docProje Örneği-5 - Yukseklisans.net
download 
Şikayet Transkript
Proje Örneği-5 - Yukseklisans.net
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI KAMU HASTANELERİNDE TEDARİK ZİNCİRİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS BİTİRME PROJESİ Taner SEMERCİ Proje Danışmanı Yrd. Doç.Dr. A. Hüsrev EROĞLU ISPARTA, 2011 ii T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE SAVUNMASI VE SÖZLÜ SINAV TUTANAĞI İLGİ: Enstitü Yönetim Kurulu’nun …./….720…. Tarih ve ………/……. Sayılı Kararı. İşletme Anabilim Dalında ders dönemine ait Eğitim-Öğretim programını başarı ile tamamlayan 0930229440 numaralı Taner SEMERCİ’nin hazırladığı KAMU HASTANELERİNDE TEDARİK ZİNCİRİ başlıklı TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJESİ ile ilgili PROJE SAVUNMASI ve SÖZLÜ SINAVI Lisansüstü Öğretim Yönetmeliği’nin ………… md. si uyarınca …./….2011…. ………………….. günü saat …………… ‘da yapılmış; sorulan sorular ve alınan cevaplar sonunda adayın proje savunmasının KABULÜNE / REDDİNE / DÜZELTME SÜRESİ VERİLMESİNE, OYBİRLİĞİYLE / OYÇOKLUĞUYLA karar verilmiştir. SINAV JÜRİSİ BAŞKAN ÜYE ÜYE iii ÖZET KAMU HASTANELERİNDE TEDARİK ZİNCİRİ Taner SEMERCİ Süleyman Demirel Üniversitesi, İşletme Anabilimdalı Yüksek Lisans Projesi, 72 Sayfa, Mayıs 2011 Danışman: Yrd. Doç. Dr. A. Hüsrev EROĞLU Bütün işletmeler yaşamlarını devam ettirebilmek için tedarik faaliyetinde bulunmak durumundadır. Tedarik fonksiyonunun iyi işlemesi işletme için uygun tedarik zinciri yapısının oluşturulmasına bağlıdır. Tedarik zinciri sadece ürünlerin bir yerden başka bir yere taşınması değil, aynı zamanda bilgi ve para akışını ifade eden bir kavramdır. Anahtar Kelimeler: Tedarik, Tedarik Zinciri, Sağlık, Sağlık Hizmetleri, Hastane iv ABSTRACT PUBLIC HOSPITALS IN SUPPLY CHAIN Taner SEMERCİ Suleyman Demirel University, Department of Business MA Project, 72 pages, May 2011 Project Advisor: Assistant Professor A. Hüsrev EROĞLU All managament have to be in procurement activities in order to survive. Well functioning of supply function, depends on the creation of suitable supply chain structure fort he managament. Supply chain is not only transporting goods from one place to a nother place, but also the concept that expresses the flow of information and money. Keywords: Supply, Supply Chain, Health, Health Services, Hostpital, v İÇİNDEKİLER ÖZET .......................................................................................................................... iii ABSTRACT ................................................................................................................ iv İÇİNDEKİLER ............................................................................................................ v KISALTMALAR ....................................................................................................... vii ŞEKİLLER DİZİNİ..................................................................................................... ix ÇİZELGELER DİZİNİ ................................................................................................ x BİRİNCİ BÖLÜM ....................................................................................................... 1 1.1. Tedarik ve Tedarik Zinciri Kavramları ................................................................. 1 1.1.1. Tedarik: .......................................................................................................... 1 1.1.1.1. Tedarik Fonksiyonunun Amacı ve Önemi .............................................. 1 1.1.2. Tedarik Zinciri Kavramı ................................................................................ 1 1.1.2.1.Tedarik Zincirinin Temel Özellikleri ....................................................... 4 1.2. Sağlık ve Sağlık Hizmetleri Kavramı ................................................................... 4 1.2.1. Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri ......................................................... 6 1.2.2. Sağlık Hizmetlerinin Biçimleri ...................................................................... 8 İKİNCİ BÖLÜM ........................................................................................................ 10 HASTANELERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ ............................................................ 10 2.1. İşletme Olarak Hastaneler ................................................................................... 10 2.2. Sistem Yaklaşımına Göre Hastaneler.................................................................. 11 2.3. Hastanelerin Amaçları......................................................................................... 11 2.4. Hastanelerin İşlevleri .......................................................................................... 12 2.4.1. Hasta ve Yaralıların Tedavisi ....................................................................... 12 2.4.2. Eğitim ........................................................................................................... 12 2.4.3. Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri ............................................................ 13 2.4.4. Toplumun Sağlık Seviyesinin Yükseltilmesine Katkıda Bulunma .............. 13 2.5. Hastanelerin Sınıflandırılması............................................................................. 13 2.5.1.Genel Hastaneler ........................................................................................... 14 2.5.2. Özel Dal Hastaneleri .................................................................................... 14 2.5.3. Kısa Süreli Hastaneler .................................................................................. 14 2.5.4.Uzun Süreli Hastaneler ................................................................................. 15 2.6. Sağlık Kurumlarında Talep Tahmini ve Yöntemleri .......................................... 16 2.6.1. Talep Tahmin Yöntemleri ............................................................................ 17 2.6.1.1. Öznel Yöntemler ................................................................................... 17 2.6.1.1.1. Delphi Tekniği ........................................................................... 18 2.6.1.1.2. Kollektif Düşünce (görüş toplama=collective opinion) Yöntemi .................................................................................................................... 18 2.6.1.1.3. Yöneticilerin Düşünceleri Yöntemi ........................................... 18 2.6.1.1.4. Talebin Geçmiş Deneyimler Yoluyla Tahmini .......................... 18 2.6.1.2. İstatistiksel Yöntemler .......................................................................... 18 2.6.1.2.1. Regresyon Analizi ...................................................................... 18 2.6.1.2.2. Zaman Serileri Analizi ....................................................................... 19 2.6.1.2.3. Hareketli Ortalama Yöntemi ...................................................... 19 2.6.1.2.4. Ussal Düzeltme Yöntemi ........................................................... 19 2.7. Planlama .............................................................................................................. 19 2.8. Satın Alma ........................................................................................................... 20 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ................................................................................................... 21 HASTANELERDE TEDARİK ZİNCİRİ UYGULAMALARI ................................ 21 3.1. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası (TİTUBB) ............................ 21 vi 3.2. Medula Sistemi (E-Fatura) .................................................................................. 23 3.3. Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) Projesi .......................................... 26 3.3.1. İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi (İKYS) ................................................. 27 3.3.2. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) ......................................... 28 3.3.3. Yatırım Takip Sistemi (YTS) ....................................................................... 29 3.3.4. Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS) ...................................... 29 3.4. Sistemin İşleyişi .................................................................................................. 31 3.4.1. Satın Alınan Taşınırların Giriş işlemleri ...................................................... 31 3.4.2.Bağış ve Yardım Yoluyla Edinilen Taşınırların Girişi ................................. 32 3.4.3. Sayım Fazlası Taşınırların Girişi ................................................................. 32 3.4.4. İade Edilen Taşınırların Girişi...................................................................... 32 3.4.5. Devir Alınan Taşınırların Girişi ................................................................... 32 3.5.Tüketim Malzemeleri İçin .................................................................................... 34 3.5.1.Tüketim Suretiyle Çıkış ................................................................................ 34 3.5.2. Kullanım Suretiyle Çıkış .............................................................................. 35 3.5.3. Devir Suretiyle Çıkış .................................................................................... 35 3.5.4.Satış Suretiyle Çıkış ...................................................................................... 35 3.5.5. Kullanılmaz Hale Gelme, Yok Olma veya Sayım Noksanı Nedeniyle Çıkış ................................................................................................................................ 36 3.5.6. Hurdaya Ayırma Nedeniyle Çıkış ................................................................ 36 3.5.7.Kullanılmaz Hale Gelme Yok Olma ............................................................. 37 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM.............................................................................................. 38 KAMU HASTANELERİNDE SATIN ALMA YÖNTEMLERİ .............................. 38 4.1. Satın Alma İhale Usulleri .................................................................................... 38 4.1.1. Açık İhale Usulü .......................................................................................... 39 4.1.2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü ............................................................ 39 4.1.3. Pazarlık Usulü .............................................................................................. 40 4.1.4. Doğrudan Temin .......................................................................................... 40 4.2. Denizli Servergazi Devlet Hastanesinde Tedarik Süreci .................................... 45 4.2.1.Talep Oluşması ............................................................................................. 46 4.2.2.Teknik Şartname Hazırlanması ..................................................................... 47 4.2.3.Yaklaşık Maliyet Belirleme Komisyonunun Oluşturulması ......................... 47 4.2.4.İhale onayının alınması ................................................................................. 48 4.2.5.İhale dokümanı hazırlanması ........................................................................ 48 4.2.6.İhale ilanının yapılması ................................................................................. 48 4.2.7.İhale komisyonu kurulması ........................................................................... 49 4.2.8.İhale dokümanı satılması .............................................................................. 49 4.2.9.İlan ve ihale günü arası sürece ilişkin işlemlerin yapılması.......................... 49 4.2.10. Sözleşme aşamasındaki işlemlerin yapılması ............................................ 50 4.2.11 Özel İşlemler ............................................................................................... 51 4.2.12. Muayene İşlemleri...................................................................................... 51 4.2.13. Ödeme İşlemleri ......................................................................................... 52 4.2.14. Fatura İşlemleri .......................................................................................... 52 4.3. Tedarik Zincirinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri ........................... 53 SONUÇ VE ÖNERİLER ........................................................................................... 58 KAYNAKÇA ............................................................................................................. 59 EKLER ....................................................................................................................... 61 ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................... 72 vii KISALTMALAR WHO Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization) TİTUBB Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası SGK Sosyal Güvenlik Kurumu TCKS Tıbbi Cihaz Kayıt Sistemi GSS Genel Sağlık Sigortası ÇKYS Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi İKYS İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi MKYS Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi FKYS Finans Kaynakları Yönetim Sistemi İEBB İlaç Eczacılık Bilgi Sistemi KİK Kamu İhale Kurumu TİF Taşınır İşlem Fişi SUT Sağlık Uygulama Tebliği BUT Bütçe Uygulama Talimatı UBB Ulusal Bilgi Bankası TZY Tedarik Zinciri Yönetimi SBMT Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı İSM İl Sağlık Müdürlüğü HTTPS Hyper Text Transfer Protocol Secure (Hiper Metin Transferi Potokolü- Güvenli) SSL Secure Sockets Layer (Güvenli Yuva Katmanı) Y.T.K.İ.Y. Yataklı Tedavi Kurumları işletme Yönetmeliği YTS Yatırım Takip Sistemi SKYS Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi viii TY Tarih Yok ÖSK Özel Sağlık Kuruluşları DBB Doktor Bilgi Bankası UMKE Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi SEFOP Seferberlik Otomasyon Projesi ix ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No: ŞEKİL 1: Tedarik Zinciri: ………………………………………… 3 ŞEKİL 2: Sağlık Hizmetleri Endüstrisi……………………………. 6 ŞEKİL 3: Medula Sistem Mimarisi…………………………………… 26 ŞEKİL 4: Kamu Hastanelerinden Medula’ya Malzeme Gönderimi…. 27 ŞEKİL 5: ÇKYS Ana Menü ............................................................. 31 ŞEKİL 6: Malzeme Giriş Ekranı ………………………………….. 34 ŞEKİL 7: Taşınır İşlem Fişi ……………………………………..…. 35 ŞEKİL 8: Servergazi Devlet Hastanesi Satın Alma İş Akış Şeması……... 46 x ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa No: ÇİZELGE 1: Planlama Tipleri ve Örnekler :…………………… 20 1 BİRİNCİ BÖLÜM 1.1. Tedarik ve Tedarik Zinciri Kavramları 1.1.1. Tedarik: Tedarik kelimesinin sözlük anlamı, araştırıp bulma, elde etmedir. İşletmeler açısından ise tedarik kavramı, üretim sürecinde gerekli olan hammadde, yardımcı madde ve sermaye mallarının araştırılarak bulunması ve satın alınarak elde edilmesi için yapılan faaliyetlerdir (Palamutçuoğlu, t.y.: 1). İşletme yönetiminin üretim ve satışla birlikte 3 temel işlevinden birini oluşturan tedarik işlevi; mal üretmek ve satmak için, hammadde, malzeme, makine, donatım ve personel gibi üretim faktörlerinin elde edilmesi işlemlerini içerir. (Eren, 1998: 250). Tedarik, ihtiyacın karşılanması, bir tedarikçinin seçilmesi, fiyat ve ilgili koşulların görüşülmesi ve teslimin sağlanmasının izlenmesi gibi fonksiyonlar topluluğunu kapsar (Akalın, 1971: 1). 1.1.1.1. Tedarik Fonksiyonunun Amacı ve Önemi İşletmenin tedarik fonksiyonu, üretim süreci için gerekli üretim faktörlerinin gerekli nitelik ve nicelikte, gerekli zamanda ve uygun fiyatla işletmede hazır bulundurulması ve bunların üretim/montaj hattına, depolara ve tüketiciye taşınmasına ilişkin tüm faaliyetleri içeren bir işletme fonksiyonudur (Müftüoğlu, 1994: 384-385). 1.1.2. Tedarik Zinciri Kavramı Bir üretim işletmesinde tedarik zinciri, mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve tüketiciye ulaşıncaya kadar birbirini izleyen tüm faaliyetlerin ve fonksiyonların bütünüdür. Tedarik zinciri için diğer bir tanım da, mal ve hizmetlerin tedarik edilmesinden nihai müşteriye ulaşıncaya kadar geçen süreçte, birlikte çalışan çeşitli kuruluşlardan(tedarikçiler, üreticiler, dağıtıcılar, 2 perakendeciler) oluşan bir ağdır. Malzemeler, bu ağın başlangıç noktasından(Tedarikçiler) nihai müşterilere akarken, tedarik zincirinde farklı aşamalardan geçmektedir. Bu süreçte malzemeye değer katılmaktadır. Tedarik zincirinde amaç, bu değerin en büyüklenmesi olmaktadır. Zincir, hammaddenin yeryüzünden çıkarılmasından başlar ve ürün kullanıldığında veya atıldığında sona erer. Tedarik Zinciri Konseyi’ne göre, Tedarik Zinciri kavramı son ürünün üretilmesi ve dağıtımı(tedarikçinin tedarikçisinden müşterinin müşterisine kadar) ile ilgili bütün çabaları kapsar. Bu çabalar plan, (tedarik ve talebin yönetimi), kaynak (hammadde ve yarı mamullerin temini), üretim (imalat ve montaj), teslim (depolama ve stok takibi, sipariş alımı ve yönetimi, bütün kanal boyunca dağıtım ve müşteriye teslim) olmak üzere dört temel süreçten oluşur. Tedarik zinciri, “tedarikçi firmalar, üreticiler, dağıtım servisleri ve müşterilerden oluşan, ileriye doğru malzeme ve geriye doğru bilgilerin akışı ile birbirlerine bağlandıkları bir sistemdir”. Tedarik zincirinde hammadde kaynaklarının belirlenmesi, hammaddenin tedarik edilmesi, üretimin yapılması ve ürünlerin müşteriye ulaştırılması alt süreçlerini kapsayan bir süreç kastedilir (Palamutçu, t.y.: 1). Günümüzde birçok işletme rekabet üstünlüğü elde etmede işletmeler arası ilişkilerin önemini anlamış ve gerek tedarikçileri gerekse müşterileri ile olan ilişkilerini karşılıklı işbirliği ve menfaat esasına bağlı olarak yeniden yapılandırmaya başlamışlardır. Özellikle tedarikçilerle geliştirilen sıkı işbirliğinin; ürün kalitesinin arttırılması, satın alınan ürünlerin maliyetinin düşürülmesi, üretim ve dağıtım esnekliğinin geliştirilmesi, müşteri memnuniyetinin arttırılması gibi konularda son derece olumlu katkılar sağladığı görülmektedir. İhracatçı firmalar açısından bakıldığında, büyük bir çoğunluğu için tedarik giderleri, en önemli gider kalemleri arasında yer alır. Tedarik sürecindeki verimsizlik ve aksaklıklar, stok kontrolü, nakliye planlaması, üretim planlaması ve müşteri ilişkileri gibi şirketin diğer alanlarına da yansır. Tedarik zinciri mal ve hizmetlerin üretim aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar. İş süreçleri açısından bakıldığında, tedarik zinciri; satış süreci, üretim, envanter yönetimi, 3 malzeme temini, dağıtım, tedarik, satış tahmini ve müşteri hizmetleri gibi pek çok alanı içine almaktadır (Şen, 2008: 4). Şekil 1: Tedarik Zinciri Kaynak: http://www.akib.org.tr/akib/UserFiles/File/pratikbilgiler/tedarikzinciri.pdf (27/04/2011) Tipik olarak tedarik zinciri doğal kaynakların çevresel ve biyolojik düzenlenmesi ile başlar, hammaddelerin insan tarafından çıkarılması ile devam eder ve depolanma, uzak coğrafik yerleştirmeler ve son olarak müşteriye ulaşmasından önce birçok üretim halkalarını (örneğin parça yapılandırması, montaj, ve birleştirme) içerir (Wikipedi, 09.03.2011). Tedarik zinciri, tedarikçilerden son müşterilere ürün ya da hizmetlerin taşınması için fiziksel, finansal ve bilgi akışını destekleyen yaşam devir sürecidir. Yaşam devir süreci ürün ya da hizmetin müşteriye ulaşmasından kullanımının bitimine kadar geçen tüm aşamaları kapsar ( Kağnıcıoğlu, 2007: 9). Son yıllarda gelişen teknolojik imkânlar ve rekabet koşullarındaki değişimler tedarik zincirinin önemini daha da arttırmıştır. Ancak ülkemizdeki işletmelerin bu konudaki çalışmaları dünyadaki gelişmelerin gerisinde kalmaktadır. Bu da işletmelerin uluslararası pazardaki rekabet imkânlarını azaltmaktadır. 4 1.1.2.1.Tedarik Zincirinin Temel Özellikleri Tedarik zincirlerinin çoğu şu temel özellikleri gösterirler; 1. Tedarik zinciri, ürünün tedarik edilmesinden nihai tüketiciye sunulmasına kadar bütün aktiviteleri ve prosesleri içine alır. Bu faaliyetler, hammaddenin üretim merkezine taşınması, üretim faaliyetleri, dağıtım gibi birçok faaliyeti kapsamaktadır. 2. Birçok sayıda şirket tedarik zincirinde yer alabilir. Tedarikçi firmalar, tedarikçinin tedarikçisi firmalar, üreticiler, dağıtım servisleri ve müşterilerden oluşan bir zincir devam eder gider. 3. Bir müşteri bir diğerinin tedarikçisi olabilir, bu yüzden toplam zincir içinde birçok tedarikçi-müşteri ilişkileri mevcuttur. 4. Dağıtım sistemi, ürünlere ve pazara bağlı olarak, tedarikçiden tüketiciye olabileceği gibi, toptancılar, depolar ve perakendecilerden oluşan birtakım distribütörleri de içerebilir. 5. Ürünler ve hizmetler genellikle tedarikçilerden tüketiciye akar. Talep bilgileri ise genellikle tüketiciden tedarikçiye doğru akar (Bayhan, 2005: 10). 1.2. Sağlık ve Sağlık Hizmetleri Kavramı Tüm toplumlar tarafından bireylerine doğuştan elde edilen bir hak olarak sunulan sağlık kavramı; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından genel anlamda fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre sağlık, sadece bedenin değil, kişinin sosyal yaşantısı ve ruhsal hali ile de ilgilidir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kişiyi sosyal, psikolojik ve fiziksel yönleriyle bir bütün olarak ele almıştır ancak hastanelerin esas fonksiyonlarının yanında eğitim, araştırma ve geliştirme, toplumun sağlık seviyesini yükseltmek gibi fonksiyonları da bulunmaktadır (Kurtuluş, 2005, 30.03.2011) Günümüzde sağlık bakım harcamaları yükselirken kar marjları sürekli düşmektedir. Bu trend sağlık kurumlarında görev alan yöneticileri süreç odaklı düşünmeye ve örgütsel performansı artırmaya zorlamaktadır. Kurumun rekabet avantajı kazanması açısından daha fazla tedarik zinciri perspektifinden bakılması gerekmektedir (Töz, 2009: 30.03.2011) 5 21. yüzyılda sağlık alanında hedeflenen en önemli konu; yalnızca daha uzun bir yaşam değil yaşam kalitesinin de yükseltilmesidir. Sağlık hizmetleri kavramı kişilerin sağlığının korunması ve teşhis, tedavi, bakım olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kurumsallaşma üst düzeyde olduğu için sağlık hizmetleri genelde örgütler tarafından sunulmaktadır. Sunulan hizmetin ekip çalışması gerektirmesi nedeniyle kurumsal düşünme ve uygulama gerekmektedir. Sağlık hizmetleri kamu ya da özel şahıslar tarafından sunulabilmektedir. Sağlık hizmetleri sektöründe kar amacı güden ticari kuruluşlar olabileceği gibi, kar amacı gütmeyen kuruluşlar da yer almaktadır. Sağlık hizmetleri, hizmet kavramı için geliştirilmiş tüm özelliklere sahip olmakla beraber, farklı bazı özelliklere de sahiptir. Bu özellikler nedeniyle sağlık sektöründeki kuruluşları belirlemek ve sınıflandırmak oldukça güçtür. Bu konuda geliştirilmiş bir gruplandırma şekil 2'de olduğu gibi gösterilebilir (Odabaşı, 1998: 25-26). 6 Şekil 2 Sağlık Hizmetleri Endüstrisi Kaynak: Odabaşı, 1998: 26 1.2.1. Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri Sağlık hizmetlerinin kendine özgü özellikleri şunlardır: Sağlık hizmeti, kullanılması zorunlu bir hizmet olduğu için talep esnekliği katıdır: Sağlık hizmeti kullanımı beslenme ve barınma gibi zorunludur. Hizmetin kullanılmaması durumunda ölüm ya da acı ile karşı karşıya kalınacaktır. Bu nedenle sağlık hizmetleri talebinin fiyatlar karşısındaki duyarlılığı zayıftır. Hasta için, hastalığın önem ve şiddetine göre ağırlaşan bir şekilde, fiyatların düşmesi veya yükselmesi çok önemli değildir. Fiyatın yüksek olması talebi azaltmayacağı gibi düşük olması da tüketimi önemli ölçüde artırmaz. Örneğin bir ilacın fiyatının düşmesi ya da yükselmesi kullanımını veya kullanım dozunu değiştirmeye gerekçe olamaz. Aynı şekilde ameliyat fiyatlarındaki değişim de talebi etkilemeyecektir. 7 Sağlık hizmetlerinin bir bölümü toplumsal özellik taşır: Bulaşıcı hastalıklarda sunulan sağlık hizmeti o bölgedeki tüm nüfusu ilgilendirir. Bu nedenle koruyucu sağlık hizmetlerinin hasta olsun olmasın herkese sunulması gerekir. Sağlık hizmetleri talebi tesadüfidir (rassaldır): Sağlık hizmetlerinde talep devamlılık göstermez. Kimin, ne zaman, hangi hastalığa yakalanacağı tahmin edilemez. Örneğin 40 yaşına kadar hiç ilaç kullanmayan birisi yakalandığı bir hastalık sonucu önemli boyutta ilaç kullanıcısı olabilir. Sağlık hizmetleri piyasasının böyle bir belirsizliğe karşı korunması için sağlık sigortası sistemi uygulanmaktadır. Sağlık sigortası ile önceden ödeme yöntemiyle risk bölüşümü sağlanmaktadır. Sağlık hizmetlerinde kişinin talebini hekim belirler: Diğer mal ve hizmetlerde olduğu gibi ihtiyacı ve ihtiyacın miktarını tüketicinin kendisi yani hasta belirlemez. Sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacın tanısı, tedavi şekli, tıbbi bilgi ve tıbbi teknolojik imkanlar çerçevesinde hekim tarafından belirlenir. Kişilerin hekim seçme özgürlüğü bu durumu değiştirmez. Dolayısıyla sağlık hizmetlerinde tüketicinin rasyonel davranış imkanı oldukça sınırlıdır. Hasta almış olduğu sağlık hizmetlerinin kalitesini ve karakterini ölçme yeteneğine sahip değildir: Tüketicinin kullandığı mal veya hizmetin sağladığı faydayı ve kaliteyi ölçme yeteneği vardır. Ancak aynı şans sağlık hizmetlerinde mümkün değildir. Bu nedenle sağlık hizmetlerinin tamamen piyasa koşullarına bırakılması güçlükler doğuracaktır. Tüketicinin koruma altına alınması ve farklı uygulamalar yapılması zorunludur. Sağlık hizmetlerinin ikamesi yoktur: Mal veya hizmetlerin fiyatlarında oluşan değişimler sonucunda tüketiciler bu mal veya hizmetin sağlayacağı faydayı sağlayacak başka bir mal veya hizmete yönelirler. Bunun sonucunda da piyasa dengesi sağlanmış olur. Ancak sağlık hizmetlerinde kişiler önerilen sağlık hizmetini aynen almak zorundadır. Önerilen 8 sağlık hizmetinin başka bir hizmetle ikame edilme imkânı ya hiç yoktur ya da çok sınırlıdır. Örneğin bir mide ameliyatının yerine geçecek başka bir yol yoktur. Sağlık hizmetleri yine kendine özgü özelliklerinden dolayı, çoğu kez kar amaçlı olmayıp sosyal amaçlıdır: İnsan sağlığının parayla ölçülememesi nedeniyle, sağlık hizmetleri genelde sosyal amaçlı olarak sunulmaktadır. Maliyet, fayda, kar gibi piyasa ekonomisinin temel kavramları sağlık sektöründe farklı bir anlam kazanmaktadır. Bu nedenle sağlık hizmetleri piyasa ekonomisi koşullarına bırakılmamakta, sektörün şartlarına uygun "sağlık ekonomisi sistemi" oluşturulmaktadır. Sağlık hizmetlerinin bu kendine özgü özellikleri sebebiyle farklı bir ekonomi dalı olarak sağlık ekonomisi kavramı ortaya çıkmıştır. Sağlık sektörüne ayrılan kaynakların hızla artması da sağlık ekonomisinin gelişimini hızlandırmıştır (Tokat, 2001: 3-7). 1.2.2. Sağlık Hizmetlerinin Biçimleri Sağlık hizmetleri koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici olmak üzere üç temel başlık altında ele alınmaktadır. Koruyucu sağlık hizmetleri primer, sekonder ve tersiyer koruma olarak üçe ayrılır. Primer Koruma: Kişisel ya da toplumsal düzeyde sağlığı geliştirmek için aşılanma, dengeli beslenme, çevrenin güvenli hale getirilmesi anlamına gelirken, Sekonder Koruma: Erken tanı ve tedavi önlemlerinin alınması demektir. Tersiyer koruma: Hastalığa bağlı oluşan sakatlıkların en aza indirgenmesini ifade etmektedir. Ayrıca koruyucu sağlık hizmetlerinin kişiye ve çevreye yönelik olmak üzere iki boyutu vardır. Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri, Hastaları tedavi etmek amacıyla düzenlenen sağlık hizmetleri, birinci, ikinci ve üçüncü basamak tedavi merkezleri olarak üç ana grupta ele alınabilir. Birinci Grup Tedavi Merkezleri: Hastalıkların evde ya da ayakta teşhis ve tedavisi için düzenlenen hizmet merkezleridir. Ülkemizdeki sağlık ocakları, 9 muayenehaneler, Verem Savaş Dispanserleri, Ana-Çocuk Sağlığı Merkezleri birinci basamak sağlık hizmeti veren kuruluşların bazı örnekleridir. İkinci Basamak Tedavi Merkezleri: Hastalıkların teşhis ve yatırılarak tedavisi için düzenlenen hizmet merkezleridir. Ülkemizdeki tam teşekküllü devlet hastaneleri, özel hastaneler, yataklı sağlık merkezleri bu tür hizmet veren kuruluşların bazı örnekleridir. Üçüncü Basamak Tedavi Merkezleri: İleri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için düzenlenen sağlık hizmet merkezleridir. Ülkemizdeki ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, kanser hastaneleri, meslek hastalıkları hastaneleri, üniversite hastaneleri bu tür hizmet veren kuruluşların bazı örnekleridir. Rehabilite Edici Sağlık Hizmetleri, hastalık ve kazalara bağlı olarak gelişen kalıcı bozukluklar ve sakatlıkların günlük hayatı etkilemesini engellemek ya da bu etkiyi en aza indirgemek, kişinin bedensel ve ruhsal yönden başkalarına bağımlı olmadan yaşamasını sağlamak amacıyla düzenlenen sağlık hizmetleridir. Bu hizmetler Tıbbi ve Sosyal Rehabilitasyon olarak iki şekilde verilmektedir. (http://sehzadebiz.blogcu.com/saglik-hizmetlerinin-bicimleri/6785732 (30/03/2011) 10 İKİNCİ BÖLÜM HASTANELERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 2.1. İşletme Olarak Hastaneler Bir işletme olan ve hizmet üreten hastaneler için birçok tanım yapılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hastaneleri, "müşahede, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon olmak üzere gruplandırılabilecek sağlık hizmetleri veren, hastaların uzun veya kısa süreli tedavi gördükleri yataklı kuruluşlardır" şeklinde tanımlamaktadır. Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde ise hastaneler, "hasta ve yaralıların hastalıktan şüphe edenlerin ve sağlık durumlarını kontrol ettirmek isteyenlerin, ayakta veya yatarak müşahade, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilite edildikleri, aynı zamanda doğum yapılan kurumlar" olarak tanımlanmaktadır. Birbirine benzeyen bu iki tanımda hastanelerin asıl işlevleri hasta ve yaralıların tedavisi olarak belirtilmiştir. Ancak hastanelerin esas fonksiyonlarının yanında eğitim, araştırma ve geliştirme, toplumun sağlık seviyesini yükseltmek gibi fonksiyonları vardır (Büker ve Bakır, 2001: 3). Hastaneler; tedavi ve tıbbi bakım fonksiyonlarının yanı sıra, hekimlerin ve yardımcı sağlık personelinin eğitimi, tıbbi araştırma ve toplum sağlığı gibi konularda eğitim veren bir kurum, bir araştırma birimi, birçok meslek mensuplarından kişilerin çalıştığı bir örgüt, sosyal bir kurum ve çoğunluğu kamu kuruluşu niteliğinde olan hizmet işletmeleridir ( Özgen, 1993: 9). Hastanelerin belirtilen fonksiyonları yerine getirmek için ihtiyaç duydukları insangücü ve tıbbi malzemelerin uygun zamanda, yerde, kalitede ve fiyatta sağlanması, sağlık hizmetlerinin özellikleri ve hizmetin uygun şekilde yerine getirilmemesinden doğacak acının telafisinin çok güç ya da imkânsız olması ve 11 toplum sağlığına olabilecek olumsuz etkileri göz önüne alındığında hastanelerde tedarik zincirinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. 2.2. Sistem Yaklaşımına Göre Hastaneler Yukarıda hastanelerin tanımları işlevsel tanımlardır. Hastaneleri sistem yaklaşımına göre tanımlamak istersek hastaneler, dinamik, değişken bir çevre içinde girdileri belli süreçlerden geçirerek çıktıya dönüştüren, geribildirim mekanizmasına sahip sistemlerdir. Hastanelerin girdileri, hastalar, insan gücü, malzeme, fiziksel ve finansal kaynaklardır. Hastanelerin çıktısı ise hasta ve yaralıların tedavisi, personelin hizmet içi eğitimi, öğrencilerin klinik eğitimleri, araştırma-geliştirme faaliyetleridir. Hastaneler bir bütün olarak sistem yaklaşımıyla tanımlanabileceği gibi, hastane içindeki çeşitli hizmet birimleri de birer alt sistem olarak tanımlanabilir. Hastanelerin işlevlerini yerine getirebilmesi için her hizmet biriminin bir araya getirilerek organize edilmesi gerekir. Hastaneler; hasta yatırma, teşhis, tedavi ve teknik hizmetlerle birleşmiş kurumlardır. Bu kurumlar birçok farklı meslek grubundan kişilerin çalıştığı bir örgüt, sosyal ve toplumsal bir kurumdur (Büker ve Bakır, 2001: 4). Bir işletme çeşidi olan hastaneler en geniş ifadeyle müşahede, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon olmak üzere gruplandırılabilecek hizmetlerin verildiği, hastaların kısa veya uzun süreli tedavi gördükleri yataklı tedavi kuruluşlarıdır. Sağlık hizmetlerinin tümünü sunabilmek için birbirine bağımlı çeşitli teknik ve tıbbi işlemlerin ortaya konulduğu kurumlardır. (Keskin, 2006: 1003). 2.3. Hastanelerin Amaçları Hastanelerin çok değişik kuruluş amaçları olmakla birlikte tüm hastaneler için geçerli temel amaçlar bulunmaktadır. Bu amaçlar şu şekilde sıralanabilir: Kaliteli hasta bakımı ve tedavi hizmetlerinin en düşük maliyetle sunulmasını sağlamak, 12 Makro düzeyde istihdam sağlamak, ekonomik ve sosyal kalkınma için en son tıbbi ve teknolojik bilgiye dayalı eğitim ve araştırmayı sağlamak, hastalıkları önlemek ve tedavi için gerekli tedbirleri almak, Ulusal ve kurumsal gelirleri en ekonomik şekilde kullanarak, daha çok sağlık hizmeti sunmaktır. Sağlık Bakanlığı hastanelerin amaçlarını Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde "hastanelerdeki hizmet çeşitleriyle, bunların uygulanmasındaki esaslar ve hastane personelinin görev, yetki ve sorumlulukları arasındaki ilişkileri belirtmek yoluyla, modern çağın icaplarına ve ülke gerçeklerine uygun, hızlı, disiplinli, üstün kaliteli ve ekonomik bir hastane işletmeciliği sağlamaktır" şeklinde belirtilmiştir (Büker ve Bakır, 2001: 4-5). 2.4. Hastanelerin İşlevleri 2.4.1. Hasta ve Yaralıların Tedavisi Hastaneler ilk önceleri daha ziyade dini inançlara dayanarak ve tanrılara adanarak kurulmuşlardır. Buralardaki sağlık hizmeti de din görevlileri tarafından verilmeye başlanmıştır. Sosyal, ekonomik, teknolojik ve tıbbi gelişmeler sonucunda bilimsel temellere dayanan hastaneler kurulmuştur. Fizyolojik ve psikolojik boyutu bulunan hastalık halinin tedavisi için farklı meslek gruplarının birlikte çalışması gerekmektedir. Hastaneler hasta ve yaralıların tedavisinin yapıldığı bir organizasyondur. 2.4.2. Eğitim Hastanelerde hasta ve yakınlarına, öğrencilere, hastane personeline ve sağlık konularında kamuoyuna eğitim verilmektedir. Hastanede tedavi gören hasta ve yakınlarının hastalıkları, tedavileri ve hastalıklardan korunma yöntemleri hakkında bilgilendirilmesi ile toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi hedeflenir. Hastanede verilen ikinci tür eğitim tıp, hemşirelik 13 ve yardımcı sağlık personeline verilen klinik eğitimdir. Hastanede çalışan personelin tıpta ve teknolojide yaşanan değişimlere ayak uydurması için de personele hizmetiçi eğitim verilmesi gerekmektedir. Bütün bunların dışında başka bir eğitim hizmeti de sağlık ile ilgili konularda kamuoyunun eğitimidir. Bu eğitim ile verilen sağlık hizmetinin kamuoyuna duyurulması, sağlık kontrolü yaptırılması ve ihtiyaç halinde hastanelerin kullanılmasının teşvik edilmesi sağlanmaya çalışılır. 2.4.3. Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Hastanelerdeki araştırma ve geliştirme faaliyetleri tıbbi ve idari olmak üzere iki türlüdür. Tıbbi araştırma da klinik ve geçmişe dönük olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Klinik araştırma hasta ve deney hayvanları üzerinde yapılan araştırmadır. Geçmişe dönük araştırma ise hasta dosyaları üzerinden yapılan araştırmadır. İdari araştırma, hastanedeki işletmecilik sorunlarının saptanıp, verimlilik ve etkinliği artırmaya yönelik olarak yapılan araştırmalardır. 2.4.4. Toplumun Sağlık Seviyesinin Yükseltilmesine Katkıda Bulunma Burada açıklanan tüm işlevler dolaylı yoldan toplumun sağlık seviyesini de yükseltmektedir. Artık günümüzde hastanelerin tedavi hizmeti yanında koruyucu sağlık hizmeti vermesi de beklenmektedir. Bu hastaneye başvuran hastalara yapılan tetkikler neticesinde muhtemel hastalıkların teşhisi için alınacak tedbirler ile kanser, alkolizm gibi konularda değişik kuruluşlarla işbirliği sağlanarak eğitim programları, aşı programları veya tarama programları düzenlenerek sağlanabilir (Seçim, 2001: 5). 2.5. Hastanelerin Sınıflandırılması Hastaneler verdikleri tedavi hizmetlerinin türüne, yönetim ve kontrollerine, finansal kaynakların türüne (mülkiyet türüne), büyüklüklerine (yatak kapasitelerine), hastaların hastanede kalış sürelerine, kadrolu personelinin kompozisyonuna göre sınıflandırılabilmektedir. Ancak sınıflandırmalar genellikle, verilen tedavi hizmetinin türü, finansal kaynakların türü, büyüklük ve hastaların hastanede kalış sürelerine göre yapılmaktadır. 14 Fakat yapılan sınıflandırmalarda genellikle, ''verilen tedavi hizmetinin türü'', ''hastaların hastanede kalış süreleri'', ''finansal kaynakların türü yani mülkiyet türü'' ve ''büyüklükleri'' esas alınmaktadır. Verilen tedavi hizmetinin türüne göre hastaneler iki grupta toplanmaktadır: Genel ve özel dal hastaneleri: 2.5.1.Genel Hastaneler Her türlü acil vaka ile yaş cinsiyet farkı gözetilmeksizin, bünyesindeki mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği hastanelerdir. 2.5.2. Özel Dal Hastaneleri Belirli bir yaş veya türde hastaların kabul edildiği hastanelerdir. Sözgelişi, çocuk hastaneleri ve doğumevleri bu gruba girmektedir. Bu ayrıma bağlı olarak yapılan başka bir ayrım da, eğitim hastaneleri ile eğitim vermeyen hastaneler seklindedir. Eğitim hastaneleri, öğretim, eğitim ve araştırma yapılan uzman ve ileri dal uzmanlar yetiştirilen genel ve özel dal hastaneleridir. Burada sözü edilen eğitim, hekimlere uzmanlık kazandırmayı amaçlayan eğitimdir. Pek çok hastanede yardımcı tıp personeli ve öğrenci hemşirelere verilen klinik eğitim, bu hastanelerin eğitim hastaneleri olarak sınıflandırılması için yeterli olmamaktadır. Diğer bir sınıflandırmada ise ''hastaların hastanede kalış süreleri'' esas alınmaktadır. Buna göre hastaneler kısa süreli hastaneler ve uzun süreli hastaneler olarak ikiye ayrılmaktadır. 2.5.3. Kısa Süreli Hastaneler Hastalarının %50'den fazlasının 30 günden az hastanede kaldığı hastanelerdir. Türkiye'deki Devlet Hastaneleri bu gruba örnek olarak gösterilebilir. 15 2.5.4.Uzun Süreli Hastaneler Hastalarının yarıdan fazlasının bir aydan daha fazla hastanede kaldığı hastanelerdir. Sözgelişi, psikiyatri hastaneleri ve tüberküloz hastaneleri bu gruba girmektedir. Finansal kaynakların türüne diğer bir deyişle mülkiyet esasına göre sınıflandırma başka bir sınıflandırma türüdür. Burada hastanelerin, mülkiyetinin hangi kurum ve kuruluşlara ait olduğunu veya kurum ve kuruluşların niteliğine göre sınıflandırma yapılmaktadır. Hastanenin mülkiyetine sahip kurum veya kuruluş, genellikle hastaneyi yönetme ve kontrol yetkisine de sahiptir. Bu nedenle ''mülkiyet'' ve ''yönetim ve kontrol'' esaslarına göre yapılan sınıflandırmalar çoğunlukla aynı sınıflandırma olmaktadır. Fakat, ABD'de kar amacı gütmeyen hastanelerde olduğu gibi yönetimle mülkiyet ayrılabilmektedir. Hastanelerin mülkiyet esasına göre sınıflandırılmaları hastane organizasyonu açısından önem taşımaktadır. Çünkü mülkiyete sahip kurum veya kuruluşlar, yönetim ve kontrol yetkilerine de sahip oldukları takdirde, hastanenin üst kademe yönetim organları olarak organizasyon içinde yer almaktadırlar. Organizasyon açısından diğer bir önemli sınıflandırma da; hastanelerin büyüklüklerine (yatak kapasitelerine) göre sınıflandırılmasıdır. Çünkü hastane büyüdükçe bazı yeni hizmet birimlerine ihtiyaç duyulacağı gibi diğer bazı birimler de yeterli büyüklüğe ulaşacaklarından organizasyonlarında değişiklikler olacak; böylece hastane içindeki idari kademelerin ve pozisyonların sayısında artışlar olabilecektir. Büyüklüklerine göre hastaneler 25, 50, 100, 200, 400, 600, 800 ve üstü yatak kapasiteli hastaneler olarak sınıflandırılmaktadır. Hastaneler tanımlanırken zorunlu olarak işlevlerden söz edilmiştir. Günümüzde bu işlevler genellikle, ''hasta ve yaralıların tedavisi'', ''eğitim'' ''araştırma ve geliştirme'' ile ''toplumun sağlık seviyesinin yükseltilmesine katkıda bulunma (koruyucu sağlık hizmetleri)'' olarak sınıflandırılmaktadır (Seçim, t.y., 30.03.2011). Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde sağlık kurumları işlevlerine göre 5 gruba ayrılmıştır. a) İlçe / belde hastanesi: Bünyesinde 112 hizmetleri, acil, doğum, ayakta ve yatarak tıbbi müdahale, muayene ve tedavi hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerini bütünleştiren, görev yapan tabiplerin hasta kabul ve tedavi ettiği, ileri 16 tetkik ve tedavi gerektiren durumlarda hastaların stabilize edilerek uygun bir şekilde sevkinin sağlandığı sağlık kurumlarıdır. b) Gün hastanesi: Birden fazla branşta, günübirlik ayakta muayene, teşhis, tedavi ve tıbbi bakım hizmetleri verilen asgari 5 gözlem yatağı ile 24 saat sağlık hizmeti sunan bir hastane bünyesinde veya bir hastane ile koordineli olmak kaydıyla kurulan sağlık kurumlarıdır. c) Genel hastaneler: Her türlü acil vaka ile yaş ve cinsiyet farkı gözetmeksizin, bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği ve ayakta ve yatarak hasta muayene ve tedavilerinin yapıldığı en az 50 yataklı sağlık kurumlarıdır. d) Özel dal hastaneleri: Belirli bir yaş ve cins grubu hastalar veya belirli bir hastalığa tutulanların, yahut bir organ veya organ grubu hastalarının müşahade, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarının yapıldığı sağlık kurumlarıdır. e) Eğitim ve araştırma hastaneleri: Öğretim, eğitim ve araştırma yapılan uzman ve yan dal uzmanların yetiştirildiği genel ve özel dal sağlık kurumlarıdır. Y.T.K.İ.Y. Madde 5 http://www.memurlar.net/haber/20913/ (31.03.2011) 2.6. Sağlık Kurumlarında Talep Tahmini ve Yöntemleri Hastanelerde çok farklı ve çeşitli hizmetler bir arada sunulduğu için ihtiyaç duyulan mal ve hizmetler de çok sayıda olmaktadır. Malzeme eksikliği nedeni ile hizmette oluşabilecek aksaklıkların ise telafisi mümkün olmamaktadır. Müşteri kayıplarının en önemli nedenini sipariş gecikmeleri oluşturmaktadır. Amaç müşteri ihtiyaçlarının etkin ve tam zamanında karşılanmasıdır. Sağlık kurumlarında gelecekteki talebin belirlenmesi son derece önemlidir. Tahmin edilen talebe göre personel, donanım, malzeme ve diğer girdilerden ne kadar hazır bulundurulacağına karar verilecektir. Ancak sağlık hizmetlerinde gelecekte olabilecek talebi belirlemek için talebi belirleyen sağlık hizmetlerine özgü bazı özellikleri bilmek gereklidir. Bu özellikler aşağıdaki gibi sayılabilir: a)Değişkenlik (Rassallık): Sağlık hizmetleri talebi düzensiz ve değişkendir. Düzensizlik sağlık hizmeti gereksiniminin ne zaman ortaya çıkacağının belli 17 olmamasıdır. Örneğin doğum için ne zaman gelineceği veya ne zaman kaza olacağını tahmin etmek mümkün değildir. Değişkenlik ise taleplerin türü ve sayısı ile ilgilidir. Gereksinimlerin türsel dağılımı ve miktarsal büyüklüğünü belirlemek çok güçtür. b)Mevsimsellik: Sağlık hizmetlerinde talep mevsimlere hatta haftanın günlerine ve saatlerine göre değişebilmektedir. Örneğin kış aylarında soğuk algınlığına bağlı hastalıklar, yaz aylarında ise bağırsak enfeksiyonları ya da güneş çarpması sık görülen rahatsızlıklardır. c)Çeşitlilik: Sağlık hizmetlerine olan talep bölümler itibariyle çok çeşitlilik göstermesinin yanında bir başvuru diğeriyle aynı değildir. Örneğin bir diş kliniğine başvurular niteliğine göre (protez, dolgu, diş çekimi v.b.) sınıflandırılabileceği gibi hastaların özelliklerine göre (yaş, cinsiyet, genel sağlık durumu vb.) bir sınıflandırma yapmak da mümkündür. Diğer işletmelerden farklı olarak sağlık kurumlarına yapılan başvuru kadar farklı üretim (çıktı) olduğu söylenebilir. d)Eşzamanlılık: Sağlık hizmetlerinde talep ortaya çıktığında karşılayacak kapasitenin hazır olması gerekmektedir. Aksi taktirde para ile ölçülemeyecek kayıplar ortaya çıkabilecektir. Örneğin doğum kliniğine veya acil servise yapılan başvuruların bekletilmesi ya da ertelenmesi söz konusu olamayacaktır.(Özkul, 2000: 104-105). 2.6.1. Talep Tahmin Yöntemleri Talep tahmin yöntemleri iki grupta toplanır. 1-Öznel Yöntemler (Tecrübe ve sezgiye dayanan talep araştırması) 2-İstatistiksel Yöntemler 2.6.1.1. Öznel Yöntemler Geçmişe ait verilere dayalı olarak yapılır. Bunlar; delphi tekniği, kolektif düşünce yöntemi, yöneticilerin düşünceleri, talebin geçmiş deneyimler yoluyla tahmini yöntemidir. 18 2.6.1.1.1. Delphi Tekniği Geleceğe ilişkin tahminler yapmada yararlanılan bir yöntemdir. Bu teknikte önce konunun uzmanı kişilere sorunlara bakış açıları ve çözüm önerileri hakkında bir form gönderilir. Formlar uzman kişiler tarafından doldurulduktan sonra geri gönderilir. Tüm grup üyelerinin veya uzmanların görüş ve önerileri sınıflandırılır ve tekrar yazılı olarak kendilerine geri gönderilir. Bu işlem karar alıncaya ve uzlaşma gerçekleşinceye kadar devam eder (Aktan, 2004, 06.05.2011). 2.6.1.1.2. Kollektif Düşünce (görüş toplama=collective opinion) Yöntemi İşletmenin çeşitli bölümlerinde çalışan kişilerin görüşleri belirli bir sistematik içinde toplanır ve bir komite tarafından analiz edilir. 2.6.1.1.3. Yöneticilerin Düşünceleri Yöntemi Yöneticilerin ayrı ayrı hazırladıkları öngörüleri değerlendirilir. 2.6.1.1.4. Talebin Geçmiş Deneyimler Yoluyla Tahmini Geçmiş yılların verileri duruma göre biraz azaltılarak ya da artırılarak talep tahmini yapılır. 2.6.1.2. İstatistiksel Yöntemler Talebi etkileyen faktörlerin çok ve karmaşık olması tecrübe ve sezgiye dayanan tahmin yöntemlerini yetersiz kılmaktadır. İstatistiksel tahmin yöntemleri regresyon analizi, zaman serileri analizi, hareketli ortalama yöntemi ve ussal düzeltme yöntemidir. 2.6.1.2.1. Regresyon Analizi Bu yöntem bir değişkenin zaman ve başka değerlere göre alacağı değerlerin artma ya da azalma eğilimlerinin saptanması ile ilgilidir. 19 2.6.1.2.2. Zaman Serileri Analizi Geçmişteki kayıtlara bakılarak belli bir değişim biçimi olup olmadığına bakılır ve bu değişime göre gelecekteki talep tahmin edilir. 2.6.1.2.3. Hareketli Ortalama Yöntemi Bu yöntemde geçmişteki verilerin ortalaması alınarak gelecekteki muhtemel talep hesaplanmaya çalışılır. 2.6.1.2.4. Ussal Düzeltme Yöntemi Bu yöntemde kullanılan düzeltme katsayısı karar verici tarafından verinin özelliği ve eğilimine göre saptanıp veya değiştirilerek gelecekteki talep hesaplanır (Tengilimoğlu, 1996: 40-42). 2.7. Planlama Tedarik zinciri yönetiminin stratejik basamağını oluşturan planlamada, ürün veya hizmetin ortaya çıkarılması için gerekli olan kaynakların yönetimi amaçlanır. Planlamada amaç düşük maliyetle yüksek müşteri tatminini sağlayarak uygulanabilir tedarik zinciri planını oluşturup, firma kaynaklarını buna göre yönetmektir. Hazırlanan planlar işletmenin yapısına ve amaçlarına göre kısa vadeli, orta vadeli ve uzun vadeli planlar olabilir. Planlamada dikkat edilmesi gereken husus işletme kaynaklarının, talepteki değişimlerin, tedarik zincirini oluşturan diğer üyelerin durumunun ve çevre şartlarının iyi analiz edilmesidir. Sağlık hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli insan gücü, donanım ve tesisler sistemin kapasitesini oluşturur. Yönetim açısından kapasite önemli bir planlama girdisidir. Hastaneye yapılacak başvuruların yani talebin tahmininden sonra bu başvuruları en uygun şekilde karşılayacak hizmet kapasitesinin planlanması gereklidir. Ülkemizde uzun dönemli planlar genellikle Sağlık Bakanlığı tarafından, orta dönemli planlar hastane yöneticisi tarafından, kısa dönemli planlar ise birim sorumluları tarafından yapılmaktadır (Özkul, 2000: 128-129). 20 Çizelge 1. Planlama Tipleri ve Örnekler Planlama Süresi Örnekler Uzun Dönem Ek tesislerin inşası, tomografi cihazının ameliyathanelerin sayısının arttırılması Orta Dönem Malzeme gereksinimlerinin planlaması, eleman sayısı Kısa Dönem Haftalık nöbet çizelgeleri, aylık ameliyathane planlaması, menü planlaması temini, alınması, donanım bakım Kaynak: Özkul, 2000:129 2.8. Satın Alma İşletme faaliyetlerinin sürdürülmesi için ihtiyaç duyulan malzeme ve hizmetlerin sağlanması fonksiyonudur. İşletme maliyetlerini azaltmak için en önemli girdilerden biri olan hammadde maliyetlerinin azaltılması gerekir. Bu ise ancak iyi organize edilmiş bir satın alma fonksiyonu ile sağlanabilir. Ancak başarı için sadece maliyet değil, stok kontrolü, tedarikçi yönetimi, satın alınan ürünün lojistiği ve işlemlerinin planlanması ve yönetilmesi gerekir. Satın alma fonksiyonunun gereklilikleri ise şunlardır; satın alma stratejisi ile şirket stratejisi uyumlu olmalıdır. Tedarikçilerle stratejik ortaklıklar kurulmalıdır, Tedarikçilerin performansları sürekli takip edilmelidir. Tedarikçilerle işbirliği için ortak bilgi sistemleri kurulmalıdır. Satın alma işleminde ilk adım malzemelerin satın alınması için gerekli mal veya hizmet için bütçenin tahsis edilmesidir. Hastanenin gelecek ihtiyaçlarının dikkatli ve detaylanmış bir programı yöneticiye etkili ve tarafsız kaynak tahsisatını sağlamakta yardımcı olur. Satın almada ikinci adım mal veya hizmetin nasıl, ne zaman ve nereden alınacağına karar verilmesidir. Hastanelerde kararın verilmesinde malzemenin özelliğine göre tıbbi personele ihtiyaç duyulabilmektedir. Malzemenin satın alma politikası ile satın alınmasına karar verilmesini birbirinden ayrı düşünmek gerekir. Birinci durumda malzemenin satın alınmasına, üretilmesine ya da kiralanmasına karar verilirken ikinci durumda satın alma sürecine karar verilmektedir. (Tengilimoğlu, 1996: 42-47). 21 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HASTANELERDE TEDARİK ZİNCİRİ UYGULAMALARI Sağlık sektörü yüksek yönetmelik standartlarıyla çalıştığı için ilaç, tıbbi cihaz ve tıbbi malzemelerin karşılanması ve kurumların hizmetlerini aksatmadan sürdürebilmesi için ihtiyaçların tedariği karmaşık bir hal almıştır. Adı tedarik zinciri yönetimi olarak konmasa da devlet son dönemde geliştirdiği sağlık alanındaki reformlar kapsamında tüm hizmetler için bu sisteme entegre olmaya başladı. Gelişen teknoloji ve otomasyon sistemleri ile verinin dağıtılmasını ve tek noktadan kontrol edilmesini sağladı. Bu sistemler sayesinde tıbbi içerikli alımlar kontrol edilebilir oldu. Farklı gelişen süreçler sektörde yer alan tedarikçileri sistemin içine itmeye başladı. Birbirini tetikleyen bu uygulamalar alım yapan tüm yapıları entegre hale getirerek bileşik tedarik zinciri yönetimi kavramına doğru yaklaşıyor. Son dönemde uygulamaya konan Medula ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası (TİTUBB) devletin bir kontrol mekanizması gibi görünmekle birlikte asıl işlevleri devletin TZY(Tedarik Zinciri Yönetimi) olacaktır. Bugün gelinen noktada firmalar ürün çeşitlerini, bayi ve ana firma pozisyonlarını, işleyiş yapılarını gösteren verileri TİTUBB’a aktardılar. Küreselleşme ve hızlı teknolojik gelişmeler, yoğun rekabet ortamında firmaların ayakta kalabilmeleri maliyet avantajı, esneklik ve hızlılık sağlamakla mümkün olabilir. Bu nedenle firmaların tedarik zinciri içinde yer alan ana işi ile ilgili olmayan temel lojistik faaliyetleri uzman şirketlere devretmesi gereklidir. Çünkü bu yeni sistemde kalabilmek için tedarik zincirinin iyi yönetilmesi çok önemlidir (Özkan, 2008: 8). 3.1. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası (TİTUBB) Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü Tıbbi Cihaz Kayıt Sistemi (TCKS) ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yürüttüğü Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası (TİTUBB) benzer içerikli olmasından ötürü tedarikçi firmaların veri 22 sağlamadan doğan iş yüklerinin azaltılması, iki kurumun veri kontrolü ve belge temininden doğan iş yükünün azaltılması amacı ile 08.08.2007 tarihinden itibaren birleştirilmiştir. Tıbbi cihazların ve tedarikçi firmaların (üretici/ithalatçı) kayıtları Sağlık Bakanlığı internet sayfasındaki "T.C. İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası"ndan yapılmaktadır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası, Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri tarafından Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı adına yürütülen "Sağlık Hizmetleri Finansman Yönetiminin Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması İçin Altyapı Geliştirilmesi Projesi" kapsamında geliştirilmiştir. Sistem Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri, üniversite temsilcileri, hastane yöneticileri, teknoloji uzmanları, çeşitli sendika ve dernek temsilcileri ve uluslararası danışmanlardan kurulmuş bir çalışma grubu tarafından oluşturulmuştur. Bu çalışma ayrıca uluslararası danışmanlar kurulu, Avustrulya Medicare ve Tc Health Türkiye tarafından desteklenmiştir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası'nın amacı internet sayfasında "Üretici veya ithalatçı, dağıtan, satın alan, kullanan, denetleyen ve geri ödeyen ilgili tüm tarafların elektronik ortamda veri alışverişi yapabilmesini sağlamak üzere ortak bir dil yaratmaktır. Bu ortak dil, tedarik ve ödeme zincirinin tüm aşamalarında, tüm tarafların aynı temel ürün bilgilerini kullanmalarını sağlayacaktır." olarak açıklanmaktadır. ubb.saglik.gov.tr (02/05/2011) İlaç ve tıbbi cihazların ihale, teklif, sipariş, nakliye, satın alma, stok, hastaya order, fatura ve ödeme gibi ticaretin tüm süreçlerinin konuyla ilgili her kişi ve kurum tarafından elektronik ortamda yürütülebilmesi projenin ulaşmak istediği temel hedeftir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası ile e-ticaret için temel altyapı sağlanmış olacaktır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası, tüm tarafların kendi iç sistemleri de dâhil olmak üzere, tedarik zincirinin her halkasında, tamamen aynı verileri kullanmalarını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Bu kavram Temel Veri Hizalaması (Master Data Alignment) olarak bilinir ve ürünler, perakende satış fiyatları, tanıtım, bulunduğu yer, nakliye, sınıflama vb. çeşitli gereksinimler için güncel ve doğru veritabanlarının idame edilmesini kapsar. 23 Ürünlerle ilgili değişikliklerin, yeni ürünlerin, artık üretilmeyen ürünlerin Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasında güncel ve doğru olarak tutulmasında sorumluluk tedarikçi firmalardadır ve veri akış süreci doğrudan firmalar tarafından başlatılacaktır. Dolayısıyla Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasının yaşatılması ancak tedarikçi firmaların gayreti ile mümkün olacaktır. Bu amaçla tedarikçi firmalar hazırlanan web tabanlı sistemi kullanarak güncel verilerini sisteme gireceklerdir. Sisteme dâhil olmayan tedarikçiler, tanınmama ve akredite olamama durumu ile karşı karşıya kalacak ve SGK'den geri ödeme talebinde bulunamayacaklardır. Türkiye'de ilaç veya tıbbi cihaz alanında faaliyet gösteren ve tedarik zincirinin en üstünde yer alan üretici veya ithalatçı tüm firmaların Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına kayıt olmaları gerekmektedir. Buna göre ilaç veya tıbbi cihaz imal eden tüm firmalar ile ilaç veya tıbbi cihazları doğrudan ithal edip dağıtım zincirini başlatan firmalar sisteme kayıt olacaklardır, bir başka tedarikçinin bayisi olarak çalışan firmaların sisteme kayıt yaptırmaları gerekli değildir. Sisteme ticari sırlar dışında istenen bütün veriler girilebilir. Ülkemizde ilaçların fiyatları kanun gereği Sağlık Bakanlığı tarafından belirlendiği için "Perakende Satış Fiyatları" Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasında yer alır ve erişime açıktır. Tıbbi cihazlarda fiyat ve ticaret tamamen serbest piyasa kurallarına göre oluştuğu için tıbbi cihaz fiyatlarının kaydedilmesi zorunlu tutulmamıştır ancak firmalar istedikleri takdirde tıbbi cihazlarının fiyatlarını sisteme kaydedebilirler. http://www.ubbkayit.com/ubb_nedir.html (02/05/2011) 3.2. Medula Sistemi (E-Fatura) Medula, Genel Sağlık Sigortası (GSS) ile sağlık kuruluşları arasında, sağlık kuruluşlarının iç süreçlerine müdahale etmeksizin fatura bilgilerini elektronik olarak toplayan, hizmetlerin bedelinin ödenmesini gerçekleştirmek için oluşturulmuş bütünleşik bir sistemdir. Bu sistem GSS, Mernis ve Sağlık Bakanlığı ile entegre çalışmaktadır. 25.05.2007 tarih ve 26532 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 2007 Mali Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinin Faturalandırma ve Ödeme Başlıklı 25. maddesinin Medula Sistemi başlıklı 25.1 alt maddesine göre; 24 1. süreç "hak sahipliği ve sözleşme doğrulama" 2. süreç "sevk ve reçete bildirimi" 3. süreç "ödeme sorgulama" 4.süreç "fatura sorgulama" işlemlerinin, Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşmeli sağlık kurum ve kuruluşlarımız tarafından Medula sistemine bağlı web servisleri yoluyla gerçekleştirilmesi istenmiştir. Bu sistemle kurum sağlık yardımından yararlandırılan hastalara verdikleri hizmetlere ilişkin faturaları Medula sistemi üzerinden elektronik olarak göndermeleri sağlanmıştır. Ayrıca elektronik ortamda gönderilmeyen faturaların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenmeyeceği de hükme bağlanmıştır. Verilen sağlık hizmetlerinin ve kullanılan malzemelerin fiyatları, bu hizmet ve malzemelerden hangilerinin ve hangi şartlarda hastanın faturasına yansıtılacağı ve ödeme esasları Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Bütçe Uygulama Talimatı ve SGK Sağlık Uygulama Tebliği ile düzenlenmektedir. 25 Şekil 3. Medula Sistem Mimarisi Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/b9347d804950507fb5f5bd70273063fb/MEDULA_GENEL. pdf?MOD=AJPERES (06/05/2011) Medula sisteminde sağlık kurumları, temin ettikleri tıbbi malzemeler için ihale kayıt numarası, onaylanmış ürünün numarası (tıbbi malzemenin barkodu), KDV hariç alış fiyatı, adet, tarih, hastane kodu ve firma bilgisi vb. bilgileri Kamu İhale Kurumu İhale Sonuç Formu Ekranına eksiksiz olarak kaydeder. Sağlık kurumlarınca, temin edilen tıbbi malzemelerin ulusal bilgi bankası tarafından onaylanmış bulunan ürün numarası (barkod) Medula sistemine kaydedilir. Medula sistemince; Kamu İhale Kurumu İhale Sonuç Formu Ekranı ile bağlantı kurularak verilerin doğruluğu teyit edilerek www.sgk.gov.tr (02/05/2011) SGK tarafından ödeme gerçekleştirilir. 26 Şekil 4) 01.02.2008 tarihinden itibaren kamu hastanelerinden medula sitemine malzeme gönderimi Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/44b38700494dc92aaaccaf78757f08d2/medula_sis_mal_gon _hk.pdf?MOD=AJPERES (06/05/2011) 3.3. Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) Projesi 1 Eylül 1997 tarihinde İkinci Sağlık Projesi kapsamında başlatılan ve bir Dünya Bankası projesi olan Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi (ÇKYS) Projesi Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı (SBMT) ve 81 İl Sağlık Müdürlüğü (İSM) bünyesindeki insan gücü, malzeme, ilaç-eczacılık ve mali kaynakların yönetiminde bilgi teknolojilerini kullanarak daha çağdaş, etkin ve verimli kurumsal bir yapıya geçilmesini amaçlayan bir projedir. 27 Projenin yukarıda açıklanan amaç doğrultusundaki hedefi, SBMT ve İSM'leri arasında bilgi akışının hızlandırılması, kaynakların izlenmesi ile ihtiyaçların daha çabuk tespit edilmesi, planlamaya yönelik istatistik ve raporların süratli ve eksiksiz bir şekilde alınması, SBMT ile 81 İSM'nin online olarak faaliyet göstermesi ve bu sayede eşgüdüm ve standardizasyonun sağlanması, Yönetim Karar Destek mekanizmalarının çalıştırılmasıdır. ÇKYS Ana Modülleri Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) Uygulama yazılımı İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi (İKYS), Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), Yatırım Takip Sistemi (YTS) Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS) olmak üzere dört bilgi sisteminden (ana modülden) oluşmaktadır. Bu sistemlerin her birinin altında çok sayıda alt bilgi sistemleri (alt modüller) bulunmaktadır . Çekirdek Kaynak Yönetim Sisteminin alt bilgi sistemlerini kısaca şöyle açıklayabiliriz: 3.3.1. İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi (İKYS) Sağlık Bakanlığı bünyesindeki personel bilgi ve hareketlerinin izlenmesi ile bordro ve tahakkuk işlemlerini içermektedir (Atama Bilgi Sistemi, Sicil Bilgi Sistemi, Kadro Bilgi Sistemi, Terfi Bilgi Sistemi, Maaş ve Tahakkuk Bilgi Sistemi, Aile Hekimliği Ücretlendirme, İhtisas (diploma tescil) Doktor Bilgi Bankası(DBB), Hizmet İçi Eğitim, Disiplin Bilgi Sistemi, Hukuk Mevzuat Bilgi Sistemi, İKYS Uygulama yönetimi, Personel Şubeleri, Sözleşmeli Personel işlemleri, 112 Acil Sağlık Hizmetleri Raporları, UMKE (Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi) Personeli Takibi, SEFOP (Seferberlik Otomasyon Projesi) uygulaması, Arşiv menüsü, Mal Bildirim Menüsü).Uygulama Yönetim Modülü ile birlikte 17 alt modülden ve çok 28 sayıda alt menülerden oluşmaktadır. 3.3.2. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Merkez Teşkilatı ile İl Sağlık Müdürlüklerine ait kaynakların (Dayanıklı taşınır ve sarf malzemelerin) verimli ve güncel olarak takibini sağlamaktadır. Bugün itibarı ile MKYS Türkiye’ deki en büyük malzeme deposu halini almıştır. Bakanlığın 2. ve 3. Basamak kurumlarında hangi hastanemizde hangi ürünün stok fazlası olduğu kolayca izlenebilmektedir. Ayrıca tüm harcama birimlerimizin malzeme satın alma sorgulaması yapılarak bir ürünün maliyeti hakkında bilgi paylaşımı yapılabilmektedir. MKYS’nin amacı Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Merkez Teşkilatı ile İl Sağlık Müdürlüklerine ait kaynakların (Dayanıklı taşınır ve tüketim malzemeleri) verimli ve güncel olarak yönetilebilmesini sağlamaktır. 18.01.2007 tarih ve 26407 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Taşınır Mal Yönetmeliği ile genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi işlemleri düzenlenmiştir. Bu yönetmelik kapsamında Maliye Bakanlığı Taşınır Kod Listesi oluşturulmuştur. Bu kod sisteminde ilk üç rakam hesap kodunu gösterir, bundan sonra iki rakamdan oluşan altı düzey kodu belirlenmiştir. Bu kod listesi çok ayrıntılı bir şekilde hazırlanmıştır ve uygulamada doğacak eksiklik ve aksaklıkları gidermek için kurumların talepleri doğrultusunda sürekli güncellenmektedir. Hastanelerde sağlık hizmetleri ve bu hizmetlere yardımcı olan diğer hizmetlerin sunulması için çok çeşitli malzemeye ihtiyaç duyulmaktadır. EK-1'de taşınır kod listesinde taşınır kodları gösterilmiştir. Çizelgede de görüldüğü gibi hastanelerde ilaç ve tıbbi malzemelerin dışında kırtasiye malzemesi, döşeme ve mefruşat, çeşitli yakıtlar, bakım onarım malzemeleri ve yedek parçalar, nakil vasıtaları, büro makineleri gibi birçok farklı malzemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Sağlık Bakanlığı bünyesindeki tüm kurum ve kuruluşlara ait dayanıklı taşınır ve tüketim malzemelerinin verimli ve güncel olarak yönetilebilmesini sağlamak amacıyla MKYS sistemi oluşturulmuştur. Sistem, Envanter Bilgi Sistemi, Malzeme 29 Girişi, Ambar (Depo) Bilgi Sistemi, Dayanıklı Taşınır (Demirbaş) Bilgi Sistemi, Ulaşım Araçları Bilgi Sistemi, Tıbbi Cihaz Bilgi Sistemi, Bakım Onarım Bilgi Sistemi, Firma Bilgileri, MKYS Uygulama Yönetim Modülü olmak üzere 9 alt modülden ve çok sayıda alt menülerden oluşmaktadır. 3.3.3. Yatırım Takip Sistemi (YTS) Sağlık Bakanlığının mali kaynaklarının ihtiyaca göre planlanması, Bakanlık birimleri arasında dağıtılması, kullanılması takip edilmesini amaçlamaktadır. Yatırım Bilgi sistemi Bina Bilgi sistemi Doğrudan temin usulü alt modüllerinden oluşmaktadır. Yatırımlar Bilgi Sisteminde, İnşaat Onarım Daire Başkanlığı’nın talepleri doğrultusunda düzenlemeler yapılmaktadır. Yapılan yatırımlar, yatırım teklifleri, inşaat seviyeleri, bina onarımları, yapı tesis revize işlemleri v.s takip edilebilmektedir Bina Bilgi Sisteminde; tüm kurumlarımızın bina bilgileri girişi,bina adı, İli, bina yaşı, ek binaların yaşı, depreme dayanıklılık testi, yapılmışsa tarihi, deprem testi sonucu, yapılmamışsa nedeni v.b. detayların saklanması, binanın fiziksel özellikleri, sayısal bilgiler, kira, sahiplik bilgileri, Bina fatura tüketim bilgileri, Lojman bilgileri, taşınmaz mal bilgileri v.s. bilgileri takip edilmektedir. 3.3.4. Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS) Çekirdek Kaynak Yönetim Sisteminin (ÇKYS) bir ana modülü olan Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS) 2009 yılında Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı özel sağlık kuruluşlarından tüm işlemlerini sistem üzerinden nasıl yapılacağı ve özel sağlık kuruluşları yönetmeliğine uygun bir şekilde bilgilerinin, güncel olarak tutulacağı bir otomasyon sisteminin hayata geçirmek için çalışmalar yapılmıştır. 30 ÇKYS/ SKYS ana modülü Özel Sağlık Kuruluşları (ÖSK) üzerinde bulunan donanımlar, iletişim bilgileri, ruhsat bilgileri, cihazları, Özel Sağlık Kuruluşunda görev yapan personelin ayrılış başlayışlarının güncel olarak tutulması ve Özel Sağlık Kuruluşuna ait tüm işlem adımlarının takip edilmesi SKYS üzerinden yapılmaktadır. Ocak 2010’da kullanılmaya başlanmıştır. http://www.e-saglik.gov.tr/cekirdekkaynak-yonetimi-sistemi-ckys-id55-18.html (02/05/2011) Şekil 5. ÇKYS Ana Menü Kaynak: Ç.K.Y.S. Modülü (31/05/2011) Sağlık Bakanlığı bu sisteme geçiş aşamasında tüm hastanelere ve diğer birimlere depo ve bu depolarda görev yapacak Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerinin belirlenmesi ve bildirilmesini istemiştir. 31 Belirlenen kişilere sistemin kullanılması, işleyişi ile ilgili olarak eğitimler verilmiştir. Malzemeler tüketim malzemeleri ve dayanıklı taşınırlar olmak üzere iki ana gruba ayrılmıştır. Kayıt işlemleri de buna göre yapılmaktadır. Tüketim malzemeleri kullanıma verildiğinde bir veya birkaç defada tükenen malzemeler, dayanıklı taşınırları ise kullanıma verildiklerinde hemen kullanılıp tüketilmeyen uzun süre kullanılan malzemeler olarak tanımlayabiliriz. 3.4. Sistemin İşleyişi 3.4.1. Satın Alınan Taşınırların Giriş işlemleri 1- Satın alınan taşınırlar teslim alındıktan sonra, Taşınır Kod Listesindeki hesap kodları itibariyle üçer nüsha Taşınır İşlem Fişi düzenlenir. 2- Alımı bir merkezden yapılarak birden fazla birime doğrudan teslim edilen taşınırlar için, taşınırın teslim edildiği birimlerce Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve bir nüshası alımı yapan birime gönderilir. Alımı yapan birim, gelen fişlere dayanarak, ödemeye ve kendi giriş kayıtlarına esas olmak üzere Taşınır İşlem Fişi düzenler. Diğer birimlerden alınan Fişler, düzenlenen bu Fişin idarede kalan nüshasına bağlanır. Alımı yapan birimce giriş kayıtları yapıldıktan sonra düzenlenecek Taşınır İşlem Fişiyle de ilgili diğer birimler adına çıkış kaydedilir. 3- Satın alınan dergi ve gazete gibi süreli yayınların bedellerinin ödenmesi sırasında Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez. Söz konusu yayınlardan cilt birliği sağlananlar, ciltletildikten sonra Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Bu işlem esnasında malzeme ile ilgili olarak bütçe türü, tedarik türü, fiş no/tarih, muayene no/tarih, dayandığı belgenin no/tarih, geldiği yer firma bilgileri sisteme girilir. 32 3.4.2.Bağış ve Yardım Yoluyla Edinilen Taşınırların Girişi (1) Kanunun 40 ıncı maddesi ile diğer mevzuat çerçevesinde bağış ve yardım olarak edinilen taşınırlar teslim alındığında, taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Fişin birinci nüshası bağış ve yardım edene verilir veya gönderilir. 3.4.3. Sayım Fazlası Taşınırların Girişi (1) Yapılan sayım sonucunda fazla bulunan taşınırlar, Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Sayım fazlası taşınırların giriş kaydedilmesinde; söz konusu taşınırla aynı nitelikte son bir yıl içinde girişi yapılan taşınır varsa bu değer, aksi halde değer tespit komisyonu tarafından belirlenecek değer esas alınır. 3.4.4. İade Edilen Taşınırların Girişi (1) Kullanıma verilen tüketim malzemelerinden herhangi bir nedenle iade edilenler, iadeyi yapan birim yetkilisinin onayını taşıyan ve iade edilen malzemenin cins ve miktarını belirten belge karşılığında teslim alınır ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek tekrar giriş kaydedilir. Fişin birinci nüshası taşınırları iade edene verilir. 3.4.5. Devir Alınan Taşınırların Girişi (1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devir alınan taşınırlar, devreden idarenin Taşınır İşlem Fişinde gösterilen değer esas alınarak düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile giriş kaydedilir ve Fişin bir nüshası yedi gün içerisinde devreden idarenin çıkış kaydına esas Taşınır İşlem Fişine bağlanmak üzere gönderilir. Devralan idarenin yapmış olduğu taşıma giderleri taşınırın değeri ile ilişkilendirilmez. 33 (2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırların alınmasında da Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve Fişin birinci nüshası ilgili taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir. (3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taşınır devirlerinde düzenlenen Taşınır İşlem Fişi muhasebe birimine gönderilmez. Şekil 6. Malzeme Giriş Ekranı Kaynak: Ç.K.Y.S. Modülü erişim (31/05/2011) 34 Şekil 7 Taşınır İşlem Fişi Kaynak: Ç.K.Y.S. Modülü (24/05/2011) Sistemdeki Malzeme İşlemleri Ekranı bölümünden aşağıda yazılı işlemler gerçekleştirilir: 3.5.Tüketim Malzemeleri İçin 3.5.1.Tüketim Suretiyle Çıkış (1) Tüketim malzemeleri, Taşınır İstek Belgesi karşılığında düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile çıkış kaydedilir. (2) Taşınır İşlem Fişi düzenlenmeden hiçbir şekilde tüketim malzemesi çıkışı yapılamaz. 35 (3) Tüketim malzemelerinin çıkış kayıtları, ambarlara girişlerindeki öncelik sırası dikkate alınarak "ilk giren-ilk çıkar" esasına göre ve giriş bedelleri üzerinden yapılır. 3.5.2. Kullanım Suretiyle Çıkış (1) Taşıt ve iş makineleri haricindeki dayanıklı taşınırlar Taşınır İstek Belgesi düzenlenmek suretiyle talep edilir. Talep edilen dayanıklı taşınırlar için Zimmet Fişi düzenlenerek kullanıma verilir. (2) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında kullanılmak üzere verilen taşınırlar için Dayanıklı Taşınırlar Listesi düzenlenir ve taşınırlar ortak kullanım alanının sorumlusu veya yöneticisine imzası alınarak teslim edilir. 3.5.3. Devir Suretiyle Çıkış (1) Kamu idarelerince bedelsiz olarak devredilen taşınırların çıkışı Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek yapılır. Fişin bir nüshası taşınırın devredildiği idareye verilir. Devir alan idareden alınan Fiş, düzenlenen Fişin ekine bağlanır. (2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırlar için de Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve Fişin birinci nüshası devredilen harcama biriminin taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir. 3.5.4.Satış Suretiyle Çıkış (1) Satılan taşınırlar Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek çıkış kaydedilir. Satışa ilişkin karar veya onayın bir nüshası Fişin birinci nüshasına bağlanır. 36 3.5.5. Kullanılmaz Hale Gelme, Yok Olma veya Sayım Noksanı Nedeniyle Çıkış (1) Tüketim malzemelerinin özelliklerinde, ağırlıklarında veya miktarlarında meydana gelen değişmeler nedeniyle oluşan fireler, sayımda noksan çıkan taşınırlar, çalınma, kaybolma gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taşınırlar ile canlı taşınırın ölmesi halinde, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır. 3.5.6. Hurdaya Ayırma Nedeniyle Çıkış (1) Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılması gerektiği ilgililer veya özel mevzuatı çerçevesinde oluşturulan komisyon tarafından bildirilen taşınırlar, harcama yetkilisinin belirleyeceği en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından değerlendirilir. (2) Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda hurdaya ayrılması uygun görülmeyen taşınırlar hakkındaki gerekçeli karar harcama yetkilisine bildirilir. (3) Komisyonca hurdaya ayrılmasına karar verilenler için ise Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı düzenlenir. (4) Hurdaya ayrılmasına karar verilen taşınırlardan kayıtlı değeri Bakanlıkça belirlenecek tutara kadar olanlar harcama yetkilisinin, belirlenen tutarı aşan taşınırlar ise kamu idaresi üst yöneticisinin onayı ile kayıtlardan çıkarılır. (5) Harcama yetkilisince oluşturulacak komisyon tarafından ekonomik değerinin olmadığı veya teknik, sağlık, güvenlik ve benzeri nedenlerle imha edilmesinin şart olduğuna karar verilen taşınırlar, harcama yetkilisinin onayı ile imha edilir. İmha, komisyon veya komisyonun gözetiminde uzman kişiler tarafından yapılır. Bu işleme ilişkin ayrıca bir imha tutanağı düzenlenir. İmha işleminde özel mevzuat hükümleri öncelikle dikkate alınır. 37 (6) Hurdaya ayrılan veya imha edilen taşınırlar Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır. Fişin ekine Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağının bir nüshası bağlanır. 3.5.7.Kullanılmaz Hale Gelme Yok Olma Hurda değeri olmayan imhası gereken malzemelerin kayıtlardan düşürülmesi için gerçekleştirilen işlem türüdür. Satış: İlgili mevzuata göre satışı yapılan ya da tasfiye olunan taşınırların kayıttan düşürülme işlemlerini gerçekleştirmek üzere yapılır. (Daha çok ulaşım araçları için kullanılmaktadır.) Kullanıma Verme Ortak Alan: Dayanıklı taşınırların zimmetle kullanıma verilmesinde gerçekleştirilen işlemdir. Bu işlemle birçok kişi tarafından ortak kullanılacak olan dayanıklı taşınırlar bir tek sorumluya teslim edilmiş olur. Kullanıma Verme Kişi: Dayanıklı taşınırları bir tek kişiye zimmet edilmesi için kullanılan işlem türüdür. Özellikle ulaşım araçları bu yolla zimmet edilmelidir http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26407_0.html (05/05/2011) 38 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KAMU HASTANELERİNDE SATIN ALMA YÖNTEMLERİ 4.1. Satın Alma İhale Usulleri Ülkemizdeki kamu hastanelerinde alımlar yürürlükteki kanun, yönetmelik ve genelgeler doğrultusunda yapılmaktadır. Bu alımlar 4734 sayılı Kamu İhale Kanunundaki hükümlere göre gerçekleştirilir. Satın alma işlemleri Kamu İhale Kurumu ve Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan çeşitli kanun, yönetmelikler ve genelgeler doğrultusunda yapılmaktadır. Kamu İhale Kurumu ve Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan çeşitli kanun, yönetmelikler genelgeler diğer kaynakları oluşturmaktadır. Bu kaynakları sıralayacak olursak: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu İhale Uygulama Yönetmelikleri Çerçeve Anlaşma İhaleleri Uygulama Yönetmelikleri Çerçeve Sözleşme İhalelerinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Muayene ve Kabul Yönetmelikleri Kamu İhale Kurulu Düzenleyici Kararları Kamu İhale Kurumu Tebliğleri Kamu İhale Kanununun "İstisnalar" Çerçevesinde Yapılan Düzenlemeler Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği 39 Tıbbi Cihaz Yönetmeliği Vücut Dışında Kullanılan (İn Vitro) Tıbbi Tanı Cihazları Yönetmeliği Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği Taşınır Mal Yönetmeliği Satın alma işlemlerini düzenleyen diğer genelge, tüzük, yönerge ve tebliğler http://www.ihale.gov.tr/mevzuat/ erişim tarihi 25/04/2011 4734 sayılı kanunun amacı 1. maddesinde aşağıdaki gibi belirtilmiştir. Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun birinci bölümünde ihale usulleri ve uygulaması ana hatlarıyla aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. İdarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde aşağıdaki usullerden biri uygulanır: a) Açık ihale usulü. b) Belli istekliler arasında ihale usulü. c) Pazarlık usulü. 4.1.1. Açık İhale Usulü Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür. 4.1.2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi bu usule göre yaptırılabilir. 40 4.1.3. Pazarlık Usulü Bu yönteme göre ihale yapılması bazı şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 21. maddesinde sayılan altı maddeden oluşmaktadır. a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması. b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması. e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi. f) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına (yüzyirmiyedibin yüzellidört Türk Lirasına) kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları. 4.1.4. Doğrudan Temin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir. a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi. b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması. c)Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması. 41 d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (otuzsekizbin yüzkırkdört Türk Lirası), diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını (onikibin yediyüzdokuz Türk Lirasını) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar. e) İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması. f) (Değişik: 20/11/2008-5812/8 md.) Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbi sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları. g) Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları. h) (Ek: 12/12/2003-5020/28 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/8 md.) 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanunun 22 ve 36 ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları. ı) (Ek: 15/5/2008-5763/35 md.) Türkiye İş Kurumunun, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) ve (c) bentlerinde sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesinin yedinci fıkrasında sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları, i) (Ek: 20/11/2008-5812/8 md.) Seçim dönemi bitmeden önce seçimlerin yenilenmesine veya ara seçime ya da Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasına karar verilen hallerde; Yüksek Seçim Kurulu tarafından yapılacak filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı alımı ile oy pusulası basım hizmeti alımı, mahalli seçimlerde ise İl Seçim Kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı. Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 4734 sayılı 42 Kamu İhale Kanunu 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir. Ancak sağlık hizmetlerinin kendine özgü özelliklerinden dolayı, sağlık hizmeti sunan idarelerin sürekli biçimde ihtiyaç duydukları mal veya hizmet teminine ilişkin olarak "Çerçeve Sözleşme İhalelerinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik" 12.09.2007 tarih ve 26641 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelikle sağlık hizmeti sunan idarelerin temin koşullarına, ihtiyaçlarının özellikleri, stok maliyetlerinin azaltılması ve Avrupa Birliği kamu alımları mevzuatına uyum sağlamak amacıyla diğer kurumlara göre bazı farklılıklar getirilmiştir. Bu yönetmeliğin amaç ve kapsamı aşağıdaki şekilde belirtilmiştir. 1) Bu Yönetmelik, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yer alan ve sağlık hizmeti sunan idarelerin sürekli biçimde ihtiyaç duydukları mal veya hizmet teminine ilişkin olarak anılan Kanuna göre gerçekleştirecekleri çerçeve sözleşme uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile çerçeve sözleşme ihalelerine yönelik başvuruları düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. 2) Çerçeve anlaşma ihalesine konu olabilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri aşağıda belirtilmiştir. a) Mal alımları: Her türlü tıbbi sarf malzemesi, ilaç, serum, anti serum, aşı, her türlü ortez ve protez, büro malzemesi, tıbbi cihazlar, kırtasiye malzemeleri, bilgisayar ve bilgisayar sarf malzemesi, akaryakıt, her türlü katı yakıt, her türlü gıda maddesi, her türlü temizlik sarf malzemesi, muhtelif tip ray, muhtelif tip beton ve ahşap travers, her türlü boya malzemesi, tekstil ve giyim malzemeleri, taşıma araçlarının ve iş makinelerinin yedek parçaları, agrega ve balast, kilitli parke, bordür, karo ve her türlü kum, çakıl ve çimento, oy sandığı, seçim torbası, seçimlerde kullanılacak paravan, filigranlı oy pusulası kağıdı ve filigranlı oy zarfı kağıdı, b) (Değişik: 3/7/2009–27277 R.G. / 1. md.) Hizmet alımları: Taşıma araçlarının ve makinelerin mutat bakım ve onarım hizmetleri, oy pusulası basım hizmetleri, sürekli nitelikte olmayan kargo/yük taşıma hizmetleri, tercüme hizmetleri, sigorta hizmetleri, kalibrasyon hizmetleri, piyasa denetim ve gözetim hizmetleri, teşhis ve tedaviye yönelik hizmetler, 43 c) Yapım işleri: Bina bakım ve onarım işleri, karayolu mutat bakım ve onarım işleri, içme suyu ve kanalizasyon şebekesi bakım ve onarım işleri, enerji nakil hatları bakım ve onarım işleri, doğalgaz ve petrol boru hatları bakım ve onarım işleri. http://www.orgtr.org/tr/cerceve-anlasma-ihaleleri-uygulama-yonetmeligi-2 (20/05/2011) Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli kurumların, döner sermaye kaynaklarından yapacakları alımlarda kullanmalarını, ihtiyaçlarını zamanında kaynaklarını daha etkin ve verimli ve daha ekonomik karşılamalarını sağlayabilmeleri amacıyla çerçeve anlaşmalar ve toplu alımlar yürürlüğe konmuştur. 2010 yılı ve sonrası ihtiyaçları için kurumların yapacakları tıbbi sarf malzemesi, ilaç, serum, anti serum, aşı, ortez, protez gibi alımlarında il düzeyinde toplu olarak yapılacak çerçeve anlaşmaların uygulanması zorunlu tutulmuştur. İl düzeyinde yapılan bu alımlar Merkezi satın alma birimlerince yerine getirilmektedir. Merkezi satın alma birimleri ihale yetkililerince toplu alımların kanunda belirtilen ihale usullerine göre yapılmasına karar verildiği taktirde, ihale sonuçlandırılıp sözleşmeler imzalanıncaya kadar doğacak ihtiyaçlar mevcut çerçeve anlaşmalar kapsamında yapılacak münferit sözleşmelerle temin edilecektir. Münferit sözleşme alımlarında geçerli teklif verilmemesi, verilen tekliflerin komisyon tarafından ekonomik açıdan avantajlı teklif olarak değerlendirilmemesi, ihale yetkilisince ihale kararının onaylanmayarak iptal edilmesi veya diğer nedenlerle münferit sözleşmelerin gerçekleştirilememesi hallerinde, söz konusu ihtiyaçlar her kurumun kendisi tarafından kanunda belirtilen diğer usullerle temin edilebilecektir. Acil durumlarda ihtiyaçların kurumsal bazda temin edilmesi her zaman mümkündür. Münferit sözleşme alımları birkaç aylık ihtiyacı karşılayacak miktarda yapılabileceği gibi 1 yıllık ihtiyacı karşılayacak şekilde de yapılabilecektir. (Sağlık Bakanlığı 2011/27 sayılı Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar konulu genelgesi www.sgb.saglik.gov.tr erişim 20/05/2011) Sağlık hizmeti sunumunun sağlanmasında ihtiyaç duyulan kaynakların yeterince ve zamanında karşılanması, yüksek maliyetli sağlık hizmeti girdilerine karşılık, kıt kaynakların ekonomik, etkin ve verimli kullanılması önemlidir. Bu doğrultuda birtakım düzenlemeler yapılarak “Azami Stok Miktarı Uygulaması” 44 başlatılmış olup azami üç aylık ihtiyacın üzerindeki stoğun, ihtiyacı olan kurumlara devredilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca il düzeyinde stok yönetiminin etkin kılınabilmesi amacıyla “İl Stok Koordinasyon Birimleri” oluşturularak ihtiyaçların öncelikle il stok havuzu ile ihtiyaç ve stok fazlası ürün bulunan kurumlardan tedarik edilmesi kararlaştırılmış ve piyasadan alım öncesinde il stok havuzunda bulunan ürünler için stok koordinasyon biriminden izin alınması zorunlu kılınmıştır. Azami stok miktarı 3 aylık ihtiyacı aşmayacak şekilde belirlenecektir. Acil olarak temin edilmesi gereken ihtiyaçlarda, uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzeme niteliğinde olan alımlarda ve/veya ürün özelliği itibariyle cihaza göre farklılık arz edebilen (EKG kâğıdı, pompa setleri, şeker ölçüm stribi vb.) sarfların temininde; stok fazlası modülü sorgulama ve stok koordinasyon biriminden izin alma zorunluluğu bulunmamaktadır. İhale öncesinde stok fazlası modülünün sorgulanması kurumlarca gerçekleştirilecek olup stok fazlası malzeme listesinde bulunmayan ihtiyaçların tedariği için stok koordinasyon biriminden izin alınmasına gerek yoktur. Sağlık Müdürlükleri bünyesinde kurulan Stok Koordinasyon birimlerince kurumların aylık stok giriş çıkış kayıtları incelenecek olup yüksek stokla çalışan kurumların stok fazlası kalemlerinin ihtiyacı olan kurumlara bedelli ve/veya bedelsiz devri öncelikli olarak gerçekleştirilecektir. ( Sağlık bakanlığı 2011/29 sayılı Azami Stok Miktarı Uygulaması Genelgesi www.sgb.saglik.gov.tr erişim 20/05/2011) 45 Şekil 8: Denizli Servergazi Devlet Hastanesinde Satın Alma İş Akış Şeması Kaynak: Servergazi Devlet Hastanesi İntraneti 4.2. Denizli Servergazi Devlet Hastanesinde Tedarik Süreci İhaleler tüm kurumlarda olduğu gibi Ekap sistemi üzerinden yapılmaktadır. Ekap (Elektronik Kamu Alımları Platformu) Kamu İhale Kurumu tarafından 46 oluşturulan elektronik bir ortamdır. 1 Eylül 2010 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır. Ekap sisteminin kullanım amacı; Kamu Satın alma Platformu ve Ekap üzerinden gerçekleştirilecek işlemler için posta ile gönderme sürecini ortadan kaldırmak, platformda oluşan bilgilerin bütünlüğünün, tutarlığının ve doğruluğunun sağlanması ve platform üzerinden yapılan işlemlerin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacı ile yapılmıştır. http://www.sgb.saglik.gov.tr/content/files/haberler/EkapIdareSunum.pdf erişim 20/05/2011 Bu sistemle atılan bu adım aslında ilk adımdır, devamında tüm ihaleler ve diğer alımların tamamı internet ortamında yapılması hedeflenmektedir. EKAP’ın kullanımına ilişkin protokol yapma zorunluluğu 23 Şubat 2010 tarihinde duyurulmuştur. EKAP’ın 1.0 sürümü için geliştirmeler tamamlanmış ve elektronik ihalenin alt yapısı oluşturulmuştur. Söz konusu 1.0 sürümünde, Kanun kapsamındaki bütün ihaleler için ihale dokümanlarının hazırlanması; ilgili uygulama yönetmeliklerine, tip idari şartnamelere, sözleşme tasarılarına ve standart formlara uygun olarak EKAP üzerinden sağlanacaktır. Ayrıca, hazırlanan dokümanlardan ihale ilanının otomatik olarak oluşturulması da sağlanmış olacaktır. http://www.egitimmevzuat.com/index.php/201010141464/Resmi-Yazi/ekapelektoronik-kamu-satnalma-platformu.html erişim 20/05/2011 4.2.1.Talep Oluşması a) Satın alma süreci talebin Satın Alma Birimine intikali ile başlar. b) Talep haftalık olarak mali durum değerlendirme komisyonunun toplantısı ile birlikte gündeme alınarak görüşülür. c)Gerçekleştirme Görevlisi ve Harcama Yetkilisi imzası ve onayından sonra talep kesinleşir. (HBYS üzerinde onaylanır.) d) Geçici olarak öngörülen alım usulü tespit edilir. Kesin alım yöntemi yaklaşık maliyet ile ilgili olduğundan yaklaşık maliyet sonrası belirlenir. 47 4.2.2.Teknik Şartname Hazırlanması a) Hastanemizde kullanılan teknik şartnameler doküman kodu ile birlikte iç bilgisayar ağında yayınlanmıştır. Mevcut şartnameler varsa veya cihaza bağımlı olup 22. maddenin uygun bentlerine göre alınabilecek bir ihtiyaç ise teknik şartname zorunlu değildir. b) Teknik şartname elzem ise harcama yetkilisince en az ikisi konunun uzmanı olmak kaydıyla “Teknik şartname hazırlama komisyonu” kurulur. Kurumda yeterli uzman yok ise eşdeğer kurumlardan teknik şartname hazırlama komisyonuna uzman istenir ve bu komisyona ilişkin onay yazısı ilgililere tebliğ edilir. c) Öngörülen sürede, belirlenen uzmanlarca hazırlanan teknik şartname satınalma birimi tarafından kontrol edilir ve varsa öngörülen düzeltmeler yaptırılır. d) Hazırlanan teknik şartnameler internet aracılığı ile Sağlıkbank’a atılır ve ilgililerin dikkatine sunulur, eleştiriler beklenir, aynı zamanda yaklaşık maliyete esas tahmini fiyatlar için satın alma birimine geri dönülmesi istenir. e) Yaklaşık bir hafta sonra eleştirilere göre rekabeti sağlayan bir teknik şartnamenin oluşması için eleştiri notları ile birlikte taslak, teknik şartname hazırlama komisyonuna verilir ve yeni haliyle imzalanması sağlanır. 4.2.3.Yaklaşık Maliyet Belirleme Komisyonunun Oluşturulması a) Harcama yetkilisi tarafından yaklaşık maliyet belirleme komisyonu oluşturulur ve ilgililere tebliği sağlanır. b) Komisyon çalışmalarında, yazışmalarda ve alım yöntemi belirlemeye satın alma birimi önderlik eder. c) İdarenin daha önceki alımları da dahil nitelik ve nicelik açısından benzerlik gösteren kurumların alım fiyatları temin edilerek komisyona veri oluşturulur. d) Gerekli olması halinde Ticaret Odasından fiyat temin yazışmaları yapılır. e) Bu veriler ışığında belirlenmiş olan yaklaşık maliyetin komisyonca imzalanmış hali “gizli” nitelikli olarak satın alma dosyasında muhafaza edilir. 48 4.2.4.İhale onayının alınması a) Birimce yaklaşık maliyet rakamı ile ilgili bütçe kalemindeki ödenek miktarının araştırması yapılarak ödenek yetersizliği durumunda ödenek aktarma işlemleri tahakkuk birimi aracılığı ile yapılır. b) Sonrasında ihale onay formu tanzim edilerek hangi yöntemle alım yapılacağına karar verilir. Bu karar, hastane müdürünün önerisi ile harcama yetkilisi tarafından verilir. 4.2.5.İhale dokümanı hazırlanması a) İdari şartname alıma uygun tip şartname taslağı üzerinde oluşturularak öncelikle ilgili müdür yardımcısının imzası ile hastane müdürünün imzalarını içermesi koşuluyla her sayfası onaylatılır. b) Sözleşme tasarısı tanzim edilerek sözleşme imzalamaya yetkili harcama yetkilisine veya Baştabip yardımcılarından herhangi birine her sayfası onaylatılır. c) İhale dokümanını oluşturan diğer belgeler ve formlar(Teknik şartname, teklif mektubu örneği ve diğer standart formlar ) eklenerek doküman satışa hazır hale getirilir. 4.2.6.İhale ilanının yapılması a) Öncelikle 4734 sayılı Kanunun 13. maddesindeki kriterlere göre Kamu İhale bülteninde yayınlanması gereken ihaleler için ilan bedeli yatırılır. b) İnternet ortamında ihale ilanı hazırlanır, onaylanır ve yerel gazetelerde yayımı gereken ilanlar Resmi yazı ekinde cd halinde yerel ilan amacıyla İl Sağlık Müdürlüğü’ne ve basın bürosuna intikal ettirilir. c) İlanın bir çıktısı ihale yetkilisine onaylatılır. 49 4.2.7.İhale komisyonu kurulması a) İlanın yayınlandığı günden itibaren 3 gün içerisinde harcama yetkilisince ihale komisyonu üyeleri belirlenerek onaylanır. b) Belirlenen üyelere tebligatla birlikte ihale dokümanının birer nüshası teslim edilir ve görüş beklenir. c)Görüşlere dayalı olarak gerekli değişiklikler yapılır. 4.2.8.İhale dokümanı satılması a) İhale dokümanının satılmasına ilişkin belirlenen bedelin yatırılması karşılığında satışa ilişkin form tanzim edilir ve imzalanır. b)Formlar ihale gününe kadar ihale işlem dosyasında muhafaza edilir. 4.2.9.İlan ve ihale günü arası sürece ilişkin işlemlerin yapılması a) İlandan sonra ihale dokümanına gelen itiraz varsa düzeltme yapılır, elzemse, düzeltme ilanı KİK formatında hazırlanır ve gönderilir. b)Eğer düzeltme gerekli ise ve ilandan itibaren 10 günü aşan bir süre geçmişse zeyilname hazırlanır ve dokümana eklenir. Zeyilname o güne kadar doküman satın almış isteklilere öncelikle faks akabinde posta yoluyla gönderilir. c) Düzeltme ve zeyilname ile de giderilemeyecek bir durumun ortaya çıkması halinde iptal ilanı hazırlanır ve ihale yetkilisine onaylatılarak gönderilir. d) Gelecek her türlü itiraza uygun cevap hazırlanır ve 10 gün içerisinde ihale yetkilisinin yazılı cevap vermesini sağlama da dahil tüm yasal süreler takip edilir. İhale günü ve saatinde ihale komisyonunun zamanında ve eksiksiz toplanması sağlanarak izinli ve raporlu olanlar tespit edilir ve yerlerine yedek üyelerin ihale günü ve saatinde ihale salonunda olmaları sağlanır. - Teklif zarfları ihale günü ve saati ile sınırlı olmak kaydıyla teslim alan satın alma görevlisi tarafından teslim tutanağı karşılığı ihale komisyonu başkanlığına teslim edilir. 50 - İhale komisyonuna sekreterya bazında yardımcı olunur. (İhale oturumları ve sonrası dahil) - İhale Komisyonunun ilk ve sonrası oturumlarında çıkacak olan bilgi ve belge isteme, demonstrasyon gerektiğinde tarih ve yer konusunda yapılan belirlemeler yazılı olarak ilgililere duyurulur ve ihale edilen isteklinin ihalelerden yasaklı olup olmadığının teyidi alınır ve ihale işlem dosyasına konulur. -İhale komisyon kararı ihale yetkilisine onaylatılır ve yasal süreler içinde kesinleşen ihale kararı katılımcılara ve ihale için olumlu veya olumsuz başvuru yapan tüm isteklilere bildirilir. - 4734 sayılı kanunun 41. ve 42. maddelerindeki süreler takip edilir ve bu maddelerin uygulanması neticesi idarenin haksız duruma düşmesinin önlenmesi amacıyla tüm satın alma çalışanlarının ulaşabilecekleri bir ihale takip süreci bulundurulur. - İhale için itirazda bulunanların idarece verilen cevabı veya kararı uygun bulmamaları halinde KİK’na itiraz şikayet başvuruları ihtimalini göz önüne alarak hemen her gün KİK formatında internet üzerinden şikayet sorgulaması takip edilir. - KİK tarafından alınan kararlara göre yerine göre sözleşmeye davet, yerine göre KİK’ na ihale dokümanının tamamının aslı gibidir onaylı bir nüshası 3 iş günü içerisinde gönderilir. 4.2.10. Sözleşme aşamasındaki işlemlerin yapılması a) Sözleşmeye davet yazısından itibaren elden tebligatlarda 10, posta tebligatlarında 17 gün azami süre içinde sözleşme yapılır. b) Kanunun 10. maddesinde belirlenen hususlara aykırı durumunun olmadığına ilişkin istekliye ait belgeler kontrol edilerek kanunun öngördüğü oran ve miktarlarda Kesin Teminat ve diğer ödentiler yükleniciye yaptırılır ve gecici teminatlar iade edilir. c) Teminatın mektup olması halinde ilgili merciden teyidi alınır ve teminata eklenerek teminat geçerlilik süreleri ve miktarı kontrol edilir. 51 d)Sözleşmenin yüklenici ile ihale yetkilisi tarafından tasarıya uygun tanzim edilmiş aslı imzalatılır. - 4734 sayılı kanunun açık ihale usulü dışındaki usülleri ile yapılması gereken kurum alımları da yukarıdaki maddeler çerçevesine uygun olarak, ilan yerine davet uygulaması gibi kanunun öngördüğü farklılıklar dikkate alınarak yapılır. (4734 sayılı kanunun (20,21,22, maddeleri) 4.2.11 Özel İşlemler - Üst kurumlarca istenilen ihalelere ilişkin bilgi ve belgeler hazırlanır, gönderilir ve yaklaşık maliyet amaçlı diğer kurumlarca istenilen fiyat bilgileri gönderilir. - Sözleşmenin tamamlanmasından sonra teslim tutanağı ile muayene komisyonu başkanlığına ihale dokümanının bir nüshası teslim edilir. - İhale dosyası ve sözleşmesinin bir nüshası birim arşivine konulur, 2 yıldan daha önceki ihale dosyası ve sözleşmeleri ise kurum arşivine teslim edilerek gerekli hallerde arşivden istenir. - Sözleşme sonrası sonuç ilanı gerektiren parasal limitlerdeki. ihalelerin sonuç ilanları KİK formatında hazırlanır ve gönderilir. Ayrıca bu ilanın bir çıktısı ihale işlem dosyasına konulur. - Kamu İhale Kurumu, Sağlık Bakanlığı, Sağlık Müdürlüğü ve Valilik Makamına ihale sonuç bilgileri istedikleri ortamda bildirilir. - Tüm bu işlemlerin yanısıra Hastane Konseyinden ve Kalite geliştirme Ekibinden gelen görüş ve öneriler ışığında doküman hazırlanır ve onaylatılır. Satınalma biriminin hedefleri belirlenir ve izlenir. (Hastanemiz İntraneti erişim 20/04/2011) 4.2.12. Muayene İşlemleri Alınan mal ve hizmetin muayene işlemleri Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik hükümlerince yerine getirilir. Muayene ve kabul işlemleri Yetkili 52 makam tarafından biri başkan, biri işin uzmanı olmak üzere en az üç veya daha fazla tek sayıda kişi ile yedek üyelerden oluşan muayene ve kabul komisyonlarınca yerine getirilir.Ancak, ilgili idarede yeterli sayıda veya işin özelliğine uygun nitelikte uzman personel bulunmaması durumunda, 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirilebilir. (Muayene Kabul Yönetmeliği www.kik.gov.tr erişim 23.05.2011) 4.2.13. Ödeme İşlemleri Satın alma ve muayene işlemlerinin tamamlanmasından sonra sıra ödeme işlemine gelir. Ödeme emri belgesi tahakkuk birimi tarafından düzenlenir. Tahakkuk birimi muayene komisyonunca ve satın alma birimince düzenlenen ödemeye esas belgeleri zimmetle teslim alır ve bu belgelere istinaden ödeme emri belgesini düzenler. Ödeme Emri Belgesini Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisine imzaya sunar. İmza işlemlerinin tamamlanmasına müteakip hastanemizin bağlı bulunduğu Saymanlık Müdürlüğüne ödemesini gerçekleştirmek üzere intikal ettirir. Ödemeler ilgili firmanın banka hesap numarasına yapılır. Saymanlık ödeme evraklarını kendisine ulaştığı tarihe göre sıraya koyar. 4.2.14. Fatura İşlemleri Sağlık sigortası kapsamında Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve Sigortalı hastalar SGK çatısı altında birleştirilerek SGK tarafından yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) çerçevesinde, yeşil kartlı, ücretli ve resmi (devlet memurları ve yakınları) hastalar Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Bütçe Uygulama Talimatında (BUT) belirtilen şekilde muayene, tetkik ve tedavi görmektedirler. SGK'na bağlı tedavi gören hastaların faturaları Medula sistemi üzerinden elektronik olarak gönderilir. Yeşil kartlı hastaların ödemesi Maliye Bakanlığına bağlı Muhasebe Müdürlüğü tarafından; resmi hastaların faturası ise memurun çalıştığı kurumu tarafından yine saymanlık müdürlüğünde bulunan hastane hesabına aktarılır. Herhangi bir sigorta sistemine dahil olmayan ücretli hastaların faturaları ise hastanede bulunan vezne görevlileri tarafından tahsil edilir. 53 SUT düzenlemeleri çerçevesinde SGK'ya bağlı hastalara verilen sağlık hizmetinin dışında fatura edilebilen tıbbi malzemelerin fiyatları kuruma iki farklı şekilde ödenmektedir. Birinci yöntemde malzemenin hastane tarafından belirtilen alış fiyatı üzerine % 15 kar marjı ve % 6 hazine hissesi eklenerek kuruma ödenir. Uygulamaya yeni başlanan ikinci yöntemde ise satın alma kalemlerinin, UBB kodlarının ve fiyatlarının K.İ.K.'na bildirilmeye başlamasıyla birlikte Medula üzerinden malzemenin kodu belirtilir sistem K.İ.K.'nun internet sayfasına giderek bu malzemenin o hastane tarafından ihale fiyatını sisteme alarak otomatik hesaplama yapar ve ödemeyi gerçekleştirir. 4.3. Tedarik Zincirinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Sağlık hizmetlerinin özellikleri dikkate alındığında hizmet üretiminde kullanılan ilaç, tıbbi malzeme ve yardımcı malzemelerin istenilen şartlarda sağlanması büyük önem taşımaktadır. Çünkü sağlık hizmetinde yaşanabilecek aksaklıklar telafisi güç veya imkansız sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle hastanelerde tedarik zincirinin iyi işlemesi çok önemlidir. Teknik şartnamenin herhangi bir firmanın yönlendirmesi ile hazırlanmış olması tedarik zincirinde yaşanan sorunlardan biridir. Bu sorunu aşmanın yolu saglikbank.gov.tr adresine teknik şartnameyi koyup dipnot olarak; “Bu şartnamenin rekabeti daralttığını veya marka tarif ettiğini düşünüyorsanız bize ulaşın” ibaresinin konulması hem firmaların kuruma güvenini sağlayacak hem de şartnameye gelen eleştirilere istinaden rekabeti sağlayıcı bir teknik şartname ortaya çıkmış olacaktır. İhaleye yeterince katılımın sağlanamaması yaşanan diğer bir sorundur. Bu sorunu aşmak için de mevzuata uygun ilan ve duyurunun yapılmasının yanı sıra rutin alımlarda daha önceki alımlara teklif veren firmaların adres ve telefon bilgilerini önceki dosyalardan temin edip faks, telefon veya e-mail yoluyla haberdar ederek çözüm bulunabilir. İhalenin gün ve saatinde yapılamaması veya iptal edilmesi diğer bir sorundur. Bu sorun da 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21/b maddesine istinaden pazarlık yöntemini kullanarak, 22/d maddesine göre doğrudan temin yönteminin kullanılması 54 ya da başka kurumlardan temin edilmesi yolu ile aşılabilir. Talebin gecikmeli olarak satın alma birimine intikal etmesi de tedarik zincirinde yaşanan başka bir sorundur. Bu sorunu aşmak için de hastane otomasyon sistemine “stok alarm seviyesi” çağrı sistemi kurarak stokların tükenmeden talebi gerçekleştirilebilir. Nitelikli firmalarla çalışmanın mümkün olmaması, teklif gücünü küçük çıkarlar için kullanmayı amaçlayanların teklif vermeleri sorununu iş deneyim belgesinde istenen tutarın yüksek tutulması ve ekonomik- mali yeterlik belgelerinin firmadan istenmesi yolu ile çözüm bulunabilir. İhale sürecinin uzun olmasından dolayı acil karar verme zorunluluğu ve sağlıklı temin sürecini işletememe problemini ihtiyaçların zamanından önce belirlenmesi ve yeterli temin süresi öngören bir zamanda taleplerin yapılmasının sağlanması yolu ile çözebiliriz. İhaleye yeterli katılımın olmaması problemini aynı nitelikli alıma konu mal ve malzemeleri birleştirerek ilan limitini üst sırada tutmayı gerektirecek miktarlarda ihaleye çıkılarak Kamu İhale Bülteninde yayınlanmasının ve duyurulmasının sağlanması (yerel gazete ilanı ile yetinmeme) Teknik şartname problemlerinden dolayı ihalelerin iptal edilmesi sorununu çözmek için teknik şartname hazırlama teknikleri konusunda ilgililere bilgilendirme eğitimleri verilmeli(ihalelerde istenen belgeler, teknik özeliklerin geniş tutulması v.b.) Hakkında kamu davası açılmış bir istekli ile sözleşme imzalama probleminin önüne geçmek için Kamu İhale Kurumu yasaklılık sorgulama listesine ilaveten bir de hakkında kamu davası açılanlar listesi yer almalı. Sahte iş deneyim belgesi kabul etme problemine çözüm için her iş deneyim belgesinin (ilk avantajlı teklif için) doğruluğunu iş deneyim belgesini düzenleyen kurum ya da kuruluşa teyit ettirmek gerekir. Benzer kuruluşların temin fiyatlarından daha yüksek fiyata mal alma problemini çözmek için firmaya ödeme süresini kısa öngörerek ve belirlenen sürede ödemeyi gerçekleştirerek çözüm bulunabilir. 55 Sağlık sektöründe devlet en büyük hizmet alıcı durumundadır, kurallar ve sağlık hizmetlerinin bedeli her yıl yayınlanan Bütçe Uygulama Talimatı ve Sağlık Uygulama Tebliği ile devlet tarafından belirlenmektedir. Sağlık hizmetlerinin tamamen serbest piyasa koşullarına bırakılmasının uygulamada doğurabileceği sorunlar düşünüldüğünde bu durum uygun görülebilir. İlaç, tıbbi malzeme üreticileri, satıcıları ve sağlık hizmeti sunucuları devlet tarafından iyi denetlenirse fiyatların piyasa koşullarına göre belirlenmesi sağlanabilir. Bu şekilde ilaç ve tıbbi malzemelerin en büyük alıcısı ve en büyük sağlık hizmeti sunucusu devlet ile sağlık alanında faaliyet gösteren tüm özel sektör aktörleri arasında stratejik bir ortaklığın oluşmasının yolu açılabilir. Malzemenin özellikleri ve kalitesi ile ilgili en büyük sorun tıbbi cihazlarda yaşanmaktadır. Talepte bulunan ve cihazı kullanacak olan kişiler çoğu zaman cihaz ile ilgili ayrıntılı teknik bilgiye sahip değildir. Örneğin EKG cihazı talep eden bir doktor cihaz hakkında bir miktar bilgiye sahip olabilir ama ayrıntıya hakim değildir. Görevi gereği bu bilgiye sahip olması da kendisinden beklenemez, doktordan beklenen EKG sonucunu iyi değerlendirmesi, doğru teşhis koyması ve uygun tedaviyi uygulamasıdır. Ancak hastanelerde bu bilgiye sahip mühendisler özellikle biyomedikal mühendisleri mevcut değildir. Teşhis ve tedavide çok önemli olan ve büyük yatırımlar gerektiren tıbbi cihazlarda teknik özellikleri gerçekçi, şartlara uygun şekilde belirleyecek biyomedikal mühendisi kadroları oluşturulmalı, bu mühendislerce hastanelere danışmanlık hizmeti verilmelidir. Bu kadrolar İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde oluşturulabilir. Bu şekilde hastaneler ve ülkemiz tıbbi cihaz çöplüğü olmaktan, gereksiz harcamalardan kurtarılabilir. Hastanelerin tedarik zinciri sürecine Sağlık Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Maliye Bakanlığı gibi birçok kurum dahil olmaktadır. Sürece bu kadar çok kurumun dahil olması işlemlerde ve uygulanacak mevzuat hükümlerinde karmaşaya ve sürecin yavaşlamasına neden olmaktadır. Burada Sağlık Bakanlığı sağlık hizmetlerinin, ilaç, tıbbi malzeme, tıbbi cihaz üreticileri, satıcıları ve sağlık hizmeti sunucularının düzenleyici ve denetleyicisidir. Aynı zamanda kamu hastanelerinin personel planlaması ve büyük sağlık yatırımları da Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülür. Kamu İhale Kurumu hastanelerin ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlerinin temin edilmesinin aşamalarını ve şartlarını düzenler. Maliye Bakanlığı muhasebe, ödeme işlemlerini düzenler ve takip eder. Sosyal Güvenlik Kurumu da 56 mensuplarına sağlık hizmeti sağlamak ve alınan hizmetin bedelini kurum bütçesinden ödemekle yükümlüdür. Bu süreçte kurumlar arasında yaşanan sorunlar tüm süreci etkilemektedir. Örneğin SGK hastanelere yapması gereken ödemeyi zamanında gerçekleştirmediğinde hastane de tedarikçi firmalara ödeme yapamamaktadır. İhale dosyalarında belirlenen ödeme sürelerinin bu ve bunun gibi durumlar nedeniyle aşılması durumunda firmalar alacakları için yargı yoluna başvurmakta bu durum da hastanenin imajını olumsuz etkilemektedir. Ayrıca hastanelerde ilaç, tıbbi malzeme, tıbbi cihaz ve diğer malzemelerin talep miktarını belirleyenlerin, satın alma sürecine katılanların, depo sorumlularının bir bölümü görevi ile ilgili niteliklere sahip olmayan personelden oluşmaktadır. Bu durum da tedarik zinciri fonksiyonlarının iyi yönetilmesini engellemektedir. Örneğin talebi belirlerken dikkate alınması gereken poliklinik hasta sayısı, yatan hasta sayısı, ameliyat sayısı gibi kriterlere dikkat edilmemekte mevcut duruma uygun olmayan, sadece geçmiş verilere ve sezgilere dayanan yöntemlerle belirlenmiş miktarlara göre taleplerde bulunulmaktadır. Aynı şekilde stok kontrol yöntemleri bilinmediği ve uygulanmadığı için stokların yönetimi de bilimsel olarak yürütülememektedir. Bunların sonucu olarak da tedarik zinciri iyi yönetilememektedir. Bu durumu düzeltmek için hastanelerde tıp ve sağlık yönetimi konusunda eğitim almış kişilerden oluşan bir malzeme yönetim birimi oluşturulması uygun olacaktır. Bir diğer sorun da fiziki şartların uygun olmaması nedeniyle depo yönetiminin sağlanamamasıdır. Birçok hastanede depolar iyi planlanmamıştır, depo olarak çoğunlukla bodrum katlar seçilmiştir. Bu depolara dışarıdan mal girişi ve hastane içi nakil işlemleri güç olmaktadır. Bu depolar uygun saklama koşullarına sahip değildir, sıcaklık ve nem kontrolü sağlanamadığı için bazen mallar bozulabilmektedir. Aslında en temel sorun merkezden başlayarak hastanelere kadar uzanan yönetici profilinin tıp uzmanlarından oluşması, sağlık hizmetleri ve hastanelerin işletme bilimi gereklerinden uzak bir şekilde yönetilmesidir. Son yıllarda hastanelerin işletme mantığı ile yönetilmesi için çalışmalar başlatılmıştır ancak bu çabalar yetersiz kalmaktadır. Çünkü yöneticilerin büyük çoğunluğu halen tıp uzmanlarından oluşmaktadır. Hastanelerin çağdaş bir şekilde yönetilebilmesi için öncelikle tıbbi hizmetleri ile idari hizmetleri birbirinden ayırmak ve de tıbbi 57 hizmetlerin yönetimini tıp doktorlarına, idari hizmetlerin yönetimini ise sağlık yönetimi eğitimi almış sağlık idarecilerine bırakmak yerinde olacaktır. 58 SONUÇ VE ÖNERİLER İşletmelerin en önemli amacı kar elde etmek ve devamlılıklarını sürdürmektir. İşletmelerin kar elde etme amaçlarını sağlamaları maliyetlerini minimuma indirmelerine, devamlılıklarını sürdürmeleri ise müşteri memnuniyetini sağlamalarına yani müşterilerin ihtiyaç duydukları mal ve hizmetleri uygun zaman, yer, fiyat ve kalitede sağlamalarına bağlıdır. Bu amaçlara ulaşmanın yolu ise tedarik zincirinin iyi oluşturulmasına bağlıdır Sağlık hizmetlerinin özellikleri dikkate alındığında ilaç, tıbbi malzeme ve yardımcı malzemelerin istenilen şartlarda sağlanması büyük önem taşımaktadır. Çünkü sağlık hizmetinde yaşanabilecek aksaklıklar telafisi güç veya imkansız sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle hastanelerde tedarik zinciri yönetimi diğer birçok işletme için olduğundan daha önemlidir. Bu nedenle hastanelerde tedarik fonksiyonu çok önemlidir. Ancak hastanelerin tedarik fonksiyonunun merkezi ve katı yasal düzenlemelerle yönetilmesi uygulamada büyük güçlüklere yol açmaktadır. Örneğin Kamu İhale Kanunu'na göre yürütülen satın alma süreci yavaş işlemekte tedarik sürecini uzatmaktadır. 59 KAYNAKÇA Kitaplar: AKALIN, S., Tedarik ve Malzeme Yönetimi, E.Ü.İ.T.B.F., İzmir, 1971. Yeniyol Matbaası BÜKER, S., H. BAKIR, Hastanelerde Finansal Yönetim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2001. EREN, E., Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınevi, 5. baskı, İstanbul, 1998. KAĞNICIOĞLU, C. H., Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Seçimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2007. KESKİN, M. K., Lojistik Tedarik Zinciri Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara, 2006. MÜFTÜOĞLU, T., İşletme İktisadı, Turhan Kitabevi, Ankara, 1994. ODABAŞI, Y., Sağlık Hizmetleri Pazarlaması, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1998. ÖZKUL, A. E., Sağlık Sistemleri Planlama ve Kontrolü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2000. TENGİLİMOĞLU, D., Hastanelerde Malzeme Yönetimi Teknikleri, Sader Yayınları, Ankara, 1996. TOKAT, M., Sağlık Ekonomisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2001. Makaleler: ÖZGEN, H., “Çağdaş Hastane Yönetim Anlayışı ve Türkiye’deki Uygulamalar”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Dergisi, Yayın No 2, s. 5-9, 1993. ÖZKAN, B., “Yeni Rota, Bileşik Tedarik Zinciri Yönetimi”, Sağlıkbank Review Aylık Sektörel Haber ve Mevzuat Gazetesi, Sayı:8, Nisan, 2008. SEÇİM, H., “Hastane Yönetimi ve Organizasyonu”, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No 797, s. 5-11, 2001. Diğer: İnternet Kaynakları: AKTAN, C. C., Kriz Yönetimi, 2004, <http://www.canaktan.org/yonetim/krizyonetim/kriz-yonetimi.htm>. (06.05.2011). KİK, Muayene Kabul Yönetmeliği, <www.kik.gov.tr>. (23.05.2011). KURTULUŞ, S., Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri, 2005, <http:// saglikpazarlamasi.com.tr/saglikhizmetlerininozellikleri>. (30.03.2011). 60 PALAMUTÇUOĞLU, T., Tedarik Yönetimi, <http://www2.bayar.edu.tr/kulamyo /docs/turker_palamutcuoglu/TYDN.pdf>. (27.04.2011). SAĞLIK BAKANLIĞI, “2011/27 Sayılı Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar Genelgesi”, <www.sgb.saglik.gov.tr>. (20.05.2011). _____, “2011/29 Sayılı Azami Stok Miktarı <www.sgb.saglik.gov.tr>. (20.05.2011). Uygulaması Genelgesi”, ÖZKUL, A. E., Hastaneleri Tanımı, Sınıflandırılması ve İşlevleri, <http://www.yaramazadam.com/forum/hastanelerin_tanımı_sınıflandırılması _ve_işlevleri_prof_dr_hikmet_secim-t2938.0.html>. (30.03.2011). SGK, <www.sgk.gov.tr>. (02.05.2011). ŞEN, E., Kobilerin Uluslar arası Rekabet Güçlerini Arttırmada Tedarik Zinciri Yönetiminin Önemi, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Ankara, 2008, <http://www.akib.org.tr/akib/UserFiles/File/pratikbilgiler/tedarikzinciri.pdf>. (27.04.2011). TÖZ, İ., Malzeme Yönetimi, 2009, < http://kisi.deu.edu.tr/irfan.toz/index-5.html>. (30.03.2011). WİKİPEDİ, Tedarik Zinciri, 2009, < http://tr.wikipedia.org/wiki/Tedarik_zinciri>. (09.03.2011). <http://www.egitimmevzuat.com/index.php/201010141464/Resmi-Yazi/ekapelektoronik-kamu-satnalma-platformu.html>. (20.05.2011). <http://www.e-saglik.gov.tr/cekirdek-kaynak-yonetimi-sistemi-ckys-id55-18.html>. (02.05.2011). <http://www.ihale.gov.tr/mevzuat/>. (25.04.2011). <http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26407_0.html>. (05.05.2011). <http://www.orgtr.org/tr/cerceve-anlasma-ihaleleri-uygulama-yonetmeligi-2>. (20.05.2011). <ubb.saglik.gov.tr>. (02.05.2011). <http://www.sgb.saglik.gov.tr/content/files/haberler/EkapIdareSunum.pdf>. (20.05.2011). <http://www.ubbkayit.com/ubb_nedir.html>. (02/05/2011). <http://sehzadebiz.blogcu.com/saglik-hizmetlerinin-bicimleri/6785732>. (30.03.2011). <http://www.memurlar.net/haber/20913/>. (31.03.2011). Hastanemiz intraneti( 192.168.0.160) (20.04.2011). Tezler: BAYHAN, M., Tedarik Zinciri Yönetimi ve Örnek Bir Uygulama, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2005. 61 EKLER 62 EK-1 Taşınır Kod Listesi TAŞINIR KOD LİSTESİ DİKKAT: Hesap Kodu KOD LİSTESİ İNCELENİRKEN AÇIKLAMALARI DİKKATE ALINIZ. I. II. Düzey Düzey ALANLARIN ALTINDA ÖNCELİKLE KENDİ İÇERİSİNDE ALT GRUPLARA DAHA Kodu Kodu SONRADA BU GRUPLAR ALTINDA TAŞINIR KODLARINA YER VERMEK SURETİYLE KODLAMALARINIZI, BAKANLIKÇA AÇILAN DETAYDAN SONRAKİ DÜZEYLERDE İLGİLİ YAPINIZ. A- TÜKETİM MALZEMELERİ 150 İlk Madde ve Malzemeler 150 01 Kırtasiye Malzemeleri Grubu 150 01 01 Yazı Araçları 150 01 02 Yazım, Çizim ve Ölçüm Araç ve Malzemeleri 150 01 03 Kağıt Ürünler 150 01 04 Yazıcı, Faksimile Cihazı, Fotokopi ve Baskı Makinesi Malzemeleri 150 01 05 Kağıt Tutturucuları, Tutkallar ve Bantlar 150 01 06 Yazı Düzelticiler 150 01 07 Küçük Kırtasiye Gereç ve Malzemeleri 150 01 08 Bilişim Malzemeleri 150 02 150 02 01 Tek Kullanımlık Mutfak Eşyaları 150 02 02 Servis ve Saklama Kapları 150 02 03 Sofra Takımı ve Çatal Bıçak Takımı 150 02 04 İçecek Servis Takımları 150 02 05 Mutfak Araç ve Gereçleri 150 03 150 03 Beslenme/Gıda Amaçlı ve Mutfakta Kullanılan Tüketim Malzemeleri Grubu Tıbbi ve Laboratuvar Sarf Malzemeleri Grubu 01 İlaçlar ve Farmakolojik Ürünler 63 150 03 02 Biyokimyasallar ve Gaz Maddeleri İçeren Kimyasallar 150 03 03 Medikal Malzemeler 150 03 04 Laboratuvar Malzemeleri 150 04 150 04 01 Katı Yakıtlar 150 04 02 Sıvı Yakıtlar 150 04 03 Gaz Yakıtlar 150 04 04 Yağlar ve Katkı Yağlar 150 04 05 Kimyevi Maddeler 150 05 150 05 01 Temizlik Malzemeleri 150 05 02 Temizlik Araç ve Gereçleri 150 05 03 Temizleme ve Dezenfeksiyon Solisyonları 150 06 150 06 01 Giyecekler 150 06 02 Mefruşat Ürünleri 150 06 03 Tuhafiye Malzemeleri 150 07 150 07 01 Bakliyat 150 07 02 Yağlar 150 07 03 Sebze, Meyve, Yemiş ve Çekirdekler 150 07 04 Un ve Unlu Gıdalar 150 07 05 Baharat ve Çeşniler ile Çikolata ve Tatlandırıcılar 150 07 06 Günlük Tüketilmesi Gereken Ürünler 150 07 07 Etler ve Et Ürünleri 150 07 08 Deniz Ürünleri Yakıtlar, Yakıt Katkıları ve Katkı Yağlar Grubu Temizleme Ekipmanları Grubu Giyecek, Mefruşat ve Tuhafiye Malzemeleri Grubu Yiyecek Grubu 64 150 08 İçecek Grubu 150 08 01 Alkolsüz İçecekler 150 08 02 Alkollü İçecekler 150 09 150 09 01 Çiftlik Hayvanları 150 09 02 Hizmet Amaçlı Hayvanlar 150 09 03 Gösteri Amaçlı Hayvanlar 150 09 04 Deney Amaçlı Hayvanlar 150 09 05 Koruma Altına Alınan Hayvanlar 150 10 150 10 01 Tohum, Fideler, Filizler, Fidanlar ve Çiçek Tohumları 150 10 02 Gübre, Bitki Gıdaları ve Bitki İlaçları 150 10 03 Haşerelere Karşı Mücadele Ürünleri 150 10 04 Hayvan Yetiştiriciliğinde Kullanılan Maddeler 150 10 05 Çiçekler 150 11 150 11 01 Çiftlik Hayvan Yemleri 150 11 02 Kuş ve Kümes Hayvan Yemleri 150 11 03 Balık Yemleri 150 11 04 Köpek ve Kedi Yemleri 150 11 05 Kemirgen Hayvan Yemleri 150 11 06 Sürüngen Yemleri 150 11 99 Diğer Hayvan Yemleri 150 12 150 12 01 Küçük El Aletleri ve Gereçleri 150 12 02 Tutturucular Canlı Hayvanlar Grubu Zirai Maddeler Grubu Yem Grubu Bakım Onarım ve Üretim Malzemeleri Grubu 65 150 12 03 Kaplayıcılar 150 12 04 Elektrik-Elektronik ve Aydınlatma Malzemeleri 150 12 05 Ağaç Ürünleri 150 12 06 Metal Ürünler 150 12 07 Cam Ürünler 150 12 08 Plastik Ürünler 150 12 09 Karayolları ve Trafik Malzemeleri 150 12 10 Kaynak Malzemeleri 150 13 150 13 01 Makineler ve Aletler Grubu Yedek Parçaları 150 13 02 Cihazlar ve Aletler Grubu Yedek Parçaları 150 13 03 Taşıtlar Grubu Yedek Parçaları 150 13 04 Büro Makineleri Grubu Yedek Parçaları 150 13 05 Su ve Sıhhi Tesisatı Yedek Parçaları 150 13 99 Diğer Yedek Parçalar 150 14 150 14 01 Otomobil Lastikleri 150 14 02 Minibüs, Kamyonet Lastikleri 150 14 03 Kamyon, Otobüs Lastikleri 150 14 04 Traktör ve İş Makinesi Lastikleri 150 14 05 Bisiklet Lastikleri 150 15 150 15 150 16 150 16 01 Doğa Sporlarında Kullanılan Spor Malzemeleri 150 16 02 Salon Sporlarında Kullanılan Spor Malzemeleri Yedek Parçalar Grubu Nakil Vasıtaları Lastikleri Grubu Değişim, Bağış ve Satış Amaçlı Yayınlar Grubu 01 Basılı Yayınlar Spor Malzemeleri Grubu 66 150 16 03 Saha Sporlarında Kullanılan Spor Malzemeleri 150 16 99 Diğer Spor Malzemeleri 150 17 150 17 150 99 150 99 01 Hediye Amaçlı Alınan Taşınırlar 150 99 02 Ödül Amaçlı Alınan Taşınırlar 150 99 03 Güvenlik, Koruma ve Gösteri Amaçlı Tüketim Malzemeleri 150 99 04 Eğitim ve Öğretim Amaçlı Kullanılan Madde ve Malzemeler 150 99 05 Sahne Dekor, Kostüm ve Aksesuarları 150 99 06 Meteoroloji Bilimi Tüketim Malzemeleri 150 99 07 Sosyal Yardım Amaçlı Taşınırlar 150 99 08 Halka Açık Alanlarda Kullanılmak Üzere Edinilen Taşınırlar Basınçlı Ekipmanlar 01 Pompalar Diğer Tüketim Amaçlı Malzemeler B- DAYANIKLI TAŞINIRLAR 253 Tesis, Makine ve Cihazlar 253 01 Tesisler Grubu 253 01 253 02 253 02 01 Tarım ve Ormancılık Makineleri ve Aletleri 253 02 02 İnşaat Makineleri ve Aletleri 253 02 03 Atölye Makineleri ve Aletleri 253 02 04 İş Makineleri ve Aletleri 253 02 05 Güç Elektroniği ve Basınçlı Makineler ile Aletleri 253 02 06 Posta Makineleri 253 02 07 Paketleme Makineleri Taşınmaz olarak değerlendirildiğinden Taşınır Kod Listesine alınmamıştır. Sadece muhasebe detay hesap planlarında yer alacaktır. Makineler ve Aletler Grubu 67 253 02 08 Etiketleme ve Numaralandırma Makineleri 253 02 09 Ayırma, Sınıflandırma Makineleri 253 02 10 Matbaacılıkta Kullanılan Makina ve Aletler 253 03 253 03 01 Yıkama, Temizleme ve Ütüleme Cihaz ve Araçları 253 03 02 Beslenme/Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri 253 03 03 Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler 253 03 04 Ölçüm, Tartı, Çizim Cihazları ve Aletleri 253 03 05 Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler 253 03 06 Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri 253 03 07 Müzik Aletleri ve Aksesuarları 253 03 08 Spor Amaçlı Kullanılan Cihaz ve Aletler Cihazlar ve Aletler Grubu 254 Taşıtlar Grubu 254 01 Karayolu Taşıtları Grubu 254 01 01 Otomobiller 254 01 02 Yolcu Taşıma Araçları 254 01 03 Yük Taşıma Araçları 254 01 04 Arazi Taşıtları 254 01 05 Özel Amaçlı Taşıtlar 254 01 06 Mopet ve Motosikletler 254 01 07 Motorsuz Kara Araçları 254 02 254 02 01 Gemiler 254 02 02 Tankerler 254 02 03 Deniz Altılar 254 02 04 Römorkörler ve İtici Gemiler Su ve Deniz Taşıtları Grubu 68 254 02 05 Yüzer Yapılar 254 02 06 Tekneler 254 02 07 Botlar 254 02 08 Yelkenliler 254 02 09 Kanolar ve Kayıklar 254 02 10 Yatlar ve Kotralar 254 02 11 Sandallar ve Sallar 254 03 254 03 01 Motorlu Hava Taşıtları 254 03 02 Motorsuz Hava Taşıtları 254 03 03 Uzay Araçları 254 04 254 04 01 Lokomotifler ve Elektrikli Troleybüsler 254 04 02 Demiryolu Araçları Hava Taşıtları Grubu Demiryolu ve Tramvay Taşıtları Grubu 255 Demirbaşlar Grubu 255 01 Döşeme ve Mefruşat Grubu 255 01 01 Döşeme Demirbaşları 255 01 02 Temsil ve Tören Demirbaşları 255 01 03 Koruyucu Giysi ve Malzemeler 255 01 04 Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar 255 01 05 Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar 255 02 255 02 01 Bilgisayarlar ve Sunucular 255 02 02 Bilgisayar Çevre Birimleri 255 02 03 Teksir ve Çoğaltma Makineleri 255 02 04 Haberleşme Cihazları Büro Makineleri Grubu 69 255 02 05 Ses, Görüntü ve Sunum Cihazları 255 02 06 Aydınlatma Cihazları 255 02 99 Diğer Büro Makineleri ve Aletleri Grubu 255 03 255 03 01 Büro Mobilyaları 255 03 02 Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar 255 03 03 Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları 255 03 04 Bebek ve Çocuk Mobilyası ve Aksesuarları 255 03 05 Seminer ve Sunum Amaçlı Ürünler 255 04 255 04 255 05 255 05 01 Çiftlik Hayvanları 255 05 02 Hizmet Amaçlı Hayvanlar 255 05 03 Gösteri Amaçlı Hayvanlar 255 05 04 Koruma Altına Alınan Hayvanlar 255 06 255 06 01 Etnografik Eserler 255 06 02 Arkeolojik Eserler 255 06 03 Geleneksel Türk Süslemeleri 255 06 04 Güzel Sanat Eserleri 255 06 05 Kitap, Belge, El Yazmaları ve Nadir Eserler 255 06 06 Para, Pul, Sikke ve Madalyonlar 255 06 07 Tabletler 255 06 08 Mühür ve Mühür Baskıları 255 06 09 Arşiv Vesikaları Mobilyalar Grubu Beslenme/Gıda ve Mutfak Demirbaşları Grubu 01 Yemek Hazırlama Ekipmanları Canlı Demirbaşlar Grubu Tarihi veya Sanat Değeri Olan Demirbaşlar Grubu 70 255 06 10 Fosiller 255 07 255 07 01 Kütüphane Mobilyaları 255 07 02 Basılı Yayınlar 255 07 03 Görsel ve İşitsel Kaynaklar 255 07 04 Bilgi Saklama Üniteleri 255 08 255 08 01 Eğitim Mobilyaları ve Donanımları 255 08 02 Öğrenmeyi Kolaylaştırıcı Ekipmanlar 255 08 03 Derslik Süslemeleri 255 08 04 Okul Bahçesi ve Oyun Demirbaşları 255 09 255 09 01 Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar 255 09 02 Salon Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar 255 09 03 Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar 255 09 99 Diğer Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar 255 10 255 10 01 Güvenlik ve Korunma Amaçlı Araçlar 255 10 02 Kontrol ve Güvenlik Sistemleri 255 10 03 Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları 255 11 255 11 01 Vitrinde Sergilenen Eşyaları 255 11 02 Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları 255 11 03 Masa, Sehpa ve Zeminde Sergilenen Süs Eşyaları 255 12 255 12 Kütüphane Demirbaşları Grubu Eğitim Demirbaşları Grubu Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar Grubu Güvenlik, Kontrol ve Tedbir Amaçlı Demirbaşlar Grubu Demirbaş Niteliğindeki Süs Eşyaları Kullanımda Olan Demirbaş Niteliğindeki Değerli Eşyalar 01 Yemek, Servis ve Çatal-Bıçak Takımları 71 255 12 02 Büro Malzemeleri 255 99 255 99 01 Seyyar Kulube, Kabin, Büfe, Sandık ve Kafesler 255 99 02 Seyyar Tanklar ve Tüpler 255 99 03 Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar Diğer Demirbaşlar Grubu Kaynak: http://www.deu.edu.tr/DEUWeb/Icerik/Icerik.php?KOD=12790 (06/05/2011) 72 ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler: Adı ve Soyadı : Taner SEMERCİ Doğum Yeri : Eskişehir Doğum Yılı : 1977 Medeni Hali : Evli Eğitim Durumu: Lise : 1990-1994 Lisans : 1995-2000 Yabancı Dil(ler) ve Düzeyi: l .İngilizce- Orta İş Deneyimi: 2001-2001- Denizli İl Milli Eğitim Md. Memur 2001-2003- Diyarbakır Asker Hastanesi Sağ. Yedek Subay 2003-2005- Denizli İl Milli Eğitim Md. Memur 2005- Denizli Servergazi Devlet Hastanesi Md. Yrd. Bilimsel Yayınlar ve Çalışmalar: l ....................................................... 2 ....................................................... 4. 5. Diğer:
