Eğitim Paketi

Eğitim Paketi
Okul öncesi ve ilkokul
çağındaki çocuklarla çalışan
öğretmenler ve diğer
eğitimciler için bir kaynak
Sinbad’a Giriş
Sinbad projesi çocukların anahtar yeterlikleri kazanmaları için okul öncesi
ve ilkokul eğitiminde öykü anlatımını ve öykü anlatımı tekniklerini
geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Wisamar Bildungsgesellschaft (Almanya) tarafından koordine edilen ve Hollanda, Litvanya,
Yunanistan, İngiltere ve Türkiye’nin ortak olduğu proje, eğitimde öykü anlatımının potansiyeli ile
ilgili farkındalığı arttırarak öğretmen ve eğitimcilerin eğitimde öykü anlatımı metodunu
uygulamalarını desteklemektedir.
Eğitimciler ve öğretmenlerin öykü anlatımı metodunu harmanlanmış öğrenme formunda
uygulayabilmeleri için geliştirilen bu eğitim paketi ile amaçlanan hedefe ulaşılacaktır. Eğitimde
öykü anlatımı ile ilgili metodolojiler, teknikler, materyaller ve farklı kaynaklar ile ilgili eğitimleri
içeren bir e-öğrenme kursu geliştirilmiştir. Kazanılan bilgi ve becerilerin uygulanabileceği bir
platform oluşturmak için proje ortağı ülkelerin hepsinde öykü anlatımı uygulama oturumları
düzenlenmiştir. Öykü anlatımının nasıl organize edileceğine dair yönergeler ile okul öncesi ve
ilkokul öğretmenlerine sürekli eğitim için yerel öykü anlatımı grupları oluşturma fırsatı veren
ileriye yönelik sürdürülebilir uygulama araçları hazırlanmıştır.
Sinbad; 2014 sonbaharında başlamış, 2015 ve 2016’da devam etmiş ve elinizdeki bu kitapla sona
ermektedir.
Umut ederiz ki bu kitabı okumaktan keyif alırsınız ve içindeki bilgilerden faydalanırsınız ama
lütfen konu ile ilgili daha fazla bilgi, fırsat ve kaynak için farklı web sitelerimizi ziyaret ediniz.
Wisamar Bildungsgesellschaft gGmbH
www.wisamar.de
Manavgat İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
www.manavgat.meb.gov.tr
PLATO
www.plato.leidenuniv.nl
Storybag
www.storybag.nl
PLATON
www.platon.edu.gr
Karaliaus Mindaugo PMC
www.kaupa.lt/en
Grampus Heritage and Training Ltd
www.grampusheritage.co.uk
İçindekiler
Sinbad’a Giriş ........................................................................................................................................... 1
İçindekiler ................................................................................................................................................ 3
Bu Kitap Nasıl Kullanılmalı? ..................................................................................................................... 4
Yeterlik..................................................................................................................................................... 6
Öykülerin Seçimi .................................................................................................................................... 10
Denizci Sinbad -2.Bölüm ........................................................................................................................ 13
Öykülerin Sunumu ................................................................................................................................. 15
Denizci Sinbad - 3.Bölüm ....................................................................................................................... 24
Öykü Anlatımı Alanı ............................................................................................................................. 25
Denizci Sinbad - 4.Bölüm .................................................................................................................... 27
Çocukların Katılımı .............................................................................................................................. 28
İleri Düzey Yeterlik Gelişiminin Desteklenmesi ..................................................................................... 31
Denizci Sinbad - 6.Bölüm ....................................................................................................................... 33
Öykü Anlatımı Yeterliğinin Kazanılması ................................................................................................. 35
Denizci Sinbad - 7.Bölüm ....................................................................................................................... 37
Öykü Anlatıcısına Özet........................................................................................................................... 39
Denizci Sinbad - 8.Bölüm ....................................................................................................................... 41
Sözlük..................................................................................................................................................... 43
Teşekkür ................................................................................................................................................ 44
Bu Kitap Nasıl
Kullanılmalı?
Bu el kitabı okul oncesi ve ilkokul çagındaki çocuklarla çalışan ogretmen ve
egitimcilere bir egitim kaynagı yaratmak amacıyla tum ortaklar tarafından
yapılan araştırma ve çalışmaların sonucunda hazırlanmıştır. Öyku
anlatımının ogretmenler tarafından yenilikçi bir egitim aracı olarak sınıflarda
uygulanabilmesine yonelik bilgi, rehberlik, teknikler, metodolojiler ve
tavsiyeler içeren faydalı bir kaynak ortaya çıkarmak için çalıştık. Sonuçta
sizlere yardım edebilecegini umdugumuz egitim paketi ya da aracı olarak bu
kitap hazırlandı.
PLATÖ; bu kitabın dayandıgı yeterlik ve yeterlik gelişimi kavramlarının zeminini ve yeterlik
kazanmada oyku anlatımının rolunu açıklayan ve pedagojik çerçeveyi yazmaktan sorumluydu. Bu
çalışma kuçuk çocukların yeterlik gelişimi surecine iyi oykuler anlatarak katkı yapmak isteyen
okul oncesi ve ilkokul ogretmenlerinin izlemeleri gereken adımların yer aldıgı bir şema ile
sonuçlandı.
Bu kitapta farklı turlerde edebi kaynaklar yer almaktadır. Bunlardan bazıları arka plan makaleleri
ve kitaplardır, bazıları uygulama temellidir ve uçuncu kategori olarak başka edebi yazıları analiz
eden kaynaklardır. Dorduncu kategoride ortaklar tarafından derlenen notlar, metinler ve sunular
yer almaktadır. Tum bu kaynaklara dayanarak 3-7 yaş aralıgındaki çocuklar ile çalışan
ogretmen/oyku anlatıcılara yonelik yeterlik temelli prensipler geliştirilmiştir.
Bu el kitabı, çerçevede belirtilen aşagıdaki aşamaları takip etmektedir:
* Yeterlik
* Öykülerin seçimi
* Öykülerin sunumu
* Öykü anlatımı alanı
* Çocukların katılımı
* Yeterlik gelişiminin desteklenmesi
* Öykü anlatımı yeterliğinin kazanılması
Bu el kitabının; oyku anlatıcısı tarafından oyku anlatımı etkinligine hazırlanırken kullanılmasını
ve çocukların yeterliklerinin gelişiminde referans olarak alınan bir kaynak olmasını umut
ediyoruz.
Kitabımızda 8 Anahtar Yeterligi tanımlayarak herhangi bir yeterligi geliştirmek için herhangi bir
oykunun nasıl kullanılabilecegini ama aslında herhangi bir oykunun her beceriyi geliştirmek için
rahatlıkla kullanılabilecegini gostermeye çalıştık. Çocuklarınızda her bir beceriyi nasıl
geliştirebileceginizin ornegi olarak Denizci Sinbad oykusunu kullandık. Öyku, kitap ile birlikte
kurgulanmış ve her seviyede farklı bir anahtar yeterligin gelişimi orneklenmiştir. Ökuyucu,
bolumler arasında geçişler yaparak “Sinbad” oykusunun 8 kısmını takip edebilir.
Yeterlik
Bu projede 3-7 yaş aralıgındaki okul oncesi ve ilkokul egitimi alan çocuklarda
oyku anlatımı yontemiyle yeterlik gelişimini desteklemeye çalıştık.
2007 yılında Hayatboyu Öğrenme kapsamında herkesin kişisel gelişim, sosyal içerme, istihdam ve
aktif vatandaşlık kazanabilmek için gerek duyduğu anahtar becerileri tanımlayan Anahtar
Yeterlikler için Avrupa Çerçevesi (Avrupa Komisyonu, 2007) yayınlandı. Öyküler aracılığıyla
kazanılabilecek yeterlikleri seçerken hangi anahtar yeterliğin öykü ile bağlantılı olduğunu tespit
etmek önemli olacaktır: (aşağıda parantez içinde anahtar yeterlikler ve öykülerle bağlantılı
temalar ve konuları bulabilirsiniz)
* Anadilde iletişim (kelimeler, atasözleri, dilbilgisi, ifadeler, kavramlar, vb.)
* Yabancı dillerde iletişim (3-7 yaş grubundakiler için bu yeterlik yabancı dillerin varlığını fark
etmekle sınırlıdır ve hello, bon jour, goodbye, aideu gibi birkaç temel kelime üzerine çalışılabilir)
* Matematik, fen ve teknolojide temel yeterlikler (sayılar, miktarlar, nitelik kavramları,
doğanın kanunları, maddeler, dinamikler, vb.)
* Dijital yeterlik (araştırma, özdeşleştirmek, görüntülemek, görselleştirmek, vb.)
* Öğrenmeyi öğrenme (öğrenme stratejileri örnekleri, düşünceler, vb.)
* Sosyal ve beşeri yeterlikler (dayanışma, empati, sempati, ahlak, dürüstlük, adalet, birliktelik,
haklar, görevler, vb.)
* Girişim ve girişimcilik anlayışı (inisiyatif kullanma örnekleri, riskler, eylemler, azim, ödül,
harekete geçirme vb.)
* Kültürel bilinç ve ifade (anlatım, icat etme, bağlantı kurma, ortaya çıkarma, şekillendirme,
tasarlama, öyküleri görselleştirme ve oynama)
Aşağıdaki unsurlar Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen sekiz anahtar yeterliğin her birine
dâhil edilebilir:
Yaratıcılık (yeni şeyleri icat eder)
İnisiyatif (fırsatları görür ve değerlendirir)
Problem çözme (stratejik hareket eder, yeni çözümler bulur)
Risk analizi (eyleme geçmeden önce riskleri tahmin eder)
Karar verme (kararlaştırır ve uygular)
Duyguların olumlu ve yapıcı yönetimi (iyi halini korur ve devam eder)
Kaynakların doğru kullanımı (neyi ne zaman kullanacağını bilir)
Yararlılık (ne yapılması gerekiyorsa başarır)
Etki (gerçekleştirir)
Yeterliklerin bu özelliklerine baktığımız zaman öyküdeki kahramanın yaşadığı sürece önemli
ölçüde benzeyen bir davranış, eylem ve sonuç/etki listesi görürüz. Yaratıcı yönü güçlü olan
kahraman inisiyatif alır çünkü risk analizi, kararlar ve çözümler gerektiren sorunlar ortaya çıkar.
Kaynakların doğru kullanımı ve duyguların yönetimi (korku, cesaret, hayal kırıklığı, vb.) sürecinde
kahraman çözümler bulur, faydalı olduğunu kanıtlar ve bir fark/etki yaratır. Bu düşünce ile
yeterliklere ait yukardaki listenin öyküler ve öykü anlatımı ile bağlantısını tahmin etmek güç
değildir.
Not: Bu listedeki özellikler, anahtar yeterlikler listesinden seçilen yeterlikler ve alt-yeterlikleri
zenginleştirmeyi ve geliştirmeyi mümkün kılmaktadır. Her ne kadar bu aşama ilk adım olarak
bahsedilse de yeterlikler ile öyküler arasındaki bağlantının ancak öykü seçildikten sonra
kurulabilmesi önemlidir.
Not: Göz önünde bulundurulması gereken başka bir nokta ise yeterlik kazanmanın öykü
anlatımının amaçlarından birisi olduğudur ama tek amaç bu değildir. Öyküleri seçerken ve öykü
anlatımı prosedüründeki diğer seçeneklere karar verirken mutluluk, eğlence, içtenlik gibi diğer
amaçları da hesaba katmak gerekir.
Yönergeler:

Anahtar yeterlikleri seçin

Anahtar yeterlikleri temalarda, konularda ve alt-yeterliklerde belirtin

Öykü anlatımının yeterlik kazanımından başka hangi amaçlara uygun olduğunu belirleyin

Seçilen yeterlikler ile öyküde geçen sahneler/ karakterler/ öğeler/ bölümler/ olaylar arasında
bir bağ kurmaya çalışın
Denizci Sinbad - 1.Bölüm
Burada Denizci Sinbad oykusu herhangi bir oykude 8 Anahtar Yeterligin her
birinin bulunabilecegini gostermek için ornek olarak kullanılmıştır. Sinbad’ın
oykusunu takip ettikçe her bolumde tavsiye edilen yeterlige ulaşmak için
ornek olarak verilen alıştırmalar oldugunu goreceksiniz. Burada hangi
oykuyu anlattıgınızın onemi olmadan herhangi bir yeterligi geliştirebilirsiniz.
S
inbad fakir bir hamaldı ve bir gun varlıklı bir tuccarın bahçesinde
dinleniyordu. Başkaları tembellik yapıp zengin bir yaşam surerken
kendisinin neden bu kadar çok çalışmak zorunda oldugundan yuksek sesle
yakınırken tuccar onu duydu ve evine davet etti. Sinbad’a kendisinin isminin
de Sinbad, Denizci Sinbad, oldugunu, her ne kadar şu anda zengin olsa da
bunun olagan dışı yedi seyahatindeki şans ve kader ile gerçekleştigini soyledi.
Eger dinlemek isterse gençlik yıllarında çekmiş oldugu acıları ve yaşadıgı
zorlukları içeren bu maceraları kendisine anlatabilecegini ekledi…
Anahtar Yeterlik 8: Kültürel bilinç ve ifade
Duşuncelerin yaratıcı ifadesi, zengin tuccar oykusunu genç Sinbad’a anlatmak istediginde hemen
oykunun başında gosterilmektedir. Denizci Sinbad oykusu edebi anlamda çocukların dogal bir
şekilde anlatıcı ile dinleyici arasındaki ilişkiyi anlayabildigi bir oykudur. Anlatıcı kuşku ve ilgi
uyandıran fantastik ve eski bir oyku anlatmaktadır.
Önerilen alıştırmalar:
Farklı eşyaların degerini duşunmelerini teşvik etmek için sınıfınızda para temasını kullanın ve
madeni paraları saydırın. Belki (xxx fiyatı kaç paradır?) gibi bir tahmin oyunu oynatabilir ve daha
sonra gerçek fiyatını açıklayabilirsiniz. Çocuklara paradan ne anladıklarını ve paranın modern
toplumda neden gerekli oldugunu sorun.
Öykülerin Seçimi
Öykunun seçimi, desteklemesi beklenen yeterligin kazanılması ile yakından
baglantılıdır.
Bununla
birlikte
oykunun
başka
amaçlara
yonelik
kullanılabilecegini de unutmayın. Goz onunde bulundurulması gereken diger
bir konu ise çocukların olgunlaşma ve gelişim seviyeleridir. Öykuleri
anlayabilecekler mi, oyku çocukların yaşam deneyimleri ile baglantılı mı ve
duygusal olarak oykunun içerigini kavrayabilecekler mi? Elbette oyku
degiştirilemez degildir yani oykudeki kelime yapısı ve ifadeler hedef grubun
ihtiyaçları dogrultusunda degiştirilebilir. Ö zaman sorulması gereken soru;
yapılan uyarlamanın oykuyu tam ve eksiksiz olarak yansıtıp yansıtmadıgıdır.
Ayrıca hedef grubunuz hangi oykuyu seçeceginiz konusunda size ipuçları verebilir. Daha yuksek
yaş gruplarında konsantrasyon, anlama, baglantı kurma gibi konulara daha fazla agırlık verilebilir.
Anlatılacak oykuyu çocukların deneyimlerine uygun olarak seçmek ozellikle onem arz etmektedir.
Çocuklar çok açık fikirlidir bu yuzden bilinen sahnelere ve içeriklere sahip oykuler seçmek
zorunda degilsiniz ama bir oyku anlatıcısı olarak çocukların deneyimleri ve oykunun içerigi
arasında bir bag kurabilmeniz için oykuleri iyi bir şekilde analiz etmeniz onemlidir. Çocukların
deneyimleri sadece gordukleri ve yaşadıkları degildir. Aynı zamanda iç dunyalarında
yaşadıklarıdır. Önların dunyası şarkılar, oykuler, duyup soyledikleri, hayal guçleri vb. ile aslında
gorup yaşadıklarından çok daha fazlasını ifade etmektedir.
Kendi çocukluk doneminizi ve dinlediginiz ya da okudugunuz oykuleri hatırlayın. En çok hoşunuza
giden neydi? Yıllar sonra bile hatırladıgınız oykuler var mı? Bir oykuden etkilendiyseniz ya da
hatırladıgınız zaman belirli bir duygu ortaya çıkıyorsa bunların sizin kendi oyku anlatımı
deneyiminizde onemli gostergeler olduklarını bilmeniz gerekir. Seçtiginiz oykuyu anlattıgınız
çocuklar da oyku ile kendi duygusal baglarını kurabilir ve sizi etkileyici, heyecan verici bir konuma
yerleştirebilirler. Seçiminizi dikkatlice yapın!
Yeterliklerin tanımlanmasıyla birlikte oyku anlatıcısı, anlatacagı oykulerin turlerine karar verir.
Daha sonra oykulerin kategorilerini ve içerdigi konuları gozden geçirir. Aşagıdaki şema oykunuzu
seçerken size yardımcı olabilir:
İçerikler
Öykülerin Türleri
Komik öyküler
Kalp
Kahkaha
Zihin
Eller
Mizah, şakalar,
espriler
Komik hareketler,
jestler, mimikler
Kafa
karıştıran Merak
öyküler
Strateji
Gözünde
canlandırma,
grafikler
Korku öyküleri
Adalet, güvenlik,
emniyet
Duygusal ifade,
fiziksel tepki
İyi
hissettiren Sevgi, arkadaşlık,
öyküler
empati, mutluluk
İlişkiler, dayanışma,
sorumluluk
Gülümseme,
dokunma, ifade
etme
Ahlaki öyküler
Değerler, normlar,
görevler, sözler
Kurallar
Ahlaki değerler ile
ilgili ifadeler ve
jestler
Tarihi öyküler
Kimlik
Gerçekler ve
rakamlar
Yeniden sahneleme
Korku, endişe,
kayıp, yas, hüzün,
umutsuzluk
Şemada bahsedilen kategorilerden başka konu ve hayattan olaylar gibi bölümler de içeriğe
eklenebilir. Ökul ortamında öykü anlatanlar için uyguladığınız öğretim programı ile bağlantılı bir
öykü seçmek tavsiye edilmektedir.
Yönergeler:

Eğer mümkünse öyküyü anlatmak için bir olayı kullanın. Evden, aileden, mahalleden gerçek
olayları, kutlamalar, bayramlar, doğum günleri, çocukların güncel deneyimleri vb.

Belirli yaş gruplarına uygun öyküler seçin: peri masalları, fabllar, mitler, efsaneler, halk
öyküleri…

Hedeflenen yeterlik(ler)le bağlantılı öyküler seçin.

Dinleyicinin kendisini kahraman ile özdeşleştirebileceği öyküler seçin.

Çocukların gelişim sürecine uygun öyküler seçin (öykünün uzunluğu, içerdiği kavramlar,
bütünlük, dil).

Duygusal etkiye dikkat edin (komik, heyecan verici vb.).

Öykünün çocuklara uygun kelimeler ve ifadelerle nasıl anlatılacağını düşünün.

Öykü ile çocukların iç dünyaları da dâhil olmak üzere deneyimleri arasında nasıl bir bağlantı
kuracağınıza hazırlanın.

Eğer mümkünse öykü ile okul müfredatı arasında bir bağ kurun.
Denizci Sinbad -2.Bölüm
B
abasından kalan serveti harcadıktan sonra Sinbad zengin olma
umuduyla denize açıldı. Adamları, bir adaya çıktıklarını sanmışlardı
ama aslında sırtında agaçlar yetişen ve uykudaki dev bir balinaya ayak
basıyorlardı. Denizcilerin yaktıgı ateşin uyandırdıgı balina derin sulara dogru
dalışa geçti ve tum adamlar boguldu. Şans eseri suda suruklenen bir agaç
bulan Sinbad kurtuldu. Agaca sıkıca tutunan Sinbad gunler sonra tuhaf bir
kıyıda gozlerini açtı. Nerede oldugunu anlamak için keşfe çıktıgında çamura
saplanmış bir at gordu ve onu kurtardı. Kurtardıgı at krala aitti ve kral,
Sinbad’ın bu davranışından çok memnun kaldı ve onu en çok guvendigi
muhafızlarından birisi yaptı.
Bir gun Sinbad’ın gemisi adaya yanaştı ve Sinbad gemide depoladıgı
mallarına tekrar kavuştu. Bunları bir teşekkur hediyesi olarak krala verdi ve
kral da karşılık olarak Sinbad’a altın ve degerli mucevherler verdi. Sinbad
evine zengin bir adam olarak dondu…
Anahtar Yeterlik 7: Girişim ve girişimcilik anlayışı
Düşünceleri eyleme dönüştürebilme yeteneği, risk alma, yaratıcılık ve planlama Sinbad
öyküsünün ikinci bölümünde fazlasıyla gösterilmiştir. Denizci bilinmeyene doğru yola çıkarken
amacı servet sahibi olmaktı, buna şans (talih ve kader) ve aynı zamanda doğru zamanda doğru
yerde olarak (risk alma) ile ulaştı.
Önerilen alıştırmalar:
Gruplar halinde balinalar hakkında konuşun ve çocukları, balinaların resimlerini çizmeleri ve
modelini yapmaları için teşvik edin. Balinaların biyolojilerini, nerede yaşadıklarını ve neden
avlandıklarını (19. Yüzyıl avcılığı = balina şirketleri arasında girişimcilik) araştırın ve öğrenin.
Öykülerin Sunumu
Bölüm 1: Öykü
Öykuyu anlatırken oykunun yapısına dikkat etmek ve bir formata baglı
kalmak onemlidir. Bu yapılar anahtar yeterliklerin genel ozellikleri ile
yakından baglantılıdır ve bu yuzden bu bagı guçlendirecek fırsatlar
sunmaktadır. (İnisiyatiften bahsedin, yaratıcı çozumu işaret edin, potansiyel
riskleri belirtin, sonuçlar ve etkiler bulundugu zaman alkışlayın):
Öykülerin içerikleri
Öykülerin yapıları
Öykü
Sahne
Sahne
Ölayın başlangıcı
Tema
İçsel tepki
Konu
Çaba
Bölüm
Sonuç
Çaba
Reaksiyon
Sonuçlar
Çözüm
Yukarda bahsedilen yapı ve içeriklerden bir öyküde farklı perspektifleri gözlemleyebileceğimiz
açıkça görülmektedir:
* Olaylar akışı olarak öykü
* Ana karakterlerin deneyimi olarak öykü
* Öykü anlatıcısının deneyimi olarak öykü
* Dinleyicinin deneyimi olarak öykü
Alıştırma olarak aynı öyküyü farklı yollardan ve değişik karakterlerin perspektiflerinden
anlatmaya çalışın. Örnek olarak “Kırmızı Başlıklı Kız” öyküsünü inceleyelim. Öykünün herkes
tarafından bilinen versiyonunda kız büyükannesine gitmek için ormandan geçer, kötü kalpli kurt
onu (ve aynı zamanda büyükannesini) yemek ister fakat kırmızı başlıklı kız bir ormancı tarafından
kurtarılır. Şimdi öyküyü bir de “kurt’un” ya da ormancının perspektifinden anlatın. Neler
değişiyor?
Bu yüzden öykü anlatıcısı öykünün yapısını takip eder fakat yukardaki dört perspektifi
kullanabilir. Dinleyicinin ilgisi aşağıdakiler aracılığıyla arttırılabilir:

Belirsizlik: Birazdan ne olacak, kahraman karşılaştığı sorunu çözebilecek mi?

Beklenmeyen olaylar: Ani tehditler ortaya çıkabilir ya da kahramanın serüveninin yönünü
değiştiren bir olay gerçekleşebilir

Kahramanın hedeflerini açıklama

Dönüm noktası: Hedef ulaşılabilir mi yoksa ulaşılamaz mı?

Yaratıcılık: metafor, sürpriz, beden dili, karikatür vb. kullanın.
Anlatıcı için öykünün yapısına uygun müdahale, belirsizlik veya problem çözme öğeleri gibi
alternatif seçenekler sunmak faydalıdır; özellikle eğer kahramanın önünde seçebileceği iki farklı
“yol” varsa dinleyicinin etkileşimi ve katılımı için bu durum çok faydalıdır (ve eğlencelidir). Bu
dinleyicinizi konuya dâhil edebilmeniz için çok önemli bir fırsattır, çocuklara öyküye nasıl farklı
sonlandırabileceklerini sorun ya da belirli bir karakter çözülmesi gereken yeni bir problem ortaya
çıkarın. Öykünün yapısı ile oynamaktan veya çocukları yapıyı değiştirmeye teşvik etmekten
korkmayın.
Öykü İskeletleri
İnsanların çoğu için öykü anlatmayı ilk öğrenmeye başladıklarında bütün bir öyküyü hatırlamak
çok zordur. Öyküyü daha sonra detaylar eklemenize izin veren kolaylıkla hatırlanabilecek
parçalara ayırmak öykünün önemli ögelerini hatırlamanıza yardım eder. Öykü iskeletleri,
anlatıcının öykünün olaylarının sıralamasını ezberlemesine ve hatırlamasına imkân sağlayan bir
alıştırmadır. Dinleyiciye, zamana ve öykü anlatımı çalışmasının amacına bağlı olarak “beden” az
ya da çok olarak daha sonra iskelete eklenebilir. Öykünüzde basit ve anlaşılır bir sıra olması
önemlidir, bu yüzden başlangıçta üç-bölümlü iskelet kullanabilirsiniz:
3-Bölümlü iskelet
Her öyküyü açılış, problem ve çözüm olmak üzere üçe ayırın. Eğer Denizci Sinbad örneğini
incelersek, “Bir zamanlar pek çok serüven yaşayan Sinbad adında bir denizci vardı” bölümü açılış
olabilir. “Seyahatinde parasının tamamının kaybetti” problem bölümü, “Fakat Kral ona hizmetleri
karşılığında altın verdi” ifadesi ise çözüm bölümü olabilir.
Bu şekilde öykünün temel sırasını hatırlamak kolaydır. Diğer ayrıntılar beş-bölümlü iskelet ile
anlatılabilir.
5-Bölümlü iskelet
Açılış, problem ve çözüme ilave olarak yükselme ve öykünün final görüntüsünü ekleyebiliriz.
Sıralama şöyle oluşacaktır:
Açılış + Problem + Tansiyonun Yükselmesi + Çözüm + Final Görüntüsü
Bu şekilde Sinbad öyküsünde açılış ve problem aynı kalır ama tansiyonun yükselmesi “Ve Sinbad
yamyamlar tarafından esir alındı.” bölümü ile olabilir. Ardından çözüm için daha fazla detay
gereklidir ve bu da “Sinbad kendisine verilen maddeyi yutmayarak yamyamları kandırdı ve
gürültüden faydalanarak kaçtı.” bölümü ile olabilir. Final görüntüsü ise yine “Kral tarafından
altınla ödüllendirilen ve evinde zenginlik içinde yaşayan Sinbad” olabilir.
İskeletlerinize beden verme
Öykü iskeletinizin 5 bölümünü hazırladıktan sonra öykünüzü ete kemiğe büründürmeye,
hatırladığınız detayları eklemeye ve öyküyü hatırlamanıza yardım edecek çeşitli sahneleri
resmetmeye ihtiyacınız olacaktır. Bu çalışmayı tamamladığınızda kalabalığa anlatabilmek için
öykünüzün temel sıralamasına vakıf olmanız gerekmektedir. Pratik yapmanın
mükemmelleştirdiğini unutmayın.
Fragmanlar
Öykü iskeletlerinden başka öykü fragmanları kullanmak öykünün yapısına hâkim olmanızı ve
ihtiyacınıza göre yapıda değişiklikler yapmanızı kolaylaştırır.
Kırmızı Başlıklı Kız’ı yeniden incelersek, (iskeletler benzer şekilde) öyküyü kısa fragmanlara
bölebiliriz:
* Kurt kızla konuşur ve nereye gittiğini öğrenir
* Geçmekte olan bir oduncu gürültüyü duyar, kurdu öldürür ve kızı kurtarır
* Kurt büyükanneyi yer ve kendisini gizleyerek kızın gelmesini bekler
* Kırmızı başlıklı kız büyükannesini ziyaret etmek için elinde bir sepet yiyecekle yola çıkar
* Kız büyükannesinde bir gariplik sezer fakat kurt tarafından yutulur
“Bilinen” öyküde geçen bilgilerle şu anda farklı bir yapıya ve dolayısıyla farklı bir öyküye sahibiz.
Öykü anlatıcısı, dinleyicinin öyküdeki olay sıralamasını nasıl yeniden kurgulayacağını sezmek ve
beklenmedik olaylarla dinleyiciyi belirli aralıklarla şaşırtmak zorundadır. Dinleyici planları ve
amaçları açıkça belirtilen ya da kolaylıkla anlaşılabilen öykü karakterlerini sever. Her öykü,
kahramanın esas amacının kesinlikle ulaşılabilir ya da ulaşılamaz bir hale geldiği bir dönüm
noktasına sahip olmalıdır. İyi bir öyküde tezat etkili bir şekilde belirgindir: oldukça olumsuz bir
konu (örneğin; ölüm ve yıkım) çok olumlu bir durumla (örneğin; bol ödül) ile karşı karşıyadır.
Kahramanın problemiyle kendisini özdeşleştiren dinleyici bu yüksek tansiyonu ve gerginliği
yaşar. Böyle bir araştırma kültürel bilgi ile ilgili istenen ve istenmeyeni ortaya çıkarmalıdır.
Bölüm 2: Öykü anlatımı repertuarı ve müdahaleler
Öyküleri parçalara ayırdıktan ve öyküyü anlatmak için gerekli olanları tanımladıktan sonra
sunum üzerinde çalışabiliriz. Doğal olarak eğer doğrudan bir kitaptan okumuyorsak pek çoğumuz
öykü anlatırken gergin oluruz ama bu durumu hafifletmek için yapılabilecek bazı şeyler vardır.
İrlandalı öykü anlatıcısı Clare Muireann Murphy (www.claremurphy.org) öykü anlatımı
yolculuğuna başlarken yaşayabileceğinizi düşündüğünüz olumlu ve olumsuz duyguları içeren bir
“sevdiklerimiz” ve “korktuklarımız” listesi hazırlamanızı önermektedir. Bu projedeki ortaklardan
bazıları Clare’in kontrolünde bu çalışmayı gerçekleştirmişlerdir ve listelere giren kelimeler
aşağıda verilmiştir:
Sevdiklerimiz
Korktuklarımız
“mutlu, güvenli, etkilenmiş, rahat,
“ne söyleyeceğini bilememe,
sıcak, heyecanlı, samimi, masum,
aptal gibi görünme, kekeleme,
meraklı, anın tadını çıkar,
hafıza kaybı, telaş, sinirlilik,
bütün duygularınızı içeren”
dinleyicinin ilgisini yitirme,
olumsuz sesler çıkarma (umm, err gibi),
dinleyici beni sevmeyecek, saçmalama”
Grup; bu kelime ve ifadeleri yazdıktan sonra listeler kursun geri kalan süresinde bir kenara
konuldu ve çok güzel bir şey meydana geldi. Gördüğünüz üzere grubumuz pek çok olumsuz durum
hakkında endişeliydi ve “korktuklarımız” listesi “sevdiklerimiz” listesinden daha kalabalıktı.
Kursun son gününde listelere tekrar göz attığımızda olumlu kelime ve ifadelerin çoğunu ya da
tamamını yaşadığımızı fakat olumsuz kelime, ifadeler ve deneyimlerin hiçbirini yaşamadığımızı
gördük.
Bu çalışma hem herkesin endişeli ve gergin hissedebileceğini hem de bu duyguların kontrol altına
alınabileceğini göstermektedir. Grubumuzun öykü anlatıcıları olarak deneyimleri başlangıçtaki
korkularımızdan çok daha olumluydu ve hepimiz dinleyicinin öyküleri dinlemekten ve bu
deneyimden keyif aldığını gözlemledik.
Diğer yararlı bir çalışma ise kendi “araç setinizi” oluşturmaktır. Bu aşağıdakileri içerebilir:
Mizah
Yüz ifadeleri
Ses efektleri
Ses değişiklikleri
Sessiz anlar
Göz teması
Öyküye hâkimiyet (nerede, ne…)
Ritim ve zamanlama değişikliği
Abartılı hareketler
Tekrar
Kendinize ve öykünüze inanç
Beden ve sesinizde duygular
Öykü anlatımının 4 sütunu
Clare Murphy tarafından aktarılan diğer bir yararlı kavram ise kendi deyimiyle öykü anlatımının
4 sütunudur. Bunlar öğrenilip anlaşıldıktan sonra öykü anlatımı deneyiminiz hem siz hem de
dinleyiciniz için çok daha eğlenceli olacaktır.
i) Öykünüzü sevin
ii) Öykünüze inanın
iii) Öykünüze hâkim olun
iv) Kendi sesinizi ve tarzınızı yaratın
Zamanlama ve Yönlendirme
Anlatım sürecinde öykü tüm sırlarıyla birlikte açığa çıkarılacaktır. Yapı öykünün sıralamasını
belirler, bununla birlikte öykü anlatıcısı yapıya gerek gördüğü anlarda müdahalelerde bulunur:
* Yavaşlar ya da hızlanır, sessizlik sağlar ya da soru sorar.
* Önceden bahsedilmiş konularla bağlantı kurar, geri dönüşler yapar, önemli bölümleri işaret
eder.
* Öykü anlatıcısı öykünün geçtiği mekânda; sunumu, işaretleri, açıklamaları, tahminleri,
yansıtmaları, yorumları, meydan okumaları ve tahrikleri ile turist rehberi gibi görev yapar. Elbette
çocukların yaşlarını da hesaba katarak geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman arasında
gidip gelebileceği bir pozisyonunu kendisine hazırlayabilir.
Oyun Sahneleme
Öykü anlatıcısı sesiyle (ses tonu, kısık ses, yüksek ses) öyküyü zenginleştirir. Öyküdeki
karakterleri canlandırmak için ses varyasyonları kullanabilir. Bunun yanında öykü anlatıcısı
zengin bir jest, mimik ve hareket repertuarına sahiptir. Dahası çocukları; tekrarlar, varyasyon,
abartı ve canlandırmalar ile etkileyebilir. Öykü anlatılırken çocukların ilgilerini tetiklemek
amacıyla heyecan öğeleri de kullanılabilir.
Bölüm 3: Pratik tavsiyeler
En az bir öyküyü öğrenip ve belki de kitaplar, filmler ve tiyatro sayesinde o öyküye çok daha fazlası
ile aşina olduğumuzda, yüksek sesle bir öyküyü dinleyiciye anlatmak sinir bozucu bir deneyim
olabilir. Bir grup çocuğa öykü kitabından okumak başka, ayağa kalkarak hareketli bir şekilde
elinizde hiçbir not olmadan bir öyküyü anlatmak ise bambaşka bir şeydir.
Burada, modern dünyada gitgide daha az kullanılan sözel öykü anlatımını nasıl sunmanız
gerektiği ile ilgili bazı ipuçları ve tavsiyeler vereceğiz. Bununla birlikte aşağıdakiler akılda
tutulmalıdır:
* Herkes farklıdır: Bu “doğru” ya da “yanlış” olmaktan ziyade öykü anlatıcısı olarak sizin
dinleyiciyi daha rahat hissettirmeniz ve ilgilerini çekmenizle ilgilidir.
* Bazı insanlar ellerinde bir kitapçık ya da not olmasını tercih ederler; sorun yok!
* Farklı dinleyici grupları farklı tepkiler verir, bu yüzden esnek olmanız önemlidir.
* Mutlu bir öykü anlatıcısı, iyi bir anlatıcıdır!
Ayrıca aşağıdakilerin öykü anlatımınızı doğrudan etkilediğini unutmayınız:
* Sesiniz: Ses genellikle öykü anlatıcısının en önemli aracıdır. Ses düzeyi, tonu ve duruluğu
anlatımınızı ne derece etkiler?
* Öykünün seçimi: Dinleyiciniz kimler? Öykü onlara uygun mu?
* Beden dili: Sesinizle birlikte beden diliniz öykü anlatımının önemli öğelerinden bir diğeridir.
Öturmanız mı yoksa ayakta durmanız mı gerekir? Herkes sizi görebiliyor mu? Sabit durmanız mı
yoksa hareket etmeniz mi iyi olur?
* Güven: Herkes öykü anlatırken gergin olur ama bunu nasıl saklayabiliriz?
* Sessizlik: Öykünüzü anlatırken hem kendinize dinlenmeniz hem de dinleyicinize söylediklerinizi
anlayıp değerlendirmeleri için sessizlik anları ekleyin. Öyküyü çabuk bitirmek için acele etmekten
kaçının.
* Ezber-hafıza: Eğer öyküyü iyi bir şekilde biliyorsanız daha iyi anlatırsınız ve bu da kendinize
güveninizi olumlu etkiler. Pratik yapın.
* Nefes!: Özellikle başlangıçta dinleyicinize rahatlaması için zaman verin.
* Dinleyiciyle bağ kurun: Göz teması sağlayın ve sadece tek bir kişiyle konuşmayın.
Bölüm 4: Öykü anlatıcısı olarak gelişmenize yardım edecek teknikler
#1 Anahtar kelimeler seçin:
Kelimeler sadece edebi olarak öykünüzü dinleyiciye aktardığı için değil fakat aynı zamanda
dinleyicide farklı duyguları tetikleyebileceği için önemlidir. Eğer farklı bir kelime kullanırsanız,
tamamen farlı bir görüntü ortaya çıkabilir.
Kelimelerin gücünü anlamak için “Külkedisi Sindirella” gibi iyi bilinen bir öyküyü inceleyelim.
Öykü ile bağlantılı tüm anahtar kelimeleri yazın: kız, ev işleri, üvey kardeşler, peri, dilek, prens,
ayakkabı, at arabası, gece yarısı, kabak vb. Muhtemelen 10 kelimelik bir liste yeterli olacaktır.
Daha sonra grubunuza her anahtar kelime yerine üç tane alternatif sözcük yazmasını söyleyin,
örneğin “ayakkabı” yerine “terlik, bot, çizme” gibi… Her anahtar kelime için üç tane alternatif
bulana kadar bu çalışmaya devam edin.
Son olarak orijinal anahtar kelimeleri kullanmadan öyküyü anlatma çalışın.
Bu sizi farklı düşünmeye ve “tabu” kelimeleri kullanmadan yeni versiyonu nasıl anlatacağınızı
tasarlamaya zorlayan meşakkatli bir çalışmadır.
#2 Kelimelerinizi azaltın:
Pek çok öykü için orijinal hallerinden kelimelerin azaltılması özellikle küçük çocuklara öykü
anlatırken olumlu sonuçlar verir.
Bilinen başka bir öykü seçin ve öyküyü sadece yedi kelimeye indirgemeye çalışın. Doğal olarak bu
biraz zor olabilir ama en önemli kelimelere odaklanın. Listenizi hazırladığınızda öykünüzün
içeriğini sadece 7 kelime ile dinleyiciye aktarabiliyor musunuz?
#3 Sesinizi hazırlayın:
Nasıl vücudunuzu hazırlıyorsanız sesinizi de performanstan önce hazırlamanız gerekir. Sesinizin
bozulmasını önlemek için ses tellerinizi hazırlayın; boğazınızı açmak için esneyin ve derin nefes
alın.
* Güçlü nefes verin
* Ciğerleriniz boşaldığında, midenizi rahatlatın, ağzınızı açın ve havanın içeri dolmasını sağlayın.
Bunu defalarca yapın
* “sss” sesi çıkararak tekrar nefes alın ve nefesinizi tutabildiğiniz kadar tutun
* “shh” ya da “fff” gibi farklı sesler çıkararak bu çalışmayı tekrar edin. Bu farklı ses kaslarının
yumuşak bir şekilde esnemesine yardım edecektir
* Son olarak (“aaa”, “eee”, “iii” vb…) gibi farklı ünlü sesler çıkararak hazırlığınızı bitirin.
#4 Zamanınızı kullanın:
Sadece başlamadan önce değil fakat aynı zamanda öykünün anlatımı esnasında da rahatlama
fırsatı yaratın. Başlarken çoğu insan derin bir nefes alır ve bir an evvel sonuca ulaşmak amacıyla
öyküye girer. Acele etmeyin ve mümkünse eğer öyküyü tanıtın (belki kendinizi de eğer gerekliyse)
ve neden bu öyküyü anlattığınızı açıklayın.
Dinleyicinize sesiniz, ses tonunuz ve hatta aksanınıza alışma ve uyum sağlama zamanı tanıyın.
Anlatımınız esnasında öykünün ritmini bozmayacak şekilde nefes almanıza ve dinlenmenize
imkân veren sessizlikler sağlamayı unutmayın.
#5 Asla özür dilemeyin:
İnsanlar dinleyicinin önünde sürekli olarak özür dilerler. Ve bunu sadece kelimelerle değil beden
dilleriyle de yaparlar. Güven güveni besler; eğer gergin bir şekilde gezinir, mırıldanır, yere bakar
ya da dikkatsizce kelimeleri kullanırlarsa bu dinleyiciden özür dilemektir; beden diliniz
dinleyiciye “Burada olduğum için üzgünüm.” demektedir. Ve eğer bir hata yaparsanız
endişelenmeyin zira her dinleyici bu deneyimi yaşamayı ister, hiç kimse hatanızı umursamaz ama
sıklıkla “özür” dilemenizi duymaktan sıkılabilirler.
#6 Üç anahtar tüyosu: (Martin Ellrodt, Alman öykü anlatıcısı)
i) Herkesin sizi görebileceği bir konum edinin
ii) Herkesin sizi duyabileceği şekilde konuşun
iii) Ve insanlar hala sizi seviyorken bitirin
Yönergeler:

Ana öğeleri hatırlamanıza yardım etmesi için öykünün iskeletini çıkarın

Daha sonra açık bir yapı kullanarak ve gereken tüm içerikleri ekleyerek öyküye bir
“vücut verin”

Öykünüzü dinleyicinin kendisini ana karakter(ler)le özdeşleştirebileceği, inisiyatif
kullanabileceği, riskler alabileceği ve seçimler yaparak kararlar verebileceği şekilde
anlatın

Ana karakter, öykü anlatıcısı ve dinleyicinin deneyimleri arasındaki farkları gösterin

Dinleyicinin ilgisini yakalamak için zamanlama ve yönlendirmeyi kullanın

Sahne repertuarınızı kullanarak öyküyü zenginleştirin

Uygun kafiyeler, şarkılar ve oyunlar ekleyin

Sesler, renkler vb. ekleyin

Dinleyicinizi öykünün yapısıyla oynama, sonuçları değiştirme veya problem eklemeleri
için cesaretlendirin ve teşvik edin

Öykü anlatımının 4 sütununu hatırlayın
Denizci Sinbad - 3.Bölüm
H
amal Sinbad ertesi gun evine dondu ve Denizci Sinbad tembellikten
sıkılmış, yeni seruvenlerin ozlemini çekiyordu. Tekrar denize açıldı
ve adamları tarafından Anka kuşu yumurtaları ile dolu bir adada yanlışlıkla
terk edildi. Bir Anka kuşuna tutundu ve filleri bile yutabilecek buyuklukte dev
yılanların oldugu bir vadiye uçtu. Vadinin zemini uzerlerinde insanların et
dagıttıgı parıldayan buyuk elmaslarla kaplanmıştı. Kuşlar etleri yuvalarına
bıraktıktan sonra adamlar kuşları uzaklara uçuruyor etlere yapışmış yeni
elmaslarla geri donuyorlardır. Sinbad sessizce buyuk bir ete kendisini
bagladı: kuşlardan birinin yuvasına uçtu ve kocaman bir elmas çuvalı ile kaçtı.
Adamları onu aramak için geldiler ve Sinbad elmaslarla birlikte evine
dondu…
Anahtar yeterlik 3: Matematik ve fen yeterliği
Fen ve teknolojide temel yeterlikler doğal dünyayı açıklayan bilgi ve metodolojilere hâkim olma,
kullanma ve uygulamayı kapsar. Bu insanların sebep olduğu değişiklikleri anlamayı içerebilir.
Sinbad Anka kuşlarının davranışlarını gözlemleyerek tehlikelerle dolu vadiden nasıl
kaçabileceğini tespit etti.
Önerilen alıştırmalar:
Çocukların bir yumurta kaynatmalarını sağlayın ve bunu maddenin halleri, pişirirken güvenlik,
bilim, ısı gibi bir ders olarak kullanın. Grubunuzla farklı yöntemlerle pişirilmiş yumurtalardan
oluşan bir yemek yiyin; kaç farklı yemek hazırlamayı düşünüyorlar?
Öykü Anlatımı Alanı
Öyku anlatımı için uygun bir yer tesis etmek son derece onemlidir. Alan tek
bir dinleyiciden kalabalık bir grubu konuk edebilecek çeşitlikte olmalıdır ve
grubun
buyuklugunun
anlatılacak
oykuyu
dogrudan
etkiledigi
unutulmamalıdır. Genellikle dinleyici ne kadar kalabalıksa oyku anlatıcısının
repertuarı o kadar zorlanmaktadır: hareketler, mimikler ve jestlerin abartılı
kullanımı, seslerin yukselmesi ve daha detaylı duzenlemelerin yapılması
gerekir.
Bilinçli bir şekilde seçilmek ve düzenlenmek koşuluyla koltuklar, yatak kenarları, odanın belirli
bir bölümü ya da çadıra doğru dizilmiş yastıklar öykü anlatımı alanı ve dekorları olabilirler. Öykü
anlatımı için alan ve dekorları seçerken elbette yeterlik gelişimi de dâhil olmak üzere (eğlence,
paylaşım, bilgilendirme, kültürel amaçlar vb.) öykü anlatımının amaçlarını ne derece
desteklediğini göz önünde bulundurmak önemlidir. Alan, çocukların kendilerini rahat
hissedebilecekleri ve dikkat dağılımını en aza indirecek bir şekilde düzenlenmelidir. Elbette özel
amaçlar alanın düzenlenme şeklini etkileyebilir. Şüphe, heyecan ve eğlence duyguları daha farklı
alanlara gereksinim duyar.
Yer, nesneler, araçlar, oyuncaklar, evcil hayvanlar, maddeler ve resimler vb. öyküyü, atmosferi ve
hedeflenen (ya da hedeflenmeyen) yeterlik gelişimini destekleyebilmek için dikkatlice
seçilmelidir.
Öykü anlatıcısı için semboller, sesler ve işaretler gibi öyküyü destekleyebilecek öğeleri öykü
anlatım alanına dâhil etmek yorucu bir çabadır. Bu öğeler yeterlik gelişimini desteklemek için
sesler ve ses efektleri, kokular ve dokunulabilecek maddeler ekleyerek öyküyü canlandırmanızda
önemli olabilir.
Farklı öğrenme tipleri (dokunsal, işitsel, görsel vb.) olduğunu unutmayın. Öykü ile bağlantılı
yeterlik gelişimi aktivitelerini hazırlarken bunları göz önünde bulundurun. Öykü anlatımı
seansında ihtiyaç duyabileceğiniz ek araç ve öğeleri (kalemler, kâğıt, kumaşlar, kostümler vb.)
düşünün ve hazırlayın.
Yönergeler:

Dinleyici sayısını ve alanın büyüklüğünü önceden belirleyin

Öykü anlatımı alanındaki amaçlarınızı tespit edin

Mekânı dikkatlice seçin

Sahneden, alandan ve dekordan maksimum verimi nasıl alabileceğinizi düşünün

Birden fazla duyu ve duyguları nasıl dâhil edebileceğinizin yollarını araştırın

Sahneyi, alanı ve dekoru uygun bir şekilde düzenleyin
Denizci Sinbad - 4.Bölüm
Y
ıllar geçmiştir ve heyecan içinde yeni bir yolculuğa çıkan Sinbad “insana
benzeyen devasa bir yaratığın” yaşadığı bir adada esir düşmüştür. Bu
canavar Sinbad’ın adamlarını, en şişmanları olan kaptan ilk olmak üzere,
yemeye başlar. Sinbad yaratığı zavallı adamlarını pişirirken kullandığı kor
gibi kızgın demir şişlerle kör etmeyi planlar ve ilk fırsatta bunu başarır.
Kurtarabildiği adamlarıyla bir salın üzerinde kaçmaya başlarlar ama
yaratığın eşi onlara kayalar fırlatır ve çoğunu öldürür. Sinbad sağ salim evine
döner…
Anahtar yeterlik 5: Öğrenmeyi öğrenme
Sinbad fırsatların farkındadır ve buna uygun olarak kendi öğrenmesini organize eder; bu anda
insanları pişirmekte kullanılan şişleri görür ve onların öldürücü bir silah olarak kullanılabileceğini
fark eder. Kişinin bireysel ya da grup içinde kendi öğrenmesini sürdürebilmesi becerisi
öykünün bu kısmında gösterilmiştir.
Önerilen alıştırmalar:
Grubunuzu ikili ya da üçlü takımlara bölerek bu sahneyi canlandırın. Her takım farklı bir
rol/karakteri alır ve kendi açılarından öyküyü sahneler. Ardından öyküde değişiklikler yapmayı
deneyin; eğer yaratık kör olmasaydı ya da ilk olarak Sinbad’ı yeseydi, neler olurdu?
Çocukların Katılımı
Öyku anlatımı çalışmasına çocuklar, farklı şekillerde, surece dahil
edilebilirler. İlk olarak oykunun sunum şekli çocuklar arasında aktif
duşunmeyi tetikleyebilir. Sorular, ikilemler veya zor durumlar bu katılıma
destek olabilir. Boyle bir katılım oyku için onemlidir ama bu katılım aynı
zamanda oykunun yapısına mudahale edebilir. Bu yuzden oyku anlatıcısının,
oykunun dokusuna zarar vermeyecek katılımlara izin vermesi son derece
onemlidir.
Yeterlikler bilgi, becerileri ve davranış/değerleri kapsadığı için bu konuların her birini yansıtmak
önemlidir. Aynı kural yeterliklerin diğer üç ögesi (eylemler, kapsam ve kalite- daha fazla bilgi için
Pedagojik Çerçeveye bakınız) için de geçerlidir. Bunu göz önünde bulunduran öykü anlatıcısı
sadece olaylar sırasını anlatmaz fakat aynı zamanda duygulara, değerlere ve niteliklere (iyi ve
kötü, kibar/kaba, doğru ve yanlış, faydalar, dostlar ve düşmanlar, zenginler ve fakirler, cesur ve
korkak, vb.) dikkat eder. Öykü anlatıcısı kendi özelliklerinden bahsedebilir ve hatta çocuklarla bu
konuları konuşabilir.
Çocukların katılımı aşağıdaki yollarla yapılabilir:
* (soruları, molaları) açıkça göstererek
* (davetkâr bakışlar, meraklı bakışlar, baş ile işaret etme, vb.) gibi ima yollarıyla
Yukarda bahsedilen, çocukları öyküye dâhil etme yöntemlerine ilave olarak öyküyü birlikte
oynanan bir oyun şeklinde paylaşılan bir aktiviteye dönüştürebilirsiniz. Çocuklar oyunlarla doğal
olarak öğrenirler, bu yüzden öykü anlatımının bir parçası olarak canlandırma veya öykü ile
bağlantılı bir oyun (çocuklara az önce duydukları öyküyü canlandırmalarını ya da “taş-kâğıtmakas” gibi bir oyunu öyküdeki karakterlerin üç tanesinin ismiyle uyarlamalarını söyleyin) işinize
yarar. Çocukları sorular sormaya davet edin veya siz onlara öyküden sorular sorun; örneğin eğer
öykünüzde ırmaktan bahsediyorsanız, öykünüze “ara” vererek çocuklara ırmaklar
ile ilgili sorular sorabilirsiniz; bildikleri ırmak isimleri var mı, hiç büyük bir ırmağı ziyaret etmişler
mi ya da ırmakta yüzmüşler mi?…
Çocuklarda yeterlik gelişimi öykü; özdeşleştirmeye, aktif düşünceye, seçenekleri keşfetmeye,
katılıma, duygulara ve hislere, tüm duyulara ve fikirlere izin verdikçe geliştirilebilecektir.
Isınma
Öyunlar özellikle küçük çocuklarda öykü anlatımına giriş yapmak ve herkesin rahatlamasını
sağlamak için biçilmiş birer kaftandır. İsınmak da sesinizi hazırlamanıza, rahatlamanıza ve eğer
gerginseniz fazla enerjinizi yakmanıza yardımcı olur. Çocuklar (ve bazen yetişkinler bile)
oturmaktan rahatsız olabilirler bu yüzden basit bir ısınma oyunu bu sorunu çözebilir.
Piyesler de sesinizi kullanma, göz teması sağlama veya dinleyicinizi büyüleme gibi öykü anlatımı
deneyimini doğrudan olumlu yönde etkileyen belirli teknikleri içerirler.
Yönergeler:

Yapıyı bozmamaya dikkat ederek çocukları öykü anlatımı sürecine dâhil etmeye çalışın

Çocukları yeterliklerin değişik anlarına dâhil edin; durum nedir, ne yapılıyor, şimdi ne
olacak, bu kimin için iyi kimin için kötü?

Çocukların katılımı açık bir şekilde ya da dolaylı bir şekilde yapılabilir sadece çok fazla
ara vermemeye özen gösterin

Çocukları harekete geçiren, düşünmeye ve öykünün içeriğini değerlendirmeye sevk eden
dâhil etme yollarını araştırın ve uygulayın

Diyaloglar çocukların aktif katılımına ve böylelikle yeterliklerinin gelişimine etkin bir
katkı yapabilir

Öyküyü bir piyes ya da oyunun içine yerleştirme yollarını düşünün

Çocukları öykü ile bağlantılı herhangi bir oyun ya da canlandırmaya katılmaları için teşvik
edin

Çocukları aktif düşünmeleri, seçenekleri keşfetmeleri, riskleri tahmin etmeleri,
duygularını ifade etmeleri, duyularını kullanmaları ve olaylar üzerine düşünmeleri için
teşvik edin

Çocukların olayların sebep ve sonuçları ve öyküdeki tercihler hakkındaki görüşlerini
açıklamalarını sağlayın
Denizci Sinbad - 5.Bölüm
T
ekrar denizlere açılan Sinbad’ın gemisi adamlarını yiyebilecekleri
kadar şişmanlamaları için özel bir bitki ile besleyen yamyamların adası
yakınlarında batar. Sinbad bu bitkiyi kusar ve kaçarak yakınlardaki bir
karaya çıkar. Kral ile tanışır, kısa sürede kralın güvenini kazanır ve güzel bir
kadınla evlenir. Ne yazık ki karısı ölür, yerel adetlere göre eşi, en güzel
elbiseleri ve mücevherleriyle canlı canlı gömülmek zorundadır. Böylece
Sinbad’ı bir mezara koyarlar ama Sinbad bir kelebeğin mezarın üstüne doğru
uçtuğunu görür. Mezardaki tüm mücevheri alarak kelebeğin peşinden yukarı
tırmanır ve küçük bir yarığın içinden geçerek kaçar. Geçen bir gemiye biner
ve hiç olmadığı kadar zengin bir şekilde eve döner…
Anahtar yeterlik 2: Yabancı dillerde iletişim
Öykünün bu bölümünde Sinbad yamyamlarla karşı karşıyadır ve yabancı bir dilde iletişim
kurması veya kültürlerarası anlayış göstermesini gerektiren yabancı topraklardadır. Adetleri
(hayatta kalan eşin de gömülmesi) öğrenir ve bu durumu kendi lehine çevirir.
Önerilen alıştırmalar:
Grubunuzla diller hakkında konuşun, onlara göre kaç tane farklı dil vardır? Aralarında başka bir
dil konuşan ya da yabancı kelimeler bilen var mı? Bildikleri dillerde basit kelime ve ifadelerden
oluşan bir liste yazın (hello, thank you, my name is… ) ve dünyada konuşulan dillerin çeşitliliğini
gösterin.
İleri Düzey Yeterlik
Gelişiminin
Desteklenmesi
Öyku sunulduktan sonra ilave detaylarla ve duşuncelerle çocukların oykuyu
kavramaları saglanır. Öyku anlatımı surecinde çocukların oykuyu tamamen
tecrube etmelerini saglamak onemlidir. Öyku anlatıldıktan sonra sureç
yeterlik gelişimine daha fazla odaklanabilir ve işte bu noktada oyku anlatımı
daha egitici olabilir.
Öykü yeniden inşa edilebilir; seçimler yapma, resimler bulma veya nesneleri/resimleri işaret
etme gibi görevler verilebilir. Çocukların benzer durumlar (“hiç kayboldunuz mu?” “hiç tehlikeli
bir durum başınız geldi mi?”) hakkında konuşmaları istenebilir. Çocukların, belirli durumlarda
nasıl davranacaklarını veya geçmişte neyi farklı yapmış olabilecekleri hakkında düşünmelerini ve
bunları ifade etmelerini sağlayın. Öykü ile farklı duygular arasında bağ kurmanızı sağlayacak
uygun bir şekilde seçilen (“ormanda yalnız kalsanız kendinizi nasıl hissederdiniz?”, “neler
duyardınız?,” neler görürdünüz?”) sorular hazırlamak önemlidir.
Öykünün içeriği ile paralel olarak çocukların yaş grubunu ve vereceğiniz görevleri anlayabilme
düzeylerini de göz önünde bulundurarak sayılar, anlamlar, okuryazarlık, kuralar, duygular,
ilişkiler, sosyal beceriler gibi uygun alanlarda ödevler vermek mümkündür.
Başlangıçta açıklanan 8 anahtar yeterliği hatırlayın ve yeterlik gelişimini teşvik edecek uygun
alıştırmaları tasarlayın. Öykü koleksiyonunda (bakınız Ekler) pek çok örnek bulabilirsiniz,
örneğin “Tatlı Yulaf Lapası” isimli öykü aşağıdaki şekilde kullanılabilir:
* Görsel olarak ayırt etme ya da oranlarla ilgili çalışmalar yapmak için; her ikisi de önemli temel
matematik yetenekleridir
* Duyu kutularının fen alanında temel yeterliklere nasıl entegre edilebileceğini keşfetmek için
* Sosyal yeterlikleri geliştirmek için canlandırmanın nasıl kullanılabileceğini öğrenmek için
Akran destekli öğrenme modelinin çocukların dil gelişimine önemli katkılar yaptığı bilimsel
olarak ispatlanmıştır. Akran destekli öğrenme yöntemini uygulayarak ve öyküyü sınıf
arkadaşlarıyla tartışabilecekleri ortamı oluşturabilirsiniz. Bu sayede çocuklar birbirlerini
dinleyecekleri, yönetecekleri, birbirleriyle anlaşacakları, birbirlerine karşı çıkacakları ve yardım
edecekleri etkinliklere katılabilirler.
Yonergeler:

Çocukların öyküyü yeniden yapılandırmalarına izin verin

Öyküyü kavrayabilmeleri için görevler-ödevler verin

Öykünün canlandırılması için görevlendirme yapın

Öyküyü diğer kurgu ve gerçek hayat öyküleriyle kıyaslayın

Ödevlerde tüm duyuların dâhil edilmesine gayret edin

Çocukların başka durum ve olayları değerlendirmeleri için teşvik edin

Anahtar yeterlikler ve alt-yeterlikler alanlarındaki spesifik yeterlikleri harekete geçirin

Öyküyü yeniden anlatmak yeterlik gelişimine ve okuryazarlığa katkıda bulunur

Çocukları öyküyü yeniden canlandırmaları için teşvik edin (kendileri ya da kuklalar kullanarak)

Etkileşimi harekete geçirmek ve sonucunda dil yeterliğini geliştirmek amacıyla akran öğrenme
modelini uygulayın
Denizci Sinbad - 6.Bölüm
Y
ıllar sonra Denizci Sinbad gençliğinde yaşamış olduğu tehlikeleri
unutmuştur. Bir gün gemisiyle yeni bir serüven için denize açılır.
Sinbad’ın kendilerini uyarmasına rağmen adamları çıktıkları bir adada
buldukları büyük bir Anka kuşu yumurtasını yer ve yumurtanın sahibi olan
kuşlar gemiye saldırır. Güvertesine kocaman taşlar atarak gemiyi batırırlar,
Sinbad kurtulur ama gece gündüz Sinbad’ın omuzları üzerinde oturan
Denizlerin Yaşlı Adamı tarafından esir alınmıştır. Bir gün Sinbad, Yaşlı Adamı
sarhoş eder ve adam uykudayken kaçar. Akıntılar onu Maymunlar Şehri’ne
getirir.
Bu şehrin sakinleri gündüzleri insan yiyen ve geceleri Hindistan cevizi
ağaçlarında uyuyan maymunlardan saklanmaktadır. Sinbad maymunlara taş
atar ve onlar da karşılık olarak Hindistan cevizi atarlar. Bir süre sonra o
kadar çok Hindistan cevizi biriktirir ki onları hazine gibi gören şehir halkına
Pazar yerinde satar. Bu sayede servet sahibi olan Sinbad zengin bir şekilde
evine döner…
Anahtar yeterlik 4: Dijital yeterlik
Sinbad gibi geleneksel ve tarihi bir öykü dijital yeterlik gelişimine yardım etmiyor gibi gözükebilir
ama Sinbad, Denizlerin Yaşlı Adamını (hakkında bilgi toplayarak ve aleyhinde kullanarak)
kandırarak bilgi teknolojisinin ve bu alandaki basit becerilerin hayati derecede önemli olduğunu
göstermektedir. Benzer şekilde, değerli Hindistan cevizlerini toplamak için taşlar atması bilginin
kritik kullanımı olarak değerlendirilebilir.
Önerilen alıştırmalar:
Anka kuşları ve diğer mistik (ya da soyu tükenmiş) hayvanlarla ile ilgili araştırmalar yapmak için
bilgisayarları kullanın. Anka kuşlarının ya da başka mistik hayvanların geçtiği kaç tane farklı öykü
bulabilecekler? Neden mitolojik hayvanların öykülerde yer aldığını düşündüklerini sorun.
(örneğin; mitolojik hayvanlar gerçek hayvanların yerine mi kullanılmaktadır yoksa dinleyiciyi
heyecanlandırmaya yarayan fantastik ögeler olarak mı öykülerde yer almaktadır? Grubunuzu bu
temalarla ilgili düşüncelerini ifade etmeleri için teşvik edin.
Öykü Anlatımı Yeterliğinin
Kazanılması
Öykuleri dinlemek çocuklar arasında oyku anlatımı yeterligine katkıda
bulunur. Bu, çocukların anlatım ve oykunun kahramanı ile kendilerini
ozdeşleştirerek hayatlarını degerlendirme becerilerini geliştirmelerine
imkan vermesi açısından onemlidir. Bu yeterlik; olaylar uzerine duşunme ve
analiz etme, duyguları geliştirme, deneyimleri oykuye donuşturme ya da
oykulerle deneyimleri kıyaslama becerilerini kapsamaktadır. Yeterlikler
açısından tum bunlar inisiyatif ve yonetim, yaratıcılık ve ogrenmeyi ogrenme
becerilerine katkıda bulunur.
Çocukların bu yeterlikleri kazanmalarına yardım etmek için onlara kendi gerçek oykulerini, kişisel
deneyimlerini, benzer oykuleri, farklı oykuleri, kurgusal benzer ve farklı oykuleri vb.
sorabilirsiniz. Çocuklar yeni oykuler yaratmakta zorlanabilir (ornegin; “oyku iskeleti” kullanarak)
ya da onlara oykulerin kısa orneklerini vererek iyi bir oykunun ozelliklerini açıklamaya davet
edebilirsiniz. Öyku anlatımını gerçekten uygulamak için çocukların akranlarına ve başkalarına
oykuler anlatmalarına fırsat vermek gereklidir. Sonrasında, oykuleri ve nasıl anlatıldıklarını
tartışmak onemli bir etkinliktir. Daha buyuk çocuklarda yaratıcılıgın teşvik edildigi, eleştiriden ve
yarışma rekabetinden korundugu sınıf ve okul kulturu içinde çalışmak tavsiye edilmektedir.
Çocuklardan bir tanesinden sınıf arkadaşlarına oldukça uzun bir oyku (yardım etmeniz
gerekebilir)
anlatmasını
isteyin.
Ardından
diger
çocuklardan
hatırladıklarını
yazmalarını/soylemelerini isteyin. Önemli ogelerden hiç unutulan oldu mu? Sınıf, oykunun
yapısındaki dogru sıralamayı hatırlıyor mu?
Çocuklardan oyku anlatmalarını istediginizde yaş gruplarına uygun temalar kullanın. Öykuler
uzerinde çalışmak için anlatıcı bir yapı hazırlayın ama farklı varyasyonlara da hazırlıklı olun. Eger
mumkunse karakter-sahne-problem kartları (kartları rastgele kendiniz seçin ya da çocukların
seçmesine izin verin) kullanabilirsiniz. Ögrencilerin yaşamlarından anekdotlar (yerel mekanlar
ve karakterler), yerler, aktiviteler, zamanlar, nesneler ve fotograflar kullanın. Bu, metaforlar ile
çalışmanıza yardımcı olur. Problem içeren bir oyku ile başlayın. Çocukların gerçek oyku
anlatımları için birkaç kural tespit etmek onemlidir, ornegin; herkes bir başkasının oykusunu
dikkatlice dinleyecek, sadece olumlu donutler verilecek (Öykude neleri sevdiniz? Kahraman neyi
guzel/iyi yaptı? Neler işe yaradı?) gibi…
Çocuklar arasında oyku anlatımını canlandırmak için oyku anlatıcısı pek çok seçenege sahiptir. İlk
olarak çocuklara anlatmayı sevdikleri oykuleri seçmelerine izin vermek onemlidir. Öykuleri
hazırlamaları ve anlatmalarına yardım etmek için, abartmanın eşiginde olsalar bile çocuklara
karşı açık ve anlayışlı olmak gereklidir. Surukleyici oykuler eglenceli olabilir ve oyku anlatıcısı
olarak rollerine alışmalarına yardım edebilir ve ayrıca yazısız ama resimli kitaplar da çocukların
oyku anlatımı yeterligi kazanmalarını destekleyebilir. Sahne aksesuarları kullanmak (ornegin;
Kırmızı Başlıklı Kız oykusunu anlatırken pelerin, Goldilocks ve 3 Ayı oykusunde bir kase yulaf
peltesi…) da çocukların oykunun onemli ogelerini hatırlamalarına yardımcı olacaktır ve gergin
oldukları anlarda onları rahatlatacaktır.
Yönergeler:

Çocuklara bildikleri öyküleri sorun

Kişisel öykülerini sorun

Anlatmak istedikleri öyküleri seçmelerine izin verin

Öyküleri analiz etmelerini sağlayın

Öykü iskeletleri (varyasyonları) kullanmalarına yardım edin

Öyküleri anlatmaları için çocukları davet edin

Bazı kurallar koyun

Geri bildirimler verin ve çocuklardan da isteyin
Denizci Sinbad - 7.Bölüm
S
inbad’ın gemisi bir kez daha batmıştır ve bu kez çok yuksek
uçurumların dibindedir. Hiç yiyecek bulamazlar ve arkadaşları
açlıktan olur, sadece Sinbad hayatta kalır. Geminin enkazından buldugu bir
sal yardımıyla uçurumların altında, içinden hızlı akan bir ırmagın geçtigi bir
magara keşfeder. Karanlıgın içinde yol alır ve fenerinin ışıgı sayesinde
ırmagın dibinin degerli mucevherler ile kaplandıgını fark eder. Bir ara uykuya
dalar ve anlattıgı hikayeleri hayretle dinleyen Seylan kralının şehrinde
gozlerini açar. Evine donerken kralına da bir hediye goturmesini isteyen
Seylan kralı Sinbad’a yakuttan yapılma bir fincan ve dev bir yılanın
derisinden yapılmış bir yatagın da dahil oldugu pek çok degerli hediye verir.
Eve donen Sinbad’ın anlattıgı Seylan oykuleri kralın çok hoşuna gider ve onu
altınlarla odullendirir…
Anahtar yeterlik 1: Anadilde iletişim
Kavramları, düşünceleri, duyguları ve görüşleri ifade etme ve yorumlama yeteneği ve yaratıcı
bir şekilde toplumsal ve kültürel şartlardan etkileşim Sinbad için hayati derecede önemlidir.
Öyküleriyle Seylan kralını etkileyen Sinbad cömert bir şekilde ödüllendirilir ve ününü arttıracak
hediyeler ile birlikte kralına ve ülkesine dönmesine izin verilir.
Önerilen Alıştırmalar:
Seylan nerededir? İsmi değişmiş midir? Dünyadaki ülkeleri ve isimlerini araştırmaları için
grubunuzu cesaretlendirin. Ülkelerin isimleri neden değişmiştir? Ülkelerde konuşulan diller
hangileridir? Kendi vatanlarının geçmişte farklı isimleri var mıydı?
Öykü Anlatıcısına Özet
Bu şablon oyku anlatımı etkinliginden ne istediginizi, hangi oykuyu seçmeniz
gerektigini
ve
grubunuz/sınıfınız
için
en
iyi
deneyimi
nasıl
geliştirebileceginizi planlamanıza yardımcı olacaktır.
(1) Alanın Düzenlenmesi
Öykü anlatımı için özel bir alan tesis etmek grubunuzun karşılanması ve dinleyicinizin
yerleşmeleri için çok önemlidir. Ne zaman bir öykü anlatımı yolculuğuna başlasanız daima aynı
alanı kullanmaya gayret edin; örneğin sınıfınızın aynı köşesini, ya da bir öykü anlatımı alanı (bir
çadır, yastıklarla dolu bir alan, bahçede bir bölge vb.) kurun. Her zaman bir geçit kapısından
girebilir ya da bir şarkı ile başlayabilirsiniz. Veya etkinliğiniz için arzu edilen atmosferi tesis
etmek amacıyla çocukların kendi sandalyelerini ya da istedikleri herhangi bir nesneyi
getirmelerine izin verin.
(2) Ritüel
Hiçbir müdahaleye gerek bırakmadan grubunuzun zihninde bir öykünün başlamak üzere olduğu
duygusu oluşturacak ve zaman içinde defalarca tekrarlanabilecek bir atmosfer yaratın.
Çocukların, öğretmen olan siz ve öykü anlatıcısı olan siz arasındaki farkı rahatlıkla ayırt
edebilecekleri olağan görüntünüzden farklı bir tavır/maske takının ya da müzikal bir alet, “özel
şapkanız”, aynı sandalyeye oturmak gibi bir sahne aksesuarı kullanın.
(3) Ölçütler
Kendi kendinize bir öyküyü seçerken neleri göz önünde bulundurduğunuzu sorun. Örneğin;
öyküde keşfetmek istediğiniz yeterliklere odaklanmanız için 13. sayfadaki matrisi kullanın, ya da
sonrasında grubunuzun gerçekleştirmesini istediğiniz aktiviteyi işaretleyin.
(4) Pratik Beceriler
Göz teması, yüz ifadeleri, hareketler, ritim, beden dili, adımlama gibi öykü anlatımı deneyiminin
hangi pratik durumlarını dâhil etmek istediğini başlamadan önce kararlaştırın.
(5) Basit tutun
En baştan itibaren olabildiğince basit bir şekilde açık olun, deneyimin “hep” ya da “hiç” olması ya
da bir seferde tüm yeterlikleri geliştirmeniz beklenmiyor ve de gerekmiyor. İyi bildiğiniz basit bir
öykü seçin ve tekrarlamanın sorun olmadığını unutmayın, çocuklar aynı öyküyü dinlemeyi
severler ve elbette güveniniz arttıkça öyküyü geliştirebilirsiniz.
(6) Etkileşim
Bazı öykü anlatıcıları tüm öykü boyunca ilginin merkezi olmayı tercih ederler fakat çocuklarınız
arasında bazı etkileşimleri teşvik etmek genellikle faydalı sonuçlar verir. Bu; sesle, fiziksel olarak
(ayakları üzerinde durmak, vb.) ya da sorularla yapılabilir. Örneğin eğer öykünüz “Bir zamanlar
ormanda…” ile başlıyorsa grubunuza “Kimler daha önce ormana gitti?” veya “Ormanda olmak nasıl
bir duygu?” sorularını sorabilirsiniz. Etkileşimi teşvik etmek yeterlik gelişimine yardımcı olur ve
çocukların ilgisini tamamen çekerek onları meşgul eder.
(7) Öyküyü bitirme
Öykünüzün sonunda doğrudan yeterlik gelişimi ile bağlantı kurun, eğer öykünüzde farklı
sayılarda nesneler geçiyorsa pekâlâ matematik yeterliğini geliştirmek isteyebilirsiniz (Goldilocks
ve 3 Ayı öyküsünde örneğin; grubunuzu matematiksel araştırmalara sevk etmek amacıyla yulaf
peltesi kâselerinin ya da yatakların sayılarını kullanabilirsiniz.)
(8) Paylaşım
Son olarak; çocuklara kazanımlarını paylaşmalarını söyleyin, öykü ile doğrudan bağlantılı bir
sanat eseri yarattılarsa ya da matematik bilmecesi çözdülerse herkesin görüp takdir etmesi için
grupla paylaşın.
Denizci Sinbad - 8.Bölüm
S
on öyküsünde yine gemisi batan Sinbad’ı ıssız bir kıyıda buluyoruz.
Köle tacirleri tarafından esir alınan Sinbad’ın tüm servetini vermesi
karşılığında canı bağışlanır ve Sinbad zengin bir tüccara satılır. Sinbad yeni
efendisine bir zamanlar kendisinin de çok varlıklı birisi olduğunu ve
dünyanın çoğu yerini gördüğünü söyler. Tüccar; herkesin çok korktuğu,
acımasız ve yanlarına yaklaşan herkesi öldüren bir fil sürüsünden fildişi
çalmasını isteyerek Sinbad’ı dener. Sinbad saklanarak günlerce sürüyü izler
ve en büyük erkek filin topallayarak yürüdüğünü fark eder. Bir gece uyuyan
file yaklaşır ve filin ayağındaki kocaman dikeni çıkarır. Hayvan uyanır ve
saldırmak yerine Sinbad’ın sırtına binmesine izin verir.
Bir süre sonra Sinbad fillerin fildişini nerede sakladıklarını keşfeder ve iki
uzun dişi efendisine götürür. Efendisi o kadar etkilenir ki Sinbad’ı özgür
bırakır ve fildişlerinin yerini söylemesi karşılığında geliri paylaşmak için
anlaşırlar. Böylece bir kez daha Sinbad zengin bir adam olarak evine döner
günlerini varlık içinde geçirir. Hamal, Sinbad’a bu son öyküsünü de
anlattıktan sonra Denizci Sinbad ona 1000 altın verir ve kendisine uzun ve
mutlu bir hayat diler.
Anahtar yeterlik 6: Sosyal ve beşeri yeterlikler
Köle durumuna bile düşmesine rağmen Sinbad sosyal ve çalışma hayatına etkin bir şekilde
katılmıştır ve sonunda önceki sosyal durumuna geri dönmeyi başarmıştır. Farklı çevrelerdeki
ahlak kurallarını ve gelenekleri anlaması kendi iyiliği için önemlidir. Sinbad’ın kişisel,
toplumsal ve kültürlerarası yeterlikleri onun olumsuz durumlarla başa çıkabilme ve olumsuzu
olumluya çevirebilmesine olanak sağlamıştır.
Önerilen Alıştırmalar:
Sinbad’ın son bölümünde köleliği ve tarih boyunca yapılan ticaretin modern dünyadaki
yansımalarını araştırın. Çocukları; konu ile ilgili ülkeler, deniz taşımacılığının önemi (köleleri
taşımak), sömürgecilik (batılı ülkelere şeker ve başka hammaddeleri tedarik etme) hakkında
araştırmalar yapmaları için teşvik edin.
Sözlük
Yeterlik: Bu el kitabına göre yeterlik; bilgi, beceriler ve tutumların (ilkokul çağındaki çocuklara
uygun olan) birleşimidir. Anahtar yeterlikler tüm bireylerin ihtiyaç duyduğu kişisel gelişimleridir,
aktif vatandaşlıktır, sosyal içermedir ve istihdamdır.
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:32006H0962
Pedagoji: Öğretmenliğin pratik uygulamasıdır. Kısaca pedagoji, öğrenmenin gerçekleşebilmesi
için eğitimci ile çocuk arasında meydana gelen interaktif süreçtir.
Pedagojik Etkileşimler: Eğitimciler çocuklarla birlikteyken yaşanan yüz yüze etkileşimler,
bilişsel ya da sosyal etkileşim biçimlerinde olabilirler.
Pedagojik Düzenleme: Eğitimcilerin materyalleri hazırlama, alanın hazırlanması ve oyun, keşif,
işbirliği ve kaynakları adil kullanarak öğrenmeyi desteklemek için günlük rutinlerin tesis
edilmesine yönelik ‘sahne arkasındaki’ çalışmaların tamamıdır.
Pedagojik Teknikler ve Stratejiler: Sosyal etkileşimler, değerlendirme, yapısal öğrenme gibi
öğrenmeyi destekleyen uygulamalardır.
Çocuklar: Ökuyucu ‘çocuklar’ ifadesi kullanıldığında bunun çocukların bir dizi yeteneklerle,
güçlerle, ihtiyaçlarla, kişiliklerle, geçmiş deneyimlerle ve ilgilerle donatılması anlamında geldiğini
bilmelidir. Bu kitapçık boyunca kullanılan ‘çocuklar’ terimi eşit olarak hem kızları hem de
erkekleri kapsamaktadır.
Ebeveynler: ‘Ebeveyn’ ya da ‘ebeveynler’ ifadesi çocukları önemseyen kişileri anlatmak için
kullanılmıştır ki bunlar; anneler, babalar, üvey anne-babalar, büyükanne ve büyükbabalar, tek
ebeveynlerdir.
Erken Çocukluk Eğitmeni: Bu terim, pratisyenler, öğretmenler, özel eğitim
öğretmenleri/yardımcılar, gönüllüler, çocuk bakıcıları gibi erken çocukluk eğitimi ve bakımı
hizmetlerinde çalışan herkesi ifade etmektedir.
Teşekkür
Bu proje Sabine-Roehrig Mahhou tarafından hazırlanmıştır.
Katkı sağlayanlar:
Hasan Biber
Luke Bryant
Maria Delliou
Ligita Dudinskiene
Peter Frühmann
Ingrid Gussen
Evangelos Kapetis
Jaap Van Lakerveld
Sabine Roehrig-Mahhou
Venioti Vasiliki
Kestutis Zelnys
Luke Bryant tarafından derlenip yayıma hazırlanmıştır.
Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilmiştir.