sağlıkta adres - Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi

SAĞLIKTA ADRES
BAŞKENT
SAYI 13 / SONBAHAR 2013
figür
diyet
yağ
sağlık
Başkent Üniversitesi Hastanesi yayınıdır.
OBEZİTE
obez
Ayın Konusu:
büyük beden
yaşam şekli
mide
şişmanlık
yiyecek
fast-food
erkek
beslenme
yetişkin
anne-baba
çocuk
egzersiz
insan
kadın vücut büyük sağlıksız
fazla kilo
spor kantin mide
geniş
kilo verme
okul
çikolata
erkek
ÇOCUKLUK ÇAĞINDA OBEZİTE
TANI VE TEDAVİ BİRİMLERİ
Acil Tıp
Anestiziyoloji
Ağrı Kliniği
Aile Hekimliği
Beyin ve Sinir Cerrahisi
Çocuk Cerrahisi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Dermatoloji
Aşırı Terleme Tedavisi
Botox Uygulaması
Fototerapi
Diş Hekimliği
Endokrinoloji
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Gastroenteroloji
Ülseratif Kolit & Crohn Hastalığı Merkezi
Genel Cerrahi
Yanık Polikliniği
Göğüs Hastalıkları
Sigara Bırakma Kliniği
Uyku Laboratuarı
Hematoloji
Kemik İliği Nakil Ünitesi
Kalp Damar Cerrahisi
Göz Hastalıkları
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Tüp Bebek
Kardiyoloji
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
Nörotoloji Polikliniği
Nefroloji
Ayaş Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
Yapracık Geriatri ve Psikososyal Rehabilitasyon Merkezi
Yenikent Diyaliz
Nöroloji
Nükleer Tıp
Ortopedi ve Travmatoloji
Patoloji
Plastik ve Rekonsrüktif Cerrahisi
Psikiyatri
Romatoloji
Radyodiagnostik
Tıbbi Genetik
Tıbbi Onkoloji
Üroloji
Taş Kırma Kliniği
Ürodinami Laboratuarı
İÇİNDEKİLER
04
10
12
16
20
24
28
30
36
EDİTÖRDEN
Sahibi
Başkent Üniversitesi Hastanesi
Adına Başhekim
Merhaba sevgili okurlarımız,
13 Nisan 2009’dan 5 Ağustos 2013’e kadar sanki hiç aramızdan
Prof. Dr. Ali HABERAL
ayrılmamış gibi çalıştık. Biliyorduk ki bir saniyenin bile boşa har-
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
düşürmezdi. Bizlerin yani kendisiyle çalışma şansını edinenlerin en
canmasına kızar; hafta 7 gün, gün 24 saat ilkesini dudaklarından
Melek ALKAN ÇAKMAK
çok şaşırdığı, kalbini sıkıştırdığı konu da buydu o yüzden: Yaklaşık
Tasarım Uygulama
Özgürlüğüne kavuştuğu ilk anda koşup geldiği yerde; hastanesinde,
Can Matematik Yayınları
Baskı
Cem Veb Ofset
Alınteri Bulvarı No: 29
Ostim / Ankara
on metrekarelik bir alanda çalışmadan nasıl yapardı?
hastalarının arasında dolaşırken yüzündeki gurur ve asaleti görünce yanıldığımızı anladık. İçinde bulunduğu duruma rağmen yaşam
enerjisini kaybetmemiş, üretmenin insanlığa faydalı olabilmenin fiziksel tutsaklıkla ilgili olmadığının dersini vermişti orada bulunan
kalabalığa.
Yokluğuna odaklanmak yerine varlığına hazırlandığımız 4 yıl 4 ay
Tel: (0312) 385 37 27
boyunca, bayrağı devralan Başhekimimiz Prof. Dr. Ali HABERAL
Yayın Türü
çehresiyle kalite anlayışından ödün vermeyerek, çağdaş tıbbı mo-
öncülüğünde BAŞKENT yeni yatırımlara imzasını attı. Yenilenen
Yerel Süreli Yayın
dern mimari ile buluşturdu. En alt kademesinden en üst kademesi-
Baskı Tarihi
sarıldı işine. Bırakılan bir emanet gibi üzerine titredik kurumumu-
ne kadar her aşamada özveriyle çalışan binlerce Başkentli daha da
25.09.2013
zun. Ve nihayet beklediğimiz o an geldi. Mehmet HABERAL hocamız
İdare Adresi
dık kendisini.
Mareşal Fevzi Çakmak Caddesi
10. Sokak, No: 45
Bahçelievler / ANKARA
Tel: (0312) 212 68 68
Faks: (0312) 223 73 33
www.baskent-ank.edu.tr
aramıza katıldı. Gururla, özlemle ve başımız dik bir şekilde karşılaKurduğu yapı sayesinde aradan geçen zamanı lehimize kullanıp,
size yakışır işler yaptık demenin gönül rahatlığıyla, bir kez daha
HOŞGELDİNİZ hocam.
Bu seferlik bu kadar, herkese keyifli okumalar dilerim.
Melek ALKAN ÇAKMAK
ÇOCUKLUK ÇAĞINDA
OBEZİTE
4
Doç. Dr. Oya YÜCEL
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD
İstanbul Uygulama ve Araştırma Hastanesi
Gelişen dünyada, değişen yaşam
sağlığında bozulma, cilt problemleri,
Sorun enerji alımı ile tüketimi arasın-
koşulları olumlu katkıları yanında
özgüven duygusu ile ilgili psikolo-
daki dengesizliktir. Obeziteyi sap-
bazı olumsuzlukları da beraberinde
jik sorunlar yaşayabilmektedir. Bu
tamak için vücut kitle indeksi (VKİ)
getirmektedir. Tüm dünyada obezite
hastalıklar, yaşamı tehdit etmekte
hesaplanır. Vücut kitle indeksi kişinin
sıklığı katlanarak artmaktadır. Obe-
veya yaşam kalitesini bozmaktadır.
zite, günümüzün en sık hastalıkları
listesinde giderek üst sıralara yükselmekte ve Dünya Sağlık Örgütü
(WHO) tarafından çocukluk çağının
en sık görülen kronik hastalıkları arasında yer almaktadır. Obezite ile ilişkili hastalıklar çocukluk çağında çok
daha az görülmektedir. Ancak, fazla
kilolu çocukların çoğu fazla kilolu
erişkinler olarak yaşamlarına devam
ettiklerinden, erken yaşlarında bazı
ciddi hastalıklar için risk altında olacaklardır. Obez çocuklar; yüksek tansiyon, şeker hastalığı (diabet), insulin
direnci, karaciğer yağlanması, erken
yaşta kalp-damar hastalıkları, kemik
Obezite ile ilişkili hastalıklar, sıklıkla
çocukluk çağında sorun yaratmasa
da erişkin dönemde yaşayacağı sıkıntılara zemin hazırlar. Günümüzde,
yaşlılık hastalıklarının erken yaşlara
kaymasının nedeni değişen çevre
kilosunun, boyunun (metre) karesine
bölünmesi ile elde edilen rakamlardır
(kg / m2). Erişkinlerde, 30 ve üstü
değerler obezite, 25 ile 30 arası fazla
kilolu olarak yorumlanır. Çocuklarda
ise, her ülkenin kendi çocukları için
hazırlanan, cinsiyete göre değişen ve
her yaş grubu için hazırlanmış stan-
koşullarının yanında beslenme hata-
dart çizelgelerle karşılaştırılır ve VKİ
larıdır.
değeri %95 üstünde olanlar obez
Obezite, yağlı vücut kitlesinin,
yağsız
vücut
kitlesine göre oranının
artması olarak tanımlanabilir.
olarak kabul edilir.
Çocuklarda bel çevresinin standart
çizelgelere göre %90 ve üstünde
olması abdominal obezite olarak
tanımlanır. Erişkinlerde ise bel çevresinin kadınlarda 88cm, erkeklerde
102cm den fazla olması durumu-
5
dur. Vücuttaki organ yağlanmasının
Obezite sıklığı: Araştırmalara gö-
obezite riski artmaktadır. Televizyon
ve dolayısıyla kalp-damar hastalık-
re, çocukluk çağında obez olanla-
ve bilgisayar karşısında geçirilen sa-
larının göstergesi kabul edilir, kilo
rın %40’ı, ergenlik döneminde obez
atlerin artması ve sağlıksız besinler
fazlalığından çok daha önemli bir
olanların ise %75-80’i erişkin dönem-
tüketilmesi obezitenin en önemli ne-
ölçümdür. Bel çevresi standartların
de de obez olmaktadırlar. Obezite
denidir. Ayrıca, çocuğun kendini na-
üstünde olan kişilerin; yüksek tansi-
sıklığının Avrupa ülkeleri ortalaması
sıl algıladığı önemlidir. Ailenin, erken
yon, diabet (şeker hastalığı) ve erken
%16.5 (WHO,2012) iken ülkemizde
çocukluk çağında fazla kilolu olmayı
yaşta kalp-damar hastalıklarına aday
% 13-21 olarak bulunmuştur. Obezi-
desteklemesi, çalışan annelerin suç-
olacağı bilinmelidir.
te, kentlerde ve sosyoekonomik dü-
luluk duygusuyla çocuğun sağlıksız
zeyi yüksek olanlarda daha fazladır.
beslenme isteklerine uyması, obezi-
Özel okullarda %30 çocuk obez iken
te eğilimli çocuğun üzülmemesi için
Obezitenin metabolik etkilerinden
insulin direnci, en sık görülen bozukluktur. İnsulin direncinin başlaması,
öncelikle yağ metabolizması bozukluğu yaparak, karaciğer yağlanması
bu oran devlet okullarında %14 olarak bildirilmiştir.
Obezitenin Nedenleri
durumu önemsemez davranılması,
erişkin olduğunda da obezite ve ilişkili hastalıklar için aday olmasına yol
açacaktır. Diğer bir anlatımla, sağlık-
ve damarlarda bozulmayı başlatır.
Çevre faktörleri: Çocuklarda diyet
Obezlerde, oksijen kullanımı sonucu
ve aktivite kiloyu belirler. Sağlıksız
vücutta biriken toksin olan, serbest
gıdalarla beslenme, televizyon ve
oksijen radikallerinde artma da da-
bilgisayar başında geçirilen saatle-
mar bozukluğunun ilerlemesine yol
rin artması, spor yapma alışkanlığı
açar. Çocukluk çağının en belirgin
olmaması ve belki de en önemlisi
Beslenme hataları: En az bir yıl be-
özelliği, obeziteye bağlı hastalıklar
anne veya babanın obez olmasıdır.
beklere anne sütü verilmesi, obezite-
ortaya çıksa bile tedavi sonrası bun-
Kardeşinde obezite olan çocuklarda,
yi engelleyen en önemli etkendir. Al-
ların tamamen normale dönmesidir.
aile beslenme alışkanlıkları nedeniyle
tıncı ayda ek gıdalara başlanmasıyla
6
lı çocuk yanlış beslenme nedeniyle
belli hastalıklara aday bir erişkin olacaktır. En büyük şans, obezitenin önlenebilir bir hastalık olmasıdır.
birlikte, obezite riski de başlamakta-
Evde, çocuklar için sağlık-
dır. Bebeklerin ilk iki yaşta, boy bü-
lı atıştırmalıklar hazırlan-
yümesine oranla fazla kilo alması da,
sanıldığının aksine, sağlıklı büyüme
değil obeziteye eğilim yaratmaktadır.
Sağlıklı büyüyen çocukların bazıları
da, yuvaya ya da ilkokula başladığın-
malıdır; kuruyemiş, kuru
ve yaş meyve, ev yapımı
çağı için diğer kritik dönem ergenlik
ta kısıtlı miktarda alınmalı,
çağıdır. Fiziksel gelişmelerle birlikte
evde
çocuklarda bu risk daha da artacaktır. Televizyon karşısında geçirilen
de spor için ders saatlerinin sayısı
lerin söylediklerini ebeveynlerinkin-
bulundurulmamalı, çikola-
denlerdir. Fiziksel aktivitesi az olan
da aktivite desteklenmeli ve belki
monata, mısır gevreği gi-
obezite riski artmaktadır. Çocukluk
kontrolünün azalması en önemli ne-
yaşam dersleri eklenmeli, açık alan-
artırılmalıdır. Çocukların, öğretmen-
da sağlıksız gıdalarla tanışmakta ve
lim ve ailenin beslenme konusunda
lanmalı, eğitim programlarına sağlıklı
sütlü tatlı, süt, ayran, libi.
iştah artması, sağlıksız gıdalara eği-
Okullarda; kantin alışverişleri kısıt-
Mayonez ve ketçap
depolanmamalıdır.
Yemeklerin evde aile ile
birlikte yenmesi özendirilmeli, hafta sonları pizza,
hamburger için aile programı yapılmamalı ve bu
zamanların artması yanında atıştırma
gıdalar ödül olarak sunul-
alışkanlığı obezite için en ciddi risktir.
mamalıdır.
den fazla uyguladıkları bilindiğinden,
eğitimciler için de eğitim programları
hazırlanmalıdır.
Genetik kaynaklı obezite sıklığı toplum genelinde, sanıldığının aksine
az
görülmektedir.
Araştırmalarda,
her iki ebeveyn obez ise çocuğun
obez olma riski %80, yalnızca biri
obez ise oran %50, ikisi de normal
kilolu ise bu oran %10 olarak bulunmuştur. Besin hazırlanması ve beslenme disiplini annenin kontrolünde
olduğundan, annenin obez olması
7
daha risklidir. Obez olan çocukların
Obezitenin önlenmesinde, bebeklik-
git “demek yerine birlikte yürüyüş,
%60-70’inin annelerinin de obezite
ten itibaren doğru davranışları be-
bisiklet ve yüzme programları yapa-
sorunu vardır.
nimsemek zorunludur.
bilirsiniz. Çocuğunuzun sevdiği akti-
Bunun yanında obeziteye yol açan
Kural 1: Örnek ol.
bazı hormonal hastalıklar da vardır,
ancak bu hastalıklar da çocuklarda
sık görülmez. Bunların tanısı muayene ve bazı kan testleri ile kolayca
konulmaktadır. Dolayısıyla, az karşılaşılan nedenleri bir tarafa bırakırsak,
obezitenin nedeni yaşam tarzındaki
yanlışlıklardan
kaynaklanmaktadır.
Hekimler için, obez bir çocuğu tedavi etmek, zayıf bir çocuğa kilo aldırmaktan çok daha zordur.
Obezitenin önlenmesi için; Anne
– baba olarak neler yapabilirsiniz:
8
Öncelikle hem anne hem de baba
çocuğuna beslenme ve yaşam tarzı
konusunda liderlik yapmalıdır. Çocukların ve özellikle ergenlerin davranışlarını belirleyen anne-baba davranışlarıdır. Çocuğunuza yapacağınız
sözel uyarıların pek önemi yoktur.
vitelere öncelik tanıyın.
Kural 3: Sağlıklı beslenme kurallarını
önce anne-baba uygulamalı, ailenin
yaşam tarzı değişmelidir. Ev yemeklerini tercih edin, evde sağlıksız besinler depolamayın. Akşam yemeği
sonrası atıştırmalıklardan uzak durun. Okul beslenme listelerini izleyin.
Ancak, çocuğu beslenme ile obezite
Kural 4: Televizyon ve bilgisayar ba-
ve riskleri konusunda bilgilendirmek-
şında geçirilen saatlere sınırlama ge-
te ailenin görevidir.
tirin. Bir yaşı dolana dek televizyon
Kural 2: Aile aktiviteleri planla.
Çocuğunuza “yürüyüş yap, spora
izletmeyin, 2 yaşında günde iki kez
20 dakika çocuk programları izletilebilir.
Obezite tedavisi
Tedavinin başarılı olmasında en önemli olan, önce çocuğun sonra ailenin ikna olmasıdır. Motivasyon ve kontrol amacıyla aylık doktor izlemi başarıyı artıracaktır.
DİYET
Çocuklarda
EGZERSİZ
ve
ergenlik
çağında zayıflama diyeti
Kilo kaybının sağlanması
önerilmez. Çocuklara sağ-
ve kalıcı olması için egzer-
lıklı ve dengeli beslenme
siz zorunludur. Haftada en
kuralları
az 3 gün ve en az 20 daki-
anlatılıp,
kişiye
göre program uygulanabilir. Ara öğünlerle birlikte
5-6 öğün önerilir. Hedef,
boy uzarken kiloyu korumak veya yavaş kilo kaybını sağlamak, beslenme
disiplinini
yerleştirmek,
aileyi ve çocuğu eğiterek
ka uygulanmalıdır. Ailenin
ortak uygulayabileceği ve-
Çocuklara
zayıflatmak
amaçlı ilaç tedavisi uygulanamaz. Insulin direnci
gelişen çocuklarda ilaç
tedavisi, yan etkileri izlenerek, doktor kontrolünde
kullanılabilir.
ya çocuğun yaşam tarzına
uygun programlar seçilmelidir. Koşma ve ağır egzersiz sakıncalıdır. Egzersiz;
kilo vermenin yanında kan
programı tüm ailenin ortak
dolaşımını düzenler, kemik
uygulamasını sağlamaktır.
sağlığını destekler, psiko-
Hedef, beslenme disiplini-
lojik iyi hissetmeyi sağlar.
nin yaşam tarzı olmasıdır.
İLAÇ TEDAVİSİ
CERRAHİ TEDAVİ
Çocuklarda önerilmemektedir.
Sonuç olarak, çocukluk
çağında obezitenin gelişmemesi için uğraşılmalı, oluşmuş obezite-
Çocuğun demir, kalsiyum,
de ise beslenme ve aile
çinko ve vitaminleri eksik-
disiplini
siz alması, her gün beş temel gıdayı (et ürünleri, süt
ürünleri,
meyve,
karbonhidrat)
sebze,
tüketmesi
sağlanmalıdır. Çocuklarda
ve ergenlerde hızlı kilo verdirici programlar sakıncalıdır; tedaviye uyum azalır,
kaybedilen kilolar tekrar
geri alınır ve kemik gelişimi
olumsuz etkilenir.
oluşturularak
DAVRANIŞ TEDAVİSİ
çocuğun istekli katılımı
Amaç, öncelikle ailenin ve
beslenme ve egzersiz
de çocuğun yaşam şeklini, aktivitelerini, beslenme
alışkanlığı ve düşünme tarzını değiştirmektir. Çocuğun kendi isteği ile kendi
disiplinin sağlaması hedeflenmelidir.
sağlanmalıdır.
Sağlıklı
programları ile tedavi
planlanmalıdır. Çocuklar, sık aralıklarla izlenmeli ve motive edilmelidir. Tüm çaba gelecek
nesillerin sağlıklı yaşaması için..
9
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ İLE
OTİZM VAKFI İŞBİRLİĞİNDE
“YAZ OKULU PROJESİ”
Başkent Üniversitesi Rektörlüğü,
Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi
ile Otizm Vakfı işbirliğinde 2013 Ağustos ayında yaz okulu projesinin
ikincisi gerçekleştirilmiştir.
10
Fakülte bünyesinde görev yapmakta
olacağı inancından hareket edilmiştir.
lemli davranış olarak kabul edilmekte-
olan Yrd. Doç. Dr. Eylem TATAROĞLU
Görsel sanatların ilkelerinden biri her
ve Uzman Sibel AKTAŞ tarafından re-
çocuğun farklı algı, bilgi, sezgi, duygu
dir. Seramik çalışmalarda özellikle kile
sim ve seramik dersleri ile çocukları-
dünyası ve geçmiş hayat tecrübesi-
mız desteklenmiştir. Otizmli çocuklarla
ne sahip olduğunun kabul edilmesi
yaz okulu proje kapsamındaki amaç,
gerektiğidir. Daha da önemlisi görsel
otizmli çocukların profesyonel sanat
sanatlar her çocuğun yaratıcı olduğu
ortamlarında, alanlarında yeterli öğre-
ilkesini temel alır.
tim elemanları tarafından eğitilmesi ve
Kendilerini sözel olarak ifade edeme-
sanattan zevk almalarını sağlayarak
sanatın iyileştirici – rehabilite edicifonksiyonundan öğrencileri faydalandırmaktır.
Otizmli çocukların sanatla serüvenlerini konu alan bu projeye 18 öğrenci katılmış; proje seramik ve resim dersleri
yen otistik çocuklar, kendilerini ifade
etmede görsel sanatlar dersini kulla-
sürekli vurma ve kili sürekli yoğurmadan sonra bu problemli davranışların
tekrarlanma sıklıklarında azalma görülmüştür.
Seramik ve resim derslerinde başlarda
çekingen ve hatta isteksiz olan çocukların zamanla daha istekli ve neşeyle
işe koyuldukları gözlenmiştir.
nabilmektedir. Bu sonuçtan yola çıka-
Seramik derslerinde hiç konuşamayan
rak, otistik çocuklara kendilerini ifade
hatta hastalığın en zor safhasını geçi-
edebilmeleri için uygun ortam, zaman,
ren kursiyerin sürecin sonuna doğru
malzeme, mekân verilmeli ve kendilerini ifade ederek ruhsal doyuma ulaş-
seramikleri boyadığı ve konuştuğu
gözlenmiştir.
şeklinde yapılandırılmış ve dersler bir
maları sağlanmalıdır.
ay sürmüştür. Bu süreçte öğretim üye-
Görsel sanatlar eğitiminden önce öf-
leri gözlem, görüşme ve kuramsal veri
keli, saldırgan davranışlar gösteren
toplama gibi nitel veri toplama yön-
otizmli çocuklarda bu davranışın sön-
temleri ile bilgi toplamış; öğrencilerle
düğü gözlenmiştir.
birlikte deneyim kazanmışlardır.
Otizmli çocukların, motor kas bece-
Hayal gücünün gelişmemesi ile bilinen
rilerinin eksikliğinin yanı sıra iletişim
bu hastalığın sanatla tedavi sürecinde,
açısından problemli davranışları da
hayal gücü ve görsel algının sanatsal
bulunmaktadır. Çocuğun vurma, elini
etkinliklerle desteklenmesi de kuş-
ısırma ya da yüzünü tırmalama, çığlık
gilenmesini gerçekleştirerek her yıl far-
kusuz son derece ilerletici ve faydalı
atma ve aşırı öfkeli davranışları prob-
kındalık oluşturulması amaçlanmıştır.
Resim dersinde belli bir konuya bağlı
olarak çalışma alışkanlığı zamanla kazandırılmıştır. Bunun yanında her konuya aynı temada resim yapmaya devam edenlerin olduğu da gözlenmiştir.
Üniversitemiz de gerçekleştirilen bu
yaz okulu süresince otizmli çocuklarımızın yapmış oldukları eserlerin ser-
11
GEBELİKTE
TALASEMİ
12
Uzm. Dr. Aysun HALAÇOĞLU
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hematoloji BD
Talasemi genetik bir bozukluktur. Gü-
zincir yapımı azlığı alfa talasemiye ne-
nümüzde talasemi hastalarının yakın
den olmaktadır. Beta zincir yapımı hiç
takip ve tedavi olanakları sayesinde
yoksa β0, beta zincir yapımı az da ol-
yaşam süreleri artmıştır ve talasemi
sa varsa β+ talasemi adı verilmektedir.
hastaları sıklıkla gebe kalmayı tercih
Dünya nüfusunun %3’ü beta talasemi
etmektedirler. Talasemi hastalarını de-
taşıyıcısı, Güneybatı Asya’da nüfusun
mir eksikliği anemisi olan hastalardan
%5-10’u alfa talasemi taşıyıcısıdır. Ül-
ayırmak gerekir. Talaseminin tipini de
SESSİZ TAŞIYICI:
• Globin sentezinde orta derecede
azalma vardır.
•Hemoglobin elektroforezi ile bakılan
Hb A2 düzeyleri normal, eritrosit çapı
yani MCV değeri hafif düşük olabilir.
kemizde Çukurova, Akdeniz kıyı şeridi,
• Her iki ebeveynin sessiz taşıyıcı oldu-
Marmara ve Ege bölgelerinde talasemi
ğu homozigot çocukta orta derecede
taşıyıcılığı çok sıktır. Türkiye’de yakla-
bir anemi (Hb 6-7g/dl) nadiren dışarı-
şık 4000 civarında beta talasemi has-
dan kan verilmesi ihtiyacı ve karaciğer,
tası ve 1.300.000 beta talasemi taşı-
dalak büyümesi görülür.
TALASEMİ NEDİR?
yıcı vardır.
TALASEMİ MİNÖR (Beta Talasemi
Akdeniz anemisi yada diğer adıyla ta-
BETA TALASEMİDE
Taşıyıcılığı):
KLİNİK SINIFLAMA
Üç farklı tipte olabilir.
olan hemoglobin zincirlerinden birinin
1. Sessiz taşıyıcı: Hematolojik olarak
1. Yüksek HbA2 ile olan β talasemi ta-
veya birkaçının hasarlı sentezi sonucu
normal
şıyıcılığı
gelişen, anemi ile karakterize hetero-
2. Talasemi minör (taşıyıcı): Hafif anemi
• En fazla görülen tiptir
3. Talasemi intermedia (hasta): Dışarı-
• HbA2: %3,5-8, HbF: %1-5’dir.
dan kan verilmesi ihtiyacı fazla olma-
2. Yüksek HbA2, yüksek Hb F ile olan
yan
β talasemi taşıyıcılığı
oluşur. Bu tanımlamaya göre, beta zin-
4. Talasemi majör (hasta): Dışarıdan
• Farklı bir varyanttır. Hem HbA2 hem
cir yapımı azlığı beta talasemiye, alfa
kan verilmesi ihtiyacı fazla olan
de Hb F (%5-20) yüksektir. β gen de-
ayırt etmek önemlidir. Gebelikte Talesemi konusunu detaylandırmadan
önce Taleseminin ne olduğuna kısaca
bakalım:
lasemi, otozomal resesif geçiş gösteren, dokulara oksijen taşıyan molekül
jen bir grup hastalıktır. Talasemi, α,
β, γ, δ olarak tanımlanan hemoglobin
zincirinin veya zincirlerinin az sayıda
yapılması veya hiç yapılamaması ile
13
TALASEMİ
TAŞIYICISI
EBEVEYN
TALASEMİ
TAŞIYICISI
SAĞLIKLI
ÇOCUK
TALASEMİ
TAŞIYICISI
OLMAYAN
EBEVEYN
SAĞLIKLI
ÇOCUK
TALASEMİ
TAŞIYICISI
EBEVEYN
TALASEMİ
TAŞIYICISI
EBEVEYN
SAĞLIKLI
ÇOCUK
TALASEMİ
TAŞIYICISI
TALASEMİ
TAŞIYICISI
TALASEMİ
MAJOR
TALASEMİ
TAŞIYICISI
lesyonu varken, δ ve γ genleri sağlam-
• Artmış demir emilimi sonucu demir
• Uzun kemiklerde ve kafa kemiklerin-
dır.
birikimi bulguları görülebilir.
de görülen patolojik kırıklar hastalar-
3. Normal HbA2 ile olan β talasemi ta-
• Anne ve babada beta talasemi ta-
şıyıcılığı
şıyıcılığının gösterilmesi tanıya yardım-
• Sessiz taşıyıcılardan ayrılmalıdır.
cıdır.
da görülen iskelet kusurları arasındadır.
Beta Talasemi Majörde Tedavi ve
İzlem:
Sessiz taşıyıcılardan farkı, anemi olu-
Beta Talasemi İntermedia’da Te-
şudur (HbA2 seviyesi sınırda saptanır).
davi ve İzlem:
• Dışarıdan kan verilmesi
• Hem β hem δ geni hasarlıdır.
• Büyüme-gelişme, kemik değişiklikle-
• Demir birikimini önleyici tedaviler
ri ve dalak büyümesi yönünden izlem
(demir şelasyon tedavisi)
sik taşıyıcı ise homozigot çocukta ağır
• Gerekli durumlarda dışarıdan kan
• Dalağın çıkarılması
klinik tablo görülür.
verilmesi
Beta talasemi taşıyıcılarına herhangi bir
• Demir birikimini önleyici tedaviler
rin izlem ve tedavisi
tedavi vermeye gerek yoktur. Ancak
(demir şelasyon tedavisi)
• Kök hücre nakli
• Ebeveynlerden biri bu tip, diğeri kla-
genetik danışmanlık mutlaka verilmeli
ve hastanın anne, baba ve kardeşleri
taşıyıcılık yönünden taranmalıdır.
BETA TALASEMİ İNTERMEDİA :
• Homozigot talasemidir, ancak klinik
bulgular beta talasemi majör kadar
ağır değildir.
• Enfeksiyon, cerrahi ve bazı özel stres
durumları dışında Hb: 6-10g/dl düzeyindedir.
• İlerleyen yaşla kemik iliği genişlemesine bağlı kemik değişiklikleri görülür.
14
• Dalağın çıkarılması
• Ortaya çıkabilecek diğer problemle-
TALASEMİ VE GEBELİK
BETA TALASEMİ MAJÖR
Günümüzde talasemisi olan pek çok
• Klinik bulgular genellikle 6 ay–2 yaş
kadın hamile kalmaktadır. Beta talase-
arasında ortaya çıkar.
mi hastalarının gebelik durumlarında
• İlk 4-6 ayda anemi ve anemiye bağlı
bulgular görülür.
• Hasta soluktur, büyüme geriliği, ve
karında şişlik mevcuttur.
• Hafif sarılık, karaciğer, dalak büyümesi tespit edilir.
• Kısa boy, büyük baş saptanır.
hem kendileri hem de bebekleri açısından birtakım riskler vardır. Birtakım
problemlerle karşılaşılması muhtemel
olsa da kadın hastalıkları ve doğum ile
hematolojinin yakın takibinde başarılı
gebelik sonuçları görülmektedir.
Talasemi hastalarının hemoglobin değeri 10-11 g/dl olduğunda kan veril-
mesi gerekmez, hemoglobin değeri
tiroid bezinin az çalışması gibi birtakım
anne karnında gelişme geriliği görül-
6g/dl’den az olursa doğumla ilişkili
endokrin anormalliklerle ilişkilidir.
mektedir.
Beta talasemi majör tanılı bir gebe-
Beta talasemi majör’lü gebeler erken
de dışarıdan kan verilmesi oldukça
gebelik döneminde sol kalp ve akci-
önemlidir, ancak bu grup hastaların
ğer fonksiyonları açısından değerlen-
Beta talasemi taşıyıcıları veya beta ta-
çocukluk döneminden itibaren kan
dirilmelidirler. Kalpteki demir birikimi
lasemi intermedia’lı hastalar gebelik
aldıkları düşünülürse, vücutta demir
ve pulmoner arteriyal hipertansiyon
birikimini önleyici tedavi almalarının da
özellikle gebelik sırasındaki ölümlerle
çok önemli olduğu aşikardır. Özellikle
ilişkilidir.
kalpte demir birikimi ritim bozuklukla-
Beta
Beta talasemi intermedia’lı gebelere
rına ve kalp yetmezliğine yol açarak
%80’inde
gebelik sırasında %60-80 oranında
ölüm ve sakatlıkların en önemli sebe-
dışarıdan kan verilmesi gerekmektedir.
dediğimiz baş - leğen kemiği uyum-
bini oluşturur. Beta talasemi majör’lü
Bu grup hastaların ortalama %30’unun
suzluğu ve şeker hastalığının yol açtığı
hastalara gebelik öncesi dönemde
gebelik öncesinde kan alma ihtiyacının
yüksek kilolu bebek nedeniyle sezer-
kalp yetmezliği gelişmeden demir bi-
olmadığı bilinmektedir.
yan ile doğum sıklıkla gerekmektedir.
rikimini önleyici tedaviler verilmelidir.
Beta talasemi intermedia’lı gebelerde
Yine bu grup hastalarda gebelikle be-
%20-30 oranında erken doğum ve
raber dışarıdan kan verilmesi ihtiyacı
bebekte anne karnında gelişme geriliği
artmaktadır.
problemlerin (plasental yetmezlik gibi)
sıklığı artar ve hastaya kan verilmesi
gerekir.
öncesinde teşhis edilmemiş olabilirler.
Şüphe durumunda tam kan sayımı ve
HbA2 düzeyi bakılmalıdır.
görülmektedir.
Demir birikimi ayrıca şeker hastalığı ve
talasemi
majör’lü
sefalopelvik
gebelerin
uyumsuzluk
Hastanemizin deneyimli hematologları
ile kadın doğum hekimlerimizin koordineli çalışmaları sayesinde Talasemi
taşıyıcılarının ve Talasemi hastalarının
Beta talasemi majör’lü gebelerde %40
bebek sahibi olmaları yolundaki çalış-
oranında erken doğum ve bebekte
malar titizlikle takip edilmektedir.
15
GUATR VE TİROİD
NODÜLLERİ
16
Uzm. Dr. Cüneyd ANIL
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Endokrinoloji ve Metabolizma BD
Tiroid bezi tiroid hormonu salgılamaktadır.
Tiroid hormonu vücudumuzda; büyüme, gelişme, enerji oluşumu ve
enerji kullanımı, vücut ısısının sağlanması ve devamlılığı,
her türlü metabolizma faaliyeti, diğer hormonlarımızın
üst düzeyde etkileri ve enzimlerin normal işlevlerinde
çok önemli roller üstlenmektedir.
Tiroid bezi, boynun ön tarafında, orta-
sinir sistemi başta olmak üzere bütün
Tiroid bezinin hastalıkları oldukça yay-
da, gırtlağın hemen önünde yer alan
sistemlerin çalışmaları üzerinde önem-
gın görülmektedir.
bir iç salgı bezidir (endokrin gland).
li rol oynarlar. Çeşitli hastalıklarda bu
Ağırlığı 18-20 gr kadardır. 5-6 kesme
hormonlarının fazla üretilip salgılan-
GUATR NEDİR?
şekeri kadar bir büyüklüğü vardır. Ti-
ması (hipertiroidi) ya da olması gere-
roid bezinin şekli kabaca bir kelebeğe
kenden az üretilmesi ve salgılanması
benzemektedir. Kelebeğin sağ kanadı
(hipotiroidi) söz konusu olabilir.
gibi olan kısmına sağ lob, sol kanada
Salgının fazla olması du-
uyan kısmına sol lob denilmektedir.
Bu lobları bağlayan isthmus dediğimiz
köprü benzeri bir bölümü vardır. Kıvamı çok yumuşaktır; sağlıklı tiroid bezi,
muayenede kolay fark edilemeyebilir.
Tiroid bezi tiroid hormonu salgılamaktadır. Tiroid hormonu vücudumuzda;
büyüme, gelişme, enerji oluşumu ve
enerji kullanımı, vücut ısısının sağlanması ve devamlılığı, her türlü metabolizma faaliyeti, diğer hormonlarımızın
üst düzeyde etkileri ve enzimlerin normal işlevlerinde çok önemli roller üstlenmektedir.
Tiroid bezinde üretilen hormonlar genel olarak vücudun enerji durumunu
kontrol ederler ve dolaşım, sindirim ve
rumunda çarpıntı olarak
adlandırılan kalbin hızlı at-
Tiroid bezinin anormal büyümesine
guatr denir. Tiroid bezinde ortaya çıkabilen yuvarlak ya da elips şeklindeki
oluşumlara nodül denir. Nodül olmaksızın tiroid büyümesi basit (difüz) guatr,
nodüllü tiroid büyümesi nodüler guatr
olarak adlandırılır. Tiroid bezinin birden
ması, aşırı iştah ve yemek
fazla nodül içermesi durumu da multi-
sinirlilik, ellerde titreme,
Guatr oluşumunda iyot elementinin
gibi şikâyetler oluşurken,
kınlık, çevresel ve kişisel özellikler gi-
yemeye rağmen kilo kaybı,
terleme, saç dökülmesi
salgının yetersiz olması
halinde hareketlerde ağırlık, halsizlik, vücutta su tutulması ve kilo artışı, ciltte
kuruma, ses kısıklığı, barsak hareketlerinde azalma, adet düzensizliği gibi
şikayetler ortaya çıkar.
nodüler guatr olarak bilinir.
gıda ile yetersiz alınması, genetik yatbi değişik faktörler etkili olmaktadır.
Özellikle iyot eksikliği, ülkemizde guatr
oluşumunda yakın geçmişte en önemli
etken olarak izlenmektedir.
Tiroid Nodülleri
Nodüller, tiroid bezi içinde normal tiroid dokusundan farklı yapıdaki hücre
gruplarıdır. Toplumda çok sık karşılaşılan bir durum olan tiroid nodülleri ult-
17
rasonografinin yaygın olarak kullanıl-
zamanlarda elle muayene ile hastaların
alanlardan aspirasyon yapılabilmekte
maya başlanması ile daha fazla tespit
%5-10’unda nodül olduğu bildirilirdi.
ve işlemin doğru sonuç verme oranı
edilir olmuştur. Kadınlarda erkeklere
Tiroid ultrason kullanımının yaygınlaş-
yükselmektedir.
göre daha sık görülürler.
ması ile 40-50 yaş civarındaki erişkin
likasyon riski son derece düşüktür.
insanların hemen hemen %50’sinde
Poliklinik koşullarında kısa sürede ya-
tiroid nodülü veya nodüllerinin buluna-
pılabilmekte, hasta daha sonra günlük
potansiyel sorun nedeni
bileceği gösterilmiştir.
aktivitelerine devam edebilmektedir.
ile değerlendirilirler. Birin-
Genel olarak, nodüllerin yaklaşık %95’i
Aspirasyonda gelen materyal lamla-
Nodüller, temel olarak üç
cisi nodülün kanser olup
olmadığıdır. İkincisi, nodül
veya nodüllerin otonom bir
şekilde çalışarak aşırı hormon üretimi ile hipertroidi
denilen hastalığa yol açıp
açmadığıdır.
Üçüncüsü
iyi huylu olmasına karşın %5 civarında
nodül içinde kanser bulunabilmektedir. Nodüller fonksiyonel yönden tiroid
hormonu salgılayan (sıcak) ve hormon
Biyopsinin
ra yayılır ve inceleme için laboratuara
gönderilir. Deneyimli bir sitolog, lamları
boyayarak mikroskop altında inceler
ve kanser hücresi bulunup bulunma-
salgılamayan (soğuk ya da ılık) nodül
dığına karar verir.
olarak isimlendirilirler. Nodüllerin sıcak
TEDAVİ ve İZLEM
ya da soğuk oldukları sintigrafi adı verilen tetkik yöntemi ile anlaşılmakta,
sayı, boyut ve yapıları ise USG ile değerlendirilmektedir.
komp-
Biyopsi sonuçları çoğu zaman iyi huylu
çıkar. Bu durumda, nodüllerin boyutları ve görünümleri, belli aralıklarla ultrason ile takip edilir; bu süre genellikle
Soğuk nodüllerde, kötü huylu hastalık
3 ay ile 1 yıl arasında değişir. Önemli
bulunma ihtimali diğer nodül tiplerine
bir değişiklik olmazsa, takip aralığı
göre daha fazladır.
zamanla açılır. Takipte, nodül boyut-
Tiroid nodüllerinin kötü huylu olup ol-
larında önemli değişiklik, ya da şüphe
madığını anlamakta tercih edilen en
uyandıran görünümler ortaya çıkarsa
önemli yöntem nodüllerden ince iğne
tekrar biyopsi yapılmalıdır.
yapmadığıdır.
ile alınan biyopsilerdir (Tiroid ince iğne
Biyopsi sonucu kötü huylu, ya da kötü
Elle yapılan muayeneden sonra en
aspirasyon biyopsisi). Ultrason eşli-
huylu olma açısından şüpheli çıkarsa,
ğinde yapılan iğne biyopsilerinin tanı
ilk geçerli tedavi yöntemi ameliyattır.
koymadaki hassasiyeti %95-98 civa-
Bu durumda, çoğu zaman tiroid be-
rındadır. Yani bu yöntemle kanser çok
zinin tamamının alınması gerekecektir.
büyük
yakalanabilmektedir.
Bu da, ömür boyu ilaç kullanmayı ge-
Genellikle, 1-1.5 cm boyutuna ulaşmış
rektirir. Bu süreç, hastalığın olası tek-
ve/veya ultrasonda şüpheli özellikler
rarlama riski açısından düzenli takip
Tiroid nodüllerinin büyük çoğunluğu
gösteren nodüllere biyopsi yapılmalıdır.
gerektirir.
bası yapmazlar ve fazla hormon üret-
Tiroid ince iğne aspirasyonu biyopsisi,
Tiroid biyopsileri, seyrek olarak sonuç
el ile saptanabilen nodüllere doğrudan
vermeyebilir (tanısal olmayan, belir-
yapılabildiği gibi, el ile saptanamayan
siz,...gibi). Bu gibi durumlarda, has-
ise, iri nodüllerde rastlanabilen, nefes borusu, yemek
borusu, ve çevredeki büyük damarlara baskı yapıp
önemli tetkik tiroid ultasonografisidir.
Bunda da kullanılan cihazın görüntüleme yeteneği yanında o incelemeyi
yapan hekimin bilgi ve deneyimi de
önemlidir.
mezler. Tiroid hormonları normal olduğu sürece, hastalardaki kilo değişimi,
sinirlilik, çabuk yorulma, çarpıntı gibi
oranda
nodüllere veya tercihen planlanan tüm
şikayetlerin, nodül varlığı ile ilişkileri
tanın ve nodülün özelliklerine göre, bi-
nodüllere ultrasonografi eşliğinde ya-
yoktur.
yopsi bir süre sonra tekrarlanabileceği
pılabilir. Ultrason eşliğinde uygulama
gibi, takip, sintigrafi, bazen de ameli-
Ultrasonografinin yaygın kullanılmadığı
sayesinde, varsa, özellikle şüpheli
yat uygun yaklaşım olmaktadır.
18
Tiroid kanserleri genel olarak çok sal-
kararı verildiğinde tiroidin tam olarak
olarak, bu durum dışında nodül izle-
dırgan ve ölümcül kanserler olmayıp ti-
çıkartılması tercih edilebilmektedir.
minde sintigrafinin yeri yoktur. Sıcak
roid kanserine bağlı ölüm oranları son
Mekanik bası yapan oldukça iri nodül-
nodüllerde kanser olma olasılığı son
lü hastalarda tedavi, cerrahidir. Has-
derece düşük olması nedeni ile iğne
tanın nodüllerin boyunda yaratabildiği
biyopsisine gerek yoktur.
derece düşüktür. Yine de tiroid nodülü
nedeni ile ameliyat planlanan hastalarda nodülde kanser bulunup bulunmadığı ameliyattan önce mutlaka
iğne biyopsisi ile araştırılmalıdır. Kanserli hastalarda tedavinin başarısı için
tiroid bezinin geride hiç tiroid dokusu
bırakmadan tam olarak çıkartılması
gerekmektedir. Kanser saptanmayan
hastalarda bırakılan tiroid dokusunun
görüntü nedeni ile onlardan kurtulmak
istemesi, diğer bir cerrahi gerekçesi
olabilir. Tiroid cerrahisi ülkemizde oldukça başarılıdır; deneyim önemlidir.
Yine de, her cerrahinin belli bir anestezi riski vardır.
Hastanın nodülü veya nodüllerinin oto-
Nodüllerin büyümesine engel olmak
için bazılarınca verilen tiroid hormonu
tedavisi genellikle yararlı olmamakta;
yaşlılarda, postmenopozal kadınlarda
çok hafif doz fazlalığı bile osteoporoza
ve kalpte ritim bozukluklarına yol açabilmektedir.
fonksiyon görmesi sayesinde hastala-
nom, yani aşırı çalışıp çalışmadıklarını
rın hayat boyu hormon kullanmaktan
anlamak için tiroid hormonlarına (TSH,
Nodüler tiroid hastalıkları toplumda
kurtulması sağlanabilse de hastalığın
sT4, sT3) bakmak gerekir. Kan testleri
çok yaygın görülürler. Çoğu zaman
tekrarlama ihtimali ve kalan dokularda
aşırı çalışma ile uyumlu ise, tiroid sin-
herhangi bir tedavi gerektirmeden sa-
kanser gelişme riski gibi nedenler göz
tigrafisi ile nodüllerin sıcak nodül olup
dece takip yeterli olmaktadır. Ameliyat,
önüne alınarak bu hastalarda ameliyat
olmadıkları değerlendirilmelidir. Genel
çok nadiren gerekir.
19
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
KOLEJ AYŞE ABLA OKULLARINDA
YENİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILINA
“MERHABA”
20
2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılının ilk
HABERAL’a sevgi, saygı ve şükran-
yaşam sevinciyle buluşan öğrenme
ders zili, 16 Eylül 2013 Pazartesi günü
larımı sunuyorum.
ve öğretme heyecanınız, coşkunuz
çaldı.
Kurumumuz; öğrencisi, öğretmeni,
ve enerjiniz; inanıyorum ki tüm öğ-
“Okul Öncesi” ve “1. Sınıf” öğrencileri
velileri, mensup ve mezunları ile her
rencilerimize dalga dalga yayılacak”
için “Uyum Haftası” 09 Eylül 2013 Pa-
geçen gün daha da büyüyen, birbi-
dedi.
zartesi günü başladı. Öğretmenleri ve
rine güçlü bağlarla kenetli büyük bir
Mükemmellikte Kararlılık Belgesi
arkadaşlarıyla tanışıp kaynaşmalarının
ailedir.
Olan Kaç Okul Var?
amaçlandığı Uyum Haftası’nda öğren-
Atatürk ilke ve devrimlerinin ışığında
1946’dan günümüze geleceğe değer
ciler, okullu olmanın heyecanı ile öğre-
yürüyen, ödün vermediği misyon ve
kazandıran Başkent Üniversitesi Özel
nim yaşamlarının ilk haftasının mutlu-
vizyonuyla, çağdaş ve kültürel de-
Ayşeabla Okulları, 1996’da aldığı Kali-
luğunu ve sevincini minik yüreklerinde
ğerlerin sentezlendiği okulumuz, pek
te Sistem Belgesi ile nitelikli eğitim-öğ-
yaşadılar.
çok başlıkta fark yaratmaya devam
retim sürecini kalıcı kılmıştır.
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla
etmektedir.
Türkiye Kalite Derneği’nden 2012 yı-
Okulları Genel Müdürü Sayın Hilal Er-
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeab-
lında aldığı “Mükemmellikte Kararlılık”
dinç açılışta yaptığı konuşmada;
la Okulları olarak ilke edindiğimiz ve
belgesi ile de Başkent Üniversitesi
önde
içselleştirdiğimiz değerler, önder ve
Özel Ayşeabla Okulları’nda verilen eği-
gelen üniversitelerinden birisi olan
öncü bir Kurum olmamızda bize reh-
timin uluslar arası kalite standartlarına
Başkent Üniversitesi bünyesine katıl-
berlik etmekte, çağdaş ve dinamik
uygunluğu ve eğitimin her aşamasında
masını sağlayan, okul öncesi eğitim-
yapımıza güç katmaktadır.
kalitenin sağlanmış olduğu kanıtlan-
den üniversiteye kadar, sahip olduğu
Değerli Öğretmenlerim,
mıştır.
kurumlar zinciri ile eğitimin sürekliliği
Çocuklarımızın bireysel gelişim yol-
Geleceğe Işık Tutan Projeler
ilkesini gerçekleştiren Değerli Kurucu
culuğunda, onlara sevgiyle bütünleş-
Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla
Rektörümüz Sn. Prof. Dr. Mehmet
tirdiğiniz bilginizi sunuyorsunuz. Sizin
Okulları, bilginin hızla üretildiği ve tü-
“Kurumumuzun,
Ankara’nın
21
ketildiği çağımızda ezberlemeye de-
Doku” projesi ile kitap okuma sürecini
CLIL (İçerik Tabanlı Dil Eğitimi): Yirmi-
ğil; bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve
farklı etkinliklerle zenginleştirmektedir.
ye yakın eğitimsel yaklaşımı barındı-
üretmeye dayalı çağdaş bir anlayışla
Geleceğin Bilim Adamları, Özgür Dü-
ran CLIL; Matematik, Tarih, Coğrafya,
öğrenci yetiştirmektedir. Çoklu zeka
şünen Bireyleri...
Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler gibi farklı
ve yapılandırıcı yaklaşımla sürdürdüğü
proje tabanlı öğretimle, bireysel farklı-
Küçük yaşlardan itibaren “Bilim”e dokunan, yaparak-yaşayarak öğrenen
lıklardan kaynaklanan çeşitliliği daha
bireyler yetiştiren okul, öğrencilerin
değerli kılmaktadır.
merak, sorgulama ve sistemli çalışma
Okulda; Araştırmacı Çocuk Merkezi ile
sonucunda ürettikleri ürünleri her yıl
iş birliği içerisinde yürütülen projede,
“Geleneksel Bilim Şenliği”nde sergile-
öğrencilere araştırma yapma ve soru
mektedir.
sorma becerileri kazandırılarak öğren-
Yabancı Dil Eğitimi
meye destek olacak ve öğrenmeyi kalıcı kılacak çalışmalar yapılmaktadır.
ESOL Belgesi: Yabancı dilde; sorgulayabilen, iletişim kurabilen ve bilgisini
“Mental Aritmetik” çalışmaları ile öğ-
yaşama aktarabilen bireyler yetiştirme-
rencilerin beyin gelişimlerine uygun,
yi ilke edinen okul; tüm öğrencilerini,
zihinsel aritmetik teknikleriyle hafıza
uluslar arası geçerliği olan “ESOL Bel-
tekniklerini birleştiren ve beyinde sinerji
gesi” ile belgelendirmektedir.
yaratan özel bir aritmetik öğretim sistemi uygulanmaktadır.
CONVERSATION CLUB: Öğrencilerin
disiplinler içeriğinin yabancı dili öğretirken kullanılmasıdır. Bu fonksiyonel
dil eğitimi, öğrencilerin; yabancı dilde
bilgi toplama, sentez yapma ve değerlendirme olanağı bulmalarına yardımcı
olmaktadır.
Başarılı, Onurlu, Mutlu Bireyler
Okulda, başarının tek yönlü olamayacağı bilinciyle;
• Evrensel ve kültürel değerlere bağlı,
• Akademik ve sosyal gelişimi en üst
düzeyde olan,
• Yaşam boyu öğrenmeyi hedefleyen,
• Başarılı, onurlu ve mutlu bireyler yetiştirmek amaçlanmaktadır.
kitap, dergi, DVD ve CD gibi görsel
Sanatsal, Kültürel, Sportif
Kitap Oku Geleceği Doku
ve işitsel kaynakları rahatlıkla kullana-
Çalışmalar
Öğrencilerde kitap okuma alışkanlığı-
bildikleri Konuşma Kulübü; bilgilerin
Öğrencilerin akademik başarılarının
nın kazandırılması ve geliştirilmesine
sözel olarak ifade edilebilmesine de
yanı sıra sanatsal ve sosyal yönden de
önem veren okul, “Kitap Oku Geleceği
ortam sağlamaktadır.
başarılı olmaları önemsenmektedir.
22
Yaratıcı, kendine güvenen, estetik be-
Temel Hedefler
Bilinmeyene duyulan merakı, öğrenme
ğeni düzeyi gelişmiş, yaşama olumlu
Atatürk ilke ve devrimleri ışığında yü-
isteğini ve heyecanını çoğaltmak
bakan, dünyaya ve yakın çevresine
rümek
Sanat dallarına ve çeşitli spor branşla-
karşı duyarlı, bedensel ve ruhsal açı-
Sevgiyle yaklaşarak kendilerine ve
rına yönelik ilgi uyandırmak, bu alan-
dan sağlıklı bireyler yetiştirmeyi amaç-
çevrelerine güven duymalarını sağla-
larda disiplinli çalışmaya özendirmek
layan kurumumuzda; sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetlerde birçok ulusal
ve uluslararası başarı kazanılmıştır.
EKO Okul, Hijyen Okul
mak
Paylaşmanın, zorluklarla başa çıkmanın, dostluğun ve arkadaşlığın keyfini
yaşatmak
Başardıkları ile gurur duymalarını sağ-
Hoşgörüyle yetiştirmek, sabırlı olmayı
öğretmek
Doğayı, hayvanları, çevreyi koruma ve
geliştirme sorumluluğunu aşılamak
Heyecanlarını ve umutlarını paylaşmak
Çevre bilinci yüksek, çevre yönetimi
lamak, kaybettiklerinde mücadeleyi
konusunda akılcı yaklaşım sahibi bi-
sürdürmeyi öğretmek
Kendisini, ailesini, çevresini, vatanını
reyler yetiştirmeyi amaçlayan okul,
Doğru tercih ve uygulama sorumlulu-
sevme bilincini oluşturmak
Beyaz ve Yeşil Bayrak sahibidir.
ğunu almayı öğretmek
Ve mutlu bir aile yaratmak...
23
SAĞLIKLI
YAŞLANMA
24
Uzm. Dr. Fisun SÖZEN
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği ABD
Sosyal Yaşlılık: Kültürel duruma ve
2000 yılında 600 milyon olan 60 yaş
sosyal özelliklere göre toplumdan top-
ması”dır.
üzerindeki kişi sayısının 2050 yılında 2
luma değişen yaşlılık tanımıdır.
milyara ulaşacağı öngörülmekte, 1998
Yaşlanma, organizmada, molekül, hüc-
Genel olarak yaslanma süreci 5 aşa-
yılında %10 olan yaşlı nüfus oranının
Yirminci yüzyıl ile birlikte gelişen en
önemli kavram; “toplumların yaşlan-
re, doku, organ ve sistemler düzeyinde
zamanın ilerlemesi ile ortaya çıkan, geriye dönüşü olmayan, yapısal ve işlevsel değişikliklerin tümüdür.
Yaşlılık; kronolojik, biyolojik, fizyolojik
(fonksiyonel), psikolojik ve sosyal olmak
üzere farklı şekillerde tanımlanabilir.
Kronolojik Yaşlılık: Geçen zamana
göre bir yıllık birimler esas alınarak yapılan yaslılık tanımını belirtir.
Biyolojik Yaşlılık: Yaşlanmaya bağlı
olarak insan vücudunun yapı ve fonksiyonlarında meydana gelen değişikliklerdir.
mada incelenmektedir:
1. Moleküler yaşlanma: Kollajen
makromoleküllerinin birikimi ile oluşan
intra-intermoleküler köprülerin, tendon,
deri ve kan damarlarının elastikiyetinde
azalmaya yol açması ile olmaktadır.
2. Hücresel yaşlanma: Mutasyona
uğramış hücrelerde artış olarak kabul
edilmektedir.
3. Doku ve organ yaşlanması: Bir-
çok organda, yapısal ve işlevsel de-
ğişikliklerin ortaya çıkmasıdır. Hücre
işlevlerinde ilerleyen bir azalma, stres
durumlarında devreye giren yedek ka-
2025 yılında %15 ‘e çıkacağı ifade edilmektedir. 2050 yılı itibariyle dünyada
yaşlı sayısı çocuk sayısının iki katı olacaktır. En belirgin artış gösteren yaşlı
kesimi 80 yaş üzerindekiler olup, 2000
yılında 70 milyon olan bu grubun gelecekteki 50 yıl içinde beş katından daha
fazla bir artış göstereceği saptanmıştır.
Türkiye’de yaşlı nüfusun durumu incelendiğinde; Türkiye İstatistik Kurumunun son güncellemesine göre (Ocak
2009) Türkiye nüfusu 71.517.100’dür.
Bunun %6.8’i 65+ yaş grubundadır
(yaklaşık 4.863.163 kişi).
pasitenin azalması, sinirsel işlevlerde
Yapılan demografik projeksiyonlarda
Çevreye adaptasyon (uyum) sağlama
azalma ve duyusal değerlendirme ye-
yeteneğinin yani iş gücünün, çalışma
tisinde azalma olmaktadır.
Türkiye nüfusunun 2050 yılında yakla-
Fizyolojik
(fonksiyonel)
Yaşlılık:
kapasitesinin, kas kütlesinin, kalp debisinin ve aerobik kapasitenin düşmesi
olarak tanımlanmaktadır. Fizyolojik yaslanma yapısal ve fonksiyonel değişimle-
şık 100 milyon olacağı hesaplanmakta-
4. Bireysel yaşlanma: Kişinin çevreye
dır ki bu durumda 65 yaş üzeri nüfus
giderek ölümle sonuçlanacak şekilde
2040 yılında %13.6’sı ve 2050 yılında
uyum yeteneğinin azalması ile birlikte,
2030 yılında toplam nüfusun %10.8’i
canlılık fonksiyonlarının bozulmasıdır.
ise 17.3’ünü oluşturacaktır.
5. Toplumsal yaşlanma: Bir toplum-
Nüfusun yaşlanması konusunda ulus-
daki 64 yas ve üzeri nüfusun tüm nüfu-
lararası, ulusal, bölgesel ve yerel çalış-
derinin elastikiyetini kaybetmesi, kırışık-
sa oranını gösteren bir özelliktir.
malar bir arada belli bir koordinasyon
lıkların oluşması bulunmaktadır. Ayrıca
Yirminci yüzyılda tıp, bilim ve teknoloji
içerisinde yürütülmelidir. Yaşlılık alanın-
ri içermektedir. Bu değişimler arasında
aerobik kapasitenin düşmesi, hafıza
kayıpları, vücut postürünün değişmesi,
beyin, kalp ve diğer kas dokularında
yasla beraber yerine konulamayan
hücre kayıpları da oluşmaktadır
üçgenindeki gelişmelere paralel olarak dünya nüfusundaki artış hızlanmış,
ölüm oranlarında belirgin azalma olmuş
da geliştirilen politikalar yalnızca maddi
yardım çerçevesinde sınırlandırılmayıp,
toplum genelinde konunun bütün bo-
Psikolojik Yaşlılık: Kişilerin duygula-
ve bunun sonucunda da 2050 yılında
yutlarıyla değerlendirilmesine olanak
rında, algılamalarında ve davranışların-
dünya nüfusunun 8.909 milyara ulaşa-
sağlayacak bir farkındalığın geliştirilme-
da oluşan degisimlerdir
cağı hesaplanmıştır.
si gerekmektedir .
25
Ülkemizdeki kültürel yapı nedeniyle,
Parkinson hastalığı, görme sorunları ve
meye neden olabilmektedir. Yaş (özel-
yaşlıların yakınlarının yanında barınması
artritler olarak sıralanmaktadır. Bu yaş
yaygın olmakla birlikte, aile tipinin gide-
likle 80 yaş üstü), kadın olmak,yalnız
grubunda bildirimi yapılmamış hastalık
rek çekirdek aile tipine kayması, gele-
sayısı ve oranı çok yüksektir. 65 yaş ve
yaşamak, sağlık problemleri, depres-
cekte bu konuda sorunun boyutlarının
üzerindekilerin %90’ ında bir, % 15’in-
artacağını düşündürmektedir.
de ise dört veya daha fazla kronik has-
Yakınların yanında zorunluluk sonucu
talık bir aradadır.
kalan yaşlıların yaşam kalitesi düzeyi
GERİATRİK SENDROMLAR
de tartışılabilir. Genel olarak Türkiye’de
yaşayan yaşlı bireylerin gerek algılanan
sağlık gerekse yaşam kalitesi açısından batılı ülkelerdeki yaşlılardan belirgin
şekilde daha dezavantajlı durumda oldukları anlaşılmaktadır.
Yaşam süresinin uzaması sadece mortalite ve morbidite yönünden değil,
bireylerin yaşam kalitesi açısından da
önemli sorunları birlikte getirmektedir.
Ağrı
Yaşam süresinin uzaması sadece mor-
olarak tanımlanmıştır.
Kırılganlık
romlardan biri olup, oluşan strese artmış hassasiyet olarak tanımlanmakta
tedir. Yapılan epidemiyolojik çalışmalar
ve birbiri ile ilişkili pek çok sistemde bo-
yaşlı nüfusun %25-70’sinin kronik ağrı
ile başa çıkmaya çalıştığını göstermektedir .
yaşında pik kemik kitlesinin %30’u kaybedilmiştir. Yaşla birlikte vertebral kırık
insidansı progresif olarak artmaktadır.
hastalığı, hipertansiyon ve osteoporoz,
Düşmeler
sadece yeti kaybına neden olanlar ise;
Yaşlılardaki pek çok fizyolojik kayıp düş-
26
runu düşme için belirleyici risk faktörleri
da önemli sorunları birlikte getirmek-
Kemik kaybı 30 yaşlarında başlar, 80
lar, inme, diyabet, KOAH, koroner arter
kötü fiziksel fonksiyon ve mobilite so-
şayan kişilerin yaşam kalitesi açısından
talıklar; kanser, kalp yetmezliği, böbrek
bına neden olanlar; kognitif bozukluk-
daha fazla medikal problemi olması,
Kırılgan yaşlı sendromu, geriatrik send-
Osteoporoz ve Kalça Kırığı
iken,yaşamsal önemi yanında yeti kay-
dönmesi, hatırlama problemi, 3 veya
talite ve morbidite yönünden değil, ya-
İleri yaşlarda yaşamı tehdit eden hasyetmezliği, anemi, KOAH, DM, demans
yon, uyku sorunları, inkontinans, baş
zulma ile seyretmektedir. 65 yaş üstü
kişilerin %7’sinde,80 yaş üstü kişilerin
%30’unda bu sendroma rastlanmaktadır .Beslenme yetersizliği, bağımlılık,
uzamış yatak istirahati, basınç yarası,
yürüme bozukluğu, genel güçsüzlük,
çok ileri yaş, kilo kaybı, anoreksi, düşme korkusu, demans, kalça kırığı, deliryum, konfüzyon, ev dışına az çıkma
ve çoklu ilaç kullanımı kırılgan yaşlının
özellikleri olarak tanımlanmıştır
İnkontinans (idrar kaçırma)
İdrar inkontinansı ileri yaş grubunda oldukça sık rastlanan ancak diğer geriatrik sendromlara göre, göz ardı edilen
bir klinik tablodur. Kadınlarda %15-34,
erkeklerde %7-15 sıklığında görüldüğü
değişiklik, hareket kısıtlılığı, uykusuzluk
ve depresyon başta olmak üzere psikolojik sorunlar sonucu kişinin beslenme durumu değişiklik gösterir ve bazen
bu değişiklikler sorun yaratacak boyutlara gelir.
3. Yaşlılarda kayıt dışı hastalıklar sıktır;
hasta, işitme kaybı, idrar kaçırma, kabızlık, gece olan bacak ağrıları, bilinç
bulanıklığı veya diğer bazı yakınmalarını
yaşlılığın doğal seyri kabul ederek öykü
sırasında bildirmeyebilir.
bildirilmektedir.
İlaç Kullanımı
4. Yaşlı hastalarda birçok patolojik du-
İnkontinans, klinik, psikolojik ve sosyal
Yaşla ilişkili değişiklikler ve ek hastalık-
rum aynı anda var olabilir ve bunlara
yönden kişinin yaşamı önemli derecede
lar ilaçların yan etkilerinde belirgin artışa
yönelik birçok ilaç da kullanılıyor veya
etkileyen bir tablodur. Anksiyete, dep-
neden olmaktadır.
değişik tedaviler uygulanıyor olabilir.
resyon, bağımlılık ve sosyal izolasyon
İhmal Sendromu ve Suistimal
5. Yaşlılarda çoklu ilaç kullanımı ora-
riski oluşturmaktadır.
Uyku Bozuklukları
İleri yaşta yaygın olarak uyku-uyanıklık
döngüsünde bozulma göze çarpmaktadır. %50’den fazla yaşlı uykuya başlama ve devam ettirme sorunu yaşamaktadır. Dinlenmemiş uyanma, erken
kalkma, uykuya dalmada güçlük, gündüz uyuklama, gece sık uyanma en sık
ortaya konan şikayetlerdir.
Deliryum (Bilinç Kaybı)
Deliryum ileri yaş grubunda, fonksiyonel bozulma, bağımsızlık kaybı, kuruma
yerleşme ve ölüm gibi olaylar zincirinin
başlatıcı veya anahtar parçası olduğu
düşünülmektedir.
İhmal sendromu, ileri yaş kişilerde sağlık ve temizliğe dikkat etmeme, hareketsizlik, yeteneksiz veya isteksizlikten
ileri gelen sorunlar gibi karmaşık davranış spektrumu ile kendini gösteren
bir tablodur.1/5 yaşlıda ihmal karşımıza
çıkmaktadır .Demans, depresyon, ob-
nı yüksektir. Öykü alınırken yaşlı hasta
tarafından kullanılan ilaçların tümünün
hekimi tarafından görülmesi ve bilinmesi önemlidir. Reçetesiz ilaç kullanım oranı yüksektir ve ayrıca genellikle
hastanın aldığı ilaç türü / dozu ile ona
reçete edilen ilaç türü / dozu arasında
sesif bozukluk, alkolizm gibi psikiyatrik
farklar vardır.
ve medikal problemler neden olan veya
Yaşlılarda aşağıdaki belirtiler önemsen-
katkıda bulunan faktörler olarak düşünülmektedir.
Geriatrik
hastanın
değerlendirmesi;
meli ve dikkatle değerlendirilmelidir;
• nefes darlığı
yaşlılardaki çoklu problemleri kapsayan
• inatçı öksürük
tanımlayıcı, açıklayıcı ve çözüm üretici
• kontrol dışı kilo kaybı
bir tarz içinde yapılmalı, sağlıklı yaşlanma hedefine ulaşmak için, ileri yaş gru-
• uzun süren ses kısıklığı
bunda karşılaşılan sorunların fiziksel,
• şişlik veya kitle ele gelmesi
Risk faktörleri olarak; demans veya
psikolojik ve sosyal yönden ele alınması
kognitif bozukluk, ileri yaş, deliryum
ve bu sorunlara karşı duyarlılığın arttırıl-
• göğüs kemiği üzerinde ağrı
veya nörolojik hastalık öyküsü,ek has-
ması önem taşımaktadır.
talıkların çokluğu, erkek cinsiyet, kronik renal veya hepatik hastalık, duysal
Yaşlı Hastaya Yaklaşımda
bozukluk, immobilizasyon,ilaçlar, akut
Temel İlkeler
nörolojik hastalık, cerrahi, çevre,ağrı,
Geriatrik hastalar söz konusu olduğun-
emosyonel distres, uyku yoksunluğu,
da göz önüne alınması gereken temel
metabolik bozukluk sayılabilir.
ilkeler:
Malnütrisyon (Yetersiz Beslenme)
1. Yaşlılarda hastalıkların prezantasyo-
Yaşlı hastalarda karşılaşılan genel bir
problemdir. Diş sorunları, gastrointestinal sistem bozuklukları, kardiyovasküler bozukluklar, kanser, endokrin
problemleri, nörolojik fonksiyonlarda
nu değişkendir. Semptomlar hastalığın
bulunduğu organ sisteminin semptomları olmayabilir.
2. Yataktan çıkmama, yememe gibi sadece non spesifik yakınmalar olabilir.
• sık sık idrara gitme ve çok su içme
• beklenmeyen ve anormal kanamalar
• uzun süren yara, ben veya siğilde
hızlı büyüme İnsanın kendine fiziksel,
duygusal, sosyal, ruhsal ve ekonomik
açıdan daha iyi bakabilmeye çalışması,
emeklilik döneminde yaşamını yeniden
düzene sokması, bu aşamada önüne
çıkan olanakları değerlendirmesi ve
yaşamının son dekatlarını heyecanlı bir
hale getirmesi; yaşamına yıllar katarken
yıllara da yaşam katması temel hareket
noktaları olmalıdır.
27
Adres: Eskişehir Yolu 25.km,
Yapracık - ANKARA
İletişim: 0 (312) 299 82 00
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
HASTANESİ
GERİATRİ PSİKO - SOSYAL
REHABİLİTASYON MERKEZİ
28
1997’de
pasitelidir. Birim nitelikli Uzm.Doktor,
Dahili Kliniğinde;
bünyesine kazandırdığı yeni birimle-
Hemşire ve Personel kadrosuyla üst
-Yeni tanı böbrek hastalarının hasta-
rinden biriside Geriatri Psiko-Sosyal
düzey sağlık hizmet vermektedir.
lıklarına ve diyalize alıştırılması, Fistül
Başkent
Üniversitesinin
Rehabilitasyon Merkezi’dir. Eskişehir
yolu üzerinde, Üniversite kampüsünden 5 km ileride, Yapracık Mahallesi
yamacında, sakin, huzurlu bir ortamda kurulan bu hastanede 1 adet Acil
Müdahale Odası ve 27 tek yataklı
banyolu oda (Odalarda mini buzdolabı, Lcd ekran televizyon ve banyo
ISO 9001 Kalite Sistem Belgesine sahip olan bu merkezde bu sisteme uygun olarak çalışan, Cerrahi ve Dahili
bölümler, Hemodiyaliz, Periton diyalizi, Radyoaktif İyot Tedavi Merkezi,
İzolasyon Ünitesi, Psikiyatri ve Yaşlı
Bakımı hizmetleri verilmektedir.
bakımı (Nefroloji ünitemizde Hemodiyaliz, Hemofiltrasyon uygulamalarına gereksinim gösteren yatan hastalara 4 adet hemodiyaliz makinesi ile
hizmet verilmektedir.)
- Periton diyaliz (SAPD) açılmasına
karar verilen hastaların kendilerine ve
yakınlarına SAPD eğitimlerinin veril-
Cerrahi Kliniğinde;
mesi,
İyot Tedavi Odası) 16 Çift yataklı ban-
-Böbrek, Karaciger ve Kalp trans-
Radyoaktif İyot Merkezinde;
yolu oda ve 6 Çift yataklı banyosuz
plantasyonu öncesi hazırlık evresi ve
Hipertroidi ve Papiller Ca tedavileri ile
oda olmak üzere 49 oda 71 yatak ka-
ameliyat sonrası bakım.
hastalarımıza hizmet verilmektedir.
bulunmakta, 2’si VIP, 2’si Radyoaktif
29
SÜNNET
30
Uzm. Dr. Tuğba ACER
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Cerrahisi ABD
Sünnet tıbbi anlamda;
erkeklerde
yol açar. Aynı tedirginlik aileler için de
ENDİKASYONLAR:
penis başını (glansı) örten ve koruyan
geçerlidir. Sonuçta bunun cerrahi bir
A. Tıbbi:
üstderinin (sünnet derisi) bir kısmının
işlem olması tedirginlik yaratıcıdır.
veya tamamının kesilmesidir.
Sıklığı ve Faydaları:
Sünnet, Türk kültüründe önemli bir yer
Sünnet birçok toplum ve kültürde, fay-
tutar. Hem dini hem de geleneksel bir
dasını düşünmeden dini inanç ve gele-
görev olarak kabul edilir. Bu nedenle
nekler nedeniyle uygulanmaktadır. Bu-
ülkemizdeki erkek çocukların hemen
gün, dünya erkek nüfusunun yaklaşık
hemen tamamı sünnet olurlar. Sünnet
1/6’i sünnetlidir. ABD’de sünnet ora-
B. Tıp dışı:
olmak, erkek olmanın bir adımı olarak
nının %60 ile %80 arasında, diğer İn-
1. Dini
anılır ve çocuğa, onun için önemli olan
gilizce konuşan ülkelerde ise ortalama
2. Sosyokültürel
büyümenin bir aşaması olarak anlatı-
%10’un altında olduğu sanılmaktadır.
lır. Sünneti çocuk açısından özel kılan
Hastalıklara karşı profilaksi amacıyla
diğer toplumsal uygulama da, kendi-
rutin yenidoğan sünnetinin yaygınlık
sinin olayın ‘prensi’ olarak sunulduğu
kazanması 19. yüzyıla rastlar. Yaptığı-
Sünnet Düğünü ve verilen hediyeler-
mız bir çalışmada, kliniğimize sünnet
1. Tüm penil anomaliler (hipospadias,
dir. Ayrıca, okul döneminde, sünnet
için başvuran ailelerin %81’i sünneti,
epispadias, megalouretra vs.)
olan arkadaşlarının gerisinde kalmama
öncelikle sağlık açısından istediklerini
B. Rölatif:
duygusu da çocukların bazen kendili-
belirtmişleridir. 1989 yılında Amerikan
ğinden sünnet olmayı talep etmelerine
1. Kanama diyatezi
Pediatri Akademisinin sünnetle ilgili
yol açabilmektedir.
görev komisyonu, yenidoğan sünneti-
Gene de, önemli bir vücut parçasında
nin potansiyel tıbbi faydaları ve avan-
acıya yol açması nedeniyle, sünnet
tajları yanında, risk ve dezavantajları
korkulan ve çekinilen bir uygulama-
da olduğunu deklare ederek, girişim
1. Sünnet derisi ile ilgili problemleri ön-
dır. Çocuğun kafasındaki imaj ve bi-
öncesinde ebeveyne bunların anlatıl-
ler, veya varsa giderir.
linmeyenin korkusu genelde tepkiye
masını önermiştir.
2. Penis kanseri riskini elimine eder.
1. Postit (Prostatın iltihabı)
2. Balanopostit (Penis ucunun iltibahı)
3. Fimozis (Sünnet derisinin darlığı)
4. Parafimozis (Sünnet derisinin geri
çekilerek penis ucunu sıkıştırması)
3. Ailevi (Babanın sünnet durumu)
KONTRENDİKASYONLAR:
A. Mutlak:
2. Prematürite
3. Ciddi sağlık problemleri
POTANSİYEL TIBBİ FAYDALAR:
31
3. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (HIV
Ara yaşlar ise, Çocuk Psikolojisinde
gibi) ve serviks kanseri insidansını dü-
Penisin, hipospadias (id-
Fallik Dönem olarak bilinen ve cinsel
rar deliğinin normalden
organın çocuk için çok önemli oldu-
aşağıda olması, hastanın
ğu bir dönemdir. Bu dönemde cinsel
aşağıya doğru işemesi)
organa yapılacak bir müdahalenin,
veya epispadias (idrar
ciddi bir cezalandırma olarak yanlış
deliğinin normalden yu-
sal ve fizyolojik değişiklikler
anlaşılabildiği ve ruhsal travmaya yol
karıda olması, hastanın
2. Potansiyel komplikasyonlar
açabildiği düşünülmektedir. Diğer yan-
yukarı doğru işemesi)
3. Sünnet derisinin irreversibl kaybı
dan, psikiyatrist ve psikologların ısrar-
varsa, bu sorunlar ame-
Sünnet, bebeklerde idrar yolu enfek-
la üzerinde durduğu ‘fallik dönem’de
liyat ile düzelene ka-
sünnet ve ileriki yıllarda psikolojik etki-
rar sünnet yapılmaması
lenme bağlantısı 100 yılı aşkın süredir
gerekmektedir.
AIDS ve diğer cinsel yolla bulaşan has-
ortaya konulamamıştır. Ayrıca bu yaş-
sünnet derisi, gerekirse
talıklar ile penis kanseri riskini azalttığı
lardaki çocuğa sünnetin gerekliliğini
bu ameliyatlarda greft
anlatmak, ondan anlayış beklemek ve
(tamir için doku) olarak
Sünnetin kaç yaşında
rahat bir cerrahi girişime izin verecek
kullanılabilir ve çıkartıl-
yaptırılması
gerektiği
sükuneti sağlamak oldukça zordur.
mamalıdır.
konusunda da tartışma-
Yine de bu dönemdeki bir çocuk, ikna
Hasta, herhangi bir enfeksiyon (ilti-
lar vardır. Ya çocuğun
edilerek, çağımızın acısız sünnet yön-
ne yapıldığını anlayama-
temleri ile ceza algısı oluşmadan sün-
yacağı,
net edilebilir.
şürebilir.
4. Yenidoğan erkeklerde üriner enfeksiyon insidansını on kat azaltır.
OLUMSUZLUKLARI:
1. Çocuğun yaşadığı geçici davranış-
siyonu geçirme oranını azaltmaktadır.
Ayrıca, yapılan çalışmalarda, özellikle
hijyenik olmayan erkeklerde sünnetin
tespit edilmiştir.
hatırlamayaca-
Çünkü
hap) geçiriyorsa (Boğaz veya akciğer
iltihapları gibi), bu durum anestezi açısından olumsuz olacağı için, hastanın
enfeksiyonu geçene kadar sünnet
ğı ve yabancıyı tanıya-
Sünnet Öncesi Hazırlıklar:
mayacağı kadar erken
Sünnet konusunda karar aileye aittir.
dönemde (tercihen do-
Sünnet yaşı, uygulanacak anestezi ve
ğumu takiben veya ilk
den sünnet olursa olumsuz tepkileri
sünnet yöntemi aile tarafından karar-
daha fazla olur ve ileri dönemlerde ai-
iki yaşın içinde), ya da
laştırılır. Sünnet öncesi muayenede, bu
sağlıklı iletişim kurula-
konularda hasta ailesine bilgi verilir ve
bilecek çağa geldiğinde
ameliyata (sünnete) engel bir durum
(6-7 yaşından sonra) ya-
olup olmadığına bakılır, hasta muaye-
(glansdaki) idrar deliği (meatus) görü-
pılmalıdır.
ne edilir.
lecek kadar geri çekilememesidir. Fiz-
32
ertelenmelidir. Sünnet öncesi çocuk
kesinlikle cerrah ve aile tarafından bilgilendirilmelidir. Çocuk bilgilendirilme-
lesine ve doktorlara karşı güven kaybı
yaşayabilir.
Fimozis, penis başını (glansı) örten üstderinin (sünnet derisi), penis başındaki
yolojik fimozis, yenidoğan bebeklerde
sünnet derisindeki açıklığın genişletil-
özel hazırlanmış hastane odalarında
%50 oranında görülen normal kabul
mesi veya sünnet yapılmasıdır.
bir cerrah tarafından yapılması gerek-
edilen bir durumdur. Sünnet derisini
Ayrıca, geri çekilen sünnet derisinin
mektedir.
geri çekilerek glansın görünür hale ge-
penis başını sıkıştırması ve tekrar yeri
Sünnette ağrı kontrolü ve anestezi,
tirilme çabaları ve bölge temizliği ağrı,
getirilememesi (parafimozis) ile penis
genel veya lokal anestezi ile yapıla-
kanama, skar oluşumu, daha da da-
başının (glansın) kangrene gitmesi söz
bilir. Biz, genel anesteziyi, çocuğun
ralma (iyatrojenik fimozis) ve psikolojik
konusu olabileceğinden sünnet deri-
tamamen uyumasını sağlayarak ağrı
travma oluşturabileceği için önerilmez.
sinin geri çekilmesi önerilmez. Bu tür
ve tedirginliği tamamen ortadan kal-
Sorunlu (Patolojik) fimozis sünnet de-
acillerde, kan akımını rahatlatmak için
dırması nedeniyle ve çocuğun sünnet
risi ucundaki açıklığın idrarın rahatça
acilen sünnet derisinin kesilmesi ge-
sırasında hareket etmesini engellediği
dışarı çıkmasına izin vermeyecek ka-
rekmektedir.
için tercih etmekteyiz. Aileleri tedirgin
dar dar olmasıdır. Bu durumda sünnet
Sünnet İşlemi:
eden anestezi riskleri, hastanın sünnet
derisinin işeme sırasında balon gibi
Sünnet, vücudun bir kesiminin kesi-
öncesi tam muayene ve değerlendir-
şişmesi, tekrarlayan idrar yolu enfeksi-
lip, onarılmasını içerdiği için ‘Cerrahi’
mesinin yapılması, gelişen anestezi
yonları görülmesi veya sünnet derisi ve
bir işlemdir. Gerekli ağrı kontrolünün
teknik ve ilaçları, deneyimli doktor ve
penisin iltihabı (balanopostit) görülebi-
ve steril (temiz) şartların sağlanma-
personel varlığı ile epey azalmıştır hat-
lir. Sorunlu (patolojik) fimozisin tedavisi
sı için ameliyathane veya sünnet için
ta yok denecek kadar azdır.
33
Ayrıca, lokal anestezi ile de sünnet
aradaki cilt çıkartılır ve kanama durdu-
de bitiyor ve yara iyileşmesi %75 yedi
yapılabilmektedir. Lokal anestezi ile
racak işlemler yapıldıktan sonra dikiş
günden önce tamamlanıyor.
sünnet özellikle yenidoğan bebeklerin
konur. Hem kesilme hattının net olarak
Sünnet sonrası, oranları çok düşük
sünnetinde tercih edilmektedir. Sakin-
belirlenmesi, hem de kanama kontro-
olsa da, kanama veya iltihap (enfeksi-
leştirici (sedasyon) desteği ile (yenido-
lünün daha iyi yapılması açısından cer-
yon) gelişebilir. Aileler belirgin kanama
ğan bebeklerde gerek yoktur) yapılan
rahi sünneti önermekteyiz.
olduğunda hemen acile başvurma-
Sünnet Sonrası:
ları konusunda uyarılırlar. Sünnetten
Bizim tecrübelerimize göre, sünnet
sonra penisin bir miktar şişmesi, kesi
sonrası sargıya gerek yoktur. Sün-
yeri altında ve çevresinde küçük mor-
net sonrası kontrolde açılan sargılar,
luklar olması normaldir ve zamanla
çocuklarda acıya ve korkuya neden
geçerler. Sünnet sonrası çocukların
olduğu için kliniğimiz tarafından uygu-
bol kıyafetlerini giymeleri önerilir, özel
lanmamaktadır. Sünnet sonrası, özel-
kıyafetler gerekli değildir. Sünnetten
likle ilk gün düzenli ağrı kesici (analjezi)
sonraki ikinci günde hastalar kontrol
uygulanması (ağızdan alınan haplar ile)
muayenesine çağırılarak iltihap varlığı
ve sünnet bölgesine antibiyotikli krem
ve yara iyileşmesi kontrol edilir. Kont-
uygulanması sünnet sonrası bakım
rol muayenesi normalse hasta tekrar
için yeterlidir. Bebeklik yaş grubunda-
çağırılmaz. Yaptığımız çalışmada, sün-
ki hastalarda, iltihap riskini azaltmak
netten çok sonra ailelere sorulduğun-
için, alt bezlerinin sık değiştirilmesi ve
da, ailelerin %61’i sünnet sürecinin
temizliğe (hijyene) dikkat edilmesi özel-
beklediklerinden daha kolay olduğu-
likle vurgulanır. Yaptığımız çalışmaya
nu, %31 ise bekledikleri gibi olduğunu
göre ağrı kesici ihtiyacı %83 ilk 3 gün-
belirtmişlerdir.
kaudal blok (kuyruk sokumundan
sinirlere yapılan uyuşturucu iğne ile
belden aşağısının uyuşturulması) veya
penil blok (penis penis çevresine uyuşturucu iğne yapılması) sünnetin ağrısız
geçmesini sağlamaktadır. Bu yöntemler, hasta genel anestezi ile sünnet
edildiğinde, hasta uyurken yapılarak
hasta uyandıktan sonra ağrısı olmaması sağlanmaktadır. Biz çoğunlukla
penil blok yaparak sünnet sonrasının
daha rahat geçmesini sağlamaktayız.
Birçok sünnet yöntemleri olmakta
birlikte en sık kullanılan ve bilinenler,
sünnet klempi uygulamaları ve cerrahi
sünnettir. Sünnet klempi uygulamaları,
penis ucunu koruyarak takılan bir alet
ile sünnet derisinin ezilmesi, bu ezilen
sınırdan kesilmesi ve kalan sınırın kanama kontrolü sonrası dikilmesi ile yapılır. Bazı sünnet klempleri bir süre peniste kalarak ezilen cilt hattında doku
devamlılığı sağlandıktan sonra çıkartılır. Sünnet klempi uygulamaları lokal
anestezi altında yapılabilmektedir. Bu
uygulamalar, çoğunlukla ameliyathane
ortamı olmayan yerlerde tercih edilmektedir.
Cerrahi sünnette ise, peniste kesilecek
cilt çizgisi görülüp belirlenerek kesilir,
34
YEME
BOZUKLUKLARI
36
Uzm. Dyt. Gözde ARITICI
Başkent Üniversitesi Hastanesi
Beslenme ve Diyet Bölümü
Yeme bozukluklarının tarihçesine ba-
isteği, diyet yapan kişilerin oranındaki
Bunlar; aşırı kilo kaybına bağlı mal-
kıldığında; antik çağlardan beri deği-
artışı ve hatta yeme bozukluklarının
nutrisyon, osteoporoz, menstrual sik-
şen sıklık ve belirtilerle uzun yıllardır var
yaygınlaşmasının bir nedeni olarak
lusun azalması, düşük kan basıncına
olduğu bilinmesine karşın özellikle son
açıklanabilir.
bağlı kalp problemi, dolaşım bozuklu-
50 yılda modern çağın hastalıkları ola-
En çok bilinen yeme bozuklukları, ano-
ğu ve ileri safhalarda kalp krizidir. Eğer
rak artış göstermiştir. Zayıflığın; sağlık,
reksia nervosa, bulumia nervosa, tıka-
hastalık erken yaşlarda ve hastalığın
çekicilik ve toplumda itibar kazanma
nırcasına yeme bozukluğu ve başka
erken evrelerinde fark edilip tedavisine
yolu olarak görülmesi; günümüzde, bu
türlü tanımlanamayan yeme bozukluk-
başlanabilirse klinik sonuçları daha iyi
hastalıkların toplumun daha geniş bir
larıdır. Yapılan çalışmalarda yeme bo-
olabilir.
kesimini etkilemesinin nedeni olarak
zukluklarının %50’ den %80’e varan
Anoreksia Nervosa
gösterilmektedir. Özellikle adölesan
oranlarda genetik yatkınlığının olduğu
Anoreksia’da kişiler kilo alma endişe-
dönemdeki kız ve erkeklerde yeme
görülmüştür. Bunların yanında psi-
siyle kendilerini açlığa sevk ederler.
bozukluğu görülme sıklığı artmıştır.
kososyal ve çevresel birçok faktörde
Genetik bir yatkınlık olmakla birlikte
Kızlarda erkeklere göre daha çok gö-
hastalığın ortaya çıkmasında rol oynar.
birçok vakada hastalığın bilinçsiz za-
rüldüğü düşünülmesine karşın son
Temel olarak duygusal bir bozukluktur,
yıflama diyetleri sırasında ortaya çıkışı
yıllarda yapılan çalışmaların sonuçları
yeme bozukluğu olan kişilerde dep-
da dikkat çekmektedir. Sonuç olarak
erkek adölesanlarda da görülme sıklı-
resyon, toplumda itibar kaybetme,
bu kişilerde %25 ve üzerinde kilo kay-
ğının oldukça fazla olduğu yönündedir.
intihara eğilim, problemlerle mücade-
bı oluşur. Özellikle karbonhidrat ve yağ
Normal yeme alışkanlığı; günümüzde
le edememe gibi davranış problemleri
içeren gıdaların tüketimi oldukça azal-
sürekli olarak diyet yapma olarak ta-
görülmektedir bunun yanında hasta-
mıştır. Egzersiz yapmaya ve hareketli
nımlanmaya başlamıştır. Toplumda var
ların çok sayıda bedensel sonuçlarla
olmaya özen gösterirler. Yemek ko-
olan “ideal vücut” ölçülerine kavuşma
da mücadele etmeleri gerekmektedir.
nusuna özel olarak ilgi gösterirler her
37
yiyeceğin kalorisi ve besin değerine
Bulumia Nervosa
mia tanısı konur. İki türü vardır. Bun-
ilişkin oldukça bilgilidirler. Yiyeceklere
Anoreksiadan farklı olarak bulumia
lardan birincisi boşaltıcı yani kişi
karşı olan bu ilgileri sayesinde birçok
olan kişiler iştahlıdır ve normal kiloda
kendini kusturur veya idrar söktürücü
tarifleri vardır mutfakta oldukça yaratıcı
olabilirler. Aşırı yemek yedikten sonra
veya barsak yumuşatıcı kullanır. İkinci
yemekler yapabilirler. Ayna karşısında
kilo alma korkusuyla isteyerek kusar,
cins boşaltıcı olmayandır bunlar da
oldukça fazla vakit geçirirler; bazıları
idrar söktürücü veya barsak yumu-
oruç tutar veya aşırı egzersiz yaparlar.
tamamen kilolu olduklarına inanırken
şatıcı kullanırlar. Böylelikle aldığı yiye-
Tipik bulimikler çok kısa sürede çok
bazıları bölgesel olarak kalça, basen,
ceği çıkarırlar. Üç ay boyunca haftada
fazla yiyecek tüketirler bunu takiben
baldır gibi bölgelerinin yağlandıklarını
en az iki kere kişi tıkanırcasına
karın bölgelerinde rahatsızlık ve uyku
iddia ederler.
yemek yeme veya uygunsuz
Anoreksia olan bir hasta uzun süre çok
dengeleyici
zayıf olma ve günlük gereksinmesinin
gösteriyor ise, kişinin
oldukça altında beslenmesinden dola-
öz
yı ciddi sağlık sorunları ile karşı karşı-
leri beden ölçüleri
yadır. Bunlardan bazıları; baş dönmesi,
ve kilodan faz-
akıl karışıklığı, kuru ve kırılan saç, dü-
lasıyla
şük kan basıncı, kaşeksi, düşük kan
kileniyor
şekeri, yüksek kolesterol, ellerde mo-
ise bu-
rarma, kas kaybı, tendon reflekslerin-
l u -
de azalma, osteoporoz, kuru cilt, bacaklarda ödem, büyüme ve gelişmede
gerileme, vücut sıcaklığının düşmesi,
kadınlarda menstruasyon olamamasıdır. Hastaların birçoğunda tedaviye karşı direnç söz konusudur.
Tedavileri fazla vakit alabilir ve
geri dönüşümlü olabilir bir
kısmının hastanede tedavi edilmeleri gerekebilir.
Tedavisinde bu konuda
deneyimli
doktor, psikolog
ve diyetisyenden
oluşan
ekibe ihtiyaç
vardır.
38
davranışlar
değerlendirme-
et-
hali oluşur ve kişi kendini kusmaya
zorlar. Kusma alışkanlığı; diş çürümesi, tükürük bezleri genişlemesi, vücudun aşırı susuz kalması, potasyum
azalması ve diğer elektrolitik dengesizlikleri gibi pek çok sağlık sorununa
neden olur. Bunların dışında; kalp ritim bozukluğu, ellerde nasırlaşma ve
ayaklarda ödem görülür. Bu hastaların
tedavisinde amaç öncelikle kusmanın önlenebilmesidir. Kusmaya neden
olacak fizyolojik bir sorun yok ise psikolojik destek ile bu davranış ile baş
edebilme yolları öğretilmelidir.
Tıkanırcasına Yemek Yeme Bozukluğu
Kontrol hissinin kaybolması ile birlikte
aşırı miktarda yiyecek alımı ve bununla
beraber psikolojik baskı hissi ile karakterizedir. Bulimia nervozadan farklı
olarak, kilo almayı sınırlayacak davranışlar (zorla kusma, idrar söktürücü
veya barsak yumuşatıcı kullanımı gibi)
görülmez. Bu kişilerde yeme ataklarının görüldüğü zamana göre; gece
yeme sendromu, karbonhidrat açlığı,
için iyi bir aday olduğunuzu görebilirsi-
- Sevdiğiniz yiyecekleri sağlıklı besle-
niz hemen önlem almalı ve tıpkı diğer
nebilmek için tüketmeyi bıraktınız mı?
yeme bozukluklarında olduğu gibi bu
konuda çalışan uzman bir diyetisyen
- Yediğiniz yiyecekler kendinizi suçlu
ve psikologdan yardım almalısınız.
hissetmenize neden oluyor mu?
premenstrural sendrom olarak sınıf-
- Her gün üç saatten fazla zamanı ne
- Beslenme şekliniz sizi sosyal ortamı-
landırılabilir.
yemeniz gerektiğini düşünerek mi ge-
mevsimlik duygu durum bozukluğu ve
Ortoreksiya
Sağlıklı yemek yeme takıntısıdır. Literatüre son dönemde eklenmiş yeni bir
yeme bozukluğudur. Uzmanlar gele-
çiriyorsunuz?
- Öğünlerinizi günler öncesinden plan-
nızdan uzaklaştırıyor mu?
- Yediklerinizin sağlıklı olması kendi-
lıyor musunuz?
nize duyduğunuz saygının artmasını
- Yemeklerinizin besin değeri yemek
sağlıyor mu?
cek 10 yıl içerisinde bu hastalığın hızla
yerken aldığınız hazdan daha mı
artacağına vurgu yapmaktadır. Eğer
önemli?
aşağıda yer alan soruların 4 tanesine
- Yediklerinizin kalitesi artarken yaşam
evet cevabını veriyorsanız ortoreksiya
kaliteniz mi azaldı?
- Sağlıklı beslendiğinizde kendinizle
barışık ve kontrolün sizde olduğunu
hissediyor musunuz?
39
BEBEĞİMİN YOLCULUĞU
BEBEĞİMİN YOLCULUĞU
Hayatınızın en kıymetli üyesinin, bebeğinizin, gözlerini daha dünyaya açmadan geçirdiği muhteşem
yolculuğu ölümsüz kılmak istedik. Hamilelik haberini öğrendiğiniz ilk andan doğum anına kadar
olan süreçte bebeğinizde meydana gelen fizyolojik gelişmelerin görüntülerini kaydedip, bu görüntüleri montajlayarak kısa film haline getiriyoruz.
Bebeğinizin anne karnındaki görüntüleri öğretim
üyesi doktorlarımız tarafından okunarak DVD’ye
kaydediliyor. Bebeğinizin 6. ayında dört boyutlu
ultrason kayıtları da bu görüntülere eşlik ediyor.
Belgesel niteliği taşıyan bu muhteşem arşiv; özel
bir prodüksiyonla kurgulanıp, doğum sonrasında
yüksek kaliteli DVD ve USB’ye kaydedilerek sizlere teslim edilmektedir.
Bu hizmetten farklı olarak dilerseniz doğum sonrasında doğum fotoğrafçılığı paketimizle de bu
özel anınızda yanınızda olmaktan gurur duyuyoruz. Bu pakette; doğum öncesinde, doğumu görüntüleyecek ekibimiz ailelerimizle tanıştırılıyor.
Doğum anı, doğum sonrası bebekle ilk karşılaşma, ilk emzirme ve ailece çekilen fotoğraflar, bir
CD ye kaydedilerek tarafınıza iletilecek, seçtiğiniz
fotoğraflarda ışık ve renk düzeltmeleri yapıldıktan
sonra sizlere ulaştırılacaktır. Bu eşsiz anı unutulmaz kılacak dijital görüntüler, günün hikayesine
uygun olarak sıralanarak doğum albümü halinde
sunulacaktır.
Bebeğinizi dünyaya getirmek için seçtiğiniz hastanemizde, bu anın görkemine uygun olacak şekilde,
dilerseniz doğum odanızın süslemesi de profesyonel bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir. Bebeğinizle ilgili talep edeceğiniz tüm hizmetler, isteğinize göre detaylandırılarak programlanacaktır.
Kişiye özel olarak tasarladığımız, bebeğinizin doğumundan geriye kalacak eşsiz paketlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için ofisimize bekliyoruz.
Detaylı bilgi için: 0312 212 68 68/1340
40
SİGORTA ŞİRKETLERİ
BANKALAR
ADAC ÖZEL SAĞLIK SİGORTA (ALMANYA)
FORTİS BANK A.Ş. MENSP. EMEKLİ SAND. VAKFI
AK SİGORTA A.Ş.
GARANTİ BANKASI A.Ş.EMEKLİ VE YARDIM SAND. VAKFI
ALLİANZ SİGORTA A.Ş.
İŞ BANKASI
ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA A.Ş.
ŞEKERBANK VAKFI
ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ
TC MERKEZ BANKASI
AXA SİGORTA A.Ş.
TC MERKEZ BANKASI SOS.GÜV.VAKFI
AXA SİGORTA A.Ş. SAĞLIĞIM TAMAM POLİÇESİ
TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI
ACIBADEM SİGORTA A.Ş.
ESBANK MENSUPLARI EMEKLİ SANDIĞI VAKFI
BUPA INSURANCE LTD. İNGİLTERE
CGM COMPUGROUP A.Ş.
DEMİR HAYAT SİGORTA A.Ş.
DUBAİ SİGORTA A.Ş.
ERGO SİGORTA A.Ş.
EUREKO SİGORTA A.Ş.
EURO-CENTER
EUROP ASSISTANCE
GENERALİ SİGORTA A.Ş.
GMC SERVICES INTERNATİONAL FRANSA
GROUPAMA SİGORTA A.Ş.
GÜNEŞ SİGORTA A.Ş.
GÜVEN SİGORTA A.Ş.
HALK SİGORTA (BİRLİK SİGORTA) A.Ş.
RESMİ KURUMLAR
ANAYASA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI
HDI SİGORTA A.Ş.
ANKARA SANAYİ ODASI
INTER PARTNER ASSISTANCE
ANKARA TİCARET ODASI
MAPFRE GENEL SİGORTA A.Ş.
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ SAĞLIK BAKANLIĞI
MAPFRE GENEL SİGORTA A.Ş. FARK YOK POLİÇESİ
MİLLİ REASÜRANS T.A.Ş. MENSP. EMEKL. VE SAĞLIK SAND. VKF.
MARM A.Ş.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
METLIFE EMEKLİLİK VE HAYAT SİGORTA A.Ş.
TCDD VAKFI
MONDIAL ASSISTANCE
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
RAY SİGORTA A.Ş.
YEŞİLKART
REMED ASSISTANCE
BORAJET HAVACILIK TAŞIMACILIIK
S.O.S. INTERNATIONAL AMBULANS SERVİSİ A.Ş.
GÜNEŞ EKSPRES (SUN EXPRES) HAVACILIK AŞ.
SOMPO JAPAN SİGORTA A.Ş. (Fiba Sigorta A.Ş.)
HAN HAVACILIK
TUR ASSIST
HELİPORTUGAL
VANBREDA
MNG HAVA YOLLARI TAŞIMACILIK A.Ş.
YAPI KREDİ SİGORTA A.Ş.
SKYLİNE ULAŞIM TİCARET A.Ş.
ZİRAAT SİGORTA A.Ş.
TÜRK HAVA KURUMU
ZÜRİCH SİGORTA A.Ş.
YÜZÜAK HAVACILIK
41