Psikoterapi Kılavuzu - bkk-psychisch

Türkisch
Psikoterapi Kılavuzu
Bavyera’da yaşayan göçmenlere yönelik çok
dilli başvuru kitabı
Impressum
Wegweiser Psychotherapie
Mehrsprachiger Ratgeber für die in Bayern lebenden
Migrantinnen und Migranten
Herausgeber:
BKK Landesverband Bayern
Züricher Straße 25
81476 München
www.bkk-bayern.de
Bayerisches Staatsministerium für Umwelt und Gesundheit
Rosenkavalierplatz 2
81925 München
www.stmug.bayern.de
Ethno-Medizinisches Zentrum e.V.
Königstraße 6
30175 Hannover
www.ethno-medizinisches-zentrum.de
Redaktion:
Karl Heinz Möhrmann
(Landesverband Bayern der Angehörigen psychisch Kranker e.V.)
Gudrun Greitemeyer (BKK Landesverband Bayern)
Elena Kromm-Kostjuk, Ahmet Kimil, Tanja Hohmann,
Alexey Milstein, Ramazan Salman
(Ethno-Medizinisches Zentrum e.V.)
Ein Teil der in dieser Broschüre enthaltenen Informationen wurde uns
freundlicherweise von der PAL Verlagsgesellschaft mbH zur Verfügung
gestellt.
Lektorat: Bernd Neubauer, Göttingen
Übersetzung: Dolmetscherservice – Ethno-Medizinisches Zentrum e.V.
Satz: Bernd Neubauer, Göttingen
Druck: unidruck, Hannover
Dieser Leitfaden ist in folgenden Sprachen erhältlich:
Arabisch, Deutsch, Englisch, Italienisch, Polnisch, Russisch,
Serbokroatisch, Türkisch
Stand: Dezember 2010
Bu kılavuzda gruplardan bahsedilirken eril ifade şekli kullanılmaktadır. Ancak ifade
şeklinden bağımsız olarak kadın ve erkek ayrımı yapılmamaktadır. Bu uygulamanın
amacı metnin daha akıcı bir şekilde okunmasını sağlamaktır. Ayrımcı bir uygulama
olarak görülmemelidir.
Kılavuz
İçerik
Giriş 5
1 Psikoterapi nedir?
6
2 Psikoterapi hangi ruhsal sorunlarda yardımcı olabilir?
7
3 Psikoterapiye ne zaman ihtiyaç duyulur?
8
4 Psikoterapinin hangi türleri vardır?
9
5 Kimler psikoterapi hizmeti verir? Çeşitli meslek unvanları
hangi farklılıklara işaret eder?
10
6 Ayakta, kısmi yatarak ve yatarak psikoterapi
11
7 Sağlık sigortaları hangi tedavi türlerinin masraflarını
karşılar. Masrafların karşılanması için hangi şartlar yerine
getirilmelidir?
12
8 Psikoterapi ne kadar sürer?
13
9 Bana uygun terapi türünü nasıl bulurum?
14
10 Bana uygun psikoterapi uzmanını nasıl bulurum?
15
11 Psikoterapinin bazı genel kuralları
19
12 Psikoterapi esnasında psikoterapi uzmanını değiştirmek
mümkün müdür?
19
13 Psikoterapinin başarılı geçtiğini nasıl anlarım?
19
14 İlave tedbirler
20
15 Adresler 21
Faydalı internet adresleri
30
Tavsiye edilen kitaplar
31
Önsöz
Sevgili okurlar
Psikolojik hastalıklarda son yıllarda belirgin bir artış yaşanmıştır. Bunun yansımaları
meslek hayatında da görülmektedir. Psikolojik hastalıklardan kaynaklanan iş göremezlik
vakaları sürekli olarak artmaktadır. Böyle bir rahatsızlığı olanların yaşam kalitelerinde
çoğu zaman son derece ciddi düşüşler meydana gelmektedir.
Hastalık türleri çok çeşitlidir. Ancak hastaların ve hasta yakınlarının psikolojik
hastalıklarla ve bu hastalıkları tedavi imkânlarıyla ilgili bilgi ihtiyacı da bir o kadar
yüksektir. Bu bağlamda, hastalıklarla ve tedavileriyle ilgili aydınlatıcı faaliyetler son
derece önemlidir.
Bu kılavuz vasıtasıyla sözünü ettiğimiz aydınlatıcı faaliyetlere katkıda bulunmak ve
Bavyera’da yaşayan göçmenleri psikoterapik tedavi imkânları hakkında bilgilendirmek
istiyoruz. Aynı zamanda, bu alanda göçmenlere danışmanlık hizmeti veren kişi, kurum
ve kuruluşlara aracılık etmek istiyoruz.
Bavyera İşyeri Sağlık Sigortaları Eyalet Birliği (“BKK Landesverband Bayern”) tarafından
yayımlanmış olan “Psikoterapi Kılavuzu” isimli broşürü esas alan bu rehbere ayrıca,
göçmenler için özel önem taşıyan konular eklenmiştir. Psikolojik hastalıklar konusuna
duyulan büyük ilgi ve konuya ilişkin bilgiye duyulan ihtiyaç, Bavyera Sağlık Bakanlığı ve
Bavyera İşyeri Sağlık Sigortaları Eyalet Birliği tarafından desteklenen “Göçmenlerle,
Göçmenler İçin” konulu sağlık projesinde ortaya çıkmıştır. Proje çerçevesinde,
özel olarak eğitime tabi tutulan göçmenler (kültürler arası sağlık kılavuzları) kendi
yurttaşlarına yönelik olarak, hastalıkları önleyici ve sağlıkla ilgili ilginç konularda eğitim
vermektedir.
Çok dilli “Psikoterapi Kılavuzu”,“Göçmenlerle, Göçmenler İçin - Bavyera’da Kültürlerarası
Sağlık” konulu sağlık projesi çerçevesinde gerçekleştirilen ikinci yayındır. İlk olarak
2009 yılında “Sağlıklı Kalın” adlı el kitabı 15 dilde yayımlanmıştı.
“Göçmenlerle, Göçmenler İçin” projesi 2008 yılından bu yana Bavyera’da yürütülen
“Sağlık.Yaşam.Bavyera” isimli sağlık projesi ve işletme sağlık sigortaları tarafından
federal çapta yürütülen “Herkes İçin Daha Fazla Sağlık” konulu girişimi çerçevesinde
gerçekleştirilmektedir. Projenin temel amacı, göçmenlerin Bavyera’daki sağlık
müesseselerine rahat ve eşit haklara sahip olarak ulaşmalarını mümkün kılmaktır.
Bu kılavuzun, birçok hasta ve hasta yakınının hayatın zor dönemlerini aşmalarına ve
verilen yardımlardan faydalanmalarına yardımcı olacağını umuyoruz.
Sigrid König
Dr. Markus Söder MdL
Yönetim Kurulu Başkanı
Bavyera Eyaleti Çevre
Bavyera İşyeri Sağlık Sigortaları ve Sağlık Bakanı
Eyalet Birliği
4
Kılavuz
Giriş
İnsanların yarısından fazlası hayatında bir kez psikolojik bir rahatsızlık geçirir. Bu
durumdaki hastalar için özellikle sıkıntı verici olan husus ise, ruhsal sorunların birçok
toplumda tabu olarak görülmesidir. Bu konuda duyulan bilgi ihtiyacı, özellikle de Bavyera
ve Almanya’daki tedavi imkânlarını bilmeyen ve buna ilaveten bir de dilsel engelleri
aşmaları gereken göçmenlerde oldukça yüksektir. Psikoterapi Kılavuzu’nun, yardım
arayan göçmenlere yol göstermesi öngörülmektedir. Bu kılavuzda, psikoterapiye
başlayacak olanların tedaviye başlamadan önce üzerinde düşünmesi gereken konular
ele alınmaktadır. Ayrıca, Bavyera’da ve Almanya çapında danışmanlık hizmeti veren
önemli merkezlerin ve göçmenlere yönelik faaliyetlerde bulunan kuruluşların adresleri
verilmektedir.
Psikolojik sorunlar her yaşta, hatta çocuklarda ve gençlerde bile ortaya çıkabilir.
En yaygın psikolojik hastalıklar depresyon, korku halleri ve aşırı alkol tüketimi gibi
bağımlılıklardır.
Göç, birçok göçmen için aşılması zor bir engeldir. Bu engel birçok insan tarafından
aşılsa da, elverişsiz şartlar altında sağlık sorunlarına ve psikolojik bozukluklara yol
açabilir. Bilhassa, içerisinde bulunulan olumsuz şartlara ek olarak, kaçış veya savaş
anıları gibi acı veren kişisel ya da ailevi yaşantılar ortaya çıktığında. Almanya’da yaşanan
hayal kırıklıkları (örneğin meslek hayatında harcanan emeğin takdir edilmemesi),
entegrasyon süreci veya evlilik hayatı içerisinde karşılaşılan zorluklar veya çocuklarla
yaşanan sorunlar da ruh sağlığını etkileyebilir. Ancak yol göstermek suretiyle zamanında
verilecek bir destek, ruh sağlığını korumaya katkıda bulunabilir. Her şeye rağmen
psikolojik bir rahatsızlık geçirilmesi halinde, çok sayıda yardım imkanı mevcuttur.
Çoğu psikolojik hastalık, psikoterapi yöntemiyle iyi bir şekilde tedavi edilebilir.
Almanya’daki sağlık sigortaları psikoterapi masraflarını genellikle karşılamaktadır.
Terapiye ne kadar erken başlanılırsa, rahatsızlığın kronik hale gelmeme ihtimali o kadar
yüksektir. Psikolojik hastalıkları ilaçla veya ilaç ve psikoterapi kombinasyonuyla tedavi
etmek de mümkündür.
5
1 Psikoterapi nedir?
Psikoterapi (Yunanca psycho = “ruh” ve therapía =“tedavi etmek”) çeşitli
psikolojik tedavi yöntemlerini kapsayan bir üst kavramdır.
Faydalı düşünceleri destekleyen psikoterapik sohbetler, davranış
eğitimleri, rahatlama usulleri veya yöntemleri vasıtasıyla düşünme,
hissetme, birebir yaşama ve davranmayla ilgili bozukluklar teşhis ve
tedavi edilmektedir. Bu bozukluklar arasında depresyonlar,
“Psikoterapi”, ruhsal korkular, saplantılar-zorlantılar, yeme bozuklukları, çocuk
sorunların bilimsel terapi ve gençlerde görülen davranış bozuklukları, bağımlılıklar
yöntemleri yardımıyla ve psikosomatik kaynaklı hastalıklar bulunmaktadır.
tedavi edilmesidir.
Kronik ağrılar, kanser veya kalp ve kan dolaşımı hastalıkları
gibi rahatsızlıklar söz konusu olduğunda psikoterapik önlemler, tıbbi
tedaviyi desteklemek amacıyla da kullanılır.
6
Kılavuz
2 Psikoterapi hangi ruhsal sorunlarda yardımcı olabilir?
Psikoterapi, ruhsal bir sorun veya ruhsal bir bozuklukla daha iyi baş
edebilmenize ve hayatın zor dönemlerini, bazen ilaç tedavisiyle de
desteklenerek daha rahat aşmanıza yardımcı olabilir. Psikoterapi, psikolojik
hastaların yakınları için de faydalı olabilir.
Örneğin aşağıdaki sorunlar psikoterapi yöntemiyle tedavi edilebilir:
 Depresyon
 Korku, örneğin panik atak, yaygın anksiyete bozukluğu (korku
bozukluğu), fobiler, sosyal korkular
 Saplantı – Zorlantı bozuklukları (obsessif kompulsif bozukluk)
 Beslenme bozuklukları (aşırı zayıflama, yeme bağımlılığı, aşırı kilo)
 Bağımlılık (alkol, nikotin, uyuşturucu ve ilaç bağımlılığı)
 Çocuklarda ve gençlerde görülen davranış bozukluları
 Ruhsal sorunlardan kaynaklanan bedensel rahatsızlıklar (yüksek
tansiyon, uyku bozuklukları, cinsel sorunlar)
 Ruhsal faktörler tarafından tetiklenen ve beslenen bedensel
hastalıklar
 Yaşanan bir travma sonucunda oluşan sorunlar (örneğin tecavüz,
kaza, savaş veya işkence deneyimlerinden kaynaklanan sorunlar)
 Ağır bedensel veya kronik hastalıklarda refakat, takip eden tedavi
ve rehabilitasyon çalışmaları
 Kişilik bozuklukları
 Boşanma, ayrılma veya yakın çevrede meydana gelen bir ölüm
olayından kaynaklanan bunalımlar
7
3 Psikoterapiye ne zaman ihtiyaç duyulur?
Psikoterapi için birçok sebep olabilir. Bir psikoterapi uzmanına gidilmesi
için genel geçerli ölçütler bulunmadığından dolayı, birçok insan terapiye
başlama kararı almakta zorlanmaktadır.
Bazı insanlar da, başkalarının ön yargılarından korkar veya psikoterapi
uzmanından destek alması halinde “deli” veya “anormal” olduğunu
düşünür. Eğer siz de bu durumdaysanız şundan emin olabilirsiniz:
düşündüklerinizin tam tersi söz konusudur. Terapiye başlama kararı
almanız deli olduğunuz anlamına gelmez, kendiniz için endişe duyduğunuz
anlamına gelir. Sorunların farkına vardığınızı ve bunları çözmek istediğinizi
gösterir. Nasıl ki hukuki sorunlarda avukata gidiyorsanız, ruhsal sorunlarda
da profesyonel yardım almalısınız. Örneğin danışmanlık hizmeti veren
merkezlerdeki uzmanlardan, psikoterapi uzmanlarından ve doktorlardan.
Aşağıdaki durumlarda bir psikoterapi uzmanına başvurmalısınız:
 günlük yükümlülüklerinizi artık yerine getiremeyecek haldeyseniz;
 kendi kendinize yardım etmeye çalışmanıza rağmen, artık çaresiz
kaldıysanız;
 intiharı düşünecek kadar acı çekiyorsanız;
 sorunlarınızla alkol veya başka uyuşturucularla “mücadele”
ediyorsanız;
 dört haftayı aşkın bir süredir korku veya depresyon halleri
yaşıyorsanız;
 ağrılar, uyku bozuklukları, cinsel isteksizlik veya başka bedensel
rahatsızlıklarınız varsa ve doktorunuz bedensel bir sebep tespit
edemiyorsa.
8
Kılavuz
4 Psikoterapinin hangi türleri vardır?
Psikoterapi alanında çeşitli tedavi türleri vardır. Almanya’daki sağlık
sigortaları, bilimsel çevrelerce kabul gören üç psikoterapi türünün
masraflarını karşılamaktadır.
Davranış Terapisi
Davranış terapisinde rahatsızlık, yaşanılanlar ve içerisinde bulunulan
mevcut durum çerçevesinden ayrıntılı olarak analiz edilmektedir.
Düşünme, hissetme ve davranış alanlarındaki mevcut sorunlar, somut
birtakım çalışmalar vasıtasıyla da giderilmeye çalışılmaktadır. Hastanın
bu rahatsızlıkları duymasının sebebi nedir? Bu rahatsızlıkları aşması için
düşünce, duygu ve davranışlarında neleri değiştirmelidir? Hasta örneğin
korkuları yenmek veya kendine güvenini güçlendirmek için şimdiki zamana
ve geleceğe yönelik yeni tutum ve davranış biçimleri öğrenebilir.
Analitik Psikoterapi
Analitik psikoterapinin amacı, geçmişte kalan, üstesinden gelinemeyen ve
bastırılan sorunların farkına varılmasını sağlamaktır. Hasta terapi süresince
bastırılan sorunlarla mevcut rahatsızlıklar arasındaki bağlantıyı daha iyi
anlamayı öğrenir. Bu da, çözüm stratejileri geliştirmesine yardımcı olur.
Bu gelişim süreci hastayı ruhsal bakımdan rahatlatır ve kişilik yapısında
değişiklikleri mümkün kılar.
Derinlik Psikolojisi Temelli Psikoterapi
Derinlik psikolojisi temelli psikoterapi, analitik psikoterapiden
geliştirilmiştir. Bu tedavi şekli de, mevcut sorunun temelinde psikolojik bir
iç çatışma yattığı varsayımını esas almaktadır. Derinlik psikolojisi temelli
psikoterapide güncel olaylar daha fazla ön planda olup, terapi süresi çok
daha kısadır.
Çocuk ve gençlerdeki bozuklukların tedavisi için özel eğitimli çocuk
ve gençlik psikoterapi uzmanları vardır. Bu uzmanlar da sözü edilen
üç terapi türünde faaliyet göstermektedir: Bunlar davranış terapisi,
analitik psikoterapi ve derinlik psikolojisi temelli psikoterapidir. Çocuk
ve gençlerin psikoterapik tedavilerine ebeveynler de dâhil edilmektedir.
Çocuk ve gençlerin mevcut gelişim seviyesi ve içerisinde bulundukları
durum özellikle dikkate alınmaktadır.
9
5 Kimler psikoterapi hizmeti verir?
Çeşitli meslek unvanları hangi
farklılıklara işaret eder?
Tedavi masrafları sağlık sigortaları tarafından karşılanan psikoterapi hizmeti
Almanya’da, gerekli bilimsel ve yasal şartları taşıyan psikoterapi uzmanı
doktorlar ve psikologlar ile çocuk ve gençlik psikoterapi
Psikolojik psikoterapi uzmanları tarafından verilir.
uzmanlarından farklı
olarak psikoterapi uzmanı
doktorlar, psikiyatrlar ve
nörologlar ilaç reçetesi
yazabilirler.
Psikolojik Psikoterapi Uzmanları üniversitelerin psikoloji
bölümlerinden mezun olan ve ayrıca devlet makamlarınca
kabul gören, en az üç yıl süreli terapi eğitimi alan
psikologlardır. Psikolojik Psikoterapi Uzmanları, psikolojik
bozuklukların tedavisinde ilaç kullanmazlar. Sadece psikolojik tedavi
yöntemleri (örneğin düşünce ve davranış değişikliği ile ilgili olarak ve içsel
çatışmanın üstesinden gelinmesi için) kullanırlar.
Çocuk ve Gençlik Psikoterapi Uzmanları devlet tarafından kabul gören en
az üç yıl süreli terapi eğitimi alan psikologlar, pedagoglar (öğretmenler)
veya sosyal pedagoglar/sosyal hizmet uzmanlarıdır.
Psikoterapi Uzmanı Doktorlar özel psikoterpi uzmanlık eğitimi almışlardır
veya psikoanaliz alanında ilave bir eğitimden geçmişlerdir.
Psikiyatrlar psikiyatri alanında uzmanlık eğitimi almış olan doktorlardır.
Nörologlar nöroloji alanında uzmanlık eğitimi almış olan doktorlardır.
10
Kılavuz
6 Ayakta, kısmi yatarak ve yatarak
psikoterapi
Ayakta psikoterapi psikolojik rahatsızlıklarına rağmen günlük hayatın
üstesinden gelebilen insanlara uygundur.
Ayakta tedavinin yanında bir hastanede yatarak psikoterapik tedavi görme
imkanı vardır. Bu tedavi şekli, ağır bunalım geçiren ve bu bunalımın
üstesinden günlük hayatlarında ve alışılagelmiş ortamlarında gelemeyen,
ev ortamlarından uzaklaşmalarının faydalı olabileceği insanlara uygundur.
Psikolojik hastalığın yanında bedensel bir rahatsızlıkları da olan hastaların,
hastanede tedavi görmeleri faydalı olabilir.
Yatarak psikoterapi tedavisi örneğin psikiyatri ve psikoterapi hastanelerinde
veya psikosomatik servisleri olan hastanelerde yapılır.
Yatarak psikoterapiye ilişkin bilgileri (gereklilik, sevk, uygun hastane,
masrafların karşılanması, vs.) normal şartlarda doktorunuz veya psikoterapi
uzmanınızdan alabilirsiniz.
Acil durumlarda doğrudan hastaneye başvurabilirsiniz.
Psikolojik rahatsızlıktan dolayı işinizi kaybetme riski varsa, yetişkinlerde
yatarak psikoterapik rehabilitasyon tedavisinin uygulanması da
mümkündür. Bu konuda Alman Emeklilik Sigorta Kurumu (“Deutsche
Rentenversicherung”) yetkilidir.
Çocuklar, üniversite öğrencileri ve emekliler sağlık sigortaları aracılığıyla
da rehabilitasyon programına katılabilirler.
Bazı hastaneler gündüz kliniklerinde kısmi yatarak tedavi imkanı
sunmaktadır. Buralarda hastalar gündüzleri tedavi gördükten sonra
akşamları ve hafta sonlarında evlerine gidebilirler.
11
7
Sağlık sigortaları hangi tedavi türlerinin
masraflarını karşılar. Masrafların karşılanması için hangi şartlar yerine
getirilmelidir?
Yasal sağlık sigortaları aşağıdaki psikoterapi yöntemlerinin masraflarını
karşılamaktadır:
 Davranış terapisi
 Analitik psikoterapi
 Derinlik psikolojisi temelli psikoterapi
Masrafların karşılanması için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır:
 Hastalık derecesinde değerlendirilebilecek olan bir psikolojik
bozukluk söz konusu olmalıdır.
 Terapi, sağlık sigortasınca onaylı psikoterapi uzmanı bir doktor veya
psikolog tarafından yapılmalıdır. Özel olarak çalışan psikoterapi
uzmanlarınca yapılan tedavilerin masrafları, bazı özel durumlarda
sağlık sigortaları tarafından başvuru üzerine karşılanmaktadır.
Örneğin sağlık sigortasınca onaylı bir psikoterapi uzmanına kabul
edilebilir zaman ve mesafede ulaşmak mümkün değilse, böyle bir
özel durum söz konusudur (Tedavi masraflarının tamamının önce
hasta tarafından ödendiği ve daha sonra sağlık sigortasının payına
düşen miktarı hastaya iade ettiği “Kostenerstattungsverfahren” diye
bilinen uygulama).
 Hastanın yeterli seviyede Almanca bilmemesi durumunda
psikoterapi prensip olarak tercüman aracılığıyla da yürütülebilir.
Ancak Almanya’da tercüman masraflarının karşılanması
Uyarı: “terapist” ve
“terapi” kavramları korunan konusunda henüz yasal bir düzenleme mevcut değildir.
kavramlar olmadığından Dolayısıyla tercüman masrafları sağlık sigortaları tarafından
dolayı zaman zaman çok karşılanmamaktadır. Ancak bazı psikiyatri hastaneleri
güvenilir olmayan terapiler yatarak terapi çerçevesinde tercüman kullanılmasını
ve terapistler olabilir.
mümkün kılmaktadırlar.
Psikoterapiye başlamadan
önce bu konuda bilgi edinin!
Bütün terapi türleri, gerek yetişkinlerde gerekse gençlerde
bireysel terapi veya grup terapisi şeklinde uygulanabilir.
Yatarak terapi merkezlerinde çok sayıda başka terapi şekli de sunulmaktadır
(vücut veya hareket terapisi, müzik terapisi, resim terapisi, psikodrama,
vs.). Yatarak tedavi çerçevesinde gerçekleştirilen bir terapi için genelde
ilave masraf oluşmamaktadır.
12
Kılavuz
Almanya’da yasal sağlık sigortalarının yanında özel sağlık sigortaları da
faaliyet göstermektedir. Özel sigortaların sunduğu hizmet, üyesi olunan
tarifeyle ilgilidir. En iyisi sağlık sigortanıza bu konuda önceden danışmak
olur.
8 Psikoterapi ne kadar sürer?
Terapi süresi uygulanan terapi şekliyle, terapi hedefiyle ve terapi süreciyle
ilgilidir.
Davranış terapisi genelde haftada bir saat olmak üzere toplamda en fazla
45 saat sürer. Bazı özel durumlarda azami terapi süresi 80 saate kadar
çıkarılabilir.
Analitik psikoterapi başka terapi türlerine kıyasla daha uzun sürer. Normal
şartlarda haftada 2 – 3 saat hesaplanır. Toplamda genelde 160 saat sürer.
Bazı özel durumlarda toplamda 300 saate kadar uzatılabilir.
Derinlik psikolojisi temelli psikoterapi genelde haftada bir saat olmak
üzere toplamda en fazla 50 saat sürer. Terapi süresi bazı özel durumlarda
toplamda 100 saate kadar uzatılabilir.
13
9 Bana uygun terapi türünü nasıl
bulurum?
Psikoterapiye farklı yollardan başlanılabilir. Önemli olan, hayatınızı
düzeltmek ümidiyle kendi hür iradeniz sonucunda terapi şeklindeki
yardımı kabul etmenizdir.
Doktorunuzdan yardım isteyebilirsiniz
Sıkıntınızı doktorunuza (aile doktoru, psikiyatri nörolog) açabilir ve ondan
destek isteyebilirsiniz. Doktorunuz sizi, size uygun terapi
Şayet terapi konusunda
yöntemi konusunda bilgilendirebilir, size terapi uzmanı
emin değilseniz, üçüncü
şahısların sizi terapiye tavsiye edebilir veya terapiyi kendisi üstlenebilir.
katılma konusunda ikna
etmesine izin vermeyiniz.
Çocukların ve gençlerin psikolojik sorunlarıyla ilgili olarak
ilgili çocuk doktoruna, okul psikologuna veya çocuk
psikiyatrına başvurulabilir.
Danışma hizmeti veren merkezler
Psikoterapi görmenizin mümkün olup olmadığı, hangi terapi şeklinin
uygun olabileceği ve terapinin kim tarafından yürütülebileceği konusunda
bilgi alabileceğiniz merkezler var. Örneğin:
 Psikiyatri klinikleri ve poliklinikleri
 Sosyal psikiyatri servisleri
 Sosyal yardım kuruluşlarının (AWO, Caritas, vs.) danışma merkezleri
 Belediyelere bağlı olarak, çocuk yetiştirme, çocuklar ve gençler
konularında danışmanlık hizmeti veren merkezler
Başka hastalardan tecrübeleri konusunda bilgi edinmek de faydalı olabilir.
Ancak prensip olarak psikoterapi uzmanınızı kendiniz de arayabilirsiniz.
14
Kılavuz
10 Bana uygun psikoterapi uzmanını
nasıl bulurum?
Öncelikli olarak hangi terapi yönteminin amacınıza uygun olduğu
konusunda yukarıda belirtilen danışma yerlerinde bilgilenmenizi
tavsiye ederiz. Danışacağınız kişiler size çoğu zaman başvuracağınız
psikoterapi uzmanlarının adreslerini verirler. Onaylı psikoterapi
uzmanlarının ve uyguladıkları psikoterapi yönteminin belirtildiği listeler
sağlık sigortalarından temin edilebilir. İnternet erişiminiz varsa www.
psychotherapeutenkammer.de adresinden, Bavyera Psikoterapistler
Odası (“Bayerische Psychotherapeutenkammer”) tarafından hastalar ve
bilgi arayanlar için hazırlanan broşüre ulaşabilirsiniz. Söz konusu broşürün
15. bölümünde, Bavyera’da faaliyet gösteren psikoterapi uzmanlarının
iletişim bilgilerini edinebileceğiniz çok sayıda başka kurum ve kuruluşların
adreslerini bulabilirsiniz. Bavyera Sağlık Sigortası Doktorları Birliği (“Kassenärztliche Vereinigung Bayern”) kuruluşu da size yardımcı olabilir
(adres fihristine bakınız). Kuruluşun internet sitesinde terapi yeri temini
konusunda yol gösterici bilgiler verilmektedir.
Terapi uzmanı seçerken şu ölçütleri göz önünde bulundurmalısınız:
 Anadiliniz Almanca değilse, terapiyi anadilinizde yapmanın sizin için
önemli olup olmadığı konusunda önceden düşünmelisiniz. Şayet
önemliyse bilinçli bir şekilde anadilinizi konuşan terapi uzmanı
aramalısınız. Göç ve entegrasyon alanlarında faaliyet gösteren
kurum ve kuruluşlar da bu konuda size yardımcı olabilirler. Bavyera
Sağlık Sigortası Doktorları Birliği ve Bavyera Psikoterapistler
Odasının internet sitelerinde de farklı diller konuşan terapi uzmanları
aranabilir.
Ancak bütün diller için yeterli sayıda terapi uzmanının mevcut
olmadığını ve bundan dolayı da uzun bekleme sürelerinin söz
konusu olabileceğini göz önünde bulundurunuz. Ayrıca, anadilinizi
konuşan terapi uzmanı bulamayabilirsiniz de.
Profesyonel tercümanlar tarafından desteklenen psikoterapi
ise başka bir seçenektir. Bavyera Transkültürel Tıp Derneği
(“Bayerisches Zentrum für Transkulturelle Medizin e.V.”) Münih’te
gerekli niteliklere sahip tercüman bulmanız konusunda size yardımcı
olabilir. Terapiye başlamadan önce psikoterapi uzmanınızdan
veya doktorunuzdan, sizin durumunuzda tercüman masraflarının
karşılanıp karşılanmadığı ve icabında hangi mercii tarafından
karşılandığı konusunda bilgi almanızı tavsiye ederiz.
15
 Psikoterapi, hasta ile psikoterapi uzmanı arasındaki güven dolu
sohbeti temel alır. Dolayısıyla başarılı bir terapinin önkoşulu, bu iki
şahıs arasında açık ve güven dolu bir ilişki kurulmasıdır. Bu sebeple,
sizinle psikoterapi uzmanı arasındaki “kimyanın” uyuşması gerekir.
Psikoterapi uzmanının sizi kabul ettiğini ve anladığını hissetmelisiniz.
Eğer terapi uzmanına her şeyi açıkça ve dürüstçe
Size uygun terapi
uzmanını bulduğunuza anlatamadığınızı düşünüyorsanız bu önemli bir işarettir.
inansanız da, konuya Konuya ilişkin kararı sadece terapi uzmanına hatta
eleştirel yaklaşmaya devam üçüncü şahıslara bırakmayın. Terapi uzmanını seçmek
ederek kendi fikrinizi için en önemli karar verme ölçütünüz şahsi izlenimleriniz
oluşturun.
olsun. Şunu unutmayın: söz konusu olan sizin hayatınız
ve çözmek için destek aradığınız sorunlarınızdır. Yabancı bir kişiye
mahreminizle ilgili ayrıntılar anlatacaksınız. Dolayısıyla da hangi
kişiyle böyle güven gerektiren bir ilişkiye girebileceğinize ve birlikte
çalışmak istediğinize kendiniz karar vermelisiniz
 Size uygun bir terapi aramaya başladığınızda, öncelikle telefonla bilgi
toplayın: kısaca sorununuzu ve sizce hangi terapi yönteminin uygun
olabileceğini izah edin. Terapi uzmanına konuya ilişkin görüşünü
sorun. Sizinle hemfikir mi? Bu terapi yöntemini uyguluyor mu?
Veya sizi başka bir yöntem izlenmesi hususunda ikna edebiliyor
mu? Terapi uzmanına aldığı eğitim hakkında soru sormanızda hiçbir
sakınca yok. Bu görüşmeye iyi hazırlanın. Görüşme sırasında not
tutun.
 Terapi için ne kadar beklemeniz gerektiğini sorun. Belirtilen süre
size çok uzun geldiyse başka bir terapi uzmanıyla da temas
kurabilirsiniz. Özellikle de Türkçe ve Rusça gibi farklı dillerde
psikoterapi hizmeti veren uzmanlardaki bekleme süreleri genelde
çok uzun olur. Ancak bu durum cesaretinizi kırmasın. Terapinin
anadilinizde yapılmasını sizin için önemli ve gerekliyse, o süreyi
beklemeye değer. Aynı anda birden fazla bekleme listesine de
kaydınızı yaptırabilirsiniz.
16
Kılavuz
Yasal bir sağlık sigortasında sigortalıysanız:
 Psikoterapi uzmanının masraflarını sağlık sigortasından alıp
alamayacağını ve terapinin takriben ne kadar süreceğini sorun.
Şu soruları sormanız da faydalı olur: “Hangi terapi yöntemini
kullanıyorsunuz?”, “Göçmen kökenli depresyon hastalarının
tedavisinde tecrübeleriniz var mı?”
 Bir sonraki adımda ilk görüşme için randevu tarihi talep edin.
İlk görüşme için sevk kâğıdına ihtiyacınız olmamakla birlikte,
sevkiniz yoksa psikoterapi uzmanında dört ayda bir
Psikoterapi uzmanına
10 € katkı payı ödemeniz gerekecektir. Davranış
sigorta kartınızı
terapisinde en fazla beş, psikanaliz terapisinde ise
alarak doğrudan
en fazla sekiz deneme seansına katılma imkânına
gidebilirsiniz.
sahipsiniz. Bu seansların amacı, terapi uzmanını
daha yakından tanımak ve onunla terapinin hedefleri, terapi
yöntemi ve kapsamı hakkında konuşmaktır. Ondan sonra terapi
uzmanıyla birlikte, terapistin sizin adınıza sağlık sigortasına terapi
başvurusunda bulunup bulunmayacağına karar verirsiniz. Terapi
uzmanıyla uyum sağlayamadıysanız, başka terapi uzmanlarında da
deneme seanslarına katılabilirsiniz. Psikoterapi uzmanı psikologa
başvurmanız halinde, deneme seanslarının sonunda doktora
giderek (bu aile doktorunuz da olabilir), psikoterapik tedaviye tıbbi
bakımdan bir engel olup olmadığına ilişkin heyet raporu almalısınız
(Konsiliarbericht).
Özel bir sağlık sigortasında sigortalıysanız:
Terapiye başlamadan önce, sigortanın tedavi masraflarını karşılayıp
karşılamadığını öğreniniz. Şu soruları sorunuz:
 Psikoterapi uzmanı hangi ölçütleri yerine getirmelidir: resmi onay
belgesine sahip olmalıdır? Yasal sağlık sigortalarında kayıtlı olmalı
mıdır? Hangi terapi yöntemleri kabul edilmektedir. Toplamda veya
yılda kaç seansın masrafları karşılanmaktadır? Terapiye başlamadan
önce hangi koşullar yerine getirilmelidir? Örneğin bilirkişi raporu
almanıza gerek var mıdır?
 Psikoterapiye başlamadan önce, masrafların üstlenileceğine dair
yazılı onayı mutlaka alın.
Başlıca hazırlıkları tamamladıktan sonra, sağlık sigortasından onaylı ve
size uygun bir psikoterapi uzmanı aramaya başlayın.
17
İlticacılara Yapılacak Mali Yardım Yasası (Asylbewerberleistungsgesetz – AsylbLG) uyarınca yardım alıyorsanız:
AsylbLG uyarınca temel yardımlardan faydalananların tıbbi tedavi
ihtiyaçlarına yönelik masraflar ilk 48 ay boyunca Sosyal Yardım Kurumu
(“Sozialamt”) tarafından karşılanır. AsylbLG’nin 2. maddesi uyarınca
tıbbi bakım akut hastalıklarda ve ağrı çekilmesi halinde sağlanır. Ayrıca
AsylbLG’nin 6. maddesi uyarınca sağlığın güvence altına alınması için
gerekli olan hizmetler onaylanabilir.
İltica başvurusunda bulunan bir kişi olarak ayakta psikoterapi görmek
isteyenler, Sosyal Yardım Kurumuna masrafların karşılanması için
başvuruda bulunmalıdır. Bunun için kurum doktoru veya kurum doktorunca
belirlenen bir doktor tarafından hazırlanan bir rapor gereklidir. Ayakta
yapılan psikoterapinin masraflarının karşılanmasına ilişkin esaslar genelde
AsylbLG’nin 6. maddesine dayanmaktadır. Konuya ilişkin taleplerin
kabul ettirilmesiyle ilgili olarak “Refugio” (adresi 15. bölümde) gibi
göçmenlere danışmanlık hizmeti veren kuruluşlardan bilgi ve yardım
alınabilir. Bu taleplerin kabul ettirilmesi genelde zahmetli bir iştir. Ancak
buna karşılık, yasal sigortası bulunanların özel olarak üstlenmesi gereken
ulaşım ve tercüman masrafları karşılanabilir.
Temel hizmetlerden 48 ay boyunca faydalanan iltica başvurusu sahiplerine,
eğer ikamet sürelerine hukuka aykırı olarak kendileri etki etmediyse, sağlık
sigortası kartı verilir. Bu kartla da psikoterapi tedavisine ihtiyaç duyulması
halinde yasal sigortalılar gibi hareket edebilirler.
18
Kılavuz
11 Psikoterapinin bazı genel kuralları
 Psikoterapi ilişkisi karşılıklı saygı ve güven üzerine kuruludur.
 Psikoterapi uzmanı mesleki sırlarını saklamakla yükümlüdür.
Yani, hastayla ilgili bilgiler hastanın rızası olmadan üçüncü kişilere
verilemez.
 Psikoterapi uzmanı terapide kendi ilgileri doğrultusunda hareket
edemez ve terapi süresince hastayla kişisel ilişkiye giremez.
 Psikoterapinin yanında alternatif tıp uzmanı veya din adamıyla (hoca
gibi) görüşüyorsanız, bu konu hakkında terapi uzmanınızla açıkça
konuşmalısınız.
12Psikoterapi esnasında psikoterapi uzmanını
değiştirmek mümkün müdür?
Eğer güven ilişkisi zedelenmişse veya başka bir terapi yönteminin
daha faydalı olacağı terapi esnasında ortaya çıkarsa, terapi uzmanını
değiştirmek mümkündür. Bir hususa sinirlenir veya bir şeyden
rahatsız olursanız önce psikoterapi uzmanınızla görüşün. Bu husus
terapi süreci için önemli olabilir. Başka insanlarla olan ilişkilerde
de olduğu gibi zaman zaman yanlış anlaşılmalar
yaşanabilir. Şayet terapide ilerleme kaydedemediğiniz Psikoterapi uzmanınızla
yaşadığınız bir anlaşmazlığa
fikrine kapılırsanız bu konuyu da dile getirin. çözüm bulamazsanız başka
13Psikoterapinin başarılı geçtiğini
nasıl anlarım?
bir psikoterapi uzmanına
geçebilirsiniz.
Psikoterapinin hedefi düşünce, duygu, hareket ve davranışlarda
değişiklikler elde etmektir. Netice itibariyle herkes kendi hedeflerini
belirler. Terapi süresince kendinizi daha iyi tanıyıp anlayabilmeniz ve
davranış şekillerinizi hedefinize yönelik olarak değiştirebilmelisiniz. Ancak
psikoterapi her zaman düz bir çizgi üzerinde ilerlemez. Zaman zaman eski
düşünce ve davranış şekillerine dönülmesi son derece normaldir.
19
14İlave tedbirler
Psikolojik eğitim
Psikolojik eğitim, yani ruhsal hastalıklara ilişkin kapsamlı bir aydınlatma
hastalar ve hasta yakınları için faydalı bir uygulamadır.
Psikolojik eğitim, esas itibariyle her terapinin temel unsurudur. Ancak
çoğu zaman konuyla ilgili kliniklerde bağımsız olarak da verilmektedir.
Münferit durumlarda, klinikler dışında gezici servisler tarafından da
eğitimler verilmektedir. Sağlık sigortası duruma göre eğitim masraflarını
karşılayabilir. Sağlık sigortalarından çoğu zaman çeşitli hastalıklara ilişkin
faydalı bilgilendirme broşürleri temin edilebilir.
Psikolojik hastaların yakınları için, Bavyera Psikolojik Hasta Yakınları Birliği
Derneği (“Landesverband Bayern der Angehörigen psychisch Kranker
e.V.”, adresi ilişikte bulunmaktadır) psikolojik eğitim imkânı sunmaktadır.
Bipolar bozukluğu olanlar, Alman Bipolar Bozukluk Hastaları Cemiyetinin
(“Deutsche Gesellschaft für bipolare Störungen e.V.”, www.dgbs.de)
sunduğu imkanlardan faydalanabilirler.
Kendi kendine yardım grupları
Kendi kendine yardım grubuna katılmak da faydalı olur. Bu gruplarda
benzer sorunlara sahip olan insanlar toplanır. Grup üyeleri birbirlerini anlar
ve ciddiye alır. Kendi aralarında fikir alışverişinde bulunur ve başkalarının
tecrübelerinden istifade edebilirler.
Bulunduğunuz bölgedeki kendi kendine yardım merkezlerinden veya kendi
kendine yardım örgütlerinden ilgililerin iletişim bilgilerine ulaşabilirsiniz.
Hasta yakınları, Psikolojik Hasta Yakınları Eyalet Birliğine başvurabilirler.
Sosyal psikiyatrik hizmetler
Ağır ve kronik psikolojik bozukluklara (örneğin psikoz veya uyuşturucu
bağımlılığı) yönelik olarak Bavyera’da çok sayıda sosyal psikiyatrik hizmet
ve yardım imkânı bulunmaktadır. Yardım arayanlar, Bavyera’daki her ilçede,
büyük şehirlerde ve bazı semtlerde bulunan Sosyal Psikiyatrik Servislere
(“Sozialpsychiatrische Dienste”, SPDi) başvurabilirler. Bu servislerden,
psikolojik hastalara yönelik istihdam projelerine, yurtlara, ayakta ve
yatarak bakım hizmetlerine yönelik iletişim bilgilerine ulaşılabilir.
20
Kılavuz
15Adresler
Bayerische Landeskammer der Psychologischen Psychotherapeuten
und der Kinder- und Jugendlichenpsychotherapeuten (PTK-Bayern)
Yazışma adresi: Postfach 151506 · 80049 München
Bina adresi: St.-Paul-Straße 9 · 80336 München
Tel.: 089 515555-0 · Faks: 089 515555-25
E-posta: [email protected] · www.ptk-bayern.de
Bavyera Psikoterapi Uzmanı Psikologlar ve Çocuk ve Gençlik Psikoterapi
Uzmanları Odası PTK-Bayern (“Bayerische Landeskammer der Psychologischen
Psychotherapeuten und der Kinder- und Jugendlichenpsychotherapeuten”),
Bavyera’daki psikoterapi uzmanı psikologların ve çocuk ve gençlik psikoterapi
uzmanlarının yasal temsilcisidir. PTK-Bayern’in geniş görev alanları arasında örneğin
Bavyera’daki psikoterapi uzmanlarının menfaatlerinin korunması, meslek hukukunun
korunması, psikolojik hastalıkların önlenmesi, psikolojik hastaların ve özürlülerin bakım
masraflarının değerlendirilmesi, uzman personele ve başka kişilere meslek içi eğitim
verilmesi bulunmaktadır. PTK’nin internet sitesinde, Bavyera’daki onaylı psikoterapi
uzmanlarını bulmanıza yardımcı olacak bir arama motoru (arzu edilen terapi diline göre
arama yapılabilmektedir) bulunmaktadır.
Bayerischer Flüchtlingsrat
Augsburger Straße 13 · 80337 München
Tel.: 089 762234 · Faks: 089 762236
E-posta: [email protected]
www.fluechtlingsrat-bayern.de
Bavyera Mülteciler Konseyi (“Bayerischer Flüchtlingsrat”), mültecilerin ve göçmenlerin
hakları için mücadele eden bir insan hakları örgütüdür.
Başlıca çalışma alanları arasında hukuk danışmanı temin etme, münferit vaka yardımı,
proje çalışmaları, kampanya çalışmaları ve konferans dizileri vardır.
Bayerischer Landesverband Psychiatrie-Erfahrener e.V.
c/o MüPE, Thalkirchnerstraße 10 · 80337 München
Tel. & Faks: 089 26023025
E-posta: [email protected] · www.psychiatrie-erfahrene-bayern.de
Bu kuruluş, Bavyera’da yaşayan ve psikiyatri konusunda tecrübeleri olan kişilertarafından oluşturulan bir birliktir. Birliğin hedefleri ve görevleri arasında, psikiyatride tedavi
gören hastaların ve eski hastaların menfaatlerini korumak, kendi kendine yardım
alanında faaliyet gösteren başvuru ve bilgilendirme merkezlerini desteklemek,
kendi kendine yardım faaliyetleri düzenlemek, psikiyatride tedavi gören
hastaların ve eski hastaların yasal, sosyal ve ekonomik durumlarını iyileştirmek
ve psikiyatrik tedavinin imkânları, sınırları ve riskleri hakkında aydınlatıcı ve
bilgilendirici faaliyetler düzenlemek bulunmaktadır.
21
Bayerisches Zentrum für Transkulturelle Medizin e.V.
Sandstraße 41 · 83035 München
Tel.: 089 189378760 · Faks: 089 189378769
E-posta: [email protected] · www.bayzent.de
Bavyera Transkültürel Tıp Merkezi’nin (“Bayerisches Zentrum für
Transkulturelle Medizin”) hedefi, göçmenlere yönelik tıbbi ve psikososyal
bakımın iyileştirilmesidir. Merkez, dilsel engellerin aşılması, hastalıkların,
bunalımların ve sosyal sorunların kültürel boyutlarının dikkate alınması
amacıyla Münih’teki sağlık ve sosyal alanlara yönelik yerel bir tercüme
servisi koordine etmektedir. Ayrıca Eyaletin proje ortağı olarak Bavyera
MiMi-Projesini koordine etmektedir.
Kültürlerarası nitelik kazandırma konferansları, eğitimler ve meslek içi
eğitimler düzenleyen Bavyera Transkültürel Tıp Merkezi, tıbbi, sosyal,
psikolojik ve etnolojik çalışma ve araştırma alanlarında faaliyet gösteren
insanların göçmenlerle çalışmalarında alanlar arası işbirliğini teşvik
etmektedir.
Dachverband der transkulturellen Psychiatrie, Psychotherapie und
Psychosomatik im deutschsprachigen Raum e.V.
Postfach 2622 · 59016 Hamm
E-posta: [email protected] · www.dtppp.com
Almanca Konuşulan Ülkelerde Transkültürel Psikiyatri, Psikoterapi ve
Psikosomatik Çatı Kuruluşu Derneği – DTPPP e.V. transkültürel psikiyatri,
psikoterapi ve psikosomatik alanında faaliyet gösteren profesyonellere,
kurum ve kuruluşlara yönelik, kamu yararına çalışan bir çatı kuruluşudur.
DTPPP e.V. derneğinin amacı bu alanda faaliyet gösteren dernek, şahıs
ve örgütler arasında daha sağlıklı bir iletişim ağı kurulmasına katkıda
bulunmaktır.
Bu çatı kuruluşu, transkültürel araştırma sonuçlarının ve terapi
konseptlerinin hazırlanmasının ve duyurulmasının yanında doktor ve
psikologlara yönelik eğitim ve hizmet içi eğitimler, bilimsel kongreler
düzenlemektedir.
22
Kılavuz
Deutsche Gesellschaft für Psychiatrie, Psychotherapie und Nervenheilkunde (DGPPN) Referat Transkulturelle Psychiatrie und Migration
Reinhardtstraße 14 · 10117 Berlin · www.dgppn.de
Alman Psikiyatri, Psikoterapi ve Nöroloji Cemiyeti – DGPPN, Almanya’da
psikiyatri, psikoterapi, psikosomatik ve nöroloji dallarında faaliyet gösteren
doktor ve bilim adamlarından meydana gelen bilimsel bir kuruluştur.
Almanca konuşan yaklaşık 150 psikiyatr, psikoterapi uzmanı, psikolog,
sosyolog, etnolog ve başka meslek gruplarının psikiyatride faaliyet
gösteren üyeleri “Transkültürel Psikiyatri ve Göç” bölümünde örgütlenmiş
bulunmaktadır. Söz konusu bölümde, başka kültürel kökenleri olan ve
psikolojik hastalığı bulunan insanların tedavi ve bakımını iyileştirmek için
kültürel hassasiyetleri dikkate alan yöntemler geliştirmekte, meslek içi
eğitimler düzenlemekte ve transkültürel araştırmaları desteklemektedir.
Deutsch-Russische Gesellschaft für Psychiatrie, Psychotherapie
und psychosoziale Gesundheit e.V.
c/o Krisendienst Mittelfranken · Hessestraße 10 · 90443 Nürnberg
E-posta: [email protected] · www.drgpp.de
Alman-Rus Psikiyatri, Psikoterapi ve Psikososyal Sağlık Cemiyeti –
DRGPP, psikososyal alanlarda, Almanya’daki Rusça konuşan insanlarla
çalışan bütün meslek gruplarına yönelik bir forum olup, karşılıklı destek
ve yardım amaçlı bir ağ kurmayı hedeflemektedir.
DRGPP, Almanya’daki Rusça konuşan göçmenlere yönelik psikososyal
tedavi ve bakımı iyileştirmek istemektedir. Cemiyetin görevleri arasında,
göçmenler yönelik ruh sağlığını destekleyici etkinlikler düzenlemek
bulunmaktadır.
Cemiyetin bir başka hedefi de, Rusça konuşulan ülkelerdeki meslektaşlarla
iletişimi ve fikir alışverişini desteklemek ve güçlendirmektir.
23
Deutsch-Türkische Gesellschaft für Psychiatrie, Psychotherapie und
psychosoziale Gesundheit e.V.
c/o Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie
Cappeler Straße 98 · 35039 Marburg
Tel.: 030 23112786 · Faks: 030 23112787 · www.dtgpp.de
Alman-Türk Psikiyatri, Psikoterapi ve Psikososyal Sağlık Derneği –
DTGPP’nin amacı, Almanya’daki Türkiye kökenli göçmenlerin psikiyatrik
ve psikoterapik bakımlarını ve tedavilerini güçlendirmektir. DTGPP bunun
dışında, Türk ve Alman doktorları, psikologları, sosyal hizmet uzmanları,
hasta bakıcıları ve vatandaşların psikiyatrik ve psikoterapik bakım ve
tedavisiyle uğraşan başka gruplar arasındaki bilimsel ve pratik fikir alış
verişini destekler.
Deutsch-Türkische Medizinergesellschaft Bayern e.V.
Allersberger Straße 81 · 90461 Nürnberg
Tel.: 0911 476363 · Faks: 0911 473477 · www.dtm-bayern.de
Bavyera Alman – Türk Tabipler Cemiyeti derneği, Türk ve Alman kökenli
doktorlardan oluşan ve bölgesel çapta faaliyet gösteren bir dernektir.
Derneğin hedefleri arasında, tıbbi uzmanlık bilgilerinin edinilmesi ve
yayılması, Türk ve Alman toplumlarının temsilcileri arasındaki karşılıklı
anlayışın teşvik edilmesi, Almanya’da yaşayan Türklerin entegrasyonu,
sosyokültürel engel ve önyargıların yıkılmasına destek olunması
bulunmaktadır.
Deutsch-Türkische Medizinergesellschaft e.V.
Schmiedestraße 31 · 30159 Hannover
Tel.: 0511 2352350 · Faks: 0511 2352366 · www.dtmev.de
Meslektaşlar arası fikir alış verişine ilgi duyan doktor ve tıp öğrencilerinden
meydana gelen Alman – Türk Tabipler Cemiyeti – DTMEV, tıpçılara
ve tıp alanına ilgi duyan amatörlere yönelik eğitim ve konferanslar
düzenlemekte ve meslektaşlar arası fikir alış verişini teşvik etmektedir.
DTMEV Bavyera, Berlin, Baden-Württemberg ve Kuzey Ren Vestfalya’daki
Alman-Türk Tabipler Cemiyetlerinin çatı kuruluşu konumundadır.
24
Kılavuz
Evlilik, Yaşam ve Aile Danışma Merkezleri
Bulunduğunuz yerdeki evlilik, yaşam ve aile danışma merkezlerinin
adreslerine aşağıdaki internet adresinden ulaşabilirsiniz:
www.stmas.bayern.de/familie/beratung/ehefamilie/index.htm
Evlilik, yaşam ve aile danışma merkezlerinin danışmanlık hizmeti verdikleri
alanlar arasında, beraberlik ve evlilik ilişkisine hazırlık, evlilik, beraberlik,
aile ve hayata dair konular, sorumluluk sahibi ebeveynlik, ayrılma ve
boşanma bulunmaktadır.
Katolik Kilisesinin piskoposluklarının ve önde gelen serbest sosyal yardım
kuruluşlarının Evlilik ve Aile Danışmanlığı Merkezleri bu danışmanlık
hizmetini bütün inançlara açık bir şekilde bireylere ve gruplara
vermektedir.
Bavyera Çocuk Yetiştirme Danışma Merkezleri
Bulunduğunuz yerdeki çocuk yetiştirme merkezlerinin adreslerine
aşağıdaki internet adresinden ulaşabilirsiniz:
www.stmas.bayern.de/familie/beratung/erziehung/index.htm
Çocuk yetiştirme danışma merkezleri, gençlik yardımı kurum ve
kuruluşlarının uzmanlık servisleridir. Bu merkezler, velileri, çocukları,
gençleri ve genç yetişkinleri özellikle aile içi sorunlarda, ayrılma ve
boşanma halinde, travmatik olaylarda, irsi hastalık eğilimleri ve mevcut
risk faktörleri bulunması halinde destekler. Sıkıntı verici ve travmatik
tecrübelerin aşılmasına yardımcı olunması ve çocukların gelişimine
yönelik destekleyici ve koruyucu koşulların ve kaynakların etkinleştirilmesi
ve teşvik edilmesi danışma merkezlerinin görevlerindendir. Danışmanlık
hizmeti ücretsiz ve gizlidir.
exilio Hilfe für Flüchtlinge und Folterüberlebende e.V.
Reutinerstraße 5 · 88131 Lindau
Tel.: 08382 409450 · Faks: 08382 409454
E-posta: [email protected] · www.exilio.de
Mültecilere ve İşkence Görenlere Yardım Derneği – exilio e.V., kamu
yararına çalışan bir dernek olarak göçmenlerin ve mültecilerin hakları
için mücadele etmekte ve özellikle işkence görenlere psikolojik ve tıbbi
yardım imkanı sunmaktadır.
25
Bakım hizmeti veren hasta yakınlarına yönelik danışma merkezleri
Bulunduğunuz yerdeki danışma merkezlerinin adreslerine aşağıdaki
internet adresinden ulaşabilirsiniz:
www.stmas.bayern.de/pflege/ambulant/ang-fachst.htm
Danışma merkezlerinin görevleri arasında, bakım hizmeti veren hasta
yakınlarına psikososyal danışmanlık yapılması, fikir vererek eşlik edilmesi
ve işlerinin hafifletilmesi bulunmaktadır. Danışma merkezlerinin sunduğu
hizmetler. Alman Sosyal Kanunun XI. bölümü 7a maddesi uyarınca
bakım danışmanlığını ve Alman Sosyal Kanunun V. bölümü 11. maddesi
IV. paragrafı uyarınca bakım organizasyonunu bütünlemektir. Sunulan
hizmetler bakım hizmeti veren bütün hasta yakınlarına yönelik olup,
özellikle demans hastası yakınlarına, hasta yakını grupları, bakım grupları
ve gönüllü yardımcı grupların vasıtasıyla yardımcı olunmaktadır.
Gesellschaft für türkischsprachige Psychotherapie und
­psychosoziale Beratung e.V. (GTP)
c/o Sanem Aygün · Am Langen Seil 74a · 44803 Bochum
E-posta: [email protected] · www.aktpt-online.de
Türkçe Dilinde Psikoterapi ve Psikososyal Danışmanlık Derneği – GTP
(eski adı: Türkçe Konuşan Psikoterapistler Çalışma Grubu), Türkçe konuşan
psikoterapi uzmanları ve psikososyal alanlarda çalışanlar tarafından
kurulan bir dernektir. Dernek üyeleri, Türkiye’den gelen göçmenlerle
çalışmalarındaki kaliteyi meslektaşlar arası işbirliği ve meslek içi eğitimler
vasıtasıyla yükseltmeyi hedeflemektedir.
GTP’nin internet sitesinde Almanya’daki Türkçe konuşan psikoterapi
uzmanlarının kayıtlı olduğu bir listeye ulaşabilirsiniz.
Kassenärztliche Vereinigung Bayerns (KVB) Landesgeschäftsstelle
Bina adresi: Kassenärztliche Vereinigung Bayerns
Elsenheimerstraße 39 · 80687 München
Yazışma adresi: Kassenärztliche Vereinigung Bayerns · 80684 München
E-posta: [email protected] · www.kvb.de
Bavyera’da faaliyet gösteren doktor ve psikoterapi uzmanlarının temsilcisi
olarak Bavyera Sigorta Doktorları Birliği – KVB, Bavyera halkının ayakta
tıbbi ve psikoterapik bakımını güvence altına almaktadır. KVB’nin internet
sitesinde sigortalı ve hastalar için yerleşik doktor ve psikoterapi uzmanı
bulmaya yönelik bir arama motoru (tedavide kullanılması arzu edilen dil
seçilebilir) mevcuttur.
Psikoterapi Koordinasyon Merkezi 01805 / 809680* numaralı telefon hattı
üzerinden, muayenehanelerinde boş terapi yeri kontenjanı olan terapi
uzmanlarının iletişim bilgilerini vermektedir.
26
Kılavuz
KVB ayrıca 01805 / 797997* numaralı telefon hattı ve Patienten-Infolien@
KVB.de internet adresi üzerinden, Bavyera’daki ayakta tıbbi bakım
hizmetine ilişkin nitelikli bilgi vermektedir. Bunun dışında www.kvb.de
internet sitesinde çeşitli sağlık konularına (aşı, erken kanser teşhisi,
Alzheimer, vs.) ilişkin faydalı bilgiler bulabilirsiniz.
Sabit hatlardan yapılan aramaların dakikası 0,14 €. Cep telefonu hatlarından
yapılan aramaların dakikası en fazla 0,42 €.
Krisendienst Mittelfranken –
Hilfe für Menschen in seelischen ­Notlagen
Hessestraße 10 · 90443 Nürnberg
Tel.: 0911 4248550 (Almanca)
0911 42485520 (Rusça)
Salı 18.00–20.00 saatleri arası, Perşembe 20.30–22.30
saatleri arası, Cumartesi 17.00–19.00 saatleri arası
0911 42485560 (Türkçe)
Pazartesi, Çarşamba, Cuma ve Pazar günleri 20.00–22.00 saatleri arası
www.krisendienst-mittelfranken.de
Orta Frankonya Kriz Servisi (“Krisendienst Mittelfranken”), akşam ve
gece saatlerinde acil ruhsal sorun yaşayanlara ve onlar için endişelenen
akrabalarına, arkadaşlarına ve yakınlarına yardım etmektedir. Kriz servisinin
görev bölgesi Orta Frankonya bölgesini kapsamaktadır.
Servisin verdiği hizmetler arasında Almanca, Rusça ve Türkçe
telefon danışmanlığı ve servis binası içerisinde kişisel görüşmeler
bulunmaktadır.
Landeshauptstadt München Referat für Gesundheit und Umwelt
Fachstelle Migration und Gesundheit
Bayerstraße 28a · 80335 München
Tel.: 089 23347928 · Faks: 089 23347903
E-posta: [email protected] · www.muenchen.de
“Göç ve Sağlık” merkezi (“Fachstelle Migration und Gesundheit”),
göçmelerin sağlıklarının yararına olacak çeşitli etkinlikler gerçekleştirerek
göçmenlerin sağlıklı yaşamaları için çabalamaktadır. Söz konusu etkinlikler
arasında proje çalışmaları, işbirliği ağları oluşturma, toplum üzerinde nüfuz
sahibi kişilerle projeler yürütme, kamuoyunu bilgilendirme faaliyetleri ile
sağlık ve göç konularına ilişkin uzman görüşleri belirleme bulunmaktadır.
Göç ve Sağlık Merkezinden, Münih’deki göçmenlere yönelik danışmanlık
ve terapi hizmetlerine ilişkin bilgi alınabilir.
27
Landesverband Bayern der Angehörigen psychisch Kranker e.V.
(LApK)
Pappenheimstraße 7 · 80335 München
Tel.: 089 51086325 · Faks: 089 51086328
Görüşme saatleri: Pazartesi – Cuma 10.00 –14.00 saatleri arası
E-posta: [email protected] · www.lvbayern-apk.de
Bavyera Psikolojik Hasta Yakınları Birliği LApK (“Landesverband
Bayern der Angehörigen psychisch Kranker e.V.”), Bavyera’daki hasta
yakınları kendi kendine yardım kuruluşlarının çatı örgütüdür. Bu örgüt
bünyesinde birleşen bireysel üyeler, kendi kendine yardım grupları
ve kendi kendine yardım dernekleri, psikolojik hastaların ve hasta
yakınlarının yaşam şartlarını iyileştirmeye çalışmaktadır. LApK aşağıdaki
faaliyetlerde bulunmaktadır: kişisel danışmanlık ve bilgilendirme
hizmeti, hasta yakınlarından oluşan grupların desteklenmesi,
bilgilendirme ve eğitim programları, grup başkanlarına yönelik
meslek içi eğitim etkinlikleri, hasta yakınlarına yönelik seminerler.
LApK’ye üye olmayanlar da danışmanlık hizmeti alabilir.
open.med
Görresstraße 43 · 80797 München
Open.med-çağrı merkezi: 0177 5116965 (Pazartesi–Cuma 9.30 –17.00
saatleri arası)
Görüşme saatleri:Salı 17.00 –20.00 saatleri arası ve Cuma 10.00 –13.00
saatleri arası
http://www.aerztederwelt.org/projekte/openmed-muenchen.html
open.med, “Yeryüzü Doktorları” kuruluşunun sigortası olmayanlara
yönelik olarak faaliyet gösteren tıbbi başvuru merkezidir.
open.med doktorları anonim ve ücretsiz tıbbi yardım, danışmanlık, başka
yardım hizmetlerine arabuluculuk, bilgilendirme ve sağlığın bozulmasını
önleyici tedbirler konusunda yardım sunmaktalar.
Psychologischer Dienst für Ausländer
Caritasverband der Erzdiözese München und Freising e.V.
Landwehrstraße 26 · 80336 München
Tel.: 089 23114950 · Faks: 089 23114959
E-posta: [email protected] · www.czm-innenstadt.de
Yabancılara Yönelik Psikolojik Hizmet Birimi göçmenlere ve aile bireylerine
yönelik anonim, ücretsiz ve ilgili anadilde danışmanlık hizmeti sunmaktadır.
Burada örneğin çocuk yetiştirmeye veya psikolojik bunalımlara ilişkin
danışmanlık hizmetinden faydalanabilirsiniz.
Ayrıca refakatli bireysel ikamet yoluyla göçmen kökenli psikolojik hastalara
destek olunmaktadır.
28
Kılavuz
Psychologischer Dienst für Migrantinnen und Migranten
Beratungsdienste der Arbeiterwohlfahrt München gemeinnützige
GmbH
Goethestraße 53 · 80336 München · Tel.: 089 54424753
AWO Psikolojik Hizmet biriminin hedefi, göçmenlere yönelik olarak ilgili
anadili konuşabilen ve kültürlerarası yetkinliğe sahip olan bir psikolog
ekibiyle psikososyal bakım hizmeti vermektir. Psikolojik hizmet birimine
doktorlar, klinikler, okullar, sosyal hizmet birimleri ve başka danışmanlık
merkezleri ve göçmenler doğrudan başvurabilirler. Burada bireysel
danışmanlık, kısa süreli terapi, acil psikolojik müdahale, çocuk yetiştirme
danışmanlığı, evlilik ve aile danışmanlığı hizmetleri verilmektedir.
Danışmanlık hizmetleri Almanca, Türkçe, Boşnakça, Sırpça ve Hırvatça
dillerinde verilmektedir.
REFUGIO München
Mariahilfplatz 10 · 81541 München
Tel.: 089 9829570 · Faks: 089 98295757
E-posta: [email protected] · www.refugio-muenchen.de
Mültecilere ve İşkence Mağdurlarına Yönelik Danışmanlık ve Tedavi
Merkezi – REFUGIO, Münih’teki mültecilere ve işkence mağdurlarına
psikoterapi, sosyal danışmanlık, tıbbi teşhis ve değerlendirme hizmetleri
sunmaktadır. Özellikle de mülteci çocuklar için sanat ve oyun terapisi
imkânı tanınmaktadır. Farklı projeler REFUGIO’nun çalışma alanını
genişletmekte ve çeşitlendirmektedir.
Rummelsberger Dienste für junge Menschen gGmbH
Psychosoziales Zentrum für Flüchtlinge (PSZ)
St.-Johannis-Mühlgasse 5 · 90419 Nürnberg
Tel.: 0911 39363-55 · Faks: 0911 39363-61
E-posta: [email protected]
Kuzey Bavyera bölgesine yönelik bölgeler üstü danışmanlık merkezi olarak
faaliyet gösteren Mültecilere Yönelik Psikososyal Hizmetler Merkezi –
PSZ, mültecilere ücretsiz ve milliyet, din ve ikamet statüsünden bağımsız
bir şekilde hizmet vermektedir.
Danışmanlık merkezinin başlıca faaliyet alanları arasında psikolojik
rahatsızlığı olan mültecilere yönelik psikoterapik tedavi ve psikolojik
danışmanlık, kimsesiz reşit olmayan mültecilere yönelik psikososyal ve
psikolojik danışmanlık ve terapi, ilticacıların ikamet statüsü ve sosyal
haklarıyla ilgili kapsamlı sosyal pedagojik danışmanlık bulunmaktadır.
Danışmanlık hizmeti Almanca, İngilizce, Slovakça, Çekçe, Rusça ve
Fransızca dillerinde verilmektedir.
29
Sozialpsychiatrische Dienste in Bayern
Bavyera Sosyal psikiyatrik Hizmet birimlerinin oturduğunuz yerdeki
adresini yerel Sağlık Dairelerinden veya Bavyera Bölgeler Birliğinden
(“Verband der Bayerischen Bezirke”, www.bay-bezirke.de) elde
edebilirsiniz.
Bavyera’daki Sağlık Dairelerinin kayıtlı olduğu bir listeyi aşağıdaki
internet adresinden temin edebilirsiniz: www.oegd-bayern.de/html/
bayerische_gas.html
Sosyal Psikiyatrik Hizmet birimleri bağımlılara, gerontopsikiyatrik hastalığı
bulunan insanlara ve psikolojik hastalara yönelik ücretsiz danışma ve yardım
hizmetleri sunmaktadır. Hastaların yanı sıra hasta yakınları, arkadaşları,
tanıdıkları ve iş arkadaşları da bu hizmetlerden faydalanabilirler. Hizmet
birimlerinde görevli personel sır saklamakla yükümlüdür. Bazı hizmet
birimlerinde çok dilli ve kültürlü danışmanlık hizmeti verilmektedir.
Faydalı internet adresleri:
www.kompetenznetz-depression.de
www.kompetenznetz-schizophrenie.de
www.psychotherapie-netzwerk.de
www.buendnis-depression.de
www.emdria.de
www.zwaenge.de
www.asylnetz.de
www.dgbs.de
30
Kılavuz
Tavsiye edilen kitaplar:
Borde, T. & David, M. (Hrsg.). (2007). Migration und seelische ­Gesundheit, psychische
Belastungen und Potentiale. Frankfurt am Main: Mabuse Verlag.
Collatz, J. & Heise, T. (Hrsg.). (2002). Psychosoziale Betreuung und psychiatrische
Behandlung von Spätaussiedlern. Das transkulturelle Psychoforum (Bd. 3).
Berlin: VWB-Verlag.
Erim, E. (2009). Klinische Interkulturelle Psychotherapie – Ein Lehr- und Praxisbuch.
Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
Hausotter, W. & Schouler-Ocak, M. (2007). Begutachtung bei Menschen mit Migrationshintergrund. München: Urban & Fischer Verlag.
Hax-Schoppenhorst, T. & Jünger, S. (2010). Seelische Gesundheit von Menschen mit
Migrationshintergrund. Wegweiser für Pflegende. Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
Hegemann, T. & Lenk-Neumann, B. (Hrsg.). (2002). Interkulturelle Beratung. Grundlagen,
Anwendungsbereiche und Kontexte in der psychosozialen und gesundheitlichen
Versorgung. Forum Migration Gesundheit Integration (Bd. 2). Berlin: VWB-Verlag.
Hegemann, T. & Oesterreich, C. (2009). Einführung in die interkulturelle systemische
Beratung und Therapie. Heidelberg: Carl-Auer-Systeme Verlag.
Hegemann, T. & Salman, R. (Hrsg.). (2010). Handbuch Transkulturelle Psychiatrie.
Bonn: Psychiatrie Verlag.
Golsabahi, S., Küchenhoff B. & Heise T. (Hrsg.). (2010). Migration und kulturelle Verflechtung. Beiträge zum 3. Kongress des DTPPP in Zürich 2009.
Das transkulturelle Psychoforum (Bd. 17). Berlin: VWB-Verlag.
Gün, A. K. (2007). Interkulturelle Missverständnisse in der Psychotherapie. Gegenseitiges Verstehen zwischen einheimischen Therapeuten und türkeistämmigen Klienten.
Freiburg: Lambertus.
Kimil, A. & Salman, R. (2008). Sozialpsychiatrische Versorgungssituation von Migrantinnen und Migranten in der Region Hannover. Eine Studie der Fachgruppe Migration
und Psychiatrie. Sozial­psy­chiatri­sche Schriften (Bd. 2). Hannover.
Kizilhan, J. (2009). Interkulturelle Aspekte der somatoformen Schmerzstörung.
­Psychotherapeut. 54, (4), S. 81– 88.
Kizilhan, J. (2010). Migration, Identität und Gesundheit. Familiendynamik. 35, (1),
S. 50 – 59.
Machleidt, W., Salman, R. & Calliess, I. T. (Hrsg.). (2006). Sonnenberger Leitlinien:
­Integration von Migranten in Psychiatrie und Psychotherapie. Erfahrungen und
­Konzepte in Deutschland und Europa. Forum Migration Gesundheit Integration (Bd. 4).
Berlin: VWB-Verlag.
Peseschkian, H. (2002). Die russische Seele im Spiegel der Psychotherapie. Ein Beitrag
zur Entwicklung einer transkulturellen Psychotherapie. Das transkulturelle Psycho­forum
(Bd. 7). Berlin: VWB-Verlag.
Schepker, R. & Toker, M. (2009). Transkulturelle Kinder- und Jugendpsychiatrie – Grundlagen und Praxis. Berlin: MWV.
Uslucan, H.- H. (2010). Diversity-Kompetenz in der Schule. In E. van Keuk, C. Ghaderi,
L. Joksimovic & D. David (Hrsg.), Diversity. Transkulturelle Kompetenzen in klinischen und
sozialen Arbeitsfeldern (S. 313–323). Suttgart: Kohlhammer Verlag.
Wagemann, G. (2005). Verständnis fördert Heilung. Der religiöse Hintergrund von
­Patienten aus unterschiedlichen Kulturen. Ein Leitfaden für Ärzte, Pflegekräfte,
­Berater und Betreuer. Forum Migration Gesundheit Integration (Bd. 3). Berlin: VWB-Verlag.
31
Teşekkür
Bu broşürün oluşumuna katkıda bulunan bütün
uzmanlara ve kurumlara teşekkür ederiz: Ltd. MR
Karl-Heinz Arians (Bayerisches Staats­ministerium
für Arbeit und Sozialordnung, Familie und Frauen),
Prof. Dr. med. Wolfgang H. Caselmann (Bayerisches
Staatsministerium für Umwelt und Gesundheit), Dr.
Maria Gavranidou (Landeshauptstadt München, Referat für Gesundheit und Umwelt), Dr. med. univ.
Solmaz Golsabahi-Broclawski (­Hellweg-Klinik Bielefeld), Dr. Thomas Hegemann (Bayerisches Zentrum
für Transkulturelle Medizin e.V.), Dr. med. Beatrix
­Heilig (Bayerisches Staatsministerium für Umwelt
und Gesundheit), Prof. Dr. J. Kizilhan (AG Migration
und Rehabilitation, Institut für Psy­cho­logie, Universität Freiburg), Britta Lenk-Neumann (Bayerisches Zentrum für Transkulturelle Medizin e.V.),
Gabriela Lerch-Wolfrum (Bayerisches Staatsministerium für Arbeit und Sozialordnung, ­Familie und Frauen),
Tina Mannfeld (Bundeswehrkrankenhaus Hamburg),
Dr. Manfred Ruoß (Bayeri­sche Landeskammer der
Psychologischen Psychotherapeuten und der Kinderund Jugendlichenpsychotherapeuten), Ella ­Schindler
(Deutsch-Russische
Gesellschaft
für
Psychiatrie,
Psychotherapie und psychosoziale Gesundheit e.V.),
Prof. Dr. Haci-Halil Uslucan (Universität DuisburgEssen, Zentrum für Türkeistudien und Integrationsforschung), MR Dr. Georg Walzel (Bayerisches Staatsministerium für Umwelt und Gesundheit), ­Robert
Zitzlsperger (BKK Landesverband Bayern)