez
Gebze
Aliağa
Merkez
Merkez
Büyükşehir
Merkez
Büyükşehir
Honaz
Sarayköy
Babadağ
Çardak
Serinhisar
Bozkurt
Buldan
Akköy
Çivril
Çal
Tavas
Acıpayam
Bekilli
Baklan
Güney
Çukurca
Beyağaç
Çemişgezek
Kale
Kızıltepe
Yüksekova
Çameli
Hizan
Tekman
Çaldıran
Mutki
Bahçesaray
İl
İstanbul
Ankara
İzmir
Bursa
Adana
Kocaeli
Kocaeli
İzmir
Antalya
Eskişehir
Gaziantep
Denizli
Konya
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Denizli
Hakkari
Denizli
Tunceli
Denizli
Mardin
Hakkari
Denizli
Bitlis
Erzurum
Van
Bitlis
Van
Sosyo-Ekonomik
Gelişmişlik Endeksi
Bu kapsamdaki ilçeler, gelişmiş merkezler
olarak kabul edilip, araştırmanın kapsamı
dışında bırakılmıştır.
7,95333
5,71564
5,07532
4,56749
4,49592
3,99069
3,89817
3,70467
3,69197
3,54941
0,93721
0,71456
0,66462
0,43032
0,39827
0,26045
0,19298
0,04098
-0,09519
-0,11527
-0,14984
-0,21246
-0,23477
-0,30078
-0,31210
-0,34776
-0,36165
-0,36460
-0,37328
-0,46970
-0,68513
-0,70180
-1,59390
-1,62149
-1,62954
-1,63985
-2,01076
872 İlçe İçinde
Gelişmişlik Sırası
Kaynak : DPT
17
SANAYİ
Türkiye’nin en büyük sanayi
18
Yadsınamayacak sayıda Denizlili Firma, İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl gerçekleştirilen ilk 500
ve ikinci 500 büyük firma sıralamasında kendilerine yer
buluyor. 2008 yılı sıralamasında birinci 500’e 10 Denizlili firma girdi.
SANAYİ
kuruluşları Denizli’de…
19
Yıllara göre anket sonuçlarına bakıldığında Denizli tekstil firmalarının istikrarlı biçimde alt sıralara doğru gerilediği kolaylıkla fark ediliyor. Buna karşın bir bütün olarak Denizli sıralama içindeki konumunu korumaya devam ediyor. Tekstil firmaların yerini son yıllarda yükselen bir grafik çizen ve çekirdeğini elektrolitik bakır ve kablo sektörünün oluşturduğu metal firmaları dolduruyor.
Birinci ve İkinci 500 Büyük Firma
Sıralamasında Denizlili Firma Sayısı
Yıl
Birinci 500
İkinci 500
Toplam
1999
11
10
21
2000
11
12
33
2001
13
21
34
2002
14
19
33
2003
12
12
24
2004
12
20
32
2005
10
19
29
2006
13
19
32
2007
11
16
27
2008
10
(*)
(*)
Tablonun hazırlandığı tarihte açıklanmamıştır.
Kaynak : İSO
SANAYİ
İSO Birinci 500’de Denizlili Firma Sayısı
2008 Yılı Birinci 500 Büyük Sıralamasında Yer Alan Denizlili Firmalar
20
Denizli
Türkiye Sıralaması
Firma Adı
1
30
Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş.
2
102
Abalıoğlu Yem Soya ve Tekstil San. A.Ş.
3
128
Kocaer Haddecilik San. ve Tic. A.Ş.
4
150
Nexans Türkiye Endüstri ve Tic. A.Ş.
5
202
Kardemir Haddecilik San. ve Tic. Ltd. Şti.
6
203
Menderes Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
7
247
Pamukkale Kablo San. ve Tic. A.Ş.
8
368
Denizli Çimento Sanayii T.A.Ş.
9
391
Dentaş Ambalaj ve Kağıt Sanayi A.Ş.
10
486
Küçüker Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
2007 Yılı Birinci 500 Büyük Sıralamasında Yer Alan Denizlili Firmalar
Firma Adı
Denizli
1
27
2
136
Nexans Türkiye Endüstri ve Tic. A.Ş.
3
148
Abalıoğlu Yem Soya ve Tekstil San. A.Ş.
4
151
Kocaer Haddecilik San. ve Tic. A.Ş.
5
157
Menderes Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
6
265
Pamukkale Kablo San. ve Tic. A.Ş.
7
271
Denizli Çimento Sanayii T.A.Ş.
8
341
Kardemir Haddecilik San. ve Tic. Ltd. Şti.
9
361
Denizli Basma ve Boya Sanayii A.Ş.
10
416
Ozanteks Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
11
444
Dentaş Ambalaj ve Kağıt Sanayi A.Ş.
SANAYİ
Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş.
2007 Yılı İkinci 500 Büyük Sıralamasında Yer Alan Denizlili Firmalar
Denizli
1
2
Firma Adı
2
37
Atom Kablo San. ve Tic. A.Ş.
3
69
Modern Beton San. ve Tic. A.Ş.
4
78
Gamateks Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
5
127
Deniz Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
6
136
Hürsan Havlu Üretim San. ve Tic. A.Ş.
7
137
Aysüt Süt Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
8
180
Gökhan Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
9
209
Erikoğlu Emaye Bakır Tel Sanayi A.Ş.
10
220
Seval Kablo Ayd.Cih. İth. İhr. San. Tic. A.Ş.
11
274
Nesa Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
12
296
Ayyem Tarım Gıda San. ve Tic. A.Ş.
13
334
Akça Hazır Beton San. ve Tic. A.Ş.
14
357
Dok-San Denizli Dokuma San. ve Tic. A.Ş.
15
432
Abalıoğlu Tekstil Sanayi A.Ş.
16
464
İpekyolu Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
Küçüker Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
Kaynak : İSO
21
Her 2 imalatçıdan 1’i 10’un üzerinde işçi çalıştırıyor
Üretim yapıyor olmanın bir anlamda tescili olan sanayi sicil belgelerinin sayısı, Denizli’de
imalat sanayi konusunda önemli noktalara işaret ediyor. Bu bağlamda Denizli’de üretim yapan
1.607 firma bulunuyor ve bunların 789’u ondan
fazla işçi çalıştırıyor.
İşçi Sayısı
Aralık 2008
Firma Sayısı
0-9
818 %50,90
10-49
567 %35,28
50-99
100 ve üzeri
Toplam
SANAYİ
Pay
87
%5,41
135
%8,40
1.607
Kaynak :Denizli Sanayi Ticaret İl Müdürlüğü
Açılan firma sayısı, kapananları 3’e katlıyor
Denizli Ticaret Odası kayıtlarına göre her yıl Denizli’de kapanan firma sayısının üç katı kadar yeni firma açılıyor.
Açılan ve kapanan firma sayıları düzenli artmaya devam ediyor. Ancak faaliyetin sona erdirilmesi ile resmi kaydın silinmesi arasında geçen uzun süre göz önünde bulundurulduğunda, bu tablo üzerinde 2008 yılında yaşanan ekonomik
daralmanın olumsuz sonuçlarının önümüzdeki yıllarda yansıması muhtemel görünüyor.
2006
Açılan Kapanan
Hakiki Şahıs
Açılan Kapanan
2008
Fark
Açılan Kapanan
Fark
665
209
456
786
216
570
916
261
655
Kollektif Şirket
2
9
-7
1
0
1
0
4
-4
Limited Şirket
585
128
457
583
140
443
598
158
440
Anonim Şirket
47
19
28
72
25
47
136
40
96
Komandit Şirket
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Kooperatif Şirket
70
60
10
28
65
-37
26
62
-36
Müessese
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Bankalar
2
1
1
6
0
6
8
0
8
Vakıf
2
0
2
3
1
2
3
0
3
Dernek
2
1
1
1
0
1
3
0
3
Adi Ortaklık
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1.375
427
447 1033
1.690
TOPLAM
Kaynak :Denizli Ticaret Odası
22
2007
Fark
948 1.480
525 1165
SANAYİ
DENİZLİ İLİ AÇILAN VE KAPANAN FİRMALARIN SAYISI (*)
(*) 2002 yılında üyeliği askıya alınan firmaların kayıtlarının silinmesi nedeniyle kapanan firma sayısı yüksek görünmektedir.
Kaynak :Denizli Ticaret Odası
23
24
385.315
34.466.042
351.538
30.934.976
318.533
27.618.960
288.531
25.194.895
Denizli
TÜRKİYE
Denizli’nin Payı
Denizli
TÜRKİYE
Denizli’nin Payı
Denizli
TÜRKİYE
Denizli’nin Payı
Denizli
TÜRKİYE
Denizli’nin Payı
Kaynak : TEDAŞ
436.783
36.475.825
Denizli
TÜRKİYE
Denizli’nin Payı
Mesken
16,2
22,5
1,15
16,1
22,8
1,15
16,7
23,7
1,14
22,9
31,2
1,12
17,7
23,5
1,20
Pay %
122.536
12.871.904
135.963
15.656.151
183.653
18.543.784
254.688
20.256.384
209.052
23.141.161
Ticaret
6,9
11,5
0,95
6,9
12,9
0,87
8,7
14,2
0,99
14,7
17,4
1,26
8,5
14,9
0,90
Pay %
1.307.001
68.026.712
1.364.404
62.294.219
2006
77.443
4,6
6.044.797
5,6
1,28
2005
59.083
2,8
4.662.719
3,6
1,27
2004
70.138
3,6
4.530.734
3,7
1,55
2003
65.687
3,7
4.554.049
4,1
1,44
1.201.461
55.099.186
1.338.359
59.565.929
1.595.075
73.794.540
2007
2,7
4,5
0,97
67.539
6.933.182
Sanayi
Resmi Daire Pay %
67,5
49,3
2,18
67,8
49,2
2,25
64,9
47,8
2,19
51,0
32,8
1,92
64,5
47,6
2,16
Pay %
ELEKTRİK TÜKETİMLERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI (MWh)
33.689
2.838.277
41.151
3.145.816
50.425
3.239.603
42.296
3.510.013
55.025
4.110.541
Tarımsal Sulama
1,9
2,5
1,19
2,1
2,6
1,31
2,4
2,5
1,56
2,5
3,2
1,21
2,2
2,6
1,34
Pay %
23.196
4.974.808
26.655
4.432.528
27.755
4.142.988
27.141
3.950.372
31.629
4.052.642
1,3
4,5
0,47
1,3
3,7
0,60
1,3
3,2
0,67
1,6
3,6
0,69
1,3
2,6
0,78
Aydınlatma Pay %
Denizli 2007 yılında 2,5 milyon MWh elektrik tüketimi ile Türkiye’nin 155 milyon MWh’lik toplam tüketiminin %1,59’unu gerçekleştiriyor. Sadece sanayi sektörü açısından bakıldığında bu oran %2,16’ya erişiyor. Ayrıca sanayi sektörü ilin toplam elektrik tüketiminde %64,5 gibi oldukça yüksek ve Türkiye ortalamasının (%47,6) çok daha
üstünde bir paya sahip.
Elektrik tüketimi de Denizli’nin sanayi kenti olduğunu doğruluyor
SANAYİ
DENİZLİ ELEKTRİK TÜKETİMİ (bin MWh)
Toplam
Sanayi
Mesken
Ticaret
Kaynak : TEDAŞ
Kriz, sanayide elektrik tüketimini azalttı
2004-2007 yıllarında ortalama 400 bin MWh civarında olan Denizli Organize Sanayi Bölgesi’nin (DOSB)
elektrik tüketimi, 2008 yılında %21,49 oranında gerileyerek 312 bin MWh’e düştü. Grafikte 2004-2007 periyodunda
keskin düşüşlerin görüldüğü aylar, uzun süreli tatil dönemlerine denk gelse de, 2008 yılı ile birlikte genel trendin aşağı doğru gitmekte olduğu ve aylık tüketim değerlerinin 2004-2007 dönemindeki sert düşüşlerin olduğu noktalara kadar gerilediği açıkça görülüyor. Küresel ekonomik krizin etkisi ile özellikle sene sonuna doğru tüketimin oldukça azaldığı göze çarpıyor.
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos Eylül
Ekim
Kasım Aralık Toplam
2008
31.011 29.166 28.763 27.182 27.598 26.091 25.964 24.834 23.303 23.210 25.239 19.953 312.314
2007
SANAYİ
DENİZLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ AYLIK ELEKTRİK TÜKETİMİ (MWh)
31.624 31.808 36.625 33.660 35.453 34.158 33.769 34.243 33.430 31.180 34.334 27.526 397.809
2006
27.240 32.604 35.494 34.688 34.397 33.681 33.536 32.575 32.870 29.503 33.426 34.127 394.141
2005
28.192 32.206 36.429 34.899 34.647 34.158 33.873 32.812 33.904 35.045 29.471 35.834 401.470
2004
31.697 25.627 32.219 31.304 33.608 32.328 33.322 31.905 33.429 34.292 29.248 35.793 384.773
Kaynak : DOSB
25
Sanayi’de doğalgaz tüketimi de düştü
SANAYİ
Denizli sanayisi 2005 yılının ortalarında şebekenin DOSB’ye ulaşması ile doğalgazla tanıştı. Katı yakıtlara göre
fiyat avantajı ve kullanım kolaylığıyla sanayici tarafından dört gözle beklenen doğalgaz, organize sanayi bölgesinde
2006 yılında 63,3 milyon m3, 2007 yılında 66 milyon m3 tüketildi. Elektrik tüketiminde de olduğu gibi, uzun süreli tatil dönemlerine denk gelen aylarda keskin düşüşler göze çarpsa da, 2006 ve 2007’de aylık ortalama tüketim, sırasıyla 5,3 milyon m3 ve 5,5 milyon m3 olarak gerçekleşti. Doğalgazda 2007 yılının ortalarından sonra hissedilmeye başlayan fiyat artışı, tüketim üzerinde etkisini göstermekte gecikmedi. 2008’de belirginleşen bu artış beraberinde
katı yakıta geri dönüşü getirirken, son çeyrekte kendini gösteren küresel ekonomik krizin de etkisiyle aylık ortalama tüketim 4,3 milyon m3 seviyelerine çekilirken, toplamda 2007 yılına göre %21,69 azalarak 51,7 milyon m3’e geriledi.
DENİZLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ AYLIK DOĞALGAZ TÜKETİMİ (bin m3)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
2008
5.091 4.705
4.992
4.923
4.684
5.757 5.513
5.978
5.963
4.244 5.112
5.509
0
0
Kaynak : DOSB
26
0
Kasım
Aralık Toplam
Eylül
Ekim
4.105
4.266 4.030 4.059
2007
3.896
4.185 2.739 51.675
6.092
5.551
4.850
5.541 4.414 65.992
5.239
5.411
5.244
5.001
6.181 5.742 63.294
0
0
0
5.421 5.686 5.226
2006
4.971 5.027 5.617
2005
1.226 3.786 4.214
4.420
4.191 5.131 22.968
DENİZLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ AYLIK DOĞALGAZ TÜKETİMİ (m3)
SANAYİ
Kaynak : DOSB
27
İHRACAT
DSO verilerine göre Denizli’nin
28
DSO her yıl, Denizli’nin ihracat rakamlarını revize
ediyor. Elektrolitik bakır ve enerji kablosu ile doğaltaş
işkollarında faaliyet gösteren kendi üyesi firmaların
rakamlarının ele alındığı bu revizyon, TİM’in verilerinden
farklı olarak, beyanname adresi Denizli olan ihracatın
yanı sıra Denizli dışına gönderilerek farklı gümrüklerden
yapılan ihracat ile Denizli’de üretilen ancak şirket
merkezleri başka illerde olan firmaların ihracatlarını da
kapsıyor.
İHRACAT
ihracatı 2,7 milyar dolar…
29
DSO’nun sınıflandırmasında yer alan ‘Elektrolitik bakır ve enerji kablosu’na ait ihracat rakamları, TİM sınıflandırmasında ‘Elektrik–elektronik’ ve ‘Demir ve demir dışı metaller’ ve doğaltaş ihracatı ise ‘Madencilik ürünleri’ sektör
kodları altında bulunuyor. DSO kendi çalışması sonucunda ulaştığı rakamlardan yola çıkarak, Denizli’nin yıllık toplam ihracatını revize ediyor. Doğaltaş işkoluna ait rakamların hesaplanmasında, Denizli Madenciler ve Mermerciler
Derneği’nce derlenen verilerden yararlanılıyor.
TİM’in sektörel rakamları, DSO’nun sınıflandırmasından çok daha geniş kapsamlı. Örmeğin TİM sınıflaması bakır ve kablo dışı diğer metaller ile elektrik ve elektronik cihazların ihracatını içeriyor. Aynı biçimde TİM’in madencilik
ürünleri sınıflandırmasına yalnızca doğaltaş değil, her tür maden ihracatı dahil. Dolayısıyla Denizli’nin gerçek ihracatı, DSO tarafından açıklanan revize rakamların da ötesinde.
Denizli İhracatı
2008
2007
2006
(milyon $)
(milyon $)
(milyon $)
663
653
520
Madencilik Ürünleri (DSO Rev.)
180
194
206
Hazır Giyim & Konfeksiyon (TİM)
1.241
1.325
1.137
574
416
255
2.658
2.588
2.118
(DSO Revizyonunu İçeren)
Demir-Demir Dışı Metaller &
Elektrik –Elektronik (DSO Rev.)
Diğer (TİM)
İHRACAT
Toplam
Denizli’nin ihracatı ilk 10’da…
TİM verileri göz önünde bulundurulduğunda Denizli, ihracat rakamının büyüklüğü bakımından Türkiye’nin 9.
ili. İhracatta 2 milyar dolar çizgisini geçen ilk dokuz il, Türkiye ihracatının %87,3’ünü gerçekleştiriyor.
2008 YILI TÜRKİYE’DE EN FAZLA İHRACAT YAPAN 10 İL
Sıra
Şehir
Pay
1
İstanbul
66.112.447
%51,85
2
Bursa
11.585.989
%9,09
3
İzmir
8.279.778
%6,49
4
Kocaeli
8.194.654
%6,43
5
Ankara
5.297.494
%4,15
6
Gaziantep
3.481.082
%2,73
7
Manisa
3.145.206
%2,47
8
Sakarya
2.884.660
%2,26
9
Denizli
2.315.297
%1,82
10
Hatay
1.821.784
%1,43
14.380.438
%11,28
Diğer (71)
TOPLAM
Kaynak : TİM
30
2008 Yılı İhracatı (bin $)
127.498.828
Denizli ihracatında büyüme,
Türkiye ortalamasının üzerinde…
2000 yılı Denizli ve Türkiye ihracatlarının “1”e eşitlenmesi ile çizilen grafikte de görüleceği üzere; 20002008 periyodunda Türkiye’de ihracat 4,7 kat artarken, Denizli ihracatını 6,8 katına çıkarıyor. Denizli’nin 20002002, 2004-2007 dönemlerinde ülke performansının üzerinde gösterdiği ivmelenme bu farktaki büyük etken olurken, 2008’de ülke toplamından daha fazla bir yavaşlamanın yaşandığı görülüyor. İhracata yönelik büyüme modelini
ilke edinmiş Denizli’nin, 2008 yılındaki küresel krizde ülke ortalamasından daha çok etkilendiği anlaşılıyor.
İHRACAT
DENİZLİ - TÜRKİYE İHRACATI 2000 - 2008 (2000 yılı ihracatı : 1)
Kaynak : TİM
31
İHRACAT
İHRACATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI - TİM VERİLERİ (bin$)
32
Sıra
İller
2008
2007
2006
2005
2004
1
İSTANBUL
66.112.447
55.276.695
44.416.140
39.262.172
36.162.908
2
BURSA
11.585.989
9.769.684
7.827.827
6.027.507
4.802.436
3
İZMİR
8.279.778
6.886.002
6.057.722
5.293.954
4.698.743
4
KOCAELİ
8.194.654
5.773.106
4.787.865
3.418.122
2.212.963
5
ANKARA
5.297.494
4.150.999
3.353.112
2.283.136
2.107.955
6
GAZİANTEP
3.481.082
2.573.259
1.928.423
1.746.031
1.272.720
7
MANİSA
3.145.206
3.295.298
2.917.732
2.518.481
2.326.685
8
SAKARYA
2.884.660
3.459.835
3.007.264
2.677.230
2.077.085
9
DENİZLİ
2.315.297
2.165.587
1.754.421
1.506.930
1.186.862
10
HATAY
1.821.784
1.184.347
956.139
787.025
640.333
11
ADANA
1.321.617
1.133.775
929.460
888.657
805.977
12
İÇEL(MERSİN)
1.210.440
981.317
835.068
652.362
548.614
13
KAYSERİ
972.522
791.362
619.424
580.655
539.355
14
ANTALYA
890.737
648.904
439.113
389.315
256.185
15
KONYA
887.608
698.710
489.431
424.051
268.953
16
TRABZON
767.739
766.066
661.929
950.342
555.438
17
ESKİŞEHİR
605.167
472.118
337.645
261.555
204.765
18
TEKİRDAĞ
591.215
527.663
407.668
316.284
352.641
19
SAMSUN
567.780
316.666
200.268
156.819
140.666
20
AYDIN
563.914
489.866
353.564
286.068
229.166
21
ZONGULDAK
462.591
200.254
132.085
145.287
126.260
22
K.MARAŞ
393.190
333.261
281.930
234.583
188.988
23
ORDU
365.083
321.581
295.644
377.066
292.451
24
BALIKESİR
344.205
305.237
219.095
214.258
147.238
25
ŞIRNAK
278.751
193.817
164.582
213.637
107.710
26
MARDİN
276.505
173.497
120.023
110.134
56.795
27
MALATYA
243.090
166.765
135.679
102.419
98.486
28
AFYON
235.887
204.368
133.732
113.932
92.738
29
MUĞLA
233.332
203.589
115.518
93.218
80.060
30
KASTAMONU
230.811
77.729
24.637
11.019
13.524
31
KARAMAN
172.244
137.319
98.702
74.309
60.443
32
KÜTAHYA
156.483
144.123
79.581
75.004
71.774
33
URFA
149.279
86.838
39.894
29.860
16.266
34
ÇANAKKALE
147.830
91.410
96.696
49.845
48.368
35
HAKKARİ
124.646
91.322
64.027
35.630
15.432
36
ISPARTA
115.479
87.910
78.519
63.388
66.763
37
KIRKLARELİ
114.744
56.524
39.725
19.371
19.665
38
GİRESUN
112.374
102.232
101.176
123.168
78.931
39
UŞAK
108.428
106.594
102.192
76.990
68.456
40
ÇORUM
108.141
88.391
65.640
60.283
36.578
41
RİZE
106.704
77.449
61.681
71.006
58.294
42
KIRŞEHİR
95.579
77.770
38.304
16.502
8.823
43
DİYARBAKIR
91.255
79.132
65.529
55.803
31.929
44
IĞDIR
84.846
67.728
53.312
40.497
35.193
Sıra
İller
45
2008
2007
2006
2005
2004
ARTVİN
78.265
54.415
28.955
26.457
19.192
46
DÜZCE
77.409
46.988
29.106
29.126
42.231
47
BURDUR
75.308
62.923
50.270
40.634
28.546
48
BİLECİK
67.945
63.338
54.578
40.040
29.868
49
AKSARAY
67.699
40.630
21.946
18.515
13.128
50
KARABÜK
59.427
52.208
41.260
23.350
5.529
51
EDİRNE
56.599
38.253
79.771
101.144
96.689
52
AMASYA
47.667
31.502
16.998
22.259
11.682
53
ADIYAMAN
45.609
8.960
6.906
5.554
3.960
54
ERZURUM
44.995
25.731
27.612
29.337
20.899
55
BOLU
41.904
33.773
23.796
26.880
19.925
56
SİVAS
41.764
35.154
21.927
19.040
7.484
57
NEVŞEHİR
38.059
15.498
19.988
12.079
10.160
58
ELAZIĞ
37.273
58.278
70.922
48.672
21.368
59
YALOVA
33.916
28.318
32.540
28.818
28.117
60
NİĞDE
33.005
29.355
28.719
18.842
22.328
61
AĞRI
27.776
27.113
26.257
28.536
20.975
62
TOKAT
21.863
16.606
11.184
8.299
7.241
63
KİLİS
18.979
11.256
7.409
4.400
3.143
64
ÇANKIRI
14.930
6.318
4.380
3.575
1.128
65
KIRIKKALE
8.349
2.539
1.166
1.689
1.337
66
BARTIN
7.828
3.468
2.197
1.776
2.804
67
OSMANİYE
7.068
1.879
541
1.089
262
68
BATMAN
6.621
34.774
9.667
12.161
4.484
69
SİNOP
6.243
3.741
7.773
3.783
5.689
70
BİTLİS
5.545
6.294
2.356
2.243
863
71
ERZİNCAN
5.530
1.438
764
738
870
72
YOZGAT
5.155
19.518
7.340
4.683
10.884
73
VAN
4.066
31.258
16.359
11.372
7.485
74
TUNCELİ
1.546
67
0
85
0
75
ARDAHAN
1.398
789
1.894
321
255
76
SİİRT
1.111
3.541
1.340
7.947
2.513
77
BİNGÖL
616
908
334
217
368
78
MUŞ
508
1.060
2.917
41
0
79
KARS
307
319
2.058
2.711
3.333
80
GÜMÜŞHANE
8
140
15
42
115
81
BAYBURT
6
0
77
11
41
257.928
291.038
211.694
5.779
132.302
127.498.828
105.925.486
85.761.058
73.426.140
63.798.771
--TOPLAM:
İHRACAT
İHRACATIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI - TİM VERİLERİ (bin$)
Kaynak : TİM
33
2008 YILI DENİZLİ VE KOMŞU İLLER İHRACATI
Türkiye
Sıralamasındaki Yeri
Şehir
2008 Yılı
Türkiye
İhracatı (bin $)
İçindeki Payı
7
Manisa
3.145.206
%2,47
9
Denizli
2.315.297
%1,82
20
Aydın
563.914
%0,44
29
Afyon
235.887
%0,19
30
Muğla
233.332
%0,18
40
Uşak
108.428
%0,09
48
Burdur
75.308
%0,06
Kaynak : TİM
Denizli 2008’de ihracat bakımından komşuları arasında sadece Manisa’nın gerisinde kaldı. Vestel gibi beyaz
eşya ve elektronik devi bir markanın ihracatına damgasını vurduğu Manisa’yı dışarıda bıraktığımızda, Denizli’nin ihracatı diğer beş komşusunun ihracatını neredeyse 2’ye katlıyor.
İHRACAT
DENİZLİ VE KOMŞU İLLER İHRACATI (bin $)
Kaynak : TİM
34
İhracatta tekstil gerilerken, metal yükseliyor
Tekstil ve konfeksiyon sektörü, Denizli’nin
üretimdeki itici gücü ve ihracatın yarıdan fazlasını gerçekleştiriyor. Son dönemlerde tekstilde bir yavaşlama yaşanırken, elektrik- elektronik, demir, demir dışı metaller ve demir-çelik
sektörünün ihracattaki payı artıyor. Tekstil ve
konfeksiyon sektörünün Denizli ihracatı içindeki payı 2003-2008 periyodunda %82,14’ten
%53,59’a gerilerken, elektrik - elektronik ve
demir, demir dışı metaller ihracatının payı
%7,4’ten %16,76’ya yükseldi. Demir çelik sektörü de 2006’dan 2008’e payını %7,85’ten
%16,85’e kadar yükseltti.
DENİZLİ SEKTÖREL İHRACATI (bin $)
2006
2008
2007
Pay
Pay
Pay
1.137.281
%64,82
1.324.863 %61,18
1.240.762 %53,59
Demir Dışı Metaller
260.801
%14,87
304.645 %14,07
388.080 %16,76
Demir Çelik Ürünleri
137.790
%7,85
254.858 %11,77
390.771 %16,88
Madencilik
101.233
%5,77
120.051
%5,54
112.217
%4,85
Diğer
117.316
%6,69
161.170
%7,44
183.468
%7,92
Tekstil ve Konfeksiyon
TOPLAM
1.754.421
2.165.587
İHRACAT
Elektrik - Elektronik,Demir-
2.315.297
Kaynak : TİM
35
İhracatta yeni rota “yükselen pazarlar”…
Denizli, ihracatının yarıdan fazlasını Avrupa Birliği (AB) ülkelerine gerçekleştiriyor. Ancak son yıllarda kurun değerlenmesi, yıkıcı küresel rekabet, yüksek enerji ve istihdam maliyetleri ve pazar daralması sonucunda AB ve ABD’nin Denizli ihracatındaki payları azalıyor. 2004-2008 periyodunda AB ve ABD’ye olan
ihracatın payları sırasıyla %61,95 ve %20,30’dan, %57,17 ve %10,58’e geriledi.
Ancak Denizlili ihracatçılar, yaşanan tüm sıkıntılara karşın büyük bir esneklik göstererek, yeni bir başarıya imza attılar. İhracatın gerçekleştiği ülkelerde ciddi bir çeşitlendirme yaratarak, başta Rusya ve Ortadoğu olmak üzere, eski Sovyet Cumhuriyetleri, Balkanlar, Kuzey ve Orta Afrika Ülkeleri ve komşu ülkelere
yöneldiler. DSO’nun ‘yükselen pazarlar’ adını verdiği bu ülkelere yapılan ihracatın payı, 2004-2008 döneminde neredeyse ikiye katlanarak %7,04’ten %13,18’e yükseldi.
DENİZLİ İHRACATINDA ÜLKE BAZLI DEĞİŞİM (bin$)
ÜLKE
Pay
İHRACAT
% Pay
Pay
FARK
değişimi
ABD
240.878
%20,30
244.937
%10,58
4.059
-%9,72
AB
735.260
%61,95
1.323.662
%57,17
588.402
-%4,78
83.522
%7,04
468.201
%20,22
384.679
%13,18
127.202
%10,72
278.497
%12,03
151.295
%1,31
1.186.862
%100
2.315.297
%100
1.128.435
%0,00
Yükselen Pazarlar
Diğer Ülkeler
TOPLAM
ÜLKE
2005
2006
2007
Pay
Pay
Pay
ABD
297.151
%19,89
316.288
%18,03
327.919
%15,14
AB
918.205
%61,46
1.084.804
%61,83
1.370.354
%63,28
Yükselen Pazarlar
117.483
%7,86
195.841
%11,16
272.309
%12,57
Diğer Ülkeler
161.183
%10,79
157.489
%8,98
195.005
%9,00
1.494.021
%100
1.754.421
%100
2.165.587
%100
TOPLAM
Kaynak : TİM
36
2008-2004
2008
2004
DENİZLİ İHRACATINDA İLK 50 ÜLKE (bin$)
Kaynak : TİM
ÜLKE
Almanya
A.B.D.
İngiltere
İtalya
Fransa
Hollanda
İspanya
Suudı Arabistan
Birleşik Arap Emirliği
Yunanistan
Peru
Belçika
Rusya Federasyonu
Bursa Serbest Bölg.
İsrail
Fas
Mısır
Romanya
Avusturya
Cezayir
İsviçre
Ukrayna
Bulgaristan
İsveç
Suriye
Polonya
Çek Cumhuriyeti
İran
Kuveyt
Avrupa Serbest B.
Kanada
K.K.T.C.
Danimarka
İrlanda
Libya
Azerbeycan-Nahcıvan
Slovakya
Tunus
Slovenya
Arjantin
Ege Serbest B.
AHL Serbest B.
Sırbıstan ve Karadağ
Kazakistan
Portekiz
Malta
Finlandiya
Nijerya
Denizli Serbest B.
Irak
2008
317.582
244.937
214.353
154.565
123.064
99.206
71.281
68.825
65.846
55.524
52.074
47.218
44.672
43.412
40.773
39.273
38.524
38.478
37.826
31.834
28.475
25.777
24.277
21.999
20.638
19.292
17.934
15.664
14.118
13.391
12.937
12.871
11.393
11.275
9.773
9.288
9.218
8.827
8.246
8.097
7.825
7.335
7.255
6.545
6.321
6.252
6.113
6.097
5.799
5.641
2007
294.324
327.919
253.071
145.835
111.793
80.054
111.757
16.381
10.879
37.857
644
50.113
36.112
20.367
35.058
32.733
14.370
67.169
33.165
24.074
13.586
19.525
24.504
32.547
15.225
16.457
11.644
5.689
2.977
16.174
14.872
16.382
16.351
10.613
0
4.275
9.795
3.590
12.773
6.310
13.989
8.318
8.433
10.866
7.894
3.650
7.125
683
17.050
10.077
2006
2005
257.031 246.971
316.288 297.151
228.845 189.581
69.964
103.721
90.971
100.690
70.618
56.601
38.177
59.381
13.374
11.938
4.688
5.670
21.723
35.300
27
19
23.137
33.667
18.365
22.941
14.445
21.245
29.768
38.725
4.504
23.847
4.874
4.605
19.050
48.001
38.160
26.768
15.532
21.733
9.244
10.705
6.852
11.889
14.214
20.482
16.326
19.980
4.124
7.121
7.436
9.678
3.290
4.439
1.912
6.351
2.039
2.875
3.197
13.545
9.850
10.547
14.094
14.017
22.540
20.209
10.102
12.063
487
3.481
1.386
3.763
2.893
3.210
513
718
4.709
8.509
322
1.673
18.388
14.901
1.436
5.400
3.380
5.388
956
2.099
5.136
9.830
1.413
2.794
4.654
4.391
3.863
2.856
34.892
15.989
2.120
18.051
2004
199.897
240.878
181.694
66.291
68.356
53.096
24.923
21.385
2.552
18.388
187
15.720
8.940
44
17.396
304
722
13.597
19.131
10.898
8.728
3.226
9.820
9.466
3.159
2.964
3.320
4.374
3.855
1.969
11.879
0
12.379
8.956
127
665
1.145
211
2.323
147
24.200
2.613
2.293
516
12.454
855
5.921
3.115
29.981
1.534
İHRACAT
Sıra No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
37
Havlu ve bornoz Denizli tekstilinin lokomotifi…
Denizli Tekstil ve Konfeksiyon
İhracatçıları Birliği’nin (DETKİB) verilerine göre, havlu ve bornoz Denizli tekstil ihracatının %53,02’sini oluşturuyor. Tekstil ihracatının ikinci ana
kalemi olan çarşaf ve nevresimin payı
ise %19,02.
Üretiminin tamamına yakınını yurtdışına satan Denizli, ülkemizin ev tekstili ihracatının hatırı sayılır
bölümünü tek başına gerçekleştiriyor.
Türkiye’nin ihraç ettiği her 3 havlu ve
bornozdan 2’si ve her 3 çarşaf ve nevresimden 1’si Denizli’de üretiliyor.
ÜRÜN BAZINDA DENİZLİ TEKSTİL İHRACATI-(bin$)
İHRACAT
Ürünler
2006
2007
2008
Bornoz-sabahlık
232.168
239.074
208.399
%16,63
Havlu
408.870
451.820
455.896
%36,39
Çarşaf-nevresim
129.603
192.253
238.324
%19,02
Pijama-gecelik
20.946
26.843
27.739
%2,21
Bay iç giyim
14.986
6.612
4.108
%0,33
5.994
5.369
6.525
%0,52
Bay dış giyim
15.508
16.163
15.752
%1,26
Bayan dış giyim
51.635
84.548
72.416
%5,78
Pam.dokuma kumaş
54.876
64.774
56.653
%4,52
Pam.örme kumaş
4.344
6.970
9.295
%0,74
Döşemelik-perdelik kum.
1.593
3.943
3.290
%0,26
Pamuk ipliği
9.104
4.329
3.385
%0,27
Çorap
8.078
8.106
8.370
%0,67
Diğer
287.722
132.488
142.666
%11,39
1.067.467
1.235.186
1.252.818
Bayan iç giyim
TOPLAM
Kaynak : DETKİB
ÜRÜN BAZINDA DENİZLİ TEKSTİL İHRACATI
Kaynak : DETKİB
38
Pay
DENİZLİ TEKSTİL İHRACATININ ANA KALEMLERİNİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ PAYI
2006
TÜRKİYE
Havlu
576.473
Bornoz-Sabahlık
333.445
Çarşaf-Nevresim
Diğer
TOPLAM
2007
DENİZLİ
Pay
TÜRKİYE
408.870 70,93%
232.168 69,63%
2008
DENİZLİ
Pay
DENİZLİ
Pay
TÜRKİYE
638.659
451.820 70,75%
611.110
342.278
239.074 69,85%
319.350
129.603 24,11%
583.542 192.253 32,95%
18.098.422 296.826 1,64% 21.049.556 352.039 1,67%
19.545.801 1.067.467 5,46% 22.614.035 1.235.186 5,46%
554.779
537.462
21.045.095
455.896 74,60%
208.399 65,26%
238.324 42,96%
350.199 1,66%
22.530.334 1.252.818
5,56%
Kaynak : DETKİB
Denizli net dış
ticaret fazlası veriyor
İHRACAT
Denizli ihracatı ithalatından fazla olan
Türkiye’nin ender illerinden biri olarak öne çıkıyor.
2008’de Denizli’nin ihracatı ithalatının % 135,75
üzerindeydi. Bununla birlikte 2004 yılında %
244,28 seviyelerinde olan bu oranın giderek azaldığı göze çarpıyor. Öte yandan Türkiye, ithalatının
ancak yarıdan fazlasını karşılayabiliyor.
DENİZLİ
DENİZLİ VE TÜRKİYE’DE İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI *
2004
2005
2006
2007
2008
İthalat
489.713
720.875
1.012.591
1.373.729
1.615.045
İhracat
1.196.291
1.415.355
1.635.422
2.001.071
2.192.397
706.578
694.480
622.831
627.342
577.352
244,28
196,34
161,51
145,67
135,75
2004
2005
2006
2007
2008
İthalat
97.539.766
116.774.151
139.576.174
170.062.715
201.960.160
İhracat
63.167.153
73.476.408
85.534.676
107.271.750
131.974.788
Fark
-34.372.613
-43.297.743
-54.041.498
-62.790.965
-69.985.372
64,76
62,92
61,28
63,08
65,35
Fark
TÜRKİYE
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%)
* İl Merkezinde kayıtlı firmaların rakamları
Kaynak : Dış Ticaret Müsteşarlığı
39
İSTİHDAM
Denizli nüfusunun dörtte biri
40
2008 sonu itibariyle nüfusu 917.836 olan Denizli’de,
237.693 kişi ‘zorunlu sigortalı’ olarak sosyal güvenlik
kapsamında. Bunun yarıdan fazlasını hizmet akdi ile
çalışanlar (SSK’lı) oluşturuyor. 2007 ve 2008 yılsonu
verileri karşılaştırıldığında kamu çalışanları (Emekli
Sandıklı) sayısında fazla değişiklik olmazken, bağımsız
çalışanlar (BAĞKUR’lu) ve hizmet akdi ile çalışan sayıları
yaklaşık % 5 azalmış gözüküyor.
İSTİHDAM
zorunlu sigortalı…
41
Denizli’de tekstil ve konfeksiyon,
istihdamın da lokomotifi…
DENİZLİ VE TÜRKİYE’DE SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINDAKİ NÜFUS*
Aralık 2007
Aralık 2008
Denizli
Türkiye
Denizli’nin Payı
Denizli
Türkiye
Denizli’nin Payı
Hizmet Akdi ile Çalışan 148.109
8.497.824
%1,74
140.560
8.802.989
%1,60
Kamu Çalışanları
32.918
2.444.680
%1,35
33.181
2.464.206
%1,35
Bağımsız Çalışanlar
67.798
3.376.300
%2,01
63.952
3.260.719
%1,96
248.825
14.318.804
%1,74
237.693
14.527.914
%1,64
TOPLAM
* Zorunlu Sigortalılar
Kaynak : SGK Genel Müd., SGK Denizli İl Müdürlüğü
Denizli istihdamının sektörel dağılımında en büyük pay %30,44 ile tekstil ve konfeksiyon sektörüne ait. Son
yıllarda yaşanan sıkıntılar sonucunda sektörde oluşan daralma, istihdamda da kendisini açıkça gösteriyor. 2002 yılında Denizli istihdamının %50,97’sini oluşturan tekstil sektörünün payı, her geçen ay biraz daha azalıyor.
İSTİHDAM
Türkiye’de tekstil ve konfeksiyonda istihdam edilenlerin yaklaşık %6’sı Denizli’de bulunuyor. Ancak sektörün Türkiye genelinde istihdam kaybı, Denizli ile karşılaştırılınca oldukça düşük. 2005’den 2008’e oransal olarak
Türkiye’de %2,9 gerileyen sektör, Denizli’de %10 gerilemiş durumda.
DENİZLİ TEKSTİL SEKTÖRÜ VE TOPLAM SSK’LI İSTİHDAMI
Tekstil
Toplam
Pay
2002
55.238
108.382
% 50,97
2003
55.492
121.094
% 45,83
2004
55.238
128.627
% 42,94
2005
54.745
135.755
% 40,33
2006
53.485
151.926
% 35,20
2007
49.832
148.109
% 33,65
2008
42.784
140.560
% 30,44
Kaynak : SGK Denizli İl Müdürlüğü
42
DENİZLİ VE TÜRKİYE’DE TEKSTİL SEKTÖRÜ VE TOPLAM İSTİHDAM
Aralık 08
Kasım 08
Ekim 08
Eylül 08
Ağustos 08
Temmuz 08
Haziran 08
Mayıs 08
Nisan 08
Mart 08
Şubat 08
Ocak 08
Aralık 07
Aralık 06
Bir önceki aya
TÜRKİYE **
Bir önceki aya
Denizli’nin
göre değişim
göre değişim
Payı
TEKSTİL
42.784
-%2,87
734.763
-%2,57
Tekstilin payı
%30,44
%0,11
%8,35
-%0,13
TOPLAM
140.560
-%2,98
8.802.989
-%2,44
TEKSTİL
44.048
-%1,83
754.137
-%0,51
Tekstilin payı
%30,40
-%1,42
%8,36
%0,57
TOPLAM
144.877
-%0,41
9.022.823
-%1,06
TEKSTİL
44.868
-%1,43
757.970
-%3,25
Tekstilin payı
%30,84
%0,20
%8,31
-%2,79
TOPLAM
145.477
-%1,63
9.119.936
-%0,48
TEKSTİL
45.521
-%1,52
783.454
%0,46
Tekstilin payı
%30,78
-%3,10
%8,55
-%0,05
TOPLAM
147.885
%1,63
9.163.639
%0,51
TEKSTİL
46.222
-%2,23
779.885
-%2,64
Tekstilin payı
%31,77
-%1,64
%8,55
-%2,53
TOPLAM
145.506
-%0,60
9.117.005
-%0,11
TEKSTİL
47.276
-%0,05
801.005
-%1,34
Tekstilin payı
%32,30
%0,69
%8,78
-%0,68
TOPLAM
146.379
-%0,73
9.127.041
-%0,66
TEKSTİL
47.299
-%2,72
811.883
-%5,92
Tekstilin payı
%32,08
%2,79
%8,84
-%0,64
TOPLAM
147.455
-%5,36
9.188.105
-%5,31
TEKSTİL
48.621
-%2,69
862.978
-%4,44
Tekstilin payı
%31,21
%1,20
%8,89
-%0,56
TOPLAM
155.806
-%3,85
9.703.722
-%3,90
TEKSTİL
49.967
%3,91
903.046
%4,86
Tekstilin payı
%30,84
-%6,41
%8,94
-%9,61
TOPLAM
162.044
%11,02
10.097.779
%16,01
TEKSTİL
48.088
-%1,41
861.202
%5,53
Tekstilin payı
%32,95
-%1,77
%9,89
%2,74
TOPLAM
145.953
%0,36
8.704.188
%2,71
TEKSTİL
48.777
-%1,86
816.070
%0,80
Tekstilin payı
%33,54
-%1,32
%9,63
%0,51
TOPLAM
145.424
-%0,54
8.474.374
%0,29
TEKSTİL
49.700
-%0,26
809.577
%0,09
Tekstilin payı
%33,99
%1,03
%9,58
%0,66
TOPLAM
146.217
-%1,28
8.449.577
-%0,57
TEKSTİL
49.832
-%6,83
808.879
%2,69
Tekstilin payı
%33,65
-%4,43
%9,52
-%0,25
TOPLAM
148.109
-%2,51
8.497.824
%2,95
TEKSTİL
53.485
-%2,30
787.667
-%0,58
Tekstilin payı
%35,20
-%12,70
%9,54
-%15,48
TOPLAM
151.926
%11,91
8.254.099
%17,63
Not: Sadece zorunlu sigortalılar dahil edilmiştir.
Kaynak : SGK Genel Müdürlüğü, SGK Denizli İl Müdürlüğü
-%8,27
-%9,59
%5,84
%1,61
%5,92
%1,60
%5,81
%1,61
%5,93
%1,60
%5,90
%1,60
%5,83
%1,60
İSTİHDAM
DENİZLİ *
%5,63
%1,61
%5,53
%1,60
%5,58
%1,68
%5,98
%1,72
%6,14
%1,73
%6,16
%1,74
%6,79
%1,84
43
Denizli: kadın istihdam dostu bir kent…
Özellikle tekstil ve konfeksiyon sektöründe öne çıkan kadın istihdamı, sektörün aldığı büyük pay neticesinde
Denizli’deki kadın istihdamının ülke genelinden daha yüksek olmasını sağlıyor. Öyle ki, kadın istihdamı oranı 2008
Eylül ayı itibariyle Denizli’de tekstil ve konfeksiyonda %48,34, genelde %29,68, Türkiye’de ise genelde %22,50 oranında.
Kadın istihdamı söz konusu olduğunda, Denizli sıradışı bir özellik ortaya koyuyor. Bunda tekstil ve konfeksiyon
sektörünün kadın dostu olmasının ve bu sektörün Denizli istihdamından önemli pay almasının rolü büyük. Denizli’de
hizmet akdi ile çalışan her 3 işçiden 1’i kadın iken bu oran tekstil ve konfeksiyon sektöründe 2 çalışandan 1’ine çıkıyor. Her iki rakam da Türkiye ortalamasının epeyce üzerinde seyrediyor.
DENİZLİ VE TÜRKİYE’DE TEKSTİL SEKTÖRÜ İLE TOPLAM İSTİHDAMIN KADIN-ERKEK DAĞILIMI
Eylül 08
KADIN
ERKEK
TOPLAM
KADIN
ERKEK
TOPLAM
Denizli Tekstil Sektörü
22.004 %48,34
23.517 %51,66
45.521
24.079 48,32%
25.753 %51,68
49.832
Denizli Toplam
43.899 %29,68
103.987 %70,32
147.885
43.906 29,64%
104.203 %70,36
148.109
Tekstil Sektörünün Oranı
İSTİHDAM
Türkiye Toplam
44
Aralık 07
%50,12
%22,62
%30,78
%54,84
%24,71
%33,65
2.061.890 %22,50 7.101.749 %77,50 9.163.639 1.900.879 22,37% 6.596.945 %77,63 8.497.824
Kaynak : SGK Genel Müd., SGK Denizli İl Müdürlüğü
45
Deniz balıkçılığı
Nehir ve göllerde balıkçılık
41
43
80
2
0
95
173
412
210
101
199 Diğer metal olmıyan maddelerin idtihracı ve maden arama işleri
201 Et kesilmesi hazırlanması ve muhafazası
202 Süt mamulleri sanayi
203 Meyve ve sebzelerin konser.edilip sak.
205 Gıda maddelerinin öğütülmesi temizlenmesi ve ayıklanması ( kuş
71
778
106
213
214
208 Kakao ve şekerli maddeler
209 Diğer yiyecek maddeleri
212 Şarapçılık
214 Alkolsüz içkiler
220 Tütün sanayi
203
237
93
762
69
0
1.178
93
172
418
183
73
80
215
1.386
896
397
83
2
0
549
395
141
183
229
97
764
69
8
1.135
93
171
429
180
84
79
260
1.434
851
359
78
1
0
547
377
148
900
376
90
0
0
560
362
159
104
155
442
180
84
91
124
176
196
97
776
72
1
155
209
109
811
85
2
1.154 1.291
101
165
434
171
85
85
264
1.485 1.492
827
367
79
0
0
565
368
152
155
210
129
846
91
1
1.410
110
163
423
197
104
93
93
1.486
847
377
93
3
0
498
369
152
159
193
88
778
76
1
1.223
102
146
385
168
91
85
100
1.419
778
388
74
0
0
477
312
130
2008
Mart
160
191
84
778
77
1
1.222
102
138
354
160
92
82
133
1.404
739
390
69
0
0
475
319
130
2008
Şubat
160
199
80
771
69
6
1.096
99
156
341
164
101
82
135
1.428
703
388
67
0
0
488
314
130
2008
Ocak
161
201
84
773
75
7
1.111
94
165
333
169
98
82
90
1.609
685
381
69
1
0
530
309
168
2007
Aralık
164
157
106
853
83
0
1.119
78
0
259
159
84
75
84
1.708
586
417
52
2
0
361
224
139
2006
Aralık
49
39
206
183
174
64
697
71
971
77
0
181
82
63
77
86
1.457
416
104
32
0
13
433
274
104
27
0
0
51
163
58
2002
Aralık
195
215
43
617
64
870
69
0
144
68
55
85
102
220
209
30
517
63
872
79
0
95
48
37
127
97
1.247 1.067
285
118
28
0
0
329
158
2003
2004
179
Aralık
Aralık
184
75
730
72
0
972
77
0
190
134
64
77
85
1.546
484
368
32
0
1
356
177
65
2005
Aralık
403
13
159
232 Trikotaj
233 İp halat ve sicim endüstrisi
241 Kundura sanayii
142
13
380
136
15
440
138
18
462
İSTİHDAM
137
13
433
142
20
483
147
17
445
141
15
438
140
16
414
133
17
396
138
6
418
407
4
134
478
4
117
133
6
387
149
5
361
231 Dokuma sanayi (iplik bükülmesi. Dokunması ve bunlarla ilgili işler 29.184 29.589 30.270 30.519 31.300 32.217 31.532 31.830 32.379 32.468 35.552 37.008 37.226 37.671 34.456
0
207 Şeker sanayi
206 Fırıncılık. Pastacılık ve hamur işleri sanayi
1.194
79
192 Kimya akinelar kullanılan mad.istih.
ve hayvan yemleri hariç )
142
1.306
191 Tuz işletmeleri
140 Taş kil ve kum ocakları
954
Tomrukculuk
22
581
122 Demirden gayri metal istihsali
Ormancılık
21
395
419
Hayvancılık
11
147
2008 2008
2008
2008
2008
2008
Nisan
Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs
110 Kömür madenciligi
Tarım
10
Kod Sektör
DENİZLİ’DE İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI*
Sektör
4
6
5
4
5
19
331 Pişmiş topraktan inşaat malzemeleri
13
385 Motosiklet ve bisiklet imali
0
383 Motorlu taşıtlar imali
2.261
19
382 Demiryolu nakil vasıtası ve malzemeleri imal ve tamiratı
384 Motorlu taşıtların tamiratı
980
370 Elektrik makine ve cihazları imal ve tamiratı
1.405
360 Makine imalat ve tamiratı
115
342 Demirden gayri metallerin izabesi tasfiyesi
5.317
900
341 Demir ve çeliğe mütallik esas endüstriler
350 Metalden mamul eşya sanayi
5.725
335
8
339 Metalden gayri maddelerden diğer imalat
334 Çimento imali
333 Porselen, fayans ve seramik sanayii
1.352
65
321 Petrol tasfiyehaneleri
332 Cam sanayii
80
319 Diğer kimyevi maddelerin imali
188
311 Sanayide kullanılan esas kimya maddeleri ve suni gübreler imali
25
111
300 Kauçuk sanayi
313 Boya. Vernik ve cilaların imali
136
291 Deri işleme sanayi
0
615
280 Matbacılık. Neşriyatçılık ve bunlarla ilgili sanayi
312 Sanayie mahsus nebati ve hayvani yağların istihsali
805
271 Kağıt hamurundan kağıt ve mukavvadan eşya imali
13
2.165
0
19
980
1.407
4.738
115
895
5.844
334
8
1.381
21
50
80
26
0
186
108
139
610
796
2.295
1.182
1.292
13
2.100
0
19
986
1.414
4.761
116
926
5.909
328
8
1.406
48
49
79
27
0
185
107
135
617
794
2.225
1.208
1.317
63
44
97
26
0
185
112
130
740
844
321
9
117
913
0
20
14
1
2.110 2.266
0
20
979 1.092
1.434 1.546
4.789 4.993
114
900
5.786 5.866
329
9
1.389 1.432
61
48
80
26
0
188
106
130
656
824
2.134 2.235
1.192 1.344
1.392 1.459
1
2.381
0
20
1.164
1.630
5.054
117
936
5.901
324
6
1.491
40
47
99
28
0
199
116
129
942
865
2.331
1.410
1.575
0
2.173
0
20
963
1.494
4.841
113
930
5.600
322
8
1.448
39
45
84
26
0
190
103
92
647
825
2.283
1.151
1.526
0
2.165
0
20
945
1.532
4.792
119
937
5.668
320
7
1.468
29
46
85
28
0
192
97
86
632
815
2.350
1.139
1.537
0
2.106
0
20
929
1.520
4.767
106
920
5.701
320
9
1.516
19
46
82
27
5
195
102
95
637
818
2.388
1.205
1.543
0
2.046
0
20
1.092
1.497
4.741
108
913
5.703
312
6
1.476
32
47
82
27
5
196
102
120
678
801
2.393
1.172
1.530
0
2.064
0
19
917
1.497
5.522
115
817
6.120
295
1.398
35
50
81
21
3
203
102
150
649
699
2.236
1.228
1.668
0
1.764
1
23
671
1.186
4.687
120
752
5.485
288
1.254
32
44
76
21
1
178
72
133
534
627
1.858
929
1.421
2.654
3
2005
Aralık
260 Mobilya sanayii
6
2006
Aralık
1.138
4
2007
Aralık
251 Bıçkıhaneler ve ağacın mekanik işlenmesi
4
2008
Ocak
1.287
4
2008
Şubat
244 Mensucattan hazır eşya imalatı ( giyim eşyası hariç)
4
2008
Mart
14.647 14.961 15.256 14.948 15.400 15.692 14.585 14.972 15.364 15.438 15.847 15.838
4
2008 2008
2008
2008
2008
2008
Nisan
İSTİHDAM
243 Giyecek eşyası imali
242 Kundura tamirciliği
Kod
46
6
2002
Aralık
446
959
26
51
68
7
0
139
51
149
421
580
249
127
724
145
644
3.646 3.184
267
1.218 1.201
28
43
75
9
3
145
84
160
449
612
1.513 1.287
591
1.332
2.200 1.047
8
2003
Aralık
0
1.686
1
26
632
1.203
3
16
489
686
0
0
1.660 1.497
3
23
562
915
4.443 40.328 3.099
158
812
4.962
298
1.203
34
43
76
12
1
158
76
170
517
547
1.635
715
1.520
3.062
7
2004
Aralık
47
2
182
250
3
640 Gayrimenkul işleri
711 Demiryolu nakliyatı
55
1.498
822 Sağlık hizmetleri
823 İlmi araştırma enstitüleri
4.005
82
730 Muhabere hizmetleri
821 Eğitim hizmetleri
348
720 Ardiye ve antrepoculuk
1.441
670
718 Nakliyatla ilgili hizmetler
810 Devlet hizmetleri
0
9.629
659
716 Su üzerinde yapılan nakliyat
714 Karayolları nakliyatı ve bununla ilgili işler
713 Karayolları yolcu nakliyatı
1.068
397
630 Sigortalar
712 Tramvay ve otobüs işletmeleri
664
620 Bankalar ve diğer mali müesseler
56
1.440
2.634
1.462
84
287
545
0
9.527
656
1.052
3
254
405
634
672
969
3
314
495
600
697
915
3
370
544
608
3.823
81
289
563
0
57
58
1.414 1.478
2.906 4.043
1.460 1.466
82
261
550
0
58
1.513
4.188
1.444
68
309
580
0
9.611 10.161 10.471
638
991
3
253
426
618
İSTİHDAM
57
1.415
2.283
1.488
81
268
566
0
9.591
663
1.023
3
249
420
641
3.231 3.525
549
10.412 10.324 10.407 10.532 11.791 12.910
3.082
538
612 Perakende ticaret
3.055
529
593
3.087
548
629
1.188
185
611 Toptan ticaret
523
649
1.131 1.163
180
538
648
1.075
175
1.268
2
58
522 Sıhhi hizmetler
642
1.080
178
1.200 1.272
1
58
8
594
1.126
183
1.191
1
46
8
73
521 Su işleri
513 Buharla ısıtma ve buhar enerjisi
511 Elektrikle aydınlatma ve elektrik enerjisi
1.178
1
43
7
67
62
60
1.343
4.051
1.370
56
274
583
0
9.194
637
915
3
247
393
602
9.408
3.267
550
517
1.189
197
1.139
1
55
7
47
52
60
1.358
4.065
1.321
56
273
556
0
9.020
632
914
3
249
377
594
9.338
3.233
583
455
1.203
192
1.091
1
59
7
46
51
59
1.345
4.090
1.349
55
266
551
0
9.125
621
909
3
254
378
598
9.285
3.166
581
457
1.193
175
1.130
1
59
7
42
56
60
1.386
4.010
1.337
80
274
561
0
9.021
561
910
3
256
367
589
9.193
3.121
577
452
1.306
178
1.108
1
59
8
41
51
2007
Aralık
48
1.199
3.640
1.057
68
289
498
0
8.961
315
929
3
287
402
538
9.123
3.201
539
466
1.393
220
1.137
4
61
8
18
17
2006
Aralık
6.576
509
229
202
3
951
58
7.228
514
299
219
3
912
114
1
521
205
32
632
2.520
835
53
0
503
244
78
910
3.117
960
37
7.683 24.074
2.818
871
508
881
255
1.045
1
40
6
13
687
533
808
269
824
0
35
4
8
5
2002
Aralık
35
813
1
115
157
476
647
39
83
379
1
22
600
24
511
2.047 1.472
680
36
97
494
2
5.780 4.846
36
899
3
134
184
485
5.627 4.938
2.587 2.609
768
564
813
249
1.073
0
38
5
9
4
2003
2004
4
Aralık
Aralık
2.661
608
485
1.005
222
1.040
1
54
9
12
5
2005
Aralık
18.006 18.523 18.612 18.557 19.425 20.008 17.930 17.240 17.232 19.112 19.274 14.354 11.359 11.276 40.650
1
395 Müzik aletleri imalatı
45
6
58
70
2008
Ocak
400 İnşaat
50
394 Mücevherat ve kuyumculuk
6
59
52
2008
Şubat
1.142
6
393 Saat imalatı ve tamiratı
59
52
2008
Mart
399 İmalata mütaallik diğerişler
63
392 Fotoğraf akineları.optik alet ve malzemeler imalatı
53
2008 2008
2008
2008
2008
2008
Nisan
58
Sektör
391 Mesleki. Fenni ve hassas aletlerin imali
Kod
124
856 Fotografcılar
Toplam
1.786
125
380
94
1.801
3.019
492
70
34
66
666
3.790
336
6
33
486
85
119
1.858
121
387
96
1.823
3.008
459
74
33
70
655
3.559
340
6
34
523
87
120
1.971
119
384
99
1.813
3.164
481
69
18
70
649
3.558
353
6
35
545
77
95
1.937
157
494
120
1.844
3.495
556
135
32
107
788
4.036
405
6
31
581
81
93
1.983
188
546
127
1.801
3.840
591
179
36
131
902
4.721
432
6
29
600
84
97
2008
Nisan
1.908
113
408
89
1.691
3.022
447
66
38
59
646
3.447
312
6
30
538
105
95
2008
Mart
1.866
115
416
88
1.672
2.963
429
68
35
58
639
3.486
307
5
30
535
108
96
2008
Şubat
1.836
117
390
89
1.653
2.921
439
68
22
73
642
3.499
302
5
30
535
110
96
2008
Ocak
1.718
120
386
96
1.687
2.847
436
69
33
63
671
3.518
301
5
32
572
112
98
2007
Aralık
1.403
137
384
108
1.565
2.601
430
61
31
58
725
4.948
311
4
34
565
117
5
2006
Aralık
1.200
123
304
78
1.616
2.079
363
43
20
30
471
3.568
236
7
33
555
112
16
2005
Aralık
1.107
136
304
62
1.570
1.884
362
22
18
22
435
3.545
213
7
30
525
103
14
2004
Aralık
943
103
240
47
1.416
1.431
274
29
19
21
385
3.248
184
6
43
523
66
10
2003
Aralık
821
65
202
46
1.345
1.159
271
24
11
21
364
2.985
171
6
31
501
76
8
2002
Aralık
147.885 145.506 146.379 147.455 155.806 162.044 145.953 145.424 146.217 148.109 151.926 135.755 128.627 121.094 108.382
2.047
397
855 Berber dükkanları.güzellik salonları
859 Diğer şahsi hizmetler
93
854 Çamaşırhaneler.kola.temizleme ve ütü işleri
551
843 Başka yerde tasnif edilmeyen diğer eğlence hizmezleri
1.803
73
842 Tiyatro ve ilgili hizmetler
853 Oteller.pansiyonlar.hanlar ve talebe yurtları
34
841 Sinemacılık
2.953
67
839 Başka yerde tasnif edilmeyen hizmetler
852 Lokanta.gazino ve kahvehaneler
671
833 Teknik hizmetler
6
829 Başka yerde tasnif edilmeyen diğer cemaat işleri
4.308
33
827 Kütüphaneler.müzeler hayvanat ve nebadat bahçeleri
832 Ticari hizmetler
493
826 Mesleki teşekküller
334
88
825 Sosyal hizmetler
831 Hukuki hizmetler
124
2008
2008
2008
2008
2008
Mayıs
Eylül Ağustos Temmuz Haziran
824 Dini hizmetler
Kod Sektör
İSTİHDAM
* 2008 Eylül ayından itibaren SGK, kodlama sistemini değiştirerek NACE kodlama sistemi ile sektörel sınıflandırmayı uygulamaya koymuştur. Bu nedenle sektörel istihdamın aylık gelişimleri, Eylül 2008 öncesi ve sonrası
olarak iki farklı bölümde takip edilmektedir.
48
DENİZLİ’DE İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI (NACE KODLARI İLE)
SEKTÖRLER (NACE KODLU)
A - TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK
Aralık 08
Kasım 08
Ekim 08
01
Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri
536
547
545
02
Ormancılık ve tomrukçuluk
677
619
626
03
Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği
76
80
82
456
419
430
0
0
642
776
875
1.482
1.550
1.618
21
17
0
B - MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI
05
Kömür ve Linyit Çıkartılması
06
Ham Petrol ve Doğalgaz çıkarımı
07
Metal Cevheri Madenciliği
08
Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı
09
Madenciliği destekleyici hizmet faaliyetleri
10
Gıda ürünlerinin imalatı
2.883
3.011
3.028
11
İçeceklerin imalatı
277
328
339
12
Tütün ürünleri imalatı
225
225
224
13
Tekstil ürünlerinin imalatı
28.664
29.464
30.033
14
Giyim eşyalarının imalatı
14.120
14.584
14.835
15
Deri ve ilgili ürünlerin imalatı
265
270
280
16
Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman
1.156
1.152
1.129
ve benzeri malzemelerden örülerek eşyaların imalatı
17
Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı
791
802
795
18
Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması
534
576
595
19
Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
63
45
47
20
Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı
270
273
267
21
Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı
0
0
0
22
Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı
999
1.026
1.059
23
Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
7.210
7.434
7.614
24
Ana metal sanayii
1.075
1.094
1.146
25
Makine ve teçhizat hariç, fabrikasyon metal ürünleri imalatı
5.647
5.667
5.793
26
Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı
772
779
789
27
Elektrikli teçhizat imalatı
413
425
415
28
Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı
275
281
282
29
Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı
60
69
61
30
Diğer ulaşım araçlarının imalatı
27
28
30
31
Mobilya imalatı
1.369
1.276
1.305
32
Diğer imalatlar
234
233
236
33
Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı
2.043
2.078
2.114
1.357
1.355
1.320
508
492
537
0
0
0
513
444
478
9
8
7
İSTİHDAM
C - İMALAT
D - ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE İKLİMLENDİRME ÜRETİMİ VE DAĞITIMI
35
Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı
E - SU TEMİNİ; KANALİZASYON, ATIK YÖNETİMİ VE İYİLEŞTİRME FAALİYETLERİ
36
Suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması
37
Kanalizasyon
38
Atığın toplanması, ıslahı ve bertarafı faaliyetleri; maddelerin geri kazanımı
39
İyileştirme faaliyetleri ve diğer atık yönetimi hizmetleri
49
Aralık 08
Kasım 08
Ekim 08
11.332
12.191
12.070
F - İNŞAAT
41
Bina inşaatı
42
Bina dışı yapıların inşaatı
2.486
2.464
2.432
43
Özel inşaat faaliyetleri
2.553
2.642
2.602
500
509
505
G - TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI
45
Toptan ve perakende ticaret ve motorlu kara taşıtlarının
ve motosikletlerin onarımı
46
Toptan ticaret, motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç
3.021
3.031
3.027
47
Perakende ticaret ( Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç)
9.326
9.815
9.900
9.676
9.756
9.665
H - ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA
49
Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı
50
Su yolu taşımacılığı
0
0
0
51
Havayolu taşımacılığı
1
1
1
52
Taşımacılık için depolama ve destekleyici faaliyetler
941
914
1.064
53
Posta ve kurye faaliyetleri
68
61
63
I - KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ
55
Konaklama
617
614
606
56
Yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetleri
782
970
879
İSTİHDAM
J - BİLGİ VE İLETİŞİM
58
Yayımcılık faaliyetleri
10
12
11
59
Sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve
35
34
35
müzik yayımlama faaliyetleri
60
Programcılık ve yayıncılık faaliyetleri
48
48
40
61
Telekomünikasyon
16
17
13
62
Bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler
0
0
0
63
Bilgi hizmet faaliyetleri
0
1
1
K - FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ
64
Sigorta ve emeklilik fonları hariç finansal hizmet faaliyetleri
650
651
656
65
Zorunlu sosyal güvenlik hariç, sigorta, reasürans ve emeklilik fonları
367
380
375
66
Finansal hizmetler ile sigorta faaliyetleri için yardımcı faaliyetler
31
28
23
21
19
14
518
508
476
4.070
4.129
4.143
688
700
696
1
0
0
70
68
91
111
113
115
1.202
1.212
1.246
1.508
1.570
1.610
0
0
0
546
556
537
L - GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ
68
Gayrimenkul faaliyetleri
M - MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER
69
Hukuki ve muhasebe faaliyetleri
70
İdare merkezi faaliyetleri; idari danışmanlık faaliyetleri
71
Mimarlık ve mühendislik faaliyetleri; teknik muayene ve analiz
72
Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri
73
Reklamcılık ve pazar araştırması
74
Diğer mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler
75
Veterinerlik hizmetleri
N - İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ
77
Kiralama ve leasing faaliyetleri
78
İstihdam faaliyetleri
79
Seyahat acentesi, tur operatörü ve diğer rezervasyon
hizmetleri ile ilgili faaliyetler
50
Aralık 08
Kasım 08
Ekim 08
80
Güvenlik ve soruşturma faaliyetleri
1.306
1.327
1.295
81
Binalar ve çevre düzenlemesi faaliyetleri
1.207
1.273
1.279
82
Büro yönetimi, büro desteği ve iş destek faaliyetleri
19
19
12
103
120
129
4.509
4.562
3.907
O - KAMU YÖNETİMİ VE SAVUNMA; ZORUNLU SOSYAL GÜVENLİK
84
Kamu yönetimi ve savunma;zorunlu sosyal güvenlik
P - EĞİTİM
85
Eğitim
Q - İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ
86
İnsan sağlığı hizmetleri
394
384
325
87
Yatılı bakım faaliyetleri
58
56
87
88
Barınacak yer sağlanmaksızın verilen sosyal hizmetler
43
41
23
23
20
27
2
3
3
1.958
2.032
2.155
33
21
9
695
679
686
R - KÜLTÜR, SANAT EĞLENCE, DİNLENCE VE SPOR
90
Yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetleri
91
Kütüphaneler, arşivler, müzeler ve diğer kültürel faaliyetler
92
Kumar ve müşterek bahis faaliyetleri
93
Spor faaliyetleri, eğlence ve dinlence faaliyetleri
94
Üye olunan kuruluşların faaliyetleri
95
Bilgisayarların ve kişisel ve ev eşyalarının onarımı
1.056
1.242
1.259
96
Diğer hizmet faaliyetleri
2.244
2.586
2.379
T - HANE HALKLARININ İŞVERENLER OLARAK FAALİYETLERİ; HANE HALKLARI TARAFINDAN
KENDİ KULLANIMLARINA YÖNELİK OLARAK AYRIM YAPILMAMIŞ MAL VE ÜRETİM FAALİYETLERİ
97
Ev içi çalışan personelin işverenleri olarak hane halklarının faaliyetleri
0
0
0
98
Hane halkları tarafından kendi kullanımlarına yönelik olarak üretilen
60
65
66
6
6
6
140.560
144.877
145.477
İSTİHDAM
S - DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ
ayrım yapılmamış mal ve hizmetler
U -ULUSLAR ARASI ÖRGÜTLER VE TEMSİLCİLİKLERİNİN FAALİYETLERİ
99
Uluslar arası örgütler ve temsilciliklerinin faaliyetleri
TOPLAM :
51
DENİZLİ’DE SSK’LI İSTİHDAMIN SEKTÖRLERE GÖRE
DAĞILIMI (Aralık 2008)
İşçi Sayısı
Pay
Tarım
1.289
%0,92
Sanayi
73.330
%52,17
İmalat Sanayi
69.372
%49,35
Diğer
3.958
%2,82
İnşaat
16.371
%11,65
Hizmet
49.570
%35,27
Toplam
140.560
%100
İSTİHDAM
İstihdamdaki daralma
İŞKUR’a başvuruları 2’ye katladı
Küresel ekonomik krizin etkilerinin istihdam üzerinde iyice hissedilmeye başlamasıyla, İŞKUR’a aylık başvurular
ciddi oranda artarak 2008 Ocak-Aralık döneminde ikiye katlandı. Diğer bir olumsuz gelişme de istihdam yaratma kapasitesini iyice daralması sonucunda 2008 Aralık’ta işe yerleştirme oranının %1,37’ye kadar düşmüş olması.
DENİZLİ-TÜRKİYE İŞKUR’A BAŞVURULAR
2008
DENİZLİ Başvurular
İşe Yerleştirmeler
Ocak
Şubat
1.510
1.915
209
75
İşe Yerleş. / Başvurular %13,84
TÜRKİYE Başvurular
Kaynak : İŞKUR
Nisan
1.602 1.276 1.607 1.157
72
64
152
150
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
1.275
1.233
846
1.809
2.503
2.927
177
123
78
74
72
40
%9,98 %9,22
%4,09
%3,92 %4,49 %5,02 %9,46 %12,96 %13,88
%2,88 %1,37
80.580 132.373 87.668 76.562 84.891 82.314 87.517 77.481 43.532 101.938 148.810 180.990
12.720
İşe Yerleş. / Başvurular %15,79
52
Mart
4.794
6.946 3.359 7.443 8.411 11.733
9.720
8.094 12.627
%3,62 %7,92 %4,39 %8,77 %10,22 %13,41 %12,55 %18,59 %12,39
9.600
7.439
%6,45 %4,11
DENİZLİ-TÜRKİYE İŞKUR’A BAŞVURULAR
İller
Geçen Yıldan Devreden Başvuru
Erkek
Kadın
Toplam
Yıl İçinde Yapılan Başvuru
Toplam Başvuru
Erkek
Erkek
Kadın
Toplam
Kadın
Genel
Toplam Toplama
2007
Denizli
11.928
4.147
16.075
7.509
4.218
Oranı
11.727
19.437
8.365
27.802
%1,55
Diğer İller
834.405 290.152 1.124.557 480.092
165.150 645.242 1.314.497 455.302 1.769.799 %98,45
TÜRKİYE
846.333 294.299 1.140.632 487.601
169.368 656.969 1.333.934 463.667 1.797.601
%100
2006
Denizli
7.123
3.603
10.726
6.336
3.305
9.641
13.459
6.908
20.367
%1,35
Diğer İller
698.417 233.918 932.335 410.162
144.585 554.747 1.108.579 378.503 1.487.082 %98,65
TÜRKİYE
705.540 237.521 943.061 416.498
147.890 564.388 1.122.038 385.411 1.507.449
%100
2005
Denizli
5.998
2.538
8.536
4.428
2.310
6.738
10.426
4.848
15.274
%1,09
Diğer İller
664.761 211.727 876.488 375.844
134.121 509.965 1.040.605 345.848 1.386.453 %98,91
TÜRKİYE
670.759 214.265 885.024 380.272
136.431 516.703 1.051.031 350.696 1.401.727
%100
2004
4.216
1.292
5.508
4.825
2.025
6.850
9.041
3.317
12.358
%0,97
Diğer İller
497.383 120.903 618.286 481.635
157.697 639.332
979.018 278.600 1.257.618 %99,03
TÜRKİYE
501.599 122.195 623.794 486.460
159.722 646.182
988.059 281.917 1.269.976
Kaynak : İŞKUR
%100
İSTİHDAM
Denizli
DENİZLİ iŞKUR - BAŞVURULAR VE İŞE YERLEŞTİRMELER (2008)
53
DENİZLİ
DENİZLİ - TÜRKİYE İŞKUR’CA ALINAN AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRMELER
2008
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Açık İşler
332
235
233
197
295
164
267
209
75
72
64
152
150
177
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
174
239
175
190
112
123
78
74
72
40
Açık İşler
13.391 12.720 14.400 17.251 17.447 16.819 16.181 13.351 18.523 15.938 13.571 10.369
12.720
4.794
6.946
3.359
7.443
9.720
8.094 12.627
9.600
7.439
DENİZLİ - TÜRKİYE İŞKUR’CA ALINAN AÇIK İŞLER VE İŞE YERLEŞTİRMELER
YIL İÇİNDE ALINAN AÇIK İŞ
İller
Denizli
Kamu
Özel
Toplam
532
3.719
4.251
KARŞILANAN AÇIK İŞ (İŞE YERLEŞTİRME)
KAMU
ÖZEL
Erkek Kadın
467
70
TÜRKİYE
Geçen
Diğer İller
TÜRKİYE
2.021
526
2.148
2.674
404
96
TÜRKİYE
2.524
525
646
1.171
472
54
TÜRKİYE
800
1.824
870
2.694
43
2007’ye
897
Aktarılan
212
1.301
308
1.609
451
2.635
2006’ya
539
Aktarılan
133
1.011
187
1.198
216
2.281
2005’e
2004
Yıldan Devreden
Diğer İller
1.357
Kadın Toplam Açık İşler
92.263 34.130 78.526 112.656 28.002 4.225 39.929 8.331 67.931 12.556 80.487 18.320 106.112
94.787 34.655 79.172 113.827 28.474 4.279 40.468 8.464 68.942 12.743 81.685 18.536 108.393
Geçen
Denizli
Erkek
2005
2005
Yıldan Devreden
Diğer İller
Kadın
106.416 32.221 116.899 149.120 19.012 4.667 49.145 11.449 68.157 16.116 84.273 17.642 153.621
108.437 32.747 119.047 151.794 19.416 4.763 50.042 11.661 69.458 16.424 85.882 18.093 156.256
Geçen
Denizli
Erkek
2007
2006
Yıldan Devreden
Denizli
TOPLAM BAŞVURU
İptal
Edilen
16.404 166.267 182.671 12.854 3.876 73.297 18.654 86.151 22.530 108.681 13.326
16.936 169.986 186.922 13.321 3.946 74.654 19.454 87.975 23.400 111.375 13.369
Diğer İller
54
8.411 11.733
İşe Yerleş./Açık İş %94,99 %37,69 %48,24 %19,47 %42,66 %50,01 %72,51 %72,80 %43,70 %79,23 %70,74 %71,74
İSTİHDAM
TÜRKİYE
İşe Yerleş./Açık İş %62,95 %31,91 %30,90 %32,49 %51,53 %91,46 %66,29 %70,69 %32,64 %42,29 %37,89 %35,71
Aktarılan
495
2.240
70.677 47.992 60.001 107.993 36.106 5.899 26.941 6.028 63.047 11.927 74.974 13.343
73.010 48.904 60.774 109.678 36.754 5.999 27.358 6.146 64.112 12.145 76.257 13.838
90.353
2.333
912
773
1.685
648
100
417
118
1.065
218
1.283
92.593
İSTİHDAM
DENİZLİ iŞKUR - AÇIK İŞ VE İŞE YERLEŞTİRMELER (2008)
55
İşsizlik ödeneğine başvurular hızla artıyor…
İşsizlik ödeneği, 2008 yılında işini kaybedenlerin son çaresi olarak öne çıktı. Ayrıca işsizliğin yıl içinde nasıl belirginleştiğinin de bir göstergesi oldu. Ocak 2008’de İŞKUR’a 534 kişi işsizlik ödeneği için başvururken bu sayı aralığa gelindiğinde dört katına çıkarak 2.002 kişiye ulaştı. Bu dönemde ödemesi devam eden kişi sayısı da benzer biçimde 323’ten 1.072’ye yükseldi. Türkiye genelinde ise tablo artış oranı bakımından Denizli’ye göre daha iyimser gözükse de, 2008 yılı Ocak-Aralık döneminde işsizlik ödeneğine başvuran sayısı 25.661’den 60.040’a yükselerek, iki katı
aşmış durumda.
DENİZLİ - TÜRKİYE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALMAYA HAK KAZANANLAR (2008)
DENİZLİ
İşsizlik
TÜRKİYE
İSTİHDAM
Ödeneğine İşsizlik Ödeneği İşsizlik Ödeneği
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HAKEDEN
Ödemesi
Ödeneğine
İşsizlik
İşsizlik
Ödemesi
Başvuru
Kesilen
Biten
Devam Eden
Başvuru
Ödeneği Kesilen
Ödeneği Biten
Devam Eden
Aralık
2.002
110
13
1.072
60.040
5.670
267
44.093
Kasım
911
29
6
799
41.776
1.039
139
33.156
Ekim
438
24
4
315
28.307
1.110
174
21.866
Eylül
412
30
9
231
25.375
1.508
149
19.802
Ağustos
441
39
1
349
29.107
1.699
168
23.093
Temmuz
550
61
7
391
27.437
1.507
207
20.389
Haziran
616
57
5
471
23.158
1.705
123
17.505
Mayıs
711
77
2
430
23.623
1.695
130
17.496
Nisan
738
74
6
533
23.659
1.609
155
17.604
Mart
701
61
4
513
27.209
1.913
153
19.933
Şubat
660
73
5
505
27.014
1.768
164
20.509
Ocak
534
49
3
323
25.661
1.767
262
17.930
Kaynak : İŞKUR
56
İşsizlik
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HAKEDEN
DENİZLİ - TÜRKİYE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALMAYA HAK KAZANANLAR (2004-2007)
İller
Başvuru
Ödemeye Hak
Ödemesi
Yıl Sonu İtibariyle
2002’den İtibaren
Kazananlar
Devam Eden
Ödeme Yapılanlar
Ödeme Yapılanlar
2007
Denizli
5.287
4.293
1.075
4.291
16.154
Diğer İller
240.826
217.508
59.514
216.763
945.774
TÜRKİYE
246.113
221.801
60.589
221.054
961.928
5.240
4.230
2006
3.499
6.438
11.863
Diğer İller
215.030
194.652
169.869
307.635
729.011
TÜRKİYE
220.270
198.882
173.368
314.073
740.874
Denizli
2005
Denizli
3.460
2.424
3.527
3.728
6.872
Diğer İller
194.863
142.011
240.004
252.441
528.217
TÜRKİYE
198.323
144.435
243.531
256.169
535.089
2004
Denizli
2.455
1.620
2.481
2.551
4.000
Diğer İller
166.954
125.908
206.234
212.912
354.184
TÜRKİYE
169.409
127.528
208.715
215.463
358.184
İSTİHDAM
Kaynak : İŞKUR
57
58
BANKACILIK & KREDİ
Bankalarca Denizli’de kullandırılan kredilerin tutarı, her
geçen yıl biraz daha artıyor. Bu artışta bireysel krediler
ve metal sanayi başrolü oynarken, tekstil ve konfeksiyon
sektöründeki daralma kredilerde de kendini gösteriyor.
2008’de tekstil sektörüne 2007’ye göre daha az miktarda
kredi kullandırıldı. Sektörün toplam krediler içindeki
payı 2005-2008 döneminde %40,1’den %19,8’e kadar
geriledi.
BANKACILIK & KREDİ
Bireysel krediler tırmanıyor.
59
Kredi kartları ve tüketici kredileri en başta...
Bireysel krediler ve kredi kartları kullanımı ise 2005-2008 döneminde payını %17,1’den %22,8’e yükseltti.
Bu dönemde bireysel krediler içinde konut kredisinin oranı neredeyse sabit kalırken, yükselişte diğer kalemi içinde yer
alan tüketici kredileri ve kredi kartları öne çıkıyor. Diğer çarpıcı bir nokta da, bu dönemde otomobil kredilerinin hem
miktar hem de oransal olarak sürekli azalması.
BANKALARCA DENİZLİ İLİNDE KULLANDIRILAN KREDİLERİN SEKTÖREL DAĞILIMLARI (Brüt - bin TL)
2008
2007
Pay
Pay
Bireysel krediler ve kredi kartları
Pay
Pay
748.135 %23,0
482.438
%18,5
290.251
%17,1
327.717
%8,3
272.068
%8,4
195.659
%7,5
103.476
%6,1
58.837
%1,5
68.590
%2,1
68.270
%2,6
84.799
%5,0
Bireysel-Diğer
381.115
%9,6
309.836
%9,5
155.695
%6,0
69.665
%4,1
Kredi Kartı
137.409
%3,5
97.641
%3,0
62.814
%2,4
32.311
%1,9
786.366 %19,8
842.548 %25,9
846.945
%32,4
680.181
%40,1
452.354 %11,4
406.176 %12,5
392.733
%15,0
169.281
%10,0
409.275 %10,3
245.675
%7,6
188.420
%7,2
101.482
%6,0
700.243
%26,8
456.559
%26,9
2.610.779
%100
1.697.755
%100
Bireysel-Otomobil
Tekstil ve tekstil ürünleri san.
Toptan, perakende tic. ,komisyonculuk,
BANKACILIK & KREDİ
2005
904.577 %22,8
Bireysel-Konut
60
2006
motorlu araç servis hizm.
Metal ana san ve işlenmiş mad. ürt.
Diğer
1.413.593 %35,6
1.007.101 %31,0
TOPLAM
3.966.165
3.249.634
Kaynak : İŞKUR
%100
%100
BANKACILIK & KREDİ
DENİZLİ - SEKTÖREL KREDİLER (Brüt - bin TL)
61
DENIZLI’DE BANKALARCA FINANSMAN KONULARINA GÖRE FIRMA BAZINDA(*) BILDIRIM YAPILAN
NAKDI KREDILER VE TASFIYE OLUNACAK KREDILER (OCAK-ARALIK 2008 - BIN TL)
Sektörler
1
2
3
BANKACILIK & KREDİ
4
62
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
BİREYSEL KREDİLER VE KREDİ KARTLARI
Ferdi Kredi (Konut)
Ferdi Kredi (Otomobil)
Ferdi Kredi (Diğer)
Kredi Kartı
TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ SAN.
Tekstil Sanayii
Konfeksiyon Sanayii
Deri Giyim ve Kürk İşleme San.
TOPTAN, PERAKENDE TİC., KOM. MOT. ARAÇ SERVİS HİZM.
Toptan Ticaret ve Komisyonculuk
Perakende Ticaret ve Kişisel Eşyalar ile El Eşyalarının Onarımı
Motorlu Araç. Yed.Parç. ve Aksesuarlar Satışı İle Bakım ve Tamiri
METAL ANA SAN VE İŞLENMİŞ MAD. ÜRT.
Metal Ana Sanayii
İşlenmiş Metal Ürünleri Sanayii (Makina Techizat Hariç)
ELEKTRİK GAZ VE SU KAYNAKLARI
TARIM, AVCILIK, ORMANCILIK
ELEKTRİKLİ VE OPTİK ALETLER SAN.
GIDA, MEŞRUBAT VE TÜTÜN SAN.
TAŞIMACILIK, DEPOLAMA VE HABERLEŞME
DİĞER METAL DIŞI MADENLER SAN.
DİĞER TOPLUMSAL SOSYAL VE KİŞİSEL HİZMETLER
İNŞAAT
BAŞKA YERLERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALAT SANAYİİ
KAĞIT HAM. VE KAĞIT ÜRNL. BASIM SAN.
ENERJİ ÜRETMEYEN MADENLERİN ÇIKARILMASI
KAUÇUK VE PLASTİK ÜR. SAN.
MAKİNA VE TEÇHİZAT SAN.
OTEL VE RESTORANLAR (TURİZM)
KİMYA VE KİMYA ÜRÜNLERİ İLE SENT. LİF SAN.
ULAŞIM ARAÇLARI SAN.
SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER
NÜKLEER YAKIT RAF. VE PETR. ÜR. KÖMÜR ÜR.
ENERJİ ÜRETEN MADENLERİN ÇIKARILMASI
EMLAK KOMİSYON, KİRALAMA VE İŞLETMECİLİK FAALİYETLERİ
AĞAÇ VE AĞAÇ ÜRÜNLERİ SAN.
DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SANAYİ
FİNANSAL ARACILIK
SAVUNMA VE KAMU YÖNETİMİ,ZORUNLU SOSYAL GÜV. KUR.
BALIKÇILIK
EĞİTİM
İŞÇİ ÇALIŞTIRAN ÖZEL KİŞİLER
TOPLAM
Brüt Krediler (**)
Nakit Krediler (***)
Pay
Pay
904.577
327.717
58.337
381.115
137.409
786.366
675.736
109.338
1.292
452.354
233.717
139.448
79.190
409.275
263.046
146.229
298.239
211.537
120.803
106.085
7.099
83.655
66.710
66.787
51.979
3.125
35.356
29.941
2.737
26.394
25.815
130
19.450
12.508
12.486
10.769
8.918
5.363
3.681
5.236
5.131
4.258
236
22,8
8,3
1,5
9,6
3,5
19,8
17,0
2,8
0,0
11,4
5,9
3,5
2,0
10,4
6,6
3,7
7,5
5,3
3,0
2,7
2,4
2,1
1,9
1,7
1,3
1,1
0,9
0,8
0,7
0,7
0,7
0,6
0,5
0,3
0,3
0,3
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
100
863.243
321.549
55.781
368.538
117.376
569.824
497.498
71.034
1.292
435.472
223.926
133.108
78.439
408.873
262.949
145.923
298.202
202.319
120.699
88.460
91.401
81.941
72.423
64.344
49.074
42.534
35.078
17.884
28.672
25.305
22.930
23.227
15.933
12.080
11.721
10.151
8.813
5.083
4.848
5.167
5.106
3.956
213
3.624.974
23,8
9,0
1,5
10,2
3,2
15,7
13,7
2,0
0,0
12,0
6,2
3,7
2,2
11,3
7,4
4,0
8,2
5,6
3,3
2,4
2,5
2,3
2,1
1,8
1,4
1,2
1,0
0,5
0,8
0,7
0,6
0,6
0,4
0,3
0,3
0,3
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
100
Tasfiye Olun.
Krediler( ***)
Pay
41.334
6.168
2.556
12.577
20.032
216.542
178.238
38.304
0
16.882
9.791
6.340
751
402
97
305
37
9.218
104
17.626
2.882
1.714
3.918
2.443
2.905
822
278
12.057
866
1.089
2.885
658
3.517
428
765
618
106
279
395
69
25
302
23
341.191
12,2
1,8
0,7
3,7
6,0
63,6
52,3
11,2
0,0
4,9
2,9
1,9
0,2
0,1
0,0
0,1
0,0
2,7
0,0
5,2
0,8
0,5
1,1
0,7
0,9
0,2
0,1
3,5
0,3
0,3
0,8
0,2
1,0
0,1
0,2
0,2
0,0
0,1
0,1
0,0
0,0
0,1
0,0
100
(*) Firma bazı krediler; kredi limit veya riskleri toplamı 01.01.2002 tarihinden itibaren 10 bin YTL’nin (dahil), bireysel kredilerde ise, 5 bin YTL’nin üzerinde olan vergi kimlik numarası bulunan gerçek ve tüzel kişilere, bankalarca kullandırılan kredi ve fon toplamından (firmaların bankalar aracılığıyla yurtdışından sağladıkları krediler dahil) oluşmaktadır.
(**) Brüt Krediler, Nakdi Krediler ve Tasfiye Olunacak Krediler toplamından oluşmaktadır.
(***) Nakdi Krediler ve Tasfiye Olunacak Krediler, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 44’üncü maddesi çerçevesinde bankalarca yapılan bildirimlerden derlenmiş olup, geçici rakamlardır. Nakit Krediler’e, Faiz Reeskontu ve Faiz Tahakkuku dahil edilmiştir.
Not :(1)Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (Tahsilat Dairesi Başkanlığı)’na devredilen krediler toplama dahil edilmemiştir.
(2) Ekim 2007 döneminden itibaren Tasfiye Olunacak Alacakların tamamı firma bazında bildirim konusu yapılmaktadır.
(3):Tasfiye olunacak krediler, ödeme problemleri ile takip altında olan kredilerdir.
Kaynak : TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Gen. Müd.
Türkiye Genelinde Bankalarca Finansman Konularına Göre Firma Bazında(*)
Bildirim Yapılan Nakdi Krediler ve Tasfiye Olunacak Krediler (Ocak-Aralık 2008 - bin TL)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
BİREYSEL KREDİLER VE KREDİ KARTLARI
Ferdi Kredi (Konut)
Ferdi Kredi (Otomobil)
Ferdi Kredi (Diğer)
Kredi Kartı
TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ SAN.
Tekstil Sanayii
Konfeksiyon Sanayii
Deri Giyim ve Kürk İşleme San.
TOPTAN, PERAKENDE TİC., KOM. MOT. ARAÇ SERVİS HİZM.
Toptan Ticaret ve Komisyonculuk
Perakende Ticaret ve Kişisel Eşyalar ile El Eşyalarının Onarımı
Motorlu Araç. Yed.Parç. ve Aksesuarlar Satışı İle Bakım ve Tamiri
METAL ANA SAN VE İŞLENMİŞ MAD. ÜRT.
Metal Ana Sanayii
İşlenmiş Metal Ürünleri Sanayii (Makina Techizat Hariç)
ELEKTRİK GAZ VE SU KAYNAKLARI
TARIM, AVCILIK, ORMANCILIK
ELEKTRİKLİ VE OPTİK ALETLER SAN.
GIDA, MEŞRUBAT VE TÜTÜN SAN.
TAŞIMACILIK, DEPOLAMA VE HABERLEŞME
DİĞER METAL DIŞI MADENLER SAN.
DİĞER TOPLUMSAL SOSYAL VE KİŞİSEL HİZMETLER
İNŞAAT
BAŞKA YERLERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALAT SANAYİİ
KAĞIT HAM. VE KAĞIT ÜRNL. BASIM SAN.
ENERJİ ÜRETMEYEN MADENLERİN ÇIKARILMASI
KAUÇUK VE PLASTİK ÜR. SAN.
MAKİNA VE TEÇHİZAT SAN.
OTEL VE RESTORANLAR (TURİZM)
KİMYA VE KİMYA ÜRÜNLERİ İLE SENT. LİF SAN.
ULAŞIM ARAÇLARI SAN.
SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER
NÜKLEER YAKIT RAF. VE PETR. ÜR. KÖMÜR ÜR.
ENERJİ ÜRETEN MADENLERİN ÇIKARILMASI
EMLAK KOMİSYON, KİRALAMA VE İŞLETMECİLİK FAALİYETLERİ
AĞAÇ VE AĞAÇ ÜRÜNLERİ SAN.
DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SANAYİ
FİNANSAL ARACILIK
SAVUNMA VE KAMU YÖNETİMİ,ZORUNLU SOSYAL GÜV. KUR.
BALIKÇILIK
EĞİTİM
İŞÇİ ÇALIŞTIRAN ÖZEL KİŞİLER
TOPLAM
Nakit Krediler (***)
Pay
Pay
92.914.131 23,2 88.971.526
36.295.886 9,1 35.831.688
5.516.637
5.837.637 1,5
35.106.349 8,8 33.993.705
15.674.260 3,9 13.629.497
52.900.548 13,2 50.760.287
28.745.398 7,2 27.525.945
15.285.840 3,8 14.603.762
8.630.580
8.869.310 2,2
27.114.800 6,8 26.422.463
23.196.094 5,8 22.799.523
4.265.371
4.301.517 1,1
13.464.408 3,4 13.181.307
5.352.845
5.430.169 1,4
19.024.980 4,8 18.986.841
12.886.284 3,2 12.866.424
6.120.417
6.138.696 1,5
17.202.195 4,3 16.998.246
12.749.914 3,2 12.651.364
4.346.882
4.452.281 1,1
16.165.285 4,0 14.540.322
15.431.218 3,9 14.753.325
14.987.297 3,7 14.356.832
3.338.624
3.424.338 0,9
9.830.332
10.038.253 2,5
10.495.906 2,6 10.304.264
3.040.550
3.051.182 0,8
9.589.975
9.851.001 2,5
8.483.162
8.661.713 2,2
7.103.123
7.252.186 1,8
6.555.769
6.607.541 1,7
6.191.114
6.431.116 1,6
4.292.753
4.303.322 1,1
3.822.824
3.958.380 1,0
1.756.288
1.819.475 0,5
2.066.536
2.138.905 0,5
3.699.179
3.921.582 1,0
3.728.246
3.775.514 0,9
3.353.944
3.384.387 0,8
881.533
933.570 0,2
813.660
830.087 0,2
349.435
365.283 0,1
211.613
223.569 0,1
400.450.134 100 387.609.974
Tasfiye Olun.
Krediler( ***)
23,0 3.942.605
9,2
464.198
1,4
321.000
8,8 1.112.644
3,5 2.044.763
13,1 2.140.262
7,1 1.219.453
3,8
682.079
2,2
238.730
6,8
692.337
5,9
396.571
1,1
36.146
3,4
283.100
1,4
77.324
4,9
38.139
3,3
19.860
1,6
18.279
4,4
203.949
3,3
98.550
1,1
105.399
3,8 1.624.963
3,8
677.894
3,7
630.465
0,9
85.714
2,5
207.921
2,7
191.642
0,8
10.633
2,5
261.026
2,2
178.551
1,8
149.063
1,7
51.772
1,6
240.002
1,1
10.569
1,0
135.556
0,5
63.187
0,5
72.369
1,0
222.403
1,0
47.269
0,9
30.443
0,2
52.037
0,2
16.427
0,1
15.847
0,1
11.956
100 12.840.160
Pay
30,7
3,6
2,5
8,7
15,9
16,7
9,5
5,3
1,9
5,4
3,1
0,3
2,2
0,6
0,3
0,2
0,1
1,6
0,8
0,8
12,7
5,3
4,9
0,7
1,6
1,5
0,1
2,0
1,4
1,2
0,4
1,9
0,1
1,1
0,5
0,6
1,7
0,4
0,2
0,4
0,1
0,1
0,1
100
(*) Firma bazı krediler; kredi limit veya riskleri toplamı 01.01.2002 tarihinden itibaren 10 bin YTL’nin (dahil), bireysel kredilerde ise, 5 bin YTL’nin üzerinde olan vergi kimlik numarası bulunan gerçek ve tüzel kişilere, bankalarca kullandırılan kredi ve fon toplamından (firmaların bankalar aracılığıyla yurtdışından sağladıkları krediler dahil) oluşmaktadır.
(**) Brüt Krediler, Nakdi Krediler ve Tasfiye Olunacak Krediler toplamından oluşmaktadır.
(***) Nakdi Krediler ve Tasfiye Olunacak Krediler, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 44’üncü maddesi çerçevesinde bankalarca yapılan bildirimlerden derlenmiş olup, geçici rakamlardır. Nakit Krediler’e, Faiz Reeskontu ve Faiz Tahakkuku dahil edilmiştir.
Not :(1)Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (Tahsilat Dairesi Başkanlığı)’na devredilen krediler toplama dahil edilmemiştir.
(2) Ekim 2007 döneminden itibaren Tasfiye Olunacak Alacakların tamamı firma bazında bildirim konusu yapılmaktadır.
(3):Tasfiye olunacak krediler, ödeme problemleri ile takip altında olan kredilerdir.
Kaynak : TCMB Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Gen. Müd.
BANKACILIK & KREDİ
Sektörler
Brüt Krediler (**)
63
YATIRIM
Denizli’de yatırımlar
64
Denizli’de 2002-2004 arasındaki periyotta özellikle
tekstil ve konfeksiyon sektörünün itici gücü ile hız kazanan yatırımlar, 2005 yılı ile birlikte gerilemeye başladı. Özellikle 5084 Sayılı Yasa ile komşu illere tanınan
teşvikler bunun önemli nedenlerinden biri. Teşvik belgeli yatırımın en fazla olduğu 2003 yılında 141 belge
kapsamında toplam 354 milyon TL’lik yatırım öngörülürken, 2008 yılında 47 belge kapsamında sadece 131
milyon TL’lik yatırım öngörüldü. Bu dönemde belge sayısı üçte bire düşerken, öngörülen istihdam yaklaşık altıda bire indi.
YATIRIM
iyice yavaşladı…
65
DENİZLİ’DE TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLAR
Belge Sayısı
Toplam Yatırım
(TL)
Döviz Kullanımı
(bin $)
İstihdam
(Kişi )
2001
59
95.171.637
59.263
2.807
2002
102
440.481.621
131.125
4.468
%72,88
%362,83
%121,26
%59,17
141
353.913.808
143.704
6.130
%38,24
-%19,65
%9,59
%37,20
116
233.283.700
107.755
3.393
-%17,73
-%34,08
-%25,02
-%44,65
85
226.074.515
82.960
1.939
-%26,72
-%3,09
-%23,01
-%42,85
79
306.651.842
92.472
1.745
-%7,06
%35,64
%11,47
-%10,01
74
337.891.678
111.381
2.152
-%6,33
%10,19
%20,45
%23,32
47
131.257.971
25.792
932
-%36,49
-%61,15
-%76,84
-%56,69
Değişim (2001-2002)
2003
Değişim (2002-2003)
2004
Değişim (2003-2004)
2005
Değişim (2004-2005)
2006*
Değişim (2005-2006)
2007*
Değişim (2006-2007)
2008*
Değişim (2007-2008)
YATIRIM
* Aralık 2006’dan itibaren KOBİ Teşvik Belgeleri de yatırım teşvik rakamlarına eklenmeye başlamıştır.
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı, DSO
DENİZLİ’YE VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNE BAĞLI YATIRIM TUTARI VE İSTİHDAM
66
YATIRIM
2001 yılındaki sıkıntıları üzerinden çabuk atan Denizlili tekstilciler 2002-2004 döneminde yeni tesis kurma
ve kapasite artışı amacıyla yatırımlara yöneldiler. Ancak ihracat, istihdam, kredi rakamlarının tekstil için ortaya koyduğu olumsuz tabloyu, yatırım teşvik belgesi verileri de destekledi. Denizli’de yatırımların altın yılı olan 2003’te tekstil yatırımlarının payı %70,36 iken, 2008’de %13,35’e geriledi. Bu dönemde Denizlili yatırımcılar sektörel çeşitlendirmeyi sağlamaya çalıştılar. Sera (bitkisel üretim), elektrolitik bakır-kablo (elektrikli makineler) ve sağlık, turizm gibi hizmet
sektörlerine yatırım yaptılar.
DENİZLİ’YE VERİLEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNE BAĞLI YATIRIM TUTARI VE İSTİHDAM
(2003-2008)
2003
Sektörler
2008
Yatırım
Pay
604.354
%0,17
10
%0,16
15.490
%11,80
135
%14,48
45.097
%12,74
553
%9,02
6.100
%4,65
60
%6,44
249.025
%70,36
4.927
%80,38
17.527
%13,35
147
%15,77
Kağıt
4.000
%1,13
35
%0,57
13.062
%9,95
10
%1,07
Cam
1.633
%0,46
13
%0,21
0
%0,00
0
%0,00
Elektrikli Makineler
13.933
%3,94
147
%2,40
10.096
%7,69
37
%3,97
Çimento
13.564
%3,83
91
%1,48
0
%0,00
0
%0,00
Enerji
7.415
%2,10
21
%0,34
2.400
%1,83
6
%0,64
Turizm
4.514
%1,28
85
%1,39
6.363
%4,85
100
%10,73
Sağlık
0
%0,00
%0,00
38.269
%29,16
125
%13,41
Ulaştırma
6.294
%1,78
65
%1,06
0
%0,00
0
%0,00
Diğer
7.833
%2,21
183
%2,99
21.951
%16,72
312
%33,48
353.914
%100
6.130
%100
131.258
%100
932
%100
(bin YTL)
Bitkisel Üretim
Madencilik
Dokuma ve Giyim
Toplam
İstihdam
(kişi)
Pay
Yatırım
Pay
(bin YTL)
İstihdam
(kişi)
Pay
67
KAMU HESAPLARI
Devlet bütçesinde gelirlere vergi
giderlere personel kalemleri
68
Denizli ve Türkiye’de kamu bütçesi gelirlerinin tamamına
yakınını vergiler, faizler ve cezalar oluşturuyor. Merkezi
bütçe harcamalarının ana kalemleri ise personel giderleri
ve mal ve hizmet alımları.
KAMU HESAPLARI
damgasını vuruyor
69
DENİZLİ - TÜRKİYE KONSOLİDE BÜTÇE GELİRLERİNİN TAHSİLATI (bin TL)
2008
Gelirler
2007
Merkezi Bütçe
Denizli
603.757
Diğer İller
208.294.425
Türkiye
208.898.182
Denizli
707.480
Diğer İller
189.652.293
Türkiye
190.359.773
Genel Bütçe
564.301
202.225.744
202.790.045
675.175
184.127.478
184.802.653
Vergi Gelirleri
489.571
167.597.666
168.087.237
520.440
152.314.671
152.835.111
Teşebbüs ve Mülkiyet Gel.
19.256
7.278.127
7.297.383
22.082
8.217.020
8.239.102
Alınan Bağış ve Yardımlar
1.043
868.287
869.330
16
1.844.589
1.844.605
Faizler,Paylar ve Cezalar
52.874
16.973.530
17.026.404
130.507
15.575.730
15.706.237
1.557
9.103.442
9.104.999
2.130
6.077.860
6.079.990
0
404.692
404.692
0
97.608
97.608
39.456
4.329.089
4.368.545
32.305
3.939.630
3.971.935
0
1.739.592
1.739.592
0
1.585.185
1.585.185
Sermaye Gelirleri
Alacaklardan Tahsilatlar
Özel Bütçe
Düzenleyici ve Denetleyici Kur. Bütçe
Kaynak : Maliye Bakanlığı
2008
EKONOMİK SINIFLANDIRMA
KAMU HESAPLARI
DENİZLİ - TÜRKİYE MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE HARCAMALARI (bin TL.)
TOPLAM
Denizli
837.423
Diğer İller
225.130.048
Türkiye
225.967.471
Denizli
750.765
Diğer İller
202.749.919
Türkiye
203.500.684
Pers. Giderleri
527.731
48.296.905
48.824.636
467.636
43.087.094
43.554.730
70.270
6.331.409
6.401.679
63.681
5.737.235
5.800.916
Sosyal Güv. Kur. Öd.
Mal ve Hizmet Alımları
160.891
23.779.656
23.940.547
152.088
22.002.187
22.154.275
Faiz Harc.
0
50.661.305
50.661.305
0
48.731.615
48.731.615
Cari Trans.
18.484
70.097.114
70.115.598
16.927
63.232.232
63.249.159
Sermaye Giderleri
54.481
18.386.034
18.440.515
48.306
12.866.930
12.915.236
Sermaye Trans.
1.647
3.170.945
3.172.592
904
3.541.727
3.542.631
Borç Verme
3.919
4.406.680
4.410.599
1.223
3.550.899
3.552.122
FONKSİYONEL SINIFLANDIRMA
Yedek Öd.
0
0
0
0
0
0
Genel Kamu Hiz.
57.442
80.609.476
80.666.918
65.410
75.638.900
75.704.310
Savunma Hiz.
29.230
12.669.339
12.698.569
27.645
11.783.599
11.811.244
Kamu Düzeni ve Güv.
112.327
13.577.709
13.690.036
97.540
12.216.815
12.314.355
Ekonomik İşler ve Hiz.
40.665
29.900.083
29.940.748
35.210
23.532.892
23.568.102
Çevre Koruma Hiz.
1400
213.469
214.869
1306
182.770
184.076
İskan ve Toplum Ref. Hiz.
1567
3.795.162
3.796.729
775
4.713.873
4.714.648
146.284
12.805.716
12.952.000
140.972
11.120.236
11.261.208
33.091
3.831.073
3.864.164
28.741
3.249.359
3.278.100
395.728
30.084.020
30.479.748
341.482
25.375.819
25.717.301
19.689
37.644.001
37.663.690
11684
34.935.656
34.947.340
Sağlık Hiz.
Dinlen., Kültür ve Din Hiz.
Eğitim Hiz.
Sos.Güv. & Sosyal Yar. Hiz.
70
2007
DENİZLİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE HARCAMALARI - Fonksiyonel Sınıflandırma
KAMU HESAPLARI
DENİZLİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE HARCAMALARI - Ekonomik Sınıflandırma
71
KAMU HESAPLARI
72
Genel Bütçe Gelirleri
I-Vergi Gelirleri
1. Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler
a) Gelir Vergisi
Beyana Dayanan Gelir Vergisi
Basit Usulde Gelir Vergisi
Gelir Vergisi Tevkifatı
Gelir Geçici Vergisi
b) Kurumlar Vergisi
Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi
Kurumlar Vergisi Tevkifatı
Kurumlar Geçici Vergisi
2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler
a) Veraset ve İntikal Vergisi
b) Motorlu Taşıtlar Vergisi
3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri
a) Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi
Beyana Dayanan KDV
Tevkif Suretiyle Kesilen KDV
b) Özel Tüketim Vergisi
Petrol ve Doğalgaz Ürünleri (I)
Motorlu Taşıtlar (II)
Alkollü İçkiler (III-a)
Tütün Mamülleri (III-b)
Kolalı Gazozlar (III-c)
Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallar (IV)
c) Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
d) Şans Oyunları Vergisi
e) Özel İletişim Vergisi
4. Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler
a) Gümrük Vergileri
b) İthalde Alınan Katma Değer Vergisi
c) Diğer Dış Ticaret Gelirleri
5. Damga Vergisi
6. Harçlar
7. Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler
II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
1. Mal ve Hizmet Satış Gelirleri
a) Mal Satış Gelirleri
Banka Çekleri Değerli Kağıt Bedelleri
Diğer Değerli Kağıt Bedelleri
b) Hizmet Gelirleri
Yol Köprü ve Tünel Ücret Gelirleri
Diğer Hizmet Gelirleri
2.KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri
a) Hazine Portföyü ve İştirak Gelirleri
Tahsilat
Tahakkuk
888.173
700.854
487.826
382.000
48.362
9.099
298.980
25.559
105.826
15.583
700
89.543
70.616
493
70.123
27.625
-55.351
-60.746
5.395
58.000
81
45.278
12.271
277
24
69
24.970
564.301
489.571
397.985
310.723
21.685
5.657
264.631
18.750
87.262
4.287
-30
83.005
52.175
365
51.810
-58.450
-138.275
-142.219
3.944
55.241
4
45.277
9.889
1
12
58
24.578
63,5
69,9
81,6
81,3
44,8
62,2
88,5
73,4
82,5
27,5
-4,3
92,7
73,9
74,0
73,9
-211,6
249,8
234,1
73,1
95,2
4,9
100,0
80,6
0,4
50,0
84,1
98,4
6
10.465
989
8.674
802
46.006
57.513
803
21.321
10.635
9.720
661
9.059
915
6
10.465
989
8.674
802
35.854
51.485
57
19.256
10.003
9.716
661
9.055
287
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
77,9
89,5
7,1
90,3
94,1
100,0
100,0
100,0
31,4
915
0
287
0
31,4
Tahsilat / Tahakkuk (%)
b) KİT ve İDT’lerden Sağlanan Gelirler
3.Kurumlar Karları
a) Döner Sermayeler
b) Diğer Kurumlar Karları
4.Kira Gelirleri
a) Taşınmaz Kiraları
b) Taşınır Kiraları ve Ön İzin,İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni Gel.
5.Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler
1.Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar
2.Özel Gelirler
Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitim Gelirleri
Diğer Özel Gelirler
IV-Faizler, Paylar ve Cezalar
1.Faiz Gelirleri
a) Borç Verme İşlemlerinden Kaynaklanan Faizler
b) Borçlanma Senedi Geçmiş Gün Faizleri ve Pirimli Satış Gelirli
c) Vergi, Resim ve Harç Gecikme Faizleri
d) Diğer Faizler
2.Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar
a) Devlet Payları
b) Genel Bütçeli İdarelere Ait Paylar
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlardan Alınan Paylar
Eğitim Özel Geliri (4306 S.K.)
Tasfiye Edilen Fon Gelirleri
GSM İşletmelerinden Alınan Hazine Payları
Evrensel Hizmet Gelirleri
İthalatta Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Kesintisi
Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Kesintisi
Diğerlerinden Alınan Paylar
3.Para Cezaları
a) Yargı Para Cezaları
b) İdari Para Cezaları
c) Vergi Cezaları
d) Diğer Para Cezaları
4.Diğer Çeşitli Gelirler
V-Sermaye Gelirleri
1.Taşınmaz Satış Gelirleri
2.Taşınır Satış Gelirleri
3.Diğer Sermaye Satış Gelirleri
Telekom Hisse Satış Geliri
Diğer Çeşitli Sermaye Satış Gelirleri
VI-Alacaklardan Tahsilat
Tahakkuk
Tahsilat / Tahakkuk (%)
5.287
5.287
5.287
5.287
100,0
100,0
5.344
5.344
73,3
73,3
0
55
1.043
3.915
3.915
0
51
1.043
1.043
1.043
1.043
163.398
36.829
0
1.043
52.874
3.785
0
32,4
10,3
35.618
1.211
1.006
858
148
2.575
1.210
770
748
22
7,2
99,9
76,5
87,2
14,9
25
20
80,0
77
46
116.968
4.383
36.418
75.383
784
8.595
1.557
1.556
1
0
0
1
1
40.188
2.493
19.650
17.977
68
8.131
1.557
1.556
1
0
0
1,3
2,2
34,4
56,9
54,0
23,8
8,7
94,6
100,0
100,0
KAMU HESAPLARI
Tahsilat
73
Türkiye genelinde olduğu gibi Denizli’de de kamu
gelirleri giderleri karşılayamıyor
2007 yılında Denizli’de kamu gelirleri giderlerinin %94,23’ünü karşılarken, bu oran 2008’de 72,10’a
düştü. 2007-2008 döneminde tahakkuk miktarı fazla değişmezken gelirlerin tahsilatında oluşan azalma,
karşılama oranındaki düşüşteki temel etkenlerden biri olurken, 751 milyon TL’den 837 milyon TL’ye yükselen giderler de göze çarpıyor.
DENİZLİ - TÜRKİYE BÜTÇE GELİR VE GİDER KARŞILAŞTIRMASI (bin TL.)
2008
[1] Tahakkuk
Denizli
927.515
Diğer İller
249.073.390
Türkiye
250.000.905
Denizli
940.971
Diğer İller
220.713.072
Türkiye
221.654.043
[2] Tahsilat
603.757
208.294.425
208.898.182
707.472
188.909.774
189.617.246
0,29
99,71
100,00
0,37
99,63
100,00
837.423
225.130.048
225.967.471
750.765
202.749.919
203.500.684
0,37
99,63
100,00
0,37
99,63
100,00
[2/3] %
72,10
92,52
92,45
94,23
93,17
93,18
[2/1] %
65,09
83,63
83,56
75,19
85,59
85,55
Toplam Tahsilat İç.Payı (%)
KAMU HESAPLARI
[3] Giderler
74
2007
Toplam Giderler İç.Payı (%)
Denizli’de vergi gelirleri tahsilatı
Türkiye ortalamasının gerisinde
Vergi geliri tahsilat oranının Türkiye ortalaması 2007’de %90,16, 2008’de %88,47 olarak gerçekleşirken, bu oranlar Denizli için sırasıyla %75,97 ve %69,85 oldu. Bu dönemde Denizli’de vergi tahakkuku arttı, tahsilatı azaldı.
DENİZLİ - TÜRKİYE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNİN TAHAKKUK ve TAHSİLATI (bin TL.)
2008
Denizli
Tahakkuk
700.854
Diğer İller
189.294.221
TÜRKİYE
189.995.075
2007
Tahsilat
Tahsilat Tahsilat/Tahakkuk (%) Pay (%) Tahakkuk
Tahsilat/Tahakkuk (%) Pay (%)
69,85
0,29
75,97
0,34
489.571
700.854
520.438
88,54
99,71 189.294.221 152.311.298
90,22
99,66
167.597.666
88,47
100,00 189.995.075 152.831.736
90,16
100,00
168.087.237
KAMU HESAPLARI
75
GENEL GÖRÜNÜM ANKETİ - 2009
DSO, Genel Görünüm Anketi’nin
Denizli sanayisinin fotoğrafını
76
İşkolları çeşitliliği bakımından zengin bir görünüm
sergileyen Denizli sanayisini bir bütün olarak kavrayan
anket, Denizli sanayisinde son iki yılda üretim, kapasite
kullanımı, satış, karlılık, finansman, yatırım, ihracat ve
istihdam gibi konularda yaşanan gelişmeler ile 2009’a
ilişkin beklentilere ışık tutuyor.
dördüncüsü ile
çekmeye devam ediyor.
77
Genel Görünüm Anketi ile ‘Üretim içindeki ithal girdilerin payı’, ‘ihracatın toplam ciroya oranı’, ‘kar marjı’,
‘tahsilât vadesi’ ile ‘maliyetler’deki değişimler masaya yatırılıyor. Denizlili sanayicilerin ‘finansman kaynakları’, ‘finansman sorunu yaşayıp yaşamadıkları’, ‘yaşıyorlarsa bunun nedenleri’, ‘borçlarının niteliği’, ‘yabancı paraların borçlar
içindeki ağırlığı’, ‘bankalarla ilişkileri ve kredi kullanımı’ gibi mali yapıya ilişkin veriler inceleniyor.
‘Sabit sermaye yatırımı yapıyorlar mı’, yapıyorlarsa ‘Hangi alanlara ağırlık veriyorlar’, ‘Faaliyetlerini yurtdışına
kaydırmayı planlıyorlar mı’ ya da ‘Kendi işleri dışında hangi alanlara yatırım yapmayı tasarlıyorlar’ gibi sorulara açıklık getiriyor.
Denizlili sanayicilerin ekonomik ve finansal göstergelere ilişkin tahminlerinin sıralandığı anketin son bölümünde ise, ‘dövizdeki artışın etkileri’ ve ‘yaşanmakta olan krizin ne kadar daha süreceği’ ve ‘işlerin ne zaman açılacağı’ konuları sorgulanıyor.
DSO’ya üye bin 205 sanayiciden 214’ünün yanıtladığı, yapılan dört anket içinde en olumsuz tabloyu ortaya koyan Denizli Sanayi Odası Genel Görünüm Anketi 2009’dan satırbaşları şöyle:
İstihdam Ağır Yaralı…
2007 sonunda işletme başına ortalama ücretli çalışan sayısı 180 iken, bu rakam 2008’de %5’lik bir kayıpla
171’e geriledi. Bununla birlikte aynı rakamlar 2008 yılı Genel Görünüm Anketinde 2006 için 203 ve 2007 için 202
olarak sıralanmıştı. Geçen yılın anketiyle karşılaştırıldığında istihdamdaki azalış %15’i geçiyor.
Bu soruya verilen yanıtlar, SSK’lı istihdamı verileriyle örtüşüyor. 2008 yılında toplam SSK’lı istihdamı keskin
bir düşüş ile 7 bin 549 kişi (%5,1) gerileyerek 148 bin 109’dan 140 bin 560’a indi ve bu istihdam kaybının neredeyse tamamına (7 bin 48) ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörü damgasını vurdu. 140 bin 560’lık toplam rakamıyla Denizli istihdamı, 2,5 yıl geriye gitmiş oldu.
Öte yandan her 2 sanayiciden 1’i (%44,63) 2008’de ‘İstihdamım azaldı’ diyor. Oysa 2007 yılı için bu oran yalnızca %17,24 olarak belirtiliyor. Aynı soruya verilen yanıtlar sektörel bazda incelendiğinde, en büyük kaybın %53,85
ile ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektöründe ve en az kaybın %28,57 ile ‘Elektrik - Elektronik ve Kablo’ sektöründe yaşandığı görülüyor.
78
2008 -TEKSTİL VE KONFEKSİYON
2008 - ELEKTRİK, ELEKTRONİK VE KABLO
2008 -ANA METAL, MADENİ EŞYA, MAKİNA
2008 - GENEL
79
2009 istihdam beklentisi daha da kötü...
2009 yılı beklentileri ise daha da kötüleşiyor: 2009’da ‘İstihdamım azalacak’ diyenler %60,48’e erişiyor. İstihdam beklentileri konusunda en iyimser sektör %57,14’lük azalışla ‘Elektrik - Elektronik ve Kablo’ ve en karamsar sektör ise %93,75 ile ‘Ana Metal, Madeni Eşya ve Makine’ sektörü. Bu sıradışı oranla ‘Ana Metal, Madeni Eşya ve Makine’
sektörü, ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ gibi istihdam kaybının kronikleştiği bir sektörü bile uzak ara geride bırakıyor.
80
2009 BEKLENTİSİ - GENEL
2009 BEKLENTİSİ - TEKSTİL VE KONFEKSİYON
2009 BEKLENTİSİ
ELEKTRİK, ELEKTRONİK VE KABLO
2009 BEKLENTİSİ
ANA METAL, MADENİ EŞYA, MAKİNA
Üretim, satış ve siparişlerde sert düşüş…
2008’de DSO üyelerinin %42,74’i üretiminin %42,98’i iç satışlarının ve %43,81’i yeni siparişlerinin azaldığını
kaydediyor. Dış satışlar ise %38,55 gibi görece olumlu bir görünüm ortaya koyuyor. Buna karşın aynı rakamlar 2007
yılında, belirgin bir biçimde artış ibresini gösteriyordu: Üretim %58,54, iç satış %50, dış satış %63,29 ve yeni sipariş %56,31 oranlarında yükselmişti.
Sektörel açıdan bakıldığında ortalamayı özellikle ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörünün aşağıya çektiği gözleniyor.
‘Ana Metal, Madeni Eşya ve Makine’ sektöründe ise üretim, iç satış ve dış satış artışı %50’nin üzerinde seyrediyor.
Üretim
İç Satış
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
Arttı
% 36,29
% 35,54
% 45,78
% 35,24
% 26,45
Aynı Kaldı
% 20,97
% 21,49
% 15,66
% 20,95
% 28,93
Azaldı
% 42,74
% 42,98
% 38,55
% 43,81
% 44,63
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
2007 - Genel
Üretim
İç Satış
Arttı
% 58,54
% 50,00
% 63,29
% 56,31
% 46,55
Aynı Kaldı
% 26,02
% 29,66
% 17,72
% 23,30
% 36,21
Azaldı
% 15,45
% 20,34
% 18,99
% 20,39
% 17,24
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
2008 - Tekstil & Konfeksiyon
Üretim
İç Satış
Arttı
% 28,79
% 27,42
% 42,31
% 29,31
% 18,46
Aynı Kaldı
% 22,73
% 24,19
% 17,31
% 24,14
% 27,69
Azaldı
% 48,48
% 48,39
% 40,38
% 46,55
% 53,85
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
2008 - Genel
2008 - Elektrik, Elektronik ve Kablo
Üretim
İç Satış
Arttı
% 28,57
% 25,00
% 40,00
% 33,33
% 28,57
Aynı Kaldı
% 57,14
% 62,50
% 40,00
% 33,33
% 42,86
Azaldı
% 14,29
% 12,50
% 20,00
% 33,33
% 28,57
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
2008 - Ana Metal, Madeni Eşya, Makine
Üretim
İç Satış
Arttı
% 53,85
% 50,00
% 66,67
% 45,45
% 35,71
Aynı Kaldı
% 15,38
% 12,50
% 11,11
% 9,09
% 14,29
Azaldı
% 30,77
% 37,50
% 22,22
% 45,45
% 50,00
81
2009’da beklentinin adı: Kötümserlik…
Öte yandan 2009 beklentileri ise ciddi bozulmaya işaret ediyor: Üretimde %58,40, iç satışlarda
%61,02, dış satışlarda %57,14 ve yeni siparişlerde de %62,86 oranında azalışlar bekliyor. Ne var ki beklenti bozulmasında ‘Ana Metal, Madeni Eşya ve Makine’ sektörü, rekora koşuyor: Azalış beklentileri bu
sektörde üretimde %92,86, iç satışta %86,67, dış satışta %80,00 ve yeni siparişte %90,91’e tırmanıyor.
2009 Beklentileri
Üretim
İç Satış
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
Artacak
% 19,20
% 16,10
% 19,05
% 19,05
% 9,68
Aynı Kalacak
% 22,40
% 22,88
% 23,81
% 18,10
% 29,84
Azalacak
% 58,40
% 61,02
% 57,14
% 62,86
% 60,48
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
2009 Beklentileri Tekstil & Konfeksiyon
Üretim
İç Satış
Artacak
% 13,43
% 7,94
% 19,23
% 16,95
% 1,52
Aynı Kalacak
% 25,37
% 25,40
% 30,77
% 23,73
% 36,36
Azalacak
% 61,19
% 66,67
% 50,00
% 59,32
% 62,12
2009 Beklentileri - Elektrik, Elektronik ve Kablo
Üretim
İç Satış
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
Artacak
% 28,57
% 12,50
% 20,00
% 0,00
% 14,29
Aynı Kalacak
% 28,57
% 25,00
% 0,00
% 16,67
% 28,57
Azalacak
% 42,86
% 62,50
% 80,00
% 83,33
% 57,14
2009 Beklentileri - Ana Metal, Madeni Eşya, Makine
Üretim
İç Satış
Dış Satış
Sipariş
İstihdam
Artacak
% 0,00
% 6,67
% 10,00
% 0,00
% 0,00
Aynı Kalacak
% 7,14
% 6,67
% 10,00
% 9,09
% 6,25
% 92,86
% 86,67
% 80,00
% 90,91
% 93,75
Azalacak
Üretim ve satış yoksa, kapasite kullanımı da yok!
Denizlili sanayicilerin %85’i, 2007’de yüzde 50’nin üzerinde ortalama kapasite kullanım oranına erişti. Bu
oran 2008’de küçük bir azalışla %81’e indi. Ancak 2009 beklentisi, Genel Görünüm Anketlerinin en kötü oranı olan
%68,26’ya ulaşıyor. Bu rakam üretim, satış, sipariş ve istihdama ilişkin 2009 beklentilerindeki kötüleşmeyi de doğruluyor.
Kapasite Kullanımı
82
2007
2008
2009 Beklentisi
% 0-25
% 4,76
% 4,76
% 10,32
% 26-50
% 10,32
% 14,29
% 21,43
% 51-75
% 29,37
% 40,48
% 40,48
% 76-100
% 55,56
% 40,48
% 27,78
Sanayide kâr unutuldu
2008 - GENEL
2008 -TEKSTİL ve KONFEKSİYON
2008 - ELEKTRİK, ELEKTRONİK ve KABLO
2008 -ANA METAL, MADENİ EŞYA, MAKİNA
‘Kar marjım azaldı’ diyenlerin oranı %60’ı geçiyor. ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörü karlılık gerilemesinde
%64,62 ile başı çekiyor. Öte yandan ankete yanıt verenlerin neredeyse %10’u ‘Zarar ettik’ diye açıklıyor. Denizli sanayisinin son yıllarda parlayan sektörü ‘Elektrik - Elektronik ve Kablo’, %37,50’lik oranıyla ‘Zarar ettik’ diyenler arasında
başı çekiyor. ‘Kar marjımızı artırdık’ diye belirten %11,72’lik kısım dışarıda tutulduğunda, ‘karlılığını artıramayanlar’ın
oranı %88,28’e tırmanıyor.
83
Çifte kıskaç: Maliyetler arttı, tahsilât vadeleri uzadı
Denizlili sanayiciler 2008’de,
her türden maliyet kaleminin arttığına vurgu yapıyor. Enerji maliyetindeki artış %90,55’lik yanıtlanma oranıyla ilk sırada. Bunu %67,74 ile
hammadde – aramalı, %55,56 ile
yatırım malı ve %51,61 ile istihdam
maliyeti izliyor. İstihdamın maliyet
artışında son sırada yer almasının
nedeni, muhtemelen büyük ölçüde
ortalama çalışan sayısındaki azalmadan kaynaklanıyor. Başka bir deyişle sanayicimiz işçi çıkararak istihdam maliyetini aşağıya çekme yoluna gidebilirken, tekelci fiyat yapısına sahip yüksek enerji maliyetlerine
katlanmak zorunda kalıyor.
Bununla birlikte 2008’de
tahsilat vadelerim ‘Uzadı’ diyenler %82,81’e varıyor. Bu oran geçen yılki anketin 14 puan üzerinde.
Öte yandan tahsilat vadesini uzaması, kendini en çok %86,36 oranıyla ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektöründe gösteriyor.
Maliyetlerde 2007’ye göre Değişim
Enerji
Hammadde-Aramalı
Yatırım Malı
İstihdam
% 3,94
% 23,39
% 27,78
% 18,55
Arttı
% 90,55
% 67,74
% 55,56
% 51,61
Azaldı
% 5,51
% 8,87
% 16,67
% 29,84
Değişmedi
Tahsilat Vadesinde 2007’ye Göre Değişim
84
Müşteriler yan çizdi, finansman sıkıntıya girdi
Her 2 DSO üyesinden 1’i finansman sorunu yaşıyor. Finansman sorunu yaşadığını açıklayanların oranı %52,76.
Yüzde 25,97’lik ‘Kredi maliyetinin yüksekliği’ ve %24,03’lük ‘Müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirmemesi’ finansman sorununun nedenlerinin yarısını oluşturuyor. Önceki Genel Görünüm Anketlerinin aksine ‘TL’nin değerli olması’ seçeneği %5,84 gibi oldukça düşük bir oranda seyrediyor. Bu ikiliyi sırasıyla %8,44’lük ‘Teşviklerin azaltılması’, %7,14’lük ‘Kredi bulamamak’ ve yine %7,14’lük ‘İşletme sermayesi yetersizliği’ izliyor. Zaten yetersiz olan işletme sermayesi, her türden maliyetlerdeki artış, tahsilat vadesinin uzaması ve azalan kar marjlarıyla birleşince, 2009’un
kolay geçmeyeceği anlaşılıyor.
Bankalardan yakınan çok…
DSO üyelerinin zaman zaman yakındığı bir konu olan bankaların kredi kapatma çağrısının son bir yılda %14,52
ve kredi teminatını yükseltme uyarısı alanlarınsa %25,41 düzeyinde gerçekleştiği belirtiliyor. Bunlar görece düşük
oranlar gibi görünse de, geçen yılki anket dikkate alındığında ciddi ölçüde artmış oldukları görülüyor. Kapatma çağrısında 6,43 puanlık, teminat yükseltme uyarısında ise 10,70 puanlık yükseliş gözlerden kaçmıyor. Diğer yandan
2008’de herhangi bir ihracat ödemesinin rızaları dışında vade öncesinde kredisine mahsup edildiğinden şikayet edenlerin oranı %8,33’ü buluyor.
Kredi Kapatma Uyarısı Alanlar
FİNANSMAN SORUNUNUN NEDENLERİ
Kredi Teminatı Yükseltme Uyarısı Alanlar
2008
2007
Evet
% 14,52
% 8,09
Hayır
% 85,48
% 91,91
2008
2007
Evet
% 25,41
% 14,71
Hayır
% 74,59
% 85,29
Herhangi Bir İhracat Ödemesi Rızası Dışında
Vadesinden Önce Kredisine Mahsup Edilenler
2008
Evet
% 8,33
Hayır
% 91,67
85
Faizin ateşi yükseldi, kredi miktarı geriledi
Banka kredileri her 2 DSO üyesinden 1’i için ana finansman kaynağı. Ancak 2008’de kredilerini yenileyenlerin
oranı %59,48. Kredi yenileyenler için vadenin büyük ölçüde değişmediği (%64,06) gözüküyor. Ancak kredi miktarı için
aynısını söylemek mümkün değil. ‘Miktarım arttı’ diyenlerin oranı, yalnızca %37,70. Kredi miktarını artıramayanların
oranı %62,30. Faiz oranının arttığını ifade edenlerin oranı ise %83,87 ile rekor kırıyor. Bütün bunlar, 2009’un finansman güçlüklerine sahne bir yıl olacağına işaret ediyor.
FİNANSMAN KAYNAKLARI
2008’de Kullandığı Krediyi Yenileyenler
Evet
% 59,48
Hayır
% 40,52
2008’de kullandığı krediyi yenileyenler için kredinin…
KREDİ VADESİ
KREDİ MİKTARI
FAİZ ORANI
2008’in son çeyreğine kadar ‘ucuz’ finansman kaynağı olarak görülen yabancı para cinsinden kredilerin toplam kredilere oranı ise %50’i aşıyor. Denizlili sanayi şirketlerinin %54,25’inde, yabancı para cinsinden borçların toplam borçlara oranı %51’in üzerinde seyrediyor. İlk bakışta kur riskinin yüksek olduğunu düşündüren bu oran, işletmelerimizin %60,45’i ihracat yaptığı ve bu şirketlerin toplam cirosunun %52,15’ini ihracat oluşturduğu için önemli bir
tehlike olarak algılanmıyor.
Yabancı Para Cinsinden Borçların Toplam Kredilere Oranı
86
% 0-25
% 38,30
% 26-50
% 7,45
% 51-75
% 9,57
% 76-100
% 44,68
Yatırımlar tepetaklak…
2009 da, yatırımlar açısından umut vaat etmiyor: Denizlili sanayicilerin %81,75’i yurtiçinde yatırım yapmayı
düşünmezken, yurtdışına yatırım söz konusu olduğunda bu oran %100’e varıyor.
2009’da Yurtiçinde Yatırım Planlayanlar
2009’da Yurtdışında Yatırım Planlayanlar
Evet
% 18,25
Evet
Hayır
% 81,75
Hayır
% 0,00
% 100,00
2003’ten beri yatırımların büyük ölçüde rafa kalktığı Denizli’de sanayicilerimiz, 2009’da %22,44 ile ‘Pazarlamaya yoğunlaşma’ya, %21,46 ile ‘Verimlilik artışı’na, %16,10 ile ‘Ürün geliştirme’ye %13,17 ile ‘Ürün kalitesini
iyileştirme’ye ağırlık vermeyi planlıyor.
Ankete yanıt verenlerin %53,85’i, 2008’de yatırım yapmadıklarını açıkladı. Bu oran geçen yılın 13,65 puan
üzerinde. Yeni yatırıma gidenlerin oranı ise rekor seviyede düşük: Yalnızca %11,19 oranında. ‘Modernizasyon’ ise,
%21,68’lik oranı ile en çok yapılan sabit sermaye yatırımı olarak öne çıkıyor.
2009’DA VAROLAN İŞTE AĞIRLIK VERİLMESİ PLANLANAN ALANLAR
87
Bununla birlikte varolan işi dışında farklı bir işkoluna 2009’da yatırım yapmayı öngörenlerin oranı, yalnızca %23,68. Bu oran geçen yıla göre 11,20’ uanlık artış göstermiş durumda. Azınlıktaki bu yatırımcıların gözdesi ise
Denizli’nin yükselen sektörleri olan ‘Gıda – organik tarım’ (%7,89), ‘Enerji’ (%3,51) ve ‘Hayvancılık’ (%2,63). Yeni
ve farklı bir yatırım söz konusu olduğunda tekstil ve konfeksiyonun adının geçmemesi, sektörün iyice gözden düştüğünün en önemli belirtisi.
2009’DA VAROLAN İŞİN DIŞINDA YATIRIM YAPILMASI PLANLANAN İŞKOLLARI
Denizlili sanayicinin krizle imtihanı…
Denizlili sanayici 2008’de krizle başa çıkabilmek için maliyetleri aşağıya çekme yoluna gitti. ‘Maliyetleri aşağı çektik’ diye kaydedenlerin oranı %21,29’a erişirken, bunu %19,31 ile ürün kalitesinin yükseltilmesi ve %15,84 ile işgücü verimliliğinin artırılması izledi.
2008’de Varolan İşte İyileşme-Gelişme Sağlanan Alanlar
Maliyetlerin Aşağı Çekilmesi
% 21,29
Ürün Kalitesinin Yükseltilmesi
% 19,31
İşgücü Verimliliğini Arttırma
% 15,84
Teknolojiyi Yenileme
% 9,41
Yeniden Yapılanma
% 8,91
Yeni Ürün Geliştirme
% 6,93
İhracata, Yeni Pazarlara Eğilme
% 5,45
Diğer
% 12,86
2009’da dolar 1,70, avro 2,23 olur
Denizlili sanayicilerin 2009 sonu ekonomik ve finansal göstergelere ilişkin tahminleri şöyle:
ÜFE
% 9,95
TÜFE
% 10,30
Dolar
1,698
Euro
2,233
Parite
1,3151
TCMB ON
88
% 14,40
Kriz uzar, işler zor açılır
2008’in son çeyreğinde yeniden alevlenen global kriz, Denizli ekonomisini de derinden etkiliyor. Dış pazarlardaki
talep daralmasını, üretim, ihracat ve istihdam kaybı olarak yaşayan sanayicilerin %42,86’sı global krizin 1 yıldan uzun
süreceği endişesini taşıyor. İşlerinin 2009’un ikinci çeyreğinde açılacağını düşünenlerin oranı %28,00 ve 2010’da açılacağını öngörenlerse %26,40. Bu konuda ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ en olumlu, ‘Mermer – Traverten’ ise en olumsuz beklentiye sahip sektör olarak ön plana çıkıyor.
KRİZ NE KADAR SÜRER
İŞLER NE ZAMAN AÇILIR
Bununla birlikte TL’nin yabancı paralar karşısında değerli olduğunu düşünenlerin oranı, geçen yıla göre 35,36 puanlık bir azalışla %50,82’ye gerilemiş durumda. Bunda 2008’de lirada %30 dolayındaki değer kaybının payı büyük.
TL’NIN YABANCI PARALAR KARŞISINDAKI DURUMU
2008
2007
% 42,62
% 45,30
% 8,20
% 40,88
Tam Değerinde
% 29,51
% 6,63
Değerinin Altında
% 19,67
% 7,18
Değerli
Aşırı Değerli
89

Rakamlarla Denizli 2009

Transkript

Benzer belgeler

istanbul ili avrupa yakası tekstil sektöründe açık pozisyonlar

dto haber - Denizli Ticaret Odası

hidtek hortum

Türkiye Finans`a “İnsana Saygı Ödülü”

GÖRKEMLi - DenizliHaber

51421-51612

DETAY - mustafaaltinisik.org.uk

Harika bir Gösteri Daha

Amirnia Auto parts manufacturer

TEKSTİL SEKTÖRÜNÜN EN ÖNEMLİ DİNAMİĞİ ITM 2016

h aberler - Denizli Ticaret Odası

ISSN 1300-3658 - Denizli Ticaret Odası

Ekonomik Rapor - PDF - Denizli Ticaret Odası

Ekonomik Rapor - PDF - Denizli Ticaret Odası