Başlangıç Raporu

Transkript

Başlangıç Raporu

Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye
Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse
edilmektedir
Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)
DDGM’nin Kurumsal Yapısının Geliştirilmesi Teknik
Yardım Projesi
Ref.
: EuropeAid/134905/IH/SER/TR
Sözleşme No : TR2010/0314.03-01/001
Nihai Versiyon
Başlangıç Raporu
Ankara
24.10.2014
Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir
DDGM’nin Kurumsal Yapısının
Geliştirilmesi Teknik Yardım
Projesi
Ref.
: EuropeAid/134905/IH/SER/TR
Sözleşme No : TR2010/0314.03-01/001
Nihai Başlangıç Raporu
Yararlanıcı: Demiryolları Düzenleme Genel Müdürlüğü (DDGM)
Sözleşme Makamı: Merkezi Finans ve ihale Birimi (MFİB)
Pirigroup (Piri Reis Uluslararası Danışmanlık Eğitim Organizasyon Tic. Ltd. Şti. - TR)
Liderliğindeki Konsorsiyum:
Railistics GmbH (DE)
ECORYS Hollanda BV (NL)
ECORYS Research and Consulting Ltd. (TR)
İşbirliğiyle,
Ankara, 24 Ekim 2014
Consortium led by;
Bu yayının içerikleri sadece Konsorsiyumun sorumluluğundadır ve hiçbir şekilde AB’nin
görüşlerini yansıtmamaktadır.
DDGM’nin Kurumsal Yapısının Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi
İçerik Tablosu
1
PROJE ÖZETİ .................................................................................................................................. 7
2
YÖNETİCİ ÖZETİ ............................................................................................................................. 8
3
UYGULAMA DÜZENLEMESİ VE AYARLARI ...................................................................................... 12
3.1
3.1.1
3.1.2
3.2
3.2.1
3.2.2
3.2.3
3.2.4
Proje Arkaplanı ve hedefi .............................................................................................................. 12
Proje Arkaplanı ............................................................................................................................ 12
Hedefler, Amaç ve Beklenen Çıktı/Sonuçlar .................................................................................... 13
Uygulama Çerçevesi ..................................................................................................................... 14
Kurumsal Yapılanma ve Genel Proje Örgütlenmesi .......................................................................... 14
Personel ve Vasıfları ..................................................................................................................... 16
İzleme ve Koordinasyon Düzenlemeleri .......................................................................................... 17
Kalite Yönetim Prosedürü ............................................................................................................. 18
4
GENEL İŞ PLANI ............................................................................................................................ 19
3.1
Çerçeve Koşullar........................................................................................................................... 19
3.2
Özel Hedefler ............................................................................................................................... 20
3.3
Aktivitelerin Tanımı ...................................................................................................................... 21
4.3.1 Başlangıç faaliyetleri ..................................................................................................................... 21
4.3.2 Bileşenlerin Genel Değerlendirmesi; .............................................................................................. 22
4.3.3 Bileşen I: Emniyetli bir Demiryolu Ulaşım Sisteminin Oluşturulması için Kapasite Yapılandırılması ....... 22
4.3.4 Bileşen II: DDGM’nin Düzenleyici Foksiyonlarının Güçlendirilmesine Destek ...................................... 29
4.3.5 Bileşen III: Kamu Hizmet Sözleşmelerinin hazırlanması .................................................................... 38
4.3.6 Bileşen IV: DDGM Personeli ve ilgili memurlar için Kapasite Yapılandırması....................................... 40
4.3.7 Bileşen V: DDGM'nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri tanımlamak üzere bir yol haritası
ve kılavuz hazırlanması ............................................................................................................................. 42
4.3.8 Bileşen VI: DDGM’nin görünürlüğü ve tanıtımı ................................................................................ 44
5
SONUÇLAR VE TAVSİYELER ........................................................................................................... 45
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
İş Planı......................................................................................................................................... 45
Önümüzdeki Uygulama Dönemi için Genel Tavsiyeler ..................................................................... 46
Sürdürülebilirliği Temin için Özel Faaliyetler ................................................................................... 46
Deviations to TOR, Assumption and Risks ....................................................................................... 47
Bütün proje süresi için genel sonuçlar ............................................................................................ 47
6
EKLER .......................................................................................................................................... 48
Ek I: Başlangıç Dönemindeki Toplantıların Listesi ........................................................................................ 49
Ek II: İş Planı ............................................................................................................................................. 50
Ek III: Mantıksal Çerçeve ........................................................................................................................... 51
Ek IV: ToR'da tanılanan raporların Sunum Tarihleri and Listesi ..................................................................... 54
Ek V: Çerçeve Koşullar .............................................................................................................................. 55
1.
2.
3.
3.1
3.2
3.3
Projedeki Paydaşların Analizi ......................................................................................................... 55
AB Demiryolu Sektörü Reformu ..................................................................................................... 56
Proje ile ilgili Çalışmaları ............................................................................................................... 57
Eşleştirme Projesi – TCDD için Taslak Yasa ve Organizasyon Yapısının Geliştirilmesi ........................... 58
Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi.......................................... 59
TCDD Yük Piyasa Araştırması için Danışmanlık Hizmetleri ................................................................ 59
Başlangıç Raporu
Page 3 of 66
3.4
Yolcu Hizmetleri için bir Kamu Hizmet Yükümlülüğü (PSO) sözleşmesi hazırlanması için danışmanlık
Hizmetleri ................................................................................................................................................ 59
3.5
TCDD, Taslak Yasa Paketi, 2010 ..................................................................................................... 59
3.6
Türk Demiryolları Reformu için Teknik Yardım, 2011-2013 ............................................................... 60
4.
DDGM’nin güçlendirilmesine ilişkin mevcut yasal çerçeve ................................................................ 60
4.1
655 No’lu 1 Ekim 2011 Tarihli Kanun Hükmünde Kararname: UB ve Genel Müdürlüklerinin örgütsel
yapısı ve sorumlulukları ............................................................................................................................ 61
4.2
Türk Demiryolu Ulaşım Yasasının Serbestleşmesine ilişkin 6461 No’lu ve 24 Nisan 2013 tarihli Yasa.... 62
4.3
DDGM tarafından hazırlanmış Taslak Yönetmelik ............................................................................ 62
5.
Türk Demiryollarındaki Mevcut Örgütsel Yapı ................................................................................. 64
Tablolar Listesi
Tablo 1 – Önceki Çalışmalar ...................................................................................................................... 12
Tablo 2 – Ana Paydaşlar, Yönlendirme Komitesi Üyeleri .............................................................................. 15
Tablo 3 – SC Toplantılarına davet edilebilecek diğer paydaşlar ..................................................................... 15
Tablo 4 – PMU Üyeleri ............................................................................................................................. 16
Tablo 5 – Düzenli Koordinasyon Toplantıları ............................................................................................... 17
Tablo 6 – Verilecek bazı eğitimler .............................................................................................................. 41
Tablo 7 – İlgili Çalışmalara Genel Bakış ....................................................................................................... 58
Şekiller Listesi
Şekil 1 – Proje Hedefleri, Amacı ve Sonuçları .............................................................................................. 13
Şekil 2 - Proje Organigramı ........................................................................................................................ 16
Şekil 3 – Proje Bileşenleri .......................................................................................................................... 22
Şekil 4 –İlgili emniyet sertifikalarının verilmesinde süreç ve prosedürler ....................................................... 25
Şekil 5 – Bileşen I Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi .............................................................................................. 29
Şekil 6 – Bileşen II Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi .......................................................................................... 38
Şekil 7 – Bileşen III Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi ......................................................................................... 40
Şekil 8 – Bileşen IV Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi ............................................................................................. 42
Şekil 9 – Bileşen V Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi .............................................................................................. 44
Şekil 10 – Bileşen VI Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi ....................................................................................... 45
Şekil 11 – Projenin Paydaşları .................................................................................................................... 56
Şekil 12 – 2006’da Yeniden yapılandırma projesinde önerilen örgütsel yapı .................................................. 58
Şekil 13 – AB tercihli model: demiryollarının açık yatay ayırımı..................................................................... 65
Şekil 14 – Türk Demiryollarında Mevcut Yapı .............................................................................................. 65
Başlangıç Raporu
Page 4 of 66
Kısaltmalar
KO
Katılım Ortaklığı
Araştırma Planlama ve Koordinasyon Birimi
BU
İşletme Birimi
CA
Sözleşme Makamı
CFCU
Merkezi Finans ve İhale Birimi
COTİF
Demiryolu ile Uluslararası Taşınmasına ilişkin Sözleşme
CSI
Göstergeleri
CSM
Ortak Emniyet Metotları
CST
Ortak Emniyet Hedefleri
DeBo
Atanmış Kuruluş
DG
Genel Müdürlük
DGRR
Demiryolları Düzenleme Genel Müdürlüğü
DGII
Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü
DTD
Demiryolu Taşımacılığı Derneği
DTL
Takım Lideri Yardımcısı
EC
Avrupa Komisyonu
EUD
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
ERA
Avrupa Demiryolu Ajansı
EU
Avrupa Birliği
HR
İnsan Kaynakları
HS
Yüksek Hızlı
HQ
Ana Merkez
IM
Altyapı Yöneticisi
IPA
Katılım Öncesi Aracı
LTE
Uzun süreli uzman
MoTMC
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
MIPD
Çok-Yıllı İndikatif Planlama Dokümanı
NoBo
Akredite Kuruluş
NS
Şebeke Bildirimi
ORR
Demiryolu Düzenleme Ofisi (UK)
OTIF
Demiryoluyla Uluslararası Taşınım için Hükümetler arası Organizasyon
PMU
Proje Yönetim Birimi
PSO
Kamu Hizmet Yükümlülüğü
RU
Demiryolu İşletmesi
SC
Yönlendirme Komitesi
SEE
Devlet İktisadi Teşebbüsü
SMS
Emniyet Yönetim Sistemi
SPO
Kıdemli Program Görevlisi
TAT
Teknik Yardım Ekibi
TCDD
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İdaresi Genel Müdürlüğü
TINA
Ulaşım Altyapı İhtiyaç Değerlendirmesi
TL / KE
Takım Lideri / KE
ToR
Terms of Reference
Başlangıç Raporu
Page 5 of 66
TSI
Karşılıklı İşletilebilirlik için Teknik Özellikler
TURSİD
Demiryolu Sistemi Operatörleri Derneği
TÜHİŞ
Ağır Sanayiler ve Hizmet Sektörü Çalışanları Birliği
ULAŞIMİŞ
Ulaştırma İşçileri Birliği
ULAŞIMSEN
Ulaştırma İşçileri Sendikası
UoT
Hazine Müsteşarlığı
WB
Dünya Bankası
Başlangıç Raporu
Page 6 of 66
1 PROJE ÖZETİ
Proje Özeti
Program İsmi
Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA), 2010 Finansman Anlaşması
Proje İsmi
Referans No:
EuropeAid/134905/IH/SER/TR
Sözleşme Numarası :
TR2010/0314.03-01
Proje Başlama Tarihi
19.09.2014
Proje Bitiş Tarihi :
19.09.2016
İsim:
DDGM
MFİB
Rol:
Yararlanıcı
Sözleşme Makamı
PIRIGROUP
Yüklenici
Adres:
Demiryolu Düzenleme G.M.
UBAK -Ek Binası
G.M.K Bulvarı No 128
Maltepe / ANKARA
Merkezi Finans ve İhale Birimi,
Eskişehir yolu 4.km, 2180.Cad.,
No:63, C-Blok 06510
Söğütözü / ANKARA
Piri Reis Uluslarası Egt.Org.Dan.Ltd.Sti
A.Mithat Efendi Sokak 7/3-4
06540 Çankaya / ANKARA,
Telefon:
+90 312 203 20 00
+90 312 295 49 00
+312 440 92 43
Faks:
+90 312 213 30 52
+90 312 286 70 72
+312 440 9247
E-posta:
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Selcuk KOYUNCU
Tibet SEYHAN
[email protected]
İrtibat Kişisi:
İlksen TAVSANOGLU
Saim Kemal EROL
Genel Hedefler
Çevreye en az olumsuz etkiyle ekonomik, hızlı, yeterli, emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım hizmetlerinin
sağlanması.
Amaç
• UDHB’nin kurumsal, teknik ve idari kapasiteinin güçlendirilmesi
•AB Müktesebatıyla demiryolu sektöründe yasal ve kurumsal uyumun iyileştirilmesi
• UDHB altında demiryolları düzenleyici organı olan DDGM’nin kapasitesini arttırarak rekabetçi, şeffaf ve
etkili demiryolu sektörünün oluşumunu hızlandırmak.
Beklenen Sonuçlar
• Emniyetli Türk demiryolu ulaşımı piyasasına izin veren UDHB-DDGM kapasitesi
• Adil, rekabetçi, emniyetli, şeffaf, hızlı, ekonomik ve uygun demiryolu ulaşımı sağlayarak yasal ve örgütsel
altyapı hazırlanmaktadır.
• Demiryolu piyasasının denetimi için düzenleyici rejim oluşturuldu.
• Kamu Hizmet Yükümlülükleri tanımlandı ve hazırlandı
• UDHB-DDGM personelinin mesleki kapasitesi güçlendirildi
• UDHB-DDGM için lojistik yol haritası ve kılavuz doküman hazırlanmaktadır
• UDHB-DDGM ve onun hizmetlerinin etkili iletişimi sağlandı
Kilit Faaliyetler
• Emniyetli bir demiryolu ulaşım sisteminin oluşturulması için kapasite yapılandırılması
• DDGM Düzenleyici Fonksiyonlarının Güçlendirilmesine destek
• Kamu Hizmet Sözleşmelerinin Hazırlanması
• Devlet kurumlarında çalışan ilgili memurlar ve UDHB-DDGM personeli için Kapasite Yapılandırma
Aktiviteleri
• UDHB-DDGM’nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri tanımlamak için bir yol haritası ve kılavuz
hazırlanması
• Görünürlük: UDHB-DDGM’nin tanıtılması, hizmetleri ve projenin görünürlüğü hakkında bilgilendirme
Kilit Paydaşlar
MFİB, AB Delegasyonu, UDHB, TCDD, Özel Demiryolları Teşekkülleri
Hedef gruplar
UDHB, DDGM, Özel Demiryolları Teşekkülleri
Başlangıç Raporu
Page 7 of 66
2 YÖNETİCİ ÖZETİ
Piri Reis Uluslararası, Danışmanlık Eğitim Organizasyon Tic. Ltd. Şti. (TR), Ecorys Hollanda BV (NL), Railistics
GmbH Almanya (DE) ve ECORYS Araştırma ve Danışmanlık Ltd. (TR) ile konsorsiyum içinde gerekli danışmanlık
hizmetlerini yürütmek üzere 19.09.2014 tarihinde Proje için hizmet sözleşmesi imzalamaya hak kazanmıştır. Bu
Başlangıç Raporu, ToR’un ve teklifin hazırlanmasından bu yana konular hakkında bir güncelleme sunar ve
önümüzdeki 23 ay içinde aktivitelerin uygulanmasıyla ilgili bir gösterge ortaya koyar.
“DDGM’nin Kurumsal Yapısının Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi”nin genel hedefi, çevreye en az olumsuz
etkiyle ekonomik, hızlı, emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım hizmetlerini sağlamaktır. Bu oldukça geniş amaca
ulaşmada, proje özellikle aşağıdakileri amaçlamaktadır:

UDHB’nin kurumsal, teknik ve idari kapasitesinin güçlendirilmesi

AB Müktesebatıyla demiryolu sektöründe yasal ve kurumsal uyumun iyileştirilmesi

UDHB altında demiryolları düzenleyici organı olan DDGM’nin kapasitesini arttırarak rekabetçi, şeffaf
ve etkili demiryolu sektörünün oluşumunu hızlandırmak.
Bileşenler hakkındaki genel görüşlerimiz aşağıdaki gibidir:

Bileşen I: Emniyetli bir Demiyolu Ulaşım sisteminin Oluşturulması için Kapasite Oluşturulması

Bileşen II: DDGM'nin Düzenleyici Fonksiyonlarının Güçlendirilmesine Destek

Bileşen III: Kamu Hizmet Sözleşmelerinin Hazırlanması

Bileşen IV: DDGM personeli ve ilgili memurlar için Kapasite Yapılanması.

Bileşen V: DDGM'nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri tanımlamak için bir yol haritası
ve kılavuz hazırlanması.

Bileşen VI: DDGM'nin görünürlüğü ve tanıtımı
Başlangıç aşamasında çekirdek Yönlendirme Komitesi (YK) ve Proje Yönetim Birimi (PYB) ToR’da önerildiği gibi
oluşturulmuştur. Başlangıç evresi, işleyen çevreyi daha iyi anlamak, projenin genel iş planına ince detaylarını
vermek için faaliyetler gerçekleştirmeye, Teknik Destek Ekibini (TAT) yönlendirme ve proje çıktılarını
gerçekleştirmek için hazırlık aktivitelerini yürütmeye ayrılmıştır. TAT zamanının çoğunu proje süresini analiz
etmeye ve planlamaya adamıştır. Mevcut durumun analizine bağlı olarak, TAT gelecek dönem için bileşen bazlı
iş planları geliştirdi. Bu raporda planlama hakkında belirtmek istediğimiz önemli bir konu, 2014 sonunun 4 kritik
Başlangıç Raporu
Page 8 of 66
yönetmeliğin bitirilmesi gereken tarih olduğudur. DDGM’den 4 ana taslak yönetmeliği bitirmesi beklenmekte ve
bu yönetmelikler TAT’nin önemli miktarda girdi sağlamasını gerektirmektedir. Bu sebeple belirtilen dönem için
DDGM’ye kapsamlı destek sağlayacak şekilde planımızı oluşturduk.
Teklifimize yansıttığımız genel anlayışımızı ToR’da koruyoruz and aşağıda bileşenler ve içerikleri altında bazı
unsurlara dair görüşlerimizin altını çiziyoruz.

Bileşen 1: Emniyetli bir Demiyolu Ulaşım sisteminin Oluşturulması için Kapasite Yapılandırılması
Demiryolu Ulaşım Yönetmeliği Genel Müdürlüğü Emniyet Fonksiyonlarının Geliştirilmesi
Demiryollarının serbestleşmesi için Emniyet Mevzuatı ön koşullardan biridir. Dolayısıyla, yeni yapı için
hazır olacak gerekli hazırlığı başlatmak amacıyla IM ve RU’lara izin vermek için gelecek aylarda bu
yönetmeliği sonlandırmak çok önemlidir. Başlangıç döneminde, TAT ve DDGM “Taslak Emniyet
Yönetmeliği”ni gözden geçirmeye ve gerekirse AB’ndeki en iyi uygulamalara göre geliştirmeye karar
verdiler.
Yolcu istasyonları ve terminallerine dair kalite standartları için kılavuzların geliştirilmesi
DDGM demiryolu operasyonlarının farklı paydaşları için farklı lisans türlerini tanımlayan “Demiryolu
Ulaşım (Lisanslama) Düzenlemesi”ni hazırlamıştır. Bu taslağa göre, istasyonlar ve terminaller de DDGM
tarafından lisanslanması gereken demiryolu operasyonları/hizmetleri olarak tanımlanmaktadır.
Bununla birlikte, bu hizmet birimlerinin lisanslanmasının nasıl yürütüleceğine dair uygulama
yönetmeliği başlatılmamıştır.
Karışıklıktan kaçınmak için, terminaller ve istasyonlardaki kalite standartlarının, burada emniyet
standartları anlamına geldiğine işaret etmek istiyoruz. Bu tür alanlar için DDGM’nin ana sorumluluğu
bütün kullanıcılar için onların emniyetli olması ve bütün insanlara kolay erişim sağlanmasıdır. TAT
uluslararası uygulamaları ve uzman fikirlerini sunarak terminal ve istasyonlar için kılavuz prensiplerin
hazırlanmasında DDGM’yi destekleyecektir.
Kazaların araştırılması ve kaza verisi ve istatistiklerini kapsayan veri tabanının tasarlanması için acil
eylem planları ve prosedürlerine dair Kılavuzların hazırlanması
DDGM’nin kaza soruşturmaları için doğrudan sorumluluğu yoktur; fakat DDGM gözlemci gönderebilir.
Ek olarak, DDGM bütün IM ve RU’ların emniyet performansı için raporlar hazırlar, bu tür raporlama
kaza soruşturmalarının nasıl yapıldığına dair belli bir tecrübe ve uzmanlık gerektirmektedir. TAT kaza
soruşturması için DDGM’nin kapsamı doğrultusunda kılavuzu hazırlayacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 9 of 66

Bileşen II: DDGM'nin Düzenleyici Fonksiyonlarının Güçlendirilmesine Destek
Demiryolları altyapısına erişim için uygulama yönetmeliğinin hazırlanması
TCDD “Türk Demiryolları için Ağ Beyanı” yayınlamalıdır. Bu düzenleyici doküman ilgili “Altyapı Erişimi
ve Kapasite Tahsisi” mevzuatı doğrultusunda hazırlanmalıdır. DDGM’nin bir ağ beyanı hazırlamak için
ne sorumluluğu ne de teknik yeterliliği mevcuttur ki bu tür bir dokümanın demiryolu ağının
özelliklerine dayanarak TCDD tarafından hazırlanması ve uygulanması gerekmektedir. Yinede, şebeke
bildiriminin resmi olarak duyurulmasından önce DDGM tarafından gözden geçirilmeli ve
onaylanmalıdır. TAT, DDGM’yi bu süreçte destekleyecek ve böyle bir değerlendirmeyi yapmak için
gerekli teknik bilgiyi sağlayacaktır.
Ücretlendirme sisteminin denetimi, izlenmesi ve değerlendirmesi için prosedürlerin oluşturulması
DDGM’nin sorumluluklarını tanımlayan 655 no’lu Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, altyapı erişim
ücretlerinin hesaplanması ve gözden geçirilmesi yararlanıcının sorumluluğunda değildir. Bununla
birlikte, Demiryolu ulaşımının geliştirilmesi ve sürdürülebilir, açık, adil ve rekabetçi demiryolu
hizmetlerinin sağlanması için gerekli olduğu durumlarda DDGM maksimum ve minimum ücret
seviyelerini tanımlamada ücretlendirmeye müdahale etmelidir. Bunu yapabilmesi içinde DDGM’nin
altyapı erişimine dair ilkeleri iyi kavramış olması gerekmektedir. TAT, DDGM’ye üstteki bileşen altında
bu tür yetkileri geliştirmesinde yardımcı olacaktır. İlgili görevlerde kazanılan bilgiye dayanarak, TAT
denetim ve izleme için bir sistem oluşturmasında DDGM’ye destek olacaktır.
İlgili görevlerden kazanılan bilgiye dayanarak, ücretlendirmenin düzenlemelerle uyumluluğunu
doğrulamayı ve düzensizlikler prosedürlerini önleme ve algılamayı amaçlayan denetim ve izleme için
bir sistem geliştirmede TAT, DDGM’ye destek olacaktır.

Bileşen III: Kamu Hizmet Sözleşmelerinin Hazırlanması
Projenin yürütülmesi esnasında PSC uygulanmaz ise, PSO sözleşmelerinin performansını izlemek ve
değerlendirmek mümkün olmayacaktır. Yine de, AB mevzuat çerçevesi ve en iyi uygulamalara
dayanarak, PSO sözleşmelerinin izlenmesi ve değerlendirilmesine dair başlangıç noktası olacak
performans göstergelerini tanımlayacaktır.

Bileşen IV: DDGM personeli ve ilgili memurlar için Kapasite Yapılanması
Kapasite yapılanmasının üç boyutu vardır: kurumsal gelişme, örgütsel gelişme ve insan kaynakları
gelişimi. Bu bileşende üçüncüye değineceğiz. DDGM personeli, diğer iki boyuttaki kapasite
oluşturulması sürecine dahil edilecek, eğitilecek ve görüşleri sorulacaktır.
TAT, hem diğerleri için bir girdi olarak hem de diğer faaliyetlerin sonuçlarını hayata geçirmek için bir
iletişim aracı olarak bu bileşen altında belirlenen bu aktiviteleri kullanacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 10 of 66
2014’ün son iki ayında taslak yönetmelikler hazırlamak için DDGM’nin sıkı programını göz önünde
bulundurarak, sınıf eğitimleri yoğunluğunu onların iş yüküne paralel şekilde düzenleyeceğiz.
Eğitimler, çalıştaylar, çalışma gezileri DDGM personelinin yetkinlik düzeyini arttırmak için
gerçekleştirilecek ana faaliyetlerdir. Herbir aktivite başlığı altında daha fazla açıklandığı gibi aşağıdaki
adımları takip edeceğiz.

Bileşen V: DDGM'nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri tanımlamak için bir yol
haritası ve kılavuz hazırlanması.
Lojistik sektörü çeşitli ve geniş çaplı katılımcıları olan serbestleşmiş ve özel olarak organize edilmiş bir
sektördür. Sevkiyat şirketleri, depolama şirketleri, nakliyat şirketleri (Demiryollarında TCDD gibi),
aracılar, altyapı sağlayıcıları (lojistik terminaller ve merkezler vs.) ilgili hizmetlerin verilmesi için
hazırlanmaktadır. Bütün farklı ticari mallar için, lojistik hizmet sağlayıcıları piyasaların talebini
karşılamak için tedarik ve dağıtım zincirleri oluşturmuşlardır. Piyasa katılımcıları sürekli olarak
hizmetlerinin kalitesini ve rekabet eden bir çevreyle güçlendirilmiş lojistik zincirlerinin etkililiğini
arttırmaktadır.
Bu bileşende hazırlanacağı belirtilen kılavuz doküman, demiryolları düzenleyicisi ve onun ülkenin genel
lojistiğindeki rolü perspektifinden yola çıkarak hazırlanacaktır. Çalışmalar Türkiye’nin lojistik
ihtiyaçlarından ziyade düzenleyicinin nasıl şekilleneceği ve bir ülkenin genel lojistik planlarında yerini
nasıl alacağı hususlarına çözüm getirmeyi amaçlayacaktır.

Bileşen VI: DDGM'nin görünürlüğü ve tanıtımı
DDGM oldukça yeni bir oluşum olmakla birlikte paydaşlar arasında çok iyi bilinmemektedir. Bileşen IV
faaliyetleri
kapsamında,
TAT
Projenin
görünürlüğü,
DDGM’nin
farkındalığının
arttırılması,
düzenleyicilikte onun önemli rolü ve demiryolu sektöründeki uygulama fonksiyonları üzerinde
çalışacaktır.
En son çıkan AB Dış Eylem Görünürlük Kılavuzları doğrultusunda projenin yüksek görünürlüğe sahip
olmasını temin için faaliyetler gerçekleştirilecektir.
Bileşen bazlı iş planlarının detayları bu raporun ilgili bölümlerinde sunulmaktadır.
Başlangıç Raporu
Page 11 of 66
3 UYGULAMA DÜZENLEMESİ VE AYARLARI
3.1
3.1.1
Proje Arkaplanı ve hedefi
Proje Arkaplanı
1999’daki Helsinki zirvesinden sonra, Türkiye’nin AB’ye katılım adaylığı teyit edilmiştir. Türkiye şimdi kendini
katılım için hazırlamaktadır. Türkiye’nin AB’nin üyesi haline gelmesi için katılım süresi, mevzuatın
uyumlaştırılması, yeni idari yapıların oluşturulması ve/veya mevcut yapıların güçlendirilmesi dahil ulaştırma
sektöründe bir dizi reformu beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda, Avrupa’daki koşulların analiz edilmesi ve
Türk demiryolları için en uygun reform alternatiflerinin belirlenmesi için çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.
Bununla birlikte, reforma yönelik uygulama, demiryollarının yeniden yapılandırılması bütün ilgili paydaşlar
arasında yüksek seviyede siyasi isteklilik, hazırlık ve uzlaşma gerektiren çok karmaşık ve zor bir görevdir.
Demiryolları reformu, başarılı modelin belirlenmesinden önce birçok girişimin başarısızlık ve hatalarla sona
erdiği AB ülkelerinde bile uzun ve devam eden bir süreçtir.
Diğer aday ülkerinde olduğu gibi, Dünya Bankası ve AB demiryolu reformunu desteklemek ve demiryolu
ulaşımını daha etkili ve emniyetli kılmak için Türkiye ile birlikte çalışmışlardır. Türkiye Demiryollarının
serbestleşmesi için en son yürütülmüş ilgili rapor/çalışmalardan bazıları aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Tablo 1 – Önceki Çalışmalar
No
Önceki Rapor
1
EU, Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi
2
EU, Eşleştirme Projesi, TCDD için Taslak Yasa ve Organizasyon Yapısı, 2007
3
WB, TCDD’nin Bakım İncelemesi için Danışmanlık Hizmetleri, Ankara 2009
4
WB, Ortak Algı Araştırması için Danışmanlık Hizmetleri, Ankara 2009
5
WB, TCDD Navlun Piyasa Araştırması için Danışmanlık Hizmetleri, Ankara 2011
6
WB, Yolcu Hizmetleri için Yolcu Hizmet Yükümlülüğü (PSO) Sözleşmesinin hazırlanması ve
rasyonelleştirme için Danışmanlık Hizmetleri, Ankara 2010
7
EU, Türkiye Demiyolları Reformu, Ankara 2012
Çeşitli tartışma, erteleme ve belirsizliklerden sonra “Kanun hükmünde Kararname: 655 No’lu 1 Ekim 2011
Tarihli UB ve onun Genel Müdürlüklerinin organizasyon yapısı ve sorumlulukları” ile Türkiye nihayetinde
Demiryolu reform sürecini başlatmıştır. Demiryolları reformu için önemli kurumlar bu mevzuat ile
kurulduğundan, Türkiye demiryollarının serbestleşmesi açısından bu çok önemli bir yasadır. Demiryolu
Düzenleme GM, Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık GM, Denizcilik ve İç Sular Düzenleme GM, Kaza
Başlangıç Raporu
Page 12 of 66
Soruşturma Kurulu, Altyapı Yatırımları GM ve UB’nin diğer GM’leri bu mevzuat altında kurulmakta ve revize
edilmektedir.
Bu yasayı, kritik başka bir yasa izlemiştir; Türk Demiryolu Taşımacılığı Yasasının Serbestleşmesi (6461 No’lu, 24
Nisan 2013 tarihli), Bu yasa TCDD’nin nasıl iki bağımsız birime ayrıldığını ve altyapı sahipliği ve TCDD’ye idari
destek gibi diğer önemli konuları nasıl düzenleyeceğini tanımlar. TCDD’nin iki ayrı birime bölünerek yeniden
örgütsel yapılanması hala devam etmektedir.
Türkiye’nin demiryolu düzenleyicisi olarak DDGM’nin kurulması, demiryollarının serbestleşmesi için çok önemli
bir adımdır. Demiryollarının serbestleşmesi amacıyla gereken adil rekabet ve yönetmeliklerin oluşturulması için
yetkiye, Türkiye sonunda kavuşmuştur. O zamandan bu yana DDGM gerekli yasal çerçeve hazırlığını başlatmış
ve ilk yönetmeliklerin revizyonu için paydaşlarla birlikte çalışmıştır. Bununla birlikte, DDGM Türkiye’de serbest,
ekonomik, yeterli ve emniyetli demiryolu ulaşım hizmetinin geliştirilmesi için önemli desteğe ihtiyaç
duymaktadır. Bu proje kapsamında, teknik destek ekibi gerekli mevzuatı hazırlayarak, mevcut olanları AB
Direktifleri doğrultusunda revize ederek ve DDGM’nin kurumsal yapısının güçlendirilmesi için ilgili eğitim
programlarını organize ederek DDGM’yi destekleyecektir.
Şekil 1 – Proje Hedefleri, Amacı ve Sonuçları
Overall Objective
Providing economical, fast, sufficient, safe and qualified rail trnasport services with lowest
negative effects to environment.
Purpose



To stregthen institutional, technical and administrative capacity of MoTMC
To improve legislative and institutional harmonisation in the ralway sector with EU acquis
To facilitate formation of a competitive, transparent and efficient ralway sector by increasing
the capacity of the DGRR which is the railways regulatory body under the MoTMC
Expected Results
 Capacity at the MoTMC - DGRR for enabling a safe Turkish rail transport market is
established
 Legislation and organizational infrastructure are prepared by providing fair, competitive, safe,





3.1.2
transparent, fast, economic and convenient railway transport.
Regulatory regime for the supervision of the railway market established
Public Service Obligations are defined and drafted
Professional capacity of MoTMC-DGRR staff enhanced
Logistics road map or guidance document for MoTMC-DGRR is issued
Effective communication of MoTMC-DGRR and its services is managed
Hedefler, Amaç ve Beklenen Çıktı/Sonuçlar
Projenin genel hedefi, AB Müktesebatı doğrultusunda sektörü rekabete açarak çevreye en az olumsuz etkiyle
ekonomik, hızlı, emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım hizmetlerini sağlamaktır.
Başlangıç Raporu
Page 13 of 66
Bu proje, Türkiye’de reform sürecinde şu ana kadar günlük hayatta ne yapıldığının nakledilmesinde nihai
adımlardan biri olarak tasarlanmıştır. Bu, esas olarak işletimsel sürecin, prosedürlerin ve insan kaynakları
gelişiminin hazırlanması yoluyla bir düzenleyici güçlendirme ve kurumsal kapasite geliştirme projesidir.
Yukarıda listelenmiş çıktı/sonuçlara ulaşmadaki kilit faaliyetler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bileşen I;
Emniyetli bir Demiyolu Ulaşım sisteminin Oluşturulması için Kapasite Yapılandırılması;

Bileşen II;
DDGM'nin Düzenleyici Fonksiyonlarının Güçlendirilmesine Destek;

Bileşen III; Kamu Hizmet Sözleşmelerinin Hazırlanması;

Bileşen IV; Paydaş kurumlarda çalışan ilgili memurların ve UDHB-DDGM personeli için kapasite
yapılandırılması;

Bileşen V; UDHB-DDGM 'nin rolünü ve Türkiye’deki lojistik hizmetlerine katkısı için hedefleri
tanımlamak için bir yol haritası ve kılavuz hazırlanması;

Bileşen VI; Paydaşların hizmetler ve projenin görünürlüğü hakkında bilgilendirmesi için UDHB-DDGM
'nin tanıtılması;
3.2
3.2.1
Uygulama Çerçevesi
Kurumsal Yapılanma ve Genel Proje Örgütlenmesi
DDGM’deki Kurumsal yapının Güçlendirilmesi için Teknik yardım, Türkiye’nin AB’ye katılımını desteklemek
amacıyla EC’nin Türkiye’deki geniş ölçekli programının bir parçasıdır. Proje, Avrupa Birliği tarafından finanse
edilmektedir.
Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB) Projenin sözleşme makamıdır ve Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu ile
yakın iş birliği içindedir. Proje şartnamesine göre, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) ve
Demiryolları Düzenleme Genel Müdürlüğü projenin ana faydalanıcılarıdır. Bununla birlikte, Türk Demiryolları
(TCDD), TCDD Taşımacılık (Devlete ait Demiryolu İşletmeciliği), demiryolu ulaşım sistemlerini işleten belediyeler
ve gelecek Özel Demiryolu İşletmeleri de projenin çıktılarından etkilenecek, böylece projenin dolaylı
faydalanıcıları olarak düşünülmelidir. DDGM’nin gerekli çıktılara ulaşmada Teknik Destek Ekibi (TAT) ile işbirliği
yapma sorumluluğu vardır. DDGM ayrıca aktivitelerin sağlıklı uygulanması için bütün ilgili kamu idareleriyle
bağlantı kurma sorumluluğu vardır. Kıdemli Program Yetkilisi rolü (SPO) DDGM Genel Müdürü Erol ÇITAK
tarafından yerine getirilecektir.
Şartnameye göre, projenin sağlıklı bir şekilde uygulanması ve farklı paydaşlar arasında eşgüdüm sağlanması için
genel olarak yönlendirecek bir Yönlendirme Komitesi (SC) oluşturulmuştur. UDHB-DDGM ve CFCU temsilcilerini
Başlangıç Raporu
Page 14 of 66
SC’nin ana üyeleri olarak ToR tanımlarken, EUD temsilcisi gözlemci olarak tanımlanmaktadır. Bu projenin ana
paydaşları aşağıda özetlenmiştir.
Tablo 2 – Ana Paydaşlar, Yönlendirme Komitesi Üyeleri
Kurum
Rol
Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB-CFCU)
Sözleşme Makamı: ihale süreci, sözleşme
imzalanması, idare, muhasebe, ödemeler ve mali
raporlamadan sorumludur. CFCU müdürü, projenin
Program Yetkilendirme Görevlisi (PAO) olarak görev
yapar.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
(UDHB)
Yararlanıcı: projenin teknik uygulamasının
koordinasyonu ve yönetiminden sorumludur.
Demiryolları Düzenleme Genel Müdürlüğü (DDGM)
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (EUD)
Yönlendirme Komitesi Gözlemcisi
Diğerleri…
İlgili konularda katılım
DDGM’nin kıdemli temsilcisi başkanlığında, komite projeye diğer ilgili katılımcıları davet edebilir. TAT aşağıdaki
tabloda ilgili SC toplantısına davet edebileceği alttaki paydaşları belirlemiştir. Proje yüksek seviyeli siyasi irade
ve kararlar gerektirdiğinden ilgili paydaşların aktif katılımı büyük önem taşımaktadır. Önerilen liste kapsamlı
değildir ve yararlanıcının kararına göre uzatılabilir/revize edilebilir;
Tablo 3 – SC Toplantılarına davet edilebilecek diğer paydaşlar
Kurumlar
Yönlendirme Komitesine Dahil Olma*
AB Bakanlığı
Üye, Bütün toplantılar
UDHB – AB Dış İlişkiler Dairesi
TCDD
UDHB - DG of Dangerous Goods and Combined Transport
İlgili toplantılara davet edilir
UDHB – Altyapı Yatırımları GM
Kaza Soruşturma Kurulu
TCDD Tasımacılık A.Ş
TURSID- Demiryolu Sistemi Operatörleri Derneği
DTD- Demiryolu Ulaşım Derneği
* Önerilen paydaşların katılım derecesi DDGM tarafından belirlenecektir.
DDGM, SC üyelerinin atanması için bütün ilgili paydaşlarla irtibat içinde olacaktır. SC nihai listesi DDGM
tarafından duyurulacaktır. İlk SC toplantısı 2014 Ocak ortasına tarihlenmiştir.
ToR, DDGM’den altı kişinin dahil olduğu bir Proje Yönetim Biriminin oluşturulmasını gerektirmektedir. PMU’nun
rolü projenin sürdürülebilirliği ve genel koordinasyonu için oldukça önemlidir; çünkü bu birim teknik bilgi
transferinin yapıldığı ana hedef birim olacak ve tavsiye veren bir rolü üstlenecektir. DDGM, yararlanıcıda irtibat
noktası olacak iki odak noktası da atamıştır. PMU, 16.10.2014 itibariyle atanmıştır. PMU’nun yapısı Tablo 4 te
verilmektedir. PMU henüz ilk toplantısını yapmamıştır, fakat aylık toplanması beklenmektedir. Aylık sabit
toplantılara ek olarak, TAT ve PMU proje uygulamasının detaylarını tartışmak üzere ara sıra toplanabilir.
Başlangıç Raporu
Page 15 of 66
Tablo 4 – PMU Üyeleri
Üye
Rol
Başlık
İbrahim YİĞİT
Proje Direktörü
Daire Bşk
İlksen TAVSANOGLU
Üye, İrtibat Kişisi
Şube Müdür V.
Ahmet DAMCIDAĞ
Üye
Şube Müdürü
Mustafa PEKMEZCAN
Üye
Şube Müdür V.
Anıl ÖZGÜN
Üye
Şube Müdür V.
Saim Kemal EROL
Üye, İrtibat Kişisi
Şube Uzmanı
Şekil 2 - Proje Organigramı
DDGM
PIRIGROUP (TR)
CFCU
&
PMU
&
TAT
Railistics (DE)
Ecorys (NL)
Ecorys (TR)
Konsorsiyumuyla
EUD
SC
(Yönlendirme Komitesi)
DDGM
CFCU
EUD
TAT
Others *
3.2.2
3.2.2.1
Personel ve Vasıfları
Teknik Destek Ekibi (TAT)
Teknik Destek Ekibi (TAT) uzun/kısa süreli kilit ve kilit olmayan uzmanlardan oluşmaktadır. TCDD’de yeralan
yerel muadilleriyle birlikte yakınen ve sistematik olarak çalışırlar.
Projenin tek Kilit Uzmanı Takım Lideridir (TL). Takım lideri genel olarak projenin genel uygulamasından projeye
dahil olacak DDGM ve diğer kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla ilişkileri yürütmekten sorumludur.
Proje ayrıca emniyet yönetimi, demiryolu operasyonları, örgütsel idare, demiryolu operasyonları, demiryolu
araçları, İK gelişimi, finansal yönetim ve çapraz kesen alanlar dahil olmak üzere birkaç alanda uluslararası ve
ulusal kısa süreli uzmanların oluşturduğu bir havuzdan faydalanmayı öngörmektedir.
Uluslararası ve ulusal kısa süreli uzmanlar-STEs teknik bilgilerini ve tecrübelerini yararlanıcıya aktararak proje
uygulama döneminde DDGM’nin kapasitesini arttırmada kullanılacaktır. TAT, demiryolu yönetimi ve
Başlangıç Raporu
Page 16 of 66
operasyonlarını bütün yönleriyle bilen uzun bir kısa süreli uzman listesine sahiptir. En yüksek kalibrede kısa
süreli uzmanların kullanımını temin etmek için, Takım Lideri potansiyel kısa süreli uzmanların CV’lerini
yararlanıcıya bilgilendirme amaçlı sunar.
Şu anda kısa süreli uzmanların projenin ileri safhaları boyunca tam olarak mobilizasyonu ve süresi, DDGM’nin
gelecekteki ihtiyaçları henüz tartışılmamış ve detaylandırılmamış olduğundan tam olarak belli değildir. STE’lerin
daha detaylı tanımları ve mobilizasyon planı, demiryollarının serbestleşme reformu gereksinimleri daha
netleşeceğinden projenin yürütülmesi esnasında belirlenecektir.
Kilit Uzmana ek olarak, TAT projenin sağlıklı uygulanmasını engelleyebilecek özellikle dil bariyerlerini kaldırarak
ana dilini konuşan bir Takım Lideri Vekili ve ana dilini konuşan en az iki kısa süreli uzmanı tam zamanlı olarak
tayin eder. Bu ana dilini konuşan uzmanlar, uluslararası uzmanlar ve DDGM muadilleri arasında bir bağlantı
olarak görev yapacaktır.
Şu anda projenin TAT üyeleri şöyledir: Sn Tibet Seyhan (Takım Lideri), Sn Nejat Dogan (Takım Lideri Vekili) ve Sn
Ebru Celik (Proje Asistanı). Bütün TAT üyeleri ToR’da belirtilen gereklilikleri taşımakta ve iş geliştirme
hizmetlerinin sağlanmasında önemli tecrübeye sahiptir ve Avrupa ve Türk Demiryolu Sektörlerine ilişkin bilgi
sahibidir.
3.2.3
İzleme ve Koordinasyon Düzenlemeleri
DDGM, SC ve PMU ile yakın işbirliği projenin başarısı için önemli kabul edilir. TAT, PMU ile birlikte
koordinasyonu temin edecektir. TAT ve PMU ayrıca, projeye TAT ve PMU’nun katkısıyla sınırlı olmadığı
konularda CFCU ve AB Türkiye Delegasyonu ile koordine eder.
Tablo 5 – Düzenli Koordinasyon Toplantıları
Toplantılar
Zamanlama
Lokasyon
Düzenli Katılımcılar
PMU & TAT Toplantıları
Aylık
Ankara
PMU ve TAT Üyeleri
SC Toplantıları
Çeyrek
Dönemlerde
Ankara
Komite Üyeleri
Teknik Toplantılar
Gerekli olduğunda
Ankara
DDGM, diğer paydaşlar ve
TAT Üyeleri
PMU ve TAT operasyonel konuları tartışmak amacıyla ayda en azından yarım gün toplanması ve proje
aktivitelerinin başarılı uygulaması için DDGM ile birlikte çalışması beklenmektedir. Düzenli PMU toplantıların ek
olarak, TAT projeye ilişkin teknik konuları tartışmak üzere DDGM personeli ve paydaşların katılımıyla ek teknik
toplantıları organize edecektir.
SC ile çeyrek dönemli toplantılarına TAT, DDGM, diğer komite üyeleri ve uygun görülen diğer davetliler katılacak
ve projenin genel ilerlemesi ve belirtilen hedeflere ilişkin çıktılarının izlenmesine hizmet edecektir.
Başlangıç Raporu
Page 17 of 66
Proje aktiviteleri yararlanıcı ile toplantılar ve ziyaretler aracılığıyla 6 aylık iş planları, düzenli ilerleme raporları
temelinde CFCU, EUD ve DDGM tarafından düzenli izlenecektir. Toplantılar izleme için ayrıca kuvvetli bir
platform sağlar. Buna ek olarak, Konsorsiyum lideri olarak, Pirigroup kalite kontrol ve CFCU/EU prosedürleriyle
uyumluluk amacıyla TAT tarafından aktivitelerin uygulanmasını izleyecektir.
3.2.4
Kalite Yönetim Prosedürü
Kalite yönetim sisteminin yapısı iki katmanlı bir yaklaşım takip eder. İlk olarak, Sn Nejat Dogan (Takım Lideri
Vekili), Sn Efe Mısırlı (Proje Koordinasyon Görevlisi) ve bir demiryolu teknik uzmanından (gerekirse özel bir
amaçla kısa süreli uzman havuzundan kiralanır) oluşan Kalite Yönetim Ekibi projenin genel kalitesinden
Danışman adına sorumludur. Kalite Yönetim Ekibi, gerçekleştirilen aktivitelerin etkililiği, etkinliği ve
sürdürülebilirliğini belirleyerek çıktılara ulaşılmasında kaydedilen ilerlemeyi gözlemleyecektir. İkinci olarak,
TAT’ın bütün bireysel faaliyetlerde yüksek kaliteyi tutturma sorumluluğu vardır.
Kalite yönetim hattı genel olarak aşağıdaki gibidir:
o
Kısa süreli uzmanlar projenin genel sorumluluğuna sahip Takım Liderine raporlama yapar. Takım Lideri
ayrıca bütün raporların hazırlanmasından sorumludur.
o
Teslim tarihi öncesi, takım lideri taslak raporları Kalite Yönetim Ekibine yorumları için sunar. Kalite
Yönetim Ekibi, özellikle bu amaçla geliştirilmiş bir kontrol listesi kullanarak Sözleşme Makamınca
oluşturulmuş idari standartlarla taslağın uyup uymadığını teyit edecektir.
o
Kalite Yönetim Ekibi, bulgularını Takım Lideriyle tartışacak ve gerekli değişiklikleri yapmak için
görüşünü soracaktır. İkinci bir göz atmadan sonra, raporlar yorumları için yararlanıcıya sunulacaktır.
Kalite için nihai sorumluluk genel olarak Yüklenici ve Kalite Yönetim Ekibine özellikle aittir.
Başlangıç Raporu
Page 18 of 66
4 GENEL İŞ PLANI
Çerçeve Koşullar
3.1
Projenin genel hedefi AB müktesebatıyla uyumlu olarak sektörü rekabete açarak çevreye en az olumsuz etkiyle
ekonomik, hızlı, yeterli, emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım hizmetlerinin sağlanmasıdır. Bu hedef, Türk
Demiryollarının serbestleşmesi ve reformuna hizmet eder. Türkiye mevzuatın uyumlaştırılması, yeni idari
yapıların oluşturulması ve/veya mevcut yapıların güçlendirilmesi dahil ulaşım sektöründe bir dizi reformu
başlatmıştır. Katılım sürecinin yavaşladığı veya hiç ilerlemediği zaman bile bu, ne ulaşım sektörü mevzuatını ve
idari yapısını AB’ye uyumlaştırmada Türkiye’nin politikasını, ne de AB’nin Türkiye’yi destekleme isteğini
etkilemiştir.
AB’deki demiryolları reformu yirmi yıl önce başlamıştır. O zamanda demiryolu performansı düşüktü, ulaşım
masrafları oldukça yüksekti ve demiryollarının rekabetçi pozisyonu hızlı bir düşüşteydi. Dahası Devlet
Demiryolları, yaşayabilmesi için büyük miktarda devlet bütçesine ihtiyaç duyardı; çoğu zaman ulusal bütçenin
idame ettirebileceğinden veya ulusal parlamentonun sağlamak istediğinden fazla destek istemişlerdir.
Çoğu ülkede sonuç altyapının yenilenmesinde ve demiryolu araçları yatırımında biriken büyük miktarda işti. AB
reformunun amacı demiryolları performansını iyileştirmek, onları daha pazar odaklı yapmak ve ortak pazarın
gelişmesi için ucuz ve güvenilir ulaşıma, demiryolunun katkı sağlamasını temin etmekti.
Reform süreci genelde yavaş, yorucu ve karmaşıktır:

Reform, devletin sahip olduğu demiryolu şirketlerinin iç birimlerinde kullanıla gelmiş olan Düzenleyici
Otorite, Emniyet Otoritesi ve Kaza Soruşturma Otoritesi gibi yeni bağımsız yapılar gerektirmektedir.

Demiryollarında büyük direnç yaratan rollerin, sorumlulukların ayrılması.

Tarihsel olarak gelişmiş demiryolu yönetim yapısı, gelecek pazar odaklı bir yapıya geçiş yapmak
zorunda kaldı.

Yeni Altyapı Yöneticisi (IM) ve Ulaşım şirketleri ticari olarak birlikte çalışmalıdır; bu da planlamanın,
bütçelemenin ve finansmanın yeniden tanımlanması gerektiği anlamına gelir.

Altyapı, yolcu ve kargo işinin farklı sorumluluklara haiz farklı birimlere ayrılması, birçok ortak kaynakla
bir iş modeli olarak demiryolunun kullanıldığı eski durumla karşılaştırıldığında yönetim yapısında bir
değişiklik gerektirmektedir.
Türkiye, Türk Demiryollarını yeniden yapılandırma girişimlerini, altyapı ve yasal çerçeve için yatırım eksikliğinin
neden olduğu operasyonel etkisizliklerden ötürü Avrupa’dan daha sonra ve daha yavaş şekilde başlatmıştır.
Başlangıç Raporu
Page 19 of 66
1990ların ortalarından bu yana, yeniden yapılandırma amacıyla eylemlerin uygulanması için hiçbir somut adım
olmadan çeşitli girişimler sonlandırıldı. Son beş senede, Türkiye hükümetinin bütçe tahsisi sayesinde demiryolu
altyapısı ve iyileştirilmesi için yeni yatırımlar başlatılmıştır. Bu projeler ayrıca Avrupa Birliği, Dünya Bankası, Asya
Kalkınma Bankası vs. gibi uluslararası donör kurumlarca desteklenmektedir. Bu yatırımlara ek olarak Türk
Demiryollarının yeniden yapılandırılması için projeler ve girişimler de hızlanmaktadır. TAT projenin çerçeve
koşulları için önemli unsurlar olan aşağıdaki konuları belirlemiştir:
-
Projedeki paydaşların analizi
-
Projede uygulanabilir AB Direktifleri
-
Türkiye’nin nerede durduğunun mevcut statüsünü göstermesi beklenen son çalışmalar
-
DDGM’nin güçlendirilmesiyle ilgili mevcut yasal çerçeve.
Yukarıda listelenen konular detaylı olarak Eklerde analiz edilmiştir.
3.2
Özel Hedefler
Yukarıda belirtilen çerçeve koşullar dahilinde, bu Teknik Yardım (TA) projesi, önceki çalışmaların ışığında AB
müktesebatı doğrultusunda demiryolu sektörünün başarılı serbestleşmesi için teknik destek, eğitimler ve
gerekli yönetmeliklerin hazırlanması/revizyonunun desteklenmesini amaçlamaktadır.
Bu TA Projesinin spesifik hedefleri şunlardır (1) DDGM’nin kurumsal, teknik ve idari kapasitesinin
güçlendirilmesi; (2) demiryolu sektörünün AB müktesebatıyla yasal ve kurumsal uyumunun geliştirilmesi; (3)
UDHB altındaki demiryolları düzenleyici kurumu olan DDGM kapasitesini arttırarak rekabetçi, şeffaf ve etkili bir
demiryolu sektörü oluşturmanın kolaylaştırılması.
İlk spesifik hedef DDGM’nin kurumsal ve idari kapasitesinin arttırılmasıdır. Süreç, prensip ve prosedür
tanımlarını kapsayan eğitim programları ve yönetim sistemleri araçları, ilgili personelin nasıl geliştiği ve bilgi,
yetenek, tutum ve motivasyonu günlük işlerinde nasıl uyguladıkları gibi yönler dahil olmak üzere DDGM’nin
insan kaynakları gelişimine hitap etmektedir. Ekibimiz DDGM personeliyle birlikte yakın işbirliği içinde çalışacak,
böylece neyin neden yapıldığı, kimin tarafından hangi çıktı ve sonuçları üreterek nasıl yapıldığını onlarda anlar
ve hem fikir olurlar.
İkinci spesifik hedef demiryolu sektöründeki AB müktesebatıyla yasal ve kurumsal uyumlaştırmanın
geliştirilmesidir. Düzenleyici çerçevenin tanımlanması ve geliştirilmesine gerekli teknik destek sağlanacaktır. Bu
yönetmeliklerin geliştirilmesi Türk Demiryollarının gelecek yapısına oldukça bağlı bir karardır. Bu hedef
yararlanıcının taahhüdünü ve Bakanlık seviyesinde siyasi iradeyi gerektirdiğinden, süreçler ve yönetmelikler
hakkında karar verilmesinin gerekli olmasına ragmen ulaşılabilir olması beklenmektedir.
Başlangıç Raporu
Page 20 of 66
Üçüncü spesifik hedef, UDHB altında demiryolu düzenleyicisi olan DDGM’nin kapasitesini arttırarak rekabetçi,
şeffaf, etkili bir demiryolu sektörünün oluşmasını kolaylaştırmaktır. İlk iki hedef bu spesifik hedefe hizmet
edecektir. TAT gerekli alanlarda teknik yardım sunarak DDGM’yi destekleyecektir. Bunun yanısıra, DDGM’nin
kurumsal altyapısının güçlendirilmesi, diğer birçok dışsallık bu hedefleri engelleyebileceğinden rekabetçi, şeffaf,
etkili demiryolu sektörünün oluşmasında yeterli olmayabilir. Devam eden altyapı yatırımlarının tamamlanması,
TCDD ve TCDD Taşımacılığının ayrılmasının gerçekleştirilmesi ve nasıl açık bir ayırıma gidileceği, hem Türkiye
hem de etraf ülkelerdeki siyasi koşullar üzerindeki belirsizlikler amaçlandığı gibi Türk demiryollarının
serbestleşmesini olumsuz yönde etkileyebilir.
3.3
Aktivitelerin Tanımı
ToR’da listelendiği gibi projenin özel aktiviteleri ve onların zamanlaması Danışmanın Teknik Teklifine karşı
olarak bu bölümde sunulmakta ve tartışılmaktadır.
4.3.1
Başlangıç faaliyetleri
TA projesinin uygulama periyodu 19 Eylül 2014’te MA7801 Ref Numarasıyla CFCU tarafından 19 Eylül 2014’ü
Başlama tarihi olarak veren 2 No’lu İdari Emir ile başlamıştır. TA projesinin Açılış Toplantısı DDGM, CFCU ve TAT
temsilcilerinin katılımıyla DDGM binasında 13 Ekim 2014’te yapılmıştır.
ToR ve Danışmanın teknik önerisinde öngörüldüğü gibi TAT, gözden geçirme, planlama, danışmanlık ve
ulaşılabilecek aktivitelerin ve amacın bitirilmesine ilişkin çalışmalarla başlangıç dönemini yoğun bir şekilde
kullanmıştır. Bu periyod esnasında, TAT Yararlanıcı ile görüşmüş; ToR’u gözden geçirmiş; bu raporun 3.2
Bölümünde açıklandığı gibi proje uygulama çerçevesini oluşturmuş; iş planındaki revizyonlar için mevcut
koşulları analiz etmeye başlamıştır.
Başlangıç döneminde, teknik olduğu kadar sözleşmeye dair konulardada konsorsiyumu temsil eden Takım lideri
CFCU ve yararlanıcının onayıyla göreve başlamıştır. Takım lideri, proje destek ekibini ve kısa dönemli uzmanı
ayarlamıştır. Proje destek ekibine ve kısa dönemli uzmana Ankara’da iki günlük bir eğitim verilmiştir. Bu eğitim
ToR’un ve Teknik Teklifin gözden geçirilmesinin yanısıra ECD ve CFCU prosedürlerine ilişkin bir tanıma çalıştayını
da içermiştir.
PIRI Group’un mevcut ofisi, A.Mithat Efendi Sokak 7/3-4 Çankaya, Ankara, projenin Proje Ofisi olarak
tanımlanmaktadır. Pirigroup proje ofisini ToR ile uyumlu olarak uzmanlara gerekli olduğu şekliyle bütün
teknolojik ve iletişim için gerekli ekipmanlarla donatmıştır.
Taslak Başlangıç Raporu, Açılış toplantısında anlaşıldığı gibi 24 Eylül 2014’te taraflara iletilmiştir.
Başlangıç Raporu
Page 21 of 66
4.3.2
Bileşenlerin Genel Değerlendirmesi;
Başlangıç döneminde TAT, projenin uygulanması için en uygun stratejiyi geliştirmek amacıyla ToR’u, DDGM
örgütsel yapısını, demiryollarının mevcut yasal çerçevesini gözden geçirmiştir. ToR’da tanımlanan spesifik
görevlerden bazıları farklı bileşenler altında tanımlanan görevlerle yakından ilintili ve örtüşmektedir. Ek olarak,
görevlerden bazıları ilgililikten ötürü diğer bileşenlere aktarılmalıdır. Aşağıdaki şekilde görülebildiği gibi, Bileşen
II, IV ve VI bütün diğer bileşenlerle doğrudan alakası olan ortak konuları kapsamaktadır.
Bu üç bileşen DDGM’yi alttaki yollarla destekleyecektir;

Gerekli yönetmeliklerin hazırlanması

Kapasite oluşturulması için eğitimlerin verilmesi

DDGM ve demiryolu piyasasındaki yeni koşulların tanıtılması.
Bileşen I, III ve V birbirinden bağımsız olan spesifik konuları kapsamaktadır, bu sebeple paralel uygulanabilir.
Şekil 3 – Proje Bileşenleri
4.3.3
Bileşen I: Emniyetli bir Demiryolu Ulaşım Sisteminin Oluşturulması için Kapasite
Yapılandırılması
(TOR No: A1) Ülkelerde demiryolu reformuna dair oldukça farklı yaklaşımlar olduğu ortadadır. Reformlar
yapısal ayırım (hem dikey hemde yatay) ve özel sektörün değişen açılarda dahiliyetini içermektedir. Bunun
yanısıra, emniyetli demiryolu işletmelerinin sürdürülebilirliği ve geliştirilmesi bütün farklı yaklaşımlarda
gereklidir. Emniyetli Demiryolları Ulaşım sistemlerinin oluşturulması için, Avrupa Demiryolu Ajansları
“Demiryolu Emniyet Direktifi” çoğu ülkede temel prensip mevzuat olarak kabul edilmiştir. İsviçre ve Norveç gibi
üye olmayanlar bile ERA’nın emniyetle ilintili yönetmeliklerine paralel olarak sistemlerini oluşturmuşlardır.
4.3.3.1
Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Emniyet Fonksiyonlarının Geliştirilmesi
(TOR No: A1.1) Demiryollarındaki emniyet sistemleri, Topluluk demiryolları emniyeti (Demiryolu Emniyet
Direktifi) üzerine 2004/49/EC Direktifi ile düzenlenmiş, Avrupa Parlamentosu ve Konseyin 16 Aralık 2008 tarihli
Başlangıç Raporu
Page 22 of 66
2008/110/EC Direktifiyle; daha sonrada 27 Kasım 2009 tarihli 2009/149/EC Direktifiyle değiştirilmiştir. ERA
tarafından hazırlanmış dördüncü demiryolu paketi altında, Emniyet Direktifinde hala daha fazla değişiklik
yapılmaya çalışılmaktadır.
Demiryollarında emniyete ilişkin Türk mevzuatı, benzer bir tarzda hazırlanmaktadır. RU ve IM’ler bu sebeple,
kalite, emniyet, işte sağlık ve çevresel koruma ve iş mükemmeliyetini öneren kişilerin savunduğu benzer bir
yönetim uygulamasında prosedürlerini ve düzenlemelerini belgelemelidirler. DDGM’nin perspektifinde, diğer
taraftan aşağıdaki fonksiyonlar yönetmeliğe göre yerine getirilmelidir:
 Emniyet sertifikası ve yetkilendirmesinin verilmesinden önce değerlendirme,
 CST’lerin belgelenmesi ve iletilmesi – Ortak Emniyet Hedefleri, CSI’ler – Ortak Emniyet Göstergeleri ve
CSM’ler – Ortak Emniyet Metotları ve tecrübelere göre onların geliştirilmesi/gözden geçirilmesi,
 Emniyet sertifikası veya emniyet yetkilendirmesinin verilmesinden sonra denetleme,
 Emniyet sertifikaları veya emniyet yetkilendirmesinin yenilenmesi.
Demiryollarının serbestleşmesi için emniyet mevzuatı ön koşullardan biridir. Dolayısıyla, yeni yapıya IM ve
RU’ların hazır olmaları için gerekli hazırlıkları yapmalarına izin vermek için önümüzdeki aylarda mevzuatın
sonlandırılması önemlidir. Başlangıç raporu döneminde, TAT ve DGRR “Taslak Emniyet Yönetmeliği” ni gözden
geçirmede ve gerekirse AB’den en iyi tecrübelere göre geliştirmede anlaşmışlardır.
4.3.3.1.1
Demiryolu sektöründe en az 4 ülke ile Cer Aracı ve tren sürücülerine ilişkin olarak Değerlendirme
Çalışması
(TOR No: A1.1.1) Yararlanıcıyla birlikte TAT, değerlendirme çalışmasında değerlendirilecek ülkelerin nihai
listesini sonlandıracaktır. Seçim, ilgili ülkelerde emniyet yönetiminde demiryolu sektörünün iyi performansına
dayanarak yapılacaktır. Değerlendirme çalışması Cer aracı ve tren sürücülerinin kayıt sürecini kapsayacaktır. AB
Cer aracı ve tren sürücülerinin kaydının nasıl yapılacağına ilişkin açık yönetmeliklere sahiptir. TAT ayrıca,
AB’deki mevcut yasal çerçeveyi kapsayan değerlendirme çalışması yapacaktır.
4.3.3.1.2
DDGM’nin kayıt prosedürü ve süreçlerinin tasarımı
(TOR No: A1.1.2) AB Direktifleri ve OTIF/COTIF ile uyumlu Türkiye’de Cer Araçlarının kaydına ilişkin bir taslak
Direktif uzun zamandır mevcuttur. Taslak yönetmeliğe dayanarak ve Değerlendirme çalışmaları ile AB
Direktiflerinin sonuçlarını kullanarak, TAT Cer Aracı mevzuatını gözden geçirecek ve gerekirse geliştirecektir. Bu
mevzuatta serbestleşme için bir ön koşul olduğundan, mevzuat 2015’in başına kadar sonlandırılmalıdır.
Cer aracının tersine, tren sürücülerinin sertifikasyonu ve onların lisanslarının kaydı üzerine, önceden hazırlanmış
hiçbir taslak yönetmelik yoktur. TAT öncelikle lokomotif sürücüleri ve diğer kritik emniyet pozisyonlarının kaydı
Başlangıç Raporu
Page 23 of 66
üzerine bir yönetmelik hazırlayacak ve üzerinde yararlanıcıyla hem fikir olacaktır. Prosedürler ve süreçler
yararlanıcıyla işbirliği içinde bu taslak yönetmeliğe dayanarak geliştirilecektir. ERA’nın tren sürücülerinin nasıl
kaydedildiğine ilişkin yönetmelikleri mevcuttur. İlgili mevzuatın hazırlanmasında mevcut AB yönetmeliği analiz
edilecek ve uygulanacaktır. Sürücülere ek olarak, demiryollarının genel emniyeti için kritik olan diğer kritik
emniyet işleri değerlendirilmeli ve yasal çerçeve hazırlanmalıdır. TAT, bunu emniyetli demiryolları işletmeleri
için gerekli işlerden biri olarak tanımlar. Eğitim ve sertifikasyon işlerinin nasıl yapıldığına ilişkin düzenleyici
kurum olarak atanmış olan Mesleki Yeterlilik Kurumu, demiryollarındaki bu kritik emniyet işlerinden bazıları için
ön-vasıflar ve standartlar daha önceden geliştirmişti. DDGM bu pozisyonların nasıl lisanslanacağına ilişkin bir
politika ve strateji geliştirmelidir. TAT, tren sürücülerine paralel olarak bu tür çerçevenin hazırlanmasında
DDGM’yi destekleyecektir.
Prosedürler ve süreçler, “Türk Demiryolu Emniyeti” ve “Cer Aracı Kaydı” taslak yönetmeliklerinin ana
çerçevelerinde ortaya konmuş emniyet/kayıt prensiplerine dayanarak geliştirilecektir. Prosedürler ve süreçler
için ayrı başlıklar olacaktır. İçerik DDGM personeliyle birllikte çalışarak hazırlanacak ve hizmetlerin sunumu ve
kayıtların nasıl tutulacağına dair temel adımları kapsayacaktır. Üretilen içerik Bileşen I’in ana raporu altında bir
bölüm olacaktır.
4.3.3.1.3
AB müktesebatına göre minimum emniyet standartları için değerlendirme raporu
(TOR No: A1.1.3)TSIs – Karşılıklı işletilebilirlik teknik özellikleri altyapı, enerji, cer aracı, emir-sinyalleme
kontrolü, bakım ve işletme için standartları ortaya koymaktadır. Özellikle HS-Yüksek Hız, CR-Geleneksel
Demiryolu ve Enine geçen TSI’larda benimsenmiş olduğu gibi sınıflandırılır. ERA, standart listeleri vs. dahil bazı
maddelerin açıklandığı herbir TSI için spesifik kılavuzlar yayınlamaktadır. Ek olarak, teknik fikirler ERA
websitesinde yayınlanmaktadır. Bunlar, ekonomik etki, karşılıklı işletilebilirlik etkisi, TSI’lar ve diğer TSI’lar
arasındaki ara yüzler, uyumluluk değerlendirmesi vs. hakkında TSI’nın hatalarına dair ERA’ya sunulmuş
fikirlerdir.
Türkiye’deki mevcut yasal çerçeveye göre, demiryolu alt sistemlerinin tasarım kriterlerinin tanımlanması Altyapı
Yatırımları GM’nün sorumluluğundadır. Bu tür tasarım kriterleri TSI’lar tarafından tanımlanmaktadır. Bu
perspektiften, TSI’ların Türk Yasal Çerçevesine adaptasyonu Altyapı Yatırımları GM’nün yapacağı bir görevdir.
Diğer taraftan, TSI’lar DDGM’nin sorumlu olduğu emniyet standartlarına ilişkin çeşitli konuları dahil eder.
Dolayısıyla, iki Genel Müdürlük TSI’ların Türk Yasal çerçevesine entegrasyonu üzerine birlikte çalışmalıdır.
Başlangıç Raporu
Page 24 of 66
Şekil 4 –İlgili emniyet sertifikalarının verilmesinde süreç ve prosedürler
TAT herbir TSI’nın, spesifik kılavuz ve teknik düşüncenin üzerine gidecek ve sinyalizasyon, elektrifikasyon,
iletişim ve altyapı tasarım koşulları alanlarını kapsayan minimum emniyet standartlarını hazırlayacaktır. Bu tür
bir rapor, Türkiye’deki minimum emniyet standartlarının gelişmesi için DDGM ve AYGM’ne bir kılavuz doküman
olacaktır.
4.3.3.1.4
İlgili emniyet sertifikalarının verilmesinde DDGM süreç ve prosedürlerinin tasarımı
(TOR No: A1.1.4) Önceden DDGM’ce Demiryolu Emniyeti üzerine geliştirilmiş Direktif, emniyet sertifikası ve
emniyet yetkilendirmesine başvuru için temel adımları ortaya koyar. AB’den Direktif ve tecrübeleri hesaba
katarak, TAT ilgili emniyet sertifikalarının verilmesindeki süreç ve prosedürlerin geliştirilmesinde DDGM’ye
yardımcı olacaktır. Projenin uygulanması esnasında, herhangi bir emniyet sertifikası başvurusu olursa, TAT süreç
ve prosedürlerin uygulanmasında yararlanıcıya destek olacaktır. Bu tür pratikler DDGM personelinin yerinde
eğitim yoluyla yeteneklerini geliştirmelerine yardım edecektir.
4.3.3.1.5
Teknik bakım ve denetimler için DDGM’nin işletme prosedürlerinin tasarımı ve kılavuzlar
(TOR No: A1.1.5) AB’de, Cer Aracı, altyapı veya bakım üzerine denetimlerin nasıl gerçekleştirileceğine dair
farklı metotlar vardır. Düzenleyici kurumlarının bu tür denetim ve incelemeleri yapabilen teknik kapasiteye
sahip personelinin olduğu ülkelerde, bütün süreç iç personel tarafından yürütülebilir. Diğer düzenleyici
kurumlarda, bu tür sorumluluklar Akredite ve Atanmış Kuruluşlar gibi bağımsız kurumlar yoluyla ele alınabilir.
DDGM’nin taslak Emniyet Yönetmelikleri için temel alınan AB Emniyet Direktifi bu tür denetimlerin nasıl
yapıldığına dair genel çerçeve tanımlar. Bu yönetmeliklere ragmen, RU’lar ve IM’ler teknik bakımın nasıl
yapıldığını ve kaydedildiğini tanımlayan kendi Emniyet Yönetim Sistemlerini oluşturmalıdır.
Başlangıç Raporu
Page 25 of 66
En iyi uygulama ve mevcut yönetmeliklere dayanarak, TAT teknik bakım ve denetimlerde kapsanması gereken
süreç ve prosedürleri vurgulayacaktır. (konular: denetimlerin amacı, ne sıklıkta ve ne zaman denetimler
yapılacak, denetimleri yapacak kişilerin vasıfları, temel bilgi kaynakları, temel göstergeler, denetim
metodolojisi, planlanmış ve planlanmamış denetim süreç ve prosedürleri, gözetim entegrasyonu, sorumluluklar,
çıktılar ve sonuçlar.) Bu, TAT’ın ön notunu takiben, DDGM diğer herhangi bir düzenleyici kuruluş gibi, teknik
bakım ve denetimler ile iş süreçlerinin tasarımı için kendi kılavuzlarını hazırlayacaktır. Teknik desteği, alakalı
bilgi ve yazılı/sözlü fikirleri sağlayarak bütün aşamalarda TAT, DDGM’yi destekleyecektir.
4.3.3.1.6
Teknik denetimleri yürütmek için personel vasıflarının tanımı
(TOR No: A1.1.6) Periyodik teknik denetim aktivitelerinin yetkili kişilerce yapıldığını temin için yerinde bir
sisteme sahip olmalıdır. Denetimleri yapabilen bu tür teknik personelin vasıfları akademik eğitim ve yıllardır
demiryolu sektörünün ilgili alanında spesifik tecrübe gerektirmektedir.
NSA’ların operasyonel çevreleri üye ülkeler arasında önemli derecede farklılık gösterdiğinden, AB’de her
Düzenleyici Kurum tarafından uygulanabilir tek tip gereklilik paketi mevcut değildir. Onun yerine Düzenleyici
Kurumların, personellerinin gelişimi ve yeteneklerinin korunması için yapısal ve örgütsel düzenlemeler
geliştirmesi önerilmektedir. Alternatif bir çözüm Akredite (NoBo) ve Atanmış Kuruluşlar (DeBo) aracılığıyla bu
tür denetimlerin yürütülmesi olabilir.
TAT, 2008/57’de belirtildiği gibi, kurumları onaylarken göz önünde bulundurulması gereken kriterlere göre
onaylanacak kurumların değerlendirilmesi ve NoBo ve/veya DeBo’ların yetkilerinin tanımlanması için
yönetmeliğin hazırlanmasına dair DDGM’ye yardım edecektir. TAT bu tür hizmetlerin alımı için süreç ve
prosedürlerin tanımlanmasında da destek olacaktır.
4.3.3.2
Yolcu istasyonları ve terminalleri için kalite standartları kılavuzlarının geliştirilmesi
(TOR No: A1.2) Sundukları çoklu model ulaşım bağlantılarıyla birlikte istasyonlar, onların tesisleri ve imkanları
yolcularının genel seyahat tecrübelerinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bir istasyon çeşitli kurucu
parçalardan meydana gelir ve kullanıcılarının perspektifine göre bir dizi rol ve fonksiyonu yerine getirmektedir.
Temel öğelerin sunulması yolcular için daima önemlidir; koltuklu bekleme alanlarının, tuvaletler, kullanımı kolay
ve yeterli bilet satışları, nakit puanlar ve bilgilendirme hizmetleri dahil.
Abonman kullanıcıları, gündelik kullanıcılar ve turistler, iş için seyahat edenler ve istasyon ziyaretçileri gibi farklı
istasyon kullanıcı profillerinin farklı öncelikleri olabilir. Bu tür öncelikler genellikle üç alansal zonda
gruplandırılır: erişim zonu, tesisler zonu ve platform zonu.
AB standartları ve ERA uygulamalarıyla uyumlaştırma açısından, istasyon ve terminaller için genel olarak kabul
edilmiş standartlardan bahsetmek mümkün değildir. Tüketici ve engelli insanların bazı hakları yolcu haklarıyla
ilintili görülebilir; fakat bunlar hala demiryolları bazlı, AB çapında bir yaklaşım ortaya koymamaktadır. Şu anda
Başlangıç Raporu
Page 26 of 66
istasyonlar ve terminaller için, dizayn kriterleri mimari en iyi uygulamalar olabilir. Bu tür uygulamalarda,
basamakların yüksekliği, enerji etkililiği, platformlara kolay erişim ve hizmet noktaları gibi belli başlı tasarım
unsurları sayılabilir. Bunlar ayrıca kullanım, istasyonların boyutu ve her ülkenin tarihi demiryolları bina
uygulamalarına göre değişime tabidir. TAT, AB Direktiflerindeki çapraz kesen konulardan demiryolu binalarına
ilişkin unsurları toplayacak ve terminal ve istasyon tasarımı için bilgi sunacaktır.
4.3.3.3
Acil eylem planları ve kazaları soruşturma prosedürleri için kılavuzların geliştirilmesi ve kaza veri
ve istatistikleri kaydetmek için veritabanının tasarımı
(TOR No: A1.3) “UB ve onun Genel Müdürlüklerinin Sorumlulukları ve Örgütsel Yapı” isimli 655 No’lu Kanun
hükmünde kararnameye göre, DDGM’nin doğrudan kaza soruşturması yapma sorumluluğu yoktur. Aynı
mevzuat, Kaza Soruşturma Kurulunu (AIB) kaza soruşturması için otorite olarak tayin etmiştir. Dahası,
06.05.2013 tarihli bir Direktif AIB’lerin rol ve üyelerini tanımlar.
DDGM’nin doğrudan kaza soruşturması yapma sorumluluğu yoktur. Bunun yanısıra, DDGM gözlemciler
gönderebilir. Ek olarak, DDGM bütün IM’ler ve RU’lar için emniyet performans raporları hazırlar. Bu tür bir
raporlama, kaza soruşturmalarının nasıl yapıldığına dair belli başlı tecrübe ve uzmanlık gerektirir. TAT kaza
soruşturması için DDGM’nin kapsamı doğrultusunda kılavuz hazırlayacaktır.
Demiryolu emniyet mevzuatında tanımlanan SMS’in bir parçası olan acil eylem planları, Türk demiryollarında
yeni bir kavramdır. 2012’de TCDD demiryolları için “Acil Eylem Planları Direktifi” hazırlanmıştır. Bununla birlikte,
bu direktifin TCDD’de uygulanması kısıtlıdır. AB en iyi uygulamalara göre, Altyapı Yöneticileri demiryolları için
Acil Eylem Planları hazırlamalı ve dağıtmalıdır. Örneğin Birleşik Krallık’ta, ana altyapı yöneticisi olan Ağ
Demiryolu kazalar, olaylar ve Ağ Demiryolu kontrollü altyapı üzerinde acil durumlara etkili bir cevap sunmak için
yerinde düzenlemeleri tasvir eden “Ulusal Acil Planı” hazırlamıştır.
Bu bileşen altında, TAT, TCDD’nin Acil Eylem planı Direktifini gözden geçirecek ve en iyi AB uygulamalarına
dayanarak bir kılavuz doküman hazırlayacaktır.
4.3.3.4
Denetleme prosedürleri ve kılavuzlarının oluşturulması
(TOR No: A1.4) Bir emniyet sertifikası veya emniyet yetkilendirmesini sunduktan sonra, DDGM demiryolu
işletmelerini/altyapı yöneticilerini, sürekli SMS başvurusunu (yani, SMS’lerinin parçası olarak geliştirilmiş
süreçleri ve prosedürleri etkin şekilde uygulama yetisi) ve onun sürekli gelişimini denetim yoluyla kontrol
etmelidir.
Denetime ToR’da atıfta bulunulmasına rağmen, gözetim ve denetim birbirleriyle oldukça ilintili terimlerdir: AB
mevzuatına göre, ulusal emniyet otoriteleri, emniyet sertifikası ve emniyet yetkilendirmesinin verilmesinden
sonra kendi emniyet yönetim sisteminin sürekli uygulamasının gözetim amaçları için bir demiryolu işletmesinin
veya altyapı yöneticisinin emniyet yönetim sisteminin değerlendirmesi esnasında toplanmış bilgiyi
Başlangıç Raporu
Page 27 of 66
kullanmalıdır. Diğer taraftan, gözetim aktiviteleri esnasında toplanan bilgi, bir emniyet sertifikası veya emniyet
yetkilendirmesi öncesi bir demiryolu işletmesinin veya bir altyapı yöneticisinin emniyet yönetim sisteminin
tekrar değerlendirilmesi için kullanılmalıdır.
Demiryolu Düzenleyicilerinin gözetim görevlerini nasıl gerçekleştirilmesi gerektiği üzerine kılavuz Ajansın
websitesinde
verilmektedir.
(http://www.era.europa.eu/Document-Register/Pages/applying-the-csm-on-
conformity-assessment-a-guide-for-nsas.aspx)
Buna dayanarak, DDGM denetleme görevlerini yerine
getirmede bir stratejiye haiz olmalıdır. TAT, bu stratejiyi aşağıdakileri değerlendirerek geliştirmeye yardımcı
olacaktır:
-
Kendi yetki alanında demiryolu sisteminin topluma yarattığı riskler;
-
Bu sistem içinde herbir RU ve IM’nin yarattığı riskler (örn. bir sınır alanının yönetimine ilişkin riskler);
-
Bu sistem içindeki teknik, operasyonel ve örgütsel risklerin ürettiği riskleri kontrol etmek ve belirlemek
için herbir RU veya IM’lerin emniyet yönetim sisteminin sağlamlığı ve güvenilirliği;
-
Bu sistem içinde riskleri kontrol etmesi için bakım, imalatçılar, hizmet sağlayıcıları vs gibi diğer aktörler
veya diğer RU’lar ve/veya IM’ler ile koordinasyon ve işbirliği yapmak üzere herbir RU veya IM’nin
emniyet yönetim sisteminin sağlamlığı ve güvenilirliği;
-
Diğer üye ülkelerden kaynaklanan tren hizmetlerinin yarattığı riskler.
-
TAT, AB yönetmelikleriyle uyumlu olan denetim mekanizmalarını geliştirmek üzere DDGM ile birlikte
çalışacaktır. Prosedürler ve süreçler tanımlandıktan sonra, denetimleri yürütecek olan ilgili kurumlar
denetimlerin nasıl, ne zaman hangi sıklıkta ve hangi koşullar altında yapılacağı hususunda açık
olacaktır. Dokümantasyon Bileşen I’in Ana raporunun bir bölümünü oluşturacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 28 of 66
Şekil 5 – Bileşen I Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi
4.3.4
Bileşen II: DDGM’nin Düzenleyici Foksiyonlarının Güçlendirilmesine Destek
(TOR No: A.2)
AB’deki demiryolu ulaşımının yeniden canlandırılması sürecinde, serbestleşme ve emniyet
yönetim ana müdahale alanları olmuştur. Avrupa Birliği (AB) rekabeti ve müşteri memnuniyetini arttırmak
üzere altyapının kullanımı için adil ve etkili tahsis ve doldurma sistemlerinin oluşturulmasını teşvik etmektedir.
İlgili AB yönetmelikleri aşağıdakileri tanımlamıştır;
-
Demiryolu işletmeleri ve altyapı yöneticileri haklarının açık tanımı;
-
Altyapı kapasitesi için çakışan uygulamaların olduğu ve kapasite eksikliğinin neden olduğu sorunların
aşılmasında ortaya çıkan durumların çözümü için bir prosedür;
-
Kapasite tahsisinden sorumlu kurumun her türlü demiryolu işletmesinden bağımsız olması gerektiğine
ilişkin hükümler;
-
Temyiz hakkına ilişkin hükümler;
Düzenleyici otorite olarak DDGM, bunları ulusal mevzuata aktarıp (bazıları daha önceden yapıldı) uygulama
rolünü üstlenecektir. Dolayısıyla TAT yeni yönetmeliklerin yazılmasında ve mevcut olanları AB yönetmelikleriyle
uyumlaştırmanın yanı sıra uygulamadaki süreçlerin, metotların ve prosedürlerin geliştirilmesinde DDGM’ye
Başlangıç Raporu
Page 29 of 66
destek olacaktır. Uygulama, eğitim programları ve iletişim aktivitelerinin yanı sıra izleme ve değerlendirme
sistemleri aracılığıyla güçlendirilcektir.
4.3.4.1
Kapasite Tahsisi
(TOR No: A2.1)
AB yönetmeliğine göre, demiryolu altyapısını kullanma hakkı altyapı yöneticisi tarafından
verilmektedir. Altyapı yöneticisi ayrıca daha önce tahsis edilmiş olan mevcut kapasiteyi tahsis eder ve alıcı
tarafından diğer herhangi bir işletmeye aktarılamaz. Tahsisi yapabilme için, altyapı yöneticileri özellikle
aşağıdaki bilgileri içeren bir şebeke bildirimi yayınlamalıdır:
-
Demiryolu işletmelerindeki mevcut altyapının ve ona erişim için kullanılan koşulların doğası;
-
Gelecek beş yılda muhtemel değişiklikler dahil ücretlendirme prensipleri;
-
Kapasite tahsisi için usül ve kriterler (özellikleri, kısıtlamaları, prosedürleri ve son tarihleri).
RU’lara kapasite tahsisinde ana doküman olacak Şebeke Bildiriminin hazırlanmasında IM’yi yetkilendirme için,
Düzenleyici Kurum çerçeve mevzuatını yayımlamalıdır. Bu bağlamda, DDGM altyapı kapasite tahsisi için
uygulamaya yönelik taslak yönetmelikler hazırlamıştır (Altyapı Erişimi ve Kapasite Tahsisi üzerine Taslak
Direktif). Bu mevzuat demiryollarının serbestleşmesinin başlaması için ana mevzuat olacaktır. Aşağıda Projenin
Bileşene nasıl katkıda bulunacağını ve görevlerin gerekliliklerini nasıl yerine getireceğini tanımlamaktayız.
4.3.4.1.1
Kapasite tahsisi için Değerlendirme Çalışması
(TOR No: A2.1.1)
Değerlendirme çalışmaları onların kapasite tahsisi uygulamasını analiz etmede 4 AB ülkesi
üzerinde yürütülecektir. Ülkelerin nihai seçimi Yararlanıcı ile yapılacaktır ve bulgular kapasite tahsisi ve
uygulayıcı prensiplerle ilgili olarak bir değerlendirme raporunda hazırlanacaktır. Rapor ayrıca neyin
benimseneceği ve Türkiye ortamında en iyi uygulamaların nasıl entegre edileceğine ilişkin öneriler içerecektir.
4.3.4.1.2
Altyapı kapasite tahsisi için taslak uygulayıcı yönetmeliğin hazırlanması
(TOR No: A2.1.2)
Altyapı kapasite tahsisi için bir direktif formatında taslak uygulayıcı yönetmelikler (Altyapı
Erişimi ve Kapasite Tahsisi üzerine Taslak Direktif) DDGM tarafından 2013’de hazırlanmış dokümanlardan
birisiydi. Bu direktif 2001/14/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve 2012/34/EC sayılı Konseyi Direktifiyle
uyumludur.
Bu taslak Direktifde, spesifik kapasite tahsis kuralları oluşturulmakta, IM’lerin kapasite tahsis prensipleri adil ve
ayırımcı olmayan bir tabanda tanımlanmakta, DDGM’nin izleme sorumluluğu Türkiye’deki düzenleyici kurum
olarak tanımlanmaktadır. Taslak Direktif ayrıca tahsis usüllerinin şebeke bildirimine dahil olması gerektiğini
belirtmektedir. İlgili AB Direktifleriyle tam olarak uyumlu olan Taslak Direktif, görüşleri için daha önceden
paydaşlara iletilmiştir. TAT, Direktifin uygulanmasında bir kılavuz doküman hazırlayarak DDGM’ye destek
Başlangıç Raporu
Page 30 of 66
olacaktır. Ek olarak, TAT uygulama esnasında ihtiyaç duyulabileceğinden gerekli revizyonları yapacaktır. TAT,
yürürlüğe girmeden önce taslak yönetmelik hakkında bir yorum belgesi sunacaktır.
4.3.4.1.3
Kapasite tahsisi için bir izleme ve değerlendirme sisteminin tasarımı:
(TOR No: A2.1.3)
Bu görev altında kapasite kullanımı ve demiryolu ağının performansı değerlendirilecektir.
Piyasa düzenleyicisi olarak DDGM, kapasite tahsisi için kendi uygulamalarında TCDD’nin adilliğini ve
performansını değerlendirecektir. Bunun yanısıra, bu tür bir değerlendirme sistemi, hem idarenin hem de özel
RU’ların işletmeci oldukları şebeke bildiriminin hazır olduğu serbestleşmiş bir demiryolu piyasası gerektirir.
Mevcut koşul altında, özel RU’ya 2016 başından önce demiryolu ağında özel tren işletmeye izin vermek
mümkün değildir, bu da TAT’ın bu tür bir izleme sisteminin tasarımında çok kısıtlı bir tarihi bilgiye sahip olacağı
anlamına gelecektir. Bu sebeple, TAT en iyi AB uygulamaları ve genel usüllerine dayanarak izleme ve
değerlendirme sistemini hazırlayacaktır.
Iyi bir izleme ve değerlendirme sistemi için, ilk adım orantılılık prensibini kullanarak önceliklerin tespiti
olmalıdır. İkinci adım bu önceliklere odaklanan bir strateji dokümanının geliştirilmesi olacaktır. Strateji
dokümanı aşağıdakileri içerecektir;
-
Neyin izlenip neyin izlenmeyeceği;
-
Bilgilendirme ihtiyaçları – hangi temel bilgi, ve göstergeleri;
-
Amaç, hedefler ve aktivite seviyesinde bilgi kaynakları;
-
Veri toplama metotları, sıklık ve sorumluluklar;
-
Gerekli formlar, planlama, eğitim, veri yönetimi;
-
Uzmanlık, kaynaklar ve sorumluluklar;
-
Analiz, raporlama, geri bildirim ve değişim süreçleri ve sorumlulukları;
-
Kullanılabilecek araçlar.
TAT strateji dokümanını yararlanıcı ile tartışıp sonlandıracaktır. Izleme ve değerlendirme sistemi strateji
dokümanına göre tasarlanacaktır. Uygulama için gerekli araçlar, formlar, süreçler ve prosedürlerin
tanımlanması için DDGM personeline yakın destek sağlanacaktır.
4.3.4.1.4
Kapasite tahsisi için şikayet yönetim sisteminin tasarımı:
(TOR No: A2.1.4)
Haksız muamele gördüğünü ve ayrımcılık yapıldığını düşünen herhangi bir RU, DDGM’ye
müracat edebilir. Bunlar alttakilerle ilintili olabilir:
Başlangıç Raporu
Page 31 of 66
-
Şebeke bildirimi;
-
Içerdiği kriterler;
-
Tahsis süreci ve onun sonucu;
-
Ücretlendime programı;
-
Ödenmesi gereken veya ödenebilecek altyapı ücretlerinin yapısı ve seviyesi;
-
Emniyet sertifikası, emniyet standartları ve kurallarının uygulaması ve izlemesi.
Düzenleyici kurum olarak DDGM’nin dahil olan bütün taraflardan edinebileceği bilgiler ışığında duruma çözüm
bulması gerekir.
Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2001/14/EC sayılı Direktifinin 30. Maddesine göre, düzenleyici kurum
altyapı yöneticisi, başvuranlar ve dahil olan herhangi bir üçüncü taraftan gereksiz bir gecikme yaşanmadan
tedarik edilmesi gereken bilgiyi isteme gücüne sahip olacaktır. Düzenleyici kurumun bütün bilgilerin alımından
sonra maksimum iki ay içinde her türlü şikayet üzerinde karar vermesi ve durumu düzeltmek için harekete
geçmesi gerekecektir. Düzenleyici kurumun bu kararı, kararın kapsadığı bütün taraflar üzerinde bağlayıcı
olacaktır. Direktifin aynı maddesi, düzenleyici kurum tarafından alınan kararın hukuki denetime tabi olduğunu
sağlamak için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini ifade etmektedir.
Buna göre şikayet yönetim süreci tanımlanmalı ve DDGM’de oluşturulmalıdır.
Süreçler başvuru usülleriyle güçlendirilecektir. Bütün işleri, DDGM’nin ilgili personeliyle işbirliği içinde çalışan
TAT yönlendirecek ve bu sürece dahil olabilen DDGM’de daha büyük bir grupla gözden geçirilecektir.
4.3.4.2
Lisanslama
(TOR No: A2.2)
95/18/EC, 2004/1279, 2012/34 sayılı Direktifler, demiryolu işletmelerinin ve altyapı
yöneticilerinin kurulduğu üye ülkede bir lisans başvurusu yapmaya yetkili olduğu işletme lisanslarına
uygulanabilir kriterlerle ilintilidir. Demiryolu işletmesine lisans olmadan izin verilmez. Bir lisans almak için
gereklilikler, iyi isim, mali açıdan zindelik, mesleki yeterlilik ve hukuki sorumluluk kapsamı olarak sayılabilir.
DDGM, yukarıda belirtilen AB Direktifleriyle uyumlu olarak demiryolu işletmeleri için lisans alımına ilşkin kural
ve ön koşulları tanımlayan Taslak Demiryolu Ulaşım (Lisanslama) Yönetmeliğini daha önce hazırlamıştır.
Bununla birlikte, AB Direktiflerinde Yolcu RU ve Navlun RU olarak tiplerin sınıflandırıldığı lisans tipi
sınıflandırması üzerine Türk Mevzuatı ve AB Direktifleri arasında bir fark vardır. Türkiye’de Taslak Demiryolu
Ulaşım (Lisanslama) Yönetmeliğinde lisans tipleri alttaki gibi tanımlanmaktadır:
Başlangıç Raporu
Page 32 of 66
Mevzuatta kapsanan lisans tipleri şöyledir ;
Lisans Tipi
Demiryolu İşletmesi /Hizmeti
A Tipi
B Tipi
Yolcu RU
C Tipi
Navlun RU
D, E, F, G, H, K, Lojistik Merkezi Operatörleri, İstasyon Operatörleri, Organizatörler, Ajanslar, Cer Aracı
L Tipleri
kiralayıcısı, Bakım Deposu
Bu Bileşen altında, TAT değerlendirme çalışmalarını organize edecek; farklı üye ülkelerdeki uygulamalar
arasındaki farkları analiz edecek; rekabetçi dinamikleri etkin hale getirmek için aşırı düzenlenmiş bir piyasa
yerine iyi düzenlenmiş bir piyasa geliştirmek için en uygun yolu tanımlayacak, lisanslama süreci için bir izleme
ve değerlendirme sistemi tasarlayacaktır.
4.3.4.2.1
Lisanslama konuları için bir değerlendirme çalışmasının hazırlanması
(TOR No: A2.2.1)
Değerlendirme çalışmaları lisanslama sürecine dair 4 AB ülkesinin uygulamaları üzerinden
yürütülecektir. TAT değerlendirme ülkelerini belirleyecek ve altta listelenen konuları analiz edecektir. Bu liste
kapsamlı değildir ve çalışmanın nihai içeriğine DDGM ile karar verilecektir.
-
Lisanslama yönetmeliğinin yapısı; lisans tipi, koşulların karşılaştırması; yani, sigorta, mali açıdan
zindelik, iyi isim, mesleki yeterlilik vs.
-
Lisansı veren otoritenin yapısı, lisansların maliyetleri, geçerlilik periyodları, gerekliyse prosedür
karşılaştırması,
-
Lisanslı RU ve IM sayısı, bu ülkelerdeki piyasa yapısındaki RU ve IM’lerin listesi
-
IM ve RU’ların nasıl lisanslanacağına ilişkin yasal çerçeve ve prosedürler
Danışman tarafından çalışma sonunda sunulacak olan değerlendirme çalışması üzerinden, TAT, Yararlanıcı ile
neyin benimseneceğini ve en iyi uygulamaların Türkiye ortamına nasıl entegre edileceğini tartışacaktır.
4.3.4.2.2
Lisanslama altyapı yönetimi için taslak uygulama yönetmeliğinin hazırlanması:
(TOR No: A2.2.2)
AB Direktifleri, Altyapı Yöneticilerini lisanslama kural ve gerekliliklerini ortaya koymaz,
sadece emniyet yetkilendirmesi gerekliliğinden bahseder. Üye ülkelerde farklı uygulamalar olmasına ragmen,
IM’lerin lisanslanması genellikle idare/düzenleyici ve IM arasındaki çerçeve sözleşmesi ile yapılır.
Örneğin, Birleşik Krallık’ta “Demiryolu Yasası-1993” demiryolu piyasasının serbestleşmesi için genel demiryolu
yasası olarak kabul edilmiştir. Demiryolu yasası 2000’de Ulaştırma Yasası, 2003’te Demiryolları ve Ulaşım
Emniyet Yasası ve 2005’te Demiryolları Yasasıyla birçok kez değiştirilmiştir. Yasa AB yönetmeliklerine paralel
olarak demiryolları için yeni bir düzenleyici rejim yaratmıştır.
Başlangıç Raporu
Page 33 of 66
UK-ORR Demiryolu İdaresi Demiryolu yasasının sağladığı çerçeve altında Altyapı yöneticisinin lisanslanması için
ayrı yönetmeliğe sahip olmadığından, ORR Birleşik Krallık’ta hat, sinyalleme, köprüler, tüneller ve istasyonlar
dahil Ağ Demiryoluna, monopol sahibine ve demiryolu ağının operatörüne lisans verir. Lisans anlaşması Ağ
yönetim kuralları, üçüncü taraflara muamele, kurumsal yönetim ve yerine getirilecek koşullar gibi çeşitli
konuları kapsar.
Türkiye’de diğer taraftan 6461 sayılı Türk Kanununa göre, TCDD altyapı yöneticisidir ve DDGM tarafından A tipi
lisans alacaktır. Ek olarak, DDGM demiryolu işletmeleri için taslak bir lisanslama yönetmeliği daha önce
hazırlamıştır. Bu yönetmelik altında, altyapı yöneticisinin lisanslaması da tanımlanmış ve diğer IM’leri lisanslama
yönetmeliğinin, ToR’da bu aktivite altında hazırlanması belirtilen ayrı bir mevzuat olarak hazırlanacağı ifade
edilmektedir.
TAT değerlendirme çalışmalarıyla AB ülkelerinin farklı yaklaşımlarını analiz edecek ve kendi yaklaşımını
geliştirmesinde DDGM’yi yönlendirecektir. TAT altyapı yöneticisinin lisanslanması için uygulama yönetmeliğini
hazırlayacaktır.
4.3.4.2.3
Tren operatörlerinin lisanslanması için taslak uygulama yönetmeliğinin hazırlanması:
(TOR No: A2.2.3)
Lisanslama kriterlerini belirleyen 95/18/EC sayılı Direktif, lisansta belirtilen işletme tipinin
gözetimi ve emniyetli ve güvenilir operasyonel kontrolü için gerekli bilgi ve/veya tecrübeye sahip bir yönetim
örgütüne, başvuran sahip olduğundan ya da olacağından mesleki yeterliliği kastetmektedir.
Tren operatörlerini lisanslama için uygulayıcı yönetmelik DDGM tarafından 2013’te hazırlanmıştır. (Taslak
Demiryolu Ulaşım (Lisanslama) Yönetmeliği); ve yukarıda belirttiğimiz gibi paydaşlarla danışma sürecindedir.
Taslak yönetmelik başvuru sürecini belirlemektedir; başvuranın yükümlülükleri; lisansı almak ve tutmak için
yerine getirilmesi gereken personel, cer aracı ve organizasyon ilintili gereklilikler; sunulacak uygun yazılı delil;
DDGM’nin nasıl karar alması gerektiği, sürecin süresi ve iletişim konuları.
TAT bu mevzuatın sonlandırılmasında DDGM’ye yardım edecek ve gözden geçirecektir. TAT DDGM’yi uygulama
aşamasında destekleyecek ve yönetmeliğin uygulanması için uzman görüşleriyle DDGM’ye yardım edecektir.
4.3.4.2.4
Demiryolları altyapısına erişim için taslak uygulama yönetmeliğinin hazırlanması
(TOR No: A2.2.4)
AB ve Türkiye’de uygulanan mevcut yasal çerçeveye göre, Düzenleyici Kurumlar ağın
yönetimi ve RU’lara tahsisi için IM’leri yetkilendiren “Hat Erişim ve Kapasite Tahsisi” usülleri için yönetmelikler
geliştirir. “Kapasite Tahsisi” yönetmeliğine dayanarak, IM’ler demiryolu altyapısına nasıl erişim sağlanacağına
ilşkin düzenleyici bir doküman olan “Şebeke Bildirimi” hazırlar ve yayınlar. Onlara sağlanan hizmete ilişkin trafik
kontrolü ve emniyet konularını düzenlemek için bütün gerekli idari, teknik ve mali meseleleri kapsayan “Şebeke
Bildirimi”’ne dayanan anlaşmaları RU’ların ilgili altyapı yöneticisiyle sonuçlandırdığı ortak bir uygulamadır.
Başlangıç Raporu
Page 34 of 66
Bu çerçeve altında, TCDD bir “Türkiye Demiryolları için Şebeke Bildirimi” yayımlamalıdır. Bu düzenleyici
doküman ilgili “Hat Erişim ve Kapasite Tahsis” yönetmeliği doğrultusunda hazırlanmalıdır. DDGM’nin bir şebeke
bildirimi hazırlaması için ne sorumluluğu ne de teknik kapasitesi vardır, çünkü bu tür bir doküman demiryolu
ağının özelliklerine göre TCDD tarafından hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Bunun yanısıra, şebeke bildirimi resmi
duyurudan önce DDGM tarafından değerlendirilmeli ve onaylanmalıdır. TAT, bu süreçte DDGM’yi destekleyecek
ve bu tür bir değerlendirmeyi yapmak için gerekli teknik bilgiyi sağlayacaktır.
4.3.4.2.5
Lisanslama ve Yetkilendirme için bir izleme ve değerlendirme mekanizmasının hazırlanması
(TOR No: A2.2.1)
Lisanslama yetkilisi olarak DDGM, taslak Ulaşım Yönetmeliğinde tanımlandığı gibi en
azından her beş yılda lisans geçerlilik gerekliliklerine ilişkin durumu düzenli olarak gözden geçirebilir. Buna göre,
işletme lisansı askıya alınabilir, yürürlükten kaldırılabilir veya belli başlı koşullar altında değiştirilebilir.
Mevzuatta yer alan gerekliliklerle uyumluluğa dair ciddi bir şüphe olduğu durumlarda yürürlükten kaldırılır.
TAT önceki izleme ve değerlendirme sistemi tasarımı altında tanımlanan benzer adımları takiben lisanslama ve
yetkilendirme için bir izleme ve değerlendirme mekanizması geliştirmeye yardım edecektir. Toplanacak bilgiler,
bilgi kaynakları, periyodların yanısıra uygulamayı ve veri kaydını kolaylaştıracak iletişim teknikleri izleme ve
değerlendirmeyi yürütecek kişiler, karar kriterleri, raporlama belirlenecektir.
4.3.4.3
Ücretlendirme
(TOR No: A2.3) Ücretlendirme akılda bulunan çeşitli amaçlara göre ayarlanabilir; yine de bu amaçlar kafa
karıştırıcı olabilir. Ücretlendirme ve maliyetler farklı terminoloji olmasına ragmen, serbestleşme aşamasında bir
demiryolu piyasası için ücretlendirme stratejisi, maliyetler iyi analiz edilmemişse düzgün bir şekilde
ayarlanamayabilir. Gerçek dünyada maliyetler, ücretin tek belirleyici faktörü olmamasına ragmen, demiryolu
gibi oldukça düzenli bir piyasada, maliyetler piyasanın rekabetçi yapısındaki değişikliklere dayanarak düzenleyici
kurumun benimseyeceği ücretlendirme politikasının ana belirleyici faktörüdür.
Tek bir operator olduğunda ücretlendirme aslında kolay anlaşılır olabilir; fakat operator sayısı arttıkça
karmaşıklaşır. Bu karmaşıklık demiryolu sektörünün iki ana özelliği sebebiyledir:
1)
Tek bir kesin kapasite önlemi eksikliği
2)
Batık maliyetler, bölünmezlikler ve ölçek ekonomileri.
AB’de farklı ülkelere ait ücretlendirme politikalarına baktığımızda, rekabet olmayan veya biraz olan ülkelerde
dış maliyetler tren operatörüne içselleştirilir, altyapı maliyetleri büyük ölçüde idare tarafından ödenir. Bu şu
anlama gelir; Almanya ve Birleşik Krallık’tan çok daha basittir ki ikiside birçok operatöre ve erişim ücretiyle
oldukça yüksek bir altyapı yüzdesini finanse etme gerekliliğine sahiptir.
Başlangıç Raporu
Page 35 of 66
Ortak yaklaşım, tren tipi ve hat tipine göre daha büyük ya da küçük dereceyle ayırt edilen brüt ton-km başına
bir ücretle birlikte tren km’si başına ücret almaktır. Ağırlık, aks, yük, hız ve hat kalitesindeki farklılıkları
yansıtmak ve böylece marjinal bakım ve yenileme maliyetlerini kapsamak amacıyla yeterince ayırt edilebilir.
Konum, çekiş tipi ve günün zamanına göre yeterince ayırt edilince sıkışıklık ve dış maliyetlerini yansıtabilir. Bu
nedenle, sosyal marjinal maliyetleri yansıtan ücretlerin konum, zaman, altyapı özellikleri ve cer aracı
özelliklerine göre ayırt edilmesi gerekmektedir.
Hesaba katılması gereken başka bir maliyet türü yeterli trafiğin olmadığı hatların az kullanım maliyetidir. Fiyat
yükseltmelerin maliyet kurtarmayı desteklemesi gerekmektedir Ancak bu durum küçük ve büyük operatörler
arasındaki rekabeti bozma ihtimalini getirmektedir. Bu, Avrupa’da tipik bir rekabet şeklidir.
Bu analizi yaptıktan sonra, başarılı bir uygulama için iyi bir şekilde ölçeklendirilmesi gereken hesaba katılacak
birçok kriterin bir resmini çizmek için bu Bileşen altında TAT’ın gerçekleştireceği akivitelerle devam ediyoruz.
4.3.4.3.1
Avrupa ücretlendirme uygulamaları için bir değerlendirme çalışmasının hazırlanması
(TOR No: A2.3.1)
TAT onların ücret belirleme politikasını analiz etmek için 4 farklı AB ülkesini kapsayan bir
değerlendirme çalışması organize edecektir. Değerlendirme raporu çalışmanın sonunda Danışman tarafından
hazırlanacak ve bu ülkeler tarafından benimsenen bu stratejilerin Türk demiryolu sektörü perspektifinden
değerlendirmesi üzerine önerilerini kapsayacaktır.
TAT değerlendirilecek ülkeleri belirleyecek ve altta listelenmiş konuları analiz edecektir. Bu liste kapsamlı
değildir ve çalışmanın nihai içeriğine DDGM ile birlikte karar verilecektir.
-
Ücretlendirme üzerine yönetmelikler; sorumlu kurumlar, yasal çerçeve
-
Yolcular ve Navlun için mevcut ücret planı, aşırı kapasiteli bölümlerde ücret nasıl tanımlanır,
-
Ücretlerin belirlenmesinde idarenin rolü, teşvik seviyesi
4.3.4.3.2
Yolcular, altyapı erişimi ve yük için ücret hesaplama prensiplerinin oluşturulması:
(TOR No: A2.3.2)
Değerlendirme çalışması sonuçları bu görevde politika alternatifleri için iyi bir girdi üretir.
Ücretlendirme politikası alternatifleri tartışılacak ve piyasaya girdi sağlayan en iyi politika üzerinde karar
verilecektir. TAT daha sonrasında Yararlanıcıyla kararlaştırılacak bir stratejiye dayanan kendi gerekçeleriyle
yolcular, altyapı erişimi ve yük için ücret hesaplama usüllerini geliştirecektir.
4.3.4.3.3
Denetim, izleme ve ücretlendirme sisteminin değerlendirilmesi için prosedürlerin oluşturulması:
(TOR No: A2.3.3)
DDGM’nin sorumluluklarını tanımlayan 655 sayılı kanun hükmünde kararnameye göre, hat
erişim ücretlerinin gözden geçirilmesi ve hesaplama, yararlanıcının sorumluluğunda değildir. Bunun yanısıra,
Başlangıç Raporu
Page 36 of 66
DDGM ücretlendirmeye müdahale etmeli ve demiryolu ulaşımının geliştirilmesi ve sürdürülebilir, açık, adil ve
rekabetçi demiryolu hizmetlerinin sağlanması için bu tür müdahalenin gerekli olduğu durumda en yüksek ve en
düşük ücret seviyelerini tanımlamalıdır. Bunu yapabilmek için, DDGM altyapı erişimi için ilkeleri iyi bir şekilde
benimsemiş olmalıdır. Yukarıdaki görevlendirmede bu tür yetkilerin geliştirilmesi için TAT DDGM’ye yardımcı
olacaktır. İlgili görevlerde edinilen bilgiye dayanarak, ücretlendirmenin yönetmeliklerle uyumluluğunu
doğrulamayı ve düzensizlikler prosedürlerini tespit ve engellemeyi amaçlayan bir denetim ve izleme sisteminin
geliştirilmesinde DDGM’ye yardım edecektir.
4.3.4.4
Çeviriler
(TOR No: A2.4)
Danışman emniyet ve karşılıklı işletilebilirlikle ilgili AB müktesebatını, Direktifler, Komisyon
kararları ve kılavuz dokümanları Türkçe’ye çevirecektir. ERA websitesinde mevcut kılavuz ve teknik görüşlerin
uygulanması da çevrilecektir. TAT ilgili dokümanların belirlenmesinde DDGM ile çalışacaktır.
4.3.4.5
Demiryolu piyasasını özel sektöre açmak için ek yönetmeliklere ihtiyaç duyulabilir
(ToR’da özel bir görev olarak belirlenmemiş)
Demiryolu reformunun serbestleşmesi, üstte bahsedilen
yönetmeliklerden çok emniyetli ve etkili demiryolu hizmetlerinin sağlanmasını gerektirir. TAT, yararlanıcının
ihtiyaçlarına ve projenin mevcut kaynaklarına göre bu ikincil yönetmelikleri yararlanıcıyla birlikte belirleyecek ve
hazırlayacaktır. Bu yönetmelikler/kılavuzların bazıları altta listelenen konuları içerebilir:
-
Emniyet kritik pozisyonların mesleki vasıfları
-
Loko sürücülerinin Lisanslanması
-
Akredite Kuruluşlar / Atanmış Kuruluşların Akreditasyonu,
-
Düzenleyici Kurumların adına NoBo/DeBo’ların mobilizasyonu
-
Lojistik Merkez Operatörlerinin Lisanslanması, Demiryolu istasyonları
-
Altyapı Yöneticilerinin Lisanslanması
-
Organizatörlerin, Aracıların ve Nakleden Firmaların vs Lisanslanması
-
Bakım Deposunun Onayı/sertifikasyonu vs.
-
Demiryollarıyla seyahat eden yolcuların hakları
-
Rekabetle ilintili konular
-
DDGM tarafından uygulanacak ceza ve yaptırımlar
Başlangıç Raporu
Page 37 of 66
-
Demiryolu sektörlerinde Sınır Ötesi hizmetler
Üstteki liste kapsamlı değildir ve gerçek içerik projenin uygulama sürecinde TAT ile yararlanıcı tarafından
belirlenecektir.
Şekil 6 – Bileşen II Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi
4.3.5
Bileşen III: Kamu Hizmet Sözleşmelerinin hazırlanması
(TOR No: A.3)
Avrupa Komisyonu tarafından resmi olarak duyurulan AB yönetmelikleri (EC 1370/2007) genel
olarak ekonomik çıkarlara hizmet eden birçok yolcu ulaşım sistemlerinin ticari bir zeminde işletilemediğini
onaylamaktadır; bu sebeple, AB Üye Ülkeleri ‘emniyetli, etkin, cezbedici ve yüksek kaliteli’ yolcu ulaşım
hizmetlerinin sağlanmasını temin edecek şekilde hareket etmelidir. AB mevzuatı altında, Üye ülkeler kamu
hizmet operatörlerine özel haklar, maddi tazminatlar verebilir ve bütün operatörler üzerinde genel kamu ulaşım
kuralları getirebilir.
MAC, sektöre sağlanan kapasite ve bunun için gerekli maddi destekleri tanımlayan Altyapı Yöneticisiyle yapılan
bir sözleşmedir. Uzun vadeli bir anlaşma sağlama gerekliliğini açıkça göstermek için Çok-Yıllı olarak belirtilir.
Demiryolu altyapısında çok uzun vadeli yatırım uzun vadeli bir anlaşma gerektirir. Bu sözleşme geliştirilecek ve
Bakanlık için danışman tarafından hazırlanacaktır. Bunun yanısıra odak Kamu Hizmet Yükümlülüğünde olacaktır.
Bir PSO sözleşme süreci (a) sübvansiyonlarla desteklediği hizmetlerin maliyetlerini idarenin anlamasına olanak
verir ve (b) etkililiğin geliştirilmesinde yolcu hizmet operatörleri için destek sağlar.
Başlangıç Raporu
Page 38 of 66
Bu bileşenin amacı, ToR’a göre, idarenin aldığı hizmetlerin maliyetlerini anlamasına olanak verecek ve bilinçli
ödünleşimlere imkan sağlayacak bir izleme ve değerlendirme sisteminin gelişmesini sağlayacak bir PSO (Kamu
Hizmet Yükümlülüğü) oluşturmaktır.
4.3.5.1
PSO ve MAC ile ilintili demiryolu ulaşım usul ve esaslarının belirlenmesi
(TOR No: A.3.1)
Şimdiye kadar Türkiye’de, demiryolu ulaştırma hizmet sağlayıcısı olarak TCDD
operasyonlarında zararda idi; yine de Hazine Müsteşarlığından istenmesine rağmen, TCDD demiryolu hat
bazında hiçbir kayıp analizi raporlamadı. PSO süreci servis kalitesi ve performansı gözlemler; bunun yanında bu
metot şu ana kadar TCDD yönetimi tarafından tercih edilmemiştir. 6461 sayılı TCDD Yasasına göre, TCDD
Taşımacılık A.Ş.’nin açığı tamamen hükümet sübvansiyonundan karşılanacaktır. Ancak, bu PSO programının
uygulanmasında bir gecikmeye neden olabilir. Demiryolu sektörünün bu reform sürecinde, yine de, PSO
demiryolu sektörünün gündeminde daha fazla olmalı ve ulaştırma sektöründeki payını da arttırmalıdır.
Yukarıda özetlenmiş ana usüllere ve daha fazlasına göre prosedürler DDGM ile işbirliği içinde geliştirilecektir.
TAT ilgili Türk yasal çerçevesinin analiziyle başlayacak ve PSO hakkındaki 1370/2007 sayılı AB Direktifiyle
karşılaştıracaktır, sonrasındada ilkeleri tam detayıyla geliştirecektir. Daha sonra prosedürler geliştirilecek ve
DDGM’nin ilgili yönetimi ve birimiyle karar verilecektir.
4.3.5.2
Sözleşmelerde tanımlanan performans göstergeleriyle ilgili sözleşmeler için izleme ve
değerlendirme sisteminin oluşturulması
(TOR No: A.3.2)
Genel bir kural olarak, PSO, maliyet etkin şekilde kamu ulaşım politikası hedeflerine ulaşma
ve mali açıdan uzun vadede kamu yolcu ulaşımının sağlanmasını idame ettirmek amacıyla kamu ulaşım
planlarıyla uyumlu olmalıdır. İzleme ve değerlendirme (M&E) sistemi kamu hizmet etkililiğini arttırmada
gereklidir.
Bununla birlikte, bu tür bir sistem demiryollarındaki PSC adaptasyonu ve geliştirilmesini gerektirir. Daha önce
açıklandığı gibi, Türkiye TCDD’nin isteksizliği sebebiyle şimdiye kadar PSC programını uygulayamadı. TAT hiçbir
özel operatörden yolcu ulaşımı için sektöre girmesini ve PSC’ye başvurmasını beklememektedir. TCDD yasasına
göre, TCDD Taşımacılık A.Ş.’nin hesap açığı PSO programının uygulanmasında bir gecikmeye yol açacak şekilde
tamamen hükümet desteğinden karşılanacaktır. PSC projenin yürütülmesi esnasında uygulanmazsa, PSO
sözleşmeleri performansının izlenmesi ve değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır. Yine de, AB yasal çerçeve ve
en iyi uygulamalara dayanarak TAT, PSO sözleşmelerinin izleme ve değerlendirme sisteminin başlama noktası
olan performans göstergelerini tanımlayacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 39 of 66
Şekil 7 – Bileşen III Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi
4.3.6
Bileşen IV: DDGM Personeli ve ilgili memurlar için Kapasite Yapılandırması
(TOR No: A.4)
Kapasite Yapılandırmasının üç boyutu vardır: kurumsal gelişme, örgütsel gelişme ve insan
kaynakları gelişmesi. Bu bileşende üçüncüye değineceğiz. DDGM personeli diğer iki boyuttaki kapasite
yapılandırma sürecine dahil edilecek, eğitilecek ve görüşleri sorulacaktır.
TAT bu bileşen altında belirlenmiş aktiviteleri hem diğerleri için bir girdi olarak hem de diğer aktivitelerin
sonuçlarını hayata geçirmede bir iletişim aracı olarak kullanacaktır.
DDGM personelinin yeterlilik seviyesini arttırmada gerçekleştirilecek ana faaliyetler eğitimler, çalıştaylar,
çalışma gezileridir. Herbir aktivite başlığı altında daha fazla açıklandığı gibi aşağıdaki adımları takip edeceğiz.
4.3.6.1
Eğitim ihtiyaçları değerlendirmesi
(TOR No: A.4.1) DDGM personelinin eğitim ihtiyaçlarının değerlendirmesi, şunları kapsayan bir dizi tekniği
kullanmalıdır: her türlü önceki eğitim ihtiyaç analizleri gibi ilgili dokümanların gözden geçirilmesi, geçen 3
senede eğitimlerdeki verilerin değerlendirilmesi, anketler, mülakatlar, DDGM personeliyle toplantılar ve odakgrup tartışmaları.
Değerlendirme, eksiklikleri ve bu eksikliğin eğitim yoluyla nasıl giderilebileceğinin belirlenmesi amaçlı
gerçekleştirilecektir. Katılımcı bir eğitim ihtiyaç değerlendirmesinin kullanımını öneriyoruz. Eğitim ihtiyaç
değerlendirmesi mülakatlarının sonunda, TAT eğitim amaçlarını ve DDGM için gerekli eğitimleri tanımlayacak
bir eğitim ihtiyaçları değerlendirme raporu hazırlayacaktır.
4.3.6.2
Eğitimlerin verilmesi
(TOR No: A.4.2)
Eğitim ihtiyaçları analizine dayanarak DDGM personeli için spesifik eğitimler geliştireceğiz;
yine de, proje süresince hazırlanan yeni usül ve esaslara, AB Direktifleri, emniyet yönetim sistemleri ve
operasyonel sağlık ve emniyete ilişkin varsayılan eğitimler olacaktır. Bütün eğitimler belirlenecek ve DDGM’ye
sunulacak ve ilgili uzmanların mobilizasyonundan önce eğitim içeriği üzerinde fikir birliğine varılacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 40 of 66
TAT herbiri 25 katılımcılı beş güne kadar 30 eğitim organize edecektir. Eğitimlerin süresi ve katılımcıların sayısı
eğitimlerin kapsamı, uygunluk ve yararlanıcının tercihlerine göre tanımlanacaktır. Serbestleşme için yoğun
gündem, kısıtlı sayıda personel ve proje çıktılarından ötürü yoğun program gibi DDGM’nin mevcut
kısıtlamalarını hesaba katarak, eğitimler DDGM’nin isteği üzerine yararlanıcıya ait binalarda organize
edilecektir.
Eğitimler demiryolları hakkında DDGM çalışanları ve yöneticileri arasında belli bir anlayış seviyesi oluşturmak
için 3-4 günlük genel bir eğitimle başlayacaktır. Yeni bir kurum olarak DDGM ulaşım sektöründe farklı, fakat
birbiriyle ilgili kurumlardan personele sahiptir. Geliştirilecek yasal çerçeve ve proje seyri esnasında
gerçekleştirilecek kapasite yapılandırması aktiviteleri bütün demiryolları sistemine ilişkin bir anlayış gerektirir.
Bütün birimlerin katılımıyla gerçekleşecek ilk eğitim, altyapı ve cer aracı çalışma prensiplerini, operasyonlardan
doğacak emniyet ihtiyaçları, emniyet yönetmeliğinin etkisi, piyasa düzenlemesi, sözleşme, mevzuat ve ulaşım
piyasasında ve RU işindeki lojistikde Devlet eylemlerini tanımlayacaktır. Personelin özel talepleri eğitimin
içeriğini geliştirirken dikkate alınacaktır. TAT, kavramlar üzerinde herkes benzer anlayışa sahip olduğunda
konuya özel eğitimlerin daha faydalı olacağını düşünmektedir.
Altında çeşitli eğitim aktivitelerinin organize edileceği ve liste ile ilgili içeriğin TNA’nın sonuçlarına dayanarak
değiştirileceği eğitim konularının bir indikatif listesini sunmaktayız
Demiryolu SMS
Karşılıklı işletilebilirlik prensipleri
Ücretlendirme stratejileri ve
yönetmelik
İletişim teknikleri
Demiryolu operatörlerinin
lisanslanması ve demiryoluna
erişim
Kaza Soruşturmaları
Ücretlendirme Denetimleri
Maliyet yönetimi ve
ücretlendirme stratejileri
Tablo 6 – Verilecek bazı eğitimler
CSM, CST ve CSI
Risk Değerlendirme Metotları
Teknik emniyet denetimleri
Kapasite tahsisi
Acil eylem planları,
Şikayet yönetim süreci
TSI’lerin Değerlendirmesi
PSO ve MAC prosedürleri
DDGM’nin stratejik
konumlanması ve lojistik
sektörüne ilişkin politikalar
Yolcu istasyonları
EN 50126-50127-50129
ERA ile raporlama süreci ve
ilişkiler
OHSAS
Sözleşme izleme ve
değerlendirme
ISO 9000
ISO 14000
Ek olarak, TAT, DDGM personeline Mesleki Emniyet Uzmanları (Occupational Safety Expert-OSE) eğitimlerini
vermeyi önermektedir. OSE haline gelmesi gereken eğitimlerin çoğu da demiryollarıyla alakalıdır. Bu tür bir
programın yer alması DDGM personeline mesleki emniyet prensiplerini anlamalarına, bu kuralları demiryolu
operasyonlarına adapte etmeye ve sorumluluklarını daha etkili şekilde yerine getirmeye yardımcı olacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 41 of 66
4.3.6.3
Uluslararası çalışma ziyaretleri
(TOR No: A.4.3) Karşılaştırma amaçları için AB ülkelerine dört çalışma gezisi organize edeceğiz. Çalışma gezileri
emniyetle ilgili yönetmelikler, kapasite tahsisi, lisanslama ve ücretlendirmeyle ilintili uygulamalara ilişkin
konulara odaklanacaktır. Çalışma gezilerinin sonuçları da karşılaştırma çalışmalarına katkı sağlayacaktır.
Konsorsiyum dört ülke belirlemiştir; Almanya, İspanya, İsveç and Polonya. Bunlar en iyi uygulamaların,
Türkiye’ye coğrafik benzerlik ve önceki kurum çalışmalarının bir kombinasyonunu sunmaktadır. TAT ülkeleri
yararlanıcı ile birlikte belirleyecektir.
Çalışma gezileri yararlanıcı tarafından belirlenecek 12 katılımcıyla organize edilecektir. Danışman bütün
detaylarıyla turları düzenleyecektir: ziyaret edilecek kurumlar, ilgili birim yetkilileriyle katılımcılar için
düzenlenmiş özel toplantılar, lojistik düzenlemeleri dahil ilgili organizasyonlarca verilecek eğitimler vs. Herbir
ziyarette TAT temsilcileri katılımcılara eşlik edecektir.
4.3.6.4
Çalıştaylar
(TOR No: A.4.4)
Proje kapsamında tanımlanan birçok süreç, usül ve esaslar olacaktır. Danışman bu
aktivitelere girdi toplamak için çalıştaylar organize edecektir. Danışman, sahip, müşteri ve herbir sürecin girdi
sağlayıcısının çalıştaylarda temsil edileceği 30 çalıştay organize edecektir. Gerekli görüldüğünde, paydaş
temsilcileri de çalıştaylara davet edilecektir.
Çalıştayların katılımcıları yararlanıcı tarafından belirlenecek, fakat Danışman önerilerini sunacaktır. Katılımcılar
herbir çalıştay için içerik ve kapsama dair bir davetiye alacaklardır.
Şekil 8 – Bileşen IV Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi
4.3.7
Bileşen V: DDGM'nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri tanımlamak üzere bir
yol haritası ve kılavuz hazırlanması
(TOR No: A.5)
Lojistik sektörü farklı ve çok sayıda katılımcının yer aldığı serbestleşmiş ve özel olarak organize
olmuş bir sektördür. Nakliye şirketleri, depolama şirketleri, ulaşım şirketleri (demiryolunda TCDD gibi), altyapı
sağlayıcıları (lojistik terminalleri ve merkezleri vs.) ilgili hizmetleri vermek için hazırlardır. Bütün farklı ticari
mallar için, lojistik hizmet sağlayıcıları, piyasaların taleplerini yerine getirmek için tedarik ve dağıtım zincirleri
Başlangıç Raporu
Page 42 of 66
organize etmişlerdir. Piyasa katılımcıları, sürekli olarak hizmet kalitelerini ve rekabetçi bir çevrenin zorladığı
lojistik zincirlerinin etkililiğini arttırmaktadır.
DDGM Türkiye’deki lojistik sektörünü desteklemede belirsiz bir yetkiye sahiptir. Yasa, Bakanlığa temelde bütün
lojistik alanlarda emniyeti garanti etme, intermodal ulaşıma destek olmak için sürdürülebilir ve ekonomik
altyapı oluşturma, bir iş güdümlü ve serbestleşmiş sektöre piyasayı açma görevini vermektedir. Emniyet kısmına
çoğunlukla bu projenin 1. Bileşeninde değinilecektir.
Proje bileşeni bu sebeple bir strateji dokümanında lojistikler alanında Bakanlığın rolünü daha fazla
tanımlayacaktır.
İntermodal ulaşım konusu ToR’da geçmemektedir, fakat lojistik sektörüyle demiryolu
sektörünün ilişkisi açıkça modlar arası taşımacılıktır. Bu sebeple, danışman intermodal sektörüne de katkı
sağlayacaktır.
Lojistik sektörü şu anda özel yatırım güdümlü ve özel olarak organize edilmiş bir sektördür. Bu sektör çok etkili
ve oldukça serbestleşmiş olduğundan, idari perspektifin etkilemesine daha az ihtiyaç duyar. Yine de, sektörün
daha fazla gelişmesi için bakanlık tarafından açık bir pozisyona ihtiyaç duyan demiryolu sektörü, altyapı gelişimi
ve intermodal ulaşım gibi muhtemel arayüzler mevcuttur.
4.3.7.1
Bir yol haritası ve kılavuz dokümanın hazırlanması
(TOR No: A.5.1) DDGM aşağıdaki konularda lojistik alanında destek görecektir:
-
Lojistik politikasında genel yaklaşım – idari düzenleme ve eylemler için seviyeler ve konular
-
Genel olarak lojistik ve prosedürler
-
Demiryollarına Lojistik arayüzler
-
Modern lojistik altyapısı (terminaller, demiryolu istasyonları, navlun merkezleri vs.)
-
Modern demiryolu lojistik yapıları (hizmet sağlayıcılar, katma değer zincirleri, piyasa katılımcıları vs.)
-
Lojistik, sübvansiyon yapıları ve destek görüşlerinde yatırım politikası
Önerilen strateji sektörün daha fazla olumlu gelişmesinde ve çoğunlukla lojistik sektöründeki intermodal
(demiryolu ve karayolu) aktivitelerini desteklemeye odaklanacaktır. Iki ulaşım modu arasındaki arayüzlerin
oluşturulması (navlun merkezlerl, lojistik merkezler, terminaller vs.) o stratejinin büyük kısmını teşkil edecektir.
Bu madde altında belirtilmiş kılavuz doküman, demiryolu düzenleyicisi ve onun ülkenin genel lojistiğindeki rolü
perspektifinden olacaktır. Çalışmalar Türkiye’nin lojistik ihtiyaçlarından ziyade; düzenleyicinin varlığını bir
ülkenin genel lojistik planlarında nasıl ve nerede şekillendirmesi gerektiği hususlarına çözüm getirmeyi
amaçlayacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 43 of 66
Danışman lojistik politikasında özlü ve sürdürülebilir bir stratejinin gelişmesinde DDGM’ye yardımcı olmak için
bir çalıştay ve seminer programı oluşturmayı planlamaktadır.
Şekil 9 – Bileşen V Aktiviteler Çıktı Eşleşmesi
4.3.8
Bileşen VI: DDGM’nin görünürlüğü ve tanıtımı
(TOR No: A.6)
DDGM oldukça yeni bir organizasyondur, bu sebeple paydaşlar arasında henüz iyi
bilinmemektedir. Bileşen VI kapsamındaki aktiviteler altında, TAT projenin görünürlüğü, DDGM hakkında bilinç
arttırma ve demiryolu sektöründeki düzenleyici ve uygulama fonksiyonlarındaki önemli rolü
üzerinde
çalışacaktır.
En son AB Dış Eylemler Görünürlük Kılavuzları doğrultusunda projenin yüksek görünürlüğe sahip olmasını temin
için aktiviteler gerçekleştirilecektir: http://ec.europa.eu/europeaid/work/visibility/index_en.htm
4.3.8.1
Proje açılış organizasyonu
(TOR No: A.6.1)
Proje paydaşlara projeyi duyurma amacıyla bir açılış organizasyonu düzenleyecektir.
Paydaşların temsilcileri ve medya toplantıya davet edilecektir. Genel olarak 200 katılımcılı olacak ve tören
Ankara’da beş yıldızlı bir otelde düzenlenecektir. Bu tören sektörün serbestleşmesinde önemli olan ilk
yönetmelikleri sunmak üzere bir platform olarak kullanılacaktır. Açılış organizasyonunun tarih, içerik ve katılımcı
listesi yararlanıcıyla birlikte kararlaştırılacaktır.
TAT proje ve organizasyonla ilgili medyayı kısaca bilgilendirmek için bir hafta önce bir basın bülteniyle olayı
duyuracaktır. Organizasyon esnasında, TAT proje kapsamını bir sunumla sunacak; DDGM Türkiye’deki
iyileştirilmiş demiryolu piyasasındaki rolünü tanıtma imkanı bulacaktır. Kamunun bilgilendirilmesi amaçlı
medyayı yönlendirmek için sunumları ve basın bültenlerini bir dosya içinde dağıtacağız.
4.3.8.2
İletişim stratejisinin geliştirilmesi
(TOR No: A.6.2)
TAT bir iletişim stratejisinin geliştirilmesiyle Bileşen VI’ya devam edecektir. Stratejiye göre,
başlangıç safhasında Yararlanıcıyla birlikte sonlandırılacak bir iletişim planı geliştireceğiz; ve daha sonra projenin
yürütülmesi sırasında güncellemeye tabi olacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 44 of 66
4.3.8.3
İletişim materyallerinin Geliştirilmesi
(TOR No: A.6.3) İletişim planına dayanarak, TAT iletişim materyallerinin geliştirilmesiyle devam edecektir. ToR
DDGM paydaşları arasında tanıtılması gereken konularla ilgili 1000 bilgilendirici kitapçık ve 10,000 broşürün
basılmasını öngörmüştür. Konuların nihai listesi yararlanıcıyla birlikte ortaklaşa kararlaştırılacaktır.
Bu materyaller için içerik teknik uzmanlar tarafından geliştirilecektir. İletişim uzmanları daha sonra metinleri
düzeltip grafik tasarımını yapacaktır. Nihai metin ve tasarım yararlanıcıyla kararlaştırılacak ve daha sonra
basılacaktır.
4.3.8.4
Paydaş toplantıları
(TOR No: A.6.4)
Projenin başarısı ve ilerlemesine ilişkin bilgi sağlamak amacıyla üç paydaş toplantısı organize
edilecektir. Bu toplantılarda tam olarak ihtiyaç duyulan bilgi değişimini kolaylaştırmak için bir sunum ve
moderatörlü bir oturum yapılacaktır. Toplantılar herbiri en az 50 katılımcıyla 4 yıldızlı bir otelde organize
edilecektir. TAT, DDGM’yle işbirliği içinde organizasyon ve bu organizasyon temsilcilerinin listesini
hazırlayacaktır. Toplantının kapsam yazısıyla birlikte her temsilciye davetiyeler gönderilecektir.
4.3.8.5
Proje websitesinin oluşturulması ve bakımı
(TOR No: A.6.5) Bilgilendirici ve erişimi kolay bir websitesi hazırlanacaktır. TAT web sitesinin yayınlanması için
bir hosting servisi alacaktır. Websitesi hedef grubun bütün kesimlerine hitap edecektir.: ilgili Türk mevzuatı, AB
Direktifleri ve proje hakkında ana kilometre taşları ve başarılarının yanında bütün farkındalık arttırma ve
görünürlük materyelleri websitesinde yayınlanacaktır. Linkler ilgili yerel ve AB kurumları, Akredite kurumlara
sunulacaktır. Organizasyon duyuruları ve fotoğraflar da yer alacaktır.
Şekil 10 – Bileşen VI Aktiviteler ve Çıktı Eşleşmesi
5 SONUÇLAR VE TAVSİYELER
3.1
İş Planı
Başlangıç periyodu işleyen çevreyi daha iyi anlama, projenin genel iş planının detaylandırılması ve TAT’ın
yönlendirilmesi ve proje çıktılarının gerçekleştirilmesi için hazırlık faaliyetlerinin yürütülmesine adanmıştır.
Başlangıç Raporu
Page 45 of 66
Yazım esnasında, TAT zamanının çoğunu proje süresini planlamaya harcamıştır. Projenin başarılı bir şekilde
yürütülmesi için, projenin seyri esnasında DDGM’nin aktif ve zamanlı katılımı gerekmektedir.
Önümüzdeki Uygulama Dönemi için Genel Tavsiyeler
3.2
Önümüzdeki uygulama periyodu sırasında, proje, serbestleşmenin başlatılması amacıyla gerekli ilk
yönetmeliklerin bitirilmesi için DDGM’ye tam destek sağlamalıdır. Bunlar;
-
Demiryolu Ulaşım (Lisanslama) Yönetmeliği
-
Hat Erişim ve Kapasite Tahsisi Yönetmeliği;
-
Demiryolu Emniyeti Yönetmeliği;
-
Cer Araçlarının kaydı Yönetmeliği
-
Demiryollarındaki Emniyet Kritik İşleri için Mesleki Eğitim Yönetmeliği;
-
Onaylanmış Kurumlara ilişkin Yönetmelik.
TAT bu yönetmeliklerin hemen değerlendirmesi ve (gerekirse) gözden geçirilmesi için ilgili uzmanları mobilize
edecektir. Sonlandırılmasından sonra TAT, ilgili paydaşlara sunulması ve yönetmeliklerin detaylandırılması için
toplantılar tertiplemeyi öneriyor.
Projenin ilk uygulama dönemi için diğer önemli bir aktivite, demiryolunda aynı seviyede anlayış oluşturmak
amacıyla DDGM personeli için genel demiryolu eğitimleri organize etmektir. TAT yararlanıcının uygunluğuna
göre önümüzdeki birkaç ay içinde bu tür eğitimleri yapmayı öneriyor.
Başlangıç raporunda mevcut durumun analizine göre, TAT gelecek dönemde raporun Ek II’sinde sunulan iş
planlarını uygulamayı önermektedir.
3.3
Sürdürülebilirliği Temin için Özel Faaliyetler
Projenin başarısı ve ayrıca sürdürülebilirliği için varsayımlar aşağıdaki gibi tanımlanabilir:
-
SC/PMU’nun kurulması. Projenin uygulanması esnasında SC ve PMU ile düzenli çalışma
oturumlarının düzenlenmesi büyük önem taşımaktadır.
Başlangıç Raporu
Page 46 of 66
-
DDGM projeyle çalışacak yeterli sayıda personele ihtiyaç duyacaktır. DDGM’nin şu andaki personel
sayısını ve yetkisini düşünürsek, kapasite yeterli olmayabilir.
-
Ulaştırma Bakanlığı’nın en yüksek mertebelerinden sürekli siyasi taahhüt,
-
İlgili kurumların anlayışlı ve işbirliğine açık olması,
-
DDGM Yönetim Personelinin sürekli kararlı ve destekleyici olması, proje süresince ve sonrasında
ilgili DDGM personelinin pozisyonlarını koruması.
3.4
Deviations to TOR, Assumption and Risks
TAT ToR’u tamamen gözden geçirmiş ve başlama dönemini/uygulamaları ToR’daki gerekliliklere göre
geliştirmiştir. Projenin kapsamını veya çıktılarını değiştirmeyecek şekilde proje uygulamasında bazı küçük
düzeltmeler olabilir.
ToR’da listelenmiş risk ve varsayımları teşhis ettik; ek olarak aşağıdaki risk ve varsayımları belirledik.:
-
Yararlanıcılardan tam taahhüt söz konusudur ve uygun tam zamanlı ve yarı zamanlı personelleri
tahsis edecekler.
-
Başarılı UDHB ve DDGM’nin üst seviyede desteğini gerektiriyor. Üst seviyede sponsorlarımız
olacağını varsayıyoruz.
-
UDHB ve DDGM projenin ihtiyaç duyulan faaliyetlerini gerçekleştirmek için örgütsel esneklik
sağlayacaktır.
-
UDHB ve DDGM raporları ve diğer önemli adımları zamanında onaylar.
-
Türkiye’deki ekonomik koşullar mevcut duruma benzer kalacaktır. Neredeyse bütün ülkeler
küresel mali krizden çıkmaya hala çaba gösterirken, Türkiye en az etkilenen ülkelerden biri
olmuştur. Siyasi durumlardan ötürü bazı dalgalanmalar olabilmesine rağmen, proje faaliyetlerini
etkileyebilecek derin bir krizin olması muhtemel değildir.
3.5
Bütün proje süresi için genel sonuçlar
Başlangıç raporunda, iş planına birkaç düzeltme önerilmiştir. TAT, Bileşen 3’teki bütün aktivitelerin 2 yıl içinde
tamamlanabileceğini düşünmektedir. Şu andan gelecek organizasyona geçiş önlemleri sonuçta projenin son
yarım yılında dağıtılacaktır.
Başlangıç Raporu
Page 47 of 66
6 EKLER
Başlangıç Raporu
Page 48 of 66
Ek I: Başlangıç Dönemindeki Toplantıların Listesi
Yönetim ve Planlama Toplantıları
Tarihler
Toplantı konusu
TAT Üyeleri
Katılımcılar
Şubeler / Kurumlar
13 Ekim 2014
Açılış Toplantısı
Tibet Seyhan, Kees van
Krieken, Udo Sauerbrey,
Heiko Ifland, Nejat Dogan,
Turker Ahi, Efe Mısırlı, Berk
Babila, Aslı Gülgör, Ebru
Celik
Erol ÇITAK (DDGM), İbrahim YİĞİT (DDGM), DDGM,
İskender AKAR (DDGM), Mahmut ÇELİK
CFCU
(DDGM), Bilgin Recep BEKEM (DDGM), İlksen
TAVŞANOĞLU (DDGM), Anıl ÖZGÜN (DDGM)
Osman YURDAKUL (DDGM), Erdal UĞUR
(DDGM), Murat PEKMEZCAN (DGRR), Murat
Mustafa SÜKLÜN (DDGM), Sedat YILDIRIM
(DDGM), Metin ALADAĞ (DDGM), İhsan
SAPMAZ (DDGM), Sinan OĞUZ (DDGM),
Sibel ÜNAL (DDGM), Çağlar TABAK (DDGM),
Merve UZUNÇAKMAK (DDGM), Saim Kemal
EROL (DDGM), Selçuk KOYUNCU (MFİB), F.
Dilşad EROZAN (MFİB), Merve AYDEMİR
(MFİB),
15 Ekim 2014
Çalışma prensiplerinin genel değerlendirmesi ve
tanıtım
Tibet Seyhan, Nejat Dogan,
Ebru Celik
İbrahim YİĞİT (DDGM), ), İlksen
TAVŞANOĞLU (DDGM), Anıl ÖZGÜN
(DDGM), Murat PEKMEZCAN (DGRR),
DDGM
Başlangıç Raporu
Page 49 of 66
Ek II: İş Planı
Çalıştay tarihleri, yararlanıcıyla birlikte projenin uygulaması sırasında tekrar belirlenecektir.
Potansiyel müşteriler ve ilgili kurumlarla olan toplantılar onların uygunluğuna ve resmi duyurulara
göre organize edilecektir. Bu toplantıların tarihleri yararlanıcıyla birlikte tanımlanacaktır.
Gerekirse, Yararlanıcı çalışma planında ve planlanan aktivitelerde değişiklik yapabilir.
Başlangıç Raporu
Page 50 of 66
Ek III: Mantıksal Çerçeve
Madde
Amaç Doğrulanabilir Göstergeler
Doğrulama Kaynağı
Varsayımlar
Genel Yolcu Ulaşımında demiryolu kullanımının payı
Yıllık şirket raporları,
Reform ve yeniden
Genel navlun ulaşımında demiryolu kullanımının payı
Yıllık emniyet raporları,
yapılandırmayı
Demiryolu kazalarının sayısı
Piyasa araştırmaları
gerçekleştirmek için siyasi
Genel Hedefler
Çevreye en az olumsuz etkiyle ekonomik, hızlı, yeterli,
emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım hizmetlerinin
sağlanması.
Müşterilerin memnuniyet seviyesi (yolcu, lojistik sektörü şirketleri)
irade ve kararlılık
mevcuttur.
Proje Amacı
UDHB’nin kurumsal, teknik ve idari kapasitesinin
güçlendirilmesi
AB müktesebatıyla demiryolu sektöründeki yasal ve
kurumsal uyumluluğun arttırılması
UDHB altında düzenleyici kurum olan DDGM’nin
kapasitesini arttırarak rekabetçi, şeffaf ve etkili bir
demiryolu sektörünün oluşumunu kolaylaştırılması
Hazırlanmış yönetmelik sayısı
Proje raporları
Yararlanıcılar kararlıdır
Tertiplenmiş eğitim/çalıştay sayısı
PMU-TAT toplantı
raporları
Yönetmelikler zamanında
toplantıları tutanakları
Reform için siyasi irade
Yönetim sistemleri dokümantasyonu (hazırlanmış süreç ve
prosedürler)
Yerinde değerlendirme sistemlerinin izlenmesi
onaylanır
devam eder.
Proje websitesi
Hazırlanmış kılavuz sayısı
RU ve IM’lerden kayıt başvuru sayısı
Verilen emniyet sertifikaları sayısı
Türk demiryollarındaki operatörlerin sayısı
Eğitim ve çalıştay
katılımcıları listesi
DDGM operasyonel
raporları
Proje sonuçları
Emniyetli bir Türk demiryolu ulaşım piyasasının
oluşturulmasını sağlayan UDHB-DDGM kapasitesi
Adil, rekabetçi, emniyetli, şeffaf, hızlı, ekonomik
ve uygun demiryolu ulaşımını sağlayarak yasal ve
örgütsel altyapının hazırlanması.
Demiryolu piyasasının gözetimi için düzenleyici
rejim oluşturuldu.
Kamu Hizmet Yükümlülükleri tanımlandı ve
hazırlandı.
UDHB_DDGM personelinin profesyonel
Tertiplenmiş eğitim/çalıştay sayısı ve katılımcı sayısı
Proje Raporları,
Tam kararlılık mevcuttur
Proje websitesi
ve yararlanıcıdan tam ve
Demiryolu operasyonlarındaki kaza sayısı
PMU-TAT toplantı raporları
yarı zamanlı personel
Ulaşım modları arasında demiryolunun payı
toplantıları tutanakları
tahsis ederler.
Sektör raporları
benzer kilometre taşlarını
DDGM raporları
zamanında onaylar.
Hazırlanmış yönetmelik sayısı
Çıkarılan PSC ve MAC sayısı
Hazırlanmış yönetim sistemleri dokümanları sayısı (süreç ve
prosedürler)
UB ve TCDD raporları ve
Hazırlanmış kılavuz sayısı
Başlangıç Raporu
Page 51 of 66
Madde
kapasitesi güçlendirildi
UDHB-DDGM için lojistik yol haritası ve kılavuz
doküman çıkarıldı
UDHB-DDGM ve hizmetlerinin efektif iletişimi
yürütüldü.
Varsayımlar
Üretilmiş ve dağıtılmış tanıtım dokümanları sayısı
Paydaş toplantılarının sayısı
Proje aktiviteleri
Mobilizasyon ve Başlangıç
Bileşen I: Emniyetli bir Demiryolu Ulaşım Sisteminin
oluşturulması için Kapasite Yapılandırması
Proje ekibinin zamanında başlaması
DDGM Emniyet Fonksiyonlarının geliştirilmesi
Yolcu istasyonları ve terminallerl kalite standartları
için kılavuzların geliştirilmesi
Acil eylem planları ve prosedürleri için kılavuzların
geliştirilmesi
Hazırlanan ve onaylanan kayıt süreci ve prosedürleri
Denetleme prosedür ve kılavuzlarının oluştuurlması
Bileşen II: DDGM Düzenleyici Fonksiyonlarının
Güçlendirilmesine destek
Kapasite Tahsisi
Proje Raporları,
Gerçekleştirilen karşılaştırma çalışmaları
ve yararlanıcıdan tam ve
Proje websitesi,
yarı zamanlı personel
AB müktesebatına göre sinyalizasyon, elektrifikasyon, iletişim ve
altyapı tasarım koşullarına dair minimum emniyet standartları için
değerlendirme raporu onaylandı
PMU-TAT toplantı raporları
tahsis ederler.
toplantılarının tutanakları
Taslak yasalarda
İlgili emniyet sertifikalarının verilmesi için DDGM prosedür ve süreçleri
hakkındaki yönetmeliğin uygulanması hazırlandı
Paydaş toplantılarının
tutanakları;
modeliyle uyumlu olarak
Herhangi bir cer aracı, alt yapı ve bakım atölyelerinin teknik bakım
gözetiminin iş süreçlerinin tasarımı ve ilke ve prosedürler hakkında
kılavuz raporlandı ve onaylandı
PMU-TAT toplantılarının
tutanakları;
aktiviteleri yerine
Lisanslama
AB müktesebatına göre demiryolu sektöründe yolcu istasyonları ve
terminalleri için minimum kalite standartları üzerine kılavuz onaylandı
Ücretledirme
Kazaların soruşturulması için acil eylem planları ve prosedürleri
üzerine kılavuz onaylandı.
Gerekli AB dokümanlarının çevirisi
Bileşen III: Kamu Hizmet Sözleşmelerinin Geliştirilmesi
PSO ve MAC ile ilintili demiryolu ulaşımında prensip ve
Prosedürlerin belirlenmesi
Sözleşmeler için izleme ve değerlendirme sistemi
Bileşen IV: DDGM personeli ve ilgili memurlar için
Kapasite yapılandırması
Kaza verisi ve istatistiklerinin kaydedilmesi için veritabanı tasarım
raporu onaylandı.
Emniyet ve denetleme prensipleri için kılavuz onaylandı.
Kapasite tahsis prensipleri ve AB ülkeriyle uygulama konuları için
karşılaştırma çalışması onaylandı.
Altyapı kapasite tahsis için taslak uygulayıcı yönetmelik onaylandı.
Tren operasyonlarının lisanslanması için taslak uygulayıcı yönetmelik
onaylandı.
Eğitim ihtiyaçları Değerledirmesi
Demiryolları altyapısına erişim için taslak uygulayıcı yönetmelik
onaylandı.
Eğitimlerin verilmesi
Ücret belirleme için Avrupa uygulamalarınadair karşılaştırma
çalışması onaylandı.
Uluslararası çalışma gezileri
Çalıştaylar
Tam kararlılık mevcuttur
Raporların zamanında sunumu
Yolcular, altyapı erişim için ücret hesaplama prensipleri kılavuzu
onaylandı.
Ücretlendirme sisteminin denetimi, izlemesi ve değerlendirmesi için
prosedürler onaylandı.
Bileşen V: Çevreye en az olumsuz etkiyle ekonomik, hızlı,
tanımlanan demiryolu
proje için gerekli
Çalışma gezilerinin
katılımcı listesi, fotolar ve
tutanakları
getirmede UDHB
Bilgilendirme
organizasyonlarının
katılımcı listesi ve
fotoğrafları
UB raporları ve benzer
Eğitimler katılımcı listesi ve
eğitim değerlendirme
formları
organizasyonel esneklik
sağlayacaktır.
kilometre taşlarını
zamanında onaylar.
Yararlanıcılar TAT ile
ilgili veriyi ve bilgiyi
paylaşmanın yanısıra
önceki çalışmaları ve
raporları zamanında
sağlarlar.
Tartışmaları
yönlendirmek ve engelleri
aşmak için mevcut
yüksek seviyeli
Başlangıç Raporu
Page 52 of 66
Madde
yeterli, emniyetli ve kaliteli demiryolu ulaşım
hizmetlerinin sağlanması
Bir yol haritası ve kılavuz dokümanın hazırlanması
sponsorlar
Sözleşmelerde tanımlanmış performans göstergelerine dayanarak
sözleşmeler için izleme ve değerlendirme sistemi onaylandı.
kimin sorumlu olacağı
UDHB-DDGM’nin rolünü ve lojistik sektörüne katkısı için hedefleri
tanımlamak için bir yol haritası ve kılavuz onaylandı.
Farkındalık yaratmak ve müşteri ilişkileri için iletişim stratejisi, kilit
mesajlar ve iletişim planı onaylandı.
İletişim materyallerinin geliştirilmesi
Organize edilmiş çalıştayların sayısı;
Proje websitesinin geliştirilmesi ve güncellenmesi
İletişim materyallerinin geliştirilmesi
Proje websitesinin geliştirilmesi ve güncellenmesi
Varsayımlar
Kamu Hizmet Yükümlülükleri (PSO) ve Çoklu Yıllık Sözleşmeleri
(MAC) ile ilintili demiryolu ulaşımında prensipler ve prosedürler
onaylandı.
Gelecekte emniyetten
açıktır.
Ziyaret edilmiş paydaşların sayısı;
TAT ve PMU arasındaki toplantıların sayısı;
Organize edilen çalışma gezilerinin sayısı, herbir çalışma gezisindeki
toplantıların sayısı;
Organize edilmiş eğitimlerin sayısı, geliştirilen eğitim paketleri;
İlgili AB müktesebatından çevrilmiş doküman sayısı;
Organize edilmiş bilgilendirme toplantısı, sunum notları ve toplantılar
için basın bültenleri;
On-line proje websitesi ve web sayfası sayısı;
Basılan ve dağıtılan proje broşürü
Basılıp dağıtılması için yararlanıcıya verilen kitapçıkların sayısı.
Proje Kapanış Toplantısı
Başlangıç Raporu
Page 53 of 66
Ek IV: ToR’da tanımlanan raporların sunum tarihleri ve listesi
Proje raporlarının listesi ve sunum için hedeflenen tarihler aşağıdaki gibidir;
Rapor
Veriliş Tarihi
Başlangıç Raporu
24.10.2014
Ara Rapor I
24.03.2015
Ara Rapor II
24.09.2015
Ara Rapor III
24.03.2016
Bileşen 1 Rapor
18.05.2016
Bileşen 2 Rapor
18.05.2016
Bileşen 3 Rapor
18.09.2015
Bileşen 4 Rapor
19.08.2016
Bileşen 5 Rapor
18.05.2015
Bileşen 6 Rapor
18.07.2016
Taslak Nihai Rapor
19.08.2016
Nihai Rapor
19.09.2014
Başlangıç Raporu
Page 54 of 66
Ek V: Çerçeve Koşullar
1. Projedeki Paydaşların Analizi
Projenin yararlanıcıları açıkça UDHB – Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve UDHB altında
oluşturulan DDGM- Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğüdür.
Demiryolu operatörleri, şu anda şehir içi demiryolu operatörleri olarak TCDD Taşımacılık A.Ş. ve yerel idareler,
paydaşlar arasındadır. Altyapı yöneticisi olarak, TCDD Altyapı A.Ş ve UDHB’nin Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü de projenin paydaşlarıdır.
Proje sonuçları, sektör ve çalışan üyeleriyle ilgili kural ve koşullar üzerinde bir etki yaratacağından ULASIMSEN,
ULAŞIMİŞ, Demiryol İş Sendikası ve TÜHİŞ gibi demiryolu sektörü çalışanları sendikaları da paydaşlar
arasındadır.
Karayolu Ulaşımı Yönetmelikleri GM, her ikiside UDHB altında olan Denizcilik ve İç Sular Düzenleme GM ve
Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık GM de paydaşlar arasında düşünülmelidir, çünkü ilki ulaşım açısından
kombine modlarıyla ve ikinci projenin emniyet bileşeniyle ilgilidir.
Diğer taraftan, demiryolu operatörleri olarak yakın gelecekte işletecekleri yeni bir sektör olacağından, gelişmiş
ve maliyet etkin demiryolu ulaşım hizmetlerini kullanacaklarından özel sektörün yararına olacaktır.
Benzer olarak, yolcular yeni demiryolu operatörlerinin sağlayacağı daha kaliteli ve güvenli hizmetlerden
faydalanacaktır. Aynı zamanda, demiryolu sektörünün ekonomi üzerinde yarattığı mali yük daha az olacağından
proje genel olarak bütün topluluk için faydalar sağlayacaktır.
Bir sonraki şemada, bu paydaşları ve altında da onların doğrudan projeye dahil olmasına ve projenin onların
operasyonları üzerinde yaratacağı etkiye göre bir indikatif harita sunmaktayız. Bu paydaş şeması projenin
başlamasını takiben geliştirilecektir.
Başlangıç Raporu
Page 55 of 66
Şekil 11 – Projenin Paydaşları
2. AB Demiryolu Sektörü Reformu
1990 ların başından beri Avrupa Komisyonu demiryolu reformunda aktif bir duruş sergilemiş ve şunlara göre bir
Ulaşım Politikası formule etmiştir; birincisi, tek bir Avrupa ulaşım yapısı oluşturmak için bariyerlerin azaltılması;
ikincisi rekabet ve etkililiği arttıracak bir serbest piyasanın oluşturulması; üçüncüsü ulaşımın çevresel etkisinin
en aza indirilmesi; dördüncüsü ulaşım piyasasına devletlerin müdahalesinin aşamalı olarak azaltılması; ve son
olarak standardizasyon ile oyun alanının dengelenmesi.
Reform süreci esnasında, üye ülkeler ulusal ağları üzerindeki kontrollerini sürdürmek için çok mücadele
vermişlerdir. Birçok ülkede AB yönetmeliğini ulusal mevzuata aktarmada ve yeni yasal çerçeveleri uygulamada
gecikmeler olmuştur. Genel olarak Üye Ülkeler mevzuatta yeralan gereklilikleri nasıl yorumladıkları açısından
farklılık göstermekte ve gerçek reformlar Avrupa Direktiflerinin resmi aktarımına uymamaktadır. Ülkelerin
çoğunluğu AB’nin sadece minimum gerekliliklerini uygulamıştır ve Komisyon Direktifleri aktarmadaki
başarısızlıktan ötürü üye ülkeleri tekrar tekrar ihtar etmiştir.
Düzenleyici bir kurumun benimsenmesi büyük çeşitlilik gösterir. Çoğu ülke düzenleyici bir kurum tayin etmede
isteksiz olmuştur, fakat ya bir Bakanlığı ya da karar verme yetkisi olmayan bir düzenleyici kurumu görevli
tutmuştur. Avusturya, Almanya, İtalya, Birleşmiş Milletler, Litvanya ve Hollanda, lisanslar, emniyet ve diğer
Başlangıç Raporu
Page 56 of 66
demiryolu- ilintili idari görevlerle temelde ilgilenen bir “demiryolu otoritesi” veya özel bir düzenleyici otoriteyi
benimseyen ilk ülkeler olmuşlardır.
Potansiyel piyasalara açılma açısından, Üye Ülkeler demiryolu piyasalarının açılacağı boyut konusunda oldukça
fazla çeşitliliğe sahiptir. Navlun piyasasının pazara açılışında hızlı bir ilerleme kaydetmesine rağmen yolcu
trenleri piyasası uzun bir süre açık kaldı ve ulusal şirketler arasında ortak girişimle uzun bir süre işletilmiştir.
Bu değişiklikler Avrupa demiryolu piyasasının entegrasyonuna doğru önemli ilerlemeyle sonuçlanmıştır.
Standardizasyon ve uyumlaştırma sıralamasının önemli olduğu şimdi açıktır. Demiryolu operatörleri karşılıklı
işletilebilirlik ve emniyet standartlarının benimsenmesinde oldukça iyi olurken, uyumlaştırma geride kalmıştır.
Avrupa demiryollarının serbestleşmesinde yapılan önemli bir gözlem, birçok eski üye ülkeyle kıyaslandığında
yeni üye ülkelerin bazılarının daha iyi örgütlenmiş düzenleyici kurumları çoktan oluşturması ve Polonya gibi
kendi demiryolu hizmetleri piyasasını rekabete açmada daha iyi ilerleme kaydetmiş olmasıdır.
Türkiye’nin bakış açısından ve bu proje dolayısıyla, aşağıdakiler göz önünde bulundurulmuştur:
-
AB Direktifleri ve yönetmelikleri aşırı kuralcı değildir ve ülkelere kendi özel koşullarını göz önünde
bulundurması için yeterince zaman tanımaktadır,
-
Uyumlaştırmada hiçkimse için “herkese uyan” bir çözüm yoktur ve Türkiye’nin kendi yolunu bulması
gerekecektir.
-
Reform süreci ve özellikle standardizasyon ve düzenleme alanları son 20 yıl içinde AB’de ilerleme
kaydetmiş ve Türkiye’nin bu açığı kapatması gerekmektedir,
-
Neyin işlediğinden ziyade neyin işlemediği üzerine önemli seviyede Avrupa “teknik bilgisi” mevcuttur,
-
Türkiye bunları tahmin etme ve hızlıca açığı kapatmada iyi konumlanmıştır.
3. Proje ile ilgili Çalışmaları
Türk Demiryolu Sektöründeki koşulları iyileştirmek ve reformu hızlandırmak amacıyla, son yirmi yılda TCDD’de
çeşitli çalışmalar yürütülmüştür. Son yıllarda üretilmiş çalışma ve çıktıların bazıları “DDGM’deki Kurumsal
Yapının Güçlendirilmesi” içeriğiyle paraleldir. Rapor/çalışmaların kısa tanımı tamamlayıcıdır ve bu sebeple
“DDGM’deki Kurumsal Yapının Güçlendirilmesine Teknik Destek” çerçeve koşullarına katkı sağladığı düşünülmüş
ve aşağıda sunulmaktadır.
Başlangıç Raporu
Page 57 of 66
Tablo 7 – İlgili Çalışmalara Genel Bakış
3.1
Proje İsmi
Tarih
Finansmanı
Görüşler
Türk Demiryolu Sektörü Yeniden
Yapılandırması ve Güçlendirmesi üzerine AB
Eşleştirme Projesi
2005
Avrupa
Birliği
ToR’a göre taslak yasa
paketi. Proje 2006’da
sonlandırılmıştır.
Gerekli IT Platformuyla birlikte finansal
yönetim bilgilendirme sistemi dahil Türk
Demiryolu Sektörünün Güçlendirilmesi ve
Yeniden yapılandırılmasında Teknik Destek
2006
Avrupa
Birliği
Proje 2007’da
sonlandırılmıştır
TCDD Navlun piyasa Araştırması için
Danışmanlık Hizmeti
2010
Dünya
Bankası
Tamamlandı
Rasyonelleştirme için ve Türkiye’deki Yolcu
Hizmetleri için bir Yolcu Hizmet
Yükümlülüğü Sözleşmesinin hazırlanması
için Danışmanlık hizmetleri
2010
Dünya
Bankası
Tamamlandı
Türk Demiryolları Reformu
2012
Avrupa
Birliği
Tamamlandı
Eşleştirme Projesi – TCDD için Taslak Yasa ve Organizasyon Yapısının Geliştirilmesi
AB Komisyonu 2003 Halcrow Raporundaki tavsiyelere dayanarak Türk demiryolları sektörünün yeniden
yapılandırılması ve güçlendirilmesi için bir Eşleştirme Projesi (2005-2006) başlatmıştır. Bu projenin 1. Bileşeni
Türk demiryolu sektörünü AB müktesebatıyla uyumlu olarak örgütlenmesini amaçlayan bir eşleştirme
programıdır. Eşleştirme projesi iki taslak yasa hazırlamıştır; biri genel olarak demiryolu ulaşım sektörünün
düzenlenmesi ve ikincisi AB müktesebatıyla uyumlu olarak bir kamu demiryolu operatörü olarak TCDD’nin
yeniden yapılanması. Bu taslaklara dayanarak, UB ve TCDD Türk demiryolları reformu için taslak mevzuatı
geliştirmiştir. Bununla birlikte, Eşleştirme projesi tarafından önerilen taslak, yaklaşan seçimler ve siyasi
endişeler sebebiyle kabul edilmemiştir. Dolayısıyla, sektörün reformu ertelenmiştir.
Şekil 12 – 2006’da Yeniden yapılandırma projesinde önerilen örgütsel yapı
Debit Management
Property
Transition
Pool
Staff Transfer
Passenger Business
Unit
Support Functions
Business Unit
TDY
BOARD
Freight Business
Unit
Infrastructure
Business Unit
Rolling Stock
Business Unit
Başlangıç Raporu
Page 58 of 66
3.2
Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi
Bu AB fonlu projenin genel amacı, ilgili AB müktesebatıyla uyumlu olarak Türk demiryolu sektörünün yeniden
yapılandırmasına katkıda bulunmaktı. 2006-2007 arasında uygulanmış projenin, TCDD’yi bağımsız ve ticari
olarak yönetilen bir işletmeye dönüştürmek gibi hedefleri vardı; Hükümet ile TCDD arasındaki ilgili müktesebata
karşılık gelen sürdürülebilir bir ilişki oluşturmak ve bir Mali Yönetim Bilgilendirme Sistemi kurmak. Proje Yolcu,
Navlun, Altyapı ve Demiryolu araçlarının Farklı işletme Birimleri olarak görüldüğü bir örgütsel yapı geliştirdi.
“Destek Fonksiyonları” gibi tanımlanan beşinci bir İşletme Biriminin eklenmesiyle, proje örgütsel yapının
detaylarını hazırlamıştır. Önerilen yapı operasyonel ve yasal kısıtlar ve siyasal isteklilik eksikliğinden ötürü
uygulanmamıştır. Bununla birlikte, yapı TCDD’nin iki ayrı işletme birimine bölünmesini öneren taslak yasanın
hazırlanmasına katkıda bulunur; biri altyapının yönetilmesi için ve diğeri yük ve yolcu operasyonları içindir.
3.3
TCDD Yük Piyasa Araştırması için Danışmanlık Hizmetleri
Bu Dünya Bankası projesinin ana hedefleri TCDD’nin navlun hizmetleri seviyesi, pazarlama ve müşteri ilişkilerini
tanıtmak; uygun “navlun hizmet ürününü” tasarlamak, geliştirmek ve sunmak ve ürünleri değiştirmek/yaymak;
nakliyeciler, lojistik sağlayıcılar ve diğer modlarla pazarlama odaklı ilişkiler geliştirmek ve demiryolu navlun
hiizmetlerinde (potansiyel) müşterilerin güvenini arttırmaktır. Projeden, daha iyi hizmet ve daha yüksek gelir
için uygulanabilen eylemler ve seçenekler sunan bir Pazarlama Stratejisi oluşturması beklenmektedir. Proje
çıktıları bu projenin Bileşen V’i ile ilintilidir. Bulgular, Türkiye’deki lojistik hizmetlerine katkı hedeflerini ve
DDGM’nin rolünü tanımlayan ana varsayımlardan biri olarak düşünülecektir.
3.4
Yolcu Hizmetleri için bir Kamu Hizmet Yükümlülüğü (PSO) sözleşmesi hazırlanması için danışmanlık
Hizmetleri
Bu Dünya Bankası çalışması, bir Kamu Hizmeti Yükümlülüğü (PSO) sözleşme süreci oluşturmak için şunları
amaçlar; (a) devlet desteği fonlarıyla aldıkları hizmetlerin maliyetlerini idarenin anlamasını sağlamak ve (b) etkili
şekilde sunulacak olan yolcu hizmetleri için teşvikler sağlamak. Proje, AB PSO sözleşmelerinde olduğu gibi
maliyet yapısını yansıtan maliyet hesaplama modeliyle birlikte bir ulaşım planı geliştirdi. Taslak bir PSO
Sözleşmesi Devlet ile TCDD arasında bir AB stili ilişkiye doğru ilk adım olarak önerilmiştir. Çalışmanın bulgusu
projenin ilgili çıktıları için kullanılacaktır.
3.5
TCDD, Taslak Yasa Paketi, 2010
“Eşleştirme Projesi” ve “Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi” projeleri yeni
işletme birimi örgütsel modelleri ve Türk Demiryollarının yeniden yapılanması için taslak yönetmelikler için
öneriler geliştirmiştir. 2008’den bu yana, bu öneriler gözden geçirilmiş, tartışılmış ve TCDD ile UB’nın önerileri
ve yorumlarına göre belirginleştirilmiştir. Aşağıda sunulan holding yapısı Türk demiryollarının yeniden
yapılandırmasının başlangıcı için favori olarak kabul edilir.
Altyapı ve ulaşım operasyonlarının (navlun, yolcu ve cer araçları) tamamen ayrılıp tek işletme birimi haline
geldiği Yeniden Yapılandırma Projesinde önerilmiş modeline kıyasla bu modelin bazı farklılıkları vardır. Yinede,
önerilen modelin ileride daha serbest ve ayrı bir yapıya dönüşmesi beklenmektedir.
Başlangıç Raporu
Page 59 of 66
3.6
Türk Demiryolları Reformu için Teknik Yardım, 2011-2013
2011 ve 2013 arasında uygulanan “Türk
Demiryolları
Reformu
için
Teknik
Yardım”,
altyapı
tahsisi,
görevlendirme, emniyet ve TCDD’nin karşılıklı işletilebilirliği için sistemler dahil rekabet için demiryolu
sektörünün yeniden yapılandırması ve reform için çerçeve koşullarını oluşturma amacına sahiptir.
Bu projede, TCDD için kurumsal bir eylem planı geliştirilmiş, kapasite tahsis planı ve şebeke bildirimi
hazırlanmıştır. Ek olarak, aşağıdakileri kapsayan kurumsal ve düzenleyici çerçevenin geliştirilmesine binayen
Bakanlığa bir rapor sunulmuştur:
-
Piyasa düzenlemesi
-
Emniyet düzenlemesi
-
Demiryolu sektörü sözleşmesi ve finanse edilmesi.
Projesinin yürütülmesi esnasında, DDGM TCDD’den ayrı bir varlık olarak formule edilmiş, parçalarından birinde
demiryolu operatörü olacak, diğer altyapı yöneticiside farklı varlıklar olacak şekilde TCDD için bir emniyet
yönetim sistemi önerilmiştir.
Bu projenin bakış açısından, önceki ve mevcut projelerin büyüklüğü ve kapsamı, Türk Demiryolu Sektör
varlıklarının bir reformun dahil olacağı çeşitli opsiyonlar ve alternatifler üzerine önemli bir arkaplan bilgi ve
birikimlerine çoktan sahip olduğunu açıkça belirtmektedir.
Son yönetmelikler (655 ve 6461 sayılı) altyapı ve operasyonları iki yasal birime ayırmaktadır (sırasıyla TCDD ve
TCDD Taşımacılık A.Ş.) ve düzenleyici ve araştırma kurumlarının güçlendirilmiş oluşumu (DDGM: emniyet ve
lisanslama ve KAIK: kaza soruşturma kurulu)
Bu proje, bu sebeple birikmiş bilgi ve çalışmaları aşağıdakileri gerçekleştirerek aktarmada DDGM’ye destek
olmakta ve oldukça pratik bir yaklaşım gerektirmektedir:
-
Önceki projelerde Türkiye’de ne geliştirildiğini ve AB ülkelerinden önceki iş ve birikmiş tecrübeleri
gözden geçirerek ve değerlendirmesini yaparak,
-
Türkiye’ye özel gerekliliklerin belirlenmesi,
-
Uygulama için somut ve operasyonel süreç ve prosedürlerin geliştirilmesi,
-
Beklenen zorlukların ve ön koşulların belirlenmesi ve
-
Uygulama esnasında bunlarla ilgilenme için tavsiyeler ve araçların geliştirilmesi.
4. DDGM’nin güçlendirilmesine ilişkin mevcut yasal çerçeve
Türk demiryolu reformu, Türkiye’deki siyasal önceliklere göre AB En iyi uygulamalarının değerlendirildiği ve
uygulandığı devam eden uzun bir süreçtir. Çeşitli tartışmalar, gecikmeler ve belirsizliklerden sonra, Türkiye
Demiryolu reform sürecini nihayetinde 2012’de başlatmıştır. Konsorsiyonumuz Türk demiryollarının
Başlangıç Raporu
Page 60 of 66
serbestleşmesine yönelik uygulanmış neredeyse tüm projelere dahil olmuş ve taslak yönetmeliklerin
hazırlanmasına yardımcı olmuştur. Türk demiryolu reformunun mevcut yasal çerçevesi aşağıdaki kronik
sıralamada bulunmaktadır.
4.1 655 No’lu 1 Ekim 2011 Tarihli Kanun Hükmünde Kararname: UB ve Genel Müdürlüklerinin örgütsel yapısı
ve sorumlulukları
Demiryolları reformu için önemli kurumlar bu mevzuatla oluşturulduğundan, bu yasa demiryolları reformu için
çok önemli bir yasadır. Demiryolu Yönetmelikleri GM, Tehlikeli Mallar ve Kombine Ulaşım GM, Denizcilik ve İç
Sular Yönetmeliği GM, Kaza Soruşturma Kurulu, Altyapı Yatırımları GM ve UB’nın diğer GM’lerine ait rol ve
sorumluluklar bu mevzuat altında oluşturulmuştur. Demiryollarının serbestleşmesi için önemli adım, gerekli
yönetmeliklerin ve adil rekabetin oluşturulmasından sorumlu olacak bir düzenleyici kuruluşun kurulmasıdır.
655’e göre GM’ün rol ve sorumlulukları aşağıdaki gibi 4 kategoride gruplandırılabilir;
Emniyet,
• Her türlü Cer Aracı kaydı
• Altyapı ve Cer araçları için minimum emniyet koşullarının belirlenmesi
• Sırasıyla RU ve IM’lerin emniyet sertifikasyonu ve yetkilendirmesinin verilmesi
• İstasyonlar, navlun terminalleri ve benzer yapıların minimum standartlarının tanımlanması
Rekabet,
• Kullanım, tahsis ve ağın ücretlendirilmesine ilişkin RU ve IM’ler arasındaki sorunların çözülmesi ve bir
rekabet düzenleyicisi olarak hareket edilmesi,
Yönetmelikler,
• Demiryolu operasyonları için IM’ler, RU’lar, Aracılar, Sevkıyatçılar, İstasyon operatörlerine vs. ait yetkilerin
kural, gereksinimlerinin belirlenmesi
•
Lokomotif sürücülerinin ve demiryollarında çalışan diğer kritik mesleklerin mesleki vasıflarının
belirlenmesi ve eğitimlerin ve bu personelin sertifikasyonunun nasıl yapıldığına dair koşulların
tanımlanması
• Cer araçlarının minimum vasıflarına ve cer araçlarının periyodik denetimlerinin nasıl yapıldığına dair genel
kuralların ortaya konması
• PSO ve PSC’lerin kural ve koşullarının tanımlanması
Sektör Gelişmesi
• Demiryolu ulaşım kalitesi ve diğer ulaşım modlarıyla entegrasyonun geliştirilmesi
Başlangıç Raporu
Page 61 of 66
• Yolcuların, navlun sağlayıcıların, IM ve RU’ların haklarının korunması
• Lojistik merkezlerinin konumu, kapasitesi ve vasıflarının planlanması ve gelecek yatırımların onaylanması
• Demiryollarının gelişimine dair bütün uluslararası anlaşmaların yürütülmesi:
4.2 Türk Demiryolu Ulaşım Yasasının Serbestleşmesine ilişkin 6461 No’lu ve 24 Nisan 2013 tarihli Yasa
Parlamento tarafından onaylanan ve 24/4/2013 tarihinde yürürlüğe giren yasa serbestleşmenin başlaması
adına gerekli olan başka bir önemli yasadır. Yasa TCDD’nin nasıl iki bağımsız birime ayrıldığını tanımlar ve
altyapının sahipliği ve TCDD’ye devlet desteği gibi diğer önemli konuları düzenler. Bu yasa altında önerilen
organize edilmiş yapı gelecek bölümde Şekil “Türk Demiryollarında Mevcut Yapı”da sunulmaktadır.
4.3 DDGM tarafından hazırlanmış Taslak Yönetmelik
DDGM’nin kurulmasından sonra, demiryollarının serbestleşmesi için mevzuat 2013’te başlatılmıştır. Bu taslak
yönetmeliklerin hazırlanmasında Pirigroup DDGM’ye destek olmuştur. DDGM beş yönetmelik çıkarmış ve şu
anda bu yönetmeliklerle ilgili istişare yürütmektedir. Demiryollarının serbestleşmesi çerçeve koşullarını
tanımlamak için gerekli olduğundan bu yönetmeliklerin dördü öncelikli yönetmelikler olarak tanımlanmıştır.
Bu yönetmelikler;
Hemzemin Geçit Yönetmeliği: 3 Temmuz 2013’te yürürlüğe konmuş bu yönetmelik DDGM’nin ilk
yönetmeliğidir. Mevzuat seviye geçişi, emniyet sistemleri, seviye geçişlerinin bakımı, bu kesişmelerde IM
demiryolu ve otoban sahibinin sorumluluğunu nasıl ve nerede oluşturulacağına dair kuralları tanımlar.
Taslak Demiryolu Ulaşım (Lisanslama) Yönetmeliği; Pirigroup katkısıyla hazırlanmış yönetmelik, demiryolları
operasyonları için lisansların nasıl alınacağıyla ilişkili kural ve ön koşulları tanımlar. Mevzuat, EU 95/18,
2004/1279, 2012/34 Direktiflerine dayanarak hazırlanmıştır. Lisanslar için ana koşullar aşağıdaki gibidir;
• Genel Koşullar
• Cer Aracı Sahipliği
• Hukuki sorumluluğun kapsanmasına ilişkin gereklilikler (Sigorta)
• İyi tanınmaya ilişkin şartlar
• Profesyonel yetkinliğe ilişkin gereklilikler
• Mali uygunluğa ilişkin gereklilikler
Mevzuatın kapsadığı lisans tipleri aşağıdaki gibidir;
Lisans Tipi
Demiryolu Operasyonu / Hizmeti
Başlangıç Raporu
Page 62 of 66
A Tipi
B Tipi
C Tipi
D, E, F, G, H, K,
L Tipleri
Yolcu RU
Navlun RU
Lojistik Merkezi Operatörleri, İstasyon Operatörleri, Organizatörleri, Aracılar, Cer Aracı
Kiralayıcısı, Tren bakım istasyonu
Hat Erişimi ve Kapasite Tahsisi için Taslak Yönetmelik; Yine Pirigroup katkısıyla hazırlanmış yönetmelik EU
2001/14, 2012/34 Direktiflerine dayanmakta ve hat erişimi ve kapasite tahsisi için IM ve RU’lar arasındaki
ilişkileri düzenlemektedir. Taslak Yönetmeliğin ana konseptleri alttaki gibidir;

Demiryolu ağının etkin ve ayrımcı olmayan şekilde kullanımı
• Şebeke bildirimi içeriği ve kapasite tahsisi için takvim
• IM’ler ve Ücretlendirme Usulleri Sorumluluğu
• Kapasite Tahsis Süreci
• Düzenleyici bir kurum olarak DDGM’nin rolleri
Demiryolu Emniyeti için Taslak Mevzuat; Yine Pirigroup katkısıyla hazırlanmış yönetmelik EU 2004/49
Direktifine ve emniyete ilişkin ulusal mevzuata dayanmaktadır. Bu mevzuatın kapsamı, demiryolu işletmeleri ve
altyapı yöneticileri arasındaki etkileşim ve altyapı ve trafik operasyonunun emniyet yönetimi dahil sistem
üzerinde bir bütün olarak emniyet gerekliliklerine karar vermektir. Taslak Yönetmeliğin ana konseptleri alttaki
gibidir;
• Emniyet demiryolu operasyonları
• IM’lerin emniyet yetkilendirmesi
• RU’ların Emniyet Sertifikasyonu
• Ağ tahsisi için görüşmeye başlamada RU’lar için ön koşul
• Emniyet Yönetim Sistemi Bileşenleri
Cer Araçlarının Kaydı için Taslak Yönetmelik; Yönetmelik, ilgili AB Yönetmelikleri OTIF ve COTIF baz alınarak
hazırlanmıştır. Bu yönetmeliğin kapsamı alttaki gibidir; tamamı,
• Cer Aracının kaydı için genel koşullar
• Kayıt Süreci
Başlangıç Raporu
Page 63 of 66
• Özel koşullar
• Cer Aracının bakımı
• Denetleme ve Yetkilendirme
Yukarıda listelenmiş yönetmelikler Türk demiryollarının serbestleşmesinde ön koşuldur. Bu yönetmelikler
DDGM’nin sorumluluklarının tanımlanmasında ve hat erişimi, lisanslama, emniyet, Cer Aracının kaydı vs.gibi
ilgili ilerlemelerin serbestleşmesi için koşulların belirlenmesinde son derece önemlidir.
Bu taslak
yönetmeliklerin TCDD ve gelecek özel operatörlerin yeni yapıya dair hazırlıklarını başlatmaları için acilen
bitirilmesi gerekmektedir. Avrupa demiryolu trafik planlama takvimine paralel olarak demiryolu ağının özel
operatörlere açılması amacıyla, bu yönetmelikler 2015’in ilk aylarına kadar bitirilmelidir. TAT, DDGM’yi bu
yönetmeliklerin bitirilmesinde destekleyecektir.
5. Türk Demiryollarındaki Mevcut Örgütsel Yapı
Avrupa’nın demiryolu operasyonunu demiryolu altyapı yönetiminden açıkça ayırmaya çalışmasına rağmen farklı
Avrupa ülkelerinin farklı yaklaşım takınmaları sebebiyle bu tamamen gerçekleşmemiştir. Bu sebeple, Türkiye
uygulanması kolay ve mevcut siyasi tercihlere uyan modeli seçmede daha esnek hissetmektedir.
İç piyasayı tamamlama üzerine 1985’te Beyaz Kitap Avrupa ortak ulaşım politikasının kılavuzlarını ortaya
koyduğunda, Avrupa Birliği o yıldan beri demiryolu gelişimine samimiyetle dahil olmuştur. AB Demiryolu
yönetmeliklerinin amacı aşamalı serbestleşmeyle Avrupa Demiryollarının etkililiğini ve rekabetçiliğini tanıtmak
olmuştur. Demiryolu işletmesinin demiryolu altyapı yönetiminden açıkça ayrılması, serbestleşme yönünde ilk
adım olarak tanımlanır. Bununla birlikte, ayrılma farklı ülkelerde farklı değerledirilmektedir. Bazı AB ülkeleri
tercih edilen serbestleşme sonuçlarını her zaman doğurmayan dikey ayırımı tercih ederken, diğerleri demiryolu
hizmetlerinin kalitesini arttırmada çoğu zaman çok pozitif sonuçlar üreten yatay ayırımın uygulanmasını
seçmişlerdir. Birleşik Krallık, Hollanda ve İsveç gibi ülkeler açık yatay ayırım yapısını benimsemiş, Fransa,
Almanya gibi ülkeler dikey ayırıma daha benzer olan kendi modellerini geliştirmişlerdir.
Başlangıç Raporu
Page 64 of 66
Şekil 13 – AB tercihli model: demiryollarının açık yatay ayırımı
Türkiye, TCDD’nin iki firmaya ayrıldığı yatay ayrıma gitmeye karar vermiştir; (a) TCDD: trafik yönetimi ve
altyapısından sorumlu olacak mevcut şirket, (b) TCDD Taşımacılık A.Ş: navlun, yolcu ve Cer Aracı işletmelerinden
sorumlu yeni oluşum. Bu model altında, TCDD tek paydaş olacak ve bu sebeple TCDD Taşımacılık üzerinde tam
kontrole sahip olacaktır. Bu modelin TCDD ile Özel RU’lar arasında adil rekabet için birçok soruna yol
açabilmesine rağmen serbestleşmenin ilk safhalarında güçlü bir demiryolu düzenleyicisi tarafından
hafifletilebilir ve hafifletilmelidir.
Şekil 14 – Türk Demiryollarında Mevcut Yapı
Başlangıç Raporu
Page 65 of 66
Benzer örgütsel yapılar (örn.Almanya, Fransa) hala Avrupa Birliği ülkelerinde mevcuttur. Bununla birlikte, bu tür
model demiryolları serbestleşmesini engellediğinden, AB ve ERA’nın bu ülkelerdeki baskısı artmaktadır. Altyapı
yöneticileri hala bağlı ortaklıklarını hala sübvanse edip koruduklarından böyle bir model Devlete ait demiryolu
işletmeleri ve Özel RU’lar arasında adil olmayan rekabete sebep olmuştur. Bu nedenle, Türk Demiryollarındaki
mevcut yapı uzun vadede bir risk teşkil eder.
Başlangıç Raporu
Page 66 of 66

Başlangıç Raporu

Transkript

Benzer belgeler

demiryolu reform demiryolu reform modelleri ve tcdd

YM Sunumu - Yapı Merkezi

Bütün Lokomotifler duruyor....... mu?!

av. fulya duru erol bülten

Bilgiler

İktidarlar, Kitleler ve Seyahat Halleri

Bütünleşik Altyapıya Geçmenin Zamanı Geldi mi?

1_Layout 1 - Taşıma Dünyası Gazetesi

Şeffaf Kurum, Güçlü Toplum

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL EĞİTİM