Çevre, øúçi Sa÷lÕ÷Õ ve øú Güvenli÷i ElkitabÕ
Transkript
Çevre, øúçi Sa÷lÕ÷Õ ve øú Güvenli÷i ElkitabÕ
Levi Strauss & Co. Çevre, çi Sal ve Güvenlii Elkitab Sorularnz için, e-posta: [email protected] Geridönüümlü kada baslmtr çindekiler Elkitabnn Amac ..................................................................................................................................... 3 OS Dereceleri - Tanmlar..................................................................................................................... 4 BÖLÜM I - GÜVENL REHBER A. Güvenlii Kurullar ............................................................................................................................. 6 B. Risk Analizleri ........................................................................................................................................ 8 C. Acil Durumlara Hazrlk ....................................................................................................................... 10 D. Koridorlar ve Çklar .......................................................................................................................... 13 E. Aydnlatma .......................................................................................................................................... 16 F. Genel Düzen - Temizlik ........................................................................................................................ 19 G. Elektrik Güvenlii ................................................................................................................................ 22 H. Tehlikeli Enerji Kontrolü / Etiketle-aretle-Kilitle ................................................................................. 25 I. Makina Güvenlii-Korumalar ............................................................................................................... 28 J. Endüstriyel Tama Ekipmanlar .......................................................................................................... 31 K. Gürültü ................................................................................................................................................ 34 L. Kiisel Koruyucu Ekipmanlar ............................................................................................................... 36 M. Havalandrma ..................................................................................................................................... 40 N. Kimyasal Depolama ............................................................................................................................ 41 O. Ar Scaklklar ................................................................................................................................... 44 P. Asbest .................................................................................................................................................. 47 EK I: GÜVENL 1. Güvenlii Kurullar ........................................................................................................................... 51 2. Acil Durumlara Hazrlk ........................................................................................................................ 53 3. Koridorlar ve Çklar ........................................................................................................................... 60 4. Genel Düzenlik - Temizlik .................................................................................................................... 61 5. Elektrik Güvenlii ................................................................................................................................. 62 6. Tehlikeli Enerji Kontrolü / Etiketle-aretle-Kilitle.................................................................................. 63 7. Makina Güvenlii-Korumalar .............................................................................................................. 65 8. Gürültü ................................................................................................................................................. 74 9. Kimyasal Depolama............................................................................................................................. 75 10. Ar Scaklklar .................................................................................................................................. 77 11. Asbest ................................................................................................................................................ 80 BÖLÜM II – SON (BTRME) LEMLER REHBER A: Son (bitirme) lemler Güvenlii Rehberi....................................................................................... 84 1. Zmpara lemleri ................................................................................................................................. 85 2. Lazer.................................................................................................................................................... 87 3. Reçine (Resin) / Frnlama................................................................................................................... 89 4. Kumlama (Sand Blasting) .................................................................................................................... 91 5. Bask.................................................................................................................................................... 93 6. Spreyleme ........................................................................................................................................... 94 LEVI STRAUSS & CO. 1 BÖLÜM III: SALIK REHBER A. lk Yardm ............................................................................................................................................ 98 B. Bulac Hastalklardan Korunma ...................................................................................................... 101 EK III SALIK EK 1. Fabrika Kaza ve lk Yardm Kaytlar ................................................................................................. 105 2. Bulac Hastalklar – Ku Gribi ......................................................................................................... 106 BÖLÜM IV: ÇEVRE REHBER A. Evsel Atk ve Biyokatlar .................................................................................................................... 110 B. Tehlikeli Maddelerin Tanmas ......................................................................................................... 113 C. Tehlikeli Atklar .................................................................................................................................. 115 D. Kat Atklar......................................................................................................................................... 118 E. Yamur Sularnn Kirlenmesine Kar Korunma ................................................................................ 121 F. Yeralt Depolama / Yerüstü Depolama ............................................................................................... 124 EK IV ÇEVRE EK 1. Kat Atklar ......................................................................................................................................... 127 2. Yamur Sular: En iyi idari uygulamalar ............................................................................................. 129 3. Yeralt Depolama / Yerüstü Depolama: En iyi idari uygulamalar........................................................ 136 BÖLÜM V: GLOBAL ATIKSU REHBER A. Global Atksu Rehberi ....................................................................................................................... 144 EK V 1. LS&CO. Global Atksu Rehberi Parametre Limitleri .......................................................................... 149 2. Tolerans Limitleri................................................................................................................................ 150 3. Kapsam ............................................................................................................................................. 151 4. Örnekleme Noktalar ve Örnekleme .................................................................................................. 152 5. Saha çi (In-situ) Ölçümler ................................................................................................................. 154 6. Analitik Metotlar ................................................................................................................................. 155 7. Analitik Laboratuarlar: Liste ............................................................................................................... 157 8. Analitik Laboratuarlar: Laboratuar Seçimi.......................................................................................... 161 9. Laboratuar Raporu Sunumu: Laboratuar Rehberi ............................................................................ 163 10. Laboratuar Raporu Sunumu: Fabrika Rehberi 164 11. OS Denetimi ve Kamu Atksu Artma Tesisleri (POTW) ............................................................... 165 12. Atksu Geri Kazanan Tesisler........................................................................................................... 166 13. Artlm Sular Sulama Amaçl Kullanan Tesisler ............................................................................ 167 14. Evsel Atksu ..................................................................................................................................... 168 15. Standart Mektuplar ve Formlar: Saha çi Ölçümler.......................................................................... 169 16. Standart Mektuplar ve Formlar: Evsel Atksu .................................................................................. 171 17. Standart Mektuplar ve Formlar: Kamu Atksu letmeleri (POTW / Belediye Atksu Artma Tesisleri....................................................................................................... 172 18. Sözlük .............................................................................................................................................. 176 2 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Elkitabnn Amac Levi Strauss & Co., bu Çevre, çi Sal ve Güvenlii (ÇSG) Elkitabn, Ortaklarna Ortakl Sözleme artlar (OS) elkitabmzn 11 ve 12. bölümlerinde tanmlanm çevre, i güvenlii ve içi sal gereksinimlerini karlamalarna yardmc olabilmek için hazrlanmtr. Aadaki örnekte görüldüü gibi OS’ye uymak ürünlerimizin standartlarna ve termin zamanna uyulmasndan daha az önemli deildir. OS Gereksinimlerinin Önemi Güvenlii-çi Sal için OS gereksinimlerinden biri acil durumlara hazrlktr. Birkaç yl önce, Orta Meksika’da bulunan fabrikalarmzdan biri ek bir acil çk açm ve bu gereksinimi yerine getirmek için tahliye tatbikat gerçekletirmitir. 4 ay sonrasnda, büyük bir deprem oldu. Fabrika’nn OS gereksinimlerine uyabilmek için yakn zamanda harcanan gayretler sayesinde 800 çalan hzl ve güvenli ekilde iletmeyi boaltmlardr. Görebileceiniz gibi, gereksinimlerimizin dikkatli ekilde yerine getirilmesi çalanlarnz için güvenli ve salkl çalma ortamlarnn oluturulmasnda kritik önem tamaktadr. Bu Elkitabnn Kullanlmas Bu elkitabn Levi Strauss & Co.’nun Çevre, Güvenlii-çi Sal gereksinimlerinin yerine getirilmesine yardmc olabilmek için hazrladk, ancak OS denetimlerinde tespit edilebilecek bulgular oluturabilecek tüm olasklar-olas durumlar tanmlamadk. Daha dorusu, özel önem tayan alanlar-konular belirledik. ortaklarmz, herbir çalma alannda tüm tanmladmz gereksinimlerin ve tabii ki faaliyet gösterdikleri ülkenin gereksinimlerinin yerine getirildiinden emin olmak ve hangi önlemlerin alnmas gerektiini tespit etmek için detayl bir deerlendirme gerçekletirmelidir. Bu elkitabnda, i ortaklarmza yardmc olabilmek için sadece belirli bilgileri deil ayn zamanda ilgili konuya ilikin ek bilgilerin nerede bulunulabileceini tanmladk. Kontrol Et-Aksiyon Al döngüsü ile bitirilmekte ve ilgili çi Sal- Güvenlii programnn uygulamas için örnek stratejiyi içermektedir; örnein, acil durumlara hazrlk, elektrik güvenlii vb. Bu strateji, i ortaklarmzn Güvenliiçi Sal programlarnn-uygulamalarnn çi Sal- Güvenlii Yönetim Sistemine entegre etmelerine yardmc olacaktr.. Son olarak, i ortaklarmzn dokümantasyon ve kayt tutma gereksinimlerine özel dikkat göstermeleri konusunda dikkatli olmalarn özellikle tavsiye ediyoruz. LS&CO. OS Denetçileri, i ortaklarmzn OS gereksinimlerine uygunluunu tespit etmekdorulamak için çi Sal- Güvenlii prosedürleri, periyodik kontroller ve çalanlarn eitimi vb. kaytlarn referans almaktadrlar. Bu elkitabnda yer alan herbir Çevre, Güvenlii-çi Sal konusu 4 bölümde yaplandrlmtr; Kapsam, Amaç, OS Gereksinimi ve OS Gereksiniminin Yerine Getirilmesi. Lütfen LS&Co.’nun, i ortaklarn sadece OS Gereksinimlerinden sorumlu tuttuuna dikkat ediniz. OS Gereksinimlerinin Yerine Getirilmesi bölümü OS Gereksinimleri’ne uygunluk salayabilmek için örnekleri içermektedir. Bu bölümler, Planla-Gerçekletir- LEVI STRAUSS & CO. 3 OS Dereceleri – Tanmlar Sfr Tolerans: Ortakl Sözleme artlar’nn ciddi ihlali, kiisel haklar, yaam güvenlii ve/veya LS&CO.’nun irket imaj üzerinde ciddi sonuçlara yol açar. Birden fazla kaynaktan salanan bilgiler ile dorulanan ST ihlallerinin olduu aday-önerilen tedarikçilerde üretim konusunda ibirliine girilmez. Kendileri hakknda birden fazla kaynaktan bir ST ihlali yapld dorulanan mevcut tedarikçiler için LS&CO.’nun yaklam, bu tedarikçilerde mevcut ST ihlallerinin derhal giderilmesine çalmak, tedarikçilerin düzeltici faaliyetten kaçnmalar veya bunu yapmamalar durumunda ibirliini snrlamak ve son vermektir. ST ile ilgili örnekler arasnda, çocuk içiler, zorla çaltrma-mahkum içi, ziksel ceza, etik standartlarn ihlali (kaytlarn tahrifat, yetkisiz taeron balants veya kaytlarnn gizlenmesi, çalanlarla görütürmeme) ve belirtilen zaman dilimi içinde ST veya M düzeltici eylemlerinin yerine getirilmemesi yer alr. vedi (Acil) Müdahale: Ortakl Sözleme artlar ihlali, kiisel haklar, yaam güvenlii ve/veya LS&CO.’nun irket imaj üzerinde olumsuz sonuçlara yol açar. M ihlalleri yapan aday-önerilen tedarikçilerle üretim konusunda ibirlii yaplamaz. Bir M gerektiren mevcut teslimatçlar için, ihlalin (örnein; ödenmemi ücretler ödenmelidir) tümüyle ve azami 2 aylk bir süre içinde giderilmesi gerekir, aksi halde bu durum bir ST niteliini kazanr. Baz M ihlalleri, 2 aydan daha ksa sürede düzeltici eylem yaplmasn gerektirebilir. M örnekleri arasnda, ar çalma saatleri, fazla mesai paralarnn veya sözlemeli personel ücretlerinin ödenmemesi, gerekli yasal ek ödemelerinin verilmemesi, içilerin ya, çalma saati, ücret, uygun disiplin uygulamas, rk ayrm, örgütlenme özgürlüünün ihlali, yerel yasalarn ihlali, atk su artma tesisi fonksiyonlar, güvenlik önlemleri ihlalleri (acil çklar, yangn koruma) ile önemli çalma kaytlarnn tutulmamas saylabilir. Sürekli yiletirme – yiletirmeye Açk Alan çi Sal - Güvenlii ve çevre koullar konular, bir üretim tesisinde içilerin yararna, irket imaj ve yönetim uygulamalar yararna iyiletirilebilir. S sorunlar olan aday-önerilen tedarikçilerle üretim için ibirlii yaplabilir. S sorunlar olan mevcut ve önerilen tedarikçiler için 6 aylk süreli bir makul düzeltici eylem plan teklif edilebilir. S sorunlar ile balantl hususlar arasnda iletme izinleri (tedarikçi bavuruda bulunmusa), irket bünyesinde içi çaltrma gereksinimlerinin belirlenmesi/yaplandrlmas, kayt tutma, i güvenlii kurullarnn oluturulmas ve yeni yap malzemelerinin satn almlarnda ürünlerde asbest olmamasndan emin olmak için gözden geçirilmesi saylabilir. 4 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: Güvenlii Rehberi BÖLÜM I: GÜVENL REHBER A. GÜVENL KURULLARI Kapsam: Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç: Güvenlii Kurullar, fabrikann içi sal-i güvenlii konularn tanmlayabilir ve düzeltebilir, i güvenlii bilincini arttrr ve çalann i tatminini gelitirebilir. Bu bölümün amac, iyi çalan ve etkili bir i güvenlii kurulunun gereksinimlerini tanmlamaktr. OS Gereksinimleri: 1. Fabrikalarda aktif Güvenlii Kurullar olmaldr. 2. Güvenlii Kurullar en az ayda bir kez gerekirse daha fazla toplanmaldr. 3. Güvenlii Kurullar yönetimin temsilcisi, (farkl operasyonlardan) içilerden, sendika temsilcilerinde (fabrikada sendika varsa) olumaldr. 4. Kurul liderleri tarafndan mutabakat salanan kararlar yazl hale getirilmeli ve çalanlarn okuyabilmeleri için iletme içinde uygun yerlerde duyurulmaldr. Bu kaytlar en az 5 sene muhafaza edilmelidir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas: Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Güvenlii Kurulu üyeleri Q Kazalar ve iyerindeki dier i güvenlii-içi sal konular inceleyebilmek. Q nceleme gerçekletirmek ve tehlikeleri tanmlayabilmek (Risk Analizi bölümüne baknz) Q Güvenlii-çi Sal eilimlerini tanmlamak ve deerlendirebilmek Q Güvenlii-çi Sal kaynaklarn fabrika içi ve toplumsal alanda kullanabilmek için eitilmelidirler. • • Yönetimin temsilcisi ve bir fabrika çalan lider olarak seçilmelidir. Liderler toplant için programlar hazrlamaldr. Güvenlii Kurulu toplantlarn etkin olarak gerçekletirebilmesi için kurallar konusunda mutabakat salamaldr. Tehlike Analizi Güvenlii Kurulu üyelerinden biri i kazalarnn ve olaylarn deerlendirilmesine dahil olmaldr. • • 6 Güvenlii Kurullar tehlikelerin doru ekilde ele alnmas, benzer olaylarn tekrarlanmamas amacyla doru aksiyonlarn ele alnmas için i kazalarn ve olaylara ilikin raporlar gözden geçirmelidir. (Not: i kazalarna veya olaylara karan-dahil olan kiilerin mahramiyetine sayg gösterilmelidir) ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Güvenlii Kurullar ayda bir kez iletmeyi incelemeli ve bu incelemeye ilikin kaytlar tutulmaldr. (Risk Analizi, Koridorlar – Acil Çklar ve Genel Düzenlik – Temizlik bölümlerine baknz) • Güvenlii Kurullar, i kazalar ve olaylar deerlendirebilmek için fabrika i güvenlii – içi sal kaytlarna ulaabilmeli ve kullanabilmelidir. Bu, Güvenlii Kurullarna tehlikelerin daha iyi kontrol edilebilmesi için aktivitelere konsantre olmalarna yardmc olacaktr. Tehlike Kontrolü Güvenlii Kurullar, iletmenin tehlike analizini yaptktan sonra tehlikeleri olabildiince hzl düzeltebilmek için aksiyonlar önceliklendirmelidir. Güvenlii Kurullar düzeltici faaliyetleri tamamlanncaya kadar aksiyonlar takip etmelidir. • • Aada belirtilenler dahil tüm Güvenlii – çi Sal kaynaklar Güvenlii Kurullarnn kullanmna salanmal, hazr bulundurulmaldr. Q Q Q Web sitesi EU: http://europe.osha.eu.int/info Web sitesi US OSHA: http://www.osha.gov/ LS&CO. Çevre, Güvenlii ve çi Sal Elkitab BÖLÜM I: GÜVENL REHBER A. GÜVENL KURULLARI Güvenlii Kurullar Program Stratejisi • Fabrika yönetimi Güvenlii Kurulu misyonunu taslak olarak hazrlar. • Güvenlii Kurulu misyonu onaylar, kurul liderlerini tespit eder. • Liderler toplant programn hazrlar. • Güvenlii Kurulu en az ayda bir kez iletmedeki i güvenlii sorunlarnkonularn görümek üzere toplanr. • Kurul, toplant kararlarn yazl hale getirir ve çalanlarn ulaabilecei bir yerde duyurur. Kaytlar en az 5 sene muhafaza edilir. • Kurul, performansn arttrabilmek için Yönetim’in verdii öneriler dorultusunda prosedürleri deitirir ve yeni araçlar adapte eder. • Üyeler fabrikay deerlendirebilmek, konular önceliklendirebilmek, düzeltici önleyici faaliyetleri takip edebilmek için eitilir. Kurul, aktivitelerini tanmlanan misyonu çerçevesinde gerçekletirir ve periyodik olarak yönetime raporlar. • Yönetim kurulun aktivitelerini, performansn gözden geçirir ve varsa deiiklik önerilerini yapar. Daha fazla bilgi için: • 7 Ek'lere baknz ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER B. RSK ANALZ Kapsam: Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç: Bu bölümün amac iletmedeki potansiyel olarak zarar verebilecek tüm tehlikeleri tanmlamak ve bu tehlikelerin ortaya çkarabilecei riskleri deerlendirmektir. Tehlikeler Çevre, Güvenlii ve çi Sal Elkitabnn dier bölümlerinde yer verilenler olmakla birlikte bunlarla da snrl deildir. OS Gereksinimleri: 1. Fabrikann iyeri risklerinin tespiti ve deerlendirmesi için bir prosedürü olmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas: Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Kiiler veya ekipler tehlikelerin tanmlanmas, bu tehlikelerin risklerinin analizi ve kontrollerin etkinliinin deerlendirilmesi için eitilmelidir. • 8 • Risk analizleri kaydedilmeli ve çalanlar tarafndan gözden geçirilebilmelidir. Bu tehlikelere kimlerin ve nasl maruz kalabileceklerini tespit edin. Riskleri (a) tehlikenin iddeti, (b) bu iddette oluabilme olaslklarn deerlendirerek analiz ediniz. Örnein; yüksekte korumasz çalan içileri düünün. En büyük zarar ne olabilir? (krk kemikler, hatta ölüm) Kemik kr veya ölümle karlama olasl nedir? (Bu ciddi-yüksek risktir ve dümeye kar korumalarn konmas için acil aksiyon alnmaldr) Tehlike Analizi • Risk analizlerinden sorumlu olan bireyler, tüm fabrikay dolamal, çalanlara ve çevreye zarar verebilecek operasyonlar ve uygulamalar tespit etmelidir. ÇSG Elkitabnn bölümleri tehlike tipleri için rehber olarak kullanlmaldr. Ancak tehlikelerin aratrlmas için gerçekletirilen fabrika turlar bu elkitabnn kapsamnda yer almayabilir. Tehlike Kontrolü • Risk denetçileri, fabrika turu srasnda tespit edilen tehlikelerin mevcut önlemlerini deerlendirmelidirler. Bu önlemler yeterli midir? Riskler ortadan kaldrlabilir mi, ek önlemler ile azaltlabilir mi? • • Tehlikelerin tanmlanmas, risklerin deerlendirmeleri ve alnabilecek önlemleri içeren rapor hazrlayn, Fabrikalar bu raporlarn çalanlarn okuyabileceklerinden emin olmaldr. • Fabrika turlarnn ve risk analizinin her yl veya fabrikann operasyonlarnda önemli bir deiiklik olduunda gerçekletirildiinden emin olun. Fabrika turu öncesinde, Güvenlik Bilgi Formlarn ve i kazalarn ve yaralanma kaytlar gözden geçirin. Fabrika turu srasnda, çalanlardan yardmc olmalarn isteyin. Yanc maddeler, korumasz hareketli makine parçalar, dümeye kar korumalarn eksiklii, basnçl sistemler, etiketsiz kimyasallar, ikincil haznesi olmayan kimyasal variller-konteynerler, zarar görmü elektrik kablolar, duman-buhar, yüksek scaklk veya ses ve yüksek hzda malzeme frlatan-ileyen ekipmanlar gibi ciddi zarara neden olabilecek tehlikelere odaklann. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER B. RSK ANALZ Risk Analizi Program Stratejisi • Fabrikadaki tehlikelerin tanmlanmas ve deerlendirmesi için prosedür oluturulur • Güvenlii Kurulunun üyeleri ve bu prosedürü kullanan kiileri eitilir • Kiiler/ekipler prosedürde tanmland gibi riskleri tespit eder. • Düzeltici faaliyetler için öneriler yaplr, rapor hazrlanr. • Güvenlii Kurulu, öneriler çerçevesinde performans gelitirmek için prosedürde gerekli deiiklikleri yapar • Her yl ve iletmede ciddi önemli deiikliklerden sonra tehlike analizi turu ve risk analizi gerçekletirilir. • Güvenlii Kurulu ve fabrika yönetimi periyodik olarak prosedürün etkinliini gözden geçirir; gerekirse deiiklik önerilerinde bulunur Daha fazla bilgi için: 9 • EU: http://agency.osha.eu.int/good_practice/sector/agriculture/faq_agriculture/faq_ entry.2005-09-19.3015163534/view?searchterm=risk%20assessments • U.K. [Linked from EU] http://www.eihms.surrey.ac.uk/robens/erg/Test%20area/GRA_revised_doc.pdf ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER C. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Acil durumlar yangn, deprem ve kazalar gibi olaylar içermektedir. Çalanlarn yaralanmalar, bina ve ekipmanlarn zarar görmesi, acil durumlara yönelik hazrlklarn yaplmas durumunda azaltlabilir. Bu bölüm, acil durumlarda çalanlarn korunmas için planlama ve hazrlk gereksinimlerini tanmlanmaktadr OS Gereksinimleri: 1. 2. Fabrikann acil durumlara yönelik hazrlkl olmas için prosedürlerin oluturulmas, acil durumlarda da doru aksiyon alnmasnn salanmasndan sorumlu olarak kdemli bir fabrika yöneticisi atanmaldr. Fabrikalarn, yangn, deprem, frtna ve kimyasal szntlar gibi acil durumlara hazrlkl olmak için prosedürleri olmaldr. Bu prosedürler tüm çalanlarn anlayabilmesi için çalanlarn kendi dillerinde dokümante edilmelidir. 3. Fabrikalarn acil durum tahliye planlardr ve acil kaç yollar her bölümde ilan edilmelidir, duyurulmaldr. 4. Fabrikalar, ciddi-olumsuz hava koullarnda tüm çalanlarnn barnabilecei barnaklar-alanlar tespit etmelidir. 5. Fabrikalar, tüm çalanlarnn tahliye kaç yollarn ve tahliye prosedürünü bilmelerini salayacak sklkta acil durum tatbikatlar gerçekletirmelidir. 6. Fabrikalarn yangndan korunma planlar olmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas – Tahliye Gerektiren Acil Durumlar: Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Tüm vardiyalardaki çalanlar yangn tüplerinin kullanm için eitilmelidir. Bu eitim, doküman (okuma), görsel materyaller içerdii gibi bireysel katlmnn salanaca uygulamal olarak gerçekletirilmelidir. Fabrikalar, bu eitimlerin gerçekletirildiini gösterebilecek yazl kaytlar oluturmaldr. • • Fabrikalar, acil durum tahliye tatbikatlarn planlamak, gerçekletirmekten sorumlu kiileri görevlendirmelidir. Bu kiiler tatbikatlar yönlendirebilecek yetkinlie sahip olmaldr. Tatbikatlar, gerçek acil durumlar yanstabilmekyaatabilmek amacyla farkl ortamlarda ve zamanlarda gerçekletirilmelidir. Çalanlar acil durum tahliye prosedürleri hakknda eitilmelidir. Misarler de acil durum planlar hakknda bilgilendirilmelidir. • Fabrikalar tahliye tatbikatlarnn kaytlarn tutmaldr. Bu kaytlar, tatbikatn detaylarn (örnein: binay tahliye eden son kiinin çk zaman-süresi, katlan kii says, tatbikat srasnda tespit edilen aksaklklar, tespit edilen aksaklklarn düzeltilmesine yönelik düzeltici faaliyetler) içermelidir. Yangn ekipmanlarnn (tüpler, lambalar, alarmlar vb.) kaytlar da oluturulmaldr. • Fabrikalar, gereken noktalarda-yerlerde çalanlarn anlayaca dillerde “Tehlike”, “Dikkat” ve “Sigara çilmez” uyarc iaretlemeleri yapmaldr. Tehlike Analizi Fabrikalar iletmelerinde olabilecek tüm acil durumlar (yangn, kimyasal sznt, deprem, tayfun vb.) deerlendirmeli ve bunlar acil durum hazrlk prosedürlerine eklemelidir. (Baknz Ekler) • devam dier sayfada 10 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER Tehlike Kontrolü • Fabrikalarn koridorlar ve çklar bo tutabilmek, uygun-anlalr ekilde iaretlemesini ve çalanlarnn hzl ve güvenli ekilde fabrikay terk etmelerini salayacak kurallar ve prosedürleri olmaldr. (baknz Koridorlar ve Çklar bölümü) • Fabrikalarn tüm çalanlarn ve yönetimin yer alaca acil durum tahliye planlar olmaldr. Tatbikatlarda, çalanlar ve yöneticiler binay terk etmeli ve öngörülen-tespit edilmi noktalara (toplanma alanlar) gitmeli ve fabrikaya geri dönü karar verilinceye kadar bu alanlarda beklemelidirler. Tatbikatlarda hedef hzdan ziyade planl-programl olmaldr. • Fabrikalar, tüm çalanlarn katld, 3 dk.’nn altnda tahliye süresi olan ylda en az bir kez tatbikat gerçekletirmelidir. • Acil durum lambalar periyodik olarak kontrol edilmeli ve sorunsuz çalmaldr. (Baknz Aydnlatma bölümü) • Yangn tüpleri potansiyel yangn tehlikelerine uygun olmal ve yanc-parlayc svlarn 15 mt (50 ft) ve her içinin 23 m ( 75 ft) yaknnda bulunmaldr. (Baknz Ekler) • Yangn tüpleri son bakm-kontrol tarihlerini içerecek-gösterecek ekilde iaretlenmelidir. Buna ek olarak, çalanlara rahat ulaabilecekleri yerlerde acil durumlarda yangn tüplerinin nasl kullanlacan gösteren ematik diyagramlar olmaldr. C. ACL DURUMLARA HAZIRLIK • Tahliye yollar boyunca koridorlar, holleri ve merdivenleri aydnlatabilecek uygun yerlere yeterli sayda acil durum lambas (bataryal) yerletirilmelidir. • Fabrikalarn aadaki gereksinimleri salayacak yangn alarm olmaldr: Q Q Q Sadece “yangn” anlamna gelen sese sahip (baka acil durumlar için deil) Tüm fabrikadan duyulabilen ve farkl noktalardan aktive edilebilen Batarya veya kesintisiz güç kaynana bal • Alarmlar periyodik olarak test edilmeli ve iyi durumda muhafaza edilebilmesi için bakmlar yaplmaldr. • Sesli alarm sistemine ek olarak kulaklk kullanan çalanlarn bulunduu tüm alanlarda görsel alarm (kl-parlayan lambalar) olmaldr. • yi Uygulama: Yerel dilde “Yangn Alarm” yi Uygulama: Potansiyel tehlikelere uygun yangn tüpleri tedarik edilmi ve iaretlenmi OS Gereksinimlerinin Uygulanmas – letmede Snak Gerektiren Acil Durumlar: Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar ylda en az bir kez snak kullanlan tatbikat gerçekletirmelidir. Bu tatbikata yönelik kaytlar tutulmaldr. • konusunda eitilmelidirler (Baknz Ekler) • Snaklar binann en güvenilir alanlar olmaldr. (örnein: destek noktalarnn yaknlar. Çalanlar snak kullanm prosedürleri LEVI STRAUSS & CO. 11 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER C. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Acil Durumlara Hazrlk: Program Stratejisi • Fabrikada olabilecek potansiyel acil durumlar tanmlanr • Acil durum prosedürleri oluturulur: Q Q Q Q Q Acil durumda güvenli bir ekilde binann boaltlmas, Barnak salanmas (gerekiyorsa), Tatbikatlarn yaplmas, Tahliye yollarnn, çklarnn ve acil durum ekipmanlarnn iyi durumda muhafaza edilmesi, Çalanlarn eitimleri. • Acil durumlara hazrlktan sorumlu üst düzey (kdemli) bir yönetici atayn. • Tüm çalanlarn yangn tüplerinin kullanm konusunda eitimli olduununda emin olun. • Tatbikatlara ve/veya yaanan olaylara göre fabrikann acil durumlara hazrln iyiletirmek için yeni prosedürler oluturun veya güncellemeleri yapn. • Tüm çalanlarn acil durum tahliye prosedürleri konusunda eitimli olduundan emin olun, misarleri acil durum prosedürleri konusunda bilgilendirin. • Fabrikann uygun-yeterli uyarc iaretlemelerinin yangn alarm, acil durum aydnlatmasnn olduundan emin olun. Acil durum ekipmanlarn iyi durumda muhafaza edin. • Periyodik olarak acil durum prosedürleritahliye tatbikatlarn gerçekletirin acil durum lambalarn periyodik olarak test edin. Daha fazla bilgi için: • Baknz Ekler • Acil Durumlara Hazrlk http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=emergency+preparedness • Acil Durumlara Hazrlk [U.S. OSHA, linked from EU] http://www.osha.gov/SLTC/emergencypreparedness/index.html • Yangn Tüpleri Snandrma Referans (baknz Son lemler Güvenlik Rehberi) 12 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER D. KORDORLAR VE ÇIKILAR Kapsam: Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. . Amaç: Bu bölümün amac fabrikalarn koridorlarnn ve acil çklarnn açk tutulmas, doru ekilde iaretlenmesi ve çalanlarn acil durumlarda hzl ve güvenli ekilde fabrikay boaltabilmelerini salamaktr. OS Gereksinimleri: 1. Fabrikalarn çalanlarnn güvenli bir ekilde binay tahliye edebilmeleri için yeterli sayda çk, bina tipi veya yaps olmaldr: • 150 veya daha az çalan olan fabrika çalma alanlarnn en az 2 (asansörsüz) çk, 150’den daha fazla çalan olan fabrika çalma alanlarnn en 3 (asansörsüz) çk olmaldr. Çklar binann dnda güvenli bir noktaya açlmal ve tüm alanlardan en fazla 61 m (200 ft) mesafede olmaldr. • 1000 kiiden fazla çalan olan binalarn en az 4 çk olmaldr. • Ölçülerinin, çalan saysnn ve çalma ortam düzeninin çalanlara tehlike yaratt her bölüme ek çklar eklenmelidir. 2. Koridorlar ve çklar sürekli olarak açk tutulmaldr. Çklar çalma saatleri süresince kilitli olmamaldr. 3. Çk kaplar, binann dna çklacak ekilde dar doru açlmaldr. Kaplarn açlmas için özel bir operasyon gerekmemelidir. 4. Çk kaplar, yollar ve koridorlar acil durumlarda çalanlarn rahatlkla tahliyelerini salayacak genilikte olmaldr: • Çk kaplar, en az 81 cm (32 in) geniliinde • Yeni çklar, en az 91 cm (36 in) geniliinde • Çk yollar, en az 91 cm (36 in) geniliinde • Koridorlar, en az 91 cm (36 in) geniliinde 5. Fabrikalarn bütün binadaki kiileri uyarabilecek yangn alarmlar olmaldr. Bu alarm, binann dier alarmlarndan farkl olmal ve sadece yangn ve tahliye durumlarnda kullanlmal tüm binadan duyulabilmelidir. Bu alarm, dier tüm alarmlardan daha öncelikli olmal ve fabrikann dndan (yerel itfaiye ve/veya polis) izlenebilmelidir. (Acil Durumlara Hazrlk bölümüne de baknz) Yangn çk çöp bidonlar ve ekipmanlarla bloke olmu devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 13 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER 6. D. KORDORLAR VE ÇIKILAR Acil çklar ve yollar tüm çalanlardan tarafndan rahatlkla görülebilecek ekilde iaretlenmelidir: • Çklar 30 m (100 ft)’ten görülebilecek ekilde iaretlerle belirtilmelidir, • Bütün iaretlemeler tüm çalanlarn anlayabilecei dil(ler)de olmaldr. Harer en az 15 cm büyüklüünde, parlak renkli, içinde bulunduu ortam ile kontrast yaratmal ve daha iyi görülebilmesi için klandrlmaldr. • Çka açlmayan, yanllkla çk olarak alglanabilecek herhangi bir kap, koridor veya merdiven vb. “ÇIKI DELDR” ile iaretlenmelidir. 7. Fabrika dnda çalanlarn acil durumlarda toplanp, saym yaplabilmesi için toplanma alanlar belirlenmelidir, yi uygulama: Yerel dilde “Çk” iareti. 8. Bina tasarmda olan deiiklikler uygulamaya alnmadan önce bu bölümde verilen gereksinimlerini salayabilmek için gözden geçirilmelidir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas: Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Personel yeni ie alndklarnda tahliye kurallar, acil çklarn yerleri ve çklarn sürekli açk tutulmasnn önemi konularnda eitilmelidirler. (Acil Durumlara Hazrlk bölümüne de baknz) • 14 Tüm çalanlar yukarda bahsedilen eitimi veya fabrikann ve LS&CO’nun tedarik ettii tüm dokümanlar anladklarn gösterebilmelidirler. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Analizi • Fabrikalar “Ekler” bölümündeki kontrol listesinde yer alan gereksinimlere uyduundan emin olmak için iletmenin tüm bölümlerini incelemeli, analiz etmelidir. Tehlike Kontrolü Fabrikalar, koridorlar ve çklara ilikin gereksinimlerin yerine getirildiinden emin olmak için her ay iletmelerini denetlemelidirler. (Daha fazla bilgi için; baknz Güvenlii Kurullar) • BÖLÜM I: GÜVENL REHBER D. KORDORLAR VE ÇIKILAR Koridorlar ve Çklar Güvenlii Program Stratejisi • Binann-yapnn yükseklii, tipi ve çalan saysn tespit edin. Çklarn yerlerini ve saysna ilikin gereksinimleri salayabilmek için plan yapn. • Fabrikann koridorlar ve çklar ile ilgili tüm OS gereklerini salayabilmesi için prosedürleri oluturun, sorumlu kiileri tanmlayn. • OS gereklerini salayabilmek için çklar ekleyin (gerekiyorsa), koridorlar ve çklar deitirin. • Fabrika yangn alarmnn OS gereklerini saladklarndan emin olun. • OS Gereksinimlerinin (örn. Koridorlar ve çklar) yerine getirildiinden emin olmak için prosedürlerde deiiklikler yapn. • Acil çklarn yerlerde iaretleyin, iletmeyi tahliye ettiklerinde çalanlarn toplanaca toplanma noktalarn belirleyin. • Yangn alarmnn kontrol ve bakmlarn yapn ve/veya tahliye prosedürlerini gelitirin (gerekiyorsa) • OS-Koridorlar ve Çklar gereksinimlerini salayabilmek için bina tasarmlarn gözden geçirin. • Gereksinimlerin karlandndan emin olmak için iletmenin bölümlerini her ay denetleyin. • Yangn alarm sistemini çaltndan emin olmak ve tahliye prosedürlerinin doru tanmlandndan emin olmak için periyodik olarak test edin. Daha fazla bilgi için: • Baknz Ekler 15 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER E. AYDINLATMA Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Yetersiz aydnlatma veya tamamen aydnlatma eksiklii, çalanlarn olas tehlikeleri görmelerine engel olabilir. Bu bölümün amac, tüm çalanlara güvenli ortamlar salayabilmek için çalma ortamlar ve aydnlatma gereksinimlerini tanmlamaktr. Bu tür gereksinimlere uyulmas hayatlar kurtarmtr. OS Gereksinimleri: 1. Gece vardiyalar veya doal klandrmas kstl olan fabrikalar, elektrik kesinlerine kar acil durum lambalar salamal ve muhafaza etmelidir.. 2. Çalma ortamndaki aydnlatma aadaki deerleri (lux) salamaldr Çalma Ortam 1 Minimum Aydnlatma Deeri (lux) Çok sk ziyaret edilmeyen yerler - Detay izleme gereksinimi olmayan – kstl olan yerler (ör: depolar) 50 letme alanlar ve detay inceleme-görme ihtiyac olmayan youn-hareketli olan yerler (ör: koridorlar, yürüme yollar) 200 Genel - Osler 500 istasyonlar-operasyon makineleri, çizim masalar, tezgahlar ve detay izleme-inceleme yaplan dier operasyonlar. 750 Kaynak: Evaluation of Human Work, Second Edition, 1995, Wilson and Corlett devam dier sayfada 16 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER E. AYDINLATMA OS Gereksinimleri: Acil Durum Aydnlatmalar: Gerekli Çalma Ortam Aydnlatma Deerleri: Tehlike Analizi • Gece vardiyalar olan iletmeler aada görülen aydnlatma deerlerini salamaldrlar: Q Yer seviyesinde gerekli ortalama aydnlatma 10 lux (1 ft-candle) olmaldr. Q Normal elektrik kesintisi olmas durumunda en az 1,5 saat enerji verebilecek acil durum aydnlatmas salanmaldr ve aydnlatma bu sürenin sonunda 10 lux (1 ft-candle)’den az olmamaldr. Q Bir enerji kaynandan (ehir ebekesi) bir bakasna (özel jeneratör) geçi yaplmas gerekirse geçi süresi 10 saniyeden fazla olmamaldr. Tehlike Analizi Fabrikalar tüm bölgeleri ve çalma alanlarn yukardaki OS Gereksinimleri bölümünde tanmlanan aydnlatma seviyelerini salayacak ekilde deerlendirmelidir. • • Tehlike Kontrolü Verilen minimum aydnlatma deerlerinin salanmad yerlerde fabrikalar durumu düzeltici aksiyonlar acilen almaldr. • Fabrikalar aydnlatmalarn bakmlarndan sorumlular belirlemelidir. (temizlik, deitirme, tamir vb.). Gece vardiyesi olmayan iletmeler, kaç yollar boyunca doal aydnlatmann en az 0,1 ft candle (1lux) olup olmadn tespit için deerlendirmelidir. Eer deilse, fabrika bu verilen deerleri salamak için iletmeye acil durum lambalar monte etmelidir. . Tehlike Kontrolü • Fabrikalar acil durum aydnlatmalar her 30 günde bir 30 saniyeden az olmayacak ekilde test etmelidir. • Gece vardiyas olan fabrikalar her yl bir kez acil durum tatbikatn sadece acil durum aydnlatmalar kullanarak gerçekletirmeleridir. • Bataryal-pilli acil durum aydnlatma sistemleri her yl 1,5 saatten az olmamak kayd ile test edilmelidir. Fabrikalar bu testlere ilikin kaytlar muhafaza etmelidir. LEVI STRAUSS & CO. 17 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER E. AYDINLATMA Aydnlatma Yönetim Program Stratejisi • Eer fabrikann gece vardiyas varsa veya doal klandrmas kstl ise iletmenin farkl çalma alanlarn (ör: osler, makina operatörleri vb.) göz önüne alnarak acil durum aydnlatma plan oluturulmaldr. Uygun aydnlatma bakm sorumlularn belirlenmelidir. • Fabrikalar tüm bölgeleri ve çalma alanlarn OS Gereksinimlerini salayacak ekilde deerlendirmelidir. • OS gereksinimlerine uymayan aydnlatmalarn düzeltilmesi için aksiyon almaldr. • Eer test ve deerlendirme sonuçlarna gerektiriyorsa veya iletme koullar deiti ise acil durum aydnlatma plann güncelleyin. • Aydnlatmann çalr durumda kalmas salanmaldr. • Acil durum aydnlatmalarn her 30 günde bir kontrol edin. • Ylda bir kez tahliye tatbikatn sadece acil durum lambalarn kullanarak gerçekletirin. • Bataryal-pilli acil durum lambalarn her yl kontrol edin. • letmenin her yerini periodik olarak OS artlarn saladndan emin olmak için deerlendirin-kontrol edin. Daha Fazla Bilgi çin • UK: Society of Light and Lighting: http://www.cibse.org/index.cfm?go=home.show&PageID=68&TopSecID=11 18 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER F. GENEL DÜZEN - TEMZLK Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Genel düzen ve temizlik uygulamalarnn iyi yönetilmesi, i kazalarndan, hastalklardan korunmak için, tökezleme, kayma ve düen objeler, yangn ve zararl haerenin istilas gibi nedenlerden dolay malvarlnn zarar görmesinin önlenmesi için önemli bir faktördür. Yetersiz uygulamalardan kaynaklanabilecek kazalara örnekler: • Basamak, platform ve yerde sabitlenmemi-zayf objelere taklmak, tökezlemek • Düen objelerin çarpmas • Yal, slak, kirli yüzeylerde kaymak • Düzensiz yerletirilmi-istienmi malzemelere çarpmak veya koridorlara kayacak ekilde yerletirilmi yanl malzemeler • Kesilme, yaralanma veya ellerde derinin soyulmas veya vücudun herhangi bir baka uzvunun çknt çivi, tel veya metal kay vb.’den zarar görmesi Bu bölümün amac, çalanlarn ve fabrika mal-mülkünün korunmas için genel düzen ve temizlik uygulamalarnn gelimesine yardmc olmaktr. OS Gereksinimleri: 1. Parlayc ve yanc kimyasallar ve materyaller uygun ekilde depolanmaldr. Damlalar ve szntlar hemen temizlenmelidir. 2. Kurutucularn kanallarndaki tozlar periyodik olarak temizlenmeli, çkartlmal ve imha edilmelidir. 3. Fabrikalar merdivenleri, basamaklar, koridorlar ve çklar açk tutmaldrlar (daha fazla bilgi için Baknz Koridorlar ve Çklar) Malzemeler düzenli ve derli toplu olmaldr. 4. Malzeme atklar koridorlar, masalar veya dier alanlardan toplanarak günlük veya daha sklkta temizlenmelidir. 5. Çöpler yanc olmayan kapakl konteynrlarda toplanmaldr. 6. Bina çatlar ve su giderleri tkanmaya kar temizlenmelidir. 7. Depolama alanlar binalarn en az 7,5 mt (25 feet) uzanda olmaldr. 8. Istma, havalandrma ve soutma sistemleri temizlenmeli ve periyodik olarak bakma alnmaldr. Not: Baknz OS Gereksinimleri - Kat Atk Yönetimi devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 19 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER F. GENEL DÜZEN - TEMZLK OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Çalanlar ekipman-malzemelerin uygun muhafaza koullar konusunda ve atklarn nasl ve nerelerde muhafaza edilmesi konularnda eitilmelidirler. Tehlike Analizi • Fabrikalar konuya ilikin OS gereksinimlerini yerine getirmek için Genel Temizlik – Düzen kontrolü için kontrol listeleri oluturmal ve kullanmaldr. (Ek bölümünde verilen Kontrol Listesi’ne baknz) Periyodik kontroller için sorumlular tayin edilmelidirler. 20 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolü • Fabrikalar Genel Düzen – Temizlik artlarna uymayan durumlar için aksiyonlar almaldrlar. Temizlik prosedürlerinin, bina ve ekipman bakmlarnn yaplmas ve ekipman, malzemelerin depolama için uygun koullarn salanmas için çalma alanlarnn deitirilmesi bu aksiyonlarn içinde yer alabilir. • Atklarn temizlenmesi için gerekli ekipmanlar tedarik edilmelidir. (süpürge, vakum vb). • Fabrikalar aada görülenler için sorumlular tespit etmelidir: Q Vardiya sürecinde temizlik ileri Q Günlük temizlik Q Atk bertaraf Q Kullanlmayan malzemelerin bertaraf BÖLÜM I: GÜVENL REHBER Genel Temizlik Program Stratejisi • OS gereksinimlerinin karlandndan emin olmak için Genel Düzen – Temizlik kontrol listesinin oluturulmas . • Atklarn temizlenmesi için prosedürlerin oluturulmas. Genel Düzen – Temizlik kontrollerinden ve temizlik aktivitelerinden sorumlu kiilerin tespiti. • Fabrikann atklarn temizlii için uygun ekipmanlara sahip olmas. • Çalma alanlarnn, binann (çatlar dahil) ve ekipmanlarn temiz ve bakml tutulmas • Yaplan kontrollerin ihtiyaç göstermesi durumunda temizlik, bina-ekipman bakm prosedürlerinin iyiletirilmesi ve/veya çalma ortamlarnn deitirilmesi. • Atklarn uygun ekilde muhafazas. • Szntlarn ivedi olarak temizlenmesi. • OS gereksinimlerinin salandndan emin olmak için iletmenin düzenli olarak kontrol edilmesi-denetlenmesi. Daha Fazla Bilgi çin 21 • Genel Düzen - Temizlik http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=housekeeping • Genel Düzen - Temizlik [Canada, linked from EU] http://www.ccohs.ca/oshanswers/hsprograms/house.html ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER G. ELEKTRK GÜVENL Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Uygun koruyucu önlemleri alnmam bir ortam-durumda kaza ile elektrik akmna kaplmak, elektrik oklar, yank ve hatta ölümle sonuçlanabilir. yi baklmayan-korunmayan kablolamalar ve anahtarlar, paneller, motorlar, sigorta kutular ve transformatörler gibi elektrik sistemleri ar snma sonucu yangn tehlikesi oluturabilir. Bu bölümün amac, elektrik oklarndan ve elektrik yangnlarndan dolay çalanlar, ekipmanlar ve binalar-yaplar için olabilecek tehditlerin-tehlikelerin azaltlmasn salamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar kablolamalar ve elektrik sistemlerini iyi durumda muhafaza etmelidirler. 3. Tüm elektrik panelleri uygun ekilde topraklamalardr. 2. Yüksek gerilimle ve aktif elektrikle çalanlar, tehlikeler ve alnmas gereken kontroller ve önlemler hakknda eitilmelidirler. Bu eitimlerin yazl kaytlar muhafaza edilmelidir. 4. Kalc ve sabit ekipmanlarnn elektrik balantlar sabit olmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Bakm personeline ie yeni alndklarnda elektrik güvenlii konusunda eitim verilmeli, her yl bu eitimlerin tekrarlanmaldr. • Sadece etim alm ve yetkili kiilerinpersonelin elektrik sistemleri ile ilgili alanlarda çalmaldr. • Fabrikalar bu eitimlerin gerçekletirildiini gösterir eitim kaytlarn muhafaza etmelidirler. • • Toprak Hata Devresi (termik), kazara olabilecek ksa devre veya elektrik devresinde olabilecek ar yüklenmeye kar koruyan elektrik sistemini devre d brakan bir ünitedir. Bu ünite düük elektrik kaçaklar durumunda dahi elektrik akmn kesen bir sistemdir. Bu devreler, nemin ve küfün yüksek olduu bölgelerde kullanlmaldr. (örnein: su hatlarnn ve su musluklarnn yaknlarnda) • Elektrik panelleri düzenli olarak kontrol edilmeli, bakmlar yaplmal, gevemi balantlar sktrlmal ve yangn riski çkarabilecek zayf balantlar tespit edebilmek için makineekipmanlarn en yüksek yükte çaltrlmas ile test edilmelidir. Tehlike Analizi yi durumda olduklarndan ve elektrik ok veya yangn tehlikesi oluturmadklarndan emin olmak için ekipmanlar ve elektrik sistemleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. • • 22 Bakm personeline mekanik veya elektrik tehlikesi oluturabilecek makine-ekipman parçalar tanmlanmaldr. Gerekiyorsa, ekipman üreticisi ile uygun elektrik güvenlii salanabilmesi için görüülmelidir. Herhangi bir bakm yaplmadan önce ekipmann kilitlemeetiketleme ve enerji kesilmesi için yazl prosedürler-talimatlar oluturulmaldr. (Baknz Ek Bilgi bölümünde verilen Etiketle - Kilitle aretle - LOTO interaktif eitim program) ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolü Topraklama, elektrik balantlarnn topraklayeryüzü ile balanmas-iletiminin salanmasdr. Topraklama hatt, sistemde olan elektrik kaçan topraa-yeryüzüne aktarr. Tüm 220V AC çkl motor vb için binann topraklama hattn kullann. Kesinlikle nötr hatt elektrik topraklamas için kullanmayn. devam dier sayfada BÖLÜM I: GÜVENL REHBER 23 • Geçici elektrik balantlarnda mevcut akm yüküne uygun ölçüde kablo ve balant üniteleri kullanlmaldr. Uygun olmayan ölçülerde kablolarn veya balant ekipmanlarnn kullanlmas yüksek s sonucu nedeniyle oluan yangn riskinin en sk rastlanan nedenleridir. Geçici balantlar sadece ilgili iin tamamlanmasna kadar kullanlmaldr, süreklilik arz etmemelidir • Elektrik panellerini kullanlan voltaja göre tanmlaynz ve iaretleyiniz (480V / 220V; 240V / 120V, vb.). Her bir devre kesicisini (sigortay) iaretleyiniz. • Elektrik panelleri her zaman kapal ve kilitli tutulmaldr. Anahtarlar sadece yetkili kiilerin kullanmnda olacak ekilde merkezi bir yerde muhafaza edilmelidir. • Elektrik panellerine ve transformatörlere kolaylkla ulalabilmelidir (1 mt, veya 3 feet) Elektrik panellerinin ve transformatörlerin ekipmanlar veya stoklanm malzemeler ile bloke edilmesine izin vermeyiniz ve parlaycpatlayc maddeleri uzak tutunuz. • Elektrik oku (çarpmas) riskini azaltmak için, elektrik ünitelerinin (elektrik panelleri, kutular vb) açk kalan balantlar olmamal veya kapal tutulmaldr. • Tanabilir kablo kullanmadan önce, her vardiyada bal cihazlar veya uzatma kablolarn zarar gören, deforme olan, zayfgevek balantlar olup olmadndan emin olmak için kontrol edin. Zarar görmü, deforme olmu kablolarn kullanmna izin vermeyiniz. Bu tip malzemeler mümkün ise tamir edilmeli veya imha edilmelidir. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 G. ELEKTRK GÜVENL • Mümkün ise tavandan sarkan elektrik uzatma kablolarn kullanmayn. Eer bu tip balantlar kullanlyorsa kablo üzerindeki gerilimin azaltld yay-a sistemlerini veya buna benzer kablonun sonundaki gerilimi azaltan, kablonun zarar görmesini önleyen ekipmanlar kullannz. Devre kesiciler (sigortalar) açk ve kablolar zarar görmü! Sigortalar iaretlenmeli ve kapal tutulmaldr LEVI STRAUSS & CO. 23 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER G. ELEKTRK GÜVENL Elektrik Güvenlii Program Stratejisi • Kablolamann ve ekipmanlarn iyi durumda ve bakml olmasn salamak ve çalanlarn maruz kalabilecekleri elektrik tehlikelerini tanmlamak için elektrik güvenlik plan oluturun. • Bu plan ayn zamanda bakm personeli için olas elektrik veya mekanik tehlikeleri de içermelidir. • Binalarda Toprak Hata Devresinin (termik) kullanlmas gereken alanlar belirlenmelidir • Bakm ekipleri, ie alndklarnda ve takip eden her yl periyodik olarak elektrik güvenlii ve i güvenlii prosedürleri konularnda eitilmelidirler. • Yüksek gerilimle ve aktif elektrik ile çalan personel tehlikeler ve i güvenlii prosedürleri hakknda eitilmelidirler. • Ekipmanlarn, elektrik tesisatnn düzenli kontrollerine ve elektrik güvenlik plannn periyodik gözden geçirmelerine göre elektrik güvenlik plann veya buna bal prosedürleri güncelleyin-düzeltin. • Belirli elektrikli ekipmanlar uygun ekilde topraklanmal ve sabit – kalc ekipmanlarn sadece sabit – sert elektrik balantlar olmaldr • Gerekli olan her ekipmann “Etiketlearetle-Kilitle” prosedürleri olmaldr, • Gerekli yerlere Toprak Hata Devreleri (termik) kurun • Elektrik panellerinin uygun ekilde iaretlenmesini ve kolayca ulalabilmelerini salayn. • Ekipmanlar ve elektrik sistemlerini iyi- çalr durumda olmalarn salamak ve elektrik kaça-tehlikesi veya yangn tehlikesi yaratmamas için için periyodik olarak kontrol edin. • Tanr (sabit olmayan) ekipmanlar ve tesisat, olas zarar görmelere kar kontrol edin, • Uzatma kablolarnn güvenli ekilde kullanldnda emin olun. • Elektrik güvenlik plann etkin çalp çalmadn tespit etmek için periyodik olarak gözden geçiriniz. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler • Lockout Tagout [U.S. OSHA, linked from EU]: http://www.osha-slc.gov/dts/osta/lototraining/index.htm • Etiketle-aretle-Kilitle” – Lockout tagout [EU]: http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=lockout+tagout http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=electrical+ http://www.cpsc.gov/cpscpub/pubs/elec_sfy.html • Elektrik Tehlikelerinin Kontrolü - Controlling Electrical Hazards: http://www.osha.gov/Publications/osha3075.pdf • Yaplarda Topraklama Hatalar – Önlenmesi - Ground Fault Protection on Construction Sites: http://www.osha.gov/Publications/osha3007.pdf 24 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER H. TEHLKELI ENERJ KONTROLÜ / ENERJ ZOLASYONU (ETKETLE-ARETLE-KLTLE) Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç “Tehlikeli Enerji Kontrolü” terimi, makina ve ekipmanlarn bakm ve servisleri yaplrken kontrolsüz enerji verilmesi veya tekrar çalmaya balamalarnn engellenebilmesi için pasif hale getirilmesi uygulamalar ve prosedürleri anlamna gelmektedir. Bu tip kontroller (tipik olarak Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle) her yl ölümleri ve kazalar engellemektedir. Bu bölümün amac servis ve bakm aktivitelerinin güvenli gerçekletirilebilmesini salayacak tehlikeli enerjinin kontrol gereksinimlerini tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Bakm bölümü, kalplarn veya makine parçalarn deitirilmesi gibi operasyonlar srasnda bakm personelinin ve ekipman personellerinin güvenliini salamak için yazl bakm ve Enerji zolasyonu Etiketle-aretleKilitle prosedürlerini oluturmaldr. 2. Her bir ekipman veya makine dier makine ve ekipmanlardan izole edilebilmesi için kendi elektrik, pnömatik (hava basnçl) veya hidrolik balant kesme anahtarna sahip olmaldr. 3. Bir çalan, ekipmanlarn “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” uygulamalarnda yetkilendirilmesinden önce teknik ve prosedürler hakknda tecrübeli bir personel tarafndan eitilmelidir. • Fabrika, OS Gereksinimlerinin 3. maddesindeki eitimlere ek olarak makine ve ekipmanlarla çalan tüm çalanlarna elektrik tehlikeleri dahil ilgili tehlikeler konularnda eitimler vermelidir. • Aadaki uygulamalar gerçekletirin ve kaytlarn muhafaza ediniz: Q Yllk denetim programlar (Ek’lere baknz) Q Deerlendirme kontrol listesi (Ek’lere baknz) Q Yetkili personel yllk denetim formlar (Ek’lere baknz) Q Tüm makine operatörlerinin ve “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” uygulamalarnda yetkili personelin eitimleri Makina, ekipmanlarda çalan-bakm yapan tedarikçilerinizi “Enerji zolasyonu Etiketlearetle-Kilitle” prosedürleri hakknda bilgilendirin ve uygulamalarn salayn. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar yeni ekipmanlarn veya mevcut ekipmanlarn modikasyonlarnn ve tamirlerinin (basit etiketleme uygulamalarndan ziyade) tüm enerji kaynaklarnn kilitlenmesini içerecek ekilde uygulandndan emin olmaldr. • • Fabrikalar, ekipmanlarn servis ve bakm gerektiren her bir özel parças için “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürleri oluturmal ve muhafaza etmelidir. Prosedürler, vardiya deiimlerinde kilitleme mekanizmalarnn deiimlerini ve kilitlerin kaldrlmalarn salayacak grup kilitleme (bireylerin kendi makinelerini-ekipmanlarn kilitlemelerine imkan salayacak grup kilitleme mekanizmalar kullanarak) uygulamalarn içermelidir. Fabrikalar, yetkili personeline standart “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” ekipmanlarn salamaldr ve güvenilir kilitle ile etiketleme uygulamalar gerçekletirmelidir. • LEVI STRAUSS & CO. 25 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER H. TEHLKEL ENERJ KONTROLÜ / ENERJ ZOLASYONU (ETKETLE-ARETLE-KLTLE) Tehlike Analizi • Fabrikalar “Enerji zolasyonu Etiketle-aretleKilitle” prosedürlerinin uygulanmas gereken ekipman-makina, yeni ekipmanlar dahil ve aktiviteleri tanmlamaldr • • • Yeni alnacak veya modiye edilmi ekipmanlarn enerji kaynaklarnn kilitleme mekanizmal (etiketlemeye gerek kalmakszn) olmasna dikkat ediniz Fabrikalar “Enerji zolasyonu Etiketle-aretleKilitle” programlarn, ilgili/gerekli ekipmanlar için uygun “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerinin olduunu ve çalanlarn bu prosedürleri takip ettiklerini dorulamak için gözden geçirmeli, her yl deerlendirmelidir Fabrika yönetimi/ustabalar, yetkili personelin “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerini uygulamalarn gözlemlemeli ve bu faaliyeti gerçekletirebilmeleri için tekrar sertikalandrmaldrlar. Tehlike Kontrolleri • Fabrikalar, ekipmanlar için güvenli servis ve bakm prosedürleri oluturmal ve kullanmaldrlar. Bu prosedürler ekipmanlara göre farkllk gösterecektir. Aadaki prosedürler kablolu ekipmanlarn servis ilemleri ve kapatlmalar (enerjilerinin) ile ekipmanlarn genel “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” uygulamalar içindir. Fabrikalar ekipmanlar ve cihazlar için özel prosedürler oluturmaldrlar. Enerji Kesme Prosedürü (Kablolu ve Enerji Balantl ekipmanlar) Aadaki prosedür enerji kaynaklarna kablo ile bal olan ekipmanlar içindir. Ekipmann ten çekilmesi-enerjinin kesilmesi ve kontrol altna alnmas ile bakm ve servis faaliyetini gerçekletiren personel cihazn-ekipmann kontrol d tekrar enerjiye balanmasndan kaynaklanabilecek tehlikelerden korunacaktr. 1. Çalmay durdurun, cihazn kontrol anahtarn “KAPALI” pozisyonuna getirin 2. Cihaz elektrik balantsn kesin ve i (enerji balant ünitesini) kontrol altnda tutun 3. Makinenin veya ekipmann tam olarak durmasn bekleyin 4. Ekipmann tam olarak durduundan emin olmak için ekipman test edin.(pedala basn, el kontrol ünitelerine basn vb.) 5. Servis veya bakm çalmasn gerçekletirin (örn: ine, bobin deiiklii) ve vücudunuzun herhangi bir parçasn tehlikeli bir pozisyona veya yere koymayn. 26 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 6. Çkardnz-demonte ettiiniz güvenlik cihazlarn-ünitelerini tekrar monte edin 7. Cihaz tekrar enerji kaynana balayn ve kontrol anahtarn test etmek için “AÇIK” pozisyonuna getirin ve ayarlarn doru olduundan emin olun. Genel Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” Prosedürü 1. Bakm yaplacak ekipman ve varsa ilgili parçalarn tanmlayn, 2. lgili cihaz için oluturulmu özel Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerini inceleyin-gözden geçirin 3. Bu ekipmanlar kullanan, bu ekipmanlarla çalanlar Enerji zolasyonu Etiketle-aretleKilitle” prosedürlerinin uygulamalar hakknda bilgilendirin (operatörler, takm üyeleri, ustabalar vb.) 4. Cihaz kapatn (normal kapatma prosedürlerini takip ediniz) 5. Tüm enerji kaynaklar izole edilmeli ve birikmi enerjinin sfr seviyesine gelinceye kadar boaltlmaldr (tüm basnçl hatlarn açlmasserbest braklmas, elektrik devrelerinin boaltlmas vb.) 6. Hareket edebilecek ve dolaysyla bakm srasnda tehlike oluturabilecek makina parçalarn bloke edin 7. lgili ekipman “Etiket”leyin 8. Ekipman enerjiden izole edecek kilidi takn 9. Test için makinenin güç kaynaklarn açn. Ekipman çalmamal ve yüklenmi enerji boaltlmaldr. 10. Ekipmann güç kaynaklarn “KAPALI” pozisyona getirin 11. Servis, tamir ve/veya ayarlamalar yapnz tamamlaynz. 12.. Ekipman tekrar servis durumuna getirin: • Tüm kapaklar ve güvenlik cihazlarn taknz/yerletirinizs. • Cihaz kontrol edin. • Tüm çalanlarn cihazdan uzak olduunu kontrol ediniz. • Kilit ve etiketleri çkarn. • Cihazn enerji kaynaklarn “AÇIK” pozisyonuna getirin • Cihaz uygun-doru çaltn dorulamak için test edin. 13. Çalanlar cihazn kullanma hazr olduu ve Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” uygulamasnn sonuçlandrld hakknda bilgilendirin. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER H. TEHLKEL ENERJ KONTROLÜ / ENERJ ZOLASYONU (ETKETLE-ARETLE-KLTLE) Tehlikeli Enerjinin Kontrolü Program Stratejisi (Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle) • Tehlikeli enerji kaynaklar içeren “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” gerektiren ekipman-makina ve aktiviteleri tespit edin • Servis ve bakm gereken her ekipman için “Enerji zolasyonu Etiketle-aretleKilitle” prosedürlerini oluturun. • Teknik-bakm ekiplerinin, bakmlarn yaptklar ekipmanlar için “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürleri hakknda eitildiklerinden ve yetkilendirildiklerinden emin olunuz. Ekipmanlarla çalan veya çevresinde bulunan kiilerin “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürleri hakknda eitildiklerinden emin olun. • Yllk gözden geçirmede gerekli görülürse, “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerini modiye edin, gelitirin. • Yetkili personel “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerini doru ekilde uygulamyorsa, tekrar eitin veya ilgili faaliyeti gerçekletirme yetkisini aln, iptal edin • Yetkili çalanlara standart “Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle” uygulama cihazlarn salayn • Enerji zolasyonu "Etiketle-aretle-Kilitle” programlarn her sene deerlendir, gözden geçir • Yeni ekipmanlarn veya mevcut ekipmanlarn modikasyonlarnn (basit etiketleme uygulamalarndan ziyade) tüm enerji kaynaklarnn kilitlenmesini içerecek ekilde uygulandndan emin olun. • Enerji zolasyonu "Etiketle-aretle-Kilitle” prosedürlerini uygulayan yetkili personeli her sene deerlendirin ve tekrar sertikalandrn. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler • Lock-out Tag-out (Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle) http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=lockout+tagout • Lock-out Tag-out (Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle) [U.S. OSHA, linked from EU] http://www.osha-slc.gov/dts/osta/lototraining/index.htm 27 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER I. MAKNE KORUMALARI Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Makine korumalar, çalanlarn hareketli parçalar, yüksek scaklk ve lazer gibi makine tehlikelerinden yaralanmalarn engelleyebilir. yeri kazalar-yaralanmalar, parmak veya el ezilmesi, kesilmesi, yanmalar ve körlüü gibi makine tehlikelerini içerir. Bu bölümün amac, bu tarz yaralanmalar engellemek amacyla makine korumas gerekliliklerini açklamaktr. OS Gereksinimleri 1. Açk, hareketli, mekanik parçalar olan tüm makineler emniyet üniteleri/cihazlar ile donatlmal; tüm gerekli korumalar bulundurulmaldr. 2. Çalanlara çaltrdklar makineler üzerine güvenlik eitimi verilmelidir. 3. Fabrikalar, yeni ve mevcut makine tehlikelerini, mevcut korumalarn çalanlar koruma yeterliliklerini deerlendirmek ya da tehlikeleri kontrol edebilmek için ilave makine korumas ihtiyaçlarn tespit edebilmek için gözden geçirmelidir. 4. Fabrikalar rutin olarak makine korumalarnn yerinde ve gerektii gibi çalr durumda olduundan emin olmak için denetlemelidir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Güvenlik tehlikeleri oluturabilecek makineleri kullanan veya bakmn yapan herkes öncelikle makinenin güvenli bir ekilde kullanlmasna veya bakmna özgü prosedür ile ilgili eitim almaldr. Bu kiiler makinenin tehlikeleri ve güvenli kullanm için makine korumalarnn nasl kullanlaca hakknda eitilmelidirler. (Eklere baknz.) Tehlike Kontrolleri - Genel • Korumalar metalden ya da görünürlük/effak gerekli ise salam plastik veya emniyet camndan yaplm olmaldr. • Fabrikalar ekipmanlarn yazl servis kaytlarn muhafaza etmelidir. • Tehlike Analizi •Yeni makineleri (enerji ile çalan veya güç aktarmal makineler) oluturduklar tehlikelere kar doru korumalarnn olduuna yönelik kontrol edin. • Korumas olan makinelerin listesini hazrlayn ve muhafaza edin. Makinenin yerini, tipini ve makine güvenlik korumalarnn tiplerini ve saylarn listelerinize ekleyin. • Fabrikalar bu eitimlerin tamamlandn gösteren yazl kayt tutmaldr. • Korumalar metali andracak ortamlarda (asit ve baz) ise aaçtan da yaplabilir. • Tayc bantlarda bulunan sktrc noktalarda koruma kullanlmaldr. • Buharl ütüler ve kuma preslerinde operatörün kol ve bacaklarn yanklara kar korumak için tutacak ve pedal korumas bulunmaldr. • Çalma alanlar buharl ütü kablolar gibi etrafta bulunan donanmlara temas etmeye kar çalanlar koruyacak ekilde düzenlenmelidir. devam dier sayfada 28 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER I. MAKNE KORUMALARI Tehlike Kontrolleri: Makina/Bakm Atölyeleri • Makine aletleri çalrken devrilme veya dümeye kar zemine sabitlenmelidir. Tehlike Kontrolleri: Dikim letmeleri • Tüm diki makinesi inelerinde krlan inelerden operatörün yaralanmasn engellemek için korumalar bulunmaldr. Kuma veya klavuz ile kalc olarak korunmu diki inelerinde (makinalarnda) ine korumasna gerek yoktur. • Operatörler çaltklar diki makinesinde göz kalkan yoksa emniyet gözlükleri kullanmaldr. • Hareketli makine parçalar ve sürücü kaylarnn operasyon noktasnda (makinenin ii yapt alan) koruma bulunmaldr. Örnein, bir kuma kesiminde (ekipmannda) operasyon noktas bçan kumaa temas ettii (ve kestii) noktadr. yi uygulama: Göz kalkan taklm bileyici. • Savrulan nesnelerin/taneciklerin operatörü yaralamasn engellemek için bileyicilere göz kalkan taklmaldr. • Bileyiciler çallan tezgâh üstüne kalc olarak sabitlenmelidir. • Ekipman destekleri, (dil) korumalar savrulan nesneleri operatörden uzak tutacak ekilde bileyicilere taklmal ve ayarlanmaldr. • Kesme bçaklar ve makinedeki dier çalma noktalar, tala, kymk ya da krlan kesme bça parçalarnn frlayp operatörü yaralamasna kar korunmaldr. • Kayl kumlama makinesinde, kayn makaraya girdii her skma noktasnda koruma olmaldr. • Tüm tanabilir, enerji ile çalan, 5 cm (~2 inç) çapndan büyük bçakl dairesel testerede koruma olmaldr. • Tanabilir, enerji ile çalan, dairesel testerelerin kullanlmad zamanlarda alt korumas otomatik olarak ve annda bça kapanmaldr. • Fabrikalar, bakm kaytlarn muhafaza etmelidir. Tehlike Kontrolleri: Ykama letmeleri Lazer makinelerinde operatörlerin lazer devredeyken cihaz açmalarn önleyen bariyer koruma-kilitler olmaldr. Koruma-Kilitler çkarldnda veya açldnda makineyi otomatik olarak durdurur. • • Ykayc ve kurutucularda bulunan dililer, sürücü kaylar ve dier hareketli parçalar korumal olmaldr. LEVI STRAUSS & CO. 29 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER I. MAKNE KORUMALARI Makine Korumas Program Stratejisi • Açk, hareketli, mekanik parçalar olan tüm makine ve donanmlarda emniyet aletleri bulunduundan ve tüm gerekli korumalarn yerinde olduundan emin olun. • Korumalar olan makinelerin bir listesini hazrlayn ve saklayn ve korumalarn yeterliliklerini ya da tehlikeleri kontrol edebilmek için ilave koruma gerekliliini deerlendirin. • Yeni makinelerde doru koruma bulunduunu kontrol et. • Çalanlarn, kullandklar makinelerin tehlikeleri ve güvenli çaltrma prosedürleri ile ilgili eitimli olduklarndan emin ol. Bu eitimler, makine korumalarnn doru kullanmn da içermelidir. • Deerlendirmelerde ilave korumalar gerektii görülürse makine veya aletlerde deiiklik yap. • Makine korumalarn devre d brakan çalanlar tekrar eit ve/veya disipline et. • Düzenli olarak makinelerin ve aletlerin bakmn yap ve bakmlarn yazl kaytlarn tut. Korumalarn doru çaltn teyit et. • Makineleri ve aletleri gerekli korumalarnn olduunun teyidi için periyodik kontrol et. Operatörlerin aletleri doru kullandndan ve korumalar devre d brakmadndan emin ol. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler 30 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 J. ENERJL ENDÜSTRYEL ARAÇLAR Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Enerjili endüstriyel araçlar, uygun bakm uygulanmazsa ya da operatörler doru eitilmezlerse, operatörler ve dier çalanlarn ciddi yaralanmalarna (hatta ölümlerine) neden olabilir. Ayrca araçlarn çarpmalar hasara ve üretimde kesintilere neden olabilir. Bu bölümün amac, çalanlarn doru ekilde eitildiklerinden ve enerjili endüstriyel araçlar kullanmaya yetkin olduklarndan emin olmaktr. Enerjili endüstriyel araçlar aadakileri kapsar: • Forkliftler • Malzeme toplayclar • Kule araçlar • Golf arabalar • Treyler • Enerjili el araçlar OS Gereksinimleri 1. Sadece doru eitilmi ve deerlendirilmi kaliye/yetkin çalanlar enerjili endüstriyel araçlar kullanabilir ve bakmn yapabilir. 2. Her enerjili endüstriyel araç her vardiyann balangcnda u konulardan emin olmak üzere incelenmelidir: • doru ve emniyetli çaltndan ve • tehlike oluturmadndan. 3. Enerjili endüstriyel araçlar kullanan, ayarlayan ya da bakmn yapan her çalan bu ileri güvenli yapabilmek üzere eitim almaldr. 4. Tüm endüstriyel araç operatörleri periyodik olarak, yeniden deerlendirme gerekliliklerini tamamlamaldr. Operatörün emniyet performans sklkla deerlendirilmelidir. 5. Endüstriyel araç operatörleri aadaki artlarda yeniden eitilmeli ve disipline edilmelidir: • arac güvenli olmayan biçimde kulland görülürse ya da • bir kaza, kazaya neden olmak veya kazann ucuz atlatlmas durumlarnda 6. Endüstriyel araç operatörleri herhangi bir zamanda, farkl tip araç kullanmna atandnda ya da aracn emniyetli kullanmn etkileyen bir çalma alan deiiklii olduunda yeniden eitilmelidir 7. Fabrikalar, enerjili endüstriyel araç kullanacak bütün müteahhit, satc ve ziyaretçilerinin bu arac kullanabilmek için yeterli olmalar gerektiini ve bu yeterlilik gerekliliklerine nasl ulaabileceklerini anladklarndan emin olmaldr. devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 31 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER J. ENERJL ENDÜSTRYEL ARAÇLAR OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Tüm çalanlara eitimleri olmamalar ve yetkilendirilmedikleri sürece enerjili endüstriyel araçlar kullanamayacaklar veya bunlara bakm yapamayacaklar anlatlmaldr. • • Q 32 Operatörün daha önceki bilgi ve yetenei, yerinde kullanaca araçlarn tipleri, Q yerinde bulunan tehlikelerin tipleri ve Q Operatörün arac güvenli kullanma becerisi. Yeniden yeterlilik testini geçen operatörler en fazla üç yllna yeniden yetkilendirilmelidirler Yeniden yeterlilik testini geçemeyen mevcut operatörler ilk eitim program gerekliliklerine göre yeniden eitilmelidir. Operatörler, resmi olarak yeniden yeterlilik alana kadar enerjili endüstriyel araçlar kullanamaz. Q Enerjili endüstriyel araç operatörlerine kullandklar veya bakm yaptklar araca özgü eitim verilmelidir. Eitim unlar içermelidir: • Resmi bilgilendirme-eitim (örn. ders, tartma, enteraktif bilgisayarl eitim, video lm, yazl malzeme) Q Pratik veya uygulamal öretim (örn. Eitmen tarafndan gösteri, örencinin altrma çalmalar) Q Operatörün i alannda araç ile gösterdii performansn tespit ve deerlendirilmesi Operatörler enerjili endüstriyel araç kullanma yetkinliini kazanmas için yazl ve uygulamal testlerden geçmelidir. Tehlike Analizi • Fabrikalar, çalanlarn her vardiya öncesinde enerjili endüstriyel araçlarn iyi çalma artlarnda olduunu gözlemlemelerini gerektiren bir prosedürün varln salamaldr. Q • Araç operatörleri en az 3 ylda bir tekrar test edilmelidir. Yeniden yeterlilik testi unlar deerlendirmelidir: • Eitmenler araç operatörlerini eitebilecek ve enerjili endüstriyel araçlar güvenli olarak kullanabilme becerilerini deerlendirebilecek bilgi ve tecrübeye sahip olmaldr. • Fabrikalar, her enerjili endüstriyel araç operatörünün eitildiini ve yeterlilik testini geçtiini belgelemelidirler. Yazl sertika (a)operatörün adn, (b) eitim tarihini, (c) deerlendirme tarihini ve (d) eitmenin adn içermelidir. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolleri • Operatör kullanm öncesi incelemede enerjili endüstriyel aracn düzgün çalmadn tespit ederse, ustabalarna-eerine haber vermeli ve tamir edilip kullanm güvenli olana kadar arac kullanmamaldr. • Fabrikalar enerjili endüstriyel araçlarn düzenli programlara göre servise girmesini ve bakmnn yaplmasn salamaldr. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER J. ENERJL ENDÜSTRYEL ARAÇLAR Enerjili Endüstriyel Araç Güvenlii Program Stratejisi • lerinin parças olarak enerjili endüstriyel araçlar kullanmas, ayarlamas veya bakmn yapmas gereken çalanlar belirle. Bu çalanlarn her yl eitilmesini ve yeniden deerlendirilmesini salayacak bir prosedür hazrla. • Enerjili endüstriyel araçlarn kontrolü, kullanlmas, servise girmesi ve bakm için prosedür hazrla. • Enerjili endüstriyel araçlar kullanan, ayarlayan veya bakmn yapan çalanlarn her yl eitildiinden ve yeniden deerlendirildiinden emin ol. Eer farkl araç kullanmak üzere atanmlarsa çalanlar daha sk eit. • Yllk yeterlilik testini geçemeyen operatörleri yeniden eit. Yeniden yeterliliklerini resmi olarak alamayan çalanlarn enerjili endüstriyel araçlar kullanmalarna izin verme. • Enerjili endüstriyel araçlar gerektii gibi kontrol etmeyen ya da güvenli kullanma prosedürlerine uymayan çalanlar disipline et. • Enerjili endüstriyel araçlarn fabrikadaki kullanm gereklilikleri hakknda müteahhit, tedarikçi ve ziyaretçilere bilgi ver. • Deerlendirmelere göre program gelitirmek için gerektiinde prosedürleri düzenle. • Çalanlarn her enerjili endüstriyel arac her vardiya öncesi kontrol ettiklerinden emin ol. • Enerjili endüstriyel araçlarn düzenli olarak servise girdiinden ve bakmnn yapldndan emin ol. • Her yl enerjili endüstriyel araç operatörlerini yeniden deerlendir. • Çalanlarn enerjili endüstriyel araçlar gerektii gibi kontrol ettiklerinden, servisini ve bakmn yaptndan emin olmak için program periyodik olarak deerlendir. 33 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER K. GÜRÜLTÜ YÖNETM Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Kalc iitme kayb hastalk, yallk, ani yüksek ses veya uzun süreli yüksek sese maruz kalma gibi nedenlerden oluabilir. Bu bölümün amac, çalanlarn i kaynakl iitme kayb yaamamalar için iyeri gürültü seviyelerinin yönetim gerekliliklerini tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar 85 desibelden daha yüksek gürültü seviyesi olan alanlarda i yapan çalanlarn belirlemelidir. Bu çalanlar iitme korumas kullanmal ve iitme korumalarnn doru kullanm ve kullanlmamas durumundaki salk ve güvenlik riskleri hakknda eitilmelidir. Fabrikalar çalanlarna gerekli iitme korumalarn (kulak tkaçlar, kulak ses kesicileri) temin etmelidir. Fabrikalar bu eitimlerin tamamlandn gösteren yazl kaytlar tutmaldr. 2. Fabrikalar çalanlarnda herhangi bir iitme kayb olup olmadnn tespitine yönelik yasal iitme testi gerekliliklerine uymaldr. 3. Fabrikalar her yl 85 desibel gürültü seviyesini geçen alanlar belirlemek üzere gürültü tehlike deerlendirmesi yapmaldr. 4. Fabrikalar 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlarda uygun makine bakm ve gürültü kontrol mühendislii ile ilk olarak gürültü azaltc giriimlerde bulunmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlardaki çalanlar iitme kayb oluumu tespiti için odyometrik testten geçmelidir. Bu test her iki kulakta 2000, 3000 ve 4000 Hz frekansta yaplmaldr. • • 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlara, çalanlara (ve ziyaretçilere) bu alann “Zorunlu itme Koruma” alan olduunu belirten uyar iaretleri aslmaldr. Tehlike Kontrolü • Gürültü seviyelerinin 85 desibelden fazla olduu yerlerde, fabrikalar çalanlarna ses düürme oran 20 olan kulak tkaçlar veya kulak ses kesicileri gibi iitme korumalar salamaldr. Çalanlar eitilmeli ve iitme korumalarn kullanmaldr. • Gürültü seviyesi 85 desibelden fazla olan alanlarda, fabrikalar gürültü seviyesini azalmak için aadakileri içeren mühendislik kontrolleri uygulamaldr Q Makine titreimini azaltan lastik takozlar Q Ses bariyerleri Q Gürültü perdeleri Q Sesi emen malzemeler Q Gürültü alanlarn çevreleyen duvarlar (alann-cihazn izolasyonu) Q Ses yaltm • Hiçbir anda gürültü seviyeleri 140 desibel zirve ses basnç seviyesini amamaldr. Fabrikalar gürültü izleme sonuçlarn kayt altna almaldr. Tehlike Analizi • Her yl bina içlerinde hangi alann (varsa) 85 desibeli atn belirlemek üzere gürültü seviyeleri izlenmelidir. • 34 Gürültüyü azaltmak için yeni makinelerin yaydklar gürültü deerlendirilmeli ve mühendislik kontrolleri uygulanmaldr. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 K. GÜRÜLTÜ YÖNETM Gürültü Yönetimi Program Stratejisi • Fabrika çapnda 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlar belirlemek için gürültü seviyelerini deerlendir. • 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlarda i yapan çalanlarn belirle. • Bu çalanlarn eitmek için prosedürler ve iitme korumalarnn kullanmn gerektiren kurallar olutur. Çalanlarn iitmelerini yasal gereklilik gerei test etmeni salayan bir plan olutur. • Gürültü seviyelerini deerlendirmek ve yeni makineler ile gürültü seviyesi 85 desibeli aan alanlarda gürültüyü azaltmak için mühendislik kontrolleri kullanmak üzere prosedürler olutur. • 85 desibel gürültü seviyesini aan alanlara uyar iaretleri as • Bu alanlarda bulunan çalanlara gürültü düürme oran 20 olan iitme korumas sala (kulak tkaçlar, kulak ses kesicileri). • Gerekli iitme korumalarn kullanmayan çalanlarn yeniden eit ve/veya disipline et. • Bu çalanlar gürültü tehlikesi ve iitme korumas kullanm hakknda eit. itme korumas kullanmalarn sala. Gerekli durumlarda iitme testini yaptrdklarndan emin ol. • Eer gözden geçirmelerde (gürültü izleme sonuçlarnda, iitme testi sonuçlarnda) gereklilii görülürse, prosedürleri deitir veya yeni mühendislik gürültü kontrol uygulamalarönlemleri olutur. • Yeni makinelerde ve gürültü seviyesi 85 desibeli aan alanlarda gürültüyü azaltmak için mühendislik kontrollerini ve doru bakmlar uygula. • Her yl fabrikadaki gürültü seviyelerini izle. • Periyodik olarak, çalanlarn gerekli iitme korumalarn kullandndan emin olmak için kontrol et. • itme testi sonuçlarn çalanlarda iitme kayb yaanma durumunu tespit etmek için gözden geçir. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler http://www..ascc.gov.au/ascc/HealthSafety/HazardsSafetyIssues/NoiseHearing/NoiseControl.htm http://www.cdc.gov/niosh/pdfs/79-117.pdf 35 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER L. KSEL KORUYUCU EKPMANLAR Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Kiisel koruyucu ekipmanlar, çalanlar tarafndan çalma ortamlarndaki tehlikelere maruziyetin ortadan kaldrlmas veya minimize edilmesi amacyla kullanlr. Kiisel koruyucu ekipmanlar tüm mühendislik (örn: makinalarn daha sessiz hale getirilmesi için kapal alanlara alnmas, hava kirleticiler ortamdan uzaklatrlabilmesi için havalandrmalarn yaplmas vb.) ve yönetsel önlemlerin (örn: personelin gerçekletirecei çalma süresinin snrlandrlmas vb.) alnmasndan sonra hala ek koruyucu önlem gerekmesi durumunda düünülmelidir. Bu bölümün amac, kiisel koruyucu ekipmanlarn uygun kullanm gereksinimlerini tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar ekipmanlarn uygun bakmlarn yaparak, kauçuk tamponlar vb. monte ederek gürültü seviyelerini düürmeyi denemelidir. Fabrikalar gürültü seviyesinin 85 decibel’in üstünde kalan yerlerdeki çalanlarna ses düürme oran 20 olan kulak koruyucular (kulak tkaçlar, ses kesiciler vb) tedarik etmelidir. Çalanlar iitme koruyucularnn doru kullanmn salamak için eitilmeli ve koruyucu ekipmanlarn çalanlar tarafndan kullanlmas salanmaldr. Buna ek olarak bu alanlar “Zorunlu itme Koruyucular Kullanm” iaretleri ile belirlemelidir. (baknz Gürültü Yönetimi bölümü) 2. Fabrikalar kesim bölümünde çalan personele metal eldiven tedarik etmeli ve uygun ekilde kullanm ve kullanlmas gereklilii konularnda eitilmelidirler 3. Çalanlar ayaklarn kazalara kar koruyacak ayakkablar veya botlar giymelidirler. 4. Fabrikalar, çalanlarna uçan objelere, yansmalara, (örn: lazer kullanm) svlar ve toza kar koruma amaçl göz korumalar tedarik etmelidirler. Numaral gözlük camlar genellikle yeterli göz korumas salamamaktadr. Gözlükler çarpmalara kar standart dayankllk kriterlerini (baknz, örn: ANSI Z87.1 -1989) salamal ve numaral camlarn özelliklerini bozmamaldr. 5. Dikim fabrikalar dikim operatörlerine ine batmalarna/yaralanmalarna kar parmak korumalar tedarik etmelidir. 6. Fabrikalar potansiyel tehlikeli ilerde (delme, kumlama, bileme, inaat, yükleme ve malzeme tama vb.) çalan personeline uygun kiisel koruyucu ekipmanlar tedarik etmelidir. Fabrikalar kiisel koruyucu ekipmanlarn kullanmlar ve kullanlmalar gerektii konularnda çalanlarn eitmelidir. 7. Fabrikalar kiisel koruyucu ekipmanlarn kullanlmama riskleri hakknda çalanlarn bilgilendirmelidirler. devam dier sayfada 36 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER L. KSEL KORUYUCU EKPMANLAR Tipik Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Göz korumalar – güvenlik gözlükleri veya uçan obje ve tozlara kar gözlükler. • Kimyasal sçramalarna kar uygun önlükler kullanlmaldr. • Yüz korumalar – kimyasal veya scak metal parçack sçramalarna, uçan krntparçacklarna ve arklara, scak ve dier tehlikelere kar. Bunlar genellikle ar ilerde kullanlmak üzere plastikten yaplr ve kasklara tüm yüzü koruyacak ekilde monte edilirler. (ve genellikle kafa ve boyun korumaldrlar).. • Ayak korumalar – çelik uçlu güvenlik ayakkablar darbelere, ezilmelere, kesilmelere kar tasarlanmtr. Çalanlar asitlerin, bazlarn, yalayc maddeler, su ve svlarn kullanld yerlerde kaymalara ve kimyasallara kar uygun ayakkablar kullanmaldrlar. • • itme korumas – örnein 85 decibeli geçen gürültü seviyeleri için kulaklklar (Baknz Gürültü Yönetimi Bölümü) • Kafa korumalar – örnein sert yüzeyli kasklar, çarpma-yrtlmalara kar apkalar-kasklar. Bunlar, düen, hareketli objelere kar ve objelere çarpmalara kar korumalardr. Ayn zamanda çalanlar yamur veya dier hava koullarna kar korurlar. Solunum korumalar – toza kar koruma için maskeler, kimyasal, toz veya buharlara kar hava temizleme solunum cihazlar gibi. Tehlike tipine göre uygun solunum cihaz tipi seçilmeli ve kullanclarn ihtiyacna uygun olduundan emin olunmaldr. Bir çalann herhangi bir solunum cihaz kullanmaya balamadan önce salk kontrollerinde geçmeli ve eitim almaldrlar. • El/Kol korumalar – parmak korumalar, yüksük, eldiven, giysi kollar gibi. Parmaklar, eller ve kollar kesmeye, çizilmeye, çürümeye, yanmaya ve kimyasallara kar korunmaldr. Tehlike tiplerine uygun kiisel koruyucu ekipmanlar kullanlmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar, analizler (aadaki “Tehlike Analizi” bölümüne baknz) sonucunda tespit edilen tehlikelere uygun kiisel koruyucu ekipmanlar seçmeli, çalanlara salamal ve kullanmalar salanmaldr. • • Fabrikalar, kiisel koruyucu ekipman kullanmas gereken çalanlarn aada görülen konularda eitmelidir: Q Ekipmann ne zaman kullanlmas gerekiyorsa, Q Hangi ekipmanlar gerekiyorsa (zorunlu olduunda), Q Ekipmanlarn nasl kullanlaca ve nasl ayarlanaca hakknda, Q Ekipmann limitleri ve Q Ekipmanlara uygun ilgi ve bakm. Tehlike Analizi • Fabrikalar çalma alanlarn tehlikelerin ve gerekli kiisel koruyucu ekipmanlarn tespiti için analiz etmelidir. (Risk Analizi bölümüne baknz) Tehlike Kontrolü – Dikim Fabrikalar • Operatörler, ine, göz ve makine korumalarnn yerlerinde olduundan emin olmaldr. • Ütü ve bask operatörleri yanmaya kar eldiven, kollu kyafetler (kolluklar) ve yüz korumalar (gerekiyorsa) kullanmaldrlar. • ne ve sivri uç vb. den yaralanmamak için sert, kaymayan ayakkablar giyilmelidir. • Çalanlar kuma keserken metal (çelik) eldiven giymelidirler. Fabrikalar kiisel koruyucu ekipman programnn nasl uygulandn ve gelitirmek için hangi aksiyonlarn alnabileceini periyodik olarak gözden geçirmelidir (gerekiyorsa). devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 37 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER Tehlike Kontrolü – Ykama letmeleri • Ykama iletmeleri lazer operatörlerine lazer güvenlik gözlükleri tedarik etmeli ve kullandrmaldrlar. Tehlike Kontrolü–Yükleme & ndirme lemleri • Çalanlar forklift, el arabas çarpabilecek veya malzeme düebilecek alanlarda i güvenlii ayakkablar (çelik uçlu) giymelidirler. • Kimyasal ve boyalarla çalan personel göz/yüz korumalar, eldiven ve kimyasal dökülmelerinde kendilerini koruyabilmek için önlük vb. gibi koruyucu kyafetler kullanmaldrlar. • • Ykama tesisleri çalanlarn toksik toz ve buhardan korumak için uygun-yeterli havalandrmalar salandndan emin olmaldr. Solunum cihazlar sadece havalandrmann yetersiz olduu ortamlarda kullanlmaldr. Tehlike Kontrolü– Ma k in a B akm A tölyeler i • Çalanlar kumlama, kazma, bileme, kaynak vb. gibi ilemlerde tozuyan maddelerden, arklardan vb. den korunmak için göz/yüz korumalar kullanmaldrlar. 38 L. KSEL KORUYUCU EKPMANLAR • Teknik ekip düebilecek ekipmanlar veya ar malzemelerden korunmak için güvenlik ayakkablar (çelik uçlu) kullanmaldrlar. • Çalanlar kimyasal kullanrken veya temizlerken, Güvenlik Bilgi Formlarnda belirtilen kiisel koruyucu ekipman tavsiyelerine uymaldrlar. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Paletler ile çalrken deri veya darbeye dayankl eldivenler kullanlmaldr. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER L. KSEL KORUYUCU EKPMANLAR Kiisel Koruyucu Ekipman Program Stratejisi • yerlerini tehlikelerin tespiti ve gerekli olan kiisel koruyucu ekipmanlar tespit etmek için deerlendirin ve gözden geçirin. (Baknz Risk Analizi Bölümü) • Çalanlara kiisel koruyucu ekipmanlarn temini, eitimlerini yapmak ve kullandrmay salamaya yönelik OS gereksinimleri yerine getirmek için prosedürler oluturun • Prosedürler oluturma ve uygulamas için kiileri belirleyin • Gerekiyorsa programn etkinliini arttrmak için prosedürleri modiye edin. • letmedeki tüm çalanlar, tedarikçileri, fasonlar ve misarleri fabrikann kiisel koruyucu ekipmanlar ile ilgili gereksinimleri-politikalar konularnda bilgilendirin • Kiisel koruyucu ekipmanlar kullanmayan personeli tekrar eitin ve disipline edin • Çalanlarn gerekli kiisel koruyucu ekipmanlar kullandklarn dorulamak için düzenli kontroller yapn. • Kiisel koruyucu ekipman programnn çalanlarn salk ve güvenliklerini salamaktaki etkinliini dorulamak için periyodik olarak gözden geçirin. Daha Fazla Bilgi çin • U.S. OSHA, linked from EU: http://agency.osha.eu.int/data/products/oshinfo_2871/view?searchterm=ppe • ANSI Standards: Eyewear: ANSI Z87.1-1989 Face Shields: ANSI Z87.1-1989 Head Protection: ANSI Z89.1-1986 Foot Protection: ANSI Z41.1-1991 39 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 LEVI STRAUSS & CO. 39 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER M. HAVALANDIRMA Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Bu bölümün amac, havalandrmann, içilerin saln korumak için iyerindeki hava kirleticilerini gidermeye yönelik uygun ekilde kullanlmasn salamaktr. OS Gereksinimleri 1. Kimyasal karmlar, uygun kiisel koruma malzemeleri kullanlarak, iyi havalandrlm veya açk bir alanda yaplmaldr. 2. Fabrikalar; kaynak, kimyasallar ileme veya kartrma gibi ilerde havalandrmay, zarar verici havay içilerden uzaklatracak ekilde kullanmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Tehlike Analizi • Fabrikalar, havalandrma sistemlerini düzgün çalp çalmadn kontrol etmek için periyodik olarak kontrol etmelidirler. • Fabrikalar, kaynak alanlarnda hava akn içilerden uzaklatracak bölgesel egzoz havalandrma sistemleri bulundurmaldrlar. • Fabrika havalandrma sistemleri; toz zerreciklerini ayrmak için mekanik veya elektronik hava ltreleri, gazlar ayrmak için de aktif karbon ltreleri kullanmaldrlar. Tehlike Kontrolü • Fabrikalar kirli hava akn stma, havalandrma, soutma sistemleri menfezlerinin yaknlarna veya benzer ekilde atlan havann hava tazeleme üniteleri veya fanlar aracl ile bina içine tekrar dönebilecei alanlara yönlendirmemelidirler. • Fabrikalar, tozuyabilir – parçalanabilir asbest içerikli maddelerin olduu yerlerde asbest içerikli maddeye zarar verecek herhangi bir havalandrma kullanmamallardr. (“tozuyabilir” ve asbest içeren madde bulunan alanlarn deerlendirilmesinde uzmanlarn rolünün öneminin anlamak için Asbest bölümüne baknz.) Daha Fazla Bilgi çin 40 • Son (Bitirme) lemleri Güvenlik Rehberlerine baknz • Genel ve yerel egzoz havalandrma sistemlerini belirleme klavuzlar http://www.osha.gov/dts/osta/otm/otm_iii/otm_iii_3.html ‘de mevcuttur. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER N. KMYASAL DEPOLAMA Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Baz kimyasallar dier kimyasallar ile kartrlmamal veya ayn yerde depolanmamaldr. Çünkü bunlar birbirleri ile reaksiyona girebilir ve sonucunda zehirli uçucu kimyasallar aça çkabilir. (Örnein; konsantre oksitleyici asit ile yanc solvent birbirleri ile temas ettiklerinde yangn veya patlama olabilir.) Kimyasallarn uygun ekilde depolanmas yanllkla birbiri ile karma riskini azaltm olur. Bu bölümün amac, kimyasallarn uygun depolanmas için gerekli olan artlar tanmlayarak içilerin sal ve güvenliinin yan sra fabrika ekipmanlar ile yaplarnn korunmasdr. OS Gereksinimleri 1. 2. 3. Kimyasallar birbirleri ile uyumsuz kimyasallarn bir araya gelmemesi için önerilen uygun depolama artlar takip edilerek düzenli depolanmaldr. Kimyasal kullanan içilerin ksa süre içinde (10 saniye içinde) göz duuna/acil durum duuna ulaabilmelidirler. 4. Bütün kimyasallar uygun bir ekilde içilerin konutuklar dilde etiketlenmelidir. 5. Kimyasallar havalandrmas olan belirlenmi alanlarda depolanmal ve kullanlmaldrlar. 6. Kimyasal Güvenlik Bilgi Formlar çalanlarn inceleyebilecei uygun yerlerde bulundurulmaldr Fabrikalar, kullandklar veya depoladklar kimyasallar yasal sorumluluklar çerçevesinde yetkili kurumlara (örn: itfaiye) bildirebilmelidirler. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Kimyasallarn depolanmas, tanmas ve kullanlmasnda çalan içilerin, kullandklar kimyasallarn ziksel özellikleri ve sala zararlar konusunda eitilmelidirler. Eitimin içeriinde , çalanlarn kendilerini tehlikelerden nasl koruyacaklar, kimyasallarn uygun depolanmas, güvenli çalma uygulamalar, acil durum prosedürleri ve kiisel koruyucu ekipmanlar bulunmaldr. Fabrikalarda bu eitimlerin tamamlandna dair kaytlar tutulmaldr. • Fabrikada kullanlan her kimyasala ait Güvenlik Bilgi Formlar (MSDS), içilerin kolay eriebilecekleri yerlerde bulundurulmaldr. • Bütün konteynerler, ikincil hazneler de dahil içinde bulunan kimyasallarn ne olduu gösterecek ekilde etiketlenmelidir. Tehlike Analizi • Fabrikalar, OS gerekliliklerinin salandndan emin olmak için kimyasallarn depoland ve kullanld alanlar rutin olarak kontrol etmelidirler. Tehlike Kontrolleri Sv propan gaz tanklar/silindirler, asetilen tanklar ve kimyasal depolama alanlar, s ve yanabilir maddelerden uzakta depolanmaldr. Bununla beraber, bu kimyasallar çalanlardan makul uzaklkta depolanmaldrlar. • devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 41 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER • 200 litre(~100 kg) den büyük kimyasallarn konteynrlar ikincil haznelerin (kap) içinde muhafaza edilmelidir. (kincil hazne, konteynrn içine konduu bir kaptr ve konteynrda bir kimyasal sznt olursa binann içinde yaylmasn veya ekipmanlara bulamasn engellemek için kullanlr). kincil hazne, saklanan kimyasaln hacimce 110%’unu depolayabilecek büyüklükte olmaldr. Bidonlarn içine konulduu ikincil hazneler (kaplar) çok küçük 42 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 N. KMYASAL DEPOLAMA • Kimyasal tayan veya kullanan çalanlara kimyasallara uygun yüz ve vücut koruyucu ekipmanlar tedarik edilmelidir. (örn: solunum cihaz, gözlük, eldiven veya kyafet gibi) ve çalanlar kimyasal güvenlik bilgi formlarna uygun olarak (MSDS) eitilmelidir. Çalanlar kimyasal güvenlik bilgi formlarnda (MSDS) bahsedilen kiisel korunma ekipmanlarn kullanmaldr. Kiisel korunma ekipmanlarnn sembolleri kullanm gereklilii olan yerlere aslmaldr. • Kimyasal konteynr kapaklar içindeki kimyasallarn buharlamasn önlemek için kapal tutulmaldr. • Yanc sv kimyasallar, atee dayankl kabinlerde depolanmaldrlar. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER N. KMYASAL DEPOLAMA Kimyasal Depolama Program Stratejisi • Yasal gereksimler çerçevesinde iletmede kullanlan veya depolanan kimyasallarn yetkili kurumlara bildirilmesi için prosedürler olutur. • Kimyasallarn uygun ve güvenli etiketlendiinden, muhafaza edildiinden ve depolandndan emin olmak için prosedürler olutur. Çalanlar çaltklar alanlardaki prosedürler ve kimyasallarn tehlikeleri üzerine eitin. • Fabrikada kullanlan ve depolanan bütün kimyasallarn güvenlik bilgi formlarn (MSDS) çalanlarn kolayca ulalabilecekleri alanlarda bulundurulmas için prosedür olutur. • Prosedürler oluturma ve uygulamas için kiileri belirle • Birbirlerine uygun olmayan kimyasallarn bir araya gelmesini engellemek için kimyasal depolama uygunluk klavuzu kullan • Çalanlarn gözduu / acil durum du istasyonlarna en ksa sürede ulaabilmelerini sala • Düzenli kontrol sonucunda; gerekiyorsa, prosedürler olutur veya mevcut prosedürleri modiye et. • Çalanlar kullandklar kimyasallarn tehlikeleri, uygun depolama artlar ve kullanmlar hakknda eit • Kimyasallarn uygun etiketlendiinden ve büyük miktardaki kimyasallarn ikincil haznelerde muhafaza edildiinden emin ol. • Düzenli olarak kimyasal depolama alanlarn inceleyerek kimyasallarn düzgün etiketlendiini, uygun muhafaza edildiini ve sznt olmadn dorula. Birbiri ile uyumlu olmayan kimyasallarn bir arada depolanmadndan emin ol. Kimyasallarn depolanmasnn OS gereksinimlerine uygunluundan emin ol. • Kimyasallarn havalandrmas olan yerde depolandndan ve deponun patlamaya kar uygun elektrik donanm (lamba, elektrik anahtarlar v.b) olduundan emin ol. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler • http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=chemical+storage 43 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 LEVI STRAUSS & CO. 43 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER O. AIRI SICAKLIKLAR Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Çalanlar, ar scaklk, nem, hava akm altnda veya ar yük altnda çaltklarnda, vücutlar normal scakln muhafaza etmek için scak ve souk stresi yaayabilirler. Fabrikada çok scak veya çok souk koullarda çalan içilerde scak ve souun yaratt stress semptomlar görülebilir, bu semptomlar scak kramplar, ar yorgunluk, kant, çarpnt, donma ve hipotermidir (vücut ssnn normalin altna dümesi). Scaklk Çarpnts (ar scaktan kaynaklanan) ve hipotermi (ar souktan kaynaklanan) hemen müdahale edilmez ise ölümle sonuçlanabilen semptomlardr. Bu bölümün amac, ar scak ve souk çalma koullarnda gerekli olan güvenlik önlemlerinin tanmlanmasdr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalarda uygun scaklk kontrolleri olmal ve içileri sürekli ar scak veya soua maruz brakmayacak çalma ortamlarn salamaldr. 2. Yüksek scaklk olan ortamlarda (frn, kurutucu gibi) çalan içilerin ulaabilecekleri yerlerde bol miktarda su olmaldr 3. Ar scak ve soukta çalan içiler için uygun kiisel koruyucu ekipmanlar temin edilmelidir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Ar scak veya souk cihazlar yaknnda veya ortamlarda çalan içiler ilk olarak scak veya souktan oluabilecek semptomlar tanma konusunda ve bu semptomlar karsnda ne yapabilecekleri konularnda eitilmelidirler. (Semptomlar içerisinde mide bulants, yorgunluk, sersemlik, hafza karkl ve asabilik saylabilir. Ek Bölüm 3.2 ve 3.3’e baknz). Bu çalanlara ar scak veya souk koullara kendisini ayarlamas için be gün verilmelidir. • Çalanlar, ar scak ve soukta çalan ve stress semptomlar gösteren içilere kar ilk yardm yapabilmeleri konusunda eitilmelidirler. Fabrikalar eitimlerin tamamlandna dair kaytlar muhafaza etmelidirler. Tehlike Analizi • Termometrelerin düzgün çaltndan emin olunuz. • Ar scak ve soukta yaplan iin, günün içinde normal scaklkta yaplp yaplmayacann deerlendirmesini yapnz. • Yaplan iin tipini (haf, orta veya ar), scaklk ve nem koullarn da hesaba katarak dinlenme zamanlarn planlaynz. (Ek Bölüm 3.4.5 Dinlenme Zamanlar Belirleme Metotlar) • Çalanlarn ziksel durumlarnn ilgili operasyonlara uygunluunu deerlendirirken kiilerin ar scak veya soukta çalmaya uygunluunu da deerlendiriniz. • Çalanlarn, ar scak veya souk ortamda çalmaya balamadan önce bu tür ortamda çalmaya uygun olup olmadklarna emin olmak için doktor kontrolünden geçmi olduuna emin olunuz. devam dier sayfada 44 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER Tehlike Kontrolü • Ortam scakln (scak veya souk) kontrol eden ekipmann tedarik edildiinden ve düzgün çaltndan emin olun. Bu ekipmanlar vantilatör, stclar, klimalar, soutucu fanlar, scaklk kalkanlar veya izolasyon olabilir. Çalma ortamn serinletmek için kullanlan tipik bir fan 45 • Frn ve kurutucular vb. gibi s stresi oluturabilecek ar scakta çalanlara veya souk stresi yaratabilecek souk ortamlarda çalanlara uygun kiisel koruyucu ekipmanlar temin edilmeli. • Yeni istihdam edilmi çalanlarn kendilerini ar scak ve souk ortama ayarlamalar için be günlük bir zaman tanyn. Ayn ekilde iten iki hafta veya daha fazla uzak kalan içiler içinde ayn uygulamay yapn. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 O. AIRI SICAKLIKLAR • Ar scak veya souk ortamda çalanlara adaptasyon için yeterli zaman verin. Dinlenme zamanlar, iin cinsi (haf, orta, ar), scak ve nemli ortam koullar hesaba katarak belirlenmelidir. • Scaklk stresini azaltmak için bolca içme suyu bulundurun (kii ba saatte 1 lt) • Çalanlar, scak ekipmanlardan yaylan sndan etkilenmemeleri için sy yanstan kyafetler (koruyucu, ceket, elbise gibi) giymelidirler. Isy yanstc kyafetler hava aknn olabilmesi için gevek (sk olmayan, vücuda yapmayan ekilde) giyilmelidir. Bu tür kyafet giyen içiler, elbiselerin-giysilerin parçalarn makineye kaptrmamalar için dikkatli olmaldrlar. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER O. AIRI SICAKLIKLAR Ar scaklklarda çalma güvenlii – Program stratejisi • Çalanlarn fabrikada ar scak veya soua maruz kald durumlar/alanlar belirleyin • Ar scak ve soukta çalan içilerin bu operasyonlara uygun olduklarndan ve ii güvenli ekilde yapacaklarndan emin olmalarn salayan prosedürler oluturun. • Prosedürler oluturma ve uygulamas için kiileri belirleyin • Çalanlar, ar scak ve soukta oluabilecek semptomlar ve bu semptomlar gösterenlere uygulanacak ilk yardm uygulamalar konularnda eitilmelidirler • Düzenli deerlendirmeler sonucu gerekiyorsa prosedürler olutur veya mevcut prosedürleri iyiletirin/gelitirin edin. • Scaklk kontrolü yapan ve izleyen ekipmanlarn gerekli bakmlarn yapn, uygun ekilde çalmalarn salayn • Ar scak ve soukta çalan içiler için uygun kiisel koruyucu ekipmanlar temin edin. • Program, çalanlar ar scak ve souktan korunmas alannda etkinliin salanp salanmadn tespit için periyodik olarak deerlendirin. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler • http://agency.osha.eu.int/search?SearchableText=temperature • http://agency.osha.eu.int/publications/reports/405/index_23.htm/view?searchterm=temperature 46 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER P. ASBEST YÖNETM Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Asbest, maden olarak çkarlan ve atee, kimyasallara dayankl, iyi bir yaltkan olmas nedeniyle pek çok alanda kullanlan doal olarak oluan bir mineraldir. Asbest, zemin ve tavan kiremitleri, boru yaltm, contalarda, macunlar (mastikler), atee dayankl conta gibi bina yaplarnda kullanlr. Asbest lieri, eer asbest içeren malzemeler eskidiyse ve parçalanmaya baladysa veya kumlama, (testereyle) kesilme veya benzer dier aktiviteler ile dalyorsa havaya karabilir. Asbest lierinin baz tipleri, havaya braklrsa, akcierlere girebilir ve kanser dahil ciddi hastalklara sebep olabilir. Asbest lierine maruz kalma, sigara kullananlar için özellikle tehlikelidir. Bu dokümann amac, operatörlerin havada asbest lierine maruz kalmasn azaltmak veya önlemek için yol göstermektir. OS Gereksinimleri 1. 2. Bütün fabrikalar, kendi binalarn deerlendirmeye almal ve asbest-içerdiini düündükleri malzemelerin veya alanlarn bir listesini yapmaldr. Eer bir fabrika, asbest-içeren malzemelerin varlndan üpheleniyorsa, 3-8 arasnda sralanan OS gereksinimleri takip etmelidir. 6. Asbest içerebilecek zarar görmü malzemeler yetkin danmanlar ve laboratuarlar tarafndan asbest içerip içermediklerinin tespiti ve hangi aksiyonun alnacann belirlenmesi için örneklenmeli ve test edilmelidir. 7. Asbest-içeren malzemeler uygun ekilde iaretlenmelidir. Uzman/bilirkii bu malzemelerin çkartlmasnn zorunlu olmadna karar verirse fabrika, malzemelerin iyi durumda olup olmadn dorulamak için malzemelerin periyodik kontrolü prosedürü oluturmaldr. 8. Uzman/bilirkii/yetkin müteahhit asbestiçeren malzemenin, “tozuyabilir” asbest içerdiini (Ekte tanmlanan) tespit ederse, bu malzeme Uzman/bilirkii/yetkin müteahhit tarafndan onarlmal, deitirilmeli veya malzemeyi ilgili yasalar ve düzenlemelere göre çkarmal-bertaraf etmelidir. Bütün fabrikalar, yeni bina malzemelerini asbest içermediinden emin olmak için gözden geçirmelidir. Asbest içeren fabrikalar için aadakiler geçerlidir: 3. Fabrikalar, asbest yönetim programna sahip olmaldr ve yetkin bir müteahhitle aadakileri gerçekletirmek için ibirlii yapmaldr; a. çalanlarn eitimi, b. asbest içeren madde olup olmadn tespit için binann incelenmesi ve c. güvenli çalma operasyonlar, temizleme prosedürleri ve havaya asbestin tahliyesini engellemesi için plan 4. Fabrikalar, asbest ile ilgili yasalar ve düzenlemelerini incelemeli, uygulamal ve uymaldr. 5. Bakm-Teknik bölüm çalanlar asbest içerebilecek malzemeleri tanmlayabilmeleri için eitilmelidirler. devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 47 BÖLÜM I: GÜVENL REHBER P. ASBEST YÖNETM OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Bakm/Teknik bölüm çalanlar ie girdiklerinde asbest eitimini almal ve bu eitim her yl tekrarlanmaldr. • Fabrikalar bu eitimlerin gerçekletirildii gösterebilmek için kaytlar muhafaza etmelidir. • Fabrikalar asbest içeren veya içerebilecek maddeleri yerlerini, tanmlarn ve mevcut durumu gösteren listeyi oluturmal ve muhafaza etmelidir. Tehlike Analizi • Fabrikann tüm alanlar (örn: ortak alanlar olan mekanik alanlar, ykama bölümü, mutfak vb.) asbest-içeren malzemeleri tespit için denetlenmelidir. Her iki tip asbest (tozuyan veya tozumayan) içeren malzemeler tanmlanmaldr. • 48 Asbest-içeren malzemelerin ziksel durumlar her yl deerlendirilmeli ve herhangi bir deiiklik Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma bölümünde tanmlanan listeye eklenmeli-not edilmelidir. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolü • Fabrikalar, çalanlarn ve gerçekletirilen operasyonlarn asbest içeren maddelere zarar vermemesi ve asbest tozlarnn havaya karmadndan emin olmak için prosedürler oluturmaldr • Asbest içeren maddelerin yerlerini belirtmek için iaretler aslmaldr. • Tüm asbest içeren atklar bertaraf öncesinde iaretlenmelidir. • Asbest bertarafnda kullanlan konteynrlar/ kaplar uygun ekilde mühürlenmelikapatlmaldr. • Fabrikalar yeni tedarik edilen yap malzemelerinin asbest içermediinden emin olmak için prosedürler oluturmaldr. BÖLÜM I: GÜVENL REHBER P. ASBEST YÖNETM Asbest Program Stratejisi • Çalanlarn eitimlerini, asbest içeren malzemeleri için binann-yapnn denetimini, asbest lierinin havaya karmasnn engellenmesi ve asbest içeren malzemelerin uygun bertarafn salamak için prosedürleri içeren asbest yönetim plann hazrlayn. • Bakm-Teknik bölüm çalanlarn asbest içerebilecek malzemeleri tanmlayabilmeleri için eitin. • Bina-yapy denetleyin; tüm asbest içeren malzemeleri uygun ekilde etiketleyin-iaretleyin. Asbest içeren malzemelerin listesini hazrlayn. • Asbest içeren malzeme yprandysa alnacak aksiyonu tespit için uzman –yetkin müteahhit-danman ile çaln. • Asbest içeriini, durumunu ve uygun aksiyonu tespit için uzman-yetkin müteahhit-danman kullann. • Periyodik gözden geçirmelerdenetimler gerektiriyorsa asbest plann veya kapsamndaki prosedürleri deitirin. • Asbest içeren malzemenin çevresinde güvenli çalma için prosedürler oluturun. • Asbest içeren malzemeleri ilgili yerel kanun-yönetmelik ve düzenlemelere göre bertaraf edin. • Asbest içeren malzemelerin durumlarnn iyi olduunu ve asbest içeren yeni malzemelerin kullanlmadndan emin olmak için yapy-binay periyodik olarak denetleyin. • Asbest içermediinden emin olmak için yeni yap malzemelerinin satnalmasn gözden geçirin. Daha Fazla Bilgi çin • • • • • Bkz: Ekler http://www.osha.gov/SLTC/asbestos/ http://www.osha.gov/dcsp/compliance_assistance/spanish/spanish_publications.html http://www.osha.gov/SLTC/asbestos/checklist.html http://osha.eu.int/good_practice/risks/dangerous_substances/index_topic?topicpath= /good_practice/risks/dangerous_substances/asbestos#BE • http://europe.osha.eu.int/data/legislation/25 49 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: Güvenlii 50 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 1. GÜVENL KURULLARI Örnek Güvenlii Kurulu - “Misyonu” Amaç [Fabrika Ad]__________________________ Güvenlii Kurulunun (“kurul”) amac, çalanlarn da katlmyla fabrikada güvenli bir çalma ortamnn salanmasdr. Kurul, çalanlarn fabrikann her yerindeki güvenlik endielerini seslendirilmesine yardmc olacaktr. Kurul üyesi olan çalanlar kritik problemlerin çözümünde yönetimle yakn çalma frsatna sahip olacaklardr. Bu üyeler tüm dier çalanlarn temsilcileri olacak ve i güvenlii ile ilgili endieleri olan çalanlar için iletiim kurulacak kiiler olacaklardr. Üyelik Kurul, fabrikann tüm bölümlerinden [say] kiiden oluacak ve [çi Sal ve Güvenlii Koordinatörünü de içerecek ekilde yönetim üyelerini listeleyin] ile birlikte çalacaktr. Kurul üyeleri ayda yaklak bir saat güvenlik konularn tartmak için toplanacaktr. Bu kurulun üyesi olan çalanlarn u özellikleri haiz olmalar önemlidir: • yi devamllk ve çalma kaytlar, • yi tavr, • yi iletiim becerileri, • Motivasyon ve güvenlik konularna ilgi. Kurul üyeleri kurul için iki lider (bir çalan, bir yönetim temsilcisi) ve bir sekreter seçeceklerdir. Liderler toplantlarn yürütülmesinden sorumlulardr ve kurul faaliyetlerini fabrika yönetimine raporlayacaklardr. Her bir kurul toplants için ajanda oluturulmas ve bu ajandann izlenmesi liderlerin sorumluluundadr. Gündeme getirilen her güvenlik endiesinin nihai bir sonuca ulatrlmas da liderlerin yükümlülüüdür. Sekreter toplant notlarnn kaydedilmesi ve bu notlarn tüm üyelere ve fabrika yönetimine zamannda datmndan sorumludur. Sekreter toplant notlarnn fabrika çalanlarnn okuyabilmesi için notlar uygun yer(ler)e asmaktan da sorumludur. Kurul, her bir üyesi için kuruldaki görev tanmlarn belirlemelidir. Çou kurul üyesi üç yldan daha fazla görev yapmayacak, normal süre iki yl olacaktr. Her bir üye için dönem aamal ekilde belirlenmeli, tüm kurul deiiminin bir seferde gerçeklemesinin önüne geçilmelidir. Kurulda bo bir pozisyon olduunda, fabrika adaylar davet edecek ve adaylar arasndan yeni üyeleri seçmek kurulun sorumluluu olacaktr. Kurul toplantlarna devamla ilgili kat yönergeler olacaktr ve herhangi bir üye geçerli bir mazereti olmakszn arka arkaya üç toplant kaçrrsa kuruldan çkartlacaktr. Sorumluluklar Kurul, üyelerinin deiik tipteki iler ve çalma ortamlarna aina olmas için fabrikadaki i alanlarn çi Sal ve Güvenlii Koordinatörü ile birlikte batan sona gezecektir. Kurul dorudan deneyim, gözlem (rutin tetkikler) ve dier çalanlarca dile getirilmi endieler araclyla çalanlarn risk altnda olduu alanlar belirlemek üzere çalacaktr. Belirlenen çeitli konular ele alp öneriler sunacaklardr. Kurul fabrikada meydana gelen olaylarla ilgili (kazalar, çevre olaylar, gerçeklemek üzereyken önlenen) tetkikler gerçekletirerek, kök neden ve uygun düzeltici önleyici faaliyetleri belirleyecektir. Kurul dier çalanlarca dile getirilen güvenlik önerilerini de gözden geçirecektir. devam dier sayfada 51 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 1. GÜVENL KURULLARI Endielerin önceliklerini belirlemek, plan ve önerilerin yönetime sunmak kurulun sorumluluu olacaktr. Ek olarak üyeler güvenlikle ilgili eitim programlarnn yllk gözden geçirmesini gerçekletirecek ve sürekli iyiletirme önerilerinde bulunacaktr. Bu kurulun üyesi olmak çok ciddi bir roldür. Çalanlar ve yönetim arasndaki ibirlikçi çabalar tipik olarak daha yüksek morale, daha düük kaza ve yaralanma oranlarna, daha düük maliyet kayb (ücretlerden kaynaklanan), güvenlik iyiletirme sürecinin ortak sahiplenmesi salamaktadr. Çalanlarn katlm güvenli bir çalma ortamnn oluturulmasnda ayrlmaz bir öedir. Örnek Güvenlii Kurulu Ajandas 1. Devam durumu 2. Önceki toplant notlar (toplantdan önce datlmaldr) 3. Yeni konular/meseleler (yalnzca bu ajandada deilse) 4. çi Sal Güvenlii Koordinatörü raporu Q Düzenli konular: Olay tetkikleri/deerlendirmeleri, Tetkik sonuçlar, Raporlar (örn: eitimlerdevamszlk, kaza verileri) Q yiletirme sistemleri-programlar ilerleme bilgileri 5. Önceki toplantlardan kalan konular 6. Sonraki toplantnn planlanmas Ajanday kullanarak: R Toplantdan toplantya konularn geliimini izleyin. R Toplant notlar için ablon oluturun. R Konular, tarihler/saatleri fabrika yöneticilerine ve çalanlarna duyurun. 52 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK çerik 1. Örnek - Yangn Önleme Plan 2. Örnek - Depremlere Hazrlk Prosedürü 3. Örnek - Snak Prosedürü 1. Örnek Yangn Önleme Plan Amaç Yangn Güvenlik Plan, irket olaanüstü durum planlar ve dier güvenlik programlaryla birlikte çalmak üzere gelitirilmitir. Tüm yeni inaat yapm ve iyilemeleri; bölgesel ve ulusal yangn ve yaam güvenlii standartlarna uygunluundan emin olmak için kontrol edilmelidir. Yangn önlemleri kolay tutuan malzemelerin tutuma olasln azaltarak yangnlarn tekrar olasln azaltr. FABRKA ADI Sorumluluklar Yönetim R Bütün yangn önleme metotlarnn var olduundan ve uygulandndan emin olun. R Yamurlama ve yangn söndürücüler gibi yangn söndürme sistemlerinin en azndan aylk olarak denetlendiinden ve iyi derecede bakmlarnn yapldndan emin olun. R Bütün çalanlar henüz balam olan yangnlar için küçük yangn söndürücüleri kullanma konusunda eitin. R Çalanlar, tahliye durumunda izlenecek yol ve yöntemler konularnda eitin. Ustabalar – eer R Kolay tutuan malzeme ve akkanlarn kullanmn yakndan denetleyin. R Belirlenen içileri kolay tutuan malzemeleri depolama, kullanma ve tama kurallar için eitin. R Kolay tutuabilir malzemelerin depoland alanlarn gerektii gibi korunduundan emin olun. Çalanlar R Kolay tutuan malzemeleri, eitimde art koulmu belirtilen prosedürlere göre kullann, depolayn ve tayn. R Kolay tutuan malzemeleri kartrmayn. R Yangn Güvenlik programnn uyumsuzluklarn zaman kaybetmeden raporlayn. Tehlikeler Yangn ve patlama riskleri hemen hemen her çalma alannda mevcut olabilir. Potansiyel Tehlikeler:: • Gazl çalan ekipmanlarnn uygunsuz çaltrlmas veya bakm • Kolay tutuabilir svlarn uygunsuz depolanmas veya kullanm • Yasaklanm alanlarda sigara içme • Çöp vb. biriktirilmesi • Scak ilemlerin – operasyonlarn (kaynak , lehim , açk ate veya alev) kontrolsüz gerçekletirilmesi devam dier sayfada 53 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Tehlike Kontrolü: Tututurucu Kaynaklar Yok Et Yanc svlarn kullanld ya da depoland yerlerde bütün gereksiz tutuma kaynaklar yok edilmelidir. Aada belirtilenler çok yaygn olan potansiyel tututurma kaynaklarndan bazlarnn listesidir: • Kesme ve kaynak tabancalar, frnlar, kibritler, lehim tabancalar ve stclar gibi açk alev kaynaklar, yanc svlarn operasyonlarndan uzak tutulmaldr. Yanc svlar içeren ekipmanlar üzerindeki kesme ve kaynak ilemleri bu svlar ekipmanlar içerisinden tamamen boaltlmadan ve yeniden nitrojen gibi doal bir gazla temizlenmeden yaplmamaldr. • Doru akm motorlar, alterler, devre kesiciler gibi tututurmann kimyasal kaynaklar çabuk tutuabilir svlarn kullanld veya depoland yerlerden uzak tutulmaldr. Sadece uygun görülen patlamaya kar korumal araçlar bu alanlarda kullanlabilir. • Mekanik kvlcmlar : Bu kvlcmlar sürtünme sonucu ortaya çkabilir. Kolay tutuabilir svlarn depoland veya bulunduu alanlarda sadece kvlcm çkarmayan parçalar kullanlmaldr. • Statik kvlcmlar, iki temas halindeki yüzeyin elektron transferi sonucu olarak oluabilir. Elektronlar tutuma scaklnn üzerindeki scaklklara çkartrken küçük miktarlarda serbest kalr. Statik kvlcm olasln yok etmek için ne gerekiyorsa yaplmaldr. Ayn zamanda kolay tutuabilir svlar tanrken veya nakledilirken uygun balama ve topraklama prosedürleri izlenmelidir. Uyumsuz Olanlar Ortadan Kaldr Yanc sv yangnlarna katkda bulunabilecek malzemeler, yanc svlarla birlikte depolanmamaldr. Oksitleyiciler ve organik peroksitleri içeren böyle malzemelerin ayrmasnda büyük miktarda oksijen oluabilir. Yanc Gazlar Kontrol Et Genellikle yanc gazlarn yangn riski yanc sv ve buharlarna benzer tiptedir. Kolay tutuabilir svlar için korumalarn çou ayn zamanda yanc gazlar için de kullanlr; zehirlilik, reaktiik, ve andrclk gibi dier özellikler de hesaba katlmaldr. Örnein ; yanc bir gaz zehirli yanma ürünleri üretebilir. Yangn Söndürücüler Portatif (tanabilir) bir yangn söndürücü ilk yardm aracdr ve yangn küçükken kullanldnda çok etkilidir. yi eitilmi kii tarafndan yangnn snfna uygun yangn söndürücü kullanm hem yaam hem de mal kurtarabilir. Tanabilir yangn söndürücüler, dier yangnla mücadele yöntemleri ne olursa olsun iyerlerinde bulunmaldr. Yangn söndürücünün yangn durumundaki baar performans çounlukla uygun seçilmilii, kontrollerine, bakmlarna ve dalmna baldr. Yangnlarn Snandrlmas ve Yangn Söndürücülerin Seçilmesi Yangnlar içerdii malzeme ve yakta bal olarak 4 genel kategoride snandrlr. Yangnn tipi, yangn söndürmek için kullanlacak yangn söndürücünün tipini belirler: 1. A snf yangnlar tahta, kat, kuma gibi parlak köz veya siyah atk oluturan malzemeleri içerir. 2. B snf yangnlar yanmann olumas için buharlamas gereken yanc gazlar svlar ve gresleri, gazolin ve çou hidrokarbon svlarn içerir . 3. C snf yangnlar aktif elektrik ekipmanlar veya elektrikle güçlendirilmi ekipmanlarn yaknndakileri kapsar. 4. D snf; magnezyum, zirkonyum, potasyum ve sodyum gibi kolayca tutuabilir metalleri içerir. Yangn söndürücüler; potansiyel yangn tehlikesi, tesisin yaps ve konumu, korunulmas gereken riskler ve konuyla ilgili dier faktörlere göre seçilmelidir. Yangn Söndürücülerin Konumlandrlmas ve aretlenmesi Yangn söndürücüler yangn srasnda hemen kullanlmak üzere; güçlük çekmeden ulalabilir ve göze çarpan ekilde yerletirilmi olmaldr. Kullanlan yollar üzerine yerletirilmelidir. Yangn söndürücüler rahatça görülebilir olmaldr. Görülebilir engellerden tamamyla kaçnlamad konumlandrmalarda, yangn söndürücülerin yerini göstermek için yer bildiren oklar kullanlmal ve oklar yangn söndürücü snandrmasna bal olarak iaretlenmelidir. 54 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Yangn söndürücüler farkl snftaki yangn söndürücüler bir arada olacak ekilde yerletirildiyse, yangn annda uygun snfta yangn söndürücü seçimi yapldndan emin olmak için göze çarpan ekilde iaretlenmi olmaldr. Yangn söndürücü snandrma iaretleri, yangn söndürücünün isminin üstünde ya da altndaki dolabn önünde yer alabilir. aretlemenin büyüklüü ve ekli 1 metre (yaklak 3 adm) uzaktan okunakl olmaldr. Koul Tanabilir yangn söndürücüler tam olarak doldurulmu ve çalr durumda bakm yaplm muhafaza edilmelidir. Kullanlmad zamanlarda her seferinde belirlenmi alanda tutulmaldr. Yangn söndürücüler bakm veya test için alndnda yerlerine tamamen dolu ve çalr durumda yedekler yerletirilmelidir. Yangn Söndürücülerin Montaj ve Datm Yangn söndürücüler asklara, desteklere, ra dolaplara veya raarn üzerine monte edilmelidir. Kabinlere, duvara ve raara monte edilen yangn söndürücüler kullanm talimat görülecek ekilde konulmaldr. Böyle yangn söndürücülerin konumlandrlmas, dolap kabini ve duvar rengini ve duvar girintilerini normal dekordan ayracak zt renklerle iaretleyerek netletirilmelidir. Yangn söndürücüler öyle bir yerletirilmelidir ki atei söndürmek için yangn söndürücüyü alana kadar geçen süre yangnn kontrolden çkmasna sebep olacak kadar uzun olmamaldr. A ve D snf yangn söndürücüler için ulam mesafesi 23 metreyi amamaldr (75 adm). B snf yangn söndürücüler için maksimum ulam mesafesi 15 metredir (50 admdr) çünkü kolay tutuabilir sv yangnlar A snf yangnlardan daha çabuk kontrol d kalr. C snf yangn söndürücüler için özel olarak tanmlanm maksimum bir yol mesafesi yoktur , fakat A ve B snf risklerine dayanlarak uygun ekilde datlr . Kontrol ve Bakm Bir yangn söndürücü seçildii, satn alnd ve montaj edildii zaman; uygun çalma koullarnda, ziksel zarar görmemi ya da kurcalanmam olduundan emin olunmak için yangn söndürücülerin denetim, bakm ve testlerini yapmak [Bu sorumluluun verildii bireylerin unvanlar] sorumluluundadr. Yangn Güvenlik Denetimleri ve Genel Düzeni [Bu sorumluluk için görevlendirilmi kiilerin unvanlar]; iyeri güvenlii ve bakm konularn gözlemlemekle sorumludur ve özellikle kimyasallarn ve kaynaklarn uygun depolanmasn, yangn söndürücüler için engelsiz yollar ve acil durum tahliye rotalarn salamal-tespit etmelidir. Ayn zamanda, acil durum tahliye planlarnn i alanlarnda olup olmad ve personelin bu planlardan haberdar olduu tespit etmelidir. [Bu sorumlulukla görevlendirilmi kiilerin unvanlar] bölgenin aylk yangn güvenlik denetimlerinin yapldndan emin olmakla sorumludur. Bu, vana denetimleri, yükselticilerin akkanlk testi, alarmn duyulabilir ve görülebilir bir ekilde çalmas, yamurlama sistemlerinin balklarnn denetimi, acil durum klandrlmas, genel temizlik ve düzeni kontrollerini kapsar. Bu, ayn zamanda; yanabilen maddelerin günlük olarak temizlendiini, yanabilen svlarn güvenli olarak depolandn, belirli noktalarda sznt mücadele setlerinin bulundurulduunu ve elektrik ekipmanlarnn bakmlarnn iyi yapldnn kontrolünü de içerir Acil Durum Çklar Her çk, binadaki her kiinin herhangi bir noktadan tahliye için hemen yönünü bulabilecei ekilde açkça görülebilmelidir. Çklar hiçbir zaman kapal olmamaldr. Çk olmayan veya çka ulaamayan herhangi giri ya da ziyaretçi girii kaps, yanl anlalabileceinden ’Çk Deil’ iaretiyle belirlenmeli ya da gerçek kullanm belirtilmelidir (depo vb...). Çklar ve çka ulaan kaplar kolayca görülebilir bir iaretle belirtilmelidir. Her bir çk iareti (kendinden parlayan-fosforlu iaretler dndakiler), 50 lux (mum)dan az olmayacak ekilde k kaynayla aydnlatlmaldr. 55 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Engelliler için Acil Yardm Plan eer – Ustabalar kendi sorumluluklarndaki engellilere yardmc olmak için görevlendirilmilerdir. Alternatif yardmclar, eer – Ustabalar tarafndan tespit edilecektir. Yardmclarn rolü acil durumda görevlendirilmi kiileri bilgilendirmek, hem tahliyede görevlendirmek hem de kiilerin tehlikeden uzaklatndan emin olmaktr. eer, Ustabalar yardmclar ve engelliler, uygun çk rota ve yöntemleri konusunda eitilmelidir. Engelli ziyaretçilere fabrika içilerine benzer ekilde yardm edilmelidir. Engelli konuklarn ev sahipleri onlara tahliyelerinde yardmc olacaklardr. Yangn çeren Acil Durumlar Yangn Alarmlar Yangn alarm yangn srasnda [nasl bir ses olduunun tanm] binada duyulacaktr. Q Q Tahliye Yollar ve Planlar-Baknz Acil Durum Tahliye Plan [Tedarikçinin Ad] acil durum tahliye planna sahip olacaktr. Bütün acil çklar, kodlara ve standartlara uygun olmaldr. Tahliye gerekliyse en yakn çka gidin ve bina dndaki belirlenmi alana ilerleyin Ustabalar – eer ve Koordinatörler Ustabalar – eer ve Koordinatörler bütün personelin belirlenmi alanlara tahliye edilip edilmediini kontrol etmekle yükümlüdür. Yangn Acil Durum Prosedürleri Eer bir yangn fark ederseniz: 1. En yakn yangn alarmn çaltrn. 2. Ustabanz - enizi ve dier çalanlar bilgilendirin. Sadece u durumlarda yangnla mücadele et: 1. Yangn bölümü yangndan haberdar edilmise VE 2. Yangn küçükse ve alann merkezinde toplanmsa 3. Kaçacak yolun varsa ve yangnla srtn çka verebilecek ekilde mücadele edebileceksen VE 4. yi çalmakta olan bir yangn söndürücüye sahip ve nasl kullanlaca konusunda eitimliyseniz 5. Eer yapabileceinizden ya da yangn söndürmek için kullanacanz yangn söndürücünün kapasitesinden emin deilseniz alan terk edin. Eer Yangn Alarm duyarsanz: 1. Alan tahliye edin ve ayrlrken kaplar kapatn. 2. Binadan ayrln ve çklardan ve acil durum yollarndan uzaklan. 3. Binann dnda belirlenmi alana gidin. 4. Ustabalar - eer ve koordinatörler bütün çalanlarn tahliye olduundan emin olmak için içileri bulunduklar alanda saymaldr. 5. Tüm çalanlar tekrar girmenin güvenli olduunun iareti verilinceye kadar veya duyuru yaplncaya kadar darda kalmaldr. Tahliye Yollar: 1. Alannzdaki en az 2 çk yolunu ve acil durum çkn örenin 2. Yangn alarmn çaltrmay örenin. 3. Alarm sesini tanyn. 4. Yangn tahliye eitimlerinde aktif rol aln 56 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK Potansiyel Yangn Risklerinin Listesi Kolay Tutuanlar Konum Yönetme Prosedürü Depolama Prosedürü Yanc Kimyasallar [Konum Ekle] Sadece Eitimli Personel Kolayca tutuan maddeleri kullanlmadklar zamanlarda dolapta sakla. Dizel Yaktlar [Konum Ekle] Eitimli personel, sözleme yaplm Yakt Datm irketi Tututurucu kaynaklardan izole edilmi,korumal tanklar. lemler Konum Koruyucu Önlemler Depolama Prosedürü Kaynak, Kesme, Bileme [Konum Ekle] Bölgesel havalandrmayla snrlandrlm alan, yangna dayankl duvarlar [Konum Ekle] Scak ilem izin sistemi Kaynak alanlarnda depolanm el arabalar veya sabitlenmi uygun ekilde korumaya alnm sktrlm gaz silindirleri. Yanclar Konum Yönetme Prosedürü Depolama Prosedürü Karton kutular, paletler, giysiler, aksesuarlar, çöp [Konum Ekle] Bütün parçalar yanma kaynaklarndan uzak tutulmal, scak ilem izin sistemleri Kaynak alanlarnda depolanm el arabalar veya sabitlenmi uygun ekilde korumaya alnm sktrlm gaz silindirleri. Reactives Location Yönetme Prosedürü Storage Procedure Sülfürik Asit Batarya arj alan Uygun kiisel koruma ekipman kullanan eitilmi personel Asit sadece bataryalarn kendinde bulundurulur. TAHLYE YANGIN R Alarm çaldnda, acil durum görevi verilmemi tüm personel derhal en yakn güvenli çka ilerleyecektir. Binadan ayrln ve derhal en yakn toplanma alanna gidin. R Kiisel eyalar almak için duraklamayn. R Bütün personel tahliye boyunca sigara içmekten kaçnmaldr. R Bütün personel binadan en az 60 metre veya 200 adm uzaklkta olmaldr. R Çk rotalarn toplanma alanlarn ve tahliye haritasn tanyn. R Toplanma alan koordinatörüne, sizin için normalde belirlenmi toplanma alanndan baka bir yere gidiyorsanz bildirin, ayn zamanda i arkadanz kaypsa da bildirin. R Bütün alarmlara acil bir durum olarak yaklan. Fabrika tüm alarmlar için tahliye edilecektir. ELEKTRK KESNTS R Elektrik kesintisi durumunda i alannda kal. Koordinatörün, ustaba-ef ya da vardiya amirinden talimat bekle. R Elektrik kesintisi boyunca çalmakta olan ekipmanlar durdur ve derhal park et (bu golf/enerjili el arabalar ve bisikletleri de içerir) 57 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK 2. Örnek deprem hazrlk prosedürü Deprem Hazrl: R alannzdaki riskleri aratrn: Mümkünse kendinizi nasl koruyacanz bilerek onlardan kurtulun. R Deprem malzemeleri-ihtiyaçlar elinizin altnda veya i istasyonunuzun yaknnda tutun. Bir srt çantasnda muhafaza edilecek 72 saatlik kiisel ihtiyaç seti aadakileri içermelidir: 1. Dayankl,önü kapal ayakkablar 2. Zorunlu ilaçlar 3. Yedek numaral gözlükler 4. Scak tutan giysiler 5. El feneri ve piller 6. Pille çalan radyo 7. ie su 8. Kapal ambalajlanm çabuk bozulmayan yiyecekler Deprem Annda: Binann içinde: R Sakin olun, korunmaya çaln. Salam bir sra ya da masann altna girin, ellerinizi yere koyun. R Yüksekteki nesneler ve pencerelerden uzak durun. R lk sarsnt yatt zaman kendini koruyun. R Yapmak güvenliyse, yarallara yardm edin. R Potansiyel güvenlii ve yangn riskini kontrol edin. R Talimat verildiyse binay tahliye edin. Daima merdivenleri kullann. Depremde asansör potansiyel tuzaktr. R Hareket ederken dikkatli olun. Ykntlardan düen en büyük tehlike tam çklarn dnda, binann ya da odann d duvarlarndan gelir. R Artç oklar için hazrlkl olun. Darda iseniz: R Aça çkn. R Mümkünse elektrik direkleri ve yüksek binalardan uzak durun. R Yüzünüzü ve banz kollarnzla ya da gazete, battaniye veya palto gibi bir nesneyle koruyun, kapatn. R Sarsnt durduktan sonra bile yetkililer güvenli olduunu söylemeden hiçbir binaya girmeyin. Depremden Sonra: R Derhal durumunu kontrol edin; güvende misiniz? R El feneri kullan; kibrit çakma ya da ate yakmayn. R Dierlerinin yaralarn kontrol edin ve acil durum personeline bildirin. R Sonraki artç oklara hazrlkl olun. R Krlm cam ve enkazdan kendini korumak için salam ayakkablar giyin. R Güvenli olduundan emin oluncaya kadar baka bir yere gitmeyin. R Gaz kokusu alr ya da krlm bir boru görürseniz derhal güvenlik görevlilerine ya da acil yardm personeline bildirin. R Acil yardm servislerinden ve datlacak su ve yiyecekten yararlanamayabileceinizi hesaba katn. devam dier sayfada 58 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 2. ACL DURUMLARA HAZIRLIK 3. Örnek - Snak Prosedürü Barnma Alanlar: Aadaki alanlar; iddetli hava koullar ve dier barnak gerektiren acil durumlar için barnak olarak tahsis edilmitir: ALANIN ISMI/KONUM ALANIN ISMI/KONUM ALANIN ISMI/KONUM Snak prosedürü: R Öncelikli barnak alann bilin. R “Barnaklara” alarmnn sesini tanyn. R “Barnaklara” alarm çaldnda, düzgün bir ekilde en yakn barnak alanna ilerleyin. R Baka bir yere gitmeniz söylendiyse uyun ve dier talimatlar bekleyin. R Ayrlmann güvenli olduu alarm verilinceye kadar barnma alannda kaln 59 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 3. KORDORLAR VE ACL ÇIKILAR KONTROL LSTES Gereksinim Çk Kaplar Merdivenler Çk Koridorlar Acil çklarnn her iki tarafndaki seviyeler ayn olmaldr. (Kaplarn her iki tarafndaki yükseklik deiiklii 1,3 cm [0.5 in]'den daha fazla olmamaldr. Q Evet QHayr Kaplar 90 derece açlmyorsa, kapnn genilii olarak kapnn kenar ile kap durma noktas arasndaki genilik ölçülmelidir. Bu genilik en az 91 cm (36 in) olmaldr. Q Evet QHayr Çk kaplar binadan çklacak yöne doru açlmaldr. (genellikle darya doru) Q Evet QHayr Çk kaplar kilitli veya açmak için özel bilgi gerektiren dier mekanizmalar ile donatlmamaldr Q Evet QHayr Kap mandallar-açma mekanizmalar yerden en fazla 122 cm (46 in) en az 86 cm (34 in)’de olmaldr. Q Evet QHayr Çk kaplar darya rahatlkla açlabilmelidir. Kaplarn tam olarak açlabilmesi için 67 N (15 lbf )’den fazla güç gerekmemelidir. Q Evet QHayr Tüm çklar genel alanlara ulamaldr. Q Evet QHayr Turnike-döner kaplar çalanlarn tekrar içeriye girebilmelerine izin vermelidir. Q Evet QHayr Ana çk hatt olarak tanmlanm merdivenler kalc ve sabit olmaldr. Binadan çkan ve yer seviyesinden 76 cm (30 in)’den yüksekte ise çalanlarn dümesini engellemek için 107 cm (42 in) geniliinde korumalar olmaldr. Q Evet QHayr Merdivenler en az 112 cm (44 in) geniliinde and en az 10-19 cm (4”-7 ½” inç) yüksekliinde olmaldrlar. Merdiven ve rampalarn her iki tarafnda korkuluklar olmaldr. Mevcut korkuluklarn yükseklii 76 cm (30 inç)'den az olmamaldr. Yeni korkuluklarn yükseklii en az 86 cm (34 inç) en çok 96 cm (38 inç) olmaldr. Q Evet QHayr Korkuluklarn d çaplar en az 3.2 cm (1.25 inç) en çok 5 cm (2 inç) olmaldr. Korkuluklar en yakn duvarda veya dier birleme noktasndan itibaren 5.7 cm (2.25 inç) içinde olmaldr.. Q Evet QHayr Üç kata kadar olan binalarda, çk koridorlar ve turnike-döner kaplar yangna kar en az 1 saat dayanabilecek ekilde olmaldr. Her katta birbirinden en az iki çk olmaldr. Q Evet QHayr Yamurlama sistemi olmayan bir binada bir çalann en yakn çka uzaklk 61 m (200 ft)’den fazla olmamaldr. Tam olarak yamurlama sistemi olan bir binada bu mesafe 76 m (250 ft)‘den olmamaldr. Tek bir çk olan koridorlar 15 m (50ft)’den daha uzun olmamaldr Q Evet QHayr Inlandrma, tüm çklarda en az 10.7 lux (one foot-candle) olmaldr. Q Evet QHayr 1,5 saatlik süre çalabilecek jeneratör veya batarya ile destekli (arjl) acil durum lambalar bulunmaldr. Acil durum lambalar en az 10.7 lux (one foot candle) aydnlatma yapmaldr. Q Evet QHayr Tüm çk yollar açkça iaretlenmelidir. Q Evet QHayr N = Newton. 1 Newton, 1 kg’lk kütlenin saniyede bir metrelik hz ile ivmelenmesi için gerekli kuvvettir. (kg * m/s2). Lbf = pound-force 60 Gereksinimi Karlyor mu? ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 4. GENEL DÜZEN – TEMZLK KONTROL LSTES Boyut Genel Düzen – Temizlik Kontrol Listesi Binalar Duvarlar ve camlar temiz mi? Toz ve yanabilir lier düzenli olarak süpürülüyor veya vakum ile temizleniyor mu? Duvarlarda gereksiz asklar var m? Uygun klandrma var m? Merdivenler temiz mi, korkuluklar ve basamaklar düzgün ina edilmi mi, bakml m? Yerler Temiz mi, gevek veya atk malzemelerden arnm m? Radyatörlerin dier ekipmanlarn arkas, duvarlarn kenarlar, direkler-sütunlarn kenarlar-köeleri temiz mi? Ya-gres, dier damla veya szntlardan temiz mi? Gereksiz malzemelerden temiz mi? Atklar için yanmaz konteynrlar ve çöp kutular tedarik mevcut mu? Atklar periyodik olarak temizleniyor mu?. Koridorlar Engellerden temiz/arnm m? Yangnla mücadele ekipmanlarna ve çklara güvenli-kolay alanlar salanm m? istasyonlarna rahat – güvenli ulam salanm m? Açkça iaretlenmi mi? Makina – Ekipman Gereksiz malzemelerden arnm m, temiz mi? Toz ve yanabilir lier düzenli olarak süpürülüyor veya vakum ile temizleniyor mu? Ya-gres, dier damla veya szntlardan temiz mi? Makinelerin çevresi temiz mi, atklardan-katlardan arndrlm m?. Soyunma odalar ve dolaplar temiz mi, altlar-üstleri gereksiz malzemelerden arndrlm m?. Oturma sralar ve oturaklar temiz ve iyi durumda m? Tuvaletler temiz mi, iyi havalandrlm m? Uygun makine korumalar salanm m ve iyi durumda m? lk yardm setleri ve ekipmanlar dolu mu, temiz durumda m? Stoklar ve Malzemeler Uygun ekilde sralanm m, düzenlenmi mi? Stok alanlar derli toplu - düzenli mi? Stok alanlar açkça belirlenmi mi, iyi durumda muhafaza ediliyor mu? Stoklar acil çklar, ilk yardm setleri, yangnla mücadele ekipmanlarn, elektrik panellerini, acil durum-göz dularn ve yamurlama sistemi musluklarn kapatyor mu? Aletler QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet QHayr Q Evet QHayr Q Evet QHayr Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet QHayr Q Evet QHayr Q Evet QHayr Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet QHayr Uygun yerlerde mi muhafaza ediliyor? Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Kontrol edilip, iyi durumda olmas için bakma tabi tutuluyor mu? Alet odas ve raar temiz mi ve düzenli mi? Bina zeminleri temiz mi? (yemek, metal atklar ve dier atk malzemelerden arndrlm m?) Atk malzemeler periyodik olarak temizleniyor mu?. Dardaki depolamalar bina duvarlarndan en az 25 m (7.5 ft) uzakta m?. 61 Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Yanc, parlayc, toksik ve dier tehlikeli maddeler onaylanm konteynrlarla yaratabilecekleri tehlike tiplerine göre tespit edilmi alanlarda m muhafaza ediliyor? Ya ve gresten arndrlm-temizlenmi mi? Zeminler Gereksinimi Karlyor mu? ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet QHayr Q Evet QHayr EK I: GÜVENL 5. ELEKTRK GÜVENL DENETM KONTROL LSTES 62 Durum Evet veya Hayr? Düzeltici Faaliyet Anahtarlarn kapaklar iyi durumda m? Q Evet QHayr Krk veya çatlak kapaklar deitirin. Elektrik kablolar iyi durumda m? Q Evet QHayr Tamir edin veya korumal kablolar ile deitirin. Filerin toprak uçlar salam m? Q Evet QHayr Topraklama uçlar krlm leri deitirin Buatlara balantlar güvenli mi? Q Evet QHayr Buatlara balantlar kablolar açkta kalmayacak ekilde yenileyin Buatlarn balant noktalar kapal m? Q Evet QHayr Buatlarn tüm balant noktalarn iç kablolarn açkta kalmamas için kapatnz ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Uygun Olmayan Durum Örnekleri EK I: GÜVENL 6. TEHLKEL ENERJ KONTROLÜ / ENERJ ZOLASYONU (ETKETLE-ARETLE-KLTLE) Yllk Denetim Kontrol Listesi Çalan Yetkilinin smi: Sicil No: Ekipmann/Makinenin Tanm: Çalan yetkilinin Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) prosedürünü uygulayn gözlemleyin. Aadakileri yerine getirdiinden emin olun. R Etkilenen personelin bilgilendirilmesi R Makinenin uygun prosedürlere göre kapatlmas ve daha sonra kontrol anahtarlarnn KAPALI veya NÖTR pozisyonunda olduundan emin olma R Makinenin tehlikeli tüm enerji kaynaklarndan ayrlmas R Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) ekipmanlarnn-cihazlarnn ayrm noktalarna uygulanmas-taklmas-aslmas R Makinenin balat denemesi ile Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) uygulamasnn etkin olduundan emin ol R Tamir-bakm ilemlerini tanmla/göster, R Kazaya veya problemlere neden olabilecek malzemelerin çalma alanndan uzaklatrldndan emin ol R Tüm korumalar ve güvenlik ekipmanlarn-cihazlarn tekrar monte et R Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) ekipman-cihazlarn çkartdemonte et R Gücü tekrar bala R Korumalarla ve korumasz makinenin uygun çaltndan emin olmak için makineyi test et R Etkilenen çalanlar Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) prosedürlerinin devre d brakldna ve uygulanmadna dair bilgilendir. Çalan yetkilinin aadakileri açklayabildiinden emin ol: R Grup “Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle)” uygulamalar R Vardiya deiimi Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) uygulamalar R “Sadece Etiketle” prosedürü limitleri R “Yönetim Kilidi” prosedürlerinin anlalmas Yetkili Çalan mzas: Denetçi smi (onay): 63 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Ünvan: 6. TEHLKEL ENERJ KONTOLÜ / ENERJ ZOLASYONU EK I: GÜVENL Yllk Sertikasyon Formu Bu doküman [fabrika ismi] Fabrikasnn Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) program sertikasyonunu belgelemektedir. Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) programnn tüm çalanlar tarafndan anlaldndan ve etkin olarak uygulandn dorulamak için aadaki aamalar uygulanmtr. R 1. Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) program, ___________________________ tarafndan kontrol edildi ve revize edildi. R 2. Uygulama ve etkinlik deerlendirmesi için tüm önemli ekipman prosedürleri gözden geçirildi ve revize edildi. Bu ilem_______________________ tarafndan gerçekletirildi. R 3. Tüm çalanlar revize edilmi program ve önemli ekipmanlarn prosedür revizyonlar konularnda eitildi R 4. Her bir yetkili çalan önemli ekipmanlarn Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketlearetle-Kilitle) prosedürlerinin denetimlerinde görev ald. 64 çi Sal ve Güvenlii Koordinatörü Tarih Fabrika Müdürü Tarih ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Genel çi saln tehdit eden herhangi bir mekanik hareket korumasz braklmamaldr. Makine korumalaryla ilgili el kitabnda bahsedilen yaklamlar OS gereksinimlerimizi karlayan tek çözüm deildir. Neden? Çünkü hareketli makine parçalar koruyucularna getirilen pratik çözümler onunla çalan insan says kadar farkllklar gösterir Korumalarla ilgili Gereklilikler Çalanlar mekanik tehlikelere kar korumak için koruyucu nasl olmaldr? Koruyucular minimum aadaki genel gereksinimleri karlamaldr: Temasn engellenmesi: Koruyucu çalann el, kol ve vücudunun dier bölümlerinin tehlike içeren hareketli bölgelerle temasn engellemelidir. yi bir koruma sistemi operatörün ya da dier bir çalann vücudunun herhangi bir bölümünü dönen tehlikeli parçann yaknnda bulundurmas ihtimalini ortadan kaldrr. Güvenli olmal: Operatör koruyucuyu kolaylkla uzaklatramamal ya da oynayamamaldr, çünkü kolaylkla devre d braklan bir koruma tam bir koruma deildir. Koruma ve güvenlik ekipmanlar normal kullanm koullarna dayanacak ekilde dayankl malzemeden yaplmaldr. Bunlar makineye sk bir ekilde sabitlenmelidir. Düen cisimlere kar korumal: Korumalar, hareketli parçaya hiçbir cismin dümemesini garanti etmelidir. Dönen makinenin içine düen küçük bir parça, çarpp yaralayacak bir kuruna dönüebilir. Yeni tehlike yaratmamal: Bir koruma, eer kendi yrtk noktas, keskin kenar ya da son ilem görmemi yüzeyi sebebiyle tehlike oluturuyorsa kendi amacn yerine getirmez. Örnek verecek olursak korumalarn köeleri yuvarlatlmal ya da keskin kenarlar engelleyecek ekilde vidalanmaldr. Çalan engellememeli: Operatörün iini hzl ve rahat olarak yapmasn engelleyen korumalara, zaman içinde önem verilmeyebilir ya da yok saylabilir. Uygun korumalar, operatörün yaralanmayla ilgili kayglarn azaltmas sebebiyle verimlilii yükseltir. Yalama ilemine izin vermeli: Mümkünse, koruma kaldrlmadan makinenin yalanmas salanmaldr. Yalama ünitelerinin korumal bölge dna yerletirilerek yalama noktasna bir hat ile balanmas, operatörün tehlikeli bölgeye girme ihtiyacn azaltacaktr. Eitim Eer çalan nasl ya da neden kullanacan bilmiyorsa, en ileri (iyi) koruma sistemleri bile verimli koruma salayamaz. Bu sebeple detayl ve özel bir eitim, makine bazl tehlikelere kar koruma salanmas için yaplan çalmalarn en önemli parçasdr. Operatör eitimleri aadaki alanlarda talimatlar ve i ba eitimleri içermelidir: 1. Makinelerle ilgili tehlikelerin tanm ve içerii 2. Korumalar, nasl koruma saladklar ve hangi tehlikelere kar olduu 3. Korumalarn nasl kullanld ve neden kullanld? 4. Nasl ve hangi durumlarda ve kim tarafndan korumalar kaldrlabilecei (genel olarak sadece bakm ya da güvenlik personeli); 5. Eer koruma zarar görür, kaybolur ya da yeterli korumay salayamazsa ne yaplmaldr? (örnein ustaba – ef ile görümek) Bu tür güvenlik eitimleri yeni operatörler, koruyucu ya da kurucu personel için yeni veya revize edilmi korumalarn devreye alndnda ya da çalanlarn yeni tezgah veya operasyonda görevlendirilmesi srasnda gereklidir. 65 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL Types of Guards Sabit Koruma Sabit Koruma tezgahn kalc parçasdr. Planlanan görevini hareketli, parçalardan bamsz olarak yerine getirir. Saç metal, panel, tel, bar, plastik, ya da gelen herhangi bir etkiye kar koyacak kadar salam ve uzun sure kullanlabilecek baka bir maddeden yaplabilir. Bu tür koruma dier çeitlere göre daha basit ve salam olmasndan dolay daha çok tercih edilir . Kenetlenmi Korumalar Kenetlenmi Korumalar açldklarnda veya uzaklatrldklarnda enerji otomatik olarak kesilir ve sistem kapanr. Tezgah, koruma yerine taklana kadar harekete geçemez ve balatlamaz. Ayarlanabilir Korumalar Ayarlanabilir korumalar çeitli büyüklüklerdeki maddelerin kesimi, ekillendirilmesi ya da yaplandrlmasnn koordine edilmesinde esneklik salamasndan dolay kullanlr. Kendiliinden Ayarlanabilir Korumalar Kendiliinden ayarlanabilir korumalarn açkl parçann hareketine göre belirlenir. Operatör parçay tehlikeli alana doru yaklatrdkça koruma sadece parçaya izin verecek bir boluk yaratr. Parça uzaklatrldnda, koruma balangç pozisyonuna geri döner. 66 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 7. MAKNELERDEN KORUNMA EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Alglayabilen Cihazlar Alglayabilen güvenlik cihazlar u fonksiyonlardan birini yerine getirebilir: Eer el ya da vücudun herhangi bir yeri kastsz olarak tehlikeli bölgeye konulursa makineyi durdurabilir, operatörün elini operasyon srasnda tehlikeli bölgeden alkoyabilir ya da geri çektirebilir, operatörün tezgah kontrolünde her iki elini kullanmasn salayabilir, döngünün riskli ksm srasnda tehlikeli bölgeye giriin engellenmesi için tezgahn operasyon döngüsüyle elemeli bir bariyer salayabilir . Fotosel (optik) alg cihaz k kaynakl sistem kullanr ve tezgahn operasyon döngüsünü durdurabilmesini kontrol eder. Eer tezgahn k alan bozulursa, tezgah durur. Bu tür aygtlar sadece operatörün tehlikeli alana ulamasndan önce tezgah durdurulabilecek makinelerde kullanlmaldr Radyo frekans (kapasitans) alg cihaz makine kontrol devresinin bir parças olan radyo dalgalarn kullanr. Kapasitans alan bozulursa, tezgah duracak ve aktif hale gelmeyecektir. Fotosel cihaz gibi, sadece operatörün tehlikeli alana ulamasndan önce tezgah durdurulabilecek makinelerde kullanlmaldr. Radyo frekans alg cihaz sürtünme ya da dier durdurma ekipmanlarna ihtiyaç duyar. Elektromekanik alg cihaz, operatör tezgah döngüsünü balataca zaman daha önce belirlenmi uzakla alçalan bir prob ya da dokunma çubuuna sahiptir. Eer daha önce belirlenmi uzaklna inmesini önleyen bir engel varsa kontrol birimi makine döngüsünü aktif hale getirmez. Geri çekilme cihaz operatörün ellerine, bileine, kollarna balanm bir seri kablodan faydalanr. Bu tip aygtlar özellikle vuru hareketi yapan tezgahlar üzerinde kullanlr. Kapak ya da ray yukarda olduu zaman çalann operasyon noktasna girmesine izin verilir. Kapak ya da ray inmeye baladnda, mekanik ba otomatik olarak ellerin operasyon noktasndan çekilmesini garanti altna alr. Kstlama cihaz operatörün ellerine ve sabit bir noktaya bal kablolar ya da kaylardan faydalanr. Kablo ve kaylar operatörün ellerini önceden belirlenmi güvenli bölgede hareket ettirecek ekilde ayarlanmaldr.. 67 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL Durdurucu Güvenlik Kontrolleri Durdurucu güvenlik kontrolleri acil durumlarda tezgahn hzla durdurulmasn salar. Vücut Çubuu – Basnca duyarl bir vücut bar, bastrldnda tezgah durdurur. Eer operatör ya da herhangi birinin aya kayar, dengesini kaybeder ya da tezgahn içine çekilirse çubua basnç uygulayarak operasyonu durdurur. Durdurucu kol - Durdurucu kol, operatör tarafndan basldnda makineyi durdurur. Acil durumlarda operatör tarafndan aktif hale getirilmesi sebebiyle doru pozisyon önemlidir. Durdurucu tel – Güvenlik durdurucu teli kablolar, tehlikeli bölgenin kenarna ya da çevresine yerletirilmelidir. Operatör tezgah durdurmak için iki elinden birisiyle kablolara ulaabilmelidir. Çift el kontrolü – Çift el kontrolü, tezgah balatmak için operatör tarafndan uygulanan sabit, e zamanl basnca ihtiyaç duyar. Bu tür bir kontrol, parçal dönen bir kavrama, fren ve eer güç presinde kullanlacaksa bir basnç monitörüne ihtiyaç duyar. Bu tür aygtlarda, operatörün ellerinin güvenli bölgede (kontrol dümelerinde) ve tezgah döngüsü tamamlanncaya kadar tehlikeli bölgeden güvenli bir uzaklkta durmas gerekmektedir. Çift el durdurucu – Çift el durdurucu, tezgah döngüsünü balatmak için operatör kontrol tularnn ikisinin birden ezamanl uygulanmasna ihtiyaç duyar. Bu sistem genellikle tam döner kavrama bulunan tezgahlarda kullanlr. Durdurucular operasyon bölgesinden yeterince uzaa konmaldr ki, operatörün ilk yarm döngü tamamlanmadan ellerini durduruculardan kaldrarak operasyon bölgesine getirmeleri imkansz olsun. Operatörün ellerini kazayla tehlikeli bölgeye koymasn engellemek için kaydrak, ray ya da bçaklarn en alt noktaya ulamasndan once operatörün elleri yeterli bir uzaklkta tutulur Geçitler Geçitler operasyon bölgesindeki operatörü makine döngüsü balamadan önce koruyan hareketli bariyerlerdir. Kaplar, birçok örnekteki gibi, her tezgah döngüsünde çalabilecek ekilde dizayn edilmitir.. 68 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 7. MAKNELERDEN KORUNMA EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Avantajlar & Dezavantajlar Koruyucu tipi Uygulama Avantajlar Dezavantajlar Sabit Bariyer salar. • Birçok özel uygulamalara uygun yaplandrlabilir. • Görüü engelleyebilir. Özel operasyonlarla snrl olmas. • Fabrika içi yapm çounlukla mümkündür. • Makine ayarlar ve tamirleri genelde çkarlmalarna böylece bakm personeli için dier koruyucu çeitlerine ihtiyaç duyulmas. • Maksimum koruma salar. • Minimum bakma ihtiyaç duyar. • Yüksek miktardaki üretimlere ve tekrarlanan operasyonlara uygundur. Kenetlenmi Ayarlanabilir Koruma açk olduu zaman gücü kapatr ya da devre d brakr. Operatör tehlikeli alana girmeden önce durdurulabilen bir tezgaha ihtiyaç duyar. • Maksimum koruma salar. • Dikkatli ayar ve bakm gereklidir. • Sabit koruyucular zaman kaybetmeden devre d brakarak, makineye tkankl gidermeye izin verir. • Skmalar-birlemeleri ayrmak kolay olabilir. Çok çeitli üretim operasyonlarna ayarlanabilir bariyer içerir. • Birçok özel uygulamalara uygun üretilebilir. • Eller tehlikeli bölgeye girebilir; koruma her zaman tam olarak salanamaz. • Sk bakma ya da ayarlamalara ihtiyaç duyabilir. • Koruma operatör tarafndan ilevsiz braklabilir. • Görüü engelleyebilir. • Deien büyüklükte parçalara izin verecek ekilde düzenlenebilir Kendini ayarlayabilir Tehlikeli bölgeye giren parçann miktarna göre hareket eden / ayarlanan bariyeri içerir. • Genellikle piyasada bulunur. • Her zaman maksimum koruma salamaz. • Görüü engelleyebilir. • Sk bakma ya da ayarlamalara ihtiyaç duyabilir. Sabit fotoelektrik Makine k alan bozulduunda döngüye balamaz. • Operatör için daha serbest çalma ortam yaratr. • Görüü engelleyebilir • Mekanik bozuklua kar korumaz. • Kullanmas kolaydr. Döngü srasnda k alannn operatörün vücudunun herhangi bir bölümü ile bozulmasyla tezgahn hzl frenleme sistemi aktif hale geçer. • Birçok operatörler tarafndan kullanlr. • Çevredekilere de koruma salar. • Ayarlamaya ihtiyaç duymaz. 69 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Durdurulabilen makinelerle snrldr. EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Koruyucu tipi Uygulama Avantajlar Dezavantajlar Elektromekanik Dokunma çubuu ya da prop operatör ve tehlikeli bölge arasnda daha önce belirlenen mesafede ilerler. • Operasyon noktasna girie izin verir. • Dokunma çubuu ya da prop her uygulama için doru biçimde ayarlanmaldr; bu ayarlamalarn süreklilii muhafaza edilmelidir. Tezgah operasyona baladnda operatörün elleri tehlikeli bölgeden çkmaktadr.. • Yardmc bariyerlere yada tehlike bölgesindeki dier engellemelere olan ihtiyac ortadan kaldrr. • Operatörün hareketlerini kstlar Operatörün tehlikeli bölgeye ulamasn engeller. • Mekanik bozulma riski küçüktür. • Düzenlemeler her özel operasyona ve her insana ayr ayr uygulanmaldr.. Bu hareketin engellenmesi tezgahn balamasn engeller. Geri çekme Kstlama (Geride tutma) • Operatörün etrafndaki çalma alann kstlayabilir. • Sk ölçüm düzenli bakm gerektirir. • Operatörlerin ekipman kullanmn yakndan takip etmesini gerektirir. • Operatörün hareketlerini kstlar. • Çalma alann kstlayabilir. Durdurucu güvenlik kontrolleri:: • Basnca duyarl vücut çubuu • Güvenlik durdurucu kol • Güvenlik durdurucu tel Makineyi hata yaplnca durdurur. • Kolay kullanm • Tüm kontrolleri elle aktif hale getirilmelidir. • Bulunduklar yer nedeniyle, kontrolleri aktif hale getirmek zor olabilir • Sadece operatörü korur. • i gerçekletirirken belirli vücut yaps durularn gerektirebilir. • Mekanik bir durdurucuya ihtiyaç duyabilir. Çift el kontrolü Operatörün tehlikeli alana girmesini engellemek için iki elin e zamanl kullanm gerekir. • Operatörlerin elleri önceden belirlenen yerdedir. • Fren sistemli ksmi döngü tezgaha ihtiyaç duyar. • lk yarm döngü tamamlandktan sonra yeni parçay almas için operatörün elleri serbesttir. • Baz çift el kontrol sistemleri elle tutarak ya da bloke ederek güvenliksiz hale getirilebilir böylece tek elle operasyon yaplabilir. • Sadece operatörü korur. Çift el durdurucu Ayr kontrollerdeki çift elin e zamanl kullanm, makine çaltnda ellerin tehlikeli bölgeye girmesini engeller. • Operatörlerin elleri tehlikeli bölgeden uzaktadr. • Çoklu operatörler için adapte edilebilir. • Operatör durdurma ekipman ardndan tehlikeli bölgeye ulamaya çalabilir. • Elle besleme engel oluturmaz • Baz durdurucular elle tutarak ya da bloke ederek güvensiz hale getirilebilir böylece tek elle operasyon yaplabilir. • Her operasyon öncesinde ayar ihtiyac duymaz. • Sadece operatörü korur. • i gerçekletirirken belirli vücut yaps durularn gerektirebilir.. Geçit 70 Operatör ya da dier personel ile tehlikeli bölge arasna bariyer örer ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Tehlikeli bölgeye ulamay yada içine girmeyi önler. • Periyodik kontrol ve bakma ihtiyaç duyabilir • Operatörün operasyonu görmesini engelleyebilir.. EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Koruma Dizayn çin Güvenli Uzaklk Gereklilikleri zin Verilen En Geni Koruma Aralklar—santimetre (inches) Eer tehlikeden korumaya uzaklk (A) uysa; Korumadaki açklk ya da korumayla masa arasndaki açklk aadakinden büyük olamaz; 1.27 – 3.81 cm (1/2 to 1 1/2 in) 0.64 cm (1/4 in) 3.81 – 6.35 cm (1 1/2 to 2 1/2 in) 0.95 cm (3/8 in) 6.35 – 8.89 cm (2 1/2 to 3 1/2 in) 1.27 cm (1/2 in) 8.89 – 13.97 cm (3 1/2 to 5 1/2 in) 1.59 cm (5/8 in) 13.97 – 16.51 cm (5 1/2 to 6 1/2 in) 1.91 cm (3/4 in) 16.51 – 19.05 cm (6 1/2 to 7 1/2 in) 2.22 cm (7/8 in) 19.05 – 31.75 cm (7 1/2 to 12 1/2 in) 3.18 cm (1 1/4 in) 31.75 – 39.37 cm (12 1/2 to 15 1/2 in) 3.81 cm (1 1/2 in) 39.37 – 44.45 cm (15 1/2 to 17 1/2 in) 4.76 cm (1 7/8 in) 44.45 – 80.01 cm (17 1/2 to 31 1/2 in) 5.40 cm (2 1/8 in) Over 80.01 cm (Over 31 1/2 in) 15.24 cm (6 in) Diagram shows distance in inches. 71 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 7. MAKNELERDEN KORUNMA Makinelerden Korunma Kontrol Listesi Aadaki sorulara verilen cevaplar, riskli koullara ya da düzeltme isteyen çalmalara dikkat çekerek koruma sistemlerinin i alanndaki gerekliliini saptama konusunda, ilgilenen okuyuculara, yardmc olacaktr. Gereklilikler Korumalar için gereklilikler Gereklilikleri karlyor mu? 1. Salanan korumalar en az OS gerekliliklerini karlyor mu? Q Evet QHayr Q Evet QHayr 2. Korumalar operatörlerin el, kol ya da vücudunun dier bölümlerini tehlikeli dönen parçalara kar koruyor mu? 3. Korumalar skca emniyetlenmi mi, sabitlenmi mi (kolaylkla yerinden sökülememeli)? Q Evet QHayr 4. Korumalar herhangi bir cismin dönen parçalarn içine dümemesini salyor mu? Q Evet QHayr 5. Korumalar makinede güvenli, rahat ve daha kolay operasyona izin veriyor mu? Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr 6. Korumay kaldrmadan makine yalanabiliyor mu? 7. Korumalarn kaldrlmas öncesinde sistemi kapatan mekanizma var m? 8. Var olan korumalar gelitirilebilir mi? Mekanik riskler Operasyon noktasnda: 1. Operasyon noktasnda makine için salanm koruma var m? 2. Operatörün el, parmak ve vücudunu tehlikeli bölge dnda tutuyor mu? 3. Korumalarn haetilmesi ya da kaldrlmasyla ilgili delil var m? 4. Daha pratik ve verimli bir koruma önerebilir misiniz? 5. Operasyon noktasndaki riskleri tamamyla ortadan kaldrmak için makine üzerinde deiiklikler yaplabilir mi? Güç aktarma aparatlar: 1. Aparat üzerinde güvenli olmayan dililer, zincir dileri, kasnaklar var m? 2. Açkta braklm kaylar, zincirler var m? 3. Açkta braklm set vidalar, anahtarlar, halkalar var m? 4. Balama ve durdurma kontrolleri, operatörün kolaylkla ulaabilecei yerde mi? 5. Eer birden çok operatör varsa ayr kontroller var m? Dier hareketli parçalar: 1. Korumalar, makinenin tüm riskli hareketli parçalarn ve yardmc parçalar kapsyor mu? Q Evet QHayr Mekanik Olmayan Riskler 1. htiyaç olduunda, operatörleri makine operasyonlarnda kullanlan zararl maddelere maruz kalmaktan korumak için özel korumalar, barikatlar ya da kiisel koruma ekipmanlar kullanlyor mu? Elektrik Riskleri 1. Kurulan makine OS standartlarna ve bölgesel gerekliliklerine uygun mudur? 2. Gevek devre tertibat var m? 3. Makine uygun biçimde topraklanm m? 4. Güç kayna doru biçimde sigortalanm ve korunuyor mu? 5. Herhangi bir makinede operasyon yaparken, ara sra operatörler küçük oklara kaplyor mu? 72 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Q Evet QHayr Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet Q Evet QHayr QHayr QHayr QHayr QHayr EK I: GÜVENL Eitim Koruyucu Ekipmanlar ve Uygun Kyafetler Makine Bakm ve Onarm 7. MAKNELERDEN KORUNMA Gereklilikler Gereklilikler salanyor mu? 1. Operatörler ve bakm elemanlar korumalarn nasl ve neden kullanld konusunda yeterli eitim alyor mu? Q Evet QHayr 2. Operatörler ve bakm elemanlar korumalarn nereye yerletirildii, nasl koruma saladklar ve hangi tür risklere kar koruduklar hakknda eitildiler mi? Q Evet QHayr 3. Operatörler ve bakm elemanlar nasl ve hangi koullarda korumalarn kaldrlabilecei konusunda eitildiler mi? Q Evet QHayr 4. Korumalarn zarar görmesi, kaybolmas ya da yetersiz kalmas durumunda elemanlar uygulayacaklar prosedür hakknda eitildiler mi? Q Evet QHayr 1. Koruyucu ekipmanlar gerekior mu? Q Evet QHayr 2. Koruyucu ekipmanlar gerekli ise ekipman i için uygun mu, iyi durumda m, temiz ve salkl saklanm m ve kullanlmad zaman dikkatle korunmu mu? Q Evet QHayr 3. Operatör i için güvenlie uygun ekilde (gevek-sk olmayan kyafet ve tak) giyinmi mi? Q Evet QHayr 1. Bakm elemanlar, çaltklar makineler için güncellenmi talimatlar alyorlar m? Q Evet QHayr 2. Bakm elemanlar, tamire balamadan önce makinenin güç kaynan kilitliyor mu? Q Evet QHayr 3. Birkaç bakm eleman ayn tezgahta çalyorsa birden çok kilitleme devresi kullanlyor mu? Q Evet QHayr 4. Bakm elemanlar tamir srasnda uygun ve güvenli ekipmanlar kullanyor mu? Q Evet QHayr 5. Bakm elemanlarnn kulland ekipmanlarn uygun korumalar var m? Q Evet QHayr Q Evet QHayr 6. Bakm ve servis elemanlar Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketle-aretle-Kilitle) konularnda eitildiler mi ve çalmalarn yapmadan önce Tehlikeli Enerji Kontrolü / Enerji zolasyonu (Etiketlearetle-Kilitle) prosedürleri uyguluyorlar m? 73 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 8. GÜRÜLTÜ YÖNETM zin Verilebilir Maruziyet Seviyeleri 74 Süre (günlük, saat) Ses Seviyesi dBA (Ksa Süreli) 8 90 6 92 4 95 3 97 2 100 1 1/2 102 1 105 1/2 110 1/4 veya daha az 115 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 9. KMYASAL DEPOLAMA Kimyasal Depolama ve Uyumsuz Kimyasallar için Genel Rehber: Bu bölümdeki tablolardaki rehber bilgiler kimyasal uyumluluklarna ilikin tüm bilgileri içermemektedir. (daha detayl tablo aadaki adresten elde edilebilir, http://www.uos.harvard.edu/ehs/enviro/EPAChemicalCompatibilityChart.pdf ) letmelerin kullandklar kimyasallarn Güvenlik Bilgi Formlarnn ilgili bölümlerini gözden geçirerek detayl bir aratrma yapmas çok önemlidir. Kimyasal Grup Depolama Rehberi Asitler • Potasyum, sodyum ve magnezyum gibi reaktif metallerden uzakta depolayn. • Oksitleyici asitleri organik asitlerden, yanc ve parlayc maddelerden uzakta depolayn. • Asitleri, kartklarnda toksik ve kolay yanc gazlar oluturan kimyasallardan uzakta depolayn. • Asitleri bazlardan uzakta depolayn. Bazlar • Asitler, metaller, patlayc, organik peroksitler ve kolaylkla alev alabilen materyallerden uzakta depolanmaldr. Çözücüler (Parlayc ve Halojenli Çözücüler) • Uygun-onayl kaplar ve kabinler içinde depolayn. • Oksitleyici asitler ve dier oksitleyicilerden uzakta depolayn. • Arklar, açk alevler dahil s kaynaklarndan uzak tutunuz. Oksidantlar • Serin ve kuru yerlerde depolayn. • Yanc ve kolayca alev alabilir maddelerden uzakta depolayn. • Çinko, alkali metaller ve formik asit gibi indirgeyici kimyasallardan uzakta depolayn. Siyanatlar • Asitlerden ve oksitleyicilerden uzakta depolayn. Suyla Reaktif Kimyasallar • Serin ve kuru yerlerde, su kaynaklarndan uzak yerlerde depolayn. • Yakn çevrede D tipi yangn söndürücüler bulundurun. 75 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 9. KMYASAL DEPOLAMA Tablo 1 Bu tablo farkl snardaki tehlikeli maddelerin ayrma-ayrtrmar için genel tavsiyeleri içermektedir. 2 3 4 5 6 8 Kolay Yanabilr Katlar 4.1 Hali hazrda Yanabilir Separation may not be Necessary KEEP APART KEEP APART KEEP APART KEEP APART Separation may not be Necessary KEEP APART KEEP APART KEEP APART Separation may not be Necessary KEEP KEEP APART APART KEEP APART Separation may not be Necessary Oksitleyici Maddeler 5.1 Oksitleyici Maddeler Separation Separation may not be may not be Necessary Necessary LA TE O KEEP KEEP APART APART KEEP APART KEEP APART KEEP APART KEEP KEEP APART APART KEEP APART KEEP APART Separation may not be Necessary Separation Separation may not be may not be Necessary Necessary KEEP KEEP APART APART 5 4.3 Nemli-Islak iken Tehlikeli Separation may not be Necessary KEEP APART KEEP APART 4 IS O IS O LA TE LA TE 5.2 Organik Peroksitler KEEP KEEP APART APART LA TE 4.2 Aniden Yanabilir Separation Separation may not be may not be Necessary Necessary IS O Kolay Yanabilir Svlar 3 KEEP APART KEEP KEEP APART APART Separation may not be Necessary IS 2.3 Zehirli KEEP KEEP APART APART LA TE KEEP APART KEEP APART O 2 2.2 Alev Almaz/ Zehirli Olmayan KEEP APART IS Sktrlm Gazlar 2.1 Kolay Yanabilir IS O LA TE Snf Snf 6 KEEP APART 8 Zehirli Maddeler KEEP KEEP KEEP KEEP APART APART APART APART Separation Separation may not be may not be Necessary Necessary KEEP KEEP KEEP APART APART APART Separation may not be Necessary KEEP KEEP APART APART Separation may not be Necessary KEEP KEEP APART APART Separation may not be Necessary Korozif Maddeler Separation may not be Necessary KEEP APART UYUMLULUK TABLOSU TERMNOLOJLER: Keep Apart En az 3 m. uzakta muhafaza ediniz. Segregate Ayr binalarda veya en azndan ayn binada yangn duvar ile ayrlm bölümlerde muhafaza ediniz. Isolate Ayr binalarda veya bu amaçla tasarlanm kabinlerde muhafaza/izole ediniz. 76 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Separation may not be Necessary EK I: GÜVENL 10. AIRI SICAKLIKLAR çindekiler 1. Ar Scaklklar için Kontrol Listesi 2. Is - Scaklk Stresi: Çalma Ortam Genel Gözden Geçirme Bölüm 1: Ar Scaklk Tehlikeleri için Kontrol Listesi 77 Konu Gereksinimler Karlanyor mu? Termometreler: Doru çalyor mu? Q Evet QHayr Scaklk kontrol ekipman doru çalyor mu? (termostat, stc, fanlar, klimalar) Q Evet QHayr Ar scakta çalan personel için yeterli miktarda su salanm m? Q Evet QHayr stirahat-dinlenme aralar periyodik, yeterli mi ve uygun ortamlarda m gerçekleiyor? (ar souklar için lk ortamlar, ar scaklar için gölge veya serin ortamlar) Q Evet QHayr Ar souklarda veya ar scak ekipmanlarn çevresi için uygun kiisel koruyucu ekipmanlar salanm m? Q Evet QHayr ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Düzeltici Faaliyet EK I: GÜVENL 10. AIRI SICAKLIKLAR Bölüm 2: Is-Scaklk Stresi: Çalma Ortam Genel Gözden Geçirme Not: Çalan ortamnda s-scaklk stres deerlendirmesi yapacak Program Deerlendiricisi için örnek sorular aada listelenmitir. Çalma Ortam Tanm 1. Faaliyet tipi 2. Kullanlan s kayna ekipmanlar veya prosesler 3. Yaanm scaklk ile ilgili problemler geçmii (geçmi tecrübeler) 4. “Scak” hususlar-noktalar: • Scaklk sürekli mi, aralkl m? • Maruz kalan personel says? • Günde kaç saat? • çilebilir su mevcut mu? • Ustabalar – eer s-scaklk-stresi belirtilerini gözlemleyebilmek/tespit için eitilmi mi? Maruziyet bu sektörde/çalma ortamnda normal karlanr m, tipik mi? 1.Gözden geçirme srasndaki hava artlar • Scaklk • Nem • Hava ak hz 2. Hava artlar daha önceki günlere benzerlik gösteriyor mu? (Meteroroloji’den bilgi edinin.) 3. Is azaltc mühendislik kontrolleri • • • • • • • • Ortam havalandrlyor mu? Havalandrma çalyor mu? Klima mevcut mu? Klima çalyor mu? Fanlar (vantilatörler) mevcut mu? Fanlar (vantilatörler) çalyor mu? Çalanlar ve kaynaklar arasnda izolasyon veya kalkanlar var m? Kalkanlarn yanstc yüzleri temiz mi? Is-Scaklk stresi tespit, deerlendirme ve önleme veya azaltmak için çalma ortam uygulamalar 1. Eitim program? • çerik? • Nerede veriliyor? • Kimler için? 2.Sv takviyesi program? 3. Scaklk-klim uyum program? 4. Çalma/dinlenme program? 5. Çalmann programlamas (vardiyann serin dönemlerinde çalma, kapatma dönemlerinde temizlik ve bakm yaplmas vb.) 6. Dinlenme alanlarnn serinletilmesi (d çalma ortamlarnda gölgelik-sundurma gibi) 7. Scaklk takip-izleme program? devam dier sayfada 78 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 10. AIRI SICAKLIKLAR 8. Kiisel koruyucu ekipman • Yanstc kyafetler kullanlyor mu? • Buz ve/veya souk su ile soutulan kyafetler kullanlyor mu? • Islatlm-nemlendirilmi iç çamarlar (yanstc kyafetler veya szdrmaz kyafetler ile birlikte) kullanlyor mu? • Hava devri daim sistemleri kullanlyor mu? 9. lk yardm program • Eitimli personel? • Hzl soutma için hazrlklar? • Tbbi yardm almak için prosedürler? • Scaktan etkilenmi kiilerin tbbi kurumlara götürülebilmesi için ulam mevcut mu – hazr m? 10. Tbbi deerlendirme ve gözetim program • çerik? • Program kim yönetiyor? 79 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 11. ASBEST YÖNETM Temel Bilgi: Salk Etkileri: Asbest tozlarna maruz kalmak kanser gibi ciddi hastalklara neden olabilir. Bu, maruz kalnan asbest tipi, bireyin maruz kald asbest miktar, süresi ve kiinin sigara içip içmedii gibi faktörlere dayanr1. Binalarda Abest Kullanm: Asbest ilk kullanmndan bu yana yaltm ve yanmazlk maddesi ve farkl amaçlar için dier yap maddeleri olarak artarak kullanlmtr. Asbest binalarn farkl yerlerinde bulunabilir. Asbest içerebilecek baz bina yap malzemeleri aada görülenlerdir: • Is Yaltm Sistemleri 1. Yaltlm kazanlar 2. Buhar borular 3. Borular 4. Scak su borular 5. Havalandrma sistemleri 6. Yüksek Scaklk conta ve vana yaltmlar • Yüzey Maddeleri 1. Çat, duvarlara svanm veya püskürtülmü yüzey maddeleri ve akustik dekoratif izolasyon maddeleri 2. Dokuma efektli boyalar ve kaplamalar 3. Yaptrclar ve svalar 4. Bantlar ve birletirme malzemeleri 5. Yangna dayankl duvarlar 6. Yangna dayankl kumalar ve perdeler • Dier Malzemeler 1. Çat keçeleri ve kiremitleri 2. D cephe kaplamalar (kiremitleri) 3. Yangna dayankllk için metal balant noktalar ve sütunlarn üstüne püskürtülmü malzemeler 4. Esnek asfalt 5. Vinil yer kaplama malzemeleri, mastikler Tozuyan – Tozumayan Asbest: Tozuyan asbest, basit olarak elle uygulayacanz basnç ile parçalayabileyeceiniz toz hale getirebileceiniz ürünlerdir. Tozumayan asbest malzemeler elinizle oluturacaz basnç ile toz oluturmayacaklardr. Tozuyan malzemeler asbest parçacklarn-lierini havaya serbest brakacaklar için çalan sal için daha tehlikeli olarak tanmlanmaktadr. Aadaki listede genellikle tozuyan, bazen tozuyan ve ender olarak tozuyan malzemeleri göstermektedir. 1 Sigara içmek asbest ile ilgili bir hastalk olan mesothelioma’nn oluma olasln arttrr. devam dier sayfada 80 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK I: GÜVENL 11. ASBEST YÖNETM Genellikle Tozuyan • Akustik yaltm amaçl püskürtmeler • Yaptrmalar ve svalar • Yangna yapsal dayankllk salayan püskürtmeler Bazen Tozuyan • Boru yaltmlar • Kazan yaltmlar • Çat keçeleri • Boru sarmlar Ender Olarak Tozuyan • Boru yaltmlar • Kazan yaltmlar • Vinil yer kaplamalar (karolar) ve mastikler (esnek izolasyon malzemeleri) • Asfalt • Kiremitler “Genellikle tozuyan” ve “bazen tozuyan” bölümlerinde yer alan maddeler her zaman için tozuyabilir maddeler olarak ele alnr. “Ender olarak tozuyan” grubunda yer alanlar zaman içinde zarar görürlerse “Tozuyan” grubuna dahil olabilir. Bir ürünün içindeki asbest miktar veya yüzdesi önem tamamaktadr. Bir ürün %1’den daha fazla asbest içeriyorsa bu maddeyi asbest içeren olarak ele aln ve yüzdesini önemsemeyin. Bir malzemenin tozuma miktar/özellii, yetkin bir tedarikçinin malzemeyi nasl ele alaca konusunda önemli bir faktördür 81 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Bu sayfa özellikle bo braklmtr... 82 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM II : SON (BTRME) LEMLER REHBER BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER A. SON (BTRME) LEMLER GÜVENL REHBER A. SON (BTRME) LEMLER GÜVENL REHBER Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Temel Son (Bitirme) ilemleri, ürünlere istenilen görünümü (örn: gölge, boyama-renklendirme) veya kaliteyi (krklktan muaf veya leke dayankl) salayan ziksel ve kimyasal prosesleri içerir. Aadaki prosesler bu bölümde yer almaktadr: • El i: Zmpara malzemeleri kullanarak kuma veya ürün ypratmasdr. El ileri zmpara, ypratma, byk vb. gibi prosesleri içerir. • El Boyamas: El tipi frçalar ile ürün veya kumaa boya ilemi yaplmasdr. • Lazer: Ürünlere kullanlm-ypranm görüntü amacyla lazer ile boyann gölgelenmesidir. Bu teknik gölgeli resimler ve harer yaratmak içinde kullanlr. • Reçine (Resin) / Frnlama: Sprey veya sv banyo kullanarak ürünlere kimyasal resin uygulama prosesidir. Resin uygulamasndan sonra ürünler grup veya sürekli frnlarda istenilen özellikler (örn: suya dayankllk vb.) veya görüntüyü vermek için piirilir/ frnlanrlar. Frnlama ilemi ürünlerin önceden belirlenen scaklklarda stlmasdr. Frnlama ilemleri reçinenin ürüne istenilen performans etkisini yaratacak ekilde yapmasn salar. • Kumlama: Kat maddelerin (aluminyumoksit, silika kum veya dierleri) basnçl hava ile ürünlerin ypratlmas ile kullanlm ve gölgeli görünüm salanmasdr. • Bask: Scak ütüler veya benzer cihazlar-ekipmanlar kullanlarak bir logo veya tasarmn ürünün üzerine uygulanmasdr. • Sprey: Aartc kimyasallarn veya boyar maddelerin basnçl hava ile ürünlerin üzerine uygulama prosesidir. Amaç Bu bölümün amac fabrikalarn çalanlarnn son (bitirme) ilemlerinden dolay maruz kaldklar kimyasal, yüksek ses seviyeleri, hava ile tanan silika, yüksek scaklk ve makina tehlikelerine yönelik kontrolleri olduundan emin olmaktr. Kontrol Listeleri Aadaki kontrol listeleri ilgili son (bitirme) ilemleri için içi sal – i güvenlii ve çevre gereksinimlerini tanmlamaktr. Son (bitirme) ilemlerini (lazer, el ii vb.) gerçekletiren iletmeler-fabrikalar bütün bu gereksinimleri uygulamaldrlar. 84 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 1. EL Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm El i; el tipi zmpara malzemeleri kullanarak kuma veya ürün ypratlmas veya boyann ürüne el ile uygulamasdr. El ileri zmpara, ypratma, byk vb. gibi prosesleri içerir. El i Birincil Güvenlik Kontrolü Operasyon, ergonomik uygulamalar optimize etmeli, elektrik tehlikelerinden uzak olmal ve havada uçuan tozlar minimum seviyede tutulmaldr. Güvenlik Rehberi Dikey balonda çalma düzeninde balon üzerindeki ürün pozisyonu çalann dirsei ile omzu arasndaki yükseklikte, yatay balonda ise çalann dirsei ile beli arasndaki yüksekliktedir. Sabah ve öleden sonra aralar da dahil olmak üzere periyodik dinlenme aralarna izin verilir. irket dinlenme aralar mutlaka uygulanmaldr. E H Q Q OS Derecesi Q Q Ayakta çalma gerektiinde paspas tedarik edilmelidir. Q Q Uygun çalma metotlarna ilikin eitimler salanmaldr. Q Q Havadaki uçan toz seviyesi minimize edilmelidir. Q Q Fanlar ve havalandrma sistemleri havay çalandan uzaa atacak ekilde tasarlanmaldr. Q Q Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Gürültü seviyesi 85 dBA’in üzerinde ise kulaklk kullanlmaldr. Q Q • Motorlu cihazlarla çalmalarda gözlükler, koruyucu gözlükler ya da reçeteli Q Q gözlükler de dahil olmak üzere göz koruyucu ekipmanlar kullanlmaldr. • Toz solumaya kar N95 toz maskeleri kullanlmaldr. Q Q Elektrik Kablolar: • Ypranm ve korumasz olmamaldr. Q Q • Uzatma kablolarna deil, sabit prizlere veya enerji hattna balanmaldr. Q Q Elektrik Balant noktalar: • Balant noktalar (Prizler) kapal olmaldr. Q Q • Kapaklar iyi durumda olmal, krk olmamaldr. Q Q • Kablolar açkta olmamaldr. Q Q • Birletirme kutularnda kablolar açkta olmamal ve korumal olmaldr. Q Q En yi dari Uygulama Elektrik teknisyenleri, elektrik devrelerinin fazla yüklenmesini önlemek için Q Q iletmedeki elektrik dalmn gözden geçirmitir. Elle çalmadan kaynaklanan, havada uçuan tozlar dahili havalandrma Q Q dar atlmaktadr. 85 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 devam dier sayfada BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 1. EL Elle Boyama Elle boyama; el tipi frçalar ile ürün veya kumaa boya ilemi yaplmasdr Birincil Güvenlik Kontrolü Operasyon, ergonomik uygulamalar optimize etmeli, kimyasal ve boyalar yutulmas, solunmas deri ve göz temaslar engellenmelidir. 86 Güvenlik Rehberi Dikey balonda çalma düzeninde balon üzerindeki ürün pozisyonu çalann dirsei ile omzu arasndaki yükseklikte, yatay balonda ise ise çalann dirsei ile beli arasndaki yüksekliktedir E Sabah ve öleden sonra aralar da dahil olmak üzere periyodik dinlenme aralarna izin verilir. irket dinlenme aralar mutlaka uygulanmaldr. Q Q Ayakta çalma gerektiinde paspas tedarik edilmelidir. Q Q Uygun çalma metotlarna ilikin eitimler salanmaldr. Q Q Boyalarn Güvenlik Bilgi Formlar gözden geçirme için mevcut. Q Q Güvenlik Bilgi Formlarnda önerilen kiisel koruyucu ekipmanlar kullanlyor. Q Q Ya bazl boyalar s kaynaklarndan uzakta muhafaza ediliyor. Q Q En yi dari Uygulama: N-seri* ltreli (kartulu) yarm yüz soluma cihaz kullanlyor. Q Q ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 H Q Q OS Derecesi BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 2. LAZER Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm This process involves the use of lasers to fade dyes, giving garments a worn and abraded appearance. This technique may also be used to create faded images or letters. Lazer Birincil Güvenlik Kontrolü Operasyon srasnda idari ve mühendislik sistemler lazer nlarla ziksel temas engellemek için uygulanmaldr. dari ve mühendislik kontrolleri, makinenin hareketli düzeneinden kaynaklanacak batma, saplanma durumunu engellemelidir. Makine operasyonlarndan kaynaklanacak gaz ve dumann solunmas önlenmelidir. Güvenlik Rehberi Robot –Operasyonu srasnda, ziksel bariyerler herhangi bir içinin hareketsiz kalmasn ya da robotun hareketli parçalarnn çarpmasn engelleyecek ekilde düzenlenmitir Uyar aretleri – Çalma alanndaki herkesi uyarmaya yarayan, tehlikeli E H Q Q OS Derecesi Q Q durumlar iaret eden Tehlikeli, Dikkat iaretleri dikkat çekecek, göze çarpacak ekilde aslmtr. Havalandrma – Havalandrma sistemleri, lazerden kaynaklanan duman Q Q (kontamine havay) çalandan uzaklatracak ekildedir ve bina dna balanmtr. Lazer Harekete Geçme Uyar Sistemi – Lazerin çalmaya baladn Q Q (start up) gösteren/iaret eden uyar ya da sözlü geri saym gibi bir alarm, kullanlmaktadr. Koruma Alan – Lazerin çevresindeki koruma alan sistemle birbirine baldr Q Q ve bu koruma açk veya sistem bakmdayken lazer kapal pozisyona geçmektedir.. Kilitleme – Lazerin etrafndaki koruma bariyerleri operasyonlarda yanllkla içeri girileri engelleyecek ekilde sensörlerle (k perdesi, paspaslar, kzlötesi sensörler vb.) kullanlarak kilitlenmektedir. Q Q Yangn Söndürme Ekipmanlar –Yangn söndürme ekipmanlar ksa sürede Q Q ulalabilecek uzaklktadr ve çalanlar kullanmlar konusunda eitimlidirler. Yangn söndürücüler A, B & C snf yangnlara göre tedarik edilmelidir. Kiisel Koruyucu Ekipmanlar • Lazer nlarnn göze gelmesini engellemek için gözlükler, yüz koruyucular koruyucu gözlükler ya da özel ltreli ve kaplamal reçeteli gözlükler vb. göz koruyucu ekipmanlar kullanlmaktadr. Q Q • Göz koruyucular, lazerden çkan radyasyon yaylmna kar özel olarak dizayn edilmitir. (lazerden kaynaklanan etkiye uygun tanmlanm dalga boyu ve optik younlukta göz koruyucular). Q Q • Gürültü seviyesi 85 dBA’ seviyesinin üzerine çkarsa kulak koruyucu kullanlr. Q Q En yi dari Uygulama Lazer prosesinden kaynaklanan koku ve duman çalanda tahri-rahatszlk Q Q yaratyorsa solunumla ilgili koruma N95* toz maskeleri ile yaplr.. devam dier sayfada 87 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 2. LAZER Yangn Tipleri ve Yangn Söndürücü Snandrmas Yanan materyalin tipine göre kategorize edilmi 4 snf yangn vardr. ki set renklendirilmi kod yaygn olarak kullanlmaktadr. Bu kodlarn biri ya da her ikisi, kullanlaca yangnn tipini belirtmek amacyla yangn söndürme ekipmanlarnn üzerinde yazldr. Resim Dizayn (tasarm) A Snf Yangnlar, yandklarnda arkasnda kül gibi tortu brakan kat, aaç, kuma, kauçuk ve baz plastik materyallerin yanmasyla oluan yangnlardr. A Snf Yangn Söndürücüler, aaç, kat gibi sradan yanc malzemelerin yangnlarn söndürür. B Snf Yangnlar benzin, tiner, mutfak ya, propan ve asetilen gibi yanc svlarn oluturduu yangnlardr. B Snf Yangn Söndürücüler gres, benzin, ya vs. gibi yanc svlarn oluturduu yangnlarda kullanlmaldr. C Snf Yangnlar elektrik enerjisine bal elektrik kablolar ya da ekipmanlarndan (motor, bilgisayar, panel kutular) oluan yangnlardr. Eer ekipman besleyen elektrik kesilmise, C snf yangn dier 3 tip yangndan birisine olacan unutmayn C Snf Yangn Söndürücüler elektrikten kaynaklanan yangnlara uygundur. Bu tip yangn söndürücülerin nümerik snandrmalar yoktur. “C” har söndürme maddesinin iletken olmadn belirtir. D Snf Yangnlar magnezyum, sodyum, titanyum gibi metallerin ve alkilityum, grignard reaktieri gibi baz organometal bileiklerini içeren yangnlardr. D Snf Yangn Söndürücüler yanc metallerde kullanlmak üzere dizayn edilmilerdir ve hangi metallere özel olduu halen soru iaretidir. D snf yangn söndürücülerin resim dizayn (tasarm) yoktur. 88 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 MEVCUT DEL Eski Sitil Etiket BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 3. REÇNE (RESIN) / FIRINLAMA Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm Bu proses; sprey veya sv banyo kullanarak ürünlere kimyasal reçine (resin) uygulama prosesidir. Resin uygulamasndan sonra ürünler grup veya sürekli frnlarda istenilen özellikler (örn: suya dayankllk vb.) veya görüntüyü vermek için piirilir/frnlanrlar. Reçine (Resin) Resin is a chemical solution applied to a garment either in a bath or by spray. Resin chemicals may be polyurethane, polyacrylate, formaldehyde, uorochemicals, extenders, crosslinkers, etc. Birincil Güvenlik Kontrolü Resin vücuda (deri) veya gözlere temas etmiyor; solunmuyor veya yutulmuyor. Güvenlik Rehberi Vantilatörler ve havalandrma sistemlerinin hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. E H Q Q OS Derecesi Q Q Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Reçine bulamalarna-temaslarna kar eldiven giyilmektedir. Q Q • Gözlük, yüz koruma, reçeteli-numaral güvenlik gözlükleri vb. gibi göz Q Q • Reçine bulamalarna-temaslarna (deri ile temas) kar ayakkablar giyilmektedir Q Q • Reçineden korunmak için önlük giyilmektedir. Q Q Acil durum ve göz dular çok ksa sürede ulalabilecek mesafededir. Q Q Karmlar iyi havalandrlan veya açk alanlarda hazrlanmaktadr. Q Q Reçinelerin Güvenlik Bilgi Formlar mevcuttur. Q Q Güvenlik Bilgi Formlarn önerilen ek kiisel koruyucu ekipmanlar kullanlmaktadr. Q Q Q Q koruyucular kullanlmaktadr. En yi dari Uygulama Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaldr. devam dier sayfada 89 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 3. RESN / FIRINLAMA Frnlama Frnlama ilemi ürünlerin önceden belirlenen scaklklarda stlmasdr. Frnlama ilemleri reçinenin ürüne istenilen performans etkisini yaratacak ekilde yapmasn salar. Birincil Güvenlik Kontrolü Resin vücuda (deri) veya gözlere temas etmiyor; solunmuyor veya yutulmuyor. Güvenlik Rehberi Vantilatörler ve havalandrma sistemlerinin hava akn çalanlardan uzaklatracak ekildedir. Frnlar duman çalma alannn dna atmaktadr. E Yangn söndürme ekipmanlar ksa sürede ulalabilecek uzaklktadr ve çalanlar kullanmlar konusunda eitimlidirler. Yangn söndürücüler, A, B & C snf yangnlara göre tedarik edilmelidir. Q Q Sürekli ak sistemli frnlarda asklar (yukardaki konveyörler) çalanlarn kazalardan korunmas için açkça tanmlanmtr. Q Q Asklar (yukardaki konveyörler) çalanlarn acil çklara ulamasn . engellememektedir. Q Q Scak ürünleri ve asklardan elleri korumak için eldivenler giyilmektedir. Q Q En yi dari Uygulama: Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaldr. Frnn gerçek scaklklarn ve set edilen deerleri tam olarak takip edebilmek için veri takip ekipmanlar (data-logger) kullanlmaldr. Bunlar, ürünlerin fazla stlmalarn ve ürünlerin yanma riskini azaltr. 90 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 H OS Derecesi Q Q Q Q Q Q BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 4. KUMLAMA Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm Kat maddelerin (aluminyumoksit, silika kum veya dierleri) basnçl hava ile ürünlerin ypratlmas ile kullanlm ve gölgeli görünüm salanmasdr. Kumlama Birincil Güvenlik Kontrolü Yüksek gürültü, hava ile tanan (uçucu) toz parçacklar ve tozun yutulmas-solunmasna maruz kalmaktan kaçnn. Güvenlik Rehberi (ypratma materyali olarak kristalize silika-SiO2 mevcut ise) Ypratc malzeme %1’den az kristalize silika içermelidir. Kristalize silika quartz, Q cristobalite or tridymite formlarnda bulunabilir. Q Çalanlarn maruz kald uçucu silika’nn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaldr. Q Q Kyafetlerin üstündeki tozlardan korunmak için tam vücut kyafetler, balk ve bot/ayakkab kullanlmaktadr.. Q Q Gereksiz silika tozuna maruz kalnmamas için kiisel hijyen uygulamalar uygulanmaktadr. Q Q Yüksek verimli ltreli pozitif basnç ile çalan tam yüz solunum cihazl hava temizleyiciler kullanlmaktadr. Q Q Güvenlik Rehberi (Açk sistemler) Kumlama operatörü spray kabin veya çalma alanna girmektedir/bulunmaktadr. Ürün ve çalan ziksel bir engel ile ayrlmamlardr. Havalandrma sistemleri; hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Q Q Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Gürültü seviyesi 85 dBA’in üzerinde ise kulaklk kullanlyor. Q Q • Gözlükler, koruyucu gözlükler ya da reçeteli gözlükler de dahil olmak üzere göz koruyucu ekipmanlar kullanlyor. Q Q • Toz solumaya kar N95* toz maskeleri kullanlyor. (Aada verilen yi dari Uygulamalar mevcut ise toz maskesi kullanlmas zorunlu deildir) Q Q • Kyafetlerin üstündeki tozlardan korunmak için tam vücut kyafetler, balk Q Q ve bot/ayakkab kullanlmaktadr • Çalanlarn gözüne toz kaçtnda kullanabilecekleri su kaynaklar yakn Q Q bir mesafededir. devam dier sayfada BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 4. KUMLAMA Güvenlik Rehberi (Kapal sistemler) Kumlama ilemi koruyucu bir bölme içinde yaplmaktadr. Operatör kumlama cihaz çalrken alann dnda bulunmaktadr. E Havalandrma sistemleri; hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Q Q Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Gürültü seviyesi 85 dBA’in üzerinde ise kulaklk kullanlyor. Q Q • Çalanlarn gözüne toz kaçtnda kullanabilecekleri su kaynaklar yakn Q Q H OS Derecesi bir mesafededir. Güvenlik Rehberi (Bakm ve Temizlik) Havalandrma sistemleri hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Q Q Sistemin balatlmas srasnda olabilecek kazalardan korunmak için uygun Q Q Enerji zolasyonu Etiketle-aretle-Kilitle prosedürleri uygulanmaktadr. Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Gürültü seviyesi 85 dBA’in üzerinde ise kulaklk kullanlyor. Q Q • Gözlükler, koruyucu gözlükler ya da reçeteli gözlükler de dahil olmak, üzere göz koruyucu ekipmanlar kullanlyor. Q Q • Toz solumaya kar, N95* toz maskeleri kullanlyor. (Aada verilen yi dari Uygulamalar mevcut ise toz maskesi kullanlmas zorunlu deildir) Q Q • Kyafetlerin üstündeki tozlardan korunmak için tam vücut kyafetler, balk Q Q ve bot/ayakkab kullanlmaktadr. En yi dari Uygulama Operasyon, bakm ve temizlik srasnda kiisel hava temizleyen solunum sistemleri kullanlmaktadr. Q Q VEYA: Omza taklan ve hava salayan balklar kullanlmaktadr. 92 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Q Q BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 5. BASKI Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm Scak ütüler veya benzer cihazlar-ekipmanlar kullanlarak bir logo veya tasarmn ürünün üzerine uygulanmasdr. Bask Birincil Güvenlik Kontrolü Scak objelere dokunmayn ve havalandrmann yeterli olduundan emin olun. H Q Q Güvenlik Rehberi Havalandrma sistemleri hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Q Q Scak ürünlerden elleri korumak için eldivenler giyilmektedir. Q Q Scak ürünlerden kollar korumak için uzun kollu tiörtler giyilmektedir. Q Q Bask kimyasallarnn Güvenlik Bilgi Formlar mevcuttur. Q Q Güvenlik Bilgi Formlarn önerilen ek kiisel koruyucu ekipmanlar kullanlmaktadr. Q Q Elektrik Kablolar: • Ypranmam ve korumasz olmamaldr Q Q • Uzatma kablolarna deil, sabit prizlere veya enerji hattna balanmaldr. Q Q Elektrik Balant noktalar: • Balant noktalar (prizler) kapal olmaldr. Q Q • Kapaklar iyi durumda olmal, krk olmamaldr. Q Q • Kablolar açkta olmamaldr. Q Q • Birletirme kutularnda kablolar açkta olmamal ve korumal olmaldr. Q Q Pigment ve boyalar etiketli ve iyi durumda muhafaza edilmektedir. . Q Q Ya bazl boyalar s kaynaklarndan uzakta muhafaza ediliyor. Q Q En yi dari Uygulama Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaktadr. Bask prosesi sonucu havaya karan hava kirleticilerini (kontaminasyon) çalma ortamnda dar atmak için bölgesel havalandrmalar yaplmtr. 93 E ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Q Q Q Q OS Derecesi BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 6. SPREY Konum Tarih lgili Denetçi smi Tanm Aartc kimyasallarn veya boyar maddelerin basnçl hava ile ürünlerin üzerine uygulama prosesidir. Potasyum permanganat (KMnO4, bazen PP olarak tanmlar) Potasyum permanganat solmu renk etkisi vermek için kullanlan aartc gibi kullanlan sv karmdr. Bitmi üründe sar ve kullanlm görünüm salamaktadr. Birincil Güvenlik Kontrolü KMnO4 vücuda (deri) veya gözlere temas etmiyor; solunmuyor veya yutulmuyor. Güvenlik Rehberi Havalandrma sistemleri KMnO4’n geri gelip çalana dönmesini engellemek için hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • KMnO4 bulamalarna-temaslarna kar eldiven giyilmektedir. E H OS Derecesi Q Q Q Q Q Q • Gözlük, yüz koruma, reçeteli-numaral güvenlik gözlükleri vb. gibi göz koruyucular kullanlmaktadr. Q Q • KMnO4 solumaya kar N95* toz maskeleri kullanlyor. Q Q • KMnO4 bulamalarna-temaslarna (deri ile temas) kar parmaklar Q Q kapatacak ayakkablar giyilmektedir. • KMnO4 bulamalarna-temaslarna (deri ile temas) kar kollar korumak Q Q korumak için uzun kollu tiörtler giyilmektedir. Acil durum ve göz dular çok ksa sürede ulalabilecek mesafededir. Q Q Karmlar iyi havalandrlan veya açk alanlarda hazrlanmaktadr. Karm yaparken kiisel koruyucu ekipman kullanlmaktadr. Q Q Depolama Rehberi KMnO4 konteynrlar-kaplar etiketli, iyi durumda ve aadaki kimyasallardan (uyumaz) uzakta depolanmaktadr: • Asitler Q Q • Gliserin Q Q • Hidrojen Peroksit Q Q • Organik Maddeler Q Q • Metallik tozlar Q Q • Yanc maddeler Q Q En yi dari Uygulama Sprey alannda arkasnda fazla sklan kimyasal tutabilmek için su perdesi kullanlmakta ve fazla kimyasal atksu artma tesisine yönlendirilmektedir. Q Q N-serisi ltre kartulu yarm yüz maskesi kullanlmaktadr. Q Q Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaktadr. Q Q devam dier sayfada 94 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM II: SON (BTRME) LEMLER REHBER 6. SPREY Boya-Renklendirme (Tint) and Pigmentler Boya-Renklendirme/pigmentler spreyleme metodu ile kuma üzerine uygulanan boya veya boyar maddelerdir. Birincil Güvenlik Kontrolü Boya-Renklendiriciler (Tint) ve pigmentler vücuda (deri) veya gözlere temas etmiyor, solunmuyor veya yutulmuyor. Güvenlik Rehberi Havalandrma sistemleri hava akn çalandan uzaklatracak ekildedir. Kiisel Koruyucu Ekipmanlar: • Boya-Renklendiriciler (Tint) ve pigmentler bulamalarna-temaslarna kar E H OS Derecesi Q Q Q Q eldiven giyilmektedir. • Gözlük, yüz koruma, reçeteli-numaral güvenlik gözlükleri vb. gibi göz Q Q koruyucular kullanlmaktadr. • Boya-Renklendiriciler (Tint) ve pigmentler solumaya kar N95 toz maskeleri Q Q kullanlyor. Acil durum ve göz dular çok ksa sürede ulalabilecek mesafededir. Q Q Karmlar iyi havalandrlan veya açk alanlarda hazrlanmaktadr. Karm yaparken kiisel koruyucu ekipman kullanlmaktadr. Q Q Depolama Rehberi Ya bazl boyalar s kaynaklarndan uzakta muhafaza ediliyor. Q Q Konteynrlar-Kaplar etiketli ve iyi durumda. Q Q En yi dari Uygulama: N-serisi ltre kartulu yarm yüz maskesi kullanlmaktadr. Q Q Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduunun tespiti için endüstriyel hijyen deerlendirmeleri yaplmaktadr. 95 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Q Q Son (Bitirme) lemler Program Stratejisi • Fabrikann Son (Bitirme) lemler kontrol listeleri alanlarnda OS gereksinimlerine uyduundan emin olmak için rutin kontrol prosedürleri hazrla ve kontrolleri gerçekletirecek kiileri tespit et. • Proses alanlarn Son (Bitirme) lemleri kontrol listelerini kullanarak her ay denetle. • Denetim ve Endüstriyel Hijyen denetimlerine göre gerekiyorsa, prosedürleri ve mühendislik uygulamalar-gereklilikleri deitir. • Gereksinimleri karlamayan uygulamalar ve ortamlar düzelt ve takip et. • Güvenli uygulamalar takip edilmiyor ise çalanlarn yeniden eit ve/veya disipline et. • Denetimlerin gerçekletirildiinden ve düzeltici faaliyetlerin zamannda alndndan emin olmak için kontrol listelerini gözden geçir. • Çalanlarn maruz kald hava ile tanan kimyasallarn mevzuat standartlarnn ve kabul edilebilir snrlarn altnda olduundan emin olmak için periyodik hijyen deerlendirmeleri yaptr. 96 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM III: çi Sal Rehberi A. LK YARDIM Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç lk yardm; yaralanm bir çalana, profesyonel salk yardm ulamadan önce yaplan yardmdr. lk yardm yaam ve ölüm arasndaki ayrm oluturabilir. Bu bölümün amac, hayat kurtarmak, herhangi bir yaralanmann daha kötü boyutlara ulamasn engellemek ve yaral çalanlara yardmc olmaktr.. OS Gereksinimleri 1. 2. Fabrikalar her 100 içi için en az bir ilk yardm seti bulundurmaldr. Setler fabrikada, çalanlarn ksa sürede ulaabilecei yerlere konumlandrlmaldr. lk yardm setlerinin bulunduu yerler duyuru panolarnda gösterilmeli ve her çalan 6 ayda bir ilk yardm setlerinin bulunduu yerler hakknda bilgilendirilmelidir. Setler kilit altnda olmamaldr. Setlerin içi tabloda belirtilen maddelerle doldurulmaldr: lk Yardm Seti çerii 3. 4. Malzeme Ölçü/Tip Miktar Emici Kompres 84 sq. cm (32 sq. in) kenarlar 10 cm (4 in) den küçük deil 1 Yapkanl Bandaj 2.5 x 7.5 cm (1 x 3 in) 16 Yapkanl Bant 460 cm toplam ( 5 yarda) 1 Antiseptik 0.5g (0.14 . Oz) 10 Yank Merhemi 0.5g (0.14 . oz) 6 Steril Pedler 7.5 x 7.5 cm (3 x 3 in) 4 Üçgen Bandaj 100 x 100 x 140 cm (40 x 40 x 56 in) 1 Buz Torbas 1 Tbbi Muayene Eldivenleri 2 çift lk yardm eitimi almas gereken çalan says toplam çalan saysna ve fabrikann en yakn salk merkezine olan uzaklna baldr. 500’den az çalan olan tüm fabrikalar için i gücünün en az % 1‘i ilk yardm eitimi almal ve her vardiya için 2 kii aada, Risk Kontrolü ksmnda bahsedilen CPR teknikleri için eitim alm olmaldr. 500’den fazla çalan olan fabrikalar ve en yakn salk merkezine 5 dakikadan daha uzak olan tüm fabrikalar çalanlarn fabrikada bulunduu tüm saatlerde full-time çalan profesyonel salk ekibi bulundurmaldr. 5. Fabrikalarda, ilk yardma ihtiyaç duyabilecek çalanlar için yazl tedavi yöntemleri bulunmaldr. 6. Acil durum göz ykama ve du istasyonlar kimyasallarla çalan personelin ksa sürede ulaabilecei yerlere konumlandrlmaldr (10 saniye içinde ulalabilmeli). Bu istasyonlar, çaltrldnda çalann ellerini kullanmasna gerek kalmadan çalmaya devam etmelidir. (çalan su akarken göz kapaklarnn açk tutmak için iki elini de kullanabilmelidir) Fabrikalar, küçük yaralanmalar dahil tüm yaralanmalarn güncel kaydnn tutulmasn salamaldr. Bu kaytlar ilgili olayn, yaralanmann ve tedavinin tanmlarn içermelidir. Ek olarak yaralanma kaytlar departmanlara ve çalanlara göre sralanmaldr. devam dier sayfada 98 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM III: SALIK REHBER A. LK YARDIM OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • lk yardm sorumlusu olarak seçilen ve bu görevi kabul eden çalanlar her yl eitimden geçirilmeli ve yetkili kiilerce sertikalandrlmaldr. (Eklerde görülen eitim programna baknz) lk yardm sorumlular her yl yeniden eitilmelidirler. • lk yardm eitimleri belgelendirilmelidir. Sertikalar ilk yardm eitimini baaryla tamamlayan çalanlara verilmelidir. • Fabrikalar, ilk yardm durumlarn, yaralanan içinin ad, ilk yardm uygulayan kiinin ad ve uygulanan ilk yardm metodunu içerecek ekilde yazl olarak kayt altnda tutmaldr. • Her ilk yardm setinde içeriindeki malzemeleri listeleyen bir etiket olmaldr. Acil durum telefon numaralar ilk yardm setinde ve tüm telefonlarn yaknnda listelenmelidir. Tehlike Analizi • Fabrikalar; ilk yardm sorumlularn ve ilk yardm setlerinin yerlerini tantan ve ilk yardm talimatlarn içeren fabrika ilk yardm programlarn oluturmaldr. • 99 Fabrikalar her yl ilk yardm programlarn gözden geçirerek ilk yardm gereksinimlerinin karlandndan emin olmaldr. Bu gözden geçirmeler yazl olarak kayt altna alnmaldr. ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolü • lk yardm sorumlular eitimlerinden 10 gün içerisinde bir salk uzman tarafndan muayene edilmeli ve Hepatit B as yaptrmaldrlar. lk yardm uygulayan bir çalana kan veya baka bir vücut svyla temas edebileceinden Hepatit B as yaptrlmaldr. A servisleri çalanlara ücretsiz olmal, uygun bir yer, zamanda gerçekletirilmeli ve uzman hekim veya salk personeli tarafndan gerçekletirilmelidir. • Fabrikalar ilk yardm setlerini içeriklerinin OS gereksinimlerini saladndan emin olmak için periyodik olarak kontroller gerçekletirilmelidir. BÖLÜM III: SALIK REHBER A. LK YARDIM lk Yardm Program Stratejisi • lk yardm setlerinin yerlerini gösteren ilk yardma gereksinim duyan çalanlara uygulanacak tedavi yöntemlerini içeren ilk yardm program oluturun. • Kaç çalann ilk yardm eitimi aldn belirleyin. • Yaralanmalar kayt altna almak için yöntem saptayn • Fabrikada acil durum göz ykama ve du istasyonlar kurarak çalanlarn bunlara derhal ulaabilmesini salayn. • lk yardm için seçilen çalanlar eitip sertikalandrn. Her yl eitimlerini tekrarlayn. • lk yardm personelini eitimlerinden itibaren 10 gün içinde bir salk uzmanna muayene ettir ve Hepatit B as yaptrn. • Yllk gözden geçirmelere bal olarak veya baka gereksinimler olduunda ilk yardm programnda gerekli deiiklikleri yapn. • lk yardm tedavisi gerektiren kazalarn yazl kaytlarnn tutulmasn salayn. • Periyodik olarak ilk yardm setlerini kontrol ederek görülebilir olduklarndan (yerlerini gösteren iaretlerin), düzgün etiketlendiklerinden ve OS gereksinimleri listesindeki içeriin tümüyle stoklandndan emin olun. • Her yl ilk yardm programn gözden geçirerek ilk yardm gereksinimlerinin karlandndan emin olun. Gözden geçirmeleri yazarak kayt altnda tutun. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler • Ilk yardm programlar hakknda bilgi aadaki adreste bulunabilir: http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_document?p_table=DIRECTIVES&p_id=1568 • lk yardm uygulamalar için örnek prosedür (setleri) aadaki adreste bulunabilir: http://www.mayoclinic.com/SALIK/FirstAidIndex/FirstAidIndex • http://www.parasolemt.com.au/manual/drabc.asp • ANSI Z308.1-1998 “Minimum Requirements for Workplace LK YARDIM Kits.” 100 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. ÇEVRE B. BULAICI HASTALIKLARDAN KORUNMA Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Kan veya dier vücut svlaryla insandan insana geçebilen hastalklara bulac hastalklar denir. Bulac hastalklar hasta bir hayvandan, kontamine olmu yiyeceklerden, su veya havadan da bulaabilir. Human Immunodeciency Virus (HIV) ve Hepatit B virüsü bulac hastalklar için birer örnektir. Bu bölümün amac; bulac hastalklarn iletme çalanlar arasnda yaylmasn engellemeye yönelik gereksinimleri açklamaktr.. OS Gereksinimleri 1. Üretici çalanlarn kulland tuvaletleri temiz ve çalr durumda tutmaldr 4. Mutfaklar salkl yemek hazrlanabilmesi için temiz ve tertipli olmaldr. 2. Üretici tüm çalanlarn tüketimi için yeterli miktarda, güvenli içme suyunu ücretsiz ve daimi olarak salamaldr. 5. Yemek salonlar ve dier yemek tüketim alanlar çalma alanndan ayr olmal ve temiz tutulmaldr. 3. Üretici çalanlarn HIV veya HBV tayabilecek kan veya dier vücut svlaryla temasn engelleyecek bir “Maruziyet Kontrol Plan” oluturmaldr. 6. Üretici ine batmas veya kesikler eklinde oluan yaralanmalarn yazl kaydn tutmaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Çalanlara “Maruziyet Kontrol Plan” konusunda eitim verilmelidir. • • “Güvenli Kutu” olarak da bilinen “Keskin Malzeme Kutular” esnek olmayan, szdrmaz ve içindeki maddelerden zarar görmeyecek ekilde olmaldr. Çalanlara krlan ineleri, makaslar veya kesim bçaklarn atabilecekleri keskin malzeme kutular temin edilmelidir. Aadaki listedeki malzemeler, çalanlarn kazara kan veya dier vücut svlaryla temasn engellemek amacyla temin edilmeli ve kolayca ulaabilir ekilde muhafaza edilmelidir. • Koruyucu eldivenler • Tutma gereçleri (maa, cmbz, pens, mknats) • Azlk bölümünde tek yönlü valf bulunan CPR maskesi (lk yardm görevlilerini müdahale ettikleri kiinin vücut svlarndan korumak için) • Dezenfektan (%10’luk bazik solüsyonu v.s.) • Keskin malzeme kutular Tehlike Analizi • Fabrikalar, içme suyunu bakteri ve kurun açsndan düzenli aralklarla test ettirmeli, eer testler olumsuz sonuç veriyorsa içme suyunu iyiletirmek için aksiyon almaldr. Üreticiler bu testlerin kaydn tutmaldrlar. • Fabrikalar, görevleri gerei kan veya dier vücut svlarna maruz kalabilecek çalanlarn tanmlamaldrlar (örnein; ilk yardm personeli, diki makinesi operatörleri, mutfak çalanlar). Bu çalanlara Hepatit B as yaptrlmas önerilmeli ve ie baladktan sonraki 10 gün içerisinde hekim kontrolünden geçirilmelidirler. Yeni bir operasyon devreye alndnda, fabrika yöneticileri, bu iin kan veya dier vücut svlaryla temasa sebebiyet verip vermeyeceine tespit etmelidirler. Eer temasa sebebiyet verebilecekse, bu ii yapacaklarn “Maruziyet Kontrol Plan” eitimi aldklarndan ve buna uygun davrandklarndan emin olmaldrlar. devam dier sayfada 101 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM III: SALIK REHBER B. BULAICI HASTALIKLARDAN KORUNMA Tehlike Kontrolü: Maruziyet Kontrol Plan • Maruziyet Kontrol Plan aadaki gereksinimleri tanmlamal/içermelidir. Keskin nesneler • Krk ineler, kesim bçaklar, camlar, güvenlik etiketleri ve dier keskin objelerin güvenli olarak ele alnmas ve yönetilmesine ilikin prosedürler ve açk kurallar oluturun. Bu kurallar, kontamine olmam keskin malzemeler için olduu gibi kontamine olmu (kan veya dier vücut svlar bulam) malzemeleri de kapsamaldr. Mutfak • Bu kurallara örnek olarak; “Krk keskin objelere veya krk cam parçalarna elle dokunmaynz. Toplama ve bertaraf ilemlerinde maa, pens, cmbz, mknats ve dier benzer ekipmanlar kullannz.” • Çalanlar keskin objeleri, “Biyotehlike” ve “Keskin Obje Atklar” eklinde etiketlenmi konteynerlara atmaldrlar. • Fabrikalar keskin objelerden kaynaklanan yaralanmalar ve ilk yardm gerektiren kazalar kayt altna almaldr. Temizlik ve Dezenfektasyon: • Kontamine olmu alanlarn ve ekipmanlarn dezenfektasyon ve temizliklerine ilikin prosedürler oluturulmaldr • “Dezenfektasyon” zararl organizmalarn yokedilmesi için s veya kimyasal kullanm anlamna gelmektedir. • Çalanlar, kontamine olmu cihaz veya alanlarn temizlik ve dezenfektasyonu srasnda koruyucu eldivenler kullanmaldrlar (örn: lateks veya suya dayankl eldivenler) Gerçekletirilecek faaliyete göre farkl kiisel koruyucu ekipmanlar da gerekebilir. Örn: temizlik ve dezenfektasyon ilemleri sçrama yaratyorsa, çalanlar koruyucu gözlük, i gözlükleri kullanmaldrlar. Çalanlar eldivenleri çkarttktan sonra ellerini ykamaldr. Yakn bölgede lavabo yoksa temizleme mendilleri tedarik edilmelidir. • Eer çalma alanlarna (mutfak tezgahlar dahil) kan veya dier vücut svlar bulam ise (örn: diki makinasnn inesinden bir çalann parmann yaralanmas ve ekipmann kan bulamas gibi) bu yüzeyler hemen temizlenmeli ve dezenkfekte edilmelidir Çalanlar kontamine olmu cihazn üstüne ve yüzeyine 10%luk aartc kimyasal/su karm skmaldr ve 5 dakika bekledikten sonra yüzeyi mendille temizlemelidir. (Not: letme yöneticileri tarafndan aartc kimyasal/su karmnn yerine baka dezenkfektasyon malzemelerini onaylayabilirler) 102 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Yemek hazrlayan ve servis yapan çalanlar kendilerini (saç, sakal, deri vb. ) ve giydikleri kyafetleri temiz tutmaldrlar. • Ham kümes hayvanlar, balk ve etler sebze ve meyvelerden ve pimi yiyeceklerden ayr olarak hazrlanmaldr. • Pimemi yiyecekler (kuru bakliyatlar hariç) soutucularda muhafaza edilmelidir. • Tabaklar ve kaplar (scak su ve deterjan ile ykanmal ve scak su ile iyice durulanmaldr) temizlenmelidir. • Mutfak çalma yüzeyleri ve ekipmanlar “Temizlik ve Dezekfeksiyon” bölümünde açkland üzere rutin olarak temizlenmelidir. Tuvaletler • Tuvaletlerde sürekli olarak su, tuvalet kad (kültürel olarak uygunsa), antibakteriyel sabun veya hzl el temizleyiciler bulundurulmaldr. • Fabrikalar çalan saysna göre yeterli sayda tuvalet salamaldr. Örnein daha fazla bayan çalan bulunan iletmeler daha fazla bayan tuvaleti salamaldr. Yemekhaneler • Yemekhaneler veya yemek yeme alanlar temiz tutulmal, hava koullarndan korunmal molalarda ara veren tüm çalanlarnn ayn anda oturabilecekleri sayda oturma alanlar salamaldr. A • lk yardm hizmeti/destei veren veya baka birinden kan veya dier vücut svla bulamas madurlarna Hepatitis B as imkan salanmaldr. • Uzman personel ile toplantlar veya a servisleri (laboratuar testleri dahil) çalanlara uygun yer ve zamanlarda ücretsiz olarak iveren tarafndan salanmaldr. Bu servisler-hizmetler yetkili doktor veya yetkili dier salk personeli tarafnda-kontrolünde gerçekletirilmelidir. BÖLÜM III: SALIK REHBER B. BULAICI HASTALIKLARDAN KORUNMA Bulac Hastalklardan Korunma Program Stratejisi • Fabrikada içme suyu, kan ve dier vücut svlar ile bulaabilecekler dahil bulac hastalk kaynaklarn tespit edin. • Kan ve dier vücut svlar ile bulaabilme riskini minimize edebilmek için kural ve prosedürleri içeren Maruziyet Kontrol Plan oluturun • Tüm fabrikay kapsayan Maruziyet Kontrol Plan oluturma ve uygulamas için kiileri belirleyin • çme suyu testleri suyun salksz olduunu gösterirse su kalitesini gelitirmek için aksiyon aln • Çalanlarna keskin-kesici objeleri bertaraf edecek konteynrlar tedarik edin. • Gerekiyorsa Maruziyet Kontrol Plann gelitirin, iyiletirin • Çalanlarn kullanm için yeterli sayda-miktarda koruyucu eldiven, dezekfekten, konteynr, kontamine durumlarda kullanlabilecek maa vb. gibi ekipmanlar tedarik edin. • lk yardm hizmeti/destei veren veya baka birinden kan veya dier vücut svla bulamas madurlarna salk danmanl ve Hepatit B as imkan salayn. • Maruziyet Kontrol Plann bulac hastalklar dalmasn engellemek etkinliini dorulamak için periyodik olarak gözden geçirin Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler 103 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 LEVI STRAUSS & CO. 103 EK III: Salk Rehberi 104 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK III: SALIK REHBER 1. YARALANMALAR VE LK YARDIM KAYITLARI Kiiyi tanmlayn Çalann Ad Olay tanmlayn Görevi Yaralanma Tarihi 105 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Bölüm (Olay nerede gerçekleti?) Yaralanma Tanm Yaplan ilk yardmn tanm EK III: SALIK REHBER 2. BULAICI HASTALIKLAR –AVAN FLU (KU GRB) Genel Bilgi 2003 ylndan itibaren avian u’nun (Ku gribi) insanlara bulat baz ülkelerde görülmü ve teyid edilmitir. Güneydou Asya’da ölümle sonuçlanan vakalar raporlanmtr. Epidemilojistler bu vakalarn büyük ksmnn kümes hayvanlar ile temas sonucu olduuna inanmaktadr. u ana kadar H5N1 virüsünün insandan insana geçii snrldr. Buna ramen tüm grip (inuenza) virüsleri deiim özelliine sahip olduu için bilim adamlarnn H5N1 virüsünün bir gün insanlar enfekte edebilecei ve insandan insana kolaylkla bulaabilecei hakknda kayglar vardr. 38º C’den yüksek ate, öksürük, soluma zorluu, sk soluma gibi akut zatürre tipi belirtiler “Ku Gribi”nin bilinen belirtileridir. Korunma Uygulamalar R Pazarlardan ve çiftliklerden kümes havanlar almayn. Kümes hayvanlarnn dklar veya burun salgs vb. ile kirlenmi olabilecek yüzeylere dokunmayn. Çocuklarnzn kümes hayvanlarna bakmalarna izin vermeyin. R Ellerinizi sabun, su veya alkol bazl-susuz el temizlik maddeleri ile ykaynz. Sabun köpüklerinin ellerinizde en az 20 saniye temas etmesini salaynz. Parmaklarnzn uçlarn, trnaklarnz, parmak aralarn dikkatlice ovun/frçalaynz. Öksürme, haprma, sümkürme veya kirli yüzeylere/kontamine (kirli) yüzeylere dokunduktan sonra veya gözlerinize, burnunuza veya aznza dokunmadan önce ellerinizi ykadnzdan emin olun. R Yemek hazrlyorsanz: R Pimemi yiyecekleri pimi olanlardan ziksel olarak ayr tutun. Her farkl tip yiyecek grubu-tipi için temizlenmi kesim tahtas kullann. Temizlemek-sterilize etmek için kesim tahtalarn 7 saniye boyunca aartma karmna batrnz (1 yemek ka aartma tozunu 3 litre su içinde çözün). Kümes hayvanlar veya yumurta gibi pimemi ürünlere dokunduktan sonar ellerinizi ykaynz. R Krlmam yumurtalarn dn ilem yapmadan önce sabunla ykaynz. Pimemi veya az pimi yumurtalar bir daha piirilmeyecek yemeklerde kullanmaktan kaçnnz. R Kümes hayvanlarn iç scakl 74º C olacak ekilde piiriniz. Scakl ölçmek için termometre kullannz. R Diyet ve spor yapnz. R Maruz kaldnz düünüyorsanz; R Ciddi bir ate, soluma zorluu veya sürekli öksürük olup olmadndan emin olmak için takipçi olun-dikkat edin. R En ksa zamanda salk hizmetlerine deerlendirme yaptrn. Öksürürken veya sümkürürken burun ve aznz bir maske veya mendil ile kapatn ve bunlar uygun ekilde bertaraf ediniz. R yeriniz ve okullarnz dahil toplu alanlardan uzak durunuz. Mutfak/Yemekhane (Kantin) Çalanlar Kiisel Hijyen Uygulamalar R Uygun El Ykama – Eller, yiyeceklere dokunmadan önce ve sonra her yiyecek hazrlanmasnda, yemek hazrlamada kullanlan ekipman-cihazlar kullanmadan önce sabunla ykanmaldr. Sabun köpüklerinin ellerinizde en az 20 saniye temas etmesini salaynz. Parmaklarnzn uçlarn, trnaklarnz, parmak aralarn dikkatlice ovun/frçalayn. Elleri kurutmak için kat havlu, sürekli-bez havlu rulosu veya kurutma cihazlar kullanlmaldr. R Hasta olan çalanlar yöneticilerine hastalklarn-rahatszlklarn bildirmeli ve tam olarak iyileinceye kadar ve durum salk personeli tarafndan dorulanncaya kadar çalmamaldr. Bu durum deri hastalklarn (dermatit gibi), açk yaralar, isilik vb. yi kapsar. R Yiyeceklerle çalrken günlük banyo, temiz saç ve kyafet gibi temiz hijyen uygulamalar devam dier sayfada uygulanmaldr. 106 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK III: SALIK REHBER 2. BULAICI HASTALIKLAR –AVAN FLU (KU GRB) Yiyecek Bakm/Koruma Uygulamalar R Tedarikçiden 5ºC veya daha az scaklkta, renksiz (krmz kanat uçlar kabul edilebilmesine ramen) veya birleme noktalarnda veya kanat altlar yapkan olmayan taze kümes hayvanlar tedarik edilmelidir. Kümes hayvanlar sert/sk bir yüzeyli, kokusuz ve parçalanm buzla kaplanm olmaldr. R Kümes hayvanlar kullanlncaya kadar 5ºC veya daha az scaklkta muhafaza edilmelidir. Pimemi kümes hayvanlar buzdolaplarnda et ve balk ürünlerini, yenmeye hazr veya piirilmi yiyeceklerin altnda ve en alt rafta depolanmaldr. R Soutma ve dondurma H5N1 virüslerini öldürmez. Virüs eti dahil enfekte kuun her yerinde bulunabilir. Kümes hayvanlarn yiyecekleri en az 15 saniye 74ºC’de piirilmelidir. R Yenmemi-kullanlmam kümes hayvanlar-yiyeceklerin 24 saat içinde ilk piirme en az 15 saniye 74ºC’de piirildi ise tekrar stlmas kabul edilebilir. R Tekrar stlan kümes hayvanlarnn yava piirilmesi (2 saatten fazla) önerilmez. R Buhar veya stlm kabinler kümes hayvanlarnn stlmas (daha önceden pimi ürünler için) önerilmez. R Yumurtal yemekler en az 15 saniye 68ºC’de piirilmelidir. R Buhar veya stlm kabinler scakl 60ºC sabit tutabilmelidir. Yiyecekler Aras Kirlenmenin Önlenmesi R Pimemi kümes hayvanlar, balk ve etleri sebze –meyve ve pimi yiyeceklerden farkl kaplarda hazrlayn. Eer mutfan alan yeterli deilse bu yiyecekleri günün farkl zamanlarnda hazrlayn. R Yemek hazrlamada kullanlan tüm hazrlk ekipmanlar, yüzeyleri, aletleri vb. yi her kullanmdan sonra temizlemeli ve sterilize etmelisiniz. R Sterilizasyon için aartma karm kullanlyorsa, ekipmanlar 7 saniyeden daha az olmayacak ekilde karma batrlmaldr. 1 dakika önerilir. R Yiyeceklerin kurulanmas için kullanlan bezleri baka amaçla kullanlmaynz. 107 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Bu sayfa özellikle bo braklmtr... 108 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV: ÇEVRE REHBER BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. EVSEL ATIKSU VE BYOKATI (BYOLOJK KATI MADDE) YÖNETM Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Evsel atksu (fabrika çalanlarnn idrar ve dklarn içeren atk su) ilemden geçirilmezse su kirliliine neden olabilir, toplum salna risk oluturabilir ve komular için rahatszlk yaratabilir. Biyokatlar kirlilikler ve hastala neden olan organizmalarn temizlenmesi için ilemden geçirilmi kanalizasyon çamurudur; bu malzeme içerdii bitki besinleri nedeniyle tipik olarak toprak katks olarak geri dönütürülebilir. Bu bölümün amac çevre ve salk tehlikelerini kontrol etmek amacyla yerel kanalizasyonun ilemden geçmesiyle ve ortaya çkan biyokatlarn yönetimiyle ilgili gereksinimlerin açklanmasdr. OS Gereksinimleri 1. Tüm fabrikalar LS&CO Global Atksu Rehberi gereksinimlerini yerine getirmelidir. Bu rehber doküman (a) evsel atksu iletme tarafndan biyolojik ilemle artlmas (b) iletme dnda merkezi atksu artma tesisleri ile artlmas veya (c) foseptik tank sistemi gerektirmektedir. 2. Biyokatlar yeniden kullanlmal veya geçerli izinlerle fabrika personeli tarafndan kontrol edilen bir yere atlmaldr. Fabrikann endüstiyel atk su için biyolojik artma sistemi varsa, bu sistem evsel atksu artma ilemi için de kullanlabilir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar evsel atksuyu fabrika d tesise götüren ve kendi artma tesisindeki çalanlarn eitmelidir. Bu eitimlerin yazl kaytlar muhafaza edilmelidir. • Fabrikalar biyokatlar için kullanlan atk bertaraf metotlaryla ilgili yazl kaytlar tutmaldr. Bu kaytlar biyokatlarn atlmas için kullanlan tesislerin gerekli izinlere sahip olduunun dorulanmasn içermelidir. Tehlike Kontrolleri • Fabrikalar biyolojik ilem için gerekleri birkaç yolla karlayabilirler: Fabrika d çözüm: • Evsel atksu için etkin biyolojik ilemle donanm kamu atk su ilem tesisi (tipik olarak bir hükümet birimince yönetilir) kullanlr. Kanalizasyon sisteminin bal olduu kamu artma tesisi veya artma yaplmak üzere kamyonla tanacak kamu artma tesisinin yeterli donanmda olup olmadna karar vermek için LS&CO. Global Atksu Rehberi içindeki soru formu kullanlabilir. (Atksu, ilem tesisine kamyonla tanacaksa, fabrika tanmay bekleyen atn kirlilik, salk tehlikesi ve rahatszlk yaratmasn engellemek için iletmede depolar, ekipman ina etmeli, modiye etmeli veya bakmlar yapmaldr. devam dier sayfada 110 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. EVSEL ATIKSU VE BYOKATI (BYOLOJK KATI MADDE) YÖNETM letme sahasnda Çözüm • Özellikle evsel atksu ilemek üzere ina edilmi biyolojik ilem tesisi kullanlr. • • Var olan ve fabrikadan kaynaklanan baka atk sular ilemden geçirmek için kullanlan biyolojik ilem tesisleri kullanlr. Fosseptik tank ve boaltma alan kullanlr. • Fabrikalar evsel atksularn iletme içinde bertaraf ediyorsa-artyorsa ortaya çkan atksu çamuru nakil öncesinde biyokatya dönütürülmek için koyulatrlr, stabilize edilir, artlandrlr, dezenfekte edilir ve kurutur. Q Biyokatlar yalnzca uygun izinlere sahip su szdrmaz kamyonlarla tanmaldr. Q Biyokatlar tekrar kullanlmaldr, geri dönütürülmeli veya atlmaldr. Biyokatlarn atlmasyla ilgili çözümler unlar içerir: Atkalanlar (Monoll) –Sadece biyokatlar kabul eden araziler Özel atk alanlar Biogaz geridönüümlü atk alan Yakma Zirai amaçlar (ör: gübre) Aaçlandrma Çürütme Pamuk kabuklar Tula Seramik Baka kabul edilebilir geridönüüm programlar Eer bir fabrika yukardaki çözümlerden herhangi birine ulaamyorsa durumu LS&CO yetkilisi ile görümelidir. 111 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 LEVI STRAUSS & CO. 111 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. EVSEL ATIKSU VE BYOKATI (BYOLOJK KATI MADDE) YÖNETM Evsel Atksu ve Biyokatlar Yönetimi Program Stratejisi • Evsel atksuyun biyolojik ilemle artlabilmesi gereini karlamak için metodu belirleyin. • Evsel atksuyun ilemden geçirilmesi ve ortaya çkan biyokatlarn bertaraf için prosedür hazrla. Artma ve bertaraf ilemlerinde çalanlar eitin • Gerekiyorsa, evsel atksu artma ve biokat yönetim prosedürünü deitirin. • Fabrika dnda artma ilemi kullanlyorsa bir atk su artma tesisini deerlendirin • Gereklere uymak, gerekli deiiklikleri yapmak için artma ve biyokat atk bertaraf tesisiyle birlikte çaln. • Atksu fabrika dnda bir yere tankerlerle tanyorsa saklama tanklar ve ekipman belirleyin veya oluturun. • Biyokatlarn bertaraf için metodu ve tesisi belirleyin, uygun izinleri dorulayn. • Gerekliyse, alternatif atksu artma ilem veya biyokat atk bertaraf yöntemleri belirleyin • Biyokatlarn bertaraf metoduyla ilgili, izinlerin dorulamasn da içeren yazl kaytlar saklayn • Periyodik olarak, atk su ileme tesisini ve biyokat atk bertaraf tesisini, atksu ve biyokatlar uygun ekilde yönettiklerini belirlemek üzere denetleyin Daha Fazla Bilgi çin • LS&CO. Global Atksu Rehberi bölümü ve Global Atksu Rehberi Ekleri (atksu ilem tesisleri için anket formuyla birlikte) 112 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. ÇEVRE B. TEHLKEL MADDE NAKLYATI Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Güvenli ekilde paketlenmediinde ve nakledilmediinde tehlikeli maddeler szabilir veya dökülebilir, fabrikaya ve nakliye çalanlar ile topluluklara ve çevreye zarar verebilir. Bu bölümün amac, tehlikeli maddelerin fabrikaya ve fabrikadan güvenli ekilde nakledilmesinin temini için gereksinimleri tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar kendilerine nakledilen tehlikeli maddeleri güvenli ekilde teslim almak için prosedürlere sahip olmaldr. 2. Fabrikalar, nakliye rmalarna fabrikadan güvenli ve yasal olarak nakledebilmelerini salamak için maddelerin ziksel, kimyasal ve çevresel tehlikeleri hakknda bilgilendirme yapmaldrlar. 3. Fabrikalar nakliyat gerçekletirenlere tehlikeli maddeler naklederken izlenecek güzergah seçimi, park etme ve teslim talimatlar hakknda bilgi vermeli ve bu talimatlarn takip edildiini kontrol etmelidir. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikadan tehlikeli madde nakli yapan ve/veya tehlikeli maddeleri fabrikaya kabul eden (ör: bir kimyasal madde tedarikçisinden) çalanlar bu maddeler hakknda bilgili olmaldr. • Bu çalanlara her yl tehlikeli maddelerin nakliyle ilgili eitim verilmelidir. Bu eitimin tamamlandn gösterecek yazl kaytlar muhafaza edilmelidir. Tehlike Kontrolü • Fabrikalar, güvenli çalmaya ve nakliye kanunlarna uymay taahhüt eden, yetkin nakliyeciler seçmelidir. Nakliyecilerin güvenlik performanslar düzenli olarak denetlenmelidir. • Fabrikalarn tehlikeli madde yükleme ve boaltma için yazl prosedürleri olmaldr. Bu prosedürler çalanlarn yükleme öncesinde araçlar ve ekipman kontrol etmesini içermelidir. Fabrika yöneticileri bu prosedürlerin izlenmesini temin etmeli ve bu maddelerin nasl nakledildiini tanmlayan-belirten yazl bilgiyi edinmelidir. 113 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Fabrikalar, tehlikeli maddeleri fabrikadan darya tayan nakliye rmalarna, doru tank ve ekipman seçebilmesi, aracn ikaz levhasn (placard) doru yerletirmesi (uygun uyar iaretlerini asmas) ve sürücüye talimat vermesini salamak için nakliyesini yapacaklar maddelere ilikin tehlike bilgilerini vermelidir. • Fabrikalar nakliye rmalarna tadklar maddenin tehlikeleriyle ve acil durumda ne yapacaklaryla ilgili yazl bilgileri vermelidir. Fabrikalar acil durumda nakliye ilgili danmanlk salayacak bir uzmann telefon numarasn nakliyecilere vermelidir. BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER B. TEHLKEL MADDE NAKLYATI Tehlikeli Madde Nakliyat için Program Stratejisi • Tehlikeli maddelerin fabrikaya güvenli kabulu ve fabrikadan güvenle nakledilmesi için prosedürler oluturun. • Görevleri tehlikeli maddeleri kabul etmek ve nakletmek olan çalanlar belirleyin; yukardaki prosedürlerle ilgili eitim almalar gerekecektir. • Görevi tehlikeli maddeleri kabul etmek ve nakletmek olan çalanlarn güvenli çalma prosedürleriyle ilgili eitim almalarn salayn • Nakliyecilerin denetimleri veya baka faktörleri (ör: olay raporlar) temel alarak tehlikeli maddelerin nakliyesi programn iyiletirecek prosedürler yaratn veya mevcutlar gelitirin. • yi güvenlik performans olduunu gösterebilen yetkin nakliyeciler seçin. • Nakliyecilere fabrikadan nakledecekleri tehlikeli maddelerle ilgili yeterli bilgi salayn. • Nakliyecilerin güvenlik performansn düzenli olarak denetleyin. 114 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. ÇEVRE C. TEHLKEL ATIKLAR Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr.. Amaç Kurallara uygun ekilde imha edilmeyen veya bertaraf edilmeyen tehlikeli atklar; havay, topra, yeralt sularn ve su havzalarn kirletebilir, çevreye zarar verir ve toplumu tehdit eder. Her ne kadar tekstil fabrikalar büyük miktarlarda tehlikeli atk olumasna sebebiyet vermese de oluan tehlikeli atk hangi miktarda olursa olsun çevreyi kirletmeyecek ekilde kontrol altna alnmaldr. Bu bölümün amac, fabrikalarn tehlikeli atklar uygun biçimde nasl kontrol altna alabileceklerinin açklanmasdr. Sk Karlalan Tehlikeli Atk Tipleri Örnek verecek olursak: • Aartc-beyazlatc madde (Bleach), çözücü (solvent) kökenli boyalar, yanc çözücü maddeler (solventler), kostik temizleyiciler gibi kullanlan kimyasallar • Kullanlm yalar ve kurutulup temizlenmemi ya ltreleri • Kullanlm piller • Kullanlm oresan / yüksek younluklu boalm lambalar • Poliklorlu Bifeniller (PCBs) içeren elektrik ekipmanlar • Balastlar (PCB ve Non-PCB) OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar, üretim ve dier faaliyetler sonucu meydana gelen zararl atklarn çeit ve miktarlarn tespit etmelidir. 5. Atk bertaraf kaytlar fabrika tarafndan en az 3 yl muhafaza edilmelidir. (yerel yetkili kurum için gerekliyse daha uzun süre). 2. Fabrikalar, uygun durumlarda, uzman bir tehlikeli atk müteahhit rmas ile tehlikeli atklarn artmal, geri dönüüm uygulamal veya bertaraf ederek ortadan kaldrmaldr. 6. 3. letme dna gönderilen her tehlikeli atk sevkyatnda ,tehlikeli atk beyannamesi veya edeer dier sevkyat evraklar kullanlmaldr. Tehlikeli atklar için kullanlan sevkyat evraklar, en azndan aadaki bilgileri içermelidir: Fabrikalar tehlikeli at azaltmak için aksiyonlar almaldr. (örn: bitki bazl çözücüler, zehirli-toksik olmayan temizleyiciler gibi tehlikeli olmayan malzemelerin kullanlmas). Fabrikalar tehlikeli atk azaltm, artma, geri dönüüm ve bertaraf alanlarndaki mevcut prosedürleri ve teknolojileri iyiletirmeye çalmaldr. 7. Bütün tehlikeli atklar (tbbi atklar ve kullanlm yalar dahil) çalanlarn maruziyetini ve çevreyi (hava, toprak veya su) kirletme olasln en aza indirgeyecek ekilde ele alnmaldr. Fabrikalar iyi idari uygulamalar çerçevesinde Ek’lerde verilen kontrol listelerini ve rehber bilgileri kullanmaldrlar. 8. Transformatörler, regülatörler, kapasitörler gibi poliklorlu bifenil(ler)-PCB içeren elektrik ekipmanlar etiketlenmeli ve PCB-kontamine ekipmanlar olarak ele alnmaldr. • Fabrikann isim ve adresi • Taycnn ve/veya teslimat noktasnn isim, adres ve telefon numaras • letme dna gönderilen her atn tanm Sevkyat evraklar, tehlikeli atk sevkyat ve dokümantasyon hakknda eitimli uzman personel tarafndan imzalanmaldr. 4. Fabrika personeli sevk edilen atklarn, doru kurulu veya kiilere ulatrldn takip etmeli ve adresine ulap ulamadndan emin olmaldr. devam dier sayfada 115 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER C. TEHLKEL ATIKLAR OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Tehlikeli atklarla çalan personel, kiisel yaralanmalarn, dökülme-szntlarn önüne geçebilmek ve güvenli ekilde bertaraf edebilmek için eitilmelidirler. Not: Szntdökülme temizlik ilerinde görevli çalanlar da dökülmü-szm atklardan kendilerini nasl koruyacaklar konularnda eitilmelidirler. Bu eitim kaytlar fabrika tarafndan en az 3 yl muhafaza edilmelidir. (yerel yetkili kurum için gerekliyse daha uzun süre). • Fabrikalar tehlikeli atk tama dokümanlarnbelgelerini imzalayan çalanlarn, iletme dna tanacak tehlikeli atklar için konteynrlar ve etiketleme gereksinimleri ve tehlikeli atk tama dokümanlarn-belgelerinin uygun ekilde nasl doldurulaca konularnda eitmelidir. • Fabrikalar tehlikeli atk sznt-dökülmelerinin temizlii için uzman müteahhit rmalar ile çalabilir. Durum bu ekilde ise, iletmenin yetkili personeli hangi boyutta tehlikeli atk temizleyebilecekleri (örn: çok tehlikeli deilse 1 galon-3,8lt veya daha az) ve uzman müteahhit rma gelinceye kadar daha büyük szntlarn olumasn nasl engelleyebilecekleri konularnda eitilmelidirler. Tehlike Analizi • Fabrikalar tehlikeli atk geri dönüüm, artma ve bertaraf iletmelerini tehlikeli atk göndermeden önce denetlemelidir. Bu denetim aadakileri dorulamaldr: Q letmenin tüm izinleri var m? Q Atklar doru ve sorumluluk çerçevesinde ele alyor mu? Q zinlere uygun mu çalyor mu? (kaytlarn muhafazas dahil) Q letmenin kapatlmas veya olas bir sznt durumunda yaplacak temizlik çalmasn karlayabilecek mali gücü var m? Tehlike Kontrolleri • Tüm tehlikeli atklar iyi durumdaki konteynrlara-kaplara uygunluk kriterleri (örn: asit veya kostik atklar metalde korozyona neden olduklar için metal kaplara konulmamaldr) göz önüne alnarak yerletirilmelidir. Konteynrlar-kaplar, çalanlardan tarafndan içlerine tehlikeli atk transfer edilmedikçe kapal tutulmaldr. 116 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Tehlikeli atklar kaplar “TEHLKEL ATIK” kelimeleri ile atn ismi, (örn: kimyasal ismi) ve tehlikeli atn özelliklerini (örn: yanz veya kostik) gösterecek ekilde etiketlenmelidir. • Tehlikeli atklar ikincil haznesi (birincil konteynr-kaptan szabilecek svlar tutabilecek konteynr-kap veya ziksel yap) olan belirlenmi alanlarda muhafaza edilmelidepolanmaldr. Ayrlm tehlikeli atk alan: Q Bina içinde, eer mümkünse (bina dndaki alanlar sundurmaya benzer ekilde tamamyla kapal hale getirilmelidir, Q Yetkisiz kiilerin girilerini engellemek için kilitli olmaldr; Q "DKKAT-TEHLKEL ATIK” gibi uyarc etiketler konulmu olmal ve Q uygun-yeterli ekilde havalandrlmaldr. • Tehlikeli atk alan eitimli ve yetkili personel tarafndan konteynrlarn-kaplarn iyi durumda olduu ve bu bölümde tanmlanan gereksinimlerin yerine getirildiinden emin olmak için her hafta denetlenmelidir. • Döküntü-sznt kontrol ekipmanlar tanmlanm tehlikeli atk alannda muhafaza edilmelidir. • Acil durum prosedürleri çalanlar sznt veya tehlikeli atk konteynrlarndan-kaplarndan olabilecek dier kaçaklarda ne yapacaklar konularnda bilgilendirmelidir. • Acil durum telefon numaralar (örn: temizlik müteahhit rma, yangn veya kimyasal sznt acil durumlarnda) telefonlara yakn bölgelerde sakl tutulmaldr. • Tüm tehlikeli atklar yetkin bir iletme tarafndan aadaki metotlardan (uygulanabilir olduu sürece) biriyle bertaraf edilmelidir: Q Geri dönüüm Q Artma Q Yakma Q Tehlike atk dolgu alanna gömme BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER C. TEHLKEL ATIKLAR Tehlikeli Atk Program Stratejisi • Fabrikadaki tehlikeli atk tipleri ve miktarlarn tespit edin. • Tehlikeli atklarn yönetimi için prosedür oluturun (szntlarn-dökülmelerin ele aln dahil) • Tehlikeli atklarlar çalan, etiketleyen, denetleyen ve tayan kiileri eitin • Gerektiinde tehlikeli atk yönetim prosedüründe deiiklikleri yapn. • Yetkin/Yetkili tehlikeli atk bertaraf tesislerini denetleyin ve tanmlayn. • Gereksinimlere uymayan tehlikeli atk müteahhit rmasn veya bertaraf tesislerini diskaliye edin. • Tehlikeli atklar uygun (uyumlu) konteynrlarda-kaplarda, uygun ekilde etiketleyerek tanmlanm alanlarda depolayn. • Prosedürü takip etmeyen çalanlarnz tekrar eitin veya disipline edin. • Bertaraf tesislerine yollanan tehlikeli atk tama dokümanlarn hazrlayn ve muhafaza edin • Tehlikeli atk alann prosedürün uygulanp uygulanmadndan emin olmak için denetleyin • Bertaraf tesislerine gönderilen tehlikeli atklarn tesislerce alndn ve talep edildii üzere doru ekilde ele alndn kontrol edin (örn: geri dönüüm, artma, yakma vb.) Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler PCBs: http://agency.osha.eu.int/OSHA/search?SearchableText=PCBs PCBs: http://agency.osha.eu.int/data/legislation/57/ 117 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER D. KATI ATIK YÖNETM Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Fabrikann yaratt kat atk miktarnn azaltlmasnn yararlar, çevre üzerinde olumlu bir etki, fabrikaya yönelik ekonomik bir avantaj, daha iyi toplum ilikileri ve içi moralinin artn içermektedir. Bu bölümün amac, fabrikalar tarafndan yaratlan kat atk miktarnn idaresi ve azaltlmasyla ilgili artlar tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrika, kat atk azaltmas için, atk azaltma hedeeri içeren bir program yaratmal ve sürekliliini salamaldr. 2. Program fabrikada ortaya çkan kat atk miktarn azaltmal, geri dönüümü arttrmal ve tüm atklarn düzgün yönetimi, depolanmas ve elden çkarlmasn desteklemelidir. 3. Fabrikann kat atk yönetimine yönelik uygulama ve teknolojileri gerektiinde program gelitirmek ve/veya hedeeri baarmak için her yl deerlendirin. 4. Tüm tehlikeli atklar (tbbi atk ve kullanlm ya dahil) Tehlikeli Atk bölümünün gereksinimlerini karlamal ve asla genel atklarla kartrlmamaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar bu bölümde verilen rehber bilgileri kullanarak daha iyi kat atk idaresi için hedeer oluturmallardr. • • Fabrikann kat atk program AZALTMA, YENDEN KULLANIM ve GER DÖNÜÜM ilkeleriyle idare edilmelidir. çiler fabrikann kaynak ve para tasarrufuna yardmc olmak için programa katlmaya tevik edilmelidirler. Kat atklarn yaygn çeitleri önerilen tasarruf yöntemleriyle aada listelenmitir. Atklarn nasl azaltlacana dair daha ayrntl bilgi Ek’lerdedir. Sermaye deeri: Sermaye deeri kyafet üretim sürecinde kullanlan diki makinesi ve/veya kesme makinesi gibi her türlü elektrikli alet veya makinedir. Malzemeler daha fazla kullanlamaz hale geldiinde, fabrika tüm makineyi elden çkarmak yerine, parçalarn yeniden kullanmay ya da yeniden ilemeyi denemelidir. Önlem: Baz malzemeler civa veya klorlu bifeniller gibi tehlike madde içerebilirler; bunlar ortadan kaldrlmal ve daha sonra uygun ekilde tehlikeli atk olarak düzenlenmelidir. Yiyecekler: Fabrikalarn yiyecek-içecek hizmetleri tarafndan oluan kat atklar azaltmak için çeitli yöntemler vardr. Yiyeceklerin bozulmadn garantilemek için tam zamannda satn alma gerçekletirilmesi ve ykanabilir ve tekrar kullanlabilir tabak, çatal, bçak ve peçete kullanlmas örnekler arasnda yer alr. Artk yiyecekler toplanmal ve çürütmekompostlama iletmelerine verilmelidir. Os stoklar: Tüm os katlarn deerlendirmek için her türlü çaba sarf edilmelidir. Bilgisayar çkts (renkli ya da bo), renksiz ve renkli defter, ambalaj katlar, kitapçklar, broürler, telefon rehberleri ve gazeteleri içeren birçok kat çeidi yeniden ilenebilir. Yeniden ilenemeyen kat çeitlerine örnekler; yiyecek kontaminasyonu (bula) olanlar ve ozalitli katlardr. devam dier sayfada 118 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER D. KATI ATIK YÖNETM Plastik kaplar-ambalajlar: Plastik kaplar-ambalajlar toplanmal ve yeniden ilenmelidir. Plastik, düük younluk polietilendir (LDPE) ve tarmsal lm, alveri çantalar ve/ veya paketleme lmleri için yeniden ilenebilir. Malzeme-Maddesel atk: Fabrikalar kayp malzeme-madde miktarn en aza indirmeye odaklanmallardr. Kullanlmayan ya da zarar görmü madde, baka amaçlar için yeniden kullanlabilir ve/veya yeniden ilenebilir. Kuma krpntlar temizlik ileri için kullanlabilirörnein, makineleri silmek gibi, ayrca minder ve yastklar için dolgu maddesi olarak kullanlmak üzere toplanp, rmalara satlabilir ya da verilebilir. Kullanlmayan madde, otomotiv sanayisinde hal kaplamada, minder ve kalp doldurmada kullanlabilir. plik ve koniler: Fabrikalar üretimde her türlü iplii kullanmay denemeli ve israfa gitmekten kaçnmaldr. plik konileri, yeniden kullanm için satc veya imalatçya geri dönmelidir. Mukavva kutular: Mukavva, uygun bir biçimde yeniden ilenmelidir. Geri dönüümlü mukavva, yeni kutular, katlar, teneke kutu ve fç, alçta duvar ve dier birçok ürünü imal etmek için kullanlabilir. Tahta kasalar ve paletler: Krlm tahta kasalar ve paletler yeniden ilenip, tekrar kullanlabilir. Eer mümkünse, kullanlm paletler satcya geri verilmeli, tekrar kullanlmaldr. Kirlenmemise kompostlama rmas tarafndan ilenmek üzere alnabilir. 119 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Makine ya: Kullanlm yadan kurtulmann en güvenli yolu, onu yeniden ilemektir. Fabrikalar ya su kanallarndan ve yeralt su sistemlerinden uzak tutmak için, onu yeniden ilemeyi denemelilerdir. Örnein, ya, frnlarda s için veya elektrik santrallerinde elektrik üretmek için yeniden ilenebilir veya kullanlabilir ya da yalama yana dönütürülebilir. Kullanlm ya ltreleri de çelikten yapldklar için yeniden ilenebilirler. Tbbi atk: Tbbi atk, tehlikeli atk olarak ele alnmaldr (Tehlikeli Atk Bölümüne baknz). Tbbi atn uygunsuz ekilde elden çkarlmas, atn içindeki bakteriler yüzünden yeralt suyu kirliliine yol açabilir. Tbbi atk, kanla ve insan dokusuyla kirlenmi her türlü at veya kullanlm ya da kullanlmam keskin aletleri (krlm diki ineleri gibi) içerir. Diki ineleri “Tbbi Atk Kesicileri” olarak adlandrlm kutularn içinde toplanmaldr. Temel ilk yardm atklar ve kadnla ilgili hijyen ürünleri de “Tbbi Atk” kutular/ torbalarnn içinde toplanmaldr. Tehlikeli Atk: Yukarda bahsedildii gibi tehlikeli atklar, Tehlikeli Atk bölümünün artlarn yerine getirecek ekilde ele alnmal ve genel atklarla birlikte elden çkarlmamaldr. Tehlikeli atk örnekleri; aartc madde, çözücü esasl boya, yanc çözücü ve kostik temizleyiciler gibi kullanlm kimyasallar; bitmi piller, balastlar ve oresan/yüksekyounluklu dearj lambalar; balastlar ve böcek zehirleridir. LEVI STRAUSS & CO. 119 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER D. KATI ATIK YÖNETM Kat Atk dare Program Stratejisi • Fabrikada ortaya çkan kat atk miktarn azaltmak ve geri dönüümlü madde miktarn arttrmak için hedeeri olan program yaratn. • Fabrikann tümünde geri dönüümü arttrmak ve kat at azaltmak için uygulamalar yaratn (Uygulamaya Alma bölümüne baknz). • • Fabrikadaki içilerin kat atk yönetim uygulamalarn takip ettiinden emin olun. Yllk deerlendirme sonuçlarna göre prosedürler oluturun veya deitirin, gerekiyorsa teknolojileri güncelletirin • Çalanlarn tehlikeli atklar “Tehlike Atk” bölümü gereklerine göre ele aldklarndan emin olun. • Kat atk yönetimi için her yl uygulamalar-prosedürleri ve teknolojileri deerlendirin. Süreci, kat atk azaltma hedeeri yönünde deerlendirin. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler 120 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER A. ÇEVRE E. YAMUR SULARININ KRLENMESN ÖNLEME Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Kimyasal depolama, malzeme nakliyesi vb. gibi fabrika aktiviteleri kirletici maddeleri yamur sular aracl ile akarsu, nehir, gölcük, okyanus gibi su kaynaklarna kartrabilir. Bu, çevreye zarar verebilir ve toplumsal salk tehlikesi yaratabilir. Bu bölümün amac, kirleticilerin yamur sularna kararak fabrikadan kaynaklanabilecek kirliliin en aza indirgemek için kullanlabilecek yöntemleri tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Fabrikalar, fabrikada en iyi iletme uygulamalarnn kullanldn ve yamur suyu kirliliini kontrol etmede etkili olduklarn garantilemek için düzenli olarak binalarn dn ve park alanlarnn çevresini, topra, malzemeleri vb. kontrol etmelilerdir. Bu kontrollerin yazl kaytlar fabrikalar tarafndan muhafaza edilmelidir. 2. Kirletici maddelerin yamur sularna karmasna neden olabilecek operasyonlar bulunan çalanlar, yamur sular kirlilii konusunda eitilmelidir. Bu eitim en iyi iletme uygulamalarn kullanmann önemini vurgulamaldr. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • Fabrikalar yamur sularna kirletici madde karmasna neden olabilecek içilere verilen özel eitimlerin yazl kaytlarn muhafaza etmelidirler. • Fabrikalar potansiyel kirletici maddelerin envanterini (aadaki “Tehlike Analizi” bölümüne baknz) ve periyodik kontrollerini içeren yazl kaytlara sahip olmallardr. Tehlike Analizi • Fabrikalar yamur sular ile karabilecek, kirletebilecek maddelerin (temiz sudan baka) listesini yapmallardr. Bunlar hammadde, yakt, çözücüler, deterjanlar, bitmi ürünler, gübreler, böcek ve bitki zehirleri ve atk maddeleri içerebilirler. Topraktaki yamur sularna veya yaan yamura karabilecek alanlarda kullanlan, depolanan ya da tanan maddeler de bu listenin içinde olmaldrlar. • Fabrikalar, yamur sularn kirletebilecek her türlü durum ve uygulamay tanmlamak ve en iyi iletme uygulamalarnn kirlilii önlemede etkili olup olmadklarn deerlendirmek için fabrika snrlar içinde açk alanlarda malzeme, toprak ve alanlar düzenli ekilde kontrol etmelilerdir. Bu kontrollerin yazl kaytlar saklanmaldr. Tehlike Kontrolleri • Yamur suyu kirlilii “en iyi iletme uygulamalar” olarak adlandrlan uygulama dizisi kullanlarak, uygun ekilde önlenebilir. Bu uygulamalar aada listelenmitir ve Ekler’de de yer almaktadr. devam dier sayfada 121 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER E. YAMUR SULARININ KRLENMES En yi dari Uygulamalar • Kimyasal/Ham madde Depolamas (yamur suyu kanallarndan uzakta, korunan bir alandaKimyasal Depolama bölümüne baknz). • • • Genel Düzen - Temizlik (düzenli olarak çöplerin atlmas, dalmalarn-etrafa saçlmalardökülmelerini önlemek için malzemelerin düzgün ekilde depolanmas vb.) Koruyucu bakm (dökülen, szan malzemelerin kontrolü; çevre alanlarn düzenli ekilde temizlenmesi vb.) Dökülmeyi Önleme ve Çözüm (hasar veya szntya kar malzeme depolarnn, atk su borularnn kontrolü; sznt-döküntü temizlik malzemelerinin envanterinin saklanmas vb.) 122 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 • Periyodik kontroller (potansiyel olarak yamur suyuyla temas halindeki alanlarn günlük periyotlarda kontrol edilmesi, alanlarn, malzemelerin ve en iyi iletme uygulamalarnn aylk olarak kontrol edilmeleri) • çi eitim ve öretimi • Çöküntü ve erozyon kontrolü (kaldrmlar, kaldrm döenmemi alanlarn yeillendirilmesine devam edilmesi) • Belgeleme ve Kaytlar (eitim, kontrol, envanterler) BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER E.YAMUR SULARININ KRLENMES Yamur Suyu Kirliliini Önleme Stratejisi • Yamur suyuyla temas edebilecek ve onu kirletebilecek maddelerin tanmlayn. • Yamur suyu kirliliine yol açabilecek çalan hareketlerinin-operasyonlarnnaktivitelerinin tanmlayn. • Yamur suyu kirliliini önlemek için, fabrikada uygulanacak “en iyi iletme uygulamalar”na yönelik uygulamalarn oluturun. • Yamur suyuna karabilecek kirletici maddeleri kullanan çalanlarn en iyi iletme uygulamalarna yönelik eitildiinden emin olun. • Düzenli kontrollere dayanarak, en iyi iletme uygulamalarnn nasl uygulanacan gelitirmek için prosedürler yaratn veya deitirin. • Tüm çalanlar, sözlemeli rmalar, satc rmalar ve ziyaretçileri kirletici maddelerin yamur suyu kanallarna atlmasn/dökülmesini yasaklayan kurallar hakknda bilgilendirilmelidirler. • En iyi iletme uygulamalar prosedürlerine uymay baaramayan veya kastl olarak yamur suyunu kirleten içileri yeniden eitin ve/veya disipline edin. • Yamur suyu kirliliini önlemek için en iyi iletme uygulamalarn kullann (örnein, genel temizlik-düzen ileri, koruyucu bakm vb.) • En iyi idari uygulamalarn etkili ekilde uygulanp uygulanmadn deerlendirmek için malzeme, toprak ve fabrika dndaki (açk) alanlar düzenli ekilde inceleyin. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler 123 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER F. YERÜSTÜ/YERALTI DEPOLAMA Kapsam Bu bilgi, Levi Strauss & Co. Ortakl Sözleme artlar (OS) kapsamnda deerlendirilen tüm fabrikalara uygulanr. Amaç Petrol ürünlerinin ve tehlikeli maddelerin yeralt veya yerüstü depolarnda saklanmas, tehlikeli maddelerin çevreye dökülmesi ya da szmas gibi bir riskler tamaktadr. Bu bölümün amac, bu riski azaltmak için depolama haznesine yönelik en iyi iletme uygulamalarn tanmlamaktr. OS Gereksinimleri 1. Petrol ürünleri veya tehlikeli madde içeren yerüstü ya da yeralt depolama üniteleri-sistemleri kullanan fabrikalar, çevreye dökülme ve szmalar önlemek için yazl bir plana sahip olmallardr. Bu plan, güncel tutulmal ve fabrika faaliyetlerinde deiiklik olduu her zaman ya da çevreye dökülen yada szan bir madde olduunda güncelletirilmeli veya gelitirilmelidir. Bu plan en azndan aadakileri içermelidir: • Depolardan herhangi bir dökülme veya szma olay için acil durum plan, • nceleme yöntemleri/formlar ve, • Çalanlar eitmeye yönelik gereksinimler. 2. Depolarn iletilmesinden ve/veya bakmndan sorumlu olan fabrika çalanlar depo sistemleri için en iyi iletme uygulamalar konusunda eitilmelidir. Bu eitim ie baladktan sonra ilk 30 gün verilmi olmaldr ve takip eden her sene tekrarlanmaldr. Bu eitimin tamamlandna dair yazl kayt muhafaza edilmelidir. 3. letmenin sahibi olduu yal güç transformatörleri dahil depolarda düzenli kontroller yaplmaldr. 4. Herhangi bir dökülme veya szma meydana gelirse rapor tutulmaldr. Bu uygulama, fabrikann dökülme/ szmayla ilgili yazl kaytlar tutmasn ve gelecekteki dökülme veya szmalar önlemek için düzeltici önlemler almasn salar. • Mevcut petrol ürünleri ve tehlikeli madde içeren tüm yerüstü ve yeralt depolarnn listesi, • Daha küçük kaplara-konteynrlara daha az miktarlarda malzeme tamak gibi günlük ileri yaparken dahil olacak ekilde dökülme ve szmalar önleyici uygulamalar, • Szntlar için yerüstü ve yeralt depolama sistemlerinin kontrolüne yönelik uygulamalar, • Eer varsa, yerüstü ve yeralt depolama hazne sistemlerinin ikincil hazneleri test etmek, OS Gereksinimlerinin Uygulanmas Tehlike Analizi • Fabrikalar depolama sistemlerinin (depolar, çevre, borular, balantlar vb) salam ve iyi bir durumda olduklarndan emin olmak için düzenli olarak kontrol etmelidirler. Bu kontrollerin yazl kaytlar saklanmaldr. Tamamlanm kontrol formlar, fabrikann iletme kaytlarnn bir parças olarak dosyalanmaldr. 124 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tehlike Kontrolleri • Büyük kapasiteli tanklar, konteynrlar ve yerüstü depolar için ikincil hazneler yaplmaldr. Bu hazneler üzerinde bulunan depo-tankn en yüksek kapasitesinin %110'unu tutabilmelidir. • Yeralt depolar sznt-tespit kontrol sistemleriyle donatlmaldr. Mümkünse yeralt depolar da ikincil hazneler ile donatlmaldr. BÖLÜM IV. ÇEVRE REHBER F. YERÜSTÜ/YERALTI DEPOLAMA Yeralt/ Yerüstü Depolar çin Program Stratejisi • Yerüstü ve yeralt depolardan çevreye zararl madde szmasn veya dökülmesini önleyecek bir plan oluturulmaldr. unlar içermelidir: Q Q Petrol ürünleri ve tehlikeli madde içeren tüm depolarn listesi Dökülme ve szntlar önleyici, szntlar için depolarn kontrol eden, dökülme ve szntlara çözüm bulacak ve çalanlarn eitimleri için (en iyi iletme uygulamalarna dayanarak) prosedürler. • Depolar ileten ve/veya bakmndan sorumlu olan çalanlarn ie baladktan itibaren 30 gün içinde eitildiklerinden ve takip eden her sene bu eitimlerin tekrarlandklarndan emin olun • Düzenli kontroller ve her türlü dökülme/szma raporlarna göre, en iyi iletme uygulamalarnn nasl uygulanacan gelitirmek için prosedürler yaratn veya deitirin. • Bir dökülme veya szma meydana gelirse gelecekteki tekrarn engellenmesi için düzeltici önlemleri de içeren raporlar tutun. • Depolarn salam ve iyi durumda olduundan emin olmak için, düzenli kontroller gerçekletirin. Daha Fazla Bilgi çin • Bkz: Ekler 125 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV: Çevre Rehberi 126 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 1. KATI ATIKLAR Atk Minimizasyonu Programnn Yararlar Aadaki liste atk minimizasyonunun yararlarn açklamaktadr; 1. Daha Verimli Operasyonlar ve Maliyet Azaltm (düük yatlar) Fabrika atk minimizasyonu sayesinde verimliliini arttrr. Fabrika, atk minimizasyonu uygulamalar ile daha verimli maliyet yönetimi uygulayacak ve bu sayede daha az satn alnacak, kullanacak ve atk olarak atacaktr. Hammadde maliyetlerinin azaltlmasnn yan sra os giderleri, ekipman harcamalar potansiyel olarak geri dönüüm malzemelerinden kazanç elde ederken bertaraf edilen kat atk ve servis maliyetlerini azaltacaktr. Atk bertaraf arazilerinin (dolgu alanlar) seyrekleirken bertaraf maliyetleri artmaktadr. Atk miktarnn azaltlmas ile artan bu maliyet minimize edilebilir. 2. Çevrenin Korunmas Atk minimizasyonunun en önemli yarar çevrenin korunmasdr. Bu gayretler sayesinde, doal kaynaklar daha az kullanlr, kaynaklarn elde ediliinden kaynaklanan kirlilik önlenir ve atk dolgu alan korunur. 3. Daha yi Marka maj Atk minimizasyonu çevre yönetimi açsndan ileriyi düünen ve yenilikçi bir yaklam gösterir. Bu giriimler çevreye duyarl olan bir toplumlara güçlü bir ticari duyarll gösterir. Atk minimizasyonu gibi giriimler fabrikann mevzuata uyma konusundaki gönüllülüünü de gösterir. 4. Daha Yüksek Çalan Morali – Motivasyonu Genellikle atk minimizasyonu programnn çalanlarn desteine bal olduu gözden kaçrlr. Bu rehber bilgiler çalanlara destekleme imkan vermekte ve iletmenin kaynak ve paradan tasarruf etmesine yardm etmektedir. Gda Atk Minimizasyonu Genel puçlar: R Ürünleri, ambalaj malzemelerini azaltmak için toplu (büyük miktarlarda) alnz. Bununla birlikte, çürüme vb.den dolay olabilecek atk miktarn önlemek için ihtiyacnz kadar aln, R Tüm kalan ve standart d gda ürünlerini çürütme (kompost) olaslklarn aratrn. Bu, standart çürütme üniteleri veya kaplar satn alarak veya evlerindeki üniteleri kullanmalar için çalanlarnza vererek gerçekletirilebilir. letmede tamamlanm bitmi-tamamlanm kompostlar kullann veya çalanlarnza/dier ilgilenen kurumlara (müteriler vb.) veriniz. Bu uygulama karl deil-mümkün deil ise, çiftlikleri veya merkezi kompost tesislerini aratrnz. (bu tip kurulularn listesi için belediyelere bavurunuz) R Tekrar doldurulabilir-kullanlabilir veya geri dönüümlü kaplar tedarik ediniz ve tedarikçilerinizden kaplar-konteynrlar geri almalarn isteyiniz. R Çalanlarnzn irket atk program, politikalar ve hedeeri hakknda bilgi sahibi olduklarndan emin olun. Onlar bilgilendirin. Personel atk minimizasyonu kurulu kurun. Mutfak: R Tüm kat yalar, yal etleri ve mümkünse et ve kemik parçalarn toplamak için sistem kurun R htiyacnz kadar piirin-hazrlayn R Kalan yemekleri vb.yi çalanlarnza satn veya verin R Tekrar kullanlabilir kahve ltreleri kullann. devam dier sayfada 127 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 1. KATI ATIKLAR Yemekhane: R steyenler için daha düük yatlara daha küçük porsiyonlar hazrlayn R Kam, kat mendil ve kullanldktan sonra atlan kartrma çubuklarn kullandrmamaya çalnz R Krem, eker, ketçap, hardal, tuz ve biber için tekrar kullanlabilir kaplar-konteynrlar kullann R Temizleme için havlular kullann, kat havlu kullanmayn R Kullandktan sonra atlanlarn yerine kuma masa örtüsü ve mendiller kullann Os Malzemeleri – Atk Minimizasyonu Oslerde geri dönüümün merkezinde os katlar gelmektedir. Üretim iletmelerinde tüm tiplerdeki katlarn geri dönüümünü yapabilmek için tüm alternatier kullanlmaldr. Bilgisayar çktlar (renkli veya siyah-beyaz), defterler, renkli defterler, ambalaj katlar, kitapçk, broür, telefon hristleri, gazeteleri de içeren birçok kat tipi geri dönüebilir. letmedeki parlak kaplamal katlar, gda atklar ile kontamine olmu katlar ve ozalit atklar u an için geri dönütürülemez. Os Katlar: R Yazl dokümanlarda tek aralk braknz/kullannz R Sadece gerekli ise çkt alnz R le ilgili mesajlarnz gönderme-almalarda yazl memorandum yerine elektronik mesaj kullann R Fotokopi cihazlarn otomatik olarak arkal-önlü basm yapacak ayarlara getirin R Atk katlar (tek tara çktlar) taslak basmlarnda ve os not kad olarak tekrar kullann R Geri dönüümlü kat tekrar kullanlamaz R Kat geri dönüümü ve kontamine (gda atklarndan kirlenmi) katlar ayrmak için ayr-özel geri dönüüm kutular-konteynerlar tedarik ediniz R Oste kullanlmak için geri dönüüm katlar tedarik edin. Dier Malzemeler: R Satn alnan ve bakm yaplan malzemelerin miktarlarn azaltn R Tekrar doldurulabilir tükenmez kalem ve kurun kalem kullann R Kat ataçlarn ve lastik bantlar tekrar kullann R Mümkün olduunca yazc ve fotokopi kartularn tekrar geri dönüüm programlar öneren-salayan rmalardan tedarik edin. devam dier sayfada 128 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI En iyi yönetim uygulamalar genel önlemler olup (operasyona özel deil) potansiyel temas bölgelerinde-alanlarnda (malzeme ilem sahalar, yükleme/tahliye sahalar vb. gibi) olas kirleticilerin yamur sularna maruz kalmasn kontrol etmek, önlemek ya da en aza indirmek için tasarlanmlardr. yi Genel Düzen-Temizlik Yönetimi R yi Genel Düzen-Temizlik Yönetimi uygulamalar temiz, düzgün ve tertipli bir fabrika salamak için tasarlanmtr. Bunlar, atk maddelerin bertaraf edilmesinden öncesinde yamur sularna karmasn azaltmak ya da önlemek için temel önlemlerdir. Bu uygulamalar, i aktiviteleri srasnda düzenli olarak gerçekletirildiinde yamur sularnn olas kirleticilerle temas etmesini en aza indirir. Fabrikadaki iyi genel düzen-temizlik yönetimi uygulamalar aadakileri içermelidir: R Olas temas-etki alanlarnn düzenli olarak süpürülmesi-temizlenmesi (örnein, çöp kutular, malzeme depo ve ilem sahalar, yükleme rhtmlar ve açk hava ileme sahalar) R Çöp, artk, kullanlamayacak ekipman ve atk maddelerin fabrika sahasndan düzenli olarak uzaklatrlmas. R Malzemelerin, araçlarn manevra yapabilmesi için yer salayacak bir ekilde direkt trak hatlarndan uzakta muhafaza edilmesi. R Depolanan ve ilem gören malzemelerin miktarn azaltmak için malzeme stoklarnn kontrol edilmesi. R Potansiyel temas-etki alanlar ile kimyasal ve svlarn dearjna neden olabilecek yerlerin szntlara kar düzenli kontrolü R Önemli miktarda bir dökülme ya da kaçak olay tespit edildiinde tanmlanm prosedürlere uygun ekilde acil harekete geçmek. R Malzeme paketlerinin ve konteynrlarnn, malzeme ya da maddenin adn, türünü gösterecek ekilde etiketlenmesi. R Malzemeleri, yamur suyu drenaj sistemine deil atksu artma tesisine dearj yapan alanlara yerletirmek, saklamak ve ilemek, R Çöp kutularnn, dier atk konteynrlarnn ve kimyasal konteynrlarnn kapaklarnn uygulanabilir durumlarda kapal tutulmas R Çöp kutular ve dier atk konteynrlarnn iyi durumda muhafaza edilmesi. Koruyucu Bakm R Yapsal kontroller, fabrika ekipman ve araçlar üzerinde operasyonlar ya da bakmlaryla ilikili maddelerin yamur sularyla temas etmesini en aza indirmek için koruyucu bakmlar yaplmaldr. Koruyucu bakm faaliyetleri aadakileri içermelidir: R Toplama havuzlarnn, haznelerinin ve kontrol yaplarnn rutin olarak temizlenmesi R Potansiyel etki alannda kullanlan makinalar, ekipman ve araçlarn (özellikle forkliftler) olas mekanik kusurlar ya da sv madde szntlar için düzenli olarak denetlenmesi R Kimyasallar ve atklar tayan balantlar, vanalar, transfer hatlar ile kimyasallar ve atklar tayan balantlar, vanalar, transfer hatlar ve borularn düzenli olarak denetlenmesi/ deerlendirilmesi/yenilenmesi. R Kaçaklarn ve olas problemlerin uygun eere/amirler/denetçilere rapor edilmesi ve tamiratn derhal programlanmas. R Ekipmann iyi korunur ve iyi çalr durumda tutulmasnn garanti altna alnmas. 129 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARIS Dökülme/Sznt Önleme ve Müdahale Fabrikadaki dökülmeler, fabrika personelinin uygun eitimi, rutin denetim ve fabrika ekipmannn koruyucu bakm ve dier iyi yönetim uygulamalarnn yürütülmesiyle en aza indirilmelidir. Bu uygulamalar, bidonlar, tanklar ve dier kimyasal madde konteynrlarnn korumal sahalarda, kanallardan uzakta ve açk bir ekilde etiketlenmesi gereksinimlerini de içerir. Buna ek olarak, tehlikeli atk konteynrlar, içerdii maddeler, depolama tarihleri ve ele aln ile bertaraf gereksinimlerini tanmlayacak ekilde açk olarak iaretlenmelidir. R Kimsayal maddeler ve atklar tayan borulama sistemlerinin denetimi ve deerlendirmesine, ve balantlarn, vanalarn, borularn ve parçalarn zamannda tamir edilmesine ya da yenilenmesine bu sistemlerden kaçak olmasn önlemek için özellikle dikkat edilmelidir. Bu denetim ve deerlendirme program aadaki maddelerden olumaktadr: R Ulalabilir borularn, balantlarn, vanalarn, destek ünitelerinin, kanallarn, ltrelerin, zgaralar ve fabrikann ykama proses atk suyunu üretim sahalarndan fabrikann artma tesisine tayan transfer sisteminin dier parçalarnn düzenli görsel denetimi. R Sv seviyeleri, ak oranlar ve hat basncn izlemek için tasarlanm kontroller, sensörler ve alarmlarn düzgün ilediinden emin olmak ve uygunsuzluk durumunda fabrika personelini bilgilendirmek için düzenli testlerinin yaplmas R Atk su transfer sisteminin sznt yapt, kötületii görülen ya da baka bir ekilde gelecekte çatlaklar ve dökülmeler için risk oluturduuna kanaat getirilen parçalarnn (örnein çatlak borular ya da vana gövdeleri) tamirat, iyiletirilmesi ya da yenilenmesi. Fabrikann Dökülme/Sznt Müdahale Ekibinin tek bana idare edemeyecei tehlikeli atk dökülmeleri ve tehlikeli olmayan maddeleri de içeren büyük miktardaki sznt/dökülmelere müdahale ve düzeltme için bir taeron/müteahhit rma ile sözlemeler yaplabilir. Emici pedler, gözlükler, koruyucu eldivenler, koruyucu giysiler, süpürge, ve elektrik süpürgesi gibi müdahale malzemelerini içeren dökülme/sznt müdahale ekipmanlar-setleri olas temas-etki alanlarnda veya yaknlarnda ulalabilir yerlerde muhafaza edilmelidir. Denetimler Her bir potansiyel temas-etki alannn rutin denetimleri fabrikadaki günlük i uygulamalarnn bir parças olmaldr. Bu rutin denetimlerin amac önemli malzemelerin yamur sular ile temas etmesiyle sonuçlanabilecek olas sorunlarn hemen tespit edilmesi ve azaltlmasdr. Aylk denetimler, malzemelerin uygun ele alnlarnn takip edildiini, belirlenmi en iyi yönetim uygulamalarnn yürütülmesini, etkili olduunu, gerekli dökülme/sznt müdahale ekipmanlarnn hazr durumda tutulmasn ve fabrika ekipmann iyi çalr durumda tutulmasn salamaldr. Aylk Denetim Kontrol Listesi (bu Ekin sonunda bulunmaktadr) aylk denetimleri belgelemek için kullanlmaldr. Personel Eitimi ve Öretimi tanmlar yamur sularyla temas potansiyeli olan endüstriyel aktiviteleri kapsayan içiler, ilerini en iyi yönetim uygulamalarn izleyerek yamur sularnn kirlenmesini önleyen bir ekilde yerine getirmek için eitilmelidir: R Çözücü maddeler, dier petrol ürünleri, boyalar ve dier kimyasallarn uygun idaresi ve bertarafn iyi genel düzen-temizlik yönetimi ile malzeme yönetimi uygulamalar, R Dökülme/sznt önleme ve müdahale prosedürleri R En iyi yönetim uygulamalarnn amacna uygun (doru) uygulanmas, R Numune toplama ve ilem protokollerini içeren izleme ve denetim gereksinimleri ve prosedürleri R Kayt tutma ve raporlama gereksinimleri. Ek olarak, bütün içiler temiz ve tertipli bir fabrika muhafazasnn gerekliliini içeren genel bilinçlendirme eitimi almaldr. devam dier sayfada 130 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARI Çökelti ve Erozyon Kontrolü Çökelti ve erozyon kontrolü önlemleri yollarn düzeltilmesi ve düzeltilmemi-düzletirilmemi alanlardaki bitki örtüsünün, kuru yaprak örtüsü ve çakllarn korunmasn içermelidir. Yapsal yiletirmeler Yapsal iyiletirmeler yamur sularnn fazlasn yönetmek etmek için kullanlabilir. Örnein: R Fazla suyun binalardan uzaa yönlendirilmesi ve yükleme platformlar gibi endüstriyel aktivitelerin gerçekletirildii alanlarda oluan fazla suyun, içi park alanlar ya da os sahalarnda oluan fazla sudan ayrlmas için yapsal seviyelendirilmesi R Yamur sularnn toplanmas ve atk su artma tesisine tanmasna tahsis edilecek açk alan endüstriyel sahalarndaki ikinci haznelere benzer yapsal kontroller R Yamur suyu fazlasn toplayacak, ak uygun dökülme mevkilerine yönlendirecek bordür ve oluk sistemi. R Yaa maruz kalnmasn önlemek için ekipman ve depolama alanlarnn üstüne ina edilen çatlar. Bunlar gibi yapsal özellikler endüstriyel aktivitelerin yamur suyu kalitesini kötü ekilde etkileme potansiyelini snrlamada etkilidir. Kayt Tutma Tamamlanan denetim formlarnn kopyalar, olas kirleticilerin envanterleri, dökülme/sznt tarihçeleri vb. gibi bilgiler en az 3 yl olmak üzere muhafaza edilmelidir. 131 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARI Dökülme/Sznt Kaytlar Talimatlar: Bu Dökülme/Sznt Kaytlar fabrikada yamur sularna maruz kalan sahalarda meydana gelen bütün dökülme ya da szntlar kaydetmek ya da dökülme olmadn belgelemek için üç ayda bir güncellenmelidir. Üç aylk bir dönem boyunca dökülme ya da sznt olmaz ise, soldan ikinci sütunda “Hayr” yazarak bunu belirtin. Üç aylk bir dönem boyunca dökülme ya da sznt olur ise, soldan ikinci sütunda “Evet” yazarak bunu belirtin ve dökülme/sznt olay için dier bütün sütunlar tamamlayn. Dökülme/Sznt Tanm Yl & Çeyrek Dökülme ya da Sznt oldu mu? (Evet/Hayr) Olay Tarihi (GünAy-Yl) Mekan Yl Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Yl Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Yl Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 132 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Malzeme Türü Dökülen Miktar Dökülen/szan malzeme saha dna m boald? (Evet/Hayr) Müdahale Tanm Alnan müdahale ve önleme tedbirleri ve tamamlanma tarihleri EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARI Dökülme/Sznt Müdahale Malzemeleri Envanteri Mekan Malzeme Tanm Fabrika Prosedürü Gereince Kontrol Tamamlanacak Miktar Stok Edilecek Miktar Örnek Gözlük, güvenlik eldiveni, önlük ve koruyucu giysi. Yüz kalkan, süpürge, elektrik süpürgesi, tahtabezi ve emiciler. (3) set gözlük, güvenlik eldiveni, önlük ve koruyucu giysi. (1)’er adet yüz kalkan, süpürge, elektrik süpürgesi, tahtabezi, ve baz emiciler. 133 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Kontrol EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARI Yamur sular: Aylk Denetim Kontrol Listesi Denetlenen Saha Denetlenen Saha Denetlenen Saha Denetlenen Saha Denetlenen Saha Baarl Baarsz M/D Baarl Baarsz M/D Baarl Baarsz M/D Baarl Baarsz M/D Baarl Baarsz M/D Depo sahalarnn zemininde dökülmü malzeme yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Olaand koku yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Yer süpürgeleri ve atk kaplar mevcut / hazr. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Atk kaplar normal ekilde kapal ve düzenli olarak boaltlm QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Zeminde/yerde rafa konmas ya da baka ekilde depolanmas gereken ekipman yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Depolanan araçlar ve makinelerden önemli bir sznt yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Makaralar, konteynrlar, tanklar, borular, vanalar ve balantlardan sznt yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Yürüme yollarnda ciddi ya lekeleri ya da döküntü/sznt yok. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Bütün kimyasal konteynrlar ve konteynra konmu svlar net bir ekilde etiketlenmi ve kanallardan uzakta depolanm QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Bütün malzemeler paketlenmi ve salam QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Onaysz ekipman ya da malzeme depolanmam. QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Sahada yere dökülmü malzeme yok QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Dökülme/Sznt Müdahale malzemeleri hazr ve tamamen depolanm QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Kaplarn haznesi salam QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Yapsal kontroller salam ve döküntü yok (bordürler,oluklar, toplama havuzlar vs.) QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ Dier QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ QQQ DENETM MADDES Zemin kuru ve döküntü/sznt ya da dökülmü malzeme yok. Çöp konteynrnn kapa kapal Çöp konteynrndan sznt yok Sahada ciddi erozyon ya da çökme yok Dier Talimatlar 1. Yamur suyu ve tehlikeli maddeler arasnda temas potansiyeli olan her saha için denetimi tamamlayn. Saha ismini üst satrda belirtin. M/D denetim maddesinin ilgili sahada uygulanabilir olmadn gösterir. 2. Baarsz sonuçlar bu formun 2. sayfasnda açklayn. Baarsz sonucu düzeltmek için istenen gerekli faaliyetlerin listesini, sorumlu personel ve tamamlanma tarihlerini kapsayacak ekilde belirtin. 3. Aylk denetime ait dier yorum ve gözlemleri sayfa 2’de belirtin. 134 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 2. YAMUR SULARI: EN IYI YÖNETM UYGULAMALARI Yamur sular: Aylk Denetim Kontrol Listesi BAARISIZ SONUÇLARI VE GEREKL FAALYETLER AÇIKLAYINIZ (ilgili alanlar belirtiniz): DER YORUMLAR YA DA GÖZLEMLER (ilgili alanlar belirtiniz): 135 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 SORUMLU K TAMAMLANACAI TARH) TAMAMLANDII TARH EK IV. ÇEVRE REHBER 3. YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Ürünlerin Rutin lenmesi Srasnda Dearj-Dökülme Engellenmesi için Gereken Önlemler: Büyük depolardan küçük tanklara yaplan az miktardaki ürün transferi sonucunda oluan aknt gibi, düzenli ürün ilenmesi srasnda oluan sznty engellemek için fabrika aadaki ilemleri yürürlüe koymaldr: R Ürün kullanmnda görevli personel, konteynrlar arasnda güvenli ürün transferi ve szntlar en aza indirme konular için uygun ilemler hakknda eitilirler. R Ürün yüklenmesi ve boaltlmas yalnzca eitimli ve yetkili personel tarafndan gerçekletirilir. R Büyük konteynrlar ve kullanm noktalar arasndaki az miktarlardaki yakt transferleri küçük szntlar engellemek için transfer edilen ürün miktar ve oran konusunda maksimum elle kontrol salayan ekipman tarafndan gerçekletirilir. Bu gibi ekipmanlar ürünlerin büyük ya da tanabilir konteynrlardan, küçük çapl tüplerden ve borulardan geri kazanmn salayan el pompalarn ve datm vanalarn/musluklarn içerir. R Yakt tanklar, tanklar araçtan yükleme alanna yükseltip alçaltan uygun ekipman içeren bir araç tarafndan datlr ve toplanr. Tanklarn ve dier tanabilir konteynrlar dümesini ya da devrilmesini engellemek amacyla yalnzca bu operasyon için dizayn edilmi ekipmanlar (örnein çatall kaldrclar, paletler, tank elemanlar, hidrolik, kaldraçlar...) ile tanrlar. R Ürün transferleri genellikle yerel haznele-yaplar olan alanlarda gerçekletirilir. (örnein, ikincil hazneli alanlar-sundurmalar veya ikincil hazneli tanklar). R Damlama ve tamalar engellemek için kullanm noktalarna damlama kaplar yerletirilir. R Sçrama ve damlamalar engellemek amacyla ürünlerin fabrikalar aras transferinde kapal konteynrlar kullanlr. R Personelin ürün transferi (kullanlmadklarnda) gerçekletirmedii zamanlarda konteynrlar kapal konumda tutulur. R Emici maddeler az miktardaki szm ürünleri çok ksa sürede emmeleri ve içine almalar nedeniyle ürün ileme alanlarnda bulundurulur. Kamyon Tanklarnn Boaltma Prosedürü Aadaki ilemler kamyon tanklarnn yakt boaltlmas için gereklidir: R Bütün kamyon tanklarnn boaltm ilemleri kamyon tank operatörünün yan sra doru ekilde eitilmi bir fabrika çalan tarafndan da sürekli kontrol edilecektir. R Boaltm alannda su kaça ak oluturaca için ya srasnda kamyon tank boaltm yaplmayacaktr. R Transfer balantlar kesilmeden önce kamyonun hareket etmesini engellemek için yakt veya ya boaltm balamadan önce kamyon park ettikten sonra lastikleri desteklenmelidir-engellenmelidir. R Boaltm balamadan önce ya ya da yakt boaltm srasnda oluabilecek sznty engellemek amacyla geçici ikincil kapsama salayabilecek ekilde asfalt veya yol yüzeyindeki yerlere emici maddeler konulacaktr. R Tanklarn doldurulmas balamadan önce fabrikalarn yeralt ve yerüstü tanklarndaki yakt seviyeleri kontrol edilecek ve kamyon tanklarndan boaltlacak olan yaktlarn hacmi belirlenecektir. R Boaltm srasnda tanklardaki yakt seviyesi ölçüm göstergeleri devaml olarak kontrol edilecektir. R Aktma hortumunda kalan az miktardaki yaktn tankn tama rezervuarna boaltlmasn (eer varsa) ya da kamyon tankna geri dönmesini temin etmek amacyla yakt hortumunun balants kesilii kontrol edilir. Kamyon tanknn tekerleklerinden desteklerin kaldrlmasndan önce, en alt kanal ve tüm çklar delik ihtimaline kar kontrol edilir; hortum ve vanalar skca emniyetlenip kapandklarn garanti altna almak için kontrol edilir ve dier gerekli ayarlar yaplr. devam dier sayfada 136 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 3. YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Yeralt Depolama Tank Sistemleri – Genel Prensipler: Bu doküman yeralt depolama tank sistemlerini en iyi biçimde kullanma tekniklerinin salanmasndan sorumlu tank sahipleri ya da operatörlere yardmc olmas için hazrlanmtr. Fabrikanzn bu gerekli maddelerin her biri hakkndaki yeterliliini inceleyerek yeralt tank sistemleri hakkndaki çalma bilginizi arttrabilir ve oluabilecek çevresel kirlilii en aza düürebilirsiniz. A. Yönetim Sznt Tespit Sistemi: R Onaylanm sznt tespit sistemi ya da program yüklendi/uyguland ve düzgün olarak çalyor. Yazl zleme Kaytlar: R Tüm sznt tespit gözlem kaytlar yerinde muhafaza edilir, aadaki maddeleri içerir (ama bunlarla snrl deildir) R Son 3 yln bakm kaytlar (düzenli ekipman kalibrasyonlaryla birlikte) R Sznt Tespit Sisteminin devrede ve alarm durumunda olmadn dorulamak için kontrol kaytlar R Alarm çktlar (elektronik sznt tespit ekipmanlar için) R Yeralt suyu ya da buhar kuyusu örnekleme kaytlar (mevcut ise) R Envanter teyid kaytlar Yazl zleme Prosedürleri: R Yazl sznt tespit izleme ilemleri aadakileri içerdiinden emin olmak için yeniden gözden geçirildi: R Sznt tespit izleme skl R Sznt tespit izleme için kullanlan yöntem ve ekipmanlar R Gözlem problarnn yeri ve kontrol (alarm) birimleri Yazl Acil Durum Plan: R Yazl acil durum plan ilemleri aadakileri içerdiinden emin olmak için yeniden gözden geçirildi: R Ekipman servisini kimin arayaca ya da alarm koullarn inceleyecei R Yerel yangn / tehlikeli madde birimini bilgilendirmek için ilemler B. Ayrtrclar – Datclar Hortum ve nozüller: R Hortumlar bükülmemeli ya da ylmamamaldr. Nozüller iyi durumda muhafaza edilmelidir. Szntlar/Damlayan balant noktalar: R Borular szdrmamal. Balant noktalar damlatmamaldr. Hazneler: R Hazneler ya da datclarn alt bölümündeki alanlar her zaman kuru tutulmamaldr. Yakt ltreleri hazne ya da datclarn alt bölümündeki alanlar dökülmeyi engellemek için dikkatli ekilde çkarlmaldr. R Birletirme donanmlar/Hortum Datclar: Birletirme donanm ve hortum birletiricilerinin balantlar ayrlmamaldr. R Elektrik: Elektrik kablolar açk braklmamal, açk devre olmamaldr. Kesme Vanalar: R Kesme vanalar datclarn altna datcya zarar veren bir kaza sonucu oluabilecek ürün akn durdurmak için monte edilmelidir. Bu vanalar düzenli olarak kontrol edilmeli ve çalabilirlii dorulanmaldr. devam dier sayfada 137 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 3. YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI C. Yer alt tanklar ve borulama Fazla Sznt Hazneleri: R Her tank dolum boluu en az 20 litrelik (5 gallon) fazla sznt tankyla donatlr. Bu konteynr tanka kanal ya da musluk pompasyla balanmtr. Konteynr her zaman temiz-kuru tutulmaldr. Tamann Engellenmesi: R Ürün datm srasndaki tank tamalarn engellemek için tüm tanklar ya: R Ürün doldurma tüpünün içine yerletirilmi mekanik bir kapak vanas ya da; R Datlan ürün tank kapasitesinin %95 ine ulatnda alarm veren bir elektronik sensörle donatlmaldr. nsan Yapm Çukurlar: R Tüm insan yapm çukurlar kuru tutulmaldr. Çukurlarn içine yerletirilen boru detektör ya da dier ekipmanlardan sznt olmamaldr. Sv belirleme sensörleri olan çukurlar için sensörler çukurlarn en altna yerletirilir. D. Sznt Tespit Ekipman Kontroller: R Tüm sznt belirleme ekipmanlar unlar dorulamak için düzenli olarak kontrol edilirler: R ekipmanda güç olmas ve R ekipmann alarm durumunda olmamas Kalibrasyon: R Tüm sznt belirleyici ekipmanlar (boru sznt ekipmanlarn da dahil) en az senede bir kez test ve kalibre edilir. E. Dier Acil Kapama Anahtar: R Tüm datclara ulaabilecek bir alan içerisine ana bir acil kapama anahtar yerletirilir. Bu anahtar etiketlenir ve her zaman çalma koullarnda bulundurulur. Yangn Söndürücüleri: R En az 2-A:20-B:C niteliine sahip yangn söndürücüler pompa ve datclara 23 metreden (75 feet) uzak olmamak kouluyla eriilebilir bölgelere yerletirilmelidir. Tüm yangn söndürücüler en fazla 12 ayda bir kontrol edilir (servis etiketiyle dorulanabilir). Katodik Koruma: R Çelik tank sistemlerine tank ya da borular paslanma ve çürümeden korumak için katodik koruma sistemi kurulur. Bu sistem her 3 ayda bir incelenir. aretler: Aadaki iaretler yerel dilde oluturulur-hazrlanr: “Sigara çmek Yasak”; “Onaylanmam Konteynra Datm Yapmak Yasaktr”; “Motor Yakt Operasyonu Srasnda Durdurulmaldr”; ve: YANGIN YA DA SIZINTI DURUMUNDA 1. Acil pompa kapatcsn kullan! 2. Kazay rapor et! Yangn bölüm numaras. Fabrika adresi: devam dier sayfada 138 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 3. YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Yer alt depolama tank ikincil kapsama sistemlerinin kontrolü için klavuz Bu klavuz standart scaklk ve basnçta sv olan tehlikeli maddeleri depolayan yeralt depolama tank sistemlerine (tank ve borular) uygulanr. A. Test Skl R 1.Tüm ikincil hazne sistemleri (örn: tankn çevresel hazneleri, ikincil-yedek borulamalar, borulama havuzlar, datc hazneleri vb.) kurulumunda, kurulumundan alt ay sonrasnda ve daha sonra her 36 ayda bir kontrol edilmelidir. R 2.stisna: Hidrostatik olarak görüntülenen ya da sabit vakum altnda olan sistemler gibi devaml izleme sistemiyle otomatik olarak birincil ve ikincil hazneleri görüntülenmesi durumunda ikincil hazne sistemleri için testler gerekli deildir B. Test Yöntemleri ve Prosedürleri R 1.Tüm ikincil hazne testleri ya onayl tank kontrolörüyle ya da yerel yasalar gerektiriyorsa lisans bir tank kontrolörüyle uygulanmaldr. R 2.Düzenli ikincil hazne sistem testleri, sistem performansnn en az montaj öncesindeki gibi olduunu kantlayan bir ilem olmaldr. Örnein; ikincil kapsama sistemleri yükleme öncesinde 0.34 atm (5psi) basnç uygulayan bir test ile deneniyorsa, düzenli testlerde de sistem eit basnçla test eden bir yöntemle çalmaldr. R 3.Tüm testler ikincil hazne sistemi üreticisi prensip ya da standartlarna göre uygulanmaldr. Üretici prensip ya da standartlar bulunmuyorsa test, endüstri kurallar ya da mühendislik standartlaryla belirtilmi bir yöntemle uygulanmaldr. (Not: Basnç/vakum testleri srasdaki herhangi bir basnç kayb üreticinin ya da testin baarl olduunu kabul eden herhangi bir kritere baklmakszn testin baarsz olduu eklinde ele alnmaldr.) R 4.Hiçbir durumda, yanabilir ya da tutuabilir svlar için birincil hazne sistemleri ya da patlayc gaz tayan ikincil hazne sistemleri havayla basnca maruz braklmamaldr. R 5.Üreticinin kurulum prensipleri/standartlar basnç ya da vakum testleri arasnda bir seçime izin veriyorsa vakum testinin yaplmas önerilir. Eer basnç testi uygulanrsa, birincil haznenin stresini ya da yapsal bozulmasn engellemek için, öncelikle birincil hazneye azot gazyla (ya da inert bir gazla), istenilen ikincil haznenin test basncna eit bir basnçla doldurulmaldr. Testin sonuçlandna karar verilip basnç serbest braklncaya kadar birincil hazne basnç altnda tutulmaldr. R 6.Suyun ikincil hazne testlerinde kullanld durumlarda (örn: havuzlarda göl testi), testin sonunda su tamam tahliye edilmelidir. Tahliye edilen su, tehlikeli maddelerin kirlilii riskine kar analiz edilmeli, kirlenmi ise yetkilendirilmi bertaraf tesislerine uygun ekilde gönderilmelidir. R 7.kincil hazne sistemlerinden uzaklatrlan su, su kanallarna ya da su yollarna kartrlmamaldr. C. Testin Duyurulmas ve Raporlanmas R 1.Yerel yasalarla belirtilmi ise ikincil hazne sistemleri testleri öncesinde yeralt depolama tanklar sahibi ya da operatörü yerel birimleri bilgilendirmelidir. R 2.Yasalarla belirtilmi ise test raporlar dosyalanp, yerel hükümet yetkilisine sunulmaldr. devam dier sayfada 139 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 3.YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Yer alt depolama tank sistemi yetkilendirilmi operator eitim kayd Fabrika Ad: Fabrika Adres: ehir: Yetkilendirilmi yer alt depolama operatörleri, yer alt depolama sistemlerinin (YDS), bakmn yapan ya da sistemlerle ilgili operasyonlar hakknda sorumluluu bulunan fabrika çalanlarna, eitim salamaldr. Bu eitim yllk olarak düzenlenmelidir. Balangç eitimi ie balamay takip eden 30 gün içinde yaplmaldr. Operasyon süresince bulunan içilerden en az biri bu eitime katlm olmaldr. Bu eitim unlar kapsamaldr: R Yer alt depolama tank sistemi operasyonlar; fabrikann En yi Yönetim Uygulamalaryla tutarl olmal. R Yer alt depolama tank izleme ekipmanlar ile çalanlarn görevleri; YDS izleme plannda belirtilmitir. R Çalanlarn sznt ve tamalara kar görevleri; Yer Alt Depolama tank acil durum yönetim plannda verilmitir. R Acil durumlar ve izleme ekipmanlar alarm için irtibata geçilecek olan personelin ad R Düzenli olarak personel gönderilmeyen fabrikalar için çalanlarn eitim programnda belirtilen sorumluluklar; yerel yer alt tank düzenleme yetkili kurumu tarafndan onaylanmtr. Fabrika Çalannn ad 140 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Eitim Tarihi e Giri Tarihi Eitmen Ad EK IV. ÇEVRE REHBER 3.YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Ya Doldurulmu Transformatörler (fabrikann sahip olduu) için Üç Aylk Kontrol Listesi T-1 T-2 Transformatörün yüzeylerinden sznt olduuna dair belirti var m? (aretler; damlama, sznt, renk deiimi eklinde olabilir) Q Evet QHayr Q Evet QHayr Evetse açklayn... Önerilen Aksiyon Uygulama tarihi kincil haznede gözle görünür zarar ya da çürük mevcut mu? (aretler; çatlak renk deiimi olabilir)) Q Evet QHayr Q Evet QHayr Evetse tanmlayn... Önerilen Aksiyon Uygulama tarihi Ek Notlar: 141 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK IV. ÇEVRE REHBER 3. YERALTI VE YER ÜSTÜ DEPOLAMA TANKLARI: EN Y YÖNETM UYGULAMALARI Sznt Rapor Formu Raporu Düzenleyenin Ad: Organizasyonu: Sznt tarihi: Ad ve Adresi: Sznt saati: Sznt miktar: Szan madde: Sznt kayna: Sznt bölgesi: Sznty farkeden kii/kurum: Yüzeydeki etkilenen su: Etkilenen kaynak / kuyu: 1. Madde su kanalna ya da su kaynaklarna ulat m? (Eer evetse, miktarn belirtiniz) 2. Szntnn sebep ve durumu: 3. Sznty durdurmak için kullanlan yöntem: 4. Szan maddeyi uzaklatrmak için kullanlan yöntem: 5. Akntnn etkilerini azaltmak için kullanlan yöntem: 6. Emici madde ve yeri ya da uzaklatrc cihaz: 7. Sznt sebebiyle herhangi bir zarar ya da yaralanma meydana gelmi mi? Tahliyeye gerek var m? 8. rtibata geçilen kiiler ya da kurumlar: Kii / Kurum, Telefon numaras: 9. Szntnn balama saati: rtibat günü ve saati: Sznt temizleme sonu saati: 10. Beklenmedik durum ya da ilgili bilgi: Raporu düzenleyenin imzas: 142 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Tarih: Telefon numaras: EK V: GLOBAL ATIKSU REHBER LEVI STRAUSS & CO. 143 BÖLÜM V A. GLOBAL ATIKSU REHBER Kapsam Global Atksu Rehberi Levi Strauss & Co. ürünlerinin bitirme ve ykama ilemleri yapan tüm fabrikalar kapsar. Buna, dorudan doaya (direkt dearj) yapan LS&CO’nun sahip olduu, kiralad ve ilettii (O&O) fabrikalar, lisansörler ve acenteler dahildir. Endüstriyel Sanayi Bölgelerinin artmalarna, özel artma tesislerine, belediye, devlet veya kamu artma tesislerine (POTW dearjlar) dearj yapan fabrikalar Global Atksu Rehberinin gereksinimlerinin bir ksm uygulanmak zorundadrlar. stisnalar Denim olmayan (non-denim) ürünleri sadece deterjan veya yumuatc kullanarak ykayan veya durulayan tesisler LS&CO Global Atksu Rehberinin kapsamna alnmamtr. Bu durumda, atk sular yerel kanun gereklerine göre ele alnmaldr. Daha fazla bilgi için baknz Ek V, Konu 3. Not: Bu istisna uygulama, programn 6 aylk gözden geçirmesi srasnda periyodik olarak tekrar deerlendirilecektir. Amaç Ürün ykama operasyonlarndan doaya (örnein; nehir, göl, nehir çata) artlmadan direkt olarak dearj edilmesi ekosisteme zarar verebilir ve ayn zamanda çevre halkna salk ve güvenlik problemleri oluturabilir. Bu bölümün amac, ykama operasyonlarnn oluturduu artlmam atk suyun yaratabilecei çevre, içi sal ve güvenlii etkilerini azaltmay hedeeyen Levi Strauss & Co. GLOBAL ATIKSU REHBERN tantmaktr. OS Global Atksu Rehberi’nin Gereksinimlerinin Özeti: LS&CO Global Atksu Rehberi gereksinimleri hakknda detay bilgi için EK V’a baknz) 1. Atksu: • Dearj ve yerel düzenleyici organizasyonlarn tanmlad izinler dahil tüm yerel kanun gereksinimleri, • Yerel gereksinimlerden daha kat olan LS&CO Global Atksu Rehberi gereksinimleri salanmaldr. 2. Atk suyunu dorudan doaya dearj eden (direkt dearj) fabrikalar; raporlanacak veriler LS&CO Global Atksu Rehberi’ndeki tüm parametreleri (“geleneksel-klasik” ve metaller) içerir. • Yetkin laboratuarlar ve standart test metotlar kullanmal • Yetkin laboratuarlara gönderecekleri numunenin toplanmasnda ve gönderilmesinde uygun örnekleme, ele alma ve depolama prosedürlerini takip etmelidir. • lgili tüm düzenleyici kurumlar için gerekli geçerli izinleri olmal, • Atk sularnn yerel gereksinimleri ve LS&CO Global Atksu Rehberi limitlerine (hangisi daha kat ise) uygunluunu gösteren atksu analizlerini yaptrmaldr. Analizler yerel gereksinimler ve LS&CO Global Atksu Rehberi analiz programna (ylda iki kez, yl ortas ve yl sonu) göre programlanacaktr. Yl ortasnda raporlanacak veriler LS&CO Global Atksu Rehberi “geleneksel-klasik” parametreleri (pH, scaklk, biyolojik oksijen ihtiyac, kimyasal oksijen ihtiyac ve renk) içerir. lk raporlamada ve yl sonunda 144 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Artlmam atksu direkt olarak doaya dearj ediliyor. BÖLÜM V: GLOBAL ATIK REHBER 3. • Kamu artma tesislerinin atk suyu artrken verimliliini (atk suyun doaya dearjndan önce birincil ve ikincil atk su artma proseslerini etkin-verimli uygulamas dahil) tespit etmek için her türlü gayreti göstermelidir. Atk suyunu kamu artma tesislerine (belediye vb.'nin ilettii ortak artma – POTW dearj) dearj eden fabrikalar: • lgili tüm düzenleyici kurumlar için gerekli geçerli izinleri olmal • Ek ödemeler dahil gerekli yerel gereksinimleri takip etmeli 4. LS&CO. Global Atksu Rehberi Parametre Limitleri aadaki tabloda listelenmitir: Geleneksel-Klasik Parametreler Rehber Limit pH 6.00 – 9.00 Scaklk 37 °C Toplam Askda Madde (AKM) 30 mg/l 5-gün Biyolojik Oksijen htiyac (BO5) 30 mg/l Kimyasal Oksiyen htiyac (KO) Test gereklidir; u an için herhangi bir snr tanmlanmamtr Renk Aadaki metotlardan biri ile test yaplmaldr (1) ADMI birimi ile raporlama yapan metot veya (2) 436 nm, 525 nm and 620 nm dalga boylarnda geçirgenliin spektrofotometre ile ölçülmesi. Metal Parametreleri Rehber Limit Civa (Hg) 0.01 mg/l Kadmiyum (Cd) 0.01 mg/l Kurun (Pb) 0.10 mg/l Arsenik (As) 0.01 mg/l Siyanür (Cn) 0.20 mg/l Bakr (Cu) 0.25 mg/l Nikel (Ni) 0.20 mg/l Krom (Cr) 0.10 mg/l Çinko (Zn) 1.00 mg/l Antimon (Sb) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil . Dier iletmeler: Test et, izle; u an için herhangi bir snr tanmlanmamtr. Kobalt (Co) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil .Dier iletmeler: 0.02 mg/l Köpük Suda yüzen görünür kat parçack veya kalc köpük olmayacak. Evsel Atksu (Lam) Kamu Atksu Artma tesisi veya iletmenin kendi artma tesisinde biyolojik artma yaplmal veya foseptik kullanlmal. OS Gereksinimlerinin Uygulanmas: Genel Eitim, Kurallar ve Kayt Tutma • letmenin atksu kriterlerine uymasndan sorumlu yöneticiler-müdürler yetkin ve LS&CO Global Atksu Rehberi gereksinimleri konularnda ve ayn zamanda iletmenin atksu artma operasyonlar gereksinimleri (POTW dearj söz konusu ise) hakknda eitimli olmaldr. • eer ve müdürler, çalanlarn, tedarikçilerini ve müteahhitlerini atksuyu içeren bir ie balamadan önce fabrikann atksu gereksinimleri (yerel ve Global Atksu Rehberi) hakknda bilgilendirmelidir. • Fabrikalar bu eitim kaytlarn eitimin gerçekletirildiini gösterebilmek için muhafaza etmelidir devam dier sayfada 145 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 LEVI STRAUSS & CO. 145 BÖLÜM V: GLOBAL ATIK REHBER Atksu Örnekleme ve Analiz • Tarafsz bir kii/kurum (örn: yetkin bamsz müteahhit, fabrika yöneticisi veya çalan deil) tercihen habersiz bir ziyaret srasnda atksu numune örneklemesini yapmaldr. Fabrika personeli sadece pH ve scaklk analizleri için örnekleme yapabilir. • Atksu örneklemelerinde 2 saatlik kompozit veya edeeri kullanlacaktr. (Ek’lerde detaylar verilmi iletme içi analiz (in-situ) prosedürlerine göre örneklemesi yaplan pH ve scaklk parametreleri hariç) • Uygun örnekleme ve yönetim prosedürleri izlenmelidir • Global Atksu Rehberi parametreleri için atksu analizleri konularnda sertikal-yetkili laboratuarlar kullanlmaldr. pH ve scaklk için iletmenin dahili analiz metotlar kullanlabilir. • Ek’lerde verilen veya edeeri olan laboratuar test metotlar kullanlacaktr. • Atksu test raporlar sertikal-yetkili laboratuarlar tarafndan hazrlanmaldr. Bu raporlar standart laboratuar raporundaki bilgileri (test metot, ölçüm hassasiyetlerilimitleri vb.) ve laboratuar iletiim ve sertika bilgilerini içermelidir. • Çamuru tayanlar ilgili izinlere sahip olacaktr, fabrika personeli bu izinlerin geçerliliini dorulayacaktr. • Atksu artma çamurunun ele alnnda uygun içi sal ve i güvenlii prosedürleri uygulanacaktr. Atksu artmasnda biyokatlar Evsel Atksu Yönetimi Evsel atksu biyolojik artma ile artlacaktr. letmedeki artmalar, foseptik tank sistemlerini kapsayabilir. Baknz Evsel Atk ve Biyokat Yönetimi bölümü. • • LS&CO’ya Atksu Raporlamas: • Tüm atksu raporlar orijinal laboratuar raporunu içermelidir. letme içi analiz (In-Situ) test sonuçlar Ek (Konu 8)’de listelenen bilgileri içerecektir. • Atksu raporlar Ek (Konu 9)da belirtildii üzere ylda iki kez LS&CO’ya gönderilmelidir. • Ek (Konu 9)’de belirtildii üzere atk suyun tekrar testi yaptrlabilir. Atksu Çamur Yönetimi: • letmenin atksu artma prosesinden kaynaklana biyokatlar veya çamurlar uygun izinleri olan iletmelerde-yerlerde bertaraf edilecektir. Fabrika personeli izinlerin geçerliliini kontrol edecektir. Baknz Evsel Atk ve Biyokat Yönetimi bölümü. 146 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 Alternatif olarak, evsel atksular eer atksu artma tesisleri atksu karmn artabilecek ekilde tasarland ise endüstriyel atksu tesislerinde de artlabilir. Oluan çamur uygun ekilde ele alnmal ve yönetilmelidir. Çamur kurutma prosesinden kaynaklanan atksular, artma tesisine geri gönderilmelidir. Atksu artma çamurunun ele alnnda uygun içi sal ve i güvenlii prosedürleri uygulanacaktr. Atksuyun Tekrar Kullanm • Tekrar kullanlan artlm atksu tüm ulusal içi sal ve i güvenlii ile “kullanma” kriterlerini salayacaktr. • Sulama amaçl kullanlan artlm atksu ulusal sulama program ve ilgili kanuni gereksinimleri salayacak ekilde yönetilecektir. Fabrikalar kendi kendilerine artlm atksuyu sulama veya doaya dearj içeren dier amaçlarla kullanmayacaktr. Daha Fazla Bilgi çin • Eklere baknz (Konu 1'den18'e kadar) BÖLÜM V: GLOBAL ATIK REHBER Atksu Yönetimi Program Stratejisi • Fabrikann atksular ile ilgili uygulanan yerel ve Global Atksu Rehberi gereksinimlerini tespit edin. (Hepsi) • (a) gerekli izinler (b) evsel atksu ve endüstriyel atksuyu gerektii gibi artmak (c) atksu örneklemesi ve analizleri gerçekletirebilecek sertikal-yetkin laboratuar ve müteahhit rmalarla anlama yapmak ve (d) biyokatlar ve çamurun bertaraf için izinli nakliyeciler ve kurumlar-kurulular ile anlama yapmak dahil tüm gereksinimleri karlamak için plan oluturun (sadece direkt dearjlar için) • (a) gerekli izinler (b) artma tesisinin ne kadar etkin çaltnn tespiti dahil yerel ve Global Atksu Rehberi gereksinimlerini yerine getirmek için bir plan oluturun (sadece POTW dearjlar için) • Örnekleme, analizler veya OS denetimleri atksu artma tesislerinin gereksinimlere uymadn gösteriyorsa atksu artma sistemini ve/veya prosedürleri iyiletirin (sadece direkt desarjlar için) • lgili tüm yetkili kurumkurululardan atksu dearj için izinleri tedarik et ve güncelliini salayn (Hepsi) • Yöneticileri, çalanlar atksu ve biyokatlar için gereklilikler ve güvenli çalma prosedürleri hakknda eitin (Hepsi) • Artma tesisi atksuyu artamyorsa alternatieri deerlendirmek için LS&CO’ya bavurun (sadece POTW desarjlar için) • Atksular artacak ekipman ve sistemlerin salayn ve muhafaza edin, çalmasn salayn (sadece direkt desarjlar için) • Prosedürlerin uygulamayan çalanlar tekrar eitin ve/veya disipline edin (Hepsi) • Atksuyun gereksinimleri saladn dorulamak için ylda iki kez numune aln ve analizlerini yaptrn. Sonuçlar LS&CO’ya gönderin (sadece direkt desarjlar için) • Artma tesislerinin doaya dearj edilmeden önce etkin-verimli olduunu tespit etmek için her türlü gayreti gösterin (sadece POTW desarjlar için) • Biyokatlar ve çamur bertaraf tesisleri ile tayclarnn (nakliyecileri) geçerli izinlerinin olduunu dorulayn (sadece direkt desarjlar için) EK V: GLOBAL ATIK REHBER 148 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 1. LS&CO. GLOBAL ATIKSU REHBER PARAMETRE LMTLER Bu program kapsamndaki fabrikalar doaya direkt dearj ettikleri sularn yerel kanuni limitleri, atksu izinleri veya LS&CO Rehber Limitlerinden em katsn amadndan emin olmaldr. Atksu artma tesisleri ve ilgili yedek sistemleri bu gereksinimleri salamak için tasarland gibi güvenilir ekilde çalmaldr. Bunlara ek olarak, tüm artma tesisleri yetkin teknik personel tarafndan çaltrlmaldr. Geleneksel-Klasik Parametreler Rehber Limit pH 6.00 – 9.00 Scaklk 37 °C stisna: Konu 2’ye baknz. Toplam Askda Kat Madde (AKM)) 30 mg/l 5-gün Biyolojik Oksijen htiyac (BO5) 30 mg/l Kimyasal Oksiyen htiyac (KO) Test gereklidir Renk Koyu renk kabul edilemez (görsel deerlendirme), test gereklidir. Köpük Suda yüzen görünür kat parçack veya kalc köpük olmayacak. Metal Parametreleri Rehber Limit Civa (Hg) 0.01 mg/l Kadmiyum (Cd) 0.01 mg/l Kurun (Pb) 0.10 mg/l Arsenik (As) 0.01 mg/l Siyanür (Cn) 0.20 mg/l Bakr (Cu) 0.25 mg/l Nikel (Ni) 0.20 mg/l Krom (Cr) 0.10 mg/l Çinko (Zn) 1.00 mg/l Antimon (Sb) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil. Dier iletmeler: Test et, izle. Kobalt (Co) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil. Dier iletmeler: 0.02 mg/l Evsel Atksu (Lam) Kamu Atksu Artma tesisi veya iletmenin kendi artma tesisinde biyolojik artma yaplmal veya foseptik kullanlmal. stisna: Konu 2’ye baknz. devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 149 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 2. TOLERANS LMTLER Not: Bir laboratuar LS&CO Global Atksu Rehberi parametre limitlerinin karlandn tespit ederken; • Sonuçlar aada tanmlanm tolerans limitlerine eit veya altnda ise fabrikann deerlendirme derecesi S’dir • Sonuçlar aada tanmlanm tolerans limitlerinden fazla ise fabrikann deerlendirme derecesi M’dir. Parametre Parametre Limitleri Tolerans Limiti pH 6.00 – 9.00 Uygulanmyor Scaklk 37 °C Baknz Scaklk için istisnalar. stisna: Oldukça yüksek hava scaklklarnn (örn: >40°C) yaand bölgelerdeki fabrikalar için atksuyun scakl dearj edilen atksu kaynann scaklndan daha fazla olmamaldr. Toplam Askda Kat Madde (AKM) 30 mg/l 45 mg/l 5-gün Biyolojik Oksijen htiyac (BO5) 30 mg/l 45 mg/l Kimyasal Oksiyen htiyac (KO) Test yaplmaldr. Uygulanmyor Renk Koyu renk kabul edilmez (görsel deerlendirme). Test gereklidir Baknz Renk için istisnalar stisna: u an için Global Atksu Rehberi renk parametresi sonuçlar görsel sonuçlara göredir. Bilim adamlar ve teknik uzmanlara göre renk estetik-görsel kirleticidir. Yerel gereksinimler saland sürece koyu renk S olarak ele alnmaldr ve detay gözden geçirme gerçekletirilmelidir. Renk gözlemlenmesi periyodik olarak gerçekleiyorsa (düzenli deil) Global Atksu Rehberi ile tam uyumluluk salanmas için nedenler S olarak tespit edilmelidir. Renk kalc ise, detayl düzeltici faaliyet çalmas M’ler hakknda mutabakat salanmaldr. Köpük Suda yüzen görünür kat parçack veya kalc köpük olmayacak. Uygulanmyor Evsel Atksu (Lam) Kamu (ortak) artma tesislerinde (POTW)’larda veya iletmedeki artma tesislerinde biyolojik artma veya foseptik sistemi. Uygulanmyor Civa (Hg) 0.01 mg/l 0.015 mg/l Kadmiyum (Cd) 0.01 mg/l 0.015 mg/l Kurun (Pb) 0.10 mg/l 0.15 mg/l Arsenik (As) 0.01 mg/l 0.015 mg/l Siyanür (Cn) 0.20 mg/l 0.30 mg/l Bakr (Cu) 0.25 mg/l 0.375 mg/l Nikel (Ni) 0.20 mg/l 0.30 mg/l Krom (Cr) 0.10 mg/l 0.15 mg/l Çinko (Zn) 1.00 mg/l 1.5 mg/l Antimon (Sb) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil.. Uygulanmyor Kobalt (Co) Sadece Denim Tesisleri: Test gerekli deil. Dier iletmeler: 0.02 mg/ll Dier letmeler: 0.03 mg/l 150 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 3. KAPSAM Ürünler • Markal LS&CO ürünleri Üretim Alanlar • LS&CO.’nun sahip olduu/kiralad ve iletttii fabrikalar • Direkt bitirme (ykama) ilemleri fabrikalar (bitirme-ykama ilemleri olan dikey entegre tesisler) • Acentalarn tedarik gerçekletirdii fabrikalar (bitirme-ykama ilemleri olan dikey entegre tesisler) • Lisansörlerin tedarik gerçekletirdii fabrikalar (bitirme-ykama ilemleri olan dikey entegre tesisler) • LS&CO Avrupa Bölgesi (LSE) içinde Ana Tedarikçi Anlamas imzalayan Kuma Fabrikalar Ykama prosesleri: aadaki teknikleri de içeren: • Bitirme ilemleri (aartma, ta ykama, deterjan, enzim ve yumuatc vb.) • Parça boyama Kamu (Ortak) Atksu Tesislerine / Belediye Atksu Artma Tesislerine (POTW) Dearj Yapanlar • Sadece yukarda tanmlanm doaya direkt olarak dearj yapan ykama iletmeleri LS&CO. Global Atksu Rehberi kapsamndadr. • POTW’lere dearj eden ykama fabrikalar ilgili yerel dearj izinlerine uyduklarn kantlamaldr. Fabrikalar, POTW’lerin atksuyu artmak için yeterli ekilde teçhizatlandrldn dorulanmak-tespit etmek için tüm gayretleri göstermelidir. Bu gereksinimleri yerine getiren fabrikalar Global Atksu Rehberi kapsam dndadr. Bunlar yerine getirmeyen fabrikalar kapsam Global Atksu Rehberi kapsam içindedir ve Global Atksu Rehberi gereksinimlerini yerine getirmelidir. Kapsam Harici: • Denim d üst grup ürünleri ve trikolarnn haf ykamalarn yapan fabrikalar • Bask iletmeleri • Deri bitirme ilemleri • LS&CO’nun Amerika ve Asya/Pasik Bölgelerindeki (srasyla LSA ve ASO/APD olarak bilinir) kuma fabrikalar • Aksesuar Fabrikalar • *"Haf ykama" aadaki gibi tanmlanr - Az miktarda durulama ve/veya deterjan veya yumuatc ile ykama ve numuneler ve boyama/ykama testleri dahil Kesim-Dikim iletmelerindeki Önemsiz miktarlar**’daki denim, denim d ürünlerin ykand makinalar. Zorunlu olmayan, toplu veya endüstriyel ykama prosesleri bu tip makinalarda yaplmaldr. Bu maklinalarn atksular; yerel yaptrmlar ve izinler kapsamnda ele alnmaldr. Eer özel bir yaptrm mevcut deil ise “Haf Ykama” atksular iletmedeki biyolojik artma, kamu (ortak) artma tesisleri (POTW) veya foseptik dahil metotlar-yöntemlerden biri olacak ekilde evsel atksular birlikte ele alnmaldr. Bu tanmlarn dndaki durumlar risk deerlendirmeleri ve aksiyon planlar Çevre leri Müdürü (LSA ve APD için) ve Bölge Koordinatörleri (LSE için) ile birlikte ele alnmaldr. Rehber ** Önemsiz miktarlar, endüstriyel atksularn dahil olduu-deerlendirildii düzenleyici limitlere göre tanmlanrlar. Herhangi bir snrlayc mevzuat olmamas durumunda günlük 5m3/day veya yllk 500m3 limitleri referans olarak alnacaktr. Tespitler iletmedeki yetkin personel tarafndan gerçekletirilecektir. Miktarlar bu limitlerin üzerinde ise Çevre leri Müdürü ile görüünüz. LEVI STRAUSS & CO. 151 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 4. ÖRNEKLEME NOKTALARI VE ÖRNEKLEME Örnekleme Noktalar Örnekleme noktas rahatlkla ulalabilmeli ve güvenli olmaldr. • Örnekleme noktalar yerel yetkili kurumlar tarafndan tespit edilmi ise LS&CO deartj noktas olarak kabul edilecektir, • Örnekleme noktas tipik olarak artlm atksuyun dearj edildii noktadaki bir kanal veya havuzdur. (Kanal veya havuzun 2/3 derinlii) • Alnacak örnein (numunenin) frekans ve çeidi, homojen karm salayabilmek için yetkin ve eitimli bir personel tarafndan tespit edilmelidir. Bu ekilde alnan numunede kat maddeler dahil kirleticiler tespit edilecektir. 2--Saatlik Kompozit Örnekleme 2 Saatlik kompozit örnek veya edeeri LS&CO Global Atksu Rehberi ile uyumluluun tespiti için kullanlacaktr. 2 Saatlik kompozit numune otomatik numune makina ile 15 dakika aralkla alnan anlk numuneler ile oluturulacaktr. Altenatif olarak 2 saatlik kompozit numune aadaki gibi alnabilir; • Maksimum 2 saatlik sure içinde en az 5 örnein alnmas ve • Her iki numune arasnda en az 2 dakika geçmesi Örnekleme süresinde alnan numuneler son karm ve son numuneyi oluturuncaya kadar 4°C ve karanlk ortamda muhafaza edilmelidir. Otomatik kompozit örnekleme cihazlar da 2 saatlik kompozit numune almada kullanlabilir. devam dier sayfada 152 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 4. ÖRNEKLEME NOKTALARI VE ÖRNEKLEME Örnekleme Ekipman Numune almlar için uygun ekilde hazrlanm ekipman zorunludur. Testleri gerçekletiren laboratuar örnekleme yapacak olan personel için numune kaplar hazrlamaldr. Numune kaplar gerçekletirilecek farkl analizler için hazrlanmaldr. Aadaki rehber bilgiler takip edilmelidir; Numune ekipmanlar için dikkate alnmas gereken 3 husus vardr: (1) yapld malzeme (2) miktar ve (3) analiz edilecek parametre ile etkileim yapmamas için temizlii/hazrlan. Numune kaplar laboratuar tarafndan önerilen deterjan ile ykanmal damtlm su ile durulanmaldr. Analizleri yaplacak parametrelere göre daha fazla bilgi için aadaki tabloya bavurunuz; Maksimum süreler tanmlanm olmasna ramen en iyi uygulama örnekleme yapldktan sonra en ksa zamanda analizlerin yaplmasdr. Parametre Gerekli Hacim (ml) Numune Kabnn Tipir Koruma Metodu Maksimum Bekletme Süresi Scaklk 1000 Plastik veya cam Ölçüm annda yerinde ölçüm yap Yok pH 25 Plastik veya cam letmede ölçüm yap 2 saat Renk 500 Plastik veya cam 4°C’ye kadar sout 24 saat AKM 50 Plastic or Glass 4°C’ye kadar sout 7 days BO 1000 Cam Donma noktasna kadar sout 48 saat KO 50 Cam Sülfürük asit ile pH<2, 4°C' de tut 28 gün Metaller 100 metal bana Plastik Nitrik asit ile pH<2 6 ay Civa 500 Plastik veya cam Nitrik asit ile pH<2 28 gün (cam) 13 gün (plastik) Örnekleme Personeli LS&CO., numunelerin olas ön yarglar ortadan kaldrmak için tarafsz bir 3. tarafndan alnmasn tercih etmektedir. Numune alan tarafsz personelin bilgileri laboratuar takip dokümanlarnda ve son laboratuar raporunda bulunmaldr. Fabrika personeli tarafndan numune alnmas durumunda da bu bilgi son laboratuar raporunda yer almaldr. Örnekleme için Önemli Not: LS&CO tarafndan özenle hazrlanm örnekleme prosedürlerine göre alnan numunelerin tarafszlk prensipleri çerçevesinde alnmas büyük önem tamaktadr. LEVI STRAUSS & CO. 153 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 5. SAHA Ç (IN-SITU) ÖLÇÜMLER Scaklk Scaklk ölçümleri sahada örneklemenin yapld anda Analitik Metotlar (baknz Konu 6) bölümünde belirtilen standart metotlar kullanarak gerçekletirilecektir. Bu ölçüm için kompozit örnek gerekmez, anlk numune alnacak ve ölçüm annda gerçekletirilecektir. 0.1°C’lik hassasiyete sahip termometre gereklidir. pH Scaklk ölçümleri sahada örneklemenin yapld anda Analitik Metotlar (baknz Konu 6) bölümünde belirtilen standart metotlar kullanarak gerçekletirilecektir. Bu ölçüm için kullanlan pH metreler üretici rmann önerilerine göre bakma tabii tutulmal ve kalibre edilmelidir. Görsek Renk LS&CO Global Atksu Rehberine göre renk deerlendirmesi için aadaki metot kullanlacaktr (EN ISO 7887; EN – European Norm- Avrupa Normlar; ISO – International Standards OrganizationUluslararas Standartlar Organizasyonu): 1 litrelik kab tespit edilen dearj noktasndan alnan atksu ile doldurun. Tüm askda kat maddenin çökmesi için bekleyin. Kabn arkasna beyaz bir kat tutun. Renk ve rengin younluu (açk, koyu, renksiz vb.) için gözlemleme yapn. Görsel renk deerlendirmesi, deerlendirmeyi yapan kii tarafndan "koyu" veya "koyu deil" olarak sonuçlandrlmaldr. Ek olarak ADMI veya üç ayr dalgaboyunda geçirgenlik sonuçlarn içerecek ekilde renk analizi yaplmas gerekir. Köpük Son çk suyu oluan kanal veya alc ortamda köpüün hemen yok olup olmadnn tespit etmek için görsel olarak kontrol edilmelidir. Artlm atksuyun yüzeyinde yüzen kat maddeler olmamaldr. 154 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 6. ANALTK METOTLAR LS&CO. Global Atksu Rehberinde yer alan parametrelerin tespitlerinde kullanlmas önerilen analitik metotlar aadaki tabloda verilmitir. Edeer metotlar da kabul edilebilir – örnein; ilgili ülkenin standartlar enstitüsünün edeer metotlar. Örnekleme ve Parametreler için Analitik Metotlar Test Standatlar Parametre Parametre Limiti US EPA ve Standart Metotlar Örnekleme: ISO Avrupa ve Ulusal Standartlar ISO 5667-1 ff DIN 38402-A 11 ff Scaklk 37°C stisna: Baknz Konu 2 USEPA 170.1 veya SM 2550 pH, Standart Birimler 6.0-9.0 USEPA 150.1 veya SM 4500H ISO 10523 Toplam Askda Madde (AKM) 30.0mg/l USEPA 160.2 veya SM 2540D ISO 11923 DIN EN 872 Biyolojik Oksijen htiyac (BO) 30.0mg/l USEPA 405.1 veya SM 5210 ISO 5815-1, -2 DIN EN 1899-1 USEPA 410.4 veya SM 5220B veya HACH Metodu ISO 6060:1989 DIN 38409-H 41 Test et ve izle Kimyasal Oksijen htiyac (KO) (Sadece zorunlu izlenmesi durumlar için gösterge deerler) DIN 38404-C 4 Antimon 0.01 mg/l USEPA 204.2 veya SM 3500 Arsenik 0.01 mg/l USEPA 206.2 veya SM 3500 ISO 11885* DIN EN ISO 11885* Kadmiyum 0.01 mg/l USEPA 213.2 veya SM 3500 ISO 5961**, ISO 11885* DIN EN ISO 11885* devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 155 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 6. ANALTK METOTLAR Parametre Parametre Limiti US EPA ve Standart Metotlar ISO Avrupa ve Ulusal Standartlar Krom 0.10 mg/l USEPA 218.2 veya SM 3500 ISO 9174**, ISO 11885* DIN EN 1233**, DIN EN ISO 11885* Kobalt 0.02 mg/l USEPA 219.2 veya SM 3500 ISO 8288**, ISO 11885* DIN EN ISO 11885* Bakr 0.25 mg/l USEPA 220.1 veya SM 3500 ISO 8288**, ISO 11885* DIN 38406**, DIN EN ISO 11885* Siyanür 0.20 mg/l USEPA 335.2 veya SM 4500CNE ISO 6703-1, -2, -3 DIN 38405-D 13-1 Kurun 0.10 mg/l USEPA 239.2 veya SM 3500 ISO 8288**, ISO 11885* DIN 38406**, DIN EN ISO 11885* Civa 0.01 mg/l USEPA 245.1 veya SM 3112 ISO 5666 DIN EN 1483 Nikel 0.20 mg/l USEPA 249.1 veya SM 3500 ISO 8288**, ISO 11885* DIN 38406**, DIN EN ISO 11885* Çinko 1.00 mg/l USEPA 289.1 veya SM 3500 ISO 8288**, ISO 11885* DIN EN ISO 11885* Renk Koyu renk kabul edilmez ISO 7887 (görsel deerlendirme için) Renk (sadece izleme için rehber deerler) 150 ADMI birimi veya 436 nm: 7m-1 525 nm: 5m-1 620 nm: 3m-1 ADMI birimi için: USEPA 110.1 veya SM 2120E [hedef 150 ADMI birimi] ISO 7887 DIN EN ISO 7887 Hedef: 436 nm: 7m-1 525 nm: 5m-1 620 nm: 3m-1 Dier Atksu Gereksinimleri Köpük: Suda yüzen görünür kat parçack veya kalc köpük olmayacak. Evsel Atksu (Lam): Evsel atksu (lam) direkt olarak doaya dearj edilmemelidir. letmede biyolojik artma tesisi yoksa foseptik sistemi kurulmaldr. aretler-Ksaltmalar * Inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-OES) ** Atomic adsorption spectrometry (AAS) ADMI American Dye Manufacturers Institute DIN Deutsches Institute für Normung (German Institute of Standards) EN European Norm ISO International Standard Organization, complete list of water test methods, technical committee TC147 http://www.iso.org/iso/en/stdsdevelopment/tc/tclist/TechnicalCommitteeStandardsListPage. TechnicalCommitteeStandardsList?COMMID=3666&INCLUDESC=Evet SM Standard Methods USEPA United States Environmental Protection Agency Analitik Metotlar Hakknda Ek Bilgi SM: Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, American Public Health Association, American Water Works Association and the Water Environment Federation. 19th Edition, 1995. (To order: +202 789 5600). USEPA: Methods for Chemical Analysis of Water and Wastes (EPA-600/4-79-020), US Environmental Protection Agency, EPA-600/4-79-020, 1983. (To order: +703 487 4600 or check http://www.synectics.net/resources/) ISO: International Organization for Standardization (ISO) tarafndan yaynlanm Standart Metotlar önerilir. (Tel: +41 22 749 0111; Fax: +41 22 733 3430) 156 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 7. ANALTK LABORATUARLAR: LSTE Aadaki irketler ve onlarn ibirlii yapt laboratuar alar Levi Strauss & Co. tarafndan rehber LS&CO. Global Atksu Rehberi gereksinimleri için gerekli atksu deerlendirmeleri Konu 6’da listelenen standart metotlar veya edeerlerini kullanmalar nedeni ile uygun laboratuarlar olarak tespit edilmilerdir. Fabrikalar bu kurumlarn yerlerini aadaki listeden yararlanarak bulabilirler. Organizyon URL Bureau Veritas http://www.bureauveritas.com Intertek— Caleb Brett http://www.intertek-cb.com/newsitetest/whoweare/labservicesolutions.shtml SGS http://www.sgs.com/environmental_laboratories?serviceId=8608&lobId=5548 Takip eden sayfalarda listelenen laboratuarlar 2006 yl itibaryla gerçekletirilen Global Atksu Rehberi Örneklemesi ve analizi çalmasnda dorulanmtr. LS&CO. gelecekte bu listenin gelitirilmesini hedeemektedir. LEVI STRAUSS & CO. 157 Laboratuar/Adres SGS Chile Ltda. Ignacio Valdivieso 2409 San Joaquin, Santiago, Chile BUET Environmental Engineering Laboratory, Department of Civil Engineering Bangladesh University of Engineering & Technology SGS do Brazil Rua São Januário, 187São Cristóvão-RJ CEP 20921 000 VodocanalprojectMetalproject Engineering AD. 24, Kamen Andreev Str. 1606 Soa, Bulgaria SGS Vietnam Laboratory 141 LY Chinh Thang, District 3, Ho Chi Minh City, Vietnam SGS Chile Ltda. Ignacio Valdivieso 2409 San Joaquin, Santiago, Chile SGS-CSTC Standards Technical Services Co. Ltd. Shanghai Branch 10/F, 3rd Building No:889, Yishan Road, Xuhui District, Shanghai, China 200233 SGS Chile Ltda. Ignacio Valdivieso 2409 San Joaquin, Santiago, Chile SGS Chile Ltda. Ignacio Valdivieso 2409 San Joaquin, Santiago, Chile Ülke Argentina (Arjantin) Bangladesh (Banglade) Brazil (Brezilya) Bulgaria (Bulgaristan) Cambodia (Kamboçya) Chile (ili) 158 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 China (Çin) Colombia (Kolombiya) Costa Rica (Kosta Rika) +56 02 5558478 1606 +56 02 5558478 1606 +(8621) 61402666 +56 02 556 2412 +56 02 556 2412 +(8621)61152164 +56 02 556 2412 +848 935 1923 +848 935 1920 Ext 125 +56 02 5558478 1606 +3592 9516879 +880 2 966 3695 +56 02 556 2412 Faks +3592 9520092 021 2580 8686 +880 9665650 Ext 7226, 7753 +56 02 5558478 1606 Telefon Web Adresi www.sgs.com www.sgs.com www.cn.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com lgili Kii Orquidea Rueda Orquidea Rueda Portia Xiao Orquidea Rueda Linh Hoang Mr. Alexander Vassilev Vãnia Cristina A. Cardoso Dr. M. Ashraf Ali Orquidea Rueda Pozisyon Laboratory Chief Laboratory Chief Sales Supervisor Laboratory Chief Laboratory Technician Environmental Coordinator Laboratory Chief lgili kii e-posta orquidea.rueda@ sgs.com orquidea.rueda@ sgs.com portia.xiao@sgs. com orquidea.rueda@ sgs.com linh.hoang@sgs. com marketing@ vania.cardoso@ sgs.com [email protected]. ac.bd orquidea.rueda@ sgs.com EK V: GLOBAL ATIK REHBER GLOBAL ATIKSU REHBER – GEG VI (2006) LABORATUARLAR devam dier sayfada PT. ALS Indonesia JI. Raya Puncak Km. 72.6 Cibogo, Bogor 16750 Sumika Chemical Analysis Service Ryumeikan Honten Building 8F 4-3 Surugadai Chiyoda-ku, Tokyo, Japan SGS Jordan PSC PO Box 930388 Amman 1193 Jordan SGS South Africa (Pty) Ltd.,Halfway House 1685 PO Box 572 South Africa SGS South Africa (Pty) Ltd.,Halfway House 1685 PO Box 572 South Africa Japan (Japonya) Jordan (Ürdün) Lesotho (Lesoto) Madagascar (Madagaskar) +91 (44) 24962933, +99 (44) 24963075 SGS India Pvt. Ltd., 24963095 1/509 A, Old Mahabalipuram Road, Opp. To Government School, Thoraipakkam, Chennai 600 096, India India (Hindistan) Indonesia (Endonezya) SGS Greece SA +30 210572077 10, P. Tsaldari & Thisvis St., PO Box 42020 Athens 12132 Greece Greece (Yunanistan) +27 11 652 1400 +27 11 652 1400 +962 6 568 5881 +81 3 3257 7201 +62 251 253 813 +27 11 652 1525 +27 11 652 1525 +962 6 568 5898 +81 3 3257 7220 +62 251 253 814 +30 2105750065 +202 382 3537 +202 384 2811 SGS Egypt Laboratory Service Unit 1 Osman Road, El Mariouteya, El Harraneya, Haram, Giza, Egypt Egypt (Msr) +56 02 556 2412 Faks +56 02 5558478 1606 SGS Chile Ltda. Ignacio Valdivieso 2409 San Joaquin, Santiago, Chile Dominican Republic (Dominik Cumhuriyeti) Telefon Laboratuar/Adres Ülke Web Adresi www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.scas.co.jp www.alsenviro.com www.sgs.com www.sgs.com www.eg.sgs.com www.sgs.com lgili Kii Mr. Johan Vermeulen Mr. Johan Vermeulen Mr. Ayman Majdoubeh Ms Yakushiji Suzanna O. R. Lumme Reg de Wit A. Dhananjaya Rao Mr. Apostolis Korkolis Mahmoud Hanafy Orquidea Rueda Pozisyon Industrial and Environmental Manager Industrial and Environmental Manager Inspection Manager Laboratory Technician Technical Manager Business Manager Executive Environmental Assessor Laboratory/ Technical Manager Laboratory Chief lgili kii e-posta johan.vermeulen@ sgs.com johan.vermeulen@ sgs.com Ayman. Majdoubeh@sgs. com yakushiji@scas. co.jp suzanna.lumme@ alsindonesia. com; reg.dewit@ alsindonesia.com mariappan [email protected] dhananjaya rao@ sgs.com Apostolis. [email protected] mahmoud.hanafy@ sgs.com orquidea.rueda@ sgs.com EK V: GLOBAL ATIK REHBER GLOBAL ATIKSU REHBER – GEG VI (2006) LABORATUARLAR LEVI STRAUSS & CO. 159 SGS de México, SA de C.C Ingenieros Militares #85 5º Piso Col. Argentina Pte, CP 11230 México, D.F SGS Pakistan (Pvt.) Ltd. H.O: 22/D Block - 6, PECHS, Karachi SGS Philippines, Inc. 2nd Floor Alegria Bldg. Chino Roces Avenue, Makati City, Philippines SGS Testing Korea Co., Ltd +82 31 460 8000 The O Valley Bldg. #322 555-9 Hogye-dong, Dongan-gu Anyang, Gyeonggi, Korea 431-082 SGS Sri Lanka (Pvt) Ltd.,141/7 Vauxhall Street, Colombo 2, Sri Lanka SGS (Thailand) Co. Ltd 100 Nanglinchee Road Chongnonsee Yannawa Bangkok 10120 Thailand DOKAY Muhendislik ve Danismanlik Ltd Sti. Ovecler 4. cad. 140/ ADikmen Ankara SGS Vietnam Laboratory 141 LY Chinh Thang, District 3, Ho Chi Minh City, Vietnam Mexico (Meksika) Pakistan Philippines (Filipinler) 160 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 South Korea (Güney Kore) Sri Lanka Sri Lanka Thailand (Tayland) Turkey (Türkiye) Vietnam Faks +848 935 1923 +90 312 475 71 30 +66 (0) 2678 1545 +94 11 230 0890 +82 31 460 8029 +633 750 2946 or 47 +92 21 4523491 +52 (55) 53 87 21 00 Ext. 153, 318, 319, 323, 346 +603 7845 8258 Web Adresi www.sgs.com www.dokay.info.tr www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.sgs.com www.mx.sgs.com www.alsenviro.com lgili Kii Linh Hoang Coskun Yurteri Santhanatanon Khun Nattiya H.A. P. Indrajith Mr. Allen Lee Mr. Leo Rubico Ms Tasneem Ilyas Jose Manuel Sura Mr Gan Kok Tong Dr Koh Yew Ming Pozisyon Laboratory Technician Director General Sales Executive, Minerals, Environmental and Industrial Services Project Manager Central DivisionEnvironmental Services Divisional Manager Director OGC Client Servises Division Laboratory Manager/Chemist Not: Lütfen iletiim detaylarndaki olas deiiklikleri [email protected] adresine e-posta göndererek bu listenin güncel tutulmasna yardmc olunuz +848 935 1920 Ext 125 +90 312 475 71 31 +66 (0) 2678 1813 ext 1433 +94 11 537 6289 +632 817 5656 +92 21 4540260-5 +52 (55) 53 87 21 00 Ext. 153, 318, 319, 323, 346 +603 7845 8257 ALS Technichem (M) SDN. BHD No. 9, Jalan Astaka U8/84 Seksyen U8, Bukit Jelutong 40150 Shah Alam Selangor Malaysia (Malezya) Telefon Laboratuar/Adres Ülke lgili kii e-posta linh.hoang@sgs. com cyurteri@dokay. info.tr Nattiya. Santhanatanon@ sgs.com priyantha_ [email protected] Allen.Lee@sgs. com leo.rubico@sgs. com tasneem_ilyas@ sgs.com;syed_ faseeh@sgs. com;mahboob_ [email protected] jose.manuel.sura@ sgs.com ymkoh@ alsmalaysia. com; gankt@ alsmalaysia.com EK V: GLOBAL ATIK REHBER GLOBAL ATIKSU REHBER – GEG VI (2006) LABORATUARLAR EK V: GLOBAL ATIK REHBER 8. ANALTK LABORATUARLAR: LABORATUARIN SEÇM Amaç LS&CO. Global Atksu Rehberi ile uygunluk yöntemler arasnda laboratuarlarn gerçekletirdii atksu analiz test sonuçlarna göre tespit edilir. Bu yüzden laboratuarn yüksek kalitesi ve verdii güvenilir veri kritiktir. Sonuçlarn güvenilir olmas salamak için laboratuarn yönetim sistemi, dokümantasyon kontrolü, eitim ve personelinin hepsi standartlar karlamaldr. Laboratuar Sertikasyon/Akreditasyon Ulusal ve uluslararas kurumlar test laboratuarlarnn kalite kontrolleri için standartlar ve rehberleri yaynlarlar. Uluslararas Standartlar Organizasyonu - International Standards Organization (ISO), test laboratuarlar için ISO 9001 ve ISO 9002 endüstriyel kalite standartlar ile paralellik gösteren kalite güvence standartlarn yaynlamtr. Test ve Kalibrasyon Laboratuarlarnn Uygunluu için Genel Gereksinimler (General Requirements for the Competence of Testing and Calibration Laboratories) (EN ISO/IEC 17025) standartlar kaliteli laboratuar sonuçlarn salamak için yönetim prosedürlerini oluturur. EN ISO/IEC 17025’a göre sertikasyon yönetim prosedürlerini, tanmlanm sorumluluklar ve doküman yönetimi uygulamalarn içermektedir. ISO/IEC 17025 standardnn orjini Alman standard olan DIN EN 45001’dir. EN ISO/IEC 17025 standardna göre sertikalandrlm, bu Ek’te (Konu 6) listelenmi metotlar da içeren standart metotlar uygulayan laboratuarlar Global Atksu Rehberi atksu analizleri için güçlü adaylar olarak deerlendirilebilir. Ek olarak kamu kurumlarndan, üniversitelerden veya uluslararas danman kurumlarndan akredite olanlar da uygun olabilir. Sertikal Laboratuar Tespiti Sertikal laboratuarlarn tespiti için ulusal akreditasyon kurumlar iletiim kurulacak birimlerdir. Ulusal akreditasyon kurumlar ve iletiim bilgileri International Laboratory Accreditation Cooperative (ILAC) (http://www.ilac.org/) web adresinin “Directory” sayfas altndadr. Listelenmi baz akreditasyon kurumlar sertikal laboratuar listesini internet ortamnda vermektedir aksi halde akreditasyon kurumlar direkt olarak aranmaldr. Dier ulusal sertikasyon programlar da mevcut olabilir. Örnein; Hindistan resmi olarak Hindistan 1986 Çevre Koruma Yasas çerçevesindeki analizlerin yaplmas için belirli laboratuarlar kabul etmektedir. Yasalara uygun olarak analizler gerçekletirmek isteyen laboratuarlar sertikalanmal ve Hindistan Gazetesinde listelenmelidir. Mevcut listeye http://enfor.nic.ne/legis/env/so728e.htm ’den ulalabilir. Onayl Laboratuar için Kriterler Laboratuarlar akredite/sertikal olmalarna ek olarak unlara da sahip olmaldr: yetkin laboratuar personeli, tüm testleri gerçekletirebilmek için yetkinlik ve tüm laboratuar prosesleri için dokümante edilmi uygulanan standart operasyon prosedürler (SOP). Uluslararas laboratuar ve referanslara üye olmak dahil dier kriterler laboratuar seçiminde yardmc olabilir. Akredite olmayan fakat aadaki sistemleri uygulayan laboratuarlar onayl bir laboratuar olarak deerlendirilebilir: Genel • Çalabilmek için devlet kurumlarndan izinler veya gerekli dier resmi izinler • Laboratuarda çalan personel için uygun çalma düzeni içinde kiisel koruyucu ekipman kullanm (örn: iyi kalitede kiisel koruyucu ekipmanlar, çeker ocaklar (duman vb için) güvenlik dular, göz dular vb.) dahil içi sal ve i güvenlii rehberleri-uygulamalar • Cihazlarn kalibrasyonu, bakm, numunelerin kabulu, yüklemesi, hazrlanmas, testlerin yaplmas, verilerin gözden geçirilmesi ve raporlamas ile rapor/dokümantasyonun muhafazas için yazl prosedürler ve kaytlar • Laboratuarn genel düzeninin iyi olmas • Laboratuarn iyi havalandrlmas • Acil durum ekipmanlarnn düzenli kontrolü • Mevcut yasal düzenlemeleri ve iyi uygulamalar deerlendirmeye alan atk bertaraf planlar devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 161 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 8. ANALTK LABORATUARLAR: LABORATUARIN SEÇM Personel • Eitimli ve deneyimli personel (yetkinlik kaytlar bulunmaldr) • Yeni bir ekipman kullanma alndnda-tedarik edildiinde personelin eitildiini gösteren kaytlar • Personelin eitimlerinin tekrarlandn gösteren kaytlar Özel • Tüm cihazlarn düzenli kalibrasyonlar ve kaytlar • Tüm makinalarn iyi durumda olmas ve koruyucu bakm programlar • Tanmlanm test metotlarn kullanmak ve gerekli testlerin aralklarn yapabiliyor olmak • Laboratuar raporlar iyi yaplandrlm ve yetkili personel tarafndan imzalanmas • Laboratuarn müteri ihtiyaçlarna göre raporlar yaplandrma konusunda gönüllü olmas. 162 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 9. LABORATUAR RAPORUNUN SUNULMASI: LABORATUAR REHBER Bu yönlendirici bilgiler, LS&CO. Global Atksu Rehberi gözlemleme için örnekleme ve analizler için kullanlacak tüm laboratuarlara gönderilmelidir. LS&CO’ya özel bu bilgiler alnan raporlarn kalitesinden emin olmamza ve global olarak 150 civar laboratuardan gelen raporun konsolide edilmesinde yardmc olmaktadr. Kabul edilebilir laboratuar raporlar; 1) Laboratuarn antetli kadna baslm, tüm iletiim detaylar ile laboratuar akreditasyon ve bal olduu kurumlar göstermelidir.. 2) Laboratuar yetkilisi tarafndan imzalanmal ve laboratuarn mührü ile mühürlenmelidir 3) Aadaki bilgileri içermelidir: a. Analizlerin tarih ve saatleri b. Analizi gerçekletiren kiinin ismi ve pozisyonu c. Numune bilgileri: nasl ve kim tarafndan alnd, numuneyi alan kurum-kurulu bilgilerinin ismi (fabrika veya laboratuar), bekleme süresi ve koruma yöntemleri d. LS&CO. Analitik Metotlar (Konu 6) listesinde yer alan metotlar veya edeerleri e. Uyguland durumlarda ölçüm hassasiyeti limitleri (laboratuarlar kullanacaklar uygun metotlar tespit etmek için LS&CO. Global Atksu Rehberi seviyeleri hakknda önceden bilgi sahibi olmaldr) f. Ölçüm birimleri (tercihimiz uygulanabilir olduu yerlerde mg/l’dir) 4) Saha içi yaplan ölçümler ve örnekleme srasndaki gözlemlere ait bilgileri içeren bir bölüm olmaldr. Bu bölüm aadaki bilgileri içermelidir: a. Analizlerin tarih ve saatleri b. Analizi gerçekletiren kiinin ismi ve pozisyonu c. Numune bilgileri: nasl ve kim tarafndan alnd, numuneyi alan kurum-kurulu bilgilerinin ismi (fabrika veya laboratuar), bekleme süresi ve koruma yöntemleri d. LS&CO. Analitik Metotlar (Konu 6) listesinde yer alan metotlar veya edeerleri e. Ölçüm birimleri f. Örnekleme ve saha içi analizler gerçekletirilirken mevcut durum hakkndaki gözlemler Saha içi ölçümler fabrika teknik personeli tarafndan yaplyorsa, atksu artma tesisinin operasyonlarnn gerçekletirilmesinden sorumlu ef veya artma mühendisi tarafndan LS&CO. formlar kullanlmal ve imzalanmaldr. Laboratuar yukardaki bilgileri içeren biri fabrikaya biri de LS&CO. OS Denetçisine gönderilecek ekilde toplam en az iki orjinal rapor hazrlamaldr. LS&CO. örneklemenin ve analizlerin harici laboratuarlar tarafndan gerçekletirilmesini tercih etmektedir. LEVI STRAUSS & CO. 163 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 10. LABORATUAR RAPORUNUN SUNULMASI: FABRKA REHBER Raporlama Tarihleri LS&CO. analiz raporlar aadaki programa göre OS Denetçisine gönderilmelidir: Önceki yllara ait Global Atksu Rehberi performans uygun ise: • Klasik atksu parametrelerini (scaklk, pH, BO, KO, renk, köpük ve AKM) içeren orjinal laboratuar raporlar her yl 30 Nisan ile 1 Ekim’de gönderilmelidir. • Global Atksu Rehberi’ne uyumluluk ve LS&CO’nun onay ile OS’ye laboratuar raporlarnn gönderilmesi ylda birkez olacak ekilde azaltlabilir (her yl 1 Ekim). Bununla birlikte ylda en az birkez raporlamann yaplmas zorunludur. Önceki yllara ait Global Atksu Rehberi performans iyiletirme gerektiriyorsa: • Klasik atksu parametrelerini (scaklk, pH, BO, KO, renk, köpük ve AKM) içeren orjinal laboratuar raporlar her yl 30 Nisan’da gönderilmelidir. • Global Atksu Rehberi’nde yer alan tüm atksu parametrelerini içeren orjinal laboratuar raporlar her yl 1 Ekim’de gönderilmelidir. Global Atksu Rehberi’ne metal parametrelerine uygunluk ve LS&CO’nun onay ile metal parametrelerinin raporlamas azaltlabilir. Bununla birlikte, Global Atksu Rehberi performans iyiletirmesi gereken fabrikalar klasik parametrelerin raporlamasna 1 Ekim (ve 30 Nisan) devam etmelidirler. Tüm fabrikalar LS&CO. Global Atksu Rehberi program çerçevesinde raporlama tarihlerine uymak için örneklemeleri ve atksu analizlerini yapmaldrlar. Dier Raporlama Konular • Sadece orjinal laboratuar raporlar LS&Co. tarafndan kabul edilir. Fabrikalar kendi yarattklar dokümanlar raporlama amacyla göndermemelidir. • Fabrikalar yllk OS denetimleri ve takip denetimlerinde gözden geçirilmek üzere atksu raporlarnn orjinallerini muhafaza etmelidirler. • Metal analizlerinin sonuçlarnn elde edilebilmesi için belli bir bekleme süresinin gerektii özellikle bilinmelidir. Fabrikalar bunu örnekleme ve analizlerin planlarn yaparken göz önünde tutulmaldr. • Fabrikalar orjinal raporlarn OS Denetçisine ulamas için gerekli düzenlemeleri yapmaldr. Orjinal raporun OS Denetçisine direkt olarak gönderilmesi için laboratuar bilgilendirebilir. ATIKSU DEARJLARI LGL YEREL GEREKSNMLERE, MEVZUATA VE/VEYA ZNLERE HER ZAMAN UYGUN OLACAKTIR. 164 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 11. OS DENETM VE POTW TESSLER Fabrika, Konu 17 (Kamu/Ortak Artma Tesisleri (POTW) / Belediye Artma Tesisleri) bölümünde verilen standart formu kullanarak POTW hakknda bilgi edinecek, aratrma formunu dolduracak ve kopyasn LS&CO.’ya gönderecektir. OS Denetçisi sahada atksu ön artma tesislerinin en iyi koullarda çaltn tespit edecektir. Ayn zamanda fabrikann yerel POTW gereksinimlerini salamak üzere kulland/oluturduu yönetsel boyutlar (örn: prosedürler, gerekli kaytlar vb.) deerlendirecektir. LEVI STRAUSS & CO. 165 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 12. PROSES SUYUNU GER KAZANAN FABRKALAR Fabrikalarn özellikle ciddi su kstlamalar olan ülkelerde, proses sularn tekrar kullanmalar oldukça yaygn uygulamalar olmaya balamtr. Tekstilde suyun tekrar kullanm farkl yöntemler ile gerçekletirilmektedir. Örnekler, son-bitirme ilemleri arasnda tekrar kullanm sistemleri ve tekrar kullanm ihtiyaçlarna göre bir atksu akmnn artlmasn içermektedir. çi Sal ve Güvenlii 1) Tekrar kullanlan su tüm ulusal içi sal ve i güvenlii gereksinimleri ile “kullanm” kstlamalarn karlayacaktr. (örn: tekrar kullanm sularnn nasl kullanlacana dair kstlamalar) 2) Geri dönüüm sistemleri hakknda fabrika bilgileri kazalarn ve yanl kullanmlarn engellenmesi için çalanlara iletilmelidir. Tüm borular uygun ekilde iaretlenmelidir. Çevre 1) Elde edilen konsantre atksu akmlar çevre kirliini önlemek için uygun ekilde artlmal ve bertaraf edilmelidir. 2) Tüm atksu akmlar yerel POTW dearj gereksinimlerini veya direkt olarak doaya (nehir, göl ve dere vb.) dearj ediliyorsa LS&CO. Global Atksu Rehberi gereksinimleri salayacaktr. 3) Tüm proses çamurlar (kat maddeleri) çevre kirliini önlemek için uygun ekilde artlmal ve bertaraf edilmelidir. 4) Tüm proses çamurlar (kat maddeler) yerel gereksinimleri salayacak ve kanuna göre bertaraf edilecektir.. 166 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 13. ARITILMI ATIKSULARI SULAMA AMAÇLI KULLANAN FABRKALAR Fabrikalarn özellikle ciddi su kstlamalar olan ülkelerde, artlm dearjlarn sulama amaçl kullanlmas oldukça yaygn uygulamalar olmaya balamtr. 1) Fabrikalar, suyu ulusal sulama program kapsamnda tüm yasal gereksinimlerin salanmas kayd ile sulama amaçl kullanabilir (örnein; kamu atksu artma tesisleri veya eyalet program ile) 2) Fabrikalar artlm atksularn yetkili kamu kurulularnn veya belediyelerin onay/ibirlii olmadan sulama amaçl kullanmayacaklardr. LEVI STRAUSS & CO. 167 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 14. EVSEL ATIKSU (LAIM) Ykama tesislerinin evsel atksular (lam) doaya dearj edilmeden önce biyolojik olarak artlacaktr. Biyolojik artma fabrikann atksu artma stratejilerine göre farkllk gösterebilir. Aadakiler LS&CO. Global Atksu Rehberine kabul edilebilirler: • Fabrika dnda belediyeye ait veya Kamu (ortak-POTW) artma tesislerinde biyolojik artma (fabrika POTW’nun yeterli teçhizatlandrldn tespit için gerekli bilgileri toplamak için Konu 17’de POTW Deerlendirme Formunu kullanmaldr) • Fabrikada evsel ve endüstriyel atksuyun tümünü artan entegre (birincil ve ikincil artma) artma tesisi kapsamndaki biyolojik artma • Fabrikada foseptik eklindeki biyolojik artma tesisi (örnein; szdrma alan veya dier benzer biyolojik artma ile). Foseptiin kirletici etkisini azaltmak için foseptik sular artlmaldr bu yüzden szdrma alan ve benzer biyolojik artma yöntemleri ihtiyaçtr. Foseptik dearjlar doaya direkt dearj için uygun deildir. • Fabrikada bulunan paket evsel atksu artma tesisleri eklindeki biyolojik artma Artlan tüm evsel atksu minimum yerel dearj kriterlerini salamaldr. Endüstriyel atksular ile birlikte artlmas durumunda L&CO Global Atksu Rehberi gereksinimlerine uymaldr. Dünyann birçok bölümünde yaygn bir uygulama gibi, atksu artma tesisi çamurlar için kurutma havuzlar kullanlyorsa, çamurdan kaynaklanan fazla atksular atksu artma tesisinin giri suyuna geri gönderilmelidir. Fabrikalar toplum salk problemleri yaratmamak ve ikayetlere neden olmamak için gerekli önlemleri almaldr. 168 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 15. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: SAHA Ç ÖLÇÜMLER Not: Bunlar sadece fabrikann teknik personeli saha içi ölçümlerini gerçekletirecek ise kullanlacaktr. LS&CO. ölçümlerin ilgili standart analitik metotlara göre üçüncü parti laboratuarlar tarafndan gerçekletirilmesini tercih etmektedir. Bununla birlikte, baz durumlarda bu uygulanabilir deildir. Bu durumlarda, fabrika teknik personeli kalibre edilmi ve bakml cihazlar kullanarak numune alabilir. Sonuçlar takip eden sayfada verilen standart LS&CO formuna kaydedilecektir. devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 169 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 15. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: SAHA Ç ÖLÇÜMLER LS&CO. Atksu Rehberi zleme Program Saha çi Örnekleme ve Analiz Formu Fabrika sim Adres Fabrika Atksu Artma Tesisi Teknisyeni sim Ünvan Örnek Bilgileri Örnekleme Tarihi Örnekleme Saati Örnekleme Noktas Saha çi Örnekleme ve Analiz Parametre Sonuç Birim Scaklk °C Alc ortam su scakl (Dearj edilen atksuyun scakl >37ºC ise) °C Analitik Metot Notlar pH Görünen Renk Renk (renk -- örn., sarms, krmzms, kahverengi, mavi)) Younluk (örn; açk, koyu, çok koyu, k geçirmez) Tespit R Koyu deil R Koyu Köpük tespiti Floating solids R Biraz R Hiç yok Köpük R Biraz köpük oluuyor ancak annda yok oluyor R Dearj noktasnda kalc köpük oluuyor Tespit R Köpük yok R Köpüklü Yorumlar: Teknisyenin mzas: Tarih: 170 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 16. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: EVSEL ATIKSU (LAIM) Fabrikalar LS&CO ile ticari iliki balangcnda veya evsel atksu (lam) artmnda deiiklik olduunda, evsel atksularnn artlmas ile ilgili ekteki formu sunacaklardr. Doldurulmu form LS&CO. OS Denetçisine verilecektir Atksu Rehberi zleme Program Evsel Atksu (Lam) Formu Fabrika sim Adres Fabrika Atksu Artma Tesisi Teknisyeni sim Ünvan Evsel Atksu Artma Evsel atksu artlyor mu? R Evet Evsel atksu nerede artlyor? R Fabrika içinde Artma Metodu R Foseptik sistemi R Hayr R Fabrika dnda R Fabrikada biyolojik artma tesisinde R Fabrikada endüstriyel/proses atksuyla birlikte biyolojik artma tesisinde R Fabrika dnda belediye artma tesisinde (biyolojik artmasz) R Fabrika dnda belediye artma tesisinde (biyolojik artma ile) R Evsel atksu belediye artma tesisine tanyor (vidanjör vb ile. – Yukardan fabrika d artma tipini seçiniz) Ek Yorumlar (örn: zamanlamalar ile birlikte gelecekteki deiiklikler) Teknisyenin mzas: Tarih: LEVI STRAUSS & CO. 171 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 17. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: KAMU-ORTAK ARITMA TESSLER (POTW)/BELEDYE ATIKSU ARITMA TESSLER Standart mektup ve formlarn amac POTW’larn “yeterli teçhizatlandrldklar” hakknda en üst seviyede bilgi edinmektir. “Yeterli teçhizatlandrma”nn anlam artma tesisinin ikincil veya biyolojik artma yapabilmek için tasarland ve ekipmanlarn çalmasdr. deal olan ekteki standart mektup ve formun POTW’ya Fabrika lgilisi tarafndan iletilmesidir. POTW’dan doldururularak geri gönderilen form çoaltlacak ve OS Denetçisine iletilecektir. Fabrika bu bilgileri çevre ile ilgili dosyalarnda muhafaza edecektir. Bu mektup ve form fabrika tarafndan yannda ingilizce olacak ekilde tercüme edilebilir. (LS&CO. içinde iletiimi salayabilmek için) Bu standart mektup ve form fabrikann POTW ile kurmak istedii iletiime göre kullanlablir veya kullanlmayabilir. Bunun yerine POTW saha ziyareti ve POTW personeli ile görümelere göre aratrma formu kullanlabilir. Yaklam fabrikann POTW ile oluturduu yapc-paylamc ilikilere baldr. devam dier sayfada 172 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 17. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: Kamu-Ortak Artma Tesisleri (POTW)/Belediye Atksu Artma Tesisleri Fabrika Yetkilisinin/lgilisinin smi ve Ünvan: Fabrika smi ve Adresi: Tarih POTW smi ve Adresi: Sayn Bay/Bayan Fabrikamzn {Fabrika smi} atksu artma için kullanmakta olduu kamu/ortak artma iletmesine ilikin bilgi talep edilen aratrma formunu ekte bulabilirsiniz. Bu bilgi müterimiz olan Levi Strauss & Co. tarafndan LS&CO. Global Atksu Rehberi Program kapsamnda talep edilmekte ve sadece irket içi kullanlacak ve gizli tutulacaktr. Lütfen formu doldurup yukardaki adrese gönderiniz. Bu bilgiyi LS&CO.’ya {tarih}ine kadar göndermemiz beklenmektedir. Herhangi bir sorunuz ve açklama için lütfen {Fabrika Yetkilisinin/lgilisi Telefon Numaras}’dan araynz. Doldurulmu aratrma formunu beklemekteyiz. Teekkür ederim Sayglarmla {Fabrika Yetkilisinin/lgilisinin smi} Ek. devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 173 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 17. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: Kamu-Ortak Artma Tesisleri (POTW)/Belediye Atksu Artma Tesisleri GZL POTW BLGS Sadece LS&CO. irket içi kullanm içindir Kamu/Ortak Atksu Artma Tesisleri / Belediye Atksu Artma Tesisleri Aratrmas Lütfen bilgileri bo alanlara yaznz veya uygun yerleri iaretleyiniz. Fabrika smi {Fabrika tarafndan doldurulacaktr} Fabrika Adresi {Fabrika tarafndan doldurulacaktr} Kamu/Ortak/Belediye Artma Tesisi zni {Burdan itibaren Fabrika veya POTW tarafndan doldurulacaktr} Kamu/Ortak/Belediye Artma Tesisinin Adresi Ülke Günlük artma kapasitesi (m3) Artma tipleri Birincil kincil Üçüncül Son dearj suyu kalitesi R yi R Orta R Kötü Son dearj suyu görünümü TSar TSoluk TYüzen madde TKrmz TKoyu TKöpük TYeil TBerrak TKahverengi TBulank TRenksiz TSaydam Artma Tasarland gibi çalyor mu? THer zaman TÇou zaman Önemli iletme zorluklar R Endüstriyel kullanclarn atksular standar d (limit d) Artma proseslerini listeleyin TMevsimsel (>75%) R Teknik bilgi R Proses yükü R Sermaye – iletme maliyetleri R Alc ortamn çevresel hassasiyeti R Toplumsal likiler (örn: yerel halk) Alc Ortam R Aknt R Göl R Yeraltsuyu R Nehir R Deniz Ek Yorumlar devam dier sayfada 174 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 17. STANDART MEKTUPLAR VE FORMLAR: Kamu-Ortak Artma Tesisleri (POTW)/Belediye Atksu Artma Tesisleri Aadaki taslak tercüme için kullanlabilir. CONFIDENTIAL POTW INFORMATION For LS&CO’s internal use only Publicly-Owned Treatment Works / Municipal Wastewater Treatment Facility Survey Please complete information in empty elds, otherwise check where appropriate. Factory Name {To be completed by Factory} Factory Address {To be completed by Factory} Name of Municipal Treatment Works {From this point forward, to be completed by Factory or POTW} Address of Municipal Treatment Works Country Daily Treatment Capacity (m3) Treatment Categories Primary Secondary Tertiary Final Efuent Quality TGood TAverage TBad Final Efuent Appearance TYellow TPale TFloating matter TRed TDark TFoam TGreen TClear TBrown TCloudy List Treatment Processes TColorless TOpaque Treatment process performs as designed TAt all times TMost of the times Major operating challenges R Industrial user efuent out of specications TSeasonally (>75%) R Technical know-how R Process overload R Funding R Environmentally sensitive receiving waters R Community relations Receiving Waters R Stream R Lake R Underground water R River R Sea Additional Comments devam dier sayfada LEVI STRAUSS & CO. 175 EK V: GLOBAL ATIK REHBER 18. SÖZLÜK Analitik Metot veya Test Metodu: Fabrikalardan alnan numunelerde gerçekletirilecek LS&CO. Global Atksu Rehberi’nde tanmlanan parametrelerin analizleri için dokümante edilmi teknik prosedürler. Analitik Rapor: Örnekleme/analiz uygulamalar ile ilgili bilgilere göre atksu numunelerinde gerçekletirilen analiz sonuçlarn içeren bir laboratuar tarafndan gelitirilen doküman. Anlk Örnekleme: Makul olan ksa bir zaman aralnda belirli bir zamanda alnan ölçüm veya numune Biyolojik Oksijen htiyac veya BO5: Svnn içindeki organik madde miktarn bakteri kullanarak endirekt ölçme yöntemi. Devre d brakmak (Bypass): Atksuyun bilerek toplama sisteminden veya atksu artma tesisinden ayrlmas Endüstriyel Atksu: Tekstil-Giyim ürünlerinin ykama-slak bitirme ilemlerinden oluan su veya atklar tayan sv. Kalite Güvence: Bir laboratuarn bir ürünün veya servisin tanmlanm kalite gereksinimlerini saladnndan emin olmak için gerçekletirdii bir dizi planl ve düzenli aktivite Kalite Kontrol: Tanmlanm kalite gereksinimlerine uygunluktan emin olmak için kullanlan/ gerçekletirilen bir dizi iletme/çalma metodu ve aktivitesi. Kompozit Örnekleme: Ayn noktadan farkl zamanlarda sürekli örnekleme veya farkl numunelerin kartrlarak anlk numunelerin karm. “Zaman bazl kompozit” (belirli zaman aralklarnda toplanan) veya “debi orantl” (debi miktarna göre zaman aralklarnda alnan sabit miktarda numunelerin veya anlk numuneler arasnda zaman aralklar sabit tutulurken debi arttkça artan anlk numunelerin toplanmas) Mühendislik Raporu: Atksu artma tesisi teknik, mühendislik ve yönetimsel yönlerini inceleyen profesyonel yetkili/yetkin mühendisin hazrlad ve imzalad rapor. Ölçüm Hassasiyeti: Bir maddenin, konsantrasyonu sfrdan fazla olan parametrenin içinde bulunduu bir örnein analizinden %99 güvenilirlilikle ölçülebilen ve raporlanabilen minimum konsantrasyonu. Ön Artma: Kamu/Ortak/Belediye (POTW) artma tesislerine bal kanalizasyon sistemlerine dearjdan önce gerçekletirilen genellikle eleme ve çamur artlandrma ve susuzlatrma gibi herhangi bir atksu artma prosesi pH: Bir svnn asidiklii veya alkalinitesinin ölçüsü. pH 7 nötr, bu deerden yukar veya aa doru büyük deiiklikler sudaki yaam için tehlikeli olarak kabul edilir. Standart: Belirli analitik testlerin gerçekletirilmesine ilikin kabul edilmi kurallar tanmlayan teknik dokümanlar. Toplam Askda Madde (AKM): Su veya atksu numunesinin içinde bulunan kat madde. Yerel Limitler: Yerel mevzuat –kanunlar, bölge veya belediye yetkilileri tarafndan kirleticiler için tespit edilmi belirlenmi snrlar. Yeterli Teçhizatlandrlm: Kamu/Ortak/Belediye (POTW) artma tesislerinin ikincil veya biyolojik artma yapabilmek için altyaps ve ekipmanlar ekipmanlarnn olduunu tanmlamak için LS&CO. Global Atksu Rehberi içinde kullanlan bir terimdir. 176 ÇEVRE, Ç SALII VE GÜVENL REHBER v2.0 NSAN 2007 BÖLÜM A: TK