Diyet, Obesite (Şişmanlık), Koroner Kalp Hastalığı

Diyet, Obesite (Şişmanlık),
Koroner Kalp Hastalığı,
Kolesterol, Yağ, Karbonhidrat,
Protein vs……….
Prof Dr Oktay Ergene
Akıl Tutulması
Kafamız Neden
Karışık ?
Pnomoni (Zatüre)
Antibiyotik
Hipertansiyon
Antihipertansif
Malarya (Sıtma)
Antibiyotik
Koroner Kalp Hast.
Aspirin, Statin
Malarya
(Yüksek Olasılık)
Proflaktik ilaç
Koroner Kalp Hast.
(Yüksek Olasılık)
Aspirin,Statin
Diyet
Koroner Kalp Hast.
Tedavisi Yok
Diyet
Koroner Kalp Hast.
Önlenmesi Var
Diyet
Kan Kolesterol
Düzeyi İlişkisi Zayıf
Kolesterol Dengesi
EMİLİM
SENTEZ
KOLESTEROL METABOLİZMASI
Ekstra Hepatik
Organlar
Karaciğer
Barsak
1600mg
800mg
800mg
KOLESTEROL METABOLİZMASI
Ekstra Hepatik
Organlar
Karaciğer
Barsak
0 mg
1200mg
600mg
600mg
Ateroskleroz Oluşumu
Trombüsün Damarı Tıkaması
68 uzun dönem takipli prospektif çalışma
302 430 hasta
2.79 milyon hasta yılı
JAMA. 2009;302(18):1993-2000
LİPİDLER ve VASKÜLER
HASTALIK RİSKİ: KAH
JAMA. 2009;302(18):1993-2000
ABD de KV Hastalıklardan Ölümler
Deaths in Thousands
Rates of death from cardiovascular disease from 1900-2006
AHA Kalp Damar Hastalıkları
İçin Diyet önerilerini yayınlıyor
Years
Source: American Heart Association. Heart Disease and Stroke Statistics, 2010 Update
Amerikan Kalp Cemiyeti (American
Heart Association) Öncülüğünde
USDA (United States Department
of Agriculture)
Düşük Yağlı Diyetleri (yüksek
karbonhidratlı) Öneren Tarihin en
Büyük Kampanyasını Başlattı
Diyet, Obesite
(Şişmanlık), Kalp
Damar hastalığı
İlişkisi……..
Ne Biliyoruz ?
Kilolu Olmanın ve Şişmanlığın
Mortaliteye Etkisi
n= 527 265
Kilolu Olmanın ve Şişmanlığın
Erkeklerde Mortaliteye Etkisi
N Engl J Med 2006;355:763-78.
Kilolu Olmanın ve Şişmanlığın
Kadınlarda Mortaliteye Etkisi
N Engl J Med 2006;355:763-78.
Diyetle alınan Enerji miktarındaki
artışların farklı Yağ çeşitlerinde
KAH nisbi riskine yansıması
n = 80 000
Nurses Health Study Hu FB et al NEJM 1997; 337:1491
Diyetle alınan Enerji miktarı değişmeksizin
farklı Yağ çeşitlerinin birbiri yerine ikame
edilmesi durumunda KAH nisbi riski
n = 80 000
% 42 RRR, p< 0.001
% 53 RRR, p< 0.001
Nurses Health Study Hu FB et al NEJM 1997; 337:1491
Vegetaryen Diyet Vucut Ağırlığı ve
T2DM İlişkisi
n= 60 903
Vegetaryen Diyet Vucut Ağırlığı ve
T2DM İlişkisi
Diyet
VKİ
DM (%)
• Vegan
23.6 kg/m2
2.9
• Lacto-ovo vejeteryan
25.7 kg/m2
3.2
• Pesco- vejeteryan
26.3 kg/m2
4.8
• Semi- vejeteryan
27.3 kg/m2
6.1
• Non- vejeteryan
28.8 kg/m2
7.6
Diyetler, Diyetler,
Diyetler……………..
Diyet Tipleri
• Mucize diyetler
• Vejetaryen diyetler
• Tek besin diyetleri
• Formüle diyetler
• Bir besini azaltılmış diyetler
-Düşük yağlı ve proteinli diyetler
-Düşük karbonhidratlı diyetler
• Çok düşük kalorili diyetler
• Kan grubu diyeti
• Diğer diyetler
Bügün Gelinen Noktada
Tartışmanın Özü
• Düşük Yağlı Diyetler (= Yüksek KH diyet)
• Düşük KH diyetler (= Yüksek Proteinli ve
Yüksek Yağlı diyet)
Diyetler Üzerinde
Neden Kıyamet
Kopuyor ?
Ülkemizde Bazı Paramedikal Obezite
Tedavi Yöntemleri
• Ayurvedik zayıflatma
• Akupunktur ile tedavi
• Mezoterapi
• Montignac tedavisi
• Panchakarma tedavisi
• Liposuction Lipo-shaping tedavisi
• İnfraruj tedavisi, Ultrashall Tedavisi
• Parafin banyo tedavisi, Yosun Tedavisi
• Pressoterapi ……….
Diyet Ürünleri
• Diyet Çikolatalar
• Diyet Pasta Kurabiyeler
• Diyet Dondurmalar
• Diyet Baklava Helvalar
• Diyet Şekerlemeler
• Diyet İçecekler
• Diyet Yağlar
• vb
Egzersiz Aletleri Pazarı
•
•
•
•
•
•
•
•
Body Builder
Hip Shaper
Multiflex
Air Walker
Biolux
AB Shaper
Body Shaper
T Flattener vb ………
Neden Kilo Alıyoruz ?
Bilinen hiçbir diyet
hiçbir gıda
grubunun sınırsız
tüketimini önermez
Enerji
Balansı
Pozitif
Enerji
Balansı
Yağ
Depolama
(Obezite)
=
Alınan
Enerji
-=
Metabolizma için
+
Harcanan
Enerji
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
Aynı Kiloda Kalmak İçin
Alınan Enerji= Kullanılan Enerji
• Metabolizma için harcanan enerjiyi
basitçe hesaplamak için; Erkeklerde kilo
24, Kadınlarda 22 çarpılır
• Sedanter yaşayanlarda Fizik Aktivite için
bu rakamın % 20 eklenir
• Benim için 87x24=2088+412= 2500 kcal
Pozitif Enerji Balansı
Yağ
Depolama
(Obezite)
=
Alınan
Enerji
-
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
Kilo alımındaki en önemli oyuncular
Bazal metabolizma (BM) için harcanan enerji
ve alınan enerjidir
Enerji Balansı
Yağ
Depolama
(Obezite)
=
Alınan
Enerji
-
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
Enerji Balansı statik olmayıp
dinamik bir özellik gösterir.
Bu nedenle de vucut, kilosunu ve yağ depolarını
sabit tutma eğilimindedir
Dinamik Enerji Balansı ?
Günlük gıda alımınıza 1 kap Dondurma
(500 kcal) eklerseniz ne olur ?
Alınan
Enerji
=
-
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
• Haftada 3500 Kcal ek enerji alırsınız
• Bu yaklaşık haftada 450 gr kilo almanız
anlamına gelir
• Bu da 1 yıl sonunda 34 kilo almanız
demektir
Peki ne olur ?
Dinamik Enerji Balansı, Bazı Kavramlar
• Total Enerji Tüketimi (TEE)
(Total energy expenditure)
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
Peki ne olur ?
Dinamik Enerji Balansı, Bazı Kavramlar
• Yağsız vucut kitlesi (FFM)
(Fat Free Mass)
• İstirahatteki enerji tüketimi (REE)
(Resting Energy Expenditure)
İstirahatteki enerji tüketimini belirleyen
en önemli parametre FFM dir
Peki ne olur ?
Dinamik Enerji Balansı, Bazı Kavramlar
• Kilo alındığında alınan kilonun yaklaşık 2/3
yağ olarak, 1/3 ü FFM olarak alınır
• Benzer şekilde kilo verildiğinde de hem yağ
dokusundan hem de FFM (kas dokusu)
kaybedilir
Peki ne olur ?
Kilo alırken durum …….
Kilo
(kg)
FFM
Yağ
REE/kg Kcal/d
FFM
Bazal
130
63
68
51
3160
%10
142
67
76
59
4030
Bazal
66
54
12
47
2480
%10
73
56
17
54
3110
Fark
kcal/d
Obes
+870
Normal
+630
Peki ne olur ?
Kilo verirken durum …….
Kilo
(kg)
FFM
Yağ
REE/kg Kcal/d
FFM
Bazal
132
64
68
50
3100
%10
115
60
76
42
2550
Bazal
71
53
18
45
2380
%10
64
51
13
39
1950
Fark
kcal/d
Obes
-550
Normal
-430
Alınan
Enerji
=
-
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
130 kilodan 142 kilo ya çıkma karşılığında,
günlük 4030 kcal alım ile kilo yeniden
sabitlenir
Bu çerçeveden bakıldığında Obesite, insan
organizmasının enerji fazlası ile
karşılaştığında yeni bir enerji dengesi için
bulduğu çözümlerden biridir
Daha yalın söylemek gerekirse
şişmanladığımızda kilonun sabit
kalabilmesi için daha fazla
yememiz gerekmektedir
Vucuttaki Karbonhidrat (KH),
Protein ve Yağ depoları
Vücut depolarının, metabolizmada
yakıt tercihleri üzerine etkisi
• Metabolizmanın tercihli yakıtı KH tır ve
insan organizması sınırlı KH depolarını
korumak üzerine programlıdır
• İkinci tercihi proteinler, son tercihi ise
yağlardır
• Beyin metabolizması hemen tamamen
glikoz bağımlıdır
Aşırı KH alımının metabolizmaya
etkisi
İnsulin Yakıt Tercihleri konusunda
en önemli belirleyicidir
• İnsulin salınımının en önemli belirleyicisi
alınan gıdadaki KH (Glikozdur)
• Basit şekerler, beyaz un ve nişasta daha
belirgin insulin salınımına neden olur
(Yüksek glisemik indeks)
• Kompleks KH daha az belirgin insulin
salınımına neden olur
KH alımının metabolizmaya etkisi
Dolaşımda yeterli KH bulunması
durumunda insan organizması yakıt
olarak glikoz (KH) kullanır, yeterli
olmaması durumunda, proteinleri
(yeterli bir yakıt rezervi değil) ve yağ
asitlerini yakar
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
• Vucudun enerji depoları (enerji durumu)
konusunda beyine (hipotalamus) bilgi
aktarımı
• Beynin çeşitli bölgelerinde perifere
gönderilecek sinyalin entegre edilmesi
• Perifere Açlık derecesini ve tüm vucut
enerji tüketim seviyesini tayin eden
sinyallerin gönderilmesi
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
Bu fizyolojik sistem obesitenin
önlenmesi amaçlı çalışmaz,
tam tersine açlığın önlenmesine
yönelik programlıdır
Sonuç
• Obesitenin önlenmesinde, enerji
dengesinde enerji alımı ve enerji tüketimi
parametrelerinde enerji tüketimi açık ara
öndedir
• Obesitenin önlenmesinde; diyetin (enerji
alımının) rolü ihmal edilemezse de,
sadece enerji kısıtlamasına dayanan
diyetler muhtemelen bu nedenle başarısız
olmaktadır
Modern İnsanın Yeme Alışkanlığı
Nasıl Olmalı ?
• Diyet; belirli süre yapılan ve bırakılan bir
süreçtir. Bu nedenle diyet yapılmamalı.
• Yasak gıda yok
• Egzersizden fazla bir beklenti olmamalı
• KH tercih ederken glisemik indeksleri ve
enerji içerikleri konusunda bilgili olup,
doğru seçimleri yapmak önemlidir.
Modern İnsanın Yeme Alışkanlığı
Nasıl Olmalı ?
• Yapılan yanlışlardan biri yağların aşırı
azaltılmasıdır, yeri genellikle KH ile
doldurulur.
• Yeteri kadar protein almak önemlidir
• İlk günlerdeki hızlı kilo kaybının özellikle ilk
aydan sonra yavaşlayacağını hatta
durabileceğini bilmek önemlidir.
Teşekkürler
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
• Kas kitlesi FFM en önemli kısmını
oluşturur ve vucut ağırlığının %40-45 dir
• Kas kitlesi anabolik (yapım) kapasitesi
obesitede önemli rol oynar çünkü enerji
tüketiminin en önemli belirleyicisidir
• Genetik faktörler, egzersiz, diyette protein
eksigi, seks hormonları, tiroid
hormonu,insulin,leptin vb. anabolik
kapasitede rol oynar
Aşırı KH alımının metabolizmaya
etkisi
Aşırı KH
alımı
Gıda alımını ve Enerji tüketimini
kontrol eden mekanizmalar……
Gerçekte hiçte böyle olmaz !
Alınan
Enerji
-
Metabolizma için
Harcanan
Enerji
+
Fiziksel Aktivite
için Harcanan
Enerji
Kardiyologların Lipid
Kılavuzlarına Bakışı
Hedefte olgu % 20
Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2009;16:438–444
Yüksek ve Düşük Karbonhidratlı
Diyetlerin Karşılaştırılması
JAMA 2003; 289: 1837-50
Kolesterol- Kalp Damar Hastalığı
ABD KV Hastalık Mortalite Verileri
DOI: 10.1161/CIR.0b013e31823ac046
Sonuç
• Obesite kalp Hastalıklarının tümü için önemli bir
risk faktörüdür
• Obes kişiler kalp hastalığına yakalandıktan
sonra kısmen korunurlar. İyi tedavi edilirlerse
sağ kalımları oldukça iyidir
• Obes olup mantıklı kilo verenlerin sağ kalımları
daha iyidir
Çevresel Faktörler Dışında…
• Genetik Faktörler (% 10-15 sorumlu)
• “Trifity” Geni
Kronik Hastalıklar
Diyetin Etkisi (%)
Kalp ve Damar Hastalıkları
> 30
Kanser
> 35
Şişmanlık
> 50
Diyabet Tip II
> 30
Karies
> 30
Erkeklerde Dünya Kalp Damar
Hastalıkları Mortalite (Ölüm) Verileri
DOI: 10.1161/CIR.0b013e31823ac046
Kadınlarda Dünya Kalp Damar
Hastalıkları Mortalite (Ölüm) Verileri
Lipid Düşürücü İlaç Kullanımı
(Yüksek Riskli Olgularda)
Tüm hastalarda % 79.8
O OR = 2.15
Erkekler % 80.4, Kadınlar % 77.9
LDL Kolesterol Yüksekliği
(Yüksek Riskli Olgularda)
(3mmol/l -116 mg/dl üzeri)
Tüm hastalarda % 33.8
O OR = 1.98
Erkekler % 31.7, Kadınlar % 40.1
Obesite Paradoksunun Geçerli
Olduğu Hastalıklar
J Am Coll Cardiol 2009;53:1925–32
KAH Vucut Ağılığının Mortalite
KV Olaylarla İlişkisi
n= 250 152
Obesite Paradoksu
KAH Vucut Ağılığının Mortalite ve
KV Olaylarla İlişkisi
n= 250 152
Lancet 2006; 368: 666–78
KAH Vucut Ağılığının Mortalite ve
KV Olaylarla İlişkisi
n= 250 152
Lancet 2006; 368: 666–78