mıchael hearst

5
Dünyanın En İlginç Hayvanlarından Bazıları Hakkında Bilgiler
MICHAEL HEARST
Çizimler, Diyagramlar ve Diğer Görseller:
Arjen Noordeman, Christie Wright ve Jelmer Noordeman
Çeviren: Egemen Özkan
YAZARIN ÖNSÖZÜ 9
BİYOLOJİK SINIFLANDIRMALAR 10
SIRADIŞI CANLILAR
AKSOLOTL
14
ADİ ŞAHMERAN
60
AY-AY
16
KOMODO EJDERİ
62
HİNT KAZI
18
YAPRAKLI DENİZ EJDERİ
64
ISLIK ÇALAN ÖRÜMCEK
20
UZUN KULAKLI ARAPTAVŞANI
66
ARI SİNEKKUŞU
21
BÜYÜK YÜZGEÇLİ
KESELİTAVŞAN
22
MÜREKKEPBALIĞI
68
DAMLABALIĞI
24
TAKLİTÇİ AHTAPOT
70
MAVİ AYAKLI SÜMSÜKKUŞU
26
DENİZGERGEDANI
72
YUMUŞAK KABUKLU DEV CANTOR
MAĞARA SEMENDERİ
74
KAPLUMBAĞASI 28
BEZELYE KURBAĞA
75
DEV ÇİN SEMENDERİ
30
PEMBE PERİ ARMADİLLO
76
DUGONG
32
ORNİTORENK
78
EKİDNE
34
CÜCE İPEKMAYMUNU
80
FİL SİVRİFARESİ
36
SEMERLİ TIRTIL
81
UÇAN YILAN
38
DENİZDOMUZU
82
DEV KARINCAYİYEN
40
YAVAŞ LORİ
83
DEV GIPPSLAND SOLUCANI
42
SOLENODON
84
ZÜRAFA BOYUNLU BUĞDAYBİTİ
44
YILDIZ BURUNLU KÖSTEBEK
86
CAM KURBAĞA
46
TAPİR
87
BÜYÜK BOYNUZGAGA
47
TARDİGRAD
88
BEYAZ BENEKLİ BALONBALIĞI 48
BOYNUZLU TEKSAS İGUANASI
90
OKBALIĞI
50
ÜÇ PARMAKLI TEMBELHAYVAN
92
ÇEKİÇ KAFALI YARASA
52
DEV KIRMIZI DENİZANASI
94
BAL PORSUĞU
54
WEDDELL FOKU 96
BOYNUZLU DENİZPAPAĞANI
56
VOMBAT
98
KAMBUR FENERBALIĞI
58
TÜYLÜ YENGEÇ
SON SÖZLER 102
BİR ŞEY DAHA! 104
YAZAR, ÇİZER VE TASARIMCILAR HAKKINDA 105
DİZİN 106
100
8
Michael Hearst
sıradışı müzik
enstrümanlarından
biriyle:
klaviyola.
9
YAZARIN
ÖNSÖZÜ
İlginç hayvanları seviyor musun? Bu kitabı aldığına göre belli ki seviyorsun.
(Ama belki de amcan hediye etmiştir
sana.) Neyse canım, kim almışsa almış...
Benim adım Michael Hearst ve seninle
en sevdiğim sıradışı canlılardan bazılarını
paylaşmak istiyorum. “Sıradışı canlı da neymiş?” diye soracak olursan, işte cevabı...
sıradışı canlı isim. 1. Görünüşü, sesi, kokusu veya
davranışı ile seni şaşırtıp “Vay canına! Bu da neymiş
böyle?” dedirten bir hayvan.
Doğrusunu istersen, ben bütün hayvanları severim.
(Şansım olsa, evimin bahçesinde zürafa besler,
adını da Ruth koyardım. Üst kattaki yatak odamın
penceresinden de ona akasya yaprağı yedirirdim.)
Ama biz bu sayfalarda daha az bilinen hayvanlardan bahsedeceğiz. Ben bu kitabı hazırlarken çok
eğlendim, umarım sen de okurken en az benim
kadar eğlenirsin. Tabii bir de umarım, bu sıradışı
canlılardan en az birkaçı seni şaşırtıp “Vay canına!
Bu da neymiş böyle?” dedirtir.
—Michael Hearst
14
AKSOLOTL
ÂLEM Animalia
ŞUBE Chordata
SINIF Amphibia
TAKIM Caudata
FAMİLYA Ambystomatidae
CİNS Ambystoma
TÜR A. mexicanum
BİLİMSEL ADI: AMBYSTOMA MEXICANUM
Aksolotlla tanışın! Gövdesinin dışındaki solungaçları ve kocaman
gülümsemesiyle bu semender türü Orta Meksika’da, özellikle
de buradaki iki gölde yaşar: Xochimilco Gölü ve Chalco Gölü.
Ne yazık ki, Chalco Gölü yakın geçmişte taşma tehlikesine karşı
kurutulmuş ve yatağı büyük oranda asfalt sokakların altında
kalmıştır. Xochimilco Gölü ise eskiden olduğuna göre çok daha
küçülmüştür. Hem bu nedenlerle, hem kirlilik yüzünden, hem
de tilapi ve sazan gibi aksolotlu yiyen yabancı balıkların göle
getirilmesi nedeniyle bu amfibi artık soyu tükenme tehlikesiyle
Yaşadığı yerler:
Orta Meksika (Meksika'nın
başkenti Meksiko)
karşı karşıya olan hayvanlar arasındadır. Aksolotllar 18 ila 24 ay içinde yetişkin hale gelir ve 10 ila
15 yıl yaşayabilir. Aksolotlların, diğer semender türleri gibi, vücudunun bir bölümünü yenileyebilme özelliği vardır. Bazen aksolotlların zarar gören bir uzvu yeniledikten sonra aynı uzuvdan bir
tane daha ürettikleri de görülmüştür!
YENİLENME (REJENERASYON)
Bilim insanları hâlâ aksolotlların nasıl olup da bacaklarını, kuyruklarını, gözlerini ve hatta kalplerini
yeniden üretebildiğini araştırmaktadır. Bu özelliğin insanlara uygulanması konusundaki çalışmaların
önünde hâlâ uzun bir yol var ama araştırmacılar aksolotllardan öğrendiklerini bir gün insanları
iyileştirmek için kullanabileceklerine inanıyorlar. Bakarsınız, bir gün biz de kuyruk üretmeyi
öğrenebiliriz.
Şekil 1
ampütasyon (organın kesilmesi)
yeniden gelişme
farklılaşma
tamamlanma
KES GELİŞSİN FARKLILAŞSIN
YENİDEN OLUŞSUN!
15
Şekil 2: Aksolotl
Aksolotl
ismi Aztek dilinden
gelir. “Su köpeği”
demektir.
cm
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11