Trabzon Doğa Turizmi Master Plan Taslağı

Transkript

1
2
İÇİNDEKİLER
Sayfa No
Şekiller Listesi
6
Tablo Listesi
6
Grafik Listesi
6
Resimler Listesi
6
Harita Listesi
7
SUNUŞ
8
SUNUŞ
9
1.GİRİŞ
11
1.1. Doğal Alanlar, Yöre İnsanının Geleneksel Hayatı, Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir
Turizm Alternatifi ve Trabzon Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi
11
1.2. Doğal Alanlar ve Sürdürülebilir Kalkınma
11
1.3. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
13
1.4. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi
15
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
17
2.1. Kaynak Analizi
17
2.1.1.Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
17
2.2. Turizm Potansiyeli
20
2.3. Taşıma Kapasitesi
25
2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları
25
3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
27
3.1. İlgi Grupları/Paydaşlar
27
3.2. İlgi Grubu Kategorileri
27
3.3. İlgi Grubu Analizi
28
3.4. Toplum Temelli Yaklaşım
29
3.5. Yerel Organizasyonun Oluşturulması
29
3
4. ALANIN TANITIMI
29
4.1.Trabzon İlinin Tarihçesi
29
4.2. Trabzon İlinin Genel Özellikleri
32
4.2.1. İlin Jeomorfolojik-Topoğrafik Özellikleri
32
4.2.2. Jeolojik Yapı ve Toprak Yapısı Özellikleri
32
4.2.3. İklim Özellikleri
33
4.2.4. Flora-Fauna
33
4.2.5. Yerleşim Alanları ve Nüfus
35
4.2.6. Tarım
36
4.2.7. Sanayi ve Teknoloji
37
4.2.8. Ulaşım ve Haberleşme
37
4.2.9. Eğitim Durumu
38
4.2.10. Biyolojik Çeşitlilik, Korunan Alanlar
39
5. TRABZON İLİNİN DOĞA TURİZMİ ARZI
49
5.1. Trabzon İlinin Doğa Turizmi Değerleri (Doğa Turizmi Arzı)
49
5.2. Trabzon İlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi
52
5.3. Trabzon İlçelerinin Öne Çıkan Doğa Turizmi Değerleri Matrisi
67
6. SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
70
6.1. Altındere Vadisi Milli Parkı
70
6.1.1. Alanla İlgili Genel Bilgiler
70
6.1.2. Sahanın Turizm Talebi Değerleri Tablosu
75
6.2. Uzungöl Tabiat Parkı
81
6.2.1. Alanla İlgili Temel Bilgiler
81
6.2.2. Sahanın Turizm Talebi Değerleri Tablosu
88
7. TRABZON İLÇELERİNİN KIYAS YÖNTEMİ İLE KISA DEĞERLENDİRMESİ
4
(BENCHMARKING ÇALIŞMASI)
94
8.1.Trabzon İli Doğal Değerler Tablosu-1
95
8.2. Trabzon İli Doğal Değerler Tablosu-2
97
99
100
8.5. Trabzon İli Doğal Değerlerinin Risk Analizi Tablosu
101
9. TRABZON İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
104
9.1. Gelişme Stratejileri
104
9.2. Pazarlama Stratejileri
104
9.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejileri
104
9.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejileri (Turizmin Etkilerinin ve Sürdürülebilirliğin
İzlenmesi)
10. EYLEM PLANLARI
105
105
10.1. Kapasite Geliştirme
106
10.2. Fiziksel Altyapının Oluşturulması
108
10.3. Envanter, Ürün Oluşturma, Ürün Çeşitlendirme ve Geliştirme, Sertifikalandırma
Tanıtım ve Pazarlamanın Yapılması
10.4. İzleme ve Değerlendirmeye Yönelik Eylemler
KAYNAKLAR
112
117
119
5
Şekiller Listesi
Şekil 1.Trabzon İlinin Coğrafi Konumu
36
Şekil 2.Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem Planı
(Kaynak:Kültür ve Turizm Bakanlığı 2023 Turizm Stratejisi)
51
Tablolar Listesi
Tablo 1. Trabzon İli, Merkez ve İlçelerindeki Köy Sayısı ve Yüzölçümleri
35
Tablo 2. Çayır ve Mera Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı
39
Tablo 3. Trabzon İli Orman İçi Dinlenme Yerleri
46
Tablo 4. Trabzon İlinin Yayla Merkezleri
47
Grafik Listesi
Grafik 1. 2000 Yılına Göre Okur-Yazar Nüfusun Mezuniyet Yerine Göre % Dağılımı
39
Resimler Listesi
Resim 1. Ayasofya Müzesi (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
31
Resim 2. Sürmene Memişağa Konağı (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
31
Resim 3. Trabzon İlinden Görünüm
36
Resim 4. Maçka Meryemana Deresinden Bir Görünüm
40
Resim 5. Altındere Vadisi Milli Parkından Bir Görünüm
41
Resim 6. Uzungöl Tabiat Parkından Görünüm
42
Resim 7. Sera Gölü Tabiat Parkından Görünüm
43
Resim 8. Kayabaşı Tabiat Parkından Görünüm
43
Resim 9. Çal-Camili Tabiat Parkından Görünüm
44
Resim 10. Çamburnu Tabiat Parkından Görünüm
45
Resim 11. Görnek Tabiat Parkından Görünüm
45
Resim 12. Sazalan Mesire Yerinden Görünüm
46
Resim 13. Ağaçbaşı Mesire Yerinden Görünüm
46
Resim 14. Tilkibeli Mesire Yerinden Görünüm
47
6
Resim 15. Trabzon Yaylalarından Görünümler (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müd.)
48
Resim 16. Sera Gölü Tabiat Parkı
52
53
Resim 18. Av Turizmi Kapsamında Yaban Turizmi Avı
57
Resim 19. Dağ Horozu (Tetrao mlokosiewiczi, Taczanowski, 1875) ve Yaşam Alanından
Görünümler
59
Resim 20. Trabzon Yaylalarından Görünümler (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müd.)
60
Resim 21. Çal Mağarasından Bir Görünüm (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müd.)
64
Resim 22. Balıklandırma Çalışmalarından Görünümler
66
Resim 23. Sportif Olta Balıkçılığı (Kaynak: DKMP 5. Bölge Müd.)
66
Resim 24. Sümela Manastırı (Kaynak: DKMP Web Sitesi)
71
Resim 25. Altındere Vadisi Milli Parkı Dağ Bisikleti Kullanımı
80
Resim 26. Uzungöl Tabiat Parkından Görünümler (Kaynak: Trabzon.ormansu.gov.tr)
81
Resim 27. Uzungöl Tabiat Parkı Faunasından Örnekler (Kaynak:Trabzon.ormansu.gov.tr) 82
Resim 28. Uzungöl Tabiat Parkı (Kaynak: DKMPGM)
83
Resim 29. Uzungöl Tabiat Parkı, Bir Yürüyüş Yolu
84
Resim 30. Uzungöl Tabiat Parkı Yürüyüş Yolu
85
Resim 31. Uzungöl Tabiat Parkı
86
Resim 32. Uzungöl Tabiat Parkından Bir Görünüm
87
88
Harita Listesi
Harita 1. Trabzon İli Haritası
32
Harita 2. Trabzon İli Yaylaları ve Diğer Turistik Sahalarına Ait Harita
52
Harita 3. Altındere Vadisi Milli Parkı UDGP Gösterimi
74
7
SUNUŞ
İlimiz, coğrafyası ve stratejik
konumu nedeniyle uluslararası turizm
pazarlarına açılımı kolay ve sahip olduğu
doğal,
tarihi
açısından
ve
çok
kültürel
zengin
değerler
olan
Doğu
Karadeniz Bölgesinde yer almaktadır.
Bölgemiz ve ilimiz, doğal güzelliklerin
sunduğu
kaynaklar
açısından
Türkiye’nin diğer bölgelerinden farklı
bir yapı ve potansiyele sahiptir. Trabzon 4000 yıllık geçmişe sahip imparatorluklara
başkentlik yapmış kültür, tarih ve medeniyet şehridir. Bu şehrin kültürünü, tarihini ve yaşam
tarzını insanlık ile paylaşmaya ihtiyacı var. Özellikle globalleşmenin her şeyi aynılaştırdığı bir
dönemde kültürel ve tarihi değerleri farklı olan doğal güzellikleri öne çıkarmamız gerekiyor.
Zaten Trabzon’umuz son yıllarda özellikle tarih ve kültürel yapıların restorasyonu ile marka
kent olma yolunda çok ciddi adımlar atıyor.
Doğa odaklı turizm, dünya genelinde özellikle 1980’lerden sonra büyük ilerleme
kaydetmiştir. Doğa turizminde ağırlıklı olarak yöresel değerleri/ürünleri yaşatan, koruyan
gelişim alanlarının oluşturulmasına, Türkiye’nin doğa turizmi merkezli bir turizm
çeşitlenmesine gitmesine ve buna yönelik stratejiler belirlemesine dayanak oluşturmuştur.
Doğu Karadeniz Bölgesi ve ilimiz, zengin coğrafyası ve doğal kaynaklarının çeşitliliği
nedeniyle ‘doğa turizmi’ (eko-turizm) odaklı bir yapılanma için ülkemizin en uygun
bölgelerinden biridir.
Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2013) Kırsal Kalkınma Politikaları Özel
İhtisas Komisyonu Raporu’nda da, Türkiye’de Kırsal Turizm kapsamında doğa tatilleri, doğa
sporları ve kırsal alandaki sporların değerlendirilmesi gerektiğine işaret edilmiştir.
Trabzon ilimize özgü farklı turizm türlerinin birbirine entegrasyonunu ve gelişimini
sağlayarak sürdürülebilir çevre anlayışı ilkesi kapsamında, alternatif turizm odaklı “Trabzon
ili Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Çok zengin doğal değerlere sahip ilimizin
doğa amaçlı turizm master (geliştirme) planının hazırlanmasında emeği geçen herkese
teşekkür ederim.
Dr. Recep KIZILCIK
Vali
8
SUNUŞ
Doğa Turizmi; seyahat edilen
doğal alanların, çevrenin korunması ve
yöre halkının ekonomik standartlarının
gelişmesini
sağlayan
bir
turizm
anlayışıdır.
Sürdürülebilir turizm ve Doğa
Turizmi tanımlarında; doğal ve kültürel
kaynakların
geleceğin
kullanılması,
turizm
düşünülerek
sermayesinin,
mevcut ziyaretçilerin ve yöre halkının amaçlarının maksimum düzeyde karşılanması öne
çıkarılmaktadır.
Ülkemizde ve bölgemizde doğa turizmi faaliyetleri dünyanın diğer ülkelerinde olduğu
gibi ‘Korunan Alanlar’ da gelişme göstermektedir. Bu alanlar Milli parklar, Tabiat parkları,
Sulak alanlar ve diğer korunan alanlar olarak sınıflandırılmaktadır.
Ayrıca bölgemizde geleneksel kitle turizminden ziyade alternatif turizmi ön plana
çıkarmak gerekir. Alternatif turizm faaliyetleri olarak yaylalarda geliştirilmesi planlanan
özellikle doğa ve macera sporlarına yönelik yapılanmanın her bir yayla ve bölge için ayrıntılı
bir şekilde incelenmesi ve detaylandırılması gerekmektedir.
Turizm Master Planı doğrultusunda kurumumuz
tarafından kamu kurum ve
kuruluşları ile sivil toplum örgütleri ve halkın görüş ve beklentileri dikkate alınarak, katılımcı
bir yaklaşımla hazırlanan bu çalışmanın amacı; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile
zengin bir doğa turizmi potansiyeline sahip olan Trabzon ilinde, bugünün ve geleceğin
ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve
çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle planlanarak doğa turizminin geliştirilmesini sağlamaktır.
Bu plan ile Trabzon İlinde doğa turizminin geliştirilmesi için amaç, hedef ve stratejiler
saptanarak yapılması gereken projeler belirlenmiştir.
Bu kapsamda çalışma grubuna ve emeği geçen herkese teşekkür ederim.
Mustafa BULUT
12. Bölge Müdürü
9
10
1. GİRİŞ
1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve TRABZON
VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Tabiatı korumanın geleceği, kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı
yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber
yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya
dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
ilişkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde insiyatifi
eline alan kişi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su İşleri Bakanlığı
taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşları; statülü korunan
alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı
bir bakış açısı ile algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin
meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine
karşı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir
doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır.
Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede
turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel
kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakış açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli
seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru
şekilde bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi
gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına
ilişkin çalışmaları arttırmış, bu çalışma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini
sağlamıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalışmalar
11
sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan
ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda
vurgulanmıştır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna
vurgu yapılmıştır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların
elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik
kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne varılmıştır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin,
bir orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı
olarak kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda
yaşayan yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken,
bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru
görülen seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iş
gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya
her zaman ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da
değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının varlığı ve
faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,
ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji
üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir
Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan
insan yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel şartları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabalarının, devletin
bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların ülke insanlarının tümüyle
kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci
şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme işi olup, kırsal alan; toplumun
ihtiyaçlarının göz önünde tutulması,
kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların
12
alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum
istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar,
beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler,
sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke
planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
şartlarının tamamının sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir
araştırmada; Fransız vatandaşları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir
arkadaşının evinde, %26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda
ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı
koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır.
Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır.
Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugünkü
ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliştirerek ve genişleterek karşılanması
amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,
gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin
devamını içermektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre
sürdürülebilir bir turizm gelişimi;
Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
13
d. Yöre halkının refahı,
e. İstihdam kalitesi,
f. Sosyal eşitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki
bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileşendir.
Turizm; aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün
bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal
kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme
olan talep artmış ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de
değişmiş ve çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında,
yöreye özgü kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve
faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha
sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm
eşsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma
çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına
yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması gibi hedeflere
de kolayca ulaşılabilmektedir.
14
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline
gelebilecektir. İşte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME (MASTER)
PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz
konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark
şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak
kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının
bilgisini, becerilerini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel
otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır. Söz konusu
gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da
sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistler hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı
olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda
turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
15
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu
doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de
önemlidir.
-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluşturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek
turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı
olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan
beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist
demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
-Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile
doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin iş birliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama
Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir
parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali
portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak
gereklidir.
-Ziyaretçinin İzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Mademki doğa gibi hassas bir
sistemde çalışılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
16
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileştirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değişimlerin takibi için çok önemlidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak
garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2.1. KAYNAK ANALİZİ
Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip
olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu
kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için
önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği
durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma
özelliğini kaybedecektir. Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm
kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
2.1.1. Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: Turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve
göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu
kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir
değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir.
17
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur.
Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok
farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı
kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya
koymanın yanı sıra turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı
olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep
telefonları da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
18
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini
içeren sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri,
sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili
olabilmektedir.
19
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim
sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini
sağlayacaktır.
2.2. TURİZM POTANSİYELİ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli
içermezler;
- Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir.
Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde
bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi
girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir.
Bu potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karşılaması lüzumludur.
Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen
tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalışmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Halihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
20
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık,
güneş, vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile
kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı
makul müdür?
-
Alana ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara
yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
-
İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
-
Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak, asfalt), anayolla
bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler,
hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon
levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)
-
İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü
barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
21
-
İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın
mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında böyle bir
potansiyel bulunmamakta),
-
İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya
mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
-
doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole
olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
-
kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel
özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan
bilgi ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı, hizmet
eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,
güvenlik sistemleri vb.)
-
İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
22
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler,
kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her
ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin
de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,
-
Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.
(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan; turizme ilişkin
veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait veriler
üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist başına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,
-
İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
23
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il
veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını,
bir turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla
başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı
sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız
turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
-
İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri
tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem
arz etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
24
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif
kaynak kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu
yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında
koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine
bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve
korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir.
2.3. TAŞIMA KAPASİTESİ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin
(örn: iklim değişikliği, kirlenme vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl,
ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
Taşıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin
aşılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik
etkisidir.
2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal Taşıma Kapasitesi;
25
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir. Bu
unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
ilişkileri, kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma açısından önemli olan iki unsur; beklenen faydaları temin etmek için asgari
turist sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi;
Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler,
ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi
ve veri toplanması önemli olmaktadır.
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi;
Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi
sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki
şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine
dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
NOT : (Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;)
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı
liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas
türler,
26
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme
sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi;
Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi
sayısıdır.
3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN
OLUŞTURULMASI
3.1. İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza
ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak
için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2. İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
27
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taşımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3. İLGİ GRUBU ANALİZİ
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler
olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı
seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir.
İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
28
11. Uygulama
(zaman
çizelgesinin
ve
hedeflerin
ortaya
konması,
iletişim
organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4. TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım
uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.
3.5. YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Bu işbirliği Valiye imzalatıldığı takdirde resmi bir dokümandır. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi hususları
düzenler.
4. ALANIN TANITIMI
4.1. TRABZON İLİNİN TARİHÇESİ
-M.Ö. 5500 - İlk yerleşim (Turani Kavimler)
-M.Ö. VII. YY. - Miletoslu Koloniler
-M.Ö. VI. YY. - Persler
-M.Ö. 334 - Makedon Krallığı (Büyük İskender)
-M.Ö. 280 - Pontus Devleti
-M.Ö. 66 - Roma İmparatorluğu
-IV. YY. - Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans)
-IX. YY. - Müslüman Türk devletleri
-1204 - Komnenos Krallığı
-1461 - Osmanlı İmparatorluğu
29
Trabzon yöresinde yerleşme tarihi M.Ö 5500’lü yıllara dayanmaktadır. Trabzon'un
kuruluşu M.Ö. 2000 yıllarına denk gelmektedir. İpek Yolunun başlangıcında kurulan Trabzon
şehrinin ilk kurucularının Orta Asya ve Kafkaslardan bölgeye gelen Turani kavimlerden
Marlar, Tibarenler ve Mosklar’dır. İl tarihi, kuruluşundan serbest şehir oluncaya kadar geçen
devir (M.Ö.2000-M.Ö.750), serbest şehir devri (M.Ö.750-M.S.50), Roma devri (50-395), ilin
Müslümanlar ile Bizans egemenliği altında el değiştirdiği dönem Komnenoslar devri (12041461), Osmanlı Devleti egemenliği altındaki devri ve ardından Cumhuriyet sonrası geçirdiği
devir olarak ayrılmıştır.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Trabzon İli; Roma, Bizans ve Osmanlı eserleri
yönünden çok zengin bir ildir. İl sınırları içinde sayısız tarihi eser kalıntısına rastlamak
mümkündür.
Kızlar Manastırı: III. Alexios (1349-1390) tarafından yapılmıştır. Boztepe'nin yamacında
şehre hakim bir mevkide kurulmuştur. Manastır kompleksi yüksek bir koruma duvarı ile
çevrilmiştir.
Küçük Ayvasıl Kilisesi: Şehrin en eski kiliselerinden birisidir.
Santa Maria Kilisesi: Tescilli yapı, Vatikan idaresi tarafından 1852-1874 yılları arasında
yaptırılmıştır.
Trabzon Kalesi: M.S. 5.yy.’da Roma Döneminde yapılmıştır. Bugünkü surların en eski
bölümü Roma devrine (M.S. V. yy) aittir. Kale halen restore edilmektedir.
Akçakale: Trabzon'un 18 km. batısında bulunan kalenin 1297-1330 yılları arasında İmparator
II. Aleksios tarafından Selçuklulardan korunmak amacıyla yaptırıldığı sanılmaktadır. Osmanlı
döneminde onarım geçiren ve bazı yeni ilavelerle genişletilen kale önemli bir askeri üs olma
özelliğini bu dönemde de korumuştur.
Türbeler: İl içinde bulunan önemli türbeler, Açık Türbe, Gülbahar Hatun Türbesi, Ahi Evren
Dede Türbesi ve Emir Mehmet Türbesi’dir.
Osmanlı Dönemi Yapıları: İl içinde bulunan çok sayıda Osmanlı dönemi yapılarının en
önemlileri Gülbahar Hatun Cami, Yeni Cuma Cami, Tabakhane Köprüsü, Zağnos Paşa
Köprüsü, Alaca Han, Taşhan, Vakıfhan, Sekiz Direkli Hamam, Paşa Hamamı ve Meydan
Hamamı’dır.
Trabzon, Roma, Bizans ve Osmanlı eserleri yönünden çok zengin bir ildir. İl sınırları
içinde sayısız tarihi eser kalıntılarına rastlamak mümkündür. Trabzon ilinde merkez ilçede
134 adet olmak üzere birçok tescilli anıtsal yapı mevcuttur.
30
Resim 1. Ayasofya Müzesi (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Tarihin eski çağlarından beri insanoğlunu barındıran Trabzon kültürünün çok zengin
bir tarihi vardır. Roma-Bizans-Osmanlı değerlerinden kalan tarihi eserlerin başında Ayasofya
Müzesi, Gülbaharhatun Camii, Atatürk Köşkü, Kale Surları, Bedestan, Ortahisar Camii
yanısıra Kuştul, Vazelon ve bir tarih, doğa anıtı olan Sumela Manastırı en önemlilerindendir.
Resim 2. Sürmene-Memişağa Konağı (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
31
Harita 1. Trabzon İli Haritası
4.2. TRABZON İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
4.2.1. İlin Jeomorfolojik-Topoğrafik Özellikleri
Trabzon, diğer Doğu Karadeniz Bölgesi illerinde olduğu gibi oldukça dağlık bir
yöredir. İI topraklarının % 30'u dağlık, % 60'ı güneye doğru % 25-30 eğimle artan alanlar ve
ancak % 10'luk bir kısmı düz alanlardan oluşmaktadır. Trabzon ili üç ana jeomorfolojik
üniteden oluşur. Bunlar; ilin güney kesiminde doğu-batı doğrultusunda uzanan dağlar,
Karadeniz kıyısı boyunca oluşmuş kıyı kuşağı ve bu iki ünite arasında yer alan akarsular
tarafından derin vadilerle yarılmış platolardır. Kıyıya paralel bir duvar gibi duran dağlar
batıda 1900m.’den, doğuda ise 2400m.’den başlamaktadır. Doğal sınırlar içerisinde Doğu
Anadolu ile Karadeniz kıyılarını birbirine bağlayan 2.000m. rakımlı Zigana Geçidi
meşhurdur. Bu geçidi takiben Harşit ve Çoruh Vadisi ile Kop Geçidi, bölgeyi Erzurum ve
İran'a bağlamaktadır (Trabzon Çevre Durum Raporu 2011)
4.2.2. Jeolojik Yapı ve Toprak Yapısı Özellikler
Mesozoyik ve Senozoyik dönemine ait toloyitik kalkoalkalen kayaçlar izlenir.
Mesazoyik dönemi Liyas yaşlı volkanitlerle başlar ve Üst Jura-Alt Kretase yaşlı sığ platform
karbonatları ile devam eder. Üst Kretase dönemi yoğun bir volkanik aktivitenin görüldüğü
dönemdir. Bu aktivite asit ve bazik nitelikli periyotlarla gelişimini sürdürmüştür. Üst Kretase
32
sonlarına doğru sona eren volkanik aktivite Paleosen sonlarına kadar yerini türbiditik
çökellere bırakır.
Liyasta başlayarak Üst Kretase sonlarına kadar periyotlar halinde gelişimini sürdüren
volkanik faaliyet, denizaltı volkanizması şeklinde olup, çökel arakatkılarla birlikte istiflenme
gösterirler. Lavlarda genellikle yastık lav yapıları izlenir.
Paleosen sonlarında orojenik faaliyetlerle birlikte büyük ölçüde granitoyid yerleşimi
gelişmiştir (Kaçkar Granitoyidi I).
Eosen döneminde ise yeniden hareketlenen volkanizma etkin bir şekilde devam eder.
Denizaltı ortamında yayılma nedeniyle volkano-tortul bir istif yapısı gelişmiştir. Granitoyid
yerleşimi Eosen döneminde de devam etmiştir (Kaçkar Granitoyidi II).
Pliyosende görülen genç volkanizma andezitik breşler, volkanik çakıltaşları,
hornblend-ojit andezit-bazaltlardan oluşan dördüncü volkanik seriyi vermiştir.
(Trabzon
Çevre Durum Raporu 2011)
4.2.3. İklim Özellikleri
İlde kıyı kesiminde denizin etkisiyle ılıman iklim görülmektedir. Dolayısıyla yazlar
orta sıcaklıkta kışlar ılık geçmektedir. Kafkas Dağları Trabzon’u güneyden çepeçevre
kuşatarak kuzey batının soğuk rüzgarlarını ve Sibirya’nın soğuk havasıyla Kuzey Doğu
Anadolu’da soğuyan havanın bölgeye girmesini engellemektedir. Trabzon ilinde iki farklı
iklim tipi görülmektedir. Kıyı kısmında ılık ve yağışlı bir iklim tipi yaygınken, iç kesimlerde
karasal iklim özelliği hakimdir. Trabzon’da en fazla yağış 119.3 mm olarak Ekim ayında
düşmektedir. Ortalama kar yağışlı gün sayısının en fazla olduğu ay ise Şubat ayı olarak tespit
edilmiştir.
4.2.4. Flora-Fauna
Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 1980 yılında Prof. Dr. Rahim Anşin tarafindan yapılan
araştırmada 220 adet endemik bitki taksonu saptanmıştır. Bu araştırmada bölgede endemizm
oranının %23 dolaylarında olduğu belirlenmiştir. Bu yaklaşımla Doğu Karadeniz Bölgesi'nde
daha fazla bitki taksonunun endemik olma olasılığından söz edilebilir.
Trabzon ilinde toplam 127 adet endemik bitki taksonu saptanmıştır. Bu taksonların 85
adeti tür, 26 adeti alttür ve 16 adeti de varyete düzeyindedir.
345 kuş türünün 139 tanesi her zaman yörede rastlanabilen yerli
kuş türleridir. Ancak
bunlardan Atmaca Kartalı, Step Kartalı, Bozkır Kartalı, Ur Keklik, Sülün, Turaç, Dağ Horozu,
Büyük Toy Kuşu, Puhu, Alaca Baykuş ve Yalıçapkını gibi kuş türleri kırmızı listede A.1.2.
sınıfına alınmıştır. Diğer bir deyişle bu türler yapılan gözlemlerde birey sayıları 1-25 çift
33
olarak belirlenen türlerdir. Bunlar münferit, izole ve küçük populasyonlar halinde yaşama
savaşı vermektedirler ve ivedi olarak mutlak koruma altına alınmaları gerekmektedir.
Trabzon’da Mevcut Memeli Hayvan Türleri: Kirpi, Orman sivri faresi, Cüce fare, Su
sivrifaresi, Körfare, Siyah sıçan, Ev faresi, Kafkas kar faresi, Uzun Kuyruklu Kar faresi, Uzun
Kuyruklu Kar faresi, Su sıçanı, Ağaç yediuyuru, Yediuyur, Fındık Faresi, Sarıboyunlu orman
faresi, Kayalık faresi, Kafkas Kar Faresi, Sincap, Tarla sincabı, Köstebek, Cüce yarasa, Fare
Kulaklı Küçük yarasa, Büyük kulaklı yarasa, Geniş kanatlı yarasa, Kuyruklu yarasa, Tavşan,
Kurt, Çakal, Tilki, Gelincik, Ağaç sansarı, Sansar, Porsuk, Bozayı, esmerayı, Yaban domuzu,
Yaban keçisi, Çengel boynuzlu dağ keçisi, Karaca, Su samuru(Kaynak: Çevre Durum Raporu
2011)
Senecio
trapezuntinus
(Trabzon
Kanarya Otu)
Lilium ciliatum
34
Geranium ibericum subsp. jubatum
Melampyrum arvense
4.2.5. Yerleşim Alanları ve Nüfus
Trabzon il toprakları, batıdan Giresun'un Eynesil, güneyden Gümüşhane'nin Torul ve merkez
ilçeleriyle Bayburt ili, doğudan Rize'nin İkizdere ve Kalkandere ilçeleriyle çevrilidir.
Kuzeyde ise Karadeniz ile komşudur. Karadeniz'in İl sınırları içindeki kıyı uzunluğu 135 km.
civarındadır. Trabzon ili, merkez ilçeyle birlikte on sekiz ilçeden oluşur.
Tablo 1. Trabzon ili, merkez ve ilçelerindeki köy sayısı ve yüzölçümleri
İlçe Adı
Merkez
Akçaabat
Araklı
Arsin
Beşikdüzü
Çarşıbaşı
Çaykara
Dernekpazarı
Düzköy
Hayrat
Köprübaşı
Maçka
Of
Sürmene
Şalpazarı
Tonya
Vakfıkebir
Yomra
Köy Sayısı (a)
42
64
45
23
27
17
31
10
9
19
5
59
59
28
24
16
35
20
Yüz Ölçümü km2
189
354
372
183
63
67
573
82
88
337
244
968
178
227
121
254
143
223
Kaynak: TÜİK
35
Şekil 1 : Trabzon İlinin Coğrafi Konumu
Yüz Ölçümü
Nüfusu
Yıllık Ortalama Yağış
Ortalama Sıcaklık
İlçe Sayısı
4.685 km2
757.353
831 mm
14,6 °C
18
Resim 3. Trabzon İlinden Görünüm.
4.2.6. Tarım
Toplam arazinin % 10’u düz ve düze yakın, % 30’u dağlık, % 60’ı da kıyıdan içeriye
doğru gidildikçe yükselen ve değişen eğimler gösteren arazilerdir. İl arazilerinin coğrafi
yapısı engebeli olduğundan düz arazilerde sebze ve tütün, az meyilli arazilerde tütün, patates
ve fındık, meyilli arazilerde fındık ve çay yetiştirilmektedir. Tarım arazisinin % 73’ünde
bölgenin önemli geçim kaynağı fındık ve çay üretilmektedir. Hububat, mısır ve fasulye
ekimine % 15,6, tütün ve patates üretimine % 7 ve sebze-yem bitkileri üretimine % 2.8’luk
tarım arazisi ayrılmaktadır. Bir çiftçi ailesine düşen ortalama tarım arazisi 12 dekardır.
Fındık, çay, tütün ve balık ürünlerinin dışında tarımsal üretim çiftçinin kendi tüketimi
için yapılmaktadır. Yanı Trabzon’da tarım kesiminde bir bakıma kapalı ev ekonomisi şartları
36
geçerlidir. Trabzon’da tarımsal ürün olarak ilk akla gelen fındıktır. Normal ürün döneminde
gerçekleştirilen yıllık ortalama ürün miktarı 50 bin tondur. Bu miktar,
Türkiye fındık
üretiminin % 10’nu teşkil etmektedir. 2011 yılı fındık rekoltesi 33.768 tondur.
İkinci önemli tarımsal ürün olarak çay, İlin sadece Araklı, Sürmene ve Of İlçelerinde
üretilmektedir. Bu yörelerde üretilen yıllık ortalama yaş çay miktarı 150.000 ton dur.
4.2.7. Sanayi ve Teknoloji
Trabzon sanayisi var olan potansiyeline rağmen yeterince gelişememiştir. En önemli
sanayi kuruluşu 1992 yılında özelleştirilen 455 bin ton/ yıl kapasiteli çimento fabrikasıdır.
İl’de sanayi siciline kayıtlı firma sayısı 407 dir. Çaykur’a ait 36.410 ton/ yıl yaş çay yaprağı
işleme kapasitesine sahip 8 adet çay fabrikası ile 93.407 ton/yıl fındık ve iç fındık işleme
kapasitesine sahip 12 adet fındık işleme tesisi ilimiz sanayisinin tarıma dayalı küçük ve orta
ölçekli sanayi profiline sahip olduğunu göstermektedir.
İl’ de imalat sanayinde sayılabilecek belli başlı alanlar Un ve kepek, süt mamulleri
balık yağı ve unu, hazır giyim, mefruşat, ayakkabı, kereste, taş tozu, mıcır, beton direk, lastik
ve plastik ürünler, PVC boru, bakır, çinko, kurşun, alüminyum, kurşun mamulleri, boru,
galvanizli saç, tuğla, metal, otomobil yan sanayii ve cerrahi dikiş malzemesi imalatıdır.
4.2.8. Ulaşım ve Haberleşme
Trabzon İlinde arazi yapısı nedeniyle ulaşım oldukça zordur. Sahil yolu dışında iki
devlet karayolu bağlantısı bulunmaktadır. Trabzon-Maçka-Torul-Gümüşhane yolu, ilin iç
kısımlarla
en
önemli
bağlantısıdır.
Of-Dernekpazarı-Çaykara-Bayburt
karayolunun,
Çaykara’dan sonra önemli bir bölümü stabilizedir. Uzungöl yolu bu karayoluna
bağlanmaktadır. İl içi yollar ise şunlardır:
-
Derecik-Düzköy
-
Vakfıkebir-Tonya
-
Beşikdüzü-Şalpazarı
-
Yomra-Küçükdere-Yağmurdere
-
Araklı-Dağbaşı-Bayburt
-
Sürmene-Köprübaşı
Bu yolların bir kısmı stabilize ve topraktır ve kış aylarında kullanımları oldukça
zordur. Trabzon ilinde mevcut demiryolu ağı bulunmamaktadır. Hava ulaşımı tek havaalanı
üzerinden sağlanmaktadır. Trabzon havaalanı hava ulaşımı bakımından bölgenin merkezi
37
konumundadır. Diğer illerin havayolu ulaşımı bu havaalanı üzerinden sağlanmaktadır.
Havalimanı iki piste, iki uçak kapasiteli bir aprona ve uçakların yerdeki ulaşımı için bir yola
sahiptir. Havalimanının yıllık yolcu kapasitesi yaklaşık olarak 1.500.000'dur. Her gün düzenli
olarak Ankara ve İstanbul’dan karşılıklı seferler yapılmaktadır. Bazı özel havayolları yıl boyu
sefer yaparken bazıları yalnız yaz aylarında Trabzon’a sefer yapmaktadır. Uluslararası
uçuşlara açık olan havaalanına Azerbaycan Hava Yolları haftanın belirli günlerinde Bakü’den,
Kuban Hava Yolları ise Rusya Federasyonun Krasnodar kentinden karşılıklı seferler
düzenlemektedir. Ayrıca, Türk Hava Yolları’nın Trabzon’dan Berlin, Dusseldorf ve
Frankfurt’a direkt seferleri bulunmaktadır. Diğer dış merkezlere seferler ise Ankara ve
İstanbul üzerinden aktarmalı olarak gerçekleşmektedir.
Karadeniz Bölgesinin Samsun’dan sonra ikinci önemli limanı olan Trabzon limanı
Doğu Karadeniz Bölgesinin ilk limanı olarak 1946-1954 yılları arasında inşa edilmiştir.
Liman yük ve yolcu taşımacılığı amaçlı kullanılmaktadır ve özellikle Sochi gibi Karadeniz
limanlarına yük ve yolcu taşımacılığı yapılmaktadır. Trabzon Yat Limanının altyapı inşaatları
2002 yılında tamamlanmış olup, Yap-İşlet-Devret modeliyle ihale edilmesi planlanmaktadır.
Planlanan yat kabul kapasitesi 500 yat olarak düşünülmektedir. 2008 yılında başlayan bir
projeyle, Trabzon’da ayrıca bir kurvaziyer limanı oluşturulması planlanmaktadır. Yat turizmi
Doğu Karadeniz’de gelişmemiştir. Yat turizmini geliştirmek amacıyla 2009’da başlayıp,
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından iki yıl içinde tamamlanacak bir projeyle yapımı
planlanan Trabzon yat limanı dışında, balıkçı barınaklarının da yat limanı haline getirilmesi
planlanmaktadır.
Tüm bölge illeri uluslararası otomatik telefon santrallerine sahiptir ve yerleşmelerde
telefon bulunmaktadır. Trabzon’da 538 yerleşim yerinin 535’ine telefon hizmeti
verilmektedir. Toplam santral kapasitesi yaklaşık 270.000’dir. Toplam abone sayısı yaklaşık
230.000 olup, kapasite kullanım oranı % 85’tir. Trabzon il merkezi ve ilçe merkezlerinde
yüksek kapasiteli telefon kablolarının yaklaşık % 90’ı yeraltındadır. Köylerdeki telefon
şebekelerinin ise % 100’ü havaidir. Trabzon’da ADSL kapasitesi yaklaşık 7.500 olup, ADSL
abone sayısı yaklaşık 4.000’dir (Doğu Karadeniz Turizm Master Planı).
4.2.9. Eğitim Durumu
2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre ilimizdeki nüfus 975.137 dir. İlimizde 6-65 yaş ve
üstü 874.962 olup, bunun 774.249 u okuma yazma bilmektedir. Okuma yazma bilenlerin, 665 yaş ve üstü nüfusa oranı %88 olup, bu oran erkeklerde %96, kadınlarda %81 dir.
38
Grafik 1. 2000 Yılına Göre Okur- Yazar Nüfusun Mezuniyet Yerine Göre % Dağılımı
Bir Öğr.Kur.
İlkokul
36,48%
22,09%
11,52%
16,82%
Okuma-Yazma
Bilmeyen
5,20%
7,90%
Ortaokul ve Dengi
Lise ve Dengi
Yüksekokul
Fakülte
Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2011
4.2.10. Biyolojik Çeşitlilik, Korunan Alanlar
Ormanlar: Trabzon İli orman varlığı, Türkiye orman varlığının % 0,9’unu teşkil etmektedir.
Deniz kenarında 10m. rakımdan başlamak üzere 2.000m. yüksekliğe kadar değişik
ağaç türleri mevcuttur. Üst rakımlarda; sarıçam, göknar, ladin ve kayın, orta rakımlarda;
kayın, meşe, gürgen, kestane, akçaağaç, karaağaç, huş, ıhlamur ve kavak, sahil ve sahile yakın
kesimlerde; kızılağaç ve kestane, bazı yerlerde de sarıçam, kayın, gürgen gibi ağaç türleri
vardır.Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü, 2013 yılı verilerine göre; verimli orman alanı
157.778 ha., bozuk orman alanı 45.526 ha. olmak üzere toplam 201.304 ha. olup, il geneline
oranı %38 dir.
Çayır ve Mera :Trabzon ilinde toplam çayır ve mera arazisi 190.284,8 ha.'dır. Trabzon ilinde
çayır ve mera arazilerinin ilçelere göre dağılımı Tablo 2’de verilmiştir. Amenajman
Planlarında ilimiz dahilinde tescilli mera sahaları bulunmamaktadır.
Tablo 2. Çayır ve Mera Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı
İlçeler
Merkez
Akçaabat
Arsin
Araklı
Düzköy
Çaykara
Çayır ve Mera
(ha.)
11847,5
12454
45786
1016,5
36704
İlçeler
Maçka
Sürmene
Of
Şalpazarı
Tonya
Vakfıkebir
Çayır ve Mera (ha.)
26484,3
36704
17006
738
644
900,5
Kaynak: Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü, 2011
39
Akarsular: Doğu Karadeniz Bölgesi genel olarak su kaynakları bakımından zengindir.
Trabzon İli’nde de debisi çok yüksek olan birçok su kaynağı bulunmaktadır. İl sınırları
içinden geçen baslıca akarsular, Değirmendere, Akhisar Deresi, Fol Deresi, Çarşıbası Deresi,
Hacıbeşir Deresi, Sana Deresi, Yomra Deresi, Yanbolu Deresi, Karadere, Manahoz Çayı,
Gökçesu Deresi, Solaklı Çayı, Baltacı Deresi, İyidere Çayı’dır.
Resim 4. Maçka Meryemana deresinden bir görünüm
40
Göller: Trabzon İli’ndeki başlıca göller, Uzun Göl, Sera Gölü, Buzlu Göl, Karagöl, Sarıgöl,
Aygır Gölü, Balık Gölü, Birömer Gölü’dür.
Korunan alanlar, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları,
doğal sit alanları, sulak alanlar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, özel çevre
koruma bölgeleri ve benzeri koruma statüsü bulunan, biyolojik çeşitliliğin, doğal ve bununla
ilişkili kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla ilgili mevzuata
göre tespit edilen ve yönetilen kara ya da deniz alanlarıdır.
Altındere Vadisi Milli Parkı
Milli Parkın genel alanı 4800 ha. olup, 1987 yılında ilan edilmiştir. Tarihi ve Kültürel
(Meryemana Manastırı), biyolojik (zengin bitki ve yaban hayatı), Jeolojik ve Jeomorfolojik ile
rekreasyonel kaynak değerlerine sahiptir.
Milli Park Maçka’ya 17 km., Trabzon’a 45 km. uzaklıktadır. Her türlü vasıta ile ulaşım
mümkün olup, Milli Park’a kadar asfalt yol mevcuttur.
Resim 5. Altındere Vadisi Milli Parkından Görünüm
41
Uzungöl Tabiat Parkı: 1989 Yılında ilan edilen Tabiat Parkı 1.625 ha. alana sahiptir.
Uzungöl Tabiat Parkı bitki örtüsü ve yaban hayatı yönünden oldukça zengin olup manzara
güzelliklerine sahiptir. Tabiat Parkı Çaykara İlçesine 19, Trabzon İline 99 km.’dir
Trabzon’dan Çaykara’ya ulaşan yol asfalttır. Çaykara-Uzungöl arası 19 km. yolun, genişletme
ve asfaltlama çalışmaları sürmektedir. Haberleşme imkanları mevcuttur. Deniz seviyesinden
1100 m yükseklikte bulunmaktadır. Vadinin ortasında bulunan ve yamaçlardan düsen
kayaların Haldizen Deresi’nin önünü kapatmasıyla oluşmuştur. Boyu 1000 metre, eni 500
metre, derinliği ise 15 metre civarındadır. Gölde alabalık yaşamaktadır. Uzungöl’ün
çevresinde ladin ormanları bulunmaktadır. Çevresindeki yerleşmelerde yöreye uygun tarzda
yapılmış eski ahşap evler yer almaktadır. Gölün çevresi 2004’de “Özel Çevre Koruma
Bölgesi”, Tabiat Parkını da kapsayan daha büyük bir alan ise 1998’de “I ve III. Derece Doğal
Sit Alanları” olarak ilan edilmiştir. Göl ve çevresi; Trabzon’un turizm faaliyetlerinin en yoğun
olduğu bölgedir. Uzungöl’de 2007 yılı itibariyle toplam 1.437 yatak kapasiteli, 52 adet
konaklama tesisinde; 3.805’i yabancı, 151.763 turist konaklamıştır.
Resim 6.Uzungöl Tabiat Parkından Görünüm
Sera Gölü Tabiat Parkı: 2010 Yılında ilan edilen Tabiat Parkı 21,9 ha. alana sahiptir. Sera
Gölüne ulaşım Trabzon-Akçaabat karayolunun 7.km.’sinden,
güneye doğru Yıldızlı ve
Derecik belde yolu ile sağlanır. Sera Gölü Trabzon iline 10 km, Akçaabat ilçesine ise 5 km
mesafede olup, yolu asfalttır. Akçaabat İlçesi sınırları içinde, Trabzon ile Akçaabat arasında
Demirtaş Köyü yakınında bulunmaktadır. Uzunluğu 1 km. genişliği ortalama 150 m. olup, en
42
derin yeri 55 m.dir. Sera Gölü denize dökülen Sera Deresi vadisinin sahile 3 km mesafede, bir
yer kayması sonucu önünün kapanmasıyla oluşmuştur. Gölün çevresinde üç adet restoran
hizmet vermektedir.
Resim 7.Sera Gölü Tabiat Parkından Görünüm
Kayabaşı Tabiat Parkı
1994 Yılında Mesire Yeri olarak tescil edilen alan 2011 yıllında Tabiat Parkı ilan
edilmiştir. 130 ha. alana sahip Tabiat Parkı, bitki örtüsü ve yaban hayatı yönünden zengin
olup manzara güzelliklerine sahiptir. Trabzon’a 56 km (38 km asfalt + 18 km iyi vasıflı
toprak yol), Akçaabat’a 43 km (25 km asfalt + 18 km iyi vasıflı toprak yol) en yakın Ana
Karayoluna 48 km (30 km asfalt + 18 km toprak yol) mesafededir.
Resim 8. Kayabaşı Tabiat Parkından Görünüm
43
Çal-Camili Tabiat Parkı
edilmiştir. 17 ha. alana sahip Tabiat Parkı, bitki örtüsü ve yaban hayatı yönünden zengin olup
manzara güzelliklerine sahiptir.
Trabzon’a 56 km (44 km asfalt + 12 km toprak yol), Düzköy’e 12 km toprak yol, en
yakın Ana Karayoluna 39 km (27 km asfalt + 12 km toprak) mesafededir.
Resim 9. Çal-Camili Tabiat Parkından Görünüm
Çamburnu Tabiat Parkı
1967 Yılında Tabiat Parkı ilan edilmiş olup 5,1 ha. alana sahiptir. Tabiat Parkı, bitki
örtüsü ve yaban hayatı yönünden zengin olup manzara güzelliklerine sahiptir. Ayrıca bir
Sarıçam ekolojik alt türü olan Pinus sylvestris ssp. koçhiana’nın Türkiyede deniz kıyısına
kadar inebildiği, yurdumuzdaki yegane iki noktadan biridir.
Tabiat Parkı ana karayolu üzerindedir. Tabiat Parkı’nın Çamburnu belde merkezine uzaklığı 1
km. civarındadır.
44
Görnek Tabiat Parkı
edilmiştir. 5,1 ha. büyüklüğünde olan Tabiat Parkı, anayola 21 km. uzaklıktadır. Sahaya
ulaşımı sağlayan yol iyi vasıflı toprak yol kalitesindedir.
Resim 11. Görnek Tabiat Parkından Görünüm
45
Mesire Yerleri (Orman İçi Dinlenme Yeri)
Trabzon İl genelinden 3 adet mesire yeri olup, mesire yerlerinin adı, bulunduğu ilçesi
ve büyüklüğü Tablo 3.’te verilmiştir.
Tablo 3. Trabzon İli Orman İçi Dinlenme Yerleri
Yeri-Adı
İlçesi
Alanı (Ha.)
Sazalan
Tonya
5
Ağaçbaşı
Düzköy
23,5
Tilkibeli
Araklı
5,8
-
34,3
Toplam Alan
Kaynak: Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü Verileri, 2011
Resim 12. Sazalan Mesire Yerinden Görünüm
Resim 13. Ağaçbaşı Mesire Yerinden Görünüm
46
Resim 14. Tilkibeli Mesire Yerinden Görünüm
Avlaklar
Örnek Avlak:
Kulindağı Örnek Avlağı: 16.04.2007 Tarihinde 4.853 ha alanda yaban domuzu örnek avlağı
olarak tescil edilmiş olup, Trabzon Merkeze 32 km uzaklıktadır.
Devlet ve Genel Avlaklar:
Meşeiçi Hanları Devlet Avlağı: 08.02.2010 tarihinde onaylanmış olan avlak 19.252 ha.
büyüklüğünde olup Trabzon Merkez’e 43 km. uzaklıktadır.
Tonya-Şalpazarı Devlet Avlağı: 14.03.2012 tarihinde onaylanmış olan avlak 22.334 ha.
büyüklüğünde olup Trabzon Merkez’e 93 km. uzaklıktadır.
Çaykara-Dernekpazarı Devlet Avlağı: 14.03.2012 tarihinde onaylanmış olan avlak 18.365
ha. büyüklüğünde olup Trabzon Merkez’e 78 km. uzaklıktadır.
Yaylalarımız
İlimizdeki yayla merkezleri, bu merkezlerdeki altyapı tesisleri ve rakım bilgileri Tablo 4’te
verilmiştir.
Tablo 4.Trabzon İlinin Yayla Merkezleri
Yayla
Merkezi
1.Sispazarı
2.Acısu
3.Şıkkıranı
4.Boğuntu
5.Ken
6.Sazalanı
7.Erikbeli
8.Sarli
9.Akkise
10.Derinoba
11.Kadırgapazarı
Altyapı
Rakım(m) Yayla
Merkezi
El.+Su
1850
28.Arnastal
El.+Su
750
29.Üçpınar
El+Su
1320
30.Lişit
Su
1900
31.Köşk
El+Su
1820
32.Barma
El.+Su
1720
33.Sultanmurat
El.+Su+PTT
1620
34.Limonsuyu
Su
1950
35.Mahtalar
El.+Su
1850
36.Tapanoz
El+Su
2050
37.Traşkabanı
El.+Su+PTT
2300
38.Büyük
Altyapı
Su+PTT
Su
Su
Su
El.+Su+PTT
El.+Su
Su
El.+Su
El.+Su
El.+Su
Rakım
(m)
2250
1800
2200
1900
2210
2410
1900
2350
2300
2400
47
12.Eskale
13.Beypınarı
14.Taşlıoba
15.Haçkaobası
16.Hırsafa
17.Karadağ
18.Kaldırım
19.Hıdırnebi
20.Büyükoba
21.Şolma
22.Güzelyayla
23.Kulundağ
24.Paparza
25.Kiraz
26.H.Mezarı
27.Lapazan
El+Su
El.+Su
El.+Su+PTT
El+Su
El.+Su+PTT
2050
1910
2020
1720
1717
1880
El.+PTT
Su
El.+Su+PTT
Su+PTT
El+Su
Su
El.+Su
El.+Su
El.+Su
1610
1780
1660
1930
1700
1925
1650
2230
2230
39.Guti
40.Multat
41.Büyük
42.Küçük
43.İpsil
44.Uzungöl
45.Aksu
46.Çakıroğlu
47.Çapluk
48.Gümüşki
49.Mavura
50.Kuruçam
51.Pazarcık
52.Çatal
53.Furnoba
54.Kurugöl
El+Su
El+Su
El+Su
El+Su
El+Su
El.+Su+PTT
El+Su
El+Su
El+Su
Su+PTT
El.+Su
El.+Su+PTT
El+Su
1900
1900
2300
2200
2400
1090
2370
2250
2240
224
El+Su
El+Su
2100
2200
Kaynak: Trabzon ili Turizm Envanteri ve Turizmi Geliştirme Planı, Trabzon Valiliği, 2011
Resim 15. Trabzon yaylalarından görünümler (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
48
5. TRABZON İLİNİN DOĞA TURİZMİ ARZI
5.1. TRABZON İLİNİN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ
Dağ ekosistemleri, orman peyzajları, yaban hayatı ve bitki çeşitliliği, jeomorfolik ilginç
yapılar, yaylalar, kanyonlar, şelaleler, tabiatla uyumlu kırsal mimari, köylerin kültürel
orijinalliği, insanı bunaltmayan sağlıklı soğuk-ılıman iklimi ile turizme doğaya yönelik
aktiviteler vb. her türlü faaliyet için imkan sağlar. Bu çalışma, kapsam itibariyle doğaya
yönelik aktiviteleri detaylı incelemek ve geliştirme stratejisini oluşturmak için yapıldığından
özellikle sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için uygun yerler ve faaliyetler ele alınacaktır.
Dianthus carmelitarum
49
Trabzon sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel
değerler göz önüne alındığında ekoturizm tabanlı
gelişmeye uygundur.(DOKA uluslar arası ekoturizm
konferansı 01-02/06/2012)
.
Aubrieta olympica
Rhododendron caucasium
50
Şekil 2: Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem
Planı(Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2023 Turizm Stratejisi)
Trabzon İli, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem
Planı’nda öneri turizm kentleri ve yayla turizmi odaklı gelişme bölgesi içine alınmıştır. İl
genelinde 54 yayla merkezi bulunmaktadır.
51
Harita 2. Trabzon İli Yaylaları ve Diğer Turistik Sahalarına Ait Harita
5.2. TRABZON İLİNİN DOĞA TURİZMİ (ARZI) DEĞERLERİ VE BİLİNİRLİK
DEĞERLENDİRMESİ
Resim 16. Sera Gölü Tabiat
Parkı
52
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede: B, Ülke seviyesinde: T, Milletlerarası seviyede: M
1- Milli Park ve Benzeri Sahalar
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Maçka
M
Uzungöl Tabiat Parkı
Çaykara
T
Sera Gölü Tabiat Parkı
Akçaabat
B
Kayabaşı Tabiat Parkı
Akçaabat
B
Çal-Camili Tabiat Parkı
Düzköy
B
Çamburnu Tabiat Parkı
Sürmene
T
Görnek Tabiat Parkı
Çaykara
B
Altındere Vadisi Milli Parkı
Resim17. Çamburnu Tabiat Park’ından görünüm
53
Trabzon İlinde Mevcut Milli Park ve benzeri sahalara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
- İl yönetiminin (Vali) desteği
-Kitle turizmi için mevsim kısalığı,
-Tarihi ve kültürel değerler
-Turizm çeşitliliğinin olmaması,
-Sivil Toplum Örgütlerinin katılımcı -Özensiz olarak açılan yolların yarattığı
oluşu
-Doğal
heyelanlar,
kaynak
değerlerinin
zengin -Çeşitli
faaliyetler
sonucu
orman
olması
dokusunun hızlı tahribi,
- Eşsiz peyzaj değerlerine sahip olması,
-Turizm alanlarının tanıtımının yeterli
olmaması,
- Deneyimli personel
-Kış
- Karar alma ve icra yetkisi
bilgi ve deneyimleri ile güçlü bir Devlet
Orman Teşkilatının varlığı,
-Kültür ve turizm değerleri açısından
zengin oluşu
yapabilecek
kadroya
bulunması,
yeterli
-Deniz-Doğa bağlamında yeterli turizm
olanağı sunulamaması ,
-Tarihi ve kültürel değerlerin günümüze
taşınması sırasındaki kayıplar ve yeterince
korunamaması,
-İlde teknik yöntemlerle flora ve fauna
uzman
etkinliklerinin
olmaması,
-Tüm yurt sathına yayılmış birimleri,
envanteri
turizmi
deneyimli
sahip
ve
üniversite
- Orman köylerinde yaşayan halkın gelir
ve eğitim seviyesinin düşük olması,
-Kurumlar arası işbirliği, deneyimlerin
paylaşımı ve yaygınlaştırılmasında ciddi
yetersizliklerin olması,
- Altyapı eksikliği
-Korunan alanların uzun devreli gelişme
planlarının (UDGP) ve buna bağlı alt
ölçekli planların olmaması,
-Korunan
alanlar
üzerindeki
statü
54
çakışması sonucu karar alınamaması,
-Korunan
alanlarda
sorumlu
yapının
kurumsallaşmasını tamamlayamaması,
-Orman içi ve bitişiğinde yaşayan halkın
yerleşiminin dağınık olması,
Fırsatlar
Tehditler
-İlin Teşvik Yasası kapsamında yer -Orman
alması,
içi
ve
bitişiğinde
yaşayan
nüfusun, gelir düzeyinin diğer köylere
-Zengin biyolojik çeşitlilik kaynaklarının
varlığı, doğal kaynakların korunması ve
-Sürdürülebilir doğal kaynak yönetiminin
önemi konusunda artan bilinçlenme,
-Yerel halk ve yerel yönetimlerin doğal
kaynakların yönetimi ile ilgili yetki ve
sorumluluklara katılım istekleri,
nazaran önemli derecede daha düşük
olması,
-Orman
alanlarında
ormancılık
dışı
faydalanmalar için uzun süreli tahsis
talepleri olması,
-Hızlı
kentleşme ve gelir düzeyinin
artması paralelinde, toplumun ormanların
sosyal ve kültürel hizmetleri dışında farklı
-Ormanların ekolojik ve sosyal açılardan talep ve beklentilerinin artması
önemi
ile
ilgili
olarak
toplumdaki
bilinçlenme, beklenti ve taleplerinin
- İlgili finans katkılarının yetersiz olması,
özellikle son yıllarda önemli bir artış - Plansız iskân faaliyetleri,
göstermekte olması,
-Çıkar gruplarının sosyal ve ekonomik
- Doğal yaşlı karışık ormanların varlığı,
baskısı,
- Alternatif turizme olan ilginin artması,
-Bölgesel kalkınma araçları ile Kamu
kurumları
ve
özel
sektör
arasında
işbirliğini geliştirecek ve mali destek
imkânları sunabilecek Doğu Karadeniz
Kalkınma Ajansı gibi bir kurumun
55
varlığı,
Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Doğal, tarihi ve kültürel doku korunarak turizm çeşitliliği sağlanmalı,
2-Medya ve internet aracılığı ile alanların ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımı
yapılmalı,
3-Doğa turizminin korunan alanlardaki uygulanan biçimi olan ekoturizme yönelik
planlama çalışmaları yapılmalı, bu planların uygulama aşamasında görev alacak
yetişmiş teknik elemanların devamlılığı sağlanmalı,
4-İlde ekoturim altyapısı kurulmalı, bu amaçla yerel halk, yerel yönetimler ve kamu
kurumlarına yönelik verimli eğitim çalışmaları hazırlanmalı,
5-Özellikle yerel halka (Orman içi ve bitişiğinde yaşayan nüfusun) gelir seviyesini
arttırıcı ve aynı zamanda koruma-kullanma dengesini gözeten, ekoturizme yönelik
işletmeler kurması için teknik ve finansal destek verilmeli,
6- Plana yönelik olarak ekoturizm destinasyonları hazırlanmalı ve ulusal ve uluslar
arası düzeyde profesyonel bir şekilde tanıtımları yapılmalı,
7-Korunan alanların gelişim planlarının en kısa sürede tamamlanması ve uygulamaya
geçilmesi, yeterli mali kaynağın sağlanması,
8-Pazarlama açısından son derece önemli olan markalaşmanın geliştirilmesi ve tanıtıma
önem verilmesi,
2-Avlaklar
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Kulindağı Örnek Avlağı
Maçka-Akçaabat
B
Meşeiçi Hanları Devlet Av.
Maçka
B
Tonya-Şalpazarı Devlet Av.
Tonya-Şalpazarı
B
56
Çaykara-D.Pazarı Devlet Av.
Çaykara-Dernekpazarı
B
Resim 18.Av turizmi kapsamında yaban domuzu avı.
Trabzon İlindeki Avlaklara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-İlde fahri av müfettişleri olması ve -Topoğrafik
yapının
kara
avcılığı
sayının artırılması talebinin isteklilerden açısından zor olması,
geliyor olması,
-Bilinçsizce yapılan avcılık faaliyetleri,
-Ulaşım kolaylığı,
-Av turizmi uygulamalarının azlığı,
-Yaban hayvanları için uygun barınma
koşulları oluşturması,
-Avlak
sayısının
arttırılması
-Saha envanterinin yapılmamış olması,
-Tanıtıma yönelik faaliyetlerin yetersizliği
oluşu,
-Şube
imkanı
-Kaçak avcılık,
Müdürlüğünde
koruma-kontrol -Tür popülasyonlarına yönelik envanter
faaliyetlerinin yapılmasında deneyimli ve çalışmalarının yapılmamış olması,
yeterli eleman olması,
-Her
türlü
koşulda
-Toplumun av koruma konusunda bilinç
yemleme düzeyinin düşük olması,
57
çalışmalarının yapılabilir olması,
Fırsatlar
Tehditler
-Ulaşım imkanlarının ve popülasyon -Etüd-envanter çalışmalarının maliyetli
sayısının yeterli olması ile birlikte av olması,
turizmi
faaliyetlerinin
geliştirilebilme
imkanı olması,
-Var olan doğal güzelliklerle bütünleşik
ekoturizm olanakları sunması
-Yeterli eğitim ve tanıtım yapılmamış
olmasından kaynaklı bilinçsiz avcılık ,
-Avlaklar ile yerleşim alanlarının iç içe
olması,
Av turizmine ve av yaban hayatı değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü
yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Avlakların bilinirliliğini artırıcı tanıtım faaliyetlerinin geliştirilmesi ve uygulanması,
2- Eğitim ve sosyal altyapı çalışmalarına ağırlık verilmeli,
3- Köylünün (Kırsal kesimin) sosyal-kültürel-ekonomik yaşam düzeyini arttırıcı
tedbirlerin alınması.
4- Şube Müdürlüğü ve bağlı birimlerin, araç ve gereç yönünden güçlendirilmesi.
5- Birimlerin, hizmeti yapmaya değil, yaptırmaya ve bunların kalitesini kontrol
etmeye yönlenmesi
6- Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik her türlü tedbirlerin alınması.
58
Resim19: Dağ Horuzu (Tetrao mlokosiewiczi, Taczanowski, 1875) ve yaşam alanından görümler
3-Trabzon İli Yaylaları
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Şolma
Maçka
B
Erikbeli
Tonya
B
Karadağ
Tonya
T
Pazarcık
Araklı
B
Yeşilyurt
Araklı
B
Yılantaş
Araklı
B
Hıdırnebi
Akçaabat
T
Kuruçam
Akçaabat
B
Sazalan
Tonya
B
Sisdağı
Şalpazarı
T
Haçkaobası
Düzköy
T
Lişer
Maçka
B
Sultan Murat
Çaykara
T
Kaynak:Trabzon Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
59
R
e
s
i
m
2
0
.
Resim 20. Trabzon yaylalarından görünümler (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
60
Trabzon İlindeki Yaylara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
orman
-Zengin
Zayıf Yönler
kaynaklarına
sahip -Dağınık ve imarsız yerleşim
olması,
-Mevcut yaylacılık faaliyetlerinde turizm
-Ulaşım imkanları,
alt yapısı olmaması,
-Tabiat ve çevre güzelliği, zengin su - İlgili finans katkılarının yetersiz olması,
kaynaklarına sahip olması,
-Doğa
turizminde
bu
kaynaklardan
-Uzun yıllara dayanan yaylacılık kültürü yeterince faydalanılamaması,
ve şenliklerin yapıldığı çok sayıda yayla
olması,
-Turizm amaçlı kullanım olanaklarının
varlığı ve girişimci potansiyeli,
-Endemik
türler
yönünden
doğa
turizmi
-Ekonomik, sosyal ve kültürel nedenlerle
turizmde aktif hareket edebilecek genç
nüfusun bölgeden göç etmesi
zengin
olmaları,
-Farklı
-Tanıtım ve pazarlama yetersizliği,
faaliyetlerinin
yapılabilir olması (kamp alanları, botanik
tur güzergahları vb.),
Fırsatlar
-Turizm çevre alt yapısının yetersiz oluşu,
-Yaylalarda
konaklama
imkanlarının
yetersiz oluşu, kaliteli ve vasıflı personel
ile hizmet eksikliği,
Tehditler
-Zengin biyolojik çeşitlilik kaynaklarının -Kaçak yapılaşma,
varlığı ve doğal kaynakların korunması
ve sürdürülebilir yönetiminin önemi
konusunda artan bilinçlenme,
-Alt yapı yetersizliğinden kaynaklı çevre
kirliliği sorunları,
-Koruma-kullanma dengesi gözetilmeden
yapılan faaliyetlerin biyolojik çeşitliliğe
61
-Turizm çeşitliliği sağlama imkanları,
-Trabzon
İlinin,
Bakanlığı
Türkiye
Kültür
Turizm -Doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı,
ve
Turizm
zarar vermesi,
Stratejisi
Kavramsal Eylem Planı’nda öneri turizm
kentleri ve yayla turizmi odaklı gelişme
bölgesi içine alınmış olması,
-Doğa ve kültür turizmi potansiyelinin
-Yayla ekosistemlerine artan nüfus baskısı
ve ormanlık alanlarda daralma,
-Yasal düzenlemelerin yetersizliği veya
var olan yasaların uygulanma eksikliği,
çok yüksek oluşu,
Yayla ve yaylacılık değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Geleneksel yaylacılığın teşvik edilmesi,
2-Doğa eğitiminin yaygınlaştırılması ve ekoturizm imkanlarının geliştirilmesi,
3-Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik her türlü tedbirlerin alınması,
4-Finans kaynaklarının arttırılması,
5-Birimlerin, hizmeti yapmaya değil, yaptırmaya ve bunların kalitesini kontrol etmeye
yönlenmesi,
6-Her türlü kurumsal faaliyetin yazılı ve görsel basın yoluyla kamuoyunda tanıtılması,
7-Kaçak yapılaşmanın önlenmesi,
8-Köylünün (Kırsal kesimin) sosyal-kültürel-ekonomik yaşam düzeyini arttırıcı
tedbirlerin alınması,
9- Zengin biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik önlemlerin alınması,
Karadağ Turizm Merkezi-Karadağ Yaylası: 1.946 m. Yükseklikte yayla bol oksijeni ile
akciğer tedavisi görmüş hastaların tatil için tercih ettiği yerdir. Alt yapı hizmetleri
62
tamamlanmış olan yaylada hediyelik eşya satış yerleri bulunmaktadır. Yaylada yaban hayatı
da oldukça zengindir.
Karadağ Turizm Merkezi-Hıdırnebi ve Kuruçam Yaylaları: 1.742 m. Yükseklikteki
yaylalarda alt yapı hizmetleri tamamlanmış durumdadır. 20 Temmuzda başlayıp üç gün süren
Hıdırnebi şenliklerinin düzenlendiği Hıdırnebi Tepesi doğal manzara seyir terası
konumundadır. Orman içinde kurt, tilki, çakal vb. yabani hayvanları izlenebilir, foto safari
yapılabilir. Yörede yaşayan köylüler, püsküllü çanta, alaca çorap, örme sepet, yayık, kaşık vb.
ağaç mutfak eşyaları satmaktadır.
Sis Dağı Yaylası: 1.550 m. yükseklikteki yaylada kısmen altyapı hizmetleri getirilmiştir.
Bakkal, kasap ve kır kahvesi bulunabilir .Her yıl Temmuz ayının üçüncü cumartesi günü Sis
Dağı Şenlikleri yapılmaktadır.
Çatma Obası Yaylası: 2.200 m. yükseklikteki Çatma Obası küçük bir yayladır.
Su: Efsaneye göre, savaş sırasında çok susayan asker bir mızrağı ortadan kırıp sağa sola bütün
gücüyle fırlatır. Mızrağın bir parçasının saplandığı yerden su çıkar, diğer parçasının
saplandığı yerde su kaybolur. Mızraklı suyun çıktığı bölüm, günümüzde beton koruma altına
alınmıştır. Çatma Obası ve Zigana Kayak Merkezi arasında doğa yürüyüşü yapılabilir.
Düzköy (Haçka Obası) Yaylası: 1.784 m. yükseklikteki yaylada altyapı hizmetleri
tamamlanmış durumdadır. Yaylada bakkal, kasap, manav, fırın ve kır kahvesi bulunmaktadır.
Temmuz ayının üçüncü Cuma günü Kadırga, 14 Ağustos da Karaabdal şenlikleri yapılan
yaylada Haçkalı Baba Türbesi ilgi çekmektedir.(Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık
Hizmetleri Genel Müdürlüğü )
4-Mesire Yerleri
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Sazalan Mesire Yeri
Tonya
B
Ağaçbaşı Mesire Yeri
Düzköy
B
Tilkibeli Mesire Yeri
Araklı
B
5-Mağaralar
63
Çal Mağarası
Düzköy
T
Akarsu Köyü Mağarası
Maçka
B
Uzungöl
Çaykara
T
Sera Gölü
Akçaabat
B
Balıklı Göl
Akçaabat
B
6-Göl ve Göletler
Resim 21: Çal Mağarası’ndan bir görünüm (Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Trabzon İlindeki diğer sahalara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Ulaşım olanakları,
-Tanıtımın yeterli olmaması,
-Turizm açısından görsellik arz eden -İnsan baskısına açık alanlar olması sebebi
alanlar olması ve ziyaretçi sayısının ile
yüksek olması,
-Mesire
yerlerinin
alanlarda
mevcut
olan
biyolojik
çeşitliliğin zarar görmesi,
zengin
orman -Turizm belgeli tesislerin yetersizliği,
kaynaklarıyla bütünlük oluşturması,
64
-Çal mağarasının ziyarete açık olması,
-Bu
alanların
biyolojik
çeşitlilik
açısından zengin ve endemizm oranının
yüksek olması,
-Mesire yerlerinde günübirlik tesislerin
(Yağmur
barınağı,
Kamelya,
piknik
masaları, aydınlatma ve çöp toplama
üniteleri) olması,
-İlimizde
bulunan
Maçka-Altındere
Alabalık Üretme İstasyonunda üretimi
gerçekleştirilen doğal alabalıklarla uygun
suların balıklandırılması,
Fırsatlar
Tehditler
-Doğal kaynakların kullanımı konusunda
-Mesire yerlerinin temiz hava, doğal bilinçsizlik,
güzellik ve dinlenme imkanlarını bir -Turizm faaliyetleri sonucu oluşabilecek
arada sunması,
çevre kirliliği,
-Kullanım kapasitelerinin yüksek oluşu,
-Turizm
sektöründe
-Bölgede
ve
ülkede
mevcut
benzer
işletmeler sahalarla rekabet,
arasındaki rekabet,
-Tur organizasyonlarına açık alanlar
olması,
Mesire yerleri, göl, gölet ve mağara alanlarına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü
yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1-Alternatif turizm olanaklarının geliştirilmesine yönelik küçük ölçekli işletmelerin
65
desteklenmesi,
2-Kurum ve özel tur organizasyonlarının planlama konusunda ortak hareket etmesi,
3-Alanlarda koruma-kullanma dengesinin sağlanması,
4- Sportif veya amatör olta balıkçılığının gelişmesine imkân yaratacak projeler hayata
geçirilmeli,
Resim 22: Balıklandırma çalışmalarından görünümler
Resim 23. Sportif Olta Balıkçılığı (Kaynak: DKMP 5.Bölge Müdürlüğü )
66
Araklı İlçesi
Arsin İlçesi
Beşikdüzü İlçesi
Çarşıbaşı İlçesi
Çaykara İlçesi
Dernekpazarı İlçesi
Düzköy İlçesi
Hayrat İlçesi
Köprübaşı İlçesi
Maçka İlçesi
Of İlçesi
Sürmene İlçesi
Şalpazarı İlçesi
Tonya İlçesi
Vakfıkebir İlçesi
Yomra İlçesi
Değerler toplamı
Akçaabat İlçesi
Aktivite/değer
Merkez İlçesi
5.3.TRABZON İLÇELERİNİN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ
MATRİSİ
8
27
8
5
4
3
32
5
24
8
8
35
4
9
14
23
4
6
Rafting (R)
x
x
Canyoning/kanyon
yürüyüşü (C)
x
x
Mağaracılık (M)
Dağ
(DB)
Denizel
(DS)
bisikletçiliği
değerler
x
x
x
x
Dağ-yayla
gezisi
imkanı ( DG)
x
Peyzaj
güzelliği/fotosafari
(PF)
x
Yaylada
konaklama/kamping
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
(YK)
Düzenlenmiş doğa
gezisi rotası(DGR)
Tabiata
uyumlu
kırsal
miras
gezisi(KMG)
Pansiyonculuk(P)
x
Kır havasında şehir
merkezleri(KHŞM)
Aktif yaylacılık(AY)
Kelebek gözlemciliği
imkanı(KeG)
Kuş
gözlemciliği
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
67
imkanı(KuG)
Sportif
balıkçılığı
imkanı(SOB)
olta
Milli
park
sahalar(MP)
vb
x
x
x
x
x
x
Milli park vb. nde
konaklama(MPK)
x
x
Estetik
şelale
bulunan yerler(EŞ)
x
x
Estetik göl/baraj olan
yerler(EGB)
x
Botanik
gezilerine
uygun saha(BOG)
x
Tescilli avlak sahası
(AvS)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Garantili
yaban
hayatı
gözlemi(GYHG)
Ormanaltı
florası
tanıma
gezi
imkanı(Mantar
ve
benzeri dahil) (FGİ)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Endemik Bitkilerin
Gözlemi (EBG)
x
x
x
x
x
x
Köy Pazarları(Orman
meyvelerinden reçel
marmelat,
kurutulmuş meyve
satılması kaydıyla)
(KP)
Çayır
şeklinde
gruplanmış
dağ
çiçekleri
gezisi
(görselliği
yüksek
olacak) (DÇG)
Doğal
taşlardan
tabiat
tarihi
gezisi(Gezi sırasında
en az 10-15 değişik
taş
türü
ve
x
x
x
x
x
68
jeomorfolojik yapılar
tanıtılmalıdır)
(DTTTG)
Bakir doğa parçaları
keşif
gezisi(Bakir
vadi ve bakir orman
gibi
gizli
kalan
değerleri
keşfetme
gezileri) (BDPKG)
x
x
x
x
x
x
x
Dokusu bozulmamış
kırsal miras gezisi
(köyler) (KMG)
x
x
x
x
x
x
x
Yayla gezisi imkanı
(Ya)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Gastronomi
gezisi
(Gezi günü belirlenir.
Gezi
günü
ziyaretçilerle yöresel
yemekler yapılarak
yedirilir) (GG)
Yaya
(Y)
gezi
imkanı
Tarihi eserler,
alanı (Ts)
sit
x
x
x
x
Şelale görme imkanı
(Ş)
Peyzaj değeri yüksek
yerler,fotoğrafik
yerler (P)
x
Mağara gezisi (Mğ)
Motorlu gezi imkanı
(M)
Jeolojik
jeomorfolojik
değerler (Jm)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
ve
x
x
Kanyon
imkanı (Cn)
görme
x
Botanik
imkanı (Bt)
gezisi
x
x
Bakir orman gezisi
(Bo)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
69
Atla geziye uygun
(At)
x
6.SEÇKİN VE YÜKSEK
DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ
ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
6.1. Altındere Vadisi Milli Parkı
6.1.1.Alanla İlgili Genel Bilgiler
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon ili sınırları içinde yer alır. 1987 yılında ilan edilmiştir.
Sümela Manastırı, Altındere Vadisi ve bu vadinin jeomorfolojik yapısı ile flora ve faunası
milli parkın kaynak değerini oluşturmaktadır. Manastır, vadinin batı yamacında, M.S. 4.
yüzyılda kurulmuştur. Hristiyanlığın çevrede yayılmasında etkili olmuştur. Duvarları dik ve
derin bir vadi içinden akan Altındere, Doğu Karadeniz Bölgesi otsu ve odunsu florasına ait
örnekler sergilemektedir.
Kapladığı Alan
Yükseklik
4.800 Ha.
1080- 2790 m.
ULAŞIM : Doğu Karadeniz Bölgesi Trabzon ili Maçka ilçesi sınırları içerisinde yer alan
Altındere Vadisi Milli Parkı, Trabzon il merkezine 48 km. Maçka ilçe merkezine18 km., en
yakın yerleşim yeri olan Coşandere Köyü Maçka ilçesine 2 km, Altındere Köyü ise 17 km.
uzaklıktadır.
KAYNAK DEĞERLERİ : Alanın tamamı Devlet ormanıdır. Halk tarafından yüzlerce
yıldan beri mera olarak kullanılan iskan alanları ile otlak alanları, Mera Kanununa tabidir.
Halkın mera olarak kullanım hakkı olup, tapulu özel arazi yoktur. Mera iskan yerlerinin
70
bazıları ormanlık alanın bitişiğinde bulunmaktadır. Sümela Manastırı’nın mülkiyeti Vakıflar
Genel Müdürlüğü’ne ait olup, geçici olarak Turizm ve Kültür Bakanlığına tahsis edilmiştir
Resim 24. Sümela Manastırı (Kaynak: DKMP Web Sitesi)
Mevcut sahamızın içerisinde kalan Manastır ve çevresindeki toplam 2788.37 m2’lik alan
Vakıflar Genel Müdürlüğünün tapulu yeridir). Milli Park alanının 909.5 hektarı orman ve
orman içi açıklık, 3812 hektarı mera ve 78.5 hektarı da iskan alanı olmak üzere toplam 4800
hektardır. Altındere Vadisi Milli Park ekosisteminde Karasal Ekosistem ve Sucul Ekosistem
olmak üzere iki ana ekosistem tipi yer almaktadır. Karasal Ekosistem kendi içerisinde Orman
Ekosistemi ve Sub-Alpin ve Alpin Ekosistem olarak iki alt ekosisteme ayrılırken, Sucul
Ekosistemi, Milli Park alanı içerisinde durgun su ekosistemi olmadığından, sadece Akarsu
Ekosistemi şeklinde bir alt ekosistem değerlendirilmektedir.
Altındere Vadisi Milli
Parkı’nda yer alan Sumela Manastırı tarihi ve arkeolojik bir kaynak değer olarak çok önemli
bir değerdir. Milli Park alanı içerisinde yer alan bu manastıra halk “Meryem Ana Manastırı “
demekte olup, eski adı ise Sumela’dır.Meryem (Panaghia) adına kurulan bu manastırın,
Grekçe Sumela adının esasını, kara, siyah, karanlık anlamlarına gelen “melas” kelimesinden
geldiği söylenmektedir.
71
Milli Park alanında yer alan Sumela Manastırı, bu adı tarihte ancak Trabzon Komnenos’ları
döneminde ortaya çıkmaktadır. Esas itibarıyla tüm Doğu Karadeniz Bölgesi’nde ve özellikle
de Trabzon ve çevresinde irili ufaklı bu tür dini mabetler bulunmakla birlikte, bunlar
içerisinde en heybetlisi ve peyzaj itibariyle de en önemlisi Sumela Manastırı’dır. Sumela
Manastırı Osmanlılar döneminde gösterdiği gelişmeler ile muazzam bir tesis halini
almıştır. Manastır, Türk beylikleri ile yakın ve girift temasları bulunan Trabzon
Komnenosları’ndan III.Alexios (1349-1390) tarafından kurulmuştur. Milli Park sahası
içerisinde 135 bitki, 43 memeli hayvan ve 184 kuş, 181 böcek, 9 amfibi, 12 sürüngen ve 10
balık türünün yaşadığı tespit edilmiştir.
AKTİVİTELER
: Altındere Vadisi Milli Parkı, Doğu Karadeniz Bölgesinin ve Trabzon
ilinin en önemli çekim noktasıdır. Yılda yaklaşık 350.000’i aşkın kişi Milli Parkı ziyaret
etmektedir. Temel algılama ögesi Sumela Manastırı başta olmak üzere kültürel değerlerdir.
Özellikle orman, vadi ve akarsu peyzajlarının hakim olduğu kırsal rekreasyon alanları,
doğal ve coğrafik yapının elverdiği ölçüde trekking, kampçılık, tırmanma, sportif balık
avcılığı, doğa araştırması, bilimsel çalışmalar vb. eylemler için yoğun olarak
kullanılmaktadır. Milli Park doğa algılama, inceleme, yürüyüş, kültürel değerleri anlama ve
algılama gibi bir çok eyleme olanak tanıyan kaynak değerlere sahiptir. Altındere Vadisi Milli
Parkı içerisinde İdareye ait toplam 32 yatak kapasiteli 7 bungalov, 8 yatak kapasiteli sosyal
tesis mevcuttur. (Kaynak: DKMP 12. Bölge Müdürlüğü Web Sitesi)
Manzara Seyir Noktaları:
Dar bir vadide yer alan milli park alanının ve Sumela Manastırının izlenmesine yönelik 5 adet
manzara seyir noktası düzenlenmesi öngörülmektedir. Bunlar;
MS-1 Seslikaya yolu manzara seyir noktası: Sumela Manastırının ve doğal yaşlı orman
alanlarının gözlemlendiği bakı alanı.
MS-2 Karaağaç Yaylası Manzara seyir noktası: Parkın güney, güney-doğu ve kuzey
bölümünün gözlemlendiği bakı alanı.
MS-3 Taşköprü Yaylası Manzara seyir noktası: Parkın kuzey, doğu ve güney bölümlerinin
gözlemlendiği bakı alanı.
MS-4 Haliya Yaylası Manzara seyir noktası: Parkın kuzey, doğu ve güney bölümlerinin
gözlemlendiği bakı alanı.
72
MS-5 Sumela Manastırı Yolu manzara seyir noktası: Sumela Manastırına çıkan patika yol
üzerinden parkın kuzey doğusunda yer alan, doğal yaşlı orman alanlarının gözlemlenebildiği
bakı alanı.
Bu bakı alanlarında işaretleme ve bilgilendirme tabelaları, tur güzergahlarını ve park alanını
gösteren panolar ve modüler olarak kullanılabilecek güvenlik amaçlı platform ve korkuluklar
yer alabilir.
Tur Güzergahları :
Milli park alanının daha iyi algılanması, kaynak değerlerin korunarak tanıtılması ve düzenli
yürüyüş parkurlarının geliştirilmesi için aşağıdaki tur güzergahları belirlenmiştir.
TG-1 Konaklama ve Günübirlik Tesis Alanı-Sumela Manastırı: Günümüzde var olan ve yaya
patikası olarak kullanılan bu yol, Sumela Manastırına ulaşım sağlayan tarihi patika olarak
nitelendirilebilir. Yoğun ladin ağaçlarının içinden kıvrılarak yükselen patika yol üzerinde
beton duvarlar ile güvenlik önlemi alınmış bakı noktaları bulunmaktadır. Bu yol üzerinden
Altındere Vadisinin doğu bölümlerinde yer alan doğal yaşlı ormanlar ve Meryemana Deresi
görülebilmektedir. Yaklaşık 1.300 m. uzunluğunda oldukça dik bir eğime sahip bu parkur,
1090 m. yükseklikten başlayıp 1450 m. yüksekliğe kadar çıkmaktadır.
TG-2 Konaklama ve Günübirlik Tesis Alanı -Taşköprü Yaylası – Çevlik Yaylası: Vadinin
tabanından sık orman alanlarının içinden geçen ve yaylalara ulaşan bu güzergah çok kısa
mesafelerde artan yüksekliği ile oldukça eğimli bir yapıya sahiptir. Güzergah üzerinden
vadinin kuzey bölümleri, Sumela Manastırı, saf ladin ormanları ve güney yönünde yer alan
alpin çayırlıklar görülebilmektedir. Toplam 6200 metre uzunluğa sahip bu parkur 1080 m.
yükseklikten başlayıp, Taşköprü mevkiinde 1600 metreye, Çevlik Yaylasında ise, 1760 metre
yüksekliğe çıkmaktadır. Konaklama tesislerinden Taşköprü mevkiine olan uzaklık yaklaşık
4360 metre, Taşköprü mevkii Çevlik Yaylası ise yaklaşık 1835 metredir.
TG-3 Taşköprü Yaylası-Seslikaya Yolu: Park alanının görsel peyzaj açısından en zengin
güzergahlarından biridir. Posterlere konu olan Sumela Manastırının bütün resimleri bu
güzergah üzerinden görüntülenmektedir. Sık ladin ormanları içerisinde devam eden güzergah
üzerinde vadi tabanı ve su düşüşleri görülmektedir. Toplam uzunluğu 7650 metre olan bu
parkur, 1540 metre yükseklikten başlayıp 1640 metre yüksekliğe kadar çıkmaktadır.
Güzergah yer yer inişli çıkışlı olmakla birlikte, genel olarak az eğimli olmasıyla yürüyüş ve
bisiklet ile gezinti için en ideal parkurdur.
73
TG-4 Taşköprü Yaylası-Karaağaç Yaylası: Genel olarak daha az eğimli bir özeliğe sahip bu
güzergah üzerinden vadinin doğu bölümlerinde yer alan orman alanları, sırtlar ve yaylalar
görülebilmektedir. Toplam uzunluğu 3130 metre olan bu parkur 1600 metreden başlayıp 1760
metre yüksekliğe kadar çıkmaktadır.
Milli park alanında yürüyüş ve dağ bisikleti faaliyetleri yapılabilecektir. Yürüyüş parkurları
üzerinde gerekli bilgilendirme ve yönlendirme tabelaları ile çeşmeler düzenlenebilecektir.
Gerekli görülen yerlerde ziyaretçilerin güvenliğini sağlamak amacıyla mevsimsel olarak
kullanılabilecek modüler yapıda korkuluk, merdiven gibi yapılar yapılabilir.
Harita 3. Altındere Vadisi Milli Parkı UDGP Gösterimi
74
Belirlenen bu tur güzergahları yayaların ve bisiklet ve binek taşıtların kullanımına yönelik
olarak düzenlenecektir. Milli park alanında belirlenen tur güzergahlarına tur otobüslerinin
girmesine izin verilmeyecektir.
Milli park alanının yaya olarak ya da bisiklet ile gezilmesi teşvik edilecektir. Tur güzergahları
üzerinde ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik mola noktaları, çeşmeler, tuvaletler,
görülmesi gereken yerler ile park hakkında bilgi ve uyarılar içeren tanıtım panoları
oluşturulabilir. Mola noktalarında geleneksel ürün satış standları ve bisiklet kiralama masaları
kurulabilir. Bu alanlarda ziyaretçilerin parkı yaya olarak ya da bisiklet ile önceden belirlenmiş
güzergahlarda gezmeleri teşvik edilerek, motor trafiğinin azaltılması düşünülmektedir.
Alandaki rehberlik hizmetleri 28.03.2006 tarih ve 26122 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Alan Kılavuzlarının Seçimi, Eğitimi, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik” çerçevesinde lisanslı alan kılavuzları tarafından yapılacaktır.
Mola Noktaları :
Tur güzergahları üzerinde ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak Seslikaya
yolu üzerinde (M-1), Taşköprü mevkiinde (M-2), Çevlik Yaylası mevkiinde (M-3) ve
Karaağaç Yaylasında (M-4) mola noktaları oluşturulması önerilmektedir. Mola noktalarında
oluşturulacak üniteler modüler yapıda olacaktır. Bu noktalarda WC, bisiklet kiralama
masaları, çeşme, bilgilendirme ve tanıtım panoları, geleneksel ürün satışına yönelik standlar
kurulabilir.
6.1.2.Sahanın Turizm Talebi Değerleri Tablosu
Halihazırdaki
sayısı
ziyaretçi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 350.000 kişi
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az …………… TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % ….
Eşler: %.............Aileler : %.............
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %..........
Diğerleri : %............
1- Tarihi miras gezileri
2- Doğa Gezileri,
3- Günübirlik kullanım ve konaklama
4- Fotosafari,
75
5- Botanik gezileri
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
-
Yakın; 1,5 saat
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X )
Diğerleri
( )
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
1
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: X
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller (Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
76
Bungalov tarzı
Orta
7
32
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
şekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
Var-Yok
Var
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
varlıklar
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Neler?
Manastır
Var
Biyolojik çeşitlilik
Var
Jeolojik yapı
Santa harabeleri,
Kuştul ve Vazelon
Manastırı, Geleneksel
Yaylacılık, Uzungöl
TP
1. Cyclamen
parviflorum(Siklamen,
Kar Menekşesi)
1.Ursus arctos (Ayı)
Tarihi, doğal ve
kültürel değerler
Anthemis melanoloma
subsp. trapezuntica
(Trabzon Papatyası)
Cirsium
pseudopersonata.
Subsp.
pseudopersonata
(Koca Kangal)
2.
2. Capreolus
capreolus (Karaca)
Kelebekler
Endemik bitkiler,
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Memeliler
Kuşlar
Capreolus
capreolus (Karaca)
Orta
Aquila chrysaetos
(Kaya Kartalı)
Yüksek
Şans
Mevsimsel
Yetersiz
Yeterli
X
İyi
Açıklama
Durum Açıklaması
X
77
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç, istek ve önerileri
ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden
sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Alan doğa ve kültür turizmi yönünden zenginlik arzetmekte olup, turizm faaliyetleri
geliştirilmeli ve yerel halka ekonomik katkı sağlayacak şekilde planlama yapılmalı, çevre
kirliliğine karşı her türlü önlem alınmalı, turizm faaliyetleri ile ilgili eğitim ve finansal destek
programları uygulanmalı,
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Etki
Faaliyet
Genel
etkiler
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
78
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Müspet
/menfi
Menfi
Var
X
Müspet
-
Var
X
Menfi
Müspet
-
Var
Var
X
X
-
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Alanda bitki ve yaban hayvanlarının turizmden etkilenme derecelerinin tespiti için çalışmalar
yapılmalıdır.
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Kapasite 1
2 3
X
X
4
5
79
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
Park etme
Akış
Yer sayısı
Biletleme
Yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
Seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
X
X
X
X
-
X
X
- - - X
X
X
X
X
X
-
X
- - -
-
-
X
X
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Alanın fiziki taşıma kapasitesi tespit çalışması yapılmalıdır. Alana kabul edilecek ziyaretçi
sayısı bu çalışma sonucunda çıkan veriye göre belirlenmeli ve fiziksel yapılar bu çalışmaya
göre düzenlenmelidir.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi?
Turistler hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler)
Alanda turistlere yönelik herhangi olumsuz bir yaklaşım tespit edilmemiştir.
Resim 25. Altındere Vadisi Milli Parkı dağ bisikleti kullanımı
80
6.2. Uzungöl Tabiat Parkı
6.2.1. Alanla İlgili Temel Bilgiler
İlimiz Çaykara İlçesine bağlı Uzungöl Beldesi sınırları içerisinde alan 1989 yılında Tabiat
Parkı olarak ilan edilmiş olup, 1625 hektar büyüklüğündedir. Kaynak değerlerini; bir set gölü
olan Uzungöl ve çevresindeki bitki ve yaban hayatı zenginliği ile manzara bütünlüğü
oluşturmaktadır.
Resim 26. Uzungöl Tabiat Parkından Görünümler (Kaynak: trabzon.ormansu.gov.tr)
81
Resim 27. Uzungöl Tabiat Parkı faunasından örnekler(Kaynak: trabzon.ormansu.gov.tr)
Uzungöl Tabiat Parkına ait Gelişme Planlarının onaylanması ve Kültür ve Turizm
Bakanlığı’nca hazırlattırılan “Doğu Karadeniz Turizm Master Planı”nın uygulamaya
sokulması ile korunan alanlar içinde kalan yaylalardaki doğal, kültürel, mimari yapının
korunarak, ev pansiyonculuğu şeklinde ekoturizm faaliyetleri geliştirilmesine katkı
sağlanacaktır. Uzungöl Tabiat Parkında hakim ağaç türü; doğu ladini. kayın, göknar, porsuk,
sakallı kızılağaç, gürgen, fındık, ıstranca meşesi, dağ karaağaç, akçaağaç ve kızılağaçtır. Yine
dere içlerinde de ceviz ve kestane bitki örtüsünü oluşturan diğer ağaç çeşitleridir. Bölgedeki
hayvan varlığı olarak; dağkeçisi, karaca, ayı, kurt, yaban domuzu, sansar, porsuk, vaşak,
çakal, tilki, tavşan, sincap, yaban ördeği, göl alabalığı ve dere alabalığına rastlanıyor.
Tabiat Parkı, her yıl yaklaşık 300.000 kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Yerli ve yabancı
turistlerin büyük ilgisini çeken Uzungöl, sahip olduğu turistik potansiyeli bakımından çok
zengindir. Çevrede trekking, kuş gözlem, botanik amaçlı turların yanı sıra daha yükseklerdeki
dağların arasındaki göllere veya yakınlardaki Şekersu, Demirkapı, Yaylaönü gibi diğer
yaylalara geziler düzenleme olanağı vardır.
Tur Güzergâhları (TG) :
Tabiat Parkı alanının daha iyi algılanması, kaynak değerlerinin korunarak tanıtılması için
öncelikle ana ulaşım güzergahlarının kullanılması ve düzenli yürüyüş parkurlarının
oluşturulması öngörülmüştür. Bu çerçevede aşağıdaki tur güzergâhları belirlenmiştir. Tur
güzergâhları üzerinde mola noktalarının ve seyir amaçlı düzenlemelerin yapılacağı
öngörülmektedir. Aynı zamanda tur güzergahları üzerinde yer alan manzara seyir noktaları ile
yaban hayatı gözlem kule ve noktaları da mola noktası olarak işlevlendirilebilir. Tur
güzergâhları, mevcut parkurlar da dikkate alınarak, alanın topografik yapısına göre bazı
82
bölgelerde dik, engebeli ve inişli-çıkışlı bir arazide düzenlenecektir. Tabiat Parkı içerisinde
tur güzergahları belirlenirken mevcut patikalardan istifade edilecektir; ancak alanın tamamına
hizmet edecek mevcut hat bulunmayan yerlerde yeni tur güzergahları da belirlenmiştir.
Resim 28. Uzungöl Tabiat Parkı (Kaynak: DKMPGM )
TG-1. Uzungöl – Horos Komları – Kendirlik Tur Güzergahı: Alanın kuzeyinden Tabiat
Parkı’na giren Uzungöl-Çaykara yolunun devamı niteliğinde olan bu yol belde merkezinden
başlayarak gölün kuzey kıyısından Demirkapı Deresi boyunca devam etmektedir. Tabiat
Parkının güney sınırının bitimine yaklaşık 1 km mesafede ikiye ayrılır; güneye doğru devam
edildiğinde Horos Komlarına, yolun ikiye ayrıldığı noktadan kuzeydoğu istikametine
gidildiğinde ise Dorinori Mezrasına ulaşılmaktadır. Parkurun Uzungöl’den Horos Komları’na
uzunluğu yaklaşık 4,5 km olup; yolun ikiye ayrıldığı noktadan Kendirlik mevkiine ulaşan yol
ise yaklaşık 5,5 km’lik uzunluğa sahiptir. Bu yol aynı zamanda yöre halkı tarafından Tabiat
Parkı sınırının dışında yer alan Yente Yaylasına ulaşım için de kullanılmaktadır. Toprak yol
vasfında olan bu güzergah, araç yolu olarak kullanılmakla birlikte yürüyüş ve dağ bisikleti
faaliyetleri için de uygundur. Park giriş noktasında, yaylalarda ve tur güzergahı üzerinde
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 12. Bölge Müdürlüğü’nden izin almak şartıyla bisiklet kiralama
masaları kurulabilir.
83
Resim 29. Uzungöl Tabiat Parkı, Bir Yürüyüş Yolu
Güzergahın belde merkezi içerisinde kalan kısmında Demirkapı Deresi boyunca turizm
tesisleri bulunmaktadır. Güzergahın başladığı noktadan itibaren yaklaşık olarak 2 km mesafe
ile parkurun sonunda günübirlik alan planlanması öngörülmüştür. Bu güzergah üzerinde
manzara seyir noktası, yaban hayatı gözlem noktası ve mola noktasının planlanması
öngörülmektedir. Güzergah boyunca Tabiat Parkının sık orman dokusunu, eşsiz peyzaj
güzelliğini ve Uzungöl’ün panoramik olarak seyrini görmek mümkün olmaktadır. Parkur
üzerinde tuvalet, çeşme, büfe vb. üniteleri gösteren bilgilendirme panoları bulunacaktır.
Parkur sonundan doğuya doğru ilerlendiğinde sınır dışında olan Pladi Mezrasına ulaşmak
mümkündür.
TG-2. Uzungöl – Yaylaönü - Lustra Tur Güzergahı: Tabiat Parkının girişinden itibaren güneybatı istikametinde yer alan bu güzergahın takip edilmesi sonucunda yaklaşık 8,5 km.’lik yol
ile Lustra Mezrasına ulaşılmaktadır. Toprak yol vasfında olan bu güzergah, araç yolu olarak
kullanılmakla birlikte yürüyüş ve dağ bisikleti faaliyetleri için de uygundur. Bu yol ile aynı
zamanda Tabiat Parkı sınırı dışında kalan Kreni, Karestel gibi mezralara da ulaşımı
sağlamaktadır. Güzergah üzerinde manzara seyir noktaları, mola noktaları ve yaban hayatı
gözlem noktalarının planlanması öngörülmektedir. Güzergah ile Demirkapı Deresi ile
Uzungöl’ün panoramik seyrini, sık orman dokusunu ve eşsiz peyzaj güzelliğini görmek
mümkündür. Parkur üzerinde tuvalet, çeşme, büfe vb. üniteleri gösteren bilgilendirme
panoları bulunacaktır. Yaylalarda ve tur güzergâhı üzerinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı
84
Rize 12. Bölge Müdürlüğü’nden izin almak şartıyla bisiklet kiralama masaları kurulabilir.
Güzergahın son bulduğu noktada günübirlik alan planlanması öngörülmüştür.
Resim 30. Uzungöl Tabiat Parkı, Yürüyüş Yolu
TG-3. Uzungöl – Hocali Mezrası - Haznekapı Tepesi – Kanlıyatak Tepe Tur Güzergahı:
Zorluk derecesi oldukça yüksek olan bu güzergah, Tabiat Parkının batısında Belde
merkezinden başlayarak, sınır dışında kalan patika yolla Hocali Mezrasına ulaşmaktadır.
Hocali Mezrasından doğuya doğru devam eden parkur Haznekapı Mevkii’ne ulaşmaktadır. Bu
güzergah Kanlıyatak Tepe’nin alt kısmından geçmekte olup Yente Yaylasına çıkan yolun
birleştiği noktada son bulmaktadır. Bu güzergahın toplam uzunluğu yaklaşık 7 km. dir. Bu yol
üzerinde çadırlı kamp alanı, mola noktaları, manzara seyir noktaları ve yaban hayatı gözlem
noktalarının planlanması öngörülmektedir. Ayrıca güzergah üzerinde özellikle beyaz çiçekli
orman gülü (Rhododendron caucasicum ), dağ lalesi (Anemone narcissiflora), keçi söğüdü
(Salix caprea), Uzungöl çuha çiçeği (Primula x uzungolensis) vb. birçok bitki türleri yer
aldığından Botanik Turları düzenlenebilir. Manzara seyir noktasından (MSN 9) göl ve sık
orman dokusunun seyri mümkündür. Bu güzergaha bağlantılı bir şekilde güzergahın zorluk
derecesini hafifletebilmek aynı zamanda ziyaretçileri orman dokusu içerisinde dolaştırabilmek
amacı ile iki farklı noktadan inişler önerilmiştir.
85
TG-3-1: Bu güzergah Haznekapı tepeden inmekte olup, Uzungöl günübirlik kullanım alanında
son bulmaktadır. Güzergah uzunluğu yaklaşık 2 km.’dir.
TG-3-2: Bu güzergah Hocaali mezrasından inmekte olup, Uzungöl’de son bulmaktadır.
Güzergah uzunluğu yaklaşık 1,2 km.’dir.
Resim 31. Uzungöl Tabiat Parkı
TG-4. Kendirlik - Dorinori Mezrası- Uzungöl Tur Güzergahı: Kendirlik mevkiinde araç
yolunun sonlandığı noktadan başlayarak Dorinori Mezrasını takip ederek Uzungöl’de son
bulan, ortalama zorluk derecesine sahip bir parkurdur. Topografyanın elverdiği ölçüde
planlanarak oluşturulmuş, görsel peyzaj değerleri açısından zengin ve yaklaşık 3,8 km’lik
uzunluğa sahip bu güzergah üzerinde manzara seyir noktası ve yaban hayatı gözlem noktası
planlanması öngörülmektedir.
TG-5
Tur Güzergahı: Bu güzergah Uzungöl günübirlik kullanım alanından başlayıp,
Yaylaönü köyüne giden araç yolunun yaklaşık 3.7 km.’sinde son bulmaktadır. Güzergah
uzunluğu yaklaşık 1 km.’dir. Güzergah üzerinde manzara seyir noktasının planlanması
öngörülmektedir.
TG-6 Arslan Mezrası Tur Güzergahı: Uzungöl’ü Yaylaönü köyüne bağlayan ana ulaşım yolu
üzerinde yaklaşık 1 km. uzunluğunda zorluk derecesi yüksek olan bu güzergahın sonunda
manzara seyir noktasının planlanması öngörülmektedir.
86
TG-7 Uzungöl - Lustra Mezrası Tur Güzergahı: Lustra mezrasından başlayıp, Uzungöl
merkezinde son bulan bu güzergah yaklaşık 3 km. uzunluğundadır. Zorluk derecesi yüksek
olan bu güzergahın yaklaşık 1,5 km.’si Tabiat Parkı sınırları dışında kalmaktadır. Güzergahın
başlangıç noktasında günübirlik kullanım alanı, manzara seyir noktası ve yaban hayatı gözlem
noktasının yapılması planlanmakta olup, ayrıca güzergah üzerinde de
mola noktası
planlanması öngörülmektedir.
TG-8 Armutlu Tur Güzergahı: Uzungöl merkezinden başlayan bu güzergah yaklaşık 250 m.
uzunluğa sahiptir. Güzergâh üzerinde flora açısından önemli bitki türleri görülebileceğinden
Botanik Turları düzenlenebilir.
Manzara Seyir Noktaları (MSN) :
Resim 32. Uzungöl Tabiat Parkından Bir Görünüm
Tabiat Parkı alanı ana kaynak değeri olan gölün ve orman dokusunun panoromik olarak
izlenmesine yönelik 9 adet manzara seyir noktası düzenlenmesi öngörülmektedir. Bunlar;
MSN-1. Tabiat Parkının kuzeybatı bölümlerinin izlenebildiği seyir noktası,
MSN-2. Uzungöl’ün izlenebildiği seyir noktası,
MSN-3. Dorinori ve Pladi mezralarının görülebildiği seyir noktası,
MSN-4. Uzungöl’ün izlenebildiği seyir noktası,
87
MSN-5. Gölün,Tabiat Parkının ve sık orman dokusunun genel olarak görülebildiği seyir
noktası,
MSN-6. Tabiat Parkının ve sık orman dokusunun genel olarak görülebildiği seyir noktası,
MSN-7. Uzungöl’ün ve onu besleyen Demirkapı Deresi’nin izlenebildiği seyir noktası,
MSN-8. Uzungöl’ün ve onu besleyen Demirkapı Deresi’nin izlenebildiği seyir noktası,
MSN-9. Sık orman dokusunun izlenebildiği ve yaban hayatının izlenebildiği seyir noktası,
6.2.2.Sahanın Turizm Talebi Değerleri Tablosu
Halihazırdaki
sayısı
ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan:2007 yılı verilerine
göre 3.805 ‘i yabancı 151.763 turist konaklamıştır.(Kaynak: Doğu
Karadeniz Master Plan)
Para harcama
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az …………… TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % ….
Eşler: %.............Aileler : %.............
Ziyaretçi Profili
88
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %..........
Diğerleri : %............
1- Günübirlik kullanım ve konaklama,
2- Doğa Gezileri,
3- Fotosafari,
4- Botanik gezileri,
5- Doğa Eğitimi Programları
Kıyaslanabileceği saha
Abant Gölü Tabiat Parkı
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Orta derecede yakın; 2 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X )
Toplu taşıma
(X )
Diğerleri
( )
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
X
X
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
20
Yerel
2
Yüksek standartlı yemek sunanlar : Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 22
Kötü standartta yemek sunanlar :Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
89
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Orta
20
1000
Hosteller (Misafirhaneler)
-
-
-
Yatak&kahvaltı oteli
-
-
-
Orta
4
100
-
-
-
Orta
35
600
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Var-Yok
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
şekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet-Hayır
Neler?
Yok
Var
Var
Doğal set gölü olan
Uzungöl
Biyolojik çeşitliliğin
zengin oluşu, bitki
türlerindeki
endemizm oranının
yüksek olması.
Doğal değerler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Hangi Sahalar
Uzungöl Özel Çevre
Koruma
Bölgesi,
Uzuntarla
Dağ
Horozu teklif YHGS
1. Primula x
2. Dağ horozu
uzungölensis
(Uzungöl çuha
çiçeği)
1. Ursus arctos (Ayı) 2. Capreolus
capreolus (Karaca)
Kelebekler
-
-
Endemik bitkiler,
Erodium hendrikii
(Güdük iğnelik)
Lilium ciliatum
(Tüylü zambak)
Evet
Bayrak türler
varlıklar
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler
var mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Memeliler
Kuşlar
Capreolus capreolus
(Karaca)
Anas platyhynchos
(Yeşil başlı ördek)
Yüksek
Rupicapra rupicapra
Çengel boynuzlu
Yüksek
Tetrao mlokosiewiczi
(Dağ horozu)
Açıklama
90
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
dağ keçsisi)
Yetersiz
X
X
-
Yeterli
İyi
Durum Açıklaması
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç, istek ve önerileri
ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden
sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
91
Yerel ekonomi için faydalı olan turizm aktiviteleri desteklenmeli, planlar geliştirilmeli ve
eğitim faaliyetleri arttırılmalıdır,
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Menfi
-
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Var
X
Müspet
-
Var
X
Müspet
Müspet
Müspet
Var
Var
X
X
Var
X
Müspet
Var
X
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Alanda bitki ve yaban hayvanlarının turizmden etkilenme derecelerinin tespiti için çalışmalar
yapılmalıdır.
92
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Kapasite 1
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
2 3
X
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Alanın fiziki taşıma kapasitesi tespit çalışması yapılmalıdır. Alana kabul edilecek ziyaretçi
sayısı bu çalışma sonucunda çıkan veriye göre belirlenmeli ve fiziksel yapılar bu çalışmaya
göre düzenlenmelidir.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi?
Turistler hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler
Alanda turistlere yönelik herhangi olumsuz bir yaklaşım tespit edilmemiştir.
Sportif Olta Balıkçılığı:Tabiat Parkı içersinde sportif amaçlı olta balıkçılığı yapılabilir.
Ancak Haldezen deresi ve diğer akarsularda Anadolu Alası avcılığı (1 Eylül-1 Şubat, 15
Ağustos-1 Şubat ) tarihleri arasında hassas olup avcılık yapılamaz. Olta balıkçılığı için uygun
93
tarihler Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır.(Kaynak: Uzungöl Tabiat Parkı UDGP
Raporu)
7. TRABZON İLÇELERİNİN KIYAS YÖNTEMİ İLE KISA DEĞERLENDİRMESİ
(BENCHMARKING ÇALIŞMASI)
Karşılaştırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma yöntemidir.
Karşılıklı bilgi alışverişi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini şimdiden görüp,
müşterinin isteklerini şimdiden karşılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
Karşılaştırma yapılan ilçenin/ilin başarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde
alınabilirliği araştırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMİ İLE DOĞA TURİZMİ POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN
BAZI İLÇELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
TRABZON İLİ
İlçe
Kıyaslanan
Kıyaslama
Örnek Alınacak Deneyim
İl/ilçe
sebebi,
Çaykara
Maçka
Sürmene
Düzköy
Bolu/Merkez
Göl,
Abant Gölü Tabiat Zengin
parkı)
biyolojik
çeşitlilik,
Sürdürülebilir
Tarihi, kültürel
ve doğal,
estetik peyzaj
alanları,
Uluslararası
bilinirlik
Adana/Yumurtalık Türkiye’de
sarıçamın deniz
seviyesinde
bulunduğu
ender,
nadir
alan
Kastamonu/ Cide, Doğa turizmi
Azdavay,
destinasyonları
Pınarbaşı
Altyapı
Antalya/Kemer
olan
planlamalarla
zenginliği
var
kaybetmeden
gelecek nesillere taşımak .
imkanlarını
kaynaklarla
uyumlu
doğal
geliştirmek,
farklı turizm olanakları sunmak,
markalaşmak.
Ulusal ve Uluslararası seviyede
tanıtım, doğal kaynak değerlerinin
planlı ve sürdürülebilir kullanımı.
Etkin
pazarlama
doğallık
yöntemleri
kaybedilmeden
ile
kırsal
kesimin gelir düzeyinin artırılması.
94
8.1.TRABZON İLİ DOĞAL DEĞERLER TABLOSU-1
Adı
Altındere Vadisi
Milli Parkı
Uzungöl Tabiat
Parkı
Yeri
Trabzon İli,
Maçka İlçesi
Trabzon İli,
Çaykara
İlçesi
Sera Gölü Tabiat
Parkı
Trabzon İli,
Akçaabat
İlçesi
Çamburnu Tabiat
Parkı
Trabzon İli,
Sürmene
İlçesi
Trabzon İli,
Çal-Camili Tabiat
Düzköy
Parkı
İlçesi
Taşıma
Kapasitesi
(ZayıfOrtaYüksek)
Orta
Orta
Zayıf
Orta
Yerleşim
Yerine
Mesafesi
Maçka’ya 17
km ,
Trabzon’a 45
km.
uzaklıktadır
Çaykara
İlçesine 19,
Trabzon İline
99 km.’dir.
Trabzon
iline 10 km,
Akçaabat
ilçesine ise 5
km
mesafededir.
Trabzon
iline 45 km
(asfalt yol),
Of ilçesine 6
km (asfalt
yol) ve
Sürmene
ilçesine 7 km
dir.
Düzköy
ilçesine 12
Trabzon iline
56 km.
Statüs
ü,
İhtiyaç
Sorum Duyulan
lu
Yatırım
İdare
Milli
Park,
Sit
Alanı,
DKMP
Kültür
ve
Turizm
İl
Müd.
Özel
Çevre
Korum
a Alanı
,
Tabiat
Parkı,
Çevre
ve
Şehirci
lik İl
Müd.,
DKMP
Seyir
Terası,
Kuş
Gözetlem
e Kulesi,
Yürüyüş
Parkurları,
Manzara
Seyir
Noktaları
Hizmet
e Alma
Süresi
(KısaOrtaUzun)
Kısa
Vade
Bisiklet
Yolu,
Manzara
Kısa
Seyir
Vade
Noktaları,
Yürüyüş
Parkurları
Tabiat Manzara
Parkı, Seyir
DKMP Noktaları
Kısa
Vade
Tabiat
Parkı,
DKMP
Gn.Md
.
Tabiat
Parkı,
DKMP
Gn.Md
95
Kayabaşı Tabiat
Parkı
Görnek Tabiat
Parkı
Trabzon İli,
Akçaabat
İlçesi
Trabzon İli,
Çaykara
İlçesi
Çal Mağarası
Trabzon İli,
Düzköy
İlçesi
Karadağ Yaylası
Trabzon
İli,Düzköy
İlçesi
Erikbeli Yaylası
Trabzon İli,
Tonya İlçesi
Şolma Yaylası
Trabzon İli,
Maçka İlçesi
Pazarcık Yaylası
Trabzon İli,
Araklı İlçesi
Yılantaş Yaylası
Trabzon İli,
Araklı İlçesi
Orta
Zayıf
Destek
Tesisi
(wc.)
Bilgilendi
rme
Levhası
Akçaabat
İlçesine 43
Trabzon’a 56
km. mesafede
Tabiat
Parkı,
DKMP
.
Gn.Md
.
Trabzon İli
Her
Düzköy
hangi
İlçesi'nin 5
bir
km. güney
statüsü
batısında yer
yok.
alır.
Trabzon’a
Her
61 km,
hangi
Düzköy’e 20
bir
km
statüsü
mesafededir
yok
Tonya’dan
Her
25 ve
hangi
Şalpazarı’nda
bir
n 34 km lik
statüsü
yolla ulaşılır.
yok
Her
Trabzon’a 50
hangi
km.
bir
Maçka’ya 22
statüsü
km
yok
Her
Araklı’nın 43 hangi
km
bir
güneyindedir statüsü
yok
Trabzon’a 64
Her
İlçe
hangi
merkezine 33
bir
km
statüsü
mesafededir.
yok
96
Adı
Kullanım İlgi Grupları
Periyodu
Hizmete
Pozitif
Ana
Konaklama
Alma Etkilenecek Destinasyon
Yerine
Maliyeti
Nüfus
Mesafesi
Mesafesi
(Kısa-OrtaKitlesi
Uzun)
Altındere İlkbahar, Yerli, Yabancı
Düşük 1000-5000 Ek yatırımlarla Kısa ve Orta
Vadisi
Yaz ve
Turist,
Maliyet
kısa ve orta
Milli
Sonbahar Akademisyenler (1.000.000
vadede
Parkı
Dönemi
Tl'den Az)
ulaşılabilir,
faydalanılabilir
ve ziyaretçi
memnuniyeti
sağlayacak
konumdadır.
Uzungöl
Tabiat
Parkı
İlkbahar, Yerli, Yabancı
Yaz ve
Turist,
Sonbahar Akademisyenler
Dönemi
Orta
Maliyet
(1.000.000)
5000- Ek yatırımlarla Kısa
10.000 kısa ve orta
vadede
ulaşılabilir,
faydalanılabilir
ve ziyaretçi
memnuniyeti
sağlayacak
konumdadır.
Sera Gölü İlkbahar, Yerli, Yabancı
Tabiat
Yaz ve
Turist
Parkı
Sonbahar
Dönemi
Düşük
Maliyet
(1.000.000
Tl'den Az)
Çamburnu Her
Tabiat
Dönem
Parkı
500’den az Ek yatırımlarla Kısa ve Orta
kısa ve orta
vadede
ulaşılabilir,
(1.000.000)
faydalanılabilir
ve ziyaretçi
memnuniyeti
sağlayacak
konumdadır
Yerli, Yabancı
Turist
1000-5000 Ek yatırımlarla Kısa ve Orta
orta ve uzun
vadede
ulaşılabilir,
faydalanılabilir
ve ziyaretçi
memnuniyeti
sağlayacak
konumdadır.
Orta
Maliyet
97
ÇalCamili
Tabiat
Parkı
Yaz ve
Turist
Sonbahar
Dönemi
Orta
Maliyet
1000-5000
Uzun
(1.000.000)
Kayabaşı Yaz
Tabiat
Dönemi
Parkı
Görnek
Tabiat
Parkı
Yaz
Dönemi
Çal
Mağarası Yaz ve
Turist,
Sonbahar Akademisyenler
Dönemi
Karadağ
Yaylası
Yaz
Dönemi
Erikbeli
Yaylası
Yaz
Dönemi
Şolma
Yaylası
Yaz
Dönemi
Pazarcık
Yaylası
Yaz
Dönemi
Yılantaş
Yaylası
Yaz
Dönemi
Yerli, Yabancı
Turist
Orta
Düşük 500’den az
Maliyet
(1.000.000
Tl'den Az)
Kısa
98
Adı
Havaalanına Otobüs
Asfalt Yola
Tren
Mesafesi Terminaline Mesafesi İstasyonuna
(Yakın-Orta- Mesafesi
Mesafesi
Uzak)
En Uygun
Erişim
Yöntemi
(Ö.AraçTaksiT.Taşıma)
Özel araç
veya tur
organizasyonu
Güvenlik
Birimine
Mesafesi
Altındere
Vadisi
Milli
Parkı
Uzungöl
Tabiat
Parkı
Yakın (52
km.)
47 km.
Asfalt Yol
-
Uzak (105
km)
100 km.
Asfalt Yol
-
Sera Gölü
Tabiat
Parkı
Çamburnu
Tabiat
Parkı
ÇalCamili
Tabiat
Parkı
Yakın (16
km.)
11 km.
Asfalt Yol
-
Yakın (39
km.)
44 km.
-
Özel araç, 6 km.
toplu taşıma
Orta (62 km.)
57 km.
-
Özel araç
12 km.
veya tur
organizasyonu
Kayabaşı Orta (62 km.)
Tabiat
Parkı
57 km.
Asfalt Yol
(Şehirler arası
yol kenarı)
En yakın Ana
Karayoluna 39
km (27 km
asfalt + 12 km
toprak)
En yakın Ana
Karayoluna 48
km (30 km
asfalt + 18 km
toprak yol)
mesafededir.
Anayola 21
km.
uzaklıktadır.
Asfalt Yol
-
Özel araç 43 km.
veya tur
organizasyonu
-
Özel araç
-
Özel araç
5 km.
Düzköy’den
sonra
stabilize yolla
ulasılmaktadır.
Tonya’ya 24
km.
Maçka’dan
sonra toprak
yolla
ulasılmaktadır.
-
Özel araç
20 km.
-
Özel araç
24 km.
-
Özel araç
22 km.
veya tur
organizasyonu
Görnek
Tabiat
Parkı
Çal
Yakın (46
Mağarası km.)
Karadağ Orta (67 km.)
Yaylası
Erikbeli
Yaylası
Şolma
Yaylası
Uzak (96
km.)
Yakın (56
km.)
41 km.
62 km.
67 km.
51 km.
Özel araç
veya tur
organizasyonu
ve toplu
taşıma
Özel araç,
toplu taşıma
17 km.
Park
alanı
içinde
5 km.
99
Pazarcık
Yaylası
Uzak (84
km.)
79 km.
Yılantaş Orta (70 km.)
Yaylası
65 km.
Araklı’nın 43
km
güneyindedir
Yayla 10
km’lik bir
stabilize yolla
Yeşilyurt
Beldesi’ne
bağlanır.
-
Özel araç
43 km.
-
Özel araç
33 km.
Adı
Sağlık Birimine
Mesafesi
Altındere
17 km.
Vadisi Milli
Parkı
Uzungöl
Tabiat Parkının da
Tabiat Parkı bulunduğu belde
içerisinde
mevcuttur.
Sera Gölü
3 km.
Tabiat Parkı
Çamburnu
Tabiat Parkı
Çal-Camili
Tabiat Parkı
Kayabaşı
Tabiat Parkı
Görnek
Tabiat Parkı
Çal
Mağarası
Karadağ
Yaylası
Erikbeli
Yaylası
Şolma
Yaylası
Pazarcık
Yaylası
İletişim İmkanları
İyi
Civarda
Destek
Birimleri
Varlığı
(wc.-vb.)
Evet
Tabiat Parkı sınırları
içinde PTT olup
haberleşme imkanı
vardır.
İyi
Evet
6 km.
İyi
Evet
12 km.
İyi
Evet
43 km.
İyi
Evet
5 km.
İyi
Evet
20 km.
İyi
Evet
İyi
Evet
Evet
Oluşturacağı
Çarpan Etkisi
Yapılan yatırımlar ile,
istihdam ve gelir
artışı sağlanacak.
istihdam ve gelir
istihdam ve gelir
istihdam ve gelir
istihdam ve gelir
istihdam ve gelir
25 km.
22 km.
43 km.
100
Yılantaş
Yaylası
33 km.
8.5.TRABZON İLİ DOĞAL DEĞERLERİNİN RİSK ANALİZİ TABLOSU
Adı
Başlıca
Risk
Unsuru
Altındere
Vadisi
Milli
Parkı
Uzungöl
Tabiat
Parkı
Risk
Periyotları
İmar
Faaliyetlerin
den
Etkilenme
Faaliyet
Etkisi
Önem Düzeyi
(1-Yerel, 2- Hassaslık
Ulusal, 3Düzeyi
Küresel)
Yaz Dönemi
Uzungöl'ün
dolma
tehlikesi,
heyelan ve
çığ
tehlikesi,
plansız
yapılaşman
ın getirdiği
estetik
kirlilik, çöp
ve benzeri
atıkların
toplanma
ve
imhasının
bir sisteme
oturmamış
olması
Dolma ve
heyelan
tehlikesi,
plansız
yapılaşma,
çöp ve
Sera Gölü
benzeri
Tabiat
atıkların
Parkı
toplanma
ve
imhasının
bir sisteme
oturmamış
olması
Kış,
İlkbahar ve
Yaz
Dönemleri
Kış,
İlkbahar ve
Yaz
Dönemleri
2
Alabalık
Üretim
Tesisleri,
Plansız
Turizm
Yapılaşma ve tesislerind
estetik kirlilik en
söz konusu
kaynaklı
atıkların
kirletici
etkisi
Turizm
tesislerind
en
kaynaklı
atıkların
kirletici
etkisi
2
1
Risk
Minimizasyonu
Milli Park için
UDGP
hazırlanmış
olup, onay
sürecindedir.
Hassas
Hassas
Hassas
Koruma
Programı
Planlı yapılaşma,
heyelan ve çığ
tehlikelerine
karşı uygun
alanlarda
ağaçlandırma ve
bitkilendirme
çalışmaları
yapılması, her
türlü atıklarla
ilgili olarak ilgili
kurumların
denetim
faaliyetlerini
etkin bir şekilde
yürütmesi,
toplama ve imha
konusunun
sistemli bir
şekilde yapılması
Her türlü
atıklarla ilgili
olarak ilgili
kurumların
denetim
faaliyetlerini
etkin bir şekilde
yürütmesi,
toplama ve imha
konusunun
sistemli bir
Uzungöl Tabiat
Parkının UDGP
onaylanmış
olup, plan
dahilinde doğal
yapının ve
zengin
biyoçeşitliliğin
korunması
ilkeleri
benimsenmiştir.
Alanla ilgili
olarak Dolgu
Planı
hazırlanmış
olup, onay
sürecindedir.
101
Karayolun
a yakın
oluşunun
ulaşılabilirl
iliği
kolaylaştır
ması
sonucu
insanların
alanı yoğun
olarak
kullanmalar
Çamburnu ı ve bu
Tabiat
durumun
Parkı
ekosistem
üzerinde
Yoğun
yarattığı
olarak Yaz
baskılar
dönemi
Orman
dokusu
içerisindek
i Doğu
Karadeniz
ladininde
görülen
böcek
zararları
Çalve
Camili
bunların
Tabiat
yol açtığı
Parkı
kurumalar,
Kayabaşı
Tabiat
Parkı’nda
yer alan
orman
dokusu
içerisindek
i Doğu
Karadeniz
ladininde
görülen
böcek
zararları
ve
bunların
yol açtığı
kurumalar,
plansız
Kayabaşı yapılaşma
Tabiat
nın
Parkı
getirdiği
Turizm
tesislerind
en
kaynaklı
atıkların
kirletici
etkisi
Her
Dönem
Plansız
Yapılaşma ve
estetik kirlilik
söz konusu
2
Hassas
1
Hassas
1
Her türlü
atıklarla ilgili
olarak ilgili
kurumların
denetim
faaliyetlerini
etkin bir şekilde
yürütmesi,
toplama ve imha
konusunun
sistemli bir
Çamburnu
Tabiat Parkının
UDGP
hazırlanmış
olup, onay
sürecindedir.
UDGP henüz
yapılmamıştır.
Planlı
yapılaşma
UDGP henüz
yapılmamıştır.
102
estetik
kirlilik,
çöp ve
benzeri
atıkların
toplanma
ve
imhasının
bir sisteme
oturmamış
olmasıdır.
103
9.TRABZON İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
9.1.Gelişme Stratejileri
Strateji 1. Öncelikli yatırımların projelendirilmesi, yatırım programının yapılması, bütçe ile
ilişkilendirilmesi ve yatırım imkanlarının geliştirilmesi,
Strateji 2. Köylünün (Kırsal kesimin) sosyal-kültürel-ekonomik yaşam düzeyini arttırıcı
tedbirlerin alınması,
Strateji 3. Eğitici ve tanıtıcı faaliyetlerde bulunarak doğa turizmine konu alanlarda yerel
halkın ve yöneticilerin bilinç düzeylerinin yükseltilmesi,
Strateji 4. Proje yönetimi ve stratejik yaklaşım ile performansa dayalı bütçe hazırlanması,
Strateji 5. Birimlerin, hizmeti yapmaya değil, yaptırmaya ve bunların kalitesini kontrol
etmeye yönlenmesi,
Strateji 6. Korunan alanların Uzun Devreli Gelişme Planlarının tamamlanması,
Strateji 7. Turizm sektöründeki işgücünün niteliğini ve niceliğini arttırmak,
9.2. Pazarlama Stratejileri
Strateji 1. Doğa turizmi faaliyetlerinin belirlenmesi ve teknolojik gelişmelere paralel
imkanlardan faydalanarak tanıtılması,
Strateji 2. Turizm gelirlerini artırıcı folklorik desenlerin geliştirilmesi,
Strateji 3. Turizmi çeşitlendirerek ve mevsimlere yayarak farklı gruplara hitap edecek
destinasyonların hazırlanması,
Strateji 4. Turizm faaliyetlerini promosyonlarla zenginleştirme,
Strateji 5. Tarihsel, doğal ve kültürel varlıkları turizme kazandırarak markalaşmak,
Strateji 6. Farklı toplumlara ve bu toplumlardaki farklı kesimlere, kaliteden ödün vermeden,
satın alma güçlerine uygun fiyat politikaları geliştirmek,
Strateji 7. Alana gelen ziyaretçilerin, beklentilerinin sürekli karşılanabilirliğini ve alandan
memnun ayrılmalarını sağlamak.
9.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejileri
Strateji 1. Ulaşım imkânlarının kolaylaştırılması,
Strateji 2. Altyapı ve hizmet sorunlarının çözülmesi,
104
Strateji 3. Doğal kaynakların ortak miras değeri olduğu bilinci ile koruma-kullanma dengesi
içinde sunulması,
9.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin
izlenmesi)
Strateji 1. Ziyaretçilerin sahip olduğu farklı kültürlere duyarlı olmak ve davranış biçimlerini
farklılıklarının bilincinde olarak yorumlayıp değerlendirilmesi,
Strateji 2. Doğa turizmi ile ilgili yapılan tüm organizasyonların sonuçlarının artı ve eksi
yönlerinin gerçekçi yaklaşımlarla tespit edilmesi,
Strateji 3. İlgili birimlerce, turizm alanlarının gelişen teknolojik imkanlar kullanılarak
takibinin yapılması ile turizm hareketlerinin alanlar üzerindeki etkilerinin yorumlanarak veri
haline getirilmesi,
Strateji 4. Elde edilen verilerle revize edilebilir ve sürdürülebilir planlar hazırlanması,
10.EYLEM PLANLARI
105
10.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların doğa turizmi (ekoturizm) açısından kapasitelerini geliştirmek
Eylem no
Öncelik
Eylem
1
3
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Ekoturizme yönelik teorik
ve uygulamalı eğitimi
verilmesi.
Ekoturizm uygulamalarında bulunmaya
istekli yerel halka eko-turizm, ekoturizme
sunulabilecek ürünlerin geliştirilmesi vb.
konularda teorik ve uygulamalı eğitim
verilmesi. Benzer alan özellikleri taşıyan
turizm
altyapısı
güçlü
sahalardaki
ekoturizm faaliyetlerinin ve sonuçlarının
yerinde görülmesi, deneyim edinilmesi
amaçlı yurt içi veya yurt dışı eğitim
gezileri.
OSİB İl Şube
Müdürlüğü
HEM
DOKA
GTH İl
Müdürlüğü
Belediyeler,
Muhtarlıklar
STK
2013
DOKA, Özel
Girişimciler
2013
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
8
2
0
1
9
Bu konuda plan süresince 15 kurs açılarak
300(20 kişilik gruplar düşünülürse) kişinin
eğitilmesi sağlanacak.
2
3
1
2
Ekoturizme yönelik
girişimlerde bulunacak yöre
halkına teknik ve finansal
destek sağlayacak bir
derneğin kurulması ve
faaliyete geçmesi.
Milli park ve benzeri korunan
alanların sayısının
arttırılması ve UDGP’lerinin
İlde ekoturizm envanter ve uygulama
planları yapılacak, yerel halkı teşvik edecek
örnek uygulamalar yapılacak, girişimcilere
teknik destek verilecek, ekoturizme yönelik
yapılacak yatırımlar için finansal destek
sağlanması gerekli çalışmalar yapılacak,
ekoturizm işletmelerinin sertifikalı hale
getirilmesi sağlanacak.
Valilik, OSİB İl
Şube Müdürlüğü
GTH İl Müdürlüğü,
Özel Girişimciler,
Yöre halkı
Bu çalışmalara hız verilerek ildeki bütün
korunan alanların UDGP’nin verimli bir
şekilde tamamlanması sağlanacak.
DKMPGM
STK
Ulusal ve
Uluslar arası
fon sağlayıcı
kuruluşlar
Kamu
Kurumları
2013
OSİB İl Şube
106
Göstergeler
tamamlanması
4
1
Envanter çalışmaları
Teknolojik altyapının
oluşturulması
Müdürlüğü
İldeki biyolojik çeşitliliği oluşturan flora ve
fauna üyelerine ait envanter çalışmaları
yapılacak ve popülasyon durumları ortaya
koyulacaktır.
OSİB İl Şube
Müdürlüğü
Müşavir
firmalar,
2013
Biyolojik
çeşitliliğin
zengin
olduğu
alanlarda, turizmden kaynaklı
zaman
içinde meydana gelebilecek değişimler
tespit edilerek gerekli önlemler alınacak
OSİB İl Şube
Müdürlüğü
Belediyeler,
Kaymakamlıkl
ar
2014
Ekoturizm faaliyetleri öne çıkan ilçelerde
gönüllü turizm elçileri ile alanın doğru ve
anlaşılır tanıtımının sağlanması, bu
kapsamda öne çıkan ilçelerde alanın
büyüklüğüne bağlı olarak kişi sayısı
belirlenecek,
OSİB İl Şube
Müdürlüğü,
Üniversite,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler
Muhtarlıklar
DOKA
STK
Yerel halk
2013
Üniversite
5
1
6
3
7
1
Orman Köylüsünün Gelir
Seviyesinin Arttırılmasına
Yönelik Destekleme Projeleri
Ekoturizm yapılabilecek köy ve köylülerin
desteklenmesi için turizm aktörleriyle ara
bağlantılar kurulmalı, bilinç oluşturma,
becerilerin geliştirilmesi ve hizmet sunumu
konularında destek olacak ilgili kuruluşlarla
işbirliği sağlanmalı
Orköy,
Kaymakamlıkl
ar,Belediyeler
, Muhtarlıklar
2013
8
2
Ekoturizm alanlarına ait
kaynak değerleri gösterir
haritaların hazırlanması
Yerli ve yabancı ekoturistlere hitap
edebilecek
haritaların,
broşürlerin
hazırlanması, basılması ve ilgi grupları ile
paylaşılarak
ortak
dil
kullanımının
sağlanması,
Valilik,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
DKMPGM, Çevre
ve Şehircilik İl
Müd.,
STK,
2013
9
2
Hizmet ve Ürün kalitesinin
geliştirilmesi
Benzer özellikteki alanlarda yapılmış olan
başarılı girişimlerden örnek alınarak yöreye
has tarzda; doğal, hizmet verilecek yaşam
Yöre halkı, özel
girişimciler,
Halk Eğitim
Merkezleri,
Kaymakamlıkl
ar,
2013
Gönüllülük
sisteminin
oluşturulması
107
alanlarının oluşturulması, yöreselliğini
kaybetmeyen tatların albenisi güçlü
kombinasyonlarla
desteklenerek
sunulması,
10
2
AR-GE faaliyetlerinin
desteklenmesi
Teknoloji kullanımı, turistik ve hediyelik
ürünlerin geliştirilmesi ve üretilmesi, ürün
çeşitliliği, en az enerji ile çevreye duyarlı
kaynak kullanımı, en az atık üreten
sistemlerin bulunması ve hizmet kalitesi
için çalışmalar yapılması,
OSİB İl Şube
Müdürlüğü,
Valilik,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler
DOKA
2013
11
1
Alternatif ve yenilenebilir
enerji kaynaklarının teşvik
edilmesi
Zengin doğal kaynaklara zarar vermeden
zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesine
yönelik girişimlerin desteklenmesi,
Valilik
Özel
girişimciler
2013
Tarımsal faaliyetlerde az
enerji ile en fazla verimi,
sulamada kaynakların
verimli kullanımı yöntemleri
ile kayıp vermeden ürün
almak
Sulamada kaynakların bilinçsiz kullanımını
engellemek, en uygun ve verimli sulama
yöntemi
olan
damlama
sulama
sistemlerinin kurulmasını desteklemek,
GTH İl Müdürlüğü,
Yöre halkı,
Girişimciler
Tarım
kuruluşları,
ORKÖY,
2013
12
1
STK
10.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek veya geliştirmek,
Eylem no
Öncelik
Eylem
13
1
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Atık Yönetimi
Katı ve sıvı atıkların yönetimi
konusunda, vahşi depolama yapılması
engellenecektir.
Muhtarlıklar(M)
belediyeler,(B) İl
özel idaresi (İÖİ)
Dernekler( D)
Çevre ve
Şehircilik md
(ÇŞM)
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
2
1
2
0
2
3
2014
108
Göstergeler
1
Güvenli İçme Suyu Temini
Ortak kullanıma açık alanlarda kaliteli,
ulaşılabilir ve güvenle kullanılabilecek
içme suyu tesislerinin yapılması,
yürüyüş
yollarında,
bisiklet
parkurlarında
küçük
çeşmelerin
yapılması gibi,
Muhtarlıklar,
Belediyeler,OSİB İl
Şube
Müdürlükleri,
15
1
İlkyardım Hizmeti Verecek
Sağlık Tesisleri
Turizm alanlarında kolay ulaşım
imkanları olan uygun noktalarda
gerekli
müdahale
yapılabilecek
donanıma sahip sağlık tesislerinin
kurulması,
İl Sağlık
Müdürlüğü,
2013
16
3
Telefon ve İnternet
Hizmetleri
Acil durumlarda ilgili birimlere ulaşma
hızı, ihtiyaçlar nispetinde uzaktan
yönetim, istendiği anda arayabilme
imkanının bilinirliği,
Yerel Yönetim
Birimleri
2013
17
1
Ulaşım ve Yol Ağları
Turizmin en temel ihtiyaçlarından biri
olan
ulaşımda
yurt
içi
veya
yurtdışından gelenler için ve tur
organizatörleri için ilk tercih edilen
hava ulaşımından sonra alana
bağlantılı yollar ve bu yolların
kalitesinin artırılması,
Karayolları Bölge
Müdürlüğü,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
2014
18
1
Güvenlik
Alanda karşılaşılabilecek her türlü
olumsuzluğa en kısa sürede müdehale
edilebilmesi, mümkünse olmadan önce
önlenmesi için gerekli tedbirlerin
alınması; kalış süresini uzatmakta ve
tekrar ziyaret etme sebebi olmaktadır,
Asayişten Sorumlu
Tüm Birimler
2013
14
Çevre ve
Şehircilik İl
Müdürlüğü
2013
109
19
1
Kanyon ve Dağ Kurtarma
Ekipleri
Faklı turizm etkinlikleri sırasında
yaşanabilecek
olumsuzluklarda
müdehale etmek üzere konusunda
teknik eğitim almış uzman ve deneyimli
ekiplerin oluşturulması,
OSİB İl Şube Müd.,
Belediyeler
AKUT
20
2
Yönlendirme levhalarının
yerleştirilmesi
Konaklama, barınma, yemek-içmek, su,
iletişim, sağlık, güvenlik, park yeri vb.
her türlü ihtiyaç için uygun alanlarda
işaret levhalarının yerleştirilmesi,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
OSİB İl Şube müd.
21
1
Botanik gezi güzergahları
Zengin biyolojik çeşitlilik taşıyan
alanlarda
en
uygun
gezi
güzergahlarının tespiti
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
Üniversite,
2014
22
2
Yaban hayatı izleme alanları
Profosyonel turistlerin tercih ettiği ve
sabır isteyen bu tür faklı deneyimler
uygun alanlarda planlandığında ve
yöreye has diğer etkinlikler ile
bütünleştirildiğinde ekoturizm çeşitliliği
sağlanmış olacaktır,
OSİB İl ŞubeMüd.
Üniversite
2014
23
3
Yardımcı diğer tesisler
Uygun alanlarda rekreasyon ve spor
amaçlı tesislerin de yapılması
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
24
1
Alan klavuzları ve rehber
eğitimleri
Alandaki turiste yön verecek, doğal
çeşitliliğe zarar vermeyecek şekilde ilgi
gruplarını
yönlendirecek
kişilerin
eğitimi
OSİB İl Şube Müd.
25
2
Turizm hizmet alanında
çalışanlar için sosyal tesisler
Turizmde hizmet kalitesi için öncelikle
çalışan personelin mutlu ve huzurlu
Özel işletmeler,
2013
2014
2014
Üniversiteler,
2013
2014
110
çalışma olanakları
26
1
Tarihi turistik alanlarda
çevre düzenlemeleri ve
restorasyon
Tarihi eserleri zamana ve iklim
koşullarına
karşı
korumak,
bütünlüğünün bozulmasını engellemek
ve turizm faaliyetlerine uygun çevre
düzenlemeleri yapmak,
İl Kültür ve Turizm
Müdürlüğü, OSİB
İl ŞubeMüd.
27
1
Yereldeki taleplerin,
beklentilerin ve ihtiyaçların
tespit edilmesi
Alanın
özellikleri
göz
önünde
bulundurularak, yereldeki taleplerin ve
beklentilerin alınması, ihtiyaçların
gerçekçi ölçülerle tespit edilmesi ve
uygulamada bütünlük sağlanması,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
28
2
Sportif olta balıkçılığı
yapılabilecek faklı alanların
kombinasyonu
Hem deniz hem akarsular yönünden
zengin olan ilin bu iki değeri kombine
ederek faklı deneyimler sunması turizm
açısından kazanç olabilir,
2014
29
1
Özürlü insanlar için
ulaşılması güç alanlara,
kolaylıkla erişimi sağlayacak
uygun üniteler yerleştirmek
Her sağlıklı insan özürlü olma
potansiyeline sahiptir, sosyal turizm
projeleri
ile
toplumdan
uzak
hissettirmeyecek imkanlar sunulması,
OSİB İl Şube
Müd., İl Gıda
Tarım
Hayvancılık
Müd., İl
Kültür ve
Turizm Müd.
Valilik, OSİB İl
Şube Müd.,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
30
2
Manzara seyir teraslarının
yapılması
İlde ulusal ve uluslararası bilinirliği olan
ve farklı rotalardan ulaşım ve seyir
imkanı veren noktalarda hem dinlenme
hem de fotoğraf çekimi yapılabilecek
seyir teraslarının yapılması
Belediyeler,
Kaymakamlıkl
ar,Muhtarlıkla
r, OSİB İl Şube
Müd.
2013
31
1
Temiz enerji sistemleri
Turizm değeri yüksek olan yerleşim
alanlarında çevreye duyarlı temiz enerji
Kaymakamlıklar,
ORKÖY
2014
2013
Muhtarlıklar
2014
2013
111
sistemlerinin
kullanımının
yaygınlaştırılmasına destek verilmesi,
10.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm
ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem no
Öncelik
Eylem
32
1
Açıklama
Yapacak kişi ve kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Kültürel ürün
envanteri ürünleri
sunuma hazır hale
getirme
Geleneksel hayat
tarzı,
kültüre
ilişkin
olarak
doğadan
toplanan, üretilen
gıda
maddeleri
veya
doğal
materyalden
üretilen
el
sanatları
vb.
Değerlerin tespiti,
satılabilir
hale
getirilmesi, sözlü
değerlerin
envanteri,
bunların turizme
sunulabilir
hale
GTH İl Müd., OSİB İl Şube
Müd.,, Ky, HEM,
Dernekler,
üniversiteler
2013
2014
2015
2017
2019
2021
2023
Bütçesi
ve
Finans
kaynağı
2014
112
Göstergeler
getirilmesi.
33
3
Bölgede yetişmiş
tarihi şahsiyetlerin ve
eserlerinin tanıtımı
Belirli düzeyde
eğitim almış
profesyonel turist
kitlesine hitap
edecek bu tür
faaliyetlerle doğru
yerden doğru bilgi
alma olanağı
sunulmuş
olunacak,
Valilik, İl Kültür ve Turizm
Müdürlüğü,
34
2
Bilgi alma ve
danışmanlık büroları
oluşturma
İlde ulaşılması
kolay noktalarda
gelen yerli ya da
yabancı turistin
şehirdeki turizm
olanakları
hakkında bilgi
alabileceği
bürolar açılması,
Valilik, Kültür ve Turizm
Müdürlüğü, Belediyeler,
2013
35
2
Yerel tanıtımpazarlama
projelerinin
desteklenmesi
Çeşitli fonların
yapılacak
projelere finansal
destek vermesi
DOKA
2014
36
3
Yerli turistlere yönelik
reklam, program ve
kampanyalar
düzenlemek
Büyük ve kalabalık
şehirlerde
yaşayan
insanların zorlu
yaşam
DOKA
Özel
Girişimciler,
2013
Üniversite
2014
113
koşullarından
kaynaklanan
stresi atmasını
sağlayacak belli
süreli, uygun
fiyatlı turizm
seçenekleri
sunmak,
37
2
Dokunmatik ekran
panoların kullanılması
Şehrin
en
kalabalık
yaşanılan
ve
ziyaret
edilen
alanlarına turizme
yönelik
görsel
obje
ve
bilgi
sağlayıcı
dokunmatik ekran
panolar
yerleştirilmesi,
Belediyeler,
38
3
Sinema, belgesel gibi
görsel medya
projelerinin
desteklenmesi
Şehrin tarihi ve
kültürel
değerlerini taşıyan
alanlarda bu tür
faaliyetlerin
desteklenmesi,
kalıcı olmasını ve
geniş kitlelere
ulaşmasını
sağlayacak,
Kültür ve Turizm İl
Müdürlüğü
2014
Özel
girişimciler
2013
114
39
3
Mini maket
köy/kasaba
İldeki
tarihi,
kültürel
mimari
değerlerin
mini
maket köy/kasaba
tarzında
uygun
alanlarda
sergilenmesi
Valilik,Kültür ve Turizm İl
Müdürlüğü
2014
40
2
Fuar ve festival gibi
etkinliklere katılım
Ulusal
veya
uluslararası fuar
ve festival gibi
organizasyonlarda
yöreyi ve yöresel
ürünleri
tanıtıcı
stantlar açılması
Belediyeler,Kaymakamlıklar
2014
41
2
Yaylacılık turizmi
potansiyelinin
geliştirilmesi
Yöre
insanının
sahip
olduğu
zengin yaylacılık
kültürünün
doğallığını
ve
kaynak değerlerini
kaybetmeden,
zaman kullanımını
planlayarak, gelir
getirici
farklı
kombinasyonlar
ekleyerek, kırsal
kesiminde
faydalanmasına
sunacak
turizm
faaliyetlerinin
OSİB İl Şube Müd., GTH İl
Müd.
Yaylalarda
yaşayan
halk,
2014
115
araştırılması
geliştirilmesi,
42
43
44
2
2
1
ve
Yöreye özgü ürünler
satan küçük
işletmelerin
desteklenmesi
Resmi ya da özel
organizasyonlar
ve turlar sırasında
bu tür işletmelerin
konuklar
tarafından
ziyaretinin
planlanması,
ORKÖY,
Organik ürün
yetiştiriciliği ve
otantik Pazar yerleri
Değişen koşullar
ile birlikte organik
ürünlere
olan
talep
artmıştır,
çiftlik ve tarım
turizminin ortak
paydası olarak bu
tür
faaliyetler
kırsal
kesimde
hem hareketliliğe
hem de gelir
seviyesine olumlu
etki yapacaktır,
GTH İl Müd.
Ev
pansiyonculuğunun
tanıtılması
ve
yaygınlaştırılması
Benzer
örnek
çalışmaların
girişimcilere
tanıtılması ve ilde
uygun alanlarda
örnek uygulama
Kaymakamlıklar,Belediyeler
DOKA
2013
DOKA
2014
GTH İl Müd.
Yerel halk
Yerel halk
2015
116
çalışmaları
yapılarak
bu
faaliyetlerin
turizme
kazandırılması
45
1
Turizm ve doğal
kaynakları yönetenler
arasında işbirliğinin
sağlanması
İşbirliği ile bilgi ve
deneyim paylaşımı
sayesinde
ortak
yarar
paydası
oluşturma,
ilgi
gruplarının
etkin
katılımının
sağlanması ile en iyi
planlamanın
yapılması,
Valilik Çevre ve Şehircilik İl
Müd. OSİB İl Şube Müd.
STK
2013
10.4 . iZLEME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK EYLEMLER Amaç: ekoturizm faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin yapılması, raporlama, değerlendirme ve
geri bildirimlerin yapılması.
Eylem no
Öncelik
Eylem
46
1
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Değişimin sınırlarının
belirlenmesi
Doğal ve kültürel değerleri etkileyen tüm
turizm faaliyetlerinin kabul edilebilir
değişimin sınırlarının belirlenmesi, bu
çalışmanın hedefi yöresel düzeyde kabul
edilebilir sınırların tespitidir.
GTH İl Müd.,
Üniversiteler
WWF,
Dernekler
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
2014
117
Göstergeler
47
1
48
2
49
Çevresel etkilerin
izlenmesi
Yapılan
faaliyetler
sonucu
çevrede
meydana gelen değişimlerin izlenmesi,
OSİ, Üniversite
2013
Ekonomik etkilerin izlenmesi
Turizmin getirileri ve giderlerinin faydazarar ilişkilerinin izlenmesi,
TSO
2013
2
Sosyal ve kültürel etkilerin
izlenmesi
Yörede meydana gelebilecek sosyal ve
kültürel etkilerin izlenmesi,
Valilik
Yerel Yönetimler
2013
50
2
Sürdürülebilirliğin izlenmesi
Sürdürülebilir
turizm
faaliyetlerinin
uygulama yöntemlerinin izlenmesi,
Kültür ve Turizm
Müd.
2013
51
1
Uyumun izlenmesi
Yöreye
has
özelliklerin
doğallığını
kaybetmeden yeni süreçlere uyumunun
izlenmesi,
Kültür ve Turizm
Müd.
2013
52
3
İzlemenin raporlama,
değerlendirme ve geri
bildirimlere dönüştürülmesi
Çevresel, ekonomik, sosyal, kültürel ve
sürdürülebilir etkilerin izlenmesi sonucu
ortaya çıkan etmenlerin değerlendirilmesi,
raporlanması,
olumsuzlukların
çözüm
yollarının aranması ve uygulamacıların
ortak karar alabilme mekanizmalarını
geliştirmeleri,
Kültür ve Turizm
Müd.
2014
118
KAYNAKLAR
1. Trabzon Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, 2011, Çevre Durum Raporu.
2. Doğu Karadeniz 2023 Turizm Stratejisi
3. IX. Kalkınma Planı 2007-2013 Ormancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT, 2007
4. Çevre ve Orman Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı, 2010
5. Doğu Karadeniz Turizm Master Planı, 2011, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
6. Trabzon Kültür ve Turizm Müdürlüğü Web Sitesi,
7. Trabzon Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü;
8. Trabzon Valiliği Resmi Web Sitesi
9. Uzungöl ÖÇK, Biyolojikçeşitlilik projesi, 2010
10. TÜİK,
11. Trabzon İl Milli Eğitim Müd. 2011,
12. Trabzon Orman Bölge Müd. Verileri 2011,
13. Trabzon Valiliği, Trabzon İli Turizm Envanteri ve Turizmi Geliştirme Planı 2011,
14. DOKA Uluslar arası Ekoturizm Konferansı 01-02//06/2012,
15. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
16. DKMPGM
17. Altındere Vadisi Milli Parkı UDGP,
119
18. Uzungöl Tabiat Parkı UDGP Raporu,
19. Trabzon.ormansu.gov.tr
120
HAZIRLAYAN
Trabzon İli Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
KONTROL EDEN
12. Bölge Müdürlüğü/ Doğa Koruma ve Sulak Alanlar/Milli Parklar Şube
Müdürü
Uygun Takdim
Bölge Müdürü
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
VALİ
121

Trabzon Doğa Turizmi Master Plan Taslağı

Transkript

Benzer belgeler

Özeti için tıklayınız.

Turizm Haftası - afyon il millî eğitim müdürlüğü

izmir seferihisar doğanbey termal turizm merkezi k

2015_Reklam_Bilgilendirme _Raporu

programı yazdır

2013 World Travel Market Raporu

KLASİK İSPANYA TURU

2013 ITB Berlin Turizm Borsası Raporu, H.Cakalli

Bülten Sayı 5 (Temmuz 2015)