Kids2Write EL KİTABI

Kids2Write EL KİTABI (tr) Lifelong Learning 518878-LLP-1-2011-1-DE-KA2-KA2MP
Kids2Write
EL
KİTABI
www.kids2write.eu
kids2 write
518878-LLP-1-2011-1-DE-KA2-KA2MP
Bu proje Avrupa Komisyonu’nun desteğiyle finanse edilmiştir. Yayının içeriği sadece eser
sahibinin görüşlerini yansıtır. Komisyon, bu eserde yayınlanmış bilgilerin kullanımından
sorumlu tutulamaz.
Hazırlayanlar:
Kids2Write Proje Kurulu
Project coordinator:
IEIE e.V.
Hölderlinplatz 2A
70193 Stuttgart
Deutschland
www.ieie.de
(c) 2013
kids2 write
518878-LLP-1-2011-1-DE-KA2-KA2MP
Bu proje Avrupa Komisyonu’nun desteğiyle finanse edilmiştir. Yayının içeriği sadece eser
sahibinin görüşlerini yansıtır. Komisyon, bu eserde yayınlanmış bilgilerin kullanımından
sorumlu tutulamaz.
İçindekiler
1
Projenin Tanımı
6-21
2
İhtiyaç Analizi
22-27
Dil Bilimi / İki Dillilik
28-39
Pilot Uygulama
40-43
Ölçme ve Değerlendirme
44-47
Kaynakça
48-55
Künye Bilgileri
56-59
3
4
5
6
7
- Ortakları
- Hedef Grupları
- Hedefleri
2
Projenin Tanımı
3
Kids2Write – Projenin Ortaya Çıkışı
Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat’ın rakamlarına göre Almanların
sadece % 8’i, Hollandalıların %4’ü, Avusturyalıların %9’u veya
Rumenlerin %31’i el yazısı kullanıyor (Eurostat, 2008). Benzer
rakamlar Türkiye için de geçerli; neticede günümüz gençliğinin
yazması cep telefonlarından atılan kısa mesajlarla (SMS) sınırlı.
İstatistiklere göre, gençlerin %84’ü SMS, Chat veya Forum’lar
yazıyor, yazarken de farklı harfler, ikonlar ve kısaltmalar kullanarak elektronik yazı diline yepyeni kodlamalar katıyor.
Sözü edilen bu değişim tüm Avrupa dilleri için geçerlidir. Yazma becerisinde kaydedilen bu gerilemenin eğitim alanına,
resmi iletişime, iletişim araçlarının tasarımı ve kullanımına etkisi
azımsanmayacak derecede büyüktür. Çokdilli insanlar da bu
durumdan “iki kat” zarar görür.
Avrupalı genç nüfusun yarısından fazlası için uzun metinler yazma çetin bir iş haline gelmiştir. Matematik ve fen derslerinde çok
yüksek notlar alan başarılı öğrencilerin çoğu, resmi bir mektup,
iş başvurusu yazısı veya özgeçmiş yazarken zorlanır.
Bunun nedeni gençlerin okuma-yazma bilmiyor olması değildir;
disleksi ve benzeri öğrenme bozukluklarına da bağlanamaz. Yazı
yazmak –ister “el” ile ister bilgisayar ile– gençler için son derece
sıkıcıdır.
Kids2Write – Projenin Tanımı
Kids2Write, çocuklar ve gençler için yazı yazmayı yeniden zevkli
hale getirecek oyunlar hazırlamıştır. Amaç, eğlenerek çocukları
ve gençleri yazı yazmaya heveslendirmektir.
Bu çerçevede Kids2Write öncelikle Avrupa’da yaşayan iki
veya çokdilli büyük genç nüfusa odaklanmıştır. Avrupa ülkeleri-
4
nin birçoğunda iki veya çokdilli çocuklar prensipte okuma ve
yazmayı, yaşadıkları ve doğal olarak okuluna gittikleri ülkenin
dilinde öğrenirler. Göçmen veya çift uluslu bir ailede konuşulan
ikinci dil bu bağlamda ihmal edilir. Bu nedenle de bu çocuklar
hayatları boyunca, yazı yazma ve de yazılı anlatım konusunda
hep sorun yaşarlar. İşte Kids2Write tam bu noktada devreye
girmiş ve bu soruna eğlenceli oyunlarla destek verebileceğini
düşünmüştür.
Kids2Write projesine beş ülkeden (Almanya, Yunanistan,
Avusturya, Romanya ve Türkiye) toplam yedi ortak katılmıştır.
Bu ortaklar, Kasım 2011’den Ekim 2013’e kadar bu konuda çalışmalarını yürütmüştür. Oyunların geliştirilmesi ve
uygulanmasında 900’den fazla öğrenci, öğretmen ve destek uzman kadro katkı sağlamıştır. Düzenli aralıklarla bir araya
gelen proje heyeti, kurul toplantılarıyla çalışmaları denetlemiş
ve yönlendirmiştir. Oyun tasarımı, çokdillilik, yazma becerisini
kazandırma, gelişim psikolojisi ve yenilikçi öğrenme teknolojileri
alanlarında uzman 50’den fazla kişi projeye destek vermiştir.
Kids2Write oyunları profesyonel oyun yapımcıları, grafikerler ve
tasarımcılar tarafından şekillendirilmiştir. Tüm oyun yönergeleri ve
Kids2Write el kitabı Almanca, İngilizce, Yunanca, Rumence ve
Türkçe dillerinde mevcuttur.
Amaç, çokdilli çocuklara daha erken yaşta çokdilli yazılı anlatım
becerisini kazandırmak; çokdilli gençlerde de yazılı anlatım
becerisini geliştirmek ve arttırmaktır. Kids2Write bir dil kursu
değildir; okuryazarlığa destek vermek için de hazırlanmamıştır.
Kids2Write, yazılı anlatımı çekici kılmak için hazırlanmış bir
“motivasyon programıdır”. Programın hareket noktası, bilhassa
çokdilli Avrupalı gençlerde saptanan yazılı anlatım eksikliği ve
bu nedenle örneğin iş başvurularında ortaya çıkan dezavantajlı
durumdur.
Kids2Write’ın oyun kutuları, yazılı anlatım becerisini
kazandırmaya yönelik çocuk ve genç yaşa hitap eden oyunlar-
5
dan ile kasıtlı olarak yazılı ifadeyi geliştirmek üzere cep telefonları
için hazırlanmış oyun ve uygulamalardan oluşan materyalleri
içermektedir.
Tüm oyunlar, Avrupa Birliği standartlarına göre üretilmiştir; zehirli
madde, akışkanlaştırıcı, sentetik boyar madde ve zararlı uçucu
madde içermez. Malzemeler silinebilir ve büyük oranda neme
karşı dayanıklıdır.
Kids2Write – Kimin İçin ve Ne Zaman?
Kids2Write Avrupa’da yaşayan çokdilli çocuk ve gençlerin
yazılı anlatımını geliştirmek amacıyla eğitsel oyun kutuları
geliştirmiş ve uygulamıştır.
Hedef Kitle;
• 6 ila 10 yaş arası çocuklar,
• 14 ila 17 yaş arası gençlerdir.
Kids2Write ürünlerinin tasarımında, hedef grupların mental
gelişim sürecine bağlı olarak değişkenlik gösteren ana iki yazılı
anlatım becerisi safhası esas alınmıştır:
•Çocuklarda,sözlüanlatımdanyazılıanlatımageçişevresidiye
nitelendirilen primer yazma becerisi,
•Gençlerde,primer(temel)vesekonderyazmabecerisi;yani
medyaya özgü ve edebi yazılar tarzında, aynı zamanda da el
yazısıyla veya elektronik ortamda yazılabilen değişik formatlı
metin veya makaleleri yazabilme becerileri.
Bu çerçevede çokdilli olup, her dilde farklı yazılı anlatım düzeyine sahip bireylerin ihtiyaçlarının karşılanmasına bilhassa özen
gösterilmiştir.
6
Kids2Write – Nerede ve Nasıl?
Kids2Write’ın oyunları ve el kitapçıkları, uygulamaları projenin
www.kids2write.eu adlı resmi sayfasından indirilebilir.
Kids2Write uygulamaları, iOS (Apple)® veya Android işletim sistemli® akıllı telefonların ilgili App-Store’larına indirilebilir ve yüklenebilir. App-Store’da uygulamayı ararken sadece “Kids2Write”
veya “K2W” yazmak yeterlidir.
7
Kids2Write – eğitsel Oyunlar – Genel Bakış
WOrD HUNTer
“Kelime Avcısı” iki dilli yetişen çocukların yazma becerisini
pekiştirmek ve geliştirmek için tasarlanmıştır. Dolaysıyla, birden
çok dilde oynanabilen ve hem kas gelişimini hem de harflerin
öğrenilmesini destekleyen bir CD-Oyunudur. Bu oyunda çocuklar sanal bir bahçede iki dilde sözcük arayışına koyulurlar.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10
TOUli
Touli, arkadaşlarına balık çorbası hazırlayan bir kedinin resimli
öyküsüdür. Resimli kitabın amacı iki dilli çocuklarda, konuştukları
dildeki kelimelerin yazılışını pekiştirmektir.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10
8
MAGic BOArD
Bu oyunda modern tabletlerin yerini „Sihirli Tahtalar“ alır. Çocuklar ve gençler bu tahtalara zamana karşı yarışarak olabildiğince
hızlı bir şekilde iki dilde hayvan isimleri yazar. Amaç aynı zamanda bir dildeki sesleri harflerle eşleştirebilmektir.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10 ve 14-17
WOrD JUNGle
En fazla üç dil için hazırlanmış bu oyun, söz dizimi, cümle yapısı
ve anlamı üzerine kurulmuştur. Burada çokdilli çocuklar anlamlı
beş sözcük yardımıyla “cangıldan” kurtulmanın yolunu gösterecek cümleler kurar.
Önerilen yaş grubu: 8 – 10 ve 14-17
9
2, 3, 4 - ONe WOrD MOre
Oyunun amacı, iki dilli çocukların kelime haznesini pekiştirmek
ve yazılı anlatımını geliştirmektir. Zamana karşı yarışılan bu
oyunda, harf fişleriyle iki dilde farklı uzunluklarda kelimeler
oluşturulmaya çalışılır. Kim en önce ve en çok hatasız kelime
üretirse, o kazanır.
Önerilen yaş grubu: 8 – 10 ve 14-17
STOry cUBeS
Oyun beş ve/veya altı resimli zarla oynanır. Zar atıldıktan sonra,
üstte kalan resimlerle iki dilde bir hikâye oluşturulur ve yazılır.
Etkinlik zarı olan altıncı zar her an oyunu bozabilecek, hikâyeyi
çıkmaza sokabilecektir.
Diğer bir seçenek olarak “Sihirli Küpler”, çizgi roman yazdırma
amacıyla da kullanılabilir.
Önerilen yaş grubu: 8 – 10 ve 14-17
10
JOB ciTy
İki dilli gençler için tasarlanmış özgeçmiş ve iş başvurusu
mektubu yazma oyunudur. Amaç, farklı mektup üsluplarını ve
formatlarını eğlenceli biçimde iki dilde özümsetmektir. Buna ek
olarak da meslekler ve etkinlikleri farklı dillerde tanıtan eğitsel
oyunlara yer verilmiştir.
Önerilen yaş grubu: 14-17
STOry-rAP
Bu oyunda çocuklar veya gençlerden „Rap“ yapmaları istenmektedir. Farklı dillerdeki sözcüklerle şarkı sözleri biçiminde kısa
hikâyeler yazılır ve “Rap” tarzında grup önünde yorumlanır.
“Rap” oyunu, “çoksesliliği” çokdillilik ile birleştiren müzikal bir
şölendir.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10 ve 14-17
11
SMS
Gençlerden, SMS yazarken kullandıkları yaratıcı kodları “standart” dile çevirmeleri istenir. Ancak bunu yaparken üslup seçimine, diller arası ve alıcılar arası farklılıklara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Önerilen yaş grubu: 14-17
crAZy FAMily
iPhone veya Android-telefonlar için tasarlanmış beş oyundan
oluşan bu uygulamanın amacı, dijital ortamda iki dilli çocukların
yazma becerilerini geliştirmektir. Her iki dilde verilen sözcükler ve
günlük hayattan alınan durumlar interaktif bir şekilde pekiştirilir.
Önerilen yaş grubu: 14-17
12
MeSSAGe-PilOT
Bu grup oyununda çocuklar ve gençler konuştukları her iki dili
de yazıya dökebilecek ve uzun metinler oluşturarak yazılı ifadelerini geliştirebilecektir. Bu amaçla, kâğıtlara sözcükler yazılır,
sonra da bu notlar peluş çantacıklarla yerleştirilerek diğer gruba
fırlatılır. Böylece artık sıra, yazılan sözcüklerin tümünü kullanarak
metin yazma aşamasına gelir.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10 ve 14-17
BABylON
Oyun „yönlendirilmiş yazma“ olarak gençlerin yazılı anlatım becerilerini geliştirir. Burada Almancaya ve sayısız çeşitlemelerine
odaklanılmıştır. Bu amaçla örneğin Rumence-Almanca verilmiş
kavramlardan standart Almanca hikâye yazılması beklenir.
Önerilen yaş grubu: 14-17
13
POSTcArDS
Farklı ülkeler veya şehirleri tanıtan kart postallarla çocuklar ve
gençler birbirleriyle farklı dillerde yazışırlar. Oyun farklı dillerde
okuduğunu anlama ve yazma becerisini geliştirir.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10 ve 14-17
liGHT WriTe
Bu yenilikçi aksiyon oyunu iki dilli çocuk ve gençlerin motor
gelişimini, konuştuğu dillerdeki sözcük bilgisini ve yazılı ifadesini
yaratıcı bir şekilde geliştirir. Bu oyunda kalem yerine el feneri
bizlere yardımcı olacaktır. Oyunu, iPad ile oynamak da mümkün.
Önerilen yaş grubu: 6 – 10 ve 14-17
14
Kids2Write - Project partners
ieie – international education
information exchange
Stuttgart, Germany
tr
tr
de
de
de
tr
tr
tr
de
de
tr
o
b
eki M
es
lind
ya
in Traumj
de
De
k
le
Ha
tr
tr
de
Brigitte Νeisse-Göküzüm
Email: [email protected]
POSTCARDS
tr
tr
de
aa
langıç
SSttaarrtt
de
TOULI
90
Dr. Martin KilGUS
MESSAGE PILOT
Email: [email protected]
de
JOB CITY
WORD JUNGLE
RY RAP
+49 711 236 25STO
13
+49 711 600 499
[email protected]
www.ieie.de
MORE
LIGHTWRITE
Phone:
Fax:
Email:
Web:
2, 3, 4 - ONE WORD
BABYLON
CRAZY FAMILY
SMS
Hölderlinplatz 2a
70193 Stuttgart
Andrea Daecke
Email: [email protected]
Fachhochschule Düsseldorf
edi – exhibition design institute,
FB 2 Düsseldorf, Germany
Georg-Glock-Strasse 15
40474 Düsseldorf
Phone:
Web:
+49-211-4351-254
design.fh-duesseldorf.de/ujr
www.fh-duesseldorf.de/edi
Prof. Uwe J. reinhardt MA
Email: [email protected]
Tobias Jochinke
Email: [email protected]
15
BB
Spielzeugschachtel
Salzburg, Austria
2, 3, 4 - ONE WORD
MORE
Schrannengasse 16
5020 Salzburg
STORY RAP
Phone: +43-662 / 871909 MAGIC BOARD
Fax: +43-0662 / 872616
Web: www.spielzeugschachtel.at
Adele liedl + Harald Brandner
Email: [email protected]
POSTCARDS
TOULI
MESSAGE PILOT
VereiN MUlTiKUlTUrell
innsbruck, Austria
Bruneckerstraße 2d
6020 Innsbruck
Phone:
E-Mail:
Web:
+43 512 56 29 29
[email protected]
www.migration.cc
Klaudia Binna
E-Mail:
[email protected]
16
STORY CUBES
MAGIC BOARD
STORY CUBES
DeSMOS
Katerini, Griechenland
Kapodistriou 11
60100 Katerini
Phone: +30-6951-848872
Web: www.desmosgr.blogspot.gr
Sofia Argyropoulou
Email: [email protected]
ANUP international
Bukarest, rumänien
Bd. Nicolae Titulescu 163, bl. 20, Sector 1
011137 Bucureşti
Phone: +40-21-3146637
Web: www.updalles.ro
ileana Boeru
Email: [email protected]
Phone: +40-74- 071 305
Prof. Dr. Mariana lazarescu
Email: [email protected]
Dr. Hermine Fierbinteanu
Email: [email protected]
17
Bilkent University
Faculty of Humanities and
Letters, Foreign Languages Unit
Ankara, Turkey
06800 Bilkent, Ankara
Phone: +90 312 290 18 03
Fax: +90 312 290 30 36
Web: www.bilkent.edu.tr
Dr. Şengül Soytetir Şentürk
Email: [email protected]
18
19
20
İhtiyaç Analizi
21
Kids2Write için oyunlar geliştirilmeye başlanmadan önce tüm
proje ortakları ülkelerinde yaşayan iki dilli çocuklar ve gençlerin durumuna ilişkin ayrıntılı raporlar hazırlamıştır. Bu raporlarlarda ağırlıklı olarak, söz konusu grubun yazılı anlatım düzeyi
hakkında bir değerlendirmeye yer verilmiş, eğitim sisteminde
kazandırılmaya çalışılan yazma becerisine ilişkin veriler ve uygulamalar da bir araya toplanmıştır.
Raporların sonuçlarına göre tüm ülkelerde yazma becerisi ilkokulda –ilgili ülkenin dilinde ve yazısıyla– kazandırılmaya
başlar. Ülkelerin hiçbirinde iki dilli çocuklar ve gençler için özel
bir eğitim programı yoktur; hiçbir ülke örgün veya yaygın eğitim
programlarına, yazı dili olarak ikinci bir dilin korunması hususunu
koymamıştır.
Ülkelerin birçoğu göçmen çocukları ve gençlerine, konuk
olduğu veya göç ettiği ülkenin dilini daha iyi kavrayabilsin diye
destek kurslar sunmaktadır. Buna ek olarak bazı konsolosluklar,
elçilik okulları veya yabancı okullar da “anadilin” korunmasına
yönelik olanaklar sağlar. “Yabancı Dil Dersi” veya “Anadil Dersi” diye sözü edilen derslerin saati son yıllarda, Almanya,
Avusturya, Yunanistan, Türkiye, Romanya gibi ülkelerde iyice
azaltılmıştır; sunulan saatlerde de daha çok sözel anlatıma ağırlık
verilmektedir. Nadiren yazılı anlatımın iyileştirilmesine yönelik
çalışmalara rastlanmaktadır –geçmişte de bu amaçlı bir ek dil
dersi zaten hiç olmamıştı.
Kids2Write üye ülkelerinde, iki dilli 395 çocuk ve gence
ve de öğretmenlere uygulanan kapsamlı bir anket sonucu, hiçbir ülkede, okullarda yazılı anlatım becerisinin iki-dilde
kazandırılmasını öngören yönetmeliklerin olmadığını ortaya
koymuştur. Okuldan sonra çalışma hayatına geçildiğinde ise
işverenlerin, iki dilde de çok iyi yazma, okuma, duyma ve
konuşma becerisine sahip gençleri tercih ettiği konusu gençler ve de öğretmenler tarafından ayrıca şikâyet niteliğinde dile
getirilmiştir. Ankete katılanların ifadelerine göre bu gençler,
22
böyle bir talebe asla cevap verememektedir. Gençlerin hepsi;
ikinci, daha doğrusu anne, baba veya atalarının dilleriyle yazı
yazamadıklarından yakınmış; okulda, sadece yaşadıkları veya
ikamet ettikleri ülkenin dilinde yazmayı öğrendiklerini, diğer
dillerde ise yazmayı bireysel girişimler sonucu ya da bir dilden
diğerini türeterek kazanabildiklerini ancak bu yolla vahim hatalar
yapılabileceğini ifade etmişti.
Öte yandan uygulanan anket, uzunca metin yazmaktan
pek hoşlanılmadığı, sıkıcı bulunduğu sonucunu da ortaya
koymuştur. Birçok şey artık formüllere, sözlü mesajlara ve
şekilsiz veya karalamalar şeklinde alınan notlara dönüşmüştür.
Fakat ileriki yaşlarda uzun metinler yazabilme gereksiniminin
kaçınılmaz olduğu da bilinmektedir. Çıraklık ve de iş hayatına
adım atan iki dilli gençler için bu bir dezavantaj teşkil etmektedir. Çocuklarda ise anket sonucu, pek çoğunun çok dile sahip
olmanın önemini kavradığını ancak –neticede tek bir dile hâkim–
öğretmenlerinin bu sorulara yanıt veremediklerini göstermiştir.
Bu çerçevede öğretmenler, çokdilli çocuklara okuma ve yazma
becerisini kazandırabilme aşamasında daha iyi destek verebilmek için kendilerine hizmet içi eğitimlerle ilave yeterlilikler
kazandırılması yönünde bir düzenlemenin yapılması gerektiğini
ifade etmişlerdir.
İhtiyaç talebiyle ilgili olarak, 6 ila 8 yaş arası çocuklara uygulanan
ankete toplam 95 çocuk katılmıştır. Bunlardan yarısı her iki dili
de konuşabildiğini bildirmiştir. %25’i her iki dilde yazabildiğini,
geri kalan %75’i ise sadece tek bir dilde yazı yazabildiğini
açıklamıştır.
Okulda artık yazılı anlatım becerisini kazanmış 9-10 yaş grubundan 92 çocuğun doldurduğu anket sonucu, %50’sinin
yine her iki dili konuşabildiğini, yaklaşık %54’ünün tek bir dilde
yazmayı okulda öğrendiğini ortaya koymuştur. Ankete katılanların
%21’i eğlenceli oyunlarla da yazmayı öğrendiğini bildirmiştir.
23
Çocukların %41’i el ile %16’sı dizüstü bilgisayarda ve %13’ü
cep telefonlarında yazı yazmaktadır.
14-17 yaş grubu gençlerden 148 kişi anket sorularına yanıt
vermiştir. Yaklaşık 9 öğrencilik yılını geride bırakmış bu gençlerden yalnızca %40’ı her iki dilde yazı yazma konusunda kendini
yeterli görmektedir. %61’i internet ve bilgisayar veya akıllı telefonlar aracılığıyla dijital ortamda yazı yazdığını açıklamıştır. Aynı
zamanda, pek de eğlenceli bulunmasa da okulda “zorunlu”
tutulduğundan %71’den fazlasının el ile yazı yazdığı anlaşılmıştır.
Ancak boş zamanlarda el yazısının çarpıcı biçimde %10’ların
altına düştüğü de saptanmıştır. Gençlerin neredeyse %44’ü
yazı yazarken yazım kuralları, anlatım ve metni yapılandırma
konusunda zorlandıklarını ifade etmiştir.
Yukarıda sözü edilen gençlerin öğretmenlerine de uygulanan
anket, öğrencilerin yaklaşık %46’sının öğrendikleri ülke dilinde
iyi düzeyde yazı yazabildiklerini sonucunu vermiştir. Aynı düzeyde ikinci bir dilde yazı yazabilme oranı ise %23’ün altında
kalmaktadır. İki-dilli gençlerin %80’inde yazı yazarken diller arası
bir interferans gözlendiği, kuralların bir dilden diğerine doğrudan
aktarılması sonucu dil bilgisi, söz dizimi ve anlatım hataları
yapıldığı açıklanmıştır.
Bu analiz sonuçlarından hareketle, oyun uzmanları ve Kids2Write
projesi heyeti görüşmelerini ve araştırmalarını derinleştirmiş;
yazma becerisinin kazandırılmaya başlandığı 6-8 yaş grubu
çocuklarına hazırlanacak Kids2Write oyunlarının, dilin ve yazının
özellikle fonetiğine odaklanması, harf fonetiklerini farklı dillerde
ayırt edebilmesi hususlarına dikkat edilmiştir. 9-10 yaş grubu
çocuklarında ise sözcük varlığına, yazıma ve oyunlarla görsel
dilin kullanılmasına ağırlık verilmiştir.
24
Gençler için de sözcük varlığı, dilsel zenginlik ve çeşitlilik, standart dil, konuşma dili, gençler arası kullanılan dil ve de alternatifli
anlatım konuları, iki dilli oyunların kurgusuna esas oluşturmuştur.
Tüm bu oyunların hızlıca uygulanabilir olması, sorunsuzca
kutularından çıkartılıp kutularına konulabilmesi, iyi korunabilmesi ve de kolayca açıklanabilmesi hususları da öğretmenler için
düşünülmüştür.
25
26
Kids2Write –
YAZMA Becerisi
27
Giriş
Kids2Write projesinde sınıflarda, özellikle iki dilde eğitim veren
sınıflarda ve sınıf dışı aktivitelerde yazma becerisinin rolü
araştırılmıştır.
Bu becerinin temel bir beceri olup olmadığı, ya da bu becerinin
Almanca ve/veya başka bir yabancı dil öğreniminde bağdaştırıcı
bir rolü olup olmadığı ve çağdaş metodolojilerde hangi tipolojinin
öne çıktığı sorusu tartışmaya açılabilir.
28
1. resmi ve resmi olmayan öğrenme
süreçlerinde yazma becerilerinin rolü
Yazma becerisi için öğretim metotları, dil öğretimi alanında çok
ilgi çeken güncel bir tartışma konusudur. Pek çok dilde yaratıcı
yazma aktiviteleri ile ilgili pek çok yayım vardır. Ancak, bunlar
sistematik ve tek tip metottan ve tutarlı öğrenim gelişiminden
çoğunlukla yoksundurlar.
Pek az beceri bu kadar çekişmeli tartışmanın hedefi olmuştur.
Tüm öğrenme materyallerinde azımsanmayacak bir rolü
olan konuşma ve dinlemenin önemi yaygın bir biçimde kabul edilmektedir. Çocukların ve gençlerin sınıf dışında daha
az okumalarına ve vakitlerinin çoğunu bilgisayar karşısında
geçirmelerine rağmen, okuma becerisi tüm öğrenme aktivitelerinin dayandığı en önemli ve temel beceri olma özelliğini
korumaktadır.
Yazma becerisi, ana dilde öğrenme materyallerinde ve/veya
yabancı dil sınıflarında maalesef daha düşük seviyede rol
oynamaktadır:
Bernd Kast, bunun bazı sebeplerini Fertigkeit Schreiben (Berlin,
Langenscheidt 2001) isimli kitabında şöyle belirtmiştir:
• İletişimsel dil öğretimi her şeyden çok konuşma ve dinleme becerilerini gerektirir.
• Yazma sadece “uzmanlar” için önemlidir.
• Yazma becerilerinin geliştirilmesine yönelik çok az egzersiz
materyali vardır.
• Yazma zaman kaybıdır.
• Yazma büyük ölçüde bireysel çalışmayla öğrenilebilir.
29
2. yazma hedef midir, yoksa hedefe
ulaşmak için bir araç mıdır?
Yazmanın sıklıkla hedefe ulaşmak için bir araç olarak algılandığını
iddia etmek mümkündür:
1. Tatbiki ders gereklilikleri: yeni kelime ve kelime öbeklerini
çalışmak için daha sonra sınıfta işlenmek üzere sözlü olarak
deyimler veya yazın parçaları sağlamak.
2. Psikolojik öğrenme gereklilikleri: yazmada kullanılmak üzere
daha kolay bir şekilde akılda kalan dil unsurları sağlamak.
3. Öğretim hedefleri: fikirleri tasnif etmek ve değerlendirmek için
yardım etmek, yaratıcılığın geliştirilmesi.
Yazma şu üç aşamayı içerir:
- Planlama
- Formüle etme
- Düzenleme
Yabancı dil veya iki dille eğitim yapılan sınıflarda yazarken, bir
dilin eğitim dili, diğerinin de ailede konuşulan dil, yani “mutfak
dili” olması sebebiyle iki dil üzerindeki kontrol eşit değildir. Bu
durumda temel problem formüle etmektir, çünkü gerekli kelime
hazinesi sınırlıdır.
Sınıfta yazma aktivitelerinin amaçlarında önemli bir farka dikkat
çekmek gerekmektedir:
(a) Hedefin yazma olduğu yazma aktiviteleri, örneğin mektup
yazma. Burada hedef birine gönderilmek üzere yazılan mektuptur.
(b) Yazmanın başka bir hedefe erişmek için kullanıldığı yazma
aktiviteleri, örneğin yazılı gramer veya kelime alıştırmaları.
30
Maalesef, çoğu öğrenme materyalinde yazmanın kendisinin
hedef olması veya yazmanın başka bir hedefe ulaşmak için
bir araç olması arasında bir ayrım gözetilmemektedir.
Yazmanın iletişimsel değeri, başka bir deyişle yazmanın bilgi
aktarımı için değeri yabancı dil sınıflarında da, iki dilde eğitim
verilen sınıflarda da çok azdır. Şu alanlarla sınırlandırılabilir:
- Arkadaşlara veya aile üyelerine gönderilen resmi olmayan
mektuplar ki bu eğitimin ilk seviyelerinde yer alır.
- Mezuniyetten önce, eğitimin daha sonraki basamaklarında
yazılan resmi mektuplar.
- Raporlar, kişisel profiller (Özgeçmiş gibi) vb.
- Kısa notlar, hatırlatma mesajları vb.
Sıklıkla metin türü verilen görev ile empoze edilir. Bu da
öğrencilere yaratıcı olmak için sınırlı özgürlük verir. Örneğin;
- Özet
- Taslak
- Resim tanımlama
- Diyalog
- Mektup
31
Eğitici yazma ödevleri, ana dilde yapılan okul dışı yazma aktivitelerinde olduğu gibi daha “gerçekçi” ve özgün hale getirilmelidir.
Bu sebepledir ki yazma, yazarın bir mesaj iletmek istediği ve
üzerinde bir etki yaratmak istediği gerçek okura yapılmalıdır.
Bu demektir ki, öğrenciler hitap ettikleri okuru mümkün olan
en somut ve açık şekilde hayal ederek “okur odaklı” bir tutumla yazmalıdırlar. Eğer bu hayali okuyucu açıkça belirlenmez ve
öğrenci ona doğru bir şekilde hitap etmezse, okuldaki yazma
aktiviteleri gerçek dışı ve yapay gelecektir.
Yazma aktiviteleri çerçevesinde önemli olan, aşağıdaki kriter ve boyutların yer aldığı planlama aşamasını göz önünde
bulundurmaktır:
•
•
•
•
•
•
Konu
Okuyucu farkındalığı
Metin türü
İletişim bütünlüğü
Bilgi
İletişim aracı (Konuşma kalıpları)
Bu aşamadan sonra ilk fikir oluşturmalar başlar.
Sınıfta yazmak, diğer becerileri de destekler. Bu açıdan yardım
fonksiyonu vardır ve diğer beceriler tarafından da desteklenir.
Nöropsikolojik araştırmalar göstermiştir ki, beyinde birbirinden
bağımsız çalışan hiçbir beceri merkezi yoktur. Aksine, aralarında
yoğun bir iletişim ve etkileşim vardır.Activităţile de ascultare,
vorbire, citire şi scriere sunt strâns lega.
Dinleme, konuşma, okuma ve yazma aktiviteleri birbirleriyle
yakından ilişkilidir ve birbirlerini karşılıklı olarak desteklerler.
32
Düşünceleri düzenlemesi ve sınıflandırması bakımından yazma,
düşüncenin gelişimi ile de yakından ilgilidir.
Yazmada yeni bir şey yaratılır. Yazma ürünü, yazan kişiyle
yakından ilgilidir çünkü çıkan ürün yazarın kişiliği, fikirleri, fantezileri, dilekleri, hayalleri, umutları, karakteri, zekâsı ve ciddiyeti
hakkında bir şeyler söyler. Bu sebepledir ki, yazma metodolojisinde kişisel yazma vardır ve anlamı da aşağıdaki gibidir:
Yazmada, yazarın fikirlerini ve kendisini ifade etmesini mümkün
kılma işlevi vardır.
3. eğitici yazma aktivitelerinin türleri
Yazma eğitimiyle bağlantılı olarak üç ana yöntem vardır:
(1) İlk yöntem yönlendirici ifadeleri kapsar. Bunlar, verilen
ipuçları tarafından yönlendirilen ve sıkı bir şekilde denetlenen
ifadelerdir.
Bu “yazma aktiviteleri” verilen yapıların dönüştürülmesi
ve tamamlanmasına bağlıdır. Buradaki yazma aktivitesi
çoğunlukla mekanik ve tekrarlayıcıdır. Metinler ve metin düzenleme süreçleri göz önünde bulundurulmaz.
(2) İkinci yöntem metinsel ve dilbilimsel ifadeleri kapsar. Buradaki temel soru, metni neyin oluşturduğudur. Bu sorunun
cevabı öğrencilere yaşları ne olursa olsun öğretilmelidir. Metinsel ve dilbilimsel yaklaşımda, bir metni oluşturan parçalar
üzerinde metin üretimi hedefiyle çalışılır. Metinsel ve dilbilimsel
parçalar bağlaçlar, zamirler, metin formatı, metni oluşturan
elemanlar, yazın türleri, yazar-okuyucu ilişkisi vb. olabilir.
(3) Üçüncü yöntem süreç odaklı ifadeleri kapsar. Bu demektir
ki, yazma çeşitli becerilerin toplamı olarak değil de son aşama
33
olarak, yani iyi bir metin oluşturma hedefiyle kullanılan içerik ve
dilbilimsel bilginin en iyi şekillerde işlenmesi ile oluşan bir ürün
olarak kabul edilmelidir.
Süreç odaklı ifadelerde, en başından beri tüm yazma aktivitelerinin temelinde olan, bir metin yazmaktır. Süreç yazılarında
bir diğer önemli nokta ise hatalar konusunda değişik bir
yaklaşımda bulunmaktır. Bunlara, öğretmen tarafından bir
yaptırımda bulunulmamalıdır. Aksine, öğretmen, öğrenciler
“hataların” er ya da geç pratikle “üstesinden gelinebilecek engeller” olduğunu kabul edebilsinler diye onların farkındalıklarını
arttırmalıdır.
Yazma yeterlikleri şu öğrenme süreçlerinde geliştirilmelidir:
(a) resmi,
(b) yarı resmi
(c) resmi olmayan
Kids2Write’ın yazma metodolojisi beş tür alıştırma içerir:
(1) Hazırlık alıştırmaları
Bunlar metin üretimini değil, aşağıdakileri gözeterek metin
üretimi için hazırlığı gerektirir:
• Metin üretimi için gerekli kelime bilgisi nasıl edinilir,
geliştirilir ve çalışılır?
• Halihazırda sahip olunan bilgi nasıl aktive edilir?
• İmla ve telaffuz nasıl çalışılır?
(2) Geliştirici görevler
Bu yazma ödevleri, bağlaçları kullanarak cümleleri birleştirme,
değişik bağlantılar ve kelime dizilimi gibi çeşitli metinsel ve
dilbilimsel unsurların çalışılmasını hedefler.
34
(3) yapılandırma görevleri
Bunlar, yönlendirilmiş metin üretimleridir. Bir yönüyle, alakalı
görevleri bir araya getirme çalışmasıdır. Bunu yapmak için
tekrar üretime dayalı görevler, üretime yönelik yazma aktivitelerine dönüşebilsinler diye daha az önemli olurlar. Bu yöntem
öğrenciyi kelimeden cümleye, cümleden metne yöneltir.
(4) yaratıcı yazma
Bu ödevlerde yaratıcılık her zaman ön plandadır ve oyun gibi
aktivitelerin yanı sıra oyun içinde ve sayesinde meydana gelir.
Öğrenciler yazarken konu, anlatım biçimi ve yöntemlerini
seçmekte özgürdürler. Özgürce hazırlanan metin, kendini
algılama ve deneyim edinme aracı olur.
(5) İletişimsel yazma
İletişimsel yazma, gerçek iletişim durumları ile ilgilidir. Diğer bir
deyişle, bunlar değişik türlerden mektuplar, kartlar, e-postalar,
sınıf içi yazışmalar, facebook ve blogların yanı sıra raporlar,
özgeçmişler vb sabit formatlar gibi gerçek hayatta karşılaşılan
iletişim durumlarına hazırlıktır.
Daha yüksek seviyelerde haber bültenleri, duyurular, yorumlar
ve protokoller yazmak mümkündür.
Kids2Write oyunları için alıştırmalar
Kelime - dilin temel bileşeni olarak
• Bulmacalar
• Kelimeleri eş anlamlılarıyla değiştirme ve yeniden
ifade etme
• Boşluklu metinler ve egzersizler
35
Gramer - yapılar aracılığıyla metin üretimine hazırlık
- Cümlenin kısımlarını sıralama (cümlede kelime sıralaması)
- Cümleleri birbirine bağlama (temel cümle ve yan cümleleri
bağlaç kullanarak birleştirme)
- Olumlu - emir - soru cümleleri
- Kısaltmalar - notlar
Metin türü alıştırması
- Şiiri düzyazıya çevirme
- Belli kelimeleri kullanarak kısa şiirler yazma (‘somut şiir’)
- Hikâyeyi yeniden anlatma
- Hikâyeyi başka açılardan yeniden anlatma (başka bir kişinin
açısından gibi)
- Uzun cümleleri not formuna çevirme (ya da tersi)
36
37
38
Pilot Uygulama
39
Pilot Uygulama ve Değerlendirme
Konsorsiyum Ülkelerinde yapılan Pilot
Uygulamalar
Kids2Write oyunları üye ülkeleri okullarında uygulanmıştır.
Bu pilot uygulamalara katılan tüm öğrenciler, oyunlara ilişkin
değerlendirmelerini anket formlarını doldurarak yapmıştır. Alınan
dönütler ve öneriler doğrultusunda tüm oyunlar tekrar revize
edilmiş ve iki dilli çocuk ve gençlerin gereksinimlerini en iyi
şekilde karşılayabilecek hale getirilmiştir.
Toplam 922 anket, Almanya, Avusturya, Yunanistan, Romanya
ve Türkiye olmak üzere tam 39 okulda 33 öğretmen tarafından
6-8 ve 14-17 yaş grubu çocuklarına uygulanmıştır.
Önerilen 16 oyun doğrudan derste ve ders dışı ortamlarda
uygulanmış ve tüm çocuk ve gençlerin büyük ilgisini çekmişti.
Oyunlar hepsi için yararlıydı ve yazılı anlatım becerisinin bu yolla
iyileştirilmesi çocuklar ve gençlerce, ‘zorunlu bir ders aktivitesi değil de boş zamanlarda oynayarak geliştirilebilir “pasif” bir
çalışma yöntemi’ olarak değerlendirilmişti.
Oyunların çoğu çocukların ve gençlerin yaşına hitap etmiş ve
hepsi oyunlardaki resim ve metinlerle kendini özdeşleştirmekten
büyük keyif almıştı.
Oyunların iki dilli olması çocuklar ve gençler için ayrı bir sevinç
kaynağıydı; zira bu sayede anadil veya kendi dillerini kullanabileceklerdi.
Öğretmenlerden alınan dönütlere göre oyunlar çoğu çocuk ve
gençlerde merak uyandırmış, yazılı anlatım becerisini geliştirirken
aynı zamanda coğrafya, tarih ve ülke bilgisi konularında da
eğitici olmuştur; çok yönlü uygulanabilir oluşları da derse ayrı bir
katma değer kazandırmıştır.
40
Oyunların son haline getirilmesinde tüm bu geribildirimler göz
önünde bulundurulmuş, oyun yönergeleri daha anlaşılır olabilmesi için revize edilmiş ve kısaltılmıştır.
Pilot uygulamalardan bazı izlenimler: :
„i felt excited when i saw
the packages and when we
started to play“.
“resimler ve yönergelerle
tekrar tekrar kullanılabilen
oyun kutuları“
“Sağlam ve dayanıklı; ayrıca
hızlıca kutulardan çıkartılabiliyor
ve yine bir çırpıda kutulara
yerleştirilebiliyor.”
“Materyaller çocuklara uygun
ve çok kullanışlı. Hele güneş
gözlüğü ve şapka inanılmaz
eğlenceliydi…”
“Bence, DAZ, Almanya’da İkinci
Dil Olarak Almanca gibi benzeri
web sitelerinde bu projeye yönlendiren bir link olmalı. Böylece
öğretmenler yeni başka öneriler
getirebilir.”
41
42
Ölçme ve
Değerlendirme
43
Ölçme ve Değerlendirme
Kids2Write oyunları proje süresince devamlı ölçme ve
değerlendirmelere tabi tutulmuştur. Bir yandan her proje
toplantısında doğrudan proje üyeleri ve sorumluları, yani
Kids2Write konsorsiyumu üyeleri, ülkelerindeki çalışmalar
hakkında brifingler vermiş; diğer yandan uygulanmış anketlerden alınan geribildirimler taraflarca müzakere edilmiş ve
değerlendirilmiştir. Böylece her toplantı, olası eksikliklerin ve/
veya düzeltilmesi gereken yerlerin saptanmasıyla sonuçlanmıştır.
Proje koordinatörleri de değişiklikleri hemen hayata geçirebilmiş,
zorlukların veya güçlüklerin üstesinden anında gelebilmiştir. Proje üyelerinin bireysel ve de ortaklaşa yürüttüğü çalışmalardaki
nitelikli yaklaşım ve değerlendirme, tüm katılımcıları sürekli güdüleyen ve de projenin kalitesini arttıran bir unsur olmuştur.
Bir diğer ikinci değerlendirme ölçütü ise proje kurullarının
çalışmalarıydı. Bu proje için tüm üye ülkelerde çalışmalara bizzat katılacak kurullar kurulmuştu. Kurulların görevi, Kids2Write
ürünlerinin hedef gruplara, çocuklar, gençler ve öğretmenlere
uygunluğunu gözlemek ve gerçek ihtiyaca yönelik olmasını
sağlamaktı. Tüm üye ülkelerde bu kurullar, çocuk ve gençlerden, öğretmen, dilbilimci, filolog ve oyun uzmanlarından
oluşturulmuştu. Üç ülkede ise bu danışmanların yanı sıra
ayrıca anadil ve yabancı dil eğitimi uzmanları da görev almıştı.
Oyunların pedagojik ve didaktik açıdan nitelikli ve uygulanabilirlikleri bakımından güvenilir olmasında bu kurulların katkısı
azımsanmayacak kadar büyük olmuştur.
Kids2Write’ın Türkiye ortağı olan Bilkent Üniversitesi, Almanya ve Romanya’daki dil bilimcileriyle birlikte projeye bilimsel
değerlendirmeleriyle de destek vermiştir. Böylece Kids2Write
projesi, iki ve çokdillilik, dil eğitimi ve geliştirilmesi konularında
günümüz kuramsal ve deneysel araştırmalarının ışığında
sınamalardan geçmiştir. Özellikle de oyunların geliştirilmesinde
bilimsel çalışmalar önemli katkı sağlamıştır. Değişik konularda
44
iki dilde yazma becerisini kazanmak çocuklar ve gençler için
oldukça zor ve çetrefilli bir iştir. Nitekim bu çerçevede yürütülen bilimsel çalışmalar, oyunlarla bu zorlu sürecin üstesinden nasıl gelinebileceğini ve kazandırılmak istenen becerinin
uygulanabilirliğini gerçek anlamda ortaya koymuştur.
Ölçme ve değerlendirmenin dördüncü kriteri ise, üye ülkelerde
oyun uygulamalarına katılanlara sürekli olarak düzenlenen anketlerdi. Sistemli sorularla yapılandırılmış anketler yardımıyla oyunlar
hakkında dönütler alınabilmişti. Bu sayede oyun yönergelerindeki hatalar, oyun akışındaki sorunlar, malzemenin kalitesiyle
ilgili olumsuzluklar hızlıca telafi edilebildi. Bu amaçla toplam 922
anket uygulanmış ve değerlendirilmiştir.
NR
OYUNUN ADI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
TOULI
CD-ROM Spiel
STORY RAP
POSTCARDS
WORD JUNGLE
STORY CUBE
MAGIC BOARD
MESSAGE PILOT
2,3,4 ONE WORD MORE
INTEFERENZSPIEL
BUCHSTABENSCHLANGE
Buchstabenwimpel*
Bügelperlen*
JOB CITY
Sprachniveau*
SMS -Spiel
LIGHT WRITE
188
27
74
101
67
92
55
87
37
20
42
31
22
30
24
25
TAMAMI:
ÖĞRETMENLER İÇİN
UYGULANAN ANKETLER:
922
* cancelled
UYGULANAN ANKET FORM SAYISI
Sözlü olarak
AÇIKLAMALAR
9 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
5 okulda uygulandı
6 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
4 okulda uygulandı
4 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
2 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
2 okulda uygulandı
2 okulda uygulandı
2 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
3 okulda uygulandı
5 okul ve gençlik
merkezlerinde uygulandı
33
45
46
Kaynakça
47
Akdoğan, Feruzan (2003): Frühdeutsch. Aspekte zum Deutschunterricht
an Grundschulen mit Deutsch als erster Fremdsprache. Vortrag gehalten auf dem Internationalen Symposium „Der Gemeinsame Europäische
Referenzrahmen und die Fremdsprachenausbildung in der Türkei“, Bursa,
17.-19.09.2003.
---------------------------------------------------------------------------------------Akdoğan, Feruzan (2003): Deutsch als Fremdsprache in der Türkei.
Bestandsaufnahme und Prognosen. Info DaF 30, 1, 46-55
---------------------------------------------------------------------------------------Akdoğan, Feruzan (2005): Früher fremdsprachlicher Deutschunterricht an
türkischen bilingualen Grundschulen: Bestandsaufnahme, Folgerungen und
Thesen. Zeitschrift für Interkulturellen Fremdsprachenunterricht [Online], 10
(2), 17 pp. http://www.ualberta.ca/~german/ejournal/Akdogan2.htm
-------------------------------------------------------------------------------------Ali, L./ Cosmatu, Ch. et al. (Hrsg.) (2000): Das Ethos des Unterrichts
für nationale Minderheiten in Rumänien. Schuljahr 1999-2000. [Hrsg. im
Auftrag der Generaldirektion Unterricht für die nationalen Minderheiten
des Rumänischen Unterrichtsministeriums]. Cluj-Napoca: Studium.
---------------------------------------------------------------------------------------Bausch, K.-R.; Christ, H.; Hüllen, W.; Krumm, H.-J. (2007): Handbuch
Fremdsprachenunterricht. 5. Auflage, Tübingen: Francke, UTB.
---------------------------------------------------------------------------------------Behrmann, St. (1996): Minderheiten in Rumänien. Ein einführender Überblick. In: Banatica. Beiträge zur deutschen Kultur 4: „Nation der Ethnien?
Wege und Irrwege.“ München, S. 17-43.
---------------------------------------------------------------------------------------Beicht, Ursula; Eberhard, Verena; Schöngen, Klaus (2010): Ausbildungsvermittlung. In: Datenreport zum Berufsbildungsbericht 2010. Informationen
und Analysen zur Entwicklung der beruflichen Bildung, Kapitel A1.2. Bonn,
S. 44 - 59
---------------------------------------------------------------------------------------Beicht, Ursula; Granato, Mona (2010): Risiken am Übergang Schule - Ausbildung: Verlieren junge Frauen hier ihre Bildungsvorteile? Und verschärfen
sich die Nachteile für Jugendliche mit Migrationshintergrund? In: Icking,
Maria (Hrsg.): Die Zukunft der Beruflichen Bildung. Berlin (in Druck)
---------------------------------------------------------------------------------------Benito, Juana Sánches / Oberberger, Carlos Sanz / Dreke, Michael (1997):
Spielend Deutsch lernen. Interaktive Arbeitsblätter für Anfänger und Fortgeschrittene, Berlin: Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Berger, M. (³1991): Im Mittelpunkt steht das Schulwesen. In: „Rumäniendeutsche zwischen Bleiben und Gehen“. Hrsg. vom Verein für das Deutschtum im Ausland. St. Augustin (Globus Spezial), S. 17-18.
48
Bimmel, Peter/ Kast, Bernd/ Neuer, Gerd (1994): Arbeit mit Lehrwerklektionen, Fernstudieneinheit, Goethe-Institut, München u.a., Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Binder, Susanne: Mehrsprachigkeit und ihre Bedeutung in Österreich.
Interkulturelles Lernen in der Praxis - Eine Fallstudie an Schulen in Wien und
Niederösterreich. Wien 2002. Online verfügbar unter: http://www.inst.at/
trans/13Nr/binder13.htm, Stand: 2011-11-29.
---------------------------------------------------------------------------------------Bleyhl, Werner. (1995). Fremdsprachen an Grundschulen? Ja - aber! In
Timm, Johannes-Peter (Hrsg.). Ganzheitlicher Fremdsprachenunterricht.
Weinheim: Deutscher Studien Verlag, 216-229.
---------------------------------------------------------------------------------------BLIKK Schulentwicklung: Schreibkompetenz. Online verfügbar unter:
http://www.blikk.it/angebote/schulegestalten/se220.htm Letzter Zugriff:
2012-03-05.
---------------------------------------------------------------------------------------Bloom, Julchen / Blaich, Erich / Löffler, Renate (1994): Spielen und Lernen
im Englischunterricht. Berlin: Cornelsen.
---------------------------------------------------------------------------------------Buscha, A.; Friedrich, K. (1996): Deutsches Übungsbuch. Übungen zum
Wortschatz der deutschen Sprache. Leipzig: Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Caspar, Ulrike; Leyendecker, Birgit: Deutsch als Zweitsprache. Die Sprachentwicklung türkischstämmiger Vorschulkinder in Deutschland. 2011 (gedruckt; Zeitschriftenaufsatz)
---------------------------------------------------------------------------------------Damanakis (2003). Ελληνικά Σχολεία και Τμήματα Μητρικής Γλώσσας στη
Γερμανία (1986-1998), Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης / Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.
---------------------------------------------------------------------------------------Dauvillier, Ch. Lévy-Hillerich (2004): Spiele im Deutschunterricht, Goethe
Institut München.
---------------------------------------------------------------------------------------Demirel, Özcan (2003): Yabancı Dil Öğretimi, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Duarte, Joana Silveira da: Bilingual language proficiency. A comparative
study. Münster u.a. 2011 (gedruckt; Monographie)
---------------------------------------------------------------------------------------Dürscheid, Christa; Wagner, Franc; Brommer, Sarah: Wie Jugendliche
Schreiben. Schreibkompetenz und neue Medien. Linguistik: Impulse &
Tendenzen. Berlin, New York: Walter de Gruyter GmbH 2010.
---------------------------------------------------------------------------------------Ehnert, Rolf (1982): Zum Einsatz von Sprachlernspielen im
Fremdsprachenunterricht Deutsch. In: Jahrbuch Deutsch als
Fremdsprache 8/1982, S. 204-211.
49
Funk, Hermann/ König, Michael (1991): Grammatik lehren und lernen.
Berlin: Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Gădeanu, S. (1995): Besonderheiten des muttersprachlichen Deutschunterrichts in Rumänien in der Zeitspanne von 1980-1993.
---------------------------------------------------------------------------------------Rudolf de Cillia Ruth Wodak (1995): „Sprachenpolitik in Mittel- und Osteuropa“. Wien: Passagen, S. 151-158.
---------------------------------------------------------------------------------------Ganţ, O. (2004): Politische Minderheitenvertretung und Regierungsverantwortung. In: „Einblick & Ausblick. 15 Jahre Demokratisches Forum der Deutschen
in Rumänien“. Hermannstadt [Sibiu]: Honterus, S. 49-54.
---------------------------------------------------------------------------------------Gaspar, M. et al. (1982): Der Unterricht in den Sprachen der mitwohnenden
Nationalitäten in Rumänien. Bucureşti: Editura Didactică şi Pedagogică.
---------------------------------------------------------------------------------------Gehl, H./Purdela Sitaru, M. (Hrsg.) (1994): Interferenzen in den Sprachen
und Dialekten Südosteuropas. Tübingen: Institut für donauschwäbische
Geschichte und Landeskunde (= Materialien; 4).
---------------------------------------------------------------------------------------Georgojiannis (επιμέλεια): «Θέματα Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας και
Αγωγής», Αθήνα, Gutenberg
---------------------------------------------------------------------------------------Gogolin, Ingrid: Bilingual Education. London u.a. 2011
(gedruckt; Sammelwerksbeitrag)
---------------------------------------------------------------------------------------Gotovos & Markou (2003-2004). Παλιννοστούντες και Αλλοδαποί Μαθητές
στην Ελληνική Εκπαίδευση. Αθήνα: ΙΠΟΔΕ.
---------------------------------------------------------------------------------------Gotovos (2002) Ετερότητα και Εκπαίδευση, Ζητήματα Διαπολιτισμικής
Παιδαγωγικής, Αθήνα: Μεταίχμιο
---------------------------------------------------------------------------------------Govaris & Nioti (2003). Προκαταλήψεις και Στερεότυπα στο Πολυπολιτισμικό
Νηπιαγωγείο – Θέσεις για την Αποδυνάμωσή τους από τη Σκοπιά της
Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Παιδαγωγικός
Λόγος, 2003, Τεύχος 1 (7-20)
---------------------------------------------------------------------------------------Govaris, Ch., Kaplanoglou, M., Skourtou, E., Vratsalis, K.: The Construction
of the Substantialist Obstacle in Education through promoting the ‘Substance’ of Culture, International Journal of Learning, Volume 10, 2003
50
Kanga (2002). Διαπολιτισμική Επικοινωνία και Διαθεματικότητα: Όψεις και
Προοπτικές στη Ευέλικτη Ζώνη. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων.
Ειδικό Αφιέρωμα στην Ευέλικτη Ζώνη, 2002, Τεύχος 6, (91-96)
Korkmaz, Zeynep (2002): „Türkçenin Dünü, Bugünü, Yarını”, Uluslar Arası
Bilgi Şöleni Üzerine Görüşler, Bildiriler, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Kast, Bernd (1999): Fertigkeit Schreiben. Goethe-Institut,
München u.a., Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Kavcar, Cahit, Ferhan OĞUZKAN (1987):
Türkçe Öğretimi Özel Öğretim Yöntemleri, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Kavcar, Cahit (1988): Türkçe Öğretiminde Dramatizasyon Yöntemi,
Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Kiliari ( 2003). Δίγλωσσοι Εκπαιδευτικοί στην Ελληνική Πολυπολιτισμική Τάξη,
στο: Tressi & Mitakidou (επιμλ.) Εκπαιδευτικοί μιλούν σε Εκπαιδευτικούς για
τις εμπειρίες τους, Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής
---------------------------------------------------------------------------------------Kılıç, Abdurahman, Serdal SEVEN (2003):
Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Klaster-Ungureanu, G. (1999): Zweisprachigkeit bei den Siebenbürger
Sachsen. In: Murvai, O. (Hrsg.) (1999): „Conferinţa Naţională de Bilingvism
16-17 iunie 1997“. Bucureşti: Kriterion, S. 273-283.
---------------------------------------------------------------------------------------Krauch, St. (2006): „Türkischdeutsch“. Sprachwandel in der Migrationsgesellschaft. In: Lăzărescu, I./Wiesinger, P. (Hrsg.): „Vom Wert des Wortes.
Festschrift für Doina Sandu zum 65. Geburtstag“. Bucureşti/Wien:
Meteor & Praesens.
---------------------------------------------------------------------------------------Krumm, H.-J. (2001): Mehrsprachigkeit in Österreich – eine
Zwischenbilanz mit gemischten Gefühlen aus der Perspektive des
Deutschen als Fremd- und Zweitsprache. In: ÖDaF-Mitteilungen,
Sonderheft August 2001, S. 6-11.
---------------------------------------------------------------------------------------Kurti-Kazouli. & Tzanetopoulou (επιμλ.) (2003). Εμείς οι Άλλοι – Μελετώντας
την Ετερότητα στο Κοινωνικό Περιβάλλον του Σχολείου, Ρόδος: Προγράμμα
ΣΕΠΠΕ / Πανεπιστήμιο Αιγαίου
---------------------------------------------------------------------------------------Leist-Villis, Anja (2004): Zweisprachigkeit im Kontext sozialer Netzwerke.
Unterstützende Rahmenbedingungen zweisprachiger Erziehung am Beispiel
griechisch-deutsch. (Mehrsprachigkeit Band 15) Münster: Waxmann.
----------------------------------------------------------------------------------------
51
Leschber, C. (1995): Romani Lexical Items in Colloquial Romanian.
In: Matras, Y. (Hrsg.): „Romani in Contact. The History, Structure and
Sociology of a Language“. Amsterdam u.a.: J. Benjamins Publishing
Company, S. 151-176.
---------------------------------------------------------------------------------------Lohfert, Walter (1993): Kommunikative Spiele für Deutsch als
Fremdsprache, München: Max Hueber.
---------------------------------------------------------------------------------------Massumi, Mona: Individuelle Förderung der Schreibkompetenz bei
Jugendlichen mit Migrationshintergrund mit Hilfe der Portfolio-Arbeit.
2010 (gedruckt; Zeitschriftenaufsatz)
---------------------------------------------------------------------------------------Montanari, Elke (2002): Mit zwei Sprachen groß werden.
Mehrsprachige Erziehung in Familie, Kindergarten und Schule.
München: Kösel. Müller, B.-D. (1993): Wortschatzarbeit und
Bedeutungsvermittlungen. Berlin: Langenscheidt.
---------------------------------------------------------------------------------------Neuf-Münkel, Gabrielle / Roland, Regine (1994): Fertigkeit Sprechen,
Goethe Institut München.
---------------------------------------------------------------------------------------Nikolaou (2003). Δίγλωσσα Προγράμματα Σπουδών: Τυπολογία και ο
Επιστημονικός Διάλογος σχετικά με την Σκοπιμότητα Εφαρμογής τους.
Επιστημονικό Βήμα 2003, Τεύχος 2 (65-78)
---------------------------------------------------------------------------------------Nistor, L. (2001): Rumänisch-deutsche / siebenbürgisch-sächsische
Sprachinterferenzen im Südwesten Siebenbürgens. Iaşi: Demiurg.
---------------------------------------------------------------------------------------Nistor, L. (2002): Zur Geschichte der deutsch-rumänischen Sprachtransferenzen in Siebenbürgen. In: „transcarpathica“. Germanistisches JahrbuchRumänien 1/2002, S. 244-252.
---------------------------------------------------------------------------------------O.A.: Interkulturelles Lernen. Online verfügbar unter: http://www.sloe-steiermark.at/pv/content/i/interkulturell.html. Letzter Zugriff: 2012-03-25.
---------------------------------------------------------------------------------------Öz, Feyzi (2001): Uygulamalı Türkçe Öğretimi, Ankara.
---------------------------------------------------------------------------------------Paleologo & Evaggelou (2003). Διαπολιτισμική Παιδαγωγική: Εκπαιδευτικές,
Διδακτικές και Ψυχολογικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Ατραπός
---------------------------------------------------------------------------------------Porsch, Raphaela: Zur Förderung der Schreibkompetenz. Rückmeldungen.
2010 (gedruckt; Zeitschriftenaufsatz), psychologische Überlegungen. Wien:
Mandelbaum.
52
Rein, K. (1999): Diglossie und Bilingualismus bei den Deutschen in
Rumänien und Ungarn sowie den GUS-Staaten. In: Stehl, Th. (Hrsg.):
„Dialektgenerationen, Dialektfunktionen, Sprachwandel“. Tübingen: Narr.
---------------------------------------------------------------------------------------Röhner, Charlotte (Hg.) (2005): Erziehungsziel Mehrsprachigkeit.
Diagnose von Fehlentwicklung und Förderung von Deutsch als
Zweitsprache. Weinheim u.a.: Juventa.
---------------------------------------------------------------------------------------Rothweiler, Monika; Ruberg, Tobias: Der Erwerb des Deutschen bei Kindern
mit nichtdeutscher Erstsprache. Sprachliche und außersprachliche Einflussfaktoren. Eine Expertise der Weiterbildungsinitiative Frühpädagogische Fachkräfte (WiFF). Stand: April 2011. München 2011 (gedruckt; Monographie)
---------------------------------------------------------------------------------------Scheuringer, H. (2005): Lexikalische Rumänismen in der Hermannstädter
Zeitung 2003. In: „Kronstädter Beiträge zur germanistischen Forschung“,
Bd. VII, hrsg. von C. E. Puchianu, Kronstadt/Brasov:
Aldus (= Academica; 7), S. 124-130.
---------------------------------------------------------------------------------------Sever, Sedat (2002): „Öğretim Dili Olarak Türkçenin Sorunları ve
Öğretme-Öğrenme Sürecindeki
---------------------------------------------------------------------------------------Sienerth, St. (2004): Zur Situation der deutschen Sprache in Rumänien.
In: Goltschnigg, D./Schwob, A. (Hrsg.): „Zukunftschancen der deutschen
Sprache in Mittel-, Südost- und Osteuropa“. Wien: Praesens, S. 333-340.
---------------------------------------------------------------------------------------Skourtou (2002) Δίγλωσσοι Μαθητές στο ελληνικό Σχολείο. Επιστήμες
Αγωγής, Θεματικό Τεύχος 2002, (11-20)
---------------------------------------------------------------------------------------Skourtou, E., Cummins, J., Kourtis-Kazoullis, B. (2003): Designing Virtual
Learning Environments for Academic Language Development στο: Weiss,
J., Nolan, J., Trifonas, P. (Eds), International Handbook of Virtual Learning
Environments, Amsterdam: Kluwer Academic Publishers, 2 volumes
---------------------------------------------------------------------------------------STATISTIK AUSTRIA: migration & integration. zahlen.daten.indikatporen
2011. Erstellt von der Kommission für Migrations- und Integrationsforschung
der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. Wien 2011.
---------------------------------------------------------------------------------------Szagun, Gisela. (1996) Sprachentwicklung beim Kind. (6. Aufl.)
Weinheim: Psychologie
---------------------------------------------------------------------------------------Tezcan, Nuran. (1983). “Yüksek Öğretimde Anadili Öğretimi”,
Türk Dili, S. 379, Ankara.Vester,
53
54
Künye Bilgileri
55
Proje Adı:
KiDS2WriTe
Avrupa’da yaşayan çokdilli çocuk ve gençlerin
yazma becerisini geliştirmeye yönelik hazırlanmış
materyal kutusu
Proje Numarası: 518878-llP-1-2011-1-De-KA2-KA2MP
Proje Ortakları: ieie e.V., Stuttgart, De
Fachhochschule Düsseldorf, DE
Spielzeugschachtel Salzburg, AT
Verein Multikulturell, Innsbruck, AT
Präfektur Pieria, Katerini, GR
ANUP International, Bukarest, RO
Bilkent University, Ankara, TR
Proje Başlangıç
ve Bitiş Tarihi: 01 Kasım 2011 – 31 ekim 2013
Proje Süresi:
24 Ay
Bu yayının tamamı Avrupa Komisyonu’nun desteğiyle hazırlanmıştır.
Yayının tüm içeriği ticari olmayan amaçlar, ticari çıkar gözetilmeyen eğitim, öğretim ve araştırmalar ve de bireysel amaçlar için
kullanılabilir. Bu yayını veya Avrupa Komisyonu’nun hazırladığı diğer
yayınları kullanmakla, Avrupa’da yürürlükte olan telif hakları ve patent
hükümlerini otomatik olarak kabul ettiğiniz anlamına gelir. Böylece
yayının içeriğini sadece yasal çerçevede kullanacağınızı ve hiçbir
koşulda üçüncü şahısların haklarını çiğnenmeyeceğinizi taahüt etmiş
oluyorsunuz.
Avrupa Birliği’ne veya Üçüncü şahıslara ait tüm adlar, resimler ve
logolar, onların ürünleri ve hizmetleri telif hakları ve patent yasası ile
marka ve isimlerin korunması yasasıyla güvence altına alınmıştır.
Burada kullanılmış olan logo, grafik veya resimlerden davacı olunamaz. Bu yayınla ilgili hükümler başka ülkelerde yasaya aykırı, geçersiz veya uygulanamaz olarak değerlendirilmesi koşulunda Avrupa
56
Birliği’nin kriterleri geçerli sayılacaktır. Tüm yasal hükümler Avrupa
Birliği normlarına göre düzenlenmiştir. ABD telif hakları hükümleri Avrupa Birliği sınırları içerisinde uygulanamz ve Avrupa Birliği’nin destek
projelerine tatbik edilemez.
Yayının kullanımında teknik hatalardan doğabilecek zararlardan eser
sahibi sorumlu tutulamaz.
Kids2Write Konsorsiyumu 2013©
Tüm hakları saklıdır. İzinsiz çoğaltılamaz, üzerinde değişiklikler
yapılarak yayınlanamz.
57
Notlar