(Geschäftsführer EMZ).

Impressum
Das österreichische Gesundheitssystem
Ein Wegweiser für Migrantinnen und Migranten
Gesundheit Hand in Hand
Herausgeber:
Volkshilfe Wien
Weinberggasse 77, 1190 Wien
Tel.: 01 / 360 64
Internet: www.volkshilfe-wien.at
Ethno-Medizinisches Zentrum e.V. (EMZ)
Königstraße 6, 30175 Hannover
Tel.: 0511 / 6 84 10 20
E-Mail: [email protected]
Internet: www.ethno-medizinisches-zentrum.de
Leitung:
Mag. Stephan Amann, MAS MBA (Volkshilfe Wien),
Dipl. Soz. Ramazan Salman (Geschäftsführer EMZ)
Redaktion:
Mag. Armin J. Hanschitz, MSc und Mag. Petra Dachs, Lehrerin für GuKP (Volkshilfe Wien),
Klara Starikow, MSc Public Health (EMZ)
Autoren:
Alexander Toth, Dr. Elisa Norden-Wainig, Mag. Eveline Fiedler, Dr. Petra Drabo, Dr. Ilyas Kozanli,
Mag. Gernot Antes, MPH, Mag. Petra Dachs, Mag. Armin J. Hanschitz, MSc
Übersetzung:
Matthias Wentzlaff-Eggebert, MM; Dr. Nezih Pala; Miloš Petković, Prof.; Dr. Olga Martynova
journalistisches Lektorat: Mag. Alexandra Laubner
Fotografie:
BilderBox.com, iStockphoto.com, G. Oberweger (www.georgoberweger.at), R. Skof, R. Peschetz
Covergestaltung, Layout & Satz: Roland Peschetz (STARRYDYNAMO.STUDIOS)
Dieses Projekt wird durch die Mitteln des Bundesministeriums für Inneres und das Staatssekretariat
für Integration kofinanziert. Die vorliegende Publikation ist Teil des Projektes MiMi-Wien.
Wenn in diesem Wegweiser Personengruppen benannt sind, wird im Folgenden die männliche
Schreibweise verwendet. Es sind aber weibliche und männliche Personen gleichermaßen gemeint.
Dies geschieht aus Gründen des besseren Leseflusses und ist nicht als diskriminierend zu verstehen.
Für die Richtigkeit und Vollständigkeit der angebotenen Informationen sowie Internetadressen wird
keine Haftung übernommen.
Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung in anderen als
den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf deshalb der vorherigen schriftlichen Genehmigung.
Eigenverlag: Volkshilfe Wien
Stand: Wien, November 2013
İçindekiler
Müsteşar Sebastian Kurz’un önsözü ........................................................................................4
Yüksek Sosyolog Ramazan Salman’ın önsözü .....................................................................5
“Avusturya: Rehber olarak Viyana...” Prof. Erika Stubenvoll ............................................6
Sağlığınız bizim için önemlidir! .................................................................................................7
Avusturya sağlık sistemi...............................................................................................................8
1. Sağlık sigortası ..................................................................................................................... 10
Zorunlu sağlık sigortası · zorunlu sağlık sigortasına kimler üyedir?
Sigortalı olmayan kişilerin tedavileri kim tarafından üstlenilir
Zorunlu sağlık sigortasının sunduğu hizmetler · Ek ödemeler/ katkı payları
Ek ödemelerden muafiyet
2. Doktorda.................................................................................................................................. 16
Hangi doktora gitmeliyim? · Doktor ziyaretine hazırlık
Doktora beraberimde neler götürmeliyim? · Doktorla görüşme
Sır saklama mükellefiyeti · Doktorunuz sizi bu konuda bilgilendirmelidir
Erken teşhis muayeneleri ve ihtiyati muayeneler · koruyucu aşılar
3. Eczanede .................................................................................................................................. 22
4. Diş doktorunda..................................................................................................................... 24
5. Hastanede ............................................................................................................................... 26
Hangi hastaneye gitmeliyim? · Hastane tedavileri yönetmeliği (giriş)
Hasta bilgileri · Hastaneye beraberimde neler götürmeliyim?
Sık yapılan muayeneler · Ameliyatlar ve doktorun yükümlülükleri
hakkında bilgi verilmesi · Hastanede günlük yaşam · Taburcu olma
6. Acil durumlarda ne yapılmalı? ...................................................................................... 36
7. Evde bakım ve destek hizmetleri ................................................................................. 38
Bakım parası derecelendirmesi · Bakım telefonu · Sosyal hizmet sağlayıcıların
servisleri · Yaşlılara yönelik konut, destek ve bakım hizmetleri
8. Kamusal Sağlık Hizmetleri (Der öffentliche Gesundheitsdienst) ............... 42
9. Başka bilgiler edinebileceğiniz adresler ................................................................. 44
Sağlığınız için el ele..................................................................................................................... 48
Önsöz
Sağlımız hepimiz için çok değerlidir. Toplumsal hayata ne dereceye kadar
katılabileceğimizi belirlediği için hayatımızın tüm alanlarına nüfuz eder ve
entegrasyon politikasının başlıca dayanaklarından birini oluşturur.
İstatistiki veriler, göçmen kökenli insanların önleyici sağlık hizmetlerinden
Avusturyalılara kıyasla çok daha nadiren yararlandıklarını ve doktora gittiklerinde
çoğu zaman zaten acil sağlık sorunlarına sahip olduklarını ortaya koymaktadır.
Kültürel farklılıklar, daha düşük bir sosyoekonomik statü ve eğitim seviyesi, sosyal
izolasyon, dilsel sorunlar, göçmenlik geçmişi ve Avusturya sağlık sistemi hakkında
bilgi sahibi olunmaması, göçmenlerin sağlık hizmetlerinden yararlanmasını
zorlaştırabilir.
Bundan dolayı entegrasyondan sorumlu bağımsız uzmanlar komisyonu yıllık
olarak yayımlanan entegrasyon raporunda, göçmenlerin sağlık imkanlarından
faydalanma becerisinin basit ve hedef kitleye dönük projelerle yükseltilmesinin
ve aynı zamanda göçmenlerin Avusturya sağlık ve bakım hizmetleri sistemine
duydukları güveninin yükseltilmesinin hedeflenmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Almanya’da yıllardır başarıyla uygulanmakta olan „MiMi-Sağlık Rehberleri“
(„MiMi-GesundheitslotsInnen“) projesi, bunun için gerekli bilgileri basit bir şekilde
ve kültürel farklılıklar konusunda hassasiyet göstererek aktarır ve göçmenlerin de
kendi sağlıklarının uzmanı olmasını mümkün kılar.
Ortak siyasi hedefimiz, toplumumuzdaki artan çeşitliliğin yeterli ölçüde dikkate
alınması ve bu ülkedeki her yurttaşa kökeni ve geçmişinden bağımsız olarak
uygun bir tıbbi tedavi ve bakım imkanı sunmak olmalıdır. Almanya ve
Avusturya’daki ortaklarımızla birlikte bu önemli projeyi Avusturya’da başlatabilmiş
olmak bu nedenle beni daha da mutlu etmektedir!
Sebastian Kurz
Entegrasyondan Sorumlu Müsteşar
4
Önsöz
Sağlık, ekonomik başarı elde edebilmenin, eğitim imkânlarından daha yaygın
bir şekilde yararlanabilmenin, mutlu ve mesut bir hayat sürebilmenin önemli
temelini oluşturur. Sağlık sisteminin imkânlarından yararlanabilmek sosyal
adaletin, toplumsal dayanışmanın ve toplumumuzda başarılı bir entegrasyonun
kaynağını teşkil etmektedir. Bütün insanlar sağlıklı ve bağımsız bir hayat
sürebilmeye yönelik aynı fırsatlara sahip olmalıdır.
Bu nedenle Avrupa’daki göçmenler olarak, Entegrasyon Müsteşarlığı vasıtasıyla
bu görevi kararlılık ve inançla üstlenen Avusturya İçişleri Bakanlığına son
derece müteşekkiriz. Müsteşar Sebastian Kurz yönetimindeki Entegrasyon
Müsteşarlığının elinizdeki bu broşürü desteklemiş ve mümkün kılmış olmasını
memnuniyetle karşılıyoruz. Bu sağlık rehberinin Avusturya sağlık sistemi hakkında
bilgilendirmesi ve sunulan çeşitli imkânlardan uygun bir şekilde yararlanılmasına
yardımcı olması öngörülüyor.
Avusturya’daki sağlık sistemi dünyadaki en modern ve gelişmiş sistemlerden
biridir. Seçkin uzmanlar geniş kapsamlı tıbbi hizmetler sunmakta ve bütün
yurttaşların sağlıklı olmalarını sağlamaktalar. Ayrıca bu hizmetler sadece
hastalandığınızda değil, çocuklara, kadınlara ve yaşlılara yönelik önleyici
muayeneler şeklinde de sunulmaktadır.
Ayrıca Viyana Halk Yardımı (“Volkshilfe Wien”) kurumuna, yönetim kurulu
üyelerine, yetkin çalışanlarına ve dünya kenti Viyana’nın uzmanlarına bu broşürü
ortaklaşa hazırlamalarından ve MiMi-Entegrasyon programını kabul ederek
takdir etmelerinden dolayı teşekkür etmek isterim. Çok dilli sağlık rehberleri,
sağlık kampanyaları ve elinizde bulunan bu sağlık broşürü sayesinde “sağlıklı” ve
başarılı entegrasyona katkıda bulunulmaktadır. MiMi-Entegrasyon programının
bu tasarımı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kilit tasarım olarak değerlendirilerek
onurlandırılmıştır. Artık bu program Viyana Halk Yardımı ve Ethno Tıp
Merkezinin yardımları sayesinden Avusturya’daki göçmenlerin de hizmetine
sunulabilmektedir.
Yüksek Sosyolog Ramazan Salman
Almanya Ethno Tıp Merkezi Derneği Genel Müdürü
ve MiMi-Entegrasyon programının mucidi
5
Avusturya: Rehber olarak Viyana
Viyana Halk Yardımı kurumu, Entegrasyon Müsteşarlığı ve Hannover’deki Ethno
Tıp Merkezi Derneği tarafından ortaklaşa hayata geçirilen “MiMi - Viyana Sağlık
Rehberleri” projesi vasıtasıyla, federal başkentte yaşayan göçmenlere yönelik
teşvik edici ve önleyici sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesine yönelik önemli bir
adım atmış bulunuyoruz.
Bu amaçla Viyana Halk Yardımı kurumu çok dilli ve kültürlü sağlık rehberleri
eğitmiştir. İlk katılımcılar 13 farklı ülkeden gelmektedir. Göçmen topluluklarında
mültiplikatör vazifesi görecek olan bu sağlık rehberleri, Avusturya yahut
Viyana sağlık sistemi ve bununla bağlantılı olarak sağlık konusundaki bilgilerini
anadillerinde ve kültürel farklılıklara hassasiyet göstererek paylaşacaklar. Viyana
Halk Yardımı kurumu ise onlara bu broşürü de kullanarak eşlik edecektir. Gönüllülük
esasına göre çalışan sağlık rehberleri sağlıkla ilgili konularda farkındalık
yaratmaklabirlikte danışmanlık hizmeti vermemekte, ancak ihtyaca göre doğru
kurum ve kuruluşlara yönlendirmektedir.
Ağ oluşturma faaliyetleri, bu projenin büyüyebilmesi için gerekli olan önemli
bir bileşen teşkil etmektedir: Sağlık, eğitim ve göç alanlarında, “MiMi Sağlık
Rehberleri” projesini Viyana’da ve daha sonra başka federal eyaletlerde birlikte
pekiştirmek istediğimiz önemli destekleyici ortaklarla (lobiler, bakanlıklar ve sivil
toplum örgütleri) daha şimdiden temas sağlamış bulunmaktayız. Sağlık rehberleri
ve Viyana Halk Yardımı kurumu kendilerini bu bağlamda kılavuz olarak görmekte
ve herkesi kendilerine bu yolda destek olmaya davet etmektedir.
Prof.in Erika Stubenvoll
Viyana Halk Yardımı Kurumu Başkanı
6
Sağlığınız bizim için önemlidir!
Avusturya sağlık sistemi dünyanın en iyi sağlık sistemlerinden biri olmakla birlikte,
bu sistemin ne şekilde işlediğini anlamak çoğu zaman birçok insana zor
gelmektedir. Ailemin bir bireyi hastalandığında kime başvurabilirim? Önce
doktora mı gitmeliyim yoksa doğrudan hastaneye mi? Hangi masraflar karşılanıyor,
hangilerini kendim ödemeliyim?
Bunların ve benzer soruların cevaplarını Avusturya sağlık sistemi hakkında bilgiler
içeren, Viyana Halk Yardımı kurumunun Entegrasyon ve Kültürlerarası Çalışmalar
Dairesi (“Volkshilfe Wien, Abteilung Integration und Interkulturarbeit”) ile Ethno
Tıp Merkezi Derneği (“Ethno-Medizinisches Zentrum e.V.”) tarafından ortaklaşa
hazırlanan ve birçok dilde yayımlanan bu broşürde bulabilirsiniz. Bu broşürün
sizlere yol göstermesi öngörülüyor.
Broşürün son bölümünde sizlere yardımcı olabilecek kurum, kuruluş, birlik ve
kuruluşların adreslerini bulabilirsiniz.
Bu broşür, Avusturya Federal İçişleri Bakanlığı ile Entegrasyon Müsteşarlığı
tarafından ortaklaşa finanse edilen MiMi-Viyana projesinin çalışmaları
sonucunda hazırlanmıştır. MiMi-Viyana projesi, aynı isim altında Almanya’da
yıllarca yürütülen projede elde edilen deneyimleri esas almakta olup,
Almanya/Hannover’deki Ethno Tıp Merkezi Derneği ile yakın işbirliği içerisinde
gerçekleştirilmektedir. Bu projeden şimdiye kadar sağlık sistemi hakkındaki
bilgilere erişme imkanına sahip olmayan insanlar yararlanacaktır.
Bu broşür vasıtasıyla sağlığınıza kavuşmanıza, sağlıklı ve dinç olmanıza ve her
şeyden önce sağlıklı kalmanıza destek sağlayabildiğimiz için mutluyuz.
7
Avusturya Sağlık Sistemi
Birçok insan için sağlık en önemli sermayedir. Avusturya devleti, Avusturya’da
yaşayan bütün insanlara cinsiyetlerinden, yaşlarından, eğitim durumlarından,
kökenlerinden ve gelir seviyelerinden bağımsız olarak birinci sınıf sağlık hizmetleri
sunulmasını sağlamaktadır.
Kamusal sağlık hizmetleri ile sağlık sistemine yönelik idari işler federal
devletin, eyaletlerin ve belediyelerin mesuliyetinde bulunmaktadır. Yatılı sağlık
hizmetlerinden de sorumlu olan eyaletler, teşvik edici ve önleyici sağlık hizmetleri
sunmanın yanında bakım parası da tahsis etmektedir. Belediyeler ise sosyal
yardımlar ile hizmetlerden sorumludur.
Avusturya sağlık sitemi üç kola ayrılmaktadır:
1. Yatılı sağlık hizmetleri (intramural bakım)
Klinikler, özel hastaneler ve devlet hastaneleri, sosyal sigorta hastaneleri,
rehabilitasyon kuruluşları, kilise hastaneleri ve palyatif kuruluşlar, bakım
kuruluşları
2. Ayakta sağlık hizmetleri (ekstramural bakım)
Münferit ve grup muayenehanelerde hizmet veren serbest ve tescilli doktorlar,
örneğin alerji poliklinikleri gibi ayakta tedavi merkezleri, ayakta tedavi
hastaneleri
3. Kamusal sağlık hizmetleri (“Öffentlicher Gesundheitsdienst-ÖGD”)
Sağlık sisteminin üçüncü kolu olan ÖGD, halk sağlığının muhafaza edilmesine
hizmet etmektedir (= Public Health).
ÖGD’nin başlıca görevleri şunlardır: Enfeksiyonlara karşı koruma, çevre tıbbı ve
hijyeni, sağlık teşviki, tıbbi kriz yönetimi ve başka alanlar.
8
Avusturya sosyal sigorta sisteminin örgütlenmesi
Avusturya çapında, Avusturya Sosyal Sigorta Kurumları Merkez Birliğinin üst
yapısı altında 22 sosyal sigorta kurumu faaliyet göstermektedir1.
Sosyal sigorta sisteminin görevleri arasında, sigorta hizmetlerinin yanında
önleyici sağlık hizmetleri, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik
danışmanlık hizmetleri ile rehabilitasyon çalışmaları bulunmaktadır.
Zorunlu sigorta, dayanışma ve özerklik prensiplerini esas alan Avusturya sosyal
sigorta sistemi hastalık, kaza ve emeklilik sigortası kollarını kapsamaktadır.
(Kaynak: http://esv-bkk.sozvers.at/portal27/portal/bkkportal/channel_content/%20
cmsWindow?p_tabid=6)
1 Broşür: Das Österreichische Gesundheitssystem. Zahlen – Daten – Fakten
(Juni 2010). Hg. BM Gesundheit.
9
1. Sağlık sigortası
Zorunlu sağlık sigortası
Avusturya’da yaşayıp çalışanlar prensip olarak sosyal sağlık sigortasında
sigortalıdır. Sağlık sigortasını serbestçe seçmek mümkün değildir. Avusturya’da
zorunlu sigorta uygulaması mevcuttur. Zorunlu sigortaya ilaveten, örneğin
daha yüksek veya ilave yardımlardan yararlanmak için ek sigorta yapma imkânı
bulunmaktadır. Avusturya’da çalışan ve ikamet eden insanlar zorunlu sigorta
kapsamında bulunur. Avusturya’ya da ikamet etmekle birlikte örneğin İsviçre’de,
Almanya’da veya Lichtenstein’da çalışan insanlar Avusturya’da değil, çalıştıkları
ülkede sigortalıdır.
Avusturya’da yaşayan insanların yaklaşık olarak %99’u zorunlu sağlık sigortası
koruması altında bulunmaktadır. Mesleğe veya şirketin merkezinin bulunduğu
yere göre (emeklilerde ikametgah göre) belirli bir sağlık sigortası sorumlu olur,
örneğin dokuz farklı bölge sağlık sigortasından (Gebietskrankenkasse-GKK) biri,
Kamu Görevlileri Sigorta Kurumu (Versicherungsanstalt öffentlich BediensteterBVA) veya Serbest Meslek Sahipleri Sosyal Sigorta Kurumu (Sozialversicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft-SVA).
Sigortalı, aylık gelirine bağlı
olarak her ay belirli bir prim
ödemek zorundadır. İşçiler
ve çalışanlarda, işverenler
de ilaveten prim ödemek
zorundadır. Düşük gelirli
çalışanlar (süresiz bir iş ilişkisi
çerçevesinde ayda en fazla
386,80 € veya kısa süreli iş
ilişkilerinde günde ortalama
29,70 € kazananlar) aylık
sigorta primi ödemek zorunda
değildir.
10
Hastalanarak veya kaza geçirerek doktorda veya hastanede tedavi görmeniz
halinde, yetkili sağlık sigortası tıbbi tedavi ve ilaç masraflarını karşılar.
Hastalık nedeniyle geçici bir süreliğine çalışamaz halde bulunmanız halinde
işvereniniz, şirketteki çalışma sürenize bağlı olarak ücretinizi veya maaşınızı
belirli bir süre boyunca ödemeye devam eder. Ondan sonra sınırlı bir süre boyunca sağlık sigortanızdan hastalık parası alırsınız.
Yani Avusturya’da hiç kimse hastalanması nedeniyle zor durumda kalmaz! İş
kazası geçirmeniz veya meslek hastalığına yakalanmanız sonucunda en kötü
ihtimalden hareketle çalışamayacak durumda olmanız halinde kaza sigortası
ve/veya emeklilik sigortasından mali destek alırsınız.
Avusturya’daki sağlık sigortasında dayanışma prensibi geçerlidir. Yani, primler
sigortalının sağlık durumuna ve ailesi olup olmadığına göre değil, gelirine göre
belirlenir. Aynı şekilde sigortalının yaşı veya cinsiyeti de önem arz etmemektedir.
Buna göre, daha fazla gelire sahip olan sigortalılar (2013 yılında 4.440 € olan prime
esas azami gelir seviyesine kadar) daha yüksek prim öder. Bu sistemde sağlıklılar
hastalara, bekârlar ailelere ve gençler yaşlılara sahip çıkar. Bundan dolayı da
herkes sosyal sağlık sigortasının hizmetlerinden yararlanabilir!
Sağlık sigortasından kimler yararlanabilir?
• Avusturya’da bağımlı olarak çalışan (çalışanlar ve işçiler) ve ayda brüt 386,80
€’dan fazla gelir elde eden kişiler sağlık sigortalıdır. İşe başlamanızla birlikte
işvereniniz sizi otomatik olarak sağlık sigortasına kaydeder. Bağımsız çalışan
esnaflar, serbest meslek sahipleri (doktorlar, avukatlar, mimarlar) ve isteğe
bağlı sigortalılar (zorunlu sağlık sigortası kapsamında bulunmayan ve başkaları
üzerinden de sigortalı olmayan kişiler) sağlık sigortasına bizzat başvurmalıdır.
• Ekonomi Odasına (Kammer der gewerblichen Wirtschaft) üye olan bağımsız
çalışanlar ile tarım ve ormancılık alanında bağımsız olarak çalışanlar
(İşletmelerinin birim değeri belirli bir düzeyi aşması halinde).
11
• Çoğu durumda aile bireyleri ücretsiz olarak sigortaya dahil edilebilir. Evli eşler
ve hayat arkadaşları sadece, örneğin çocuğun eğitimiyle (18 yaşını doldurana
kadar) ilgilenmeleri halinde sigorta kapsamına alınırlar. Çocuklar 18 yaşlarını
doldurana kadar ebeveynlerinin sigortası kapsamında bulunur. 18-27 yaş
arasında gençler sadece okumaları veya mesleki eğitim görmeleri halinde
ebeveynlerinin sigortası kapsamında bulunur. Bedensel veya zihinsel engelli
insanlar, çalışamasalar da sağlık sigortası kapsamındadır.
• Mesleki eğitim öğrencileri
• Emekli ve işsizlere yönelik ilave düzenlemeler mevcuttur.
• Desteklenmesi gereken, yardım ve korumaya muhtaç yabancılar (iltica hakkına
başvuranlar, iltica hakkına sahip kişiler, sürgündeki kişiler) sağlık sigortası
kapsamındadır.
• İhtiyaç odaklı asgari geçim yardımından (Bedarfsorientierte Mindestsicherung)
yararlananlar.
12
Sağlık sigortası bulunmayan kişiler, sağlık hizmetlerinin masraflarını bizzat
karşılamalıdır. İlk yardım hizmetleri istisnai bir durum teşkil etmektedir.
Sigortalı olmayan kişileri kim tedavi eder?
Sigortalı olmayan ve sağlık hizmetlerinin masraflarını karşılayamayacak olan
kişilere yönelik olarak, acil durumlarda tıbbi yardım sağlayan özel kuruluşlar
mevcuttur (Ek broşüre bakınız).
Zorunlu sağlık sigortasının en önemli hizmetleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pratisyen ve uzman doktorlarda tedavi
Hastanelerde tedavi (yatılı ve ayakta tedavi)
Yeni doğan bebeklerin, bebeklerin, çocukların ve gençlerin muayeneleri
Hamilelik döneminde doktor refakati, Ebe yardımı, hamilelik parası
Genetik muayeneler (örn. riskli gebeliklerde amniyosentez)
Tedbir amaçlı ve önleyici muayene ve tetkikler (örn. aşı,
görüntüleme muayeneleri)
Doktor olmayan sağlık uzmanlarının hizmetleri (örn. psikoterapi,
fizyoterapi, ergoterapi, logoterapi)
tanısal hizmetler (örn. laboratuvar, röntgen, EKG, EEG,
bilgisayarlı tomografi)
Tedavi amaçlı araçlar ve ilaçlar
Yardımcı tedavi araçları (örn. gözlükler) ve yardımcı araçlar
(örn. hasta asansörleri)
Evde tıbbi hasta bakımı
Hastalık halinden kaynaklanan iş göremezlik durumunda hastalık parası
Tıbbi rehabilitasyon tedbirleri
(Yatılı rehabilitasyon tedavileri, yardımcı araçlar)
Diş tedavisi ve protez diş
(Sadece kısmen, altın dolgular bizzat ödenmelidir)
Hasta ve kurtarma nakilleri (sadece belirli koşullar altında)
Sağlığı teşvik edici hizmetler (sağlıklı yaşama ilişkin bilgiler)
Bağlı bulunduğunuz sağlık sigortası sizi ayrıntılar hakkında bilgilendirecektir.
13
Sağlık sigortasının birçok hizmetinin masrafları sadece Avusturya’da
karşılanmaktadır. Ancak hizmetin AB üyesi bir devlette veya Avrupa Ekonomik
Alanı (AEA) üyesi bir devlette verilmiş olması halinde masraflar sadece kısmen
karşılanır. Bunun dışında belirli devletlerle anlaşmalar imzalanmış bulunmaktadır.
Konuya ilişkin ayrıntıları sağlık sigortanızdan öğrenebilirsiniz. Yurt dışındaki
bir hastanede önceden planlanarak tedavi görülmesi amaçlanıyorsa, sağlık
sigortasından izin alınmak zorundadır.
Ancak zorunlu sağlık sigortası, tedavi süresince olunca tek kişilik oda ve
• başhekim tedavisi masraflarını prensip olarak karşılamamaktadır
• belirli diş tedavisi hizmetleri (altın dolgu vs.)
• reçetesiz ilaçlar ve Avusturya Sosyal Sigorta Kurumları Merkez Birliğinin ilaç
kataloğunda bulunmayan ilaçlar.
• tıbbi bakımdan gerekli olmayan hizmetler (örn. yeterlilik testleri, sağlık
raporları)
• Okullara, derneklere, özel sigortalara yönelik belgeler, bir aile bireyinin bakım
iznine ayrılabilmesine yönelik bakıma muhtaçlık belgesi
• Hizmet kataloğunda belirtilmeyen veya tedbir amaçlı muayene çerçevesinde
öngörülmeyen bütün muayeneler
• Sigorta doktoruna gidilmesinden sonra belirli bir süre içerisinde aynı uzmanlık
alanına (örn. pratisyen doktor veya göz doktoru) sahip olan başka bir sigorta
doktoruna gidilmesi. Söz konusu zaman aralığı sağlık sigortasına göre farklı
olur. GKK üyeleri için bu süre üç ay, SVA üyeleri için bu süre bir aydır.
• Belirli bir uzmanlık alanında faaliyet gösteren bir doktora isteğe bağlı olarak
muayene olduktan sonra, aynı uzmanlık alanında faaliyet gösteren başka bir
doktora muayene olunması. GKK üyeleri için bu süre üç ay, SVA üyeleri için bu
süre bir aydır.
14
Ek ödemeler/ katkı payları
Belirli hizmetlerin masraflarının bir kısmını kendiniz ödemelisiniz. Reçete ücreti
ilaç kutusu başına 5,30 €’dur. Hastanede kaldığınız her gün için 10-17 € arasındaki
günlük hastane ücretlerini (Tagegeld) kendiniz ödemelisiniz. Fizik tedavi ve
rehabilitasyon tedavilerinde, gelir seviyenize göre belirlenen günlük bir katkı
hesaplanır. E-Kart için yılda bir kez 10,30 € mahsup edilir. Bağımsız çalışan ve
Serbest Meslek Sahipleri Sosyal Sigorta Kurumunda sigortalı iseniz, doktora
gittiğinizde masrafların %20’sini karşılamanız gerekir.
Ek ödemelerden muafiyet
Ek ödemelerin maddi bakımdan aşırı bir yük oluşturmaması için bu ödemelerden
muaf tutulma imkanları sağlanmıştır. Bu imkanlardan düşük gelirli kişiler, çocuklar
(18 yaşını doldurana kadar), kronik hastalığı bulunan kişiler ve emekli maaşları
düşük olan emekliler yararlanabilir.
Aşağıdaki kişiler reçete ücretinden veya günlük hastane ücretlerinden muaftır:
Resmi makamlara bildirilmesi gereken bulaşıcı bir hastalığı (örn. tüberküloz)
olan kişiler, sivil hizmet görevini ifa eden kişiler ve aile bireyleri ile asgari geçim
yardımlarından faydalanan sığınmacı adayları.
Reçete ücretinin, kişinin bir önceki seneye ait yıllık net gelirinin %2’sini aşması
halinde de kişiler reçete ücretinden muaftır.
Diş protezlerindeki ek ödemelerin tutarı ve muafiyet imkanları sağlık sigortasına
göre farklılık arz etmektedir. Konuya ilişkin olarak sağlık sigortanıza danışabilirsiniz!
15
2. Doktorda
Hangi doktora gitmeliyim?
Avusturya’da doktorunuzu kendiniz seçebilirsiniz. Sigortalılar E-kartları ile birlikte
E-kart doktorlarına para ödemeden muayene olabilirler. Ancak ilgili doktorun,
zorunlu sağlık sigortası ile sözleşme imzalamış olması gerekir (= Sigorta doktoru
veya sözleşme doktoru).
Zorunlu sağlık sigortasıyla anlaşması bulunmayan doktorlara da gidebilirsiniz isteğe bağlı doktor veya özel doktor. Ancak bu durumda muayene ücretini önce
kendiniz ödemeli ve doktor tarafından düzenlenen faturayı sağlık sigortanıza
ibraz etmelisiniz. Daha sonra size muayene ücretinin bir kısmı iade edilir
(sadece anlaşma tarifelerinde belirtilen hizmetler için geçerlidir ve sağlık
sigortasının anlaşmalı bir doktora ödeceyeceği ücretin azami %80’i oranında
ödeme yapılır).
Pratisyen doktorlar ile uzman doktorlar arasında fark gözetilmektedir. Pratisyen
doktorlar “Aile hekimi” (Hausarzt) olarak da adlandırılmaktadır. Bu doktorlar
evde muayene hizmeti de vermektedir. Muayenehanesi evinize yakın bir yerde
bulunan bir doktor seçmeniz ve mümkün mertebe bu doktorda kalmanız
uygun olur. Zira bu doktor sizi ve sağlık durumunuzu zamanla en iyi tanıyan
doktor olacaktır. Gerekli olması halinde sizi doğru uzman doktorlara sevk
edecektir. Üç aylık (GKK sigortalıları) veya bir aylık (SVA sigortalıları)
dönemlerde sadece aynı pratisyen doktora gidilebilir. Uzman doktorlar
belirli ihtisas alanlarında uzmanlaşmış olan doktorlardır, örneğin kadın hastalıkları
doktorları (jinekolog) veya Kulak-Burun-Boğaz doktorları. Prensip olarak üç
aylık (GKK sigortalıları) veya bir aylık (SVA sigortalıları) dönemlerde E-kartınızı
kullanarak çeşitli ihtisas alanlarında uzmanlaşmış olan en fazla üç anlaşmalı
doktora gidebilirsiniz. Daha fazla doktora gidebilmek için tedavi eden
doktorun sevk belgesi düzenlemesi gerekir. Ancak sevk belgesinin önceden aile
hekiminden temin edilmesi uygun olur. Pratisyen doktor düzenleyeceği sevk
belgesiyle uzman doktora, hangi tetkik veya muayenelere ihtiyaç duyulduğunu
bildirir. Uzman doktor daha sonra pratisyen hekime hangi muayeneleri
gerçekleştirdiğini ve neleri tespit ettiğini bildirir.
16
Belirli bir doktoru tercih etmeden önce şahsen nelere önem verdiğinizi
sakince düşünmelisiniz. Belki de bir erkek doktordan ziyade kadın doktora
muayene olmak isteyeceksiniz. Belki de, toplu taşıma araçlarını kullanmak zorunda
olduğunuzdan dolayı muayenehanenin yeri sizin için büyük bir rol oynayacaktır.
Farklı doktorların çalışma saatlerini kıyaslamak da yararlı olabilir.
İyi bir aile hekimi sizi dikkatle dinlemeli, neler yaptığını ve hangi tedaviyi
tavsiye ettiğini anlaşılır bir dille izah etmelidir. Aile hekiminiz başka doktorlarla
işbirliği içerisinde çalıştığından dolayı sizi ihtiyaç halinde uzman doktorlara veya
hastaneye sevk edecektir. Doktorunuzdan memnun olmamanız veya ona
güvenmemeniz halinde başka bir doktora geçiş yapabilirsiniz. Bölge sağlık
sigortalarında sigortalı olan kişiler doktorlarını her üç aylık takvim dönemlerinin
başında, yani Ocak, Nisan, Temmuz veya Ekim aylarında değiştirebilirler. Ancak
doktorunuzu çok sık değiştirmemelisiniz, zira her yeni doktorun sizi, sizin de her
yeni doktoru baştan tanımanız gerekecektir. Ayrıca sıklıkla doktor değiştirildiğinde
çoğu zaman, sağlığınız için risk oluşturabilecek olan muayeneler (örn. röntgen
muayenesi) tekrarlanmak zorunda kalınır.
Doktor ziyaretine hazırlık
Doktora gitmeden önce hazırlanmanız uygun olur. Şikayetlerinizi takip edebilir
ve bunları not edebilirsiniz. Ayrıca hangi ilaçları kullanmakta olduğunuzu ve son
zamanlarda başka doktorlarda tedavi görüp görmediğinizi de not ediniz. Doktora
sormak istediğiniz soruları da not edebilirsiniz.
17
Almanca konuşmakta zorlanmanız halinde yanınızda tercüman bulundurmanız
uygun olur. Ancak sağlık sigortası doktor ziyaretinizde size eşlik edecek
tercümanın masraflarını karşılamaz. Fakat sizden daha iyi Almanca anlayabilen
aile bireyleri veya arkadaşlarınızın size eşlik etmesinde hiç bir sakınca yoktur.
Ayrıca birçok şehirde, yabancı dil bilen veya çok dilli çalışanları olan doktorların
kayıtlı bulunduğu listeler mevcuttur.
Doktora gitmeden önce telefonla randevu almanız uygun olur. Bu şekilde
bekleme süresini kısaltabilirsiniz.
Acil hastalandığınız ve kendinizi kötü hissettiğiniz için randevu almak istediğinizde
bunu telefonda belirtmelisiniz. Doktorla görüşmeye elbette randevu almadan
da gidebilirsiniz, fakat bu durumda daha uzun süre bekleyeceğinizi hesaba
katmalısınız.
18
Çok kötü durumda veya çok halsiz olduğunuzdan dolayı aile hekimine
gidemeyecek durumda iseniz doktor sizi evinizde de ziyaret edebilir. Ancak evde
muayene hizmetinden gerçekten sadece zor durumda kaldığınızda yararlanın.
Doktorlara ve çalışma saatlerine ilişkin bilgilere Tabipler Odasının internet
sitesinden ulaşabilirsiniz (http://www.aerztekammer.at/).
Doktora beraberimde neler götürmeliyim?
Doktora giderken sağlık sigortası kartınız olan E-kartın yanınızda bulunmasına
dikkat ediniz. Ayrıca kullandığınız ilaçların isimlerini ihtiva eden bir liste
hazırlamanız da faydalı olur. Ayrıca doktorunuz aşı karnenize, alerji kimliğinize
veya son zamanlarda muayene olmanız halinde röntgen filmlerinize ihtiyaç
duyabilir.
Doktorla görüşme
Neden muayene olmak istediğinizi ve hangi şikâyetlerinizin olduğunu
doktorunuza acele etmeden izah ediniz. Doktorun sizi anlamasına ve sizin
doktoru anlamanıza dikkat ediniz. Anlamadığınız bir husus olduğunda doktora
birkaç kez soru sormanızın bir sakıncası yoktur.
Doktorunuza karşı dürüst davranın ve örneğin çok sigara veya alkol içtiğinizi
ondan gizlemeyin. Beslenme davranışlarınızı ve spor alışkanlıklarınızı da
abartarak anlatmayın!
Doktorun tavsiye ettiği ilaçlar veya tedaviyle ilgili kuşkularınız varsa bu konuyu
doktorla konuşun. Doktorun size ilaç yazması halinde, bu ilaçları doktorun tavsiye
ettiği şekilde kullanmanız önemlidir! İlaçları kullandıktan sonra kendinizi daha
kötü hissetmeniz veya ortaya yeni şikayetlerin çıkması halinde, ilaç kullanımına
ara vermeden önce bu konuyu derhal doktorunuzla görüşmelisiniz.
İlaçları kullanmayı izin almadan kesmeniz ve sağlık durumunuz iyileşmediğinden
dolayı tekrar doktora gitmeniz halinde, ilaçları kullanmadığınızı doktora açıkça
ifade ediniz. Aksi takdirde doktorun bu konu hakkında haberdar olması mümkün olmayacağından dolayı, tedavinin devamı için yanlış çıkarımlarda bulunulabilir. Böyle bir durumda doktorunuz belki de ilacın hafif geldiğini düşünerek daha
güçlü bir ilaç yazabilir!
Sır saklama mükellefiyeti
Doktorlar ve muayenehane çalışanları şahsınız, sağlığınız veya aileniz hakkında
öğrendiklerini başkalarına anlatmaları yasaktır. Yani hastalığınızla ilgili olabilecek
her şey hakkında doktorunuzla açıkça konuşabilirsiniz. Açıkça onay vermediğiniz
sürece doktorunuz ne eşinize/hayat arkadaşınıza ne de diğer aile bireylerine bu
konu hakkında bilgi verecektir.
19
Sır saklama mükellefiyeti · Doktorunuz sizi
bu konuda bilgilendirmelidir
• Tahminen hangi hastalığınızın olduğu
• Hangi tedaviyi tavsiye ettiğini
• Söz konusu tedavinin nasıl etkide bulunacağını, ne kadar süreceğini,
hangi riskleri taşıdığını ve ağrılı olup olmayacağı
• Tedavinin şikayetleri sadece hafifleteceği mi, yoksa hastalığı geçireceği mi
• Başka hangi tedavi imkanlarının mevcut olduğu
Erken teşhis muayeneleri ve ihtiyati muayeneler
Birçok hastalık (örn. kanser, yüksek tansiyon, diyabet vs.) başlangıçta hastalık
belirtisi göstermez. Ancak hastalığın saptanması, vakitlice bir tedaviye
başlayabilmek için önemlidir. Hastalıkların erkenden teşhis edilebilmesi
için Avusturya’da düzenli aralıklarla erken teşhis muayeneleri ve ihtiyati
muayenelerden yararlanma imkanı mevcuttur. Bu muayenelerin masrafları
sağlık sigortası tarafından karşılanır. Sağlıklı bir yaşam için herkes bu imkandan
yararlanmalıdır. Aşağıdaki erken teşhis muayeneleri ve ihtiyati muayenelerden
yararlanmak mümkündür:
• Yetişkinler için yılda bir kez ihtiyati muayene imkanı 18 yaşından itibaren aile
hekiminde veya dahiliye uzmanında
• çocuklara yönelik dokuz ihtiyati muayene ve gençlere yönelik bir muayene
çocuk doktorunda veya pratisyen hekimlerde (aile hekimi)
• Hamilelere yönelik ihtiyati muayeneler
• Çocuk ve gençlere yönelik ücretsiz aşılar
• Çocuk ve gençlere yönelik ihtiyati diş muayeneleri
• 18 yaşından büyük kadınlara yönelik yılda bir kez kanser erken teşhis
muayeneleri (abdomen=karın altı)
• 18 yaşından büyük kadınlara yönelik yılda bir kez göğüs muayeneleri
• iki yılda bir mamografi muayenesi (40 yaşından büyük kadınlara
yönelik göğüs röntgeni)
• 50 yaşından büyük kadınlara ve erkelere yönelik yılda bir kez kolon (bağırsak)
kanseri erken teşhis muayenesi (aile hekiminde veya dahiliye uzmanında)
• 50 yaşından büyük erkeklere yönelik yılda bir kez kanser erken teşhis
muayenesi (Ürologda, dahiliye uzmanında veya aile hekiminde)
20
Koruyucu aşılar
Bulaşıcı hastalıklar (enfeksiyon hastalıkları) günümüzde de hiçbir suretle önem
kaybetmemiştir. Hala her yıl binlerce insan tehlikeli enfeksiyon hastalıklarına
yakalanmaktadır. Bundan dolayı önleyici muayene imkanlarından yararlanmak
önemlidir. Aşılar çok sayıda enfeksiyon hastalıklarına ve bunlarla ilgili sağlık
risklerine karşı korur.
Çocuklar, çocuk muayeneleri çerçevesinde neredeyse her zaman aşılandığı için,
Avusturya’daki çoğu çocuk en önemli hastalıklara karşı aşılanmıştır. Yetişkinler
ise aşı konusunu çoğu zaman ihmal eder. Avusturya’da kısa süredir yaşıyorsanız,
gerekli aşılar hakkında doktorunuzdan bilgi alınız! Erişkinlik döneminde bazı
aşıların düzenli aralıklarla tazelenmesi gerektiğini unutmayınız. Tetanos ve difteri
aşıları bu aşılar arasında bulunmaktadır. Bu aşıları aile hekiminizde yaptırabilirsiniz.
Çocuk aşısı masraflarının bir kısmı sağlık sigortaları tarafından karşılanmaktadır.
Yetişkinler ise aşı masraflarını prensip olarak kendileri ödemek zorunda olup, bazı
önemli aşılar için devlet katkı sağlar.
Yapılan bütün aşılar, aşı yaptırmaya giderken yanınızda bulunması gereken aşı
karnenize kaydedilir. Aşı karneniz yoksa, bu konuda aile hekiminize veya sağlık
sigortanıza danışınız.
21
3. Eczanede
Avusturya’da ilaçlar ve sargı malzemeleri sadece eczanelerden temin edilebilir.
Eczanelerin kapılarının üstünde büyük ve kırmızı bir A harfi yer alır. Avusturya’da
yaklaşık olarak 1.300 eczane faaliyet göstermektedir. Her gün 300 eczanede
dönüşümlü olarak 24 saat nöbet hizmeti verilmektedir. Alo Eczane hizmetinin
1455 numaralı telefonu üzerinden 24 saat boyunca nöbetçi bir eczaneye
ulaşabilirsiniz.
Eczanelerden hem reçetesiz hem de reçeteli ilaç temin edebilirsiniz. Reçetesiz
ilaçlar kategorisinde örneğin burun spreyleri, yol tutması veya baş ağrısına karşı
haplar. Bu ilaçları doktor tarafından düzenlenen reçete olmadan da eczaneden
alabilirsiniz. Reçeteyle satılan ilaçlar için doktorunuz, eczanede ibraz etmeniz
gereken bir reçete düzenler. Bu reçete karşılığında da ilgili ilacı alabilirsiniz. Sağlık
sigortası, sadece doktor tarafından reçetelendirilen ve sağlık sigortası tarafından
karşılanan ilaçların masraflarını karşılar. Reçeteler, tanzim tarihinden itibaren en
geç bir ay içerisinde kullanılmalıdır.
Zorunlu sağlık sigortası kapsamında bulunan hastalarda eczaneler normal olarak
doğrudan ilgili sağlık sigortası ile masrafları hesaplaşır. Siz sadece öngörülen
ve reçete ücreti olarak da adlandırılan, ilaç kutusu başına 5,30 € tutarındaki
katkı payını ödersiniz. İlaç ve sargı malzemesi öngörülen katkı payından daha
ucuz olması halinde elbette sadece ürünün ücretini ödersiniz. Gelirinizin çok
düşük olması halinde, reçete ücretinden muaf tutulmak üzere sağlık sigortasına
başvuruda bulunabilirsiniz. Çok sayıda ilaca ihtiyaç duymanız ve reçete
ücretlerinin toplamı belirli bir üst sınırı aşması halinde, yıl içerisinde reçete
ücretinden muaf tutulursunuz. Ayrıca sivil kamu hizmetinde bulunanlar ve aile
bireyleri, asgari geçim yardımlarından faydalanan iltica hakkına başvuranlar, asgari geçim yardımı kapsamında sağlık sigortası bulunan kişiler ve asgari emekli
aylığı ödeneği alma hakkına sahip olan emekliler reçete ücretinden muaftır. Bu
işlem otomatik olarak E-kartınız vasıtasıyla gerçekleştirilir.
Belirli bir ilaç elinde hazır bulunmayan bir eczacının bu ilaci sipariş etmesi
gerekebilir. Sipariş edilen ürün çoğu zaman ertesi gün hazır bulunur. Bir ilacı
düzenli olarak kullanıyorsanız, elinizde ilaç bitmeden yeni bir reçete temini
uygun olur. Merhemler gibi bazı ilaçlar eczacı tarafından hazırlanır. Ancak çoğu
büyük ilaç şirketleri tarafından üretilir.
22
Eczanelerde ilaç ve sargı malzemelerinin yanında çeşitli başka ürünler de
satılmaktadır. Örneğin besin takviyeleri ve sivri sinek ilaçlarından tutun da alerji
hastaları için kozmetik ürünlere ve öksürük şekerlerine kadar çok sayıda ürün
eczanelerden temin edilebilir.
Eczaneler normal şartlarda hafta içi her gün 9 - 18 saatleri arasında açıktır. Bazı eczaneler çarşamba günleri öğleden sonraları kapalıdır. Geceleri ve hafta sonlarında
nöbetçi olan eczaneler sürekli değişir. Hangi eczanenin nöbetçi olduğu yerel
gazetelerde ve eczanelerin kapılarında yazar. İlaç ve sargı malzemesi almak için
normal çalışma saatlerinin dışında bir eczaneye gitmeniz halinde, ilave bir nöbet
ek ücreti (resme bakınız) ödersiniz.
23
4. Diş doktorunda
Herkesin (ilk dişi çıkan çocuklar ve hamileler de dahil olmak üzere) düzenli
aralıklarla (yılda iki kez), şikayeti olmasa da dişlerini kontrol ettirmek ve doktorun
görüşlerini almak üzere diş doktoruna gitmelidir. Bu şekilde diş ağrısı ve rahatsızlık
verici acil durumları önleyebilir, telaşe kapılmadan güvendiğiniz bir diş doktoru
arayabilir ve icabında doğru davranışlar sergileyerek (beslenme, şekerli içecekler,
ağız bakımı) dişlerinizi (ve çocuklarınızın dişlerini) sağlıklı tutmayı öğrenebilirsiniz!
Herkes E-kartını kullanarak istediği kadar diş doktoruna (önceden telefonla
randevu alarak) veya diş hastanesine (acil durumlarda önceden telefonla randevu
alınmadan da gidilebilir) gidebilir.
Geceleri veya hafta sonlarında yaşanan acil vakalarda çoğu zaman nöbetçi
diş doktoru hizmetinden yararlanılabilir. Konuya ilişkin bilgileri cankurtaran
servisinden elde edebilirsiniz. Hastaneler diş sağlığıyla ilgili acil vakalardan
sorumlu değildir.
E-kartı bulunmayan veya sigortalı olmayan hastalara, sigortalı olmayan kişilere
yönelik diş tedavileri veya çekimleri uygulanan bazı muayenehaneler veya
hastaneler hizmet vermektedir.
Sizin için doğru diş doktorunu seçebilmek amacıyla aile, arkadaş ve tanıdık
çevrenizden bilgi almanız uygun olur. Kendinizi diş doktorunda yalnız başına
huzursuz hissetmeniz halinde, diş doktorundaki randevunuza bir refakatçi
eşliğinde gidebilirsiniz. Yanınızda mümkün mertebe sadece bir refakatçinin
bulunmasına dikkat ediniz.
Dilsel iletişim sorunları yaşıyorsanız yanınızda mutlaka bir tercüman
bulundurunuz. Aksi takdirde doktora hastalık seyrinin anlatılması, teşhis
konulması, tedavi uygulanması ve tedavi sonrası evde sergilenmesi gereken
davranışların bildirilmesi imkânsız olur ve bu durum tedavinin başarı ihtimalini
önemli ölçüde azaltır.
24
Temel tedaviler yahut ilk yardım uygulamaları (diş dolgusu, kanal tedavisi, diş
çekimi, apikektomi) ile altı ayda bir gerçekleştirilen ihtiyati muayenelerin
masrafları sağlık sigortası tarafından karşılanır. Önleyici tedavi uygulamalarının
(Diş temizliği, ağız hijyeni seansları), diş dolgusu tedavisi çerçevesinde yapılan
lokal anestezilerin (ağrının kesilmesi amacıyla yapılan enjeksiyonlar), beyaz
akrilik dolguların, çıkarılabilir ve sabit protezlerin (sentetik ve metal
maddelerden oluşan kısmi ve bütün protezler, diş köprüleri, kaplamalar, kök
çivileri ve implantlar) ortodontik tedavilerin (diş teli) masrafları sağlık sigortası
tarafından (tedavinin türüne göre) en fazla kısmen karşılanmaktadır. İstisnai
durumlarda GKK’nin, düşük gelirli bir kişinin başvurusu üzerine diş teli ve
çıkarılabilir protezlerdeki hasta katkı payını karşılayan bir destekleme fonu
mevcuttur.
Tıbbi bakımdan ne tür bir tedavinin anlamlı olacağı hususu, icabında tercüman
yardımıyla gerçekleştirilen ayrıntılı bir görüşmede açıklığa kavuşturulmalıdır
Hastanın karşılaması gereken masrafların oluşmasının muhtemel olduğu hallerde,
bu masraflar yazılı bir tedavi ve maliyet planına kaydedilir. Emin olmadığınız
durumlarda, sağlık sigortasının hangi masrafları karşılayıp hangilerini
karşılamadığını diş doktorunuza danışmanız uygun olur.
25
5. Hastanede
Hangi hastaneye gitmeliyim?
Bir hastalığın tedavisi veya bir ameliyat için hastaneye gitmenizin gerekip
gerekmediğine normal şartlarda doktorunuz karar verir. Sağlık sigortanız olması
halinde, sadece sigorta kurumu tarafından uygun görülen hastanelerde tedavi
olabilirsiniz. Bu hastaneler arasında örneğin üniversite hastaneleri de
bulunmaktadır. Gerekli ek sigortaya sahip olan hastalar özel hastanelerde de
tedavi olabilir.
Doktorunuz size uygulanacak olan tedavi için uygun olan en yakın hastaneyi
hastane tedavisi sevk belgesinde belirtir. Başka bir hastanede tedavi olmak
istemeniz halinde bu konuyu sizi sevk eden doktorla görüşmeniz uygun olur.
26
Hastane tedavisi sevk belgesi
Aile hekiminiz veya tedavi gördüğünüz doktor sizi hastaneye sevk eder.
Hastaneye ibraz etmeniz gereken sevk belgesi de bu doktor tarafından
düzenlenir. Artık bazı ameliyatlar için günlerce veya haftalarca hastanede
kalmanıza gerek bulunmamaktadır. Bu ameliyatlar hastanelerde veya uzman
doktorların muayenehanelerinde ayakta gerçekleştirilir. Yani ameliyatın yapıldığı
gün taburcu olarak tekrar evinize dönebilirsiniz. Hastanede daha uzun süre
kalındığında bu durum yatılı tedavi olarak adlandırılır.
Yatılı tedavi görmek amacıyla hastaneye gitmeniz gerektiğinde, göreceğiniz
tedavi için önceden ödeme yapmanıza gerek yoktur. Sağlık sigortası doğrudan
hastane ile masrafları hesaplaşır. Karşılamanız gereken tek maliyet, iaşe
(beslenme) katkı payı olarak adlandırılan günlük katkı paylarıdır. Her federal
eyalette farklı olan bu katkı paylarının Viyana’da mevcut karşılığı 11,46 €’dur.
Bununla birlikte iaşe katkı payları bir takvim yılı içerisinde toplamda
sadece 28 gün ödenmek zorundadır. Sosyal muhtaçlık hallerinden dolayı reçete
ücretinden muaf olan ve organ bağışında bulunmak veya doğum yapmak amacıyla
hastaneye gelen kişiler ile resmi makamlara bildirilmesi gereken bulaşıcı bir
hastalığı olan kişiler günlük hastane ücretlerinden muaftır.
Zorunlu sağlık sigortası sadece tıbbi bakımdan gerekli tedavi ile genel
konaklama ve iaşe masraflarını karşılamaktadır. Belirli bir doktor tarafından
tedavi edilmek veya tek kişilik odada kalmak gibi özel isteklerinizin masraflarını
kendiniz karşılamalısınız. Bu tür masraflar sağlık sigortası tarafından karşılanmaz.
Bu tür ekstra hizmetleri kapsayan bir ilave sigorta yapmış olabilirsiniz. Bu
durumda ilave sigortaya sahip olduğunuzu gösteren belgeyi hastaneye
götürmelisiniz. Özel sigortalı iseniz, daha tedaviden önce yüksek bir ödeme
yapmanız gerekebilir.
İcabında iyi derecede Almanca bilen arkadaş ve akrabalarınızdan dilsel destek
alınız. Her şeyi anlayana kadar soru sorunuz.
27
Anamnez
28
Anamnez, tedavi başlamadan önce hastane doktoruyla kapsamlı bir görüşme
yapmanız anlamına gelmektedir. Doktorunuz bu esnada sağlık durumunuz
ile ilgili bir fikir edinmeye ve hastalık geçmişinizi öğrenmeye çalışmaktadır. Bu
görüşmede şikâyetlerinizi ve hastalık gelişimini açıkça izah etmelisiniz. Çünkü
hastane doktoru, aile hekiminizin hakkınızda zaten bildiği hususlar hakkında
bilgi sahibi değildir. Belirli alışkanlıklarınızdan bahsetmek sizi rahatsız etse de
(örneğin sigara içmek) sorulara her zaman dürüst cevap veriniz! Hem doktor hem
de diğer hastane çalışanları aynı aile hekiminiz gibi sır saklamakla mükelleftir. Rıza
olmadan üçüncü kişilere bilgi vermeleri yasaktır. Bundan dolayı doktora, kimlere bilgi verebileceğini (eşiniz, hayat arkadaşınız, aileniz, arkadaşlarınız?) ve acil
durumlarda kime telefon etmesi gerektiğini söylemelisiniz.
Hastaneye beraberimde neler götürmeliyim?
Hastanede göreceğiniz yatılı bir tedavi için yanınızda bulundurmanızda fayda
olan bazı şeyler bulunmaktadır.
Bunlar arasında çeşitli belge ve dokümanlar vardır:
•
•
•
•
•
E-kart
Sevk belgesi
Nüfus cüzdanı veya pasaport
Aşı karnesi, kan grubu kimliği, alerji kimliği
sağlık durumunuz hakkında bilgi verebilecek bütün belgeler
(örneğin röntgen filmleri, laboratuvar sonuçları, doktor raporları ve
kullandığınız ilaçların bir listesi)
• icabında son hastane tedavinize ilişkin yazılı belgeler
• icabında geçirdiğiniz son ameliyatın tarihi ve yeri ile ilgili doktorun ismi
• icabında özel ilave sigortanın, masrafların üstlenileceğine dair taahhüdü
Bunlara ilaveten ihtiyaç duyacağınız özel eşyalarınız olacaktır:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kişisel temizlik malzemeleri
Pijama/gecelik
Bornoz
Terlik
El havlusu
İcabında gözlük
İlaçlar
İç çamaşırı
Günlük kıyafet
Akrabalarınızın veya arkadaşlarınızın telefon numaraları
Aile hekiminizin ismi, adresi ve telefon numarası
Vakit geçirmenize yarayan şeyler: örneğin kulaklıklı radyo,
kitaplar, kağıt kalem, dergiler
• Uykunuzun hafif olması ve çok kişilik odada yatmanız halinde
kulak tıkacı ve uyku maskesi
• biraz para
Büyük miktarda nakit para ve değerli eşyaları yanınızda bulundurmayarak evde
bırakmanız uygun olur.
29
Sık yapılan muayeneler
Hastanede görülen yatılı tedavilerde ve ameliyat öncesinde sık yapılan bazı
muayeneler vardır. Bunlar, doktorunuzun sağlık durumunuz ve hastalık
belirtileriniz hakkında bilgi edinebilmesi için gereklidir. Kan tahlilleri, röntgen
muayeneleri, kalbin kontrolü amacıyla yapılan EKG muayeneleri ve organların
incelenmesi amacıyla yapılan ultrason muayeneleri en sık yapılan muayeneler
arasında bulunmaktadır. Bazen hastalara bilgisayar tomografisi (CT) ve manyetik
rezonans görüntüleme muayeneleri de uygulanması gerekir. Her iki muayene
türünde de boru biçiminde bir cihaza sokulursunuz. Bu muayene biraz boğucu
bir etkiye sebep olabilse de, tehlikesiz ve ağrısızdır.
Yapılacak olan bir ameliyat öncesindeki haftalarda birkaç kez kan vermeniz
gerekebilir. Bu sayede ameliyat esnasında yaşanacak acil durumlarda kullanılmak
üzere kendi kanınız hazır bulunacaktır.
Ameliyat öncesi bilgilendirme, doktorun yükümlülükleri
Doktor sizi ameliyat öncesinde cerrahi müdahalenin yararları ve olası riskleri
hakkında bilgilendirmekle yükümlüdür. Doktoru dikkatle dinleyiniz, konuya
ilişkin soru sorunuz ve önemli bulduğunuz hususların size izah edilmesini rica
ediniz. Almanca anlamakta zorluk çekiyorsanız, arkadaşlarınızdan veya aile
bireylerinizden destek alınız. Ayrıca doktordan size her şeyi olabildiğince basit
ve anlaşılır bir şekilde izah etmesini rica ediniz. Anlamadığınız bütün terimlerin
size izah edilmesini rica ediniz! Son olarak da imzalamadığınız takdirde ameliyat
olamayacağınız bir muvafakat beyanında bulunmalısınız. İmzalayacağınız beyanı
dikkatle okuyunuz ve sadece anladığınız bir belgeyi imzalayınız!
Siz ve yakınlarınız ameliyat öncesindeki bilgilendirmeyi anlayacak derecede
yeterli Almanca bilmiyorsanız, ısrarla bir tercümanın hazır bulunmasını rica ediniz.
Genelde hastaneler, açık talebiniz üzerine tercüman görevlendirmeye hazırdır.
Bilgilendirmeyi anlayabilmeniz için tercümanın gerekli olması halinde, çeviri
masrafları hastane tarafından karşılanmak zorundadır.
Ameliyat öncesinde ise çeşitli hazırlıkların tamamlanması gerekir. Örneğin,
ameliyat edilecek olan yerin tıraş edilmesi gerekebilir. Bu tür işlemlere daha iyi bir
şekilde hazırlanabilmeniz için doktorunuzdan bilgi alınız.
30
Ameliyat esnasında narkoz verilmek suretiyle uyutulacaksınız. Narkoz vücudun sadece bir kısmını (lokal narkoz) veya sizi derin bir uykuya sevk edebilir (tam narkoz).
Narkozun uygulanmasından anestezi uzmanı sorumludur. Anestezi uzmanı ameliyat öncesinde sizinle narkoz konusunu görüşecektir. Narkozdan korkuyor iseniz
veya bu konu sizi endişelendiriyorsa duygularınızı anestezi uzmanıyla paylaşın.
Size her şeyi izah ederek korkularınızı azaltacaktır inşallah.
Ameliyatınızın ayakta gerçekleştirilecek ve ardından taburcu edilecek olmanız
halinde ameliyata ne şekilde hazırlanmanız ve ameliyat sonrasında nasıl
davranmanız gerektiği hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmanız önemlidir. Ameliyatın
başarılı geçmesi ve ameliyat sonrasındaki iyileşme süreci için, bütün talimatları
anlamanız ve bunlara uymanız gerekmektedir.
Yatılı bir ameliyat öncesinde size verilen talimatlar için de aynısı geçerlidir. Hangi
saatten itibaren yemeyi ve içmeyi kesmeniz gerektiğini unutmayınız. Bu kurala
uymanız çok önemlidir. Aksi takdirde çok ağır komplikasyonlar meydana gelebilir.
Ameliyat sonrasında şiddetli ağrıların oluşması halinde, derhal hastane
personeline haber vermelisiniz.
31
Hastanede günlük yaşam
Hastanede görevli doktorlar ve hasta bakıcılar hastalıkları teşhis ve tedavi
etmeye, hastalıkların ilerlemesini engellemeye, hastalık belirtilerini azaltmaya
veya doğum yaptırmaya çalışmaktadır. Ayrıca sizin konaklamanız ve beslenmenizle ilgilenilmektedir.
Yani nevresim takımı getirmenize gerek olmadığı gibi, sizi ziyaret etmelerine
elbette müsaade edilen yakınlarınızın da size yemek getirmesine gerek yoktur.
Hastanede size hastane yemeği verilecektir. Özel birtakım ihtiyaçlarınız varsa,
örneğin et yemiyorsanız, bunu hastaneye yatarken hasta bakıcılarına bildirmelisiniz. Hasta bakıcı personele, dini sebeplerden dolayı yemek istemedikleriniz
hakkında da bilgi veriniz. Çalışanları bilgilendirmeniz halinde bu hususlara dikkat
edilecektir.
Önemli olan başka bir husus, yakınlarınızın size getirdikleri yiyeceklerden
hangilerini iyileşme sürecinize zarar vermeden tüketebileceğinizi hasta bakıcılara
danışmanızdır. Hastane yemekleri hastalara uygun olarak hazırlanmakta olup,
yeterli miktarda servis edilmektedir.
32
Hastanede kaldığınız süre boyunca etrafınızda çok sayıda insan bulunacaktır.
öncelikle hastane personeli: muhtemelen nadiren göreceğiniz servis başkanı,
servis doktoru, asistan hekimler ve hasta bakıcıları. Bunların dışında elbette,
muhtemelen pek fazla göremeyeceğiniz temizlik ve mutfak personeli de mevcut
olacak. Hastanede bir din görevlisi veya sosyal hizmet uzmanının bulunması da
mümkündür.
Doktorlar her gün bir kez viziteye odanıza gelir. Bu uygulama, tedavinize ve
iyileşme sürecinize ilişkin soru sormak için iyi bir fırsattır. Doktor heyetinin
acelesinin olması ve bütün soruları cevaplayacak zamana sahip olmaması halinde,
üzerinize alınmamalısınız. Aynı hasta bakıcıları gibi hastane doktorları çoğu
zaman stresli olur. Ara vermeden uzun saatler boyunca çalışır, çok sayıda hastaya
bakar ve aynı anda birçok şeyi düşünmek zorunda olurlar.
Vizite esnasında çok sayıda doktorun önünde, oda arkadaşlarınızın yanında ve
belki de tıp öğrencilerinin huzurunda sağlığınız hakkında konuşulması sizi rahatsız
edebilir. Veya herkesin gözü önünde yaranızın muayene edilmesini istemiyor
olabilirsiniz. Böyle bir durumda bu konuya değinmeniz çok önemlidir. Birçok
hastanede, hastaların münferiden muayene edilmesi mümkündür. Bu durum
doktorların işini biraz yavaşlatsa da, bu konuda ısrarcı olabilirsiniz.
Çok kişilik bir odada bulunmanız halinde, uyku sorunları yaşayabilirsiniz. Diğer
hastaların uykunuzu bölmesini önlemek amacıyla yanınızda her ihtimale karşı
kulak tıkacı ve uyku maskesi bulundurmanız yararlı olur. Hastanelerde geceler
normalde erken biter. Bütün hastalar erkenden uyandırıldığı saatlerde insanın
canı çoğu zaman kahvaltı yapmak istemez. Bu durum insanların pek hoşuna
gitmez. Fakat doktorların ve hasta bakıcıların görevlerini yerine getirebilmeleri
için bu uygulamaya maalesef ihtiyaç duyulmaktadır.
33
Başarılı geçen ameliyattan sonra birçok insan sizi ziyaret etmek isteyecektir. Hatta
bu ziyaretçileri sevinçle karşılamanız belki de iyileşmenize katkıda bulunacaktır.
Ancak anne, baba, büyük anne, büyük baba, kuzenler, arkadaşlar, iş arkadaşları ve
futbol takımı sizi ziyarete gelmeden önce şu üç hususu düşünmelidir: Öncelikle,
kaldırabileceğiniz kadar ziyaretçi gelmelidir. Yorgun ve halsiz iseniz, ziyaretçileri
evlerine gönderiniz! Sonuçta bir an önce iyileşmeniz gerekiyor!
İkinci husus olarak ziyaretçileriniz, olağanüstü haller dışında hastanedeki
ziyaret saatlerine riayet etmelidir. Üçüncü olarak ise: Oda arkadaşınızı da lütfen
unutmayınız. Ameliyattan yeni çıkmış olması nedeniyle çokça dinlenmeye ihtiyacı
olabilir. Kendinizi hazır hissetmenizle birlikte ziyaretçilerinizle birlikte koridora,
ziyaretçi odasına, kafeteryaya çıkmanız veya hastane parkında gezmeniz
uygun olur.
34
Taburcu olma
Hastaneden taburcu olmadan önce, daha sonra ne şekilde tedavi olacağınızı
bilmeniz gerekir. Tedavinin devamı için tekrar hastaneye gitmeniz gerekebilir.
Belki belirli ilaçlara veya bir rejime ihtiyaç duyabilirsiniz. Ameliyat sonrası tedavi için düzenli aralıklarla doktora gitmeniz veya çok fazla hareket etmemeniz
gerekebilir. Doktorunuzun size vereceği tavsiyeleri dikkate alınız ve anlamadığınız
konuları tekrar sorunuz!
Hastanedeki
doktor,
aile
hekiminizin
hastanede gördüğünüz tedaviye ilişkin en
önemli bilgilere sahip olabilmesi için size bir
yazı (taburcu belgesi) düzenleyecektir. Taburcu
olduktan sonra posta vasıtasıyla size, ek
ödemeleri yapabilmeniz amacıyla ödeme
formu
da
ihtiva
eden
bir
fatura
gönderilecektir. Söz konusu tutarı doğrudan
hastanede nakit olarak da ödeyebilirsiniz.
Evdeki sürece ilişkin yardıma ihtiyaç duymanız
halinde, taburcu olmadan önce ilgili servise
danışabilirsiniz. Taburcu işlemleri servisi
yahut tedavi sonrası bakım hizmeti birimleri,
hastanede tedavi gördükten sonra da desteğe
ihtiyaç duyan (terapi, bakım, sosyal destek) her hastaya ve yakınlarına bilgi verir.
Tedavi sonrası bakım uzmanı bu durumda sizinle ve yakınlarınızla ihtiyaç odaklı
bir görüşme yaparak size danışma hizmeti ve eğitim verir ve sizi ayakta, kısmi
yatılı ve yatılı (örn. bakım evi, rehabilitasyon) tedavi hizmetlerine ilişkin ayrıntılı
koordinasyon hizmetleri hakkında bilgilendirir.
35
6. Acil durumlarda ne yapılmalı?
Bir doktor tarafından derhal tedavi edilmesi gereken her hastalık ve yaralanma
acil durum olarak değerlendirilir. Bu yüksek ateş, bacak kırılması, şiddetli
kanamalar, nefes darlığı, zehirlenme veya ani bilinç kaybı olabilir.
Hayati tehlike arz ettiğini düşündüğünüz durumlarda hemen cankurtaranı
aramalısınız. Bu durumda hasta hemen hastaneye götürülür ve gerekli hallerde
ambulansta tedavi edilmeye başlanır. Kemik kırılması veya kafa yaralanması gibi
ağır yaralanmalarda da hasta derhal hastaneye götürülmelidir.
Panik hallerinde hatırlamakta güçlük çekebileceğiniz için bu telefon numarasının
yazılı olduğu bir etiketi telefonunuza yapıştırmanız uygun olur. Telefon görüşmesi
esnasında sakin olmaya çalışmalısınız. Telaşlı davranışlar bilgi alış verişini olumsuz
yönde etkileyebilir ve yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Kim olduğunuzu, hastanın
nerede bulunduğunu, ne olduğunu ve hastanın durumu nasıl olduğunu sakin
ve anlaşılır bir şekilde izah edin. Karşınızdakini dikkatle dinleyin ve tüm sorulara
cevap verebilmek amacıyla çağrı merkezindeki kişinin görüşmeyi sonlandırmasını
mutlaka bekleyin.
Kendinizin veya çocuğunuzun sadece hasta olması halinde aile hekiminize veya
çocuk doktoruna gidebilirsiniz. Bunu yapabilecek durumda değilseniz, doktorun
sizi evde muayene etmesini rica ediniz.
Hastanın sağlık durumunun, uzun uzadıya doğru doktoru aramanıza
imkan tanımayacak kadar acil olmakla birlikte, cankurtaran gerek duyulmadığı
durumlarda, hasta ve yaralı kişiye en yakın hastanenin acil servisine de götürebilirsiniz. Hasta veya yaralı kişiye acil serviste mümkün olan en kısa sürede
müdahale edilir.
Hasta naklini bizzat gerçekleştirmeniz halinde hastanın zarar görebileceğini
düşünebilirsiniz. Durumu çok tehlikeli olarak değerlendirmeniz halinde 144
numaralı telefondan cankurtaran çağırmanız uygun olur. Avrupa’daki birçok
ülkede kullanılan 112 numarası Avusturya’da önce polise sonra cankurtaran
servisine bağlanmaktadır.
36
İlk yardım yapabileceğinizi bilmek her zaman iyidir. Özellikle de bir aileniz varsa.
Çünkü çocuklar meraklı olurlar ve tehlikeleri tam anlamıyla değerlendiremezler.
Siz dikkat etseniz de çocuklarınız bir yerlerini yakabilir, zehirli bir madde
yutabilir veya feci bir şekilde bisikletten düşebilirler. Böyle durumlarda,
profesyonel yardım gelmeden önce bizzat neler yapabileceğinizi bilmek
iyidir. Bunları ilk yardım kurslarında öğrenebilirsiniz. Bu tür kurslar birçok
dernek ve eğitim kuruluşu (örn. Kızılhaç) tarafından düzenlenmektedir.
37
7. Evde bakım ve destek hizmetleri
Avusturya’da evde bakım ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilere bakım
parası ödenmektedir. Bakım parası, kişinin bakım ihtiyacına göre bakıma
muhtaç olan kişilere ödenir. Örneğin vücut bakımı gibi bakım tedbirlerinde veya
yardımcı faaliyetlerde (örn. alışverişe çıkmak veya çamaşır yıkamak) desteğe
ihtiyaç duyulması halinde bakım ve destek hizmetlerinden yararlanma gerekliliği
mevcuttur. Bakım parası için, bakıma muhtaç kişi veya aile bireyleri yahut birlikte
yaşadığınız yakınlarınız tarafından sigorta kurumuna başvuruda bulunulabilir.
Avusturya’da, Federal Bakım Yasası (Bundespflegegesetz) uyarınca hak sahibi
olmanın yanında aşağıdaki şartları da yerine getiren kişiler bakım parasından
yararlanabilir:
• en az altı ay süreli bir bakım ve desteğe ihtiyaç duymak
• ayda 60 saatten fazla bakım ve desteğe ihtiyaç duymak
• Avusturya’da yaşamak.
Bakım parası belirli şartlar altında, Avrupa Ekonomik Alanına (AEA) dahil olan
başka Avrupa devletlerinde de ödenebilir. Konuya ilişkin olarak sağlık sigortanıza
danışabilirsiniz!
Bakım parası yedi kademeye bölümlenmiştir. Bakım parası kademeleri:
Bakım kademesi 1:
ayda 60 saatten fazla bakım ihtiyacı
Aylık 154,20 € bakım parası
Bakım kademesi 2:
ayda 85 saatten fazla bakım ihtiyacı
Aylık 284,30 € bakım parası
Bakım kademesi 3:
38
ayda 120 saatten fazla bakım ihtiyacı
Aylık 442,90 € bakım parası
Bakım kademesi 4:
ayda 160 saatten fazla bakım ihtiyacı
Aylık 664,30 € bakım parası
Bakım kademesi 5:
ayda 180 saatten fazla bakım ihtiyacı
(olağanüstü bakım uygulaması)
Aylık 902,30 € bakım parası
Bakım kademesi 6:
ayda 180 saatten fazla bakım ihtiyacı, düzenli gece ve gündüz bakımına gerek
olduğunda veya bakıcının her zaman hazır bulunmasının gerektiği durumlarda.
Aylık 1.260 € bakım parası
Bakım kademesi 7:
ayda 180 saatten fazla bakım ihtiyacı, bakıma muhtaç kişinin kollarını ve bacaklarını
kullanamadığı veya benzer bir durumda bulunduğu durumlarda.
Aylık 1.655,80 € bakım parası
39
Bakım telefonu 0800 / 20 16 22
E-posta: [email protected]
Danışma hizmeti, bakıma muhtaç kişilere, bunların yakınlarına ve bakım ve destek
konularına ilişkin soruları olan kişilere yöneliktir. Danışma hizmetinden tüm
Avusturya çapında ücretsiz ve gizli olarak Pazartesi - Perşembe günleri arasında
(8-16 saatleri arasında) ve Cuma günleri (8-13 saatleri arasında) yararlanılabilir.
Verilen danışma hizmeti çerçevesinde aşağıdaki konular hakkında bilgi
edinebilirsiniz:
•
•
•
•
Bakım parası
Bakım hizmetini veren yakınlara yönelik uygun koşullarda emeklilik sigortası
Evde bakım imkânları (mobil hizmetler, 24 saat bakım hizmeti)
Bakım hizmetini üstlenen hasta yakınları olarak tatil yapmak istediğinizde kısa
süreli bakım, yatılı devam bakımı, tatil bakımı
• mali yardım ve teşvik
(örn. yardımcı araçlar, yardımcı tedavi araçları, konut tadilatı)
• Ölmek üzere olan yakınlarına veya ağır hasta çocuklara refakat etmekle
birlikte, geçerli bir iş ilişkisi içerisinde bulunan kişilere yönelik refakatçi izni
• Öz yardım grupları (örn. diyabet hastası kişilere ve yakınlarına yönelik)
Bakım hizmetini üstlenen hasta yakınları „Plattform für pflegende Angehörige“
isimli internet sitesinden yardım ve destek alabilir: www.pflegedaheim.at.
40
Avusturya’da sosyal hizmetler hem resmi makamlar hem de Volkshilfe, Caritas,
Rotes Kreuz, Hilfswerk, Diakonie gibi kar amacı gütmeyen örgütler tarafından
verilir.
Sosyal hizmet sağlayıcıların sunduğu hizmetler
Bakıma muhtaç kişilerin, engelli kişilerin ve bunların ailelerinin desteklenmesi
amacıyla sosyal hizmet sağlayıcıları tarafından sunulan bir dizi hizmet vardır.
Örneğin aşağıdaki hizmetlerden yararlanmak mümkündür:
• Mobil hizmetler: Evde tıbbi hasta bakım, günlük ev işleri yardımı, ziyaret ve
refakat hizmeti, mobil yemek servisi, mobil evde çocuk bakımı, çamaşır yıkama
hizmeti, ulaşım hizmetleri;
• Mobil terapi hizmetleri: Evinizde fizyoterapi ve ergoterapi;
• Psikolojik rahatsızlığı bulunan insanlara yönelik psikososyal hizmetler;
• Acil çağrı merkezi: Yalnız yaşayan, fiziksel engelleri bulunan insanlara yönelik
olarak, acil çağrı merkezinde 24 saat yardım isteme imkanı mevcuttur;
• Gündüz yaşlı bakım merkezleri veya gündüz yaşlı bakım yurtları: Normalde
evde yaşamakla birlikte bakıma ihtiyaç duyan yaşlı veya engelli kişilere yönelik
gündüz bakım kuruluşları.
• Yatılı konaklama ve bakım kuruluşları: bu kuruluşlarda bakıma muhtaç kişiler
süreli ve süresiz olarak ikamet edebilir.
Ayrıca tedavi edilemez hastalığı bulunan kişilere yönelik olarak ayakta, kısmi yatılı
ve yatılı alanda faaliyet gösteren hastane birlikleri mevcuttur. Palyatif kuruluşlar ve
kilise hastanelerine ilişkin bilgilere www.hospiz.at internet adresinden ulaşılabilir.
Evde tek başına yaşayamayan yaşlılara yönelik konut,
destek ve bakım hizmetleri!
Bakım ve destek hizmetleri sağlayan kuruluşlar, evlerinde yeterince ilgilenilemeyen insanlara yönelik destek sağlamaktadır. Bu kuruluşlara örnek olarak şunlar
verilebilir: Yaşlılara yönelik gündüz bakım merkezleri, yaşlılara yönelik ortak
yaşam konutları ve bakıcı hizmeti sunulan konutlar, emekli apartmanları, uygun
konutlarda oluşturulan özel konut biçimleri, yatılı konaklama ve bakım kuruluşları.
41
8. Kamusal Sağlık Hizmetleri
Ayakta tıbbi tedavinin (genelde aile hekiminde sunulan) ve yatılı tedavinin
(hastanede) yanında sağlık sisteminde üçüncü bir ayak daha bulunmaktadır:
Kamusal Sağlık Hizmetleri (Öffentlicher Gesundheitsdienst).
Bu oluşum federal düzeyde, eyalet düzeyinde ve belediye düzeyinde yerleşik
bulunmaktadır. Kırsal kesimlerde belediyelere ve bölge müdürlüklerine, daha
büyük şehirlerde ise sağlık dairelerine başvuruda bulunulabilir. Bu kurumlarla
ilişkileriniz genelde aile hekimleriyle olan ilişkileriniz kadar sık olmayacaktır. Yine
de Kamusal Sağlık Hizmetleri önemli görevler üstlenmektedir. Bu görevler çeşitli
olup, çoğu zaman tıbbi raporlar ve halkın hastalıklardan korunmasıyla ilgilidir.
Örneğin çocuğunuz okula başlarken, okul sağlık hizmetleri birimi tarafından
gerçekleştirilen doktor muayenesi çerçevesinde çocuğunuzun okula gidebilecek
fiziksel ve zihinsel olgunluğa sahip olup olmadığı tespit edilir. Okula başlama
muayenesinin yanında, sağlık sorunlarının erken teşhisine hizmet eden başka
muayeneler de gerçekleştirilmektedir. Bu şekilde çoğu zaman ağır hastalıklar
önlenebilmektedir. Gelişim bozukluklarından şüphelenildiği durumlarda
ebeveynler konu hakkında bilgilendirilir ve sorunu çözebilecek tedbirleri tavsiye
edilir. Ebeveynlerin razı olması kaydıyla okul sağlık hizmetleri birimi çocuğun
yaşına göre tavsiye edilen aşıları da yapmaktadır.
Aşı hususunda diğer sorularınızla ilgili olarak, aile hekiminizin dışında Kamusal
Sağlık Hizmetlerinin aşı danışma birimine başvuruda bulunabilirsiniz. Birçok
aşı yaptırabileceğiniz aşı danışma birimine uzak ülkelere seyahatlerden önce
danışabilirsiniz, ancak sadece Yüksek Sağlık Danışma Kurulu (Oberster Sanitätsrat)
tarafından 15 yaşından küçüklere yönelik olarak tavsiye edilen aşılar ücretsizdir.
Bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması halinde, Kamusal Sağlık Hizmetleri çalışanları
başka insanların da bu hastalığa yakalanmaması için çalışır. Kamusal Sağlık
Hizmetleri çalışanları gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar. Bazı mesleklerde ihtiyaç
duyulan mesleğe elverişlilik belgeleri de, Kamusal Sağlık Hizmetleri tarafından
düzenlenir.
42
Hamilelik ve doğum süreçlerinde yararlanılabilecek danışmanlık ve bakım
hizmetleri için, Kamusal Sağlık Hizmetleri biriminde, genelde ev ziyaretleri de
gerçekleştirilen aile ebeleri de görev yapmaktadır. Çocukları için endişelenen
ebeveynler, gelişim bozukluklarının kontrolü ve erken teşhisi konularında faaliyet
gösteren ihtisas birimlerinden yardım alabilirler.
Kamusal Sağlık Hizmetleri birimi tüm bunların ötesinde azınlıklara ve dezavantajlı
gruplara yönelik sağlık teşviki ve hizmetleri konularında çeşitli biçimlerde faaliyet
göstermektedir.
Ayrıca Kamusal Sağlık Hizmetleri biriminden sağlıkla ilgili birçok konu hakkında
bilgi alabilirsiniz. Belirli konulara ilişkin olarak kimlere başvurabileceğinize,
ayrıntılı görev dağılımı ve kapsamı ile çalışma saatlerine ilişkin bilgileri bağlı
bulunduğunuz belediye veya şehir idaresinden alabilirsiniz.
43
9. Başka bilgiler edinebileceğiniz adresler
1. Federal düzeydeki sağlık kuruluşları
Beslenme Güvenliği Ajansı (Agentur für Ernährungssicherheit - AGES)
Spargelfeldstraße 191, 1220 Viyana
Tel.: 05/ 0555 0
AGES’in ürün uyarı sistemi: http://bit.ly/AGESproduktwarnungen
Federal Çalışma, Sosyal İşler ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı
(Bundesministerium für Arbeit, Soziales und Konsumentenschutz)
Stubenring 1, 1010 Viyana; Tel.: 01/711 00-0
www.bmask.gv.at
Federal Sağlık Bakanlığı (Bundesministerium für Gesundheit)
Radetzkystraße 2, 1030 Viyana, Tel.: 01 711 00-0
www.bmgf.gv.at
e-card çağrı merkezi
E-kartın kaybedilmesi ve zarar görmesi durumunda: 050 / 124 33 11
Beslenme çağrı merkezi
Tel.: 0810/ 810 227 (Pt.–Cu. 09:00–15:00 saatleri arasında;
Avusturya çapında şehir içi tarifesi uygulanır)
Sağlık Eğitimi Hizmet Birimi (GIVE – Servicestelle für Gesundheitsbildung)
(Hedef kitle: okul eğitimi/öğretmenler)
Waaggasse 11, 1040 Viyana
Tel.: 01 / 589 00 372
www.give.or.at
44
Avusturya Aile Planlaması Cemiyeti
(Österreichische Gesellschaft für Familienplanung)
AKH – Viyana Büyükşehir Belediyesi Genel Hastanesi – Kadın Hastalıkları Tıp
Fakültesi (AKH – Allgemeines Krankenhaus der Stadt Wien,
Univ.-Klinik für Frauenheilkunde)
Währinger Gürtel 18-20, 1090 Viyana
Tel.: 40/ 400 2815
Avusturya Kanser Yardımı Derneği (Österreichische Krebshilfe)
Ücretsiz kanser çağrı merkezi: 0800/ 699 900
(Pt.–Pe. 09:00–13:00 saatleri arasında)
Bakım hizmetleri telefonu
Tel.: 0800/ 20 16 22
(Pt.–Pe. 08:00–16:00 saatleri arasında ve Cu. 08:00–13:00 saatleri arasında)
E-posta: [email protected]
Sigarayı bırakma çağrı merkezi
Tel.: 0810/ 810013 (Pt.– Cu. 10:00–18:00 saatleri arasında; Dakikada en fazla 10 cent)
Zehirlenme Danışma Merkezi
AKH – Viyana Büyükşehir Belediyesi Genel Hastanesi
Währinger Gürtel 18-20, 1090 Viyana
Tel.: 01/ 406 68 98 11 (Pt.– Cu. 08:00–16:00 saatleri arasında)
Zehirlenme Acil Çağrı Merkezi telefon: 01/ 406 43 43 (24 saat)
2. Sağlık Meslekleri Odaları ve Birlikleri
Avusturya Psikologlar Meslek Birliği
(Berufsverband Österreichischer PsychologInnen)
Möllwaldplatz 4/4/39, 1040 Viyana
Tel.: 01/ 4072671-0, Helpline: 01/ 504 8000
www.boep.at
Avusturya Tabipler Odası (Österreichische Ärztekammer)
Weihburggasse 10-12, 1010 Viyana; Tel.: 01/ 51406-3000
www.aerztekammer.at
Federal Çalışanlar Odası - İşçi ve Çalışanlar Odası
(Bundesarbeiterkammer – Kammer für Arbeiter und Angestellte)
Prinz Eugen Straße 20-22, 1040 Viyana; Tel.: +43 (1) 50165
www.arbeiterkammer.at
Avusturya Federal Psikoterapi Birliği
(Österreichischer Bundesverband für Psychotherapie - ÖBVP)
Löwengasse 3/5/Top 6, 1030 Viyana; Tel.: 01 / 512 70 90
www.psychotherapie.at
45
Avusturya Kanser Yardımı Derneği Çatı Kuruluşu
(Österreichische Krebshilfe Dachverband)
Wolfengasse 4, 1010 Viyana; Tel.: 01/796 64 50, Faks. 01/796 64 50-9
E-posta: [email protected]
Diş Hekimleri Odası (Zahnärztekammer)
Landeszahnärztekammer Wien, Kohlmarkt 11/6, 1010 Viyana
Tel.: 05/ 05 11 1010
(Pt.–Cu. 09:00-15:00 saatleri arasında ve Cu. 09:00–13:00 saatleri arasında)
www.zahnaerztekammer.at
Diş Tedavileriyle ilgili Arabulucuk Birimi (Zahnärztliche Schlichtungsstelle)
Tel.: 01/ 513 23 39 (Pt., Sa., Pe., Cu. 08:00–10:00 saatleri arasında)
3. Zorunlu Sosyal Sigorta Kurumu
Sosyal Sigorta Kurumları Merkez Birliği
(Hauptverband der Sozialversicherungsträger)
Kundmanngasse 21, 1031 Viyana; Tel.: 01/ 71132 0
www.hauptverband.at
Genel Kaza Sigortası Kurumu (Allgemeine Unfallversicherungsanstalt)
Landesstelle Wien, Webergasse 4, 1200 Viyana
Tel.: 01/ 331 33-0, Faks: 01 331 33-245
www.auva.at/wien
Emeklilik Sigortası Kurumu (Pensionsversicherungsanstalt)
Landesstelle Wien, Friedrich-Hillegeist-Straße 1, 1021 Viyana
Tel.: 05/ 03 03
www.pensionsversicherung.at
4. Hasta ve tüketici birlikleri
Tüketiciyi Bilgilendirme Derneği (Verein für Konsumenteninformation)
Tüketici çağrı merkezi: 0900/ 310 015
(Pt.–Cu. 09:00–15:00 saatleri arasında; dakikası en fazla 0,82 €)
www.konsument.at
46
ARGE Avusturya Kendi Kendine Yardım Kuruluşu
(ARGE Selbsthilfe Österreich)
Simmeringer Hauptstraße 24, 1110 Viyana
Tel.: 01 / 740 40 2855
www.selbsthilfe-oesterreich.at
5. Bağımsız sosyal yardım birlikleri
Avusturya İşçilere İlk Yardım Birliği
(Arbeiter-Samariter-Bund Österreich - ASBÖ)
Hollergasse 2-6, 1150 Viyana; Tel.: 01/89145 141
Caritas Avusturya (Caritas Österreich)
Albrechtskreithgasse 19-21, 1160 Viyana; Tel.: 01/ 48831 0
Diakonie Avusturya (Diakonie Österreich)
Albert Schweitzer Haus, Schwarzspanierstraße 13, 1090 Viyana
Tel.: 01 / 409 80 01
Hilfswerk Sosyal Hizmetler Kurumu (Hilfswerk Österreich)
Apollogasse 4/5, 1070 Viyana; Tel.: 01 / 40 442 0
Avusturya Halk Yardımı Kurumu (Volkshilfe Österreich)
Auerspergstraße 4, 1010 Viyana
Tel.: 01 / 402 62 09
Avusturya Kızıl Haç Örgütü (Österreichisches Rotes Kreuz)
Wiedner Hauptstraße 32, 1041 Viyana
Tel.: 01 / 589 00 0
6. Spor derneklerinde sağlık sporu
ASKÖ Avusturya Spor ve Kültür Fizik Çalışma Grubu
(ASKÖ - Arbeitsgemeinschaft für Sport und Körperkultur in Österreich)
Steinergasse 12, 1230 Viyana; Tel.: 01/ 869 32 45-0
Avusturya Spor Birliği (Sportunion Österreich)
Falkestraße 1, 1010 Viyana; Tel.: 01/ 513 7714
47
Sağlığınız için el ele
Sizin için Avusturya sağlık sistemini tanıtan bu broşürün hazırlanmasında emeği
geçen herkese teşekkür ederiz:
•
•
•
•
•
•
Alexander Toth (Sosyal Sigorta Kurumları Merkez Birliği)
Dr. Elise Norden-Wainig (Pratisyen hekim)
Mag. Eveline Fiedler (Muttergottes Eczanesi)
Dr. Petra Drabo (Diş hekimi)
Dr. Ilyas Kozanlı (Dahiliye uzmanı/Kardiyolog)
Mag. Gernot Antes, MPH (Beslenme uzmanı ve sağlık bilimcisi)
MiMi-Viyana Danışma Kurulu üyelerine de ayrıca teşekkür ederiz:
•
•
•
•
•
•
•
•
48
Mümtaz Karakurt, MAS
Univ.-Prof. DDr. Christian Köck
Dr. İlyas Kozanlı
Univ.-Prof. Dr. Jürgen Pelikan
Dr. Christine Scholten
Ass.-Prof. Dr. Andrea Topitz
MMag. Dr. Ilsemarie Walter
Univ.-Prof. Dr. Thomas Wenzel