yakup kadri 14ünde

Transkript

yakup kadri 14ünde

Copyright © 2009. Hiperlink. All rights reserved. May not be reproduced in any form without permission from the publisher, except fair uses permitted under U.S. or
applicable copyright law.
ON DÖRDÜNDE B‹R ADAM
EBSCO Publishing : eBook Collection (EBSCOhost) - printed on 2/16/2016 7:49 AM via ERCIYES UNIVERSITY
AN: 702937 ; Karaosmanolu, Yakup Kadri, Çakıcıolu, Erdal, Hiperlink (Firm).; On dördünde bir adam
Account: s8383411
Account: s8383411
ON DÖRDÜNDE B‹R ADAM
≥
Y
olu, arabac› da bilmiyor. Kâh sa¤a kâh sola
sap›yor, kâh tarlalar›n içine sürüyor, sonra ka-
fas›n› bana do¤ru uzat›p flaflk›n gözlerle bakarak:
“Acaba buradan m› gitsek? Acaba fluradan m› gitsek?” diye soruyor.
Ben, gittikçe öfkelenmeye bafll›yorum:
“Nas›l arabac›l›k bu!” diyorum. “Ne yol bilirsin ne
de...”
“Yol nerede, efendi? Yol yok ki, bileyim.” diyor.
Zavall›n›n hakk› var. Evet, yol yok ki... Bir süre, iyi kötü bir flosenin üstünde gidiyoruz. Birkaç kilometre sonra bak›yorsunuz, alt›n›zdaki flose yitiveriyor. Ya bir derenin k›y›ndas›n›z ya sarp bir tepenin ete¤inde...
Do¤al olarak, bu sarp tepeye ç›kma olas›l›¤› olmad›¤› için, derenin çak›l tafllar›n›n üstünde sars›la sars›la
11
Account: s8383411
-- --
- --
Account: s8383411
On Dördünde Bir Adam
gitmek zorunda kal›yorsunuz. Derken, önünüze bir çoban yolu ç›k›yor. Bir süre de onu izliyorsunuz; bir de
bak›yorsunuz ki, bu yol da bitmifl. Haydi, tarlalar›n içine... Ama tarlalar genellikle hendeklerle çevrilmifltir;
bir yayl› araban›n hendekten geçebilmesi, olanaks›zd›r. O zaman, bir sa¤a bir sola baflvurmaya bafll›yorsunuz; ta ki dald›¤›n›z bu toprak deryas›ndan kendinize bir iz bulup ç›kas›n›z! Bin zahmet, bin s›k›nt›yla bu
izi bulursunuz. fiimdi önünüzde, bir ka¤n› arabas›n›n
y›lankavi çizgileri uzan›yor. Arabac›, bu çizgiler üstünde "Deha!" diyor, iflte, sabahtan beri bu hâlde; bir serseri araban›n içinde sars›la sars›la gidiyordum. Sabahleyin ç›kt›¤›m›z köyden yolu tarif etmifller ve yedi
saatte kasabaya varabilece¤imizi söylemifllerdi. Hani
yol? Ne yedi saati?..
fiafakla beraber hareket etmifltik, flimdi ise akflam
oluyor. Ne yapmal›? Kime sormal›? Etraf o kadar da ›ss›z ki... Birden, arabac› ba¤›r›yor:
“Ülen, ülen!..”
Bafl›m›, araban›n perdelerinin aras›ndan d›flar›ya
uzat›yorum. Arabac›, yirmi otuz metre ötede, bizim gitti¤imiz yönde yürüyen birine do¤ru ba¤›r›yor. Yürüyen,
13
Account: s8383411
Yakup Kadri Karaosmano¤lu
durdu. Bu, sekiz on yafllar›nda gösteren c›l›z bir o¤lan
çocu¤u. Kendisinden iki kat daha a¤›r bir çuval yüklenmifl, eline de pabuçlar›n› alm›fl, bize do¤ru yaklaflt›. Arabac› sordu:
“Ülen, flehir yolu nerede, biliyor musun?”
Çocuk, ince c›l›z ellerinden birini, boflta duran elini,
karfl›ki yamaçlardan birine do¤ru uzatt›:
“Deha, yol orada a¤ar›p yat›yor.” dedi ve sonra ekledi: “Ben de flehre gidiyorum.”
Küçük çocu¤un yüzü, çok sevimliydi. Üstü bafl› da
oldukça temiz görünüyordu.
“Yol a¤ar›p yat›yor!” sözü, pek hofluma gitti. Dedim
ki:
“Öyle ise bin arabaya, beraber gidelim.”
Çocuk, bir çekimserlik dakikas› geçirdi. Sözüme
inanm›yor gibi yüzüme bakt›. Çuval›n› yere b›rakt›.
Önerimi yineledim:
“Haydi!” dedim. “O çuval› arabac›n›n yan›na koy,
sen de ç›k!”
Karfl›mda yer gösterdim. Pabuçlar›n› yan yana, büyük bir özenle çuval›n üstüne yerlefltirdi. Kendisi de s›rt› arabac›ya ve yüzü bana çevrik, ayaklar›n› alt›na al›p
14
Account: s8383411
oturdu. Yavruca¤›, gittikçe daha sevimli buluyorum.
Kendine göre sayg›l›, terbiyeli bir tavr› da var ve zeki,
parlak gözleriyle dikkatle beni süzüyor. Bu gözlerin
önünde, kendimi âdeta utangaç hissediyorum.
T›pk› bir büyük adam gibi bak›yor.
Zaten Anadolu çocuklar›nda bu büyük adam bak›fl› ve bu olgun erkek tavr›, seyrek görülen fleylerden
de¤ildir. Bunlar, baz› yarat›klar gibi, sanki do¤duklar›
günden itibaren yürümeye, ifllemeye ve hayat› anlamaya bafllarlar. Hiç oyun dönemleri yoktur. Sekiz dokuz yafl›na basar basmaz geçim kayg›lar›, zaman›ndan önce kavrulan, kabuk ba¤layan fidan vücutlar›n›
fliddetli bir rüzgârla sarsmaya bafllar. Bu çocuk da neden onlardan biri olmas›n? Soruyorum:
“Sen kaç yafl›ndas›n bakay›m?”
“On dört yafl›nday›m.” diyor ve acayip bir a¤›rbafll›l›kla önüne bak›yor. Kesinlikle abart›yor. Bence, on ikiden fazla de¤ildir.
“Hangi köydensin?”
“Kara Ifl›k köyündenim.”
“Böyle geç vakitte, flehre ne yapmaya gidiyorsun?”
Bafl›yla arkas›ndaki çuval› iflaret etti:
15
Account: s8383411
“Az›c›k kuru yemifl götürüyorum. Yar›n sabah pazar
var...” dedi. “....’nin pazar›, erken olur. Yola sabahtan
ç›karsam, yetiflemiyorum.”
Bir süre o da ben de sustuk. Çocuk, yine dikkatli
dikkatli beni inceliyor.
“Sizin köyden flehre kaç saatte gidilir?”
“A¤›r a¤›r yürürsen, tam alt› saatte.”
“Alt› saat!.. Çok uzak de¤il mi? Yorulmaz m›s›n?”
Sorumu anlamad›. Duruflunda, “Yorulmak m›? O da
ne? fiunun söyledi¤ine bak!” demek istiyormufl gibi bir
hâl vard›.
“Her hafta giderim. fiehre var›r varmaz, ‹smail a¤an›n han›na inerim. ‹smail a¤ay› tan›rs›n, de¤il mi? O,
benim day›md›r. Ö¤leye kadar iflimi bitiririm... sataca¤›m› satar, alaca¤›m› al›r›m. Zaman›m olursa, bir de
hamama giderim. Ya da aflç› Recep a¤an›n dükkân›nda, bir yo¤urtlu kebap yerim. O da para artarsa...”
“Sataca¤›m› satar›m, alaca¤›m› al›r›m, dedin. Kazand›¤›n parayla neler al›rs›n bakay›m?”
“Ne gerekse, al›r›m. Baz› tuz, baz› fleker gerekir.
Anama yemeni, ablama çorap al›r›m... baz› kendime
z›b›nl›k al›r›m.”
16
Account: s8383411
Account: s8383411
Çuval›n üstüne yerlefltirdi¤i pabuçlar›n› gösterdi:
“Bunlar›, geçen hafta üç kâ¤›da ald›m.” Ve gözlerini gözlerimin içine dikerek: “Pahal› m›? Ne dersin?”
“Aferin, ucuz alm›fls›n...” Ve birden, büyük bir merakla sordum: “Senin baban filân yok mu?”
Bafl›yla bir "Hay›r!" iflareti yapt›. Sonra, hiç de mahzun görünmeyen bir tav›rla:
“Babam, seferberlikte askere gittiydi. Geçen y›l künyesi geldi.” dedi.
‘Künyesi geldi’, köylü dilinde ‘öldü’ demektir.
“Demek ki flimdi baban›n yerine eve bakan sensin?”
‹ki kez bafl›n› “Evet!” anlam›nda sallad› ve karfl›mda, daha rahat bir durum ald›. Ona, bir sigara uzatt›m.
Ald›, bafl›n› saran yemeninin aras›na yerlefltirdi:
“Ben içmem. fiehirdeki day›ma götürürüm. Babam
çok içermifl... ama ben içmem. Sigara içecek zaman›m m› var? ‹flim bafl›mdan aflk›n! Anam›n ayaklar›na
hastal›k geldi¤i günden beri, davar› güden, tarlaya
bakan, odun kesmeye giden, hep benim. Ablam, yaln›z su tafl›r, afla bakar. Hem o, bizde konuktur. Baflka
köye gidecek! Geçen y›l niflanland›.”
18
Account: s8383411
Çok ciddileflen sohbetimizi biraz de¤ifltirmek için,
gülerek dedim ki:
“Sen de niflanlansana! Bak, bu kadar becerikli, koskoca bir adam olmuflsun. Hem kar›n da ifllerine yard›m eder, kötü mü?”
Mahzun mahzun yüzüme bakt›:
“Efendim, niflanlanm›flt›m emme olmad›, olmayacak. K›z›n bafl›na bir kaza geldi, düflman köyden ç›karken...”
fiaflk›nl›ktan t›kan›yordum.
“Ne diyorsun? Gerçek mi? Ne kazas›? Söyle, söyle!”
diye ba¤›rd›m.
Utanarak bafl›n› önüne e¤di:
“Dokunmufllar...” dedi ve gittikçe a¤›rlaflan bir sesle ekledi: "Dokunmufllar de¤il, dokundular! Benim gözümün önünde... Köyün öbür k›zlar›yla beraber, derenin içine sürüklediler. Biz ba¤›rd›k, ça¤›rd›k! Aman etmeyin zaman etmeyin dedik, kulak asmad›lar. Ben arkalar›ndan gitmek istedim, anam b›rakmad›. ‘Biricik
o¤lum, sana da k›yarlar!’ dedi. A¤l›yordu... dayanamad›m, kald›m.”
19
Account: s8383411
Art›k çocu¤un yüzüne bakam›yordum. Hayat›n en
önemli olaylar›yla bo¤uflmufl bu köylü yavrusunun
karfl›s›nda ben, art›k hiçbir fley bilmeyen, hiçbir fley
anlamayan ve sanki korkunç bir masal dinliyormufl da
tüyleri ürpermiflçesine bir köfleye sinmifl, otuz dört yafl›nda toy, ürkek bir küçük çocuktum.
≥
20
Account: s8383411

yakup kadri 14ünde

Transkript

Benzer belgeler

27 Mart 1889: Siyasetçi ve edebiyatçı Yakup Kadri

En Kapsamlı Özelleştirilebilir Discovery Çözümü…

AÇ - ekolojikmim.com

PDF ( 25 ) - Marmara Üniversitesi

Yazı

PDF Indir

Yazı

Post29 TRSai

PDF İndir - Çeşm-i Cihan: Tarih - Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi