Yaflam ömrü k›yaslamas›. Osram bi- Andrea Hoferichter - e

243_244_245_246_247_248_CP_09
8/25/09
7:45 PM
Page 5
kullan›lmas› yoluyla da azalt›labilir. Osram’›n
bir parmak kal›nl›¤›ndaki T5 floresan tüpü,
enerji verimlili¤i anlam›nda, piyasada yayg›n
olarak kullan›lan bir süpürge sopas› kal›nl›¤›ndaki T8 tüplerinden çok daha iyi performans göstermektedir. Çok daha yal›n olan
bu model gerçekten de ayn› seviyede ayd›nlatma sunarken tüketti¤i enerji ise yüzde 40
civar›nda daha azd›r.
Osram ile Münih’teki Enerji Araflt›rma
Merkezi, bundan 20 y›l önce ampullerin
enerji tüketimleriyle ilgili verileri toplamaya
bafllam›fllard›. O günden bu yana Osram’›n
sürekli güncelledi¤i bu verilere göre dünyada modern ayd›nlatma sistemlerine geçilmesiyle 900 milyar kilovat saat tasarruf edilebilir ki bu rakam bugün ayd›nlatma için kullan›lan elektri¤in üçte biri anlam›na gelmektedir. Günümüzdeki elektrik üretiminin enerji
kar›fl›m›na bakarak bu rakam›n karbondioksit sal›n›m›nda sadece 1 y›lda 450 milyon ton
bi ise sadece enerji tasarruflu ampulün tüketti¤i elektri¤in ço¤unu kendini ›s›tmaya
harcamas› ya da, etraf›n› ayd›nlatmaya çevirmesi de¤il ayn› zamanda 15 bin saatten daha fazla yani korlaflan ampulden 15 kat daha
uzun bir süre çal›flabilmesiydi. Bu nedenle 15
adet korlaflan ampulün kolektif elektrik tüketimleri, tek bir enerji tasarruflu ampulün
ayn› sürede tüketti¤i elektri¤in 5 kat›n› afl›yordu.
Enerji tasarruflu bir ampul ayn› hizmet
ömrü süresince bir megavat saatlik enerji tasarrufu sa¤l›yordu ki bu oran sayesinde konvansiyonel bir ampule k›yasla atmosfere yar›m ton daha az karbondioksit sal›n›m›na neden oluyordu. Floresan lambalar›n›n mütevaz› enerji tüketimleri paradan da kazand›rmaktad›r. Her ne kadar konvansiyonel korlaflan ampullere göre yaklafl›k 10 Euro daha
pahal› olsalar da floresan lambalar tahminen
800 saat içinde kendi kendilerini geri ödeye-
floresan ›fl›klar›n›n 30 y›ldan beri kulland›klar› c›van›n sadece onda biri kadar› bulunuyor.
Merz, “Bu miktar kömürle çal›flan bir enerji
tesisinin konvansiyonel korlaflan ampullerin
tüketti¤i enerjiyi üretirken bir yaflam boyu
çevreye yayd›¤› miktardan azd›r” diyor.
Her fleye ra¤men uzun vadede bu ampullerin içinden merkür elementinin ç›kart›lmas› flart. Asl›nda flu anda bile piyasada içinde merkür olmamas›na ra¤men yeterince ayd›nlatma gücüne sahip, potasyum iyodin kar›fl›m› içeren “Xenarc Hg free” ad›yla bilinen
floresanl› otomobil farlar›na rastlamak
mümkün.
Kroban’›n tez çal›flmas›, Osram’›n yeni
ürünleri için faydalanabilece¤i ileri çevresel
bilanço araflt›rmalar› aç›s›ndan çok de¤erli
bir temel hizmeti görüyor. Merz, “Bizim tek
hedefimiz öncüllerinden çok daha çevre dostu olan ürünleri piyasaya sürebilmek” diyor.
Bu flirket mevcut hedefini hiç akl›ndan ç›kar-
azalmay› ifade etti¤i görülebilir. Korlaflan
›fl›k ampullerinin yasaklanmas›n›n gerekti¤ini belirten Merz ayr›ca, “Buna benzer bir etkiyi yaratabilmek için neredeyse ‹sveç büyüklü¤ünde bir alan›, yani 450 bin kilometrekarelik bir toprak parças›n› tamamen ormanl›k
alana dönüfltürmeniz gerekir” diyor.
bilmekte ve sahiplerine tüm ömürleri boyunca 250 Euro’dan fazla para kazand›rmakta.
Üstelik enerji tasarruflu lambalar uzun
ömürlü olduklar›ndan yaflam döngüsü ba¤lam›nda üretim süreçlerinde de daha az
enerji tüketmekte. Çünkü her ne kadar bir
ampulün üretilmesi için gereken enerji konvansiyonel bir ampul için gerekenin befl kat›
kadar olsa da toplamda ayn› ayd›nlatma ç›kt›s›n› yaratmak için 15 tane korlaflan ampulün üretilmesi gerekiyor.
Ancak enerji tasarruflu ampuller flu anda
gerçekten zorlu bir çevre sorunuyla karfl›
karfl›ya. ‹çlerinde merkür elementi yani c›va
var. Osram’›n neden hala toksik a¤›r metaller kullanmak zorunda oldu¤unu aç›klamaya
çal›flan Merz, “E¤er c›va kullan›lmazsa flu anki ayd›nlatma yeteneklerinin üçte ikisini kaybederler” diyor. Ancak bu ampullerin içinde
madan flimdi de ›fl›k yayan diyotlar için bir
çevresel bilanço ç›karmaya çal›fl›yor. Bu toplu
i¤ne bafl› büyüklü¤ündeki ampuller, verimlilik baz›nda daha flimdiden floresan lambalarla rekabet edebilir duruma gelmifl durumda ve yeni malzemelerin kullan›m›yla da ayd›nlatma etkinliklerini dikkate de¤er derecede art›rmalar› bekleniyor.
Bu arada sadece çevreci kriterler baz›nda
gelifltirilen ama hiç kimsenin sat›n almad›¤›
ampullerin ekonomik bir de¤erinin olamayaca¤› da aflikar. Merz bu durumu flöyle aç›kl›yor: “‹flte bizim bir lambay› tüketicilere cazip
bir hale getirmek için o kadar kafa patlatmak zorunda kalmam›z›n sebebi de bu.”
Böylesi bir araflt›rmada ampulün fleklinin tüketicilerin be¤enilerine hitap edecek flekilde
tasarlanmas› gerekebilir. Farkl› bir tasar›m
Yaflam ömrü k›yaslamas›. Osram bilim adamlar› bu k›yaslaman›n sa¤l›kl› olmas›
aç›s›ndan say›s›z türde ampulün enerji tüketimlerini ve yaflam ömürlerini mercek alt›na
yat›rd›. Karfl›laflt›r›lan enerji kaynaklar› aras›nda, 75 vatl›k korlaflan bir ampul ile Osram’›n 15 vatl›k Dulux EL Longlife modeli
enerji tasarruflu ampulü vard›. Her ikisinin
de ayd›nlatma seviyeleri ayn›yd›. Araflt›rmac›lar bu iki ampulün enerji tüketimleri aras›nda çok büyük bir fark buldu. Bunun sebe-
Andrea Hoferichter
Gelecek&Trendler
5