Plüton`a geniş açı

Plüton’a geniş açı
Yeni görüntüler, bilmeceyi derinleştiriyor.
NASA’nın 14 Temmuz günü cüce gezegen Plüton’a yakın geçiş yapan Yeni Ufuklar (New Horizons)
uzay aracının geçtiğimiz günlerde detaylı veri gönderme sürecini başlatmasıyla birlikte gönderdiği
yeni görüntüler,keşfedildiğinden bu yana geçen 85 yıl boyunca belli belirsiz bir nokta olarak izlenen
bu cismin birdenbire ortaya çıkan gizemlerine yenilerini katıyor.
Yukarıda yapay olarak oluşturulmuş perspektif görüntü, araçta bulunsaydınız Plüton’u ekvatorunun
1800 km üzerinden nasıl göreceğinizi gösteriyor. Görüntüde kraterlerle delik deşik olmuş, gayrıresmi
olarak “Cthulhu Bölgesi” diye adlandırılan bölgeden, kuzeydoğu yönünde uzanan, yeni jeolojik
etkinliklerin sonucu olarak farklı kimyasal özelliklerde buz katmanlarıyla kaplanmış olan ve gayrıresmi
olarak “Sputnik Ovası” adı verilen parlak düzlük izleniyor. Görüntü aslında uzay aracı yakın geçiş
sırasında 80.000 kilometre uzaktayken alınmış.
Sputnik Ovası’na
odaklanan bir
başka
görüntüdeyse,
kalp biçimiyle
ünlenen düzlüğü
çevreleyen yapılar
arasındaki büyük
farklılıklar daha
belirgin biçimde
ortaya çıkıyor.
Buzdan ovanın
kuzeybatı
kenarında
kırıklarla dolu,
birbirine geçmiş
yüzey şekillerinin,
jeolojik etkinliğin
çapı, gücü ve
yaşıyla ilgili
ayrıntılı bilgiler
sağlayacağı
düşünülüyor.
Aracın 50.000 km
uzaktayken aldığı bir
başka görüntüde de
kraterlerle dolu (yaşlı)
alanla, pürüzsüz
(dolayısıyla genç)
Sputnik ovasının Güneş
ışığını yansıtma
düzeylerindeki farklılık
kendini açıkça ortaya
koyuyor. 350 km
genişlikteki görüntüde
ayrıca buzdan da
kümelerinin yanısıra,
üçgen biçimli koyu bir
alanda, paralel olarak
dizilmiş, kum
tepeciklerini andıran
yapılar dikkat çekiyor.
‘New Horizons ekibindeki bilimcilere göre Sputnik ovasının kenarında sert su buzundan oluşmuş
dağlar, muazzam ovanın daha yoğun ve yumuşak azot buzundan oluşmuş bir bölümünün üzerinde
yüzüyor olabilirler. Görüntülerde, dağlık bölgelerden ova üzerine sızan azot buzu akımları da
izlenebiliyor.
Uzay aracının yakın geçişten 10
saat önce 490.000 km uzaktan
çektiği bir görüntüde de Plüton’un
1200 km çaplı büyük uydusu
Charon’un çatlaklar, yarıklarla dolu,
farklı kimyalardaki bölgelerden
oluşmuş yüzeyi detaylı olarak
izlenebiliyor. Charon’un kuzey
kutbundaki koyu bölgenin,
Plüton’dan çıkan ve manyetik
alanların etkileşimiyle Charon
üzerine çökelip katılaşan azot gazı
olduğu düşünülüyor. Azot, güneş’in
morötesi ışınımlarının
bombardımanı altında “tholin” adı
verilen, kızılımsı bir renk alan
maddeye dönüşmüş.
Raşit Gürdilek
KAYNAKLAR:
“New Pluto Images from NASA’s New Horizons: It’s Complicated”, NASA, 10 Eylül 2015