Devamy - fsmahmutoglu.av.tr

4;00u06111. 4 YTLilfrt,
reitr
EICONOMEX SUcLAR YE
EICOINOPili CEZA HUKUKU
Fatih Salami MAHMUTOOLU•
iiindigi (here, ekonomi biliminin konusunu, bir topurn dOzeninde ya5ayan insanlar ve bu insanlann hayatlanni devam ettirebilmek igin yapmak zorunda bulundukJan ekonomik fagyetler, yani Oretim, mabadele, bb1050m ve tOketim gibi ekonomik olaylar olu5turmaktadir.
Bu nedenle de ekonomi bilimi, genel bir bicimde surekli
olarak degi5en ve sarsr cogalan sonsuz nitelikteki insan
ihtiyaclannin giderilebilmesi için Oretilen mal ve hizmetler
lie bunlann mObadelesi ve bu faaliyetlerden dogan gelir
paylannin b610501ebilmesi biciminde tanimlanmaktadir.'
Dogaldtr ki, bu tanimda sezil edilenihtiyaclann giderilmesi, mai ye hizmetlerin degi5imi ve elde edilen paylann
bb10501mesi icm. trim fagyetlerin mutlaka bir sistem ve
bu sistemin tabi oldugu hukuk kurallan cercevesinde
gerekmektedir.
15te yapcsal ve siyasal farldihkiar bir taraf bralalacak
olursa, sin konusu ekonomik sistemlerin Ongord0g0 hukuk kurallanni daha ir anlayabilmek kin de "ekonomi
hukuku" kavramina deginmek isabetli olur.
Kavramsal olarak ilk kez 20. YOzrlicla ortaya crkan ekonomi hukuku, hukuk disiplinleri arasinda oldukga yeni bir
dalchr. Ana hatlanyla bir tan= verilecek olursa, ekonomi
hukuku elconomiye yon veren yOrOrlOkteld yscalar ve bu
alana ilikin olarak altrian Onlemierin bir biltOn0 olarak
kammiza grkmakta ve soz konusu yasa ve bnlemlerie
Oretim, tOketim, bolC150m ffikiIS devletce belirienmekte, ba.51ca bir ifadeyle, ekonomik dOzen idare edilmektedir. Ulke ekonomisinin bir bOtin halinde idaresini kurala
baglayan hukuksal alana da "Ekonomi Hularku" denilmelctedir.
Hemen fad< edilecegi gibi; ekonomi hukuku konu itibarire devlet ile ekonomik dozen arasindaki hukuksal
olarak belidenmi5 ili5ki cercevesinde 5ekillenmektedir.
Fakat ekonomi hukukunun Ongard0g0 bu ili5ki, sadece ild
kii arasindaki elconomik baglantir -bmegin abc ve sato
ya da, içi veya i5veren arasindaki °Iasi gbz
OnOnde bulundurrnarnaktadr. Aksine torn ekonomik sistemin ileriigine yanelik ekonomik prensipleri dikkate
alarak, genil anlamda deviate, dar anlamda idareye ekonomik diizeni korumak icin ge5ith imkAnlar tanimakta, yapabilecegr mildahalelerin sininni saptar ve kullanabilecegi
araclan gostermektedir?
ote yandan 20. Thrl'in ilk yansinda gergekle5en donya sava5lannin da etkisiyie, bzellikle de 1930 sonrasinda
ekonomik sucluluk ve ekonomi ceza hukukundan ayn bir
kavram olarak bahsedilmeye ba5lanridt yine bu devrede ya5anan ortak siyasi ve ekonomik tecrObelerin 20.
yOzyil'in kind yansindan itibaren cok sarda toplumsal
degederi de farklilaprarak ekonomik ihióiere yeni bir
boyut kazandirdigi bilinmektedir.'
Sbz konusu geli5menin, gOnOmOze dek devam ettigini
ve ekonomik yalamda ortaya cikan ihlallere kar5r zaman
zaman tartivnalara da neden olsa. ceza hukuku yaptinmlannin gereldi oldugu yonOndeki rnt4terek anlamn vart-
B
gin surdOrdOgOn0 sbyleyebiliriz. .
Ancak bu ortak paydaya ragmen, gerek ekonomik sytsi
lar gerek bu sahayi ilgilendiren ceza hukuku kavram s
olarkdugt5mi.Barneblw6;
nedeni ise ekonomik nitelilcteld davran5lann cok ce14
gertintim an etrnesinden IS gelmektedir. Seat) edilaz
cok ce5itlilik, ceza hukuku acisindan yapilabilecek tasniflez
ri gOcle5tirmekte, bu kavramlan igerik clank daha da Icah•
mark bir hale sokmaktadir.
EKONOMIK SUcLAR VE EKONOMI CEZA
HUKUKU ILE ILGILI GORO§LER '
4
Bu konunun ilk clank belirli bir fail tipinden hareketle
faiminolojik — sosyolojik acidan ele alincligini germelde"
yiz. Esas itibarire suc bilimini olaylann yOnlendirmesi esisina dayandiran bu dO5Once, dogrudan Edwin H. Slither!
land'a dayanmalctadir! I 937da Sutherland tarafindi
beyaz yaka suglulugu Ozanne verilen tebligde, ekonom!
suclulugun kamuoyunda olu5an bilincle ortaya cuktigt bft;
hasvurglnmkteoiylr5knsx
gruplan, snail bir fail tipinin belirli ezellikleri ve eylem tip
leriyie saptanmaktadir. Fail lie dogrudan ili5ki kuran bi
ekonor.
19
yaklasrm, suclulugun toplumun alt tabakalannda cereyan
eden bir olgu olmadigni, aksine ekonomik anlamda durumu iyi olanlar arasinda ye daha Ost tabakalarda sikca
gbrOld0g0nO ve bu davranislann sosyal agdan ciddi zararlara neden oldugunu. OzellikJe de meslelderin icrasi lie
ack bir baglant icerisinde bulundugunu belirtmektedir s
BOylecnrthoaikusfczlmetdirBh-
raftan Ost seVryedeki fail cevresi, diger taraftan mesleld faafiyetlerle baglanth olarak suclann iJendigi olgusu. Zaten
behrtilen bu ki unsurun bir araya getmesi, toplumsal saygtnhgi kisilere karg kamuoyunda duyulan even' suni olarak artirmalcta, boyielikle de bu nevi suclar daha kolay islenebilmektedir. Ancak unutulmamalidir ki, Sutherland, beyaz yaka suclulugunu ekonomik suclarla da sinirlandirmamalctadir.`
Farkh olan diger bir gt5rOs ise, ekonomik suclara bOt0nOyle sorusturma yontemleri agsindan bakmakta ye sosyal icerikli elestirilerin ya da poFrtik agdan motive edici
sloganlann bir anlarn ifade etrnedigini belirtmektedirler.'
Bu yaklasimin t5zeti sudur, ceza yargilamasi makamlan
ekonomik suclann kovusturulmasinda onemli sorunlada
karsilasmaktadir. Bunun nedenini, kapsamin sok genis,
yani ekonomik nitelikteki davranislann sinirlandinlmasinin
oldukca gOc olmasunda aramak gerekmektedir. Oyleyse
bu nevi sorusturmalann saghldi bir bigimde yaprlabilmeleri icin yargtlama faaliyetlerine Icatlanlann da kural olarak
ekonomiyle ilgili bad bir takim bilgilere sahip olmalan
sarttr, hatta ihtisaslasma kagnilmazdir ve ancak bu yolla
andan suglann anCine gecilebilir. Inc karglastlan bu zor-
luklar. ekonomik suglan digerierinden arrmaktachr. 0
nedenle, ekonomik sucluluk Icavramint sadece suglulugun
t5nOne gecilmesi taktikleri agsindan ele almak gerekir,
Baska bir tizeffik aramaya gerek yoktur.
Diger bir dOsOnceye gore ise. bir taraftan belirli bir fail tipi, diger taraftan ekonomik yapir ihlal edici davrantslar kavramin acildanmasi bakimindan yeterii olmamistr.
cOnk0 kavram cok yon10 olup, smith bir agdan ele ahnmasi ve gelistirilmesi mOmkOn degildir. Seth konusu kavrarnin agklanabilmesi icin ekonomik sahada korunan hukuksal yaradan. diger hukuksal yararlardan aytrt edici
noktay bulmak, ekonomik suctaki haksizligin maddi icerigi nedir sorusunu yanitlamak gerekir. Basica bir anlatmla. bu eylemler balamindan korunan hukuksal yarar nedir
ve bu hukuksal yarann ihlali nasil bir haksaliga neden olmaktadir sorulannin cevaplannin arastrilmasi gerekrnektedir.
Acildandigi Ozere, ekonomi hukuku ekonomiye yon
veren yasalann ye bu alana Riskin olarak alinan Onlemlerin bOtOn0 olup; devlet st5z Iconusu yasa ve onlemlerle
toplumdaki Oretm, tOketim, bolOsOm, degisim ilildlerini
dOzenlemekte, yani Olkedeki tOm ekonornik yawn isleyiini etmek amaoyla ortaya bir mevzuat koymaktadir. Sbz konusu bittOnItige ayldn davranislara karg da
hukuk dallannin cesitli disiplinlenini On plana gkartarak
farkli yaptrimlar uygularnalctadir. Bbylece, ekonominin
batOnc01 varirga ve calisma bicimi gazetilerek. tOrn bireylerin gelisimi gOvence altna alinmalctadir. Buradan hareketle, Oncelilde denilebilir ki: ekonomik alandaki suclulugu olusturan bu eylemler kamusal yasamin bat:inane yoneliktir. Baska bir deyisle ekonomik suclardan bahsedildiginde; ilk planda korunan hukuksal yarar bireysel nitehkte degildir. Bu saptama, yani hukulcsal yarann kamusal nitelikte olmasr, ilk planda bu suclann bireysel alana yOneIlk
ard edilmesine yarar. Aynca sucun, maddi
konusu lie birlikte ele alintrica lcamusal ezellik tasiyan diger suglardan lark da ortaya gIcar. Oyleyse ekonomi hukukunun verileri de gozetilerek ekonomik sugar, bir
tan clank ya da tek tek mevcut ekonomik dOzenin kurumlanni tahrip eden ve bu yolla ekonomik dOzenin
tOnlOgOnii, calisma bicimini zarara ugratan, tehlikeye sokan, toplumsal ilildlerdeki gOveni sarsan her tOrlii davranrs olup, bu tOrden eylemleri ceza hukukuna t5zgu yaptinmlarla karglayan hukuk da ekonomi ceza hukukudur,
Tekrarlamak gerekirse. burada vet-lien tanmda genel
clank ekonornk yaprnin varligina isaret edilmekte ve
toplumsal (kamusal) nitelikteki hukuksal yarar yani Dikede yasayan herkesin gkarryla ilgili bir yarar gozetilerek
bunun zarara ugratilmasi ya da tehlikeye sokulmasinin
onemi vurgulanmaktachr. Diger bir anlatmla. ekonomik
suclar dar anlamda ifade edilerek, bireysel gkarlar kapsam dig biraldlmaktadir. GorOlmektedir Id, ekonomi ceza hukuku kendine tizgO anlarn igerisinde (dar anlamda),
sadece ekonomik dOzenin ye bu dithenin fonksiyonlann
korunmasina hizmet eden bir hukuk disiplinidir. Bu disiphn her seyden evvel devletin ekonomik idaresi ye ditheniyle ilgili normlan icermelctedir. Soz gelimi: Icartel yasalan, enerji teminine, rekabet kurallanna iIikin yasalar. uluslararasi ilisldleri dOzenleyen ithalat ve ihracat rejimine iliskin dOzenlemeler boyledir. Devaminda ise. ekonomik
degerierin Oretim, tOketim, darn, bicimine ihskin normJar kargrniza gkrnalcta ve bu ekonomik faaliyetlerin kapsarru igerisinde bireysel yarariar da gbzetilebilmekte ve
bireysel alanlann ihlali halinde de ekonomik dtthenin te-
sac
2
0
Lil
rine sikca rastlanmakta, hatta cogu kez
lavramlann ayni anlamda kullanildrg da
ffilmektedir. Stiz gelimi mali suclar den
ginde, ilk planda devletin mali nitelikt
dOzenlemelerine aylonliklar alda gelm
dir. C)megin, devletin part rejimi, gehr
gidederi ya da deAet desteldi kredi Risk
bu kapsamda olup; bunlar arasinda
suclan, kagakcilik suclan, pan ve
evrak damga ve mOhOrler Ozerinde ilé
,suclar sarlabilir. Ote yandan bzel sekt
ilikin mali dOzentemeler de bu kap*
yer alabilir. Bunlar daha ziyade bankacilik
odUng pan verme yasalannda ongon
hOkOmlerdir. Bu cerceve iginde kredi li
lerine, asgari sermeye milctanna, faiz reji
ne aykriliklar sarlabihr.
Ticari suglar ise, ticari isletmelede, ti
hayatyla ve ticari serbestiyle ilgili kural
'aylonItIdan Hide etrnekte olup, esasen m
suclan da kapsamina alacak bicimde
gents bir kavrami ifade etmektedir.
gin, ticaret ve sanayi ve mOzayedeye hl
fesat kanstrrnak, evralcta saAtekdriik sucl
baniacitik suclan, dOviz suclan, ithalat, ihracat rejimine aylonliktan dogan sucl,
bunlardan bazdandir.
Bconomik suglar ise, ulusal ekonomi,
tOketim, degisim. bOlOsOm iliki
ni dOzenleyen, baska bir ifadeyle,
ekonomik dOzeni koruyan hOldimleri „
eden eylemlerdir.' Kammaca bu grup
suclar, gerek mak suclan, gerek ticari su,
n bOnyesinde banndirmalctadir. Bu ned
le diger Id grup aosindan vedlen timeld
ekonomik suclar icin de gegerlidir.
GarOlOyor ki, tam bu ifadelerin birbid ,j1
hem ilintisi, hem de arrt edici ban ozeil
led bulunmaktadir. Fakat faridikkJan On pt
na cikartarak kavrarnlan yerli yerine oturtmak bik
mOrnktin olmamalctadir. Bu nedenle ekonomik sug ka,
ram= diger gruplan da ihtiva edecek sekilde genet b'
Ost bast& clank kullandmasini dogru bulmaktarz.
Bizce de korunan hukuksal yarand ens alinmas
meydana gelen hatcsalgin nitelendirilmesi ekonomik
Ian acikJamakta kullanilacak en sagIrldt OlcOttOr. Gerc
ten de ekonomik suclarda, genet olarak ekonomiye
veren ve toplumdaki Oretim, tOketim, bt5lOsOm, degisj
ilikilerini dOzenleyen, basica bir anlatmla Cilkedeki tO
ekonomik yapinrn isleyiiini, bOtOnlOgOn0 korumar ama
layan kurallann Hal edilip edilmedigi esas
reysel nitelikteki ihlaller ekonomik ilildlerden laynaldall
sa da prensip olank ekonomik sucun temel ogesi ol
gt5ralemezler. Esasen islenen cok sarda sucta, ozellid
de zarar suclannda ekonomik bir zarardan somut ol
sez edilebilir. Hatta bireysel mai varigina yonelik suctan
hepsinde bbyle bir zarar agik bir bicimde ortaya ci
tadir. Durum boyle olunca, ayet eiconomik acidan ol
an zarar loiter olarak kabul edilirse, ekonomik su
kapsami da neredeyse saptanamaz hale gelir. Bu nedeqle, ekonomi hukukunun f5ngfirdrge iliIdden yola clolark
kavram gelistirilmeli ve bir ekonomik dOzenin saglildi bf
cimde yOrOyebilmesini esas alan temel yasalara aykin
610 alinmaldr. Bu kapsarnda banka, sigorta borsa, kat'.
-
-
mel yaps Onemli 61cOde etldlenebilmektedir. Omegin;
malvarligina yanelik dolandrnolik ernniyet sufistimal gibi
suglarda durum boyledir.
Oyle Id, saps& olarak gok sik islenen bu suclarda iIetmeler ekonomik acidan cok ciddi zarara ugramakta ve
tOm sistem bunlardan etkilenmektedir. Iste bu tOr suclara itiskin normlar da Viz konusu amaca, yani tam ekonomik dOzenin korunmasina kattoda bulunduldan takdirde
ekonomik suc tavramma dahil edilebilirier Id, bu da elconomik sugun gents anlamda tarffinin yapmasina neden
olabilmekte ve bu baglamda cok sarda eylemde Icarsdasilabilmektedir.
G611050MOZ
$u ana kadar alctardan bilgilerden de anlasildigi gibi,
doktinde yogun tansmalara neden clan ekonomik suclar ve bu alani dOzenleyen ceza hukuku kavraminin karma* bir yapi sergiledigini pesinen kabul etmek yednde
olacaktir. Daha Oncede befirttigimiz gibi bunun nedeni,
ekonomik nitelilcte cok sarda davranisin vadig ve buniann arasinda hangi sug tiplerinin bu kavrama dahil edilebilecegi hususunun karma* olusudur.
Ancak konuya ilildn tartsmalara ginneden Once terminolojik bir sorun Ozerinde durmak isteriz. cOnIc0 bu
sahada mali suglar, ticari suclar, ekonornk suglar ibarele-
ekonornissthu
Ell
tel, rekabet patent gOmr0k, vergi, ithalat, ihra6t kagakgilik bdOng para mevzuatinda yer alan suglari ekonomik
sug olarak kabul etmek dogru olacakbr. Baska bir deyisle, ekonomik sugu Ike clank dar anlamda kabul etmek
yerinde bir yaldastmor. Ancak Ozertilde de bireysel mat
varligna yonelik suglar baktnindan belirtilen 61gOtler bizce de gaz arch edilmemelidir. Sayet bu eylemler sikhkla
isleniyorsa ve bu yogunluk (Ake ekonomisinin bOtOnlOg0ne zarar veriyorsa, gents anlamda elconomik suglar igerisinde mOtalaa edilmelerinde herhangi bir salonca yoktur.
Bu eyiemlerin isletmelerin iIeyileri>1e ilgileri de gOzden
kagnImamalidir.
Son olarak belirtmek isteriz ki, bir sugun ekonomik bir
sug olarak kabul edilmesinin maddi ceza hukukuna iliskin
bazi sonuglan olabilir. Sazgelimi cezanin nev'i, tehlike sug
tipleri balornindan gasterdigi oelIik zaman yonOnden
uygulama tOzel kjsilerin ceza sorumlulugu, Jade hukuku
gibi konularda bir tat= farldiliklar On plana gikabilmektedir." 150phesiz bu'alarcayn bir galtsmanin konusunu obisturmalctadir,
EKONOMIK SUCLARIN GRUPLANDIRILMASI
Bu bilgilerden sonra ekonomik suglan u baslidar akinda gruplandirmak
• Doc. Dr. 1.0. Hukuk Fakthtesi Ceza ye Ceza Usul Hukuku
Ana Bilimdah Ogretim Oyesi.
Zeylinoglu, E; Ekonomk Sistemler, M.O. Yam, No 429, Istanbul 1985,
.1, 2; Ostane4 8.; Ekonomhin remetlert Ankara 1975, s.27, 33.
• TOM EKONOMIK DOZENIN KORUNMASINA
YONELIK CEZA NOFtMLARI
Bu suglar dogrudan tOm ekonomik dOzenin korunmasina yonelik eylemleri kapsarnma almalctachr. Soz gelimi
kartel yacasina aØrjniikJar, enerji teminine, rekabete ifiskin
yasalara, uluslararasi ekonomik iliskiler agrsindan afinan
tedbitiere aylonliklar (timegin; ithalat ihracat kurallan, fiyat belirlemeleri, belli mallann ticarebne iiildn yasaldara
uyrnama), aynca banka ve borsalann yap:ma, sigorta ve
kredi ilemlerinin bOnyesine, ayni sekilde odeme sekillerine iliskin dOzenlemelere aylonliklar
2 Rmck, G.; 'Tariff and hinziplen des Wittschoftsrecht", Siebzehn LandesberIchte zu einem Inter.natonalem Symposium, Frankfurt / Berlin
1971, 5.173; air yazonn do belkult gthi ekonomi hukukunun mod& &elonun tam ekonomlyle yo do &sal ekonornhin thanferid sektorkrlyle
kurulan baglanonde. Ekonomi hukuku ekonornik faallyetlerde. PlYasade
foollyet gastettn k4ileA, tek tek ken:manna hiztnet etmeyip, toplumun
&anon* salcununu, Isdrnsrmr kommar amoglamaktadr. Kaacas4 Amon& hultuku batiln ekonomik cettyanlarm Mamba Hemet etmektedk.
Onemll olan Melba dOzenban gliveukainfn saglanmast praarlann ken&
kendita Hare eckbame Imkonlannin gi/vence eland aimmosstht raptlocak
madahale sadece Durum& smiler. (*le bir yaklastm elconomik rpm
kendine Ezell &Ira:Ian:an bogus= irk bigimde plowman° *orbit bulunur,
ekonornlk yopyr edulemez. Anzok, anus= ekonamik gene madahalede
bukinulablEr. Bkz; SO-It/ARK, E; Wortschaftsrecht, (VVueschafiserfossung
Kartelred& Wettbewerbsrech0, & nee Auflage, Mandan 1984 5. 8-10.
3 Erman, 1; Ekonatnik Sugiann Tespltinde Sag *use& Istanbul 1984, LI.
4 8ellmak Istez k4 1872'de Edwin C Hill ve I932'de Lindemann's,'
yOzeysel clack by kowama dellndaded gartamekteefir. Otto, FL; KonzcplIon
Cstmdseltze WIruLtwftwaufredt (eInsdalesslkh Verbraucherschutz)EStW 96, (1984), L340. Gerd; D.; Wkachaftsstrafredu and Vac
mitenssdnaz [aback 1990, 5.7., (plot 3.
$ Kaiser; G; KrImbologie, aka einFahrung kt sae Grundfragen, 4. Aufloge,
Heidelberg/Karlsruhe, 1979, s.270. Edwin C Ffit bu Were suglu
kapItalistler ado; yennekt&Er. Ekt; Gaud; s.7. Kamm kin ay= bkz;
Denmezer, S.; Krintaoloji, 8. 8as, Istanbul 1994, • 67, ea.
6 Sutherfond, mahltemelerin ho suOrrlo colt az meigul oldugunu, bu
nada* de ekonomik suglann istatistikkre gegmedilni, durum be dunea sag billminIn, sosyal apdan zarar Yerid eylemled alt seyiyedeld &scalar
araunda Avian arapurnalara tabi tutarak eh &dim dog& °tarok son,nun limb biglinde bu tabokalara ffljkh, hi, olgu clan* gartilditina beim
mektedir. 81a.; Ge&ds,11
7 Schubarth, M.; "2nd die tog. WIrtschaftsdelikte wirkach ein Problemn
SchwZ5tr 90 (974).387; Bertha" s.57; Kaiser, .277.
8 liedernann, K; Wirtschafturafrecht und Wirtschafts-luiminietilt I, M.
gemeiner Tell, 1 Can& Hamburg 1974 L54; liedemann, K; "Encheinungsformen der Wutschallskriminalititt und Maglichkeiten ihrer surfreddchen Bekompfung", istw, 8a Bon& 1976, L236; 070, Komar
don..., s. 349.
9 Bu ayntralara &skin team bar tanunlar kin bkz; 7esat it, a; Iktisadi,
Ticad, Mail Suglac 4.0ask4 Istanbul 1971, s. 149-151.
10 Su ;Wide opine esas fabartyle Lampe yaPtnaur. Anlaphr ye sistematik
anon tbanyle biz de bu maw benimsemekteyiz. Bkz; Otto, Konzepdom., L351-353. Apra bu ammo, "Awupa l'opluluklannin Ekonomisinin
Korunmastna Mak Ceza Normlan" fist baslin do dabS edgeblik. Bilgi lçhi
biz.; Heinz, W.; "Bevifildle and strukturelic Besonderheiten des Was&
haltsstrafrechis", WInsthattsktimIndtat and Wirtschaftsstrafrecht In
them Europa auf Weg zu Demokratle and Privattsierungleitrage zur
belpidger Sommeralcadente bum 15.-22. September 1996, Herausgeber
Gropp W, L20-21.
11 Mack rakkat edam& okom bu suc tiplerintn yukanda cab, baika
emplar kedskre de dolul edaebarnesl mamkandar.
12 Aymta bagi kin bkz; Malunutogb, FS ; Ekonarn& Suglar gaglamindo
Kred Phaukundon Koynaklanan Sug ye /dad SLI0l, Ankara 2003, s. 3947.
• I§LETMELERIN I$LEY1$LERININ (IDARESININ)
KORUNMASINA YONELIK CEZA NOFtMlacti
Bu beilumde ilk planda halcsa rekabet patent haldanna OrOnlerin kullanim kilavuzlannin ve markalann hukuka uygun bir bigimde kiltaMmasi gerekJiligine
aylonliklar belirtilmelidir. Ote yandan ekonomik drizenin
ve onun kurumlanni dolayh olarak tahrip eden suc tipleri de bu grip igerisinde yer almaktadir. Bilhassa resmi goreylilerin rusvet almas, ticari iftira, ticari striann ifsasi,
data reklamlan sug sayan ve bOylece rekabeti koruyan
yasalara aylcnlildar, dolandincilik, emniyeti suiistimal gibi
mala karsi islenen suglar, sosyal grivenlik haklanna karsi
suglar, kagak olarak isgi galistirma da bu bashga uygun doen emelder arasindadir.
• FINANS YONETIMININ KORUNMASINA
YONELIK CEZA NORMLARI
Gumnik ve vergi kanunlanna ilikJn suglar bu alt basltgin ana gurubunu olusturrnakta °kip, isletmelerin yonetimlerinin konmmasina yonelik eylemlerle de silo bir baganti igerisindedirler. Bu gergevede gOmrOk suglan ithalat
yasaklanna kart islenen suglar, vergi suglan, (vergi kacrma, kagakgthk, yatakhk) slibvansiyon dolanchnoligt gibi
suglar ekonomik sug clank kabul edilmektedir. Yine parave loymetli evrak sahteciligine iliskin suglara da burada
deginilmefidir.
• TOKETICININ YE /CAMUNUN KORUNMASINA
YONELIK CEZA NORMLARI
sag:1ga zararli gida maddelerinin. Icozmetik araglann ve
diger ihtiyag maddelerinin Oretimi ve satmindan
kamunun ve tizellikle de tOketicinin korunmastria yonelik
suglar, tefecilik, mal vat-bran tehlikeye solalmast veya
zarar verilmesi, sahtecilik bu kapsamdadir."
Yine sermaye agisindan ve kurulusa ifiskin hileli eylemler de (insider, bilango, iflas suglan), ayni sekilde turn bireyler yOnOnden ekonomik tehlike yaratan eylemlerdir.