İnternet Semineri - Erciyes Üniversitesi | İnşaat Mühendisliği Bölümü

İNŞAAT BÖLÜMÜ
İNTERNETE GİRİŞ
Eğitim Semineri
İNTERNET NEDİR?
– Bir Topluluk: 100,000,000’a yakın insanın
etkileştiği, kendi yazısız kurallarını
oluşturan büyük bir topluluk
– Bir Kütüphane: Pek çok yararlı bilginin bir
tuşa basmak kadar yakın olduğu devasa
bir kolay erişimli kütüphane
– Dev Bir Bilgisayar Ağı: Dünya Üzerinde
10,000,000’un üzerinde bilgisayarın bağlı
olduğu bir bilgisayar ağı
İNTERNET NEDİR?
– Bir Demokrasi Platformu : Kişilerin her
konudaki fikirlerini ifade edebildikleri bir
ortam.
– Hayat Kolaylaştırıcı : on-line alışveriş
servisleri, sohbet ortamları, gazeteleri, online tv-radyolarıyla yaşam şeklimizi
değiştiriyor, kolaylaştırıyor. (Internet’in
Sosyal Yönü)
– Tüm tanımların arakesitinde yer alan ise:
Bilgiye Ulaşım, Paylaşım ve Kullanım
İNTERNET
Internet,
şu ana dek üretilen ve önümüzdeki
yıllarda üretilecek olan bilgilerin dolaşım
sistemidir.
Ticari boyutun da ortaya çıkmasıyla yaşamla
daha çok iç içe olmaya başlamıştır.
Tanımını Yapmak zor olsa da Etkisini her gün
daha fazla hissediyoruz. Yaşama şeklimizi
kolaylaştırıyor ve değiştiriyor.
Bilgiye Kolay, Hızlı, Ucuz, ve
Güvenli Erişim
Klasik Bilgi Arama/Alma Yolları :
Kütüphanelerde Kitap/Ansiklopedi/Periyodik
Karıştırmak ve Bazen HAFTALARI bu uğurda
harcamak. Sonra bulduklarımızın fotokopisini
çektirmek... Hepimiz bunları az ya da çok yaptık!!!
Ya da eşe-dosta sorma, dedikodu yöntemleri ile bilgi
aradık.
Bilgiye Kolay, Hızlı, Ucuz, ve
Güvenli Erişim
Peki, Ulaşmak İstediğimiz Bilgi Ne Olabilir?
– Hisse Senetlerindeki Son Durum
– Ankara’daki Hava Sıcaklığı
– Seçim Sonuçları , Meclis Toplantı Tutanakları
– Vergi Borcunuz
– Resmi Gazete Taraması
– Louvre Müzesi’ndeki Tablolar !!!
– Alacağım ürünün özellikleri ve yerinden alışveriş
– Bilimsel Makaleler
– Shareware Bilgisayar Programları
– Diğer bilgi iletişim araçlarıyla (radyo/tv/telefon vb)
entegrasyon
– ……….
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
Bilgi Erişimindeki bunca zorlukları ortadan kaldıran
sihir :
...BİLGİSAYARLAR...
Computer
Bilgisayarların Sağladığı Ne? Bilgileri güvenli bir
şekilde saklamak ve gruplamak; çok fazla bilgiye çok
kısa zamanda erişmemizi sağlamak...
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
Peki, başka birisinin
bilgisayarındaki bilgiyi
nasıl alacağım?
Çözüm bu olmamalı !!
Ama NE?
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
Çözüm: Bilgisayarları Birbirleriyle konuşturmak !
Bu da AĞ (Network) teknolojisi ile mümkün !! Birbirleri
ile konuşabilen (birbirlerine bağlı) iki ya da daha çok
bilgisayarların oluşturduğu yapıya AĞ adı verilir.
Selam
LAN !!
Hi !!
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
Eğer AĞ oluşturan bilgisayarlar aynı oda/bina içinde
ise bu yapıya LAN (Local Area Network) Adı verilir.
Farklı LAN’ları birleştiren ve daha geniş bir alandaki
bilgisayarları barındıran yapılara ise WAN (Wide Area
Network) adı verilir.
Başka Ağ topolojileri de vardır.
Bilgisayarlar arası iletişim, bazen biribirleriyle
doğrudan, çoğunlukla da Hub, Router, Bridge vb. gibi
ağ yardımcı unsurları üzerinden sağlanır. Bu unsurlar,
bilgi aktarımını denetleyen donanım elemanlarıdır.
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
• Ağ üzerinde farklı türden bilgisayarlar da bulunabilir.
•Bilgisayarlar ve Ağlar arasındaki iletişimin 2 ana
unsuru vardır :
•Fiziksel Bağlantı
•Fiziksel Bağlantı Üzerinden İletişimi Sağlamada
Kullanılan Özel bazı Yazılımlar (Bilgisayar
Programları)
Bilgisayar Sistemleri ve Ağ
Teknolojisi
Ağlar Üzerinde ve Ağlar Arasında İletişim Nasıl Olur?
Yani, bir bilgisayardan diğerine bilgi nasıl aktarılır?
Bu, aktarılmak istenen bilginin belirli standartlarda
aktarılmasını sağlayan bazı PROTOKOLLER
(TCP/IP, SNA, NJE, UUCP vb) yardımıyla olur. Yani,
bu protokoller OYUNUN KURALLARINI BELİRLER.
Bu protokoller, birbirinden binlerce km uzaktaki
bilgisayar sistemleri ve ağları arasında bilgi
alışverişini de sağlar !!!!!
Protokol Nedir?
PROTOKOL : Üzerinde anlaşılan ve uyulan kurallar topluluğu
Mektup gönderme protokolü
POSTA
KUTUSU
Mektup gönderme kuralları
(protokol) uyarınca, uygun
bir şekilde adreslenmiş ve
pulu yapıştırılmış (format)
her mektup, varacağı yere
belirli bir güzergah
izleyerek ulaşır.
VARIŞ YERİ
POSTANE
UÇAK
POSTANE
Bir topluluk içinde konuşma protokolü; mors alfabesi; diller vb. Bilgisayar ağları
üzerindeki bilgisayarlar arasında bilgi aktarımını sağlayan protokoller de, benzer
şekilde, üzerinde anlaşılan bazı kurallardan oluşur. Bilgi alış-verişinde bulunan
bilgisayarlar bu kuralları bilirler ve dışına çıkmazlar.
Internet
İnternet; dünya üzerindeki bir çok bilgisayar ağını kapsayan bir
bilgisayar ağıdır. Bu yüzden bazen Internet’e : “Ağların Ağı“
denir. Bu ağ üzerindeki tüm bilgisayarlar TCP/IP olarak
adlandırılan birtakım protokoller ile haberleşirler.
INTERNET
1969 yılında, ABD Savunma Bakanlığı, İleri
Araştırma Projeleri Ajansı, ARPANET adı verilen ve 4
üniversiteyi birbirine bağlayan bir Ağ oluşturdu. Bu
yapı, 1970 ve 80’lerde daha çok kuruluşu içine alacak
şekilde genişledi.
1985’ten sonra bu altyapı daha çok akademik tabanlı
(üniv. gibi) kuruluşların benimsemesiyle akademik
kullanıma açık bir ağ olan INTERNETe dönüştü.
(ARPANET’in askeri kanadı MILNET olarak kaldı).
1992-93’lerden sonra ticari kuruluşlar da internet’e
dahil olmaya başladılar ve bu iletişim ağı dünya
çapında yaygınlaştı.
Ülkemizde İnternet
1987 yılında, univ.lerin BITNET/EARN bağlantısı
1987-1993 TUVAKA
12 Nisan 1993 : İlk Internet Bağlantısı ODTÜ - USA;
64 kbit/saniye
1994-1996 : diğer bağlantılar ve hat hızlarının
artması
1995-1996 : Ticari ve Özel Kullanımın Yaygınlaşması
Ekim 1996 : Turnet Servis vermeye Başladı
Ekim 1996 : ISS’ler kişilere Internet Servisi Vermeye
Başladılar.
1997 : UlakNet Çalışmaya Başladı.
1997 : Turnet ve ISS’ler arasında Internet Erişim
Noktası Anlaşmaları
İNTERNETİN TEKNİK ALTYAPISI
INTERNET AĞI üzerinde bulunan her bir bilgisayarın
sadece kendine ait bir adresi vardır. Buna “internet
adresi” adı verilir. Böylece bir bilgisayardan diğerine
bilgi aktarımı mümkün hale gelir.
Bir bilgisayarın internet adresi, bağlı bulunduğu ağın
adı ve kendi adını içeren bir takım tanımlamalardan
oluşur.
vortex.mech.erciyes.edu.tr
INTERNET ADRESİ
vortex.mech.erciyes.edu.tr
üst domain adı(erciyes.edu.tr)
domain adı (mech.istanbul.edu.tr)
Bilgisayarımıza verdiğimiz isim
vortex.mech.istanbul.edu.tr
(Bilgisayarımızın adresi)
INTERNET ADRESİ
Internet adreslerinde kullanılan bazı kısaltmalar bize
ilgili bilgisayarın niteliği (hangi ülkede, hangi kurumda
olduğu vb) konusunda bilgi verir :
– edu : eğitim; com : ticari; org : sivil toplum
örgütleri; gov : hükümet; net : servis sağlayıcı;
– tr, de, uk, my … : ülke kısaltmaları
Bazı örnekler : metu.edu.tr, turnet.net.tr,
pcworld.com.tr, nasa.gov, nato.int, utexas.edu
Adresler soldan sağa okunarak değerlendirilir.
Her bir internet adresine 4 gruplu bir numara (IP
numarası) karşılık gelir. 194.27.130.101 gibi
IP NUMARASI
• Her internet adresine 4 gruplu bir sayılar serisi karşılık gelir.
• Sayılar birbirinden “nokta” ile ayrılır ve her sayı 0-255 arası olabilir.
• DNS adı verilen özel bilgisayarlar alfabetik adres ile nümerik adres
arasındaki dönüşümü düzenler.
• İnternete bağlı her bilgisayarın SADECE KENDİNE AİT özgün bir
internet adresi ve buna karşılık gelen IP numarası vardır (?!)
vortex.mech.erciyes.edu.tr
194.27.130.101
IP NUMARASI
A Sınıfı Adresler : 1.0.0.0 - 127.0.0.0
(Her ağda yaklaşık 1.6 milyon bilgisayar)
B Sınıfı Adresler : 128.0.0.0 - 191.255.0.0
(16065 ağ ve her ağda 65500 bilgisayar)
C Sınıfı Adresler : 192.0.0.0 - 223.255.255.255
(yaklaşık 2 milyon ağ ve her ağda 254 bilgisayar)
D ve E Sınıfı Adresler : 224.0.0.0 - 255.255.255.255
Ağ
Ağa bağlı bilgisayar
IP NUMARASI (ADRESİ)
İnternet üzerindeki bilgisayarları belirlemenin /
tanımlamanın yolu
Sayılardan oluşur
Tek
Standart
IP Adresleri (IPv4; 32bit IP adresi) tükeniyor..
Yeni IP standardı : IPv6 (128bit IP adresi)
1080:0:0:0:8:800:200C:417A
8 sayı birbirinden “:” ile ayrılıyor ve her sayı
16bit kadar değer alabilir.
TEMEL INTERNET SERVİSLERİ
İnternet üzerindeki bilgisayarlar arasında bazı olası bilgi
alışveriş tiplerini gruplamak gerekirse:
–
–
–
–
Bilgisayar kullanıcıları arasındaki elektronik posta transferi (email)
Bilgisayarlar arası dosya transferi (FTP)
Başka biryerdeki bilgisayarı uzaktan kullanma (Telnet)
video-konferans, ses ve görüntü alış verişi dinamik ortamlar ve
WEB.
– Haber Grupları (News) ve Liste Servisleri (listserv/listproc)
– Karşılıklı Sohbet/telekonferans ortamları : irc ve talk
Bu servisler daha önce anlatılan internet protokolleri ile
sağlanır. (Protokoller, bilgisayarlar arası iletişimin hangi
kurallar ile yapılacağını belirleyen STANDARTLARDIR
veTCP/IP olarak adlandırılırlar.)
Bu Protokoller Nasıl Kullanılır?
Hepsinde de ortak bir özellik var : İletişimde bulunan
iki bilgisayardan birisi bilgiyi alıyor, diğeri ise veriyor.
Buna, İSTEMCİ-SUNUCU ilişkisi de denir.
SUNUCU (Bilgiyi Veren)
İSTEMCİ (Bilgiyi Alan)
TCP/IP Protokolleri
E-POSTA
• Elektronik posta (e-posta, e-mail) Internet üzerinde,
bilgisayarlar ve bu bilgisayarları kullanan kişiler arasında bilgi
(mektup) gönderilmesini sağlayan bir internet servisidir.
• e-posta, en çok kullanılan internet servisidir.
• Yazılan bir elektronik mektup, bir ya da birden fazla bilgisayara
ve kişiye gönderilebilir. Bunun için, mektup gönderilen kişileri
ayırt edecek bir mekanizma gerekir: Bu da, “e-posta adresi”
B
A
Send
Message
To: A,B,C
C
E-POSTA
Internet adresini bildiğimiz bir bilgisayardaki kullanıcıya, bir eposta programı kullanarak hazırladığımız bir mektubu
gönderebiliriz.
En genelde, internet-e bağlı bir bilgisayarda, birden fazla
kullanıcı tanımlı olabilir.
gokcol
akgul
ozgit
seminer.inet-tr.org.tr
caglayan
…...
E-POSTA
Her bir kullanıcının, özgün bir elektronik adresi vardır.
Bu adres 2 kısımdan oluşur. En genel elektronik
adres formatı şöyledir:
kullanıcı_adı@domain-adresi
Örnek olarak,
[email protected];
[email protected]
[email protected] ; [email protected]
Böylece, elektronik posta gönderilecek kişinin tam
adresi belirtilmiş olur.
[email protected]
Bilgisayar (domain) adresi
kullanıcı adı
E-POSTA
E-posta göndermek için, bir e-posta programına
(eudora, microsoft mail, netscape mail, pegasus,
cyber creek, pine vb) ve bu postayı dağıtacak bir
servise (SMTP) gereksinim vardır.
SMTP, e-posta iletme protokolüne verilen addır.
(simple mail transfer protocol). İnternet servisi sunan
yerler, standart olarat SMTP servisi de sunarlar.
e-postayı alan kişi de, okumak için bir e-posta
programına ihtiyaç duyacaktır.
E-POSTA
Mail gönderilecek kişinin adresi
Bizim
Adresimiz
karbon
kopya
e-posta ile
birlikte
dosya
gönderme
(attachment)
e-postanın konusu
gizli karbon kopya
MESAJ ALANI
imza alanı
E-POSTA Nasıl Yerine Ulaşır?
E-POSTA PROGRAMLARININ
BAZI ÖZELLİKLERİ
Gelen ve giden mesajları adrese göre farklı dizinlere
koyabilme (mailbox/folder)
Kişiler için takma ad (nickname) tanımlama
Return Receipt (Alındı) Belgesi İsteme
Gelen Mesajları Filtreleme
Mesajları şifreleyerek gönderme
Mesaj sonuna otomatik imza koyabilme
Düz yazı dışında değişik formatları anlayabilme
Kişisel Bağlantılar için POP3 desteği
İmla kontrolü
Standart editör komutları (Copy/Paste vb)
kullanabilme
E-POSTA LİSTELERİ
Özel bir konuda, o konuya ilgi duyan insanların
bilgileri e-posta yoluyla paylaşmak, tartışmak vb
amaçlarıyla oluşturdukları platformlardır. Bu
platformlara “liste” adı verilir.
Bir listeye girmek isteyen ve tartışmalara katılmak
isteyen herkes üye olmak zorundadır. Üye olmak
için, özel bir komut, listenin olduğu servise “e-posta
ile” gönderilir. Her listenin bir e-posta adresi vardır.
Bir kişinin (üyenin) o listeye gönderdiği e-posta tüm
üyelere üyelere dağıtılır.
Tüm bu düzenlemeleri, LISTSERV, LISTPROC, vb
gibi isimler alan bir takım liste servisler verir. Bu
servisler, e-posta ile verilen emirleri yerine getiren
robot bilgisayar programlarıdır.
E-POSTA LİSTELERİ
E-Posta Listeleri ile ilgili 2 önemli adres var :
– Bir listeye üye olmak, üyelikten çıkmak, listeye kimlerin üye
olduğunu görmek, daha önceki yazışmaları istemek vb gibi
yönetimsel işler için kullanılan “liste servisi adresi”
– Sadece, üye olunan listeye, liste konusu ile ilgili e-postalar
göndermek için kullanılan “liste adresi”
Örnek : ODTÜ‘deki liste servisi : [email protected] Bu
serviste bulunan listelerden bir tanesi, “Türkiye Internet
Tartışma Listesi” ve e-posta adresi de, [email protected] Bu
listeye üye olmak için,
SUB INET-TR isim-soyisim
komutunu bir e-mail ile, [email protected] adresine
göndeririz. Böylece üye oluruz. Listeye göndereceğimiz epostaları ise, [email protected] adresine göndeririz.
E-POSTA LİSTELERİ
Türkiye’deki Bazı Liste Servisleri :
– [email protected] (ODTU)
– [email protected] (Bilkent)
– [email protected] (Ege Univ.)
– [email protected]
– [email protected]
– [email protected]
– ……………….
Bazı Listeler : inet-tr (odtu), pc-tr (itu), dost (ege un.)
Liste servislerine göndereceğiniz “list” komutu, o
servisteki listeleri size bir e-mail ile gönderecektir.
Bilgisayarlar Arası Dosya
Aktarımı:FTP
Bir bilgisayardan diğerine dosya transferi için kullanılır.
FTP yapmak için, karşı taraftaki bilgisayarda GEÇERLİ bir
kullanıcı adı ve şifreye (password) ihtiyacımız var.
FTP yapan kullanıcı, bir program yardımıyla, bazı özel
komutlar kullanarak karşı bilgisayardan bir dosyayı alabilir.
GET, PUT, CD
RMDIR, USER,
BINARY, BYE
İSTEMCİ (FTP
yapan)
SUNUCU
(FTP
Server)
ANONYMOUS FTP
FTP PROGRAMLARI
FTP İle İlgili Önemli Kavramlar
Anonim
FTP
» Kullanıcı adı : ftp ya da anonymous
» Şifre : sizin_e-posta_adresiniz
Freeware,
Shareware, Patch yazılımlar
TR’deki önemli Anonim FTP merkezleri:
– ftp.metu.edu.tr - Simtel, Cica vb arşivleri
– ftp.bilkent.edu.tr
– ftp.ege.edu.tr
– ftp.boun.edu.tr
Bilgiye Kolay, Hızlı, Ucuz, ve
Güvenli Erişim
Peki, Ulaşmak İstediğimiz Bilgi Ne Olabilir?
– Hisse Senetlerindeki Son Durum
– Ankara’daki Hava Sıcaklığı
– Seçim Sonuçları , Meclis Toplantı Tutanakları
Etkileşimli
– Vergi Borcunuz
Erişim
– Resmi Gazete Taraması
NASIL??
– Louvre Müzesi’ndeki Tablolar !!!
– Alacağım ürünün özellikleri ve yerimden alışveriş
– Bilimsel Makaleler
– Shareware Bilgisayar Programları
– Diğer bilgi iletişim araçlarıyla (radyo/tv/telefon vb)
entegrasyon
World Wide Web
Internet =
WEB
Web, internet üzerinde erişilebilecek çok çeşitli
bilgilere aynı ortak platformda ulaşabilme ve çok
değişik bilgileri sınıflayabilme, bu bilgilere kolayca
erişebilme ihtiyacından doğmuştur.
Web sayesinde, yazı / resim / video / ses /
animasyon / çalışabilir program / vb gibi pek çok farklı
veri AYNI ORTAMDA VE DİNAMİK BİR ŞEKİLDE
görülebilmektedir.
Web, Internet üzerindeki bilgisayarlar arasında her
türlü veriyi paylaşmak amacıyla oluşturulmuş
ENYENİ internet servisidir.
Web, (INTERNET = WEB) dedirtecek kadar sürekli
gelişme gösteren bir servistir.
Web
Farklı türden verilerin (resim, ses, animasyon, düz
yazı, etkileşimli formlar vb) bir arada bulunabildiği
kompozit ortama WEB SAYFASI (web page) adı
verilir.
Web Servisi veren bilgisayarlara bağlanmak için
kullandığımız programlara Web Browser (web
listeleyicisi / göz atıcısı) denir.
Bu programlardan en popüleri “Netscape Navigator”
dır. Pek çok işletim sistemi için bulunabilir.
Windows (ve Mac) ‘lerde kullanılan bir başka popüler
program da Microsoft Internet Explorer ‘dır.
Netscape ve MSIE’ye (v4.0) daha yakından bakalım
:
Netscape Navigator 4.0
URL (Uniform Resource Locator) Satırı
WEB KOMPOZIT VERI
ALANI
Microsoft Internet Explorer
URL (Uniform Resource Locator) Satırı
WEB KOMPOZIT VERI
ALANI
URL
Web Adresi
LINK
LINK (URL)
Web Sayfa Yapısı
• Bir web sayfasındaki
“linkler” (bağlantılar),
başka sayfalara,
resimlere, ses ve
kütüphane katalogları
gibi objelere, vb işaret
edebilir.
• Web, Bu kadar farklı
yapıdaki bilginin
gruplanmasını
olanaklı kılar.
Resim
Ses
Yazı
HTML
Web üzerindeki hertürlü bilgi, birbirine bağlı
bir seri “dökümanlar” şeklinde organize edilir.
Bu organizasyon, Hypertext Markup Language
(HTML), adı verilen bir “döküman düzenleme”
dili ile gerçekleştirilir.
HTML kullanılarak, birçoğumuzun aşina
olduğu güzel görünümlü web sayfaları
oluşturulur ve Netscape, MSIE, Lynx, Mosaic,
Arena gibi web listeleyicileri bu HTML kodlarını
yorumlayarak bize gösterir.
Web ve Diğer Servisler
Web, diğer internet protokollerini de “anlar” ve standart
web linkleri, bu protokolleri de web arayüzü ile
kullanmamızı sağlar.
Kütüphane Servisleri
Telnet
Web Sayfası
link
link
e-posta
link
FTP
Web Listeleyicilerinin Önemli
Özellikleri
• Browser : Listeleyici, Göz Atıcı, Gezgin, Web İstemcisi
• Bookmark ve Favorites
• History
• Cache
• Proxy Kullanımı
• Bütünleşik e-posta ve öbek servisleri
• Off - Line Browsing
• Push Teknolojisi
Bookmark (Sık Ziyaret Edilen Sitelerin Listesi)
Web Üzerinde Yol Sorma
Bu kadar geniş ve karmaşık bir yapı içinde
aradığımız bilgilere nasıl ulaşacağız?
İnternet üzerinde, konulara göre “indeksler tutan”
bazı web siteleri var. Bazı siteler ise, arama
motorları (search engines) üzerinden anahtar
kelimeler yoluyla sorgulama yapmamızı
sağlamaktadır.
Konu katalogları
Anahtar kelimeler
üzerinden sorgulama
Arama Motorları (Search Engines)
Internet üzerindeki bilgilere ulaşmak için kullanılan
birtakım sorgulama/sınıflama mekanizmalarıdır.
Etkileşimli ortamlardır. Cevabınızı hemen alırsınız.
Sınıflama/sorgulama bir veritabanı üzerinden yapılır.
Veritabanı, çoğunlukla, otomatik olarak oluşturulur
ve güncellenir.
Özel Web adresleri vardır ve sorgulama için özel
kullanıcı arayüzleri vardır.
Kendi Web sayfalarınızı da buralara kaydettirebilirsiniz.
Yahoo
http://www.yahoo.com
Anahtar Kelime
Yazma Alanı
sorgulama
düğmesi
ANA KONU BAŞLIKLARI
Alta Vista
http://www.altavista.com
Sorgulama Uzayı
Web / News
Sorgulama
Dil Seçeneği
Anahtar kelime
girme alanı
Sonuçları
İrdeleme
Yardım
Geliştirilmiş
Arama
Arama Motorları
• Aradığımız konu ile ilgili anahtar kelimeleri girip
aramayı başlatıyoruz. Anahtar kelimeler arasında
mantıksal operatörler kullanmak mümkün.
• Web arama motoru, bizden gelen bu bilgiyi kendi veri
tabanındaki milyonlarca bilgiyle karşılaştırıp uyan
bilgilerin bulunduğu “web sitelerinin adreslerini” ve
açıklayıcı bir satırı verir.
• Çoğunlukla, bir sorgulama sonunda binlerce uygun
döküman bulunabilir. Bu yüzden, anahtar kelimeleri
ve aralarındaki mantıksal operatörleri (sorgulama
kriterleri) iyi seçmek gerekir.
Bazı Önemli Web Arama Servisleri
AltaVista : http://www.altavista.digital.com
Yahoo : http://www.yahoo.com
Lycos : http://www.lycos.com
Savvy Search : http://www.cs.colostate.edu/~dreiling/smartform.html
Starting Point : http://www.stpt.com
Excite : http://www.excite.com
Bir Türkiye Tarayıcısı : http://www.arabul.com
Arama sonucunda, o konu ile ilgili internet üzerindeki tüm
dökümanlara ulaşamayız. Sonuçlar yeterince hassas ve
güncel olmayabilir; ancak bu mekanizmalar bilgiye ulaşmada
önemli başlangıç noktaları. Ayrıca, sonuçlar bir arama
motorundan diğerine farklılık gösterir.
Kişi Sorgulama
Internet üzerinde birisini arama işi tamamen şansa
kalmış. Çünkü, tüm Internet kullanıcılarının bilgilerinin
tutulduğu merkezi bir katalog yok..
Çünkü,
Hiç bir organizasyon, tüm internet kullanıcı bilgilerini
toplamak için yetkili değil.
Ayrıca, tüm internet kullanıcılarının bilgilerini eklemek,
güncellemek vb. de imkansızdan öte birşey.
Ancak, internet üzerinde, kişi sorgulaması yapmak için
yine de bazı mekanizmalar mevcut.
Kişi Sorgulama
Kurumsal
web-ler üzerinden sorgulama
(CWIS vb)
whois (http://www.internic.net)
Internet white and yellow pages
(http://www.whowhere.com,
http://www.bigfoot.com vb gibi). -kişinin
buralara kendini kaydettirmiş olması lazım Arama Motorları
Usenet Arama Mekanizmaları
Hepsinin birlikte kullanılması
Diğer Arama Servisleri
Bilgisayar Programı
Arama
– http://tucows.raksnet.com.tr/tucows
– http://www.shareware.com
– http://www.hotfiles.com
Özel
sorgulamalar (hava durumu, davalar, tıp
sorgulamaları, bilimsel yayın sorgulamaları vb.)
Diğer Servisler
Telnet
XYZ Üniv.
Kütüphanesine
Hoşgeldiniz.
Yerel Bilgisayar
XYZ Üniv.
Kütüphanesine
Hoşgeldiniz.
Uzaktan Bağlanan Bilgisayar
IRC (Internet Relay Chat) :
Bir grup insanın karşılıklı konuşabildiği “kanallardan” oluşan bir
konferans/sohbet sistemidir. IRC Servisleri, değişik “sanal”
gruplar oluşturarak bu tip ortamları sağlarlar.
– Bu kanallara bir IRC programı yardımıyla, bir IRC servisi
üzerinden ulaşırız.
Gopher, Talk, Finger, Ping, Traceroute
Diğer
İNTERNETE KİŞİSEL BAĞLANTI
Evinizdeki/işyerinizdeki bilgisayardan yapacağınız
internet bağlantısı, fazla lafa gerek yok, internet'i
evinizin rahatlığında kullanmanızı sağlayacaktır.
Kendi kişisel bilgisayarınız ise, bağlandığınız süre
içinde, internet'e bağlı bir bilgisayar olacaktır.
Neler gerekir? Bana kaç liraya mal olur?
Neler
Gerekir?
1) İnternet Servis Sağlayıcısı
2) Gereken donanım:
– Bilgisayar (PC/Macintosh vb)
– Harici ya da Dahili Modem
– Telefon hattı
3) Gerekli yazılım (bilgisayar programı):
– SLIP/PPP (Serial Line Internet Protocol/ Point-toPoint Protocol) bağlantı yazılımı. Windows, LINUX,
PARDUS gibi işletim sistemleri, PPP bağlantı için
gereken desteğe sahiptirler ve ilave bir program
gerekmez.
– Standart internet servislerini (web, ftp, telnet vb)
kullanabilmeniz için gereken bazı programlar
PPP
Bilgisayarımızın bir geçiş noktası (PPP Server) üzerinden
doğrudan internete bağlanarak otomatik olarak bir IP numarası
almasını temin eder.
Her türlü internet uygulamalarını kendi bilgisayarımızdan
çalıştırabiliriz.
Doğrudan
Bağlantı
Dial Up
Bağlantı
SLIP/PPP
Bağlantı
Internet
Internet
Internet
UNIX
Bilgisayar
SLIP/PPP
Terminal
Server
Modem
Kişisel Bilgisayar
Kişisel Bilgisayar
Modem
Kişisel Bilgisayar
MODEMLER
Modemler, standart telefon hatlarını kullanarak, farklı
yerlerdeki bilgisayarlar arasında bağlantı yapılmasını
sağlayan aygıtlardır. Bu şekilde, bir bilgisayardan
diğerine veri aktarımı yapılabilir, ya da özel bazı
protokoller ile, internet servisleri kullanılabilir.
Telefon hatları, normal şartlarda, sadece ses iletebilir.
Modemler, bilgisayarlardaki dijital bilgiyi öncelikle ses
sinyallerine (analog sinyal) dönüştürürler
(MOdulation). Bu sinyalleri alan karşı taraftaki
modem ise, analog sinyalleri ters dönüşümle
bilgisayarların kullandığı dijital bilgiye dönüştürür
(DEModulation).
Bazı Modem Karakteristikleri
Hız : Günümüzdeki modemler 14,400bps'ten 33,60056,000bps'e kadar hızları desteklemektedirler.
Hata düzeltme ve Veri Sıkıştırma :
Faks özelliği
Ses Özelliği
Dahili/Harici Modem
Diğer
Nasıl Bir Modem Almalı?
En az 14,400 bps (bit/saniye) hızında bir modem
e-posta dışında kullanımlar, özellikle de yoğun Web
kullanmayı tasarlıyorsanız 28,800 - 33,600 bps tercih
edebilirsiniz.
Fiyatları (dahili) : 14,400 için 25-80 US$ , 28,800 33,600 için, 65-200 US$ arası
Dahili ya da Harici Modem alabilirsiniz.
56k ???
İnternet Servis Sağlayıcıları (ISS)
İSS : Üçüncü kişi ve kuruluşlara her çeşit internet
hizmetini satan/sunan ve internet bağlantılarını
sağlayan şirketlerdir.
Şu anki yasalar gereği, normal şartlar altında, tüm
İSS ler Turnet’ten internet çıkışlarını yapmak
zorundadır.
Son uygulamayla (Internet Erişim Noktası
Sözleşmesi) İSS ler kendi yurtdışı çıkışlarını kontrollü- alabiliyorlar.
İnternet Servisi almak isteyen kişi/kuruluş, bu
şirketlerden biriyle bir “sözleşme” imzalar.
80’in üzerinde İSS var. 50 civarı Istanbul’da.
822’li hatlar üzerinden servis veriyorlar (çoğunlukla)
Hangi İSS ‘yi Seçmeli?
Ücreti ne kadar? Öğrenci/öğretim üyesi/grup gibi özel indirimler
var mı? Peşin ödemede indirim yapıyor mu?
Deneme kullanımı veriyor mu?
Coğrafi Olarak Size Yakın mı?
İSS'nin kaç tane kullanıcısı, ve kaç tane modemi var? Modem
başına düşen kullanıcı sayısı nedir? Kullanıcı başına düşen
bağlantı hızı nedir ?
İSS'nin bağlantı dış dünya ile (internet) hızı ne?
Kullanıcılarına hangi servisleri veriyor? News?
Ödemelerinizi 1-2 gün geciktirirseniz hemen sözleşmenizi iptal
mi ediyor?
Başka bir İSS ile anlaşırsanız e-postalarınızı belirli bir süre yeni
adresinize aktarma garantisi veriyor mu?
Müşteri destek hattı?
Kişisel Bağlantının Kurulması
Genellikle, İSS’lerin standart internet bağlantı
paketleri vardır. Bir İSS ile anlaştıktan sonra,
mümkünse, böyle bir paketle internet bağlantınızı
yapmaya çalışın. Bu pakette,
– İSS ye bağlanmak için gerekli yazılımlar
– Internet Servislerini kullanmak için gerekli önemli
programlar (web, ftp, e-posta, news vb)
vardır.
Nereden ve Nasıl Başlamalı ?
Öncelikle, çalıştığımız bilgisayar ortamını (Windows,
Mac, VM/SP) iyi öğrenmeliyiz. (Editör, temel işletim
komutları vb)
Tam Olarak ne istediğimizi ortaya koymalıyız.
Incelediğimiz konu ile ilgili “news group” varsa (ki
büyük olasılıkla vardır) bu gruba ait FAQ (Frequently
Asked Questions) dokumanlara bakmak bizi daha
kapsamlı yerlere dallandırabilir.
Çok spesifik sorularımızı ilgili tartışma öbeklerine
yöneltebiliriz.
Nereden ve Nasıl Başlamalı
?
Yahoo Gibi Merkezlerde Bulunan Üst Konu
Katalogları Tarama Yapmamızı Kolaylaştıracaktır.
Bilkent gibi yurt içindeki önemli başlangıç noktası
koleksiyonlarını her zaman hatırlamak lazım.
Hiç bir şekilde, deneme yapmaktan korkmayın.
Bilgilerin bu kadar girift olduğu bir ortamda aradığınız
bilgiye ulaşmak için birden fazla yollar olduğunu
göreceksiniz.
Kullandığınız Web İstemcisinin
kullanımını/kabiliyetlerini iyi öğrenin.
TEŞEKKÜRLER