Giriş

XII
Le prime attività degli archeologi italiani in
Anatolia datano agli inizi del secolo scorso. I primi
scavi regolari invece sono stati avviati a Hierapolis
nel 1957 sotto la direzione del Prof. Dr. Paolo
Verzone, e sono proseguiti con gli scavi di Iasos nel
1960, diretti dal Prof. Doro Levi, e successivamente
continuati con le ricerche di Malatya-Arslantepe nel
1961, prima sotto la direzione del Prof. Salvatore
Puglisi ed in seguito sotto quella della Prof.ssa Alba
Palmieri. Vorrei ricordare con rispetto in questa
sede tutti gli uomini di scienza italiani che hanno
intrapreso i primi scavi nel nostro paese, compresi
coloro che per primi vi hanno lavorato, e di cui non
citerò in questa sede i singoli nomi, ma attraverso i
quali le missioni archeologiche italiane hanno
acquisito una posizione di rilievo tra quelle che già
da anni operavano in Anatolia.
İtalyan arkeologların Anadolu’daki ilk çalışmaları geçen yüzyılın başlarına rastlamaktadır. İlk
sürekli kazılar ise 1957 yılında Prof. Dr. Paolo
Verzone başkanlığında, Hierapolis’te başlamıştır.
Bu çalışmalar 1960 yılında Prof. Dr. Doro Levi
başkanlığında İasos ve 1961 yılında Prof. Dr. Salvatore Puglisi başkanlığında başlayan, daha sonra
Prof. Dr. Alba Palmieri tarafından yönetilen Malatya – Arslantepe kazıları ile devam etmiştir. Bu
kazıları başlatanlar dahil, şimdi aramızda olmayan ve isimlerini ayrı ayrı belirtemediğim, Anadolu’da ilk kazılarda çalışmış olan tüm İtalyan bilim
adamlarını burada saygı ile anıyorum. Bu çalışmalarla, İtalyan arkeoloji misyonu daha yıllar önce Anadolu’da yapılan arkeolojik çalışmalar arasında önemli bir konuma gelmiştir.
Nel tempo i rapporti culturali tra i due paesi si
sono intensificati a tal punto che, quando si prendono in esame lavori di scavo condotti attualmente
in differenti regioni del territorio, ci si accorge che le
missioni archeologiche di Yumuktepe, Arslantepe,
Zeytinli Bahçe Höyük, Tilmen Höyük, Hirbemerdon
Tepe, Iasos, Kyme, Hierapolis, Elaiussa Sebaste e
Tyana, nonché le ricognizioni della piana di
Malatya, quelle della Cilicia, del golfo di Mandalya,
dell’isola Küçük Tavşan e di Küçükyalı sono condotte tutte da archeologi italiani. Le missioni di
scavo effettuate ogni anno in Anatolia sono d’altronde costituite in gran parte da archeologi
stranieri.
Zaman içinde iki ülke arasında gelişen kültür ilişkileri kapsamında Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yayılan arkeolojik çalışmalara baktığımızda; Yumuktepe, Arslantepe, Zeytinli Bahçe
Höyük, Tilmen Höyük, Hirbemerdon Tepe, İasos,
Kyme, Hierapolis, Elaiussa Sebaste ve Tyana kazıları ile Malatya ovası, Kilikya, Mandalya körfezi, Küçük Tavşan Adası ve Küçükyalı yüzey araştırmalarının, İtalyan bilim adamları tarafından
yürütüldüğünü görüyoruz. Bu kazı ve araştırmalar Anadolu’da her yıl yabancı arkeologlar tarafından yapılmakta olan arkeolojik araştırmaların
büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.
Mi preme però sottolineare, in particolar
modo, che gli importanti risultati ottenuti dai colleghi italiani nel corso delle loro ricerche hanno consentito all’archeologia anatolica di acquisire una più
elevata posizione. Queste ricerche, che si spingono
a Yumuktepe nell’età neolitica fino agli inizi dell’ottavo millennio a.C., hanno avuto un ruolo fondamentale nella comprensione dei momenti essenziali
della storia della regione, a partire dalla formazione
nel 4000 a.C. delle prime città e delle società statali
nell’Anatolia orientale per giungere all’importante
Burada özellikle belirtmek isterim ki, İtalyan
meslektaşlarımızca yürütülen bu araştırmalardan
elde edilen önemli sonuçlar, Anadolu arkeolojisine
yeni boyutlar kazandırmıştır. Yumuktepe’de Neolitik Çağ’a, M.Ö. 8. binin başlarına kadar uzanan bu
araştırmalar, Doğu Anadolu’daki ilk şehir ve devlet
toplumlarının M.Ö. 4. bindeki kuruluşundan, Klasik Çağlarda Akdeniz ile yakın ilişkilerin kurulduğu önemli evrelere kadar, Anadolu tarihindeki temel unsurların anlaşılmasında büyük bir katkı sağ-
fase della creazione degli intensi rapporti con il
Mediterraneo in età classica. Encomiabile anche l’intensa attività condotta attualmente in collaborazione
con gli studiosi turchi nel campo del restauro e della
conservazione dei monumenti riportati alla luce
durante gli scavi nonché i lavori intrapresi per la
costruzione di un Museo nel sito di Kyme.
Nell’ambito dei rapporti culturali fra i due
Paesi, vanno menzionate le due grandi mostre
archeologiche organizzate in Italia, che hanno permesso al pubblico di ammirare gli importanti ritrovamenti delle missioni italiane: la prima, allestita nel
1987, a Roma, Milano e Catania, dal titolo “Anatolia. Immagini di civiltà” che aveva come tema
l’Anatolia e la lunga storia dei suoi tesori; l’altra,
presentata a Roma nel 2004 e intitolata: “Anatolia.
Alle origini del potere. Arslantepe”, che esponeva i
risultati ottenuti dalle ricerche effettuate da Yukarı
Fırat in relazione all’ascesa al potere ed all’evoluzione delle società statali.
Ritengo che gli studi archeologici condotti dalle
competenti autorità turche ed italiane, in stretta collaborazione con gli archeologi, non potranno che
rafforzarsi e svilupparsi, e che gli scavi e le ricerche
affidati alle missioni italiane consentiranno una ulteriore maggiore conoscenza delle ricchezze culturali
del Paese, eredità comune dell’intera umanità.
Ringrazio pertanto tutti i componenti delle
missioni italiane per il contributo dato all’archeologia dell’Anatolia, frutto di un costante e impegnativo lavoro.
Porgo le mie congratulazioni all’Ambasciatore
d’Italia, Sua Eccellenza Carlo Marsili, che ha promosso la pubblicazione di questo libro di cui ho
l’onore di scrivere l’introduzione, e anche all’Istituto
di Cultura di Ankara per l’impegno con cui ha realizzato questo volume.
lamıştır. Ayrıca, bu kazılarda açığa çıkarılan mimari kalıntıların restorasyonu ve konservasyon alanında ve bir Kyme müzesi yapımı için girişilen çalışmalarda Türk bilim adamlarıyla halen verimli bir
çalışmanın yürütüldüğünü görmekteyiz.
Ülkelerimiz arasındaki kültürel ilişkiler çerçevesinde 1987’de Roma, Milano ve Catania’da
açılan Anadolu ve hazinelerinin uzun tarihi hakkındaki “Anatolia. Immagini di Civiltà” adlı görkemli sergide ve 2004 yılında Roma’da açılan,
Yukarı Fırat’taki araştırmalarda elde edilen, devlet toplumunun yükselişi ve ilk gelişimiyle ilgili
sonuçları konu alan, “Anatolia. Alle origini del
potere. Arslantepe” adlı sergide, İtalyan misyonunun kazılarında gün ışığına çıkarılan önemli eserler tanıtılmıştır.
İtalyan ve Türk makamları ile bilim adamlarının verimli bir işbirliği içinde gerçekleştirdiği bu
bilimsel çalışmaların daha da güçlenerek gelişeceğine ve bu kitabın, İtalyan misyonuna ait kazı ve
araştırmaları, aynı zamanda ülkemizin sahip olduğu dünyanın ortak mirası olan kültür zenginliklerini iyi bir şekilde tanıtacağına inanıyorum.
Özverili çalışmalarıyla Anadolu arkeolojisine yaptıkları katkılardan dolayı, tüm İtalyan kazı
ve araştırma ekiplerine teşekkür ediyor ve başarılar diliyorum.
Önsözünü yazmaktan büyük bir onur duyduğum bu değerli kitabın hazırlanmasını sağlayan
İtalya Büyükelçisi Sayın Carlo Marsili’yi ve bu yayının hazırlanmasında emeği geçen Ankara İtalyan Kültür Merkezi’ni kutluyorum.
Dr. Nurettin Yardımcı
XIII
Sono particolarmente lieto di scrivere la prefazione
di quest’opera, contenente numerose relazioni sullo stato
attuale degli scavi e delle ricerche condotte dagli
archeologi italiani in Turchia con vero spirito di fraterna
e sincera collaborazione. Voglio sottolineare come sia di
straordinaria importanza che l’Istituto Italiano di Cultura
pubblichi con regolarità questo genere di opere, analogamente a quanto per esempio era stato fatto nel 1993
con l’opera “Arslantepe, Hierapolis, Iasos, Kyme: scavi
italiani in Turchia”.
XIV
Dopo le ricerche effettuate nella prima metà del secolo scorso da R. Paribeni, B. Pace, A. Della Seta, A.
Maiuri e G. Guidi in Anatolia – nelle regioni anticamente
denominate Panfilia, Pisidia, Licia, Caria e Cilicia – nel
corso degli ultimi cinquanta anni numerosi altri colleghi italiani hanno effettuato scavi in differenti zone dell’Anatolia.
Gli scavi e le opere di restauro in centri come Arslantepe,
Gelinciktepe, Hierapolis, Iasos e Kyme ne rappresentano
una parte significativa, ma ad essi devono aggiungersi
anche scavi di più recente avvio quali quelli di Yümüktepe
e di Tilmen Höyük e quelli di salvataggio di Zeytinli Bahçe
Höyüğü. In questa sede, mi soffermerò particolarmente sui
progetti che rientrano nel mio campo di specializzazione.
Nel corso dei lavori diretti sul sito di Arslantepe presso
Malatya dai colleghi dell’Università di Roma “La Sapienza”
– dapprima il Prof. Salvatore Puglisi e la Prof.ssa Alba
Palmieri e successivamente la Prof.ssa Marcella Frangipane
– sono venuti alla luce numerosi ed importanti documenti
archeologici, con l’aiuto dei quali è stato possibile comprendere, tra l’altro, le fasi formative del processo di urbanizzazione e di formazione degli stati arcaici in quest’area
dell’Anatolia. Essendo Arslantepe in una posizione strategica rispetto alla Mesopotamia, all’Anatolia centrale ed al
Caucaso, le scoperte in questo sito dalla lunga sequenza
occupazionale, che va dal Calcolitico al periodo neoittita,
hanno dato un notevole contributo alla ricostruzione culturale dei processi in atto nei periodi preclassici su un’area
assai vasta. Si può qui citare anche il progetto di ricognizione archeologica di superficie condotto dal Prof. Gian
Maria Di Nocera nei dintorni di Malatya e gli scavi di salvataggio, sostenuti sempre dall’Università di Roma “La
Sapienza”, del sito di Zeytinli Bahçe Höyüğü, nei pressi di
Birecik (Urfa); grazie a tale missione, organizzata in collaborazione con la Direzione del Museo di Urfa e sotto la
direzione scientifica della Prof.ssa M. Frangipane e della
Dott.ssa Francesca Balossi Restelli, credo si farà luce su
molti punti relativi ai rapporti culturali delle civiltà
dell’Anatolia, della Mesopotamia e della Siria settentrionale.
Vorrei menzionare anche un altro scavo relativo
Ülkemizde arkeolojik kazı ve araştırmalar yapan
İtalyan bilim adamlarının, gerçek bir ortak çalışma anlayışı içinde gerçekleştirdikleri çalışmalarının son durumları hakkındaki özgün raporlarını içeren bu yapıta
bir önsöz yazmaktan dolayı son derece memnunum.
Bundan bir süre önce, 1993 yılında, ‘Arslantepe, Hierapolis, Iasos, Kyme: Türkiye’deki İtalyan Kazıları’
kitabını yayınlamıştı. İtalyan Kültür Merkezi’nin sık
aralıklarla bu tür yayınlar yapmasının olağanüstü
önemli olduğunu öncelikle belirtmek istiyorum.
Geçtiğimiz yüzyılın ilk çeyreğinde Anadolu’da antik dönem isimleriyle Pamphylia, Pisidia, Lykia, Karia ve Kilikia bölgelerinde- araştırmalar yapan R. Paribeni, B. Pace ile A. Della Seta, A. Maiuri ve G. Guidi’den sonra, yaklaşık son 50 yıl içinde bir çok İtalyan meslektaşımız Anadolu’nun çeşitli yerlerinde çalışmalar yaptı. Arslantepe, Gelinciktepe, Hierapolis,
Iasos, ve Kyme gibi merkezlerdeki kazılar ve onarım
çalışmaları bunların bazılarıdır. Bu araştırmalara,
Türk – İtalyan ortak çalışmaları niteliğinde başlayan
ve daha sonra İtalyan arkeologları tarafından devam
edilmekte olan Yumuktepe ve Tilmen Höyük kazıları
ile Zeytinli Bahçe Höyüğü kurtarma kazısını da eklemeliyiz.
Uzmanlık alanımız olması itibariyle özel olarak
ilgilendiğimiz kazılardan biri olan Arslantepe Höyüğü’nde (Malatya), Roma ‘La Sapienzà Üniversitesi’nden meslektaşlarımız Prof. Salvatore Puglisi ve
Prof. Alba Palmieri ile daha sonra Prof. Marcella
Frangipane’nin yönetiminde sürdürülen çalışmalarda,
çok sayıda ve çok önemli arkeolojik belge gün ışığına
çıkmış, bunların yardımıyla da Anadolu’nun bu bölgesindeki kültürel gelişme sürecinin ara evrelerinin anlaşılması büyük oranda mümkün olabilmiştir. Arslantepe’nin Mezopotamya, Anadolu ve Kafkaslar arasındaki merkezi konumu nedeniyle, elde edilen bulgular, bu
sürecin Eski Önasya Uygarlıklarının oluşum aşamalarının irdelenebilmesine, özellikle de ilk merkezî yönetime -devletleşme- ilişkin toplumsal olguların saptanmasına çok kapsamlı katkılar yapmıştır. Geç Kalkolitik Çağ’dan Geç Hitit Kırallıkları dönemine kadar sürekli iskân görmüş olan Anadolu’nun en büyük höyüklerinden biri niteliğindeki bu höyükteki çalışmalara ek olarak, Prof. Gian Maria Di Nocera’nın Malatya
Yöresi’nde yürüttüğü ‘Yüzey Araştırmaları Projesi’ ile
aynı üniversitenin desteklediği, bilimsel yönetimini
Prof. M. Frangipane ile Dr. Francesca Balossi Restelli’nin yaptığı, Urfa Müzesi Müdürlüğü’nün başkanlığında yürütülen Birecik (Urfa) yakınlarındaki Zeytinli
Bahçe Höyüğü’nde kurtarma kazıları ile daha pek çok
önemli konunun aydınlanacağını, böylece AnadoluMezopotamya-Kuzey Suriye uygarlıklarının karşılıklı
konumları hususunda önemli saptamaların ve bunlarla ilgili yeni yorumların yapılabileceğine inanıyorum.
all’epoca preistorica seguito dai colleghi italiani e
segnatamente quello di Yumuktepe (Soğuksu Tepe), un
importante centro del Neolitico Antico anatolico i cui
lavori di scavo sono stati avviati dallo studioso inglese J.
Garstang. Nel 1993 si è avuta la ripresa degli scavi con
una collaborazione italo-turca; grazie alle ricerche sul
periodo Neolitico, intraprese dalla collega Prof.ssa
Isabella Caneva dell’Università di Lecce, si potranno sicuramente definire nella regione in maniera più dettagliata
le fasi di passaggio che vanno dall’organizzazione in
forma di villaggio fino alla nascita e al consolidamento
della città, utili ad approfondire lo studio delle culture
neolitiche anatoliche e dei loro rapporti con le aree più
meridionali.
İtalyan meslektaşlarımız tarafından yapılmakta
olan prehistorik çalışmalardan bir başkası da Yumuktepe’ kazılarıdır. İngiliz bilimadamı J. Garstang tarafından kazılmaya başlanan, Anadolu’da tespit edilmiş
ilk Neolitik yerleşme olması bakımından önemli bir
merkez niteliğindeki Yumuktepe (Soğuksu Tepe),
1993 yılında Türk - İtalyan ortak kazısı olarak yeniden başlamış, daha sonra meslektaşımız Lecce Üniversitesi’nden Prof. İsabella Caneva’nın yönetiminde sürdürülen Neolitik dönem çalışmaları sayesinde, yörede
‘Köy’den Kent’e geçiş aşaması ve Anadolu Yaylası Neolitik Kültürleri ile güney komşuları arasındaki kültürel ilişkiler, kuşkusuz daha ayrıntılı ve doğru olarak
öğrenilecektir.
La missione sul sito di Tilmen Höyük, iniziata due
anni fa quale progetto congiunto tra Italia e Turchia, rappresenta un altro progetto molto importante tra quelli
relativi all’età preclassica. Questo centro, a cui sono
affettivamente legato in quanto ho fatto parte della missione del Prof. U. Bahadır Alkım dell’Università di Istanbul per tutta la durata degli scavi svoltisi tra il 1959 e il
1972, è la piccola capitale di un regno situato a sud del
Tauro ed a est dell’Amano, nei pressi della frontiera settentrionale della Siria. Grazie agli scavi attualmente condotti dal Prof. Nicolò Marchetti dell’Università di Bologna in collaborazione con la Direzione del Museo di
Gaziantep, emergeranno più compiutamente le relazioni
storiche tra i regni di Aleppo e quello paleoittita e la
struttura urbana di questo centro antico, tra i più spettacolari della Turchia con le sue mura ciclopiche, le porte
monumentali, il palazzo, il tempio e le altre strutture pubbliche.
Son iki yıldır sürdürülen Tilmen Höyük çalışmaları, Türk - İtalyan Ortak Projesi olarak, Klasik Çağ
öncesi araştırmalarının çok önemli bir diğer ayağıdır.
1959-1972 yılları arasında Tilmen Höyük’te kazılar
yapan İstanbul Üniversitesi’nden Prof. U. Bahadır Alkım’ın kazı ekibine başından sonuna kadar katıldığım
için son derecede duygusal yaklaştığım bu merkez,
Amanus Dağları’nın hemen güneyinde, Kuzey Suriye
düzlüğünün kuzey sınırı yakınlarında küçük bir krallık
merkezidir. Bologna Üniversitesi’nden dostum Prof.
Nicolò Marchetti’nin Gaziantep Müzesi Müdürlüğü ile
ortaklaşa yürüttüğü kazılarla, kiklobik surları, anıtsal
kapıları, saray ve diğer resmi yapıları ile Türkiye’nin
en görkemli antik merkezlerden biri olan Tilmen’in
saklamakta olduğu Orta Tunç ve Geç Tunç Çağları
yerleşmelerinin diğer bulguları, kuşkusuz gün ışığına
çıkacaktır. Ayrıca bu çalışmalarla Eski Hitit ve Hitit
İmparatorluk Dönemlerinde Kuzey Suriye Krallıkları,
özellikle de Halep Krallığı ve onun vasalleri ile olan
ilişkilerin ve tarihsel sorunlardan bir kısmının açıklanabileceğini ümit ediyorum.
Voglio qui offrire i miei più sentiti ed affettuosi
ringraziamenti a tutti i colleghi italiani che conducono
scavi e ricerche in Turchia per il contributo dato all’archeologia del nostro Paese ed alla conoscenza del patrimonio culturale dell’umanità. Sono profondamente felice
di collaborare alla realizzazione di progetti comuni con
loro e con tutte le altre missioni scientifiche straniere che
attualmente operano nel nostro Paese, ed auguro a tutti
di proseguire con successo le loro attività.
Türkiye arkeolojisine ve dolayısıyla dünya kültür tarihine yaptıkları katkılar dolayısıyle, ülkemizde
çalışmalar yapan tüm İtalyan kazı ve araştırma kurul
başkan ve üyeleri meslektaşlarıma en içten teşekkürlerimi ve sevgilerimi sunuyorum. Kendileri ve ülkemizde çalışmakta olan diğer yabancı bilim kurulları ile
birlikte ortak çalışmalar yapmaktan son derecede seviniyor ve başarılarının devamını diliyorum.
Bu vesile ile İtalya Cumhurbaşkanı Sayın Carlo
Azeglio Ciampi’yi saygı ile selamlıyor, bu güzel ve çok
yararlı yayını gerçekleştirmedeki katkılarından dolayı
İtalya’nın Türkiye Büyükelçisi Sayın Carlo Marsili’ye
ve Ankara İtalyan Kültür Merkezi’ne, arkeoloji ile ilgili biri olarak en samimi teşekkürlerimi bildirmek istiyorum.
Con l’occasione porgo i miei rispettosi saluti al
Presidente della Repubblica italiana, Carlo Azeglio
Ciampi. Desidero inoltre esprimere i miei più sinceri
ringraziamenti all’Ambasciatore d’Italia in Turchia Carlo
Marsili e all’Istituto Italiano di Cultura in Ankara per il
contributo offerto alla realizzazione di quest’opera bella
ed utile.
Prof. Dr. Refik Duru
XV
I primi contributi dell’Italia alle ricerche sul
nostro patrimonio archeologico si ricollegano alle
attività di scavo svolte da Luigi Crema, Doro Levi e
Paolo Verzone, che con grande esperienza hanno
messo a frutto in Turchia il loro bagaglio di conoscenze sulle metodologie di ricerca e conservazione del
patrimonio culturale, condividendo tali procedure con
i colleghi turchi e trasmettendole agli studenti. Anche
questo libro, che testimonia in modo evidente e concreto della scientificità di tali ricerche, consente una
partecipazione di dette cognizioni, questa volta con i
lettori. La diffusione di queste acquisizioni è realizzata
ancora una volta dall’Istituto Italiano di Cultura di
Ankara, che già in passato, attraverso una pubblicazione simile, ha reso possibile l’incontro dei lettori
turchi con i risultati dei lavori svolti dagli studiosi italiani in questo ambito.
XVI
Questo libro si presenta con un diverso contenuto. Qui, i risultati degli scavi e delle ricerche
degli archeologi italiani sono presentati sotto forma
di raccolta, proponendone un panorama completo,
da quelle più importanti e consolidate, condotte da
grandi professionisti, a quelle intraprese in anni più
recenti. In ogni parte del Paese infatti sono in atto
missioni di scavo per riportare alla luce le ricchezze
archeologiche che ci consentono di conoscere il
nostro passato. Vorrei, a tale proposito, ricordare i
responsabili di alcuni dei lavori più importanti attualmente in corso in Turchia. Tra questi, in qualità di
responsabile del primo esempio di lavoro di ampio
respiro nel nostro Paese, citerò Paolo Verzone che
ha dato avvio nel 1957 alle opere di scavo della città
di Hierapolis, portate poi avanti da Daria De Bernardi Ferrero e dirette attualmente da Francesco
Kültür varlıklarımızın araştırmalarına İtalya’nın katkıları Luigi Crema, Doro Levi ve Paolo
Verzone ile başladı. İtalya böylece kültür varlıklarının araştırılması ve korunması konusundaki birikimlerini önemli uzmanları aracılığıyla Türkiye’de uygulamaya koyma, Türk meslek adamları
ile paylaşma ve öğrencilere yansıtma olanağı buldu. Bir bilimsel araştırmanın somut göstergelerinden biri olan “yayın” doğrultusunda ortaya koyduğu bu kitapla da bu paylaşımı Türk okuruyla
da gerçekleştiriyor. Daha doğrusu gerçekleştirmeyi sürdürüyor. Ankara İtalyan Kültür Merkezi
bundan önceki yıllarda da benzer yayınlarla İtalyan bilim adamlarının yaptıkları çalışmaları Türk
okurlarla buluşturmuştu.
Bu kitap farklı bir içerikle karşımıza çıkıyor.
Türkiye’de yapılan İtalyan kazıları ve araştırmaları burada toplu olarak ilgililere en yetkin kalemler tarafından, en son bilgiler ışığında çalışmaları
yöneten kazı, ya da araştırma başkanları tarafından sunulmaktadır. Kültür varlıklarımız ülkemizin dört bir köşesinde, kimi yeni başlamış, kimi
yıllardan beri süregelen bu çalışmalarla gün ışığına çıkarılmaktadır. Uzun soluklu çalışmalara ilk
örnek olarak 1957 yılında Paolo Verzone tarafından başlatılan ve daha sonra Daria De Bernardi
Ferrero tarafından yürütülen Hierapolis kazısını
ve şimdiki başkanı Francesco D’Andria’yı vermek
isterim. Doro Levi ile başlayan Clelia Laviosa tarafından yürütülen İasos kazısını ve şimdiki başkanı Fede Berti’yi, 1961’de başlatılan ve daha
sonra çalışmaları Alba Palmieri’nin üstlendiği
Arslantepe kazısını ve başkanı Marcella Frangipane’yi ve son olarak da 1982 yılından bu yana sür-
D’Andria. Vorrei inoltre rammentare, nell’ambito
dei lavori di lunga durata, Doro Levi, che ha avviato
i lavori di scavo a Iasos, proseguiti poi da Clelia
Laviosa e condotti ora da Fede Berti; vanno inoltre
menzionati anche Alba Palmieri, che si è occupata
degli scavi di Arslantepe avviati nel 1961, e l’attuale
direttrice degli scavi Marcella Frangipane, e infine la
responsabile degli scavi di Kyme, avviati nel 1982
ed ancora in corso, Sebastiana Lagona. Non dubito
che leggerete con altrettanta attenzione, emozione
e perfino sorpresa anche i resoconti dei lavori di altri
ricercatori che, sebbene da minor tempo nel nostro
Paese, hanno raggiunto esiti di grande rilevanza.
L’insieme di queste ricerche, che coprono un
arco di tempo che spazia dalla preistoria quasi fino
ai giorni nostri, e che sono condotte con un approccio interdisciplinare e multidisciplinare da gruppi di
livello internazionale, documentano il vasto patrimonio culturale di questo Paese, ne sostengono il
restauro ed il recupero, contribuendo così alla conservazione delle eredità del passato nel nostro Paese
e nel mondo.
Ringrazio pertanto tutti gli archeologi che effettuano queste missioni, nonché le associazioni ed
istituzioni che hanno reso possibile la realizzazione
di questi lavori.
dürülen Kyme kazısını ve başkanı Sebastiana Lagona’yı burada yine uzun çalışmalar kapsamında
özellikle anmak isterim. Daha kısa bir süreden bu
yana ülkemizde çalışmalarına karşın çok önemli
sonuçlara imza atmış olan araştırmacıların isim
ve çalışmalarını diğerleri gibi dikkat, heyecan ve
bazen şaşkınlıkla okuyacağınızdan kuşkum yok.
Tarih öncesinden neredeyse günümüze kadar ulaşan çok geniş bir yelpaze içinde sürdürülen bu araştırmalar, bilim dalları arasında, çok
alanlı bir yaklaşımla ve uluslararası nitelikteki
ekiplerce yürütülmekte, ortaya çıkarılan kültür
varlıkları belgelenmekte, bakım ve onarımları
gerçekleştirilerek ülke ve dünya mirasına katkıda
bulunulmaktadır.
Bu vesileyle, bu araştırmaları sürdüren tüm
arkeologlara ve bu çalışmaların gerçekleşmesini
mümkün kılan kurum ve kuruluşlara teşekkür
ediyorum.
Son olarak, bu metinleri gözden geçirerek bana bilgilerimi genişletme imkânı veren ama daha
çok Türk arkeolojisinin, böyle önemli bir eserle
zenginleşmesini sağlayan, İtalya Büyükelçisi Carlo
Marsili’ye ve Ankara İtalyan Kültür Merkezi’ne,
kendi adıma ve tüm okurlar adına teşekkür ederim.
Ringrazio infine, a mio nome ed a nome di
tutti i lettori, l’Ambasciatore d’Italia Carlo Marsili e
l’Istituto Italiano di Cultura di Ankara perché mi
hanno dato la possibilità di ampliare le mie conoscenze attraverso la lettura di questi scritti, ma soprattutto hanno permesso all’archeologia turca di
arricchirsi di un testo importante.
Prof. Dr. Orhan Bingöl
XVII