hollanda çalışma raporu

 HOLLANDA ÇALIŞMA RAPORU
HAZIRLAYAN
SEDAT BİÇER
Türkiye İş Kurumu Kars İl Müdürlüğü
VHKİ
HAZIRAN 2011
ICINDEKILER
1- GIRIS
2- HOLLANDA GENEL BILGILER
3- HOLLANDA EKONOMISINE GENEL BAKIS
4- HOLLANDA ISGUCU PIYASASI BILGILERI
5- HOLLANDA SOSYAL GUVENLIK SISTEMI
6- HOLLANDA'DA ISTIHDAM ARACLARI
7- UWV
8- UWV WERKBEDRIJF
9- UWV WERKBEDRIJF VE ISKUR UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI
10- SONUC VE DEGERLENDIRME
11- KAYNAKLAR
12- EKLER
2
1- GIRIS
Bu rapor, Yetistirilmek Amacıyla Yurtdisina Gonderilecek Devlet Memurlari Hakkında
Yonetmelik kapsaminda Turkiye Is Kurumu tarafindan 20 Aralik 2010 – 20 Haziran 2011
tarihlerinde Hollanda'da gorevlendirilme doneminde yapilan mesleki inceleme ve arastirma
sonucunda adi anilan yonetmelik geregi hazirlanmistir.
Raporda Hollanda hakkinda genel bilgiler, Hollanda'nin ekonomik yapisi, isgucu piyasasi,
sosyal guvenlik sistemi, Hollanda istihdam kurumlari, UWV (Hollanda kamu istihdam kurumu)
ve UWV Werkbedrijf (Hollanda kamu istihdam kurumu is ofisleri) basliklariyla yapilan inceleme
ve arastirmalar aktarilmistir. Dokuzuncu bolumde iki ulkenin kamu istihdam kurumlarinin
ozellikle musterilerine yonelik uygulamalari karsilastirilmis ve son bolumde de ulasilan sonuclar
isiginda kisa bir degerlendirme yapilmistir.
2- HOLLANDA GENEL BILGILER
Resmi Adı: Hollanda Krallığı
Resmi Dil: Hollandaca
Nüfus: 16,7 milyon (%9'u Avrupa dışı göçmenlerden oluşmaktadır.)
Nüfus yoğunluğu: 489 kişi/km2
Nüfus büyüklüğü olarak AB altıncısı. Nüfus yoğunluğu olarak AB birincisi.
Ortalama Yasam Suresi: 79,4 yil
Okur-yazar oranı: % 99
Yüzölçümü: Toplam: 41.864 km2
Kullanabilen arazi: Ekili alan:% 57,9 Orman: %7,6 Kazanılmakta olan alan: %7,5 Su:
%17,4 Doğal rezerv: %3,5 Diğer: %6,1 Ülkenin Doğu ve Batı en uç noktaları arası: 200 km.
Kuzey ve Güney en uç noktaları arası: 300 km. En yüksek noktası: 321 m. (Vaalsberg Tepesi) En
alçak noktası: -6,7 m. (Deniz seviyesinin altında; Rotterdam'ın kuzeydoğusunda Prince
Alexander Polder'da)
Başkenti: Amsterdam
Siyasi Başkent: The Hague
Yönetim Şekli: Anayasal Monarşi ve Parlamenter Demokrasi
Devlet Başkanı: Kraliçe Beatrix (Tahta çıkış tarihi: 30 Nisan 1980)
Veliaht Prens: Willem-Alexander
Başbakan: Mark Rutte (VVD)
Sosyal İşler ve İstihdam Bakanı: Henk Kamp (VVD)
Hollanda Parlamentosu
3
Hollanda Parlamentosu (Staten-General / States-General), Temsilciler Meclisi (Tweede
Kamer /
Lower House) ve Senato (Eerste Kamer / Upper House) olmak üzere iki kanattan
oluşmaktadır.
Temsilciler Meclisi Milletvekili sayısı: 150
Senatör sayısı: 75
Başlıca Şehirler: Nüfus büyüklüğüne göre: Amsterdam (739 bin), Rotterdam (599 bin), The
Hague (469 bin), Utrecht (270 bin), Eindhoven (208 bin), Arnhem (142 bin)
Kentleşme oranı: % 89
Komşu Ülkeler: Kuzey ve Batıda Kuzey Denizi, Doğuda Almanya, Güneyde Belçika
Para Birimi: Euro
Hollanda’daki Türk kökenlilerin sayısı: 384,000
Hollanda yaşayan Türkler tarafından kurulan işletmelerin sayısı: 18,000
Etnik ve dini yapısı
Halkın çoğunluğu yaklaşık % 76 ile Flaman ve yaklaşık % 3,8 ile Friz kökenlidir.
Ülkedeki en büyük yabancı kökenli nüfusu yaklaşık % 2,5 ile Türkler (384 bin), daha sonra
sırasıyla Endonezya, Fas, Surinam ve Antiller kökenliler oluşturmaktadır. Ülkede İran, Irak, Hint
ve Afrika kökenli topluluklar da yaşamaktadır.
Halkın çoğunluğu herhangi bir dine mensup olmadığını beyan etmekle birlikte (% 43), en
yaygın dini inanç Katoliklik (% 26) ve Protestanlıktır (% 17). Ülkede yaşayan Müslümanların
oranı yaklaşık % 6’dır.
3- HOLLANDA EKONOMISINE GENEL BAKIS
Ekonomik veriler
2008
596
36,570
368
332
1,642
3,852
% 2,5
GSYH (milyar €) Kişi Başına GSYH (€) İhracatı (milyar €) İthalatı (milyar €) Türkiye ile dış ticareti - İhracatımız (milyon €)
Türkiye ile dış ticareti - İthalatımız (milyon €)
Enflasyon Oranı (%) 2009 571 34,580 310 275 1,369 3,525 % 1,2 GSYİH :
571 milyar Euro (2009) (Dünyada 16. sırada)
GSYİH Büyüme hızı:
2008 %
2,0
4
2009 % – 4,0
2010 % 1 (tahmini)
Kişi başına milli gelir:
34,580 Euro (2009) (Dünyada 10. sırada)
Ekonominin sektörlere
göre dağılımı:
Hizmet % 72
Sanayi % 24
Tarım ve Hayvancılık % 4
Faal İşgücü:
7,5 milyon kisi (2010)
İşgücü:
7,9 milyon kisi (2010)
İşsizlik oranı:
2008
2009
2010
2011
% 3,9
% 4,9
% 5,2
% 4,2 (Avrupa'nin en dusuk orani. Avrupa ortalamasi % 9,9)
Genc İşsizlik oranı:
2011 % 9,6
İşgücünün sektörlere
göre dağılımı:
Hizmet % 80
Sanayi % 18
Tarım ve Hayvancılık % 2
Enflasyon oranı:
2008 % 2,5
2009 % 1,2
2010 % 1,3
Temel ihraç kalemleri
Bilgisayar ve ofis makineleri, elektrikli makineler, petrol ve petrol ürünleri, binek araçlar,
organik kimyasallar, çeşitli mamul maddeler, sebze ve meyve, ham hayvansal ve bitkisel
maddeler, ilaç ve eczacılık ürünleri, plastikler, genel sanayi makineleri, telekomünikasyon
cihazları, doğalgaz, süt ürünleri, profesyonel bilim ve kontrol cihazları, et ve et ürünleri, kâğıt,
karton ve kâğıt ürünleri, demir-çelik.
İhracatta ilk 10 ülke
Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İtalya, ABD, İspanya, Polonya, İsveç, İsviçre.
Temel İthalat kalemleri
Bilgisayar ve ofis makineleri, petrol ve petrol ürünleri, taşıt araçları, elektrikli aletler,
çeşitli mamul maddeler, telekomünikasyon cihazları, ilaç ve eczacılık ürünleri, genel endüstri
makineleri, organik kimyasallar, mobilya ve aksesuarları, sebze ve meyve, kâğıt ve karton
ürünleri, metal mamulleri.
İthalatta ilk 10 ülke
Almanya, Belçika, ABD, Çin, İngiltere, Fransa, Rusya, Japonya, Norveç, İtalya.
5
Türkiye ile dış ticareti - Başlıca İhracat Urunlerimiz: Çeşitli giyim eşyası, taze/kuru meyve,
sebze, yemiş, demir-çelik döküntü/hurda, gemi-suda yüzen taşıtlar, balık, mobilya aksam ve
parçaları.
Türkiye ile dış ticareti - Başlıca İthalat Urunlerimiz: Demir çelik döküntü ve hurdası, tarımsal
ürünler, rafine edilmiş petrol ürünleri, ilaçlar, elektronik ürünler, büro ve bilgi işlem makineleri,
aksam ve parçaları.
Hollanda, kişi başına düşen yüksek gelir ve eşite yakın gelir dağılımı ile gelişmiş bir
ekonomiye sahiptir. Ekonominin yaklasik dortte ucnu hizmetler sektoru, kalan dortte birini sanayi
sektoru olusturmaktadir. Nominal GSYİH’nın %60’ınden fazlasına tekabül eden toplam mal ve
hizmet ihracat ve ithalatı, Hollandalının refah düzeyinin ana etkeninin dış ticaret olduğunu
gösterir. Buyumeye en buyuk katkiyi, ihracat saglamaktadir. Endüstriyel ve dağıtım faaliyetleri
ile tek başına GSYİH’nın %2’sine karşılık gelen yıllık katma değer oluşturan Rotterdam Limanı,
dünyanın en büyük limanıdır.
Doğal kaynaklar ve hammaddeler bakımından oldukça yoksul olan Hollanda’nın,
taşımacılık bakımından Avrupa’nın kritik ve merkezi konumunda bulunması ve yurtiçi pazarın
küçüklüğü, ülkenin dünyadaki en önemli dışa açık ekonomilerinden biri haline gelmesinde
başlıca etmenlerdir.
İthal edilen hammadde ve girdilere bağımlı olan imalat sektörü için ticaret can alıcı bir
öneme sahiptir. İmalat sektörünün uluslararası yöneliminin göstergesi olarak, dünyaca bilinen
Royal Dutch/Shell (petrol), Unilever (gıda), Philips (elektronik) ve Heineken (bira) gibi
çokuluslu şirketleri saymak yeterli olacaktır. Yabancı firmaların ilgisini çekmekteki başarısı da
Hollanda ekonomisinin dışa açıklığının bir göstergesidir.
Yabancı yatırımlar için mevcut vergi avantajları birçok çokuluslu şirketin bu ülkede
faaliyet göstermesine neden olmuştur. Yabancı yatırımcıları çekmek açısından da Hollanda
ekonomisi başarı göstermektedir. Birçok uluslararası şirketin üretim ve dağıtım merkezi
durumundadır. Araştırmalara göre Hollanda gerek tüm dünya ülkeleri sıralamasında ve gerek
bulunduğu bölgede, çeşitli ekonomik kriterler göz önüne alınarak yapılan sıralamada, dünyanın
en cazip iş lokasyonu seçilmiştir. Bu sonuca ulaşmada ülkenin istikrarlı makro ekonomik
durumu, etkin finans sektörü ve fiziki altyapısı ve insan kaynaklarının kalitesi önemli rol
oynamıştır. Yatırımları teşvik tedbirleri Hollanda'ya yabancı sermaye akışını hızlandırmıştır.
Mevcut çokuluslu yabancı firmalar, Polaroid, Esso, Dow Chemical, Fuji, Nissan, Engelhardt,
Amsco, Thorn EMI and Rank Xerox’dur.
Çokuluslu şirketlere uygulanan vergi rejimi, Hollanda’yı İrlanda ve İngiltere ile birlikte
Avrupa’daki en cazip ülke konumuna getirmektedir. Yaklaşık olarak 5000 yabancı kökenli
çokuluslu firma bulunan Hollanda’da, Hollandalı işgücünün %10’nu bu firmalar tarafından
istihdam edilmektedir.
Hollanda coğrafyasının en çarpıcı tarafı denizden kazanılan topraklardır (polder).
Yüzyıllardır Hollandalıların bu mücadelesi sürmektedir. Polderler su baskınlarından geçmişte yel
değirmenleri ile korunurken, günümüzde gelişmiş teknolojiler ve setler kullanılmakta, su seviyesi
sürekli kontrol edilmektedir. Bugün ülkede hala bin adet civarında çalışır durumda yel değirmeni
6
bulunmaktadır. Ayrıca Batı Avrupa’nın üç büyük nehrinin deltasında bulunmaktadır. Bütün bu
faktörler Hollanda’nın deniz ticareti ve liman hizmetleri açısından dünyada çok önemli bir yer
edinmesini sağlamıştır.
Rusya, Kanada ve ABD’den sonra dünyadaki dördüncü büyük üretici durumundaki
Hollanda, önemli doğal gaz rezervlerine sahiptir.
Hollanda ekonomisi 2003 yılı içinde zayıf bir performans göstermiştir. Tüm ülkede üretim
düşmüş, özellikle inşaat başta olmak üzere sanayi ve ticaretin hemen hemen her kesiminde bu
düşme yaşanmıştır. Ekonomideki bu yavaşlama nedeniyle 1994 yılından sonra ilk defa iş oranı
azalmış ve özelikle 2003 yılının ikinci yarısından itibaren işsizlik oranı artmıştır.
2004 yılında % 1.3'lük ekonomik büyüme sağlanmıştır. Bir önceki yıl yaşanan düşüşün
ardından bu büyüme ekonomideki düzelmeyi göstermektedir. Bununla birlikte, gayrisafi milli
hasıladaki artış hızı hala son 35 yılın % 2.5'lik ortalamasının altında bulunmaktadır. Kamu ve
tüketici harcamalarının bir önceki yıldan yüksek olmadığı 2004'te görülen bu mütevazi büyüme
ihracattaki artışa bağlanmaktadır. Ayrıca 2004'te işsizlik oranı son 20 yılın en yüksek
seviyesine1ulaşmıştır.
Son donemde ise diger butun Bati ulkelerinde oldugu gibi Hollanda da kuresel mali
krizden etkilenmistir. Fakat toparlanma surecine girilmistir. Issizlik rakamlarinda gozle gorulur
bir azalma kaydedilmistir. % 4,2 ile Avrupanin Avusturya ile birlikte en dusuk issizlik oranina
sahiptir. 2011-2013 yillari icin yillik ortalama % 1,2 ekonomik buyume ongorulmektedir.
4- HOLLANDA ISGUCU PIYASASI BILGILERI
Hollanda’da esneklik ile güvenceyi birleştirmeyi amaçlayan bir istihdam stratejisi
uygulanmaktadır. Uygulanan strateji güvenceli esneklik modelinin bir türevi olarak
tanıtılmaktadır. Hollanda işgücü piyasası, istihdam düzeyinin yüksekliği, özellikle de kadınların
istihdam oranı ile dikkat çekmektedir.
Hollanda, işgücüne katılma ve istihdam oranlarının yüksekliği bakımından önde gelen
OECD ve AB ülkelerinden biridir. Birçok ülkeye göre, Hollanda düşük duzeydeki işsizlik,
yoksulluk ve gönülsüz kısmi süreli istihdam oranları ile öne çıkmaktadır. İşsizlik oranı yüzde 3–
4, genç işsizliği oranı yüzde 6,6 ve uzun dönemli işsizlik oranı ise yüzde 0,8 düzeyindedir. Diğer
yandan, ücret eşitsizliğinin ve çalışan yoksulluğunun düşük oranı ile kadın ve erkek çalışanlar
arasındaki ücret farklılığının azalan düzeyi, Hollanda işgücü piyasasının temel özellikleri olarak
belirmektedir. Tüm bu sonuçlar, Hollanda işgücü piyasasının ve istihdam politikalarının bir
başarı modeli olarak tanınmasına yol açmıştır.
İşgücü piyasasının temel özelliklerinden bir diğeri, esnekliğin yaygınlığı ve çeşitliliğidir.
Gerçekten, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışma, kendi hesabına çalışma ve kısmi süreli çalışma
istihdam içinde ağırlık taşımaktadır. 2009 yılı verilerine göre toplam istihdamın yüzde 13,4’ü,
erkek istihdamının yüzde 16’sı, kadın istihdamının ise yüzde 10,4’ü kendi hesabına çalışanlardan
oluşmaktadır. Belirli süreli sözleşmelerle çalışanların toplam istihdam içindeki payı yüzde
18,2’dir. Erkeklerin yüzde 16,4’ü belirli süreli sözleşmelerle çalışırken, kadınlarda bu oran yüzde
7
20,3’e çıkmaktadır. Hollanda işgücü piyasasında kısmi süreli istihdam yapısal ve asli bir unsur
olarak belirmektedir. 2009 yılında ülkedeki 15–64 yaş arasındaki toplam istihdamın yüzde 48,3’ü
kısmi süreli işlerden oluşmaktadır. Ülkedeki her iki çalışandan biri, kısmi süreli işte
çalışmaktadır. 1999 yılında bu oran yüzde 39,7’dir. Kısmi süreli erkek çalışanların toplam erkek
istihdamına oranı 1999 yılında 18,9’dan, 2009 yılında 24,9’a çıkmıştır. Kadınların kısmi süreli
istihdamının ulaştığı boyut bakımından durum daha çarpıcıdır. Kısmi süreli işlerde çalışan
kadınların kadın istihdamı içindeki payı 1999 yılında yüzde 68,9 oranındayken, 2009 yılına
gelindiğinde bu oran yüzde 75,8’e ulaşmıştır.
Veriler, kısmi süreli istihdamın kadınlar için standart çalışma biçimi olduğunu
göstermektedir. Erkek istihdamı içinde kısmi süreli çalışanların oranı kadınlara göre düşük
olmasına rağmen, diğer ülkelerle kıyaslandığında kısmi süreli erkek istihdamının da yüksek
olduğu açıktır. Bu haliyle Hollanda dünyanın ilk kısmi süreli ekonomisi olarak nitelendirilebilir.
İşsizlik ve istihdam oranları gibi bir dizi başarılı sonuç ele alınarak, Hollanda işgücü
piyasası sorunlarını çözmüş olarak görülmemelidir. Bütün ülkelerde olduğu gibi, bu ülkede de
işgücü piyasasında çözüm bekleyen farklı ve çok sayıda sorun bulunmaktadır. İşgücü piyasasında
etnik azınlıklar ve niteliksiz çalışanlar gibi özel risk gruplarında yer alanların işgücü piyasasına
girmeleri ve istihdam edilmeleri bir sorun olarak varlığını korumaktadır. Gerçekten, yurttaş
olmayan azınlıklar arasında yüzde 9,1 olan işsizlik oranı, yurttaşların işsizlik oranının üç katıdır.
15–24 yaş aralığındaki yurttaş olmayan azınlıklar arasında işsizlik oranı yüzde 15 düzeyindedir.
Kadınların işgücü piyasasına katılım ve istihdam oranındaki artışa paralel olarak, işsizlik
oranının düşmesine olanak veren başka yapısal unsurlar da bulunmaktadır. Çalışma çağındaki
nüfusun yaklaşık olarak yüzde 17’si, bir başka deyişle 1,5 milyon insan erken emeklilik, sürekli
iş göremezlik ödeneği hastalık izni veya sosyal yardımlar aracılığıyla işgücü piyasası dışında
kalmaktadır. Ekonominin, işgücü piyasasının ve işletmelerin yeniden yapılandığı 1970’ler ve
1980’lerde işsizlik riski yüksek olan grupların bu tür gelir destek programları ile işgücü
piyasasına katılımları azaltılmıştır. 1998 yılına kadar bu eğilim açıkça kendini göstermiştir.
Çalışma çağı nüfusu içinde sürekli iş göremezlik ödeneği alanların oranı bir dönem yüzde 11’in
üzerine kadar çıkmıştır. Bu oran halen yüzde 9,5–10 aralığındadır.
Ülkede çalışma çağında olan yaklaşık bir milyon insanın sürekli iş göremezlik
ödemelerinden yararlandığı söylenmektedir. Sosyal yardımlardan yararlananların çalışma çağı
nüfusu içindeki oranı ise yüzde 4–5 arasında değişmektedir. OECD 2008 ülke raporunda
Hollanda’da işgücü piyasasına katılım oranının yüksek olmasına rağmen, bu tür sosyal koruma
programları nedeniyle gerçekte eksik kaldığı belirtilmektedir.
Avrupa ülkelerinde tam süreli çalışmaya denkleştirilmiş istihdam oranlarına bakıldığında
Hollanda, işgücü piyasasındaki istihdam başarımlarının söylenenin aksine daha düşük düzeyde
kaldığı görülmektedir. 2009 yılında yüzde 77 olan toplam istihdam oranı, kısmi süreli istihdam,
tam süreli istihdama denkleştirildiği zaman, yüzde 59,2’ye gerilemektedir. Hollanda
denkleştirilmiş istihdam ortalaması AB15 ve AB27 ortalamasına eşittir. Ayrıca Almanya, Fransa
ve İngiltere gibi ülkelerin denkleştirilmiş istihdam oranının gerisindedir.
Aynı zamanda yüzde 71 ile Hollanda Avrupa ülkeleri içinde Danimarka’dan sonra ikinci
en yüksek kadın istihdam oranına sahip ülkedir. Ancak tam süreli istihdama denkleştirilmiş kadın
8
istihdam oranına bakıldığında, istihdam oranı dikkat çekici bir biçimde gerilemektedir. Bu ülkede
tam süreli istihdama denkleştirilmiş kadın istihdam oranı, yüzde 45,9’dur. Bu oran hem AB15,
hem de AB27 ülkelerinin denkleştirilmiş ortalama kadın istihdam oranın oldukça gerisindedir. Bu
haliyle Hollanda Avrupa ülkelerindeki en düşük denkleştirilmiş kadın istihdamı oranlarına sahip
İtalya, Yunanistan, İspanya gibi ülkeler arasında yer almaktadır.
Hollanda’da istihdam politikaları ve işsizlik ödemeleri için yapılan kamu harcamalarının
yüksek düzeyi yapısal bir özellik taşımaktadır. Gerçekten uzun dönemli verilere bakıldığında,
Hollanda OECD ülkeleri içinde işgücü piyasası politikaları için yüksek düzeyde harcama yapan
bir ülke olarak belirmektedir. Bu durum hem aktif istihdam politikaları, hem de işsizlik
ödemeleri, için geçerlidir. Her iki politika türünde Hollanda, OECD ortalamasının yaklaşık olarak
iki katı harcama yapmaktadır. Örneğin, İrlanda ve Belçika’dan sonra istihdam politikası için, en
çok harcama yapan ülke Hollanda’dır. İşsizlik ödemesi harcamalarına bakıldığında İrlanda,
Belçika ve İspanya’dan sonra dördüncü sıradadır.
5- HOLLANDA SOSYAL GUVENLIK SISTEMI
Sosyal güvenlik baslığı altında genel olarak sosyal güvenlik sistemi ve asgari ücret
konuları ele alınacaktır.
Sosyal Güvenlik Sistemi:
Hollanda'da sosyal guvenlik ve sosyal yardim politikalari tek bir bakanlik uzerinden
yurutulmektedir. Calisma ve Sosyal Isler Bakanligi (SZW) tepe bir yonetici kurum olarak
belediyeler gibi kurumsal paydaslariyla birlikte ulkenin butun calisma hayatini ve sosyal yardim
asamalarini kontrol etmektedir. Hollanda’da etkin ve kapsamlı bir sosyal güvenlik sistemi
yürürlüktedir. Esas itibari ile sistem;
a) Halk Sigortaları
b) İşçi Sigortaları
c) Sosyal Yardımlar
olarak üç bölümden oluşmaktadır.
a) Halk Sigortaları: Aşağıdaki sigorta kolları için çalışanların ücretlerinden primler vergi
dairelerince kesilmektedir:
- Yaşlılık Sigortaları (AOW), prim: %17,90
- Geride Kalan Dul ve Yetimler Sigortası (ANW), prim: %1,10
- Çocuk Paraları Sigortası (AKW), prim kesilmez, bütçe gelirlerinden karşılanır.
- İstisnai Sağlık Harcamaları Sigortaları (AWBZ), prim: %12,15
b) İşçi Sigortaları: Aşağıdaki sigorta kolları için çalışanlar ve/veya işverenlerden prim kesilir:
- Hastalık Sigortaları (ZVW) için işveren %7,20 prim kesilir. Sigorta primi kişilerin gelirine
göre değişim gösterir. Prim işveren ile işçi arasında yapılan görüşme ile saptanır. En
düşük sağlık sigortası primi 110.- Avro'dur.
- Maluliyet sigortası için (WAO/WIA) işverenden %5.65 prim alınır.
- İşsizlik Sigortası (WW) için işverenden %4,75 ve işçiden %3,50 prim kesilir.
- Tamamlayıcı Ödenek (TW), prim kesilmez, bütçe gelirlerinden karşılanır.
9
c) Sosyal Yardımlar : Bu yardımlar bütçeden finanse edilmektedir.
- İş ve Geçim Yardımı (WWB)
- Yaşlı ve Kısmen Maluller – 50 yaş üzeri- (IOAW)
- Serbest Çalışan Yaşlılar Yardım Kanunu (IOAZ)
Yukarida sayilan sigortalara ait primler Sosyal Sigorta Bankasi (SVB) tarafindan
toplanmakta ve yonetilmektedir. Sigorta kollarinin uygulayici kurumlari Bakanliga bagli olarak
faaliyetlerini surdururler. Her bir sigorta kolu icin ozel basvuru kosullari bulunmaktadir. Butun
sigortalar tek bir elden koordineli ve birbiriyle baglantili olarak uygulandigindan uygulama
asamasinda birden fazla sigortadan yararlanilmasi durumunda yararlanma oranlarini
etkilemektedir. Ayrica, bu sigortalardan ve yardimlardan yararlanma durumlari vatandaslik ve
oturum haklarini da etkilemektedir. Kisiler bu konularla ilgili olarak Bakanligin www.szw.nl
internet adresinden bilgi alabilmekte ve islemler yurutebilmektedir.
Asgari Ücret:
Brüt asgari ücret, Asgari Ücret ve Asgari Tatil Ödeneği Kanunu (Wet minimumloon en
minimumvakantiebijslag) ile düzenlenmiştir. Asgari ücret, her yıl 01 Ocak ve 01 Temmuz
tarihlerinden itibaren altı aylık dönemlerde geçerli olmak üzere yeniden belirlenir.
İşveren, ücret bordrosunda işçinin brut asgari ücretini göstermek zorundadır. İşçinin brut
ücreti üzerinden gelir vergisi ve sigorta kesintileri işveren tarafından yapılır. Gelir vergisi ve
sigorta kesintileri miktarı kişilerin durumuna göre değişebilmektedir. Dolayısıyla net asgari ücret
verilememektedir.
Hollanda’da brüt asgari ücret 01 Temmuz-31 Aralık 2009 döneminde 23-65 yaş
arasındakiler için aylık 1.398,60 Avro olup, 15-23 yaş arasındakiler için yaş azaldıkça asgari
ücret azalacak şekilde belirli oranlara gore değişmektedir.
6- HOLLANDA'DA ISTIHDAM ARACLARI
-Kişisel temaslar
Hollanda'da kişisel temaslar yoluyla bir iş bulmak oldukça yaygındır. Kişiler
basvurularini gayri resmi bir şekilde de yapabilir. Bir iş için doğrudan insanlara kendisi icin is
olup olmadigini sormak doğru değildir, seklinde değerlendirilmekte; sadece bilgi almak ve olasi
iş fırsatları konusunda haberdar edilmek talebinin iletilmesi onerilmektedir. Telefonla kendini
hatirlatmak veya sunum yapmak için tereddüt edilmemesi tavsiye edilmektedir.
-Kamu İstihdam Servisi (UWV)
Hollanda sosyal guvenlik sisteminin onemli parcalarindan olan ve Kamu istihdam
hizmetlerini yuruten UWV, Hollanda iş piyasasında önemli bir rol oynar. Iş bulma konusunda
insanlara yardım, tavsiye, bilgi ve diğer bircok konuda yardım vermektedirler. Is firsatlarinin
buyuk cogunlugu, birlikte calistiklari ortak kurumlarin sitelerinde ve (geçici) istihdam bürolarının
ağı vasıtasıyla internet uzerinde kayıtlıdır. UWV'nin is ofisleri olan UWV Werkbedrijf internet
sitesi: www.werk.nl 10
-Ozel Istihdam Burolari
Özel sektör iş ve işçi bulma kurumları (uitzendbureaus), ulke capinda cok geniş bir
yayginliktadir. Hollanda'da hemen hemen tüm meslekler, geçici istihdam büroları ile temsil
edilmekte ve isgucu piyasasina sunulmaktadir. Ulke duzeyinde yuzlerce ve sektorel anlamda
farklilik gosteren burolar bulunmaktadir. Ornegin: Ranstad, Manpower, Expatica...
-Sezonluk Tarim Iscilikleri
Ulkedeki tarim alanlarinda ozellikle seralarda ve cicekliklerde her yilin kisa bir
doneminde bir cok is firsati dogmaktadir. Avrupa Birligi disindan veya yeni uye ulkelerden cok
sayida 18 yas ustu insan bu firsatlari degerlendirmek uzere yazin baslangicinda ulkeye akin
etmektedirler. Isverenler www.seasonalwork.nl gibi siteler ve ozel istihdam burolari araciligi ile
isci temin etmektedirler.
-Medya Ilanlari
İş arayanlar, Hollanda gazeteleri uzerinden de is arama faaliyetlerini yurutmelidirler. NRC
Handelsblad, de Volkskrant, De Telegraaf, Algemeen Dagblad gibi ulusal gazeteler, tüm
Cumartesi gunlerinde ve Internet sürümlerinde iş tekliflerini sayfalarina taşırlar. Bu durum
bölgesel yayinlar icin de gecerlidir. Ayrica ücretsiz ve günlük olarak toplu taşıma araçlari ve
duraklarinda bulunabilen Metro ve Spits gibi gazetelerde de is ilanları bulunmaktadir.
-İnternet
İnternet iş bulmak için mükemmel ve yaygin bir araçtır. Internette pek çok cesit Hollanda
sitesi vardir. Birkac sitenin veritabanına özgeçmiş kaydedilebilir. İşverenler ihtiyac
duyduklarinda genellikle ilk olarak bu siteler araciligi ile aramaya baslamaktadirlar. Ornek birkac
site: www.jobnews.nl, www.vacaturebank.nl, www.medweb.nl -Spekülatif uygulamalar
Hollanda'da çok gorulen ve başarılı olan bir diger arac, spekülatif uygulamalar olarak
adlandirilan rasgele basvurulardir. Şirketlerin basvuru aninda hiç boşlugu olmasa bile, sirket
tarafindan degerlendirilerek kaydi sakli tutulan dosyalar, ileride referans olarak kullanilmaktadir.
7- UWV
(Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen) UWV kurumu Hollanda sosyal
guvenlik sisteminin temel kurumlarindan birisidir. Orjinal adi Isci Sigortalari Uygulama
Enstitusu olarak cevirilebilecek olan UWV, esas olarak isci sigortalari bolumunde anlatilan
kanunlarin en basta da kisa adi WW (Werkloosheidswet) olan issizlik sigortasi kanununun
uygulayicisidir. Ozerk bir idari otorite olarak isci sigortalarinin uygulanmasindan ve isgucu
piyasasi verilerini derlemekle gorevlidir.
Kurumun misyonunun ozu, calisabilir durumdaki butun insanlari cok ufak bir paylari da
olsa isgucu piyasasina dahil ederek toplumsal paylasimda bulunmalarini saglamaktir. Calisamaz
durumdakileri de en kisa surede gelire baglamaktir.
UWV kendisine dort temel gorev belirlemistir:
- Iş bulma: Belediyeler ile yakin isbirligi icerisinde kalarak musterilerini istihdamda tutmak veya
istihdam edilmelerine yardimci olmak.
11
-Sıhhi ve sosyal isler: Belirgin olcutlerle kisilerin hastalik ve is goremezlik degerlendirmelerini
yapmak. Yeniden butunlesme imkanlari gelistirmek.
-Yardimlar: Eger calisma mumkun degilse veya hemen mumkun degilse yardimlari hizli ve
dogru bir sekilde saglamak.
-Veri yonetimi: Istihdam ve yardimlarla ilgili bilgilere hizli ve anlasilir bicimde ulasilmasini
temin etmek.
UWV önemli bir sosyal görevi yerine getiren ve bilgi-yoğun bir meslek kuruluşudur.
Çalışanlar bağlılık, profesyonellik, sonuç odaklilik ve meslektaşlık ilkeleri ile müşteri merkezli
bir yaklaşım birleştirir. Tüm yaş grupları, tam zamanlı ve yarı zamanlı pozisyonlarda kadın
çalışanlar ve erkek calisanlarin oranı neredeyse yarı yarıyadir. Eylül 2010 itibariyla yaklasik
21.500 çalışanı vardır. Çalışanların büyük çoğunluğu (yüzde 60) yarı zamanlı olarak
calismaktadir.
2010 yilinda yaklasik 315.000 is arayan ve 11.000 ozurlu UWV tarafindan istihdam
edilmistir. Bu sayede issizlik yardimlari miktarinda bir onceki yila gore dusus saglanmistir.
Ulusal duzeyde orgutlenmesi olan UWV'nin 127 is ofisi/subesi bulunmaktadir. Werkplein
olarak da adlandirilan bu subelerde belediyelerin sosyal servisleri de bulunmaktadir. Ayrica 27
adet diger islerin yurutulmesi amacli bolgesel merkezi bulunmaktadir. Merkezi,
Amsterdam'dadir.
UWV musterilerinin tek bir cati altinda hizmet alarak istihdam edilmesi ve gelir
saglanmasi icin belediyelerle surekli ve yakin bir is iliskisi icindedir. Werkplein'lerde
belediyelerin yani sira yeniden butunlesme kurumlari (zorgcentrum vs.) ve gecici istihdam
burolari da bulunabilmektedir.
Kurumun is ortaklari sadece bunlar degildir. Isverenler, isveren kuruluslari, sanayi
birlikleri, saglik ve egitim alaninda faaliyet gosteren kuruluslarla da isbirligi icindedir.
UWV'nin en yuksek organi, (Raad van Bestuur) Yönetim Kuruludur. Misyon, hedefler,
değerler ve standartlar ve stratejilerle hedeflenen musteri dostu politikalarin uygulanması için
gerekli olan işlemleri ve diğer tüm konularda karar alir. Calisma ve Sosyal İşler Bakanı (SZW)
tarafindan atanan uc uyeden olusan kurul, UWV performansı yonuyle Bakana karsi sorumludur.
Yonetim Kurulunun altinda uc ana ayrim bulunmaktadir: Dort temel gorevi gerceklestiren
kisimlar, Yan yonetim ve Personel Yonetimi.
A- KİSİMLAR (DİVİSİES): UWV'nin dort temel islevinin yurutulmesinden sorumlu olan
kisimlardir:
-Musteri Hizmetleri (Klant en Service)
Musterilerle ilgili butun iletisimlerden sorumludur. Kurumla ilgili olarak musterilerin
izleyecekleri yollari onlara sozlu veya yazili olarak gosterir. Musterilerle ilgili butun bilgileri
derler ve analiz eder. Bu elde edilen verilerle diger servislerdeki calisanlarin ve musterilerin en
kolay ve hizli sekilde yararlanmalari saglanir. Musteri ve kurum arasindaki erisilebilirlik, sikayet
konularinin onlenmesi ve isveren iliskilerinden de sorumludur.
12
Ayrica, hizmet sunumunun iyilestirilmesi ve musteri memnuniyetinin artirilmasi icin
Yerel Musteri Konseyleri araciligiyla kurumun faaliyetleri hakkinda musterilerin katkilari alinir;
degerlendirilir.
-Kamu Istihdam Servisi (UWV Werkbedrijf)
Kurumun işe yerleştirme ve yeniden entegrasyon gorevleriyle ilgilenmektedir. Belediye
ile birlikte, müşterilere is aramak ve iş bulmak icin danışma, bilgilendirme ve yeniden
bütünleşme kaynaklarıni devreye sokarlar. Işsizlik parası ya da geçim parası için başvurular
buraya yapilir.
Isverenlerle iscilerin, is firsatlariyla isci CV'lerinin eslestirmesini yaparlar. Is arayanlarin
bir an once istihdama donmelerini ve bu donemde gelirsiz kalmamalarini saglarlar. Ayrica egitim
kurumlari ile isgucu piyasasi arasinda da yakinlastirici bir araci kurulus olarak calisir.
Yurtdisindan gelecek isciler icin de calisma izni vermekle gorevlidir ayni zamanda.
Işverenler ve işçilerin birbirlerini kolaylikla bulmasi icin daha şeffaf bir işgücü piyasası
saglamaya calisir. Araştırmalarla eğilimleri ve işgücü piyasası gelişmelerini takip ederler. Iş
arayanlar ve meslek, sektör ve bölgelere göre işveren verilerini derlerler.
-Odemeler (Uitkeren)
Bu bolum yardim basvurularinin cabuk ve dogru bir sekilde degerlendirilmesinden ve
odenmesinden sorumludur. Ihtiyac duyulan en kisa surede gecici gelir saglanmaya calisilir.
Issizlik sigortasinin basvuru anindan itibaren ilk dort hafta icinde odenmeye baslanmasi
hedeflenir.
Issizlik sigortasinin suresi ve miktari, istihdam gecmisine bagli olarak degismektedir.
Odemenin ilk iki ayinda hak edilmis son ayligin % 75'i, sonraki aylarda ise % 70'i maas olarak
verilmektedir. Gunluk odemenin ust siniri 188,88 Eurodur. Asgari ödenek süresi, 3 yil 2 ay ( 38
hafta ) olarak belirlenmistir. Odeme hak edebilmek icin ilk issizlik gununden geriye donuk olarak
36 hafta icinde 26 hafta calisilmis olmalidir. Eger diger sosyal yardimlardan yararlaniliyorsa
odeme miktari kisitlanabilir. Odemenizin miktari, asgari ucretten dusukse ek ödenek
(toeslagenwet) için UWV' ye basvurulabilir.
UWV arastirmasindan sonra issizligi, sizin kendi rizanizla istemediginizin ve suçlu
olmadiginizin belirlenmesi ve ödenek alinirken is pazarina hazir olma ve size uygun bir isi kabul
etme mecburiyetini onayladiktan sonra odemeler baslar. Odeme basladiktan sonra, haftada en az
bir kez sozlu, yazili veya telefonla is basvurusu yapilmalidir. UWV tarafindan adresinize
gonderilen cagrilara mutlaka zamaninda yanit vermeniz zorunludur. Ayrica aile veya ikamet
bilgilerinizdeki degismeleri de bildirmek zorunludur.
Is pazari için gerekli olan ve sizin is bulma imkaninizi artirmaya yönelik, bir mesleki
egitimi takip etmeniz mümkündür. Yalniz bu egitimin bir yildan fazla olmamasi gerekir ve
gerekli olan egitim giderlerinin karsilanmasi ve izin almaniz için UWV 'ye basvuru yapmaniz
gerekir.
Issizlik maasi icin UWV Werkbedrijf ofislerine veya www.werk.nl adresine
basvurulmalidir.
-Sosyal Medikal Isler (Sociaal Medische Zaken)
Ulke çapında 27 lokasyonda sigorta şirketi mantigiyla calisan tıbbi danışman, uzmanlar ve
idari destek elemanlarindan oluşan ekipler araciligiyla sosyo ve tıbbi değerlendirmeler ve öneriler
13
yaparak musterilerin yeniden butunlesmesi icin hizmet verir. Bu ekiplerle müşterilerin iş
kapasitesini ve yeteneğini değerlendirerek is yasamina yeniden katilimlari amaclanir.
-Veri Hizmetleri (UWV Gegevensdiensten)
Ucret, sosyal yardimlar ve Hollanda'daki tüm sigortalıların iş ilişkileri hakkında verileri
derler ve yönetir. Bu veriler hem kurum hem de bakanliklar, vergi ve gelir idaresi, belediyeler,
Sosyal Sigorta Bankasi (SVB), istatistik kurumu gibi kurumlarin kullanimina hizmetlerin
iyilestirilmesi amacina yonelik olarak sunulur.
B- YAN YONETİM (LİJNDİRECTİES): Kurumun faaliyetleriyle ilgili olarak iki kisimdan
olusur:
-Itiraz ve Temyiz (Bezwaar en Beroep)
Bu bolum, iş ve gelir ile ilgili anlaşmazlıkları müşteri odaklı bir yaklasimla profesyonel
bir problem çözücü olarak calisir. Musteriden gelen sikayet uzerine dort hafta icinde kendisine
ulasilir. Mumkunse telefon uzerinden sorun giderilmeye calisilir. Mumkun degilse bir arabulucu
gozetiminde musteriyle ortak bir yol bulunmaya calisilir.
-Uygulama (Handhaving)
UWV'nin kurallari ve yukumluluklerin uygulanmasini saglamak amaciyla yaptirim
gucunu kullanan kismidir. Musterilerilerle oncelikle onceden kurallari acik ve belirgin anlasmalar
yapilmaya; boylelikle de yanlis anlasilmalar onlenmeye calisilir. Ihmal sonucu veya kasten
olusabilecek ihlallerin olabildigince onune gecmek amaclanir. Denetciler surekli olarak is
arayanlari ev ziyaretleri, telefonla veya mektuplarla denetler. Isverenler de denetim altindadir.
3- PERSONEL YONETIMI (STAFDIRECTIES): Kurumun personel yonetimini ifa eden
bolumudur. Muhasebe/Denetim, Idari Isler, Tesis Hizmetleri, Kurumsal Bilgi Teknoloji, Insan
Kaynaklari, Finansal/Ekonomik Isler ve Strateji/Politika/Bilgi Merkezi bolumleri, Kurumun ic
yonetimini yurutur.
Kurum icin dis musteri odaklilik yanisira ic musteri olan personellerin calisma sartlari da
toplumsal sorumluluk kapsaminda sayilmistir. "Insanlarin yarari icin insanlardan mutesekkil bir
kurum" olarak musterilerin kurumun kendi calisanlarina olan bakis acisini da dikkate aldigini
onemsemektedirler. Iyi mobilya, iyi calisma koşulları ve iyi bir kurumsal iletisim ile her yonden
sağlıklı bir işyeri olusturulmak amaclanmistir.
8- UWV WERKBEDRIJF
UWV'nin musteriyle is bulma ve yeniden butunlesme anlaminda en cok yuz yuze gelen
organidir. Calisma binalarina Werkplein (Is alani) denir. Kabaca bir benzetme ile Turkiye Is
Kurumunun Il/Sube Mudurluklerini ifade eder. UWV musterilerinin tek bir cati altinda hizmet
alarak istihdam edilmesi ve gelir saglanmasi icin belediyelerle surekli ve yakin bir is iliskisi
icindedir. Werkplein'lerde belediyelerin sosyal servislerinin yani sira yeniden butunlesme
kurumlari (zorgcentrum vs.), gecici istihdam burolari ve ilgili diger kuruluslarin da burolarinin
bulunmasi saglanarak musterinin en kisa zamanda isgucu piyasasina katilmasi icin gayret
gosterilir.
14
Ulke capinda yaklasik 130 Werkplein bulunmaktadir. Yerel olarak belirlenmis sorumluluk
alanlarinda calisirlar. Yerel isgucu piyasasi arastirmalari, isveren ziyaretleri, diger kurumsal
ziyaretler, konferanslar, toplantilar, fuarlar gibi etkinliklerle hem kendi bolgelerinde etkili olmaya
calisirlar hem de ulusal duzeyde uzerlerine dusen sorumlulugu yerine getirirler.
Temel gorevleri, isverenler ve iscilerin; is firsatlari ve isci CV'lerinin eslestirmesini en
kisa surede ve en dogru bicimde yapmaktir. Istihdamin hemen mumkun olmadigi durumlarda da
is arayanlarin bir an once istihdama donmelerini saglamak icin staj-mesleki egitim gibi destekler
saglamak ve bu donemde gelirsiz kalmamalarini saglamaktir.
Hollanda'da "Kansmeter" olarak bilinen ve "dortlu gruplandirma" diyebilecegimiz bir araç
geliştirilmiştir. Bu araç, iş arayanlarin işgücü piyasasina yeniden butunlesme olanaklarini
gerçekçi biçimde değerlendirme amaciyla iş arayanin bu piyasadan ne ölçüde uzak olduğunu
belirlemede kullanilmaktadir. Bu yöntemde iş arayanlar dört kategori ya da evreden birine
yerleştirilmektedir:
-İyi bir sicile sahip olanlar 1. Evreye alinmaktadir ve kamu istihdam kurumu, boş işler için
yalnizca bu kategoride olanlari aday göstermektedir. Islerinden yeni veya kisa sure once
ayrilmislardir ve Ise hemen hazir durumdadirlar.
-2. Evrede olanlar yeniden butunlesme hizmetlerine daha az gerek duyanlardan oluşmaktadir. Az
ve planli bir destekle tekrar ve kolaylikla isgucu piyasasina dahil olabilecek durumda olanlardir.
Bu evrede danisanin yeterli mesleki bilgisi vardir; ancak iş arama becerisinde eksiklik
bulunmaktadir.
-Buna karşilik 3. Evredekilere eğitim ya da iş deneyimi gibi daha geniş kapsamli hizmetler
sunulmaktadir. Cunku isten uzak kalma sureleri uzamis ve calisma hayatindan sogumus
olabilirler. Mesleki yeterlilikleri yoktur; mevcut donanımıyla iş gücü piyasasına hazır degillerdir.
-Nihayet, 4. Evredekiler işgücü piyasasindan en uzak olanlardir. Bu kişiler, daha sonra 3. ya da 2.
evrelere geçebilseler bile, önce sosyal yardim kurumlarina sevk edilmektedirler. Orada alacaklari
maddi ve manevi desteklerle bir ust evreye gecebilmelerine yardimci olunur.
Hollanda'daki kamu istihdam hizmetlerinde, işsizlerin yeniden iş bulmalari için yeniden
bütünleştirme planlari ya da bireysel bazda yardim planlari hazirlanmaktadir. Is arayan profil
çalişmalari sonucunda başvuranlarin bir bölümünün hemen bir işe yerleşmesinin olanaksiz
olduğu saptanabilir ve bu kişilerin fazladan yardima gereksinimi olduğu belirlenebilir. Yukarida
sayilan evre durumuna gore belirlenen plana uygun sekilde hem is arayan hem de is danismani
sorumluluklarina sadik kalirlar. Danismanligin her evresinde is arayana yalniz olmadigi
hissettirilir. Sosyal guvenlik sisteminde gelistirilen araclar bu amaca hizmet eder.
9- UWV WERKBEDRIJF VE ISKUR UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI
Bu bolumde iki ulke kamu istihdam kurumlarinin uygulamalari agirlikli olarak danisandanisman iliskisi uzerinden kisaca anlatilarak karsilastirilacaktir. Ulke uygulamalari anlatilacak;
belirgin farkliliklar belirtilecek ve kisisel oneriler aktarilacaktir.
A- İLK BASVURU VE KAYIT
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
15
1- Şahsen müracaat (yüz yüze) ve kayıt
2- Elektronik ortamda kayıt
3- Telefon aracılığıyla kayıt randevusu alma
İŞKUR Uygulamaları
1- Şahsen müracaat ve kayıt
2- Elektronik ortamda kayıt
Farklılıklar
Hollanda’da elektronik ortamda kayıt yaptıran kişi, mutlaka kuruma davet edilerek
“meslek temelli uzmanlaşmış danışman” ile görüşmesi sağlanır ve detaylı kaydı yapılır.
İŞKUR’da ise kişi isteği halinde ya da kayıt memurunun yönlendirmesi sonucunda danışmanla
görüşmektedir.
Öneriler
İŞKUR’a kayıt yaptıran kişinin mutlaka danışmanla yüz yüze görüşmesi sağlanmalı ve
kişinin ayrintili kaydı yapılmalıdır. Kayıt işlemlerinde randevulu sistem yaklaşımı
benimsenmelidir.
B- MÜŞTERİNİN ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Kuruma kayıtlı tüm kişilerin özelliklerinin tanımlanması ve detaylı kaydının yapılabilmesi
için kişinin ekonomik-sosyal durumu, motivasyonu, özgüveni, ailevi-zihinsel-fiziksel sorunları,
grup çalışmasına yatkınlığı, hobileri gibi özellikleri danışman tarafından analiz edilmektedir.
Kişinin özelliklerinin tanımlanmasında mülakat tekniklerinden, gelişmiş ölçme ve değerlendirme
araçlarından yararlanılmaktadır.
Tanıma sürecinden sonra, kişinin işgücü piyasasındaki durumu, motivasyonu, beşeri
ilişkileri, özürlülük durumları gibi kriterler esas alınarak “dörtlü gruplandırma” modeline göre
sınıflandırma yapılır.
İŞKUR Uygulamaları
Kuruma kayıtlı kişiler istemeleri halinde nitelik ve ihtiyaçlarının tespiti amacıyla
danışmanla görüşür. Bu görüşmeler, İŞKUR portalına kayıt edilir. Sadece elektronik ortamda
kişinin kendi ilgilerini, yönelimlerini, becerilerini fark etmelerine yardımcı olmak amacıyla
Kariyer Testi uygulanmaktadır. Kişi isterse bu test sonuçlarını danışman ile birlikte
değerlendirebilmektedir.
Farklılıklar
İŞKUR’da kişiyi tanımaya yönelik gelişmiş ölçme değerlendirme araçları bulunmamakta;
danışmanlık sürecinde en önemli araçlardan olan GYTB uygulaması konusunda uzmanlaşmış
personel sayısı oldukça sınırlıdır. Ayrıca, İŞKUR’a başvuran kişilerin detaylı tanınmasını
sağlayacak sınıflandırılmaya dayalı bir kayıt sistemi bulunmamaktadır.
Öneriler
16
İŞKUR’da butun il/sube mudurluklerinde kullanilmak uzere kişiyi tanımlamaya yönelik
ölçme değerlendirme araçları geliştirilmeli; bu araçları kullanacak nitelikli personel sayısı
artırılmalı ve Ülke şartlarına uygun sınıflandırmaya dayalı bir kayıt sistemi geliştirilmelidir.
C- İSTİHDAM VE EĞİTİM EYLEM PLANI’NIN HAZIRLANMASI
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Bu plan, iş danışmanlığı hizmetlerinde standardizasyonu sağlayarak etkinlik ve verimliliği
artırmak amacıyla Dörtlü Gruplandırma Modeli esas alınarak hazırlanmaktadır.
Plan dahilinde müşterinin işe yerleştirilmesinden işe uyumunun sağlanmasına kadar tüm
hizmetler alanında uzmanlaşmış aynı danışman tarafından verilmektedir. İstihdam ve Eğitim
Eylem Planı’nın uygunluğu, doğru adımlar atılıp atılmadığı, danışanın plana uyup uymadığının
takibinin sağlanması ve gerektiğinde planda değişiklikler yapılabilmesi için müşteriyle periyodik
görüşmeler yapılmaktadır.
Müşterinin işgücü piyasasındaki durumuna göre periyodik görüşme süreleri ve yöntemleri
belirlenerek müşteriyle yüz yüze, telefonla ya da elektronik ortamda görüşülmektedir.
İŞKUR Uygulamaları
Planın hazırlanması, uygulanması, takibi ve gerektiğinde revizyonunun sağlanmasına
yönelik mevzuat uzerinde düzenleme yapılmıştır. Danışanın nitelikleri ile işgücü piyasasının
ihtiyaçları dikkate alınarak, kişinin en kısa sürede en uygun işe yerleşmesini sağlamak amacıyla
İstihdam ve Eğitim Eylem Planı hazırlanır.
Fakat Kurumun danismanlik gorevine yuzeysel bakisi, danismanligin icerigiyle degil
sadece rakamlarla degerlendirilmesi, danışman sayısının yeterli olmaması ve danışmanlık
hizmetleri konusunda farkındalığın oluşmaması nedeniyle danışmanlık süreci etkin olarak
yürütülememektedir.
Farklılıklar
Müşterinin özelliklerinin tanımlanmasına yönelik olarak mülakat teknikleri, ölçme ve
değerlendirme araçları etkinlikle kullanılamadığından etkin bir Eylem Planı hazırlanmamaktadır.
Danışman sayısının yeterli olmamasından dolayı iş arayanın ihtiyacına göre yapılması planlanan
periyodik görüşmeler aksamakta; işe uyuma ilişkin danışmanlık hizmetleri verilememekte; hedef
grupların nitelik ve ihtiyaçlarına göre bir sınıflandırma ve bu doğrultuda uzmanlaşma
sağlanamamıştır.
Öneriler
*Danışmanların sayısı ve niteliği en kısa sürede artırılmalıdır,
*Hedef grupların nitelik ve ihtiyaçlarına göre bir uzmanlaşmaya gidilmelidir,
*Danışmanlık süreci daha etkin planlanarak, İstihdam ve Eğitim ve Eğitim Eylem Planı’nda
belirlenen görüşmelere uyulmalıdır,
*“Uzun süreli işsizler” bir hedef grup olarak ele alınmalı; “uzun süreli işsiz” ve “uzun süre işsiz
kalma riski taşıyan kişiler”e özel iş danışmanlığı hizmetleri geliştirilmeli,
*Danışmanlık hizmetleri işe uyum sürecini de destekler biçimde geliştirilmeli; müşterinin kayıt
işleminden işe yerleştirilmesine ve işe uyumun sağlanmasına kadar tüm hizmetler aynı danışman
tarafından verilmelidir.
17
D- İSTİHDAM VE EĞİTİM EYLEM PLANI’NIN UYGULANMASI
a- AÇIK İŞE YÖNLENDİRME
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
1- İşe yönlendirme: Danışmanlık görüşmesi sonucunda kişi işe hazırsa durumuna uygun mevcut
olan iş ilanıyla eşleştirilip işverene takdim edilmektedir.
2- Eşleştirme: İş arayanın özellikleri iş ilanında aranan özelliklere uyuyorsa danışman iş arayanla
ön eleme için mülakat yapmakta ve iş arayanın uygun eleman olduğuna karar vermesi durumunda
kişiyi işverene göndermektedir.
3- Danışmanla birlikte iş görüşmesi: Danışman gerek gördüğü hallerde iş arayanın işverenle
birebir görüşmesine eşlik ederek iş arayanı işverene tanıtıp işe alınmasını sağlamaya
çalışmaktadır.
4- İş ilanları bankası: Her bölgede kurulu olan “İşverenler Servis Noktası” birimi tarafından gerek
işveren ziyaretleri esnasında alınan, gerekse işverenin doğrudan portala yüklediği açık işler hem
bölgeye ait sitede hem de ana sitede yayınlanmakta; ayrıca basılı materyal olarak iş arayanlara
sunulmaktadır. Eğer uygun nitelikte eleman bulunamaz ise açık işler bölgesel gazetelerde
yayınlanmaktadır.
İŞKUR Uygulamaları
1- İşe yönlendirme: Danışman, görüşme sonucunda kişinin işe hazır olduğuna karar verirse kişiyi
nitelik ve beklentilerine uygun işe yönlendirmektedir. Ancak bu yönlendirmeler genellikle işe
yerleştirme servisinin memurlarınca yerine getirilmektedir.
2- Eşleştirme: İşverenin istemesi halinde danışmanlar, iş arayan ile ön eleme için mülakat
yapmakta ve uygun bulunması halinde kişiyi işverene göndermektedir.
Farklılıklar
İŞKUR’da genelikle kayıt esnasında alınan genel bilgilere dayalı olarak iş ilanına uygun olan
kişiler işe yerleştirme memurları ya da danışmanlar tarafından açık işlere yönlendirilmektedir. İş
arayan danışmanlık hizmetinden geçmeden doğrudan açık işe müracaat etmektedir. Bu uygulama,
uygun bir eşleştirme yapılmasının önünde ciddi bir sorundur. Danışmanın, iş arayanla birlikte iş
görüşmelerine katılmasına dair bir düzenleme bulunmamakla birlikte kurum personeli uygun
gördüğünde bu konuda inisiyatif kullanabilmektedir. İŞKUR’da açık iş ilanları internet üzerinden
yayınlanmakta ayrıca panolarda duyurulmaktadır. Ancak açık işler yerel basında
yayınlanmamaktadır.
Öneriler
Uygun eşleştirmenin esası, iş arayanın nitelikleri ile işin gerektirdiği niteliklerin örtüşmesinin
sağlanmasıdır. Uygun bir yönlendirme öncesinde kişiler, mutlaka danışmanla görüşmeli ve
kişinin nitelik ve beklentileri detaylı analiz edilmelidir. Dolayısıyla işin gerektirdiği niteliklere
uygun olmayan iş arayanların yönlendirmesi yapılmamalıdır. Tüm açık iş ilanlarının yer aldığı
“Açık İş Bilgi Bankası” oluşturulmalı ve Kurum genelinde tüm kullanıcıların hizmetine
sunulmalıdır. Karşılanamayan açık işlerin duyurulması için yerel/ulusal gazetelerden
yararlanılmalıdır.
18
b- MESLEKİ EĞİTİME YÖNLENDİRME
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
İşgücü piyasası analizleri dikkate alınarak piyasada görülen eksikliklere göre mesleki eğitimler
verilmektedir. Kişi vasıfsız ise veya mevcut olan mesleği güncelliğini yitirmiş ise danışman ve
danışan birlikte karar vererek kişinin özelliklerine uygun ve işgücü piyasasında geçerli olan bir
meslekte bireysel mesleki eğitim alması sağlanmaktadır.
Danışman, kursun satın alımından kursun sonuçlandırmasına kadar tüm süreçten sorumludur.
Kurs süresince eğitimin gidişatını ve bireyin gelişimini takip etmek için iş arayan ile en az iki
defa görüşme yapmaktadır.
İŞKUR Uygulamaları
İllerde İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu tarafından belirlenen mesleklerde kurslar açılmakta,
iş arayanlar genellikle danışmanlık sürecinden geçmeden kurslara yönlendirilmektedir. Mesleki
eğitim kurslarına katılacak kişiler, işbirliği yapılan ya da hizmet satın alınan kurum/kuruluş
temsilcilerinin de katıldığı komisyon tarafından seçilmektedir.
Mesleki eğitim kursları genelikle gruplar halinde açılmaktadır. Kişiye özel mesleki eğitim
kurslarına yönlendirmeye ilişkin mevzuat bulunmakla birlikte etkin olarak işletilmemektedir.
Farklılıklar
İŞKUR’da işgücü piyasası analiz çalışmaları yapılmaktadır; ancak sonuçlarının gerek geç
yayınlanması gerekse belli bir metodolojisinin ve sürekliliğinin olmaması nedeniyle bu
çalışmalar açılacak mesleki eğitim kurslarının belirlenmesinde etkin olarak kullanılmamaktadır.
Hollanda’da kişiye özel kurslara yönlendirme yapılırken İŞKUR’da genellikle gruplar halinde
kurslar açılmaktadır. Kursların açılması, kursiyerlerin seçilmesi ve kursların denetiminde
danışmanlar rol almamaktadır.
Öneriler
Ulusal ve yerel işgücü piyasası analizleri dikkate alınarak ihtiyac duyulan ve ileride duyulacak
meslekler belirlenmelidir. İş arayanlar, danışman tarafından belirlenen ilgi ve yetenekleri
doğrultusunda kendilerine uygun ve piyasada ihtiyac duyulan mesleki eğitime yönlendirilmelidir.
Kurslar icin gruplar olusturulmamali; bireylere ozel mesleki egitimler verilmelidir. Mesleklerin
seçimi, egitim gorecek danisanlarin secimi ve egitim denetimlerine danışmanların katılımını
sağlayacak bir düzenleme yapılmalıdır.
c- GİRİŞİMCİLİĞE YÖNLENDİRME
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Kendi işini kuracaklara yönelik girişimcilik eğitimi verilmektedir. Kendi işini kuracak kişiler
hazırladıkları iş planını danışmanın onayına sunmakta, onaydan sonra süreç başlamaktadır.
Ayrıca işin kalıcılığını sağlamak amacıyla da UWV Werkbedrijf uzmanları tarafından gerekli
destekler verilmekte ve bu sürede sigortalar da UWV tarafından ödenmektedir.
Kişiye işini kurma sürecinde ve devamında hak etmiş olduğu işsizlik ödeneği verilmektedir. Kişi,
işini kurduktan sonraki bir yıl içerisinde işten kâr elde eder ise işini kurduktan sonra almış olduğu
işsizlik ödeneği kendisinden tahsil edilmektedir.
İŞKUR Uygulamaları
19
KOSGEB ile İŞKUR arasındaki “Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi İşbirliği Protokolü”
çerçevesinde Uygulamalı Girişimcilik Eğitim Programları (UGEP) ile İŞKUR’a kayıtlı işsizlerin
iş sahibi olmaları sağlanırken açılacak işletmelerde istihdam edilecek işsizlere yeni iş sahalarının
açılması hedeflenmektedir.
Farklılıklar
İŞKUR tarafından kendi işini kuracaklara yönelik eğitimler verilmekte ancak Hollanda’da
uygulanan mali destek ve işin kalıcılığını sağlayacak uzmanlık desteği uygulaması, İŞKUR’da
bulunmamaktadır.
Öneriler
Danışmanlık hizmetlerinin, kişiyi girişimciliğe yönlendirme, iş planı hazırlama ve işin kalıcılığını
sağlama konularında da geliştirilmesi gereklidir. İşsizlik sigortası ödeneğinden faydalananların
kendi işini kurmaları halinde hak etmiş oldukları ödeneği almaya devam etmeleri konusu
değerlendirmeye alınmalıdır.
E- YENIDEN BUTUNLESME KURULUSLARINA YÖNLENDİRME
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Başta uzun süre işsizler olmak üzere işgücü piyasasında dezavantajlı olan kişilerin eksik
donanımlarının tamamlanması ya da işe yerleşmedeki psikolojik ve sosyal sorunlarının ortadan
kaldırılması için bütüncül hizmetler verilmektedir.
Kişi eğer işini yeni kaybetmiş ve danışmanın değerlendirmeleri sonucunda kişinin uzun süreli
işsiz kalabileceği kanaatine varılmış ise ihtiyacı doğrultusunda bu hizmetlerden yararlanması
sağlanmaktadır.
Danışmanlar bu hizmet için yeterince vakit ayıramadığında ve/veya profesyonel bir yaklaşım
gerektirdiğinde özel yeniden butunlesme kuruluslarından hizmet satın alınmaktadır. Bu hizmetten
sadece işsizlik ve sosyal yardım ödeneği alanlar faydalanmaktadır. Bu uygulamayla kişilerin
uzun süreli işsiz kalması engellenmiş olmaktadır. Ozel yeniden butunlesme kuruluslarında
görevli (iş koçu) kişiler, müşterileri ile birebir ilgilenmekte; gerekirse işveren görüşmelerinde
kişiye eşlik etmekte ve kişi işe başladıktan sonra uyum sürecinde de kişiye destek sağlamaktadır.
İŞKUR Uygulamaları
İŞKUR’da bu uygulamalar bulunmamaktadır.
Öneriler
İŞKUR öncelikle “uzun süre işsiz kalma riski taşıyan kişiler” ve“uzun süreli işsiz”lere yönelik
olarak strateji belirlemeli; bu stratejilere uygun olarak hizmetler çeşitlendirilmelidir. Müşterinin
danışman tarafından belirlenen ihtiyaçlarının giderilmesi için hizmet satın almaya imkan verecek
düzenlemeler yapılmalıdır. Alt yapısı ve yetki çerçevesi iyi belirlenmiş özel yeniden butunlesme
kuruluslarinin kurulmasi saglanmalidir.
F- DİĞER KURUMLARA YÖNLENDİRME
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Danışman tarafından ekonomik, sosyal ve sağlık sorunları olduğu tespit edilenlerin aşağıda
belirtilen desteklerden faydalanmaları sağlanmaktadır:
20
Ekonomik destekler: Danışman tarafından kişinin sahip olduğu borçlarının verimli bir şekilde
çalışmasını engelleyeceğine karar verilir ise kişi işe yönlendirilmemektedir. Bu durumda kisinin
borçlarının yapılandırılması ya da affedilmesi için belediyelere yönlendirmesi yapılmaktadır. Bu
süreçte, ilgili kurum uzmanları tarafından 3 yıl boyunca borç yönetimi konusunda kişiye destek
verilmektedir.
Sosyal destekler: Özgüven eksikliği, toplumsal baskı nedeniyle iş arama ve bulmada sorun
yaşayanlar, özel rehabilitasyon kurumlarına yönlendirilmekte ve bu kurumlardan hizmet satın
alınmaktadır. Eğer kişinin iletişim sorunu var ise danışman, ilgili kurumlardan randevu almakta
ve gerekiyorsa iş koçları da iş görüşmelerinde kişiye eşlik etmektedir.
Sağlık sorunlarına ilişkin destekler: Bedensel ya da psikolojik sağlık sorunlarının kişinin işe
girişini engellediğine danışman tarafından karar verilir ise bu tür sorunların giderilebilmesine
yönelik olarak rehabilitasyon merkezlerinden, hastanelerden vb. sağlık merkezlerinden hizmet
satın alınmakta ve kişi bu merkezlere yönlendirilmektedir.
İŞKUR Uygulamaları
Bu tür uygulamalar bulunmamaktadır.
Öneriler
Tıbbi ve mesleki rehabilitasyona ihtiyaç duyan kişilerin ilgili kurum ve kuruluşlara
yönlendirilmesi için mevzuat düzenlemeleri ve ilgili kurumlarla protokoller yapılmalıdır. Ayrıca
alt yapısı çok iyi oluşturulmak kaydıyla özel kurumlardan hizmet satın alınmasına ilişkin
düzenlemeler yapılmalıdır.
G- YAŞ GRUPLARINA GÖRE VERİLEN HİZMETLER
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
1- Gençler (15-27 yaş): Bu yaş grubu ile ilgilenen aynı yaş grubunda ve bu konuda uzmanlaşmış
iş koçları vardır. Koçlar bu hedef grup ile daha sık görüşmektedir. Uzun süreli işsizliğin önüne
geçebilmek için bu gruptaki kişilerin işgücü piyasasının gerektirdiği mesleki eğitimleri zorunlu
olarak alması sağlanmaktadır. Gençler, mesleki anlamda belirli bir eğitim düzeyine gelmeden iş
ilanlarına yönlendirilmemektedir.
2- 45+ yaş: Bu gruptaki işsizlerle bu grupla ilgili uzmanlaşmış iş koçları ilgilenmektedir. Bu
gruptaki kişilere çalışabilecekleri iş piyasası tanıtılmakta; kişilerin deneyimlerini birbirleriyle
paylaşması sağlanmakta; motivasyon ve iş arama yöntemleri hakkında destek verilmektedir.
3- 60+ yas: 60 yaşını geçenlere sosyal hayattan kopmamaları için okullarda, dernek ve vakıflarda;
çocuklara ve görme özürlülere kitap okuma ya da engellileri gezdirme, onlarla deneyimlerini
paylaşma gibi fahri işler yapmaları konusunda destek sağlanmaktadır.
İŞKUR Uygulaması
İŞKUR’da danışmanlık hizmetlerinde yaş gruplarına göre uzmanlaşma sağlanmamıştır.
Öneriler
Danışmanlık hizmetlerinin kapasitesi geliştirilerek belirlenecek hedef gruplara göre uzmanlaşma
sağlanmalıdır.
H- DİĞER ARAÇLAR
21
a- İSTİHDAM FUARLARI
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Hollanda’da ulusal ve bölgesel istihdam fuarları düzenlenmektedir. Bu fuarlarda işgücü talebi ile
işgücü arzının karşılaşması sağlanmakta; işveren dilerse iş arayanlarla doğrudan mülakat
yapabilmektedir. Dönemler halinde tematik, sektörel bazda bölgesel fuarlar yapılmaktadır.
İŞKUR Uygulamaları
İŞKUR İl Müdürlükleri üniversiteler başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği
yaparak İstihdam Fuarları ve Kariyer Günleri düzenlemektedir.
Farklılıklar
İstihdam fuarı ve kariyer günü etkinlikleri sınırlı olup, sistemli ve yaygın olarak
gerçekleştirilmemektedir.
Öneriler
İstihdam Fuarları, tüm ülke çapında yaygınlaştırılmalı; sektörel, ulusal ve bölgesel düzeyde
gerçekleştirilmeli ve ilgili taraflar nezdinde farkındalık yaratılarak daha sıkı işbirliklerine
gidilmelidir.
b-ÇALIŞTAYLAR
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
Özgeçmiş ve başvuru mektubu hazırlama çalıştayları, kendi iş yerini açma çalıştayları, iş arama
metodları çalıştayları, işgücü piyasası çalıştayları, motivasyon çalıştayları, ağ kurma çalıştayları
gibi calistaylar düzenlenerek kişilerin iş arama ve bulma kapasiteleri artırılmaktadır.
İŞKUR’un Uygulamaları
Buna benzer olarak sadece iş arama becerileri seminerleri verilmektedir.
Farklılıklar
Türkiye’de Hollanda’da olduğu gibi çalıştaylar konuları itibarıyla özel olmayıp farklı konuların
birarada sunulduğu seminerler şeklindedir.
Öneriler
İstihdam edilebilirliği artırmaya dönük farklı konularda ve farklı hedef gruplara yönelik olarak
çalıştaylar düzenlenmelidir.
c- İŞVERENLERE VERİLEN SÜBVANSİYONLAR
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
1- Uzun süreli işsizleri istihdam etmeleri halinde işverenlere ödediği sigorta priminden indirim
(sübvansiyon) yapılmaktadır.
2- Uzun süreli işsizlerin iş deneyimi kazanabilmeleri için en fazla üç ay süreyle ve üç aylık süre
sonunda işverenin iyi niyet mektubu vermesi koşuluyla kişiyi çalıştırıldıkları dönem boyunca
kurumdan ödenek almaktadırlar. Bu döneme ait iş ve meslek kazası primleri işveren tarafından
karşılanmaktadır.
22
3- İşveren uzun süreli işsizin, işte kalma sürecini ve işe adaptasyonunu etkileyebilecek mesleki ve
sosyal donanımına ilişkin eksikliklerin tamamlanmasını isterse kurum bu yönde destek
sağlamaktadır.
İŞKUR Uygulamaları
İŞKUR’un işverene yönelik finansal teşvik mekanizmaları sistematik olmamakla birlikte bu
alanda gerek mevzuat ve gerekse de uygulama açısından düzenlemeler mevcuttur. Finansal
kaynağı İşsizlik Sigortası Fonu olan bu düzenlemelerin amacı, ek istihdam yaratmak, istihdamda
kalış sürelerini uzatmak ve işveren üzerindeki istihdam vergi yükünü azaltmaktır.
Farklılıklar
Türkiye’de bugüne kadar işverene yönelik finansal teşviklerin hedef kitlesi kadınlar ve gençler
olmuştur. Uzun süreli işsizlere yönelik herhangi bir teşvik düzenlemesi yapılmamıştır.
Öneriler
Finansal teşvikler uzun süreli işsizleri de kapsayacak şekilde genişletilmelidir. Ayrıca uzun süreli
işsizi istihdam eden işverenin talebi halinde, kişinin işte kalma sürecini ve adaptasyonunu
etkileyecek mesleki ve sosyal destek İŞKUR tarafından verilmelidir.
I- KORUMALI İŞYERLERİ
UWV-WERKBEDRİJF Uygulamaları
İşgücü piyasasında iş bulma şansı az olan ya da çalışma olanağı olmayan özürlülüler, iş koçları
tarafından korumalı işyerlerinde istihdam edilmektedir. Bu grupta yer alan kişilerin piyasa
koşullarına hazır hale gelmeleri durumunda, kişiler danışmanın gözetiminde işgücü piyasasına
dahil edilebilmektedir.
İŞKUR Uygulaması
Özürlülere yönelik olarak Korumalı İşyerleri uygulaması bulunmaktadır.
Farklılıklar
Hollanda’da işgücü piyasasında iş bulamayacağına karar verilen kişiler, özür durumlarına ve
özürlülük oranlarına bakılmaksızın korumalı işyerlerinde istihdam edilmektedir. Türkiye’de ise
en az %40 oranında zihinsel, ruhsal-duyusal ve davranışsal özürlü olanlar ve diğer özür
gruplarından %60 ve üzeri özürlü olanlar korumalı işyerlerine yönlendirilmektedir.
Öneriler
Türkiye’de korumalı işyerleri yaygınlaştırılmalı; özür durumuna ve oranına bakılmaksızın
istihdam
edilemeyen
kişilerin
korumalı
işyerlerine
yönlendirilmesi
uygulaması
değerlendirilmelidir.
10- SONUC VE DEGERLENDIRME
Calisma ve isgucu piyasasi bakimindan degerlendirildiginde Hollanda’nın diğer ülkelere
birebir model oluşturamayacağı belirtilmelidir. Bu ulkenin tarihsel gelişme, ekonomik, toplumsal
ve siyasal yapı bakımından ayırt edici çok sayıda temel özelliği bulunmaktadır. Örneğin, siyasal
23
yönetim ve endüstri ilişkileri alanlarındaki diyalog ve uzlaşma geleneği bunlardan sadece biridir.
Ulkenin gecmisteki somurgecilik tecrubesinden gelen zenginlik ve gunumuzde de kontrol altinda
bulunan yerlerdeki dogal zenginliklerin ulkenin su anki refah ortamina katkisi, bir digeridir. Bu
koşullar nedeniyle refah devleti yaklaşımı ve kurumları yereldir ve karma ozellikler taşır.
Diğer yandan, ülke nüfusu ve işgücü küçüktür. Dolayısıyla Hollanda modeli nüfusun ve
işgücünün büyük olduğu toplumların özelliklerini içermez ve gereksinmelerine tam anlamiyla
yanıt üretemez.
Bu iki temel ozellikten dolayi Turkiye isgucu piyasasi icin ornek alinabilecek birtakim
unsurlar bulunabilir fakat diger basarili ulke ornekleri de incelenerek Turkiye'ye ozgu sartlari da
dikkate alarak isgucu piyasasi ve sosyal guvenlik sistemi duzenlenmelidir.
Bunu yaparken Hollanda'dan birebir ornek alinmasi gereken ilke ise kayitliliktir.
Hollanda'da isgucu piyasasinin butun ogeleri kayit altindadir. Surekli olarak ilgili kurum ve
kuruluslar tarafindan yazili, sozlu veya elektronik yollarla gozetim ve denetim altindadirlar.
Yapilan cagrilara belirlenen sureler icinde yanit vermek zorunludur. Kayitlilik, isgucu piyasasi
hakkinda dogru bilgiye sahip olunmasini ve sorunlara hakim olunmasini saglamaktadir. Bunun
sonucu olarak da sorunlara en dogru cozumlerin uretilmesi de hem kolaylasmakta hem de
hizlanmaktadir.
Isgucu piyasasinin birebir ornek alinamamasina karsilik ISKUR, hem ust yonetimiyle
hem de tasra yonetimiyle UWV (WERKbedrijf) olusumunu buyuk olcude kendisine ornek alarak
daha da gelistirme yoluna gidebilir. Bu, yalnizca organizasyonel bir ornek alis olmamalidir. En
tepede misyon belirlenmesinden baslayarak en asagida musteri ile yuzyuze gorusme asamasina
kadar degerlendirme gereklidir.
Oncelikle Kurum, ulkenin calisma hayatinda ve isgucu piyasasindaki yerini bastan
belirlemelidir. Baslatilan misyon ve vizyon yenileme calismalari, Kurumun piyasanin guclu, lider
duzenleyici ve yonlendirici kurumu olmasi hedefiyle surekli iyilestirilerek kurumsal kapasitenin
geliştirilmesi calismalari yurutulmelidir.
Kurum kanununda yazilmis olarak kalan "ulusal istihdam politikalarinin belirlenmesi"
gorevinin geregi hakkiyla verilmelidir. Bu gorev geregi, Turkiye'nin bugunune ve gelecegine
uygun istihdam politikası belirleme çalışmaları yurutulmelidir. Sonuclari, kamuoyuyla
paylasmalidir. Politikalarin uygulanmasini titizlikle takip etmelidir. Politikalar olusturulurken ve
uygulama asamasinda mutlaka ilgili kurumlarla surekli ve yakin isbirligi icinde olunmalidir.
UWV'nin misyonuna atifla Kurumun en onemli islevi, kayitli butun musterileri cok ufak
bir paylari da olsa isgucu piyasasina dahil ederek toplumsal paylasimda bulunmalarini
saglamaktir. Esas islev, is araciligidir. Amac, Kurumun ulusal is araciligi piyasasindaki payini
onerilen iyilestirmeler sayesinde artirmaktir.
Misyonun gerceklestirilmesi icin yenilenerek belirlenen vizyon dogrultusunda, kamuoyu
ve Bakanlık nezdinde Kurumun önemi ve gücünün altı çizilerek var olan ve mutlaka sayısı
artırılması gereken iş ve meslek danışmanları aracılığıyla zamanla Kurumun asli işi olan istihdam
aracılığı payının yükseleceği vurgulanmalıdır.
24
ISKUR kurumsal olarak ust yonetiminden baslayarak butun teskilatini ve özellikle de
yöneticilerini buna inandirarak sektorel is danismanligi ve meslek danismanligi gorevlerinin
oneminin farkina varmalidir. Bu kapsamda hem ic musteriler olan calisanlara yonelik ic iletisim
ve motivasyon calismalari yapilmali hem de dis musterilerden farklı hedef gruplarina yönelik
politika ve stratejiler belirlenerek hizmet çeşitliliği artırılmalıdır.
Kurum cesitlendirdigi ve kolaylastirdigi hizmetlerini cesitli yollarla kamuoyuna
tanitmalidir. Isgucu piyasasinin her bir aktoru icin ISKUR araciligiyla kullanacaklari haklar ve bu
haklarin kullanilmasi icin yapilmasi gerekenler; ISKUR sorumlulugunda olan odevler ve
yukumlulukler ve diger ISKUR hizmetleri anlasilir bicimde tanitilmalidir. Ozellikle universiteli,
yetismis isgucune ulasilmalidir. Kamuoyundaki "vasifsiz iscilere vasifsiz isler bulma kurumu"
algisi degistirilmelidir.
Hizmet çeşitliliğine bağlı olarak İŞKUR personelinin niceligi ve niteliği artırılarak
özellikle danışmanlık hizmetlerinde uzmanlaşmaya gidilmelidir.
Kurumun personel sayisi olmasi gereken duzeye ulasincaya kadar elde var olan eğitimli
ve yetkin personel, göstermelik rakamların altını doldurmak için Kurumun asli amacı istihdam
icin araciligini destekleme araclari olan Genel Mudurluk birimlerinde calistirilmak, evrak kayit,
heterojen gruplara amacina ulasmayan kurs ve TYÇP düzenlemek gibi işlerde
gorevlendirilmemelidir.
Danışmanlık hizmetleri başvuru, işe yerleştirme ve işe uyum süreçlerini kapsayacak
şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır. Kurumun temel uygulayici aktoru, is ve meslek
danismanlari olmalidir.
Son olarak Kurum icin dis musteri odakliligin yanisira ic musteri olan personellerin
calisma sartlari da butun ulke capinda ayni yuksek standartlara kavusturulmalidir. "Insanlarin
yarari icin insanlardan mutesekkil bir kurum" olarak musterilerin gozunden Kurumun kendi
calisanlarina olan bakis acisi da onemsenmelidir. Iyi bir bina, iyi bir ic dizayn, iyi mobilyalar, iyi
calisma koşulları ve iyi bir kurumsal iletisim ile her yonden sağlıklı bir Kurum olusturulmak
amaclanmalidir. Calisanlarin Kurumlarina sahip cikmalari ozendirilmelidir.
Ayrıca Kurum da personeline sahip çıkmalıdır. 1) İş ve meslek danışmanlığını seven ve
yapmak isteyen personelinin amirlerince başka işlere zorlanarak calistirilmasina goz yumarak; 2)
benzer statudeki Kurumlarla eşit sosyal ve mali haklara yükseltmeyerek; 3) görevde ve unvanda
yükselme imkanlarını kendinden yetisen personeline kolaylaştırmayarak personelini Kurumdan
soğutmakta ve Kurum değiştirmeye zorlamaktadir.
25
KAYNAKLAR
-Wikipedia
-Turkiye Cumhuriyeti Lahey Buyukelciligi internet sitesi
-www.werk.nl
-www.uwv.nl
-ITKIB Hollanda Raporu 2009
-Ufuk Gazetesi
-Recep KAPAR “Hollanda’da Kadınların Kısmi Süreli İstihdamı ve Etkileri” Makalesi - Çalışma
ve Toplum Dergisi Nisan 2011
-Vizyon Dokumani - ISKUR Yayinlari 2010
26