ORGANİZMADA KARBONDİOKSİT: KAPNOGRAF

ORGANİZMADA KARBONDİOKSİT:
KAPNOGRAF
DR. AYŞE HANCI
HAMİDİYE ŞİŞLİ ETFAL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA
HASTANESİ
  Kapnograf hipoksinin hızlı ayırıcı tanısında yol
gösteren indirek ventilasyon monitörüdür
  İlk kez 1978 de Hollanda da ve 1986 da
ASA nın standart monitörizasyonunda, solunum
sistemi için takibi zorunlu yöntem olarak kabul
edilmiştir
Cheney FW, ASA Newsletter, 2002
CO2 METABOLİZMASI
  CO2 oksidatif metabolizmanın en önemli son ürünüdür
  Vücutta dolaşan CO2 miktarı
  Üretim ve atılım arasındaki ilişkiye
  Pulmoner kan akımı ve alveolar ventilasyona bağlıdır
  Kullanılan oksijenin %80 i CO2 üretir
R= Vco2 / Vo2= 0.8 dir
  CO2 eliminasyonunda solunum sisteminin kontrolü
hakimdir
Karbondioksit taşınması mekanizmaları
MEKANİZMA
AKCİĞERLERE
TAŞINAN TOTAL
CO2 de YAKLAŞIK
YÜZDE
AKCİĞERLERE
TAŞINAN CO2
MİKTARI
PLAZMADA
Karbamino bileşiği
Bikarbonat
Çözünmüş CO2
%1
%5
%5
2 mL/dak
10 mL/dak
10 mL/dak
ERİTROSİTLERDE
Çözünmüş CO2
Karbamino-Hb
Bikarbonat
%5
%21
%63
10 mL/dak
42 mL/dak
126 mL/dak
TOPLAM
%100
200 mL/dak
NEDEN KAPNOGRAF ?
  Puls oksimetre ve kapnograf birlikte sakınılabilir
anestezi kazalarının %93 ünden koruyabilir.
  CO2 üretimi, pulmoner perfüzyon, alveolar
ventilasyon, solunum modeli, CO2 atılımı,
ventilatör ve solunum devresinin fonksiyonu/
bütünlüğü hakkında bilgi verir.
  Ciddi solunumsal olayların erken ayırıcı tanısında
etkin olduğu gösterildi.
End-tidal CO2 monitorizasyonu
  Akciğerlere giren ve çıkan hava hareketini gösterir
  Alveolar CO2 yansıttığı kabul edilir
  Ventilasyon ve perfüzyonun yeterliliğini işaret eder
PACO2= PB x FİCO2 + k x VCO2/ VA
= (760-47)(200/4000)=36 mmHg
Doku üretimi
CO2 taşınması
Dakika ventilasyonu
Fizyolojik ölü boşluk
End-tidal CO2 ölçümü 3 önemli bilgi verir:
1.  Ekspiryum platosunun tepe noktasını ölçer
ETCO2, PETCO2, PECO2, FECO2
2.  Dalga formlarından tanıya yönlendirir
(zaman-PETCO2 grafiği ile)
3.  (a-A)Pco2 farkından alveolar ölü mesafe hesaplanabilir
(volüm-PETCO2 grafiği ile)
  PETCO2, PACO2 ve PaCO2 den düşüktür
  Akciğer patolojisi yoksa (a-A)PCO2 farkı 2-5
mmHg arasında değişir.
  Çocuklar, obezler, gebeler, pron ve oturur
pozisyonlarda PETCO2 › PaCO2 olabilir
End-tidal CO2 Ölçüm Teknikleri
Fizik Yöntemler
  Infrared spektrografi
  Moleküler korelasyon spektografi
  Kütle spektrografi
  Raman spektrografi
  Fotoakustik spektrografi
Kimyasal yöntem
  Kolorimetrik cihazlar
INFRARED SPEKTROSKOPİ
 CO2 tarafından infrared ışığın absobsiyonu
prensibine dayanır
 İlk defa1943’de Luft tarafından ölçümü ve
kaydı yapıldı.
Aspiratif olmayan (Mainstream)
  Ölçüm adaptörü solunum sisteminin içindedir
  Hasta entübe olmalıdır
(nazal kanül ile kullanılamaz)
  Sadece CO2 ölçer
  Cevap süresi 40 msn kadar kısa
  Kalibrasyon gerekmez
  Yenidoğan ve çocuklarda uygun
  Neme bağlı olarak ölçüm etkilenmez
  Daha büyük, tüp kink yapabilir
  Havayoluna ölü boşluk ekler
Aspiratif (Sidestream)
  Gaz küçük bir hat aracılığı ile örneklenir;
analiz ayrı bir odacıkta yapılır
  Entübe olmayan hastalarda kullanılabilir
  Birden çok gaz analizi
  Ölçümde gecikme (1-60 saniye)
  Kalibrasyon gereklidir
  Su ve sekresyonlar ile tıkanma
gösterebilir
  Hava kaçağı ihtimali
  Yüksek solunum hızında daha az güvenilir
(Aspirasyon akım hızı ekspirasyon hızından yüksek olursa taze gaz akımı
sisteme karışabilir)
KOLORİMETRİK
pH hassas boya içeriği sayesinde CO2 varlığı
ile renk değiştirme prensibine dayanan kalitatif
bir yöntemdir
Kapnogram Analizi
1. CO2 varlığının analizi
2. Fazların değerlendirmesi – şekli
- yüksekliği
3. PICO2 ve PETCO2 değerlerinin kontrol edilmesi
(geri soluma)
4. Hız ve ritmin analizi
1. CO2 varlığının tespit edilmesi –
Ekspiryumda CO2 ölçülmemesi
 
 
 
 
 
 
Özofageal entübasyon
Kaza ile ekstübasyon
Devre diskonneksiyonu
Ölçüm hattının tıkanması
Analizör arızası
Ventilatör bozukluğu
 
 
 
 
Apne
Havayolu obstrüksiyonu
Kardiyak arrest
Kardiyopulmoner bypass
(a-ET)CO2 farkı negatif olur mu?
  Kalibrasyon hatası
  Düşük solunum sayısı ve
yüksek tidal volümle
yapılan solunum
  Pediyatrik yaş grubu,
gebeler, obezler
  Prone ve oturur pozisyon
  Azalmış FRC
Artmış ETCO2 sebepleri
Alveolar ventilasyon
  Alveolar hipoventilasyon
  Endobronşiyel entübasyon
  Parsiyel obstrüksiyon
Teknik sebepler
 
 
 
 
Yetersiz taze gaz girişi
Sodalime bitmesi
Solutma sisteminde kaçak
Ventilatör veya valvlerde bozukluk
Artmış ETCO2 sebepleri
Artmış CO2 üretimi
 
 
 
 
 
 
 
Nöbet
Hipertermi
Sepsis
Tiroid fırtına
Feokromositoma
Yüzeyel anestezi
Nöromusküler blok
etkisinden derlenme
 
 
 
 
 
Turnike açılması
Birkarbonat uygulaması
Vaskülar klemp açılması
Metabolik alkaloz
Eksojen CO2 uygulaması
  Laparoskopi
  HCO3
  İnhalasyon
Düşük ETCO2 sebepleri
  Alveolar hiperventilasyon
  Artmış PaCO2 - PECO2 (azalmış pulmoner perfüzyon)
 
 
 
 
Düşük kalp debisi
Hipovolemi, hipotansiyon
Pulmoner emboli
Kardiyopulmoner resüsitasyon
  Azalmış CO2 üretimi
 
 
 
 
Hipotermi
Derin anestezi
Nöromusküler kas gevşetici bloğu
Metabolik asidoz
Kalp debisi PETCO2 yi nasıl etkiler?
AMELİYATHANE DIŞINDA
KULLANIMI
  Acil servisler
  KPR
  Ameliyathane dışı sedasyon
  Postoperatif derlenme
  Yoğun bakımlar
  Hasta transportu
ENTÜBE OLMAYAN HASTALARDA
KAPNOGRAM
  Bronkospazmın tespit edilmesi ve izlenmesi
  Astım
  KOAH
  Değerlendirme ve takip
  Hipoventilasyon
  Hiperventilasyon
  Düşük perfüzyon
Bronkospazmın tespit edilmesi ve izlenmesi
Astımlı hasta -Başlangıç
Tedavi sonrası
45
0
KOAH lı hasta- Başlangıç
45
0
Tedavi sonrası
Hipoventilasyon durumları
  Mental durum değişiklikleri
 
 
 
 
 
65
55
Sedasyon
Alkol, ilaçlar
Serebrovasküler olay
SSS enfeksiyonları
Kafa travması
  Anormal solunum
  CO2 retansiyonu
45
35
25
0
Şekil korunmuş, hız yavaş
45
0
Yüzeyel solunumlu hipoventilasyon
TEKNOLOJİDE YENİ
GELİŞMELER
Mikrostream Teknoloji
  Lazer bazlı, moleküler korelasyon spektroskopi (MCS)
tekniği
  İnfrared kaynağı CO2 spesifik dalga boyu
  Minimal akım hızı (50 ml/dk) ve küçük örnekleme odacığı
  Akım hızı düşük, örnekleme borusu kısa olduğundan nem
ve ısı korunuyor
  Yenidoğan ve infantlarda kullanışlı
  Entübe olmayan erişkin ve çocuklarda güvenle kullanılır.
  Oklüzyona neden olan su buharı ve sekresyonların daha az
aspirasyonu
Mainstream sensör teknolojisi
  Hafif, küçük ve ergonomik
  Aspirasyon örnekleme pompası eklenerek
entübe olmayan hastalardada kullanılıyor
  Multigaz analizi yapılabilir
Aynı elektronik teknolojiyi kullandığından
hasta tipine ve entübe olup olmamasına göre
sensör değiştirilebilir.
Mikrorotor Teknoloji
  CO2,N2O ve volatil anesteziklerin analizi
yapılır
  50 ml/dk akım hızında 150 solunum/dk ya
kadar sidestream ve mainstream teknikle
doğru ölçüm yapabilir
  Uzun ömürlü (>2 hafta), su kapanına ve
pahalı örnekleme setlerine ihtiyaç
duyulmayan sistemler geliştirildi.
SONUÇ
  Kapnograf anestezi pratiğinde özellikle
solunumsal kaynaklı kazaların önlenmesinde
anahtar unsurdur
  Kapnogramın değerlendirilmesi PETCO2 in
sayısal değerinden daha önemlidir
  SOLUNUMSAL, HEMODİNAMİK VE
METABOLİK FONKSİYONLARIN STATİK
VE DİNAMİK GLOBAL BİR MONİTÖRÜDÜR