Temel Bilgisayar Ders Notu

Transkript

BilgiSayar Ders Notu
1
Öğr. Gör. M.Özhan KALAÇ
1. BİLGİSAYAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. Giriş
Bilgisayar: İnsan tarafından hazırlanarak verilen bilgileri, yine verilen komutlar dizisine
uygun bir biçimde, istenen düzeyde ve şekilde işleyen işlenmiş bilgilerin sonuçlarını veren
veya daha sonra kullanılmak üzere depolayan elektronik cihazdır.
Bilgisayar insanın yapmadığı hiçbir şeyi yapamaz. Onun neyi, nasıl yapacağını insanoğlu
belirler.
Günümüzde bilgisayarın kullanılmadığı yer hemen hemen yok denilecek kadar azdır.
Özellikle 1980’li yıllardan sonra hızla yaygınlaşan bilgisayar kullanım alanlarına şunları
örnek verebiliriz: Evlerde, Eğitimde, Ekonomik Araştırmalarda, Trafik Kontrolünde, Askeri
Alanda, İmalatta, Kamusal Hizmetlerde, İletişimde(internet), Ticaret ve Yönetimde, Masaüstü
Yayıncılıkta, Ofis Hizmetlerinde.
Bilgisayar sistemleri performans ve fiyat açısından olduğu kadar görünüş ve boyutlar
açısından da çesitlilik gösterir. Bu yönden aşağıdaki biçimde bir sınıflandırma yapılabilir:
1. Mikrobilgisayarlar:
Mikrobilgisayarlar en küçük ve en ucuz bilgisayarlar olmakla birlikte günümüzde en
yaygın biçimde kullanılmakta ve hemen hemen her türlü işlevi yerine
getirebilmektedirler. Bu tür bilgisayarlar kişisel bilgisayarlar olarak da adlandırılır
(Personel Computer veya kısaca PC). Halen kullanılmakta olan iş istasyonları yerlerini
yavaş yavaş kişisel bilgisayarlara bırakmaktadır.
2. Mini bilgisayarlar:
Minibilgisayarlar boyut ve bilgi işleme gücü açısından orta sınıf bilgisayarları
oluştururlar. Daha önceleri endüstriyel ve askeri ortamlarda kullanılmakla birlikte
bugün bunlar da yerlerini yerel ağlarla birbirlerine bağlanmış kisisel bilgisayarlara
bırakmaktadır.
3. Büyükboy bilgisayarlar:
Bunlar büyük, güçlü, pahalı ve hızlı bilgisayarlardır. Büyük bilgi işlem merkezlerinde
çok sayıda kullanıcıya hizmet vermek için kullanılmaktadır. Büyükboy bilgisayarlar
hızlı işlem yapma yerine çok miktarda veriyi hızlı bir biçimde alıp, işleyip yine hızlı
bir biçimde çıktı üretme işinde daha verimli olurlar.
4. Süper bilgisayarlar:
Bunlar çok hızlı büyükboy bilgisayar olarak da sınıflandırılabilirler. Büyükboy
bilgisayarlar da yapılması uzun süren işleri yapmak üzere sınırlı sayıda üretilmiştir.
2
Düşünme ve yorum yapma yeteneği bulunmayan
bilgisayar
“DONANIM
(hardware)” ve “YAZILIM (software)” olmak üzere iki temel bileşenden oluşur. Bilgisayar
denildiğinde mutlaka donanım ve yazılım bileşenlerinin birleşimi düşünülmelidir.
BİLGİSAYAR
Donanım
Tem el Birimler
Anakart
Cpu
Ram
Harddisk
Floppy
Ekran Kartı
Kasa
Monitör
Klavye+Mouse
Yazılım
Çevre Birim leri
Yazıcı
Tarayıcı
Çizici
İşletim Sistem leri
MS-Dos
W indows
Unix
Linux
Nowel
OS/2
Uygulam alar
MS W ord
MS Excel
MS Power Point
Muhasebe Programları
Oyunlar
Chat Program ları
1.2. Donanım (Hardware)
Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamına verilen isimdir. Donanımda kendi arasında
iki farklı grupta incelemek doğru olur. Birinci gruba yani bir PC’nin çalışabilmesi için gerekli
olan parçalara Temel Birimler adı, diğer gruba ise daha sonradan PC’ye takılabilen ve çeşitli
fonksiyonlar kazandıran parçalara Çevre Birimleri adı verilebilir.
1.2.1. Temel Birimler:
a) Anakart; Mainboard olarak da adlandırılır. Bir PC’de bulunan tüm aygıtlar bir şekilde
anakart ile bağlantılıdırlar ve bu sayede aralarında iletişim kurarlar. Bu bağlantı direkt
üzerine takılarak ( PCI veya ISA yuvalara) veya bir kablo aracılığı ile yapılır.
b) CPU; Central Processing Unit (Merkezi İşlem Birimi) Bilgisayarın beynidir.
Bilgisayarda yapılan bütün işlemler CPU üzerinde gerçekleşir ve bilgiler gerekli
yerlere dağılır.
c) Ram; Random Access Memory (Rastgele Erişimli Bellek) Harddisklerden çok daha
hızlı oldukları için çalıştırılan programlar Ram üzerinde işlem görürler. Bu nedenle
Ram ne kadar fazla olursa bilgisayarda o denli hızlı çalışır.
d) Harddisk; Hdd bilgisayarda bulunan verilerin saklandığı yerdir. Bütün bilgilerimiz
oyunlarımız programlarımız işletim sistemimiz harddiskte saklanır. Hdd genelde “C”
karakteri ile temsil edilir.
e) Floppy; Disket Sürücü ve Fdd olarakda adlandırılır. Manyetik disklere veri
kaydedebilen ve bunların içerisindeki verileri okuyabilen aygıtlara verilen isimlerdir.
Bir disketin alabileceği en fazla veri 1,44 MB dir. Disket sürücü genelde “A” harfi ile
temsil edilir.
f) Ekran Kartı VGA; Monitöre yansıyacak görüntüleri aktaran ve gerekli işlemleri
yapan bir aygıtdır.
g) Kasa; PC içerisinde bulunan parçaları dış etkenlere karşı muhafaza eder ve bu
parçalara elektirik dağılımını gerçekleştirir.
h) Monitör Ekran; Bilgisayardan gelen sinyalleri görmemizi sağlayan bir aygıttır.
Çalışma mantığı tıpkı Televizyon gibidir.
i) Klavye+Mouse; Bilgisayara yapmak istediklerimizi bildirmek, komutlar vermek için
kullandığımız aygıtlardır.
3
1.2.2. Çevre Birimleri
a) Yazıcı; Printer olarak da geçen bu aygıt bilgisayarda hazırladığımız evrakları kağıt
üzerine çıkartmak için kullanılır.
b) Tarayıcı; Scanner kağıt üzerindeki bir yazıyı bir resmi bilgisayar ortamına aktarmak
için kullanılırlar.
c) Çizici; Plotter mimari çizimlerde ve folyo kesimlerinde kullanılan bir aygıttır.
1.3.Yazılım (Software)
Bilgisayarı kullanabilmemiz ve istediğimiz işlemleri yapabilmemiz için geliştirilen
programlara verilen isimdir. Yazılımı da kendi arasında İşletim Sistemleri ve Uygulamalar
olarak iki farklı grupta inceleyebiliriz.
İşletim Sistemleri; Donanım ve kullanıcı arasındaki haberleşmeyi sağlayan bir programdır.
Tam olarak görevi ise şu maddeler ile açıklayabiliriz;
Uygulamalar; Belirli işleri yapabilmesi amacı ile hazırlanan, çalışmak için bir işletim
sistemine ihtiyaç duyan programlardır. Örneğin Word kelime işlemci programı, Excel Hesap
Tablosu programı vb.
1.4. İşletim Sİstemleri
İşletim sistemleri bilgisayarın donanımı ile bilgisayar kullanıcısının haberleşmesini sağlayan
ve bu konuda bilgisayar kullanıcısından aldığı komutları bilgisayarın donanımına göndererek
gerekli olan komutları gerçekleştiren uygulama yazılımları olarak sınıflandırılır. İşletim
sistemi genel olarak bilgisayar kullanıcısının çeşitli çevresel birimler ile ( yazıcı, monitör,
ekran, klavye, çizici v.b.) ile haberleşmesini de organize eder.
Tüm bunları yaparken işletim sistemi bilgisayar kaynaklarını gözetler, değerlendirir, her
uygulamanın ana işlemciden ihtiyaç duyacağı düşünme süresini belirler, ayarlar ve işlemleri
aksatmadan tamamlar. Bunun yanında, belleği kontrol ederken, ekran, modem gibi harici
öğelerin de çalışmalarını düzenler.
1.4.1. İşletim Sistemi Türleri
İşletim sistemleri, kontrol ettikleri bilgisayar türlerine ve destekledikleri uygulama türlerine
göre genel olarak dört sınıfta toplanmaktadırlar. Bunlar aşağıda açıklanmaktadır.
1.4.1.1.Gerçek Zamanlı İşletim Sistemleri
Gerçek zamanlı işletim sistemleri değişik makine birimlerini, bilimsel çalışmalarda kullanılan
araç-gereçleri ve endüstriyel sistemleri kontrol etmek için kullanılırlar. Bu tür bir işletim
sisteminde kullanıcı arayüzü kapasitesi oldukça sınırlıdır. Burada işletim sistemi, herhangi bir
işlem gerçekleştiğinde bunun her defasında aynı sürede yapılmasını sağlamak üzere bilgisayar
kaynaklarını yönetmektedir. Karmaşık bir makine sisteminde sistem kaynakları bazen uygun,
bazen de meşgul olabilir. Her iki durumda da belirli parçaların standart bir şekilde işlemesi ya
da hareket etmesi gerekmektedir. Aksi taktirde hatalı üretim ortaya çıkacaktır. Bunun
olmaması, işletim sisteminin kaynakları yöneterek belirli bir standardı devam ettirmesine
bağlıdır.
4
1.4.1.2. Tek Kullanıcı - Tek Görev
Adından da anlaşılacağı gibi, bu tür bir işletim sistemi, tek bir kullanıcının her defasında tek
bir işi yapabilmesine yönelik olarak tasarımlanmıştır. Avuç-içi bilgisayarların işletim
sistemleri bunlara örnek verilebilir.
1.4.1.3. Tek Kullanıcı - Çoklu Görev
Bu işletim sistemleri, çoğumuzun kullandığı masaüstü ya da dizüstü bilgisayar sistemlerinde
kullandığımız türdendir. Windows 2000 ve Macintosh işletim sistemi bu türe örnek olarak
verilebilir. Bu tür sistemlerde tek bir kullanıcı aynı anda bir çok işi yerine getirebilir. Örneğin
bir Windows kullanıcısının MSWord Kelime İşlemcisini kullanıp raporunu yazarken, aynı
zamanda İnternetten bir dosyayı indirmesi ve yine bu sırada elektronik postasındaki bir
iletinin çıktısını alması mümkündür.
1.4.1.4. Çoklu Kullanıcı
Çoklu kullanıcı işletim sistemleri farklı bir çok kullanıcının bilgisayarın kaynaklarından aynı
anda yararlanmasına olanak tanır. Bu sırada farklı kullanıcıların isteklerinin dengede
tutulması, kullandıkları farklı programların ve çıkabilecek sorunların tüm kullanıcıları
etkilememesi sağlanır. Unix ve MVS gibi sistemler bu tür çoklu kullanıcı işletim sistemlerine
örnek olarak verilebilir.
2. İŞLETİM SİSTEMİNİ KULLANMA (WINDOWS XP KULLANIMI)
5
İşletim Sistemini oluşturan temel bileşenler arasında Masaüstü, Başlat menüsü, pencereler ve
Gezgin sıralanabilir. İzleyen bölümlerde bunların her birini ve işlevlerini öğreneceğiz.
2.1. Masaüstü
İşletim sistemini kullanmak için belirli kavramları, öğeleri ve bunların işlevlerini tanımak
gerekir. Bilgisayarınızı açtığınızda belirli bir süre içinde aşağıdaki gibi bir ekranla
karşılaşırsınız. Gördüğünüz bu ekran masaüstü, üzerindeki simgeler de “masaüstü simgeleri”
olarak adlandırılır.
Masaüstü, üzerinde pek çok işlemi yaptığınız zemin olarak adlandırılabilir. Masaüstünü
herhangi bir çalışma masasına benzetebilirsiniz. Masaüstü değişik programlara ulaşmanız,
belgeleri açmanız ve istediğiniz diğer bir çok işlemi yapmanız için gerekli araç ve gereçlerle
donatılmıştır.
Başka bir deyişle masaüstü, üzerinde programları, kısayolları ve belgeleri depoladığınız
yerdir. Masaüstü aynı zamanda programları başlattığınız, belgeleri açtığınız ya da Web
sitelerini dolaştığınız bir tür menüdür. Masaüstünü istediğiniz şekilde düzenleyebilir,
kendinize göre özelleştirebilirsiniz.
6
2.2. Bilgisayarım
Masaüstünde yer alan Bilgisayarım simgesi tıklandığında sabit diskinizde bulunan sürücüler
ve denetim masasının yer aldığı pencere açılır.
Sürücü simgelerine tıklayarak sabit disk veya disketlerinizin içeriğine ulaşabilir, dosyaları
birinden diğerine taşıyabilirsiniz.
Denetim Masasında sisteminizi özelleştirmenize veya yapılandırmanıza yardımcı olan iletişim
kutularını ve klasörleri içeren simgeler bulunur.
2.3. Belgelerim
Masaüstündeki Belgelerim simgesi, sistemdeki her kullanıcı için otomatik yaratılan özel bir
klasörü göstermektedir. Bu klasör, bir çok uygulamanın belgeleri kaydetmek için kullanacağı
varsayılan konum olarak tasarlanmıştır. Örneğin Kelime İşlemci programında bir belge yazıp
kaydetmek istediğinizde işletim sistemi otomatik olarak bu belgeyi Belgelerim klasörüne
kaydetmek isteyecektir. Siz de bu belgeyi dilerseniz bu klasöre, ya da farklı bir klasöre
kaydedebilirsiniz.
7
2.4. Masaüstü Düzenleme Menüsü
Masaüstünde boş bir alanda farenin sağ tuşunu tıkladığınızda, küçük bir menü açılacaktır. Bu
menünün elemanlarını kullanarak, masaüstünüzün farklı görünmesini sağlayabilir, ayarlarını
değiştirebilir ve yeni nesneler oluşturabilirsiniz. Bu menüdeki önemli bazı seçenekleri birlikte
inceleyelim.
2.4.1. Simgeleri Yerleştir seçeneği ile Masaüstünde bulunan nesneleri isimlerine,
türlerine, boyutlarına veya tarihlerine göre sıralayabilirsiniz.
2.4.2. Simgeleri Diz seçeneği, masaüstünde dağınık duran nesnelerin otomatik olarak
sıralanmasını sağlayacaktır.
2.4.3. Yeni seçeneği masa-üstüne yeni bir klasör veya kısayol açmanızı sağlar. Yeni
yarattığınız bir klasöre isim vermeniz beklenir ve daha sonra bu klasörü masaüstünde
tutabilirsiniz. Herhangi bir klasörü yeni oluşturduğunuzda, işletim sistemi bunu “Yeni
Klasör” olarak isimlendirir. Bu isim seçili olarak masaüstünde yer alır. Klavyeyi
kullanarak istediğiniz bir ismi yazabilirsiniz. Bunu yapmadan önce fareyi başka bir
yerde tıkladığınızda, yeni klasörün ismi “Yeni Klasör” olarak kalır. Ancak bunu daha
sonra değiştirebilirsiniz. Bunu yapmak için, önce fare ile klasörü bir kez tıklayarak
seçmeniz, daha sonra klasörün isminin olduğu metin alanının üzerinde yine bir kez
fareyi tıklamanız gerekir. Bu durumda klasörün ismi seçilir, yanıp sönen imleç belirir.
Artık klavyeyi kullanarak istediğiniz bir ismi yazabilirsiniz. Yeni bir kısayol
yarattığınızda, açılan pencerede kısayolun çalıştıracağı programı veya uygulamayı
seçerek bu kısayolu doğrudan masaüstünde çalıştırabilirsiniz.
2.4.4. Özellikler seçeneği, Masaüstü ayarlarınızı değiştirmenize olanak tanır. Özellikleri
seçtiğinizde açılan menüde Arka Plan, Ekran Koruyucu, Görünüm, Web, Efektler ve
Ayarlar seçenekleri bulunur.
2.5. Görev Çubuğu Düğmeleri
Başlattığınız her program ve açtığınız her klasör Görev çubuğunun orta bölümünde düğme
olarak gözükür. Birden fazla belge ile çalıştığınız durumda, açılan her belge için bir düğme
göreceksiniz. Bu düğmelere tıklayarak bir programdan diğerine ya da bir belgeden diğerine
geçebilirsiniz.
8
2.6. Durum Alanı
Görev çubuğunun sağ köşesinde sisteminizin durumu ile ilgili bilgiler sunulur. Örneğin,
yazıcıyı kullandığınızda yazıcı simgesi burada yer alır. Durum alanında gözüken simgeler
sistemi kullanma şeklinize ve bilgisayarınızda yüklü donanım ve programlara göre
farklılaşabilmektedir.
Herhangi bir simgenin neyi ifade ettiğini her zaman bilemeyebilirsiniz. Bunu öğrenmek için
imleci simgenin üzerine getirip bir-iki saniye tıklamadan beklediğinizde simgenin açıklaması
üzerinde belirecektir. Durum alanında ayrıca bir de saat bulunmaktadır. İmleci saatin üzerine
getirdiğinizde ayrıca tarihi de görebilirsiniz. Saati iki kez tıklayarak açılan iletişim kutusunda
saati ve tarihi ayarlayabilirsiniz.
2.7. Pencereler
Programlar pencereler adı verilen çerçeveler içinde çalışırlar.
Kenarlıklar: Kenarlıklar bir pencerenin çevresini belirleyen dört sınır çizgisidir.
Farenin düğmesini tıklayıp basılı tutarak, çoğu pencerenin büyüklüğünü
değiştirmek mümkündür.
Başlık Çubuğu: Üst kenarlığın hemen altında pencerenin adının yer aldığı bölge başlık
çubuğudur. Pencereyi başka bir yere taşımak için başlık çubuğuna
tıklayıp basılı tutarak hareket ettirebilirsiniz.
Menü Çubuğu: Menü çubuğu başlık çubuğunun hemen altında yer alır. Program
komutlarının çoğuna erişim olanağı tanır.
Araç Çubuğu: Araç çubuğunda programın yaygın olarak kullandığı komutları fare
tıklaması ile çalıştırmaya yönelik bir dizi düğme bulunur. Bunların çoğu
Menü çubuğundaki komutların kısayolları olabilir.
Denetim Menüsü Kutusu: Başlık çubuğunun sol üst köşesinde yer alır. Pencerenin
boyutlandırılması ve konumlandırılmasına ilişkin komutları içeren
menüyü açar.
Kapat Düğmesi: Başlık çubuğunun sağ üst köşesinde yer alan [X] işaretli karedir.
Belge ya da klasörü kapamak ya da bir programı sonlandırmak için bu
işareti tıklamalısınız.
2.8.Pencereler Arasında Gezinmek
İşletim sistemi aynı anda birden fazla pencereyi açıp çalışmanıza olanak tanır. Bu durumda en
üstte duran pencere etkin pencere olarak adlandırılır. Etkin pencere basılan tuşlara ya da
işlemlere yanıt veren penceredir.
Bu sırada diğer pencere ya da pencereler etkin değildir. Diğer pencerelere geçmek ya da etkin
kılmak için istediğiniz pencerenin üzerinde bir yere tıklamanız yeterlidir. Pencereler arasında
gezinmenin bir diğer yolu da ALT tuşunu basılı tutarak sekme tuşuna basmaktır. Sekme
tuşuna basmayı istediğiniz pencere etkin olana dek sürdürürsünüz.
9
2.9. Windows Gezgini
Bilgisayarda gerek sabit diskteki gerekse ağdaki dosyaları, klasörleri ve programları
incelemek, kullanmak ve değiştirmek için Gezginden yararlanırız. Gezgin, bir pencere
ortamında daha önce öğrenmiş olduğumuz dosya, sürücü ve klasör yapılarını, başka bir
deyişle sistemdeki dosya yapısını görüntülememize ve değişik işlemler yapabilmemize olanak
tanır.
Gezgini açmak için, Başlat menüsünden önce Programları, daha sonra açılan menüden
Donatıları ve buradan açılan menüden de Gezgini seçmeniz gerekir. Gezgin penceresi ilk
açıldığında masaüstünüzde bulunan klasör, nesne ve programlar listelenir. Pencerenin sol
kenarında masaüstü nesne, klasör ve programları listelenir. Sağdaki alan ise buradan seçilen
herhangi bir klasör ya da programın içeriğini gösteren daha geniş bir alandır. Gezgin
penceresinde herhangi bir klasörü açtığınızda, o klasörün içeriği görüntülenir. Farklı
klasörlere tıkladıkça, o klasörlerin içeriklerini göreceksiniz.
2.10. Klasör, Dosya ve Kısayolları Taşımak veya Kopyalamak
Kes, kopyala ve Yapıştır komutları ile nesneleri bir yerden başka bir yere taşıyabileceğimizi
öğrenmiştik. Gerek Masaüstünde, gerekse Gezginde bunu yapmanın bir yolu da, nesneleri
fare ile sürükleyerek dilediğiniz yere taşımaktır. Örneğin masaüstünde herhangi bir klasörü,
kısayolu veya dosyayı farklı bir klasörün içine taşımak veya kopyalamak istediğinizde, bu
nesneyi fare ile tıklayarak istediğiniz klasörün üzerine sürüklemeniz ve daha sonra farenin
düğmesini bırakmanız gerekir. Bu işlemi yaptığınızda, sürüklediğiniz nesne veya klasör
istediğiniz hedef klasörün içerisine taşınacak, artık masaüstünde yer almayacaktır.
10
Nesneleri farenin sağ tuşuna tıklayarak sürüklediğinizde açılan küçük bir menüde bu nesnenin
istediğiniz hedef klasöre kopyalanması, taşınması veya kısayolunun yaratılması seçeneklerini
göreceksiniz. Örneğin herhangi bir Kopyaladığınızda seçtiğiniz nesne hem Masaüstünde, hem
de istediğiniz klasörde aynı anda yer alacaktır. Taşı seçeneği ise nesnenin sadece seçilen
hedef klasörde yer almasını sağlar. Kısayol olufltur seçeneği de nesnenin istediğiniz bir yerde
kısayolunun oluflturulmasını sağlayacaktır. Gezgin penceresinde de taşıma ve kopyalama
işlemlerini aynı şekilde yapabilirsiniz.
2.11. Yeni Program Eklemek ve Kaldırmak
Sisteme yeni bir program eklemek istediğimizde daha önce öğrenmiş olduğunuz Denetim
Masası menüsünden yararlanırız. Aynı şekilde, sistemde bulunan herhangi bir programı
kaldırmak, değiştirmek veya onarmak istediğimizde yine bu menüyü kullanırız. Bunun için
Denetim Masasındaki Program Ekle/Kaldır seçeneğini kullanmanız gerekir.
3.
BÜRO
YAZILIMLARINDA
11
(MS OFFICE) ORTAK ÖĞELER
Hemen her yazılımın taşıması gereken çeşitli işlev ve özellikler vardır. Dosya ya da program
açmak ve kapamak bu tür işlevlerden biridir. Benzer biçimde kopyalamak, yapıştırmak, son
yapılan işlemi geri almak, yazı tipini değiştirmek gibi çeşitli işlevler ve özellikler de hemen
her yazılımda bulunur. Bu işlev ve özelliklere ortak öğeler adını veriyoruz.
Yazılımlarda yer alan ortak öğeler arttıkça, yazılım geliştiren firmalar da ürünlerinde ortak
menüler, araç çubukları ve uygulamalar kullanmaya başlamışlardır.
Burada yer alan ortak öğeler hemen her programda farklı ya da aynı adlarla yer alır. Burada
bu öğeleri tanımaya çalışırken daha çok Microsoft firmasının ürünlerinde yer verdiği adları
öğrenmeye çalışacağız.
3. 1. Menüler
Büro yazılımlarında genellikle Dosya, Düzen, Görünüm, Ekle, Biçim, Araçlar, Pencere ve
Yardım başlıklı menüler yer alır.
Bu menülerin içerdiği başlıca komutlar ve bunların yerine getirdiği başlıca işlevler şunlardır:
12
3.1.1. Dosya Menüsü
Dosyaların yaratılması, saklanması, yazıcıya gönderilmesi, sayfa yapısının ayarlanması türü,
dosyanın yönetimine ilişkin komutları içerir.
Bu komutlardan:
Yeni, yeni bir dosyanın açılmasını sağlar. Programlar ilk açıldığında genellikle bir
dosya zaten açıktır. Açık bir dosya üzerinde çalışırken yeni bir tane daha
açmak istediğimizde Yeni komutuna tıklamamız gerekir. Yeni komutunu
tıkladığımızda o an çalıştığımız yazılıma bağlı olarak program bize farklı
seçenekler sunar. Boş belge, çalışma, veritabanı ya da çizim sayfası, hazır
dosya ya da tasarım şablonları bu seçeneklerden bazılarıdır.
Aç, daha önce yaratılmış ve saklanmış olan bir dosyayı açmamıza yarar. Bu komutu
tıkladığımızda, açmamızı istediğimiz dosyanın yerini ve adını bulmamıza
yardımcı olan Aç iletişim kutusu ortaya çıkar. Bu kutunun gerekli yerlerini
tıklayarak istediğimiz dosyaya ulaşır ve açarız.
Kapat, açık olan bir dosyayı kapatır. Yalnızca dosyayı kapatır ancak programdan
çıkmayız.
Kaydet, genellikle daha önce yaratılmış ve saklanmış bir dosyayı açıp çeşitli
değişiklikler yaptıktan sonra tekrar saklamak için kullanılır. Bu komut ile,
13
dosyaya ad vermemize ve saklanacak yeri göstermemize gerek kalmaz.
Ancak, eğer saklamak istediğimiz dosya daha önce hiç kaydedilmemişse
Kaydet komutu Yeni Adla Kaydet komutu gibi çalışır.
Yeni Adla Kaydet, daha önce yaratılarak saklanmış bir dosyaya yeni bir ad vermek
veya farklı bir sürücü ya da klasöre kaydetmek için bu komut tıklanır. Bu
komut, Yeni Adla Kaydet iletişim kutusunu açar. Dosya Adı bölümüne
istediğimiz adı yazarak ve Kayıt Yeri bölümünden istediğimiz klasör ya da
sürücüyü seçerek işlemi tamamlarız.
Sayfa Yapısı, yaratacağımız belge, çalışma sayfası, sunu, veritabanı gibi dosyaların
genel olarak yatay ya da dikey görünümde olmasının sağlanmasında ve kenar
boşluklarının ayarlanmasında kullanılır. Tıkladığımızda Sayfa Yapısı iletişim
kutusu ortaya çıkar. Bu kutudaki seçenekleri kullanarak gerekli
düzenlemeleri yaparız.
Yazdır, yaratılmış dosyanın kağıt üzerine yazdırılmasını sağlar. Tıkladığımızda Yazdır
iletişim kutusu ortaya çıkar. Bu kutudan istediğimiz yazıcıyı seçebilir, baskı
kalitesi ya da yazıcı ayarlarını değiştirebilir, birden fazla kopya alabilir,
istediğimiz sayfa ya da sayfaların çıktısını alabiliriz.
Çıkış,
hem dosyadan hem de programdan çıkmayı sağlar. Dosyayı hiç
kaydetmediğimizde ya da yaptığımız son değişiklikleri saklamadığımızda,
program, değişiklikleri kayıt etmek isteyip istemediğimizi sorar. Kaydetmek
istersek Kaydet ya da Yeni Adla Kaydet komutu kendiliğinden işletilir.
Kaydetmek istemezsek, programdan çıkılarak işletim sistemine geri dönülür.
14
3.1.2. Düzen Menüsü
Düzen menüsü, dosya içinde kopyalama, yapıştırma, hepsini seçme, aranan veriyi bulma ve
değiştirme gibi düzenlemeleri kolayca yapmamıza yarayan komutları içerir.
Bu komutlardan başlıcaları şunlardır:
Geri Al, son yapılan işlemden başlayarak yapılan işlem(ler)i sırasıyla geri alır ve dosyayı
işlemden önceki durumuna döndürür. Oldukça yararlı bir komuttur. Örneğin hata
sonucu yaptığımız değişikliği bir komutla hemen geri almamızı sağlar.
Kes, Kopyala, Yapıştır, birbirleriyle ilişkili komutlardır. İşletim Sistemi ile ilgili ünitede
bu komutların dosya ya da klasörleri taşıma, kopyalama ve silme işlemlerinde
nasıl kullanıldığını işlemiştik. Yazılımların içinde de benzer görevleri yerine
getirirler. Aralarındaki fark burada dosya ya da klasörler değil, metin, veri, satır,
sütun, grafik, çizim, nesne gibi dosya içindeki unsurlarla ilgili olmalarıdır. Kes,
seçilmiş dosya unsurlarının dosyadan kesilip, silinmesi ve Panoya alınmasını
sağlar. Kopyala, seçilmiş dosya unsurlarının dosyadan silinmeden Panoya
alınmasını sağlar. Başka bir deyişle seçili unsurların kopyasını alır. Yapıştır, Kes
ya da Kopyala komutları ile Panoya alınmış unsurun istenen yere taşınmasını ya da
kopyalanmasını sağlar. Örneğin, yazdığımız bir metinde paragrafın başında yer
verdiğimiz bir cümlenin daha sonra gelmesi gerektiğine karar verdiğimizi
düşünelim. Yapmamız gereken ilk iş bu cümleyi seçmektir. Daha sonra Kes
15
komutuna tıklayarak cümleyi dosyadan kesip siler, panoya kopyalarız.
Daha sonra cümleyi getirmek istediğimiz yeri, imlece bir kez tıklayarak belirtiriz.
Yapıştır komutuna tıkladığımızda, cümle yeni yerine taşınmış olur.
Tümünü Seç, bir defada dosya ya da sayfadaki tüm unsurları seçmeye yarayan bir
komuttur. Seçme kavramını ve farklı seçme biçimlerini bu ünite içinde ayrıntısı ile
işleyeceğiz.
Bul, Değiştir, Git de birbirleriyle ilişkili komutlardır. Bul, dosya içindeki herhangi bir
kavramı, ifadeyi, veriyi, özelliği, nesneyi tarayarak bulmaya yarar. Değiştir, dosya
içinde değiştirilmesi istenen unsurların tümünün bir kerede kendiliğinden
değiştirilmesini sağlar. Git, bir dosya içindeki istenen sayfaya, bölüme, satıra,
dipnota, kaynağa, tabloya, başlığa, nesneye kolay erişilmesinde kullanılır.
Özellikle çok yoğun içeriği olan dosyalarda büyük kolaylık sağlar. Örneğin,
onlarca sayfalık bir doküman hazırlandıktan sonra, bu belgede kullanılan “Kenan”
isminin aslında “Kamil” olması gerektiğinin belirlendiğini düflünelim. Bunun için
bu belgenin tamamının okunmasına gerek yoktur. Yapmamız gereken Bul
komutunu seçip Aranacak bölümüne “Kenan” kelimesini yazmaktır. Yazılım
kendiliğinden Kenan yazan yeri görüntüleyecektir. Değiştir bölümüne Kamil
yazıldıktan sonra Tümünü Değiştir düğmesi tıklanırsa program kendiliğinden
dosya içindeki tüm “Kenan"ları “Kamil” olarak değiştirecektir.
3.1.3. Görünüm Menüsü
Görünüm menüsü, dosyayı yakınlaştırmak ve uzaklaştırmak, farklı biçimlerde göstermek,
araç çubuklarını açığa çıkarmak ya da gizlemek gibi ekran görünümünü ayarlamaya ilişkin
komutları içerir. Bu menünün ilk bölümünde, üzerinde çalıştığımız dosyanın farklı biçimlerde
ekranda görünmesini sağlayacak seçenekler bulunur. Bu seçenekler kullanılan yazılıma göre
değişir. Örneğin, kelime işlemcilerde hazırladığımız dosyayı ekranda, normal, Web sayfası
biçiminde ya da yazıcıdan çıkacağı gibi görünmesini sağlayabiliriz. Bu seçenekler işlem
tablosu, veritabanı, sunum ya da çizim programlarında değişir. Öte yandan Görünüm
menüsünde yer alan diğer ortak komutlar şunlardır:
Araç Çubukları, yazılım ilk açıldığında görünmeyen, isteğe bağlı olarak görünür hale
getirilebilecek araç çubuklarının listesini göstererek bunların görünür olmasını
sağlar. Bir çok yazılım ilk açıldığında yalnızca standart, biçim ve çizim araç
çubukları görünür. Oysa yazılıma bağlı olarak daha birçok araç çubuğu görünür
hale getirilebilir. Araç Çubukları komutu yardımıyla, ayrıca, kendi istediğimiz
düğmeleri içeren araç çubukları da oluşturabiliriz.
Yakınlaştır, oluflturduğumuz dosyanın ekrandaki görüntü boyutunu değiştirmede
kullanılır. Yakınlaştır komutu tıklandığında Yakınlaştır iletişim kutusu ortaya
çıkar. Yazılımdan yazılıma değişmekle birlikte bu kutu aracılığıyla, görüntüyü
önceden belirlenen oranlarda büyütebilir ya da küçültebilir, birden fazla sayfayı
görüntüleyebilir, özel bir oranda küçülme ya da büyüme sağlayabiliriz.
16
3.1.4. Ekle menüsü, yaratılan dosya içine yazılıma
eklememizi sağlayan komutları içerir.
bağlı
olarak
farklı
nesneler
Farklı yazılımların Ekle menüleri içinde yer alan ortak öğeler şunlardır:
Resim, dosya içine yazılımla birlikte gelen küçük resimler (clipart) ya da dosya uzantısı
jpg, gif, tiff, bmp olan resim dosyaları eklemeye yarar. Resimlerin yanı sıra bu
komut ile ortaya çıkan listeden yazılıma bağlı olarak hazır şekiller, WordArt,
tarayıcı bağlantısı, grafik gibi diğer bazı uygulamalara da erişilebilir ve buralarda
yaratılan nesneler dosya içine eklenebilir.
Nesne, dosya içine bilgisayarda bulunan diğer yazılımlarla üretilmiş farklı türde dosyaları
eklemede kullanılır. Tıklandığında ortaya çıkan Nesne iletişim kutusunda
eklenmesi mümkün program ve nesnelerin listesi görülür. Buradan istenen
seçilerek ekleme gerçekleştirilir.
3.1.5. Biçim Menüsü
Biçim menüsü, dosya içinde karakterlere, paragraşara, satırlara, sütunlara, sayfalara, nesnelere
istediğimiz biçimi vermemize yardımcı olan komutları içerir. Genellikle farklı isimler
almalarına rağmen oluflturduğumuz dosyalara belirli bir biçim kazandıracak tüm komutlar
Biçim menüsü altında yer alırlar. Bu komutlardan bazıları flunlardır:
17
Karakter (Yazı Tipi), dosyaya girilmiş karakterlerin türünü, biçimini, boyutunu,
rengini ve sahip olacağı etkileri belirlemede kullanılır. Tıklandığında ortaya
çıkan Karakter iletişim kutusu ile istenen değişiklik gerçekleştirilir. Bazı
yazılımlarda Karakter iletişim kutusu farklı iletişim kutuları içinde yer alabilir.
Örneğin işlem tablosu yazılımlarında Hücre iletişim kutusunun içinde yer
almaktadır.
Paragraf, her yazılımda bu adla yer almaz. Ancak satır aralıkları, yazıların sağa sola
dayalı olması, bir yazının hemen öncesinde ya da sonrasında boşluklar bırakılması
bu komut ya da yerine geçenler ile gerçekleştirilir.
Maddelendirme ve numaralandırma, yazıların madde madde sunulması sırasında,
maddelerin başına gelecek şekli ya da numaralandırma biçimini belirlemede,
maddeler arasındaki boşlukları ayarlamada kullanılır.
18
3.1.6. Araçlar Menüsü
Araçlar menüsü, dosyada yazım denetimi yapma, menülerin ve araç çubuklarının içerdiği
komutları kendimize göre ayarlama, yazılımların temel bazı özelliklerinde kendimize göre
değişiklikler yapma, makrolar ekleme gibi farklı araçları program içinde çalıştırmamıza
olanak tanıyan komutları içerir. Bu araçlardan en sık kullanılanı Sözlük Denetimidir.
Sözlük Denetimi, girilen metni tarayarak istenen dil seçeneğine göre kelimelerin
doğru yazılıp yazılmadığını kontrol eder. Yanlış yazılanlar ya da sözlükte olmayan
için bizi uyarır ve hatta önerilerde bulunur. Ayrıca gerekli düzenlemeleri yapmamıza
olanak tanır.
3.1.7. Pencere Menüsü,
Aynı anda açık olan farklı dosyalara kolay ulaşmamızı, dosya ya da program pencerelerini
istediğimiz gibi ayarlamamızı kolaylaştıran komutları içerir. Bu menünün bize sağladığı en
önemli kolaylık aynı anda açık olan farklı dosyalara kolay erişebilmektir. Örneğin, bir
dosyadaki bir nesneyi bir diğerine kopyalamak ya da taşımak gibi işlemleri kolaylaştırır.
3.1.8. Yardım Menüsü
O an yaptığımız işe ya da genel olarak yazılımın kullanımına ilişkin destek bilgilere
ulaşmamıza yardımcı olan komutları içerir. Bu menüden yararlanarak yazılım firmasının
hazırlamış olduğu bilgilerle tüm komutlar ve işlemler hakkında detaylı bilgiler alabiliriz.
3.2. Araç Çubukları
19
20
3.3. Kısa Yollar
Birçok yazılım, menülerde yer verilmiş komutlarla yapılan işlemleri daha hızlı
gerçekleştirebilmemize olanak tanıyan kısa yollar sunmaktadır. Kısa yolları, fare ve
klavyeden olmak üzere iki biçimde ele alabiliriz.
Farenin sağ tuş çoğu zaman bize aynı kısa yol olanağını sunmaktadır. Örneğin bir metin
üzerindeyken sağ tuşa tıkladığımızda, Kes, Kopyala, Yapıştır, Karakter, Paragraf, Bağlantı
gibi komutların olduğu bir Kısa Yol Menüsü çıkar.
Kısa yol dendiğinde akla genellikle klavyeden gerçekleştirilen işlemler gelir. Hangi menü
komutlarının klavyeden nasıl kolayca gerçekleştirileceği (kısa yolları) menülerde
belirtilmektedir. Bunlar arasında en sık kullanılanları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
21
4. KELİME İŞLEMCİLER (MS WORD)
4.1. Kelime İşlemciler Hakkında Genel Bilgiler
Piyasada bulunan çesitli kelime işlemcilerin arasında en yaygın kullanılanı Microsoft
firmasının ürettigi Word yazılımıdır. Bu nedenle, daha çok bu konu üzerinde durulacaktır.
Word programını açmak için, masaüstü penceresinde “Başlat” düğmesine tıklandıktan sonra
“Programlar” seçilir. Ortaya çıkan menüden “Microsoft Word” komutu seçilerek program
açılır.
Kelime işlemcileri kullanırken çoğunlukla sayfa, paragraf ve karakter kavramları ile
karşılaşırız. Sayfa metinleri yazdığımız ve düzenlediğimiz alandır. Kelime işlemcilerin hemen
hepsi sayfa boyutlarını değiştirmemize izin verir. Böylece, A4 kağıdı büyüklüğünde ve ondan
daha küçük ya da daha büyük sayfalar için metinler yaratabiliriz.
Kelime işlemciler için kullandığımız paragraf kavramı, bildiğimiz paragraftan biraz farklıdır.
Örneğin; bu kitaptaki bölüm başlıklarının her biri birer paragraf olarak tanımlanır. Bir kelime
işlemciyi kullanırken klavyeden Enter düğmesini tuşladığımızda bir paragraf tamamlamış ve
yeni bir paragrafa başlamış oluruz.
Microsoft Word‘de varsayılan sayfa yapısı olarak A4 ebatlarında bir kağıdı dikey olarak
kullanır. Bu kağıdın alt-üst-sağ-sol etraflarında 2,5 cm‘lik bir boşluk vardır. Bu boşluklar ve
kağıt boyutları istenildiği takdirde değiştirilebilir.
4.2. Microsoft Word ile Yazı Yazarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Microsoft Word ile yazı yazarken dikkat edilmesi gereken birkaç husus vardır.
1) Word ile çalışırken ancak yeni bir paragrafa geçmek için enter tuşu kullanılır. Bir satır
dolduğunda alt satıra geçmek için kesinlikle enter tuşunu kullanmayın. Word satırın
dolduğunu kendisi anlar ve yeni bir alt satıra otamatik olarak geçer.
2) Karakter arasında birden fazla boşluk bırakmak için boşluk tuşu kullanmayın. Bunun
yerine tab tuşunu kullanın.
3) Klavyeden bir tuşa bastığımızda karakter, imlecin bulunduğu yerde çıkar.
4) Belge içerisinde herhangi bir yerde düzenleme yapmak için imleci istediğimiz yere
getirmeliyiz. Bu işlemi yapmak için mouse’u kullanabileceğimiz gibi klavyedeki yön
tuşlarını, home, end, page up ve page down tuşlarını kullanırız.
5) Daha önceden yazılmış herhangi bir metinin biçimini değiştirmek için kesinlikle o
metin seçilmeli ve daha sonra değiştirme işlemi yapılmalıdır.
22
4.3. Microsoft Word Kullanımı
4.3.1. Belgeleri Kaydetmek
Microsoft Word’de hazırladığımız belgelere ileriki bir tarihte de ulaşabilmek ve kalıcı olarak
bilgisayarımızda saklamak için Dosya - Kaydet komutu verilir. Bu komutu ilk kez
verdiğimizde karşımıza bir pencere gelir. Gelen pencerede Kayıt Yeri adlı kısımla belgemizi
kaydetmek istediğimiz sürücü veya klasörü seçeriz. Daha sonra Dosya Adı adlı kısıma
belgemize vermek istediğimiz ismi gireriz. Microsoft Word’un varsayılan seçeneği Word
Belgesi’dir. Bir dosya bir kez kaydedildikten sonra yani bir belgeye bir isim atandıktan sonra
tekrar kaydet komutunu verdiğimizde bu pencere tekrar karşımıza çıkmaz, bundan sonra
vereceğimiz kaydet komutu ile varolan belgenin üzerine otamatik kayıt yapılır.
4.3.2. Belgeleri Farklı Kaydetmek
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayarımıza kaydedilmiş olan bir belgeyi yeni bir isimle
kaydetmek için Dosya-Farklı Kaydet komutu verilir. Belge yeni bir isimle kaydedilirken eski
belge zarar görmez.
23
4.3.3. Kayıtlı Belgeleri Açmak
Daha önceden bir isim verilerek bilgisayara kaydedilmiş belgeleri açmak için yapılan bu
işlem Dosya-Aç menüsü ile gerçekleştirilir. Bu komut verildikten sonra karşımıza gelen
pencerede Bak adlı kısımdan belgenin kayıtlı olduğu sürücü veya klasör seçilir. Bu işlemden
sonra aşağıdaki listede seçili olan sürücü veya klasör içerisinde bulunan dosyaların listesi
gelir. Buradan uygun olan dosya seçilerek Aç düğmesine basılır.
4.3.4. Çalışırken Dosyaları Otomatik Kaydetme
Çalışma esnasında elektirik kesintisi vb. sebeplerle bilgisayarınızın kapanması durumunda
en son yapmakta olduğunuz çalışmanızı düzenli olarak tmp uzantısıyla kaydeder.
Böylelikle bilgisayarı açtıktan sonra bu dosyaları kurtarma şansınız olabilir. Bu işlemi
ayarlamak için:
1. Araçlar menüsünden Seçenekler'i tıklattıktan sonra Kaydetme sekmesini tıklatın.
2. Otomatik Kaydetme aralığı onay kutusunu seçin.
24
3. Dakika
kutusuna,
dosyaların
kaydedilmesini istediğiniz sıklık için
bir aralık girin. Dosyalarınız ne kadar sık kaydedilirse, bir güç kesintisi veya benzer
bir durum olduğunda, açık dosyalar varsa o kadar çok bilgi kurtarılır.
Otomatik Kurtarma, dosyalarınızı düzenli olarak kaydetmek için normal kaydetmenin yerine
kullanılan bir yöntem değildir. Kurtarma dosyanızı açtıktan sonra bu dosyayı kaydetmemeyi
seçerseniz, dosya silinir ve kaydedilmemiş değişiklikleriniz kaybolur. Kurtarılan dosyayı
kaydederseniz, yeni bir dosya adı belirtmezseniz, özgün dosyanın yerine geçer.
4.3.5.Yeni Bir Belge Açmak
Word’de yeni bir çalışma yapmak için yeni temiz bir sayfaya ihtiyaç duyarız. Yeni bir sayfa
açmak için Dosya-Yeni komutu verilir. Bu komuttan sonra gelen pencerede Boş Belge (Blank
Document) seçilerek yeni bir sayfa açılabilir. Eğer istersek Word’de bulunan hazır
şablonlardan birini seçerek istediğimize uygun bir sayfa seçebiliriz. Bu sayede en baştan bir
sayfa hazırlamak yerine varolan hazır bir sayfa üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak
istediğimize ulaşabiliriz (örneğin hazır bir özgeçmiş).
4.3.6. Belgeleri Kapatmak
Bir belge ile işimiz bittiğinde o belgeyi kapatma ihtiyacı duyarız. Word’de aktif olan belgeyi
kapatmak için Dosya-Kapat komutunu veririz. Eğer bu belge içerisinde kaydedilmemiş bir
değişiklik var ise Microsoft Word bir mesaj penceresi ile bizi uyarır ve değişiklikleri
kaydetmek isteyip istemediğimizi sorar. Bu soruya Evet veya Hayır yanıtı vererek belgeyi
kaydedederek veya kaydetmeden kapatabiliriz. Eğer İptal düğmesine basarsak kapatma
işlemini iptal eder.
4.3.7. Belgeleri Yazdırmak
Microsoft Word’de hazırladığımız belgelerimizi yazıcıdan çıkartabiliriz. Bunun için DosyaYazdır seçeneğini gerçekleştirmemiz gerekir.
25
Bir belgeyi yazdırırken Microsoft Word bize bu işlemi daha rahat ve esnek bir şekilde
yapabilmemiz için bazı seçenekler sunmuştur. Bu seçeneklerden bazıları:
Sayfaların aralığını yazdırma:
1. Dosya menüsünden Yazdır'ı tıklatın.
2. Sayfa aralığı altında belgenin yazdırmak istediğiniz kısmını belirtin.
Sayfa'yı tıklatırsanız sayfa numaralarını veya içermek istediğiniz sayfa aralığını veya
her ikisini de girmelisiniz.
Yalnızca tek numaralı veya çift numaralı sayfaları yazdırma:
2. Yazdır kutusunda ya Tek numaralı sayfalar veya Çift numaralı sayfalar seçeneğini
tıklatın.
Belirli sayfaları ve bölümleri yazdırma:
Bir veya daha fazla bölümün içindeki belirli sayfaları, bir veya daha fazla bölümleri veya
sayfa aralığını yazdırabilirsiniz.
2. Sayfa aralığından, Sayfa'yı tıklatın.
3. Sayfa kutusunda aşağıdaki yazdırma yönergelerinden birini girin:
Taslak yazdırma:
Belgeyi taslak kalitesinde yazdırdığınız zaman, Microsoft Word belgeyi daha hızlı
yazdırmak için biçimlendirmeyi veya pek çok grafiği yazdırmaz. Bazı yazıcılar bu
seçeneği desteklemez.
1. Araçlar menüsünde Seçenekler'i, daha sonra Yazdır sekmesini tıklatın.
2. Yazdırma seçenekleri altındaki Taslak çıktısı onay kutusunu seçin.
Ters sırada yazdırma:
Microsoft Word belgeyi son sayfadan başlayarak ters sırada yazdırabilir. Zarf
yazdırıyorsanız bu seçeneği belirlemeyin.
1. Araçlar menüsünde Seçenekler'i, daha sonra Yazdır sekmesini tıklatın.
2. Yazdırma seçenekleri altındaki Ters sırada yazdırma onay kutusunu işaretleyin.
Birden çok sayfayı tek sayfaya yazdırma:
Birden çok sayfalı belgenin yerleşimini daha iyi görmek için birden çok sayfayı tek bir
sayfaya yazdırabilirsiniz. Bunu yapmak için, Microsoft Word sayfaları uygun ölçüde
küçültür ve bunları sayfa üzerinde gruplar.
26
2. Yakınlaştır'ın altında Her kağıt için kutusunda istediğiniz seçeneği tıklatın.
Örneğin, dört sayfalı bir belgeyi tek bir kağıda yazdırmak için 4 sayfa'yı tıklatın.
Bir kerede birden fazla kopya yazdırma
2. Kopya sayısı kutusuna yazdırmak istediğiniz kopya sayısını girin.
Not: Sonraki kopyanın ilk sayfası yazdırılmadan önce belgenin kopyasının tamamını
yazdırmak için Harmanla onay kutusunu seçin. İlk sayfanın tüm kopyalarının yazdırmayı
ve sonra devamındaki sayfaların tüm kopyalarını yazdırmayı tercih ediyorsanız, onay
kutusunu temizleyin.
4.3.8. Sayfa Yapısını Ayarlamak
Dosya-Sayfa Yapısı menüsü aracılığı ile Microsoft Word’de çalıştığımız belgelerin sayfa
yapılarını ayarlayabiliriz. Karşımıza gelen penceredeki seçenekleri kullanarak belgemizin
istediğimiz ebatlardaki bir sayfaya çıkmasını sağlayabilir, yazıcıdan çıkacak sayfanın sağ-sol,
alt-üst kısımlarında ne kadar boşluk bırakılacağını, belgenin sayfaya yatay mı yoksa dikey mi
çıkacağını belirleyebiliriz.
1. Kenar Boşlukları (Margins) sekmesi aracılığı ile kağıdın alt-üst-sağ-sol
boşluklarının değiştirilmesi, cilt payının ayarlanması ve alt/üst bilgi için ayrılan
boşlukların değiştirilmesi ayarlanabilir.
27
2. Kağıt Boyutu (Paper Size) sekmesi ile ise kağıdın yüksekliği ve genişliği
istenildiği gibi ayarlanabilir. Ayrıca kâğıdın yatay veya dikey olarak ayarlanması
sağlanır. UYGULAMA YERİ bölümünde düzenleme yapılarak bir noktadan sonra
kağıt boyutunun değiştirilmesi sağlanabilir.
4.3.9. Baskı Önizleme
Dosya-Baskı Önizleme menüsü araçılığı ile verebileceğimiz bu komut ile hazırladığımız
belgenin yazıcıdan nasıl çıkacağını görebiliriz.
4.3.10. Metinleri Seçili Hale Getirmek
Microsoft Word’de belge içerisinde herhangi bir metinde düzenleme yapılmak
istendiğinde veya silinmek istendiğinde o metnin seçili hale getirilmesi gerekir. Bu işlemi
yapmak için Microsoft Word bize birkaç yol sunar.
1) Mouse imlecini seçmek istediğimiz metnin başına getirerek sol düğme basılı iken
mouse’u hareket ettirmek
2) Herhangi bir kelimenin üzerine çift tıklayarak kelime seçimi yapılabilir.
3) Klavyeden shift tuşu basılı iken yön tuşlarını kullanarak seçim işlemi yapılabilir. Yine
shift tuşu basılı iken Home, End, PageUp, PageDown tuşlarını kullanmak sureti ile
daha geniş seçimler yapılabilir.
4) Mouse imlecini satırın sol tarafına götürüp ok (ö) şekline dönüşmesini sağladıktan
sonra bir kez tıklayarak bu şekilde bir satırı seçili hale getirebiliriz. Sol düğmeyi
bırakmadan mouse’u aşağı yukarı hareket ettirerek birden fazla satırı seçili hale
getirebiliriz.
5) Mouse imlecini satırın sol tarafına götürüp ok (ö)şekline dönüşmesini sağladıktan
sonra çift tıklayarak bir paragrafı seçili hale getirebiliriz. Eğer üç kez ardı ardına
tıklarsak bütün belge seçili hale gelir.
6) Yine bütün belgeyi seçili hale getirmek için Düzen-Tümünü Seç komutuda verilebilir.
Seçili olan metnin seçim işlemini iptal etmek için her hangi bir yerde tek tıklama yapılmalıdır.
4.3.11.Kopyalama
Belge içerisinde veya farklı bir belgede bulunan, bir metni veya bir nesneyi belge içerisinde
bir yere kopyalamak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen metin veya nesne seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kopyala komutu verilir
3. İmleç belge içerisinde istenilen yere getirilir.
4. Düzen-Yapıştır komutu verilir.
4.3.12.Taşıma
Belge içerisinde veya farklı bir belgede bulunan, bir metni veya bir nesneyi belge içerisinde
bir yere taşımak için sırası ile şu adımlar izlenir;
1. İstenilen metin veya nesne seçili hale getirilir.
2. Düzen-Kes komutu verilir
3. İmleç belge içerisinde istenilen yere getirilir.
4. Düzen-Yapıştır komutu verilir.
4.3.13.
Metin
28
Arama
ve
Değiştirme Yapmak
Microsoft Word’de hazırlanan belgelerde aranan herhangi bir metnin bulunması için DüzenBul komutu verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan kutusuna aranan metin yazıldıktan
sonra Sonrakini Bul düğmesine tıklanılır.
Eğer bulunan metnin farklı bir metin ile değiştirilmesi isteniyorsa Düzen-Değiştir komutu
verilir. Karşımıza gelen pencerede Aranan kutusuna aranan metin yazılır ve bu metnin yerine
geçmesi istenen metnide Yeni Değer kutucuğuna yazdıktan sonra Sonrakini Bul düğmesine
tıklanılır. Eğer bulunan metnin değiştirilmesi isteniyorsa Değiştir düğmesine değiştirmek
istemiyorsak Sonrakini Bul düğmesine tıklanılır. Eğer belge içerisinde bulunanların hepsinin
değiştirilmesini istiyorsak Tümünü Değiştir düğmesine tıklarız.
4.3.14.Üst Bilgi ve Alt Bilgi Eklemek
Microsoft Word’e sayfaların altında ve üstünde yer almasını istediğimiz sabit bilgiler eklemek
için Görünüm-Üstbilgi ve Altbilgi komutu verilir. Bu işlem yapıldığında sayfada gerekli olan
Üstbilgi bölümü açılır ve ekrana Üstbilgi ve Altbilgi için kullanılan araç çubukları gelir.
Gerekli üst bilgi yazıldıktan veya butonlarla işlem yapıldıktan sonra klavyeden ↓ (Aşağı Ok)
tuşuna basılarak Altbilgi bölümüne geçilir. Burada da gerekli alt bilgi yazıldıktan veya
butonlarla işlem yapıldıktan sonra sayfanın normal bölümünde tek tıklama yapılarak yapılan
değişiklik aktif hale getirilir.
4.3.15. Sayfa Numaraları Eklemek
Microsoft Word‘de hazırlanan belgelerdeki sayfalara otamatik sayfa numaraları ekletmek için
Ekle-Sayfa-Sayfa Numaraları komutu verilir. Ekrana gelen pencerede Konum ve Hizalama
seçenekleri kullanılarak sayfa numaralarının, sayfanın neresinde çıkacağı belirlenir. Biçim
butonu ile sayfaya eklenecek numaranın biçimi belirlenir.
29
4.3.16.Simge Eklemek
Microsoft Word‘de hazırladığımız belgelere bazen klavye ile çıkartamayacağımız karakter
eklemek isteriz. Böyle bir durumda imleci uygun yere getirdikten sonra Ekle-Simge
komutunu vererek sayfalarımıza simgeler ekleyebiliriz. Bu simgeleri Biçim-Yazıtipi
komutunu kullanarak büyütebilir veya renklendirebiliriz.
4.3.17. Resim Eklemek
Ekle-Resim-Küçük Resim (İnsert-Picture-Clipart) komutunu verdiğimizde karşımıza Clipart
Galeri penceresi gelir bu pencereden istenilen resim seçildikten sonra Insert düğmesine basılır
ve sayfada imlecimizin bulunduğu yere seçtiğimiz şekil çıkar.
30
4.3.18. Metinleri Biçimlendirmek
Microsoft Word gibi gelişmiş kelime işlemciler bize metinleri biçimlendirme konusunda
birçok seçenek sunar. Bu sayede hazırladığımız belgeler daha hoş bir görünüme sahip olurlar.
Biçim-Yazıtipi (Format-Font) komutunu vererek karşımıza gelen pencereden
istediğimiz yazıtipi, biçemini, boyutu ve rengini belirleyerek varsayılan yazıtipi
ayarlarını değiştirebiliriz. Ayrıca bu penceredeki seçenekleri kullanarak yazıların altını
çizgili yapabilir istediğimiz yazıları altsimge veya üstsimge olarak belirleyebiliriz.
Eğer istersek karakterler arası bırakılacak boşluk miktarı ayarlayabiliriz.
Biçim-Paragraf komutunu
miktarlarını ayarlayabiliriz.
31
vererek
satırlar
arasında
bırakılabilecek
boşluk
Biçim-Kenarlıklar ve Gölgelendirme komutu aracılığı ile sayfamızda bulunan
herhangi bir metni çerceve içerisine alabilir veya sayfanın etrafına çerceve
çizdirebiliriz. Karşımıza gelen pencerede Kenarlıklar sekmesi aracılığı ile seçili olan
metnin, Sayfa Kenarlığı sekmesi ile de sayfanın çerçeveleri belirlenebilir.
Gölgelendirme sekmesi kullanılarak ise çizilen çerçevenin içerisine renk ve düzen
verilebilir.
32
4.3.19.Tablolarla Çalışmak
Microsoft Word’de tıpkı Microsoft Excel’de olduğu gibi tablolar oluşturulabilir. Bir
Microsoft Word sayfasında tablo oluşturabilmek için imleci uygun yere getirdikten sonra
Tablo-Tablo Ekle komutu verilir.
Bu komut verildikten sonra gelen pencerede istenilen sütun ve satır sayıları girilir ve Tamam
düğmesine basılır. Bu sayede imlecin bulunduğu yere bir tablo ekletmiş oluruz. Tablo
üzerinde ileriye doğru hareket edebilmek için klavyeden Tab tuşu kullanılır. Bir önceki
hücreye dönmek için veya geriye doğru gitmek Shift ve Tab tuşlarına aynı anda basılır. Eğer
istenirse mouse ile istenilen hücreye tıklanılarak o hücre seçili hale getirilebilir.
Tabloya Satır veya Sütun Ekleme:
Bir tabloya yeni bir satır veya sütun eklemek için önce satır veya sütun seçilmeli
ardından Tablo-Sütun Ekle veya Tablo-Satır Ekle komutu verilmelidir.
Satır veya Sütun Silme
Bir tablodan bir satır veya sütun silmek için önce satır veya sütun seçilmeli ardından
Tablo-Sütun Sil veya Tablo-Satır Sil komutu verilmelidir.
33
5. TABLO PROGRAMI ( MS EXCEL )
5.1. Tablo Programları Hakkında Genel Bilgiler
Tablo programları, özellikle rakamları içeren çeşitli bilgileri, anlamlı parçalara ayırmamıza,
bu parçaları kolay anlaşılabilir biçimde ve istediğimiz düzende sunmamıza, gerektiğinde bu
bilgilerle hesaplamalar yapmamıza, yapılan hesaplamalardaki değişimleri kolay
gerçekleştirmemize, geçmişte farklı davranılsaydı bugün ne konumda olunabileceğini
görmemize ya da ileride bizi nelerin beklediğini kestirmemize yardımcı olmak için
tasarlanmış yazılımlardır. Bu yazılımlar, oluşturulan tablolardaki verileri, bu veriler
arasındaki ilişkileri kolay kavrayabilmemize ve yorumlayabilmemize yardımcı olur.
Tablo programları, birbirleriyle yakın ilişki içinde olan veriler arasındaki ilişkileri kolayca
görmemizi sağlamanın yanı sıra bu verilerin birinde oluşan değişimin diğerlerine
yansıtılabilmesi için gerekli matematiksel, istatistiksel, mantıksal işlemleri (hesaplamaları) de
kolayca gerçekleştirir.
Microsoft Excel bir hesap tablosu programıdır. Excel, her türlü veriyi (özellikle sayısal
verileri) tablolar ya da listeler halinde tutma ve bu verilerle ilgili ihtiyaç duyacağınız tüm
hesaplamaları ve analizleri yapma imkânı sunan bir uygulama programıdır.
Microsoft Excel ile yarattığımız dosyalara genelde çalışma kitabı adı verilir. Çalışma
kitabını, çeşitli çalışma sayfalarını birbirine bağlayan bir cilt gibi düşünebiliriz. Çalışma
sayfası, verileri girdiğimiz, gerekli hesaplamaları ve işlemleri gerçekleştirdiğimiz satır ve
sütunlardan oluşmuş alandır.
Bir çalışma kitabı ilk yaratıldığında kendiliğinden çeşitli çalışma sayfaları içerir. Örneğin,
Excel çalışma kitabı, üç çalışma sayfası ile açılır. Bir çalışma sayfasının içerdiği satır ve sütun
sayıları sınırlıdır.
Microsoft Excel çalışma sayfasında 65,536 satır, 256 sütun ve toplam 16.777.216 hücre
bulunmaktadır.
5.2 Temel Kavramlar ve Araç Çubukları
Çalışma Kitabı: Excel’de yaratılmış bir dosya, bir çalışma kitabıdır.
Çalışma Sayfası: Çalışma kitaplarını temsil eden belge pencerelerinin alt kısmında yan yana
dizili olan düğmelerden her birine (Sayfa1, Sayfa2, Sayfa3, …..) çalışma sayfası denmektedir.
Şekil Çalışma Sayfası Görünümü
34
Satır, Sütun: Excel sayfası satır ve sütunlardan oluşan bir tablodur. Çalışma sayfalarının her
birinde 16384 satır ve 256 sütun vardır.
Hücre: Satırların ve sütunların kesiştikleri her bir kutuya verilen isimdir.
Standart Araç Çubuğu
5.3. MS Excel Kullanımı
Excel ile çalışmadan önce dosya işlemleri hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir. Excel'de dosya
kavramı yerine çalışma kitabı kavramı kullanılmaktadır. Bir çalışma kitabı, çalışma sayfalarından
oluşmaktadır.
5.3.1. Yeni bir Çalışma Kitabı Yaratmak
Excel'i ilk çalıştırdığınızda karşınıza yeni bir çalışma kitabı açılacaktır. Bu kitabın açılıştaki adı
Kitap1 olarak görünecektir. Çalışmalar bu kitap üzerinde yapılır
5.3.2 Çalışma Sayfası
Bir Çalışma Sayfasında sütun ve satırların kesiştiği birime "Hücre" denir. Hangi hücrede "Formül
Çubuğu" üzerinde bulunan "Hücre Adresi" bölümünde yazar. Hücre içeriği de "Formül Çubuğu"
üzerinde gözükür. Sol tarafta "Satır Numaraları" 1, 2, 3... biçiminde; "Sütun Başlıkları" ise A, B,
C ... biçimindedir.
35
Şekil Çalışma Sayfası Görünümü
5.3.3. Satır Sütun Boyutlandırması
Çalışma sayfasında kullanılan sütun genişliklerinin ayarlamak için;
1. Biçim menüsünden ""Sütun-Genişlik komutunu seçilir.
2. Sütun genişliğine örneğin 15 yazıp "Tamam" düğmesine basılır.
Çalışma sayfasında kullanılan satır yüksekliklerinin ayarlanması için;
Yükseltmek ya da alçaltmak istediğiniz satırlardan en az birer hücre seçin.
1. "Format" menüsünden "Satır" ve oradan da "Yüseklik” tıklayın.
2. Satır yüksekliğine 15 yazın ve "OK" (Tamam) düğmesine basın.
5.3.4. Satır – Sütun Hücre Silme ve Ekleme
Satır, sütun ya da hücre silmek için;
1. Silmek istediğiniz satır, sütun ya da hücre seçilir
Seçim yapma:
a. Bir
satırı/satırları
Artarda
satırları
seçmek
seçmek
fare uygun biçimde kaydırılır.
için
için
"Satır
Numaraları"nın
başlangıç/bitiş
satırı
üzerine
seçildikten
basılır
sonra
b. Bir
36
sütunu/sütunları
Artarda
sütunları
seçmek
seçmek
için
için
"Sütun
Başlığı"nın
başlangıç/bitiş
üzerine
sütunu
basılır
seçildikten
sonra fare sağa/sola kaydırılır.
c. Yanyana
hücreleri
seçmek
için
fare
seçimin
yapılacağı
köşelerden
birisine getirilip, çapraz biçimde fare kaydırılır.
d. Yanyana olmayan satırları/sütunları/hücreleri seçmek için önce Ctrl tuşuna basılır,
parmak kaldırılmadan seçilmek istenen satırlar/sütunlar/hücreler seçilir.
Şekil Silme Onay Kutusu
2. "Düzen-Sil" komutunu tıklanır.
3. Karşınıza gelen "Sil" penceresinden "Hücreleri sola ötele"/"Hücreleri yukarı ötele"/"Tüm
satır"/"Tüm sütun" seçilip, "Tamam" düğmesine basılır.
Satır sütun ya da hücre eklemek için;
1. Fareyi sonrasına eklemek istediğiniz satır ya da sütuna getirin.
2. "Ekle" menüsünden isteğinize göre "Satır" "Sütun" ya da "Hücreler" komutunu seçilir.
Not: Eğer hücre eklemek istiyorsanız karşınıza gelen pencerede, mevcut hücrelerin ne yöne doğru
öteleneceği sorulur.
37
5.3.5 Kopyala -Yapıştır Yöntemiyle Çoğaltmak
1. Çoğaltmak istediğiniz hücreleri (A1'den A4'e kadar) seçin.
2. Farenin sağ düğmesine seçili alan üzerinde iken tıklatın.
3. Karşınıza gelen kısayol menüsünden "Kopyala" komutunu tıklatın.
4. Yapıştırmak istediğiniz yere (hücreye) (C1 hücresine) tıklayın.
5. Farenin sağ düğmesini tıklayıp kısa yol menüsünü görüntüleyin.
6. Bu menüden " Yapıştır" komutunu tıklayın.
5.3.6 Kes Yapıştır
Şekildeki hücreleri Seç-Kes-Yapıştır yöntemiyle taşımak için;
1. Taşımak istediğiniz hücreleri (A1'den A4'e kadar) seçin.
2. Farenin sağ düğmesine işaretli alan üzerinde iken tıklatın.
3. Karşınıza gelen kısayol menüsünden "Kes" komutunu tıklatın.
4. Yapıştırmak istediğiniz yere (hücreye) (B1 hücresine) tıklayın.
5. Farenin sağ düğmesini tıklayıp kısa yol menüsünü görüntüleyin.
6. Bu menüden "Yapıştır" komutunu tıklayın.
38
5.3.7. Hücre Özellikleri ile Sayı Biçimlendirme
Excel'de oluşturulan tabloların daha rahat anlaşılması ve daha güzel görülmesi açısından sayıları
da biçimlendirebiliriz. Şu unutulmamalıdır ki hücredeki sayıların değerleri değil sadece biçimleri
(görünüşleri) değişir. Etkin hücrenin değeri, formül çubuğunda görüntülenir. Yandaki örnek
tabloda görülen iki sütunun da değerleri aynıdır, sadece biçimleri farklıdır.
B sütunundaki işlemleri yapmak için;
1. Biçimlendirmek istediğimiz hücre ya da hücreleri seçin.
2. "Biçim" menüsünden "Hücreler"i tıklayın.
3. İstediğiniz sayı biçimini seçin.
39
Bu işlemleri araç çubuğu üzerindeki düğmeleri kullanarak da yapabilirsiniz.
5.3.8 Bitişik Hücrelere Dayanarak Hücreleri Otomatik Doldurma
Hücrenin doldurma tutamacını sürükleyerek o hücreyi aynı satırdaki diğer hücrelere
kopyalayabilirsiniz. Hücre, Excel'in seri olarak genişletebileceği bir sayı, tarih veya zaman süresi
içeriyorsa, değerleri kopyalama yerine değerlere ekleme yapılır. Örneğin, hücre "Ocak" değerini
içeriyorsa, satırdaki veya sütundaki diğer hücreleri hemen "Şubat", "Mart" ve devamı aylarla
doldurabilirsiniz.
5.3.8.1. Sayıları Otomatik Doldurma
Eğer 1, 2, 3….. ya da 2, 4, 6….gibi artan bir listeyi hızlı ve kolay bir şekilde oluşturacaksak,
bunu sağlamak için;
Şekil Hücrelere Otomatik Sayı Doldurma
40
1. Şekilde görülen verileri girin.
2. İlgili hücreleri seçtikten sonra, imlecin şekildeki gibi artı işareti şekline dönüşmesini sağlayın.
3. Doldurma tutamacından tutarak (imlecin artı işareti şekli) fare ile aşağı yönde sürükleyin
Şekil Sayı Doldurulmuş Hücre
41
5.3.8.2 Tarih, Ay ve Gün Otomatik Doldurma
Şekilde görülen listeleri oluşturmak için;
1. Birinci satırdaki değerleri girin.
2. Her birini teker teker seçtikten sonra doldurma tutamaçlarından seçerek aşağı yöne doğru
otomatik doldurun.
Bütün bu işlemler için sadece ilk hücreyi seçiyoruz.
Şekil Hücrelerin Otomatik Aylar İle Doldurulması
Şekil Otomatik Doldurulmuş Hücreler
42
5.3.9. Formül Hazırlama Ve Kullanma
Formül kullanmak için önce içeriği formül ile belirlemek istenen hücre aktif duruma getirilir.
Formül girişi doğrudan hücreye yapılacağı gibi formül çubuğu aracılığı ile de yapılabilir. Ancak
formül girişlerinin formül çubuğundan yapılması önerilmektedir. Formül hazırlamak için hücreye
önce "=" işareti girilir. Örnek olarak, A1 ve B1 hücrelerindeki iki sayıyı toplamak için yazılacak
formülü hazırlayalım. Formülü C1 hücresine hazırlayacağız. Bunun için:
1. C1 hücresine gelinir.
2. Formülü =A1+B1 şeklinde yazılıp, enter tuşuna basılır. Hücreleri Seri olarak toplamak için
aralarına : işareti konur ise aralıktaki tüm hücreleri dahil eder. Ör. A1:A5 A1 ile A5 arasındaki
tüm hücreleri kapsar Aşağıdaki şekilleri inceleyerek formülü yazmaya çalışın.
Şekil 29 Formül Çubuğu
TOPLA(A1:A5) A1 hücresi ile A5 hücreleri arsındaki içerdiği değerleri toplar
Şekil Formül Hazırlanışı
43
1. Şimdi ise sayısal değer içeren 5 hücrenin içeriğini toplayan bir formül hazırlayalım.
Bunun için; B8 hücresi aktif hücre durumunda iken imleci formül çubuğuna taşıyın.
2. B8 hücresine formül yazmak için önce "=" karakterini girin.
3. Ardından
içerikleri
toplanacak hücre adreslerinin
aralarına
"+"
işareti konulmak
suretiyle formül çubuğuna yazın.
4. Sonra enter ya da formül çubuğu üzerindeki onay işareti olan düğmeye basın.
Hücre içinde toplama işleminin sonucu görüntülenirken, formül çubuğunda hazırlanan formül
görüntülenir. C8 hücresinin (giderler toplamını) için, aynı işlem "Formül Kopyalama" yöntemiyle
yapılır.
"Net" adlı sütunun değerini bulmak için; B3 hücresinin değerinden C3 hücresinin değerinin
çıkarılması gerekmektedir. Bunun için; Bu işlemi, D4, D5, D6 ve D7 hücreleri için tek tek
yapabileceğiniz gibi birazdan okuyacağınız daha kolay bir yöntem öneriyoruz size.
Şekil Hücrelere Formül Yazılması
44
5.3.10. Hazır Fonksiyonları Kullanma
Fonksiyonlar, bağımsız değişken adı verilen belirli değerleri, sözdizimi adı verilen belli bir
sırayla kullanarak hesaplamalar yapan önceden tanımlanmış formüllerdir. Bunlardan en
yaygın kullanılan fonksiyon EĞER fonksiyonudur.
Eğer Fonksiyonu
Belirttiğiniz koşul DOĞRU olarak değerlendirilirse bir değer, YANLIŞ olarak
değerlendirilirse başka bir değer verir.
Değerler ve formüller üzerinde koşullu sınamalar yürütmek için EĞER fonksiyonunu
kullanın.
EĞER(mantıksal_sınama;eğer_doğruysa_değer;eğer_yanlışsa_değer)
Mantıksal_sınama DOĞRU veya YANLIŞ olarak değerlendirilebilecek herhangi bir değer
veya deyim. Örneğin, A10=100, mantıksal bir deyimdir; A10 hücresindeki değer 100'e eşitse,
deyim DOĞRU olarak değerlendirilir. Tersi durumda, YANLIŞ olarak değerlendirilir. Bu
bağımsız değişken herhangi bir karşılaştırma hesabı işleci kullanabilir.
EXCEL'de mantıksal bir koşulu sınamak için aşağıdaki işlemciler kullanılır.
<
küçük
<=
küçük veya eşit
=
eşit
>=
büyük veya eşit
>
büyük
<>
eşit değil
EXCEL'DE işlemlerde işlem önceliği şu şekildedir:
1. parantez içi
2. * veya /
3. + veya -
45
5.3.11. Verileri Sıralama
Değerlendireceğiniz veriler çok fazlaysa bunları mutlaka uygun bir düzende saklamanız
gerekir. Günlük hayatımızda verileri tablolar, Excel dilinde ise listeler halinde düzenliyoruz.
Bu listelerin ortak özelliği, satırlar ve sütunlar şeklinde düzenlenmiş olmalarıdır. Aynı tipteki
ve anlamdaki bilgiler aynı sütuna yazılmışlardır. Ayrıca birbiriyle ilişkili olan verileri aynı
satıra yazıyoruz. Oluşan bu düzene tablo ya da liste diyoruz. Bu düzenlemeyi yaparak
verilerinizi bir düzene kavuşturmuş yani bir veri tabanı oluşturmuş olursunuz.
Excel'de bir liste oluşturacaksanız öncelikle sütunlara birer ad vermelisiniz.
46
Verileri girdikten sonra liste ile ilgili bir işlem yapmak istediğinizde, gerekli komutu
vermeden önce liste içerisinde bulunduğunuz hücrenin liste kapsamında olmasına dikkat edin.
Aksi taktirde hata mesajıyla karşılaşabilirsiniz.
Bir listenin satırlarını veya sütunlarını listedeki değerlere dayanarak sıralama yoluyla yeniden
düzenleyebilirsiniz. Listeleri artan (1'den 9'a, A'dan Z'ye) veya azalan (9'dan 1'e, Z'den A'ya)
sırayla sıralayabilirsiniz.
Şekil Verileri Sıralama
1. Şekilde görülen bütün verileri girdikten sonra "ADI" üzerine tıklayın.
2. "Veri" menüsünden "Sırala" komutunu tıklayın.
3. "Sırala" penceresinde "Sıralama ölçütü"nde
"ADI", Sonra
ölçütünde "SOYADI" ve
seçenek kutusundan "Artan"ı seçin.
4. "Liste
içerisinde"
dikkat ediniz.
bölümünde
"Başlık
satırı
var"
seçeneğinin
işaretli olmasına
47
5. "Tamam" düğmesine basınız.
6. Tablonun "ADI" ve "SOYADI" değerlerine göre sıralandığını göreceksiniz.
6.
SUNU
48
PROGRAMI
(MS
POWERPOINT )
6.1. Sunu Programı Hakkında Genel Bilgiler
Power Point sunu hazırlama programı, bir konu hakkında bilgi vermek veya herhangi
bir ürünü tanıtmak gibi istenen anlatımları belirli bir kitleye sunumun hazırlandığı ofis
programıdır. Sunumlar birer ekran görüntüsü şeklinde hazırlanır ve her bir görüntüye slide
(slayt) denir.
6.2. Sunu Programı Hazırlama
PowerPoint Programı çalıştırıldığında ekrana gelen pencereden Boş Sunu seçilir. Akıllı
İçerik Sihirbazı ve Şablon yardımıyla daha önceden hazırlanmış örnekleri kullanarak
sunu hazırlanabilir. Yeni Slayt penceresinden oluşturulacak slayt türü seçilir.
Şekil Dosya Başlangıç Diyalog Kutusu
49
Şekil Slayt Düzeni Seçim Kutusu
Yukarıdaki tablodan oluşturulacak olan slaytların tiplerine göre veya sunumun amacına göre
eklenecek olan slayt tipi seçilir. Örneğin sadece yazıdan oluşacak olan sunum için 1. Slayt
türü seçilir. Daha sonra Slayt başlığı yazılarak hazırlanır. PowerPoint sunusu hazırlarken
slaytlara başlık yazılması daha sonra yapılacak işlemleri kolaylaştıracaktır.
6.2.1.Boş Slaytlar Kullanarak Sunu Oluşturma
1. Standart araç çubuğunda, Yeni 'yi tıklatın.
2. Slaytta veya Anahat sekmesinde, istediğiniz metni yazın.
3. Yeni bir slayt eklemek için, araç çubuğunda, Yeni Slayt'ı ve ardından istediğiniz
düzeni tıklatın.
4. Her yeni slayt, eklemek istediğiniz başka tasarım öğeleri veya efekt için 3 ve 4
numaralı adımları yineleyin.
5. Tamamlandığında Dosya menüsünde Kaydet'i tıklatın ve sununuz için bir ad yazıp
Kaydet'i tıklatın.
50
6.2.2. Yeni Slayt Ekleme
1. Yeni boş bir slayt eklemek için, aşağıdakilerden birini yapın:
Biçimlendirme araç çubuğundaki Yeni Slayt'ı
tıklatın.
Ekleme noktasını Anahat veya Slaytlar sekmesine getirerek, Enter tuşuna
basın.
2. Slayt Düzeni görev bölmesinde istediğiniz düzeni tıklatın.
o
o
6.2.3. Slayt Silme
1. Anahat sekmesinde veya Slaytlar sekmesinde normal görünümde, silmek istediğiniz
slaytları seçin. (Slaytları sırasıyla seçmek isterseniz, tıklatırken ÜST KRKT tuşuna
basın, sıralı olmayan slaytları seçmek üzere tıklatırken CTRL tuşuna basın.)
2. Düzen menüsünden Slayt Sil'i tıklatın.
6.2.4. Slaytta Yakınlaştırma veya Uzaklaştırma
1. Yakınlaştırmasını değiştirmek istediğiniz alanı, Anahat sekmesi, Slaytlar sekmesi
veya slayt bölmesinde görüntülenen slaytı tıklatarak elde edin.
2. Standart araç çubuğunda Yakınlaştır kutusunun
istediğiniz büyütmeyi tıklatın.
yanındaki oku tıklatın, sonra
51
6.2.5. Slayt Düzeni Uygulama
1. Biçim menüsünde Slayt Düzeni'ni tıklatın.
2. Slaytlar sekmesinde normal görünümde, düzen uygulamak istediğiniz slaytları seçin.
3. Slayt Düzeni görev bölmesinde, istediğiniz düzenin üzerine gelin ve tıklatın.
6.2.6 Bir Sunuya Canlandırma Efekti Vermek
Bir sunuya canlandırma efekti vermek için "Biçimlendirme" araç çubuğu üzerindeki
"Canlandırma Efektleri" düğmesi etkin (basılı) duruma getirilir. "Canlandırma Efektleri"
araç çubuğunun görüntülenmesi sağlanır.
Şekil Canlandırma Efektleri Araç Çubuğu
52
Bu araç çubuğundaki komut düğmeleri kullanılarak slaytta bulunan resim ya da metinlerin
ekranda gözükme sırası, ekrana geliş biçimleri, ekrana gelirken ses eşliğinde gelmeleri
ayarlanır.
Başlık Canlandır: Slayttaki başlığa efekt (canlandırma) vermek için
kullanılır.
Slayt Metni Canlandır: Slayttaki gövde metnine efekt vermek için
kullanılır.
İçeri Sürme Efekti: Sözcükler sağ taraftan uçarak içeri girer
Uçma Efekti: Sözcükler sol taraftan uçarak içeri girer.
Kamera Efekti: Sözcükler içten dışa doğru kamera sesi eşliğinde ekranda
belirir.
Bir Kere Parla: Sözcükler kısa bir süre ekranda belirir. Sonra kaybolur.
Lazer Metin Efekti: Harfleri sağ taraftan içeriye doğru teker teker içeri
girer.
Daktilo Metni Efekti: Harfler daktilo sesi eşliğinde teker teker yazılır.
Metin Sırası Efektini Ters Çevir: Slayttaki metinleri aşağıdan yukarıya
doğru yazar.
Bırak: Sözcükler yukarıdan aşağıya teker teker düşer.
Canlandırma Sırası: Slayta girecek nesnelerin ekrana giriş sırasını
ayarlar.
Özel Canlandırma: Slaytta bulunan grafik, ses ve film gibi gösterileri
yapmak için gerekleri ayarları düzenler.
53
6.2.7. Slayt Gösterisi
Slaytların otomatik gösterimi için "slayt sıralayıcısı görünümü"nde iken farenin sağ tuşuna
basıldığında açılan komut penceresinden "Slayt geçişi" seçilir. Ya da Menü çubuğundan
"Slayt Gösterisi"+"Slayt Geçişi" ile aynı komut işletilir.
Şekil Slayt Gösterisinin Başlatılması
Slaytların
otomatik
54
(fare
ve
klavye
kullanılmadan) gösterimi için "Otomatik
olarak" komutu seçilip, belirtilen saniye sonra slaytların değişimi sağlanır. Her slayt için ayrı
zaman vermek için "Uygula" komutu; tüm slaytların ekranda belirtilen zaman gözükmesi için
"Tümünü Uygula" komutu seçilir. Slaytların ekrana gelişi sırasında efekt verilebilir. Bunun
için açılan menüden istenilen efekt seçilir. "Yavaş", "Orta" ve "Hızlı" seçeneklerinden birisi
seçilerek slayt efektinin geçişi belirlenebilir.
Bir slayta ayrı efekt vermek için "Uygula"; tüm slaytlara aynı efekti vermek için "Tümünü
Uygula" komutu seçilir.
6.2.8. Slaytların Yazıcıdan Çıkışı
Microsoft PowerPoint slaytlarınızı seçtiğiniz yazıcıda en uygun biçimde yazdırmak için
otomatik olarak ayarlar ( siyah-beyaz veya renkli). Slayt yazdırmak için Dosya- yazdır seçilir.
Burada gelen diyalog penceresinden istene özellikler ayarlanarak tamam denilir.
Slaytlar yazıcıdan her slayt bir sayfaya
55
gelecek biçimde alınabileceği gibi,
her
sayfaya 2, 3, 6 slayt gelecek biçimde de yazdırılabilir. Bir A4 kağıdına 6 tane slaytı
yazdırmak için "Yazdırılacak" bölümünden "Dinleyici Notu (6 slayt/sayfa)" seçilir.
56
7. İNTERNET UYGULAMALARI
7.1. İnternetin Tanımı
İnternet, birbirlerine kablolar aracılığı ile bağlı bulunan dünya üzerindeki binlerce bilgisayarın
oluşturduğu sisteme verilen isimdir. Internet kelimesi International Network (Uluslararasi Ağ)
kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.
İnternet dünyanın bir ucundaki bir bilgisayardan dünyanın başka bir ucundaki bilgisayara
bilgi aktarımına olanak sağlar.
7.2. İnternet ve Bireysel Güvenlik
7.2.1. Virüs Nedir?
Virüs, kendini bir programa veya bir dosyaya iliştirerek bilgisayardan bilgisayara atlayabilen
bir bilgisayar kodu parçasıdır. Yeni bilgisayarlara atladıkça bulaşır. Virüsler yazılımınıza,
donanımınıza ve dosyalarınıza hasar verebilir.
7.2.2. Solucan nedir?
Solucan da, virüs gibi, kendisini bir bilgisayardan diğerine kopyalamak için tasarlanmıştır
ancak bunu otomatik olarak yapar.
İlk olarak, bilgisayarda dosya veya bilgi ileten özelliklerin denetimini ele geçirir. Solucan bir
kez sisteminize girdikten sonra kendi başına ilerleyebilir.
Solucanların en büyük tehlikesi, kendilerini büyük sayılarda çoğaltma becerileridir. Örneğin
bir solucan, e-posta adres defterinizdeki herkese kopyalarını gönderebilir ve sonra aynı şeyi
onların bilgisayarları da yapabilir. Bu, domino etkisinin getirdiği yoğun ağ trafiği işyeri
ağlarını ve Internet'in tümünü yavaşlatabilir.
Yeni solucanlar ilk ortaya çıktıklarında çok hızlı yayılırlar. Ağları kilitlerler ve olasılıkla sizin
ve başkalarının Internet'teki Web sayfalarını görüntülerken uzun süreler beklemenize yol
açarlar.
57
Solucanlar yayılmak için bir "taşıyıcı" programa veya dosyaya gereksinim duymadıklarından,
sisteminizde bir tünel de açabilir ve başka birinin uzaktan bilgisayarınızın denetimini eline
geçirmesini sağlayabilir. Yakın geçmişteki solucanlara örnek olarak Sasser solucanı ve
Blaster solucanı verilebilir.
7.2.3. Truva atı nedir?
Mitolojideki Truva atı nasıl bir armağan gibi görünüp, aslında Troya kentini ele geçirecek
Yunanlı askerleri taşıyorduysa; bugünün Truva atları da yararlı yazılımlar gibi görünen
bilgisayar programlarıdır, ancak güvenliğinizi tehlikeye atar ve pek çok zarara yol açarlar.
Yararlı gibi görünen ancak aslında zarara yol açan bir bilgisayar programı.
Truva atları, insanların, meşru bir kaynaktan geldiğini düşündükleri bir programı açmaya
yöneltilmeleri yoluyla yayılır.
7.2.4. Casus Yazılımlar
Casus yazılımlar ve diğer istenmeyen yazılımlar, bilgisayarınızda sizin izniniz olmadan belirli
görevleri gerçekleştiren yazılımlara verilen addır. Bu tür yazılımlar, reklamlar
görüntüleyebilir veya kişisel bilgilerinizi toplamaya çalışabilir.
7.2.5. Solucanlar, truva atları, casus yazılımlar ve diğer virüsler nasıl yayılır?
E-posta yoluyla: En tehlikeli virüslerin birçoğu temel olarak e-posta ekleri (bir e-posta
iletisiyle gönderilen dosyalar) yoluyla yayılmıştır.
E-postanızın bir ek içerip içermediğini genellikle anlayabilirsiniz, çünkü size eki ve
adını temsil eden bir ataç simgesi ile gösterilir. Fotoğraflar, Microsoft Word ile yazılmış
mektuplar ve hatta Excel elektronik tabloları, e-posta ile her gün alıyor olabileceğiniz
dosya türlerinden bazılarıdır
58
Yüklenen programlar aracılığıyla: Kaynağı ve güvenli olup olmadığı tam olarak
bilinmeyen programlar çoğu zaman beraberinde virüs, casus yazılım, solucan gibi
riskleri de getirir.
Web Sayfaları: Güvenli olmayan web sayfaları ziyaret edildiğinde bazı yazılımlar veya
virüsler bilgisayarımıza otomatik olarak yüklenir.
7.2.6. Bilgisayarımda bir solucan veya başka bir virüs olup olmadığını nasıl
saptayabilirim?
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Normalden daha yavaş çalışmaya başlar
Sık sık yanıt vermemeye veya kilitlenmeye başlar
Birkaç dakikada bir çöker veya yeniden başlar
Kendi kendine yeniden başlar ve normal çalışmaz
Uygulamalar düzgün çalışmaz
Disklere veya disk sürücülerine erişilemez
Yazdırma işlemleri düzgün çalışmaz
Beklenmedik hata iletileri alırsınız
Bozuk menüler ve iletişim kutuları görüntülenir
7.2.7. Virüsten Korunmak İçin
Bilgisayarınıza en az bir anti-virüs programı yüklenmelidir.
Bilmediğiniz birisinden gelen e-posta’daki ekli dosyaları açmamalısınız
Arkadaşınızdan aldığınız flash diskleri, CD’leri virüs kontrolünden geçirilmelisiniz
Eğer bir programın virüslü olduğundan şüpheleniyorsanız o programı kullanmamalısınız.
Windows, MS Office, Internet Explorer, Netscape gibi ürünlerin güvenlik güncellemelerini
düzenli olarak yapmalısınız
Kaynağı belli olmayan,
yüklememelisiniz.
program,
müzik,
ekran
koruyucu
ve
oyunları
sisteme
59
7.2.8. İnternet Dolandırıcılığı Kavramı
"Sahte siteye yönlendirme" bilgisayar korsanlarının Internet trafiğini bir Web sitesinden, bire
bir aynı olan başka bir siteye yönlendirerek kullanıcı adınızı ve parolanızı bu sahte sitedeki
veritabanına girmeniz için sizi kandırmaya çalışmasıdır.
Dolandırıcıların banka hesabınıza erişmek, kimlik bilgilerinizi çalmak veya sizin adınızla
başka dolandırıcılık girişimlerinde bulunmak amacıyla kişisel bilgilerinizi elde etmeye
çalıştığı bu saldırı türlerinin hedefi genelde banka veya benzer mali sitelerdir.
Sahte Siteye Nasıl Yönlendirirler?
Örneğin bu dolandırıcılar size, popüler Web sitelerinden veya bankanız ya da kredi kartı
şirketiniz gibi güvenilir sitelerden gelmiş gibi görünen e-posta iletisi gönderirler.
E-posta iletileri, açılır pencereler ve bağlantının yönlendirdiği Web siteleri gerçek gibi
görünerek birçok kişiyi meşru olduklarına inandırabilir. Şüphe duymayan kişiler, kredi kartı
numaralarını, parolalarını, hesap bilgilerini veya diğer kişisel verilerini soran bu isteklere
yanıt verir.
Sahtekarlık Kurbanı Olursanız Ne Yapmalısınız?
·
·
·
·
Etkilenen tüm hesapları kapatın
Tüm çevrimiçi hesaplarınızın parolalarını değiştirin
Ailenize ve yetkililere haber verin
İlgili her şeyi kaydedin ve saklayın
7.2.9. Parolalar
60
l
Parolalar, başkaları tarafından tahmin edilmesi zor karakter dizisi olmalıdır.
l
Kısa parola kullanmaktan kaçınılmalı.
l
Harfler, sayılar ve simgelerin bir birleşimini kullanın. (Parolanızda ne kadar farklı türde
karakter olursa, parolanın tahmin edilmesi o kadar zorlaşır.)
l
Her hesap için farklı parola kullanılmalı.
l
Sık sık değiştirilmeli, herhangi bir yere yazılmamalı.
l
Kitaplardaki örnek şifreler hiç bir zaman kullanılmamalı
l
Her hesap için ayrı bir şifre kullanılmalı
l
Parolalarınızı, denetiminizde olmayan bilgisayarlara yazmayın
l
Kimseye şifrenizi vermeyin (arkadaşlarınız da dahil)
7.3. Web Tarayıcıları (İnternet Explorer)
Internet Explorer bir WWW listeleyicisidir (WWW Browser). Grafik tabanlı bir programdır
ve çoklu hiper ortamı oluşturan bileşenler (linkler) üzerine gelip mouse ile bir kere tıklatılarak
ilgili veriler ekranda görüntülenir. Internet Explorer ile WWW, FTP, news, telnet erişimi
yapmak mümkündür.
Internet Explorer ile bir Web sayfasına bağlanmak için Address ile başlayan boş alana uygun
URL satırı girilir. Örneğin www.bayar.edu.tr adresine bağlanmak için:
7.3.1. İnternet Explorer Seçenekleri
61
İnternet Explorer ayarları için, Araçlar- Seçenekler sekmesi tıklanır. Başka bir yolla
masaüstünde bulunan internet Explorer simgesi üzerine gelinir, fareye sağ tıklanır ve
özellikler seçilir.
İnternet Seçenekleri kısmında yapabileceklerimiz:
· Giriş sayfası kısmında yazacağımız url adresini açılış sayfamız olarak belirleyebiliriz.
· Güvenlik kısmından, güvenlik seviyesi ayarlanabilir,
· Güvenlik kısmından yasaklamak istediğimiz siteleri yasaklayabiliriz.
· Gözatma geçmişi kısmından, ziyaret ettiğimiz web sayfalarıyla ilgili olarak
bilgisayarımızda saklanan
o Geçici internet dosyaları,
o Tanımlama bilgisi,
o Geçmiş (Ziyaret ettiğimiz web sitelerinin listesi),
o Form verileri,
o Parolalar silinebilir.
7.3.2. İnternet Explorer Kimlik Avı Filtresi
62
Internet Explorer 7 ve sonraki versiyonları çevrimiçi
olduğunuzda
güvenliğinizin
korunmasına yardımcı olmak için dinamik güvenlik koruması sunar. Çoğu kullanıcı Web'e
gözattıkları sırada fareyi her tıklattıklarında ne kadar kişisel ve izlenebilir verinin iletildiği
konusunda bilgi sahibi değildir ve çoğu çevrimiçi kullanıcı da geçerli bir Web sitesi ile sahte
bir kopyasını birbirinden ayırmakta sorun yaşar. Birçok kötü amaçlı Web sitesi işletmeni
tarafından kişisel bilgileri toplamak için kullanılan tekniğe kimlik avı adı verilir; önemli
bilgileri (örneğin, kredi kartı veya sosyal güvenlik numarası) edinmek amacıyla çevrimiçi
olarak kimlik değiştirerek yasal bir kişi veya işletme gibi davranmaktır.
Internet Explorer 7'deki yeni Kimlik Avı Filtresi her saat birkaç kez güncelleştirilen bir
çevrimiçi hizmet kullanarak, sahte Web siteleri ile ilgili en son endüstri bilgilerini toplar ve
sizi önceden uyarmak ve gözatma deneyiminiz sırasında korunmanıza yardımcı olmak
amacıyla bu bilgileri sizinle paylaşır.
Internet Explorer 7'yi ilk kullandığınızda, Kimlik Avı Filtresi varsayılan olarak
etkinleştirilmiştir. Etkinleştirmek ve devre dışı bırakmak ya da şüpheli bir siteyi Microsoft'a
bildirmek gibi Kimlik Avı Filtresi seçenekleri için, sağ üstteki araç çubuğunda Araçlar
menüsüne gidin ve Kimlik Avı Filtresini seçin.
8. MS OUTLOOK PROGRAMI
63
8.1. MS Outlook Nedir?
Outlook yalnızca e-posta göndermenizi, almanızı ve yönetmenizi sağlayan bir yazılım
değildir; aynı zamanda takviminizi ve arkadaşlarınız, iş ilişkileriniz gibi kişileri de
yönetmenizi sağlar.
Bunlara ek olarak, takviminizi Internet aracılığıyla aileniz ve çalışma arkadaşlarınızla
paylaşabilirsiniz.
Outlook ürünü belge, elektronik tablo, sunu oluşturma ve e-posta yönetme için farklı türden
yazılımların birleştirildiği "Office" ürün paketinin bir parçasıdır.
Outlook genel görünümünde Outlook Bugün, Takvim, Kişiler, Görevler, Notlar ve Silinmiş
Öğeler bulunur.
8.1.1. Outlook Bugün
Outlook Bugün sayfası gün içindeki işlerinizin önizlemesini yapmanızı sağlar. Microsoft
Outlook Bugün ile, randevularınızın özetini, görevlerinizin listesini ve kaç tane yeni e-posta
iletiniz olduğunu görebilirsiniz. Outlook başlatıldığında önce bu sayfanın görünmesini
sağlayabilir, istediğinizde Outlook Bugün'ün görüntüsünü değiştirebilirsiniz.
64
8.1.2. Kişiler Hakkında
Kişiler klasörü, iletişim kurmak istediğiniz kişi ve ticari kuruluşlar için oluşturduğunuz eposta adres defterinizi ve bilgi deposunu içerir. Kişiler klasörünü e-posta adresleri, yer
adresleri, telefon numaraları ve kişi ile ilgili doğum günü veya yıl dönümü tarihi gibi diğer
bilgileri saklamak için kullanabilirsiniz.
8.1.3. Takvim
Outlook'un takvim ve zamanlama bileşeni olan Microsoft Outlook Takvim e-posta, kişiler ve
diğer özelliklerle tamamen tümleşik olarak çalışır. Günü, ayı veya yılı bir seferde
görüntüleyebilirsiniz. Takvim'i kullanarak şunları yapabilirsiniz:
·
·
·
·
Randevu ve olay oluşturma
Toplantı düzenleme
Grup zaman çizelgelerini görüntüleme
Başka kullanıcının takvimini yönetme
8.1.4. Görevler
Bir görev, tamamlanma aşamalarını izlemek istediğiniz, kişisel veya işle ilgili bir eylemdir.
Görev bir kez gerçekleştirilebilir veya yinelenebilir (yinelenen görev). Yinelenen görev,
düzenli aralıklarla yapılabilir veya sizin tarafınızdan belirtilen, görevin sona ereceği tarihe
göre yinelenir. Örneğin, yöneticinize her ayın son Cuma günü bir durum raporu göndermek
üzere veya saçınızı birer ay aralıklarla kestirmek için sizi uyaran bir görev oluşturabilirsiniz.
8.1.5. Notlar
Notlar, yapışkanlı not kağıtlarının elektronik karşılığıdır. Bir not kağıdına yazmak istediğiniz
sorular, düşünceler, anımsatıcılar veya herhangi bir şey için notları kullanabilirsiniz.
Çalışırken, başka öğe veya belgelerde yeniden kullanmak isteyebileceğiniz yönerge veya
metinler gibi bilgi parçalarını bir yerde saklamak gerektiğinde, notları açık olarak ekranda
bırakmak oldukça yararlı olacaktır.
8.2. MS Outlook Kurulumu
MS Outlook kurulumunu gerçekleştirmek için öncelikle internet servis sağlayıcınızdan bazı
bilgileri edinmeniz gerekecektir.
ISS'niz veya yöneticiniz tarafından size sağlanacak bilgiler genellikle şunlardır:
·
·
·
·
·
Hesap türü (Exchange Server, POP3, IMAP, HTTP veya diğer)
Gelen sunucunuzun ve giden sunucunuzun adı
Kullanıcı adınız
E-posta adresiniz (örneğin: kullanıcıadı@bayar.edu.tr)
Parolanız
65
Bu bilgilerle birlikte aşağıdaki adımların
izlenmesi gerekir.
· E-postalarınıza erişmek için Outlook programına e-posta hesabınızı tanıtmalısınız. Bu
işlem için öncelikle Outlook’u çalıştırın, açılan pencerenin üst kısmında yaralan
menüden Araçlar’a oradan da Hesaplar’a tıklayın.
· Çıkacak pencerede, sol taraftaki menüde Ekle’ye oradan da Posta’ya tıklayın.
· Bir sonraki pencerede ise göndereceğiniz e-postaların “Kimden” kısmında
görünmesini istediğiniz isim, lakap yada ünvanı yazıp İleri’ye tıklayın.
· Bu aşamada ise Celal Bayar Üniversitesi tarafından verilen e-posta adresinizi girip
İleri’ye tıklayın.
· “Gelen posta sunucum bir .... sunucusudur.” kısmında varsayılan POP3ü seçili
bırakınız. “Gelen posta (POP3 veya IMAP) sunucusu:” kısmında
mail.bayar.edu.tr yazınız. “Giden posta (SMTP) sunucusu:” kısmına
mail.bayar.edu.tr
yazıp,
İleri’ye tıklayın.
· Şimdi ise kullanıcı adınızı “Hesap adı:“ kısmına, şifrenizi ise “Parola:” kısmına
yazınız. Şifrenizin Outlook Express tarafından otomatik olarak hatırlanmasını
istiyorsanız Parolayı anımsa kısmını seçili hale getirerek İleri’ye tıklayın.
· Son olarak, Celal Bayar Üniversitesi’nde Güvenli Parola Kimlik Doğrulaması (SPA)
kullanıldığından, Güvenli Parola Kimlik Doğrulaması (SPA) ile oturum aç onay
kutusunu seçmek gerekmektedir.
8.3. MS Outlook Kullanımı
8.3.1. Yeni İleti Gönderimi
MS outlookla yeni bir e-posta göndermek için Dosya menüsünden Yeni'yi işaret edin ve sonra
Posta İletisi'ni tıklatın.
· Kime:, Bilgi: veya Gizli: kutularına (Kime, Bilgi ve Gizli kutuları: Bir ileti Kime
kutusundaki alıcılara gönderilir. Bilgi (cc, karbon kopya) ile Gizli (bcc, kör karbon
kopya) kutularındaki kişiler de iletiyi alır; ancak Gizli kutusundaki alıcıların adları
diğer alıcılara görünmez.) alıcıların adlarını girin. Adları noktalı virgül (;) karakteriyle
ayırın.
· Alıcıların adlarını Adres Defteri'ndeki bir listeden seçmek için Kime veya Bilgi
düğmesini tıklatın.
· Konu kutusuna iletinin konusunu yazın.
· İleti kutusuna iletiyi yazın.
· Gönder'i tıklatın.
66
8.3.2. Yeni İletiye Dosya Ekleme
Göndereceğimiz yeni iletiye dosya ekleme için aşağıdaki işlemleri uygulamalıyız.
· İçine dosya eki eklemek istediğiniz öğeyi oluşturun veya açın. İletilerde, ek eklemek
için yeni bir ileti oluşturmanız gerekir.
· Öğenin gövdesini tıklatın ve sonra Dosya Ekle'yi tıklatın.
· Eklemek istediğiniz dosyayı seçin, sonra Ekle'yi tıklatın.
· Yeni iletide, Gönder'i tıklatın ve başka herhangi bir öğe türünde Kaydet ve Kapat'ı
tıklatın.
Ayrıca şu ek özelliklerden de yararlanabilirsiniz:
· Varsayılan olarak, Microsoft Outlook virüs içerme olasılığı olan, güvenilmez görünen
ek dosyalarının (örneğin, .bat, .exe, .vbs ve .js) eklenmesini engeller. E-posta iletisine
böyle bir dosya eklerseniz, güvenilmez görünen eki göndermek isteyip istemediğiniz
sorulur. Yanıtınız Evet olursa, Outlook eki gönderir.
· Bir dosyayı bilgisayarınızdan Outlook öğesine sürükleyerek veya dosyayı kopyalayıp
bir ek olarak Outlook öğesine yapıştırarak da ek ekleyebilirsiniz.
· Dosyaları paylaşmanın daha güvenli bir yolu, dosyaları güvenli bir ağ paylaşımına
postalamaktır. Bir e-posta iletisine, alıcılara erişim vermiş olduğunuz paylaşım için bir
bağlantı ekleyebilirsiniz.
8.3.3. Gönderilen İleti İçin Okundu Bilgisi İsteme
MS Outlooktan gönderdiğimiz iletilerin karşı tarafa ulaştığından emin olmak ve okunduğunda
bize bir mesaj gelmesini istiyorsak:
1. İleti içinde Seçenekler'i tıklatın.
2. Oy ve izleme seçenekleri altında, Bu ileti için teslim bilgisi iste veya Bu ileti için
okundu bilgisi iste onay kutusunu seçin.
8.3.4. Adres Defteri Kullanımı
Adres Defteri, Outlook ayarlarınıza bağlı olarak, Microsoft Outlook, Microsoft Exchange
Server veya Internet dizin hizmetleri tarafından sağlanan bir adres defterleri topluluğudur.
Adres Defteri'ni, ileti adreslerini yazmak için adları, e-posta adreslerini ve dağıtım listelerini
aramak ve seçmek için kullanabilirsiniz.
67
Bir e-posta iletisinin Kime, Bilgi veya Gizli kutularına bir ad yazdığınızda, Outlook
yazdığınız adın Adres Defteri'nde olup olmadığına bakar. Böyle bir ad varsa, ad çözülür ve
ileti gönderilmeye hazır duruma gelir.
8.3.5. Gelen İletiyi Yanıtlamak veya Bir Başkasına İletmek
Gelen bir iletiyi yanıtlamak veya iletmek istediğinizde öncelikle iletiyi seçmelisiniz. Daha
sonra yapmak istediğiniz işleme göre aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
İletiyi yanıtlamak için:
1. Yalnızca göndereni yanıtlamak için, Yanıtla'yı tıklatın.
2. Alıcıların tümünü yanıtlamak için, Tümünü Yanıtla'yı tıklatın.
3. Gönder'i tıklatın.
İletiyi iletme
1. İlet'i tıklatın.
2. Kime, Bilgi ve Gizli kutularına alıcıların adlarını girin.
3. Gönder'i tıklatın.
8.3.6. İleti ve Eklerini Yazdırma
1. Yazdırmak istediğiniz iletileri seçin.
2. Dosya menüsünden, Yazdır'ı tıklatın.
3. Ekleri yazdırmak için, İliştirilmiş dosyaları yazdır onay kutusunu seçin.

Temel Bilgisayar Ders Notu

Transkript

Benzer belgeler

T.C. AVRUPA MESLEK YÜKSEKOKULU

Bilgi Notu No. 30: “AB Mavi Kart” 01/2016 Almanya, nitelikli iş

File

Merhabalar sevgili Turkish Virtual ailesi daha önce çeşitli eventlarda

Tam Metin(URL)

Kapsamlı Dosya Desteği Gelişkin İşlevsellik Shell Extension

31-Almanya`da Çalışmak