2009 Yılı - Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

Transkript

A COĞRAFĠ KAPSAM
A.1. GĠRĠġ
Akdeniz Bölgesinde yer alan
Hatay Ġlinin yüzölçümü 5403
km2dir ve il arazisi 350 52‘ ile 370
04‘ kuzey enlemleri, 350 40‘ ile
360 35‘ doğu boylamları arasında
yer alır.
Hatay ili doğusunda ve
güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda
Gaziantep, kuzey ve kuzey batısında
Osmaniye ve Adana, batısında ise
Akdeniz ile çevrilmiĢtir.
Hatay Türkiye‘nin en eski
Atçana Harabeleri
yerleĢim yerlerinden biridir. AraĢtırmacılar, eldeki bilgilere göre yörenin
iskan tarihinin
M.Ö. yüzbinli yıllara rastlayan orta paleolitik döneme kadar uzandığını ifade etmekte,
bunun 2,5 milyon yıl öncesine kadar uzanabileceğini belirtmektedirler. 1954-1966 yılları
arasında Altınözü, ġenköy, Antakya ve Çevlik‘te yapılan araĢtırmalarda elde edilen ve
M.Ö. 100000-40000 yılları arasında tarihlenen bulgular orta paleolitik dönem özellikleri
taĢımaktadır. Yine Yayladağı-KıĢlak civarında ve Çevlik-Kanal mağarasında, M.Ö. 4000011000 yılları arasında tarihlenen üst paleolitik döneme ait araçlar ve insan kalıntılarında
Homo Sapiens Çevlikensis‘ten kalma kemikler bulunmuĢtur. Bu mağaralarda insan
yaĢayıĢının Milattan sonraki yıllara kadar sürdüğü tahmin edilmektedir.
Antakya, tarih boyunca depremlerle en
çok yıkılmıĢ Ģehirlerden biridir.
Bilinen önemli depremler M.Ö.148,
130, 83-90 arası, M.S. 35,37 ve 41-45
arası, 115, 341, 365, 396, 458, 526,
528 ve 531-534 arası, 532, 551, 557,
588, 589 yıllarında meydana gelmiĢtir.
Bunlardan en Ģiddetli ve en çok can
kaybına yol açanı, 29 Mayıs 526
akĢamı meydana gelen depremdir. Bu
19. yy.da Antakya. Köprü Kapısı, Ģehir ve
depremde 250.000 kiĢi ölmüĢ ve
surlar ( Gravür, Bartlett )
Antakya ile birlikte Defne ve Seleukia
Pieria de yerle bir olmuĢtur. 528 yılında meydana gelen deprem de en az önceki kadar
Ģiddetliydi, ama can kaybı daha az oldu.
14 Kasım 1918 günü Fransızlar karaya yeni
birlikler çıkararak önce Ġskenderun‘u, 15 Kasım 1918
günüde Belen‘i iĢgal ettiler. 7 Aralık 1918 günü
Ġskenderun‘dan gelen bir Fransız birliği Antakya‘yı iĢgal
etti ve ―Arap Hükümeti‖ adıyla sürdürülmekte olan
Faysalcı yönetime son verdi.
Habib Neccar Camii önünde Fransız tankı ve
askerler
-1-
Hatay Devlet Bayrağı
Hatay Millet Meclisi'nin ilk toplantısını yaptığı
Gündüz Sineması
2 Eylül 1938 günü Hatay Devleti‘nin
kuruluĢ günüdür.Hatay Devleti Millet Meclisi o
gün Antakya‘da Gündüz Sineması‘nda toplandı.
Meclis BaĢkanlığına Abdulgani Türkmen, Devlet
Reisliğine Tayfur Sökmen seçildi. Milletler
Cemiyeti belgelerinde ―Ġskenderun Sancağı‖ olarak
yer alan devletin adı ―Hatay‖ olarak kabul edildi.
Hatay Millet Meclisi Reisi
Abdulgani TÜRKMEN
Hatay Devlet Reisi
TAYFUR SÖKMEN
23 Temmuz 1939 sabahı Hatay‘da kalan son Fransız kıtası
kıĢladan saat 07:30‘da çıktı. Türk ve Fransız birliklerinin
birlikte katıldıkları törende 07:45‘de KıĢladaki Fransız
bayrağı indirildi ve hemen yerine Ġstiklal MarĢı eĢliğinde
Türk Bayrağı çekildi. Bu sonuç, töreni izleyen mahĢeri
kalabalık tarafından coĢkunca alkıĢlandı. Hatay‘ın anayurda
katılma iĢlemleri tamamlanmıĢtı. Bu mutlu olay Ģehirde ve
tüm Hatay‘da Ģenliklerle kutlandı.
-2-
Yakın Tarihte Gezintiler

1940 yılında yapılmaya baĢlanan ve Türk- Ġngiliz iĢbirliği ile yapılan Ġskenderun
iskelesi 8 Ocak 1945 günü törenle hizmete açıldı.

Ağustos 1945‘te Fatikli köyü merkez olmak üzere,‖Altınözü‖ adıyla yeni bir ilçe
kuruldu.

Aynı yılın Kasım ayında Asi nehrinin yatağında tarama, derinleĢtirme
çalıĢmalarına baĢlandı.

Ġskenderun hava meydanı Nisan 1946‘da uçak seferlerine açıldı. Yolcu taĢıyan ilk
uçak 1 Mayıs 1946 günü kalktı. Her gün Adana ve Ġstanbul‘a karĢılıklı uçak
seferleri vardı.

2 Ocak 1948 tarihinde Süveydiye bucağı ―Samandağ‖ adını alarak ilçe oldu.

1960 yılı ortalarında Ġskenderun‘da Hatay‘ın ilk radyo istasyonu kuruldu ve iki yıl
yayın yaptıktan sonra Kasım 1962‘de kapandı.

Ġskenderun-Batman petrol boru hattı 4 Ocak 1967‘de hizmete açıldı.

Antakya‘da Asi nehri üzerinde bulunan ve Ģehrin iki yakasını birbirine bağlayan
tarihi köprünün yıkım çalıĢmaları Nisan 1970‘te baĢladı. Yeni köprünün yapımına
da birlikte baĢlanmıĢtı. Yeni köprü (Ata Köprüsü) Aralık 1970 sonunda
tamamlandı ve 13 Ocak 1971 günü törensiz hizmete açıldı.

Yapımına 1969 yılında baĢlanan Ġskenderun Demir Çelik Fabrikası 28 Aralık 1975
günü hizmete açıldı.

Erzin 1988 yılında Dörtyol‘dan ayrılarak ilçe oldu.

Belen 1990 yılında Ġskenderun‘dan, Kumlu aynı yıl Reyhanlı‘dan ayrılarak ilçe
oldu.

1992 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi kuruldu.

TRT tarafından kurulan Hatay Ġl Radyosu 20 Nisan 1995 günü hizmete açıldı.

Hatay Havaalanı yapımı Kasım 2007‘de tamamlanmıĢtır.
-3-
A.2.ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI
Hatay Ġl Haritası
HARĠTA 1:
-4-
A.3.ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU
Akdeniz Bölgesinde yer alan Hatay Ġlinin yüzölçümü 5403 km2dir ve il arazisi
350 52‘ ile 370 04‘ kuzey enlemleri, 350 40‘ ile 360 35‘ doğu boylamları arasında yer
alır.
Hatay ili doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Gaziantep, kuzey ve
kuzey batısında Osmaniye ve Adana, batısında ise Akdeniz ile çevrilmiĢtir.
HARĠTA 2:
-5-
A.4. ĠLĠN TOPOGRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU
Hatay Ġl toprakları;kıyı dağları,çöküntü alanları ve kıyı ovalarından
oluĢmuĢtur.Kuzeyden Amonos Dağları‘nın uzantıları ve Islahiye Çöüküntüsü,doğudan
Suriye tektoniğinin fazla yüksek olmayan platoları ve batıda Akdeniz ile çevrilmiĢtir.
AĢağı Asi Vadisi‘nin baĢlangıcında kurulan Ġl Merkezi‘nin denizden yüksekliği
yaklaĢık 85 m dir.KahramanmaraĢ‘ta baĢlayan çöküntü alanları ;güneye doğru önce Amik
Ovası‘nı ,sonra Suriye‘de Gob Çukurluğu‘nu ,Lübnan ve Antilübnan Dağları arasındaki El
Bekaa Vadisi‘ni oluĢturur.Akabe Körfezi‘nden kuzeye doğru sokulan büyük çöküntünün
kuzey ucunu oluĢturan Hatay Grabeni önceleri kapalı bir havzaydı.Çöküntü oluğunun
sularını toplayan Asi Irmağı bu kapalı havzaya boĢalıyordu.Asi Irmağı,sonraları Amonos
Dağları ile Kel Dağ arasında bir yatak oluĢturarak havzayı Akdeniz ile birleĢtirdi.
Ġldeki dağlar
: Güneydoğu Toroslar‘ın baĢlangıcını oluĢturur.KuzeydoğuGüneybatı doğrultusunda uzanan bu dağlar,Hatay‘daki çöküntü düzlüklerini
doğudan,batıdan ve güneyden sınırlar,Toroslar‘ın uzantılarını oluĢturan dağlar,ilin
güneyinde Suriye tektoniğinin ana sıralarıyla iç içe girer.Hatay Ġli ,Amonos Dağları‘nın
batı yamaçlarından kaynaklanan ve doğrudan Ġskenderun Körfezine dökülen küçük çay ve
derelerin su toplama alanları dıĢta bırakılacak olursa,bütünüyle Asi Havzası içinde kalır.
Asi Havzası
: Havza, Anadolu'nun güneyinde Asi Nehri ile sularını Akdeniz'e
boĢaltan alanı kapsamaktadır.Kuzeyde Amanos dağları, Doğu ve Güneyden Suriye sınırı
ve batıdan Kösürük ve Kartal dağları ile Akdeniz tarafından kuĢatılmıĢtır.Havza alanı
yaklaĢık olarak 764 978 hektardır. Havzanın Türkiye alanına oranı % 0,99 kadardır. Yıllık
su potansiyeli 1,17x109m3 olarak hesaplanmıĢtır. Bu değer toplam su potansiyelinin yüzde
0,6 sını oluĢturmaktadır.
Vadiler ve Ovalar
:
Amik Ovası : Yüksekliği 82 m olup batısından Amonos Dağları,Kuzeyden
Karasu,doğudan Afrin Vadisi ve Güneyden de Asi Vadisi Keldağ Masifinin çıkıntılarınca
çevrelenmiĢtir.Alanı 112.350 Hektar olan Amik Ovasında Akdeniz iklimi özellikleri
görülmekte olup,yıllık yağıĢ ortalaması kuzey ve batısında 600-800
Dörtyol-Erzin-Payas Ovası
Arsuz Ovası
Samandağ Ovası
Akarsular
:
Asi Nehri
:Suriye'den doğan ve Lübnan Dağları'ndan inen akarsularla beslenen
Asi Nehri'nin Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaĢık olarak 97 km dir. Kuzeye doğru
22 km boyunca Suriye ile sınırımızı çizdikten sonra, Amik Ovası'ndan yurda girer. GeniĢ
bir yayla Antakya'yı geçer ve güneybatı yönünde ilerleyerek Samandağ'dan Akdeniz'e
dökülür. Yolu üzerinde bulunan Amik Ovası bataklıklarla kaplıdır. Bu çevredeki suların
kanallarla Asi Nehri'ne bağlanarak, bataklıkların kurutulması iĢi yıllardır sürdürülmektedir.
Ovanın düzlüğü ve kotun elveriĢsizliği, çalıĢmaları zorlaĢtırmaktadır. Asi Nehri taĢkın
dönemlerinde çok hızlı kabarıp, geniĢ alanları sular altında bıraktığı için bu adı almıĢtır.
Kimim yıllarda tümüyle kurur.
-6-
Afrin Çayı :Gaziantep‘teki Saf Dağlarından doğar.Suriye topraklarına
girer.Reyhanlı ilçesinin kuzeyinde Hatay Ġl Sınırlarına girer ve kurutulan Amik Gölünün
yatağında Karasu ile birleĢir.
Karasu
: KahramanmaraĢ ilindeki Akçadağ ve Kartaldağ
eteklerinden doğan Karasu,çeĢitli küçük derelerle birleĢip Emen Ovasının ortasındaki
Karagöl‘e (Emen Gölü) dökülür.
Göller
:
Hatay‘da büyük göl yoktur. Ancak, iç ve dıĢ turizm açısından değeri olan küçük
göller vardır. Bunlar Bağlama, GölbaĢı ve YeniĢehir Gölleridir.
Hatay Ġli Jeomorfoloji Haritası
HARĠTA 3:
-7-
Hatay Ġli Jeoloji Haritası
HARĠTA 4:
-8-
A.5. JEOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ
Hatay il topraklarının ana çatısını Keldağ ve Amanos Dağları oluĢturur. Bu iki dağ
sırası arasında Hatay çöküntü alanı uzanır. Bu arazinin jeolojik yapısını periotit serpantin
ve gabro gibi yeĢil kütleler oluĢturur. Bunlar Keldağ ve Amanoz Dağları‘nda geniĢ alanlar
kaplar. Amanos Dağları düzgün bir sıra olup bu sıranın temeli paleozoik kütleleri ile
serpantinlerden oluĢmaktadır. Üstte ise kretase kalkerleri egemendir. Dağ sıralarının
kuzeybatı yamaçlarında genç fayların etkisiyle ortaya çıkmıĢ dik basamaklar vardır. Hatay
çöküntü alanı pliyosen sonlarında olmuĢtur. Bu alanın il merkezi ile Akdeniz arasında
kalan bölümü pliyosende olmuĢ denizel Marn, kum, kum taĢı ve küçük taneli
konglomeralarla kaplıdır. Dayanıksız serilerin altında genellikle üst kretase kalkerleriyle
serpanitler bulunmaktadır.
Bölgelerin diğer yapısal özelliklerini ovalarda izlenen faylar, kıvrımlar ve
uyumsuzluklar oluĢturmaktadır. Ayrıca Haydar Dağı‘nda görülen Kuzeydoğu-Güneybatı
doğrultulu normal faylar Haydar formasyonu diye isimlendirilen pliyosen yaĢlı birimleri
etkilemekte olup bunların devamı alüvyon örtüsü nedeniyle izlenememektedir.
Kretase YaĢlı Kayaçlar
Doğudaki dağlık kısımda mostra veren ve yörede temeli oluĢturan kayaçlar Amanos
Dağları‘nda çalıĢan araĢtırmacılar tarafından ―Ojjyolotik‖ olarak tamamlanmıĢtır.
Ofiyolotik seri Amanos Dağları‘nda değiĢik türlerde mafik ve ultra mafik kayaçlar
içermektedir.
Gri- yeĢil, mavi parlak yüzeyli ve kaygan görünümlü serpantinler genellikle masif
olup yer yer yapraklı gösterirler. Masif serpantiniler genellikle düzenli olmayıp akarsular
tarafından vadiler oluĢturacak Ģekilde oyularak engebeli bir topogrofya oluĢturur.
Ofiyolitik serinin kalınlığı bilinmemekte ve yerleĢim yaĢamın üst kresate olduğu
kabul edilmektedir.
Tersiyer YaĢlı Kayaçlar :
Bal serpantinit ve kireçtaĢı az kuvars ve … çakılları içeren karbonat çimentolu iyi
pekiĢmiĢ konglomera yer yer marn bantları ve merceklerinden oluĢmuĢ olan ve daha yaĢlı
birimleri uyumsuzlukla örten bu birim ―Haydar Formasyonu‖ olarak isimlendirilmiĢtir.
Çakılları iyi yuvarlanmıĢ olup boylanma kötüdür. Tabakalanma iyi geliĢmiĢ ve orta
kalınlıktadır. Tabaka doğrultuları genellikle kuzeydoğu güneydoğu yönünde eğimi 8 ila 10
derece ile güneye doğru uzanır.
-9-
Ġskenderun ve Yakın Dolaylarının
GenelleĢtirilmiĢ Stratigrafi Çizelgesi ( ölçeksiz)
ġEKĠL 1:
- 10 -
Amonos Dağlarının YalınlaĢtırılmıĢ Jeolojik Haritası
( 1/500000 ölçekli haritadan )
HARĠTA 5:
- 11 -
A.5.1 Metamorfizma ve Mağmatizma
Hatay Ġlinin Antakya-Ġskenderun asfaltının 18.kilometresinde Serinyol kasabasının
doğusunda Amik Ovası, batısında ise topografya yükselmekte bazikintrüsif kayaçlardan
(serpantin- gabro) ibarettir. Meskün sahaya doğru endezitik bazaltlara geçiĢ görülür. Bu
mağmatik kayaçlar ile alüvyon saha arasında ince Ģerit halinde marn ve kireç taĢları yer
alır. Bölgenin düzlük kısmı çakıl kum ve kil ardalanmasından meydana gelen alüvyondan
oluĢmuĢtur. Antakya‘da ana zemin neojen yaĢlı marn ve kil tabakalarından oluĢmuĢtur.
Tabakalr kuzeybatı doğrultusunda 20-25 derece güney batıya eğimlidir. Üzerlerinde bazı
yerlerde 1-2m kalınlığında yamaç molozu dolgusu yer alır.
A.5.2 Tektonik ve Paleocoğrafya
Bölgede Mezozoik, Senozoik ve Kuvarterner yaĢlı çökeller ile miyosen yaĢlı çökel
birimleri ile Kuvarterner yaĢlı alüvyonlar yer alır. YerleĢim yaĢı Kretase olan allaktan
birim Kızıldağ Ofiyolit serisi ultrabazik ve bazik kayaç topluluıklarından oluĢur. Seri KDGB uzanımı 720 km2 lik bir alanı kapsar. Bu temel birim üzerinde ise volkana sedimentler
oluĢan ve içerisinde değiĢik kayaçların bloklarını içeren karmaĢık seri yer alır.
Mezozoik birimler üzerine yaĢlı kumtaĢı- killi kireçtaĢı, Eosen yaĢlı, kireçtaĢıkumlu kireçtaĢı- çörtlü kireçtaĢı, miosen yaĢlı, konglomera-kumtaĢı, kumtaĢı- killi
kireçtaĢı- marn kiltaĢı, kumtaĢı –killi kireçtaĢı-marn kiltaĢı olarak temsil edilir. Kuvaterner
ise alüvyonla temsil edilir.
Ofiyolitik seri, üst monto ve okyanus kabuğu kökenli bazik ve ultrabazik
kayaçlardan oluĢan Kızıldağ Ofiyolitleri ve ofiyolitin en üst seviyesini volkana
sedimentlerden oluĢur.
Ofiyolitler üzerine tektonik dokanakla gelen ve içerisinde volkana sedimetler ile
bazik ve ultrabazik kayaç blokları ve değiĢik boyutlardaki kireçtaĢı bloklarından ile kırmızı
renkli radyolaritler, bazalt bileĢimli volkanik kayaçlar ve tüflerden oluĢan karmaĢık seri
inceleme alanında Anyakya güneyinde Yayladağı civarında geniĢ dağılım sunar. Kırmızı
ve yeĢil rengi ile kolayca ayırt edilebilir.
Konglomera heterojen bir konglomera olup çakılları iyi yuvarlaklaĢmıĢ ve
çimentosu kalsiyum karbonattır.
Bölgede yer alan Amanoz Dağları batıdan doğuya faylarla bloklaĢtırılmıĢtır. Bu
faylar aynı zamanda ultrabaziklerin çıkıĢ yollarını oluĢturmaktadır.
Amanosların doğu kenarı bir orojenik çöküntü havzasıdır. Güneyde K-G uzanımlı
ultrabazik intrüzüyonları daha sonra (ĠB-KI) doğrultulu yönü takip ederek MaraĢ, GölbaĢı
istikametinde uzanmaktadır. Karasu vadisi ve Amik ovası bu çöküntü havzasının güney
kesimlerini oluĢturur. Çökmeler fliĢ tektoniğini meydana getiren harejetlerden ve
mağmatik olaylardan sonra meydana gelmiĢtir.
Orjenik zonda Kretaseden önce oluĢmaya baĢlayan faylar, Eosenden sonra Alpin
hareketleriyle ve post- miyonsen çökmelerle büyümüĢlerdir. Bölgede yer alan genç bazalt
akıntılarının fay hatları üzerinde bulunması tektonik olayları uzun jeolojik devirlerde
devam ettiğini göstermektedir.
- 12 -
(A) COĞRAFĠ KAPSAM KAYNAK




DSĠ. ġube Müdürlüğü
Ġl Turizm Müdürlüğü Envanteri
Hatay Ġl Özel Ġdaresi
AraĢtırmacı -Yazar Mehmet TEKĠN ( Hatay Valiliği Web sitesi)
- 13 -
DOĞAL KAYNAKLAR
B.1. ENERJĠ KAYNAKLARI
B.1.1. GüneĢ
Hatay ve çevresinde yıllık güneĢlenme süresi 2600-3000 saat arasındadır.
Hatay Ġl Merkezinin
Sıcaklık Ortalamaları
(Meteoroloji Ġl Müd.Verileri 2007)
Hatay Ġl Merkezinin
GüneĢlenme Süresinin Aylık Ortalaması
(Meteoroloji Genel Müd.1998)
Aylar
GüneĢlenme süresi
(saat /gün)
Aylar
MAX C
o
o
MĠN C
ORT C
o
Ocak
3.15
ġubat
Ocak
13,2
2,8
7,6
4.18
Mart
5.54 ġubat
15,1
7,0
10,6
Nisan
7.51 Mart
19,2
9,3
13,9
Mayıs
9.18 Nisan
21,0
11,2
15,9
Haziran
9.58 Mayıs
28,1
18,6
22,6
Temmuz
11.3
Haziran
30,1
21,9
25,6
Ağustos
10.43
Temmuz
33,0
24,7
28,2
Ağustos
32,4
25,8
28,4
Eylül
32,2
22,1
26,4
Ekim
29,4
17,9
22,7
Kasım
20,4
11,0
15,0
7.15 Aralık
13,9
5,0
8,6
Eylül
9.59
Ekim
6.52
Kasım
4.15
Aralık
3.06
Yıllık
Ortalama
TABLO 2:
B.1.2. Su Gücü
Ġlimiz de 17 GWh/yıl hidroelektrik enerji üretimi yapılmaktadır. Bunun 15 GWh/yıl
‗lık miktarı DEFNE-HARBĠYE H.E.S den,2 GWh/yıl ise DÖRTYOL-KUZUCULU
H.E.S. üretilmektedir.
- 14 -
Hatay Ġli Akarsuları
(D.S.Ġ. Bölge Müd.2002)
AKARSU
Asi Nehri
ORTALAMA DEBĠSĠ
2900 hm3 / yıl
Afrin Nehri
19,6 m3/ sn
Karasu Nehri
1,65 m3/ sn
MuratpaĢa Çayı
100x106 m3 / yıl
TABLO 3:
Yandaki tablo haricinde irili ufaklı diğer akarsular Ģunlardır:
Büyükkaraçay,Küçükkaraçay,Çokak,Mengüliye,Derseden,Çekmece,Kadınlar,Kavaslı,Tüle
l,Harim,Kuseyr,Soğuksu,Felit,Favar ve Düver çayları.Bu akarsuların yıllık debi miktarları
bilinmemektedir.
B.1.3. Kömür
Hatay ili sınırları içerisinde kömür rezervleri bulunmamaktadır.
B.1.4. Doğalgaz
Hatay ili sınırları içerisinde doğalgaz rezervleri bulunmamaktadır.
B.1.5. Rüzgar
Ġlimizde hakim rüzgar Güneybatı (SW) yönündedir.Ġlimizde rüzgar enerjisinden
yararlanılmamaktadır.
HATAY Ġli Ġçin Aylara göre Rüzgar Hızı Ortalamaları (m/sec.)
AYLAR
YILLIK
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
1,3
1,4
1,9
2,1
2,9
3,9
4,3
4,4
3,1
1,9
1,5
1,3
2,5
TABLO 4:
- 15 -
ANTAKYA için Aylara göre 27 yıllık Rüzgar Hızı
Ortalamaları (m.sec.)
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
SON 27
YILLIK
3.3
3.4
3.8
4.4
5.3
7.1
8.3
7.4
5.3
3.0
2.6
2.9
4.7
TABLO 5:
ĠSKENDERUN için Aylara göre 31 yıllık Rüzgar Hızı
Ortalamaları(m.sec.)
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
SON 31
YILLIK
2.0
1.8
1.8
1.7
1.6
1.9
2.1
1.9
1.4
1.2
1.4
1.9
1.4
TABLO 6:
B.1.6. Biyomas ( Biyogaz,Odun,Tezek)
Ġlimizde Biyogaz ve Biyomas üretim ve tüketimine ait çalıĢma mevcut değildir.
Odun
:
Ġlimiz'in (DörtyolOrman ĠĢletme Müdürlüğü hariç) yıllık odun tüketim miktarı
50.000 ster'dir. Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğünün yıllık odun üretimi 15-16 bin
ster'dir. Bu nedenle Hatay ili odun açığını, Türkiye'nin muhtelif Devlet orman ĠĢletme
Müdürlüklerinden ve zeytin odunlarından karĢılar
Tüketilen Odun Cinsi
:
a) Ġbreli ormanlardan, kızılçam, karaçam odunu
b) Yapraklı ormanlardan meĢe, kayın, gürgen, sandal odunu c) Okaliptüs (sılfato) odunu d)
Zeytin ve meyve odunu
e) Prina odunu (kırılmıĢ zeytin çekirdek presi)
B.1.7. Petrol
Ġlimiz sınırları içinde petrol rezervi mevcut değildir
B.1.8. Jeotermal Sahalar
Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları :
Ġl sınırları içinde Erzin ilçesinde içme ve kaplıca bulunmaktadır. Ġçmelerde su
saniyede 0.2 lt çıkmakta olup sıcaklığı 24 OC' dır. Hem içme hem de banyo
- 16 -
uygulamalarında kullanılan su, karaciğer, safra kesesi, mide, bağırsak, pankreas,
metabolizma hastalıkları ve diabet hastalıklarında olumlu etkiler yapmaktadır.
Yine Erzin ilçesi BaĢlamıĢ köyünde, debisi 0.2 It i sn olan suların sıcaklığı 22
°C'dir. Bu su, hem içme hem de banyo amacıyla kullanılmakta olup, birçok hastalığa iyi
geldiği belirtilmektedir.
Reyhanlı Hamamat Kaplıcaları
:
Reyhanlı-Kırıkhan
karayolu
üzerinde
bulunan Hamamat kaplıcaları Özel Ġdare
Müdürlüğü tarafından yeniden yapılarak modern
bir yapıya kavuĢmuĢ bulunmaktadır.Yörenin en
büyük kaplıcası olup,bir çok hastalığa iyi geldiği
söylenmektedir.
B.2. FLORA VE FAUNA
B.2.1. Ormanlar
Hatay Ġlinde toplam 208.165 hektarlık orman alanı mevcut olup,bu rakam genel
alan dilimi içerisinde % 39 ‗luk kısmı oluĢturmaktadır
Ormanlık alanların büyük bir kısmı Amanos Dağlarında yer almaktadır ve bu
ormanların ağırlıklı bir bölümünü kızıl çam ağaç türü oluĢturmaktadır.Bununla birlikte
ormanlarımızı oluĢturan asli ağaç türleri ;Karaçam,Göknar,Sedir,Kayın,MeĢe ve Gürgen
türlerinden oluĢmaktadır.Tali ve endemik türlerle birlikte Amanos dağlarında 3000 çeĢidin
üzerinde bitki türü olduğu saptanmıĢtır.
B.2.2. Çayır ve Mera
Ġlimiz toplam arazisinin %9,9 u , 53.375 ha çayır mera arazisi mevcuttur.
2001 yılında Hatay ve Alt Bölgelerinde
Arazilerin Dağılımı
Hatay Tarım Ġl Müd.-2001
Bölge
Tarım Alanı
Orman ve
Fundalık
Çayır Mera
Diğer
Araziler
Yüzölçümü
I.Alt Bölge
64.275
36.681
5.678
477
107.100
II.Alt Bölge
47.815
101.873
11.046
2.966
163.700
III.Alt Bölge
89.935
10.374
27.388
303
128.00
IV.Alt Bölge
68.741
59.237
9.263
4.259
141.500
HATAY
270.766
208.165
53.375
8.066
540.300
TABLO 7:
- 17 -
Büyüklük(ha)
Sulak Alan
Balıklı Göl
350
Ġskenderun sarıseki Sazlığı
29,9
Ġskenderun Ġsdemir
7,6
Cüdeyde Gölü
20
Baraj rezevuarları
430
Gölet Rezervuarları yüzeyi
10
Asi Nehri ve kolları
Mileyha
844
35
Yeniyurt Sahili
18.6
Gölkent
24
Karabasamak Balıkçı evleri
Yanı
Ekizler Çiftliği Mevkii
TOPLAM
3,66
60
1832,76
TABLO 8:
53375
8066
tarım alanı
208165
270766
orman fidanlık
çayır mera
diğer
GRAFĠK 1:
6:
- 18 -
B.2.3. Sulak Alanlar
Hatay il sınırları içerisinde bulunan sulak alanların toplamı 1832,76 hektardır.
.
Su Kaynaklarının Yüz Ölçümleri
D.S.Ġ.6.Bölge Müd.
balıklı göl
cüdeyde gölü
baraj rez.
gölet.rez
asi ve kolları
GRAFĠK 2
6:
B.2.4. Endemik Bitkiler
Amonos Dağları endemik bitkiler bakımından oldukça zengin yöredir. Ġlimizde
bulunan belli baĢlı endemik bitkiler flora fauna bölümünde verilmiĢtir
B.2.5. Fauna ve Endemik Hayvanlar
Flora fauna bölümünde verilmiĢtir.
B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları
Ġlimiz sınırlarında Milli Park, Tabiat Parkları ve Tabiat Anıtları bulunmamaktadır.
Ġlimiz Sınırları içerisinde 3 adet Tabiatı Koruma alanı bulunmaktadır.
Habibi Neccar Tabiatı Koruma Alanı: Bu alanın ana kaynak değerleri 1. ve 2. derece
arkeolojik sit alanı, Sempiyer Kilisesi, Karon (Charon) Anıtı, Antiokhu tarafından M.Ö. 3.
yüzyılda yapılan günahkarlar hamamıdır.
Tescil edilen alan miktarı 118 Ha dır. Alanın merkeze uzaklığı 10 km dir. Yoğun bir
Ģekilde yerli ve yabancı turist çeken bu alanın iĢletmesini Kültür ve Turizm Müdürlüğü
yapmaktadır.
Kengerlidüz Tabiatı Koruma Alanı: 63 nolu bölme içerisinde yer alıp 111,5 ha.
Büyüklüğündedir. Koruma alanı olarak ayrılma sebebi kayın ağacının dünyanın en güney
noktasındaki saf ve karıĢık meĢcereleri relikt ve izole bir yayılıĢ göstermesidir. Saha
içerisindeki ağaç türleri kayın, meĢe, karaçam ve göknardır.
- 19 -
Tekkoz Tabiatı Koruma Alanı: 165 nolu bölme içerisinde olup 60,5 Ha.
Büyüklüğündedir. Saha içerisindeki kayın, meĢe, karaçam, gürgen, kayacık, diĢbudak,
çınar,akçaağaç,erguvan,tespih,sakız ,üvez vb. ağaç türleri vardır.
Ġskenderun – Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası: Alanın toplamı 26.077 hektardır.
Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasında av turizmi kapsamında yaban keçisi
avlattırılmaktadır. Saha, koruma ekibi ve Köy Tüzel KiĢiliğince korunmaktadır.
Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası: 35.811 Ha‘lık alanı kapsamakta olup hedef
tür nesli tükenme tehdidi altında olan Çizgili Anadolu Sırtlanıdır. Altınözü Yaban Hayatı
GeliĢtirme Sahası 16.10.2005 tarih ve 25968 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak ilan
edilmiĢtir.
B.3. TOPRAK
Hatay iline ait "Genetik Sınıflandırma" sistemine göre toprak kuĢakları;
1- Alüvüyal Topraklar
:
Yüzey sularının tabanıarında veya tesir sahalarında akarsular tarafından taĢınarak
yığılmıĢ bulunan genç sedimentler üzerinde yer alan; düz, düze yakın meyile sahip, (A) C
profilli, azona! genç topraklardır.
Muhtelif zamanlarda gelen sedimantasyonun Ģiddetine göre toprak profili ekseriya
çeĢitli tabakalara sahiptir. Üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçer. Üzerinden uzun
yıllar geçmiĢ olanlarında hafif kireç yıkanması mevcut olabilir. Akarsuların meydana
getirdiği oldukça geniĢ alüviyal selovalarında ırmak yatağından uzaklaĢtıkça topraklar
bünye, drenaj ve topografya bakımından farklılıklar gösterirler. Buna göre topraklara nehir
sırtı, sırt ardı toprakları gibi isimler verilir.
Toprak drenajının kifayetsiz olduğu kesimlerde alt tabakalar genellikle yaĢ olup,
ekseriya muayyen derinliklerde redüksiyon horĠzonuna (gley) tesadüf edilir. Bazı alüviyal
ovalar üzerine her sene yukarı havzalarda yeni sedementler olabilir. Havzalarda alınan
çeĢitli muhafaza tedbirleri neticesinde sedimantasyonun Ģiddeti azaltılabilir.
Ġklim drenaj ve kullanma tarzına göre organik madde miktarları geniĢ bir değiĢiklik
gösterir. Bu topraklar üzerine sediment yolu ile bugün bile muhtelif kalınlıklarda yeni yeni
çok genç ilave katlar da gelebilir.
Azanol topraklar olması hesabiyle özel bir iklim tipi vejetasyonu yoktur. Her iklim
tipi ayrı bir vejetasyona sahip olabilir.
ilde alüviyal arazilerin yanında cüzi bir miktarda Hidromorfik Alüviyal arazi yer
almaktadır. Bu araziler devamlı su duran, su sızan veya etraftan sık sık su alan; uzun süre
yaĢ kalan alüviyal arazi niteliğindedir. Basit drenaj tedbirleri ile çayır, suyu seven ağaç
cinsleri veya yem bitkileri yetiĢtiriciliği yapılabilir. Fazla suya maruz kalmaları halinde
uzun süre batak durumundadırlar.
2- Kırmızı Kahverengi Akdeniz Topraklar
:
Bu topraklar esas itibariyle Kırmızı Akdeniz ve Kahverengi Akdeniz topraklarının
karıĢık halidir. ABC profiline sahip topraklardır. A 1 horizonu iyi geliĢmiĢ orta derecede
organik Imdde ile iyice karıĢınıĢtır. Zayıf bir A 2 horizonu da görülebilir. A 1 horizonu
- 20 -
kırmızı veya kahverengi, köĢeli blok ve prizmatik yapıya haiz, bünyesel B horizonu içine
tedricen geçer.
B horizonundaki bÜnyesel ped yüzeylerinde taĢınarak gelen kil zararları görülür.
Killer illĠt ve kaolen grubuna dahildir. Baz satürisyonu % 35'den fazladır ve bu miktar
derinlik
arttıkça daha da artar. Kurak mevsimlerde A ve B horizonu sert bir hal alır. Bu penler
demir silikat penleri olabilir. Tabii vejetasyon; ot, makiler ve muhtelif orman ağaçlarıdır.
Kurak mevsimli, hümid ve sabhümid iklimIerde görülür. Toprak yılın birçok ayında
kurudur. Fakat serin devrelerdeki yağıĢlı mevsimlerde rutubetlidir. Yıllık ortalama yağıĢ
400 - 1000 mm. dir.
Ana madde esas olarak sert kalker, ayrıca hafIf dağlık bölgelerde granit, kil taĢı,
muhtelif metamorfıkler, kristal kayalar, filiĢ, kireç taĢı; alçak yayla ve ovalarda bazik
karakterli andeztik, desĠtik ve bazaltik kayalar, granit, kil taĢı, çimentotaĢınıĢ kum taĢı ve
konglomera, mamlı depozĠtler muhtelif sediment kayalar çakıllı kumlu killi genç
sedimentler ve kumlu kil taĢlarıdır.
3- Kırmızı Akdeniz Topraklar
:
ABC horizonlu topraklardır. Akdeniz iklim bölgesindeki kireç kayaları üzerinde
600 mm. veya daha fazla yağıĢ altında teĢekkül eden koyu kırmızı renkli toprkalardır. Bazı
hallerde kalkersiz ana madde üzerinde oluĢabilirler.
B horizonu bünyeseldir ve ped yüzeylerindeki kilin baz satürasyonu % 40'dan
fazladır. Renk yüksek kromaya sahiptir. (kırmızı veya sarı) Bazı satürasyonu derinlikle
daha da artmaktadır. B horizonunda yapı, blok veya prizmatik, ped yüzeylerinde veya
boĢluklarda kalan killer görülülebilir. B horizonundaki dominat killer 2: 1 tipindeki silikat
killerdir. Muhtelif derinliklere sahip topraklardır.
Tabii vejetasyon ot, makiler ve muhtelif ağaçlardır. Kurak mevsimli, hümid ve
sabhümid iklimIerde görülür. Toprak yılın birçok ayında kurudur. Fakat serin devrelerdeki
yağıĢlı mevsimlerde rutubetlidir. Yıllık ortalama yağıĢ 500 -1000 mm. dir. Ana madde esas
olarak sert kalker, kireç taĢı, dolomit, kalkerli kum taĢı, kalkerli kum ve kireçtaĢı, mercan
kireç kayası, kalkerli konglomera; kısmen de kil taĢı ve volkanik kayalardır.
4 - Kolüviyal Topraklar
:
Yüzeysel akım1a veya yan derelerin kısa mesafelerden taĢıyarak eğimin azalmıĢ
olduğu yerlerde depo ettikleri materyallerin meydana getirdiği genç (A) C profil
topraklarıdır. Toprak karakterleri daha ziyade civarındaki yüksek arazi topraklarının
karakterlerine benzemektedir. YağıĢ Ģiddetine ve eğimin derecesine göre muhtelif parça
büyüklerini havikatlar ihtiva ederler. Bu katlar, alüviyal topraklar gibi birbirine
paralelolmayıp heterojendir. Dik yamaçların eteklerinde ve vadi boğazlarında bulunurlar.
Daha ziyade az topraklı kaba taĢ ve moloz1arı ihtiva ederler. yüzeysel akımın hızı azaldığı
nisbetteparçalarında çapları küçülmekte ve hatta alüviyal toprak parça büyüklüğüne eĢit
olmaktadır. Böylece tabii eğimin çok azaldığı yerlerde kolüviyal ve alüviyal topraklar
birbirlerine geçiĢli olarak karıĢırlar.
Kolüviyal topraklar % 2'den fazla olmak Ģartı ile mutlak bir eğime sahiptirler.
Ancak, bilhassa sulu tarım yapılan sahalarda uzun seneler tesviye gayesi ile yapılan
dikkatli sürümlerde meylin % 2'den aĢağı düĢmesiyle; düz veya düze yakın bir eğim
görülebilir.
- 21 -
Sık sık değiĢebilen meyillerin meydana getirdiği dalgalı topografyadan ziyade
gittikçe artan mütecanis meyle sahip bir topografya arz ederler. Meylin bu artıĢı materyalin
geldiği
cihete doğrudur.
Kolüviyal topraklarda asli renk tamamen neĢet ettiği ana materyale bağlıdır.
Alüviyallere, sulu ziraat sahalarındaki üst toprak hariç, hiçbir zaman drenaj v.s.
sebeplerden değiĢme göstermez. Reaksiyon keza konup geldiği ana materyalin aynı veya
benzeridir.
Profillerdeki çakılların tabiatı da kopup geldiği ana materyalin tabiatının aynı
olması ile birlikte mesafenin kısalığı sebebiyle yuvarlaklaĢamamıĢtır. KöĢelilik arz eder.
Bu topraklar meyil ve bünye sebebiyle genellikle iyi drenajlı (dahili) olup; bunun bir
neticesi olarak tuzluluk ve tuz terakümü göstermezler. Mevcut problemleri bünyelerinin
kaba oluĢları, taĢlılıkları, meyle sahip olmaları ve taĢkına maruz kalmalarıdır.
5 - Kahverengi Orman Toprakları
:
Ġnterzona! toprakların kalsimorfik grubuna dahilolması sebebiyle karakteristik
özelliği yüksek derecede kireç muhtevasına sahip ana madde üzerinde geliĢmesidir.
Bulunduğu bölgelerin zonal topraklarına nazaran çok zayıf geliĢmiĢ horizonlara sahiptir.
(A. (B).C horizonları mevcut olup bunlar birbirlerine tedrici olarak geçiĢ yapar.
A horizonu iyi teĢekkül etmiĢ olduğundan açıkça görülür. Gözenekli veya granüler
yapı arz eder. A horizonundaki organik madde mull formundadır. Yani; mineral madde ile
iyice karıĢmıĢ durumdadır. pH'sı genellikle kalev, nadiren nötrdür, renk kahverengidir.
B horizonu granürler veya yuvarlak köĢeli blok yapıda ve kahverengidir. (B)
horizonunun kil muhtevası C horizonundaki silikat kil minareıleri dominant olarak illit ve
zayıf kristalize olmuĢ kaolinitdir. (B) horizonundaki killerin baz satÜfasyonu orta veya
yüksektir.) (% 60'dan fazla.) (B) horizonunun aĢağı kısımlarında CaC03 bulunur. Derinlik
ekseriya 50 - 90 cm. arasındadır.
Tabii vejetasyon yaprağını döken ağaçlar ve çalılardır. iklim, kurak mevsimi
bulunan ılık hümid ve sabhümid bölgelerdir. Ortalama yıllık yağıĢ 620 - 870 mm. dir.
Ana madde; pH değerleri asit veya alkali olmakla beraber, çoğunlukla alkali
görülen kireçce zengin kil taĢları, mikaĢistler ve gnaysdır.
6- Kalkersiz Kahverengi Orman Toprakları:
A (B) C profiline sahip topraklardır. A horizonu iyi teĢekkül etmiĢ gözenekli yapı
arz eder. A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterli olup minarel kısmından
ayrı veya çok az bir karıĢma gösterir.
(B) horizonu zayıfteĢekkül etmiĢ kahverengi veya koyu kahverengiden granürler
veya yuvarlak köĢeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikmesi yok veya pek azdır. (B)
horizonunun baz satürasyonu ortadan yavaĢa doğru değiĢir ( % 60 dan az )Profilin
aĢagılarına dogru gittikçe Silikat killeri kaolin veya illit grubundadır. Horizon hudutları
geçiĢli ve tedricidir. Derinlikleri normalolarak 40 - 70 cm. arasındadır.
Tabii vejetasyon esas olarak yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Ġklim, kuru
mevsimi olmayan
ılık hümid bölgeleridir. Yıllık ortalama yağıĢ 500 - 750 mm. dir. Ana madde moisen ve
pliosene ait kumlu killi veya çakıllı depozitlerden ibarettir.
- 22 -
7 - Bazaltik Topraklar
:
Bu toprakların özellikleri aynı iklim Ģartları altında kireç taĢı üzerinde teĢekkül
etmiĢ olan Kahverengi ve Kırmızı Kahverengi topraklara oldukça benzerlik gösterir.
Genellikle orta derin profile sahip olan bazahik topraklar, ağır killi olup, iyi bir
profil teĢekkülü göstermezler. A horizonunun yapısı granürlerden blok yapıya kadar
değiĢir. B horizonu genellikle A horizonundan daha ince bünyeli ve blok yapılıdır. Fiziksel
özellikleri kalker üzerinde teĢekkül etmiĢ o lan topraklardan daha iyi değildir.
Bazaltik topraklar çok kere kireçsizdir. Reaksiyon nötr ile kalevi arasıdır. Organik
madde muhtevaları oldukça azdır. DeğiĢebilir katyon kapasiteleri orta - yüksektir. Esas
değiĢebilir katyon kalsiyumdur. Su tutma kapasiteleri yüksek olan bu toprakların diğer
fiziksel karakterleri pek iyi olmadığından verimlilik düĢüktür. Sulu veya kuru Ģartlarda
meyve bahçesi veya tarla bitkileri yetiĢtiriciliği yapılabilmektedir. Kesif sürüm isteyen
kullanımlarda taĢlardan temizlenmesi gereklidir.
8 - Bazı Arazi Tipleri Kumlu Çakıllı Molozlu Irmak TaĢkın Yatakları :
Irmakların taĢkın yataklarındaki kumlu, çakıllı, molozlu materyalin bulunduğu
sahaları kapsamına alır. Bu sahalar yağıĢların az olduğu yaz aylarında görülür. YağıĢların
fazla olduğu devrelerde ise ırmak yatağı, yani akıĢ sahası olan bu yerlerde akan su Ġnce
toprak materyalini devamlı yıkadığından toprak materyali bulunmaz. Bu sebeple bu kabil
sahalara ırmak yıkantısı da (R w) diyebiliriz. Vejetasyondan yoksundur. AKK
sınıflanmasında vm. sınıf arazi karakteri arz ederler. Irmak taĢkın yatağı dıĢında görülecek
kumlu çakıllı sahalar bu sınıfta dahil edilmeyip, alüviyal topraklarda mütalaa edilmektedir.
9 - Sahil Kumulları
:
Herhangi bir toprak developmanı bulunmayan ve bu sebeple arazi tipi olarak rüzgar
olmak üzere, kısmen de dalga hareketleri ile taĢınarak muayyen sahalara depo edilmiĢ
kum1ardan ibarettir. Topoğrafyaları ondüleli veya tepeliktir. Çoğunlukla fazla rüzgara
maruz kalmaları sebebiyle kum1ar hareket ettiğinden sabit bir vejetasyon göstermediği gibi
bilhassa iklimin (YağıĢ ve Isı) kiyafetsiz olduğu yerlerde ziraate elveriĢli olabilir. Keza
bazıkumullarda bilhassa deniz ve göl yakınlarındaki çukurlarda yer aldığında, taban suyu
bulunduğu gibi; bunun bir neticesi olarak da kuvvetli bir vejetasyon da görülebilir.
10 - Çıplak Kaya ve Molozlar
:
Üzerinde toprak katı bulunmadığından dolayı herhangi bir toprak developmanı söz
konusu olmayan ve bu sebeple arazi tipi olarak mütalaa edilen, parçalanmamıĢ veya
kısmen parçalanmıĢ sert kaya veya taĢlarla kaplı sahalardır. Bu kaya ve taĢlarla kalkerli
veya kalkersiz, jipsli ve tuzlu olabildiği gibi volkanik, tortul ve metamorfik menĢeyli de
olabilir. Tarımsızda hiçbir iĢe yaramayan bu araziler arazi kullanma kabiliyeti yönünden
vm. sınıftır. Bu duruma göre ziraat orman ve meracılıkta kullanılmayan; ancak av sahası,
maden, taĢ ocağı v.s. olarak kullanılabilecek sahalardır. Bu tip arazilerde bazı hallerde kaya
ve taĢların çatlaklarında tutunarak bu çatlaklardaki mevcut topraklardan faydalanarak
geliĢen çok seyrek orman ağaçları çalı ve otlar bulunabilir. Fakat genellikle vejetasyondan
yoksundur.
- 23 -
B.4. SU KAYNAKLARI
B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları ve Barajlar
Ġlimizde içme suyu yer altı kaynaklarından temin edilmektedir.
Tahta Köprü Barajı :
Tahtaköprü
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ) yılı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Yükseklik (talvegden)
Normal su kotunda göl
hacmi
alanı
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Barajı
Hatay
Karasu
S+T
1968 - 1976
Zonlu
1,95 hm3
33,50 m
200 hm3
23,40. km2
11 900 ha
- MW
- GWh
Yeri : Hassa - Kilis karayolu üzerinde Hassa'dan itibaren 20 km'dir. Amacı : Sulama ve
taĢkın koruma Göl Hacmi: 200. 000. 000 m3 ve yağıĢların meydana getirdiği yan
derelerdir.
Yarseli Barajı
Yarseli Barajı
:
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
hacmi
alanı
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Hatay
Beyazçay
S
1985 - 1991
Zonlu
2,700 hm3
35,00 m
60,50 hm3
4,20 km2
8 075 ha
- MW
- GWh
Yeri : Demir köprü (Avsuyu köyü yakınında) Antakya'nın 30 km doğusunda Amacı :
Sulama amaçlıdır. Tipi : Toprak dolgu.
- 24 -
Baraj Yarseli deresi üzerinde kurulmuĢ ancak; Yarseli deresi istenilen su akıĢını
sağlayamadığından, Baraj gölünde Asi Nehri üzerinde kurulan pompalarla su terfi
ettirilerek yeterli su depolanmaktadır.
Yayladağ Barajı
:
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
hacmi
alanı
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Yayladağ Barajı
Hatay
KureyĢi
S+Ġ
1993 - 2000
Kaya
0,360 hm3
44,40 m
6,500. hm3
0,45 km2
719 ha
............... MW
................ GWh
ĠġLETMEDEKĠ SULAMA TESĠSLERĠ
Pompajlı
Sulama
( ha )
Cazibe Sulama
( ha )
Tesisin Adı
ĠĢletmeye
Girdiği Yıl
Brüt
Brüt
Net
Net
Toplam Sulama
Alanı
( ha )
Brüt
Net
AMĠK TAHTAKÖPRÜ
I.MERHALE
PROJ.KIRIKHAN HASSA
SUL.
1996
11 900
-
-
-
11 900
-
SAMANDAĞ POMPAJ
SUL.
1987
-
-
2 167
-
2 167
-
YARSELĠ SULAMASI
1997
5 364
-
1 936
-
7 300
-
1994
644
-
75
-
719
-
17 908
-
4 178
-
22 086
-
YAYLADAĞ PROJSĠ
SULAMASI
Toplam
TABLO 9:
- 25 -
B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları
Ġlimizde yeraltı suyu rezervi 346 hm3/ yıl olarak belirlenmiĢtir. Yeraltı (YAS)
kaynaklarından sulanan 13198 ha sahasının 11903 ha DSĠ Mutasavver projelerinin
gerçekleĢmesiyle cazibeli hale dönüĢtürülecek ve neticede YAS' dan sulanan saha 1295
ha'a düĢecektir.
B.4.3. Akarsular
Türkiye'nin 26 akarsu
havzasından biri olan Asi
havzası Hatay ili sınırları
içerisinde bulunmaktadır.
Ġlimizde bulunan en önemli
akarsu Asi Nehridir.
TABLO 10:
Emniyetli
olarak
kullanılabilir
yıllık su (hm3/
yıl )
Fiili tüketilen
su (hm3/ yıl )
294
346
Su kaynağı
Yeri
Debisi
(lt/sn)
Kullanım
Harbiye
Kaynağı
Harbiye
492
Antakya/Harbiye
ve Köylere Ġçme
suyu
Mazmanlı
Kaynakları
Hassa/Aktepe
800
Karasu Nehrine
akmakta
Bağlama
Kaynağı
MaraĢboğazı
100
-
Batıayaz
Kaynakları
Musa Dağı
70
Yakın Köylerin
içme suları
Hamda
Kaynağı
Çayırgah
250
-
- 26 -
Hatay Ġli Yer altı su potansiyeli
D.S.Ġ.6.Bölge Müd.-2000
KARASU NEHRĠ
AFRĠN ÇAYI
ASĠ NEHRĠ
Hatay Ġli Akarsuları
Asi Nehri
:
Lübnan'ın Elbekaa vadisinden Çıkıp Suriye'yi geçtikten sonra Etun yöresinde Türkiye'ye
girer. Küçük Asi ile birleĢerek Samandağı'nda bir delta oluĢturup Akdeniz'e dökülür .
Asi Nehri'nĠn yıllık su potansiyeli 2900 bm3 / yıl, debisi 5.04 m3 / sn' dir. Sulama amaçlı
kullanıldığından yaz aylarında tamamen kurumaktadır. Türkiye sınırları içindeki uzunluğu
94 km'dir.
- 27 -
Karasu
:
KahramanmaraĢ ilinin Akçadağ ve Kartal dağ eteklerinden doğar, güneye doğru akar ve
bugün kurutulmuĢ olan Amik Gölü yatağında Afrin Çayı ile birleĢir. Uzunluğu 116 km.dir.
Yıllık ortalama debisi: 1.65 m3 / sn'dir. Ġl hudutları içindeki uzunluğu 77 km'dir. Eğri
geçiĢte baĢlar, Zülüflühan köyünde küçük Asi ile birleĢir.
Afrin çayı
:
Gaziantep ili Saf dağlarından doğan Afrin çayı Karasu ile birleĢir. Uzunluğu 160 km;
ortalama yıllık debisi: 0.644 m3 / sn'dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 24 km.dir.
DavutpaĢa köyünden baĢlar, Zülüf1ühan köyünde küçük Asi ile birleĢir.
B.4.4. Göller ve Göletler
Havzada bulunan ve günümüzde göl niteliği kalmamıĢ yada göl olmaktan çıkmak
üzere olan birkaç göl dıĢında ,halen göl niteliği taĢıyan birkaç gölden söz etmek
mümkündür.Bu göllerde tıpkı Amik Gölü gibi jeolojik çöküntü ve grabenler sonucu
oluĢmuĢlardır.
Kurutulmadan ön-ce en büyük göl Amik Gölü idi,16 km uzunluğunda 10 km
geniĢliğinde olan bu gölün 1980‘lerin baĢında kurutma çalıĢmaları bitirilmiĢ ve su altındaki
topraklar tarıma açılmıĢtır.
ĠġLETMEDEKĠ GÖLETLER
Karamanlı Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Yükseklik (temelden)
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
- 28 -
Hatay
Bulanık
S
1995 - 2000
Homojen Toprak Dolgu
2,000 hm3
1,96 hm3
0,040 hm3
31,20 m
34,80m
222 ha
1,85
Büyüklük sırasına göre ilimizde bulunan
belli baĢlı göller
YeniĢehir Gölünden Görünüm
Ġsmi
Yüzölçüm(m 2 )
Yeri
ġuan ki durum
Bağlama Gölü
6.250
Cüdeyde Gölü
20.000
MaraĢboğazı
köyü
Reyhanlı
YeniĢehir Gölü
GölbaĢı (Balıklı)
Göl
Amik Gölü
31.500
Reyhanlı
Mevcut
350.000
Kırıkhan
Mevcut
12.500 (ha)
Amik ovası
Kurutuldu
PınarbaĢı Gölü
-
Reyhanlı
Mevcut
Kurutuldu
Mevcut
TABLO 11:
Ballıöz Göleti
: Barbarlı Çayı üzerinde kurulmuĢ sulama göleti.
Hassa Dermek Göleti
: Deliçay üzerinde kurulmuĢ sulama göleti.
Samandağ Karamanlı Göleti
suları ile
:
Bulanık-Ördek ve Küçük Karaçay derelerinin
beslenen sulama göleti.
B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR
I.Madencilik baĢlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiĢtir.
- 29 -
(B) DOĞAL KAYNAKLAR KAYNAK




2008 Çevre Durum Raporu
DSĠ Antakya ġube Müd.
Orman ĠĢletme Müd.
Ġl Çevre ve Orman Müd.
- 30 -
C.HAVA(ATMOSFER VE ĠKLĠM )
C.1. ĠKLĠM HAVA
Meteoroloji, atmosferde meydana gelen hava olaylarının oluĢumunu, geliĢimini ve
değiĢimini nedenleri ile inceleyen ve bu hava olaylarının canlılar ve dünya açısından
doğuracağı sonuçları araĢtıran bir bilim dalıdır.
Meteorolojik olaylar, insanoğlunun yaĢamını ilk çağlardan itibaren etkilemiĢ,
insanlar günümüze kadar dünya atmosferinde olup biten olayların nedenlerini zamanın
koĢullarına göre inceleyip araĢtırmıĢlardır. Bu amaçla da çeĢitli gözlem ve incelemeler
yaparak hava olaylarını önceden tahmin edebilme yollarını bulmaya çalıĢmıĢlar, bunların
olumlu etkilerinden faydalanma, olumsuz etkilerinden de kurtulma ve korunma yollarını
aramıĢlardır.
Meteoroloji, insanlık tarihi kadar eski bir bilim olmasına karĢın, gerçek kimliğine
19. yüzyıl sonlarına doğru kavuĢmuĢtur. Ġlk meteorolojik haritalar 1869 yılında Prof. C.
Abbe ve Buchan tarafından yapılmıĢtır. 1882 yılında Loomis, ilk dünya yağıĢ dağılım
haritasını, 1887 yılında Hann ise, ilk meteoroloji atlasını hazırlamıĢlardır.
Günümüzde meteorolojik hizmetler tamamen bilimsel yöntemlerle ve uluslararası
iĢbirliği içerisinde yürütülmektedir. Bugün dünyada, 24 saat sürekli çalıĢan onbin civarında
kara istasyonu, açık denizlerde görev yapan altı binden fazla gözlem gemisi ve yüksek
hava sondajları yapan istasyonlar bulunmaktadır.
Bölgede genelde yazları sıcak ve kurak, kıĢları ılık ve yağıĢlı geçer. Ancak
yüksekliğe bağlı olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılıklar gösterir.
Bölgemizdeki Ġstasyonlar:
1- Antakya: Klima ve Sinoptik
Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 100 m
Denize olan uzaklığı
:18 Km
Uzun Yıllar Sıcaklık Ortalaması : 18,1 °C
Uzun Yıllar Nem Ortalaması
: % 69
Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1001,3 hPa
Uzun Yıllar YağıĢ Ortalaması
: 1109,3 Kg/m2
2- Hatay Meydan: Meydan Ġstasyonu
: 45 Km
- 31 -
3- Ġskenderun: Klima, sinoptik ve Deniz Rasadı
Deniz Seviyesinden Yüksekliği : 3,5 m
: 0 Km
: % 65
: 727,7 Kg/m2
4- Dörtyol : Klima
: 3 Km
: % 63
Uzun Yıllar Basınç Ortalaması : 1009,3 hpa
: 956,0 Kg/m2
5- Samandağ : Klima
: 200 m
: % 73
: 908,5 Kg/m2
ĠSTASYON ÇEġĠTLERĠ: 24 saat meteorolojik gözlem yapılmaktadır. Eski sistem
otomatik istasyona dönüĢtürülmektedir
- 32 -
ĠSTASYON ÇEġĠTLERĠ:
ĠSTASYON ÇEġĠDĠ
ADEDĠ
Ravinsonde
7 adet
Sinoptik+B.Klima
69 adet
Sinoptik +Deniz
23 adet
B.Klima+Deniz
12 adet
Sinoptik +Meydan
31 adet
Meydan
17 adet
Büyük Klima
169 adet
Küçük Klima
58 adet
Otomatik (Awos)
206 adet
Hava Meydan Awos
24 adet
C.1.1 Doğal DeğiĢkenler
C.1.1.1. Rüzgar
Dogu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, Yaz aylarında (SSW)
Güney,Güney Batı olarak esmektedir.
Yaz rüzgarlarının Hatay ve çevresi için serinletici etkisi vardır.
Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte ,Kuzey
Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0,2,107 m/s‘dir.
Yaz mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 6000 saat eser,ortalama hızı 0,2 ,10,8
m/s arasındadır.
Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney ve Güney Batıdan 5400 saat ,Kuzey
Doğudan 2100 saat esmekte , hızı 0,2,10,8 m/s arasındadır.
KıĢ mevsimi Kuzey Doğudan esmektedir, hızı 0,2,10,7 m/s arasındadır.
Hatay Meteoroloji Ġstasyon Müdürlüğünden alınan veriler doğrultusunda 2009
yılına ait rüzgar hızı, yönü, fırtınalı gün sayılarına ait veriler aĢağıda çıkarılmıĢtır.
2009 YILI ORTALAMA RUZGAR HİZİ (M/S)
OCAK
ŞUBAT
MART
NİSAN
MAYIS
HAZ.
TEM.
AĞUS.
EYLÜL
EKİM
KASIM
ARALIK
Y.ORT.
2.6
2.7
2.9
3.4
4.1
5.4
6.1
- 33 -
5.9
4.1
2.5
2.2
2.4
3.7
2009 YILI EN HİZLİ ESEN RUZGARİN YONU
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
SSW
SSW
SSW
WSW
SSW
WSW
SSW
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
SSW
SSW
2009 YILI EN HİZLİ ESEN RUZGARİN ORTALAMA HIZI (M/S)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
Y.ORT.
26.2
22.5
23.6 21.5
22.8 20.9
19.3
28.4
SSW
SSW
KASIM ARALIK
WSW
SSW
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
20.5
22.0
19.4
18.0
28.4
2009 YILI ORT. FİRTİNALİ GUN SAY. (RUZ.HIZ>=17.2 M/S)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
0.5
0.6
0.5
6.0
NİSAN MAYIS HAZ.
0.8
0.4
0.3
TEM.
1.1
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
1.0
0.1
0.2
0.0
0.5
2009 YILI ORT. KUV.RUZ. GUN SAY. (RUZ.HİZ 10.8-17.1 M/S)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
2.6
3.5
6.7
129.0
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
9.9
25.6
24.3
13.1
20.6
14.1
4.7
KASIM ARALIK
2.0
1.9

Doğu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, yaz aylarında (SSW)
Güney, Güney batı yönlerinden esmektedir.

Yaz rüzgarları Hatay ve çevresi için, serinletici etkisi vardır.

Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte, Kuzey
Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0.2-10.7 m/s arasındadır.
 Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney.Güney Batıdan
5400 saat , Kuzey doğudan 2100 saat esmekte,hızı 0.2, 108 m/s
arsındadır.

KıĢ mevsimi Kuzey doğu yönlerinden esmektedir. Hızı 0.2 m/s
C.1.1.2. Basınç
Hatay ilinde aylara göre en yüksek, en düĢük ve ortalama basınç değerleri aĢağıda
verilmiĢtir. Meteoroloji Ġl Müdürlüğünden alınan verilere göre Ġlimiz sınırlarında Ölçülen
Ortalama Yerel Basınç, Enyüksek Yerel Basınç, En DüĢük Yerel Basınç ve Ortalama
Buhar Basınç değerleri aĢağıda çıkarılmıĢtır.
ORTALAMA YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
1007.5 1005.2
1001.3
NİSAN MAYIS HAZ.
1003.0 1000.7
999.3
996.1
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
993.1
994.3
1006.7
- 34 -
998.8
1003.1
1007.7
EN YUKSEK YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
1023.7 1020.9
1023.0
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
1017.5 1014.8 1012.8 1008.2
AĞUS. EYLÜL EKİM
1001.9 1003.6
1009.4 1017.0
KASIM ARALIK
1021.0
1021.8
EN DUSUK YEREL BASĠNC (HPA)(2009 Yılı)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
986.6
887.0
987.6
985.2
985.8
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
25.7
26.4
11.1
981.6
982.4
987.0
887.8
990.3
991.7
KASIM ARALIK
987.5
989.9
BUHAR BASINCI
ORTALAMA BUHAR BASİNCİ (HPA) (2009 Yılı)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
8.2
8.5
10.3
13.4 17.1
21.6
15.8
22.1
15.8
9.3
Aylık Ortalama Basınç DeğiĢiklik Sebepleri: Akdeniz üzerinde hareket eden hava
kütleleri nedeniyle düĢüĢ ve yükseliĢler görülür.
Yıllık Ortalama Basınç DeğiĢikliği : 993.1 ile 1006.7 mb. Arasında seyreder.
Basıncın En Yüksek Olduğu Ayla :Ocak-ġubat-Mart-Eylül-Ekim- Kasım aylandır.
Basıncın En DüĢük Olduğu Aylar :Nisan -Mayıs-Haziran- Temmuz –Ağustos Ayları
1940 – 1970 Yılları Arasında Olmak Üzere 25 Yıllık Rasat Süresini Kapsayan
Basınç Değerleri AĢağıda ÇıkarılmıĢtır;
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
ORTALAMA
1006,5
1005,0
1002,6
1001,1
999,9
997,2
993,4
994,3
998,8
1003,7
1006,4
1007,4
1001,4
EN YÜK.
1020,8
1022,4
1024,2
1006,1
1011,0
1006,8
1007,0
1004,5
1007,5
1015,3
1023,5
1022,8
1024,2
EN DÜġ.
984,8
981,3
982,4
987,5
988,4
988,1
986,7
998,2
990,5
990,5
986,5
983,9
981,3
TABLO 15:
Ġskenderun Basınç Verileri
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
ORTALAMA
1016,4
1015,6
1013,6
1012,6
1011,5
1009,1
1005,6
1006,3
1010,2
1014,4
1016,7
1017,1
1012
EN YÜK.
1031,8
1033,1
1029,5
1024,8
1021,1
1019,0
1014,9
1017,5
1021,9
1025,0
1032,3
1031,5
1033
EN DÜġ.
995,9
991,8
997,9
999,0
992,2
100,4
998,1
998,9
1001,1
1000,0
997,5
996,3
991
TABLO 16:
.
C.1.1.3. Nem
Nemin en fazla olduğu aylar: Ocak-ġubat-Mart-Nisan-Mayıs-Haziran- TemmuzAğustos aylarıdır.
Nemin en az olduğu aylar: Eylül-Ekim-Kasım -Aralık aylarıdır. 2009 Yılına ait nem
oranları aĢağıda çıkarılmıĢtır;
- 35 -
SAAT 07 DEKİ ORTALAMA BAGİL NEM (%)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
83
82
81
79
76
73
78
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
63
57
52 50
51
53
53
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
78
74
72
73
74
76
75
ORTALAMA BAGİL NEM (%)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
76
71
69
68
67
67
69
EN DUSUK BAGİL NEM (%)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
24
25
19
22
20
21
18
TEM.
74
TEM.
56
TEM.
78
TEM.
70
TEM.
27
AĞUS. EYLÜL EKİM
74
76
80
AĞUS. EYLÜL EKİM
55
50
44
AĞUS. EYLÜL EKİM
78
73
71
AĞUS. EYLÜL EKİM
70
66
65
AĞUS. EYLÜL EKİM
31
19
19
KASIM ARALIK
82
85
KASIM ARALIK
50
64
KASIM ARALIK
74
80
KASIM ARALIK
68
76
KASIM ARALIK
21
18
EN DÜġÜK BAĞIL NEM : EKĠM
EN YÜKSEK BAĞIL NEM : OCAK VE ARALIK
En Çok
432.1
09.05.2001
kg/m2
YağıĢ
En
15.0
Yüksek 19.01.2000
cm
Kar
En Hızlı
102.2
15.12.1978
km/saat
Rüzgar
C.1.1.4. Sıcaklık
EN YUKSEK SİCAKLİK YİLİ
OCAK
ŞUBAT MART
MAKSİMUM
1971
1989 1986
1962
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
1989
1978
1962
1992
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
1945
1942
EN YUKSEK SİCAKLİK GUNU
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
MAKSİMUM
8
28
29
29
26
22
26
8
26
1994
15
1994
7
1943
KASIM ARALIK
2
15
0
EN YUKSEK SİCAKLİK ( C)
OCAK
ŞUBAT MART
AKSİMUM
20.2
25.0 30.5
43.9
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
37.5
43.4
43.9
32.4
42.5
41.5
- 36 -
42.6
39.2
22.6
ORTALAMA SİCAKLİK (C)
OCAK
ŞUBAT MART
Y.ORT.
8.1
9.7
12.8
18.1
EN DUSUK SİCAKLİK YİLİ
OCAK
ŞUBAT MART
MİNİMUM
1950
1950 1985
1950
NİSAN MAYIS HAZ.
17.1
21.1
TEM.
24.6
KASIM ARALIK
7.6
14.2
26.9
AĞUS. EYLÜL EKİM
25.4
20.4
9.6
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
1997
1979
1979
1953
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
1990
1967
EN DUSUK SİCAKLİK GUNU
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
MİNİMUM
15
6
1
11
7
6
15
EN DUSUK SĠCAKLĠK (C)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
MİNİMUM
-14.6 -6.8 -4.2
1.5
7.7 11.6
-14.6
8
14
1992
29
1948
13
1972
KASIM ARALIK
29
26
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
15.9
15.4
-3.0
7.9
2.30
-6.6
Uzun yıllar ortalama sıcaklık dağılıĢı: Doğu Akdeniz Bölgesi için 18–21 0C tespit
edilmiĢtir.
Maksimum sıcaklık Ağustos ayı 34.0 C kaydedilmiĢ, Minimum sıcaklık Aralık ve Ocak
aylarına rastlar, 2.0 C olmuĢtur.
En düĢük sıcaklık yüksek ve iç kesimlerde sıfırın altında -4,-10 derece arasında
değiĢmektedir.
Hatay ve ilçelerinde yıllık sıcaklık ortalaması 16 0C ve daha fazla tespit edilmiĢtir.
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen Ortalama Değerler (1975 - 2006)
AYLAR
Ortalama
Sıcaklık
(°C)
Ortalama
En Yüksek
Sıcaklık
(°C)
Ortalama
En DüĢük
Sıcaklık
(°C)
Ortalama
GüneĢlenm
e Süresi
(saat)
Ortalama
YağıĢlı Gün
Sayısı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
8.4
9.7
13.
0
17.
2
21.
1
24.
7
27.
2
27.
6
25.
5
20.
7
14.
0
9.6
12.
3
14.
5
18.
2
22.
7
26.
6
29.
1
31.
2
31.
8
31.
1
27.
7
20.
0
13.
7
4.7
5.4
8.2
12.
2
16.
2
20.
7
23.
8
24.
4
21.
0
15.
2
9.2
5.9
3.3
4.7
6.1
7.5
9.6
11.
0
11.
6
11.
1
9.8
7.3
4.7
3.1
15.
0
13.
6
12.
8
9.9
6.0
2.8
1.9
1.7
3.5
7.3
9.6
13.
7
- 37 -
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen En Yüksek ve En DüĢük Değerler (1975 - 2007)*
1
AYLAR
En
Yüksek
20.2
Sıcaklık
(°C)
En
DüĢük
-7.0
Sıcaklık
(°C)
2
3
25.0
30.5
-4.2
-4.2
4
5
6
7
8
9
10
11
12
37.5 41.6
41.2
43.4
42.4
42.6
39.2
32.4
21.3
1.5
13.6
15.9
15.4
7.9
4.3
-2.9
-3.4
7.7
- 38 -
HATAY
ġubat
Ocak
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen Ortalama Değerler (1975 – 2008)
Ortalama Sıcaklık (°C)
8.4
9.7
13.0
17.2
21.1
24.7
27.2
27.6
25.5
20.7
14.0
9.6
Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C)
12.3
14.5
18.2
22.7
26.6
29.1
31.2
31.8
31.1
27.7
20.0
13.7
Ortalama En DüĢük Sıcaklık (°C)
4.7
5.4
8.2
12.2
16.2
20.7
23.8
24.4
21.0
15.2
9.2
5.9
Ortalama GüneĢlenme Süresi (saat)
3.3
4.7
6.1
7.5
9.6
11.0
11.6
11.1
9.8
7.3
4.7
3.1
15.0
13.6
12.8
9.9
6.0
2.8
1.9
1.7
3.5
7.3
9.6
13.7
182.2
162.1
143.0
98.4
80.3
14.3
12.3
2.6
41.4
79.4
117.3
165.6
Ortalama YağıĢlı Gün Sayısı
Ortalama YağıĢ Miktarı (kg/m2)
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen En Yüksek ve En DüĢük Değerler (1975 – 2008)*
En Yüksek Sıcaklık (°C)
20.2
25.0
30.5
37.5
41.6
41.2
43.4
42.4
42.6
39.2
32.4
21.3
En DüĢük Sıcaklık (°C)
-7.0
-4.2
-4.2
1.5
7.7
13.6
15.9
15.4
7.9
4.3
-2.9
-3.4
En yüksek ve en düĢük sıcaklıkların gerçekleĢme tarihini görmek için fare imlecini değerlerin üstüne getiriniz.
En Çok YağıĢ
09.05.2001 432.1 kg/m2 En Hızlı Rüzgar
15.12.1978
- 39 -
102.2 km/sa En Yüksek Kar
19.01.2000
15.0 cm
C.1.1.5. BuharlaĢma
Yaz aylarının bulutsuz (açık) geçmesi ve rüzgâr hızının yüksek olması
buharlaĢmayı artırmaktadır. KıĢ aylarında rüzgâr hızının düĢmesi, bulutluluğun artması ve
bağıl nemin yüksek olması sebebiyle buharlaĢma düĢmektedir.
2009 YILI ORTALAMA BUHARLASMA (MM)
AYLAR
Ortalama
BuharlaĢma
(mm)
Yıllık
Toplam
43.8 56.2 85.5 116.0 154.7 189.9 220.6 218.1 183.3 131.8 70.0 39.7 1509.6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2009 YILI GUNLUK EN COK BUHARLASMA (MM)
AYLAR
1
4.9
Günlük
BuharlaĢma
(mm)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
6.8
8.5
10.3
11.7
13.2
13.0
12.9
13.3
10.3
6.7
12.0
Yıllık
Ortalama
13.0
C.1.1.6. YağıĢlar
C.1.1.6.1. Yağmur
ORTALAMA TOPLAM YAĞIġ MĠKTARĠ (MM)
OCAK
ŞUBAT MART
YILLIK TOPLAM
191.0 169.1 140.4
1109.3
NİSAN MAYIS HAZ.
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
101.0
6.8
7.0
99.9
82.0
21.3
30.0
81.4
179.4
GUNLUK EN COK YAĞIġ MĠKTARĠ (MM)
OCAK
ŞUBAT MART
MAKSİMUM
107.8 117.7 110.1
432.1
NİSAN MAYIS HAZ.
229.5 432.1
TEM.
194.1 180.0
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
203.2
151.1
130.2 194.1
110.6
YAĞIġIN MEVSĠMLERE GÖRE DAĞILIġI
 YILLIK ORTALAMA YAĞIġIN DAĞILIMI: 600–1250 MM

ĠLKBAHAR MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞĠġ DAĞILIMI: 100–300 MM

YAZ MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 10–60 MM

SONBAHAR MEVSĠM ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 100–250 MM

KIġ MEVSĠMĠ ORTALAMA YAĞIġ DAĞILIMI: 250–500 MM
Hatay ve ilçelerinde en çok yağıĢ ilkbahar ve sonbahar aylarında görülmektedir.
Yaz ayları kurak geçmekte, kıĢ ve sonbahar aylarında yağıĢlar belirgin olarak artmaktadır.
Mart ve Mayıs ayları arasında aĢırı yağıĢtan sel olayları meydana gelmektedir.
- 40 -
Doğu Akdeniz bölgesinde yapılan yağıĢ ölçümlerinde Antakya‘da 800-1000 mm
yağıĢ kaydedilmiĢtir.Yıllık ortalama yağıĢ 600-1250 mm arasında dır
1971 – 2000 Yılları arasında Ortalama YağıĢ Miktarı;
1971-2000
Normal Periyodu
175,0
Ocak
152,0
ġubat
142,9
Mart
103,8
Nisan
83,9
Mayıs
19,3
Haziran
13,5
Temmuz
4,4
Ağustos
28,3
Eylül
84,2
Ekim
109,7
Kasım
167,0
Aralık
1084,1
Yıllık Toplam
- 41 -
C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı
Hatay ve ilçelerinde yüksek kesimlerde ve denizden uzak alanlarda gözlem
yapılmıĢtır. Hiç kar örtüsü olmayan yerler sahil Ģeritleri olup, yüksek kesimlerde 1–30 cm
kar örtüsü gözlenmiĢtir.
Yılık ortalama sisli günler sayısı 1–50 gün arasındadır. KıĢ, ilkbahar ve sonbaharda
gözlem yapılmıĢtır.
- 42 -
ORTALAMA KAR YAGİSLİ GUNLER SAYİSİ
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
0.9
1.8
0.1
3.4
ORTALAMA KAR ORTULU GUNLER SAYİSİ
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
0.2
0.5
0.8
EN YUKSEK KAR ORTUSU KALİNLİGİ (CM)
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
15.0
15.0
15.0
ORTALAMA DOLULU GUNLER SAYİSİ
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
0.1
0.4
0.9
0.5
0.2
2.9
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
0.0
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
0.6
KASIM ARALIK
0.1
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
14.0
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
0.1
0.1
0.2
0.4
Dolunu En Yüksek Olduğu Ay : MART
Dolunu En Düşük Olduğu Ay : HAZİRAN, TEMMUZ, EYLÜL
ORTALAMA KİRAGİLİ GUNLER SAYİSİ
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
6.7
5.3
7.5
8.0
9.9
17.5
131.8
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
20.3
20.0
7.0
TEM.
AĞUS. EYLÜL EKİM
KASIM ARALIK
0.2
3.1
11.3
9.1
9.2
Krağının en yüksek olduğu ay : ŞUBAT
ORTALAMA ORAJLİ GUNLER SAYİSİ
OCAK
ŞUBAT MART
NİSAN MAYIS HAZ.
Y.ORT.
1.7
2.3
3.3
3.4
2.6
1.2
26.9
0.4
1.6
4.4
2.7
ORTALAMA SĠSLĠ GÜNLER
OCAK
6.7
131.8
ŞUBAT MART
Y.ORT.
5.3
7.5
NİSAN MAYIS HAZ.
8.0
9.9
17.5
TEM.
20.3
AĞUS. EYLÜL EKİM
20.0
11.3
9.1
KASIM ARALIK
7.0
9.2
SĠSLĠ GÜNLER
YILLIK ORTALAM SĠSLĠ GÜNLER SAYISI : 1-10 GÜN
ĠLKBAHAR MEVSĠMĠ : 1 -20 GÜN
YAZ MEVSĠMĠ : 1-10 ARASINDA
KIġ MEVSĠMĠ : 1-10 GÜN
SONBAHAR MEVSĠMĠ : 1-20 GÜN
C.1.1.7. Seller
Bölgemiz genel olarak sağanak yağıĢ aldığından sel felaketi olmaktadır. 09.05.2001
tarihinde bir günde 432,1 Kg/m2 yağmur yağmıĢ bölgemizde sel felaketi olmuĢtur. Bu
yağıĢ bölgemizde ölçülen günlük en yüksek yağıĢ miktarıdır.
19 Aralık 2009 tarihinde 187,4 mm yağıĢ olmuĢ ve Antakya ve çevresinde can ve
mal kaybına sebep olmuĢtur.
- 43 -
YAĞIġIN GÜNLÜK 50Kg/m2 DEN YÜKSEK OLDUĞU GÜNLER SAYISI
OCAK
0.5
3.3
ŞUBAT MART
Y.ORT.
0.3
0.3
NİSAN MAYIS HAZ.
0.3
0.4
0.1
TEM.
0.0
AĞUS. EYLÜL EKİM
0.1
0.2
0.3
KASIM ARALIK
0.3
0.5
C.1.1.8. Kuraklık
Ġlimizde Akdeniz iklimi hakim olduğundan yaz ayları kurak geçmektedir. Bölge
yağıĢ ortalaması 49 mm, normali 87 mm., 2007 Mart ayı yağıĢ ortalaması ise 68 mm.dir.
YağıĢlarda normale göre % 43, geçen yıl Mart ayına göre ise % 27 azalma gözlenmiĢtir.
C.1.1.9. Mikroklima
Konuyla ilgili bilgi mevcut değildir.
C.1.2. Yapay Etmenler
C.1.2.1. Plansız KentleĢme
1950'lerde tarımda makineleĢmenin ve sanayileĢmenin baĢlaması ile ortakçı olarak
çalıĢan köylüler topraktan koparak, kentlere göç etmiĢlerdir. Bu göçler plansız bir
kentleĢmeye neden olmuĢtur. Kentlere göç sonucunda tarım alanlarının bir kısmı yerleĢim
- 44 -
alanına dönüĢmüĢtür. Ġlimizde nüfus yoğunluğu oldukça fazladır. 1990 nüfus sayımına
göre ülke genelinde km2'ye 74 kiĢi düĢerken bu sayı Hatay'da 210 kiĢi olarak
hesaplanmıĢtır.
Nüfus dağılımına ilçeler bazında bakıldığında merkez ilçe ve Ġskenderun'un diğer
ilçelere göre oldukça farklı olduğu görülmektedir. Ġlimizde oturanların yaklaĢık yarısı bu
iki ilçede yaĢamaktadır.
C.1.2.2. YeĢil Alanların Azalması
Kentlerde nüfus yoğunluğunun artması nedeniyle yerleĢim yerlerinde yeĢil alan
oranı gittikçe daralmaktadır.
Hatay'ın doğal bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluĢturur. Maki türleri, 4–5
metre boyunda, sert ve tüylü yapraklı bitkilerdir. Bunlar 800 m. yükselti kuĢağına dek
yapılır. Mersin, defne, kısa meĢe, kermes, sakız, keçiboynuzu, yabani zeytin, zakkum, alıç,
çitlembik, akçameĢe, pırnal, meĢeleri yörede en çok rastlanan maki türleridir.
Ġl‘ de doğal örtüyü oluĢturan ormanlar, Amonos Dağları ile Keldağ da
yoğunlaĢmaktadır. Amanos Dağlarının denize bakan yamaçlarında, makilik alanlardan
sonra, 800 metreden 1.200 metreye dek, ardıç gibi ibreli ağaçlarla, meĢe, kayını kızılcık,
kavak, çınar ve tespih gibi yapraklı ağaçlardan oluĢan ormanlar bulunur. 1.200 metrenin
üzerinde ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir, ve yer yer ardıçlardan oluĢan geniĢ
orman alanları vardır.
Keldağ'ın Akdeniz'e bakan kesimlerinde, yaklaĢık 900 metreye dek, maki türü
ağaçlardan mersin ve defneler çok yaygındır. Bu yükselti basamağının üzerinde, bazı ibreli
ağaçlarla meĢe ve kayın gibi yapraklı ağaçlarla meĢe ve kayın gibi yapraklı ağaçlardan
oluĢan ormanlar baĢlar. Keldağ doğal bitki örtüsü açısından, Amonos Dağları kadar zengin
değildir.
C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar
HATAY ĠLĠNDE 2006 – 2007 KIġ DÖNEMĠNDE, SATIġA SUNULACAK
YERLĠ ve ĠTHAL, SIVI ve KATI YAKITLARIN ÖZELLĠKLERĠ, ÜRETĠM,
PAZARLAMA VE TÜKETĠM AġAMALARINDA UYULMASI ve
UYGULANMASINA ĠLĠġKĠN ESASLAR
Ġl Merkezinde 2007-2008 Yılları Arasında Evsel
Isıtmada Kullanılan Yakıtların Cinsini
(Ġl Çevre ve Orman Müd.-2007-2008)
Tüketim Miktarı (ton)
Ortalama
Yakıtın
Cinsi
Kömür
(TaĢ,liny
it.briket
kömür )
Yerli
Kömür
TABLO 1:
Temin
Edildiği
Yer
Ġthal
Kalori PM
(kcal/kg)
6000 7000
SOx
-
Ağır
Kül
Metaller Miktarı
Max.
%14 (+1
tolerans)
Sosyal
YardımlaĢma
Vakfı
NOx
Evsel Isıtmada
Tüketilen
Sanayide
Tüketilen
56.764
-
-
6.000
-
- 45 -
YAKIT PROGRAMI:
A)KATI YAKITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR:
2007-2008 KıĢ döneminde, ilimizde, sanayi ve ısınma amaçlı tüketilecek yerli ve ithal
kömürlerin haiz olmaları gereken özellikler;
a)(Antakya Merkez ilçe,Altınözü,belen,hassa,Kırıkhan,Kumlu,Reyhanlı Samandağ ve
Yayladağı ilçelerinde Isınmada Kullanılacak yerli Kömür Özellikleri Sınır Değerleri):
Min 3500 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans)
Alt ısıl değer (orjinalde)
Max % 2.3
Toplam kükürt (kuru bazda)
Max % 30
Toplam Nem (satıĢa sunulan)
Max % 30
Kül (kuru bazda)
*
18-150mm (18mm altı ve 150mm üstü için %10
Boyut
tolerans
*
Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18mm olabilir.
TABLO :2
b)Ġskenderun ve Dörtyol Ġlçelerinde Isınmada Kullanılacak Yerl Kömür Özellikleri ve
Sınır Değerleri:
Min 4000 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans)
Alt ısıl değer (orjinalde)
Max % 2
Toplam kükürt (kuru bazda)
Max % 25
Toplam Nem (satıĢa sunulan)
Max % 25
Kül (kuru bazda)
*
18-150mm (18mm altı max.%10 tolerans
yut
150mm üstü max. %10 tolerans)
*
TABLO: 3
c) Isınma Amaçlı Kullanılacak Ġthal taĢ ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınır
Değerleri :
Alt ısıl değer (orijinalde)
Kükürt (kuru bazda)
Uçucu Madde (kuru bazda)
Toplam nem (orijinalde)
Kül (kuru bazda)
Boyut*
6200 kcal/kg (-400 kcal/kg tolerans)
% 0.9 (max)
% 10-28 ( +1 tolerans )
% 10 (max)
% 14 (max) (+ % 1 tolerans)
18-150 mm (18 mm altı ve 150 mm üstü
için max % 10 tolerans)
*
TABLO :4
- 46 -
d) Prina briketi özellikleri ve sınır değerleri:
Alt ısıl Değer
Nem (Orjinalde)
YağToplam Kükürt (kuru bazda)
Sodyum (Na)
Boyut
3700kcal/kg)
Max. %15
Max. %1,5
Mak.300 ppm
6mm (min.) 6mm‘den küçük ağırlıkça %5‘i
geçemez,ancak mekanik beslemeli yakma
tesisleri için %50‘ye kadar olabilir.
TABLO :5
e) Prina dıĢındaki diğer biyokütlelerden elde edilen briketlerin analiz sonuçları,Çevre ve
Orman
Bakanlığınca değerlendirilerek kullanılıp kullanılmadığına karar verilecektir.
f) TaĢkömürü ve linyit kömürü tozundan elde edilen briket kömüründe TSE 12055‘de
belirtilen özellikler sağlanmalıdır.
TORBALAMA:
a) ısınma amaçlı olarak kullanılan katı yakıtların tamamı tüm yerleĢim alanlarında
torbalanarak satıĢa sunulacaktır.Yerli kömür çıkarıldığı bölgede,ithal kömür
ithalatın gerçekleĢtirildiği limana en yakın alanda kömür ve prina briketleri ise
üretildiği yerde torbalanacaktır.torbalama iĢlemlerinin belirtilen alanlarda
yapılmasının mümkün olmadığı durumlarda ise, torbalama;kömürün üretildiği veya
ithalatın gerçekleĢtirildiği ilin Ġl çevre ve Orman Müdürlüğü ile torbalamanın
yapılacağı ilin Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğünden izin almak kaydıyla baĢka yerde
yapabilir veya bayisi olan/anlaĢma yapılan gerçek veya tüzel kiĢilere yaptırabilir.
b) Torbalar üzerinde mahalli Çevre Kurulu kararında belirtilen asgari kömür
özelliklerini (kükürt,alt ısıl değer,uçucu madde ,nem,kül v.b.) mutlaka yer alması
gerekmektedir.Ancak bu kararda belirtilen değerlerden daha iyi kömür satacağını
taahhüt edenler,istedikleri takdirde bu kararda belirtilen kömür özeliklerinin yanı
sıra taahhüt ettikleri kömür özelliklerini de kömür torbası üzerinde belirtebilirler.
YAKITLARA UYGUNLUK VE SATIġ ĠZĠN BELGESĠ VERĠLMESĠ :
Ġlimizde kaçak kömür kullanılmasının önüne geçilmesi,denetimin etkin kılınması
ve kolaylaĢtırılması amacıyla kömür üretimi, ithalatı ve, pazarlaması hususlarında
Uygunluk ve SatıĢ Ġzin Belgesi sistemi uygulanacaktır.
KÖMÜR DAĞITIMI ĠLE ĠLGĠLĠLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR :
Fakir ailelere kömür yardımı yapılması ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı
çerçevesinde kömürler vatandaĢa dağıtılırken; hava kirliliği ile mücadelede baĢarı
sağlanması amacıyla baĢta il ve ilçelerin kirlilik derecelerine göre özellikleri
belirlenmiĢ kalitedeki kömürlerin dağıtılması ve bu kömürlerin hava kirliliği
yaratmayacak bölgelerde özellikle belde ve köy gibi küçük yerleĢim birimlerinde
kullanımının sağlanmasına özen gösterilerek ve kurul dağıtımı yapılan kömür miktarı
ve özellikleri hakkında bilgilendirilecektir.
- 47 -
B) SIVI YAKITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR:
Isınma amaçlı sıvı yakıt olarak, kükürt içeriği maksimum %1.0 (+0.1 tolerans) olan
yerli veya ithal fuel-oil kullanılacak ,ayrıca motorin,gazyağı, kerosen, etanol gibi sıvı
yakıtlarda ısınma için kullanılabilecektir.
YASAKLAMA:
a) Bu karada belirtilen özelliklere haiz olamayan yerli ve ithal kömürlerin,kömür ve
prina briketlerinin ve sıvı yakıtların Hatay Ġl sınırları içinde ısınma amaçlı olarak
üretilmesi ,satılması ve tüketilmesi yasaktır.
b) Petrol koku, atık yağ, lastik, plastik, tezek, katı atıklar ,tekstil atıkları ,kablolar
,ıslak odun,boyalı odun , ev eĢyaları, tıbbi atıklar,asfalt ve asfalt ürünleri ,boya ve
boya ürünleri ile fuel-oil kaplarının ısınma amacıyla yakılması yasaktır.
C) SICAKLIK ġARTLARI ve YAKMA SAATLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR:
a- DıĢ ortam sıcaklığı gece ve gündüz +15 oC nin üzerinde olduğu günlerde, kalorifer ve
sobalar yakılmayacaktır.
b- Kalorifer ve Sobaların iĢyerlerinde, bina iç ortam sıcaklığı +18 oC, konutlarda ise 20 oC
den yukarı olmayacak Ģekilde yakılacaktır.
c- Hastaneler, yatılı ve gündüz okulları, öğrenci yurtları, yaĢlılar ve güçsüzler yurtları,
kreĢler, terminaller ve kolluk binalarının, kalorifer ve sobalarının, iç ortam sıcaklığı
+20 oC den yukarı olmayacak Ģekilde devamlı olarak, ancak hava kirliliğine neden
olmayacak Ģekilde ayarlanacaktır.
D) ISI YALITIMI ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR:
a) Yeni inĢa edilecek binalara Belediye sınırlarında belediye BaĢkanlarınca,belediye
sınırları dıĢında ise Ġl bayındırlık ve Ġskan Müdürlüğünce inĢaat ruhsatı ve kullanma
izni verilirken;
b) 14/6/1999 tarih ve 23725 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ―TSE 825 Binalarda Isı
Yalıtım Kuralları‖ standardı,
c) 8/5/2000 tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren
―Binalarda Isı yalıtımı Yönetmeliği‖,
d) 19/11/1984 tarih ve 18580 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren
―Mevcut Binalarda Isı Yalıtımı ile Yakıt Tasarrufu sağlanması ve Hava Kirliliğinin
Azaltılmasına
Dair
Yönetmelik‖
hükümlerinin
göz
önüne
alınarak
ruhsatlandırılacaktır.
e) BaĢta resmi bina ve okullar olmak üzere yeni bina yapımında ısı yalıtımı projeleri
uygulanacaktır.
- 48 -
E) HAVA KĠRLĠLĠĞĠNĠN ARTARAK, UYARI KADEMELERĠNE ULAġMASI
DURUMUNDA, ALINACAK ACĠL TEDBĠRLERLE ĠLGĠLĠ ESASLAR
a) Hava kirliliği, uyarı kademelerine ulaĢtığı durumlarda, ölçüm sonuçları her gün
düzenli olarak Çevre
ve Orman Bakanlığına bildirilecektir.
b) Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü,Ġl Sağlık Müdürlüğü ve Belediye elemanlarından
oluĢan ekipler kurularak,denetimler yoğunlaĢtırılacaktır.
c)
Sağlık kurum ve kuruluĢların,hazır ve tedbirli olması sağlanacaktır.
d) Kalorifer ve soba yakma süreleri kısıtlanacaktır.
F) DENETĠM VE DĠĞER ESASLAR:
a) Ġlimiz gümrük kapılarından ithalatı gerçekleĢtirilen ithal kömürlerin gümrük giriĢ
noktalarında ve depolama sahalarında, briket kömürlerin ise üretim tesislerinde
denetimi Ġl çevre ve Orman Müdürlüğünce yapılacaktır.
b) Yakıtın denetimi belediye sınırlarında belediye baĢkanlıkları,belediye sınırı
dıĢındaki yerlerde ise Ġl çevre ve Orman Müdürlüğüne bağlı birimlerce yapılacaktır.
c) Piyasaya satılan soba ve kalorifer kazanlarının TSE standartlarına uygunluğun
denetimi;Belediye sınırları içerisinde belediye baĢkanlıklarınca,belediye sınırları
dıĢında ise Ġl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğünce yapılacaktır.
d) YerleĢim yerlerinde perakende kömür satıĢının nerelerde ve ne Ģekilde yapılacağı
belediye baĢkanlıklarınca belirlenecektir.
e) Kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakım iĢlerinde
çalıĢacaklar için Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü (Halk Eğitim Müdürlüğü) ve Ġl
Bayındırlık ve Ġskan Müdürlüğü koordinasyonunda yetkili kalorifer ateĢçisi kursları
düzenlenmesine yönelik çalıĢmalar yapılacak,bu kapsamda kalorifer ateĢçisi ve
bina yöneticileri veya ilgilileri eğitilecektir.
G) YAKMA SĠSTEMLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR:
a) Yakma Sistemleri Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin 7,8,9,10,11,12,13‘ncü
maddelerinde belirtilen kriterlere uygun olacaktır. Soba ve kalorifer kazanları TSE
standartlarına uygun olacaktır.
b) Ġlk yanma sırasında bacadan atılan partikül madde emisyonlarını kontrol etmek
amacıyla,ön yanmayı temin edecek Ģekilde,stokerli sistemlerin sürekli yanması,
ayarlarının iyi yapılması kontrol edilmesi ve ehil kiĢilerce yakılması sağlanacaktır.
c) Kalorifer kazanlarının tekniğine uygun yakılması ve kazan bakımı iĢlerinde
çalıĢacaklar için ―Yetkili Kalorifer AteĢçisi Kursları‖ düzenlenecektir.
d) Kalorifer tesisatlarında,iyi izolasyon yapılarak ısı kaybı önlenecek,tüm ısıtma
tesisatı ile bacanın bakımı ve temizliği yapılacak,kazan daireleri yeteince
havalandırılacak ve iĢletme talimatlarına uyacaktır.
- 49 -
C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar
SANAYĠ TESĠSLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ ESASLAR:
a) Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
kapsamında emisyon izni almakla yükümlü kuruluĢların, bu yükümlüklerini ivedi
olarak yerine getirmeleri sağlanacak,izne tabi olamayanların ise hava kirliliği
yaratmayacak Ģekilde iĢletilmesi temin edilecektir.
b) Sanayi amaçlı ithal edilen kalsine edilmemiĢ petrol koku sadece modern teknoloji
ile donatılmıĢ ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tahsisat yapılan çimento ve
kireç fabrikalarında kullanılacaktır. Bunun dıĢında kullanılması yasaktır.
c) Tozumayı önleyici her türlü tedbirin,satıcı taĢıyıcı ve kullanıcı tarafından alınması
koĢulu ile sanayi amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin torbalanması zorunlu
değildir.
d) Yanma ısıl gücü düĢük veya yanma süresi kısa kazanlarda kullanılacak sanayi
tesislerinde yanma verimi açısından,akıĢkanlığın arttırılması için ön ısıtma
yapılması Ģartıyla,sanayi tesislerinde TÜPRAġ spektlerine uygun %1 kükürt ihtiva
eden ve Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanlığından izin alınarak ithal edilen fueloil‘ler kullanılacaktır.
C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar
MOTORLU TAġITLARLA ĠLGĠLĠ ESASLAR:
8 TEMMUZ 2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
―Trafikte Seyreden Motorlu ve Kara TaĢıtlarından kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarının
Kontrolüne Dair Yönetmelikte belirtilen esaslar göz önüne alınarak; motorlu kara taĢıtları
,kirletici emisyonları açısından egzoz emisyon ölçümlerini süresinde ve düzenli olarak
yaptırmaları sağlanacak ve konuya iliĢkin denetimler Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile Ġl
Emniyet Müdürlüğü ekipleri tarafından düzenli olarak yapılacaktır.
Ġlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaĢıt Araçlarının Sayıları
1- Emniyet Müdürlüğü (01.04.2008)
2-Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü
(2008 Nisan sonu verileri, egzoz ölçümü yaptıran araç sayısı)
Araç
Sayısı
Egzoz
Ölçümü
Yaptıran
Araç
Sayısı
N.Benzin
267.802 20.100
Kat.Konv.
ve KurĢ.
Benz.
Kul.Araç
Say.*
3
Kullanılan Akaryakıt Miktarı ( ton, m )
-
S.Benzi K.Benzin Mazot
n
-
TABLO :6
- 50 -
LPG
-
-
EGZOZ EMĠSYON ÖLÇÜM ĠSTASYONLARI:
.
FĠRMA ADI
ADRES
.
1-Köse Otomotiv Yedek Parça
Sanayi Sitesi 9/A Dörtyol
2-Ovalı Motorlu Araçlar Tic.Ltd.ġti.
Ġskenderun Yolu Üzeri 5. km
3-Günay Otomotiv San.
(TOFAġ)
E-5 Karayolu Üzeri No:104
Payas/HATAY
4-Reles Ġth.Ġhr.
Ltd.ġti.
Ġskenderun Yolu Üzeri 9. km
Antakya
5-Sağlam Motorlu Araçlar Paz.TaĢ.Tic.
Ġskenderun Yolu Üzeri 6. km Antakya
6-Arslanoğlu Lastik San.ve Tic.Ltd.ġti.
7-Dizelciler Otomotiv San. Tic.Ltd.ġti.
Yeni Sanayi Sitesi GiriĢi 1/13Antakya
8-KuĢ Oto Egsoz San.Tic.Ltd.ġti.
Güzelburç Beldesi No:112 Antakya
9-Günay Otomotiv San.(PEUGEOT)
10-Narin Otomotiv
11-Atmer Otomotiv Ġth.Ġhr.
OdabaĢı Beldesi Ġsmet Ġnönü Cad.No:21
Antakya
12-Köse Otomotiv San. Tic.Ltd.ġti.
Sanayi Sitesi 315 Sok.No:169 Ġskenderun
13-Öztoprak Motorlu Araçlar
Tic.Ltd.ġti. Ġskenderun Yolu Üzeri 1.km Antakya
14-Ovalı Motorlu Araçlar Tic.Ltd.ġti
5 Temmuz Cad.No:36 Ġskenderun
15-Dinç Petrol Otomativ San. Tic.Ltd.ġti. Sanayi sitesi No:1 Ġskenderun
16-Mehmet BERBER
Yeni sanayi Sitesi 40/E Blok No:8 Antakya
C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR
C.2.1. Kükürtdioksit Konsant. ve Duman
C.2.2. Partikül Madde Emisyonları
C.2.3. Karbonmonoksit (Yok)
C.2.4. Nitrojen Oksitler (Yok)
C.2.5. Hidrokarbon ve KurĢun Emisyonları
(Yok)
* Konular ile ilgili ölçüm sonuçları tablo 28 ve grafik 3-4‘te verilmiĢtir.
13.01.2005 - 14.01.2005 Antakya-Ġskenderun Hava Kalitesi Ölçümü Sonuçları:
ÖLÇÜM
YAPILAN
NOKTA
Antakya ġehir
Merkezi
Ġskenderun
ġehir Merkezi
Kükürt
Dioksit
(SO2)
Partikül
Madde
(PM10)
Karbon
Monoksit
(CO)
Azot
Monoksit
(NO)
Azot Dioksit
(NO2)
50,2
102
2248,42
81,7
52,4
17,8
87
458,24
14,7
24,6
6,6
13,6
4,1
27
26,89
Payas Beldesi
Not: Ölçüm sonucu birimlerimiz μg/m3 (mikrogram/m3) tür.
- 51 -
1999/2002 Yılları Arasında Ġliniz Kükürtdioksit (SO2) ve Partikül Madde (PM)
Ortalamaları ve DeğiĢim Oranları ile En DüĢük ve En Yüksek SO 2 , PM Değerleri
ve KVS Değerlerinin AĢıldığı Gün Sayısı
Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü-2002
AYLAR
Ocak 1999
ġubat 1999
Mart 1999
Nisan 1999
Mayıs 1999
Haziran
1999
Temmuz
1999
Ağustos
1999
Eylül 1999
Ekim 1999
Kasım 1999
Aralık 1999
Ocak 2000
ġubat 2000
Mart 2000
Nisan 2000
Mayıs 2000
Haziran
2000
Temmuz
2000
Ağustos
2000
Eylül 2000
Ekim 2000
Kasım 2000
Aralık 2000
Ocak 2001
ġubat 2001
Mart 2001
Nisan 2001
Mayıs 2001
Haziran
2001
Temmuz
2001
Ağustos
2001
Eylül 2001
Ekim 2001
Kasım 2001
Aralık 2001
Ocak 2002
ġubat 2002
Mart 2002
Nisan 2002
Mayıs 2002
Haziran
TABLO 28-1:
Ölç. Ölç.
Ġst. Yap.
Sayıs Gün
ı
Sayıs
ı
Ortalama
1
1
1
1
1
1
28
27
29
28
28
27
SO2
71
72
63
61
62
61
PM
71
78
61
58
60
59
1
30
32
1
28
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
DeğiĢim
Oranları
Bir Önceki
Yıla Göre
SO2
PM
En
DüĢük
En
Yüksek
SO2
56
45
51
49
48
47
PM
53
43
49
43
46
45
SO2
86
102
73
76
78
76
PM
90
111
73
73
74
74
31
20
18
42
41
31
31
25
23
40
41
30
31
30
30
29
29
28
28
28
30
36
52
71
70
96
63
63
62
63
62
36
50
70
71
93
61
61
59
60
59
25
36
49
48
83
51
52
50
48
27
24
29
53
54
80
49
49
44
45
19
49
73
94
95
110
73
73
75
76
33
47
70
90
89
115
73
73
72
73
42
1
29
33
30
20
17
45
42
1
30
32
30
24
24
48
46
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
30
30
31
30
30
28
30
29
29
30
37
51
71
71
72
69
62
63
60
60
37
50
71
65
63
62
62
60
61
59
24
35
48
50
49
48
51
52
49
48
24
29
54
54
41
48
48
44
45
19
72
96
95
100
102
74
75
76
34
45
69
90
90
95
106
103
98
80
70
70
1
30
30
31
28
19
48
41
1
29
32
31
21
25
72
41
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
30
30
29
29
27
28
30
30
31
30
35
52
70
70
95
70
75
70
38
26
37
50
72
64
62
60
61
39
37
21
25
24
35
47
47
48
49
51
30
17
25
27
55
55
41
49
48
46
34
16
96
95
99
100
98
74
73
34
42
32
45
60
60
90
99
90
70
40
40
28
- 52 -
KVS Değerlerinin
AĢıldığı Gün Sayısı
(μg/m3)
SO2 >400
PM>300
2002
AYLAR
Ölç.
Ġst.
Sayısı
Ölç.
Yap.
Gün
Sayısı
Aylık
Ortalama
SO2
PM
DeğiĢim
Oranları
Bir Önceki
Yıla Göre
(%)
SO2 PM
En
DüĢük
En
Yüksek
Ocak 2008
ġubat 2008
1
1
29
24
41
19
170
127
5
4
83
44
88
36
251
231
SO2
>400
-
Mart 2008
Nisan 2008
1
1
31
2
4
3
119
46
2
3
46
38
9
4
520
55
1
-
-
Mayıs 2008
Haziran 2008
1
1
26
30
-
60
-
39
-
87
-
-
Temmuz
2008
Ağustos
2008
Eylül 2008
Ekim 2008
1
27
-
63
-
52
1
74
-
-
1
30
-
74
-
60
1
145
-
-
1
1
30
29
1
54
70
-
35
40
2
67
140
-
-
Kasım 2008
1
30
-
119
-
62
2
241
-
-
Aralık 2008
Ocak 2009
1
1
27
27
17
158
158
-
63
48
1
52
305
641
-
3
-
ġubat 2009
Mart 2009
1
1
26
22
4
4
143
86
3
58
38
9
9
393
205
-
4
-
Nisan 2009
1
30
3
58
3
29
6
119
-
-
Mayıs 2009
Haziran
2009
Temmuz
2009
Ağustos 2009
Eylül 2009
1
1
26
27
6
49
50
2
32
42
16
32
96
-
-
1
25
-
58
-
39
-
73
-
-
1
1
16
26
-
56
54
-
52
31
-
50
82
-
-
Ekim 2009
1
25
4
107
-
35
10
213
-
-
Kasım 2009
Aralık 2009
1
1
30
31
9
11
119
109
2
5
24
40
25
23
218
224
-
4
-
-
TABLO 28-2:
- 53 -
SO2
PM
SO2
PM
KVS Değerlerinin
AĢıldığı Gün Sayısı
(μg/m3)
PM>300
5
HATAY ĠLĠ SO2 SONUÇLARI
100
90
80
70
60
1999
2000
50
2001
2002
40
30
20
10
0
ocak
Ģubat
mart
nisan
mayıs
haziran
GRAFĠK :8
54
temmuz
ağustos
eylül
ekim
kasım
aralık
HATAY ĠLĠ PM SONUÇLARI
100
90
80
70
60
1999
2000
50
2001
2002
40
30
20
10
0
ocak
Ģubat
mart
nisan
mayıs
haziran
temmuz
GRAFĠK :9
55
ağustos
eylül
ekim
kasım
aralık
01.11.2007-01.05.2008 tarihleri Arasında Ġlimizde Ortalama Kükürtdioksit (SO2) ,
Partikül Madde PM10,Rüzgar hızı,Rüzgar yönü,Hava sıcaklığı,Bağıl Nem,Hava Basıncı
(Çevre Bakanlığı Hava Kalitesi Ġzleme Ġstasyonu ( 2008))
Gün ve saat
PM10 R.HIZI R. YONU H. SIC. B. NEM H. BAS. SO2
µg/m3 m/s
Deg
C°
%
mb
µg/m3
01.11.2007 24:00
73
1
138
20
71
1016
0
01.12.2007 24:00
01.01.2008 24:00
01.02.2008 24:00
01.03.2008 24:00
01.04.2008 24:00
01.05.2008 24:00
232
91
219
139
38
995
1
2
1
1
1
2
169
186
183
139
150
35
12
7
6
16
15
20
44
43
59
56
71
64
1012
1013
1024
1025
1018
1008
36
20
9
0
1
C.3. ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK
C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelmesinin Etkileri
C.3.2. Asit Yağmurlarının Etkileri
C.4.HAVA KĠRLETĠCĠLERĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ
C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkiler
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkiler
Kükürtdioksit, suda hemen çözünen. sıcak ve soğuk suda eriyen renksiz bir gazdır.
Atmosferde hızlı Ģekilde, sülfirik as ide dönüĢmesinden dolayı, atmosferdeki kalıĢ süresi çok
kısadır. Asitler genelde havada aerosoller halinde bulunurlar. Bu aerosoller, kar, yağmur, dolu
gibi yağıĢlarla yeryüzünde birikirler. Kükürt emisyonu, azotdioksit emisyonu ve atmosferik
Ģartlarl11 etkinliği, yağıĢın asidi tesirinin artmasına neden olur.
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkiler
Kükürtdioksit, asit aerosolleri, karbonmonoksit, partiküler madde vb. kirleticiler,
yağıĢlarla toprağa geçerek, toprak kirliliğine neden olur. Bu kirlilik, belli bir süre sonra,
toprakta birikmelere ve toprak kalitesinde azalmaya neden olur.
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri
Bitkiler, kükürtdioksit gazına, diğer canlılardan daha duyarlıdır. Kükürtlü demir ve
bakır cevherĠ iĢleyen fabrikaların üretim süreçleri iyi düzenlenmeyecek olursa, çevredeki bitki
56
örtüsüne büyük zarar verebilirler. Aerosollerin, yapraklar üzerinde birikmesi, ıĢığa bağlı
bitkisel metabolizmayı olumsuz etkileyebilmektedir.
C.4.1.4.Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Havadaki zararlı maddeler; vücut direncini ve koruma mekanizmasını
zayıflatmaktadır. Özellikle yoğun zararlı maddeler, kalp ve dolaĢım rahatsızlıkları meydana
getirir. Karbonmonoksit ve formaldehit baĢ ağrısı yapmakta ve solunum yollarl11da hasara
neden olmaktadır. Benzypren, ağır metaller ve asbest tozları, baĢta akciğer olmak üzere birçok
sistemde kanserojen etki yapmaktadır.
C.4.2. Yapay Çevreye Olan Etkileri
C.4.2.1. Görüntü Kirliliği Üzerine Etkileri
Hava kirliliği; çevrenin bir parçası olan eĢyalar ve binalar üzerinde de olumsuz etki
gösterirler.
Havada rutubetin artması ile oluĢan asitlerin; binalara ve sanat eserlerine yaptıkları tahribatlar
önem arz etmektedir. Ayrıca; bina taĢlarında aĢınmaya ve dıĢ cephelerinde kirliliğe neden
olarak görüntü kirliliğine yol açmaktadır. Havada oluĢan ozon, lastik malzemenin aĢınmasına
ve kolayca yıpranmasına neden olmaktadır. Dumanla atılan is ve kurum, eĢya ve giyeceklerin
çabucak kirlenmesine neden olmaktadır.
(C).HAVA (ATMOSFER VE ĠKLĠM ) KAYNAK








Hatay Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Meteoroloji Bölge Müdürlüğü
Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü
Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü
D.Ġ.E.
Hatay Çevre Koruma Vakfı
D.S.Ġ.Bölge Müdürlüğü
Tarım Ġl Müdürlüğü
57
SU
D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI
D.1.1. Yeraltı Suları
YERALTI SULARI
Su Gücü
Hatay Ġlinde de 17 GWh/yıl hidroelektrik enerji üretimi yapılmaktadır. Bunun 15
GWh/yıl lık miktarı Defne-Harbiye H.E.S den, 2 GWh/yıl ise Dörtyol-Kuzuculu H.E.S.
üretilmektedir. Yandaki tablo haricinde irili ufaklı diğer akarsular Ģunlardır:
Yeraltı Su Kaynakları
Emniyetli YAS Rezervi
(hm3/ yıl)
Hatay Ġli
DÖRTYOL ERZĠN OVASI
ARSUZ OVASI (ULUÇINAR)
ASĠ HAVZASI
FevzipaĢa Ovası
Ġslahiye Ovası
Hassa Ovası
Kırıkhan Ovası
Amik Ovası Batısı
Amik Ovası Doğusu
Reyhanlı Kaynakları ve Çevresi
100
19
Toplam:
ĠSKENDERUN
PAYAS
YAYLADAĞ
SAMANDAĞ
TOPLAM
58
6,50
15
20
22
32
25
29
149,50
19,70
3,50
2
4,50
298,20
Kullanma Belgeli
Kuyu Adedi
Tahsis Edilen Su Miktarı
Hatay-Asi Havzası
Hatay - Ġskenderun
Hatay - Ġskenderun Payas - Uluçınar (Arsuz)
Hatay
Hatay - Samandağ
Hatay - Dörtyol (Erzin)
Hatay - Belen
Hatay - Yayladağ
Hatay - Altınözü
Hatay - Dörtyol-Erzin
(Ġlan Edilen Saha DıĢı)
TOPLAM
296.957.895
50.083.203
12.680.044
21.900.090
6.049.438
11.254.377 (Fiili çekim)
600.949
114.696
162.216
3871
693
29
422
390
275
42
9
59
10.575.258
40
410.378.456
5830
Not: 31.12.2009 tarihi itibari ile hazırlanmıĢtır.(DSĠ)
Emniyetli olarak
kullanılabilir yıllık su (hm3/
yıl )
Fiili tüketilen su (hm3/ yıl )
294
346
TABLO 29:
Hatay Ġli Yer altı su potansiyeli
Su kaynağı
Yeri
Harbiye Kaynağı
Mazmanlı Kaynakları
Bağlama Kaynağı
Batıayaz Kaynakları
Hamda Kaynağı
Harbiye
Hassa/Aktepe
MaraĢboğazı
Musa Dağı
Çayırgah
Debisi
(lt/sn)
513
800
100
70
250
59
Kullanım
Antakya/Harbiye ve Köyleri içme suyu
Karasu Nehrine akmakta
Yakın Köylerin içme suları
-
D.1.2. Akarsular
AKARSULAR VE DĠĞER YERÜSTÜ SULARI
Hatay Ġl toprakları; kıyı dağları, çöküntü alanları ve kıyı ovalarından oluĢmuĢtur.
Kuzeyden Amanos Dağları‘nın uzantıları ve Ġslahiye Çöküntüsü, doğudan Suriye tektoniğinin
fazla yüksek olmayan platoları ve batıda Akdeniz ile çevrilmiĢtir. AĢağı Asi Vadisi‘nin
baĢlangıcında kurulan Ġl Merkezi‘nin denizden yüksekliği yaklaĢık 85 m dir.
KahramanmaraĢ‘ta baĢlayan çöküntü alanları; güneye doğru önce Amik Ovası‘nı, sonra
Suriye‘de Gob Çukurluğu‘nu, Lübnan ve Antilübnan Dağları arasındaki El Bekaa Vadisi‘ni
oluĢturur. Akabe Körfezi‘nden kuzeye doğru sokulan büyük çöküntünün kuzey ucunu
oluĢturan Hatay Grabeni önceleri kapalı bir havzaydı. Çöküntü oluğunun sularını toplayan Asi
Irmağı bu kapalı havzaya boĢalıyordu. Asi Irmağı, sonraları Amanos Dağları ile Kel Dağ
arasında bir yatak oluĢturarak havzayı Akdeniz ile birleĢtirir.
Asi Havzası:
Havza, Anadolu'nun güneyinde Asi Nehri ile sularını Akdeniz'e boĢaltan alanı
kapsamaktadır. Kuzeyde Amanos dağları, Doğu ve Güneyden Suriye sınırı ve batıdan
Kösürük ve Kartal dağları ile Akdeniz tarafından kuĢatılmıĢtır.
Akarsular:
Türkiye'nin 26 akarsu havzasından biri olan Asi havzası Hatay ili sınırları içerisinde
bulunmaktadır. Ġlde bulunan en önemli akarsu Asi Nehridir.
Asi Nehri:
Suriye'den doğan ve Lübnan Dağları'ndan inen akarsularla beslenen Asi Nehri'nin
Türkiye sınırları içindeki uzunluğu yaklaĢık olarak 97 km dir. Lübnan'ın Elbekaa vadisinden
çıkıp Suriye'yi geçtikten sonra Etun yöresinde Türkiye'ye girer. Küçük Asi ile birleĢerek
Samandağ‘ında bir delta oluĢturup Akdeniz'e dökülür. Kuzeye doğru 50 km boyunca Suriye
ile sınırımızı çizdikten sonra, Amik Ovası'ndan yurda girer. GeniĢ bir yayla Antakya'yı geçer
ve güneybatı yönünde ilerleyerek Samandağ'dan Akdeniz'e dökülür. Yolu üzerinde bulunan
Amik Ovası bataklıklarla kaplıdır. Bu çevredeki suların kanallarla Asi Nehri'ne bağlanarak,
bataklıkların kurutulması isi yıllardır sürdürülmektedir. Ovanın düzlüğü ve kotun
elveriĢsizliği, çalıĢmaları zorlaĢtırmaktadır. Asi Nehri taĢkın dönemlerinde çok hızlı kabarıp,
geniĢ alanları sular altında bıraktığı için bu adı almıĢtır. Kimi yıllarda tümüyle kurur.
Asi Nehri‘nin yıllık su potansiyeli 2250 hm3 / yıl, debisi 70 m3 /s dir. Sulama amaçlı
kullanıldığından yaz aylarında tamamen kurumaktadır.
60
Asi Havzası Meteoroloji Haritası
Kaynak: D.S.Ġ.6.Bölge Müdürlüğü.
HARĠTA 7:
Afrin Çayı:
Gaziantep‘teki Saf Dağlarından doğar. Suriye topraklarına girer. Reyhanlı ilçesinin
kuzeyinde Hatay Ġl Sınırlarına girer ve kurutulan Amik Gölünün yatağında Karasu ile birleĢir.
. Uzunluğu 160 km; ortalama yıllık debisi: 8,4 m3 /s dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 24
km.dir. Davutpasa köyünden baĢlar, Zülüflühan köyünde küçük Asi ile birleĢir.
Karasu:
KahramanmaraĢ ilindeki Akçadağ ve Kartaldağ eteklerinden doğan Karasu, çeĢitli
küçük derelerle birleĢip Emen Ovasının ortasındaki Karagöl‘e (Emen Gölü) dökülür.
Uzunluğu 130 km; ortalama yıllık debisi: 10,7 m3 /s dir. Ġl toprakları içindeki uzunluğu 77 km
dir.
D.1.3. Göller, Göletler ve Rezarvuarlar
Havzada bulunan ve günümüzde göl niteliği kalmamıĢ yada göl olmaktan çıkmak
üzere olan birkaç göl dıĢında ,halen göl niteliği taĢıyan birkaç gölden söz etmek
mümkündür.Bu göllerde tıpkı Amik Gölü gibi jeolojik çöküntü ve grabenler sonucu
oluĢmuĢlardır.
Kurutulmadan önce en büyük göl Amik Gölü idi,16 km uzunluğunda 10 km
geniĢliğinde olan bu gölün 1980‘lerin baĢında kurutma çalıĢmaları bitirilmiĢ ve su altındaki
topraklar tarıma açılmıĢtır.
Büyüklük sırasına göre ilimizde bulunan belli baĢlı göller
61
Ġsmi
Yüzölçüm(m 2 )
Yeri
ġuan ki durum
Bağlama Gölü
6.250
MaraĢboğazı köyü
Kurutuldu
Cüdeyde Gölü
20.000
Reyhanlı
Mevcut
YeniĢehir Gölü
31.500
Reyhanlı
Mevcut
GölbaĢı (Balıklı)
Göl
350.000
Kırıkhan
Mevcut
Amik Gölü
12.500 (ha)
Amik ovası
Kurutuldu
PınarbaĢı Gölü
-
Reyhanlı
Mevcut
TABLO 31:
Ballıöz Göleti
:
Barbarlı Çayı üzerinde kurulmuĢ sulama
Hassa Demrek Göleti
: Deliçay üzerinde kurulmuĢ sulama göleti.
göleti.
Samandağ Karamanlı Göleti
:
Bulanık-Ördek ve Küçük Karaçay
derelerinin suları
ile beslenen sulama göleti.
Fransız Paftalarında YeniĢehir Gölü
62
HARĠTA 8
HATAY ĠLĠ
SU, TOPRAK KAYNAKLARI VE HĠDROELEKTRĠK ENERJĠ POTANSĠYELĠ
GENEL BĠLGĠLER
5 403 km2
Yüzölçümü
Rakım
400 m
Yıllık ortalama yağıĢ
856 mm
69 l/s/km2
Ortalama akıĢ verimi
Ortalama akıĢ/yağıĢ oranı
0,25
SU KAYNAKLARI POTANSĠYELĠ
Yerüstü suyu
2 800 hm3/yıl
ASĠ NEHRĠ
DĠĞER DERELER
2 252 hm3/yıl
548 hm3/yıl
298 hm3/yıl
Yeraltı suyu
63
3 098 hm3/yıl
Toplam su potansiyeli
Doğal göl yüzeyleri*
370 ha
BALIK GÖLÜ
350 ha
CÜDEYDE GÖLÜ
20 ha
Baraj rezervuarı yüzeyleri
430 ha
TAHTAKÖPRÜ BARAJI
-- ha
YARSELĠ BARAJI
430
Seddelemeli rezervuarı yüzeyleri
H A
-- ha
Gölet rezervuarı yüzeyleri*
10 ha
Akarsu yüzeyleri**
844 ha
ASĠ NEHRĠ VE KOLLARI
844 ha
Toplam su yüzeyi
*
**
(2 230 ha)
1 654 ha
Doğal göller, baraj, gölet ve seddelemeli rezervuarların normal su seviyesindeki yüzeylerine ait
alanlardır. Parantez içindeki rezervuar alanı Tahtaköprü Barajı rezervuarı toplamıdır. Gaziantep il
sınırları içerisindedir.
Akarsuların sürekli su taĢıyan ana kollarının ortalama akıĢ Ģartlarını temsil eden su yüzeylerine ait
alanlardır.
64
DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU SULAMA HĠZMETĠ PROJELERĠ
SULAMA
ALANI
A - ÖN ĠNCELEME (ĠSTĠKġAF) VE MASTER PLANI
TAMAMLANAN
109 359 ha (brüt)
B - PLANLAMASI TAMAMLANAN
1 ORTA CEYHAN MENZELET PRJ. (Amik Ov. Sul. Reviz.)
% 78
34 887 ha (brüt)
2 ARSUZ GÖNENÇAY PROJESĠ
4 468 ha (brüt)
3 Aġ. CEYHAN ASLANTAġ
III. MERH. PR. ERZĠN-DÖRTYOL OV. POMPAJ SUL.
6 450 ha (brüt)
4 BÜYÜK KARAÇAY PROJESĠ
3 554 ha (brüt)
5 AMĠK-AFRĠN PROJESĠ REYHANLI BARAJI VE SULAMASI
%0
60 000 ha (brüt)
KÜÇÜK SU ĠġLERĠ (GÖLET VE
YERÜSTÜ SUL. PRJ.)
C - KESĠN PROJESĠ TAMAMLANAN
-
D - ĠNġA HALĠNDE OLAN
8 626 ha (brüt)
1 Aġ. CEYHAN ASLANTAġ
III. MER PR. ERZĠN-DÖRTYOL OV. CAZĠBE SULAMASI
8 350 ha (brüt)
2 YARSELĠ BARAJI VE YÜKSELTĠLMESĠ
(775) ha (brüt)
Küçük su (gölet ve yerüstü sulama) prj.
Hassa Demrek göleti (276 ha)
%0
%6
276 ha (brüt)
E - ĠġLETMEDE OLAN BSĠ+KSĠ
22 308 ha (brüt)
E1 - ĠġLETMEDE OLAN BÜYÜK SU IġLERI
22 086 ha (brüt)
1 AMĠK-TAHTAKÖPRÜ I.MER. PRJ.
KIRIKHAN-HASSA SULAMASI
11 900 ha (brüt)
2 SAMANDAĞ POMPAJ SULAMA PROJESĠ
2 167 ha (brüt)
3 YARSELĠ PROJESĠ
YARSELĠ SULAMASI
7 300 ha (brüt)
4 YAYLADAĞ PROJESĠ
YAYLADAĞI SULAMASI
719 ha (brüt)
E2 - ĠġLETMEDE OLAN KÜÇÜK SU IġLERI
222 ha (brüt)
1 HATAY-SAMANDAĞ KARAMANLI GÖLETĠ VE
SULAMASI
222 ha (brüt)
HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU
SULAMALARI TOPLAMI
65
140 293 ha (brüt)
% 16
% 100
HATAY ĠLĠ ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMA HĠZMET PROJELERĠ ENVANTERĠ
(Topraksu Kooperatifleri YAS Sulamaları)
TESĠSĠN ADI
KUYU
(adet)
1) Reyhanlı-DÜÇ
ĠLĠ
SULAMA
SAHASI
Brüt
(ha)
SULAMA
SAHASI
Net
(ha)
ĠġLETMEYE
AÇILDIĞI
YIL
20
Hatay
875
875
1971
2) Reyhanlı-Uzunkavak
8
Hatay
225
200
1983
3) Reyhanlı-Bakmita
3
Hatay
130
120
1978
4) Reyhanlı-Kumlu DÜÇ
12
Hatay
470
435
1981
5) Reyhanlı-Kumlu
11
Hatay
490
430
1978
6) Kırıkhan-Kazkelli
11
Hatay
425
415
1984
7) Kırıkhan-GüventaĢ
5
Hatay
250
200
1984
8) Kırıkhan-Kangallar
6
Hatay
245
215
1984
9) Kırıkhan-408 Evler
18
Hatay
1 100
1 035
1976
10) Ġskenderun-Uluçınar (Arsuz)
34
Hatay
1 570
1 295
1979
11) Dörtyol-Merkez
34
Hatay
1 300
1 230
1978
12) Dörtyol-Altınçağ (Ġcadiye)
33
Hatay
1 630
1 460
1981
13) Dörtyol-Yeniyurt
15
Hatay
645
560
1976
14) Erzin-YeĢilkent
78
Hatay
3 680
3 450
1973
15) Erzin-Merkez
79
Hatay
3 665
3 460
1974
16) Erzin-BaĢlamıĢ
12
Hatay
610
500
2004
17) Kırıkhan 88 Evler
7
Hatay
385
278
2003
18) Reyhanlı – Gölsuyu
1
Hatay
50
40
1978
19) Reyhanlı-Tayfur Sökmen
5
Hatay
202
200
2004
20) Kırıkhan-Ceylanlı Sul. Koop.
6
Hatay
209
209
2007
398
Hatay
18 156
16 607
ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMALARI
TOPLAMI
66
DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ YERÜSTÜSUYU VE YERALTISUYU
SULAMA HĠZMETLERĠ
SULAMA
%
ALANI
HATAY ĠLĠ MEVCUT VE MUTASAVVER YERÜSTÜSUYU
140 293 88,54
SULAMALARI
HATAY ĠLĠ ĠġLETMEDEKĠ YERALTISUYU SULAMALARI
18 156 11,46
HATAY ĠLĠ YERÜSTÜSUYU VE YERALTISUYU
SULAMALARI TOPLAMI
158 449 100
ĠġLETMEDEKĠ BARAJLAR VE GÖLETLER
Sıra No
Baraj ve HES Adı
1
Tahtaköprü Barajı
2
Yarseli Barajı
3
Yayladağ Barajı
4
Karamanlı Göleti
TAHTAKÖPRÜ PROJESĠ
Barajın Adı
Tahtaköprü
Hatay
Barajın Yeri
(Hassa - Kilis karayolu üzerinde Hassa'ya 20 km uzaklıktadır.)
Akarsuyu
Karasu
Amacı
S+T
ĠnĢaatın (baĢlama-bitiĢ)
1968 - 1976
yılı
Gövde dolgu tipi
Zonlu
Gövde hacmi
1,95 hm3
33,50 m
200 hm3
hacmi
23,40. km2
alanı
Sulama alanı
11 900 ha
Güç
- MW
Yıllık Üretim
- GWh
67
YARSELĠ PROJESĠ
Barajın Adı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
hacmi
Normal su kotunda göl alanı
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Yarseli
Hatay(.Demir köprü (Avsuyu köyü yakınında) Antakya'nın 30 km
doğusunda
Beyazçay
S
1985 - 1991
Zonlu
2,700 hm3
35,00 m
60,50 hm3
4,20 km2
8 075 ha
- MW
- GWh
YAYLADAĞ PROJESĠ
Barajın Adı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
hacmi
Normal su kotunda göl alanı
Sulama alanı
Güç
Yayladağ
Hatay(Yayladağ Ġlçesinin hemen kuzeybatısında yer alır.)
KureyĢi
S+Ġ
1993 - 2000
Kaya
0,360 hm3
44,40 m
6,500. hm3
0,45 km2
719 ha
...............
KARAMANLI GÖLETĠ VE SULAMASI
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Yükseklik (temelden)
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
Hatay
Bulanık
S
1995 - 2000
Homojen Toprak Dolgu
2,000 hm3
1,96 hm3
0,040 hm3
31,20 m
34,80m
222 ha
1,85
68
PLANLAMA-PROJE-YATIRIM
BARAJLAR VE GÖLETLER
PROGRAMI-ĠNġAAT
AġAMASINDAKĠ
AMĠK-AFRĠN PROJESĠ
REYHANLI BARAJI
AMĠK-AFRĠN PROJESĠ:
Asi havzasında bulunan, Amik-Afrin Projesi Reyhanlı Barajı ve sulaması, Amik
Ovası‘nda 60000 ha (37 178 ha cazibe, 22 822 ha pompaj) alanın sulanmasını ve 20 000 ha
alanı taĢkından koruyarak Ova‘nın taĢkın probleminin çözülmesini amaçlamaktadır.
Projeden Hatay Ġli, Kumlu ve Reyhanlı Ġlçesi ile Merkez Ġlçeye ve Kırıkhan, Reyhanlı
ve Kumlu Ġlçelerine bağlı toplam 48 köy, 1 beldede yaĢayan 100 000 kiĢi faydalanacaktır.
Projenin gerçekleĢmesi ile toplam 11 005 kiĢiye ilave istihdam sağlanacaktır. Amik-Afrin
Projesi inĢaatı Yatırım Programı aĢamasındadır.
REYHANLI BARAJI:
1- PROJENĠN YERĠ
2- PROJENĠN AMACI
: Hatay Ġli, Reyhanlı Ġlçesi
: Sulama +TaĢkın Koruma
(Amik ovasında 60 000ha (Brüt) saha sulanacak ve 20 000 ha tarım arazisi ve bu alanda yer
alan çok sayıda yerleĢim birimi ile iĢletmedeki Hatay Havaalanı taĢkından korunacaktır.
3- PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ
:
3.1- Hidroloji
3.1.2- YağıĢ Alanı
3.1.3- Yıllık Ortalama Akım
: 2 764,40 km2
: 289,90 hm3 (Afrin Çayı Akımı)
599,52 hm3 (Afrin+Karasu Der.+Asi
Der.)
493,66 hm3 (Afrin %50+Karasu
Der.+Asi Der.)
3.1.4- Muhtemel Maksimum Feyezan Piki
: 3 270 m3/s (Afrin)
3.1.5- Derivasyon Feyezan Piki
:3.1.6- Çekilen Su
: 421,30 hm3
3.1.7- Regülasyon Oranı
: % 70,27
3.2- Derivasyon Tüneli
3.2.1- Yeri
3.2.2- Kesit Tipi – Sayısı ve Çapı
3.2.3- Toplam DeĢarj Kapasitesi
3.2.4- Boyu
::::-
3.3- Gövde
3.3.1- Gövde Tipi
3.3.2- Gövde Hacmi
3.3.3- Kret Kotu
3.3.4- Kret Uzunluğu
3.3.5- Gövde Yüksekliği (Talvegden)
: Zonlu toprak dolgu
: 16,30 hm3
: 118,00 m
: 9 271 m
: 25,20 m
69
3.3.6- Gövde Yüksekliği (Temelden)
3.4- Dolusavak
3.4.1- Yeri
3.4.2- Tipi
3.4.3- Kapak Sayısı ve Boyutu
3.4.4- Kapak Tipi
: 28,20 m
: Afrin Çayı üzerinde Davutlar Regülatörü
: Kapaklı Regülatör
: 36 adet, 6,00 * 3,75 m
: Düz
BÜYÜK KARAÇAY PROJESĠ
Hatay ili sınırları içerisinde bulunan proje sahası, Asi Nehrinin Büyük Karaçay
havzasında yer almakta olup, batısında Samandağı ilçesi (Akdeniz kıyısında), güneyinde Asi
nehri, doğusunda da Antakya il merkezi yer almaktadır. Proje sahasının su kaynağı Büyük
Karaçay deresidir. Büyük Karaçay Projesi inĢaatı Yatırım Programı aĢamasındadır.
Büyük Karaçay Projesi ile havzada su ve toprak kaynaklarından azami faydayı
sağlayacak Ģekilde proje formülasyonu geliĢtirilmiĢ ve aĢağıdaki tesislerin yapımı
planlanmıĢtır.
a-) Büyük Karaçay deresi üzerinde, sulama, içmesuyu, enerji ve taĢkın kontrol amaçlı,
talvegden 106.0 m yükseklikte, 53.67 hm3 aktif hacminde, ön yüzü beton kaplı kaya dolgu
tipinde Büyük Karaçay Barajı ve eteğinde 10,362 MW kurulu gücünde H.E.S. santralı,
b-) Brüt 3 554 ha arazide, yüksek basınçlı (borulu sistem) sulama ve ıslah tesisleri
c-) Antakya ili ve Samandağ ilçe merkezi ile diğer 15 Belediyenin 2037 yılındaki içme
ve kullanma suyu ihtiyacının 1 120 l/s‘lik (toplam ihtiyaç 1 782 l/s) kısmını karĢılayacak
içmesuyu isale ve arıtma tesisleri
d-) Büyük Karaçay dere yatağında 9 000 m‘ lik yatak ıslahı (kesit tahkimatı) taĢkın
koruma iĢleri,
BÜYÜK KARAÇAY BARAJI
1- PROJENĠN YERĠ
: Hatay ili sınırları içerisinde Asi nehri
havzasında bulunmakta olup, baraj aks
yeri Antakya Ģehir merkezinin 25 km
uzağında yer almaktadır.
2- PROJENĠN AMACI VE FAYDASI
Sulama
: 3 554 ha (20,25 hm³/yıl)
Enerji
Kurulu güç
: 10,362 MW
Yıllık üretim
: 17,45 GWh
Ġçme suyu
: 35,32 hm³/yıl
HATAY-HASSA DEMREK GÖLETĠ VE SULAMASI ĠNġAATI
Hatay Ġli Hassa Ġlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Gölet yerine, Antakya-Hassa
TCK yolundan ulaĢılır. Gölet, Deliçay deresi üzerinde yapılacaktır. Gölet ve sulama Ģebekesi
inĢaatı devam etmektedir.
70
DEMREK GÖLETĠ ĠNġAATI
1- PROJENĠN YERĠ
: Hatay-Hassa ilçesinin Güvenç nahiyesi Demrek
köyünde yer almaktadır.
2- PROJENĠN MAKSADI
Sulama
: 276 ha (brüt)
248 ha (net)
3- PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ
3.1- Hidroloji
:
3.1.2- YağıĢ Alanı
: 27,50 km²
3.1.3- Yıllık Ortalama Akım
: 1,65 hm³
3.1.4- Kadastoral Feyezan Piki : 175,30 m³/s (Q1000)
3.1.5- Derivasyon Feyezan Piki : 53,40 m³/s (Q25)
3.1.6- Çekilen Su
: 1,646 hm³ (Nor. dep. hacmi: 1,995 hm³)
3.1.7- Regülasyon Oranı
: % 82,50
3.2- Derivasyon Tüneli
3.2.1- Yeri
: Sol Sahil
3.2.2- Kesit Tipi – Sayısı ve Çapı : Kondüvi, dairesel kes., 1 ad., çap:2,50 m
3.2.3- Toplam DeĢarj Kapasitesi : 53,40 m³/s (Q25)
41,00 m³/s (Kondüvi kapasitesi)
3.2.4- Boyu
: 230,00 m
3.3- Gövde
3.3.1- Gövde Tipi
: Homojen dolgu
3.3.2- Gövde Hacmi
: 0,460 hm³
3.3.3- Kret Kotu
: 286,00 m
3.3.4- Kret Uzunluğu
: 505,00 m
3.3.5- Gövde Yüksekliği (Talvegden)
: 26,60 m
3.3.6- Gövde Yüksekliği (Temelden)
: 29,60 m
3.4- Dolusavak
3.4.1- Yeri
: Sağ sahil
3.4.2- Tipi
: Yandan alıĢlı-kontrolsüz
3.4.3- Kapak Sayısı ve Boyutu
3.4.4- Kapak Tipi
3.4.5- DeĢarj Kapasitesi
::: 175,30 m³/s
71
ARSUZ-GÖNENÇAY PROJESĠ
Gönençay Projesi Sahası, Hatay ili Ġskenderun ilçesinin güneybatısında yer
almaktadır. Doğusunda Amanos dağları, batıda Akdeniz, güneyde Arsuz (Uluçınar) bucağı,
kuzeyde ise Madenli beldesi arazileri bulunmaktadır. Barajın Proje Yapım ĠĢi tamamlanmıĢtır.
Genel:
Yeri
: Hatay ili Ġskenderun ilçesi Madenli beldesi 5 km güneydoğusunda
Gönençay üzerinde.
Amacı
: Sulama
Hidroloji:
Drenaj Alanı:
: 92.2 km2
Yıllık Ortalama Akım
: 1.49 m3/s
Yıllık Toplam Akım
: 47.0 hm3
Baraj Gölü:
Minimum ĠĢletme Seviyesi
Maksimum ĠĢletme Seviyesi
Normal ĠĢletme Seviyesi
Min. ĠĢl. Seviyesinde Göl Hacmi
Nor ĠĢl. Seviyesinde Göl Hacmi
Aktif Göl Hacmi
Min Su Seviyesinde Göl Alanı
Normal Su Seviyesinde Göl Alanı
Sulamaya Verilen Su
Regülasyon Oranı
Planlanan Sulama Alanı (Brüt)
Planlanan Sulama Alanı (Net)
Sulanabilen Alan (Brüt)
Sulanabilen Alan (Net)
Baraj Gövdesi:
Tipi
Talveg Kotu
Temel Kotu
Kret Kotu
Parapet Duvar yüksekliği
Gövde Dolgusu Üst Kotu
Talvegden Yük. (Parapet duvar ile)
Temelden Yük. (Parapet duvar ile)
Kret Uzunluğu
Kret GeniĢliği
Gövde Dolgusu
Memba ġevi
Mansap ġevi
: 143.00 m
: 198.86 m
: 194.50 m
: 4.0 hm3
: 37.85 hm3
: 33.85 hm3
: 0.28 km2
: 1.06 km2
: 27.766 hm3/yıl
: % 59.46
: 4468 ha
: 3901 ha
: 4610.5 ha
: 4025.0 ha
: Ön yüzü beton kaplı kumlu çakıl dolgu
: 107.0 m
: 101.0 m
: 199.0 m (Parapet duvar ile birlikte)
: 2.0 m
: 197.0 m
: 92.0 m
: 98.0 m
: 481.74 m
: 10.0 m
: 4 231 000 m3
: 1:1.7
: Mansap yolu arası sabit Ģev, 1:1.6
AġAĞI CEYHAN ASLANTAġ III. MERHALE PROJESĠ
Proje (Genel) : Hatay Ġli Erzin ve Dörtyol Ġlçeleri sınırları içerisinde yer alır. Projenin
tamamlanması ile 15 800 ha saha sulanacaktır. 1000 ha Pompaj Sulaması kısmı Osmaniye Ġli
Sınırları içinde olup, Hatay ili sınırları içinde 14 800 ha bölüm cazibe ve pompaj sulama
hizmet alanı yer alır.
72
ERZĠN-DÖRTYOL CAZĠBE SULAMASI I. KISIM ĠNġAATI
1- PROJENĠN YERĠ
: Hatay Ġli Erzin ve Dörtyol Ġlçeleri
Sınırları içerisinde yer alır.
2- PROJENĠN MAKSADI
: 7 200 ha sahanın cazibe ile sulanması
( 7 200+1150 = 8 350 ha Revizyonlu )
3- PROJENĠN KARAKTERĠSTĠKLERĠ
3.1- Sulama alanı (ha)
: 8 350
3.2- Su Alma Yapısı
: BS0 Ġsale Kan.(Km:12+310) Çek Yapısı
3.3- Sulamanın Tipi
: Açık Kanal + Alçak Basınçlı B.A.
Borulu ve Orta Basınçlı HDPE 100, CTP Borulu ġebeke
3.4- Sulama Modülü (l/s/ha)
: 0,87
3.5- Toplam Ana Kanal Uzunluğu (m)
: 23 100 m (BS5= 23 100 m)
3.6- Ana Kanalların BaĢlangıç
Kapasiteleri (m3/s)
: BS5=13,100 m3/s
3.7- Toplam Sulama ġebekesi Uzunluğu (m)
: 200 459 m ( 22 500 m BA, 153 704 m
PE100, 23 755 m CTP, 500 mt çelik boru)
3.8- Toplam Tahliye ve Drenaj ġebekesi
Uzunluğu (m)
: 78 786 m (kuĢaklama kanalı dahil)
3.9- Toplam Pompa Ġstasyonu (Adet)
: 1 (sulama pompa istasyonu)
3.10- Pompaların Toplam Kurulu Gücü
:
3.11- Projeli Durumda Ürün Deseni
: Pamuk (%30), hububat (%19), mısır (%4),
bostan (%4), soğan (%3), domates (%10), narenciye (%30), domates (2. ürün) (%5)
( Not : Mevcut durumda narenciye % 45‘e çıkmıĢtır. Pamuk ekilmemekte olup
Sebzecilik artmıĢtır.)
3.12- Net Gelir ArtıĢı (YTL/da)
: 402,06
Projesiz Durumdaki Net Gelir (YTL/da) : 27,24
Projeli Durumdaki Net Gelir (YTL/da) : 429,29
ORTA CEYHAN MENZELET PROJESĠ PLANLAMA REVĠZYON RAPORU
Proje (Genel) : Sulama hizmet alanı Hassa ilçesinden Hatay Ġl Merkezine kadar Hassa,
Kırıkhan, Hatay yerleĢimleri boyunca uzanır. Projenin tamamlanması ile 34 887 ha saha
sulanacaktır.
73
ENERJĠ
Hidroelektrik enerji
Ön inceleme ve master planı
tamamlanan
16 MW % 14,00
1 PAYAS HES(EĠE)
2 KUZEY HES(EĠE)
3 KÖMÜRLÜK HES(EĠE)
4 AĞTAġ HES(EĠE)
5 AVCILAR HES(EĠE)
6 TAHTAKÖPRÜ HES *
Planlama ve kesin projesi tamamlanan
57 GWh/yıl %16,26
4 MW
17 GWh/yıl
1 MW
1 MW
1 MW
1 MW
6 GWh/yıl
4 GWh/yıl
4 GWh/yıl
4 GWh/yıl
8 MW
22 GWh/yıl
68,36 MW % 59,79
176,45 % 50,35
GWh/yıl
1 GÜVENÇ HES
18 MW
45 GWh/yıl
2 ARZU HES**
5 MW
15 GWh/yıl
10,36 MW
17,45
GWh/yıl
31 GWh/yıl
5 AYġENUR HES**
9 MW
10 MW
6 GÜZELCE HES
16 MW
42 GWh/yıl
3 BÜYÜK KARAÇAY HES
4 YAKACIK HES**
ĠnĢa halinde olan
26,70 MW % 23,35
1 AHMETCĠK HES**
2 ÇATKÖY HES**
3 YEġĠLVADĠ HES**
2008 yılı yatırım programında olan
ĠĢletmede olan
2 DÖRTYOL-KUZUCULU HES
Ġl hidroelektrik enerji toplamı
Ġl toplam enerji üretimi
50 GWh/yıl
12 GWh/yıl
38 GWh/yıl
- MW
GWh/yıl
17 GWh/yıl % 4,85
3 MW
15 GWh/yıl
0,27 MW
2 GWh/yıl
114,33 MW % 100
ĠĢletmede olan termik santraller
100 GWh/yıl % 28,54
15 MW
2,90 MW
8,8 MW
3,27 MW % 2,86
1 DEFNE-HARBĠYE HES
26 GWh/yıl
350,45 %100
GWh/yıl
- MW
- GWh/yıl
114,33 MW
350,45
GWh/yıl
74
DSĠ 6. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ HATAY ĠLĠ ĠÇME VE KULLANMA SUYU HĠZMETLERĠ
Antakya merkez ve Samandağ ilçesi ile Antakya Samandağ arasındaki beldelerin
içmesuyunu temin etmek üzere içmesuyu, sulama ve enerji maksatlı Büyükkaraçay Projesi
geliĢtirilmiĢtir. Büyükkaraçay Barajı‘nın uygulama projesi yapımı 2004 yılında Dairesince
ihale edilmiĢ olup tamamlanmıĢ ve inĢaat süreci baĢlatılmıĢtır. Ġskenderun kenti içmesuyu
temini çalıĢmaları için Dairesince planlama ve proje yapım iĢi 2005 yılı programına
alınmıĢtır.
Ayrıca 12.09.2006 tarihli ek protokol ile Ġskenderun Belediyesine tahsis edilen suyu
taĢıyacak ana hat ile ĠSDEMĠR'e tahsis edilen suyu taĢıyacak hat, her iki kuruluĢunda suyunu
beraber taĢıyacak Ģekilde boyutlandırılmıĢtır. Projeye yeterli ödenek temin edilmesi
durumunda ihalesi yapıldıktan sonra çalıĢmalara baĢlanacaktır. Cevdetiye RegülatörüĠskenderun Demirçelik Tesisleri arası isale hattı inĢaatı tamamlanmıĢtır.
Ġçmesuyu-sulama amaçlı Yayladağ Projesi‘nin baraj ve sulama Ģebekesi inĢaatı
tamamlanmıĢ ve iĢletmeye açılmıĢtır. Fakat, Yayladağı ilçesi ve çevre yerleĢimlerin
içmesuyunu temin edece olan Yayladağ Projesi‘nin içmesuyu faaliyeti Planlama Raporu
aĢamasındadır.
PROJENĠN DURUMU
ĠLĠ
SU KAYNAĞI
ĠÇME
VE
ĠÇMESUYU TEMĠN
KULLAN
AMACI
MA SUYU
(hm3/yıl)
Ön Ġnceleme (ĠstikĢaf)
AĢamasındaki
Ġçmesuyu Projeleri
ĠSKENDERUN ġEHRĠ
ĠÇMESUYU PROJESĠ
HATAY
Ceyhan Nehri
Üzerindeki
AslantaĢ Barajı
Ġskenderun Kenti
TOPLAM
47,00
47,00
Planlama ve Proje
Safhasında Olan Ġçmesuyu
Projeleri
BÜYÜK KARAÇAY
PROJESĠ
HATAY YAYLADAĞI
HATAY
Büyük Karaçay Suyu Hatay Ġl Merkezi,
Üzerindeki
Samandağ Ġlçesi ve
Büyük Karaçay Barajı Diğer 15 Belde
HATAY
KureyĢi Deresi
Üzerindeki
Yayladağı Barajı
TOPLAM
35,32
Yayladağı Ġlçesi
1,33
83,65
D.1.4. Denizler
Hatay Akdeniz'e kıyısı olan yerleĢim yerlerinden biridir. Akdeniz'in kuzeydoğu
uzantısı olan Ġskenderun Körfezi Hatay'ın batısını Güvercin Kaya'dan baĢlayarak Erzin'e
75
kadar kuĢatır. Körfez ilde 152 km.lik bir kıyı oluĢturur. Akdeniz'in bu kesiminde tuzluluk
oranı binde 38.39 ortalama sıcaklık 22.2 °C'dir.
Ġskenderun Ġlçesi Deniz Suyu Kalitesi
Verileri
değer
parametre
ph
8,1
Elektrik Ġletkenliği
59.761,8 uöho/c
Fenolftalein Alkalinite
76,8 mg/L CaCO3
Metil Oranj Alkalinite
99,2 mg/L CaCO3
Toplam Sertlik
7.450,0 mg/L CaCO3
Kalıcı sertlik
7.272,0 mg/L CaCO3
Toplam ÇözünmüĢ Katılar
44.821,2 mg/L
Bulanıklık
1,0 SiO2
Renk
3,0 PT
Bikarbonat
121,0 mg/L
Kalsiyum
198,0 mg/L
Karbonat
46,1 mg/L
Klor
22,128 mg/L
ÇözünmüĢ Demir
0,02 mg/L
Toplam Demir
0,02 mg/L
Magnezyum
1,690 mg/L
ÇözünmüĢ Mangan
0,2 mg/L
Toplam Mangan
0,3 mg/L
Potasyum+Sodyum sülfat
448,7 mg/L
3,350 mg/L
TABLO 32:
Akıntılar
:
Bilindiği üzere kesitli kıyı akıntılarının taĢıma, aĢındırma ve Ģekillendirme
fonksiyonları, özellikle akın tının mekanizmasına ve enerjisine bağlıdır. Kıyı akıntıları rüzgar
etkisiyle sürüklenen dalgalar tarafından meydana gelmektedir. Körfezde akıntılar değiĢik
Ģekilde oluĢmaktadır. Körfezde sık sık meydana gelen Ģiddetli doğu ve güneydoğu yönlü
76
rüzgarlar ile hakim kuzeydoğu yönlü rüzgarlar yüzey sularını açıklara doğru
sürüklediklerinden, dengenin sağlanması için dip sulan körfezin doğrultusu yönünde yüzeye
doğru yükselmektedir. Körfezde ölü dalga (up-welling) tipi su kütlesinin hareketi körfezin
dıĢından içeriye doğru kuvvetlice bir dip akıntısının olduğunu ifade etmektedir.
Kıyıdan açığa doğru rüzgar ile meydana gelen bu dip ve yüzey akıntılarından baĢka,
körfezin esas akıntısı kuzey yönünde ve kıyıya paralel olarak tespit olunmuĢtur. Akıntı hız
değerleri minimum 0-296 km/saat, maksimum 0-648 km/saat arasında değiĢmektedir. Bu
akıntı Suriye ve Güney Anadolu kıyıları boyunca ilerlerken bir kol körfez içerisine girmekte
ve körfez de kollara ayrılarak girdap sistemleri meydana getirmektedir. AĢağıda Ġskenderun
yakım ve çevresinde bulunan akıntılar verilmektedir.
Ġskenderun ve yakınında bulunan akıntı sistemleri
Derinlik
Sınırları(m)
0-10
10-15
15-20
20-25
25-30
Kalınlık
(m)
10
5
5
5
5
GeniĢlik
(m)
1200
900
660
360
220
Ort.Hız
(km/saat)
0,161
0,142
0,092
0,070
0,052
TaĢıdığı Su
(m3/gün)
46,5x106
15,3x106
7,3x106
3,0x106
1,4x106
TABLO 33:
Ġskenderun Körfezi Akım ġeması
Yüzeyden derinlere doğru inildikçe, suyun sıcaklığı düĢmektedir. Yazın yüzeyde
kaydedilen en yüksek su sıcaklığı 29 oC, en düĢük 14 oC olarak (Ocak-ġubat) tespit edilmiĢtir.
AĢağıda 1995- 1999 yılları arasındaki deniz suyu sıcaklıkları verilmektedir.
77
Deniz Suyu Sıcaklık Ortalamaları
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
1995
15,9
16,5
17,3
19,6
21,4
25,5
27,8
28,9
28,9
25,3
21,2
17,2
22,12
1996
15,8
15,8
15,4
17,8
21,4
25,1
28,3
29,1
27,4
23,6
19,2
17,1
21,22
1997
15,2
15,2
15,5
18,2
22,4
25,9
29,5
29,7
28,2
24,5
19,5
17,0
21,73
1998
14,7
14,6
16,7
19,9
23,8
25,5
28,7
28,6
27,5
24,5
21,0
17,6
21,92
1999
15,1
14,6
16,4
18,2
21,8
25,8
28,1
28,6
27,7
25,0
21,03
18,8
21,78
Ort.
15,34
15,34
16,26
18,74
22,16
25,56
28,48
28,98
27,94
24,58
20,44
17,54
TABLO 34:
Körfezin yüzey suyunun tuzluluğu, derin sulara oranla yüksek olmaktadır. Bunun
sebebi yörenin iklimi gereği buharın fazlalaĢmasından kaynaklanmaktadır.
D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ
Hatay ilini doğal drenaj yönünden iki bölgeye ayırabiliriz. 1.bölge Amik Ovasını içine
alan kısım,buranın drenajını Asi nehri karĢılamaktadır.2.bölüm ise Ġskenderun ve yakın
bölgesidir,burası da irili ufaklı dereler vasıtasıyla Akdeniz‘e drenaj sağlamaktadır.
Yıllık ortalama yer üstü su potansiyeli 2.900 hm3 /yıldır.Yıllık ortalama yağıĢ 856
mm.ortalama akıĢ verimi 6.9 L/km2 dir.Bölgenin AkıĢ/YağıĢ oranı %25‘dir.
D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ
D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik
Yeraltı suyu kirliliği, yeraltı su havzalarının ve akiferlerin, çeĢitli yollarla ve
kaynaklarla kirlenmeye maruz bırakılması sonucu ortaya çıkan kirlilik türüdür. YağıĢlar,
doğal olaylar, tarımsal ve endüstriyel etkinlikler, yeraltı nükleer denemeleri ve diğer insan
etkinlikleri yeraltı sularının kirlenmesine neden olmaktadır. Özellikle yağmur sularının
yeryüzüne inmesiyle baĢlayan kirlenme sürecinde organik ve inorganik partiküller, hayvansal
ve bitkisel yaĢam artıkları, doğal ve yapay gübreler, pestisitler ve mikroorganizmalar ile
radyoaktif elementler yeraltına doğru süzülür. Bu süzülme sırasında üst kısımlardaki toprak
katmanlarında, zeminin yapısına bağlı olarak
, . suyun niteltğinde bir iyileĢme olur. Bu nedenle yer altı suları içme ve kullanma
açısından daha kaliteli ve temiz sayılabilir. Ancak, bu sular kirlenmeye ve kirleticilere karĢı,
diğer su kaynaklarından daha duyarlıdırlar. Özellikle, toksik ve kalıcı bir kirlenmeye uğrayan
bir yer altı su kaynağı pek çok kullanım açısından değerini uzun süre yitirir. Çünkü,
yeraltındaki değiĢim ve seyrelme kapasitesi oldukça sınırlıdır (Uslu, 993, 63).
Evsel ve endüstriyel atıkların yer altı sularına karıĢması, tarımsal etkinliklerde
kullanılan gübre ve pestisitlerin çeĢitli yollarla yeraltına süzülmesi, deniz kıyılarındaki yer altı
sularının aĢırı kullanılmasına bağlı basınç farklılığının oluĢmasıyla tuzlu suyun tatlı suya
karıĢması, nükleer kazalar ve denemelerden kaynaklanan radyoaktif maddelerin yağıĢlarla
yeraltına sızması ve artezyen kuyularından kirletici maddelerin ve tuzların yer altı sularına
karıĢması sonucunda yer altı suları kirlenmektedir.
D.3.2. Akarsularda Kirlilik,
Görüntü olarak kirli akan ve atık suların doğrudan verildiği Asi Nehri'nde yapılan "su
kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçütleri" kirlenmenin sayısal ve niteliksel boyutunu ortaya koyması
bakımından önem taĢımaktadır. Bu bölümde, Nehirdeki kirliliğin gerçek düzeyi ve niteliği,
kimi kamusal kurumlarca ya da ilgili birimlerce yapılan su kalitesi ve kirlilik düzeyi
ölçümlerinden elde edilen sayısal veriler ıĢığında ele alınmıĢtır. Bu ölçümler çok kapsamlı ve
78
amaca uygun olmasa da, düzenli ve sürekli yapılmaları ve kirletici leri n türünü ve miktarını
(sınırlı da olsa) ortaya koymaları bakımından önemlidirler.
Asi Nehri'nde Yapılan Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm ÇalıĢmaları
Nehir suyunun kalite düzeyini ve kirlenmenin derecesini ortaya koymada bizlere ıĢık
tutacağına inandığımız su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçümleri uzun yıllardır iki kamu kurumu
tarafından yapılmaktadır. Bunlardan biri Elektrik ĠĢleri Etüt Ġdaresi (EĠEĠ), diğeri Devlet Su
ĠĢleri (DSĠ)'dir. Bu kurumların dıĢında, son yıllarda Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
(MKÜ)'nin ilgili fakülte yada bölümlerince yapılan, ancak sürekliliği ve kapsamlılığı
olmayan, belli bir dönemdeki ve belli noktalardaki kirlenmeyi yansıtan parçacık ölçümler de
vardır. Bu ölçümlerden de yararlanma yoluna gidilmiĢtir.
Ancak, Asi Nehri'nin su kalite düzeyi ile kirlilik durumunu gösteren, kirlenme
kaynaklarını, kirletici türlerini ve bunların miktarlarını ortaya koyan araĢtırmalar içerik ve
kapsam açısından yeterli olmadığı gibi, bilimsellik ve deneysellik açısından da yeterli
değildir. Ülkemizin su kaynaklarıyla ilgili kuruluĢlardan EĠEĠ ve DSĠ‘nin Asi Nehri üzerinde
kurmuĢ oldukları ölçüm istasyonları dıĢında düzenli bir ölçümden söz etmek mümkün
değildir. Ancak bu düzenli ve sürekli ölçümlerde de çok az sayıda kirlilik ya da su kalitesi
parametrelerine bakılmaktadır.
Havzada bulunan ve su kaynaklarıyla ilgisi olan yerel düzeydeki kuruluĢların
çalıĢmaları daha çok kiĢisel düzeyde yapılan ve belli bir değiĢkeni yada belli bir dönemi
kapsayan çok sınırlı ölçümlerden ileriye gitmemektedir. Öte yandan Ġl Sağlık Müdürlüğü'ne
bağlı Çevre Sağlığı ġubesi ile Belediye Çevre Sağlığı Biriminin geçmiĢ yıllarda su örnekleri
alarak yaptıkları ve sudaki koliform bakteri düzeyini ortaya koyan analiz sonuçlarına, arĢiv
düzenleri ve saklama alıĢkanlıkları olmadığından, ne yazık kj ulaĢılamamıĢtır. Asi Nehri'ndeki
kirlenmenin gerçek düzeyini ve çevresel etkilerini ortaya koyacak çalıĢmaları asıl yapması
gereken Ġl Çevre Müdürlüğü ise, ne yazık ki bu güne kadar bu tür bir ölçiim çalıĢması
yapmamıĢ, yapan kuruluĢlarla da herhangi bir yakın iĢbirliğine girmemiĢtir. Yerel düzeyde bu
tür çalıĢmalarda sorumluluğu bulunan kamusal ya da özel kuruluĢlar, kendileriyle yaptığımız
görüĢmelerde araç gereç eksikliği, teknik personel yetersizliği ve parasal kaynak (ödenek)
yokluğu gibi gerekçeler ileri sürmüĢler ve bu tür ölçümler yapamadıklarını belirtmiĢlerdir.
Havzaya yeni bir umut ıĢığı getirmesi umulan ve son 5-6 yıldır etkinlikte bulunan
MKÜ' ye bağlı Ziraat, Fen Edebiyat, Mühendislik ve Su Ürünleri Fakülteleri henüz kurulma
ve kurumlaĢma aĢamasında olduklarından, konuyla ilgili kapsamlı ve düzenli bir çalıĢmaya
henüz baĢlayamamıĢlardır. Üniversite ölçeğinde yapılan ve Asi Nehri yada havzanın diğer su
kaynaklarıyla ilgili olan çalıĢmalar, Ģimdilik bireysel düzeyde ve çok sınırlı çalıĢmalardan
oluĢmaktadır. MKÜ ĠĠBF Kamu Yönetimi Bölümü henüz yeni açılmıĢ olup, bu bölümün
öğretim üyeleri olarak bizlerin gerçekleĢtirdiği Asi Nehri 'yle ilgili bu çalıĢma, belki de ilk
kapsamlı ve bilimsel içerikli çalıĢma niteliğindedir. Ancak, çalıĢmamızın teknik boyutunu
oluĢturan su kalitesi ve kirlilik düzeyi ölçümleri, MKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji ve
Kimya bölümlerinin katkılarıyla tamamlanmak istenmiĢse de, bu bölümlerin katkısı kimi
kiĢisel ve bürokratik nedenlerle çok sınırlı düzeyde kalmıĢtır.
Asi Nehri'nin su kalitesi ve kirlilik düzeylerini ortaya koyan veriler, üç ayrı kuruluĢtan
sağlanmaya çalıĢılmıĢ, bu amaçla EĠEĠ ve DSĠ'ye resmi yazıyla baĢvurulmuĢ, yalnızca EĠEĠ
Genel Müdürlüğü'nden Asi Nehri'nin son beĢ yıllık su kalitesi ve kirlilik ölçüm sonuçları
sağlanabilmiĢ, DSĠ' den herhangi bir veri alınamamıĢtır. Üçüncü kaynak olarak da MKÜ Fen
Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kemal SANGÜN' ün
öğrencileriyle gerçekleĢtirdiği ve toplam 5-6 parametreyi esas alan Asi analiz sonuçları
değerlendirilmiĢtir.
79
Asi Nehrinin Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları-1999
Köse ve diğerleri,Asi Nehrinin Kirlilik Düzeyleri Antakya-1999
ÖLÇÜM NOKTALARI
PARAMETRELER
1.NOKTA
2.NOKTA
3.NOKTA
4.NOKTA
PH
8.38
8,28
7,84
8,24
AKM
5
19
21
17
KOĠ
34
13
20
16
BOĠ
2,5
10
358
233
Nitrit Azotu
0,2
0,04
0,44
0,33
Nitrat Azotu
4,42
4,21
4,92
4,63
TABLO 35:
D.3.3. Göller,Göletler ve Rezervuarlar da Kirlilik
YağıĢların yeterli miktarda yağmaması, doğa dengesinin insan eliyle tahribatı
neticesinde değiĢmesinden kaynaklandığı bilinmektedir. Ormanların, yangınlar ve plansız
kesimler neticesinde yok edilmesi, hava kirliliği vs. gibi nedenlerden dolayı yağmurlardaki
azalmalar, kaynak sularının verimini de etkilemiĢ, bu durum yurt ekonomisindeki kayıpların
büyümesine de sebep olmuĢtur.
Nüfus ile beraber su ihtiyacının artması, toprakların küçülmesi gibi özelliklere bağlı olarak,
dünya tarımında verim düĢüklüğü görülürken, diğer taraftan suları, göletler, barajlar ve suni
beslenme yollarıyla kontrol altında tutmak suretiyle üretimi arttırıcı yatırımlar da
yapılmaktadır.
Göl tabanında materyal birikimi ve civarında açılan sondaj kuyuları sebebiyle suları
tamamiyle kuruyan Cüdeyde, sazlıklardan geçilmez hale gelmiĢ, Reyhanlı Belediyesi
tarafından plansız ve programsız bir Ģekilde yapılan çalıĢmalar da yarım bırakılarak göl kendi
kaderine terkedilmiĢtir. Göstermelik sarf edilen çabaların hiçbir amaca hizmet etmeyeceği,
faydadan çok zarar vereceği ortadadır.. Bir zamanlar Hatay'ın önemli göllerinden gösterilen
Bağlama'daki göl yok edildiği gibi, Ģimdi sıra GölbaĢı, YeniĢehir, PınarbaĢı ve Cüdeyde'ye
gelmiĢtir.
D.3.4. Denizlerde Kirlilik
Akdeniz, nüfus artıĢı, kentleĢme ve endüstrileĢmenin en hızlı olduğu bölgelerimizden
biridir. Bölgede 1985 yılında toplam nüfusun yüzde 19,5 i yaĢamakta olup, bu oran giderek
yükselmektedir. Türkiye'de 1983-1993 yılları arasını kaplayan "Ulusal Deniz Ölçme ve
Izleme Programı"ndan elde olunan verilere göre, Akdeniz'in bize iliĢkin bölümünde açık
deniz kirliliği henüz yoktur, daha çok kıyı kirliliği söz konusudur.
Akdeniz bir bütün olarak ele alındığında, çevresinde yaĢayan 350 milyon insan (ve
yaklaĢık 100 milyon turist) dolayısıyla, yoğun bir kanalizasyon kirliliği etkisindedir.
Kıyılarındaki kanalizasyonların yüzde 85 i hiçbir arıtmadan geçirilmeden denize
80
verilmektedir. Ayrıca Dünya petrol ticaretinin yüzde 12-25 arası Akdeniz üzerinden
yapılmakta olup, petrol kirliliği bu denizi kirleten ikinci önemli tehlikeyi oluĢturur.
Akdeniz hemen tümüyle kapalı bir deniz olduğundan, suları ancak 80-100 yılda bir
yenilenebilmektedir. Akdeniz'in son yıllarda kirlenme hızının arttığını belirleyen kıyı
ülkelerince, 1975 yılında Barselona'da "Akdeniz'in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi"
hazırlanmıĢ, Türkiye bu sözleĢmeye ve eski protokollere imza koyarak taraf olmuĢtur.
Barselona bildirisine taraf olan ülkeler, 1985 yılında yeniden bir araya gelerek, hemen
uygulanması gereken önlemleri içeren "Cenova Deklarasyonu"nu onaylamıĢlardır. Türkiye,
"Akdeniz'in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi" ve eski protokoller çerçevesinde
yürütülmekte olan "Akdeniz Eylem Planı" çalıĢmaları, çeĢitli kuruluĢlar aracılığıyla ve daha
çok kendi olanaklarıyla yürütmektedir.
D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALAR
Sorunlara yönelik öneriler baĢlıklar altında aĢağıda sıralanmıĢtır.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Asi Nehrinin gereksiz ve savurganca kullanılması önlenmelidir.
Asi Nehrinin kirlilik düzeyini belirleyici ortak çalıĢmalar yapılmalıdır.
Kentsel atık suların havzadaki akarsulara doğrudan boĢaltımı önlenmelidir.
Havzadaki endüstriyel kuruluĢların ÇED uygulaması tamamlatılmalıdır.
Kirleten kurum ve kuruluĢlara etkili yaptırımlar uygulanmalıdır.
Tarımsal ilaç ve gübreleme konusunda çiftçiler eğitilmelidir.
Tıbbi atıkların su kaynaklarına karıĢması önlenmelidir.
Asi ve sahillerimizin korunması için Suriye devleti ile ortak çalıĢmalar yapılmalıdır.
D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ
AKM (Askıda Katı Madde)
: Birinci noktada 2.5, ikinci noktada 10, üçüncüde
358 ve dördüncüde 233 olarak saptana AKM değerleri, Nehir suyunun özellikle kent
merkezine yakın noktalarda oldukça kirli olduğunu göstermektedir.
KOĠ (KimyasalOksijen ihtiyacı)
: Birinci noktada 34, ikincide 13, üçüncüde 20 ve
dördüncüde 16 olarak saptanan KOĠ değerleri, değiĢkenlik göstermekle birlikte, birinci
noktada normal sınırları aĢmakta ve kirliliğe iĢaret etmektedir.
BOĠ (Biyolojik Oksijen ihtiyacı)
: Birinci noktada 5, ikincide 19, üçüncüde 2 i ve
dördüncüde 17 olarak belirlenmiĢtir. Buna göre, dördüncü noktada, yani endüstri
kuruluĢlarının yoğunlaĢtığı bölgede BOĠ değerlerinin yüksek çıktığı, dolayısıyla bu noktada
suda kj oksijen oranının düĢük olduğu ve BOĠ yönünden yoğun bir kirlenme yaĢandığı
görülmektedir.
Nitrit Azotu
: Birinci noktada 0.2. ikincide 0.04. üçüncüde
0.44 ve dördüncüde 0.33 olarak belirlenmiĢtir. Buna göre, Nitrit Azotu değerleri 1,3 ve 4.
noktalarda yüksek, 2. noktada düĢük çıkmıĢtır. Nitrit azotu yönünden i, 3 ve 4. noktalarda
kirlilik oranı daha yüksektir.
Nitrat Azotu
: Birinci noktada 4.42, ikincide 4.21, üçüncüde
4.92 ve dördüncüde 4.63 gibi değerlerle birbirine yakın sonuçlar elde edilmiĢtir. Değerlerin
tümü normal sınırların üzerinde olup, Nitrat Azotu yönünden Nehrin oldukça kirli olduğu
görülmektedir.
Debi
: Ocak ve ġubat aylarında fazla, Mart, Nisan ve
Aralık'ta düĢük, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında ise çok düĢüktür. Ocak ve ġubat
aylarında yüksek olması yağıĢların artmasına bağlı olabilir.
Sıcaklık
: Genel olarak su sıcaklığı her iki istasyonda da,
aĢırı kirlilik yansıtacak kadar yüksek değildir. Yalnızca debinin çok düĢük seyrettiği ve suyun
81
neredeyse tamamen kesildiği, ya da çok yağıĢsız geçen Temmuz i 997 ile Haziran i 998 ve
Temmuz 1999 tarihlerinde, su sıcaklığı kirliliğe neden olacak ya da iĢaret sayılacak kadar
artmıĢtır. Bu tür organik maddelerin artmasına ve alglerin (suyosunlarının) aĢırı üremesine yol
açmıĢtır. Buna bağlı olarak da Nehir ortamında kötü koku oluĢmaktadır.
Hidrojen Ġyonu (Asidite)
: KıĢ aylarında yağıĢlara bağlı olarak Nehirde
toplanan dere ve çay sularının çevreden çözerek taĢıdıkları kireçli sular, Nehir suyunun
hidrojen iyonu düzeyini ortalama 8 civarında tutarken, yaz aylarında su düzeyinin düĢmesi ve
kirlenmenin artmasına bağlı olarak suyun asidite oranı, yani hidrojen iyonu yoğunluğu
artmıĢtır.
Ġletkenlik
: Ġletkenlik ölçütü, suya verilen kirletici
maddelere, yağmur sularına, erozyonla taĢınan çamur ve çökeltirle askıdaki katı maddelere ve
debisel değiĢikliklere !ağlı olarak aylar itibariyle farklılıklar göstermektedir. Ġletkenlik,
özellikle kıĢ aylarında artmıĢtır. Ġletkenliğin artması, suda iyon yoğunluğunun artmıĢ
olduğunu, yani asitleĢmenin yükseldiğini göstermektedir.
Sodyum (Na+)
: KıĢ aylarında artan yağıĢlara bağlı olarak, Nehir
suyundaki sodyum tuzları oranı da artmıĢtır Su miktarının azaldığı dönemlerde ve özellikle
yaz aylarında ise, sodyum tuzları azalıĢ göstem1iĢtir. Sodyumun azalması, suyun kalitesini
arttırmıĢtır ancak bu durum kirlilik düzeyi açısından bir ölçüt değildir.
Potasyum (K+)
: YağıĢların arttığı dönemlerde fazla artıĢ
göstem1eyen potasyum, yaz aylarında oldukça yükselmiĢtir. Bunun nedeni, yaz aylarında su
miktarının azalması yanında, Nehre verilen kirletici atıkların oran olarak artıĢ göstermesinin
etkisidir denilebilir.
Kalsiyum (Ca+) ve Magnezyum (Mg+) : Kalsiyum ve magnezyum miktarları, yağıĢların
arttığı dönemlerde yüksek görülmektedir. Bu da kalsiyum ve magnezyum tuzlarının yağmur
sularıyla Nehre taĢındığını göstem1ektedir. Bu artıĢ, suyun sertliğini artmıĢtır, ancak bu
sertlik artıĢı da kirlilik açısından fazla anlamlı değildir ve sadece suyun kul\anım amacı
bakımından anlam taĢıyan bir parametredir. Örneğin, içme suyu yada endüstriyel amaçlı
kul\anılan suyun kalitesi açısından, su sertliğinin az olması tercih nedenidir.
Karbonat (C03)
: Karbonat da kalsiyum ve magı1ezyum tuzları
gibi, oluĢturduğu bileĢiklerle suyun sertliğini artırmaktadır ve aynı dönemlerde artıĢ
göstem1iĢtir.
Bikarbonat (nC03)
: Bikarbonat da karbonat gibi, aynı biçimde
kalsiyum ve magnezyumla oluĢturduğu bileĢiklerle suyun sertliğini artırmaktadır. Bu da içme
suyu yada endüstriyel kul\anım suyunun kul\anım kalitesini düĢürmektedir. Karbonat ve
bikarbonatın giderilmesi için kaynatılması ya da kireç-soda yöntemi gibi yöntemlerle
iĢlemden geçirilmesi gerekmektedir. Bu iĢlemlerse, maliyeti yükselttiğinden ekonomik
değildir ve kullanımda sorun oluĢturmaktadır.
Klorür (Cl)
: Klorür de yağmur sularıyla gelen tuzların
çözülmesiyle artıĢ göstermiĢtir. Ekim ve Aralık aylarında ise, gerek yüzey suyu ve gerekse
atıksularla etkileĢen tuzlarla azalmıĢtır.
Sülfat (S04)
: Sülfat da yağıĢlara bağlı olarak artını Ģ, yaz
aylarında ise su ısısının yükselmesine bağlı olarak ortaya çıkan bileĢiklerle çökmüĢ ve
azalmıĢtır. Nisan ayında ise, yağıĢ miktarının fazla olması ve yağıĢların getirdiği çözünmüĢ
sülfat iyonları nedeniyle, Nehir suyundaki sülfat yoğunluğu artmıĢtır.
82
Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından
Elde Edilen Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları
EĠEĠ Genel Müdülüğü Etüt Dairesi BaĢkanlığı-2000 Ankara
A.DEMĠRKÖPRÜ ĠSTASYONU I
TABLO 36:
83
Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından
Elde Edilen Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları
A.DEMĠRKÖPRÜ ĠSTASYONU II
TABLO 37:
84
Asi Nehri Demirköprü ve Antakya Kent Merkezi Ġstasyonlarından Elde Edilen
Su Kalitesi ve Kirlilik Düzeyi Ölçüm Sonuçları
ANTAKYA KENT MERKEZĠ ATAPARK ĠSTASYONU
TABLO 38






(D).SU KAYNAK
D.S.Ġ.Bölge Müdürlüğü
Tarım Ġl Müdürlüğü
Hatay’ın Su Potansiyeli ,Erdal ALTUNLU 2002
Türkiye Suları Ankara-1999
Sürdürülebilir Akarsu Yönetimi ve Tersine Akan Nehir Asi ,Ankara-2002
85
E.TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI
E.1.GENEL TOPRAK YAPISI
Büyük toprak grupları ve yayılıĢ alanları
Kırmızı Kahverengi topraklar
53 997 ha alan ile havzanın % 7,06 sını
oluĢtururlar. Daha çok Musabey'in doğusunda yaygındır.
Organik topraklar
kaplar.
395 ha yüzölçümü ile havzada % 0,31 lik yer
Kahverengi Orman toprakları
Yüzölçümleri 115 472 ha olan bu toprakların
havzaya oranı % 15,09 dur. Dörtyol'un kuzeyi, Altınözü dolayları, Ġskenderun/un güneyi ve
Samandağ-Antakya arasında yaygındırlar.
Kireçsiz Kahverengi Orman toprakları 263491 ha alan ile havzanın % 34,44 nü
oluĢtururlar. Hassa-Dörtyol arası, Musabey çevresi, Tarsus'un güney ve güneydoğusu ile
KıĢlak'ın güneyinde bulunurlar.
Kırmızı Akdeniz toprakları
6 282 ha yüzölçümü ile havzada % 7,36 yer
tutarlar. Havzanın kuzeydoğu ve doğusunda, Reyhanlı‘nın kuzeyi ve doğusu ile ġenköy,
KıĢlak dolaylarında yaygındırlar.
Kırmızı Kahverengi Akdeniz topraklar
kaplar.
3 044 ha yüzölçümü ile havzada % 0,40 alan
Bazalt toprakları
130 ha olan yüz ölçümlerinin havzaya oranı %
7,10 dur. Havzanın kuzeydoğusunda, Yalankoz çevrelerinde yaygındırlar.
Alüviyal topraklar
vzada % 12,9S'e karĢılık, 99 059 ha alan
kaplarlar. Amik ovası , Arsuz'un kuzey i ve Ġskenderun'un çevresinde yaygındırlar.
Kolaviyal topraklar
860 ha olan yüzölçümleri ile, havzanın % 12,92
sini oluĢtururlar. Özellikle Reyhanlı dolaylarında, Ġslahiye'nin güneyinde, KıĢlak'ın güneyi ve
Dörtyol'un batısında yaygındırlar.
86
Hatay Ġli Toprak Sınıfları
kırmızı kahverengi topraklar
0%
13%
organik topraklar
7%
kahverengi orman toprakları
16%
13%
kireçsiz kahverengi orman toprakları
kırmızı akdeniz toprakları
7%
8%
kırmızı kahverengi akdeniz toprakları
35%
bazalt toprakları
1%
alüviyal topraklar
kolüviyal topraklar
GRAFĠK 10
Toprak Bünyesi
Saturasyon (iĢbe) yüzdesine göre yapılan sınıflandırılmada tarım topraklarının % 4.7'si kumlu
%2'si tınlı, % 64'ü killi tınlı, % 6.94'ü killi ve % O.59'u ağır killi bünyeye sahiptir. Bu dağılım
ilde tarım için uygun toprak bünyesi varlığını göstermektedir.
Toprak Bünyesi
kumlu
tınlı
2%
82%
6%
killi tınlı
1%
9%
killi
ağır killi
GRAFĠK 11
87
Toprak Reaksiyonu
Tarım topraklarının % O,94'ü asit (PH6,5)'ten düĢük, % 14,29'u nötr (pH6,6-7,5), % 84,77'si
ise alkali (PH 7,5'ten büyük) reaksiyona sahiptir.
Toprak Bünyesi
asit
0,94
14,29
nötr
84,77
alkali
GRAFĠK 12
Toprak Tuzluluğu
:
ĠĢlemeli tarım uygulanan toprakların % 82.50'i tuzsuz, % 14.17'si hafif tuzlu, % 2.66'sı orta
tuzlu, % O.67'si ise çok tuzludur.
Toprak Bünyesi
tuzsuz
14%
3%
hafif tuzlu
1%
82%
orta tuzlu
çok tuzlu
GRAFĠK 13
88
E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ
Ġlimizde ciddi manada toprak kirliliği oluĢmamaktadır. Ġl Tarım Müdürlüğünce Ġlgili
uzmanlarca, çiftçilere anız yakılmasının zararları anlatılmasına ve çoğunun bunu bilmesine
rağmen, her yıl Ağustos ve Eylül aylarında, buğday hasadından sonra tarlada arta kalan anız
ve saplar yakılmaktadır. Anız yakılması öncelikle hava kirliliğine neden olmaktadır. Anızların
yakılmaması, toprak yüzeyinde yağmur sularının tutulmasını sağlayarak, tarlada bitkiler için
kurak dönemde gerekli suyun, depolanmasına olanak verir. Toprak yüzeyindeki anız
erozyonu önler. Ayrıca tarım alanlarındaki erozyonun önlenmesi ile tarlalarda aĢırı ilaçlama
ve gübreleme sonucu biriken artıkların nehir ve göllere karıĢması engellenemeyeceğinden
burada yaĢayan canlıların korunması sağlanır.
E.2.1. Kimyasal Kirlenme
Ġlimizde kayda değer bir kimyasal kirlenme söz konusu değildir.
E.2.1.1.Atmosferik Kirlenme
Sistematik bir veri bulunmamaktadır.
E.2.1.2.Atıklardan Kirlenme
E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme
E.3. ARAZĠ
E.3.1. Arazi Varlığı
Ana madde, iklim, topografya,bitki örtüsü ve zamanın etkisi ile Hatay ilinde çeĢitl
büyük toprak grupları oluĢmuĢtur. Büyük toprak gruplarının yanısıra toprak örtüsünden ve
profil geliĢmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir.
Hatay Ġli Arazi Varlığı:
— Tarım Arazisi
270.766 Hektar
% 50,1
53.375 Hektar
% 9,9
208.165 Hektar
% 38,5
— Sularla kaplı Alan
1.693 Hektar
% 0,3
— Diğer Araziler
6.301 Hektar
% 1,2
540.300 Hektar
%100
— Çayır-Mer‘a Arazisi
— Orman Arazisi
TOPLAM
89
E.3.1.1. Arazi Sınıfları
Kullanma kabiliyet sınıfları sekiz adet olup, toprak zarar ve sınırlandırmaları I.sınıftan
VIII.sınıfa doğru giderek artmaktadır. Ġlk dört sınıf kullanım kabiliyetine göre tarıma elveriĢli
iyi tarım sınıflarıdır diğerleri tarıma pek elveriĢli değildir.
Arazi Sınıflarının Dağılımı
1%
13%
9%
11%
50%
8%
8%
0%
I.SINIF
II.SINIF
III.SINIF
IV.SINIF
V.SINIF
VI.SINIF
VII.SINIF
VIII.SINIF
GRAFĠK 14
SINIF –I
Topografya düz veya düze yakın (%0-2)'dir. I. Sınıf arazilerin kapladığı alan 70.365 ha olup il
yüzölçümünün %13' ünü teĢkil etmektedir. i. Sınıf arazilerin; ı %69,4'ünü alüviyal topraklar,
%29,4'ünü kolüviyal topraklar, %1,2'sini kırmızı akdeniz toprakları oluĢturmaktadır.
Bu arazilerin 8.706 ha' da kuru tarım, 58.493 ha' da sulu tarım yapılmaktadır. 3.166 ha' da
diğer kullanım içindir.
SINIF-II
Toplam miktarı 47.071 ha'dır. Bu arazilerin %23,4'ünü alüviyal topraklar, %68' ; ini kolüviyal
topraklar, %2,9'unu kahverengi orman toprakları, %2,4 ünü kırmızı akdeniz toprakları, %0,06'
sını kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %0,3'ünü kireçsiz kahverengi orman toprakları ve
%2,6'slnl bazaltik topraklar oluĢturmaktadır. Bu arazilerin; 12.543 ha' da kuru tarım, 23.561
ha' da sulu tarım yapılmaktadır. II' inci sınıf arazilerin 113 ha çayır-mera, 10.854 ha 'da diğer
kullanım içindir. Ortalama eğimi ise %1-6 arasındadır.
SINIF-III
III. sınıf araziler 58.183 ha kapladığı alan ile ilin %10,9 unu teĢkil eder. Bu arazinin toprak
gruplarına göre dağılımı ise %4,5'ini alüviyal topraklar, %21,8'ini kolüviyal topraklar,
%24,7'sini kahverengi orman toprakları, %0,4 kireçsiz kahverengi orman toprağı, %7 ,5'ini
kırmızı akdeniz toprak, %0,1 'ini kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %3,7'sini bazaltik
topraklar kaplar. Bu alanların kullanım durumları ise Ģöyledir; 19.834 ha kuru tarım, 12.591
ha sulu tarım, 220 ha çayır-meraa, 25.538 ha' da diğer kullanım içindir.
90
SINIF- IV
IV sınıf araziler ilin 40.275 ha alanı ile %7,5'ini kaplamaktadır. IV'üncü sınıf arazilerin toprak
gruplarına göre dağılımı ise Ģöyledir; %22,3'ünü alüviyal topraklar % 10,9'unu kolüviyal
topraklar, %42,8'ini kahverengi orman toprakları, %16,7 kireçsiz kahverengi orman
toprakları, %3,9'unu kırmızı akdeniz toprakları, %1,4' ünü kırmızı kahverengi akdeniz
toprakları, %20,3' ünü bazaltik topraklardan oluĢmaktadır. Bu alanların kullanım durumları
ise Ģöyledir; 15.528 ha'da kuru tarım, 10.624 ha'da sulu tarım, 1,338 ha' da çayır-mera, 215 ha'
da orman -fundalık alanlarıdır. 12,570 ha' da diğer kullanım içindir.
SINIF- V
1,278 ha alanı ile ilin %0,2'sini kaplamaktadır. Bu alanın büyük toprak gruplarına göre
dağılımı Ģöyledir;
Bu sınıfa ait arazilerin tamamını hidromorfik topraklar oluĢturmaktadır.
SINIF- VI
43.841 ha alanı ile ilin %8,2'sini kaplar ve toprak gruplarına göre dağılımı ise %10,4'ünü
alüviyal topraklar, %12,1 'ini kolüviyal topraklar,%40,4'ünü kahverengi orman toprakları,
%24,8'ini kireçsiz kahverengi orman toprakları, %6,3'ünü kırmızı akdeniz toprakları, %1,1 'ini
kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, % 5'ini bazaltik topraklardan oluĢmaktadır.
Bu toprakların kullanım durumları ise Ģöyledir;
24.455 ha'ında kuru tarım, 4.734 ha'ında sulu tarım yapılmaktadır. Bu toprakların 4.110
ha'ında çayır-mer'a, 5,737 ha'ında orman -fundalık, 4.802 ha' da diğer kullanım içindir.
SINIF- VII
271.576 ha alanı ile ilin % 50,3'lük kısmını kaplar. Bu alanların toprak gruplarının dağılımı
ise %0,1 'ini sahil bataklıkları, %20,2'sini kahverengi orman toprakları, %57,8 kireçsiz
kahverengi orman toprakları, %12,4'ünü kırmızı kahverengi akdeniz toprakları, %0,3'ünü
kireçsiz kahverengi topraklar, %9,2'sini bazaltik topraklardan oluĢmaktadır.
VII. sınıf toprak alanlarının; 22.968 ha' ında kuru tarım yapılmakta, sulu tarım
yapılmamaktadır. Vii' inci sınıf arazilerde 46.218 ha çayır-mera, 189.961 ha orman- fundalık
arazisi ve 15.429 ha' da diğer kullanım içindir.
SINIF- VIII
7.672 ha ile il topraklarının %1,4'ünü oluĢturur. Bu arazilerin toprak gruplarına göre dağılımı
ise 1.187 ha 'ı sahil kumulu, 1.052 ha 'ı çıplak kaya, 1.083 ha 'ı ırmak- taĢkın yatakları, 4.350
ha 'ı diğer Ģekildedir.
Hatay ilinde sınıflandırılması yapılan tüm bu arazi tipleri dıĢında, il genel yüzeyine dahil
olupta, sınıflandırma dıĢı bırakılan 1.654 ha su yüzeyi bulunmaktadır.
E.3.1.2. Arazi Kullanma Durumu
Grafik de görüldüğü üzere; ekilebilir arazi ve tarımın en yoğun yapıldığı toprak
sınıfları I. ve IV. Sınıf arazilerdir. Bunun yanında VI. ve VII. Sınıf araziler ekilebilir durumda
91
olmasına karĢın genellikle zeytinlik ve meyve ağaçları yetiĢtirmeye uygun yapıdadır. VII.
Sınıf arazilerde yöreye uyum sağlamıĢ orman ve fundalık, mera ve çayır bitkileri yetiĢtirme
yeteneğine ve en fazla alana sahiptir.
Hatay Ġli Arazi Sınıflarının Arazi Kullanma ġekillerine Göre Dağılımı
ekilebilir
alan (ha)
200000
180000
mera (ha)
160000
140000
120000
100000
80000
orman ve
fundalık
(ha)
diğer (ha)
60000
40000
20000
0
ekilebilir alan (ha)
I.SINI II.SINI III.SIN IV.SIN V.SINI VI.SIN VII.SI VIII.SI
F
F
IF
IF
F
IF
NIF
NIF
68054 43613 54948 37304
33362 33485
0
mera (ha)
orman ve fundalık (ha)
diğer (ha)
98
113
220
1338
1278
4110 46218
0
0
0
215
0
5737 189961
2213
3345
3015
1418
0
632
1912
0
0
6018
GRAFĠK 15
E.3.2. Arazi Problemleri
Ülkemizde olduğu gibi ilimizde de küçük ve çok parçalı olması, artan nüfus sonucu
tarım arazilerinin amaç dıĢı kullanımı, miras yoluyla tarım arazilerinin bölünmesi önemli
arazi sorunlarımızdandır. Ġlimiz tarım alanlarının yüzde 50‘si kültür arazisi dıĢındadır. Kalan
kısım engebeli ve taĢlık kullanılamayan arazidir. Sulama ili ilgili olarak sorunlar
yaĢanmaktadır. Taban suyunun aĢağılara düĢmesine sebep olan yanlıĢ sulama ve metotları,
çok sayıda kuyu açılması sorunlarımızdandır. Drenaj sorunları toprakta tuzluluk yapmaktadır.
Rüzgar ve suyun sebep olduğu toprak erozyonu sorunlarımızdandır.
92
Hatay coğrafi olarak çok değiĢik yüzey Ģekillerine sahip olduğundan farklı eğim ve
yüksekliklerde farklı topraklar oluĢmuĢtur. Bu özelliklere sahip ilimiz topraklarında bitki
yetiĢmesini ve tarımsal kullanımını kısıtlayan erozyon, sığlık, taĢlılık, kayalık, drenaj
bozukluğu, tuzluluk ve sodiklik gibi etkinlik dereceleri yer yer değiĢen bazı sorunlar
bulunmaktadır.
Erozyon
Hatay ilinde dağlık arazilerin ve yağıĢın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli sorun
olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar
çoğunlukla alüvyal ve hidromorfik alüvyal topraklardan oluĢan taban arazileridir. Bunlar
ırmak taĢkın yatakları, kıyı kumulları, çıplak kayalıklar, yoğun yerleĢim alanları ve su
yüzeyleridir.
Su Erozyonu
hektar;
130352; 24%
hektar; 162557;
31%
hektar; 91959;
17%
hektar; 147721;
28%
hiç veya hafif
orta
Ģiddetli
çok Ģiddetli
GRAFĠK 16
TaĢlık Ve Kayalık
:
Hatay ilinde 197.519 ha arazi toprak iĢlemeye ve bitki geliĢmesine zarar verecek Ģekilde taĢlık
ve kayalıktır. Bu alan il topraklarının % 36'slnl oluĢturmaktadır.
Drenaj
:
Daha çok alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde
bitki geliĢmesine zarar verecek yükseklikte bulunduğu topraklardır. Bu alan il topraklarının %
9' unu oluĢturmaktadır.
93
Tuzluluk Ve Sodiklik
:
Hatay ilinde drenajı bozuk sahaların 38.841 ha da tuzluluk veya alkalilik yada her iki problem
birden görülmektedir. Bu alan il topraklarının % 7'sini oluĢturmaktadır.
Toprak Sığlığı
:
Bitki kök sisteminin geliĢtiği ve besin elementlerinin karĢılandığı topraklarda derinlik önem
taĢımaktadır. Bitki geliĢiminin durağı olan bu ortam derin olursa bulunduğu iklime adapte
olabilen her türlü kültür bitkisinin yetiĢtirmek mümkün olur.Hatay ilinde derin topraklar
146.064 ha ile %27,4 , orta derin topraklar 42.079 ha ile %7,1 sığ topraklar 190.038 ha ile
%35,7 çok sığ topraklar 154.408 ha ile ilin %29'unu teĢkil ederler. Derin toprakların 88.109
ha i sorunsuzdur, diğerleri taĢlılık, yaĢlık, tuzluluk ve sodiklikten dolayı problemlidirler.
(E).TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI KAYNAK



Ġl Tarım Müdürlüğü
Tarım Ġl Müdürlüğü, Hatay Tarım Master Planı–2003
Türkiye Suları, Ankara–1999
94
FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER
F.1. ORMANLAR
F.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı
Ġlimizde ormanlar Keldağ ve Amanos
dağlarında yoğunlaĢmaktadır. Bu dağların ana
yapısını Peridotit, Serpantin ve Gabro gibi yeĢil
kütleler oluĢturur. Bunlar Keldağ ve Amanos
dağlarında geniĢ alanlar kaplar. Amanos dağları
düzgün bir sıra olup bu sıranın temeli paleozoik
kütleleri ile serpantinlerden oluĢmaktadır. Üstte ise
kretase kalkerleri egemendir.
Güney kısımları mezozoik, doğuda orta
miosen, batıda plio - kuarterner halosen yani
alüvyon katlardan oluĢmuĢtur. Mezozoik sahalar
içerisinde üst kretase sahalarına rastlanmaktadır.
Yıllık ortalama yağıĢ 1150 mm. ortalama sıcaklık 18
o
C derece civarındadır.
F.1.2. Bölgenin Orman Envanteri
HARĠTA 9
Ormanlık alanların büyük bir kısmı Amanos Dağlarında yer almaktadır ve bu
ormanların ağırlıklı bir bölümünü kızıl çam ağaç türü oluĢturmaktadır.Bununla birlikte
ormanlarımızı oluĢturan asli ağaç türleri ;Karaçam,Göknar,Sedir,Kayın,MeĢe ve Gürgen
türlerinden oluĢmaktadır.Tali ve endemik türlerle birlikte Amanos dağlarında 3000 çeĢidin
üzerinde bitki türü olduğu saptanmıĢtır.
ilçesi
Normal Bozuk Normal Bozuk
Orman
%
koru
koru
baltalık Baltalık Alanı
Antakya
4967,0 9417,0 4255,5
18639,5 19
Belen
6305,0 5978,0 12283
65
Hassa
4046,0 4771,5 071
16731,5 25620
53
Ġskenderun 29395,0 32770,0 080
62245
66
Kırıkhan
2498,5 1779
382,2
5715
10374
7
Samandağ 8053,0 12553,5 3320,5
23927
54
Yayladağı 4123,5 3041,5
9039
16204
44
59388,0 70310,5 453,2
39141,5 169293,2 35
toplam
Dörtyol ve Erzin Ġlçeleri Orman Alanları Dahil değildir.
TABLO 39
95
Açıklık
Alan Ha
81496,5
6742,5
22290
31940
131085,3
20044
20723
314321,3
Genel
Alan
100136
19025,5
47910,5
94185
141460
43971
36927
483615
Hatay Ġli Orman Arazi Dağılımı
hektar;
18639,5; 11%
hektar; 16204;
10%
hektar; 23927;
14%
hektar; 12283; 7%
hektar; 10374,7;
6%
hektar; 25620;
15%
hektar; 62245;
37%
antakya
belen
hassa
iskenderun
kırıkhan
samandağ
yayladağı
GRAFĠK 17
Ġlimizde özel orman alanı bulunmamaktadır. Hatay ormanlarında hakim ağaç türleri
Kızılçam (Pinus trustia)
Sedir(Cedrus libani)
Kayın (Fagus orientalis)
(Carpinus etalus)
Karaçam (Pinus nigra
MeĢe (Qergus sp)
96
Göknar (Abies born.)
Fıstık Çamı
Gürgen
Ihlamur (Tilia tomentosa)
DiĢbudak
Kestane
Selvi
Yukardaki ağaların dıĢında ;Yalancı Akasya,Sofora,Ardıç,Aylantız,Okaliptus ve Çınar
ağaçları bulunmaktadır.
En çok rastlanan maki türleri :
Mersin
Defne
Keçiboynuzu
Böğürtlen
Zakkum
(Myrtus communis)
(Lauris nobilis)
(Ledationa siliga)
(Rubus ıdeust)
(Nerium oleandar)
97
Ġlimizin Amanos Dağları tertier döneminden bir kalıntı olan aslında Karadeniz
florasına özgü kayın (Fagus orientalis) ormanları bulunur. Ancak bugün koruma ve geliĢmeye
muhtaç bir halde bulunmaktadır.
F.1.3. Orman Varlığının Yararları
Hatay il sınırları içerisinde bulunan yerleĢim yerleri genelde vadi ve tepe sırtlarında
kurulmuĢtur. Dörtyol, Hassa, Erzin, Yayladağ, Ġskenderun, Belen, Payas gibi yerleĢim yerleri
dağ yamaçlarında kurulu olduğundan Ģiddetli yağıĢlarda sel sularına maruz kalmaktadır.
Ormanlar taĢkınları önlemekte, toprak ve su erozyonuna karĢı bir önlem olmaktadır. Dünya
devletleri temiz bir hava için tabiatın dengesinin bozulmaması gerektiğine inanmaktadır.
Bunun için yağmur ormanlarını kurtarma çalıĢmalarına baĢlamıĢlardır. Ormanın ayrıca dikim,
bakım, söküm, taĢıma gibi nedenlerden dolayı bir iĢ alanı olarak da yararları vardır. Gelecek
nesile yeĢil bir Hatay bırakmak için Orman ĠĢletme Müdürlüğü bu güne kadar 22.585 ha. yeni
orman kurmuĢ ve kurmaya da devam etmektedir.
F.1.4. Orman Sayılan Alanların Daraltılması
Orman Kadastro ÇalıĢmaları BitirilmiĢ ve 6831 Sayılı Orman Kanununun
2/B maddesine göre Orman Sınırları DıĢına Çıkarılan saha
: 2.568,2 Ha
Bu Sahanın Dağılımı AĢağıdaki Tabloda VerilmiĢtir
YerleĢim Alanı
117,2 Ha
Kısmen YerleĢim Kısmen Tarım Alanı
91,37Ha
Tarım Alanı
2359,6 Ha
3%
5%
yerleĢim alanı
92%
yerleĢim+tarım
tarım
GRAFĠK 18a
Not:Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü Verileri,Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlüğü
çalıĢmaları bu sonuçlara dahil değildir.
98
F.2. ÇAYIR VE MERALAR
F.2.1. Çayır ve Mera Varlığı
Hatay ilinde çayır ve mera alanlarının toplamı 53.375 hektardır. Yüzölçümün %
9.88'ini oluĢturmaktadır. Çayır-Meralar entansif hayvancılğın yanında ekolojik dengenin
korunmasında da önemli yer tutmaktadır. Bu alanın alt bölgelere göre dağılımı aĢağıdaki
Grafik ve Tablo da verilmiĢtir.
Çayır Mera Alanlarının Alt Bölgelere Göre Dağılımı
30000
25000
mera çayır
(ha)
20000
15000
10000
5000
0
mera çayır (ha)
I.alt bölge
5678
II.alt bölge
11046
III.alt bölge
27388
IV.alt bölge
9263
GRAFĠK 19
Tablo ve Grafik den anlaĢılacağı üzere ; Alt bölgelerin yüzölçümleriyle mera alanları
karĢılaĢtırıldığında; III. Alt bölgenin % 21,3'ü ile en fazla mera alanına sahip olduğu
görülmektedir. II. Alt bölgenin ise; % 6,7'si mera alanıdır.IV. Alt bölge % 6,55 ve I.Alt
bölgede ise % 5,3 oranında mera alanına sahiptir.
F.2.2. Kullanım Amaçları ve Yararları
AĢağıdaki tabloda meralarımızda hem kuru, hemde yeĢil ot veriminin düĢük seviyede ve
hayvanların kaba yem açığını karĢılamayacak düzeyde olduğu görülmektedir.
era Alanı
(ha)
Kuru Ot
Verimi (kg/ha)
YeĢil Ot Verimi
(kg/ha)
53.375
450
1200
TABLO 40
99
Toplam Verim (ton/yıl)
Kuru Ot
YeĢil Ot
24.018
64.050
Hatay Ġli Çayır ve Mera Arazilerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı
50000
45000
40000
35000
mera çayır
(ha)
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
mera çayır (ha)
I
98
II
113
III
220
IV
1338
V
1278
VI
4110
VII
46218
VIII
0
GRAFĠK 20
Grafik 'de görüldüğü üzere; Hatay ilinin çayır ve Mera alanlarının arazi kaabiliyet sınıflarına
göre en fazla VII. sınıf araziler oluĢturmakta i bu alanda yetiĢen bitkiler yöreye adapte olmuĢ
fakat verimleri düĢüktür. Bu sebeple mera alanlarının ıslah edilmesi gerekmektedir.
F.3. FLORA
F.3.1. Türler ve Popülasyonları
Amanos Dağları bitki coğrafyası açısından holarktik flora bölgesi içinde Doğu
Akdeniz bölümünde bulunmaktadır. Ġzobotanik açıdan bölge Akdeniz sert yapraklı ormanları
olarak tanımlanmıĢtır. Potansiyel bitki örtüsü yönünden bölgede 5 ayrı bitki formasyonu
görülmektedir. Bunlar yükseltiye bağlı olarak sırasıyla ; Kıyı kısımları kuĢağı, Akdeniz
herdem yeĢil meĢe ormanları sub - humit Akdeniz kuĢağı ve sub mediterranian meĢe-çam
ormanları kuĢağıdır. Bunlara ek olarak 2000-2050 m. yükseltide yer alan orman sınırı
üzerindeki bodur çalı toplulukları ise subalgin kulminal kuĢak olarak adlandırılmıĢtır.
Amanos Dağları florası, Türkiye florası içerisinde yer alan bitki cinslerinin yaklaĢık
olarak yarısını içermektedir. Sahip olduğu iklim özellikleri ; coğrafyası ve değiĢken
topografyası nedeniyle çok zengin bir tür çeĢitliliği sergilemektedir. Bunun yanında Avrupa Sibirya flora bölgesinden orjinlenen pek çok bitki türünü barındırması bu dağlık alanın
önemini arttırmaktadır.
Dağlık alan ile Ġskenderun Körfezi arasındaki dar kıyı Ģeridinde kumulları izleyen
ovalık alan Ceratonia - Pistacia ile Pistacia - Qvercus - Coccifera maki toplulukları ile
kaplıdır. Yapım alanı kullanımları etkisiyle alanın doğal potansiyeli bir vejetasyon
100
strüktürüne sahip olduğu saptanmıĢtır. Antropojen etkiler sonucu ortaya çıkan hemen hemen
tümünü bahçe ve tarla yabani otlarının oluĢturduğu, genellikle tek veya iki yıllık otsu türler ile
karakterize edilen bu topluluk ruderal vejetasyon olarak adlandırılmaktadır.
Amanos Dağları, bitki coğrafyası ve endemik türler açısından özel bir yere
sahiptir.Özellikle dağların batı kısımlarındaki nemli ormanlar ,günümüzde esas yayılıĢ alanı
Doğu Karadeniz ve Orta Avrupa olan Doğu kayını (Fagus orientalis),doğu gürgeni(Carpinus
orientalis),porsuk(Taxus baccata),IĢılgan(Ilex colchica),ıhlamur(Tlia argentea),ĢimĢir(Buxus
sempervirens) öksin ve Avrupa-Sibirya floristik elemanlarının en güney yayılıĢını temsil eden
kalıntı populasyonlarını içerir.Amanos Dağlarında 850m. Yüksekliğe kadar maki formasyonu
ve kızılçamların yaygın olduğu tipik Akdeniz kuĢağı görülür.Nemli ormanları oluĢturan doğu
kayınının en uygun yayılıĢ alanı 1500-1800 metre arasında olmasına rağmen, bu bölgede daha
düĢük yükseltilerde,derin topraklı kuzey bakılarda ve nemli vadilerde 100 metreden itibaren
görülür.Toros göknarı (Abies cilicica) 1600-2100m arasında daha çok gölge yamaçlarda ,
toros sediri (Cedrus libani) ise doğu yamaçlarda 550m ile 1800-2000 m arasında yayılıĢ
gösterilir.Endemik türler 800-1500m. arasındaki
saçlı meĢe ormanlarında yayılıĢ
göstermektedir.
Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlüğü Amenajman Planında, Davis‘in ―Flora of Turkey‖
adlı altı ciltlik kitabından alınarak tespit edilen türler aĢağıda belirtilmiĢtir.
PTERĠDOPHĠTA (Sporlular)
Takım Filicales
Ophioglossaceae familyası
Ophioglossum vulgatum
Sinopkteridacea familyası
Chilanthes fragans
Adiantum capillus-veneris
Pteris vittata
Asplenum adiantum-nigrum
Aspleum anopteris
Asplenum septenttrionele
Phllitis scolopendirium
Athyriaceae familyası
Athyrium filix-foemina
Polystichum sculatum
Polystichum setiferum
Dryopteris Filix-mas
Piypodium vulgare
Salvinia natans
SPERMATOPHĠTA (Tohumlular)
Cymnospermae
PĠNACEAE
Abies cilicica
1200-1400m.
Cedrus libani
1200-1900m.
Pinus nigra
Pinus brutia
TAXACEAE
Alyssum constellatum
Alyssum callichroum
Alyssum murale
Alyssum cassium
Alyssum cilicicum
Alyssum giosmanum
Alyssum samariferum
900-2100m.
1000 m.
1200-1800 m.
Alyssum dubertretii
CRUCĠFEAE
Hesperis matronalis
Hesperis scabrida
1500-1950 m.
malcolmia crenulata
300-1000 m.
Erysinum tenellum
350-1000 m.
Cheiranthus cheiri
Arabidopsis thaliana
1400 m.
CĠSTACEAE
Cistus creticus
600-700 m.
Cistus salviifolius
200 m.
Heliathemmum nummularium
1000 m.
Fumuna oligosperma
1000-1700m.
VĠOLACEAE
1000-1200m. Viola sieheana
0-1000m. Viola modesta
Ploygala comosa
101
900m. ve üzeri
1200 m.
1000m.
Taxus baccata
1800-1900m. CARYOPHĠLLACEAE
CUPRESSACEAE
Arenaria kotschyana
Juniperus oxycedrus
Arenaria deflaxa
Juniperus excelsa
Arenaria cassia
1500-2000 m.
1080-2000m.
800 m.
Arenaria tremula
320 m.
Alyssum praecox
Arenaria drypidae 1500-2000 m. Alyssum baumgartnerianum 1300-1400m.
Minuartia juniperina
1830 m. Alyssum syryacum
endemik
Minuartia decipiens
Alyssumoxycarpum
1200 m.
Minuartia tchihachewii
Saponaria syriaca
320 m.
Minuartia globulosa
Quercus cerris
1000 m.
Cerastium anomalum
1000 m. Quercus pedunculata
1000-1500 m.
Cerastium glomeratum
100 m. Fagus oriantalis
1500-2000 m.
Cerastium brachypelatum 800 m. Draba haradjinaii endemik
Cerastium pumilum
500 m. Arabis turrita
Cerastium fragillimum 1200 m. Arabis caucasica
1400-1500 m.
Spergulalaria marina
Arabis sagittata
1000 m.
Thurya capitata
1150-1350 m. Arabis aucheri
1000 m.
Dianthus polycladus
100 m. Turritis laxa
Dianthus orinitus
Rorippa austriaca
Dianthus zonatus
Barbarea minor
Dianthus calocephalus
Alyssum callichroum
Petrorhagia alpina
250-1000 m. Alyssum lazica
Velezia fasciculata
Cardamine graeca
RANUNCULACEA
Hesperis bicuspidata
Nigella stellaris
Tilia argentea
Delphinium fiscum
Linum corymbulosum
Delphinium peregrinum
Linum trigynum
600 m.
Consolida axilliflora 1300-1800 m. Linum aroanium
Anemone blanda
Geranium robertianum
Anemaone coronaria
900 m. Geranium columbianus
Clematis flammula
Geranium libanoticum
1200 m.
Ranunculus pludosus
Geranium asphodeloides
900-1200 m.
Ranunculus sprunrianus
Geranium libani
900 m.
Ranunculus damascenus
Erodium botrys
700 m.
Ranunculus reuterianus
Erodium malacoides
100-300 m.
Ranunculus rumelicus
Erodium amanum
1500-2000 m.
Paeonia mascula
Erodium cicutarium
Paeonia daurica
Phytolacca pruinosa
1300-1400 m.
Papaver dubium
1300-1700 m. Pytoloccata pruinosa
1300-1400 m.
Fumaria cilicica
900 m. GUTTIFERAE
CRUCĠFERAE
Hypericum amblysepalum
690 m.
Brassica nigra
Hypericum hicrinum
Sinapis arvensis
Hypericum androsaemum 1200-1800 m.
Eruca sativa
350-1000 m.
Raphanus raphanistrum
200-400 m.
Enarthrocapus arcuatus
Lepidium sativum
Ġsatis amani
endemik 2250 m.
Hypericum pallens
Hypericum thymifolium
Hypericum origanifolium
Hypericum tetrapterum
Hypericum perforatum
102
450 m.
600 m.
1050 m.
1200-1800 m.
600 m.
Ġsatis lockmanniana endemik
610 m.
Ġberis sempervirens
1000 m.
Ġberis attica
Aethionema heterocapum
1200 m.
Thlaspi annum
500 m.
Thlaspi elegans
1300 m.
Thlaspi oxycedrus
800-900 m.
Capsella bursa-pastoris
1400-1700 m.
Peltaria angustifolia
Alyssum szowitsianum
1600 m.
Alyssum stribryi
1400 m.
Malva sylvestris
Lavatere punctata
1000-1200 m.
Alcea setosa
600 m.
Althaea cannabina
500-600 m.
Althaea hirsuta
1300-1700 m.
Oxalis corniculata
Zygophyllum fabago
Haplophyllum suaveolens var.Glabrum
Haplophyllum myrtifolium
Distanus albus
Acer platanoides
1400 m.
Acer hyrcanum
1600 m.
Acer monspssulanum
Vitis silvestris
320 m.
Ampelopsis oriantale
Rhamnus libanoticus
Rhamnus oleoides
150-300 m.
Rhamnus punctatus
Ġlex cochica
1000 m.
Pistacia lentiscus
100 m
Pistacia terebintus
Pistacia terebintus var palaestina
Eounymus latifolius
1200-1400 m
Eounymus europaeus
1000 m..
Ankyropetalum arsusianum
Cypsophila sphaerocephala
Silene italica
Silene caramanica
1600-2100 m.
Silene haradjianii endemik 1200 m.
Silene conferetiflora
750-1500 m.
Silene vulgaris
700 m.
Silene inclinata
410 m.
Silene combal
1600-2100 m.
Silene alba subsp divaricata 1700 m.
Silene alba subsp eeriocalycina
Silene noctiflora
Silene rigidula
800-1000 m.
Silene fuscata
Silene behen
100-300 m.
Silene papillosa
Sanquisoreba minore
Alchemilla sciadiephylla endemik
Alchemilla buseereiana
1200-1800 m.
Rosa phoenicia
Rosa tomentosa
800-1000 m.
Pyracatha coccinea
1100-1800 m.
Crataegus aronia var minuta
600 m.
Crataegus mono monogina
Sorbus persica
Sorbus torminalis
Eriolobus treilobatus
Laurocerasus officinalis
Prunus spinosa
Cerasus rostrafa
1800 m.
Rubus sanctus
150 m.
Rubus discolor
Rubus canescens var.glabratus
Rubus hirtus
1800 m.
Potentilla libanotica
Fragaria vesca
LEGUMINOSAE
Cercis ciliquastrum subsp herbecarpa
Sphora jaubertii
Anargis foetida
Chamaecytisu hirsutus
Chamaecytisu drepanolobus
Chamaecytisu cassius
500-700 m.
Gonocytisus pterocladus
160-210 m.
Genista lydia
Silene squamigerea
Agrostemma githago
Agrostemma gracilis
Paronychia cotschyana
Paronychia amani
Sclereathus annus
Polygonum setosum
Polygonum puchellum
Genista libanoctica
Genista albida
Genista anatolica
Genista acanthoclada
Spartium junceum
Podocytisus caramanicus
Adenocarpus complicatus
Lupinus varius
1300-1600 m.
1000 m.
1300-1600 m.
700 m.
1200-1800 m.
1300-2000 m.
103
600 m.
700-2200 m.
700-1000 m.
300-1340 m.
Rumex tuberosus
1000 m.
Rumex amanus
800-900 m.
Rumex nepalensis
Rumex dentatus
Myrtus communis
Eucaliptus camaldulensis
Lythreum salicareia
Lythreum junceum
Epilobium angustifolium 1500-2000 m.
Epilobium hiresitum
1500-2000 m.
Epilobium parevifloreum
900 m.
Epilobium montanum
Epilobium tetragonum
Epilobium obscurum
Bryonia multiflora
Bryonia creetica
ROSACEAE
900-1200 m.
1200 m.
Colutea cillicica
100-2000 m.
Astragallus suberosus
Astragallus cretegus
Astragallus angustiflorussubs amanus
UMBELLIERAE
Seseli campestre
500 m.
Foeniculum vulgare
150 m.
Kundmannia syriaca
Physospermum comubiense
Hippomarathrum microcarpum
Bupleurum lophocarpum
500 m.
Bupleurum pauciradiatum
500-600 m.
Bupleurum boissieri
240-915 m.
Bupleurum dichotomum
350-650 m.
Falcaria vulgaris
Ancelica sylvestris
Ferula amanicola
Peucedanum ruthenicum
Laserpitium glaucum
Turgenia latifolia
500-700 m.
Sanicula aeropeae
Eryngium falcatum
Eryngium glomeratum
Eryngium campestre
Lagoecia cuminoides
Myrhoides nodosa
Rhabdosciadium oligocarpum
Chaerophyllum libanoticum
Anthriscus lamprocarpa
Coriandrum sativum
Smyrnium olusatrum
Smyrnium connatum
1000 m.
Smyrnium creticum
1000 m.
Cephalaria syriaca
Scabiosa colubaria
COMPOSĠTAE
Asteriscus aquaticus
Hammatolobium lotoides
Vicia sericocarpa
Lathyrus laxifolius
Lathyrus nissalia
Trifolium caucasicum
Trifolium davisii
Trifolium spinosa
Trifolium coelesyriaca
Medicago coronata
Medicago minima
Medicago arabica
Dorycnium hirsutum
Dorycnium rectum
Dorycnium graecum
Dorycnium pentaphyllum
Dorycnium amani
Lotus edulis
Lotus collinus
Astragallus leparinus
Astragallus thiebentii
Pallenis spinosa
Artemisia annua
Tyrimnus leucographus
300 m.
Serratula curdica
Centaurea aggregata
Centaurea ptosimopappa
Staehelina lobelii
Carlina involucrata
1200-2000 m.
Carlina lanata
750 m.
Siebera pungens
750 m.
Astragallus commagenicus
Astragallus antiochianus
Astragallus bombycalyx
1800 m.
Astragallus drusorum
Astragallus delbesii
Giycyrrhiza glabra
Glycyrrhiza echinata
Psoralea bituminosa
Cicer floribundum
1250 m.
900 m.
1350 m.
104
600-1500 m.
Echinops viscosus
Echinops oriantalis
Scarzonera acanthalimon
Scarzonera cotschyi
Hieracium barbeyi
1500-1980 m.
Crepis reuterana
Crepis amanica
700-1200 m.
Ġnula graveolens
Carpesium abrotanoides
Salidago virgaurea
Galatella punctata
Erigeron acer
Conyza bonariensis
Bellis perennis
Anthemis halophila
Leucocyclus formosus
Achillea cretica
Tanecetum aucheri
Tanecetum depaupratum
Tanecetum haradianii
LEGĠMĠNOSAE
Lotus palustris
Coronilla emerus
Coronilla coronata
Ornithopus compressus
Vicia crocea
Vicia cassubica
Viciavillosa
Vicia cassia
Vicia palaestina
Vicia cypria
Vicia tetrasperma
Vicia hirsuta
Vicia lunata var.grandiflora
1520 m.
Vicia galeata
1400 m.
Vicia cracca
CAMPANULACEAE
Campanula postii
1300-2000 m.
Campanula stricta
PRĠMULACEAE
Cyclamen cillicium
Cyclamen percicum
Cynanchum acutum
Vincetoxicum raddeanum
Convolvulus cantabrica
Cordia myxa
Heliotrapium europaum
Symphytum brachycalix
Verbascum oriantale
1020-1050 m.
Verbascum discolor
Vesbascum amanum
Lesquereuxra syriaca
Lathreae squamaria
CRASSULACEAE
Umbilicus erectus
1700 m.
Umbilicus horizontalis
Rosularia elymaitica
Sedum stolonuferum
1400 m.
Sedum album
1500-2000 m.
Sedum magelense
Sedum sempervivvoides
Sedum hisponicum
Sedum pallidum
Telmissia microcarpa
Saxifraga tridactylites
Saxifraga cymbalaria
Saxifraga hederacca
105
1700-2100 m.
1300-2000 m.
900 m.
Kıyı Kumullarının Karakteristik Bitkileri
Litoral Kayalarının Karakteristik
Bitkileri
- Limonium gmelinii (Willd.) O.Kuntze
- Crithmum maritimum L.
- Mesembryanthemum nodiflorum L.
- Sa Isola koli L.
- Cakile maritima Scob.
- Eryngium maritimum L.
- Euphorbia paralias L.
- Pancratium maritimum (L.) Hoff And Link.
- Otanthus maritimus L.
- Parapolis incurva L.
Nehir Yatağı ve Bataklıkların Karakteristik
Bitkileri
- Typha latifolia L.
- Phragmites
- Euphorbia
ausralis
peplis (Cav.)
L.
Trin.
- Iris pseudocorus L.
- Juncus maritimus Lam.
- Juncus acutus L.
Tuzlu Kıyı Bataklıklarının Karakteristik
Bitkileri
- Artrochnemum macrostachyum (Moric.)
Moris
- Atriplex portulacoides L.
- Artrochnemum fruticosum (L.) Moq.
- Salicornia europaea L.
- Sueda prastrata Pal I.
Konifer Ormanların Karakteristik Bitkileri
- Pinus brutia Ten.
- Pinus pinea L.
- Pinus halepensis Mill.
- Cupressus sermpervirens L.
- Juniperus phoenicea L.
- Juniperus oxycedrus L.
- Cedrus libani Barr.
- Abies cililcicQ Carr.
Dere Yataklarının Karakteristik Bitkileri
- Carex divisa Huds.
- Schoenus nigricans L.
- Nasturtium officinale R. Br.
- Ve ro n i ca anagallis-aquatica L.
- Ranunculus aquatilis L.
- Lemna trisulca L.
- Lemna minor L.
- Lemna gibba L.
106
Yaprak Döken Ormanların Karakteristik
Bitkileri
Galeri Ormanlarının Karakteristik Bitkileri
- Quercus ithaburensis subsp
- Platanus orientalis L.
- Liquidamber orientalis Mill.
- Ulmus minor Mill.
- Nerium oleander L.
- Vitex agnus-castus L.
- Ficus carica L.
- Adianthum capiius-veneris L
. Macrolepis (Kotschy) Hedge & Yalt.
- Quercus cerris Lo
- Fagus orientolis Lipsky.
- Euonymus latifolia (L.) Mill.
- Staphyllea pinnato L.
- Carpinus orientolis L.
- Ostrya carpininfolia Scop.
- Sorbus torminolis (L.) CR.
- Corn us mas L.
- Fraxinus ornus L.
- Acer monspessulanum L.
- Populs tremula L.
- Crataegus monogyna Jacqo
- Styrax officinolis L.
Synantropik Vejetasvon Karakteristik Bitkileri
- Hyoscyamus niger L
- Anthemis chia L
- Hyoscyamus albus L.
- Bellis perennis L.
- UrticQ urens L.
- Crepis foetida L
- Parietario judaica L.
- Senecia vulgaris L.
- Hordeum murinum L.
- Chondrilla juncea L.
- Poa annua L.
- Carthamus lanatus Lo
- Stellaria media (L.) Viii
- Cariina corymbosa L.
- Capparis spinosa L.
- Scolymus hispanicus L.
- Veronica cymbalaria Bodard
- Picnomon acarna (L.) Cass
107
Synantropik Vejetasvon Karakteristik Bitkileri
- Piptatherum miliaceum (L.) Cosson
- Silybum marianum (Lo)
- Sorghum halepense (L.) Pers.
F.3.2 Habitat ve Topluluk
- Onopordum illyricum L.
- Medicago minima (L.) Desr.
- Conyza canadensis (L.) Cronq.
- Medicago arabica (L.)Huts.
- Carduus pycnocefalus Jacq.
- Medicago orbicularis (L.)AII.
- Sonchus oleraceus L.
- Trifolium repens L.
- Lactuca seriolla L
- Trifolium campestre Schreb.
- Xanthium strumarium L.
- Trifolium resupinatun L.
- Xanthium spinosum L.
- Vesbascum sinuatum Lo
- Cripsis aculeata (L.) Aiton.
- Capsella bursa-patoris (L.) Medik.
- Portulaca oleracea L
- Galium aparine L.
- Tribulus terestris L.
- Malva neglecta Wallr.
- Chenpodium album L.
- Cichorium intybus L.
- Daruta stramonium L.
- Matricaria charnamilla L.
- Ecballium elaterium L.
- Anthemis cotula L.
.
- Centaurea calcitrapa L.
Ġlimiz, içerisindeki bitki toplulukla
ı aĢağıda verilmiĢtir.
108
Maki Karakteristik Bitkileri
- Quercus coccifera L.
- Quercus infectoria Olivier
- Ceratonia siliqua L.
- Myrtus communis L.
- Phillrea latifolia L.
- Olea europea L.
- Olea europea var. Sylvestris Mill.
- Hypericum perforatum L.
- Pistacia lentiscus L.
- Pistacia terebinthus L.
- Cotinus coggygria Scop.
- Rhus coriaria L.
- Cercis siliquastrum L.
- Colutea arborescens L.
- Smilax aspera L.
- Paliurus spina-Christi Mill.
- Hedera helix L.
- Clematis flammula L.
- Laurus nobilis L.
- Ruscus aculeatus L.
- Asparagus acutifolius L.
- Asparagus tennuifolius Lam.
- Gonocytisus angulatus (L.) Spach.
- Rhamnus oleoides L.
- Spartium junceum L.
- Osyris alba L.
- Genista acanthoclada DC.
- Jasminum fruticans L.
- Genista lydia Boiss.
- Calycotome villosa L.
- Cistus creticus L.
- Sarcopoterium spinosum (L.)
- Spach.
- Lithodora hispidula (Sm.) Griseb.
- Erica manipuliflora Salisb.
- Teucrium polium L.
- Coridothymus capitatus (L.) Reichb.
- Origanum vulgare L.
- Salvia officinalis L.
- Urginea maritima (L.) Baker
- Asphodellus aestivus Brot.
- Muscari comücum (L.) Mill.
- Muscari neglectum Guss.
- Orchis coriophora L.
- Cyclamen percicum Miller \
109
Bataklık (Sazlık) - Tuzcul Bitkileri
Alepocurus littürolis (Gouan) ParI
- sahil tilki kuyruğu
Artemisia scoparia Boiss.
- pelin
Artrochnemum fruticosum
- çorak otu
Arundo donax L.
- masura kamışı
Bolboschoenus maritimus (L.) Palla
Calamogrostis pseudophragmites (Haller fil.) Koeler
- sahil süvari çayır otu
Carex divisia Hudson
Conyza canadensis (L.) Cronquist
- Kanada şifa otu
Cyperus fuscus L.
Cyperus glaber L.
Cyperus longus L
Equisetum ramossimum Des!
Gladiolus italicus Miller
Halimione portulacoides (L.) Aellen
Halocnemum strobilaceum (Paıı.) Bieb.
Imperata cylindirica
Inula chritmoides L.
Inula viscosa (L.) Aiton
Juncus acutus L.
Juncus maritimus Lam.
Juncus rigidus Desf
Limonium angustifolium
Melilotus elegans Salzm.
Najas minor
Orchis coriophora
Orchis morio
Phragmites australis
Plantago maritima
Polygonum maritimum
Potamogeton nodosus
Pulicario dysentarica (L.) Bernh.
Ranunculus sphaerospermus
Rubus sanctus
Saccharum ravennue (L.) Murray
Salicornia europae L.
Scirpoides holoschianus (L.) Sojak
Serapias vomeracea
Shoenus nigricans L.
Sporobolus virginicus (L.) Kunth
Suaeda altissima (L.) Pall.
Tamarix smyrensis
Tamarix tetragyna
Typha latifolia
Veronica anagallis-aquatica
110
- dallı at kuyruğu
- çorak otu
- çorak otu
- anduz otu
- anduz otu
- topuk otu, hasır otu
- sahil hasır otu
- taş yonca, sinek tırfıl
- su perisi
- pis kokulu orkide
- salep orkide
- kargı, adi kamış
- kum sinir otu
- sahil çoban değneği
- su sümbülü, havyar otu
- pire otu
- su papatyası, su düğün
- böğürtlen
- okluk
- deniz börülcesi
- su sandalye sazı
- siyah baş sandalye sazı
- sahil ayrı k otu
- soda otu
- ılgın
- ılgın
-berdi
- yavşan otu
Kumul Bitkileri 1.
Aegilops cylindrica
Alhagi mannifera
- deve dikeni
Allium junceum L
Anagallis arvensis
Anchusa aggregata Lehm. '
- tarla fare kulağı
- sığır dili
Anthemis pseudocotula Boiss.
- köpek papatyası
Aristida caerulescens Des{
Asparagus tenuifolius
Asphodelus aestivus
Atriplex hastata L.
Beta maritima L. Briza minor
Bromus psammophilus P.M. Smith
Bromus tectorum L. - brom
Cakile maritima Scop.
phynocephalus L.
Carex flacca
Cariina oligocephala Boiss. & Kotschy
Centarium erythrea Rafin.
Cionura erecta (L.) Griseb.
Cistus creticus
Cistus salviifolius
Convolvulus lanatus
- kuşkonmaz
- çiriş otu
- karapazı
- kum bromu
- deniz hardalı Cardduus
- tarla kangalı
- ayak otu, saparna
- domuz dikeni
- pembe çiçekli laden
- beyaz çiçekli laden
- havlı sahil sarmaĢığı
Crepis foetida L.
- hindiba
Crepis setoso Hall. iii.
Cutandia memphitica (Sprengel) K. Richter
Cyperus capitatus Vandelli
Daphne sericea
Daucus littarolis
- topuklu venüs otu
- yabani defne
- bodur sahil pıtrağı
Dorichnium hirsutum
Echium angustifolium
Elymus farctus (Viv.) Runemark ex Melderis
Ephedra fragilis Desv.
Epilobium hirsutum
Erica manipuliflora
Erodium laciniatum (Cav.) Willd.
Erucaria hispanicQ (L.) Druce
Eryngium maritimum
Euphorbia helioscopia L.
Euphorbia paralias L.
111
- engerek otu
- elim otu
- deniz üzümü
- tüylü yakı otu
- püren, funda
- dönbaba
- sütleğen
- kum sütleğeni
Kumul Bitkileri 2.
Euphorbia pep/is L.
Euphorbia terracina L. :
Fonthanesia phllyroides
Geranium disesectum L.
Halopep/is amplexicaulis (Vahı.) Ung.-Sternb.
Helianthemum stipulatum (Forssk.) C. Christ.
Hordeum murinum L.
Hyperrhania hirta (L.) Stapf
mperata cylindirica
lpomae stolonifera (Cyr.) J.F. Gmelin
Lactuca saligna L.
Lagurus ovatus
Lavandula stoechas
Limonium greacum
Lo/ium perenne
Malva nicaensis All.
Medicago littoralis (L.) Rohde ex Loiss.
Medicago marina L.
Myrtus communis
Nerium oleander L.
Osyris alba
Otanthus maritimus (L.) Hoffm. & Link
Pancreatium maritimum L.
Parapho/is incurva
Paronychia argentea Lam.
Phalaris paradoxa
Phllyrea latifolia
Phoenix canariensis
Phrasium majus L.
Pinus brutia Ten.
Pinus halepensis
Piptatherum mi/iaceum
- sütleğen
- cılbırtı, süpürge çalısı .
- turna gagası
- güneş gülü
- sahil arpası
- sahil gece sefası
- söğüt marulu
- tavşan kuyruğu
- lavanta çiçeği
- delice
- ebegümeci
- kum yoncası
- sahil yoncası
- murt, mersin
- zakkum
- kum zambağı, sahil ada soğanı
- kıvrık ayrık
- dolama otu
- kaynaş
- pırnal
- yabani hurma
- kızı/çam
- halepçamı
- mastik, sakızlık
- menengiç, sakız ağacı
- sinirli ot - çoban değneği
- cehri
- kök boyası
- Iabada, kuzu kulağı
- dikenli çöğen, tuz otu
- dikenli çöğen , soda otu
- çayır ada çayı
Pistacia lentiscus L.
Pistacia terebinthus L.
Plantago logopus
Polygonum maritimum L.
Rhamnus oleoides
Rubia tenuifo/ia
Rumex conglomeratus
Salsola kafi L.
Salsola soda L.
Salvia viridis L.
112
Diğerleri (Sazlık ve Kumul Alan evresindekiler )-1
Allium scorodoprasum L.
Allium vinale L.
Ammi majus
Ammi visnaga
Arum dioscoridis L.
Avena sterilis L.
Bellis perennis
Brassica elongata Ehr.
- diş otu
- yılan yastığı
- yabani yulaf
- çayır güzeli, koyun gözü
Brassica tournefortii Gouan
Calendula arvensis L.
Calicotome villosa
Capparis spinosa
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik
Centarium erythrea
Centauria calcitrapa
Chenopodium album L.
Chondrilla juncea L.
Chrozophora tinctoria
Chrysanthemum coronarium L.
Cichorium pumilum Jacq.
Cirsium vulgare (Sevi) Ten.
Clematis vitalba
Convolvulus arvensis L.
Conyza canadensis (L.) Cronquist
- şamdan çiçeği
- azgan
- keber
- çoban çantası
- yıldız gelin düğmesi
- kasımpatı, krizantem
- köygöçüren
- kanada şifa otu
Crateagus monogyna
Cynodon dactylon (L.) Pers.
Cyperus rotundus L.
Dianthus strictus
Ecballium elaterium (L.) A. Rich.
Echinops viscosus DC.
Echium ita/icum
- eşek hıyarı, cırt atan
- kirpi başı
- dönbaba
Erodium cicutarium (L.) L 'Herit
Erodium gruinum (L.) L 'Herit
Eryngium creticum
Eryngium glomeratum
Foeniculum vulgare
- rezene, anason
Fumaria densiflora Galium aparina
Haplophyllum buxbaumi
Hedypnois cretica (L.) Dum.-Cours
Heliotrophium europaeum
Helminthoteca echioides
113
Diğerleri (Sazlık ve Kumul Alan evresindekiler )-2
Hymenocarpus circinnatus
Hypericum polyphyllum Boiss. & Bal.
Lathyrus gorgonii Pari.
Lathyrus stenophyllus Boiss. &Heldro
Lavatera punctata
Linum bienne
Lonicera etrusca
Lotus corniculatus Lo'
Malva nicaensis
Morus alba
Onobryhis christa-galli (Lo) Lam.
Ononis reclinata Lo
Onopordum boissieri Willk.
Ornithogalum umbellatum
Paliurus spina-christi
Pallenis spinosa (Lo) Cass.
Popover rhoeas
Picris altissima Delile
Plantago lanceolata
Plantago scabra
Polypogon maritimus Willd.
- mürdümük, yalancı bezelye
- ebegümeci
- beyaz dut
- eşek dikeni
- yıldız çiçeği
- karaçalı
- altıngöz
- gelincik
- sinir otu
Polypogon monspeliensis (L.) Desf
Portulaca olereacus
Prosopis farcıa
Psorolea bituminoso
Pulicario dysentarica
Quercus coccifera
Ranunculus scleratus
Rapistrum rugosum (Lo) All. Rhamnus alaternus
Ricinus communis
Ruscus aculeatus
Salix alba
Sanguisorba minor
Sanguisorba minor
Scabiosa chalocephala
Scolymus hispanicus L.
Scrophularia canina L.
Silybum marianum
Solanum nigrum
Thymbra capitata
Tribulus terrestris
Trifolium fragiferum
- kır fiyi
Vicia narbonensis - fare fiyi Vitis sylvestris
114
- çeti
- pire otu
- düğün çiçeği
- adi hintyağı bitkisi
- ak kavak
- çayır düğmesi, sincan otu
- kangal, meryemana dikeni
- it üzümü
- çilek tırfıl
F.4. FAUNA
F.4.1. Türler ve Popülasyonları
F.4.1.1. Karasal Türler ve Popülasyonları
Amanos Dağları, ülkemizin en zengin
faunustik alanları durumundadır. Yaban hayatı
bakımından oldukça zengindir.Hatay Ġlinin
yaban hayatı yayılımı 0- 10 m‘de kaplumbağa
ve sulak alan çevresi 10- 550 m‘de turaç
çevresi, 500-1000 bülbüller, 1000-1500 m'de
yırtıcı kuĢlar çevresi, 1500 m‘ de yükseklerde
yaban keçisi çevresi olarak sınırlandırılmıĢtır.
0- 1 O m. arasında deniz ve kumul alanda yaban
hayatı deniz kaplumbağaları ile sulak alanlar
çevresi olarak deniz kaplumbağalarının yumurta
bırakma ve üreme alanlarını, kuĢların kıĢlama,
konaklama, kuluçka alanını oluĢturmaktadır.
Hatay Ġli faunasına ait hayvan türleri aĢağıda verilmiĢtir
KuĢlar-1
- Tachybabtes
- Podiceps cristatus
Tepeli Dalgıç
- Podiceps nigricallis
Kara Boyun
- Pelecanus cripus
Tepeli Pelikan
- Pelecanus onoeratalus
Pelikan
- Phalacrocorax carbo
Karabatak
- Phalacrocorax pymaeus
Cüce Karabatak
- Nycticorax nycticorax
Gece Balıkçılı
- Bobulcus ibis
Öküz Balıkçılı
- Egratta garzetta
Küçük Beyaz Balıkçıl
- Egratta alba
Beyaz Balıkçıl
- Ardea cinerea
Gri Balıkçıl
- Platales leucoradia
- Phoenicopterus ruber
Flamingo
- Anser anser
Boz Kaz
- Anser albifrons
Sakarca
- Cynus oler
Sessiz Kuğu
- Cynus cghup
Ötücü Kuğu
- Tadorna ferruginia
Angut
- Tadorna tadorna
Su na .
- Nettarufina
Kızılbaş
- Anas penolope
Peruk Ördeği
- Anas strepera
Boz Ördek
- Anas crecca
Çamurcu
- Anas platyrhynchos
Yeşilbaş
- Anas aculata
Kıl Kuyruk
- Anas clypeata
Kaşıkçı Ördeği
- Anas guerguedula
Çıkrınçın
Kurbağalar
- Bombina variegata
- Alytes obstertrican'
- Bufo viridis'
- Rana pipens
- Hyla arborea
- Bufo calimata
Sarı Kurbağa
Ebe Kurbağası
Haçlı Kurbağa
Adi Kurbağa
Ağaç Kurbağası
Yeşil Kurbağa
Sürüngenler
- Lacerta simonyi
Küçük Kertenkele
Testudo hermanni
Herman Kaplumbağası
Testudo graeca
Yunan Kaplumbağası
- Chemoeleo charndeleq
Bukalemun
- Algyroides marchi
Hareketli Kertenkele Lacerta lepid
Çit Kertenkelesi
- Lacerta papca
Cüce Çit Kertenkelesi Lacerta viridis
Yeşil Kertenkele
- Padavcis muralis
Duvar Kertenkelesi
- Vipera ammodytes Akdeniz Engereği
- Vipera xanthina
Engerek
- Vipera lebatina
Sarı Engerek
115
KuĢlar-2
KuĢlar-3
- Marmaronetta
Yaz Ördeği
- Anthya fuligula
TepeliÖrdek
- Anthya ferina
Elmabaş
Unidentified ducks
- Unidetified gulls
- Oxyura leucocephala
Dikkuyruk
- Porphyrio porphyria
Saz Horozu
- Rallus aquaticus
Su Tavuğu
- Porzana porzana
Benekli Su Tavuğu
- Gallinula chtoropus
- Fulica atra
Sakarmeke
- Grus grus
Turna
- Himentopus himentopus
Uzunbacak
- Charadrius hiaticula Halkalı Yağmurcun
- Charadrius alexnidrius
Yarım Halkalı
Yağmurcun
- Vanellus vanellus - Calidris alba
Çakıl Kuşu
- Ca/idris minuta
Küçük Kum Kuşu
- Calidris alpina
Dağ Kum Kuşu
- Calidris minutalpina Küçük Dağ Kum Kuşu
- Phi/omachus pugnax - Asia flammeus
Bataklık Baykuşu Gallinago gallinago
Çulluk
- Gallinago medica
Iri Çulluk
- Limosa Iimoso
Siyah Kuyruklu Çulluk
- Numenius arguata
Uzun Gaga/ı Çulluk
- Tringa erythropus
Kızıibacak
- Tringa totanus
Düdükçüm
- Tringa stagnatilis
Bataklık Düdükçümü
- Tringa nebulovia Yeşilbacak Düdükçümü
- Tringa ochropus
Yeşil Düdükçüm
- Larus minitus
Küçük Martı
- Larus genei
Ince Gaga/ı Martı
- Larus canus
Adi Martı
- Larus ridibundus
Karabaşlı Martı
- Larus angentatus
Halkalı Martı
- Gelochelidon nilotica
Gülen Sumru
- Sterua caspia
Hazar Kırlangıcı
- Sterua sandvicensis Deniz Kırlangıcı
- Steua pavdicea
Kırlangıç
- Riparia riparia
Kum Kırlangıcı
- Chlidonia leucopterus - Borchinus cedicnemus
Karagöz
- Ammoperdix griseogularis
Kum Kekliği
- Panclion haliaetus
Bataklık Kartalı
- Circus aeruginosus
Saz Delicesi
- Circus cynaeus
Ekin Delicesi
- Milvus milvus
Kızıl Çaylak
- Circaetus gallicus
Yılan Kartalı
- Accipites nimus
Küçük Atmaca
- Prunella modularis
Çit Serçesi
- Syvia boria
Ötleğen
- Phyiloscopus trochilus
Söğüt Bülbülü
- Saxicola rubetta
çayır Taral KuĢu
Montacola soltanus
Gök Ardıç KuĢu
- Qenanthe guenanthe
Kuyruk Kapan
- Brithasus rubeccula
Nar Bülbülü
- Luscinia magarhychos
Bülbül
- Aegithalus conclatus
BaĢtan Kara
- Remiz pendilinus
Çulha KuĢu
- Cicon ia cicon ia
Leylek
- Ciconia nigra
Kara leylek
- Streptopelia decaoto
Kumru
- Streptopelia senegelinsis
Küçük Kumru
- Cuculus canarus
Guguk KuĢu
- Bubo bubo
Puhu
- Francolimus francolimus
Turaç
- Ragulus regulus
Çalı KuĢu
- Luscinia luscinia
Çalı Bülbülü
- Coturnix coturnix
Bıldırcın
- Alectoris c hulcar i
Kınalı Keklik
- Alectoris rulo
- Keklik
- Alectoris graeca
Keklik
- Buteo buteo
Şahin
- Pernis apivorus
Arı Şahini
- Falco peregrinus
Doğan
- Falco subbute
Delice doğan
- Falco columbaris
Güvercin Doğan
- Streptopelia turtur
Üveyik
- Columba cenas
Güvercin
- Athene noctua
Kukumav KuĢu
- Upupa epops
İbibik
- Dendrocopos majör
Ağaçkakan
- Hironda rustica
Kırlangıç
- Anthus trivialis
Ağaç incir kuşu
- Anthus paratensis
Çayır incir kuĢu
- Anthus cervinus
Kızılgerdanlı lncir KuĢu
116
KuĢlar-4
Memeliler
- Motacilla alba
Akkuyruk Sallayan
- Motacilla flava
Sarı Kuyruk Sallayan
- Pycronotus barbatus Arap Bülbülü
- Lanius colluro Çekirge Kuşu
- Alauda arvensis
Tarla Kuşu
- Lacustella fuscinoides
Dere Bülbülü
- Cinclus cinclus
Su Kuşu
- Cardue/is cardue/is Saka Kuşu
- Panser hispaniolensis Söğüt Serçesi
- Pancer domesticus
Serçe
- Sturnus vulgaris
Sığırcık
- Vanalus vanalus
Sığırcık
- Pica pica
Saksoğan
- Corvus covax
Kara Karga
- Corvus frugi/egus
Tohum Kargası
- Corvus corane cornix Leş Kargası
- Corvus monedula
Küçük Karga
- Columba palumus
Tahtalı Güvercin
- Columba liva
Kaya Güvercini
- Asio otus
Orman Baykuşu
- Apus apu
Ebabil Kuşu
- Merops apiaster
Arı Kuşu
- Milvinus nigrans
Kara Çaylak
- Coracias garrulus
Gök Karga
- Accipiter genti/is
Büyük Atmaca
- Perdix perdix
Çil Keklik
- Tetraogallus caspius Ur Keklik
- Buteo rufinus
Kızıl Şahin
- Neophron perenopteus
Akbaba
- Hispolais pallida
Ardıç Kuşu
- Saxicola targuata
Taş Kuşu
- Turdus pilaris
Ardıç Kuşu
- Turdus i/iacus
Pas Ardıç Kuşu
- Fethis chanus
Saz Kedisi
- Canis aurenus
Çakal
- Caster fibe r
Kunduz
- Mustela nivalis
Gelincik
- Huüadiuz huüadiuz
Karaca
"
- Scuris anomalis
Ağaç Sincabı
- Martes foina c
Kaya Sansar
- Martes martesarls
Ağaç Sansarı
Citellus citellus
Tarla Sıçanı
- Lutra lutra
Su samuru
- Meles meles
Porsuk
- Sus scrofa
Yaban Domuzu
- Herpestes ichneumon
Kuyruk Süzen
- Hyaena hyaena
Sırtlan
- Cricetus cricetus
Cırlak Sıçan
- Desmana pyrenaica
Köstebek
- Vulpes vulpes
Tilki
- Lepus europeus
Tavşan
- Microchiroptera sp.
Yarasa
- Capreolus capreolus
Karaca
- Canis lupus
Kurt
- Marmoto marmoto
Dağ Sıçanı
117
F.4.1.2. Aquatik Türler ve Populasyonları
F.4.1.2.1. Kürklü Hayvanlar
- Monochus monochus
- Mustela lutreda
Akdeniz Foku
Bataklık Samuru
F.4.1.2.2. Balıklar
Tatlı Su Balıkları
:
- Si/irus glanis Yayın Balığı - Cyprinus carpio Sazan - Cyprinus carpio royal Aynalı Sazan
Lenciscus sp. Tatlı Su Kefali - Anguilla anguilla Yılan Balığı - Barbus barbus Bıyıklı Balık- Lucioperca
lucioperca Sudak - Salmo gardnerji Gökkuşağı Alabalık
Deniz Balıkları
:
- Apagon nigripinnis - Upeneus moluccensis- Callionymus filamentosus - Upeneus moluccensis
- Dussumeria acuta - Sillago sihama; - Etmureus teres - Sphyraena chrysoteania- Cynoglossus
sinusarabic - Sphyraena viridensis - Oxyurichthts papuensis - Saurida undosquamis - Sargocentron
rubrum, - Pelates quadri/ineatu - Leiognathus kluzingeri- Stephanolepis diaspros
F.4.2. Habitat ve Topluluklar
F.4.3. Hayvan YaĢama Hakları
F.4.3.1. Evcil Hayvanlar.
F.4.3.1.1. Sahipli Hayvanlar
Dörtyol ilçesinde 3 adet,Erzin ilçesinde 1 adet olmak üzere toplam 4 adet ev ve süs
hayvanları satıĢ yeri vardır.
F.4.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar
Hatay merkez Ġlçe Antakya‘da 1 adet hayvan barınağı bulunmakta olup 21.02.2008
tarihinde faaliyete geçmiĢtir.500 hayvan kapasitesi vardır. Barınakta 2 Veteriner Hekim, 5
bakıcı ve 1 Ģoför görev yapmaktadır. Sahanın büyüklüğü 8 dekardır.150 m2 kapalı alanı olup
bu alanda Veteriner odası, Muayene odası, Ameliyathane, mutfak, bakıcı odaları ve idari
birimler bulunmaktadır. 10 adet kapalı alanlı sundurmalı açık kafes bulunmaktadır.
Barınaktaki mevcut hayvan sayısı 27.05.2008 tarihi itibariyle 150 adettir. Bu güne kadar 64
adet hayvan sahiplendirilmiĢ, 20adet hayvan kısırlaĢtırılmıĢtır. Genel olarak Barınakta
KısırlaĢtırma, Sahiplendirme, bakım ve aĢı çalıĢmaları yapılmaktadır.
F.4.3.1.3.Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar
Nesli tehlikede olan yaban hayvanlarından olan Çizgili Anadolu Sırtlanının yaĢadığı
alanlar Altınözü Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası olarak koruma altına alınmıĢtır. Saha
08.11.2004 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yaban Hayatı GeliĢtirme
Sahaları Yönetmeliğine göre yönetilmektedir.
Anadoluda yaban ortamında sadece Ġlimiz Kırıkhan Ġlçesi Kaletepe-CamızkıĢlasıĠncirlik-Kamberlikaya-BaĢpınar-Sucu Köyleri ile Suriye sınırı arasında kalan askeri bölgede
118
Hatay Dağ Ceylanı populasyonu bulunmakta olup yaĢam alanları Merkez Av Komisyonu
Kararıyla ava kapatılarak koruma altına alınmıĢtır.
Samandağ Kumsallarına her yıl yuvalamak amacı ile gelen Deniz
Kaplumbağalarından Chelonia mydas ve Caretta caretta adlı türler her yıl 01 Mayıs - 15 Eylül
tarihleri arasında Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile Samandağ Kaymakamlığı Köylere Hizmet
Götürme Birliği arasında düzenlenen sözleĢme gereği proje alan sorumlusu ve ekibince
izlenmekte ve korunmaktadır.
F.4.3.2. Hayvan Hakları Ġhlalleri
Konuyla ilgili sağlıklı veriler bulunamadı.
F.4.3.3. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği
ÇeĢitli zamanlarda Belediyelerle, sınırları içerisinde bulunan hayvanların korunması
yönünde yazıĢmalar yapılmıĢtır.
F.5. HASSAS YÖRELER
F.5.1 Milli Parklar
Milli park, bilimsel ve estetik bakımdan, ulusal ve uluslararası ender bulunan doğal ve
kültürel değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip doğa parçalarıdır. Ġlimizde
milli park olarak onaylanmıĢ saha bulunmamaktadır. Ancak Adi Deniz Kaplumbağalarının
(Caretta caretta ve Chelonia mydas (yeĢil kaplumbağa)) yuvalama alanı olan ve aynı
zamanda tarihi değerlere sahip olan doğa sahilleri Milli Park olarak önerilmiĢtir.
Hatay ‗da daha önce ilan edilmiĢ Milli Park bulunmamaktadır.
F. 5. 2 Tabiat Parkları
Ġlimiz dahilinde tabiat parkı yoktur.
F. 5. 3 Tabiat Anıtı
Ġlimizde tabiat anıtı yoktur.
F.5.4 Tabiatı Koruma Alanları
Tabiatı koruma alanları, bilim ve eğitim bakımından önem taĢıyan nadir tehlikeye
maruz veya kaybolmaya yüz tutmuĢ ekosistemler, türler ve doğal olayların meydana getirdiği
seçkin örnekleri içeren ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçları ile
kullanılmak üzere ayrılmıĢ doğa parçalarıdır. Ġlimiz sınırlarında 2 adet Tabiatı koruma
alanımız bulunmaktadır.
TEKKOZ-KENGERLĠDÜZ TABĠATI KORUMA ALANI
KuruluĢu : 29.05.1987
Alanı : 172 ha.
Konumu : Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, Erzin ilçesi sınırları içerisindedir.
119
Kaynak Değerleri :
Doğu Kayını ( Fagus orientalis)‘nın Dünyada‘ki en güney tabii yayılıĢı teĢkil etmesi,
ayrıca zengin bitki ve hayvan topluluğuna sahip oluĢu ile nadir ve eĢsiz bir orman ekosistemi
özelliğine sahip bulunmasıdır.
HABĠBĠNECCAR TABĠATI KORUMA ALANI
KuruluĢu : 31.12.1993
Alanı : 118 ha.
Konumu : Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, merkez ilçesi sınırları içerisindedir.
Kaynak Değerleri :
Saha, kültürel değerler bakımından oldukça zengindir. Bunlardan Sen Piyer Kilisesi
kayalara oyularak yapılmıĢ bir Hristiyan kilisesidir. Yine bu alanda yer alan Karon (Charon)
Anıtı; Sen Piyer kilisesinin 200 m. kuzeyinde yer almakta ve mitolojide ―cehennem kayıkçısı‖
olarak bilinen karon‘un kayalara oyulmuĢ dev bir büstüdür. Ayrıca Sen Piyer kilisesinin
içindeki Günahkarlar Hamamı Antiokus I. tarafından M.Ö.3.yüzyılda yaptırılmıĢtır.
F.5.5 Orman Ġçi Dinlenme Yerleri
Kuzuculu(Zübeyde Hanım) Mesire Yeri ;
Hatay Ġli ,Dörtyol Ġlçesi,Kuzuculu Beldesi sınırları içerisinde ,Amenajman Planına
155 nolu bölmede ,6,7311 ha. büyüklüğünde, 1985 yılında tesis edilmiĢtir.B Tipi mesire
yerimizde kızılçam ağaç türleri mevcuttur.Kuzuculu Mesire Yerinin ilçe merkezine 9,3
km.,Kuzuculu Beldesine 3 km uzaklıkta olup yol asfalttır.
28.08.2007 tarihinde yapılan ihale sonucuna göre; mesire yerinin iĢletmeciliğini YaĢar
Güçlü adındaki Ģahıs alarak halen iĢletmeciliğini yapmaktadır.
Kınalıtepe Mesire Yeri:
Hatay Ġli, Belen Ġlçesi, Güzelyayla Köyü mevkiinde yer alan mesire
Yerimiz, Amenajman Planına göre 531 nolu bölmede, 10.0251 ha. Büyüklüğünde,1987
yılında tesis edilmiĢtir. GeliĢme palanı 2009 yılında yapılmıĢtır. Yine B Tipi olan mesire
yerimizde kızılçam(Çz.) ağaç türleri mevcuttur. UlaĢım yolu asfalt olup karayoluna ortalama
8 km.uzaklıktadır.
29.04.2009 tarihinde yapılan ihale sonucuna göre; Ahmet Uğur TAT adlı Ģahsa 29 yıllığına
iĢletmek üzere verilmiĢtir.
F.5.7. Biyogenetik Rezerv Alanları
Ġlimiz sınırları içerisinde biyogenetik rezerv alanı bulunmamaktadır.
F.5.8. Biyosfer Rezerv Alanları
Ġlimiz sınırları içerisinde biyosfer rezerv alanı bulunmamaktadır.
F.5.9. Özel Çevre Koruma Bölgeleri
Ġlimizde Bakanlar Kurulu kararı ile alınmıĢ özel çevre koruma bölgesi yoktur.
120
Hassas Yöreler Kapsamına Giren Diğer Alanlar
F.5.10. Av Hayvanlarını Koruma ve Üretme Sahaları
Hatay - Fırnız - Yaylacık B Serisi Yaban Keçisi ve Karaca Koruma Üretme Sahası :
Doğusu : Fırnız yaylası ve Ġskenderun bölge sınırı
Batısı : Akgedik serisi
Kuzeyi : Ġskenderun ve Arsuz bölge sınırı
Güneyi: Ġncirlidere, KıĢlak, Olukpınar, Fırnız yaylasına inen düz hat Av Koruma Sahası
Samandağı - Antakya - Ġskenderun ve Uluçınar Orman ĠĢletme ġefliği‘nin Amanos Dağları
üzerindeki yüksek rakımlı ve ormanlık yerleri içerisine alarak Akdeniz‘e uzanmaktadır.
Av Koruma Sahasında alageyik, dağ keçisi, karaca, domuz, tavĢan, kınalı keklik,
sülün, kurt, çakal ve tilki bulunmaktadır. Av sahasına 1989 yılından beri üremek üzere sülün
bırakılmıĢ olup bunlar Domuzburnu civarında meskün olmayan bir alanda çoğalmaktadır.
Ayrıca Domuzburnu‘nun güneyinde Uluçınar bölgesi kale mevkiinde 10 ha. üzerinde
kurulmuĢ üretme istasyonu bulunmaktadır. Bunlar üretilip av sahasına bırakılmaktadır.Bu av
koruma sahası Orman Genel Müdürlüğü‘ne tahsisli paralı avlak sahadır. Bu saha içerisinde av
yapmak Orman Genel Müdürlüğü‘nden alınacak av izin belgesine tabidir.
Av mevsiminde yukarıda belirtililen av hayvanlarından kınalı keklik ve tavĢan avı
yasaktır. Kurt, çakal, yaban domuzu bütün yıl avlanabilir. Tilki ise 15 Eylül - 15 Mart arası,
dağ keçisi ve karaca ise 1 Ağustos - 31 Mart tarihleri arasında avlanılabilceklerdir. Dağ keçisi
ve karaca Merkez Av Komisyon kararının av turizmine iliĢki maddesinde özellikle Arsuz‘da
av koruma sahasında avlanabilecekleri belirtilmiĢtir.
F.5.11. Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar
Hatay ilinde su ürünleri avcılığı Akdeniz kıyı Ģeridinde bulunan Ġskenderun,
Samandağ, Dörtyol ve Erzin ilçelerinde yapılmaktadır. Ayrıca ; Asi Nehri, Demirköprü,
Kırıkhan‘da GölbaĢı Gölet‘i ve Yayladağ‘da GörentaĢ Göleti‘nde tatlı su balık türleri
avlanmaktadır.
Kıyılarda : Barbunya, çipura, gümüĢ, dil, Lagos, levrek, lüfer, mercan, kılıç, sardalya,
istavrit, turna ve köpek balığı avlanmaktadır. Ayrıca önemli miktarlarda karides avlanmakta
olup bu yörede çıkan iri karidesler Ġskenderun Karidesi olarak tanınmaktadır. Ġç sularda
avlanan türleri ise aynalı sazan, yılan balığı, yayın balığı ve karabalıktır. Su ürünleri
avcılığında da av dönemleri Tarım Orman Bakanlığı‘nca belirlenmektedir. Akdeniz‘de Finike
Körfezi‘nin doğusundaki taĢlık burnundan Suriye sınırına kadar olan kara sularımızda 1- 15
Mayıs arasında her türlü su ürünleri avcılığı yasaktır. Ayrıca ; 1 Eylül arasında sardalya
avcılığı, 1 Nisan - 1 Eylül arasında palamut ve torik avcılığı yasaktır. Sportif amaçlı avcılıkta
tutulan balık miktarı iç sularda kiĢi baĢına günde en çok 5 kg.‘ı denizlerde 7 kg‘ı geçemez.
Ġskenderun ve Çevlik (Samandağ) da bulunan balıkçı barınakları açık denizde
avlanacak amatör balıkçılara hizmet vermektedir.
F.5.12. Endemik Bitki ve Hayvanların YaĢama Ortamı Olan Alanlar
Konuyla ilgili bilgi F.4‘te verilmiĢtir.
F.5.13. Koruma Altına Alınan Yabani Flora-Faunanın YaĢama Ortamı Olan Alanlar
121
Ġlimizde iki adet Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası bulunmaktadır. Altınözü Yaban
Hayatı GeliĢtirme Sahası 39.580 Ha‘lık alanı kapsamakta olup hedef tür nesli tükenme tehdidi
altında olan Çizgili Anadolu Sırtlanıdır. Ġskenderun Arsuz Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası
27.063,5 Ha‘lık alanı kapsamakta olup Yaban Keçisi ve Karaca hedef tür olarak belirlenmiĢ
ve her iki sahadaki hedef türler koruma altına alınmıĢtır.
F.5.14. Akdeniz'e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme
Ortamı Olan Alanlar
Deniz Kaplumbağaları
Meydan Kumsalı
ġeyh Hıdır Kumsalı
SamandağıKumsalı Hatay Ġli Samandağı Ġlçesinin sahilidir. Sahil kuzeybatı ve
güneydoğu yönünde uzanmakta ve yaklaĢık olarak 14km uzunluktadır. Kumsalın güneydoğu
yönündeki en uç noktası Sabca Burnu, kuzeybatı yönündeki en uç noktası ise Çevlik
Limanı‘dır. Çevlik, ġeyhhıdır ve Meydan olmak üzere kumsal üç bölümde incelenebilir.
ġeyhhıdır kumsalı ince taneli kumdan oluĢmaktadır ve bu bölge aynı zamanda C. mydas‘ların
yuva yapmak için öncelikli tercih ettikleri kumsaldır.
SAMANDAĞI KUSALINDA YUVALANAN KAPLUMBAĞALAR
Türkiye kıyılarında yuvalanan iki deniz kaplumbağası Chelonia mydas ve Caretta
caretta‘dır. C. mydas‘ın yayılıĢ alanı genel olarak Doğu Akdeniz Bölgesi‘ndeki birkaç
kumsalla sınırlıdır: Kazanlı, Akyatan, Samandağı. C.caretta ise diğer kumsalların hemen
122
hemen hepsinde yaygındır. Samandağı sahillerinde özellikle C. mydas türü yoğun olarak
yuva yapmaktadır.
C.mydas IUCN‘nin hazırladığı ―Red List‖te soyu tehlikede, C. caretta ise soyu tehdit
altında olan türler arasındadır.
Chelonia mydas (LINNAEUS, 1758)
Türkçe ismi yeĢil kaplumbağadır.
DiĢileri
karaya
çıkarak
yuva
yapıp
yumurtladıkları kısa devreler dıĢında
bütün hayatları denizde/suda geçer. Deri
altında kemik plaklardan oluĢmuĢ kabuk
vardır. Üyeleri dört tane ve yüzgeç halini
Chelonia mydas
almıĢtır. BaĢ gövdeye göre küçüktür ve
baĢta plaklar vardır. Diğer deniz kaplumbağaları gibi baĢını ve yüzgeçlerini kabuk içine
çekemez. Ön yüzgeçler arka yüzgeçlere göre büyüktür. Boyu yaklaĢık 1 metre, ağırlığı
150kg‘a kadar çıkabilir. Deniz otlarıyla beslenir.
Üreme mevsimi Mayıs-Ekim ayları arasındadır. Yumurta bırakma yeri yumurtadan
çıktıkları kumsaldır. Bu kumsalı nasıl buldukları ise hala anlaĢılamamıĢtır.
HAYATI DENĠZDE GEÇEN BĠR CANLI NĠÇĠN KARAYA ÇIKSIN?
Denizde yaĢayıp, beslenen kaplumbağa karaya bir tek amaç için çıkar; soy devamını
sağlamak. Yüzlerce kilometreyi ve büyük tehlikeleri aĢarak karaya çıkan deniz
kaplumbağaları yuvalamak için kendisine uygun kum arar. Kumu bulunca yuva yapmaya
baĢlar. Önce, ön ve arka yüzgeçlerini ritmik bir Ģekilde kullanarak geniĢ bir çukur oluĢturur.
Bu geniĢ çukur içine arka yüzgeçlerini kullanarak 30-40cm çapında 60-70cm derinlikte bir
çukur açar. Arka yüzgeçlerini kullanarak kumu pençe hareketi ile dıĢarı atar, çukur oluĢtuktan
sonra çukur ağzına, saracak Ģekilde, arka yüzgeçlerini yerleĢtirir. Böylece çukura kumun
dökülmesine engel teĢkil etmiĢ olur. Bundan sonra çukura yumurtalarını bırakır. Yumurtalar
ping-pong topu büyüklüğündedir. Yumurta bırakma iĢi bitince arka yüzgeçlerini kullanarak
çukuru kapatır. AçmıĢ olduğu geniĢ alanı, burayı terk ederken, arka ve ön yüzgeçleri
kullanarak kumla kapatmaya çalıĢır. Bu Ģekilde yavruların geliĢimi yumurta içinde güvenle
olur. Artık kaplumbağa yorgun argın denize doğru yol alır.
123
Kum güneĢ ıĢınları ile ısınır ve altındaki yumurtaları ısıtır. Bu Ģekilde yavruların geliĢimi
yaklaĢık olarak 45-60 gün sürmektedir. Yavrular gece veya sabaha doğru yumurtadan çıkar.
Yavrular suyun üzerindeki ıĢık yansımalarını görerek denize doğru yönlenirler. Suya
varmaları normal koĢullar altında 10-15 dakika sürer. Ancak sahilin kirli oluĢu, yengeçlerin,
tilkilerin, köpeklerin, deniz kuĢlarının bulunması halinde bu süre iĢlemeyebilir. Ya ölürler ya
da yem olurlar. Denize girdikleri zaman da büyük balıkların saldırısına uğrarlar. YaklaĢık 100
yavrudan ancak 10-13 tanesi hayatta kalabilmektedir.
Fotoğraflar
Anaçın Karaya ÇıkıĢı
Yuva Çukuru KazıĢı
Yuva Çukurunu Kapatması
Yuvalaması
124
Yuvadan Çıkan Yavruların
Denize UlaĢması
Denize DönüĢ
Samandağı Deniz Kaplumbağaları Tehdit Altında

Sahilden Kum Alımı

Kıyı Erozyonu
Erozyonla Kaybolan Yuva
ġeyhhıdır Türbesi‘nin (Deniz Mahallesi) bulunduğu alanda kumsal içinde yerleĢim
birimleri bulunmaktadır. Kaplumbağaların yuvalama alanı binalar tarafından iĢgal edilmiĢ
durumdadır.
125

Kumsalda aĢırı çöp kirliliği vardır. Çöpler:
1. Asi Nehri sularının getirdiği (çoğunlukla naylon poĢet)
2. Açık denizden akıntıların getirdiği çöpler olup kaplumbağaların yuvalama
alanlarını tehdit etmektedir.

Denize bırakılan petrol atıkları kumsala gelmekte ve kaplumbağaları tehdit
etmektedir.


Yengeç Predasyonu
.
126
Kanalizasyon atıkları
Ġnsan Faktörü
SAMANDAĞDENĠZKAPLUMBAĞALARI2001ÜREMEDÖNEMĠĠZLEMEVEKORUMAÇALIġMALARI
RAPORU
Özet
Samandağ Sahillerinden ġeyhhıdır Türbesi ile Asi Nehri arasında kalan ġeyhhıdır
sahili olarak adlandırılan 4.1 km‘lik alanda 3 Temmuz – 15 Eylül tarihleri arasında yoğun 15
Eylül - 15 Ekim tarihleri arasında aralıklı olarak izleme çalıĢmaları yapılmıĢtır. Ġkisi C.
caretta’ ya, 79‘u C. mydas’a ait olmak üzere toplam 84 iz gözlenmiĢ ve sadece 20 C. mydas
yuvalamak için uygun alan bulabilmiĢtir. Ancak bunlardan 14 tanesi hayatta kalmayı
baĢarabilmiĢ, 6 yuva rüzgar fırtına ve kıyı erozyonundan dolayı kaybolmuĢtur. Her bir
yuvadaki ortalama yumurta sayısı 127 ve yuvaların denize uzaklığı ortalama 42,29 m dir.
Yuvalama alanı yoğunluklu olarak nehir ağzına yakın olan bölgelerdir. Samandağ deniz
kaplumbağalarını tehdit eden en büyük faktörlerin, kum alınması, kıyı erozyonu, açık
denizden ve Asi Nehri‘nden gelen katı atıklar olduğu tespit edilmiĢ, yavruların yengeç
predasyonuna yoğun bir Ģekilde maruz kaldıkları belirlenmiĢtir. Samandağ deniz
kaplumbağalarının korunması için acilen kum alımının durdurulması ve sahilin
temizlenmesine yönelik çalıĢmalar ile diğer bazı önlemlerin alınması gerekmektedir. Ayrıca
bölgede daha önce yapılmıĢ olan çalıĢmaların yetersizliği nedeniyle ardıĢık devam edecek
izleme ve koruma ile ilgili bilimsel çalıĢmaların desteklenmesi özellikle C. mydas türünün
neslinin devamı için zorunludur.
F.5.15.
Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları
Habibi Neccar Dağı Tabiatı
Koruma Alanı
Konumu:
Doğu
Akdeniz
Bölgesinde,
Hatay
ili,
Merkez(Antakya) ilçesi sınırları
içerisinde bulunur. Saha; 118 Ha.
büyüklüğündedir.
UlaĢım: Saha; Antakya'ya 10 km.
uzaklıktadır.
Özellikleri:
Saha;
kültürel
değerler bakımından oldukça
zengindir. Bunlardan Sen Piyer
kilisesi kayalar oyularak yapılmıĢ
bir Hırıstiyan Kilisesidir. Hz. Ġsa'nın ölümünden sonra MS 29 yılında Antakya 'ya gelen Sen
Piyer burada vaazlar vermiĢtir. Yine bu alanda yer alan Charon Anıtı ; Sen Piyer kilisesinin
200 metre kuzeyinde yer almakta ve mitolojide "Cehennem Kayıkçısı" olarak bilinen haron'un
kayalara oyulmuĢ dev bir büstüdür. Ayrıca Sen Piyer kilisesinin içindeki Günahkarlar
Hamamı, Antiochos I. tarafından MÖ 3. yüzyılda yaptırılmıĢtır.
Sahada; Kızılçam,pırnal meĢesi, kesme meĢe ve sandal bulunmaktadır.
Tilki, tavĢan,keklik, üveyik baĢlıca hayvan türlerini oluĢturur.
127
Tekkoz Kengerlidüz Tabiatı Koruma Alanı
Konumu: Doğu Akdeniz bölgesinde, Hatay ili, Dörtyol ilçesi, Küllü ve Kızlarçayı köyü
sınırları içerisinde yer alır. Saha; 172 Ha. büyüklüğündedir.
UlaĢım: Saha, Dörtyola 30 km. mesafede olup, eski E-(karayolunun 15 km. sinden ayrılan yol
ile ulaĢılmaktadır.
Özellikleri: Doğu kayını(Fagus orientalis)nın kuzeyindeki yayılıĢı dıĢında izole bir yayılıĢ
alanı ve Akdeniz Bölgesi orman mıntıkası için farklı özellikte bir ekosistem kaynak değerini
oluĢturur.
Sahada; (Kengerlidüz) kayın(Fagus orientalis), MeĢe (Querreu cerris), Göknar(Abies
cilicica)Tekkoz'da ise;gürgen (Carpinus orientali) kayacık (Ostrya spi),DiĢbudak(Fraxinus
ornus), Kayın (Fagus orientalis), karaçam (Pinus nigra), Akçaağaç (Acer plata noides)
bulunmaktadır.
BaĢlıca hayvan türleri ise; yaban keçisi(Capra aegagrus), karaca (Capreolus), ayı
(Ursus arctos), Sırtlan (Hyaena Hyaena), Yaban kedisi (Felis silvestris),
kuyruksüre(Herpestos ichneumon), kurt (Canislupus), çakal(Canis aureus), tilki (Vulpes
vulpes) gelincik (Mustra nivalis)dir.
F.5.16. Sit Alanlar
Arkeolojik Sit Alanı
Kentsel Sit Alanı
Doğal Sit Alanı
Tarihi Sit Alanı
: 113
:1
:4
:1
F.5.16.1. Kentsel Sit
Hatay ilinde kentsel sit alanı olarak ; Antakya
merkezde Habibi Neccar dağının eteklerinden Asi nehri
kıyısına kadar olan bölümde ,Eski Antakya Evlerinin
bulunduğu bölüm sit alanı olarak tespit edilmiĢtir.
F.5.16.2. Tarihi Sit
Tarihi sit alanı olarak; Arkeolojik Sit alanları içinde yer alan Ġsos Antik Kent‘i
sayabiliriz.
Bu konuyla ilgili detaylı bilgi elde edilememiĢtir.
128
F.5.16.3. Arkeolojik Sit
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
KEÇEBEY HÖYÜĞÜ
TEL KEÇEBEY
HÖYÜĞÜ
TEL ÇAMURĠYE
HÖYÜĞÜ
TEL MĠġRĠ HÖYÜĞÜ
TEL ANBER HÖYÜĞÜ
TÜLEYL ġARKĠ
HÖYÜĞÜ
TEL ALAATTĠN
HÖYÜĞÜ1
TEL ALAATTĠN
HÖYÜĞÜ2
PAġA HÖYÜK
TEL DAMALKA
HÖYÜĞÜ
TEL TAĠNAT
HÖYÜĞÜ
BOZHÖYÜK
TELASIR HÖYÜĞÜ
ANTAKYA SURLARI
15 DEMĠRKAPI
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
KARUN TEPE
HÖYÜĞÜ
YARSELĠ HÖYÜĞÜ
KOZ KALESĠ
GELĠNLER DAĞI
ANTĠK KENT
TĠYEK HÖYÜGÜ
KARGALIK HÖYÜĞÜ
BOKLUKAYA
HÖYÜĞÜ
KĠLĠSE HÖYÜĞÜ
SIÇAN HÖYÜĞÜ
MURAT APDAL
HÖYÜĞÜ
DANACI HÖYÜĞÜ
YALAK HÖYÜĞÜ
TESPĠLĠ HÖYÜĞÜ
KARGILIK HÖYÜĞÜ
KARAPINAR
MEZARLIĞI
BAĞLAMA HÖYÜĞÜ
BAKRAS KALESĠ
HASANPAġA HANI
KĠNET HÖYÜĞÜ
KARA HÖYÜK
M.Ö. 1800 1600
ANTAKYA
SUVATLI
ANTAKYA
SUVATLI
ANTAKYA
HASANLI
M.Ö. 1800 1600
ANTAKYA
ANTAKYA
SUVATLI
SUVATLI
M.Ö. 1800 1600
ORTAÇAĞ-ARAP
ANTAKYA
APAYDIN
ANTAKYA
YEġĠLOVA
ANTAKYA
ANTAKYA
YEġĠLOVA
SERĠNYOL
ANTAKYA
YEġĠLOVA
ANTAKYA
ANTAKYA
ALTINÖZÜ
ANTAKYA
ANTAKYA
MELEKLĠ
BOZHÖYÜK
BABATORUN
HACIKÜRÜġ
KÜÇÜKDALYA
N
ALTINÖZÜ
ALTINÖZÜ
ALTINÖZÜ
KAMBERLĠ
YARSELĠ
KOZ
ALTINÖZÜ
YUNUSHAN
ROMA
HASSA
HASSA
TĠYEK
AKTEPE
M.Ö.1800
M.Ö.500-M.S.350
HASSA
HASSA
HASSA
AKTEPE
BĠNTAġ
BĠNTAġ
HASSA
HASSA
HASSA
HASSA
HASSA
A.KARAFAKILI
A.KARAFAKILI
DERVĠġPAġA
SAPANÖZÜ
KÜRECĠ
HASSA
BELEN
BELEN
BELEN
DÖRTYOL
DÖRTYOL
AKTEPE
ÖTENÇAY
ÖTENÇAY
ÖTENÇAY
YEġĠLKÖY
YEġĠLKÖY
129
M.Ö. 64 M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.600
ORTAÇAĞ - ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ - ARAP
BĠZANS
BĠZANS
M.Ö.1100 - 3000
ORTAÇAĞ - ARAP
HAÇLILAR
M.Ö.1800 1600
M.Ö.400
M.Ö.600
M.Ö.400
M.Ö.1300
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.64-M.S.350
SELÇUKLU
M.Ö.64-M.S.350
HELENĠSTĠK
OSMANLI
M.Ö.600
ORTAÇAĞ-ARAP
36 MANCINIK KALESĠ
KUZUCULU
37
NEKROPOLÜ
TEBERAT NACĠ
38
HASAN
39 TEBERAT HÖYÜĞÜ
40 BAYTARLI HÖYÜĞÜ
KĠREMĠTLĠK
41
HÖYÜĞÜ
TEBERAT ARAP
42
AHMET
43 YOLTEPE HÖYÜĞÜ
NACARTEPE
44
HÖYÜĞÜ
45 KARATEPE HÖYÜĞÜ
CINCIK TEPE
46
HÖYÜĞÜ
47 SUTEPE HÖYÜĞÜ
GÖKÇEOĞLU
48
HÖYÜĞÜ
HAVUZTEPE
49
HÖYÜĞÜ
50 HALĠLAĞA HÖYÜĞÜ
51 ÇĠLOĞU HÖYÜĞÜ
52 ILIKPINAR HÖYÜĞÜ
ÇATALTEPE
53
HÖYÜĞÜ
ÖZSOĞUK SU
54
HÖYÜĞÜ
MURATPAġA
55
HÖYÜĞÜ
56 KĠREMĠTLĠ HÖYÜĞÜ
57 GÜZELCE HÖYÜĞÜ
YASSI YURT
58
HÖYÜĞÜ
KARADURMUġLU
59
HÖY.
DEDEÇINAR
60
HÖYÜĞÜ
61 ĠÇADA HÖYÜĞÜ
62 BOZHÖYÜK
KĠLĠSE TEPE
63
HÖYÜĞÜ
64 AMBAR HÖYÜĞÜ
65 KOYUNCU HÖYÜĞÜ
66 REġATLI HÖYÜĞÜ
67 YUSUFLU HÖYÜĞÜ
68 ARPALI HÖYÜĞÜ
TOPBOĞAZI
69
HÖYÜĞÜ
DÖRTYOL
RABAT
DÖRTYOL
KUZUCULU
KUMLU
KUMLU
KUMLU
SAMANLI
HARABALĠ
BAYTARLI
KUMLU
GÖKÇEOĞLU
KUMLU
KUMLU
GÖKÇEOĞLU
YOLLAK
KUMLU
KUMLU
KIRCIOĞLU
AKTAġ
KUMLU
KUMLU
AKTAġ
AKTAġ
KUMLU
GÖKÇEOĞLU
KUMLU
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
BAYTARLI
ÇAMSARI
ÇĠLOĞLAN
ILIKPINAR
KIRIKHAN
YALANGOZ
KIRIKHAN
ÖZSOĞUKSU
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
MURATPAġA
SAYLAK
GÜZELCE
KIRIKHAN
ÇAMSARI
KIRIKHAN
KARADURMUġ
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
SAYLAK
ĠÇADA
KAMIġLAR
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
ÇĠLOĞLAN
NARLIHÖBÜR
MAHMUTLU
REġATLI
ÇAMSARI
KODALLI
KIRIKHAN
130
TOPBOĞAZI
BĠZANS
ROMA
M.Ö.1800
M.Ö.3100-500
HRĠST.-M.Ö.600
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.1800
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ - ARAP
ORTAÇAĞ - ARAP
M.Ö 64-M.S.350
ESKĠ
HĠRĠSTĠYANLIK
ORTAÇAĞ - ARAP
ORTAÇAĞ - ARAP
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
O.ÇAĞ ARAP
HEL.ORTAÇAĞ
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
ROMA
O.ÇAĞ ARAP
PREHESTORĠK
ROMA
ORTAÇAĞ-ARAP
ROMA-BĠZANS
BĠZANS
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
91
92
93
94
KÖR HALĠLĠYE
HÖYÜĞÜ
KIZILKAYA HÖYÜĞÜ
TEL SULTAN
HÖYÜĞÜ
TEL CURUN HÖYÜĞÜ
BALDIRAN HÖYÜĞÜ
MATTA HÖYÜĞÜ
DARMI SAK KALESĠ
KAYA MEZARLARI
ġALEN KALESĠ
ÇATALHÖYÜK
ÜÇTEPE HÖYÜĞÜ 1
ÜÇTEPE HÖYÜĞÜ 2
TEBERAT HÜRRĠYET
TEL TARFAH
HÖYÜĞÜ
ALTINTEPE HÖYÜĞÜ
TELL KURDU
HÖYÜĞÜ
TEL HAMAMI
GÜLTEPE HÖYÜĞÜ
BOZTEPE HÖYÜĞÜ
TERZĠHÖYÜK
TEL KARATAġ
HÖYÜĞÜ
TEBERAT B.AVARO
GÖKTEPE HÖYÜĞÜ
TARABAT ALGANA 1
TARABAT ALGANA 2
95
TELGAZĠ HÖYÜĞÜ
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
SALĠHE HÖYÜĞÜ
KONUK HÖYÜĞÜ
KÖTÜBÜYÜK
98
HÖYÜĞÜ
99 BEġASLAN HÖYÜĞÜ
TEL YAR KUYU
100
HÖYÜĞÜ
KARACANLIK
101
HÖYÜĞÜ
102 AL GARBĠ(KIZTEPE)
96
97
103
104
105
106
107
108
KARAHÖYÜK
KARATEPE HÖYÜĞÜ
AKPINAR HÖYÜĞÜ
CÜDEYDĠYE
HÖYÜĞÜ
HARABALĠ HÖYÜĞÜ
DAVUTPAġA
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KULAKLITEPE
KIZILKAYA
M.Ö.64 M.S.350
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
KIRIKHAN
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
M.Ö.64 M.S.350
ARTAÇAĞAKARADURMUġLU ARAP
BALDIRAN
M.Ö.600
BALDIRAN
HELEN-ORTAÇAĞ
KARADURMUġLU M.Ö.64-M.S.350
ALAYBEYLĠ
OSMANLI
ALAYBEYLĠ
ROMA
DEĞĠRMENBAġI
HELENĠSTĠK
ÇATALHÖYÜK
ĠLK.HRĠST.
ÜÇTEPE
ORTAÇAĞ-ARAP
ÜÇTEPE
ORTAÇAĞ-ARAP
ÜÇTEPE
ORTAÇAĞ-ARAP
REYHANLI
REYHANLI
PAġA KÖYÜ
CÜDEYDĠYE
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
TEVEKKELĠ
HATAYHAMAMI
HATAYHAMAMI
UZUNKÖY
TERZĠHÖYÜK
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
ÜÇTEPE
ÜÇTEPE
KALAZ
PAġAKÖY
PAġAKÖY
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
GAZĠMÜRSEL
KONUK KÖYÜ
KONUK KÖYÜ
REYHANLI
REYHANLI
KONUK KÖYÜ
D.Ü.ÇĠFLĠĞĠ
REYHANLI
SULUKÖY
REYHANLI
REYHANLI
KUMTEPE KÖYÜ
KARAMAZ
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
KARAHÖYÜK
KARACANLIK
AKPINAR
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
CÜDEYDĠYE
HARABALĠ
DAVUTPAġA
131
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.2600
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.64-M.S.350
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
ARAP M.Ö.64M.S.350
M.Ö.64-M.S.350
M.Ö.64-M.S.351
M.Ö.64-M.S.352
M.Ö.64-M.S.353
M.Ö.64-M.S.350
BĠZANS-ĠSLAMĠ
ORTAÇAĞ-ARAP
HELENĠSTĠKO.ÇAĞ
HRĠSTĠYAN
ORTAÇAĞ-ARAP
HĠRST.M.Ö.4300600
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.64-M.S.350
HÖYÜĞÜ
109 YAZIHÖYÜK
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
TEL KURMĠDAH
ZOBA HÖYÜĞÜ
TEL ABDAL HÖYÜĞÜ
B.ALGELE HÖYÜĞÜ
BEġASLAN HÖYÜĞÜ
ADALET HÖYÜĞÜ
KIZLAR SARAYI
ATÇANA ANTĠK
KENTĠ
ST.SĠMON MANASTIR
BATIAYAZ ERMENĠ
KĠLS.
YOĞUNOLUK
MANASTIR
SELEUCĠA PĠERĠA
KENTĠ
EL-MĠNA ANTĠK
KENT
TĠTUS TÜNELĠ
DOR MABEDĠ
KAYA MEZARLARI
ĠSOS ANTĠK KENT
ST.BARLAAM
MANASTIR
REYHANLI
YASSIKONAK
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
REYHANLI
ALAKUZU
YASSIKONAK
TEL ABDAL
D.Ü.ÇĠFTLĠĞĠ
HANDA
ADALET
CĠLVEGÖZÜ
REYHANLI VARIġLI
SAMANDAĞ AKNĠHER
ROMA
BĠZANS
SAMANDAĞ TEKNEPINAR
BĠZANS
SAMANDAĞ YOĞUNOLUK
BĠZANS
SAMANDAĞ KAPISUYU
HELENĠSTĠK
SAMANDAĞ
SAMANDAĞ
SAMANDAĞ
SAMANDAĞ
ERZĠN
MAĞARACIK
KAPISUYU
KAPISUYU
ÇEVLĠK
TURUNÇLU
TUNÇ ÇAĞI
ROMA
GREK
ROMA
HELENĠSTĠK
ÇAMDIR
HĠTĠT-ROMA
KONACIK
ROMA
ARSUZ
ROMA
SARISEKĠ
HELENĠSTĠK
YAYLADAĞ
ĠSKENDERU
128
KONACIK LAHĠTLERĠ N
ĠSKENDERU
129
SÜTUNLU LĠMAN
N
ĠSKENDERU
130
SARISEKĠ KALESĠ
N
F.5.16.4. Doğal Sit
1
HARBĠYE
DOĞAL SĠT
ALANI
M.Ö.64-M.S.350
ROMAHELENĠSTĠK
ORTAÇAĞ-ARAP
ORTAÇAĞ -ARAP
ORTAÇAĞ- ARAP
ORTAÇAĞ-ARAP
M.Ö.64-M.S.350
BĠZANS
ANTAKYA HARBĠYE
ANTAKYA ĠL MERKEZĠNE 7 Km. Mesafede Olup, Yayladağ
Ġlçesi Üzerinde Suriye Ve Dolayısıyla Ortadoğuya Bağlanan
E-91 Karayolu Üzerinde Bulunmaktadır. Suriye Hudutunun
55 Km. Mesafedeki Harbiye Belediye TeĢkilatı Hatay'ın
Anavatana KatılıĢ Tarıhi Olan 1939 Yılında KurulmuĢ
Beldemizdir Ayrıca Harbiye, Tarihi Daphne (Defne) Olarak
Adını Tüm Dünyaya DuyurmuĢtur. Yanlız Hatayın Değil,
Belkide Güney Anadolu Bölgesinin En ġirin Ve En ġeçkin
Yerlerinin BaĢında Gelmektedir. Harbiye El Sanatları
Bakımından
Da
Adını
Tüm
Türkiye'ye
132
DuyurmuĢtur.Heykelcilik Bir Hayli Ġleri Durumdadır. El Tezgahlarında Üretilen Ġpekcilik
Tüm Türkiye'de Kabul GörmüĢtür. Turistik EĢya Üretimi Ve Sap Örmeciliği Ġle Türkiye
Çapında Önemli Bir Pazara Sahiptir. Harbiye'de Yapılan Arkeolojik AraĢtırmalardan
AnlaĢılacağı Üzere, Kazı Neticesinde Elde Edilen Buluntulardan M.Ö.4500-3000 Tarihinden
Ġtibaren YerleĢim Yeri Olarak Kullanıldığı Bilinmektedir. Hellenistik Ve Roma Devrinde
Zengin Halk Kesimi, Antik Çağda Da Bir Mesire Yeri Olarak Kullanılabilmesi Ġçin Büyük
Malikaneler Ve Villalar YaptırmıĢlardır. Makedonya
Kralı
Büyük
Ġskender'in
Genarallerinden I.Seleucus Nikator Antakya'yı Kururken Burayı Da Ġmar Etmeyi Ġhmal
EtmemiĢtir. Asıl GeliĢme Helenistik Devri Krallarından Antiochus Epiphanos Zamanında
OlmuĢtur. Bu Devirde Apollon Mabedi ĠnĢa EdilmiĢtir. Roma Çağında Ġlk Önce Ġmparator
Pompeus Ġmara BaĢlamıĢ Daha Sonra Diğer Ġmparatorlar Tarafından Hamamlar, Büyük
Villalar ĠnĢa EdilmiĢtir. Antik Çağda Bütün Yakındoğu'da Apollon Adına Düzenlenen
YarıĢlar Ve Oyunlarla Ün Kazanan Bu Yer 1268'de Memlukluların Eline Geçtikten Sonra Bir
Daha Eski Parlak Dönemine EriĢememiĢtir.
Dalpne (Harbiye) Efsanesi: Zeus'un Oğlu IĢık Tanrısı Apollon Irmak Kenarında
Genç Ve Güzel Bir Kız Görür. Bu EĢsiz Güzelin Adı Defne'dir Apollon'un Ġçinde Arzular
Uyandırır. Onunla KonuĢmak Ġster. Fakat Defne, IĢık Tanrısının Ġçinden Geçenleri
AnlamıĢtır; Kaçmaya BaĢlar. O Kaçar, Apollon Kovalar Çapkın Tanrı Bir Taraftanda "Kaçma
Seni Seviyorum..." Diye Bağırır. Defne Ġse Tanrılarla SeviĢen Kadınların BaĢlarına Neler
Geldiğini Bildiği Ġçin Korkuya Kapılır Ve Kaçmaya Devam Eder. Apollon'a Gelince Bu
Güzel Periyi Mutlaka Yakalamak Ġstemektedir.Aralarındaki Mesafe Gitdikce Kısalır Ve Bir
An Gelirki Defne, Apollon'un Sıcak Nefesini Saçlarının Arasında Duyar. Artık KurtuluĢ
Ġmkanı Kalmadığını Anlayan Defne,Birden Durur Ve Ayağı Ġle Toprağı Kazıyarak ġöyle
Bağırır; "Ey Toprak Ana! Beni Ört, Beni Sakla, Beni Koru!.." Bu Ġçten YalvarıĢ Üzerine
Defne, Organlarının AğırlaĢtığını, OdunlaĢtığını Hisseder.
Olgun Göğsünü Gri Bir Kabuk Kaplar, Kokulu Saçları Yapraklara DönüĢür, Kolları
Dallar Halinde Uzar,Körpe Ayakları Kök Olup Toprağın Derinliklerine Dalar. Bir Defne
Ağacı Oluverir. Bu Manzara KarĢısında ġaĢıran Apollon, Defne'nin Ağaç OluĢunu Hayret Ve
Üzüntü Ġle Seyreder. Sonra Sarılır Ve Sert Kabukları Altında Hala Çarpmakta Olan Kalbinin
Sesini Duyar. "Defne! Der Bundan Sonra Sen, Apollon'un Kutsal Ağacı Olacaksın O
Solmayan Ve Dökülmeyen Yaprakların, BaĢımın Çelengi Olacak. Değerli Kahramanlar,
SavaĢlarda Zafere UlaĢanlar, Hep Senin Yapraklarınla Alınlarını Süsleyecekler. ġarkılarda
ġiirlerde Adımız, Yanyana Geçecek. Bu Tatlı Sözler Üzerine Defne, Dallarını Eğerek
Apollon'u Saygı Ġle Selamlar. ĠĢte Bu Tatlı Öykünün Geçtiği Yer , Bügünkü Harbiye' Dir.
Apollon Teessür Ve Heyacan Ġçinde O Ağacı Amblem Olarak Aldı Ve Parlak Yapraklarından
BaĢına Bir Taç Yaptı. ĠĢte O Zamandan Beri ġiir Ve Silah Zaferi Defne Dalı Ġle
Mükafatlandırılıyor Ve Defne'nin GözyaĢları Bügün Hala
Harbiye'de ġelaleleri Meydana Getiriyor.
2
BAġLAMIġ KÖYÜ DOĞAL SĠT
ERZĠN
ALANI
BAġLAMIġ
Adana-iskenderun asfaltına 1.5 km. uzaklıkta, erzin'in 3
km.doğusundadır.erzin içmeleri yakınında bulunan bu park
çamlıklar içindedir ve kalabalık grupların piknik yapmaları için
elveriĢlidir. yeme, içme ve diğer bütün ihtiyaçlar için imkan
sağlar. burada geniĢ bir hayvanat bahçesi de bulunmaktadır. bu
park ve yaylalar, buraya gelenlerin en geç 10 dakika içinde denize
ulaĢabilecekleri dinlenme merkezleridir.
133
3
GÖLBAġI GÖLÜ DOĞAL SĠT
KIRIKHAN GÖLBAġI
ALANI
Kırıkhan Ġlçesinde 15 Km.Doğu
Kısmında Kırıkhan-Reyhanlı Yoluna 1 Km.
Uzaklıkta
Bulunan 12.000 Metrekare
Yüzölçümü Olan GölbaĢı Gölü Etrafı Piknik
Ve Mesire Alanıdır. Ayrıca GölbaĢı Göletinde
Tatlı Su Balığı Avı Yapılmaktadır.
134
F.5.17. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesinde Yeralan" Kültürel
Miras" ve "Doğal Miras" Statüsü Verilen Kültürel,Tarihi ve Doğal Alanlar
Hatay’da sit alanları ve tescilli eski eserler listesi aĢağıya çıkartılmıĢtır.
-
ANTAKYA
Kültürel yapılar
- ġeyh Ali ÇeĢmesi
- KarataĢ Köprüsü
- Pazar Köprüsü
- Endüstri Meslek Lisesi
Sit Sahaları
- Kontsel Sit
- Arkeolojik Sit
- Doğal Sit
Endüstriyel Yapılar
- Sabunhane ( Orhanlı Mah.)
- Sabunhane ( Orhanlı Mah.)
- Sabunhane ( KurtuluĢ Cad)
- Sabunhane ( KurtuluĢ Cad. )
Ġdari Yapılar
- Vilayet Konağı
- ÇarĢı Karakolu
- Banka Binası
- Ata Koleji
- Sıtma Merkezi
- Jandarma Er Eğitim Binası
- Tapu Dairesi
- Eski Öğrenci Yurdu
- Belediye Binası
- PTT Binası
- Ziraat Bankası
- Ġlköğretim Binası
ĠSKENDERUN
Ġdari Yapı
Tekel SatıĢ Deposu
Fevzi Çakmak Ġlköğretim Okulu
Sivil Mimarlık Örnekleri
-
Vali Evi 188 adet konut
Ġdari Yapılar
- Yunan Konsolosluğu
- Ġngiliz Konsolosluğu
- MithatpaĢa Ġlkokulu
- BeĢ Temmuz Ortaokulu
- Ġskenderun Lisesi
- Kız Sanat Enstitüsü
- Kız Meslek Lisesi
- Ġstasyon Binası
- Devlet Hastanesi
- Merkez Bankası
- Kaymakamlık Binası
Mezarlıklar
- Fransız Askeri Mezarlığı
- Eski Mezarlık
Anıtlar ve Abideler
- Kore anıtı
Sivil Mimarlık Örnekleri
- 16 Konut
:
Askeri Yapılar
- Hayma Çınar Kurt Kalesi
- Bakras Kalesi
- KıĢla
- Deniz Saha Komutanlığı
Dini Yapılar
- Ġtalyan Kilisesi
- Ermeni Kilisesi
- Yunan Yorgi Kilisesi
- Ortodoks Kilisesi
- KaptanpaĢa Camii
- Kaptan Mehmet PaĢa Camii
Kültürel Yapılar
- Mihail Elyan Hanı
- Gazali Han
- Belen Bucağı Kanuni Sultan
Süleyman Kervansarayı
135
DÖRTYOL
:
KIRIKHAN
Askeri Yapılar
- Payas Kalesi
- Mancınık Kalesi
- Cin Kulesi
Dini Yapılar
- Payas Medresesi
- Payas Bedesteni
- Payas Hamamı
- Kervansaray
- Sokullu Mehmet PaĢaKöprü
- Payas Köprüsü
- Payas Sokullu Külliyesi
- Payas Camii
- Halil PaĢa Camii
- Çınarlı Camii
- Sokullu Mehmet PaĢa Ġmareti
- Kale Mescidi
- Süleyman Kervansarayı
ERZĠN
-
Ġdari Yapılar
- Hükümet Konağı
ALTINÖZÜ
:
Askeri Yapılar
- Koz Kalesi
YAYLADAĞI
:
Dini Yapılar
- Hacı Hüseyin Bey Camii
- Yeni Camii
:
Erzin Ġlçesi Camii Kalıntısı
Anıtlar ve Abideler
- Çınar Ağacı
- Zeytin Ağacı
- Kubbe Dede Ziyaretgahı
SAMANDAĞI
:
:
Dini Yapılar
- Seyyide Naya Kilisesi
- Darul Hamire Manastırı
- Hızır Ġlyas Bey Camii
REYHANLI
:
Kültürel Yapılar
- Demirköprü
136
Hatay Ġli Tescilli Arkeolojik Alanlar Listesi
ANTAKYA
KIRIKHAN
:
Höyükler
- Saçaklı Höyük I - II - III
- Büyük Alaattin Höyük
- Küçük Alaattin Höyük
- Arap Höyük
- PaĢa Höyük
- Avsuyu Höyük
Nekrepol
- Kaya Mezarları
Höyükler
-
ANTAKYA
Höyükler
Nekrepol
-
:
Topboğazı Höyük
Murat PaĢa Höyüğü
Ciloğlu Höyüğü
Özsoğuksu Höyüğü
Ġçada Höyüğü
Kiremitli Höyüğü
KaradurmuĢ Höyüğü
Yusuflu Höyüğü
Halil Ağa Höyüğü
Bozhöyük
Yassıyurt Höyüğü
Kodallı Höyüğü
Dedeçınar Höyüğü
Güzelce Höyüğ
Koyuncu Höyüğü
KIRIKHAN
Saçaklı Höyük I - II - III
Büyük Alaattin Höyük
Küçük Alaattin Höyük
Arap Höyük
PaĢa Höyük
Avsuyu Höyük
Höyükler
-
Kaya Mezarları
137
:
:
Topboğazı Höyük
Murat PaĢa Höyüğü
Ciloğlu Höyüğü
Özsoğuksu Höyüğü
Ġçada Höyüğü
Kiremitli Höyüğü
KaradurmuĢ Höyüğü
Yusuflu Höyüğü
Halil Ağa Höyüğü
Bozhöyük
Yassıyurt Höyüğü
Kodallı Höyüğü
Dedeçınar Höyüğü
Güzelce Höyüğ
Koyuncu Höyüğü
ĠSKENDERUN
:
REYHANLI
Höyükler
- Bermede Höyük
- Kara Höyük
- Küçük Tainat Höyüğü
- Büyük Algena Höyük
- Algena Höyük
- KatiĢ Höyük
- Büyük Tell Abdal
- Küçük Tell Abdal
- Sıçanlı Höyük
- BeĢarslan Höyüğü
- Kırcıoğlu Höyük
- Çatal Höyük
- Çakaltepe Höyüğü
- Ġrtah Köyü Cüdeyde Höyüğü
- Büyük Cüdeyde Höyüğü
- Terzi Höyük
Yeraltı ġehirleri
- Ġbrahim PaĢa Mahallesi
Örenyeri
- Aççana
Antikkent
- Rhosus Kenti
- Esentepe Arkeolojik Siti
Höyük
- Kuseyri Köprüsü
SAMANDAĞ
:
:
Antik kent
- Seleucia Pierro
ALTINÖZÜ
:
Höyükler
- Çetenli Köyü MaltepesiHöyük
- Kamberli Köyü Karuntepesi
Höyüğü
DÖRTYOL
:
Antikkent
- Ġssos Antik Kent
- Epiphane
Höyükler
- Kenet Höyük
Arkeolojik kalıntılar
- Turunçlu
(F).FLORA-FAUNA KAYNAK





Hatay Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü
Tarım Ġl Müdürlüğü(Hatay Tarım Master Planı-2003)
2008 Hatay Ġli Çevre Durum Raporu
MKÜ-ADAT-CHELONĠA web sitesi (www.mku.edu.tr/genel/ogrtop/chelonia )
138
G.TURĠZM
G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ
G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri
G.1.1.1. Konum
Hatay ili Akdeniz Bölgesinin
doğu ucunda yer alan bir sınır ilidir. 35
derece 52 dakika ile 37 derece 04 dakika
kuzey enlemleri, 35 derece 40 dakika ve
36 derece doğu boylamları arasında
kalmaktadır. Ġl doğudan ve güneyden
Suriye; kuzey doğudan Gaziantep, kuzey
ve kuzey batıdan Adana, batıdan ise
Ġskenderun Körfezi ile çevrilidir.
Antakya yöresini çekici kılan ve
tarihi boyunca göçlere açık olmasını
sağlayan, yaĢamı kolaylaĢtıran iklim
koĢulları ve verimli topraklarının yanı
sıra Anadolu'yu Çukurova yoluyla Suriye ve Filistin'e bağlayan yolların kavĢak noktasında
bulunmasıdır. Ayrıca Mezopotamya'dan Akdeniz'e çıkmak için kullanılabilecek en uygun
limanlar yine bu bölgededir. Hatay, inanç turizmi merkezleri, antik kentleri ve yaylalarıyla
turizm potansiyeline sahip bir ildir.
—TURĠZM BÖLGELERĠ:
1-Hatay Ġli, Ġskenderun Ġlçesi, Konacık Mevkiinden baĢlayarak Samandağ Ġlçesi
Meydan Mevkiine kadar uzanan dağlık kıyı kesimi 17.10.1993 tarih ve 21731 sayılı Resmi
Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girerek Samandağ Turizm Bölgesi olarak,
2-Ġskenderun Ġlçesi, Akçalı Belediyesi ve Gökmeydanı Belediyesi sınırları içinde
kalan kıyı kesimi 11.01.1998 tarih ve 23227 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe
girerek Hatay-Ġskenderun Kıyı Bandı Turizm Merkezi olarak,
3-Hatay Ġli, Belen Ġlçesi, Güzelyayla Köyü 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı Resmi
Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girerek Güzelyayla turizm merkezi olarak ilan edilmiĢtir.
G.1.1.2. Fiziki Özellikler
Hatay doğal kaynaklar bakımından Ģanslı sayılabilecek bir ildir. Antakya‘nın hemen
yakınında Harbiye ġelaleleri, piknik ve mesire yeri olarak yerli ve yabancı turistlerin ilgisini
çekmektedir. Erzin ilçesinde orman içi dinlenme yeri, Burnaz sahil plajı, çadırlı kamp alanı,
Arsuz ve Samandağ sahil Ģeridi, yazlıkçıların çadırla kamp kurduğu yerlerdir.
Hamamat Kaplıcaları;
Reyhanlı-Antakya karayolu üzerinde Kumlu ilçesinde bulunmaktadır. Yörenin en
büyük kaplıcası olup birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir.
139
Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları
Kaplıca ve Ģifalı maden suyunun çeĢitli hastalıklara iyi geldiği söylenmektedir. Erzin
ilçesi‘ne bağlı BaĢlamıĢ Köyü‘ndeki kayaların çeĢitli yerlerinden çıkmaktadır. Erzin
içmelerinin suyu hafif tuzlu ve acımsı, karbonatlı, toprak kalevili ve karbondioksitlidir.
Reyhanlı Hamamı
Reyhanlı Ġlçesi‘ne 20 km. uzaklıktadır. Türkiye-Suriye sınır kapısının çok yakınında
bulunan kaplıcada yaklaĢık 5 kaynaktan su çıkmaktadır. Ġçme suyu olarak da kullanılabilen
kaplıca suyu çeĢitli romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
Kisecik Köyü ġifalı Suyu
Merkez Ġlçeye bağlı Kisecik Köyü‘ndedir. Ġçildiği zaman mide mitolitesini arttırır,
boĢalmasını kolaylaĢtırır. Çok içildiği zaman idrarı arttırarak idrar yollarının ince kumlarının
atılmasına ve iltihapların temizlenmesini kolaylaĢtırır. Hararet derecesi sıcak sular grubuna
girecek derecede olup, nevrit, nevralji, kronik romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
G.1.2. Kültürel Değerler
Tarihi Yerler
Hatay Arkeoloji Müzesi
Müze Binası 1934 yılında günün modern müzecilik anlayıĢına uygun olarak
uygulanmaya konulmuĢ, 1939 yılında inĢaatı tamamlanmıĢ ve 23 Temmuz 1948 tarihinde
Hatay‘ın KurtuluĢ Bayramında Müze Ziyarete açılmıĢtır.
Binanın en büyük özelliği çıkan esere göre planının hazırlanmıĢ olmasıdır. Neolotik
dönemden günümüze kadar olan eserler sergilenmektedir. 1930‘lu ve 1940‘lı yıllarda Amik
Ovasında, Samandağı‘nda ve Antakya civarında Chicago Oriental Enstitüsü, British Museum
ve Princeton Üniversitesi tarafından Ġlmi Kazılar yapılmıĢtır.
Bünyesinde bulundurduğu çeĢitli eserlerin yanında, bilhassa mozaik koleksiyonu ile
haklı bir Ģöhrete ulaĢmıĢ olup, Dünyanın önemli Mozaik Müzelerinden biri olarak
tanınmaktadır.
Hatay Arkeoloji Müzesinin 8 adet teĢhir salonu olup 1.425 adet eser teĢhir salonlarında
ve Müze Bahçesinde sergilenmektedir.
Hatay Arkeoloji Müzesi, bünyesinde bulundurduğu çeĢitli dönemlere ait çok değerli
eserlerin yanında bilhassa zengin mozaik müzelerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Müzede
sergilenmekte olan eserler ilk dönemlerde 1933-1938 yılları arasında Amik Ovası‘ndaki
Cüdeyde, Dehep ve Tainat‘ta kazı yapan Chicago Oriental Institue, 1936‘da Samandağ ElMina‘da 1937-1948 yılları arasında ise Aççana Höyüğünde British Museum adına Sir
Leonard Woolley ve yine Antakya yöresinde hafriyat yapan Prınceton Üniversitesince ortaya
çıkarılmıĢlardır.
140
MOZAĠK 1
141
MOZAĠK 2
142
MOZAĠK 3
143
Antakya Lahiti
Hatay ili. Antakya ilçesi. 2. mıntıka 487 parsel sayılı taĢınmazda yapılan bir temel
hafriyatı sırasında bulunmuĢtur.5 gün süren bir çalıĢma ile lahit çıkartılarak müzeye
getirilmiĢtir. Sidamara tipi (sütunlu) lahit için Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde özel salon
yapılmıĢtır.
Lahitin uzunluğu 2.47 m., geniĢliği 1.22 m.. yüksekliği 1.20 m.dir.
Antakya Lahiti‘nin M.S. 265-270 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu
tarihlemeyi destekleyen önemli bir delil içinden çıkan Roma Ġmparatorlarından 2. Gordianus
(M.S. 238) ile Ġmparator Gallienus ve karısı Salonina‘nın (M.S. 253-268) altın sikkeleridir.
Gallienus sikkes M.S. 260-270 yıllarında Roma‘da basılmıĢ olan, Lahtin tarihlenmesinde
önemli delildir.
144
Saint Pierre ( Aziz Petros ) Kilisesi
Saint Pierre Kilisesi hristiyanlığın ilk
dönemlerinde dini toplantı yeri idi. Ġsa‘nın
ölümünden sonra O‘nun havarilerinden biri olan
St. Pierre ( Aziz Petros ) Antakya‘ya M.S. 29 40 tarihleri arasında geldi. Ġlk dini toplantının
yapıldığı bu kilisede, o zamanlar herhangi bir
adla anılmayan bu topluluk burada Hristiyan (
Hiristos ) adını almıĢ oldu.
Bu nedenle St. Pierre Kilisesi Hristiyanlığın ilk
kilisesi olarak bilinir. Katolik Kilisesi, 1963
yılında Papa VI. Paul tarafından Hristiyanlar
için Hac yeri ilan edilmiĢtir. Bu nedenle kilisede
zaman zaman dini törenler yapılır. 29 Haziran
günü Hristiyanlarca bu kilisede St. Pierre Günü
olarak kutlanır.
Antakya Kalesi ve Surları
Ġstanbul
surlarından
sonra yurdumuzun en uzun
surlarını oluĢturmaktadır. Antik
kenti
çevreleyen
duvarlar
Helenistik Roma ve Bizans
döneminde
sellerin
akıĢını
kontrol etmek için yapılmıĢtır.
145
Kaya Mezarları
Vespasianus
Titus
tünelinin
yakınındadır.
Roma
dönemine ait olan ve
kalker taĢa oyulmuĢ 12
kaya mezarı vardır.
Bunlardan ― BeĢikli
Mağara ― adıyla anılan
mezarın
bulunduğu
mağara en geniĢ ve
ünlüsüdür.
Titus - Vespasianus Tüneli
Makedonya kralı büyük
Ġskender‘in ölümünden sonra
onun
komutanlarından
Seleukos, bugünkü mağaracıkkapısuyu diye anılan yerde
Seleucia kentini kurdu. Hem
Ģehir ve hem de limanı
kurtarmak için dağlardan inen
sel sularını baĢka bir yöne
aktarmak maksadıyla bir tünel
yapıldı.
Demirkapı
Kent surlarındaki dört kapıdan en büyüğü olup,
Halep kapısı da denilmektedir. VI. yy‘da Justinionus
döneminde sellerin akıĢını kontrol etmek için
yapılmıĢtır.
146
Harbiye
Zeus‘un oğlu AĢk Tanrısı Apollon ile genç
güzel bir kız olan Defne arasında geçen ve hüzünlü
biten bir aĢk öyküsünün yaĢandığı doğa harikası bir
mesire ve dinlenme yeridir.
Bakras Kalesi
Helenistik döneminde
yapılmıĢ karakol kulesidir.
Romalılar, Bizanslılar, Haçlılar
zamanında
onarılarak
kullanılmıĢtır. Yavuz Sultan
Selim‘in Mısır seferi sırasında
Osmanlılara geçmiĢtir.
Erzin Issos Harabeleri (Ġssus)
Çevrede su depoları, kemerler,
tapınak ve Cenevizler‘den kaldığı sanılan bir
kale ve liman kalıntıları vardır.
147
Çevlik ( Seleucia Pierria )
Antik Kenti
Antakya‘nın 35 km
batısında,
Musa
Dağı‘nın
güneyinde Akdeniz‘le birleĢtiği
yerde kayalıklarla deniz arasında
kalan düzlükte kurulmuĢ bir
antik Ģehirdir. Bu bölgede ilk
iskan M.Ö. 4500 yıllarına kadar
uzar. Doğal mağaralarda yapılan
kazı ve araĢtırmalar sonucunda
bu bölgedeki ilk iskanın paleotik
çağda olduğu tespit edilmiĢtir.
St. Simon Stilit Manastırı
Antakya - Samandağ yolunun 12.
km‘sinde Nahırlı köyüne ayrılan yoldan
gidilmektedir. Samandağ adı ile anılan dağın
en yüksek tepesinde M.S. V. yy. da
yapılmıĢtır.
Terk-i
dünya
tarikatının
merkezidir.
Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi
Payas‘ta olup, camii, medrese,
bedesten, hamam ve kervansaray
yapılarından
oluĢmaktadır.
16.yy‘da
Sokullu
Mehmet
PaĢa‘nın Mimar Sinan‘a ve O‘nu
kalfalarından birine yaptırdığı
sanılmaktadır. Tamamen kesme
taĢtan yapılmıĢtır.
148
Diğer Kültürel Değerler
Hatay kültürel değerler bakımından zengin bir ilimizdir.
Camiler : Ulu Camii, ( Sultan Selim Camii ), Habib-i Neccar Camii, ġeyh Ali Camii, Yeni
Camii (Zühriye Camii), Ağlar ( Civelek ) Camii, Mahremiye Camii, ġeyh Ahmet Kuseyri
Camii.
Yayladağ : Kasım Bey Camii
Belen : Sokullu Külliyesi Camii
Ġlimiz Merkez Ulu Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
:
Hatay
ĠLÇESĠ
:
Antakya
ADRES
:
Ulu Camii Mahallesi KöprübaĢı Mevkii / ANTAKYA
CAMĠNĠN ADI
:
Ulu Cami
YAPILIġ TARĠHĠ
:
634-640
BĠLGĠ DERECESĠ
:
Tahmini
DÖNEMĠ
:
Osmanlı
YAPTIRANI
:
Belli değil.
MĠMARI
:
Belli değil.
MÜLKĠYETĠ
:
Vakıflar Genel Müdürlüğü
MĠMARI ÖZEL.
:
Sultan Selim Camii de denilen bu cami Selçuklu tarzını
andırır.
Tonozlu düz çatılıdır. Cami üzerinde 100 yıl önce onarıldığını
gösteren bir kitabe vardır.
MÜġTEMĠLATI
:
1 adet minaresi, imam ve müezzin odaları bulunan
caminin bir
Ģadırvanı ve tuvaleti mevcut olup güney ve batı yanında küçük
bir mezarlık mevcuttur.
TARĠHÇESĠ
:
634-640 yıllarında yapıldığı, 16. yy. da yeniden inĢa
edildiği veya büyük bir onarımdan geçirildiği tahmin edilmekte olup, üzerinde yaklaĢık 100
yıl önce onarımdan geçirildiğini gösteren bir kitabe vardır.
Ġlimiz Merkez H. Neccar Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
CAMĠNĠN ADI
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEMĠ
YAPTIRANI
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
MĠMARI ÖZEL.
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Hatay
Antakya
Yeni Camii Mah. KurtuluĢ Caddesi / ANTAKYA
Habibinneccar Camii
1223-1227
Tahmini
Osmanlı
Belli değil
Belli değil
:
Osmanlı mimarisini yansıtır. Caminin altında H.
Neccar‘ın türbesi, yanında Ġsa (AS)‘ın elçilerinin mezar-ı Ģerifleri, 1 ad.
Selçuklu tarzı minaresi, taĢ iĢlemeciliği ile dikkati çeken taç kapı
üzerinde bir kitabe mevcuttur.
149
MÜġTEMĠLATI
:
ġadırvanı, tuvaleti ve cami avlusu etrafında 5-6
odadan müteĢekkil medreseler olup, bu medreselerde hafız yetiĢtiren
Kur‘an Kursu mevcuttur.
Ġlimiz Merkez ġeyhali Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
CAMĠNĠN ADI
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEMĠ
YAPTIRANI
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
MĠMARI ÖZEL
mevcuttur.
MÜġTEMĠLATI
caminin etrafında
TARĠHÇESĠ
üzerindeki
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Hatay
Antakya
ġeyhali Mahallesi / ANTAKYA
ġeyhali Camii
1317
Tahmini
Osmanlı
Belli değil
Belli değil
TaĢ yapı olup, mermer sütun üzerine üst müezzin mahfili
:
1 ad. minaresi, Ģadırcanı, tuvaleti mevcut olan bu
4 ad. oda (Medrese) mevcuttur.
:
ġeyh Ahmet Kuseyri‘nin namına yaptırılan bu cami
H. 988 tarihli türbe kitabesi bu tarihten önce de bir caminin
bulunduğunu gösterir. Caminin 1317 tarihli onarım kitabesi
vardır.
Ġlimiz Merkez Yeni Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
CAMĠNĠN ADI
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEMĠ
YAPTIRANI
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
MĠMARI ÖZEL.
MÜġTEMĠLATI
:
Hatay
:
Antakya
:
Yeni Camii Mahallesi / ANTAKYA
:
Yeni Camii
:
1166
:
:
:
Müftü Mehmet Efendi
:
Bilinmiyor
:
Vakıflar Genel Müdürlüğü (Özel Vakıf)
:
TaĢ yapı, sac kurĢun
:
ġadırvan, 10 ad. tuvalet, imam-hatip, müezzin-kayyım
hizmetli ve okuma odası. Bahçe avlu ihate duvarı 1 ad. lojmanı
mevcuttur.
150
Ġlimiz Merkez Mahremiye Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
CAMĠNĠN ADI
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEME
YAPTIRANI
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
MĠMARI ÖZEL.
MÜġTEMĠLATI
TARĠHÇESĠ
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Hatay
Antakya
Yeni Camii Mahallesi UzunçarĢı / ANTAKYA
Mahremiye Camii
16. yy.
Tahmini
Osmanlı
Belli değil
Belli değil
:
AhĢap çatılıdır, cami avlusuna uzun bir tünelden
geçilerek girilir.
Mihrabının etrafında kendi ekseninde dönen iki
mermer sütun vardır.
:
Caminin giriĢ tüneli üzerinde 1 ad. minaresi,
Ģadırvanı, tuvaleti ve imam odası mevcuttur.
:
16. yy. eseridir.
Ġlimiz Yayladağı Ġlçesi Kasım Bey Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEMĠ
YAPTIRANI
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
MĠMARĠ ÖZEL.
MÜġTEMĠLATI
TARĠHÇESĠ
:
Hatay
:
Yayladağı
:
Çamaltı Mahallesi / YAYLADAĞI
:
1510
:
Tahmini
:
Osmanlı
:
Kasım Bey
:
Bilinmiyor
:
:
TaĢ yapı, müstakil üzeri ahĢap kiremit ve kubbesiz.
:
Mezarlık, son cemaat yeri, sermahfeli, çeĢme, tuvalet
ihate duvarı vardır.
:
1510 yılında Kasım Bey tarafından yaptırılmıĢtır.
Ġlimiz Belen Ġlçesi Kanuni Sultan Süleyman Camii’nin Tarihçesi
ĠLĠ
ĠLÇESĠ
ADRES
CAMĠNĠN ADI
YAPILIġ TARĠHĠ
BĠLGĠ DERECESĠ
DÖNEMĠ
MĠMARI
MÜLKĠYETĠ
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Hatay
Belen
KurtuluĢ Caddesi / BELEN
Kanuni Sultan Süleyman Camii
Miladi 1553-1515, Hicri 960 Zilkade
Kesin
Kanuni Sultan Süleyman
Belli değil
151
MĠMARĠ ÖZEL.
:
Tek kubbeli, taĢ duvarları kireçle örülen bir yapıya
sahiptir.
MÜġTEMĠLATI
:
Küçük mezarlığı, abdest alma yeri ve tuvaleti mevcuttur.
TARĠHÇESĠ
:
Caminin yapılmasını Sultanul Azam ve Hakanul Efhan
ümmetinhizmetkarı Selim Han oğlu Malik Sultan Süleyman Han Hicri 960
senesi Zilkade ayında emretti.
Kiliseler :
Ġskenderun : Aziz Hanna Kilisesi (Ortodoks); Aziz Cora Kilisesi (Ortodoks), Aziz Nikola
Kilisesi, Karasun Manuk Ermeni Kilisesi (Antakya)
Türbeler :
Antakya : Habib-i Neccar Türbesi, Habib-i Neccar Mağarası, ġıh Yusuf Hekim Ziyareti, ġeyh
Ahmet Kuseyri Türbesi.
Belen : Abdurrahman PaĢa Mezarı (kümbet)
Kırıkhan : Beyazıt Bestami Camii ve makamı (Darb-ı sak kalesi)
Samandağ : Hızır A.S. Makamı
Hanlar :
- Payas Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi
- Belen Kanuni Sultan Süleyman Hanı ve Hamamı
- Bakras Sultan Hanı (Hasan PaĢa Hanı)
Antakya : KurĢunlu Han, Tütün Hanı, Esat Ağa Hanı, Yeni Han
ÇeĢmeler :
Zugaybe çeĢmeleri 30 adet olup Asi Nehri ile dağlar arasında eski Antakya mahallesinde
bulunmaktadır.
Köprüler :
Payas Sokullu Köprüsü, Murat PaĢa Köprüsü, Bakras Han Köprüsü, Demir Köprü (Hitit
Köprüsü)
Müzeler :
Hatay Arkeoloji Müzesi : Müzede toplam 10 162 parça eser bulunmaktadır. Müzedeki
mozaikler 2. ve 5. yüzyıllar arası Roma ve Bizans dönemlerini kapsamakta olup mozaiklerde
mitolojik olaylar ve kiĢiler sembolize edilmektedir.
Arsuz ( RHOSUS )
Ġskenderun‘un 33 km güneyinde Akdeniz kıyısında bir yunan kolonisidir. Selukos I.
Nicotor zamanında önem kazanmıĢtır. Orta Çağ‘da Part Ponel adıyla bilinmektedir. Liman ve
152
kent kalıntılarının bir bölümü su altındadır. Çevrede bir nekropol, antik yol, mozaik ve yapı
kalıntısı vardır. Bir tatil beldesidir.
Festivaller ve özel kutlama günleri :
Festivaller ve Belirli Günler: Hatay'da Ġskenderun, Antakya ve Dörtyol'da her yıl
Kültür ve Turizm Festivalleri düzenlenmektedir. Ayrıca Hatay'ın Ġlçelerinin kurtuluĢları
belirli günlerde kutlanmaktadır.
FESTĠVALLER:
- 01-05 Temmuz Ġskenderun Uluslararası Turizm ve Kültür Fest.
- 19-23 Temmuz Antakya Festivali
- 19 Aralık Dörtyol Portakal Festivali
- Yayladağı Festivali (Ağustos ayının ikinci Cumartesi-Pazar Günü)
BELĠRLĠ GÜNLER:
08 Ocak Erzin'in kurtuluĢu
09 Ocak Dörtyol'un kurtuluĢu
19 Aralık Ġlk KurĢun Atılmasını Anma Günü (Dörtyol‘da)
29 Haziran St.Pierre Günü (Katolikler için)
05 Temmuz 1938 Türk Askerlerinin Hatay'a giriĢi (Kutlama törenleri Ġskenderun'da
yapılır.)
23 Temmuz Hatay'ın kurtuluĢu (1939)
15 Kasım Hassa'nın kurtuluĢu (1921)
06 Temmuz Kırıkhan'a Türk Askerlerinin giriĢi (1938)
08 Temmuz Reyhanlı'ya Türk Askerlerinin giriĢi (1938)
Gelenek Görenekler
EVLENME GELENEĞĠ
Evlenmelerde, toplumsal konum, geçim düzeyi ve etnik ayrılıklar belirleyici etkenler
arasındadır. Antakya, Ġskenderun gibi merkezlerde bu anlayıĢ büyük ölçüde değiĢmekle
birlikte, öbür ilçeler ve kırsal kesimde etkisini sürdürmektedir. Genelde görücü yöntemi
yaygındır. Görücü gidilen kızın yanında, ailesinin de özellikleri soruĢturulur. Olumlu sonuç
alınırsa, babası, birkaç kiĢi ile kızı istemeye ―Dünürlüğe‖ gider. Bu ―Söz Kesimi‖
anlamındadır, niĢan-düğün tarihleri çeyiz, baĢlık kararlaĢtırılır. BaĢlık, Antakya‘da ―Hak‖,
Reyhanlı‘da ―Kan Parası‖, Samandağ‘da ―Besleme Hakkı‖ diye adlandırılır. NiĢan salonda
değil ise kız evinde yapılır. Kadın-erkek eğlenilir. Kimi yerlerde ise mevlit okutulur.
Düğün genellikle pazar ya da perĢembe günü yapılır. Kentlerde nikah çağrısı,
kasabalarda ise ―Okuntu‖ gönderilir. Ġskenderun‘da ―MaĢta‖ denen kadın, kapı kapı gezerek
153
düğüne davet eder. Düğünden bir gece önce kına gecesi yapılır. Aynı gün gündüz gelin
hamamı yapılır.
Düğün günü kız evinde yüksek bir ağaca bayrak çekilir. Düğünler genellikle yemekli
olur. Bir hafta öncesinden ekmek açılır, etli yemekler ağır basar, konuklara yörede ―Tini‖
denen incir rakısı sunulur. Kına gecesi, kız evine getirilen çeyiz, kız evininkiyle birlikte oğlan
evine gönderilir. Gelin odasında sergilenir. Ertesi gün düğün alayı gelin almaya gelir. Ġkindiye
doğru, gelin arabaya bindirilir. Anası ve kız kardeĢi de yanında oturur. Alay, gelin arabasının
arkasından gelir. Gelinin kapısına eve bağlı olsun diye bir topak hamur yapıĢtırılır.
Ertesi gün, Ġskenderun ve Yayladağı'nda ―Süpha Günü‖ diye adlandırılır. Kadınlar
çeĢitli armağanlarla gelin görmeye gider. Birkaç gün sonra kız evine gidilir, akrabalar yemeğe
çağrılır.
DOĞUM VE ÇOCUKLA ĠLGĠLĠ GELENEKLER
Yakın yıllara değin, bağ, bahçe ve tarla tarımı Hatay‘ın baĢlıca geçim kaynağıydı.
Çocuk ailenin iĢgücünü oluĢturuyordu. GeçmiĢte 6‘dan az çocuğu olanların kınandığına
rastlanmıĢtır. Erkek çocuğa daha çok önem verilir.
Çocuğu olmayanlar yatıra gider, mum diker ve adak adar. Doğumda çocuğun göbeğini
kimi yerlerde gelinin kaynanası ya da eltisi keser. Çocuk doğar doğmaz yıkanır, terlememesi,
ter kokmaması için tuzlanır. Çocuğun yaĢaması dileğiyle, erkek çocukların saçları kesilir,
tepede bir tutam bırakılır. Uzadıkça çevresi kesilir. Bu yedi yaĢına kadar sürer sonra adağın
yapıldığı yatıra gidilir, saç törenle kesilir.
Yörede, diĢ hediği geleneği yaygındır. Bir kalbura Kur‘an, ayna, makas, kitap ve altın
konur. Çocuk da bunların üstüne oturtulur. Cuma selası verilirken, kaynatılan hedik, çocuğun
baĢından dökülür. DiĢleri sağlam olsun diye, sağlam diĢli birinin ağzına aldığı hedik ipliğe
dizilir, çocuğun omuzuna iğnelenir.
Yöresel El Sanatları
:
SanayileĢme ve KentleĢmeyle birlikte Hatay'da dokumacılık
ve ĠĢlemeciliğe dayalı el sanatları yavaĢ yavaĢ ortadan kalkmıĢtır.
Günümüzde küçük çapta sürdürülen el sanatları ipek dokumacılığı,
ağaç oymacılığı, hasır örmeciliği, taĢ iĢlemeciliği ve defne yağı
kullanılarak yapılan defne (gar) sabunu yapımıdır.
Ġpek dokumacılığı Samandağ ve Harbiye
yöresinde aile iĢletmelerinde sürdürülmekte olup,
büyük ilgi çekmektedir. Harbiye'de eski
uygarlıklara ait tarihi eserlerin taklitleri taĢ üzerine
iĢlenerek üretilmekte ve pazarlanmaktadır.
154
Altınözü'nün Paslıkaya ve Antakya'nın Sofular Köyünde üretilen sap
ve hasır örme iĢleri turistler tarafından çok ilgi çekmektedir. Özellikle hasır
tabak ve tepsiler Hatay'ın simgesi haline gelmiĢtir.
Ağaç iĢlemeciliği ildeki köklü zanaatlardandır. Mobilyacılığa bağlı
olarak geliĢmiĢtir.
Yöresel Yeme Ġçme AlıĢkanlıkları ve Yemek ÇeĢitleri :
Mutfak kelimesi hem yemek hazırlanan, piĢirilen yeri, hem de bir Ģehir veya ülkenin
yemek çeĢitleri yönünden sahip olduğu zenginliği ifade etmek için kullanılır. Dünya
mutfakları içinde Türk Mutfağı nasıl özel bir yere sahipse, Hatay Mutfağı'nın da Türk Mutfağı
içinde özel ve önemli bir yeri vardır.
Hatay Mutfağı'nın çoğu yiyecekler yönünden sadece komĢu illerle değil, Halep'ten Ġç
Anadolu'ya kadar geniĢleyen bir bölge ile de ortak yönleri vardır. Özellikle benzer
yöntemlerle üretilen yemak ve ekmek türleri bölge illerinin ortak yönlerini oluĢturur. Ama bu
benzerlik belli bir yere kadardır. Çünkü Hatay Mutfağı genel olarak ele alındığında Hatay
Yemeklerinin malzeme, yöntem ve lezzet bakımından belirtilen yörelerin yemeklerinden
büyük ölçüde farklı olduğu görülür. Hatta Hatay Mutfağı'nın ürünü olan bazı yiyecek
maddeleri ile onlardan yapılan yemek türlerine komĢu illerde rastlanmaz. Ayrıca soğuk meze
ve tatlı türleri sayıca diğer illerle kıyaslanmayacak kadar çok ve lezzet yönünden emsalsizdir.
Kebapların, aĢların ve sulu yemeklerin önemli bir yer tuttuğu Hatay Mutfağı'nda yemeklerin
lezzetini baharat, acı ve ekĢi tayin eder. Ancak kullanılan baharat ve acı, iĢtah açıcılık oranını
aĢmaz, hiçbir zaman vücuda zarar verecek ölçüye ulaĢmaz
Yörede yetiĢen bütün yenilebilir bitki türleri mutlaka ya bir yemeğin hammaddesi
olur, ya da baĢka bir yemekte çeĢni verici olarak yerini alır. Yemek bileĢimine giren maddeler
birbirini tamamlayıcı Ģekilde ve makul bir denge içinde kullanılır. Ayrıca gerek
yemeklerde, gerek çiğ olarak bol miktarda Ģifalı bitkiye ( kekik, nane, maydanoz ) yer
verilir. BaĢka bölgelerde ilaç olarak kullanılan kekiğin burada salatası da yapılır. Yörede
yetiĢen ürünler içinde ilk sıralarda yer alan zeytin hem sofralık olarak çeĢitli Ģekillerde
hazırlanır, hem de yağ çıkartmak üzere üretilir. Yağlar içerisinde özel bir yere sahip olan
zeytinyağı yöremizde doğal olarak tüketilir ve Hatay Mutfağı' nda diğer yağlarla
kıyaslanmayacak kadar büyük yeri vardır. Özellikle "Su Zeyti" adı verilen doğal yağ çok
ünlü ve değerlidir.
155
Oruk: Et, bulgur, baharat yoğrulup elle oyulduktan sonra içine
ceviz veya fıstık ile yağda kavrulmuĢ kıymanın doldurulup
kapatılarak fırında veya yağda kızartılmasıyla yapılan bir çeĢit içli
köfte.
Kaytaz Böreği: Hamurdan yapılan bir çeĢit kıymalı börek.
Katıklı Ekmek ( Ispanaklı Ekmek ) :
Ispanak, çökelek ve diğer malzemeler eĢliğinde hazırlanan katık
çarĢı fırınlarında hamur içerisine konulması ile yapılır. Özellikle
Antakya fırınlarında yapılabilen bu ekmek, oldukça ince ve
lezzetli olur.
Peynirli Künefe : Hatay'ın en meĢhur tatlısı olan künefe ise içine
taze peynir konulan tel kadayıftır. Künefe Hatay'ın simgesi olup
ülkenin çeĢitli yerlerinde bile büyük kentler ve turistik yörelerde
Hatay Künefesi olarak üretilip satılmaktadır.
Tepsi Kebabı: Köfteye benzer. Hazırlanan kıymayı tepsi içine
yayıp fırında piĢirilen bir çeĢit kebaptır. Mumlu kağıt üzerine
yapılan ve fırında piĢirilenine halk arasında "kağıda kebap"
denilmektedir.
EkĢi aĢı : Su ile domates suyunun çeĢitli baharatlar eĢliğinde kaynatılarak içine
küçük içli köfteler konulması ile yapılan sulu yemek. Ġçli köfteler küçük olup, içleri et yerine
yağ ve çeĢitli baharatla doldurulmuĢtur.
Yoğurt aĢı : Su ile tuzlu yoğurdun suyun içinde kaynatılarak içine küçük içli köfteler
atılması ile yapılan sulu yemek. Ġçli köfteler küçük olup, içine et yerine yağ ve baharat
konularak yapılır.
Ayrıca Ġskenderun'da Mercan, Çipura, Logos, Karides gibi deniz ürünleri bol ve ucuz
olarak lokantalarda yenilebilmektedir.
Yöresel Giyim KuĢam ve Süs EĢyaları
:
Ġldeki toplumsal geliĢme giyim kuĢamda geleneksel öğelerin değiĢmesini
hızlandırmıĢtır. Kent yaĢamının kırsal kesim üzerindeki etkisinin artması, modanın
yaygınlaĢması sonucunda kadın ve erkek giyiminde - yer yer rastlanan Ģalvar dıĢında geleneksel özellikler tümüyle ortadan kalkmıĢtır.
156
YÖRESEL FORKLOR KIYAFETLERĠ
G.2. TURĠZM ÇEġĠTLERĠ
ĠNANÇ TURĠZMĠ
Ġnsanın varolduğu andan bugüne
inanç, onun kimliği ve yaĢamına yön
vermeye devam etmektedir. Ġnsanlık
tarihinde dinin önemi ve toplum
yaĢamındaki rolü bugün de sürmektedir.
Anadolu, dinlerin uğrak yeri,
farklı inançlara sahip insanların birlikte
yan yana yaĢadıkları topraklar olarak
dünyanın en ilginç yöresidir.
Gerek ilk çağ medeniyetlerinin
Anadolu‘da
geliĢmesi,
gerekse
Hıristiyanlığın
ilk
dönemlerinde
havariler, ortaçağda ise Museviler bulundukları ülkelerde karĢılaĢtıkları ağır baskı ve yok
etme politikaları sonucu bu topraklara sığınmıĢlardır. Bu nedenle, Anadolu‘da Ġslamiyet‘e ait
eserlerin yanı sıra çok sayıda kilise, sinagog ve diğer mabetlerle dini eğitim veren okul ve
vakıf bugüne kadar varlıklarını sürdürmüĢtür. Tarihin canlı tanıkları durumundaki farklı
uygarlık ve inançlara ait bu eserlerin en güzel örneği Hatay Ġlimizde görülebilir.
HATAY ĠL‘ĠNDE ĠNANÇ TURĠZMĠKAPSAMINA ALINAN ĠBADET YERLERĠ
A)ĠSLAM DĠNĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ
1-ULU CAMĠĠ (Sultan Selim Camii):
Yapıldığı dönem itibariyle Antakya‘nın en eski camisi olan Ulu
Camii‘nin Memluk dönemi eseri olduğu sanılmaktadır. Kitabelerden, caminin ve minaresinin
çeĢitli dönemlerde tamir edildiği anlaĢılmaktadır.
Antakya‘da bunlardan baĢka Mahremliye Camii
(GiriĢindeki tünel ve mihrap etrafındaki sütünceler
ile ilgi çekicidir), Nakip Camii, Yeni Camii, Civelek
Camii, Meydan Camii ve ġeyh Ali Camii gibi hepsi
de Osmanlı dönemi eseri olan camiler vardır. Bunlar
kubbeli ve ahĢap çatılı olmak üzere iki ayrı tipte inĢa
edilmiĢlerdir. Camilerde bazıları kalın gövdeli ve
Ģapkalı, bazıları ince gövdeli, Ģerefeli ve külahlı olmak üzere iki tip minare dikkati
çekmektedir.
157
2-HABĠB-Ġ NECCAR CAMĠĠ:
Habib-i Neccar Cami, Ģehirde yapılan ilk cami olarak bilinmektedir. Baybars
zamanında eski bir tapınağın yerine yapılan cami, IX. yüzyılda depremden zarar gördüğü için
yeniden yapılmıĢ ve minare eski Ģeklini
korumuĢtur. Kitabesinde yeniden yapım
tarihi olarak hicri 1275 yazmaktadır.
Caminin bir köĢesinde, Hz. Ġsa tarafından
gönderilen resullere ilk defa inanan ve
onları korurken Ģehit olan Habib
Neccar'ın türbesi vardır.
Habib-i Neccar, M.S. 40'lı yıllarda
Antakya‘da yaĢamıĢtır. Roma döneminde
Antakya halkı putperest olduğu için,
Cenab-ı Hak Hz. Ġsa'ya Antakya halkı
için iki resul göndermesini emreder. Hz.
Ġsa Antakya halkı için 2 resul, daha
sonrada bir resul daha gönderir.
Resullerin halkı irĢada devam etmesine ilk inanan Habib-i Neccar olur. Antakyalılar bu
olaya inanmayarak, resulleri taĢlayarak öldürmeye karar verirler. Habib-i Neccar
uzaklardan koĢup gelerek, resullerin doğru söylediklerini ve onlara inanmaları gerektiğini
söyler. Burada bulunan putperestler Habib-i Neccar'a bunlar seni kandırmıĢlar, ya eski
dinine dönersin ya da ölürsün Ģeklinde tehdide baĢlarlar. Bu müritler dediklerini yaparak
Habib-i Neccar‘ı öldürürler. Habib-i Neccar‘ın Ģehit edilmesi ile ilgili bir çok rivayet
vardır. Bunların en yaygın olanı ve halkın anlattığı olay Ģöyledir: Habib-i Neccar‘ın baĢı
Silpiyus dağında vücudundan ayrılır. Vücuttan ayrılan baĢ yuvarlanarak bugün cami ve
türbesi bulunan yere gelir. (Bugün vücudu, Ģehit edildiği mağarada baĢı ise caminin
yanında bulunan türbededir) BaĢka bir rivayete göre de Habib-i Neccar kopan baĢını
koltuğu arasına almıĢ, Kur'an‘dan ayetler okuyarak bir süre dolaĢmıĢ ve bugün türbesi
bulunan yere kadar gelerek buraya düĢmüĢtür.
3-KANUNĠ SULTAN SÜLEYMAN CAMĠĠ (Belen)
1553 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından
Belen'de yaptırılmıĢtır. Cami, kervansarayın batısında tek
kubbeli kübik bir yapıdır. Pencere sayısının çokluğu
nedeniyle harimi oldukça aydınlıktır. Kesme taĢtan yapılmıĢ
güdük bir minaresi vardır.
4-SOKULLU KÜLLĠYESĠ VE CAMĠĠ (Payas-Dörtyol)
Payas'ta Sokullu Külliyesine bitiĢik ters
"T" planlı bir camiidir. Mimar Sinan'ın
eseridir.Taç kapısı süslemeleri (mukarnaslı
)dikkati
çeker.
15741575
yıllarında
yaptırılmıĢtır. Avlu çevresinde medrese ve ortada
cami ile yaĢıt tarihi zeytin ağacı vardır.
158
5-BEYAZĠT BESTAMĠ TÜRBESĠ (Kırıkhan)
Kırıkhan‘ın kuzeyinde Alabeyli Köyü‘nün
hemen önünde bir tepe üzerinde Darbısak kalesinin
yanındadır.
19.yüzyıl
sonlarında
burada
Karamürselzade Mustafa ġevki PaĢa tarafından
Ġslam evliyası Beyazid-i Bestami adına bir camii ve
ziyaret yeri yaptırmıĢtır. Cami ve Beyazid-i Bestami
makamı her yıl binlerce ziyaretçi tarafından ziyaret
edilir.
6-HZ.HIZIR ZĠYARETGAHI (Samandağ)
.
Dünyada ve Türkiye' de "Hızır"inancının en
güçlü olduğu ve en çok hızır ziyaretinin bulunduğu yer
Hatay ilidir. Samandağ'ın Deniz mıntıkasındaki Hz.
Hızır Ziyaretgahıdır.
7- ġEYH AHMET KUSEYRĠ CAMĠ VE TÜRBESĠ
Antakya - Yayladağı yolu üzerinde bulunan ġenköy‘dedir. 16. yüzyılda yaĢamıĢ olan
ġeyh Ahmet Kuseyri‘nin Türbesi‘nin birçok hastalığa Ģifa olduğuna inanılmaktadır. Türbe,
bu inançla yalnız yurt içinden değil yurt dıĢından da yoğun ziyaretçi akınına uğramaktadır.
B)HIRĠSTĠYAN DĠNĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ
1-ST.PĠERRE
KĠLĠSEAntakya-Reyhanlı
yolu
üzerinde, kentten 2 km. uzaklıkta Habib-i Neccar Dağı
eteklerindedir. Doğal bir mağara iken eklemelerle
kiliseye dönüĢtürülen St. Pierre'nin, dünyanın ilk
kilisesi olduğuna inanılmaktadır. Ayrıca tarihte ilk
defa bu kilisede Hz. Ġsa'nın dinini tanıyanlara
"Hristiyan" denmiĢtir. Kilise, Ġsa'nın 12 havarisinden
biri olan St. Pierre'nin Ġsa'nın ölümünden sonra
Hristiyanlığı yaymaya çalıĢtığı yer olarak önemli bir
dini merkezdir. 1963 yılında Papa 6. Paul tarafından
hac yeri olarak ilan edilmiĢtir. Her sene 29 Haziran günü burada tören düzenlenmektedir.
Kilisenin zemininde mozaik kalıntıları, duvarlarda ise freskler bulunmaktadır. Apsis'in
sağında kayalardan sızan suyun toplandığı küçük bir havuz (vaftiz suyu), solunda ise saldırılar
sırasında kaçmak için kullanılan gizli tünelin giriĢi vardır. Tünelin sonundaki günahkarlar
hamamında cehennem kayıkçısı Haron kabartması yapılmıĢtır.
159
2-RUM ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Aziz Pierre ve Aziz Paul Kilisesi)
Yapımına 1860 yılında baĢlanmıĢ1872
yılında meydana gelen depremden dolayı büyük
çapta zarar görmüĢ ve 1875 yılında yapımına
yeniden
baĢlanarak
1900
yılında
tamamlanmıĢtır..Kilisede dikkate değer ikonalar,
ahĢap iĢçiliği yansıtan bölümler bulunmaktadır.
Antakya'da halen kullanılmakta olan kilise, Hürriyet caddesi, Kilise sokakta yer almaktadır.
3- ST. SĠMON STĠLĠT MANASTIRI (Samandağı)
Terk-i dünya tarikatının merkezidir.
Burada kilise, vaftizhane, sarnıç ve diğer mimari
kalıntılar görülebilir. Stilitler tarikatının kurucusu
Saint Simon Stilit (Ġ.S. 389-459) olarak kabul
edilmektedir. Kilikya ile Suriye'nin birleĢtiği
sınır bölgede doğduğu ve genç yaĢta Antakya'da
yaĢamaya baĢladığı görülmektedir. Simon bir
manastırda aldığı temel din eğitiminden sonra
kendini kentin dıĢında bir hücreye kapattı.
Burada 3 yıl yaĢadıktan Sonya kentinin yakınında bir dağa çıkarak, burada kendini bir kayaya
zincirlemiĢ ve çevresine çizdiği bir çemberin dıĢına çıkmadan yaĢamaya baĢlamıĢtır. Sabrı,
dayanıklılığı ve inancı kısa zamanda duyulmuĢ ve Hristiyanlık dünyasının her yanından
hastalar, dertliler, çaresizler vb. Simon'a gelmeye baĢlamıĢlardır.
Son sütun 13 metre olup en tepesinde 2 metre geniĢliğinde bir bölüm vardır. Ġnsanlardan
yatay olarak kaçma umudunu yitiren Simon'un dikey olarak kaçmaktan baĢka çaresi
kalmadığını söyleyenler de çıkmıĢtır. Terk-i dünya tarikatının merkezi olarak bilinen St.
Simon Manastırı, Samandağ-Antakya arasında Antakya'ya 18 km. uzaklıktadır. St. Simon
Tepesi denilen ve denizden yüksekliği 479 metre olan bir tepe üzerinde bulunan manastır
kalıntıları, 100x150 metrekare‘lik bir alan üzerindedir. M.S.VI. yüzyılda St. Simon adına
buraya bir manastır yapılmıĢtır. Burada inzivaya çekilen St. Simon'un, 20 metre
yüksekliğindeki taĢ sütun üzerinde 45 gün yaĢamıĢ olması, Guinnes Rekorlar kitabına bir
rekor olarak kaydedilmiĢtir.
4- BARLEAM MANASTIRI (KELDAĞI)
Yayladağı ilçesi Keldağ üzerindedir. Keldağ
hem Selevukos döneminde, hem de Roma döneminde
kutsal yerlerden biriydi. O dönemlerde burada bir
Dorik tapınağı vardı. (M.Ö. 3. yüzyıl) M.S. 4.
yüzyılda St. Barleam buraya gelerek Zeus heykelini
yıkmıĢ ve bir keĢiĢler topluluğu oluĢturmuĢtur. 6.
yüzyıl baĢlarında manastırın güneydoğu köĢesinde bir
kilise yapılmıĢ, 526 depreminde bu kilise yıkılmıĢtır.
950-1050 arasında yeniden yapılan manastır, 1268
yılına kadar faaliyetini sürdürmüĢ, daha sonra da
160
terkedilmiĢtir. Barleam Manastırına gitmek için Yayladağı ilçesinin Bezge Nahiyesinden
sonra yaya olarak iki buçuk saat dağa tırmanmak gerekmektedir. Küçük patika yol, sarp
kayalıklar arasından geçmektedir.
5-KATOLĠK KĠLĠSESĠ (Antakya):
Günümüzde halen kullanılmakta olan kilise,
KurtuluĢ caddesi, KurtuluĢ sokakta yer almaktadır.
6-AZĠZ NĠKOLA ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Ġskenderun):
1870 yılında kurulmuĢ olan kilise,halen
Ġskenderun‘da kullanılmaktadır. ġehit Pamir
Caddesindedir.Halen ibadete açık olan kilisede paha
biçilmez tablolar ve iĢlemeler vardır.
7-ĠTALYAN KATOLĠK LATĠN KĠLĠSESĠ (Ġskenderun)
1600‘lü yılların baĢında Kapuçin
Rahipleri tarafından kurulan kilise Mithat paĢa
caddesi üzerindedir. 1888 yılında büyük bir
restorasyon geçiren
yapı toplam 14 sütun
üzerine oturmuĢtur.
Haftanın her günü ayin yapılmaktadır.
8-MARYO HANNA KĠLĠSESĠ (Arsuz-Ġskenderun)
Hıristiyanlığın ilk yıllarında bir çok rahip
ve keĢiĢ Hz.Ġsa‘nın öğretisini yaymak için Arsuz
ve çevresine yerleĢtiler. Bunlardan biri Arsuz‘a bir
kilise yaptıran Aziz Hanna idi. Arsuz‘un
merkezinde bulunan ve kurucusu adıyla anılan bu
kilise halen kullanılmaktadır.
1514 yılında yeniden yapılan kilisede çok sayıda
ikona, 1600‘lü yıllardan kalma bez üzerine
yapılmıĢ çok değerli iki baskı resim vardır.Bu
tablolar halen Aziz Hanna Kilisesinin titiz
koruması altındadır.
161
9-MARCĠRCOS ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Ġskenderun);
1585 yılında kurulan kilise Denizciler
caddesi üzerinde bulunmaktadır.Halen yöre halkı
tarafından gerek ibadet, gerekse adakta bulunmak
için kullanılmaktadır. Marcircos Ortodoks
kilisesinde 5 Mayıs Hıdır Ġlyas Ģenlikleri ve 6
Mayıs
Aziz‘in isim günü kutlamaları
yapılmaktadır.
10-ST.MERYEM ANA KATOLĠK KĠLĠSE ve MANASTIRI (Güzelyayla-Belen)
1920 yılında yaptırılan Meryem Ana Kilisesi
ve Manastırı‘nda sadece yaz aylarında ibadet
yapılmaktadır.Ġskenderun Latin Katolik Kilisesine
bağlı olarak faaliyet gösteren bu kilise 15 Ağustos‘ta
Meryem Ana‘nın göğe yükselmesine adanmıĢtır.
11-ST.ĠLYAS KĠLĠSESĠ (Samandağ):
Samandağ‘ına bağlı Zeytinli köyündedir.
GiriĢ kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre, kilise
1874 yılında yapılmıĢtır. Kilisede yer alan ikonalar
özellikle dikkat çekicidir. YaklaĢık 1 km
ötede,kuruluĢu 1600‘lü yıllara uzanan ve daha çok
cenaze törenlerinde kullanılan ikinci bir kilise yer
alır. Hemen yanında bir mezarlık mevcuttur.Her iki
kilisede bugün ziyarete açıktır.
12-MERYEM ANA HAVUZU (Gözcüler-Ġskenderun)
Hacı Ahmetli Köy‘ünü 8 km geçtikten
sonra ulaĢılan havuzda Meryem Ana‘nın banyo
yaptığına inanılmaktadır. Hıristiyanlar tarafından
kutsal bir yer olarak bilinir. Özellikle Ortodokslar
Meryem Ana‘ya adadıkları perhizin son günü olan
14 Ağustos‘u
burada büyük Ģenliklerle
ketlamaktadır.Civar ağaçlıklı olup doğal güzelliğe
sahiptir.
162
13-MARCĠRCOS TÜRK-HIRĠSTĠYAN ORTODOKS KĠLĠSESĠ (Altınözü)
18.yüzyıl baĢlarında yapılan kilise 1872
yılında meydana gelen depremde büyük hasar
görmüĢtür. 1897 yılında çok iyi bir Ģekilde
restore edilen kilise yöredeki Hıristiyanların
uğrak yeri olup halen ibadete açıktır.
14- MARĠA ANA RUM ORTODOKS
KĠLĠSESĠ (Altınözü)
Altınözü‘ne 6-7 km uzaklıkta Tokaçlı köyünde bulunmaktadır.Halen ibadete açık olan
kilisenin yapım tarihi tam olarak bilinmemektedir.
15-PROTESTAN KĠLĠSESĠ (Antakya):
TaĢ bina olan kilisenin yapım tarihi
bilinmemekle birlikte Fransızlar tarafından
yapılmıĢ olup elçilik binası olarak kullanılmıĢtır.
Güney Kore Kwang Lim Metodist kilisesi
tarafından kullanılmaktadır.
C) MUSEVĠ CEMAATĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ
1-HAVRA (Antakya):
Antakya Musevi cemiyetinin kullandığı bir
binadır. 1700 yıllarında yapılmıĢ olduğu tahmin
edilmektedir. Büyük bayramlarda ve önemli
günlerde törenler düzenlenmektedir. Havrada
bulunan el yazması Tevrat 500 yıllıktır.
163
D)ERMENĠ CEMAATĠNE AĠT ĠBADET YERLERĠ
1-VAKIFLI ERMENĠ KĠLĠSESĠ (Samandağ)
Samandağ‘a 5 km uzaklıktadır. Kilise eski
bir ipek fabrikasının
yerine 1875 yılında
kurulmuĢtur.Ġpek fabrikası kapandıktan sonra
restore edilerek bugünkü Ermeni Kilisesine
dönüĢtürüldü. Kilise halen kullanılmaktadır.
2-KARASUN MANUK KĠLĠSESĠ (Ġskenderun):
1872 tarihinde yapılmıĢtır. Daha sonra
restore edilen bu kilise Ermeni cemaati tarafından
kullanılmaktadır.
3-ERMENĠ KĠLĠSESĠ (Belen):
Yapım tarihi bilinmemesine rağmen Belen‘in
kurulduğu dönemlerde yapıldığı sanılmaktadır. 1900‘lü
yılların baĢında bölgedeki karıĢıklıklarda Ermeniler‘in
Belen‘ i terk etmesinin ardından kapatılarak kendi haline
tek edilmiĢtir. Bugün oldukça harap olan kilise
günümüzde ibadete açık değildir.
KÜLTÜR
TURĠZMĠ
ANTAKYA KALESĠ VE SURLAR
Ġstanbul surlarından sonra yurdumuzda en
uzun surları oluĢturmaktadır. Antik kenti
çevreleyen duvarlar Helenistik, Roma ve Bizans
dönemlerinde yapılmıĢtır. Surlar, Silpius (Habibi Neccar) Dağı‘ndan Orontes (Asi) Irmağı'na
kadar uzanmaktadır. Evliya Çelebi, 44.000 adım
uzunluğundaki duvarların büyük blok taĢlarla
örüldüğünü, çok sağlam ve sık mazgallı
olduğunu, 70-80 adımda bir burç bulunduğunu
yazmakta ve zamanda duvarların 30 metre
uzunluğunda olduğundan ve 360 burçla (BeĢ
164
katlı) desteklendiğinden bahsetmektedir. Tepedeki iç kaleyi IV. yüzyılda Bizans Ġmparatoru
Nikefhoros Fokas yaptırmıĢtır ancak
yıkılmıĢtır. Surların Habib-i Neccar Dağı
yamaçlarındaki bölümü sağlamdır.
HATAY ARKEOLOJĠ MÜZESĠ (ANTAKYA MOZAĠK MÜZESĠ)
Antakya‘da Cumhuriyet Alanı‘nda, Asi
Irmağı kenarında ve köprü yakınındadır. Hatay‘da
bilimsel kazı çalıĢmaları 1932 yılında baĢlamıĢtır.
ÇalıĢmaların ilk yıllarında çeĢitli ve kıymeti büyük
olan tarihi eserlere rastlanması bir müze kurulması
fikrini doğurmuĢtur. O yıllarda Fransız idaresinde
bulunan Hatay‘da hazırlanan bir proje ile çıkan
eserlere göre bir müze hazırlanmıĢtır. 1939 yılında
tamamlanan müzede 3 ayrı bilim heyetinin yaptığı
hafriyatlar sonucunda çıkan eserler toplanmıĢtır.
Mozaik müzesi olarak planlanan binanın yapımına
1934 yılında baĢlanmıĢ, Hatay Devleti zamanında tamamlanmıĢ, düzenlemesi uzun
sürdüğünden 23 Temmuz 1948‘de Hatay‘ın KurtuluĢ Bayramı‘nda ziyarete açılmıĢtır.
Müzenin geniĢletilebilmesi için yapılan ek inĢaat 1974‘te tamamlanmıĢtır. Hitit, Helenistik,
Roma ve Bizans dönemlerine ait olan ve Harbiye, Antakya, Atçana , Seleukeia Pieria ile
Ġskenderun‘da bulunmuĢ eserlerin sergilendiği müze, mozaik koleksiyonlarının zenginliği
yönünden dünyada ikinci sırayı almaktadır.
Müzede 18.100 parça arkeolojik eser, 1.050 etnografik eser, 13.820 sikke, 1.347
mühür olmak üzere toplam 34.317 adet eser bulunmaktadır.
ANTAKYA LAHĠTĠ
Bir taĢınmazda yapılan temel hafriyatı
sırasında bulunmuĢtur. 5 gün süren bir çalıĢma ile
lahit çıkartılarak müzeye getirilmiĢtir. Sidamara
tipi (sütunlu) lahit için Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde
özel salon yapılmıĢ olan Lahit'in uzunluğu 2.47
metre, geniĢliği 1.22 metre ve yüksekliği ise 1.20
metredir. Antakya Lahiti‘nin M.S. 265-270 yılları
arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu
tarihlemeyi destekleyen önemli bir delil, Roma
Ġmparatorlarından 2. Gordianus (M.S. 238) ile Ġmparator Gallienus ve eĢi Salonina‘nın (M.S.
253-268) altın sikkeleridir. Gallienus sikkesi M.S. 260-270 yıllarında Roma‘da basılmıĢ olan,
Lahit‘in tarihlenmesinde önemli bir delildir.
DEMĠRKAPI
HacıkürüĢ deresinden gelen Ģiddetli selleri kontrol edebilmek için Habib Neccar Dağı ile Haç
Dağı'nı birbirinden ayıran derin ve dar vadi üzerinde surların devamı niteliğinde, yüksek ve sağlam
bir duvar olarak yapılmıĢtır. Aynı zamanda Ģehrin giriĢ kapılarından biri olarak kullanılan bu duvar
günümüzde hala ayaktadır.
165
HARON (CHARONĠON) KA BARTMASI
ST Pierre Kilisesinin 200 m. Kuzeyinde
kayalara oyulmuĢ dev bir masktır. BaĢında örtü
bulunan, tamamlanmamıĢ bir kadın portresini
andırmaktadır. Kabartma I. Yüzyılda, Antiochus
döneminde bir veba salgını sırasında yapılmıĢtır.
Söylenceye göre, çok sayıda insanın ölümüne
yol açan veba salgınını önlenmesi için bir kahine
danıĢılmıĢ, kahinin tavsiyesine uyularak Ģehri
yüksekten gören kayaya yüzü olmayan bir mask
oyulmuĢ ve üzerine de ölümleri önleyecek sözler
yazılmıĢtır.
―Cehennem Kayıkçısı Hero ― yada ―Günahkarlar Hamamı‖ adıyla da bilinen kayalığın
yüksekliği 23-30 m.dir. Haç Dağı‘nın Antakya‘yı gören yüzünde hala ihtiĢamla kente
bakmaktadır.
TRAJAN SU KEMERLERĠ (KANDRA).
Harbiye çağlayanlarından Antakya‘ya su getirmek amacıyla Roma Ġmparatoru Trajan
tarafından yaptırılmıĢtır. 9 km uzunluğundaki kemerler bugün çok tahrip olmuĢ bir haldedir.
Yöre halkı tarafından Kandra olarak anılan su kemerlerinin az sayıdaki kalıntısı bile
projenin mükemmeliyeti hakkında fikirler vermektedir.
HARBĠYE
Antakya il merkezine 7 km. mesafede olup her tarafı
yeĢillik olan güzel bir piknik yeridir. Antik çağın ünlü
Daphne kentidir. Efsaneye göre Zeus‘un oğlu IĢık
Tanrısı Apollon, ırmak kenarında gördüğü genç ve
güzel bir kız olan Daphneye aĢık olur ve onunla
konuĢmak ister. Daphneyi kovalar. Daphne
kurtulamayacağını anlar. ―Ey toprak ana beni ört, beni
sakla, beni koru‖ diye yalvarır. Daphne ağaca dönüĢür.
Bu olaydan sonra Ģiir ve silah zaferleri defne ağacının
dalıyla mükafatlandırılır ve Defnenin gözyaĢlarının
Harbiye‘deki Ģelaleleri meydana getirdiğine
inanılmaktadır. Seleukos ve Roma Dönemlerinde
çağlayanlarıyla tanınan ve dünyaca ünlü bir sayfiye
yeri olan Defne'nin, çok sayıda köĢk, tapınak ve
eğlence yeri ile meĢhur olduğu söylenmektedir. Harbiye, Ģimdilerde çok ilgi gören mesire
yeri, yayla olup aynı zamanda heykeller ve turistik eĢya yönünden önemli bir beldedir.
Yöredeki tezgahlarda dokunan doğal ipekler ise gerek yurt içinde gerekse yurt dıĢında çok
aranan kumaĢlardandır.
166
KOZ KALESĠ (KÜRġAT KALESĠ)
Altınözü‘ne bağlı Koz Köyü'nün yakınındadır.
Eski çağlarda kullanılan ve Altınözü tarafından gelip
Harbiye‘den geçerek Antakya‘ya gelen Kuseyr yolu
üzerindedir. Bu kalenin Antakya‘nın güney bölgesini
emniyet altına almak amacıyla Antakya Prensliği
döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Antakya Latin
Patriğinin de ikamet ettiği yer olan kale, 1268 yılında
Baybars tarafından kuĢatma sonucunda teslim
alınmıĢtır. Bir tepeyi içine alacak Ģekilde yapılan
kalenin sadece büyük blok taĢlarla inĢa edilmiĢ olan
yarım daire Ģeklindeki iki burcu ayakta olup, diğer
kısımları harap ve belirsiz durumdadır.
TĠTUS (VESPASĠANUS) TÜNELĠ
Samandağ‘ın 5 km. kuzeyinde denize hakim
yamaçlarda M.Ö. 300 yıllarında Seleuykos Nikator
tarafından kurulan ve kurucusunun adı ile anılan Ģehirdir.
ġehrin, dağın hemen bitiminde, dağdan gelen derelerin
ağzında bir iç limanı vardı. Sellerin bu limanı doldurması
tehlikesi ortaya çıkınca imparator Vespasianus zamanında
dağ delinerek bir tünel açılması kararlaĢtırılmıĢtır.
Tünel, Titus zamanında tamammıĢ ve derenin önü
bir duvarla kapatılarak sel suları yüksekliği 7 metre ve
geniĢliği 6 metre olan bu tünel vasıtası ile uzaklara
akıtılmıĢ ve böylece limanın su altında kalması
engellenmiĢtir. 130 metresi tünel, kalanı ise açık kanal
halinde olan tünelin uzunluğu giriĢten Çevliğ'e kadar 1380
metredir. Tünelin deniz tarafındaki giriĢine göre sağ
tarafta
100 metre kadar uzaklıkta kaya mezarları
bulunmaktadır. Burada kayalara oyulmuĢ mağaraların
içinde bulunan çok sayıda mezarın en çok ilgi çekeni,
çukurun tabanındaki geniĢ mağaradır. Ġçinde çok sayıda
mezar bulunan bu mağara diğerlerinden farklı yapılmıĢ,
yüksek ve gösteriĢli bir mezar nedeniyle halk arasında
''BeĢikli Mağara'' olarak anılmaktadır. Antik Ģehrin
yerleĢim yerinin yukarı kısımlarında tapınak kalıntılarına
da rastlanmaktadır. Bunlardan baĢka, Mağaracık Köyü
civarında da çok sayıda mağara vardır.
DOR MABEDĠ (ZEUS TAPINAĞI):
Kapısuyu yöresinde, Çevlik bölgesine hakim bir tepede, sütun kalıntıları görülmektedir.
167
HIDIRBEY’DE ÇINAR AĞACI
800-1000 yaĢlarında olduğu tahmin edilen ve halk arasında 2000-3000 yaĢlarında
olduğuna inanılan bir ağaçtır. Gövdesinin çevresi 35 m.dir. Bu ağacın Hz.Musa‘nın asasının
āb-ı hayat ( ölümsüzlük suyu) sayesinde filizlenip kök salması sonucunda meydana
geldiğine dair efsaneler anlatılmaktadır.
ATÇANA (ALALAH) HĠTĠT SARAY HARABELERĠ
Antakya-Reyhanlı karayolunun 22. kilometresinde yolun sağında yer almaktadır. M.Ö.
15. ve 19. yüzyıllara ait iki saray kalıntısı mevcuttur. Atçana Höyüğü antik Ģehrinin
kalıntısıdır. Ġlk iskan M.Ö. 3400 yılında baĢlamıĢtır. Mısırlılar, Mitaniler, Mezopotamya
devletleri ve Etiler gibi kavimlerin de yerleĢim alanı olarak kullandığı 17 yerleĢme tabakası
mevcuttur. 4. ve 7. tabakalarında büyük saraylar vardır ve en eski olanı 7. tabakada yer alan
Babil Kralı Hammurabi ile ÇağdaĢ Yamhat ve Hitit Prensi Yarım-Lim tarafından inĢa
ettirilmiĢtir. Bu saray M.Ö. 18. yüzyıla aittir. M.Ö. 15. yüzyıla ait 4. tabaka sarayı bu sarayın
hemen bitiĢiğindedir. Kral Nigme-Pa‘ya aittir. Saraylar taĢ temeller üzerine kerpiçle inĢa
edilmiĢ olup daireler bir iç avlunun etrafında sıralanan mekanlar dizini halindedir.
ĠMMA ANTĠK KENTĠ
Antakya-Cilvegözü yolu üzerinde, Reyhanlı yakınlarında Roma ve Bizans dönemlerinde ―Ġmma‖
adıyla anılan bir yerleĢim yeridir. ġimdi burası piknik yerleri ve çay bahçeleri ile ünlüdür.
TELL TAĠNAT
Yapılan kazılarda bir Hitit sarayı ile tapınağın ortaya çıkarıldığı Tainat‘ta bulunan eserler bugün
Hatay Arkeoloji Müzesi‘nde sergilenmektedir.
KIZLAR SARAYI (KASR-EL BENET)
Reyhanlı-Halep
asfaltı
üzerinde
(Tampon bölgede) bulunmaktadır. Bu
sarayın bölgeyi kontrol altında tutan bir
merkez olduğu ve Bizans dönemine ait
olduğu sanılmaktadır. Saray giriĢine iki
taraflı kesme iri blok taĢlardan oluĢan
geçitten girilmektedir. GiriĢ kısmı yıkılmıĢtır
ve orta kısmında yüksek kare planlı bir kule
bulunmaktadır.
Kule
yıkılmaya
yüz
tutmuĢtur. Kulenin kuzey tarafında çeĢitli
oda kalıntılarına rastlanmıĢtır ve bu odaların
sarayı koruyan askerler tarafından kullanıldığı düĢünülmektedir. Odalar kulenin doğu
tarafında bulunan niĢler içerisine yerleĢtirilmiĢtir. 8 adet sonradan tahrip edilmiĢ mezar
kısımları ile su deposu alanı da mevcuttur. Kulenin güney tarafında kilise kalıntısına
rastlanmıĢtır. Kızlar
Sarayının bütününde malzeme olarak kesme büyük blok taĢlar kullanılmıĢtır. Ayrıca
mezarlık kapısı giriĢinde bir Latin Haç‘ı ile rozet motifi yer almaktadır. Kilisenin güney
cephesindeki kapı üzerinde alçak kabartma halinde akanthos yaprağı motifi bulunmaktadır.
168
BAKRAS KALESĠ
Bakras Kalesi, Antakya-Ġskenderun
yolu 27. kilometresi üzerinde bulunan Bakras
Köyü'nün üst tarafındadır. Kale, köy yolunun
batısında, dağların arasında sarp bir tepe
üzerinde yapılmıĢtır.Kale önceleri Belen
geçidinin giriĢini, Antakya kurulduktan sonra
ise Seleukos baĢkentini koruma gayesine
hizmet etmiĢtir. Haçlılar döneminde de
Antakya Prensliği‘nin kuzeyde en önemli
savunma noktası olmuĢtur. Birkaç defa el
değiĢtirdikten sonra Templier ġövalyeleri‘nin
eline geçen kale 1268 yılında Baybars tarafından kuĢatılarak zapt edilmiĢtir. Birkaç katlı ve
bir alay askeri barındıracak büyüklükte olan kale, genel olarak harap olmaya yüz tutmuĢ
olmakla birlikte bir çok mekanı sağlam durmaktadır.
ġALAN (ġĠVLAN ) KALESĠ
Amanos Dağları üzerinden aĢarak Ġskenderun Körfezi ile Kırıkhan Ovası‘nı birbirine
bağlayan eski dağ yolu üzerindedir. Değirmendere yakınında sarp bir tepede yapılmıĢtır.
Hellenistik dönemde yapılan bu kale Bizanslılar ve Haçlılar tarafından gözetleme yeri olarak
kullanılmıĢtır.
YAVUZ SULTAN SELĠM KERVANSARAYI (BELEN)
Kervansaray baĢta olmak üzere çarĢı, hamam, cami, medrese ve kalesi ile her biri
ihtiĢamlı yapılardan oluĢan bir külliye olup, Dörtyol ilçesine bağlı Payas kasabasındadır.
Kervansarayın kapısının üzerindeki kitabede Osmanlı padiĢahı Yavuz Sultan Selim'in veziri
Sokullu Mehmet PaĢa tarafından "Fani dünyada kalıcı bir eser olması için" 1574‘de yapıldığı
yazılıdır. Payas cami ve medresesi, kervansaraydan bağımsız olarak yapılmıĢtır. Sivri kemerli
bir portal ile girilen cami, Beylikler Döneminde görülen ters "T" tipi cami planındadır. Son
cemaat yeri revaklı ve sekiz kubbelidir. Minaresi son cemaat yerinin batısındadır. Cami
avlusu, medrese olarak düzenlenmiĢtir. Avluda sade bir Ģadırvan ve Türkiye'de ender bulunan
asırlık bir zeytin ağacı vardır.
SÜTUNLU LĠMAN ve RAHĠBE KAYA MEZARLARI
Arsuz‘dan yaklaĢık 10 km güneyde, Konacık köyü sahilinde
Hellenistik döneminden kalma bir liman kentinin kalıntıları
bulunmaktadır. Kaya mezarları IĢıklı köyüne giden karayolu
üzerindedir. Kazılarda çıkan lahitlerden bunların 5.yüzyıl Doğu
Roma döneminden kaldığı tespit edilmiĢtir. Lahit üzerinde
bulunan rahibe figürlerinden mezarların onlar için yapıldığı,
lahitlerin yanındaki mozaik tabanının kiliseye ait olduğu ortaya
çıkmıĢtır.
169
ARSUZ (PART-PANEL ROSUZ)
Ġskenderun‘un 32 km güneyindedir. Antakya‘ya
90 km uzaklıktadır. Arsuz, antik çağda Doğu
Akdeniz‘in en önemli liman kentlerinden birisiydi.
Kazılarda heykeller, parfüm ĢiĢeleri, seramik
parçaları bulunmuĢtur.
Sultan 1. Selim zamanında Mercidabık SavaĢı (1516) ile Osmanlı
PAYAS
topraklarına katılmıĢtır. Antik
SOKULLU
dönemde ―Baias‖, daha sonra ―Payas‖
MEHMET PAġA
adını alan yerleĢim yeri, esas kimliğini
KÜLLĠYESĠ
Osmanlı döneminde kazanmıĢ,
kitabesine göre 1574 yılında yapımı
tamamlanan
ve devrin ünlü sadrazamı Sokullu
Mehmet
PaĢa tarafından BaĢ Mimar Sinan ve
Hassa
mimarlar teĢkilatına inĢa ettirilen
külliye ile
önemli bir iskele ve konaklama
merkezi
hüviyetini kazanmıĢtır. Orijinal
haliyle külliye, cami, hanikah (medrese), sıbyan mektebi, arasta (çarĢı), dua kubbesi, han,
tabhaneden (özel olarak tasarlanmıĢ daireler) oluĢmaktadır. Genel hatlarıyla yaklaĢık 15
dönümlük bir alanı kaplamaktadır.
CĠN KULESĠ
Sokullu Mehmet PaĢa Külliyesi ile deniz kıyısı arasında
en yüksek tepeye yapılmıĢtır. Payas‘ta askeri niteliğe
sahip ikinci yapıdır. Yapım tarih göz önüne alınırsa
kule, kale, iskele, gümrük, tersane ve külliyeden sonra,
Payas‘ta inĢa edilen çekirdek yerleĢim dokusunun en
büyük halkasını teĢkil eder.Limanda yapılan
tabyalardan sonra düĢman gemilerinin taarruzuna karĢı
koymak ve Payas kalesinin müdafaa gücünü arttırmak
için limana hakim bir nokta üzerine inĢa edilmiĢtir.
Kaleye giriĢ cephede açılan bir kapı ile sağlanmaktadır
ve kapının yanında bir zamanlar karĢılıklı aslanlar varken bugün mevcut değildir.
PAYAS KALESĠ
Kale, külliyenin batısında yer alan
çevresi hendekle çevrili, yedi burçlu, sekiz
kulelidir. 17. yüzyılda Payas‘ı gören Evliya
Çelebi‘nin izlenimleri: ―Deniz kıyısında
dörtgen biçiminde taĢtan yapılma bir kaledir.
Sekiz tane sağlam kulesi ve her kulede irili
ufaklı toplar vardır. En yüksek burcunda ise bal
yemez toplar olup limanı korumaktadır. Kalenin
duvarı iki kat olup burçları pek sağlamdır. Doğuya bakan kapıda ikiĢer kat demir kapıları,
hendek üzerinde ağaçtan bir köprüsü vardır. Kale içerisinde 300 kadar ev, dizdar ve 70 kadar
170
kale neferi bulunmaktadır.1567 yılında hendeği ile birlikte restore edilmiĢ bir Osmanlı kalesi
olan Payas, 1919 öncesinde ağır suçluların tutulduğu bir hapishane olarak da kullanılmıĢtır.
KĠNET HÖYÜK
Dörtyol civarındadır.
MANCINIK KALESĠ
Payas-Dörtyol arasında sarp bir tepe üzerindedir.1290 yılında yapılmıĢtır. Ancak
günümüzde çok az kalıntısı vardır.
ĠSSOS HARABELERĠ
Dörtyol-Erzin arasındadır. Ġskenderun-Adana karayolunun sol yakasında yer
almaktadır. Çevrede su depoları, kemerler, tapınak ve Cenevizlerden kaldığı sanılan kale ve
liman kalıntıları vardır.
171
YAYLA TURĠZM Ġ
TEKNEPINAR (BATIAYAZ ) YAYLASI
Antakya'dan 20 km. asfalt, Samandağ ilçesinden 17 km. stabilize yolla ulaĢım
mümkündür. Tarih ve doğanın iç içe olduğu bir yayla köyüdür. Kamp ve piknik
alanlarındaki buz gibi billur suları, Akdeniz Bölgesi 'ne özgü her türlü sebze ve meyvenin
yetiĢtirilmesi, Ortadoğu ülkelerine yakınlığı nedeniyle, gerek yerlilerin gerekse Ortadoğu
ülkelerinden gelen ziyaretçilerin ilgi odağı durumundadır. Günübirlik yeme içme üniteleri
ve kamp yerleri bulunmaktadır.
NERGĠZLĠK YAYLASI
Güzelyayla'ya 4 km. uzaklıkta olup, asfalt yolla Ġskenderun'a bağlıdır. Eleftrik, telefon
ve içme suyu Ģebekesi vardır.
BELEN-GÜZELYAYLA (SOĞUKOLUK)
Belen ilçesi-Sarımazı Mahallesi yol ayrımından baĢlayarak, 8 km'lik asfalt bir yol ile,
yeĢilliğin ve ormanın hakim olduğu virajlı bir güzergahtan çıkılabilmektedir. Belen ve
Ġskenderun' dan minibüslerle ulaĢım mümkündür. Güzelyayla'da yüzyıllardır yayla
geleneği sürmektedir. Altyapı sorunları kısmen çözülmüĢ olan yaylanın denize yakın
olması ilgiyi artırmaktadır. Ġskenderun Körfezi'nin seyir terası durumunda çam ağaçları ve
kır çiçekleri içerisine kurulmuĢ, eski ve yeni tip yapıları ile gezilmeye ve görülmeye
değer, adına türküler ve Ģiirler yazılan bir yayladır. Kamp kurmaya, pikniğe, orman içinde
kısa geziler yapmaya elveriĢlidir. Yaylada konaklamak için pansiyon tipi evler, günlük
yeme-içme üniteleri bulunmaktadır.
ERZĠN - KOCADÜZ- ÜÇKOZ- BAĞRIAÇIK KARINCALI YAYLALARI
Erzin ve Osmaniye ilçesi insanlarının yaz aylarında yoğun olarak kullandığı, çam ve
köknar ağaçları arasında, doğal dokuya uygun tümüyle ahĢap, basit yayla evlerinin
bulunduğu yaylalar topluluğudur. Birbirlerine yakın olan yaylalar, doğa yürüyüĢü
(trekking) yapmaya elveriĢlidir. Yaylaların çevreleri baĢtan baĢa çam, ardıç, köknar, kekik,
papatya ve diğer kır çiçekleri ile kaplıdır. Yayla evleri yöre halkınca kullanılmaktadır.
BELEN ĠLÇESĠ VE ATIK YAYLASI
Ġskenderun, Kırıkhan halkının rağbet ettiği ünlü Atık Suyu'nun kaynağının bulunduğu
Atık Yaylası, Belen ilçesinin bir mahallesi durumundadır. Çam, çınar ve meyve bahçeleri
içerisinde bulunan yaylada kır kahveleri, bakkallar hizmet vermektedir. YerleĢim
alanlarına ve denize yakınlığı nedeniyle daha çok ilgi görmektedir. Yaylada konaklama
tesisleri, günübirlik yeme içme üniteleri vardır.
172
KIRIKHAN DELĠBEKĠRLĠ KÖYÜ VE ÇATALOLUK YAYLASI
Delibekirli köyü, Akdeniz Bölgesi'nin, her türlü meyve ve sebzenin yetiĢtiği bahçeler
ve bağlar arasında kurulmuĢ Ģirin bir yayla köyüdür. Çataloluk Yaylası köye 7 km.
uzaklıktadır. Yüzyıllık çınar ağaçlarının çevrelediği yayladan Kırıkhan ilçesinin içme suyu
(Üngüzlü mevkiinden) sağlanmaktadır. Gezilmeye ve görülmeye değer bir yöredir. Delibekirli
köyünde günübirlik yeme içme üniteleri, kır lokantaları ve kahveleri hizmet vermektedir.
ALAN YAYLASI (KIRIKHAN)
Kırıkhan ilçesinden 18 km. uzaklıktadır. Havası, suyu ve doğasıyla çok ünlüdür. Çevresi
tümüyle çam ormanları ile kaplı çok geniĢ bir alana yayılmıĢ yayla, tüm güzelliği ile
karĢımıza çıkar. Aynı zamanda Ġskenderun ilçesine de 40 km‘lik stabilize yolla bağlıdır.
Bu yol üzerindeki Haymapınar, Değirmendere, PaĢaoluk, Akarca ve Çamlıbel Yaylaları
Ġskenderun ve çevre köylerinin halkı tarafından kullanılmaktadır. Bahar aylarında bin bir
çiçeğin açtığı yaylada kamp kurmak ve piknik yapmak isteyenler tüm ihtiyaçlarını
yanlarında götürmelidirler.
DÖRTYOL (ÇÖKEK) YAYLASI
Tümüyle çam, ardıç ve maki türü ağaçlar ve kır çiçekleri kaplı, orman ile iç içe olan
yayla 16 km stabilize yolla ulaĢılmaktadır. Yörenin ahĢap yayla mimarisine ve yer yer
betonarme evlere rastlanan yayla, Dörtyol halkı yaz aylarında yoğun ilgi göstermektedir.
Kamp kurmak, piknik yapmak ve baĢ baĢa gezintiler yapmak isteyenler, çadırlarını, uyku
tulumlarını ve yiyeceklerini yanlarında götürmelidirler.
TERMAL TURIZM
Reyhanlı-Antakya karayolu üzerinde Kumlu ilçesinde bulunmaktadır. Yörenin en
büyük kaplıcası olup birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir.
Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları
Kaplıca ve Ģifalı maden suyunun çeĢitli hastalıklara iyi geldiği söylenmektedir. Erzin
ilçesi‘ne bağlı BaĢlamıĢ Köyü‘ndeki kayaların çeĢitli yerlerinden çıkmaktadır. Erzin
içmelerinin suyu hafif tuzlu ve acımsı, karbonatlı, toprak kalevili ve karbondioksitlidir.
Reyhanlı Hamamı
Reyhanlı Ġlçesi‘ne 20 km. uzaklıktadır. Türkiye-Suriye sınır kapısının çok yakınında
bulunan kaplıcada yaklaĢık 5 kaynaktan su çıkmaktadır. Ġçme suyu olarak da kullanılabilen
kaplıca suyu çeĢitli romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
Kisecik Köyü ġifalı Suyu
Merkez Ġlçeye bağlı Kisecik Köyü‘ndedir. Ġçildiği zaman mide mitolitesini arttırır,
boĢalmasını kolaylaĢtırır. Çok içildiği zaman idrarı arttırarak idrar yollarının ince kumlarının
atılmasına ve iltihapların temizlenmesini kolaylaĢtırır. Hararet derecesi sıcak sular grubuna
girecek derecede olup, nevrit, nevralji, kronik romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
173
ĠPEK YOLU:
Suriye üzerinden Antakya, Antalya, Ġzmir
(Foça), Avrupa hattın izlemektedir.
14. yüzyıldan sonra, Osmanlılar döneminde
de önemini sürdüren Ġpek Yolu, Yeni Çağda
yapılan keĢifler sonucu canlılığını yitirmeye
baĢlamıĢtır. 16. ve 17. yüzyıllarda ipeğin
Avrupa'da da üretilmeye baĢlanmasından
sonra eski önemini kaybetme tehlikesiyle
karĢılaĢmıĢtır. Artan denizcilik faaliyetleri
ile de, kervanlar ortadan kalkmaya ve Uzak Doğu ürünleri çekiciliğini yitirmeye baĢlamıĢtır.
19. yüzyıldan itibaren, Ġpek Yolu kullanılmaz olmuĢtur.Orta Çağda, Doğunun zengin
ürünlerinin Anadolu üzerinden Batıya güvenli bir Ģekilde sevkini sağlayan Selçuklular,
aldıkları önlemlerle ticari faaliyeti canlı tutarak devletin zenginliğini de artırmıĢlardır. Zira,
Orta Çağ Anadolusunda ticaret, devletin zenginliğini birinci derecede etkileyen faaliyetler
arasında yer almaktaydı.Selçuklular, yabancılarla ticari anlaĢmalar yapmıĢlar; Hıristiyan
tacirlere, Müslüman tacirler gibi Anadolu topraklarında ticaret özgürlüğü tanımıĢlar;
yolculuklarında karĢılaĢabilecekleri soygunlara ve her türlü zarara karĢı devlet güvencesi
sağlamıĢlardır. Ticari yaĢamı gözetmek amacıyla ''devlet sigorta sistemini" ilk kullanan ve
ayrıca gümrük vergilerinde uyguladıkları indirimlerle ticari hayat özendirmeye çalıĢan yine
Selçuklular olmuĢtur.
Han ve kervansaraylar, bu aktif ortamın önemli görevler yüklenen kuruluĢlarıdır. Issız yollar
üzerinde kaleyi andıran görünümleri, zengin taĢ süslemeleri, geliĢmiĢ mekan tasarımlar ile,
mimari açıdan da etkisi büyük olan bu görkemli yapılar, belli bir ulaĢım programının ve güçlü
bir yol politikasının uygulanması bakımından titizlikle ele alınmıĢlardır. Gerek Selçuklu
gerekse Osmanlı dönemlerinde inĢa edilen kervansaraylarda, kervanlar askeri birlikler
tarafından korunurdu. Kervansarayda kalındığı sürece yolcuların can ve malları teminat altına
alınır, her türlü bakım ve hizmetlerin yerine getirilmesinden doğan giderleri karĢılamak
amacıyla vakıfları bulunurdu. Bu yapılar, seyahat ve ticareti güvence altına alan, sosyal
dayanıĢmayı sağlayan nitelikleri yanında, gelen tacirlerin mallarını pazarladıkları durak
yerleri ve ayrıca önceden depolanan erzak ile mühimmatın ordunun sefer zamanında ikmalini
kolaylaĢtıran üslerdi. Genellikle yaya yürüyüĢü ile 8-10 saati geçmeyen, deve yürüyüĢüyle de
bir gün süren 30-40 kilometrelik mesafelerde inĢa edilmiĢlerdir.
Anadolu Selçukluları tarafından bu ticari yollar üzerinde inĢa edilmiĢ olan konaklama
kuruluĢlarından devlet büyükleri ve hayır sahipleri tarafından yaptırılanlara "HAN", sultanlar
tarafından yaptırılan ve diğerlerine göre daha büyük ve görkemli olanlarına "SULTAN HAN"
denmektedir. O çağda, kırsal alanlarda kurulan han ve kervansarayların kaleye benzer, kalın
ve sağır duvarlarıyla dıĢa kapalı yapılar olarak inĢasını zorunlu kılan neden, güvenlik idi.
Ġçlerinde yolcuların yatmasına mahsus odalar, atların dinlenmesi ve eĢyaların korunması için
bölümler, mescit, yıkanma yerleri, çeĢmeler ile nalbant, doktor, veteriner, araba ve koĢum
onarım hizmetleri de yer almaktaydı. Han ve kervansaraylarda konaklayan yolcular din, dil,
ırk fark gözetilmeden üç gün kalabilir, hastaysa tedavi edilirdi. Günde iki öğün yemek verilen,
banyo ihtiyaçları karĢılanan, hayvanlarına bakılan ve yem temin edilen bu yolculardan üç gün
süreyle hiçbir ücret alınmaz, tüm giderler vakıftan karĢılanırdı. Bu vakıfların vakfiyelerinde
nasıl yönetilecekleri, gelirlerinin neler olduğu, görevlilerin çalıĢtırılma Ģekilleri ve ücretleri
174
HATAY ĠLĠNDEKĠ SEYAHAT ACENTALARI
açık olarak belirtilmekteydi. Yapılan araĢtırmalar sonucu, Anadolu'da yaklaĢık 200 han ve
kervansaray olduğu tespit edilmiĢtir.
G.3. TURĠSTĠK ALTYAPI
HATAY ĠLĠ TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER
TABLO 41
ĠLÇESĠ
SEYAHAT ACENTASI
SAYISI (ADET)
ANTAKYA
11
ALTINÖZÜ
BELEN
-
DÖRTYOL
ERZĠN
1
-
ĠSKENDERUN
8
HASSA
-
KIRIKHAN
1
KUMLU
-
REYHANLI
1
SAMANDAĞ
-
YAYLADAĞI
22
TOPLAM
175
GRUBU
SIRA NO
ACENTANIN ADI
MERKEZ
ġUBE
TELEFON
FAX
ADRES
1
TĠTUS Turizm ve Seyahat
Acentesi
A
Merkez
2130757
2139141
2142264
Atatürk Cad. Büyük Antakya Oteli altı
No:8 ANTAKYA
2
KEġĠF Turizm ve Seyahat
Acentesi
A
Merkez
21605182134503
2143776
Atatürk Cad. Abacıoğlu Apt. No:36
ANTAKYA
3
ALNAZ Turizm ve Seyahat
Acentesi
A
Merkez
2137263
(Üç Hat)
2164128
Ġnönü Cad. Mehmet ġah Vakıf ĠĢhanı A
Blok A/Z 8 ANTAKYA
4
ABBA Turizm ve Seyahat
Acentesi
A
Merkez
2162500
2148030
Atatürk Cad. Stadyum arkası ġahin Apt.
Zemin Kat ANTAKYA
A
Merkez
B
Merkez
A
Merkez
AG
Merkez
213 2080
21666002126200
5
6
ĠSA-BABA Turizm ve
Seyahat Acentesi
ANT-TUR Turizm ve
Seyahat Acentesi
8
KAVASLAR Turizm ve
Seyahat Acentesi
ANTAKYA Turizm ve
Seyahat Acentesi
9
CALĠENTE Turizm ve
Seyahat Acentesi
A
ġube
10
RENDE TĠA Turizm ve
Seyahat Acentesi
A
11
NERPA Turizm ve Seyahat
Acentesi
12
KOġAR Turizm ve Seyahat
Acentesi
7
13
14
HEMDEM Turizm ve
Seyahat Acentesi
TĠTUS Turizm ve Seyahat
Acentesi
16
ALTINOLUK Turizm ve
Seyahat Acentesi
BERRĠOĞLU Turizm ve
Seyahat Acentesi
17
PUAN TUR Turizm
Seyahat Acentesi
15
18
19
2166690
2166691
21601502149497
2138627
2161865
Yeni Karaoglan Cad.Ġrem Apt No:5 Kat:1
Daire 3 ANTAKYA
Ġnönü Cad. Rana Apt. 15/D
ANTAKYA.
2168030
Cumhuriyet Mah. Adnan Mendres Cad
Madenoğlu Apt No : 9 ANTAKYA
Cebrail Mah. Atatürk Cad. Fitnat Köylü
Apt Zemin Kat No : 8 ANTAKYA
2142199
2166641
Cumhuriyet Mah. Adnan Menderes Cad.
Emir Apt. No:7 ANTAKYA
Merkez
61344956138383
6134293
A
Merkez
6135121
6144907
MareĢal Çakmak Cad. Kilise dükkanları
No:5 ĠSKENDERUN
Atatürk Bulvarı Çay mah.
Demiryolu ĠĢ Merkezi No:36/9
ĠSKENDERUN
A
Merkez
6134779
6169974
6211125
6144778
BeĢ Temmuz Cad.3 nolu Belediye ĠĢhanı
No:8/A ĠSKENDERUN
A
Merkez
6140176
(4 Hat)
6174373
Ziya Gökalp Cad.Divan ĠĢhanı No:3/3
ĠSKENDERUN
A
ġube
6134232
6138708
5.Temmuz Caddesi No: 7 ĠSKENDERUN
A
ġube
61799986173998
6132630
A
Merkez
4137711
4137722
Uzun çarĢı No:75 Uslular Giyim Merkezi
Üstü ĠSKENDERUN.
Fahura Cad. Belediye ĠĢ Hanı No:3
REYHANLI
A
ġube
3445182
3451957
3441957
Cumhuriyet Mah Kanatlı Cad. Gül Sokak
No:31 KIRIKHAN
PORTAKALIM Turizm ve
Seyahat Acentesi
AG
AG
SiLPiYUS
TURĠZMSEYAHAT
ACENTASI
AG
GöKMAi TURĠZM
SEYAHATACENTASI
2132080
71266557129955
(0326)
6133357
Sanayi Mah.Çaylı Cad.2.Sqkak No:13/2
DÖRTYOL
(0326) 215 Atatürk Cad.Kimyonoğlu Apt.No:76/1
23 00
ANTAKYA
Merkez
0326 216 51
19
0326 216
81 76
Atatürk Cad.Özkanlar Apt.Kat:2 No:5
ANTAKYA
Merkez
6145451
6145831
Süleymaniye Mah.Yavuz Sultan Selim
Cad.No: 8/2 iskenderun
6136969
6135522
6130580
Çay Mah.Ulucami Cad.Yılmazlar
ĠĢhanı Zemin Kat No: 61
ĠSKENDERUN/HATAY
Merkez
Merkez
20
KIRMANLAR TURĠZM
SEYAHAT ACENTASI
AG
21
ZĠNDE Turizm ve Seyahat A
Acentası
Merkez
22
TABLO 43
176
TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠ
TABLO 42
A)ANTAKYA
SIRA
NO
TESĠSĠN ADI
VE ADRESĠ
TESĠS KAPASĠTESĠ
SINIFI
TELEFON NO
FAX NO
DĠĞER
AKTĠVĠTELER
ODA YATAK LOKANTA
1
2
3
4
5
BÜYÜK ANTAKYA
OTELĠ
Atatürk Caddesi No8
ANTAKYA
4 Yıldız
ORONTES OTEL
Ġstiklal Cad.No:5
ANTAKYA
BÜYÜK ÖZCĠHAN
Hürriyet Mah. Atatürk
Cad.No.15
Harbiye-ANTAKYA
3Yıldız
ÇAĞLAYAN OTELĠ
Ürgen CaddesiNo:6
Harbiye-ANTAKYA
2Yıldız
HĠDRO OTELĠ
Ürgen Caddesi
Harbiye-ANTAKYA
1yıldızlı
6
ANTĠK BEYAZĠT
OTEL
Hükümet Cad. No: 4
7
ANTAKYA
BÜYÜK ÇINAR
OTELĠ
Çağlayan Mah.Ürgen
Cad.No:14 HARBĠYE
(0326)2135860
(10hat)
(0326)
2135869
70
oda+2
Suit
(0326)2145931
(3 hat)
(0326)
2145933
(0326)2316717
(2 hat)
(0326)
2316720
59
oda+2
suit
63
0da+3
suit
(0326)2314011
(0326)
2315489
26
(0326)2314006
(0326)
2317262
16
ÖZEL
OTEL
(0326)2144304
(0326)
2143089
21
oda+4
suit
54
2Yıldız
(0326) 231 40 14
(0326)
231 76 58
17
oda+2
suit
34
(0326)
2317658
38 oda
+1 suit
3Yıldız
3Yıldız
8
(0326) 2316258
DEFNE PRENSES
OTELĠ
Çağlayan Mah.Celal
Atik Caddesi
HARBĠYE
9
10
GÖKÇEN OTEL
Yavuz Sultan Selim Cd.
105 sk.No:3
ANTAKYA
SAVON OTEL
KurtuluĢ Cd.No:192
ANTAKYA
146
230
(1.sınıf)
120
124
135
80
(2.sınıf)
50
32
290
(2.sınıf)
-
-
Kafe Bar,
Salonu,
Toplantı Salonu
-
80 KiĢilik kahvaltı
salonu,
70 KiĢilik Çok
amaçlı salon,
Kapalı Otopark.
80
(0326)2252211
(0326)
2253198
30
Oda+1
Suit
63
-
-
(0326)2146355
(0326)
2146356
40
oda+3
suit
89
165
130 Amerikan Bar
50 Çok amaçlı
salon
2Yıldız
ÖZEL
TESĠS
200 Açık Teras
250 Gece Klübü,
95 Amerikan Bar,
55 Çok amaçlı
salon,
250 Diskotek,
Amerikan
Bar
Bay-Bayan
50
Çok amaçlı
Kuaförü
salon.
SatıĢ
Üniteleri,
Garaj
55 çok
amaçlı
salon
76 Toplantı salonu
11
A
NARĠN OTEL
Cebrail Mah.
AtatürkCaddesi No:11
ANTAKYA/HATAY
3 yıldızlı
(0326) (0326)
47 oda+12 suit131
216 75 00 216 75 09
177
110 (2.sınıf)
200 KiĢilik Çok
amaçlı salon,
100 KiĢilik Oturma
salonu,
Amerikan Bar.
B) BELEN
TESĠSĠN ADI
VE ADRESĠ
SIRA
NO
SINIFI TELEFON
NO
2Yıldız
SEYRAN
OTELĠ
Girne
CaddesiNo:7
SarımazıBELEN
1Yıldız
KAMELYA
OTEL
Derebahçe
Mah.Girne
Cad.No:12
BELEN/HATAY
1
2
(0326)
4475034
(0326)
4475491
FAX NO
(0326)
4477545
(0326)4475494
TESĠS
KAPASĠTESĠ
ODA
YATAK
LOKANTA
36 76 100
DĠĞER
AKTĠVĠTELER
40 80
150
Oda
(2.sınıf)
300 kiĢilik Açık
Yemek alanı,80
KiĢilik Çok
amaçlı salon,30
Araçlık otopark.
-
C) DÖRTYOL
SIRA
NO
1
TESĠSĠN
ADI
VE ADRESĠ
SINIFI
KUTLUBAY 2Yıldız
OTELĠ
Kürtül
Mah.Atatürk
Caddesi
No:45 PayasDÖRTYOL
TESĠS
DĠĞER
KAPASĠTESĠ
AKTĠVĠTELER
ODA
YATAK
LOKANTA
(0326)7554000 (0326)
60
40
7554774 30
(2.sınıf)
TELEFON
NO
FAX
NO
178
D)ĠSKENDERUN
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
TESĠSĠN ADI
VE ADRESĠ
TESĠS KAPASĠTESĠ
FAX
ODA
YATAK
NO
LOKANTA
(0326)
95
190
110
6162410
SINIFI
TELEFON NO
ONTUR OTELĠ
Muammer Aksoy
Caddesi No:8
ĠSKENDERUN
CABĠR OTEL
Ulu Cami Caddesi No16
ĠSKENDERUN
AS ERCAN OTEL
Madenli
Beldesi,Çankaya
Mah.Akdeniz
Caddesi.No:12
ĠSKENDERUN
ĠMRENAY OTELĠ
ġehit Pamir Cad. No:5
ĠSKENDERUN
MAKSU PANSĠYON
Kabev ĠSKEND.
Sami Oytun Cad.No:54
ARSUZ/ĠSKENDERUN
4Yıldız
(0326)6162400
2Yıldız
(0326)6123391- (0326)
92
6134510
2Yıldız
(0326)6582360
ARSUZ OTELĠ
Atatürk Meydanı No:2
ARSUZĠSKENDERUN
3Yıldız
1Yıldız
(0326)6132117
6132118
Pansiyon (0326)6432211
35
(0326)
6582210 20 oda+3
suit
(0326)
6135984
33
(0326)
11 oda+8
6433454 suit
(0326) 6432444 (0326)
59 Oda+8
6432448 suit
1 Apart
179
DĠĞER
AKTĠVĠTELER
Toplantı
salonu,
Bar
70
120
49
55
100 Açık yemek
(2.sınıf) alanı
74
-
46
-
-
-
-
144
150
45 çok amaçlı
salon,
75 Teras Bar,
Otopark
7
CLUB CASMĠN
Ġskenderun-Arsuz Yolu
8.KM ĠSKENDERUN
3Yıldız
HATAYLI OTELĠ
Mete Aslan Blv.
Osmangazi cd. No:2
ĠSKENDERUN
3Yıldız
8
69
(0326) 617 15
51
100
(2.sınıf) 140 kiĢilik çok
amaçlı salon,50
kiĢilik Amerikan
Bar,Teras Bar.
2Yıldız (0326)6135353
AYKUT PALACE
Çay Mah. Ulu Cam
Cad.98.sok.
ĠSKENDERUN
HATAY ĠLĠ TURĠZM ĠġLETME BELGELĠ
KONAKLAMA TESĠSLERĠ GENEL TOPLAM
9
90 Çok amaçlı
salon, Açık
Yüzme Havuzu
(0326) 6428125 (0326)
6428250 46
107
Oda+3Suit
(0326)
617 87
51
(0326)
6135353
52 oda+8
suit
40 oda
924 ODA
60 SUĠT
1 APART
otel
180
128
88
2050
YATAK
-
-
TURĠZM YATIRIMI BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠ
SIRA
NO
11
TESĠSĠN ADI
VE ADRESĠ
ANTAKYA
OTTOMAN
PALACE
Sultanlı köyü
Uydukent Mah.
(18.Pafta, 2 ada
38-47 parseller)
SINIFI
TELEFON NO FAX NO ODA
5 yıldızlı
(Termal
Otel)
(0326)
(0326)
213 58 60 213 58 69
ANTAKYA/HATAY
181
TESĠS KAPASĠTESĠ
YATAK
LOKANTA
225
Oda+24suit
3 Bedensel
Engelli
Odası.
552
650 (1.sınıf)
500
(1.s
ınıf
)
DĠĞER
AKTĠVĠTELER
110 kiĢilik
kafetarya,
130 kiĢilik
Pastane, 795
kiĢilik çok
amaçlı
salon, 65 kiĢilik
Vip
salon,ÇalıĢma
Ofisi, 100
kiĢilik
sinema salonu,
300 kiĢilik
diskotek,Lobi Bar,
Türk
Hamamı (3 adet),
Aletli
Jimnastik Salonu,
Jimnastik
Salonu,100 kiĢilik
Kahve Evi,
Açık Yüzme
Havuzu,
Kapalı
Yüzme Havuzu,
Termal
Havuz (
2 adet), SPA
Merkezi (
Sauna ( 3
adet), Buhar
Banyosu ( 2
adet),
Masaj Odası ( 6
adet), Çift
Bakım Ünitesi ( 2
adet), Bitki
Banyosu ( 2 adet),
Vücut Bakım
Ünitesi ( 2 adet),
Biorezonans,
Botoks
Mezoterapi,
Karboksi
Terapi, Lazer
epilasyon ( 2
adet),
Aile Banyoları ( 4
adet),
Vitamin Bar),
Havuz Bar,
AQua
Park, Tenis Kortu,
Voleybol
Sahası, Basketbol
Sahası,
Futbol
Sahası, Bay-Bayan
Kuaförü,
SatıĢ Ünitesi ( 2
adet), Açık
Otopark, Kapalı
Otopark.
(
2
DĠBA OTELĠ
Micana Köyü Karaağaç
Beldesi
(Sahil Cad. No: 26)
Onur Sitesi BitiĢiği
KARAAĞAÇ/
ĠSKENDERUN/HATAY
(0326) 6415850
3yıldızlı(0326) 6148076
35 oda + 16
suit
-
150
2 200 (1sınıf)
PARLAK RESORT
OTEL
(KaradurmuĢ köyü, yol
kavĢağı ( 2335 parsel)
KIRIKHAN/HATAY
3 yıldızlı
3
4
ÖZ GÜMÜġ OTEL
Gözcüler Beldesi (
2964 Parsel) ARSUZ /
ĠSKENDERUN /
HATAY
3 yıldızlı
--
31 oda + 4 suit
--
59 oda + 6 suit
74
136
350 ODA
50 SUĠT
3 ADET
BEDENSEL912 YATAK
(Yatırım Belgeliler) TOPLAM
ENGELLĠ
ODASI
182
120
(2.s
ınıf
)
85 kiĢilik
(2.sınıf)
300 kiĢilik açık
yemek terası,
200 kiĢilik çok
amaçlı salon,
Açık yüzme
havuzu.
60 kiĢilik
Amerikan Bar,
100 kiĢilik
toplantı salonu,
200 kiĢilik çok
amaçlı salon,
SatıĢ Ünitesi,
Sauna.
400 kiĢilik açık
yemek alan, 65
kiĢilik çok amaçlı
salon, Lobi Bar,
Açık Yüzme
Havuzu.
G.4. TURĠST SAYISI
SINIR GĠRĠġĠ VE ÇIKIġI
YERLĠ
YILI
2007 OCAK
Ayı
2007 ġUBAT
Ayı
2007 MART
Ayı
2007 NĠSAN
Ayı
2007 MAYIS
Ayı
2007 HAZĠRAN
Ayı
2007 TEMMUZ
Ayı
2007
AĞUSTOS
Ayı
2007 EYLÜL
Ayı
2007 EKĠM
Ayı
2007 KASIM
Ayı
2007 ARALIK
Ayı
YABANCI
GENEL TOPLAM
GĠRĠġ
ÇIKIġ
GĠRĠġ
ÇIKIġ
GĠRĠġ
ÇIKIġ
21.753
19.566
12.636
11.851
34.389
31.417
15.041
15.813
11.900
12.360
26.941
28.173
11.163
10.622
10.086
10.289
21.249
20.911
23.286
19.217
14.453
13.676
37.739
32.893
22.710
18.319
17.073
16.447
39.783
34.766
23.075
18.915
20.220
20.417
43.295
39.332
24.098
19.802
33.746
34.114
57.844
53.916
19.981
19.758
41.161
35.647
61.142
55.405
18.889
22.792
21.090
22.581
39.979
45.373
19.130
19.063
27.142
25.178
46.272
44.241
18.404
18.966
17.874
17.705
36.278
36.671
33.676
32.492
25.561
26.516
59.237
59.008
251.206
235.325
252.942
246.781
504.148
482.106
TOPLAM
183
MÜZE VE ÖREN YERLERĠNĠ ZĠYARET EDEN YERLĠ VE
YABANCI ZĠYARETÇĠ ĠSTATĠSTĠĞĠ
YILI
GĠRĠġ YERLĠ
GĠRĠġ YABANCI
GENEL
TOPLAM
ELDE EDĠLEN GELĠR
(YTL)
2007 OCAK
3.670
1.828
5.498
16.815,00
2007 ġUBAT
Ayı
3.495
1.505
5.000
13.810,00
2007 MART
Ayı
4.478
3.452
7.930
20.526,00
2007 NĠSAN
Ayı
17.439
6.101
23.540
47.295,00
2007 MAYIS
Ayı
24.789
7.547
32.336
52.496,00
2007 HAZĠRAN
Ayı
10.607
3.857
14.464
32.570,00
2007 TEMMUZ
Ayı
6.116
3.871
9.987
33.043,00
2007 AĞUSTOS
Ayı
8.431
5.497
13.928
45.257,00
2007 EYLÜL
Ayı
6.688
5.227
11.915
37.601,00
2007 EKĠM
Ayı
8.478
4.617
13.095
35.015,00
2007 KASIM
Ayı
4.056
2.002
6.058
16.217,00
2007 ARALIK
Ayı
6.187
1.513
7.700
16.627,00
104.434
47.017
151.451
367.272,00
Ayı
TOPLAM
184
Hatay’a Konaklayan KiĢi ve Geceleme Sayıları (ĠĢletme Belgeli Tesislerde)
KONAKLAYAN KĠġĠ VE
GECELEME
YABAN
CI
KONAKLA YERLĠ
YAN
HATAY
KĠġĠ
TOPLA
M
YABAN
CI
GECELEME YERLĠ
YILLAR
1995
1996
1997
1998
1999
2000
18 283
14 970
16 971
15 341
12 783
15 977
47 131
47 987
55 828
53 880
57 028
64 210
65 414
62 957
72 799
69 221
69 811
80 187
31 541
26 071
27 061
25 380
18 195
19 085
82 920
82 377
90 824
79 264
83 257
80 998
TOPLA 114 461 108 448 117 885 104 644 101 452 100 083
M
4 629
6 448
9 443
7 600
4 822
6 804
YABAN
615
933
198
031
189
076
CI
5 011
5 845
7 650
7 684
7 854
8 855
KONAKLA YERLĠ
763
208
086
226
688
902
YAN
9 641 12 294 17 093 15 284 12 676 15 659
TÜRKĠ
KĠġĠ
TOPLA
378
141
284
257
877
978
YE
M
YABAN 18 477 25 548 36 167 30 432 20 434 28 510
323
488
197
625
881
906
CI
9 677 11 490 14 941 15 513 16 782 16 475
GECELEME YERLĠ
990
413
411
645
840
699
28 155 37 038 51 108 45 946 37 217 44 986
TOPLA
313
901
608
270
721
605
M
0,39
0,23
0,18
0,20
0,27
0,23
YABAN
CI
0,94
0,82
0,73
0,70
0,73
0,73
KONAKLA YERLĠ
YAN
0,68
0,51
0,43
0,45
0,55
0,51
PAY
KĠġĠ
TOPLA
(%)
M
0,17
0,10
0,07
0,08
0,09
0,07
YABAN
CI
0,86
0,72
0,61
0,51
0,50
0,49
GECELEME YERLĠ
TOPLA
M
0,41
0,29
TABLO 49
185
0,23
0,23
0,27
0,22
Hatay’a Gelen Yabancı Turistlerin Kullandıkları TaĢıtlara Göre Dağılım
KONAKLAYAN KĠġĠ VE
GECELEME
1995
YABAN 16 685
CI
KONAKLA YERLĠ 112 683
YAN
HATAY
KĠġĠ
TOPLA 129 368
M
YABAN 26 004
CI
GECELEM YERLĠ 161 355
E
TOPLA 187 359
M
2 319
YABAN
455
CI
13 393
KONAKLA YERLĠ
175
YAN
15 712
TÜRKĠ
KĠġĠ
TOPLA
630
YE
M
7 784
YABAN
631
CI
21 867
GECELEM YERLĠ
841
E
29
652
TOPLA
472
M
0,72
YABAN
CI
0,84
KONAKLA YERLĠ
YAN
0,82
PAY
KĠġĠ
TOPLA
(%)
M
0,33
YABAN
CI
0,74
GECELEM YERLĠ
E
0,63
TOPLA
M
1996
14 582
YILLA
R
1997
1998
1999
2000
12 076
21 695
12 661
9 291
108 470 103 672
85 546
68 598 102 649
123 052 116 333
94 837
80 674 124 344
19 152
24 758
30 856
31 191
53 706
204 593 167 297 129 965 102 298 136 302
235 449 198 488 149 117 127 056 190 008
3 494
092
13 154
852
16 648
944
10 507
297
20 177
556
30 684
853
0,42
3 182
629
12 601
258
15 783
887
10 606
716
18 598
610
29 205
326
0,40
2 304
724
11 153
495
13 458
219
7 184
792
18 421
704
25 606
496
0,40
1 403
518
9 768
186
11 171
704
4 942
973
15 910
201
20 853
174
0,86
1 662
005
9 515
085
11 177
090
5 993
602
15 487
749
21 481
351
1,31
0,82
0,82
0,77
0,70
1,08
0,74
0,74
0,70
0,72
1,11
0,29
0,29
0,27
0,50
0,90
1,01
0,90
0,71
0,64
0,88
0,77
0,68
0,58
0,61
0,88
TABLO 50
186
Hatay’a Gelen Yabancı Turistlerin Aylara ve Yılara Göre Dağılımı ve Yıllık DeğiĢim Oranları
SINIR GĠRĠġ-ÇIKIġ
YILLAR
AYLAR
1995
1996
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
GENEL
TOPLAM
BĠR AYLIK
TOPLAM
7 564
6 462
7 062
6 978
18 756
9 039
14 644
18 975
11 536
9 166
7 844
9 026
127 052
7 077 6 193
5 770 5 108
7 147 7 286
7 650 11 910
19 725 6 910
7 495 9 248
11 538 14 640
15 548 16 694
10 924 11 938
8 554 9 445
6 807 8 066
7 589 8 462
115 824 115900
7 564
1997
7 077
1998
6 193
1999
2000
2001
6 313
5 665
7 166
10 317
8 332
11 156
14 481
17 392
12 631
8 049
6 698
6 890
115 090
6 310
6 800
6 836
8 530
7 623
8 392
11 753
12 417
10 610
8 890
8 801
8 656
105618
6 975
9 249
10 374
7 454
7 931
9 965
14 495
14 424
11 156
9 142
8 434
6 966
116 565
5 683
5 353
7 196
7 912
7 767
9 830
16 991
19 772
12 622
9 944
8 730
7 226
119 026
6 313
6 310
6 975
5 683
TABLO 51
DeğiĢim Oranı %
AYLAR
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
GENEL
TOPLAM
1996/95
-6,44
-10,71
1,20
9,63
5,17
-17,08
-21,21
-18,06
-5,31
-6,68
-13,22
-15,92
-8,84
1997/96 1998/97
-12,49
-11,47
1,94
55,69
-64,97
23,39
26,89
7,37
9,28
10,42
18,50
11,50
0,07
1,94
10,90
-1,65
-13,38
20,58
20,63
-1,09
4,18
5,80
-14,78
-16,96
-18,58
-0,70
TABLO 52
187
1999/98
-0,05
20,04
-4,61
-17,32
-8,51
-24,78
-18,84
-28,61
-16,00
10,45
31,40
25,63
-8,23
2000/99 2001/00
10,54
36,01
51,76
-12,61
4,04
18,74
23,33
16,16
5,15
2,83
-4,17
-19,52
10,36
-18,52
-42,12
-30,63
6,14
-2,07
-1,35
17,22
37,08
13,14
8,77
3,51
3,73
2,11
G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ
Hatay bir sınır ili olduğundan dıĢa açılan üç adet kapı bulunmaktadır. Yılın her ayında
bu kapılarından giriĢ çıkıĢ yapılmakta olup, komĢu ülkelerden alıĢ-veriĢ için gelen turistler
bulunmaktadır. Bu da ilin döviz girdisini arttırmaktadır.
G.6. TURĠZM ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ
Bu konuda bir çalıĢma yapılmamıĢtır.





(G).TURĠZM KAYNAK
Hatay Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Hatay Valiliği Web Sitesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Web Sitesi
www.antakyarehberi.com (Turizm Fotoğraflar)
188
H.TARIM VE HAYVANCILIK
H.1. GENEL TARIMSAL YAPI
Ġlimizin 270.766 ha tarıma elveriĢli arazisi mevcut olup bu arazinin 201.079 ha‘ı
sulamaya elveriĢlidir. Ancak sulamaya elveriĢli arazinin 144.863 ha‘ı sulanabilmektedir.
Entansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, endüstri bitkileri, sebzeler,
zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyveler, tarla sebzeciliği, yem bitkileri, ikinci ürün
ve ara ziraatı olmak üzere toplam276.240 hektar ekim alanı bulunmaktadır.
Ayrıca ilimizde 107.222 adet büyükbaĢ, 155.843 adet küçükbaĢ, 2.077.728 adet kanatlı,
84.781 adet arılı kovan mevcuttur.
Türkiye Ġstatistik Kurumunun 2001 yılı genel tarım sayımına göre ilimizde toplam
42.395 adet iĢletme mevcut olup ,bu iĢletmelerin 20.008 adedi 10-50 dekar arasında araziye
sahiptir.
Çiftçi kayıt sisteminde yer alan MGD verilerine göre ağırlıklı olarak baĢvurulan
alanların yaklaĢık %70‘i 10-100dekar arasıdır. Toplam iĢletme sayısı 28.012 adettir. Bu
iĢletmelerin oluĢturduğu toplam tarımsal alan 137.753 hektardır.
TARIM ARAZĠSĠNĠN DAĞILIMI (HEKTAR)
2008
2009
- TARLA ARAZĠSĠ
161.472
%60
163.229
%59
- MEYVELĠK ARAZĠSĠ
25.952
%9
27.151
%10
- ZEYTĠNLĠK ARAZĠSĠ
46.632
%17
49.590
%18
-SEBZECĠLĠK ARAZĠSĠ
31.828
%12
31.388
%11
- BAĞ ARAZĠSĠ
4.882
%2
4.882
%2
- NADAS
0
0
0
0
TOPLAM
270.766
% 100
TABLO 53
189
276.240
% 100
Yem Bitkiler
( Ha. = Hektar )
TARLA
MER’A - TARIM
ARAZĠSĠ
ÇAYIR
ARAZĠSĠ (NADAS
ARAZĠSĠ
DAHĠL)
ĠLÇELER
SEBZE
ARAZĠ
SĠ
BAĞ
ARAZĠSĠ
ZEYTĠNLĠK
ARAZĠ
II. ÜRÜN
VE ARA
ZĠRAATI
( **)
MEYVELĠK
ARAZĠ
MERKEZ
9.500
46.202
29.848
5.683
52
9.900
4.530
3.811
ALTINÖZÜ
3.126
30.397
13.370
752
38
16.183
587
533
BELEN
2.753
4.509
2.035
270
71
1.282
911
60
DÖRTYOL
1.900
12.471
2.600
3.988
0
592
6.485
1.194
ERZĠN
2.765
12.848
5.010
933
0
2.375
7.191
2.661
HASSA
9.000
17.385
8.935
3.030
4.650
3.143
410
2.783
ĠSKENDERUN
5.207
22.496
9.760
7.947
33
2.375
3.264
883
KIRIKHAN
2.000
43.130
41.080
2.932
103
1.560
367
2.912
286
14.700
15.338
350
0
52
2
1.042
RAYHANLI
3.000
32.105
31.160
2.250
0
1.078
0
2.383
SAMANDAĞ
5.638
18.073
4.450
9.920
0
4.300
3.662
4.259
YAYLADAĞI
8.200
16.450
11.052
735
40
4.966
790
1.133
TOPLAM
53.375
270.766
174.638
38.790
4.987
47.806
28.199
23.654
KUMLU
(**) II. Ürün ekiliĢ alanları Genel Kültür Arazisine dahil değildir.
TABLO 53
H.2. TARIMSAL ÜRETĠM
Tahıllar, baklagiller, yem bitkileri, endüstri bitkileri, zeytin, narenciye, bahçe
bitkileri, sebzecilik, süs bitkileri, bağcılık gibi zirai faaliyetlerde bulunulmaktadır. 270.766
hektar tarım alanı vardır.
Çizelge 1. Tarım Arazileri Ve Sulama Durumu
HATAY ĠLĠ
SULAMA
DURUMU
Tarıma
elveriĢli
Sulanabilir
Arazi
Arazi
270.766
Sulanabilir
fakat
sulanmayan
arazi
201.079
56.216
Sulanan arazi
144.863
Devlet Yatırımlı Sulamalar
D:S:Ġ. Tarafından sulanan arazi
22.086
Köylere Hizmet Götürme Birliği
tarafından sulanan arazi
9.953
Ġki kurum tarafından ortak
sulanan arazi
14.966
Halk Sulamaları
Kuyulardan sulanan arazi
51.000
Nehir, dere ve çaylardan sulanan
arazi
46.858
190
Sulanamayan
arazi
69.687
Çizelge 2.
Devlet su iĢlerince açılan sulama alanları( brüt)(ha)
ANTAKYA
Yarseli Sulama Bir.
6.500
Merkez
Yarseli Sulama Bir.
800
Altınözü
HASSA
Hassa Sulama Birliği
3.600
KIRIKHAN
Kırıkhan Sol
3.600
Kırıkhan Sağ
4.700
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
Samandağ Sol
217
Samandağ Sağ
1.950
Yayladağı Sulama
719
Birliği
TOPLAM
22.086
Çizelge 3. Köylere hiz. götür. birli. açılan sulama alanları (ha)
Yer Üstü Sulamaları
9.685
Gölet Sulamaları
268
TOPLAM
9.953
191
Çizelge 3. Tarla Ürünleri
ÜRÜN ADI
Buğday
Arpa
Yulaf
Çeltik
Dane Mısır (I. Ürün)
Dane Mısır (II. Ürün)
TAHILLAR
K.Bezelye
Nohut
K. Fasulye
Y. Mercimek
K. Mercimek
Börülce
K.Bakla
BAKLAGĠLLER
Fiğ
Yonca
Silajlık Mısır
YEM BĠTKĠLERĠ
Patates(I. Ve II. Ürün)
Tatlı Patates(I. Ve II. Ürün)
K.Sarımsak
K.Soğan
YUMRU BĠTKĠLER
Pamuk
Kanola (Kolza)
Soya (II. Ürün)
Susam ( II. Ürün )
Ayçiçeği(Yağlıkve
Çerezlik)
Yerfıstığı (I ve II. Ürün)
YAĞLIK BĠTKĠLER
Pamuk (çiğit)
Tütün
ENDÜSTRĠ BĠTKĠLERĠ
Kırmızı Biber
Kekik
ITRĠ BĠTKĠLER
EKĠM ALANI
(dekar)
887.020
8.800
3.140
140
62.100
88.450
1.049.650
200
7.190
640
1.690
100
180
120
10.120
VERĠM
(kg/da)
538
355
246
500
1.180
920
27.876
470
9.240
37.586
1.770
2.808
5.574
240
187
272
134
130
211
150
ÜRETĠM
(Ton)
452.252
3.127
774
70
73.300
81.355
610.878
48
1.345
174
227
13
38
18
1.863
49.341
1.320
51.505
5.515
150
4.945
31.060
41.670
538.490
470
805
500
4.205
3.586
2.066
1.164
2.810
542
197
206
250
256
102.166
19.780
310
5.760
87.300
113.150
292.184
93
166
125
1.077
1.380
262
362
7.360
1.823
538.494
26.620
665.114
4.150
750
4.900
332
101
170
100
192
178.895
2.700
181.595
780
75
855
Çizelge 4. Sebzeler(Örtüaltı dahil)
ÜRÜN ADI
Beyaz Lahana
Kırmızı Lahana
Karayaprak Lahana
Göbekli Marul
Ispanak
Pırasa
Pazı
Enginar
Tere
Dereotu
Nane
Maydanoz
Roka
Taze Fasulye
Taze Bakla
Taze Bezelye
Taze Börülce
Taze Bamya
Balkabağı
Kavun
Karpuz
Sakızkabağı
Hıyar
Patlıcan
Domates
Biber
Taze Sarımsak
Taze Soğan
Havuç
Turp
ġalgam
Karnabahar
EKĠM ALANI
(dekar)
1.395
950
1.000
21.720
10.260
2.700
1.850
220
290
560
1.410
15.021
130
22.752
2.000
8.930
850
2.130
940
15.700
3.033
10.603
23.150
28.334
69.509
51.579
2.118
10.650
10.910
2.865
170
2.750
VERĠM
(kg/da)
2.584
1.993
1.500
1.937
1.428
3.193
2.308
1.164
.821
936
1.000
1.069
1.000
973
1.184
806
1.027
1.508
2.419
2.395
.4.101
2.955
3.035
3.110
3.598
1.987
1.172
1.265
4.759
1.510
2.153
1.655
ÜRETĠM
(Ton)
3.605
1.893
1.500
42.065
14.651
8.620
4.270
256
238
524
1.410
16.058
130
22.365
2.308
7.202
873
3.212
2.274
37.595
12.438
31.336
70.201
88.116
250.380
102.493
2.482
18.800
51.920
4.326
360
4.550
Çizelge 4.1. Örtü Altı Alanları
Toplam Cam Sera Alanı
4 da
Toplam Plastik Sera Alanı
464 da
Toplam Yüksek Tünel Alanı
1.754 da
Toplam Alçak Tünel Alanı
8.896 da
TOPLAM ÖRTÜ ALTI ALANLARI
11.118 da
193
Çizelge 5. Meyveler
Ürün Adı
Kapladığı Alan (Dekar) Meyve Veren Ağaç
Sayısı
Armut
Ayva
Elma
Yenidünya
Erik
Kayısı
Zerdali
Kiraz
ġeftali
ViĢne
A.Fıstığı
Ceviz
Fındık
Badem
Dut
Ġncir
Muz
Nar
T.Hurması
Üzüm
127
60
1.161
53
13.843
7.681
0
204
744
0
30
2.138
30
507
0
1.781
15
4.335
4.685
Toplam Bağ Alanı
49.290(da)
* ZEYTĠN
466.320
Meyve veren+vermeyen Ağ. Say.
* Limon
13.730
* Portakal
74.625
* Mandalina
84.643
* Turunç
360
* Altıntop
5.320
TURUNÇGĠL
178.698
TOPLAMI
50.173
10.340
116.378
17.086
763.770
179.767
6.100
18.866
67.516
550
3.420
61.700
1.550
36.577
40.500
222.310
0
233.930
229.598
Meyve veren 49.290
(da)
8.102.015
13.594.390
215.468
1.935.750
1.862.200
2.000
153.315
4.168.733
Ağaç BaĢına
Ortalama Verim
(Kg/Da)
23
24
38
34
32
41
38
30
41
24
5
38
12
22
29
29
30
23
27
10
24
107
172
110
33
195
ÜRETĠM (Ton)
1.448
242
4.414
572
24.663
7.434
233
564
2.753
13
16
2.345
19
811
1.160
6.325
90
5.412
6.179
48.923
193.356
0
23.136
333.702
205.074
66
29.875
591.853
Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı
toplamıdır.
ZEYTĠNYAĞI ÜRETĠMĠ: 40.464 Ton
194
H.2.1. Bitkisel Üretim
H.2.1.1. Tarla Bitkileri
H.2.1.1.1. Buğdaygiller
ÜRÜN ADI
EKĠM ALANI
(dekar)
VERĠM
(kg/da)
1.114.076
10.050
1.450
1.045
87.920
83.248
1.297.789
587
370
208
300
1.218
948
Buğday
Arpa
Yulaf
Çeltik
Dane Mısır (I. Ürün)
Dane Mısır (II. Ürün)
TAHILLAR
ÜRETĠM
(Ton)
653.425
3.724
302
314
107.113
78.909
843.784
TABLO 54
Üretilen ürünlerin, bölgemizdeki un fabrikaları tarafından değerlendirilmesi ve
pazarlanması yapılmaktadır.
Tahıllarda ; genel olarak arpa , buğday ve yulaf üretimi yapılmakta olup,arpa genelde
hayvan yemi olarak , buğday birçok sanayi alanında (pastaneler,fırınlar,ilaç yapıĢtırıcı
v.s.),insan beslenmesinde ,yulaf da yine insan beslenmesinde değerlendirilmektedir. Üretim
metotları olarak ovada makineli ekim ve serpme ekim, dağlık alanlarda serpme ekim olarak
yapılmaktadır. Rekoltelerde ise buğdayda üretim 653.425 ton, arpada ise 3.724 ton olarak
gerçekleĢmiĢtir.Pazarlama hususunda ise genel olarak iç piyasa tüketimi Ģeklinde olmaktadır.
H.2.1.1.2. Baklagiller
ÜRÜN ADI
K.Bezelye
Nohut
K. Fasulye
Y. Mercimek
K. Mercimek
Börülce
K.Bakla
BAKLAGĠLLER
EKĠM ALANI
(dekar)
VERĠM
(kg/da)
780
4.010
540
1.427
175
210
50
7.192
538
154
289
115
137
243
120
ÜRETĠM
(Ton)
420
619
156
164
24
51
6
1.440
Üretilen ürünler yurtiçinde iç pazarda değerlendirilmektedir.
Baklagillerde; nohut, mercimek, bezelye, fasulye, börülce, bakla üretimi
yapılmaktadır. Genel olarak serpme ekim ve sıraya ekim Ģeklinde olmaktadır. K.Bezelye 420
ton, nohut 619 ton, K.Fasulye 156 ton,Y.Mercimek 164 ton, K.Mercimek 24 ton, Börülce 51
ton, K.Bakla 6 tondur. Değerlendirilme Ģekli kuru bakliyat olarak değerlendirilmektedir.
195
H.2.1.1.3. Yem Bitkileri
Bitkisi olarak fiğ ,yonca ,silajlık mısır ekimi yapılmaktadır.Üretim olarak Fiğ
19.765 ton,Yonca 1.065 ton ,Silajlık mısır 64.725 tondur.Hayvanların ihtiyacını karĢılamak
amaçlı olarak depo edilir kısmen de taze olarak tüketilir. Pazarlama hususunda ise hayvan
yemi olarak kuru ve taze Ģekilde satılmaktadır.
ÜRÜN ADI
Fiğ (Dane)
Yonca
Silajlık Mısır (I. Ve II. Ürün)
YEM BĠTKĠLERĠ
EKĠM ALANI
(dekar)
15.124
510
13.475
346.857
VERĠM
(kg/da)
1.307
2.088
4.803
ÜRETĠM
(Ton)
19.765
1.065
64.725
141.396
TABLO 55
H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler
Endüstriyel Bitkiler olarak pamuk, tütün, kanola, t.patates, soya, susam, ayçiçeği,
yerfıstığı üretimi yapılmaktadır. Üretim metodu olarak sulu kuru Ģartlarda yetiĢtiricilik
yapılmakta, Üretim miktarları çizelgede verilmiĢtir. Değerlendirme genelde sanayide iĢlenmiĢ
olarak gerçekleĢir. Pazarlamada ise iç piyasada tekstil, sigara, yağ, yem fabrikaları tarafından
alınmaktadır.
ÜRÜN ADI
EKĠM ALANI
(dekar)
VERĠM
(kg/da)
ÜRETĠM
(Ton)
Pamuk(I. Ve II. Ürün)
Kanola (Kolza)
Ayçiçeği(yağlık+çerezlik)
Yerfıstığı (I ve II. Ürün)
YAĞLIK BĠTKĠLER
301.390
100
2.208
100
303.798
501
150
231
620
151.140
15
510
62
151.727
Pamuk (çiğit)
Tütün
ENDÜSTRĠ BĠTKĠLERĠ
Kırmızı Biber
Kekik
ITRĠ BĠTKĠLER
Patates
Tatlı Patates
K.Sarımsak
K.Soğan
YUMRU BĠTKĠLER
301.390
4.300
305.690
6.670
300
6.970
6.665
50
6.880
38.360
51.955
287
102
86.524
440
86.964
3.323
30
3.353
24.250
60
9.624
138.018
171.952
498
100
3.634
1.200
1.399
3.598
Üretilen ürünler Zeytinyağı ve Çırçır fabrikalarınca değerlendirilmektedir.
196
TABLO 56
H.2.1.1.5. Süs Bitkileri
Süs Bitkileri karanfil, glayöl, gül, kasımpatı, mevsimlik çiçek ve dıĢ mekan süs
bitkileri yetiĢtirilmektedir. Genel olarak açıkta, kısmen de seralarda üretim yapılmaktadır.
Pazarlama iç piyasaya arz Ģeklinde olmaktadır. Üretim miktarı Glayör 40.000 adet, gerbera
7.000 adet, gül 293.000 adet, dıĢ mekan süs bitkileri; 3.000 adet, iç mekan süs bitkileri 2.000
adettir.
H.2.1.2.3. Süs Bitkileri
YetiĢtirilen Tür
Üretim Miktarı
Açık Alan
Kapalı Alan
Glayör
40.000 Adet
---
2.000m²
Gerbera
7.000 Adet
---
400m²
Gül
293.000 Adet
10.000m²
8.400m²
Ġç Mekan Süs Bitkileri
2.000 Adet
8.000m²
400m²
DıĢ Mekan Süs Bitkileri
3.000 Adet
102.000m²
2.000m²
Üretilen ürünler yurtiçi ve iç pazarda değerlendirilmektedir
H.2.1.2. Bahçe Bitkileri
H.2.1.2.1. Meyve Üretimi
Meyve. armut, ayva, elma, yeni dünya, erik, kayısı, zerdali, kiraz, Ģeftali, viĢne,
a.fıstığı, ceviz, fındık, badem, dut, incir, muz, nar, t.hurması, çilek, üzüm, zeytin ve
narenciyeler olmak üzere birçok meyve çeĢidi yetiĢtirilmektedir. Meyve bahçeleri; kapama ve
karıĢık meyve bahçesi Ģeklinde tesis edilmiĢtir. Yine dağınık Ģekilde bulunan meyve
ağaçlarının da varlığı söz konusudur. Ürünlerin değerlendirilmesi genellikle taze tüketim olup
nar ekĢisi, üzüm pekmezi, dut pekmezi, viĢne, incir, ayva reçelleri, kuruyemiĢ olarak üzüm,
incir, badem, fındık, ceviz, kayısı meyveleri tüketimi yapılmaktadır. Üretim miktarları
çizelgel 5‘te verilmektedir. Pazarlama ise genel olarak iç piyasa narenciyede dıĢ pazara
ihracat yapılmaktadır.
Hatay Ġli Meyve Üretim miktarları tablo 57 ‘de verilmiĢtir.
197
2009 YILI MEYVE ÜRETĠM TABLOSU
Ürün Adı
Kapladığı Alan
(Dekar)
Armut
72
Ayva
0
Elma
770
Yenidünya
53
Erik
14.823
Kayısı
6.397
Zerdali
0
Kiraz
304
ġeftali-Nectarin
1.044
ViĢne
0
A.Fıstığı
28
Ceviz
1.336
Fındık
30
Badem
655
Dut
0
Ġncir
1.781
Çilek
10
Muz
33
Nar
5.190
T.Hurması
4.456
Üzüm
Top.Bağ Alanı
49.090(da)
* ZEYTĠN
481.870
Meyve veren+vermeyen Ağ. Say.
* Limon
13.380
* Portakal
76.625
* Mandalina
84.643
* Turunç
360
* Altıntop
5.320
TURUNÇGĠL TOPLAMI
180.328
Meyve Veren
Ağaç BaĢ.
Ağaç Sayısı
Ort.Verim Kg/Da
32.928
38
5.115
32
71.026
44
16.379
36
754.053
39
167.223
34
4.600
63
19.362
30
51.174
49
550
24
3.310
5
51.326
40
1.550
12
40.717
20
40.500
29
222.310
29
4.000
6.000
0
256.395
28
202.143
28
Meyve veren (da)
ÜRETĠM
(Ton)
1.256
163
3.139
596
29.139
5.750
292
576
2.519
13
17
2.044
19
816
1.160
6.325
40
198
7.112
5.597
48.724
8.647.148
14.066.813
223.287
1.961.750
1.862.200
4.771
153.315
4.205.323
197.762
0
25.415
342.645
205.074
167
29.875
603.176
23
114
174
110
35
195
TABLO 57
Not: Meyve Veren Ağaç Sayısı sütununda gösterilen ağaç sayısı toplu meyveliklerdeki ağaç sayısı ve dağınık ağaç sayısı
toplamıdır.
Üretilen ürünlerin değerlendirilmesi ve pazarlanması Narenciye üretimi yurtiçi olduğu
kadar YurtdıĢı (Rusya) ihracatı yapılmaktadır.
H.2.1.2.2. Sebze Üretimi
Sebze Üretimi Ġlimizde sebze üretimi açık tarla ,bahçe ,alçak plastik tünel,yüksek
plastik tünel,plastik sera, cam sera gibi alanlarda yapılmaktadır.bazı sebzelerin üretiminde
fide ile yetiĢtiricilik yapılarak erkencilik elde edilmeye çalıĢılmaktadır. Sebzelerin üretimi
198
için bazı üretim teknikleri yapılmaktadır. Üretim miktarları çizelge 4‘te verilmektedir.
Pazarlama ise genellikle iç piyasa tüketimi Ģeklinde gerçekleĢir. Sebzeler konserve, salça,
kuru ve taze Ģekilde değerlendirilmektedir.
2009 YILI Sebze Üretim Miktarı (Örtüaltı dahil)
EKĠM ALANI
VERĠM
ÜRÜN ADI
(dekar)
(kg/da)
Beyaz Lahana
1.370
2.591
Kırmızı Lahana
977
2.064
Karayaprak Lahana
1.000
1.500
Göbekli –Kıvırcık Marul
19.870
1.989
Ispanak
9.790
1.395
Pırasa
2.375
3.196
Pazı
1.800
2.254
Enginar
180
1.289
Tere
368
837
Dereotu
760
942
Nane
1.405
1.063
Maydanoz
17.515
1.229
Roka
180
1.000
Semizotu
100
1.000
Taze Fasulye
20.803
1.026
Taze Bakla
2.180
1.319
Taze Bezelye
9.630
732
Taze Börülce
1.000
1.095
Barbunya
278
1.399
Taze Bamya
2.150
1.575
Balkabağı
865
2.409
Kavun
16.518
1.985
Karpuz
2.610
3.339
Sakızkabağı
12.703
2.809
Hıyar
24.618
3.047
Patlıcan
27.871
2.965
Domates
63.784
3.529
Biber
52.854
2.031
Taze Sarımsak
2.144
1.196
Taze Soğan
6.465
1.572
Havuç
13.682
4.755
Turp
2.774
1.076
ġalgam
120
2.258
Karnabahar
2.765
1.554
Brokoli
20
1.500
Üretilen ürünler yurtiçi ve iç pazarda değerlendirilmektedir.
199
ÜRETĠM
(Ton)
3.550
2.017
1.500
39.528
13.661
7.590
4.058
232
308
716
1.493
21.528
100
100
21.498
2.875
7.052
1.095
389
3.386
2.084
34.331
10.594
37.461
78.288
85.249
236.953
114.387
2.565
10.166
65.055
2.984
271
4.298
30
TABLO 58
H.2.2 . Hayvansal Üretim
2009 Yılı Ġlimiz Hayvan Varlığı
Saf Kültür Irkı Sığır Sayısı
:
20.146 BaĢ
Kültür Irkı Melezi Sığır Sayısı
:
73.856 BaĢ
Yerli Sığır
:
13.032 BaĢ
Koyun
:
89.357 BaĢ
Kıl Keçi
:
66.486 BaĢ
Manda
:
188 BaĢ
At
:
2.270 BaĢ
Katır
:
460 BaĢ
EĢek
:
3.181 BaĢ
Tavuk
:
2.066.188 Adet
Ördek
:
4.720 Adet
Kaz
:
4.249 Adet
Hindi
:
2.571 Adet
Eski Usul Kovan
:
873 Adet
Fenni Kovan
:
83.908 Adet
TABLO 58
2009 Yılı Ġlin Hayvansal Ürünler Üretimi
Yumurta
:
66.172.161
Adet
Kırmızı Et
:
5.889
Ton
Beyaz Et
:
2.769
Ton
Süt
:
149.444
Ton
Bal
:
1.318
Ton
Su Ürünleri
:
1.589
Ton
Yapağı
:
76
Ton
Keçi Kılı
:
30
Ton
TABLO 59
200
2009 Yılı Gayrisafi Tarımsal Gelir
ÜRETĠM KONUSU
2009 YILI GELĠRĠ (TL)
Tarla Ürünleri
578.236.490,00
Sebze Ürünleri
406.690.750,00
Meyve Ürünleri
781.468.250,00
BĠTKĠSEL ÜRETĠM TOPLAMI
1.766.395.490,00
SU ÜRÜNLERĠ VE HAYVANSAL ÜRÜNLER
TOPLAM
216.932.527,00
1.983.328.017,00
2009 Yılı Ġthalat Ve Ġhracat Bilgileri:
Ġthalat
KüçükbaĢ Derisi
BüyükbaĢ Deri
Yün
:
:
:
219.920 Adet
44.942 Adet
5.073.228 Kg
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
243.000
Kg
18.820.500 Adet
93.357,4 Kg
318.928 Kg
16.590 Kg
1.090.298 Kg
7.000 Kg
5.984 Kg
7.850 Kg
33.000 Kg
Ġhracat
Keçi Kılı
Yumurta
Ballı Çerez
Kıl Çadır
Çökelek
Tavuk Eti
Sığır Eti
Beyaz Deri
Tereyağı
Sığır Deri
Ġlimizden sevk edilenlerle, ilimize sevk edilenlerin takibi yapılmaktadır. Bu kapsamda
2009 yılı içerisinde Ġlimizden 2.026 adet büyükbaĢ, 5.190 adet küçükbaĢ, 155.420 adet
kanatlı, 43.063 adet büyükbaĢ hayvan derisi, 1.983.978 Kg. kırmızı et, 432.000 adet yumurta
baĢka illere sevk edilmiĢtir.
H.2.2.1. BüyükbaĢ Hayvancılık
Ġlimizde büyükbaĢ hayvancılık olarak yerli ırklar, kültür melezi ve saf kültür
yetiĢtiriciliği yapılmakta olup bu hayvanlar besi, süt ve kombine verimleri için beslenilirler.
BüyükbaĢ sığır iĢletmeleri kapalı sistem, yarı açık sistem ve yayla hayvancılığı Ģeklinde
yapılmaktadır. Hayvan beslenmesi için doğal çayırlar, suni meralar ve otlaklar mevcuttur.
Hayvancılık aile iĢletmeciliği, ticari iĢletmecilik Ģeklinde olup bu iĢletmelerin hayvan sayıları
201
değiĢmekle birlikte genellikle 1–100 hayvan ve üzeri iĢletme mevcuttur. Hayvancılık
çoğunlukla köylerde ve Ģehre yakın yerlerde yapılmaktadır. Hayvanlardan elde edilen ürünler
mandıralarda süt, yoğurt, tereyağı, peynir Ģeklinde değerlendirilmektedir. Etleri ise sucuk,
ızgara gibi benzer Ģekilde değerlendirilmektedir. Üretim esnasında oluĢan organik artıklar
çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. Yine hayvan derileri, deri sanayisinde hammadde
olarak kullanılmaktadır. Ġlimizde canlı hayvan ihracatı yapılmamaktadır.
Hatay Ġli 2009 Yılı BüyükbaĢ Hayvan Varlığı
BÜYÜKBAġ
ĠLÇELER
SAF KÜLTÜR
KÜLTÜR
YERLĠ
SIĞIR
MELEZĠ SIĞIR
SIĞIR+MANDA
MERKEZ
8.880
25.770
3.645
ALTINÖZÜ
2.730
3.610
136
BELEN
138
993
140
DÖRTYOL
469
2.805
100
ERZĠN
0
1.755
88
HASSA
1.934
1.624
657
ĠSKENDERUN
820
11.400
610
KIRIKHAN
405
7.540
756
KUMLU
311
1.804
305
REYHANLI
494
2.170
4.893
SAMANDAĞ
2.445
10.135
740
YAYLADAĞI
1.520
4.250
1.150
TOPLAM
20.146
73.856
13.220
H.2.2.2. KüçükbaĢ Hayvancılık
Ġlimizde küçükbaĢ hayvancılık olarak kıl keçisi ve tiftik keçisi yetiĢtirilmektedir.
KüçükbaĢ hayvancılık iĢletmeleri kapalı sistem yapılmaktadır. Hayvan beslenmesi için doğal
çayırlar, suni meralar ve otlaklar mevcuttur. Hayvancılık aile iĢletmeciliği, ticari iĢletmecilik
Ģeklinde olup bu iĢletmelerin hayvan sayıları değiĢmekle birlikte genellikle 1–100 hayvan ve
üzeri kapasiteli, iĢletmeler mevcuttur. Hayvancılık çoğunlukla köylerde ve Ģehre yakın
yerlerde yapılmaktadır. 2008 yılı koyun 103.123 baĢ, keçi 75.921 baĢ olmak üzere toplam
179.044 küçükbaĢ hayvan sayısı mevcuttur. Hayvanlardan elde edilen ürünler mandıralarda
süt, yoğurt, tereyağı, peynir Ģeklinde ayrıca yapağı ve kıl Ģeklinde değerlendirilmektedir. Et
ürünleri ise sucuk, ızgara gibi v.b.Ģekilde değerlendirilmektedir. Üretim esnasında oluĢan
organik artıklar çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. .Ġlimizde canlı hayvan ihracatı
yapılmamaktadır ancak kıl,yapağı ,tereyağı, çökelek ihracatı gerçekleĢmiĢtir.
202
Hatay Ġli 2009 Yılı Hayvan Varlığının Ġlçeler Göre Dağılımı
ĠLÇELER
MERKEZ
ALTINÖZÜ
BELEN
DÖRTYOL
ERZĠN
HASSA
ĠSKENDERUN
KIRIKHAN
KUMLU
REYHANLI
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
TOPLAM
KÜÇÜKBAġ
KOYUN
KEÇĠ
10.495
10.395
500
920
5.030
3.830
1.850
1.150
5.735
4.522
16.460
21.802
2.600
1.100
18.300
5.700
9.710
1.555
14.077
1.912
2.600
2.100
2.000
11.500
89.357
66.486
Hatay’da KüçükbaĢ mevcudunun yıllara göre değiĢimi (1000 baĢ)
2000
2001
2007
2008
2009
Koyun
103.958
84.891
83.598
103.123
89.357
Keçi
81.740
58.021
67.574
75.921
66.486
TOPLAM
185.698
142.912
151.172
179.044
155.843
TABLO 60
H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretim)
Ġlimizde kanatlı hayvan olarak tavuk, kaz, ördek, hindi, deve kuĢu yetiĢtiriciliği
yapılmaktadır. Ayrıca ipek böceği ve arıcılık yetiĢtiriciliği de yapılmaktadır. Kanatlı hayvan
yetiĢtiriciliğinde üretim maliyetleri yüksek olması nedeniyle üreticiyi zor durumda bırakmakta
ve üretim kısıtlamasına gidilmektedir. ĠĢletme olarak genellikle birkaç büyük ticari kümes
yumurta ve broiler yetiĢtiriciliği yapmaktadır onun dıĢında kalan kısım aile iĢletmeciliği
Ģeklinde olmaktadır. ĠĢletme kapasitesi olarak 50.000 üzeri birkaç iĢletme mevcuttur. Üretim
esnasında oluĢan organik artıklar çiftlik gübresi olarak değerlendirilmektedir. Pazarlama iç
piyasa tüketimi olarak gerçekleĢir. Ġlimizde 2008 yılı içerisinde 1.268.298 adet broiler tavuk,
438.400 adet yumurtacı tavuk ve 12.802 adet diğer kümes hayvanları sayısı mevcut iken,
2009 yılı içerisinde 1.678.398 adet broiler tavuk, 387.790 adet yumurtacı tavuk ve 11.540
adet diğer kümes hayvanları sayısı mevcuttur.
203
Kanatlı ĠĢletmeleri
Etçil
Yumurtacı
Damızlık
Deve KuĢu
:
:
:
:
500.000 Adet Kapasite
160 Adet Kapasite
kanatlı iĢletmeleri mevcuttur. Kontrolleri yıl içerisinde yapılmaktadır.
ĠLÇELER
MERKEZ
TAVUK SAYILARI
Broiler
Yumurtacı
(Adet)
(Adet)
DĠĞER KÜMES
HAYVANLARI
(Adet)
3.000
1.553.000
199.900
0
3.290
210
24.000
4.500
300
DÖRTYOL
0
40.000
0
ERZĠN
0
16.500
240
HASSA
21.198
40.100
800
0
22.000
895
17.000
13.000
2.750
KUMLU
0
5.500
800
REYHANLI
0
3.000
1.900
SAMANDAĞ
48.200
28.000
420
YAYLADAĞI
15.000
12.000
225
1.678.398
387.790
11.540
ALTINÖZÜ
BELEN
ĠSKENDERUN
KIRIKHAN
TOPLAM
H.2.2.4. Su Ürünleri
Ġlimizde 2 adet Erzin, 3 adet hassa, 3 adet Ġskenderun ve 1 adet Samandağ
Ġlçelerimizde mevcut toplam 9 adet su ürünleri yetiĢtiricilik ruhsatına sahip tesis mevcuttur.
Ġlimizde 100 ton/yıl, 30 ton/yıl ve 10 ton/yıl, 3 adet 29 ton/yıl kapasiteli altı adet
alabalık iĢletmesi, 561 ton/yıl ve 950 ton/yıl ve 29 ton/yıl kapasiteli denizde kafeslerde ve
gölette çipura levrek yetiĢtiriciliği yapan 3 iĢletme faaliyet göstermektedir.
2009 yılı içerisinde Antalya su ürünleri araĢtırma enstitüsünden getirilen 80.000 adet
Aynalı Sazan balığı yavrusu Kırıkhan GölbaĢı, Reyhanlı YeniĢehir gölüne, Karlısu ve
Pulluyazı ve GörentaĢ göletlerine bırakılarak balıklandırma çalıĢması yapılmıĢtır.
204
Hatay Ġlinde Üretilen Deniz Balıkları Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
TABLO 61
2001 verileri
Hatay ilinde deniz ürünleri ile deniz balıkları, Akdeniz'e kıyısı olan iskenderun,
Dörtyol, Erzin ve Samandağ ilçelerinde avlanmaktadır. Bu su ürünleri genellikle Ortadoğu ve
Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir. Çok az miktarı iç piyasada tüketilmektedir.
205
2001 yılında üretilen su ürünleri üretiminin içerisinde deniz balıklarının üretim oranı % 97,6
dır.
Hatay Ġlinde Üretilen Deniz Ürünlerinin Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Deniz Ürünleri
Üretim (ton)
Ortalama SatıĢ
Üretim
Fiyatı(TL)(1000)
Değeri(TL)(1000)
Ahtapot
3500
871
3.050.000
Ayna
500
1.500
750.000
Kalamarya
91.900
2.289
210.390.000
Karides+Çimçim
86.400
3.832
331.160.000
Mürekkep Balığı
182.450
603
110.050.000
Diğer
11.600
1.275
14.800.000
TOPLAM
376.350
670.200.000
2001 verileri
TABLO 62
Hatay il genelinde kültür balıkçılığı Hassa ve Kırıkhan ilçelerinde yapılmaktadır.
Üretilen alabalık iç piyasada pazarlanmaktadır. 2001 yılında üretilen su ürünleri üretiminin
içerisinde deniz balıklarının üretim oranı % 1,71 dir. Deniz kültür balıkçılığı (ıskenderun
ilçesi) üretimiyle ilgili 2 adet proje devam etmektedir.
Hatay Ġlinde Üretilen Kültür Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Kültür Balıkları
Üretim (ton)
Ortalama SatıĢ
Üretim
Fiyatı(TL)(1000)
Değeri(TL)(1000)
Alabalık
44.200
3.570
157.825.000
TOPLAM
44.200
157.825.000
2001 verileri
TABLO 63
Hatay ilinde bulunan Asi nehri, Afrin çayı, Karasu gibi nehir ve derelerde iç su
balıklarının avlanması yapılmaktadır. 2001 yılı su ürünleri üretimi içerisinde çok küçük bir
orana sahip olup, % 0,18 dir.
Hatay Ġlinde Üretilen Ġçsu Balıkları Üretim Miktarı ve Üretim Değerleri
Ġçsu Balıkları
Üretim (ton)
Ortalama SatıĢ
Üretim
Fiyatı(TL)(1000)
Değeri(TL)(1000)
Karabalık
3.770
1.914
7.217.500
Yılan
1.070
3.322
3.555.000
TOPLAM
4.840
10.772.500
TABLO 64
2001 verileri
H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı
Bölgede kürk hayvanı ( as, vizon, tilki, ĢinĢila vb.) yetiĢtiriciliği yapan iĢletmeleri
bulunmamaktadır.
206
H.2.2.6. Arıcılık ve ipekböceği YetiĢtiriciliği
Ġlimizde 920 adet eski usül, 79.755 adet yeni usül olmak üzere toplam 80.675 kovan
bulunmaktadır.Ruhsatlı 350 adet gezginci arıcı mevcuttur. 2008 yılı içerisinde 1280 ton bal ve
71.141 kg balmumu üretimi gerçekleĢmiĢtir. Balmumu petek üretiminde bal ise toptan
firmalara ve perakende olarak iç ve dıĢ piyasaya satılmaktadır.
Ġlimizde ipekböcekçiliği az miktarda Samandağ Ġlçemizde ve Harbiye beldesinde
yapılmaktadır. 2008 yılı itibari ile 54 ipekböcekçiliği yapan yaklaĢık 60 üretici vardır.
Ġlimizde yaĢ koza üretimi yaklaĢık 1.000 kg. olup, 2-5 ton aralığında fason ipek üretim
gerçekleĢtirilmektedir. Ürünler dokuma ipek, giysi kravat, fular, v.b. Ģekilde
değerlendirilmektedir.
Hatay Ġli 2009 Yılı Arıcılık ÇalıĢmalarının Ġlçeler Göre Dağılımı
ĠLÇELER
MERKEZ
ARI KOVANLARI
Eski Usül
Yeni Usül
Toplam
Kovan Sayısı
Kovan Sayısı KovanSayısı
ÜRÜNLER
Bal
Balmumu
(Kg)
(Kg)
190
13.745
13.935
219.920
13.195
ALTINÖZÜ
85
450
535
7.600
401
BELEN
8
480
488
8.740
440
DÖRTYOL
0
38.000
38.000
608.000
36.480
ERZĠN
0
6.500
6.500
62.100
3.200
HASSA
145
3.165
3.310
48.755
1.890
ĠSKENDERUN
45
7.000
7.045
112.000
6.720
KIRIKHAN
100
5.500
5.600
88.000
5.280
KUMLU
5
400
405
6.000
360
REYHANLI
95
1.110
1.205
11.860
593
SAMANDAĞ
0
6.558
6.558
131.160
3.279
YAYLADAĞI
200
1.000
1.200
14.000
0
TOPLAM
873
83.908
84.781
1.318.135
71.838
TABLO 65
2009 yılı Nisan ayında OdabaĢı Beldesinde Süleyman Harbeli isimli üreticiye Bursa
Kozabirlikten 15 kutu ipekböceği tohumu temin edilerek ipekböceği yetiĢtiriciliği
sağlanmıĢtır. Haziran ayında kozalar Bursa Kozabirliğe teslim edilmiĢtir.
207
Adana, Hatay ve Ġçel Ġllerinde Ġpekböcekçiliğin Genel Durumu
1985
Adana
Hatay
1987
Ġçel
Adana
Hatay
1989
Ġçel
Adana
Hatay
Ġçel
Köy
sayısı
-
45
6
31
35
12
14
39
18
Aile
sayısı
-
519
56
81
408
74
34
846
78
Açılan
kutu
-
280
8
181
952
83
85
139
117
YaĢ
koza(kg)
-
9550
144
2630
26356
2125
907
17515
2300
Koza
ver(kg)
-
34,0
18.0
14.5
27.7
25.6
10.7
15.4
19.7
Koza
fiatı(TL)
-
-
-
4600
3000
5400
18000
8300
13000
TABLO 66
Kaynaklar: Anonim,1968; Anonim 1988; Anonim,1989.
Hatay ili yaĢ koza üretimi bakımından Türkiye'de ipekböceği yapılan iller arasında 12.
sırada bulunmaktadır. Ancak kutu baĢına koza veriminin düĢük, yaĢ koza fiyatlarının Türkiye
ortalamasının çok altında olması, üreticilerin ürettikleri yaĢ kozayı satmakta güçlüklerle
karĢılaĢmaları ipekböcekçiliğinin yaygınlaĢmasını önlemektedir.
H.3. ORGANĠK TARIM
2009 Yılı 12 aylık dönemde 15 adet Organik Tarım iĢletmesinin denetimi Ġl Tarım
Müdürlüğünce yapılmıĢtır. 75 kiĢiye organik tarımla ilgili yayım çalıĢması yapılmıĢ, 21 adet
arazi denetleme formu doldurulmuĢtur. 2 adet iyi tarım uygulamaları denetimi yapılmıĢtır.
H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER
H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri
Hatay T.Ġ.M. (Hatay Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü)
ĠĢletme, Antakya–Reyhanlı karayolu üzerinde, Reyhanlı ilçesine 15 km, Antakya Ġline
32 km, ĠĢletme, Akdeniz‘in Doğu kesiminde, Doğusunda Reyhanlı sırtları, Batsında Avara ve
Sırmalı Köyü arazileri, Güneyinde BeĢaslan Köyü, Hamda çayı ve Suriye sınırı, Kuzeyinde
Kızılark bulunmaktadır.
208
Hatay Ġli Arazi Varlığı: (2009 yılı Ġl Tarım Müdürlüğü iĢ programına göre)
ARAZĠNĠN CĠNSĠ
Alanı (da)
Oranı (%)
KÜLTÜRALTI ARAZĠ
·
Tarla Arazisi
·
Bahçe Arazisi
·
Yem Bitkileri
·
Tabii Mera
KÜLTÜRDIġI ARAZĠ
TOPLAM ARAZĠ
·
Sulanan Arazi
18.834,0
18.675,0
159,0
0,0
0,0
2.103,0
20.937,0
7.585,0
90,0
99,2
0,8
0,0
0,0
10,0
100,0
40,3
FAALĠYETLERĠ
a) Bitkisel Üretim Faaliyetleri:
2008–2009 buğday ekiliĢinde Golia çeĢidinin ekimi yapılmamıĢtır. Ortalama (5 yıl)
yıllık buğday üretimi 6.390.000 kg ve verim 555 kg/da civarındadır.
Son beĢ yıllık ortalama kütlü pamuk üretimi 1.700.000 kg ve verim 350 kg/da olmuĢtur
·
ĠĢletmede hayvancılık faaliyetlerinin bulunmamasından dolayı yem bitkisi üretimi
yapılamamaktadır. Ancak, yoğun tesviye gören parsellerde yeĢil gübreleme amacı
ile fiğ ekimi yapılmaktadır.
·
5 ton/h kapasiteli tohum hazırlama tesislerinde her yıl ortalama 4–5 bin ton
sertifikalı buğday tohumluğu hazırlanarak, bölge ve ülkemiz çiftçilerine dağıtımı
gerçekleĢtirilmektedir.
.
HATAY TARIM ĠġLETMESĠ BĠTKĠSEL ÜRETĠM VERĠLERĠ
ORTALAMA
2009
Alanı
(da)
Verim
(kg/da)
2008
Verim
(kg/da)
2007
Alanı
(da)
2006
Alanı
(da)
Verim
(kg/da)
Alanı
(da)
Verim
(kg/da)
Alanı
(da)
Verim
(kg/da)
Alanı
(da)
Verim
(kg/da)
Alanı
(da)
Bitki
ÇeĢitleri
2005
Verim
(kg/da)
2004
Yıllar
Buğday
10.160
363 10.281
626 12.088 563 12.206 470 11.666 565 11.280
518 12.400 613
Pamuk
5.480
339 5.823
306 3.974 466 3.923 329 3.524 307 4545
361 2.480
Ayçiçeği
2.300
274 1.831
183 2.613 189 2.296 142 1.641 248 2.136
206 2.007
800
753 1.358
280
456
Dane Mısır
1.079
ĠĢletmenin yıllar itibariyle dağıttığı tohumluk miktarları (ton)
Bitki
ÇeĢidi
Buğday
Pamuk
2004
2005
2006
2007
2008
Ortalama
(ton)
2009
Programı
(ton)
3.100
3.566
5.434
2.774
4.417
3.858
3.000
771
551
880
656
249
621
700
209
H.4.2. Özel ĠĢletmeler
Rıdvan ĠnĢaat Gıda Tarım Hayvancılık Üretim ve Tic. A.ġ.Hatay Ġli Ġskenderun Ġlçesi,
AĢkarbeyli Sakarya mah. Meyvecilik Üretim Ġstasyonu; Bitkisel (Meyve, Fidan) Üretim ve
Depolama Projesi ile 170 da Damızlık ve Koleksiyon Bahçesi, 3 da Park ve Çiçekçilik, 36 da
Fidan üretim alanı ve 13 da yolları mevcuttur. Üretim Kapasitesi 75 ton/yıl civarındadır.
Üretilen Meyve Fidanları ÇeĢitleri
Fidan Türü
Fidan ÇeĢidi
1- Zeytin
Gemlik, Ayvalık
2- Turunçgil
a- Portakal
Valencia, Vashinton
b- Limon
Yediveren, Kütdiken, Ġnterdonant
c- Mandarin
Satsuma, Nova
d- Greyfurt
Sıtar, Ruby
3- Erik
Can, Santarosa
4- Kaysı
Sakıt, Thrynte
5- ġeftali
Esrlyred
6- Elma
Starking, Golden
7- Nar
Karamehmet, Hicaz
8- Yenidünya
Çukurgöbek
9- Hurma
Harbiye
Ekrem Narin Ġthalat ve Ġhracat Ltd. ġti.
Hatay Ġli Kırıkhan Ġlçesi, Karamağra ve Kurtlusoğuksu Köyleri, Meyvecilik Üretme
Ġstasyonu;
Bitkisel ve Hayvansal Üretim Projesi ile 50 da Narenciye bahçesi, 140 da Zeytin
Bahçesi, 25 da Bağ, 65 da Meyve bahçesi, 145 da Tarla arazisi ve 11.000 adet Amerikan Bağ
Çubuğu mevcuttur. Üretim Kapasitesi 67 ton civarındadır.
Fidan Üretimi
Zeytin
100.000Ad
Erik
10.000Ad
Kayısı
10.000Ad
Narenciye
10.000Ad
ġeftali
5.000Ad
Bağ
10.000Ad
Ceviz
3.000Ad
Elma
5.000Ad
Kiraz
5.000Ad
T.Hurması
10.000Ad
Nar
2.000Ad
Toplam
170.000Ad
Hayvancılık tesisi süt üretimine yöneliktir.
Süt
380ton/yıl
Et
156,8 ton/yıl
210
Hatay Ġli Çiftçi Aile Sayısı(%)(top:76.075 aile)
21%
2%
2%
topraklı aile
topraksız aile
yalnız hayvancılıkla uğraĢan
aile
75%
diğer tarımsal faaliyetlerle
uğraĢanlar
GRAFĠK 23
Tarım Ġl Müdürlüğü- 1997
*Topraksız Aile sayısına mevsimlik tarım iĢçileride dahildir.
Hatay Ġli Arazi Büyüklüğüne Göre ĠĢletmelerin Dağılımı
Arazi Büyüklükleri
ĠĢletme Sayısı
1-50 Da Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı
44.373
7.574
4.565
500 Dekardan Fazla Araziye Sahip ĠĢletme Sayısı
402
Toplam
56.914
Tarım Ġl Müdürlüğü-2000
TABLO 67
TARIMSAL PAZARLAMA SĠSTEMĠ
Hatay ili master planı çalıĢması kapsamında; il ekonomisi içinde en önemli iktisadi
faaliyet kolu içinde tarımsal ürünler gelmektedir.Buğday, pamuk, tütün, narenciye
(portakal,mandarin ), zeytin ve zeytin yağı, sebze (havuç, maydanoz ) gibi ürünler, il için
ticarete konu olan en önemli tarımsal ürünler gelmekte, bunlardan zeytin ve zeytin yağı,
pamuk, narenciye (portakal,mandarin), havuç, maydanoz ve et üretim ve pazarlaması ağırlıklı
olarak incelenecektir.
211
Yukarıda bahsedilen ürünlerin pazarlama olanakları ( iç ve dıĢ pazar/ama) ile ilin
ekonomisine en büyük katkıyı sağlayan, yıllar itibariyle geliĢme gösteren tarımsal ürünler
olması nedeniyle, daha önem verilecektir.
Avrupa Ülkeleri ve Türkiye'nin Ortadoğu Ülkeleri ile bağlantısını sağlayan E-S
karayolunun Hatay' da geçmesinin yanı sıra ülkenin en önemli limanlarından ıskenderun
Limanı'nın da etkisiyle, Ilde dıĢ ticaret geliĢmiĢ durumdadır. Bu da taĢımacılığın geliĢmesi ve
ikinci büyük nakliye filosuna sahip olmasını sağlamıĢtır.
Ihraç edilen tarımsal ürünlerden pamuk, nebati yağlar, yağlı tohumlar, hububat,
bakliyat ve mamülleri ticaret borsalarında iĢlem görmektedir. Antakya ekonomisine önemli
katkı sağlayan ve geçmiĢi çok eskiye dayanan üç önemli sektör bulunmaktadır. Bunlar
dericilik, ayakkabıcılık ve mobilyacılık olup, küçük iĢletmelerden oluĢmaktadır. (Et
pazarlamasında, dericilik sektöründen geniĢ olarak bahsedilecektir. )
Pazarlama ağı; üretici, alıcı, ihracatçı ve taĢıma üzerinde kurulmuĢtur. Hatay ilinde
tarımsal ürünlerin iĢlenmesi için entegre tesisler geliĢmemiĢtir. Sadece Meyve Suyu, zeytin
yağı preseleri, pamuk çırçır, iplik ve havlu dokuma fabrikası (1 Adet, HATEKS ), salça
üretimi (HATAġ A.ġ.) gibi imalat sanayi bulunmaktadır.
Dörtyol Ġlçemizde TĠGEM Turunçgiller iĢletmesi özel sektöre kiralanmıĢtır. 1.450 da
arazide narenciye tarımı, 150 dekar diğer meyveler ve 900 dekar arazide tarla tarımı
yapılmaktadır. Hassa Ġlçemizde 10.000 adet et(broiler) tavukçuluğu mevcuttur. Tavuklar
kesilmek için Kilis iline gönderilmektedir. Reyhanlı Ġlçemizde (küçük bir kısmı Kumlu
Ġlçemizde) olmak üzere TĠGEM yaklaĢık 20.000 dekar arazide buğday, pamuk, mısır ve
ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. ĠĢletme deneme ve tohum üretimi yaptığından dolayı arazi
kullanımı değiĢkendir. Ġlimizde 11 adet soğuk hava deposu,salça ve nar iĢleme tesisi 8
adet,meyve suyu iĢleme tesisi,Ģeker ambalajlama tesisi 1 adet,yem fabrikaları 4 adet,entegre et
tesisi 1 adet,süt iĢletme tesisleri 36 adet, meyve ve sebze paketleme tesisi 52 adet,un fabrikası
11 adet,unlu mamul iĢleme tesisi 260 adet,Ģeker ve Ģeker ürünleri tesisi 140 adet,34.373 adet
çiftçi iĢletmesi,pamuk çırçır ve prese 64 adet,yağ iĢleme tesisi 9 adet,kuruyemiĢ iĢleme tesisi
12 adet,bulgur fabrikası 2 adet,dondurulmuĢ gıda tesisi 15 adet,et iĢleme tesisi 5
adet,yumurta paketleme tesisi 7 adet,gübre bayii 119 adet,ipekböceği iĢletmesi 60 adet,
kesimhane 14 adet, broiler 12 adet, yumurtacı iĢletme 4 adet,zeytin rafinerisi 22 adet.
H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER
H.5.1. Pestisit Kullanımı
Ġlimizde bitki hastalık ve zararlarına karĢı kullanılan pestisitlerin zamanla etkisizlik
(etmence dayanıklılık, çevre, uzun süreli kullanım vb. nedenlerle) görülenlerinde, çiftçilerin
teknik talimatınca tavsiye edilen dozundan fazla miktarda kullanılmaları söz konusudur. Yıl
içerisinde yapılan eğitim çalıĢmaları ile ayrıca sürvey çalıĢmaları sırasında karĢılaĢılan
çiftçilere gerekli yayım araçları kullanılarak, zirai mücadelede aĢırı pestisit kullanımı, kalıntı
problemleri ve çevre sorunları hakkında bilgiler verilmektedir.
212
Tarımla ilgili faaliyetlerde kullanılan pestisitlerin cinsleri, kullanım miktarları,
Zirai Mücadele Ġlaçları Tüketim Durumu
Ġnsektisitler (ton)
Zirai Mücadele Ġlaçları Tüketimi 2009
186,0
Fungisitler (ton)
323,9
Herbisitler (ton)
132,6
Rodentisit ve Mollusidler (ton)
0,06
Akarisitler (ton)
21,4
Nematosit ve Fumigantlar (ton)
KıĢlık ve Yağlık Yağlar (ton)
2,6
Diğer Maddeler (ton)
TOPLAM (ton)
575,56
Not: 2009 Yılı Ġl Tarım Müdürlüğü Verileri
Ġlimiz çiftçilerine yıl boyunca yapılan sürvey çalıĢmaları sırasında, ayrıca eğitim
toplantıları ve yayım vasıtaları kullanılarak bilinçli pestisit kullanımı hakkında bilgiler
verilmektedir.
ZĠRAĠ MÜCADELE ĠLAÇLARI TÜKETĠM BĠLGĠLERĠ
PESTĠSĠT GRUBU
TÜKETĠM MĠKTARI(Ton)
Ġnsektisitler(Böcek Öldürücü)
223,6
Herbisitler(Yabancı ot Öldürücü)
139,9
Fungusitler(Mantar Öldürücü)
328,3
Rodentisitler(Kemirgenlere karĢı)
0,04
Nematositler(Nematod Öldürücü)
-
KıĢlık ve Yazlık Yağlar
2,6
Diğer Maddeler
499,53
TOPLAM
715,8
Not: 2008 Yılı Ġl Tarım Müdürlüğü Verileri
Pestisitler, bitki hastalıları, zararlı böcekler ve yabancı otlar gibi tarımsal ürünleri
olumsuz yönde etkileyen etmenlere karĢı kullanılan kimyasal maddelerdir. AĢırı kullanılan
pestisitler toprakta bulunan mikroorganizmalara zarar verir ve toprağın re jenerasyon
kapasitesini düĢürür. Bu da verimde azalmaya neden olur.
213
Ġlacın Etkili Maddesi
(Kğ-Lt)
A- FUNGUSĠTLER
1- Bakır
2- Benomyl
3- Bronopol
4- Captan
5- Carbendazim
6- Clononeb
7- Dodine
8- Fosetyl Al
9- GöztaĢı
10- Kükürt
11- Kükürt
12- Maneb
13- Mancozeb
14- Metalaxyl+Mancozeb
15- Oxadixyl+Oymaxonil+Mancozeb
16- Propinab
17- Propinab+Oymaxonil
18- Promhrıyız
19- Pyrzophos
20- Dichlofluaid+Oxadixyl
21- Ethirimol
22- Metiram Kompleks
23- Tyrazophos
24- PCNB
25- TCMTB
26- Thiram
B - HERBĠSĠTLER
1- Diohlofob - Methyl
2- Dımethylamin
3- Dinitroamın
4- Fluazifob - Butyl
5- Trifluralin
C - AKARĠSĠTLER
1- Bromopropylate
2- Tetradifon
3- Hexythiozox
Formülasyonu
50 WP
50 WP
%12 Dust
50 WP
50 WP
10
65 WP
WP
Toz
WP
80 WP
80 WP
72 WP
70 WP
WP
30 EC
45 WP
80 WP
30 EC
18 Dust
-
28822 kg.
720 kg.
1710 kg.
457 kg.
187 kg.
6900 kg.
132 kg.
765 kg.
3552 kg.
280000 kg.
16264 kg.
3575 kg.
9608 kg.
640 kg.
40 kg.
10158 kg.
512 kg.
8610 kg.
789 kg.
1162 kg.
882 kg.
8432 kg.
494 kg.
95575 kg.
674 kg.
300 kg.
28 EC
50
640 Lt.
56000 Lt.
25 EC
25 WP
48 EC
50 EC
7,5 EC
25 EC
Toplam
D- MĠNERAL YAĞ
1- Beyaz Yağ
E - FUMĠGANTLAR
1- Hidrojen Fosfür
Miktarı
5020 Lt.
2500 kg.
49070 kg.
13900 Lt.
520 Lt.
15012 Lt.
29. 432 Lt.
528950 kg.
% 57
214
145 kg.
Ġlacın Etkili Maddesi
(Kğ-Lt)
F - ĠNSEKTĠSĠTLER
1- Amitraz
2- Azinphos Methyl
3- Azinphos Ethyl
4- Aldicarb
5- Benfurocarb
7- Bifenthrin
8- Carbaryl
9- Carbaryl
10- Carbosülfan
11- Chlorpyrifos - Ethyl
12- Clahotrin
13- Clahotrin - Methyl
14- Cypermethrin
15- Cyfluthrin
16- Cylahothrin
17- Cyfluthrin
18- Deltamethrin
19- Diazinon
20- Diazinon
21- Dimethoate
22- Dimethoate
23- Diafenthiuran
24- Dicofol
25- Endosülfan
26- Endosülfan
27- Endosülfan
28- Fenthion
29- Fenpropatrin
30- Fenpropatrin
31- Furathiocarb
32- Malathion
33- Malathion
34- Malathion
35- Maphosfolan
36- Mathamidophos
37- Oxydemoton - Mthyl
38- Phosphamidon
39- Pyrildaphenchion
40- Profonofos+Oypermethrin
41- Profonofos
42- Triolorphon
43- Triodicarb
Formülasyonu
Miktarı
20 EC
-
2880 Lt.
-
15 G
200 EC
100 EC
50 WP
85 Dust
25 EC
25 WP
50 SL
4 EC
2,5 EC
50 SL
5 EC
25 EC
2,5 E
20 EM
20 EC
20 EC
40 EC
WP
20 EC
35 WP
35 EM
35 EC
50 EM
20 EC
50 EC
40 EC
2 Dust
20 EM
60 EM
250 E
60 LC
25 EC
50 SCW
40 EC
40 EC
40 EC
80 SP
80 DF
103230 kg.
10688 Lt.
890 Lt.
1380 kg.
7987 kg.
15870 Lt.
41777 kg.
1800 Lt.
584 Lt.
448 Lt.
16400 Lt.
15172 Lt.
14350 Lt.
2148 Lt.
9305 Lt.
10820 Lt.
15290 Lt.
3572 kg.
2525 Lt.
9340 kg.
1875 Lt.
1897 Lt.
5004 Lt.
12683 Lt.
1170 Lt.
5944 Lt.
150 kg.
16613 Lt.
2250 kg.
25020 Lt.
650 Lt.
4910 Lt.
1576 Lt.
900 Lt.
4813 Lt.
21750 Lt.
3750 kg.
8235 kg.
H.5.2. Gübre Kullanımı
Tarın Ġl Müdürlüğünce gübre konusunda bilgilendirme çalıĢmaları devam etmekte
olup; Kimyevi gübrelerin piyasa denetimleri hakkında 2002/1 sayılı genelge kapsamında
tarımsal üretimde kullanılmak üzere üretilen, ithal edilen ve satılan kimyevi gübrelerin
piyasa/Ģikayet denetimi ile gübrelerin üretildiği, satıldığı (gübre bayii) ve depoladığı yerlerin
denetimi ile ilgili iĢlemler yapılmaktadır. Toprak tahlil sonuçlarına göre gübreleme yapmak
215
gerekliliği anlatılmaktadır. Tarım amacı ile kullanılan gübreler azotlu , fosforlu , potasyumlu
,mikro elementler olmak üzere 4 grupta toplanmaktadır. Kullanım miktarları toprak tahlilerine
göre belirlenmelidir. Dönem dönem toprakta fazla birik meydana gelmektedir.Bu birikim
bitki geliĢimini olumsuz etkilemektedir .Çiftçiler bu konuda bilgilendirilmektedir.
Kimyevi Gübreler;
Amonyum Sülfat, Amonyum Sülfat (%21 ), Amonyum Nitrat (%26N), Amonyum Nitrat
(%33N), CAN(Kalsiyum Amonyum Nitrat), Diamonyum Fosfat(DAP), Diamonyum
Fosfat(DAP)%18-46 Golden Drop(Komp.sıvı gübre), Kalsiyum Nitrat, MAP(Mono
Amonyum Fosfat), Magnezyum Nitrat, Potasyum Nitrat(13-0-46), Triple Süper Fosfat, Üre
(%46N), Nutrichem, Kompoze 15-15-15, Kompoze 15-15-15+Zn, Kompoze 20-20-0,
Kompoze 20-20-0+Zn, Kompoze 10-20-20, Kompoze 18-24-12+Zn, Kompoze 16.16.16,
Kompoze 25-5-10, Toros 20-32
Hatay Ġli Kimyevi Gübre Tüketimi; 70.000 ton/yıl civarındadır.
BĠTKĠ BESLEME VE GÜBRELEME ÇALIġMALARI:
Ġlimizde Merkez ve ilçeler ile Çukobirlik - Tarım Kredi Kooperatifleri dahil bayi
sayısı 154 adettir.
Kimyevi ve organik gübrelerden analiz yapılmak üzere 20 farklı gübre numunesi
alınarak analiz yapılamak üzere Mustafa Kemal Üniversitesi Toprak Bölüm BaĢkanlığına
gönderilmiĢtir. Alınan 20 gübre numunesinin 7 tanesinin sonucu olumlu sonuçlanmıĢtır. 13
adet gübre numunesinin analiz sonucu beklenilmektedir.
Konu ile ilgili olarak, özellikle çiftçilere bilgilendirilme yapılmaktadır.
Çiftlik Gübresi
:
Ġlimizde yılda 110.000 ton kuru çiftlik gübresi elde edilmekte ve topraklarımızda
kullanılmaktadır. Kullanılan çiftlik gübresi yeterli olmadığından suni gübre ile ihtiyaç
tamamlanmaktadır. Çiftlik gübresinin ürünlerde insan sağlığına zararlı hiçbir madde
bırakmadığı gibi, toprağı ıslah edici bir özellik taĢıdığından erozyonu da önlemektedir.
Fosfor
:
Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayinlerinde olsen metoduna göre tarım
topraklarında fosfor varlığı tespit edilmiĢtir. Ġlimizde saf olarak 7859.8 ton fosfora ihtiyaç
duyulmaktadır. Bitkiler tarafından alınabilir fosfor tayininde tarım topraklarının % 21.04‘ünde
fosfor çok az, % 20.12‘sinde ise çok yüksek fosfor varlığı saptanmıĢtır. Bu değerlendirmeler
sonucu yetersizliği gösteren alanların fosforlu gübrelerle gübrelenmesi gerekmektedir.
Potasyum
:
Memleketimizin jeolojik yapısı ve iklim durumu, topraklarda fazla miktarlarda
potasyum birikmesine neden olmaktadır. Ġl topraklarının % 5.61‘inde potasyum az, %
7.40‘ında orta, % 8.84‘ünde yüksek ve % 70.1‘inde çok yüksek miktarda olduğu saptanmıĢtır.
Ġlimizde saf olarak 2793.1 ton potasyuma ihtiyaç duyulmaktadır.
216
Kükürt
:
Bağlarda külleme hastalığının tedavisi için kullanılmaktadır.
Ġlimizde, istenilen teknik düzeyde gübreleme yapılamamaktadır. Yukarıda kullanımı
gerçekleĢen kimyasal gübreler genel ekiliĢ alanlarına vurulduğunda yetersiz kalmakla birlikte
sulu pamuk ve sebze ziraatinde kısmen de olsa teknik dozun üzerinde çıkıldığı
gözlenmektedir.
H.5.3. Toprak Kullanımı
Tarımsal faaliyetlerde toprak kaybını (erozyonu) engellemek üzere çiftçilere, arazinin
kullanımı, sürümü, dikimi ve kullanım Ģekilleri, toprak kaybının önlenmesi açısından bilgiler
verilmektedir
(H).TARIM VE HAYVANCILIK KAYNAK



Hatay Ġl Tarım Müdürlüğü
Hatay Tarım Ġl Müdürlüğü–2003 Master Planı
217
I.MADENCĠLĠK
Hatay Ġli Maden Haritası-1
DÖRTYOL
ĠSKENDERUN
KIRIKHAN
SERĠNYOL
REYHANLI
ALTINÖZÜ
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
HARĠTA 10:
218
HARĠTA 11:
219
220
HATAY ĠLĠ ÇED GEREKLĠ / GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI VERĠLEN PETROL VE MADENCĠLĠK LĠSTESĠ:
SIRA
MEVKĠĠ
FAALĠYET SAHĠBĠ
FAALĠYET
KONUSU
KARAR
TARĠHĠ
2
ĠSKENDERUN
SÜPERKOK LTD.
KÖMÜR PRES FAB.
03/05/1994
ÖNEMSĠZ.
1994
AYGAZ A.ġ.
DOLUM TESĠSĠ
06/12/1994
ÖNEMSĠZ
1994
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
06/12/1994
ÖNEMSĠZ.
1994
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
06/12/1994
ÖNEMSĠZ.
1994
ĠSKENDERUN
TAM KOK SANAYĠ
KÖM. PRES
06/12/1994
ÖNEMSĠZ
1994
14
ĠSKENDERUN
BĠLGĠNTAġIMACILIK
LTD.ġTĠ.
KÖM.PRES
06/12/1994
ÖNEMSĠZ
1994
16
ĠSKENDERUN
KOKSAN A.ġ.
KÖM.PRES
05/01/1995
ÖNEMSĠZ
1995
17
ĠSKENDERUN
ISIYAK LTD. ġTĠ.
KÖM.PRES
05/01/1995
ÖNEMSĠZ
1995
18
ĠSKENDERUN
SETEKOK LTD.ġTĠ.
KOM.PRES.
05/01/1995
ÖNEMSĠZ
1995
19
ĠSKENDERUN
DOĞALKOK
KOM.PRES
05/01/1995
ÖNEMSĠZ
1995
ISIYAK LTD.
KÖMÜR
BRĠKETLEME
05/01/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
BEDĠR GÜNAY
TAġ OCAĞI
05/01/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
SAMANDAĞ
SAMANDAĞ BLD.
KUM-ÇAKIL OCAĞI
04/04/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
KIRIKHAN
ADNAN YÜCEL
TAġ OCAĞI
04/04/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
SABĠT KARADENĠZ
TAġ OCAĞI
06/06/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
KÖMÜR SANAYĠ
04/07/1995
ÖNEMSĠZ
1995
KUM OCAĞI
04/07/1995
ÖNEMSĠZ
1995
10
DÖRTYOL-PAYAS
1.
SAMANDAĞAKKOYUNLU
YAYLADAĞKARAKÖSE
11
12
13
20
ĠSKENDERUN
23.
21
24. ANTAKYADURSUNLU
23
11.
24
12.
13.
29
33
34
14.
ANTAKYAKURUYER
DÖRTYOL-PAYAS
15.
ERZĠN
ATAKASġAHĠN KÖMÜR
SAN.
TOROS GÜBRE VE KĠMYA
A.ġ.
221
K.NO
KARAR
YILI SEKTÖREL
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠLÇESĠ
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
SAMANDAĞ
YAYLADAĞ
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ANTAKYA
SAMANDAĞ
KIRIKHAN
ANTAKYA
DÖRTYOL
ERZĠN
44
46
17.
47
48
REYHANLI
DURMA
ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
KUM OCAĞI
01/09/1995
ÖNEMSĠZ
1995
SAMANDAĞTEKEBAġI
DSĠ 63.ġB.MD.
KUM ĠSTĠHRACI
05/09/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
ÇAPAR ĠNġ.
TAġ OCAĞI
05/09/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
REYHANLI
ALEVKOK TĠC.SAN.
KÖMÜR
BRĠKETLEME
05/09/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
16.
18.
19.
BELEN
56
20.
BELEN
KIZILDAĞ ĠNġ.
TAġ OCAĞI
05/10/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
57
21.
BELEN
YILDIRIM KĠREÇ
KĠREÇ OCAĞI
05/10/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
SAMANDAĞÇÖĞÜRLÜ
---
KUM-ÇAKIL OCAĞI
05/12/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
KARAYOLLARI 5.BL.MD.
TAġ OCAĞI
01/03/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
DÖRTYOLKONAKLI
TAġ OCAĞI
01/03/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
ĠSKENDERUN
RAM-YAK KÖMÜR PRESE
FAB.
KÖM.PRES
01/03/1996
ÖNEMSĠZ
1996
NĠZAMETTĠN GÜNDÜZ
TAġ OCAĞI
24/05/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
02/07/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
KÖM. PRES
15/08/1996
ÖNEMSĠZ
1996
61
22.
63
64
65
68
69
25.
26.
27.
BELEN
28.
ANTAKYAKURUYEL
29. KIRIKHANKARTALKIZILKAYA
73
30.
ĠSKENDERUN
RAM.MADEN LTD. ġTĠ.
PRES KÖMÜR
75
19.
ĠSKENDERUN
RAM MADEN
PRES KÖKÜR
15/08/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
BELEN-KICI
NECDET KIZILDAĞ
TAġ OCAĞI
19/09/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
78
31.
86
32.
ĠSKENDERUN
DENĠZCĠLER BLD.
KUM-ÇAKIL OCAĞI
10/02/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
95
33.
ĠSKENDERUN
TOPRAK SAN.
KUM OCAĞI
06/05/1997
ÖNEMSĠZ
1997
REYHANLI
KILINÇLI LTD.ġTĠ.
KUM OCAĞI
05/08/1997
ÖNEMSĠZ
1997
DSĠ 63.ġB.
TAġ OCAĞI
05/08/1997
ÖNEMSĠZ
1997
99
34.
100
35. ANTAKYAKURYER KÖYÜ
222
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
REYHANLI
SAMANDAĞ
BELEN
REYHANLI
BELEN
BELEN
SAMANDAĞ
BELEN
DÖRTYOL
ĠSKENDERUN
ANTAKYA
KIRIKHAN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
BELEN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
REYHANLI
ANTAKYA
102
15.
SAMANDAĞHANCAĞIZ
ÇOLAKLAR PETROL
DEġARJ
12/08/1997
ÖNEMSĠZ
1997
103
36.
ANTAKYA
GÜNAY KARDEġLER
TAġ OCAĞI
12/08/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
108
37.
ALTINÖZÜ
DSĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
BELEN-ÖTENÇAY
KÖY HĠZMETLERĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
39. BELEN—
ÖTENÇAY
KÖY HĠZMETLERĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
DÖRTYOL-PAYAS
ATAKAġ ġAHĠN
KÖMÜR PRESLEME
14/10/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
ERZĠN
MEHMET KARAKAYA
KUM OC.
18/12/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
ġENER BAYYURT
KROM MADENĠ
18/12/1997
ÖNEMSĠZ
1997
MADENLĠ BELEDĠYESĠ
KUM OCAĞI
10/02/1998
ÖNEMSĠZ
1998
KOCADEREKUM-ÇAKIL
OCAĞI
KUM OCAĞI
10/02/1998
ÖNEMSĠZ
1998
M.KARAKAYA-K.TÜMAY
KUM OCAĞI
17/03/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
ERZĠN
TOROS GÜBRE
KUM OC.
05/05/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
ANTAKYA
NĠYAZĠ ASLAN
TAġ OC.
05/05/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
KUMLU
TÜRKMENOĞLU TĠC.
KUM OC.
05/05/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
ĠSKENDERUN
RENDE ORENKS
MADEN ARAMA
05/05/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
ĠSDEMĠR A.ġ.
DUNĠT MADENĠ
16/06/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
KARAYOLLARI GENEL
MD.
TAġ OCAĞI
16/06/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
…ĠNġ.
KÖMÜR
PAKETLEME
109
38.
110
112
40.
117
118
119
120
122
41.
42.
ĠSKENDERUNKALE KÖYÜ
43.
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUNDENĠZCĠLER BELDESĠ
45. ERZĠNKISIKBOĞAZI MEVKĠĠ
124
125
46.
47.
126
127
130
131
132
48.
49.
50. DÖRTYOL-PAYAS
KOZLUDERE KÖYÜ
51. MERKEZKURUYERKÖYÜ
ÇIKRIKTEPE M
52. DÖRTYOL…KÖYÜ HARABA
MEVKĠĠ
14/07/1998
223
ÖNEMSĠZ.
1998
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
ANTAKYA
ALTINÖZÜ
BELEN
BELEN
DÖRTYOL
ERZĠN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
ERZĠN
ERZĠN
ANTAKYA
KUMLU
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
ANTAKYA
DÖRTYOL
133
53. SAMANDAĞYAYLICA ÇANAKOLUK
K
DSĠ 63.ġUBE MD.
134
54.
DÖRTYOL
ZAVĠYE
NAK.LTD.ġĠRKETĠNE
135
55.
ANTAKYA
KARTAġ LTD.ġTĠ.
137
138
141
148
149
151
152
153
156
158
161
162
164
DÖRTYOL-YEġĠL
BELDESĠ
57. 1MERKEZ-KĠSECĠK
KÖYÜ
56. MERKEZKURUYER KÖYÜHARABA MEV
26.
58.
ĠSKENDERUN
59. KIRIKHAN –
ALABEYLĠ KÖYÜ
BOZKAYA
60. ĠSKENDERUN
MADENLĠ MEVKĠĠ
61. MERKEZ-ÇAYIR
MAH.
62. ĠSKENDERUNKARAHÜSEYĠNLĠ
KÖYÜ
63. ĠSKENDERUNPĠRĠNÇLĠK MEVKĠĠ
49-ĠSKENDERUNORTAAĞAÇLI MEVKĠĠ
1-ĠSKENDERUN-BĠTĠġĠK
KÖYÜ-GÖMBECE
2-ĠSKENDERUNPĠRĠNÇLĠK 408-643
PARSEL
50-SAMANDAĞBÜYÜKÇAT KÖYÜ
DELTA TÜP SAN. A.ġ.
67540 ARAMA RUHSATI
TAġ OCAĞI
14/07/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
KÖM.DEPO
14/07/1998
ÖNEMSĠZ
1998
TAġ OCAĞI
14/07/1998
ÖNEMSĠZ
1998
18/08/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
11/11/1998
ÖNEMSĠZ
1998
17/11/1998
ÖNEMSĠZ
1998
LPG TÜP ÜRETĠM
FAB.
MADEN ARAMA
(KROM)
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
DÖRTYOL
ANTAKYA
DÖRTYOL
ANTAKYA
KARTAġ ĠNġTAAH. SAN.
TĠC. LTD.ġTĠ
TAġ OCAĞI
YILDIRIM KĠREÇ VE
MADENCĠLĠK
KĠL (TOPRAK) VE
ALÇITAġI OC
22/06/1999
ÖNEMSĠZ.
ANTAKYA
PETROL
1999
MADENCĠLĠK ĠSKENDERUN
YILDIRIM KĠREÇ VE
MADENCĠLĠK
TAġ OCAĞI
22/06/1999
ÖNEMSĠZ.
1999
SÜLEYMAN KĠREMĠTÇĠ
KĠL OCAĞI
30/09/1999
ÖNEMSĠZ.
AKEMTAġ
.MAD.ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
MERMER OCAĞI
14/12/1999
ÖNEMSĠZ
ARTUĞ TUĞLA
PAZ.LTD.ġTĠ.
KĠL (TOPRAK)
OCAĞI
14/12/1999
ÖNEMSĠZ
YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġ.
KĠL OCAĞI
13/01/2000
ÖNEMSĠZ
ĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ
TAġ OCAĞI
07/03/2000
ÖNEMSĠZ
ETĠ TOPRAK END. VE TĠC.
A.ġ.
TAġ OCAĞI
10/05/2000
ÖNEMSĠZ
YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġAAT
KĠL OCAĞI
GÖKHAN KÖSE
KUM OCAĞI
10/05/2000
10/10/2000
224
ÖNEMLĠ
ÖNEMSĠZ
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
PETROL
1999
PETROL
1999
MADENCĠLĠK ANTAKYA
1999
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
2000
PETROL
2000
2000
2000
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
PETROL
2000
MADENCĠLĠK SAMANDAĞ
166
51-BELEN-KICI
HANYERĠ
167
53-SAMANDAĞAKNEHĠRDEĞĠRMENBAġI
54-ERZĠN-YONCADÜZÜ
KÖYÜ
168
HACI ASLAN
KĠL-TOPRAK OCAĞI 17/10/2001
KUM OCAĞI tarihi
belli değil proğramda
hata olmaması için
2002 yazıldı
STABĠLĠZE
MALZEME OCAĞ
tIarihi belli değil
proğramda hata
olmaması için 2002
yazıldı
2002
ÖNEMSĠZ 8
2001
PETROL
MADENCĠLĠK BELEN
ÖNEMSĠZ
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
ÖNEMSĠZ
2002
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
ERZĠN
169
52-ĠSKENDERUNSARISEKĠ
ĠPEKS ĠNġ.PAZ.ĠHR.TĠC.A.ġ.
KÖM.PRES
15/05/2002
ÖNEMSĠZ
2002
PETROL
170
55-HASSA-AKBEZ
KÖYÜ-YARIM AKTEPE
ME
MĠNERAL ENDÜSTRĠ
LTD.ġTĠ. Devir:ÇĠMKO
ÇĠMENTO VE BETON SAN.
TĠC. A.ġ.(30.03.2006)
POMZA MADENĠ
ĠġLETMECĠLĠĞĠ
25/06/2002
ÖNEMSĠZ 5
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
171
172
173
175
177
178
179
21. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BELDESĠSĠGĠRGAZ TĠC. VE SAN.Aġ.
ÇAYLI VE KIRIKKÖPRÜ
MEVKĠĠ
57-ĠSKENDERUNETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠ VE
BĠTĠġĠK GÖMBECE
TĠC. A.ġ.
MEVKĠĠ
22. DÖRTYOL
AYTEMĠZ AKARYAKIT
ĠLÇESĠ,YEġĠLKÖY
DAĞITIM VE PZL. A.ġ.
KASABASI MEVKĠĠ
56-SAMANDAĞSAĠT SEYDO ARPACI
SELDĠREN KÖYÜ
23. DÖRTYOL ĠLÇESĠYEġĠLKÖY BELDESĠ
59-ĠSKENDERUN
ĠLÇESĠ-BĠTĠġĠK KÖYÜ
25. DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ
DELTA PETROL ÜRÜNLERĠ
TĠC. A.ġ.
HASSA
LPG DOLUM VE
DEPOLAMA TESĠSĠ
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR 2
19/09/2002
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
DOLOMĠTĠK
KALKER OCAĞI
11/10/2002
ĠLAVE AKARYAKIT
DEPOLAMA TANKI
08/11/2002
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR 6
KROM MADENĠ
18/11/2002
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR 3
PETROL ÜRÜNLERĠ
DOLUM VE
DEPOLAMA TESĠSĠ
30/05/2003
2003- ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
1
ETĠ TOPRAK END.TĠC.A.ġ.
KALSĠT OCAĞI
NETGAZ LPG DOLUM
TEVZĠĠ SAN. VE TĠC. A.ġ.
LPG DOLUMDEPOLAMA DENĠZ
VE KARA
03/07/2003
03/07/2003
225
ÖNEMSĠZ
20032
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2003- ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
3
2002
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
PETROL
2002
2003
2003
2003
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
TERMĠNALĠ
180
DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ
181
60-ĠSKENDERUN
ĠLÇESĠ-AZGANLIK
BELDESĠ-AZGANLIK
MEVKĠĠ
182
183
184
186
187
188
192
193
62-KIRIKHANBEKTAġLI KÖYÜ
61-KIRIKHANKARAMAĞARA KÖYÜ
26. PAYAS BELDESĠKAYACIK KÖYÜAKMERCĠ MEVKĠĠPAYAS OSB
58-ĠSKENDERUNDEĞĠRMENDERE
MEVKĠĠ
27. DÖRTYOL-PAYAS
BELDESĠ-YAKACIK
KÖYÜ-KURUDERE
MEVKĠĠ
BĠRLEġĠK PETROL A.ġ.
AKARYAKIT
DOLUM-DEPOLAMA
2003- ÇED GEREKLĠ
03/07/2003
DENĠZ VE KARA
DEĞĠLDĠR
4
TERMĠNALĠ
BÖLÜKBAġ TĠC. LTD.ġTĠ.
SERPANTĠN OCAĞI
VE KONKASÖR
TESĠSĠ
28/07/2003
ÇANDIKLI ALĠ MADPET
ĠNġ.SAN. LTD.ġTĠ.
KUVARS KUMU
ĠSTĠHRAÇ VE
ZENGĠNLEġTĠRME
TESĠSĠ
13/11/2003
EMĠN DÖNMEZ
DENGE PETROL
SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠSĠ
VE TĠC. A.ġ.
YUROPED LTD.ġTĠ.
64- ĠSKENDERUN,
GÖZCÜLER BELDESĠ,
GÖZCÜLER BELEDĠYESĠ
66-ĠSKENDERUNPAYAS-SANAYĠ BÖL.
65-BELEN-KICI –
KURUDERE MEV
TAġ OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
17/11/2003
AKARYAKIT
DEPOLAMA VE
FĠLTRELEME PRJ.
21/11/2003
MERMER VE
KALSĠT OCAĞI
2003
DÖRTYOL
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2003
20036
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2003
20037
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2003
20035
2003- ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
8
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
2003
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
05/06/2003
AKARYAKIT
DEPOLAMA VE
14/01/2004
FĠLTRELEME TESĠSĠ
KUM VE ÇAKIL
OCAĞI
23/07/2004
ĠSDEMĠR ĠSKENDERUN
DEMĠR ÇELĠK A.ġ.
7.KĠREÇ FABRĠKASI
01/09/2004
MEHMET NECDET
KIZILDAĞ
KĠLLĠ KALKER
OCAĞI (AR:93939)
02/09/2004
226
?
1
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2003
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
2
6
7
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
2004
2004
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
BELEN
195
198
200
203
204
209
67. KIRIKHANBOZKAYALAR
KARAMAĞARAHAF.ĠNġ.LTD.ġTĠ.
BOZKAYALAR MEV.
68.ERZĠN-KISIKBOĞAZI EMĠROĞLU MADENCĠLĠK
MEV.
LTD.ġTĠ.
8.
ĠSKENDERUNĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ
SAHĠLEVLER MEV.
70.ĠSKENDERUNĠSKENDERUN DEMĠR
YAKACIK BELDESĠÇELĠK FAB.A.ġ.
KARGICIK MAJ.
ĠSKENDERUNKARAYOLLARI 5. BL. MD.
ÇIKRIKSIRTI MEV
71.KIRIKHANĠSKENDERUN DEMĠR
CEYLANLI KÖYÜ
ÇELĠK FAB. A.ġ.
TAġ OCAĞI
24/09/2004
BENTONĠT OCAĞI
18/10/2004
12
MENDĠREK YAPIMI
21/10/2004
14
DOLOMĠT KIRMAELEM TESĠSĠ VE
STOK SAHASI
22/11/2004
17
ARĠYET OCAĞI
POYRAZ KUVARSĠT
MAD. (ĠR:4552)
ALTIN MADENĠ
ARAMA VE
ĠġLETME
22/11/2004
18
08/03/2005
23
03/05/2005
28
214
72.DÖRTYOLDOMUZDAMI MEV
MEHMET SÖNMEZ
215
75.DÖRTYOL-PAYAS
BEL-KOZLUDREÇINARCIK YAYLASI
MEV
ĠSKENDERUN DEMĠR VE
ÇELĠK A.ġ.
DUNĠT MADENĠ
OCAĞI
MEHMET SÖNMEZ
DEMĠR MADENĠ
ARAMA VE
ĠġLETME
11/05/2005
KÖSEOĞLU KUM VE
MÜTEAHHĠTLĠK
KUM ÇAKIL OCAĞI
30/05/2005
AYGAZ A.ġ.
115 M3‘LÜK LPG
DEPOLAMA TESĠSĠ
30/06/2005
KUVARS KUM
OCAĞI
01/07/2005
216
217
219
220
73.PAYAS-FINDIK
YAYLA MEV
74.SAMANDAĞAKNEHĠR BLDB.KARAÇAY MEV
31. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BLDKIRIKKÖPRÜ MEV
KIRIKHAN, CEYLANLI
KÖYÜ
225
77.HASSA
226
78.ĠSKENDERUN-ARSIZ
KÖYÜ
9
11/05/2005
29
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED
GEREKLĠDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
PETROL
2004
MADENCĠLĠK ERZĠN
PETROL
2004
2004
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
2004
PETROL
2005
MADENCĠLĠK KIRIKHAN
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
ÇANDIKLI ALĠ MAD PET.
ĠNġ. TAAH.TAġ. NAK. SAN
VE TĠC.
ÇANDIKLI ALĠ
MAD.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
SAĠT SEYDA ARPACI
30
31
33
34
KROM MADENĠ
17/07/2005
39
KROM MADEN
OCAĞI
25/07/2005
40
227
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
SAMANDAĞ
DÖRTYOL
KIRIKHAN
PETROL
2005
HASSA
MADENCĠLĠK
PETROL
2005
227
230
76.ĠSKENDERUNBĠTĠġĠK-ÇAMLITARLA
MEV
63-DÖRTYOL-PAYAS
BELDESĠ-YAKACIK
KÖYÜ
ĠSKENDERUN DEMĠR VE
ÇELĠK A.ġ.
ARĠYET OCAĞI
29/07/2005
KÖMÜR/PETROKOK
ELEME VE
29/03/2004
STOKLAMA TESĠSĠ
AKARYAKIT
DEPOLAMA TESĠSĠ
29/04/2004
KAPASĠTE
ARTIRIMI PROJESĠ
28. DÖRTYOL –
YEġĠLKÖY KASABASIKIRIKKÖPRÜ MEVKĠĠ
AYTEMĠZ DAĞITIM VE PZ.
A.ġ.
233
MERKEZ, AVAKLI
KÖYÜ, AR.91822
HATAY MAD. MAD. TURZ.
GIDA ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD.
ġTĠ.
KROM MAD. OC.
12
79.ĠSKENDERUNKARAHÜSEYĠNLĠ
KÖYÜ
YENĠ ÖZDEMĠR ĠNġ.
SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
KĠL OCAĞI
(ĠR:73075)
16/11/2005
BĠYODĠZEL TESĠSĠ
09/12/2005
231
13
36.
ANTAKYASERĠNYOL
15
80.SAMANDAĞIÇÖĞÜRLÜ KÖYÜ MEV
16
34. ANTAKYAĠSKENDEUN YOLU
17
18
19
23
25
38. ANTAKYAĠSKENDERUN YOLU
37. KIRIKHANREYHANLI YOLUMAHMUTLU MEVKĠĠ
81.ĠSKENERUN-KIġLA
KÖYÜ
51.
ĠSKENDERUN
41. DÖRTYOLYEġĠLKÖY BELDESĠ
ÖZMĠR BĠYODĠZEL
ALTERNATĠF ENJ .
SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
GÜR-KAL
ĠNġ.MAD.HAF.LTD.ġTĠ.
NARĠNTAġ GIDA TEKSTĠL
MAK. VE PET.
ÜR.SAN.TĠC.A.ġ.
BĠO TEK BĠYODĠZEL
ALTERNATĠF
SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
ÖZOVA TARIM
SAN.TĠC.LTD.ġTĠ.
AR-TUĞ PAZARLAMA
LTD.ġTĠ.
ĠSKENDERUN DEMĠR
ÇELĠK A.ġ.
BOTAġ A.ġ. DÖRTYOL
ĠġLETME MD.
11/05/2005
41
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
?
ÇED
GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
?
PETROL
MADENCĠLĠK
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
55
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ANTAKYA
PETROL
2005
54
09/12/2005
57
BĠYOLOJĠK BAZLI
YAKIT ÜRETĠMĠ VE
DEPOLAMA TES
09/12/2005
58
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
27/12/2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
59
60
TUĞLA KĠREMĠT
KĠL OCAĞI
07/02/2006
61
8.KĠREÇ FABRĠKASI
10/03/2006
65
AKARYAKIT
DEPOLAMA VE
DOLUM TESĠSĠ
10/03/2006
67
228
DÖRTYOL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
?
TAġ OCAĞI
27/12/2005
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
ANTAKYA
PETROL
MADENCĠLĠK
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
KIRIKHAN
PETROL
2006
PETROL
2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
27
28
33
34
40
41
42
43
46
47
48
52
56
83. DÖRTYOL ĠLÇESĠ
PAYAS BUCAĞI
KOZLUDERE BUCAĞI
CĠVARI A-B ALANLARI
88- ĠSKENDERUN,
ĠSDEMĠR Aġ.
89- KIRIKHAN,
KARAMAĞARA KÖYÜ,
GÜNDÜZLÜ MEVKĠĠ
ĠSKENDERUN-KIġLA
KÖYÜ
95
DÖRTYOL,
PAYAS BELDESĠ,
KONAKLI KÖYÜ 100
NOLU PARSEL
96
DÖRTYOL,
PAYAS BELDESĠ,
SANAYĠ SĠTESĠN
DÖRTYOL ĠLÇESĠYENĠYURT BELDESĠ
ĠSDEMĠR A.ġ.
KOZLUDERE DUNĠT
03/04/2006
MADENĠ
ĠSKENDERUN DEMĠR
ÇELĠK A.ġ.
PULVARĠZE KÖMÜR
28/04/2006
ENJEKSĠYON TESĠSĠ
KARAYOLLARI 5 BÖLGE
MÜDÜRLÜĞÜ
TAġ OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
14/06/2006
AR-TUĞ PAZARLAMA
LTD.ġTĠ.
TUĞLA KĠREMĠT
KĠL OCAĞI
27/06/2006
MAHMUT ÖZTÜRK
KIRMA ELEME TES.
09/10/2006
METSAN, DEMĠR ÇELĠK
ÜR. KÖM. GÜB. NAK. MÜT.
PAZ. SAN. VE TĠC LTD ġTĠ.
METALÜRJĠK KOK
KÖMÜRÜ KIRMA
ELEME TES.
AKARYAKIT
DEPOLAMA
KAPASĠTE ARTIġI
AKARYAKIT
DEPOLAMA
KAPASĠTE ARTIġI
69
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
70
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
75
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
76
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
82
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
PETROL
2006
MADENCĠLĠK DÖRTYOL
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
BĠRLEġĠK PETROL A.ġ.
10/10/2006
16/10/2006
83
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠDLRĠ.
2006
84
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
46. DÖRTYOL,
YEġĠLKÖY BELDESĠ ,
KIRIKKÖPRÜ MEVKĠĠ,
97
MERKEZ,
DURSUNLU KÖYÜ ĠR:
20052450
98
MERKEZ,
KARAKSI KÖYÜ
AR:20053158
GÜNAY KARDEġLER MAD.
NAK. VE TAAH. TĠC. ġTĠ
II. GRUP MADEN
(KALKER OC.)
29/11/2006
ERDEM DEMĠRHAN
MADEN ARAMA VE
2 AYRI YERDE
KROM MAD. ÜRE.
04/12/2006
ANTAKYA,GÜZELBURÇ
BELDESĠ
PÜRYAK BĠYODĠZEL YAĞ
ARITMA MADEN NAK.
SAN. LTD.ġTĠ
MUSTAFA DALLI
POMZA MAD.
05/01/2007
94
TĠC. A.ġ.
PETROL ÜRÜNLERĠ
DOLUM VE
DEPOLAMA TESĠSĠ
26/01/2007
98
HASSA, ADAMANLI
KÖYÜ, AR 20053142
DÖRTYOL, YEġĠLKÖY
BELDESĠ ÇAYLI KÖYÜ
MEVKĠĠ
2006
AYTEMĠZ AKARYAKIT
DAĞ. VE PAZ. Aġ
16/10/2006
28/12/2006
229
85
88
89
90
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
DÖRTYOL
DÖRTYOL
ANTAKYA
ANTAKYA
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
PETROL
2007
MADENCĠLĠK HASSA
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
KAPASĠTE ARTIġI
57
65
67
72
75
76
80
88
REYHANLI, ĠBRAHĠM
PAġA KÖYÜ,
REYHANLI, KIRIKHAN
YOLU ÇATALHÖYÜK
KÖYÜ 108 PARSEL
MERKEZ, AVAKLI
KÖYÜ, 956 PARSEL
ĠSKENDERUN, ARSUZ
BELEDĠYE SINIRLARI
AR. 200612245
ĠSKENDERUN,
HARLISU KÖYÜ,
AR:20068216
ĠSKENDERUN,
SARISEKĠ KÖYÜ,,
ANTAKYA,KĠSECĠK
KÖYÜ MEVKĠĠ
94
HASSA, ADAMANLI
KÖYÜ, ARUHSAT NO
31792
100
104
TAġ OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
26/01/2007
99
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK REYHANLI
AHMET ÇALIM YAG ĠPLĠK
BĠYODĠZEL VE DOKUMA
SAN. TĠC. ġTĠ.
06/04/2007
107
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
MERKEZ, KARAKSĠ
KÖYÜ, ĠR.20050248
BELEDĠYESĠ, ÇAYLI
KÖYÜ MEVKĠĠ
MER KEZ, AKARCA
KÖYÜ, AR. 20054621
REYHANLI
PETROL
2007
AS YAG SAN VE TĠC A.ġ.
10/04/2007
109
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
MURAT KOMĠ
ARSUZ KROM OC.
18/04/2007
114
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
30/05/2007
117
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
26/06/2007
118
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
28/06/2007
122
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
06/07/2007
130
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
KROM OCAĞI
18/07/2007
133
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
POMZA TAġI OC.
KAPASĠTE ARTIġI
18/07/2007
135
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
HASSA
23/07/2007
136
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
20/07/2007
141
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
METAL-KĠM METALUJĠ
BAKIR(MELAKĠTKĠMYA TAR. SAN. TĠC.LTD. AZURĠT) OC. KIRMA
ġTĠ
ELEME TES.
SARISEKĠ TARIM SAN. VE
TORF BĠTKĠSEL
TĠC. LTD. ġTĠ
TOPRAĞI OCAĞI
KROM OCAĞI VE
ĠSKENDERUN, MADEN TEKCROM MAD. SAN. ĠTH.
YIKAMA ELEME
KÖYÜ, KĠLLĠ MEVKĠĠ
ĠHR.DIġ.TĠC.A.ġ.
TES.
ĠSKENDERUN, ĠSDEMĠR
ĠSKENDERUN DEMĠR
KÖMÜR
A.ġ. FABRĠKA SAHASI
ÇELĠK A.ġ.
HAZIRLAMA TES.
92
95
MEHMET ALĠ DURMAZ
KAMĠL TÜMAY
ÇĠMKO ÇĠMENTO BETON
SAN. TĠC. A.ġ .55 SIRA
NOLU FAALĠYETĠN KAP.
ARTIġI
MURATOĞLU KROM MAD.
SAN. VE TĠC. A.ġ.
MĠLANGAZ LPG DAĞITIM
TĠC. VE SAN. A.ġ.
KAYAOĞULLARI MAD.
NAK. ĠNġ. MAL. SAN. VE
TĠC. LTD. ġTĠ
KROM MADENĠ
OCAĞI
PETROL ÜRÜNLERĠ
DOLUM VE
DEPOLAMA TESĠSĠ
KROM OCAĞI
17/08/2007
230
145
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
ANTAKYA
107
ĠSKENDERUN,
ÇANDIKLI ALĠ
MADENCĠLĠK PETROL ĠNġ.
TAAH. TAġIT NAK. SAN.
VE TĠC. LTD. ġTĠ.
KROM OCAĞI
12/09/2007
HASSA, YUVALI KÖYÜ,
KARAÇUKUR MEVKĠĠ
DSĠ VI BÖLGE
MÜDÜRLÜĞÜ
YUVALI KĠL OCAĞI
1 VE KĠL OCAĞI 2
28/09/2007
113
BELEN, ÖTENÇAY
KÖYÜ, BAKTAġ
MEVKĠĠ
KARAYOLLARI 5. BL. MD.
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
27/10/2007
MERKEZ, DURSUNLU
BELDESĠ,
KÖSEOĞLU ĠNġ. MAD.
TURZ. BET. TAR. ÜR. TĠC.
VE SAN LTD. ġTĠ.
TAġ OCAĞI- KIRMA
ELEME TES.
13/11/2007
125
126
128
130
135
140
145
146
147
DÖRTYOL,SANAYĠ
SĠTESĠ
PETROSAN PET. MAD.
YAĞ....LTD.ġTĠ.
MERKEZ, BAĞLAMA
KÖYÜ, RN. 20052131
MERKEZ, GÜLDEREN
KÖYÜ,
SÜLEYMAN
BAYRAMOĞLU
POMZA EXPORT MAD.
SAN. VE TĠC. A.ġ.
BELDESĠ, ÇAYLI KÖYÜ
TĠC. A.ġ.
MEVKĠĠ,
MERKEZ, KURUYER
KÖYÜ,
HASSA, ġARKLI KÖYÜ,
AR. 200706481
DÖRTYOL, PAYAS, AR.
20060512
BELEN, HALĠLBEY
MAH. ĠR. 200706436
BELEN, HALĠLBEY
MAH. ĠR. 200703261
NĠYAZĠ ARSLAN
AMANOS YAPI ĠNġ. SAN.
VE TĠC. A.ġ.
MEVLÜT YAHġĠ
GALĠP ÖZGÜZEL
GALĠP ÖZGÜZEL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
110
116
148
MADENĠ YAĞ
ÜRETĠMĠ TESĠSĠ
16/11/2007
151
156
165
KALKER OC- KIRMA
26/11/2007
ELEME TES.
KROM OC. ĠġL.
PETROL ÜRÜNLERĠ
DOLUM VE
DEPOLAMA TESĠSĠ
KAPASĠTE ARTIġI,
SIRA NO, 24 VE 51
DEKĠ
FAALĠYETLERĠN
KAPASĠTE ARTIġI
TAġ OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
KUVARSĠT OCAĞI
TAġ OCAĞI KIRMA
ELEME TES.
KALKER OC. VE
KIRMA ELEME TES.
KALKER OC.
12/12/2007
167
13/12/2007
169
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2007
ÇED
GEREKLĠDĠR.
2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED
GEREKLĠDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
HASSA
BELEN
ANTAKYA
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
PETROL
2007
PETROL
2007
2007
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
08/01/2008
174
05/02/2008
179
12/02/2008
184
12/02/2008
185
12/02/2008
186
231
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
2008
2008
2008
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
HASSA
DÖRTYOL
BELEN
BELEN
149
154
157
158
161
162
164
167
170
ANTAKYA, KURUYER
KÖYÜ, HARABE
MEVKĠĠ ĠR. 73059
MERKEZ, ÜÇGEDĠK
KÖYÜ ĠR. 200610762
ERZĠN, TURUNÇLU
KÖYÜ,
MURATOĞLU KROM MAD.
SAN. VE TĠC. A.ġ.
KROM OC
19/03/2008
193
MEHMET KISACIKOĞLU
KUM ĠġLETME TES.
16/04/2008
196
MERKEZ, OKÇULAR
KÖYÜ, AR. 200711439
ÖZTÜRK KARDEġLER ĠNġ.
HAF. NAK. MAD. TURZ.
SEY. TEM. ZĠR. VE PET ÜR.
ĠTH. ĠHR. SAN. VE TĠC.
LTD. ġTĠ.
KALKER OC. VE
KIRMA ELEME TES.
17/04/2008
197
KARTAġ ĠNġ. TAAH. SAN.
MERKEZ, OKÇULAR
ERTEN ELÇĠ
KÖYÜ, AR. 200711439
ĠSKENDERUN,
CAFER BEBEK
AR.2007705734
DÖRTYOL, PAYAS
MEVLÜT YAHġĠ
BELEDESĠ,
ANTAKYA MERKEZ
HATAY MADEN TURZ.
AVAKLI KÖYÜ MEVKĠĠ,
GID. ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD. ġTĠ
AR:91822
ĠSKENDERUN,
GÖKALP KÖMÜR DEMĠR
AZGANLIK BELDESĠ,
NAK. ĠTH. ĠHR. SAN. VE
KESMELĠK MEVKĠĠ,
TĠC. LTD. ġTĠ.
TAġ OCAĞI.
28/02/2008
188
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ANTAKYA
PETROL
2008
PETROL
2008
MADENCĠLĠK ERZĠN
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
PETROL
2008
PETROL
2008
PETROL
2008
KALKER OC. VE
KONKASÖR TES.
17/04/2008
200
KROM OC
24/04/2008
201
TAġ OC. KIRMA
ELEME TES.
02/05/2008
203
KROM MADENĠ
OCAĞI
13/05/2008
206
KÖMÜR ELEME
PAKETLEME TES.
03/06/2008
209
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
172
ĠSKENDERUN,
NARDÜZÜ BELDESĠ,
DAVUT ĠNġ. SAN. VE TĠC.
A.ġ.
MERMER KESME
ĠġLEME VE
SAYALAMA TES.
03/06/2008
211
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
177
ĠSKENDRUN,
GEĞĠRMENDERE
KÖYÜ, ĠR 53687
A.ġ.
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
13/06/2008
216
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
181
BELDESĠ, ÇAYLI KÖYÜ
MEVKĠĠ,
TP PETROL DAĞITIM LTD.
ġTĠ.
220
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
BELEN, ÇERÇĠKAYA
KÖYÜ, AR. 20069010
ĠSKENDERUN, IġIKLI
KÖYÜ, AR. 200802094
NĠL-AY ĠNġ. TĠC. TURZ.
TAR. SAN. A.ġ.
GÜLEN MAD. YAPI ĠNġ.
SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ.
182
183
AKARYAKIT
DOLUM DEPOLAMA
26/06/2008
TS. KAPASĠTE
ARTIġI
KROM MADENĠ
26/06/2008
OCAĞI
KROM OC. ĠġL.
20/06/2008
232
221
222
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
2008
MADENCĠLĠK
2008
BELEN
ĠSKENDERUN
187
189
194
195
196
199
202
203
207
208
210
211
214
215
225
GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH.
KALKER OCAĞI
MAD. PET. ĠTH. ĠHR. SAN.
KIRMA-ELEME VE
TĠC. LTD. ġTĠ.
KĠREÇ ÜRETĠM TES.
HASSA, SUGEDĠK
RENDE OREKS MAD. SAN.
KROM OCAĞI
KÖYÜ, ĠR:68440
TĠC. LTD. ġTĠ
ARDIÇLI TAġ OCAĞI
HASSA, ARDIÇLI
KARAYOLLARI 5. BÖLGE
VE KIRMA ELEME
BELDESĠ,
MÜD.
TESĠSĠ
SAMANDAĞ,
ÇĠNGENE
KÜÇÜKNEHĠR KÖYÜ,
TEPESĠARĠYET
MÜD.
ÇĠNGENE TEPESĠ
OCAĞI
BOZKAYALAR TAġ OCA.
KIRIKHAN, TERBĠZEK
KALKER ÜRETĠM
HAFR. NAK. ĠNġ. SAN. TĠC.
KÖYÜ, AR:20061299
TES.
LTD.
ÇALIġKAN ĠÇ VE DIġ TĠC. KÖMÜR DEPOLAMA
ĠSKENDERUN
SAN. LTD. ġTĠ
TESĠSĠ
MERKEZ, SĠNCER TEPE CEVHER ĠTH. ĠHR. VE TĠC.
KROM OCAĞI
MEVKĠĠ,
LTD. ġTĠ. AR: 20058661
BELEN, SEYRANLIK
ÇĠMENTO KĠLĠ
ORHAN ÖZER
MEVKĠĠ,
OCAĞI
ĠSKENDERUN,
MANGAN OCAĞI VE
DEĞĠRMENDERE
SALĠH LAÇĠN
KIRMA ELEME
KÖYÜ, AR:200804869
TESĠSĠ
ANTAKYA, KĠSECĠK
CEVHER ĠTH. ĠHR. VE TĠC.
KROM OCAĞI
KÖYÜ, AR.20056832
LTD. ġTĠ. AR: 20058661
MERKEZ, YAYLACIK NĠL-AY ĠNġAAT TĠC. TURZ.
KROM OC. ĠġL.
KÖYÜ AR.20069008
TAR. SAN. A.ġ.
ĠSKENDERUN,
HAYMESEKĠ KÖYÜ
BEKĠR YELKEN
KROM OCAĞI
CĠVARI AR. 200801916
ĠSKENDERUN ,
ÇĠMENTO KĠLĠ
NARDÜZÜ MEVKĠĠ, ĠR.
ORHAN ÖZER
OCAĞI
75294
ĠSKENDERUN ,
ÇĠMENTO KĠLĠ
NARDÜZÜ MEVKĠĠ, ĠR.
ORHAN ÖZER
OCAĞI
75295
ERZĠN, YONCADÜZÜ
DSĠ VI BÖLGE
KUM ÇAKIL OCAĞI
KÖYÜ LÜLÜK MEVKĠĠ
MÜDÜRLÜĞÜ
DÖRTYOL, PAYAS, AR
20069137
30/06/2008
226
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
08/07/2008
228
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
HASSA
05/08/2008
233
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
HASSA
05/08/2008
234
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
05/08/2008
235
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
240
ÇED
GEREKLĠDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED
GEREKLĠDĠR.
26/08/2008
244
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
26/08/2008
245
26/08/2008
247
01/09/2008
248
11/08/2008
22/08/2008
25/08/2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
PETROL
PETROL
2008
ANTAKYA
MADENCĠLĠK
PETROL
2008
MADENCĠLĠK BELEN
2008
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
2008
MADENCĠLĠK
2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
ÇED
GEREKLĠDĠR.
2008
PETROL
MADENCĠLĠK
10/09/2008
ÇED
GEREKLĠDĠR.
2008
21/10/2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
10/09/2008
233
261
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
ANTAKYA
ANTAKYA
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN
İSKENDERUN
PETROL
2008
MADENCĠLĠK ERZĠN
226
228
241
242
243
KIRIKHAN, TERBĠZEK
KÖYÜ, AR:20061299
ĠSKENDERUN,
KOZAKLI KÖYÜ, ĠR
20068216
BELEN, ÖTENÇAY
KÖYÜ, AR.20050716
ĠSKENDERUN, HAVUT
KÖYÜ, AR 200806030
ĠSKENDERUN, ARSUZ
KÖYÜ, AR.200802772
KALKER ÜRETĠM
TES.
LTD.
METAL-KĠM METALUJĠ
KROM OC. VE
KĠMYA TAR. SAN. TĠC.LTD.
KIRMA ELEME TES.
ġTĠ
BEDEN MERMER SAN. ĠNġ.
KROM OCAĞI
VE TĠC. A.ġ.
GÜNEġ GRUP MAD. GIDA
ĠNġ. LOJ. BĠLG. SAN. VE
KROM OCAĞI
TĠC. LTD. ġTĠ.
ZĠRVE KROM MAD. ĠNġ.
ELEK. ORM. ÜR. PROJE
KROM OCAĞI
DAN. SAN. VE TĠC. LTD.
ġTĠ.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
264
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
28/01/2009
277
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
10/02/2009
278
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
30/10/2008
30/10/2008
10/02/2009
BELEN ĠLÇESĠ, AR:
200704179
JĠNDAL STAĠNLESS MAD.
SAN. VE TĠC. A.ġ.
KROM MADENĠ
OCAĞI
19/02/2009
254
HASSA
ĠLÇESĠ,YENĠYAPAN
KÖYÜ ĠR:54732
LĠMAK ÇĠMENTO SAN. VE
TĠC. A.ġ.
BOKSĠT MADENĠ
OCAĞI
04/03/2009
255
266
267
268
269
SAMANDAĞ ĠLÇESĠ
ÇÖĞÜRLÜ MEVKĠĠ
ANTAKYA,NARLICA
BELDESĠ
DÖRTYOL-SĠNCAN
KÖYÜ MEVKĠĠ
DÖRTYOL -ALTINÇAĞ
BELDESĠ
HASSA, KIRAÇ MAH.
AR.200808818
GÜR-KAL ĠNS VE MALZ
TĠC MAD TAS. VE HAF LTD
STĠ
KAYAOĞULLARI MAD.
NAK. ĠNġ. MAL. SAN. VE
TĠC. LTD. ġTĠ
MAHMUT FARUK TĠRYAKĠ
ĠLYAS KARABOYUN
MFB METAL HURDA VE
MADENCĠLĠK SAN. T.C.
LTD. ġTĠ.
KROM OCAĞI
279
PETROL
MADENCĠLĠK
KIRIKHAN
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
2009
MADENCĠLĠK BELEN
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
251
TAS OCAĞI VE
KIRMA ELEME
TESĠSĠ KAPASĠTE
ARTIRIMI
KROM KIRMAÖĞÜTME VE
ZENGĠNLEġTĠRME
TESĠSĠ
KALKER OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
KALKER OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
262
04/03/2009
287
289
290
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED
GEREKJLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
2009
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
BELEN
HASSA
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
20/03/2009
301
ÇED
GEREKLĠDĠR
ÇED
GEREKLĠDĠR
01/04/2009
01/04/2009
22/04/2009
234
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
KARARI
303
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
PETROL
MADENCİLİK
PETROL
2009
MADENCİLİK
2009
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
DÖRTYOL
HASSA
ĠSKENDERUN ĠLÇESĠ
KARAYILAN
BELEDĠYESĠ
ĠR:20050155
ĠSKENDERUN DEMĠR
ÇELĠK A.ġ.
295
HASSA ĠLÇESĠ ĠR 62517
MATKĠM MADENCĠLĠK
LTD ġTĠ
KROM OCAĞI
297
KALE KÖYÜ MEVKĠĠ
AR:200801973
RAMAZAN KABAKLI
KROM ÜRETĠM
TESĠS
288
301
307
312
313
315
317
319
320
321
327
328
BELEN ĠLÇESĠ MEVKĠĠ
KALE MEVKĠĠ
HATAY ĠLĠ DÖRTYOL
ĠLÇESĠÇAĞLALIK
KÖYÜ MEVKĠĠ
DÖRTYOL ĠLÇESĠ
PAYAS BELDESĠ OSB
ANTAKYA ĠLÇESĠ
BAĞLAMA MEVKĠĠ
GÜLEN MADENCĠLĠK LTD
ġTĠ
SĠLTAġ SĠLĠS KUMLARI
TĠC A.ġ
KEMAL AYDOĞDU
GÜNEY ÇELĠK MAKĠNA
SAN A.ġ
KĠREÇTAġI OCAĞI
320
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
14/05/2009
327
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
02/06/2009
329
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
05/05/2009
KROM OCAĞI
ĠġLETMESĠ
12/06/2009
333
KROM OCAĞI
16/07/2009
339
KALKER OCAĞI
TESĠSĠ
28/07/2009
344
KÖMÜR ELEME
TESĠSĠ
KÖMÜR
ASKUR LOJĠSTĠK LTD ġTĠ
PAKETLEME TESĠSĠ
KALKER OCAĞIDÖRTOL ĠLÇESĠ PAYAS
ĠDRĠS KEMAL KARACA
KIRMA ELEME
BELEDĠYEĠ SINIRLARI
TESĠSĠ
HATAY ĠLĠ DÖRTYOL GÜRTAġ ĠNġ. MALZ. TAAH.
KALKER OCAĞI
ĠLÇESĠ PAYAS BLD
KIRMA TESĠSĠ
SINIRLARI
TĠC. LTD. ġTĠ.
KAPASĠTE ARTIġI
HATAY ĠLĠ
KIRMA ELEME
ELMA MAD.TĠC LTD ġTĠ
TESĠSĠ KAPASĠTE
BEKBELE BELDESĠ
ARTIġI
HATAY ĠLĠ ALTINÖZÜ
TAġ OCAĞI VE
ĠLÇESĠ ENEK MEVKĠĠ
MÜDÜRLÜĞÜ
KONKASÖR TESĠSĠ
DÖRTYOL ĠLÇESĠ
DÖRTTAġ MAD.HAZIR
KIRMA ELEME
KARAKESE KÖYÜ
BETON.TES.LTD ġTĠ
TESĠSĠ
MEVKĠĠ
ANTAKYA ĠLÇESĠ
UZUNALIÇ MEVKĠĠ ĠR
KROM OCAĞI
TĠC A.ġ
67651
30/07/2009
345
19/08/2009
347
25/08/2009
349
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ĠSKENDERUN
PETROL
2009
MADENCĠLĠK HASSA
2009
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
352
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
03/09/2009
353
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
14/10/2009
359
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
03/09/2009
14/10/2009
235
360
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
PETROL
2009
PETROL
2009
2009
351
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
2009
MADENCĠLĠK BELEN
PETROL
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
27/08/2009
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
DÖRTYOL
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
2009
MADENCĠLĠK ALTINÖZÜ
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
ANTAKYA
331
332
335
339
341
347
352
353
355
HATAY ĠLĠ SAMANDAĞ
ĠLÇESĠ HAYMASEKĠ
KÖYÜ ĠR 67105
TĠC A.ġ
ĠLÇESĠ HAYMASEKĠ
KÖYÜ ĠR 66987
TĠC A.ġ
HATAY ĠLĠ MERKEZ
ĠLÇE BÜYÜKDALYAN
511 NOLU PARSEL
ĠLÇESĠ PAYAS BELDESĠ
ĠSDEMĠR SAHASI ĠÇĠ
ĠLÇESĠ PAYAS BELDESĠ
PAYAS OSB
ĠLÇESĠ
KONAKLI(RABAT)
KÖYÜ
HATAY ĠLĠ MERKEZ
ĠLÇE YUKARI
OKÇULAR KÖYÜ
HATAY ĠLĠ BELEN
ĠLÇESĠ GÜZELYAYLA
KÖYÜ
ĠLÇESĠ BÜYÜK
KARAÇAY MEVKĠĠ
KROM OCAĞI
24/11/2009
363
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
KROM OCAĞI
24/11/2009
364
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
TAYYAR TAġ.LTD ġTĠ
HAZIR BETON
TESĠSĠ
25/11/2009
OYTAġ ĠÇ DIġ TĠC.A.ġ
KÖMÜR VE
PETROKOK
DEPOLAMA TESĠSĠ
15/12/2009
KÖMÜR ELEME VE
PAKETLEME TESĠSĠ
18/12/2009
LTD ġTĠ
BOKSĠTLĠ DEMĠR
OCAĞI
31/12/2009
ġAHĠN KARTAL
KALKER OCAĞIKIRMA ELEME
TESĠSĠ
05/02/2010
LTD ġTĠ
KROM OCAĞI
03/03/2010
KARAYOLLARI GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
MADEN(KUM
ÇAKIL) OCAĞI
ġAHĠN KÖMÜR TĠC.A.ġ
367
371
373
379
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
DÖRTYOL
DÖRTYOL
PETROL
MADENCĠLĠK
DÖRTYOL
03/03/2010
385
386
388
ÇED
GEREKLĠDĠR
2010
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2010
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2010
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
BELEN
PETROL
MADENCĠLĠK
SAMANDAĞ
236
237
HATAY ĠLĠ ÇED OLUMLU/OLUMSUZ KARARI VERĠLEN PETROL VE MADENCĠLĠK LĠSTESĠ:
SIRA
MEVKĠĠ
FAALĠYET SAHĠBĠ
FAALĠYET KONUSU
KARAR TARĠHĠ
KARAR
YILI
SEKTÖREL
ĠLÇESĠ
BELEN
3
BELEN
SITKI KURTALAN, NEVZAT KAYA
TAġ OCAĞI
14/02/1996
OLUMLU
1996
PETROL
MADENCĠLĠK
4
BELEN
NEVZAT KAYA
TAġ OCAĞI
14/02/1996
OLUMLU
1996
PETROL
MADENCĠLĠK
MĠLANGAZ TĠC. SAN. A.ġ.
LPG DOLUM TER. BORU HAT.
STOK VE DOL. TES.
23/09/1996
OLUMLU
1996
6
1.
.DÖRTYOL
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
7
BELEN
AHMET ÇETĠN
TAġ OCAĞI
06/06/1997
OLUMLU
1997
8
BELEN
KIZILDAĞ ĠNġ. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ.
TAġ OCAĞI
06/06/1997
OLUMLU
1997
9
ĠSKENDERUN
DAĞLAR MAD. KROM SAN. TĠC.
KROM MADENĠ
23/06/1997
OLUMLU
1997
AYTEMĠZ AKARYAKIT DAĞ PZ A ġ
AKARYAKIT DEP TESĠSĠ
10/01/2001
OLUMLU
2001
3.
DÖRTYOLYEġĠLKÖY KSB
MĠLANGAZ TĠC VE SAN A ġ
LPG DOLUM VE DEP TES
10/08/2001
OLUMLU
2001
14
4.
DÖTRYOLYEġĠLKÖY BELDESĠ
KAHRAMAN NAK. SAN.TĠC.LTD.ġTĠ
MADENĠ ATIK YAĞLARIN
DESTĠLASYONU
24/12/2002
OLUMLU
2002
PETROL
MADENCĠLĠK
15
ĠSKENDERUN,
DEĞĠRMENDERE
MEVKĠĠ
ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠSĠ TĠC.A.ġ.
MERMER-KALSĠT OCAĞI VE
KĠREÇ ÜRETME TESĠSĠ
05/06/2003
OLUMLU
2003
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN, AKARCA
KÖYÜ, ĠR. 2748
ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK A.ġ.
KIRMA ELEME TES.
18/07/2007
MERKEZ, BAĞLAMA
KÖYÜ, BAĞLAMA
TEPESĠ, ĠR:2005131
SÜLEYMEN BAYRAMOĞLU
BELEN ĠLÇESĠ
SEYRANLI MEVKĠĠ ĠP
75299
ORHAN ÖZER
10
12
25
37
39
2.
DÖRTYOLYEġĠLKÖY
KALKER OCAĞI VE KIRMA
ELEME TESĠSĠ
KĠL OCAĞI
238
11/05/2009
08.07.2009
OLUMLU
OLUMLU
OLUMSUZ
2007
2009
2009
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
PETROL
MADENCĠLĠK
BELEN
DÖRTYOL
BELEN
BELEN
ĠSKENDERUN
DÖRTYOL
DÖRTYOL
DÖRTYOL
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
ĠSKENDERUN
PETROL
MADENCĠLĠK
ANTAKYA
PETROL
MADENCĠLĠK
BELEN
Hatay‘da maden varlığı olarak altın, alüminyum, asbest, bakır, kurĢun, çinko, civa,
demir,dolomit,fosfat,krom,manganez,manyezit ve mermer rezervleri bulunmaktadır.
Madenciliğin Hatay ili ekonomisinde önemli bir yeri yoktur.Bu sektörde istihdamın
düĢüklüğüde ilde önemli bir faaliyet kolu olmadığını göstermektedir.
Ġlde ―Ġskenderun Siyahı ―olarak adlandırılan beyaz damarlı,siyah ve parlak renkte
piyasada aranan ve rağbet gören mermerin çıkarıldığı mermer ocakları blok veriminin düĢük
olması nedeni ile terk edilmiĢtir.
Hatay ilindeki maden varlıkları aĢağıdaki harita ve tablolarda verilmiĢtir.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Alçı TaĢı
14
Dolomit
27
Kuvars
41
Alunit
Andaluzit
Asbest
AĢındırıcılar
Arduvaz
Barit
Bentonit.......
Bor
Boya
Toprakları..
Disten
Diyatomit
15
16
17
18
19
20
21
22
Feldspat
Florit
Fosfat
GenleĢen Kil
Grafit
Granit
Kaya Tuzu
Kalsit
28
29
30
31
32
33
34
35
Kuvarsit
Kuvarskumu
Kükürt
Lüle TaĢı
Manyezit
Mermer
Mika
Olivin
42
43
44
45
46
47
48
49
Sodyum
Sülfat
Sillimanit
Stronsiyum
Talk
Trona
Titanyum
Tuğla Kiremit
Vermikülit
Wollastonit
23
Kaolen
36
Perlit
50
Yapı TaĢları
24
25
Kireç
Kum-Çakıl
37
38
51
52
Zirkon
Zeolit
Döküm
Kumu
Profillit
Pomza
Refrakter
26 Mıcır
39 Killer ve
ġiferton
Hatay il sınırları içerisindeki sanayi madenleri
I.1. MADEN KANUNUNA TABĠ OLAN MADENLER VE DOĞAL
MALZEMELER
I.1.1. Sanayi Madenleri
CĠNSĠ
BULUNDUĞU YER
REZERV
KALĠTE/TENÖR
AÇIKLAMA
Asbest( Asb )
Gökyar,Kurudere
Ġncirlipınar,Olukpınar
1.637.700
2.566.075
3.543.500
%4-15 asbest
lif uzun: 1-5
Görünür
Muhtemel
Mümkün
Dolomit ( Dol)
Ġskenderun Çevresi
80.000.000 ton
%32-33 CaO
%18-19 MgO
Muhtemel
Fosfat(P)
Yayladağı-Bezge
Glokonili Fosfat Yatağı
1.821.555 ton
%7,87-13 P2O5
Görünür
Muhtemel
KireçtaĢı
Ġsdemir Kalker-Dolomit Ocağı
Yatak GeçmiĢ Yıllrda
ĠĢletilmiĢtir
%96,30 CaCO3
%1,98 SiO2
%0,4 MgO
Görünür
Mutemel
Manyezit
Dörtyol-Erzin
Çınarlı Dere Yatağı
33 ton
720 ton
-
Görünür
Muhtemel
Mermer
Ġskenderun Siyahı
Üretim Yok
TABLO
Siyah Parlak Renkli68
TABLO 69
239
TURKĠYE-HATAY-ASBEST MADENĠ
HARĠTA 12:
240
TURKĠYE-HATAY-DOLOMĠT MADENĠ
HARĠTA 13:
241
TURKĠYE-HATAY-FOSFAT MADENĠ
HARĠTA 14:
242
I.1.2. Metalik Madenler
1 Altın
8
Kadmiyum
2 Antimuan
9
Molibden
3 Bakır - Pirit
10 Nikel
4 Boksit
11 Vanadyum
5 Kalay
12 Demir
6
KurĢun Çinko.......
7 Krom
13 Manganez
14
Tungsten
(Wolfram)
Hatay il sınırları içerisindeki sanayi madenleri
CĠNSĠ
BULUNDUĞU YER
REZERV
KALĠTE/TENÖR
AÇIKLAMA
Altın ( Au)
Akıllıçay ,Kisecik
Köyü
50.000 m3
450.000 ton
%0,1 gr/m3 Au
%4 gr/ton Au
Mümkün
Alüminyum
Dörtyol
70.000.000 ton
%15-25 Al2O3
%30-40 Fe2O3
Görünür
Muhtemel
Bakır-KurĢunÇinko
Söğüt-Hassa zuhuru
Zuhur
%4 Cu
-
Krom
Etibank’a ait sahalar
209.000 ton
% 35-44 Cr2O3
Demir
Kırıkhan –
Katsal Yatağı
1.742.437 ton
1.293.650 ton
2.970.800 ton
%33,76 Fe2O3
%15,20 Fe2O3
%25,35 Fe2O3
Görünür
Mutemel
Mümkün
Görünür
Muhtemel
Mümkün
Manganez
Dörtyol-Sarıyeriskenderun zuhuru
5 ton
-
-
TABLO 70
243
TURKĠYE-HATAY-ALTIN MADENĠ
HARĠTA 15:
244
TURKĠYE-HATAY-DEMĠR MADENĠ
HARĠTA 16:
245
I.1.3. Enerji Madenleri
Konu ile ilgili sistematik veri bulunamamıĢtır.
I.1.4. Maden Kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler
HATAY ĠLĠ ÇED GEREKLĠ / GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARLARI
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
37. ALTINÖZÜ
24. ANTAKYADURSUNLU
13. ANTAKYAKURUYEL
28. ANTAKYAKURUYEL
35. ANTAKYAKURYER KÖYÜ
36. ANTAKYA
47. ANTAKYA
51. MERKEZKURUYERKÖYÜ
ÇIKRIKTEPE M
55. ANTAKYA
56. MERKEZKURUYER KÖYÜHARABA MEV
97
MERKEZ,
DURSUNLU KÖYÜ ĠR:
20052450
MERKEZ, DURSUNLU
BELDESĠ,
DSĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
ALTINÖZÜ
BEDĠR GÜNAY
TAġ OCAĞI
05/01/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
ANTAKYA
SABĠT KARADENĠZ
TAġ OCAĞI
06/06/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
ANTAKYA
NĠZAMETTĠN GÜNDÜZ
TAġ OCAĞI
24/05/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
ANTAKYA
DSĠ 63.ġB.
TAġ OCAĞI
05/08/1997
ÖNEMSĠZ
1997
ANTAKYA
GÜNAY KARDEġLER
NĠYAZĠ ASLAN
TAġ OCAĞI
TAġ OC.
12/08/1997
05/05/1998
ÖNEMSĠZ.
ÖNEMSĠZ.
1997
1998
ANTAKYA
ANTAKYA
KARAYOLLARI GENEL MD.
TAġ OCAĞI
16/06/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
ANTAKYA
KARTAġ LTD.ġTĠ.
TAġ OCAĞI
14/07/1998
ÖNEMSĠZ
1998
ANTAKYA
KARTAġ ĠNġTAAH. SAN.
TĠC. LTD.ġTĠ
TAġ OCAĞI
17/11/1998
ÖNEMSĠZ
1998
ANTAKYA
GÜNAY KARDEġLER MAD.
NAK. VE TAAH. TĠC. ġTĠ
II. GRUP MADEN
(KALKER OC.)
29/11/2006
88
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ANTAKYA
13/11/2007
156
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ANTAKYA
KÖSEOĞLU ĠNġ. MAD. TURZ.
TAġ OCAĞIBET. TAR. ÜR. TĠC. VE SAN
KIRMA ELEME TES.
LTD. ġTĠ.
246
12
13
MERKEZ, KURUYER
KÖYÜ,
ANTAKYA, KURUYER
KÖYÜ, HARABE
MEVKĠĠ ĠR. 73059
NĠYAZĠ ARSLAN
TAġ OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
08/01/2008
174
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ANTAKYA
KARTAġ ĠNġ. TAAH. SAN.
TAġ OCAĞI.
28/02/2008
188
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ANTAKYA
17/04/2008
197
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ANTAKYA
17/04/2008
200
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ANTAKYA
03/05/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ANTAKYA
05/09/1995
05/10/1995
01/03/1996
19/09/1996
ÖNEMSĠZ.
ÖNEMSĠZ.
ÖNEMSĠZ.
ÖNEMSĠZ.
1995
1995
1996
1996
BELEN
BELEN
BELEN
BELEN
ÖZTÜRK KARDEġLER ĠNġ.
HAF. NAK. MAD. TURZ. SEY.
KALKER OC. VE
TEM. ZĠR. VE PET ÜR. ĠTH. KIRMA ELEME TES.
ĠHR. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ.
KALKER OC. VE
ERTEN ELÇĠ
KONKASÖR TES.
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
TĠC. LTD. ġTĠ.
ÇAPAR ĠNġ.
TAġ OCAĞI
KIZILDAĞ ĠNġ.
TAġ OCAĞI
TAġ OCAĞI
NECDET KIZILDAĞ
TAġ OCAĞI
14
MERKEZ, OKÇULAR
KÖYÜ, AR. 200711439
15
MERKEZ, OKÇULAR
KÖYÜ, AR. 200711439
16
MERKEZĠ KURUYER
KÖYÜ, ĠR:73000
1
2
3
4
18. BELEN
20. BELEN
25. BELEN
31. BELEN-KICI
5
38. BELEN-ÖTENÇAY
KÖY HĠZMETLERĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
BELEN
39. BELEN—
ÖTENÇAY
65-BELEN-KICI –
7
KURUDERE MEV
BELEN, HALĠLBEY
8
MAH. ĠR. 200706436
BELEN, HALĠLBEY
9
MAH. ĠR. 200703261
BELEN, KICI KÖYÜ, SU
10
KAYASI MEVKĠĠ,
26. DÖRTYOL1
KONAKLI
KÖY HĠZMETLERĠ
TAġ OCAĞI
09/09/1997
ÖNEMSĠZ.
1997
BELEN
MEHMET NECDET
KIZILDAĞ
KĠLLĠ KALKER
OCAĞI (AR:93939)
KALKER OC. VE
KIRMA ELEME TES.
2004
BELEN
2008
BELEN
2008
BELEN
2008
BELEN
1996
DÖRTYOL
6
GALĠP ÖZGÜZEL
02/09/2004
7
12/02/2008
185
186
GALĠP ÖZGÜZEL
KALKER OC.
12/02/2008
MÜDÜRLÜĞÜ
KALKER OC.
KIRMA ELEME TES.
21/01/2008
TAġ OCAĞI
01/03/1996
247
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÖNEMSĠZ.
2
3
4
5
6
7
8
9
10
95
DÖRTYOL,
PAYAS BELDESĠ,
KONAKLI KÖYÜ 100
NOLU PARSEL
DÖRTYOL, PAYAS, AR.
20060512
DÖRTYOL, PAYAS
BELEDESĠ,
DÖRTYOL, PAYAS, AR
20069137
93
DÖRTYOL,
PAYAS BELDESĠ,
AR:20060057
100 DÖRTYOL,
SĠNCAN KÖYÜ CĠVARI,
ĠR:20056059
MAHMUT ÖZTÜRK
MEVLÜT YAHġĠ
MEVLÜT YAHġĠ
TĠC. LTD. ġTĠ.
KIRMA ELEME TES.
TAġ OCAĞI KIRMA
ELEME TES.
TAġ OC. KIRMA
ELEME TES.
KALKER OCAĞI
KIRMA-ELEME VE
KĠREÇ ÜRETĠM
TES.
09/10/2006
82
12/02/2008
184
02/05/2008
203
30/06/2008
226
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
DÖRTYOL
2008
DÖRTYOL
2008
DÖRTYOL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
DÖRTYOL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
MAHMUT ÖZTÜRK
KALKER OCAĞI
25/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
DÖRTYOL
MAHMUT FARUK TĠRYAKĠ
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
24/01/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
DÖRTYOL
DÖRTYOL, KARAKESE
KÖYÜ AR.200705823
ALPERENLER AV. MALZ.
MAD. ĠNġ. LTD. ġTĠ
KALKER OC.
14/12/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
DÖRTYOL
DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK
KÖYÜ 20060300
DÖRTYOL, ÇAĞIġLIK
KÖYÜ 20053315
AKAR MERMER MAD. SAN.
CAN-OĞULLARI ĠNġ. SAN.
VE TĠC. LTD. ġTĠ
KALKER OCKIRMA ELEME TES.
KALKER OCKIRMA ELEME TES.
2007
DÖRTYOL
2007
DÖRTYOL
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
25/12/2007
28/12/2007
DÖRTYOL
DÖRTYOL
DÖRTYOL
DÖRTYOL
11
12
13
14
1
HASSA, ARDIÇLI
BELDESĠ,
MÜD.
ARDIÇLI TAġ
OCAĞI VE KIRMA
ELEME TESĠSĠ
05/08/2008
1
49-ĠSKENDERUNORTAAĞAÇLI MEVKĠĠ
ĠSKENDERUN BELEDĠYESĠ
TAġ OCAĞI
07/03/2000
248
233
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
HASSA
ÖNEMSĠZ
2000
ĠSKENDERUN
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1-ĠSKENDERUN-BĠTĠġĠK
KÖYÜ-GÖMBECE
A.ġ.
TAġ OCAĞI
10/05/2000
ÖNEMSĠZ
2000
ĠSKENDERUN
57-ĠSKENDERUNBĠTĠġĠK GÖMBECE
MEVKĠĠ
60-ĠSKENDERUN
ĠLÇESĠ-AZGANLIK
BELDESĠ-AZGANLIK
MEVKĠĠ
70.ĠSKENDERUNYAKACIK BELDESĠKARGICIK MAJ.
ĠSKENDRUN,
GEĞĠRMENDERE
KÖYÜ, ĠR 53687
82.ĠSKENDERUNSARISEKĠ
ĠSKENDERUN,
YARIKKAYA KÖYÜ,
RUHSAT NO: 20057419
ĠSKENDERUN,
AġKARBEYLĠ
YARIKKAYA MEVKĠĠ,
ĠR: 49707
ETĠ TOPRAK ENDÜSTRĠ VE
TĠC. A.ġ.
DOLOMĠTĠK
KALKER OCAĞI
11/10/2002
ÖNEMSĠZ
2002
ĠSKENDERUN
BÖLÜKBAġ TĠC. LTD.ġTĠ.
SERPANTĠN OCAĞI
VE KONKASÖR
TESĠSĠ
28/07/2003
2003-5
ÇED GEREKLĠ
2003
DEĞĠLDĠR
ĠSKENDERUN
ĠSKENDERUN DEMĠR ÇELĠK
FAB.A.ġ.
DOLOMĠT KIRMAELEM TESĠSĠ VE
STOK SAHASI
22/11/2004
17
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
ĠSKENDERUN
A.ġ.
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
13/06/2008
216
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ĠSKENDERUN
KALKER OCAĞI
(AR:59162)
03/03/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
ĠSKENDERUN
AKAR MERMER MAD. SAN.
KALKER OCAĞI
03/05/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
ÖZYAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC.
Aġ.
TAġ OCAĞI
09/05/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
04/06/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
ĠSKENDERUN
86.ĠSKENDERUNBEKBELE BELDESĠYENĠ KÖY
ÇOLAKLAR
PAZ.ĠNġ.TĠC.LTD.ġTĠ.
(SEHVEN YANLIġ YAZILMIġ KALKER OCAĞI VE
ÇOLAK PAZ. ĠNġ. TAAH. TĠC.
KIRMA-ELEME
LTD. ġTĠ ÇEDP 09.05.2006
TESĠSĠ
TARĠH VE 3209 YAZI ĠLE
DEĞĠġTĠRĠLDĠ)
249
11
12
13
14
15
16
17
ELMA MAD. TĠC. VE SAN.
LTD.ġTĠ Gn.Md. 09.04.2007
TARĠH VE 3744 SAYILI
YAZISI ĠLE KARAR ĠPTAL
ĠSKENDERUN,
EDĠLDĠ AYNI ALANDA
KALKER OCAĞI VE
BEKBELE KÖYÜ, AR:
FARKLI ÇALIġMA ALANI
KIRMA ELEME TES.
20062227
ĠÇĠN YENĠ RAPOR
HAZIRLANDIĞI VE 2. ÇED
GEREKLĠ DEĞĠLDĠR KARARI
VEĠLDĠĞĠ BELĠRTĠLDĠ YENĠ
KARAR SIRA 123 TE
90- ĠSKENDERUN,
KALKER OCAĞI
SARISEKĠ KÖYÜ,
KIRMA-ELEME VE
BESTAMĠ GEDĠK
KOCABOZ MEVKĠĠ, AR:
KĠREÇ ÜRETĠM
20062256
TES.
II. GRUP
94
ĠSKENDERUN,
DOĞALTAġETĠ TOPRAK END. VE TĠC.
AKARCA KÖYÜ,
MERMER
A.ġ.
ĠR:73116
(KALKER-KALSĠT)
OCAĞI
99
ĠSKENDERUN,
KALKER OCAĞI VE
YARIKKAYA KÖYÜ
EMĠN DÖNMEZ
KIRMA ELEME TES.
CĠVARI AR: 20060524
LTD.ġTĠ AYNI ALANDA
ĠSKENDERUN,
FĠRMANIN SIRA 108 DEKĠ
KALKER OCAĞI VE
BEKBELE KÖYÜ, AR:
KARARI ĠPTAL EDĠLDĠ YENĠ KIRMA ELEME TES.
20062227
ÇALIġMA ALANI ĠÇĠN BU
KARAR VAR
ĠSKENDERUN,
BEKBELE BELDESĠ, AR:
KALKER OCAĞI
LTD. ġTĠ.
200811085
ĠSKENDERUN,
AMANOS YAPI ĠNġ. SAN. VE
KALKER OC. VE
YARIKKAYA KÖYÜ,
TĠC. A.ġ.
KIRMA ELEME TES.
RUHSAT NO: 20057419
250
07/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
19/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
25/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
12/12/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
09/04/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ĠSKENDERUN
25/07/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ĠSKENDERUN
22/01/2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
ĠSKENDERUN
1
2
3
4
5
6
12. KIRIKHAN
29. KIRIKHANKARTALKIZILKAYA
59. KIRIKHAN –
ALABEYLĠ KÖYÜ
BOZKAYA
61-KIRIKHANKARAMAĞARA KÖYÜ
67. KIRIKHANKARAMAĞARABOZKAYALAR MEV.
89- KIRIKHAN,
KARAMAĞARA KÖYÜ,
GÜNDÜZLÜ MEVKĠĠ
7
KIRIKHAN, TERBĠZEK
KÖYÜ, AR:20061299
8
KIRIKHAN, TERBĠZEK
KÖYÜ, AR:20061299
9
10
1
1
2
3
KIRIKHAN,
KARAMAĞARA KÖYÜ,
AR 20068242
KIRIKHAN,
KARAMAĞARA KÖYÜ,
AR 20050169
REYHANLI, ĠBRAHĠM
PAġA KÖYÜ,
SAMANDAĞAKKOYUNLU
53. SAMANDAĞYAYLICA ÇANAKOLUK
K
80.SAMANDAĞIÇÖĞÜRLÜ KÖYÜ MEV
ADNAN YÜCEL
TAġ OCAĞI
04/04/1995
ÖNEMSĠZ.
1995
KIRIKHAN
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
02/07/1996
ÖNEMSĠZ.
1996
KIRIKHAN
YILDIRIM KĠREÇ VE
MADENCĠLĠK
TAġ OCAĞI
22/06/1999
ÖNEMSĠZ.
1999
KIRIKHAN
EMĠN DÖNMEZ
TAġ OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
17/11/2003
2003-7
ÇED GEREKLĠ
2003
DEĞĠLDĠR
KIRIKHAN
BOZKAYALAR
HAF.ĠNġ.LTD.ġTĠ.
TAġ OCAĞI
24/09/2004
9
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2004
KIRIKHAN
MÜDÜRLÜĞÜ
TAġ OCAĞI VE
KONKASÖR TESĠSĠ
14/06/2006
75
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
KIRIKHAN
KALKER ÜRETĠM
TES.
05/08/2008
235
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
KIRIKHAN
KALKER ÜRETĠM
TES.
30/10/2008
262
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
KIRIKHAN
KALKER ÜRETĠM
TES.
27/02/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
KIRIKHAN
EMĠN DÖNMEZ
KALKER OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
25/10/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
KIRIKHAN
MEHMET ALĠ DURMAZ
TAġ OCAĞI VE
KIRMA ELEME TES.
26/01/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
REYHANLI
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
06/12/1994
ÖNEMSĠZ.
1994
SAMANDAĞ
DSĠ 63.ġUBE MD.
TAġ OCAĞI
14/07/1998
ÖNEMSĠZ.
1998
SAMANDAĞ
GÜR-KAL
ĠNġ.MAD.HAF.LTD.ġTĠ.
TAġ OCAĞI
09/12/2005
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2005
SAMANDAĞ
LTD.
LTD.
LTD.
251
99
57
4
SAMANDAĞ ĠLÇESĠ
ÇÖĞÜRLÜ MEVKĠĠ
GÜR-KAL ĠNS VE MALZ TĠC
MAD TAS. VE HAF LTD STĠ
TAS OCAĞI VE
KIRMA ELEME
TESĠSĠ KAPASĠTE
ARTIRIMI
04/03/2009
1
YAYLADAĞKARAKÖSE
KARAYOLLARI 5.BL.
TAġ OCAĞI
06/12/1994
290
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2009
SAMANDAĞ
ÖNEMSĠZ.
1994
YAYLADAĞ
01.08.2005- 15.10.2007 TARĠHLERĠ ARASI BAKANLIK TARAFINDAN VERĠLEN EK.II KARARLARI
SIRA
MEVKĠĠ
FAALĠYET SAHĠBĠ
FAALĠYET
KONUSU
KARAR
TARĠHĠ
1
82.ĠSKENDERUNSARISEKĠ
KALKER
OCAĞI
(AR:59162)
2
3
4
ĠSKENDERUN,
YARIKKAYA KÖYÜ,
AKAR MERMER MAD.
RUHSAT NO:
20057419
ĠSKENDERUN,
AġKARBEYLĠ
ÖZYAPI ĠNġ. SAN. VE TĠC.
YARIKKAYA
Aġ.
MEVKĠĠ, ĠR: 49707
ÇOLAKLAR
PAZ.ĠNġ.TĠC.LTD.ġTĠ.
(SEHVEN YANLIġ
86.ĠSKENDERUNYAZILMIġ ÇOLAK PAZ.
BEKBELE BELDESĠĠNġ. TAAH. TĠC. LTD. ġTĠ
YENĠ KÖY
ÇEDP 09.05.2006 TARĠH
VE 3209 YAZI ĠLE
DEĞĠġTĠRĠLDĠ)
KARAR
YILI
03/03/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
KALKER
OCAĞI
03/05/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
TAġ OCAĞI
09/05/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
KALKER
OCAĞI VE
KIRMAELEME
TESĠSĠ
04/06/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR
2006
252
K.NO
LTD.ġTĠ Gn.Md.
09.04.2007 TARĠH VE 3744
SAYILI YAZISI ĠLE
KARAR ĠPTAL EDĠLDĠ
AYNI ALANDA FARKLI
ÇALIġMA ALANI ĠÇĠN
YENĠ RAPOR
HAZIRLANDIĞI VE 2.
ÇED GEREKLĠ DEĞĠLDĠR
KARARI VEĠLDĠĞĠ
BELĠRTĠLDĠ YENĠ KARAR
SIRA 123 TE
5
ĠSKENDERUN,
BEKBELE KÖYÜ,
AR: 20062227
6
90- ĠSKENDERUN,
SARISEKĠ KÖYÜ,
KOCABOZ MEVKĠĠ,
AR: 20062256
BESTAMĠ GEDĠK
7
94
ĠSKENDERUN,
AKARCA KÖYÜ,
ĠR:73116
ETĠ TOPRAK END. VE
TĠC. A.ġ.
8
9
10
93
DÖRTYOL,
PAYAS BELDESĠ,
AR:20060057
92
ĠSKENDERUN,
AġKARBEYLĠ
MEVKĠĠ,
99
ĠSKENDERUN,
YARIKKAYA KÖYÜ
KALKER
OCAĞI VE
KIRMA
ELEME TES.
KALKER
OCAĞI
KIRMAELEME VE
KĠREÇ
ÜRETĠM TES.
II. GRUP
DOĞALTAġMERMER
(KALKERKALSĠT)
OCAĞI
07/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
19/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
25/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
MAHMUT ÖZTÜRK
KALKER
OCAĞI
25/07/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
ĠSKENDERUN
BELEDĠYESĠ
ARĠYET
OCAĞI
01/08/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
EMĠN DÖNMEZ
KALKER
OCAĞI VE
KIRMA
12/12/2006
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2006
253
CĠVARI AR:
20060524
ELEME TES.
11
100 DÖRTYOL,
SĠNCAN KÖYÜ
CĠVARI, ĠR:20056059
MAHMUT FARUK
TĠRYAKĠ
12
ĠSKENDERUN YOLU
ÜZERĠ BAĞLAMA
MEVKĠĠ,
AKINTAġ MAD. ĠNġ.
MALZ. TĠC. VE SAN
LTD.ġTĠ
13
KIRIKHAN, KICI
KÖYÜ, AR 3062968
TÜSAN YAPI SAN. A.ġ.
14
KIRIKHAN,
KARAMAĞARA
KÖYÜ, AR 20068242
15
ĠSKENDERUN,
BEKBELE KÖYÜ,
AR: 20062227
16
MERKEZĠ
KURUYER KÖYÜ,
ĠR:73000
17
18
KALKER
OCAĞI VE
KIRMA
ELEME TES.
II.GRUP
MADEN
OCAĞI
DOĞALTAġ
MERMER
OCAĞI
24/01/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
22/02/2007
ÇED
2007
GEREKLĠDĠR.
26/02/2007
ÇED
2007
GEREKLĠDĠR.
27/02/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
09/04/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
03/05/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
II. GRUP
DOĞALTAġMERMER
OCAĞI
10/05/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
KALKER
OCAĞI
25/07/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
KALKER
HAFR. NAK. ĠNġ. SAN.
ÜRETĠM TES.
TĠC. LTD.
LTD.ġTĠ AYNI ALANDA
KALKER
FĠRMANIN SIRA 108 DEKĠ
OCAĞI VE
KARARI ĠPTAL EDĠLDĠ
KIRMA
YENĠ ÇALIġMA ALANI
ELEME TES.
ĠÇĠN BU KARAR VAR
KALKER
GÜRTAġ ĠNġ. MALZ.
OCAĞI VE
TAAH. MAD. PET. ĠTH.
KIRMA
ĠHR. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ.
ELEME TES.
KIRIKHAN, KICI
KÖYÜ, SUKAYASI
MEVKĠĠ
TÜSAN YAPI SAN. A.ġ.
AR:20052974
ER:3062968
ĠSKENDERUN,
BEKBELE BELDESĠ,
LTD. ġTĠ.
AR: 200811085
254
2007
19
20
21
22
23
KIRIKHAN,
KARAMAĞARA
KÖYÜ, AR 20050169
ĠSKENDERUN,
KIġLADERE KÖYÜ
ĠR.73735
DÖRTYOL,
KARAKESE KÖYÜ
AR.200705823
DÖRTYOL,
ÇAĞIġLIK KÖYÜ
20060300
DÖRTYOL,
ÇAĞIġLIK KÖYÜ
20053315
EMĠN DÖNMEZ
KALKER
OCAĞI VE
KIRMA
ELEME TES.
25/10/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
RENDE OREKS MAD.
SAN. TĠC. LTD. ġTĠ
KĠL OC.
05/12/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
ALPERENLER AV. MALZ.
MAD. ĠNġ. LTD. ġTĠ
KALKER OC.
14/12/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
25/12/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
28/12/2007
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2007
21/01/2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
22/01/2008
ÇED GEREKLĠ
DEĞĠLDĠR.
2008
AKAR MERMER MAD.
CAN-OĞULLARI ĠNġ.
SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ
24
BELEN, KICI KÖYÜ, KARAYOLLARI 5 BÖLGE
SU KAYASI MEVKĠĠ,
MÜDÜRLÜĞÜ
25
ĠSKENDERUN,
YARIKKAYA KÖYÜ, AMANOS YAPI ĠNġ. SAN.
RUHSAT NO:
VE TĠC. A.ġ.
20057419
KALKER OCKIRMA
ELEME TES.
KALKER OCKIRMA
ELEME TES.
KALKER OC.
KIRMA
ELEME TES.
KALKER OC.
VE KIRMA
ELEME TES.
HATAY ĠLĠ ÇED OLUMLU/OLUMSUZ KARARLARI
SIRA
MEVKĠĠ
3
BELEN
4
7
BELEN
BELEN
8
BELEN
FAALĠYET SAHĠBĠ
SITKI KURTALAN, NEVZAT
KAYA
NEVZAT KAYA
AHMET ÇETĠN
KIZILDAĞ ĠNġ. SAN. TĠC.
LTD.ġTĠ.
KARAR
TARĠHĠ
KARAR
YILI
TAġ OCAĞI
14/02/1996
OLUMLU
1996
TAġ OCAĞI
TAġ OCAĞI
14/02/1996
06/06/1997
OLUMLU
OLUMLU
1996
1997
TAġ OCAĞI
06/06/1997
OLUMLU
1997
FAALĠYET KONUSU
255
Sabit sermaye yatırımları, girdi-çıktı ve katma değer, 1997*
DĠE 1997
TÜRKĠYE
47 808 014 501
37 466 592 407
10 341 422 094
82 063 475 917
46 981 143 629
35 082 332 288
495 968 130 690
324 768 952 306
171 199 178 384
413 904 654 773
277 787 808 677
136 116 846 096
Madencilik (Milyon TL)
Sabit sermaye yatırımları
.....Devlet
.....Özel
Girdi
.....Devlet
.....Özel
Çıktı
.....Devlet
.....Özel
Katma değer
.....Devlet
.....Özel
TABLO 71:
AKDENĠZ
368 900 000
56 953 548
311 946 452
5 878 380 479
3 682 072 755
2 196 307 724
26 903 234 010
13 319 441 016
13 583 792 994
21 024 853 531
9 637 368 261
11 387 485 270
* Bilgi geçicidir.
Cinsi
m2
Kum-çakıl
10.000
TaĢ
11.697
1. yıl
50.000.000
2. yıl
200.000.000
3. yıl
400.000.000.-
Kuruyer
Büyükdere
TaĢ
4.000
Dursunlu
BüyüktaĢ
taĢ
10.100
Kuruyer
ġıkrıktepe
Kuruyer
Harebe
taĢ
9.570
1. yıl
400.000.000
2. yıl
600.000.0001. yıl
300.000.000
2,3,4 ve 5.
yıllar
Encümence
belirlenecek
Bedelsiz
taĢ
22 Dönüm
Köyü /
Mevkii
Arpahan
Bedirge Der.
Kuruyer
ġıkrıktepe
HATAY
12 235 307
2 882 000
9 353 307
296 578 064
189 608 618
106 969 446
1 042 562 983
700 770 163
341 792 820
745 984 919
511 161 545
234 823 374
Makbu
Rusum
Bedelsiz
Adı Soyadı
Ruhsat
Müddeti
Karayolları 5. 28.01.1994
Böl Md.
28.01.1999
GürtaĢ Ltd.
19.06.1996
ġti
19.07.1999
TABLO 72:
1. yıl
800.000.000
2. ve 3. yıllar
256
Günay Krd.
Ltd.ġti
17.09.199717.
09.1999
DertaĢ
ĠnĢ.Tah.Mad.
Lmt.ġt
25.03.1998
25.03.2003
Karayolları 5.
Bl. Md
KartaĢ ĠnĢ.
Tah.San.Lt.ġt
12.08.1998
12.08.2003
19.08.1998
19.08.2001
Enek
Ariyet
100.000
Bedelsiz
Karayoları 5.
Böl. Md
.Ercan KURT 20.05.199720.05.2000
16.02.1994
16.02-1999
.
TABLO 73:
Ġlçesi : Belen
Kıcı Atik
taĢ
10.000
Bakras
Ötençay
kireç
7.218
Kıcı Atik
taĢ
3.500
Bakras
Bağlama
Kıcı Atik
taĢ
100.000
1. yıl
150.000.000
2. yıl
200.000.000
3. yıl
250.000.000
1. Yıl
100.000.000
2. Yıl
200.000.000
3. yıl
350.000.000.1. Yıl
150.000.000
2. Yıl
250.000.000
3. yıl
400.000.000.Bedelsiz
kum-çakıl
186.000
Bedelsiz
Yıldırım
Kireç.ltd.ġt.
28.08.1996
28.08.1999
M.Necdet
KIZILDAĞ
02.07.1997
02.07.2000
Karayolları 5.
Böl. Md.
Karayolları 5.
Böl. Md.
12.06.1996
12.06.1999
02.07.1997
02.07.2000
Kızıldağ
ĠnĢ.Tic.ġti.
22.10.1997
22.10.2000
Ahmet
ÇETĠN
25.03.1998
25.03.2001
.
TABLO 74:
Kıcı Kurudere taĢ
000
Kıcı Kurudere taĢ
5.000
Ötençay
Bağama
10.625
taĢ
1. Yıl
250.000.000
2. yıl
400.000.0003. yıl
600.000.000
1. yıl
200.000.000
2. ve 3. yıllar
Encümence
belirleyecek
1. yıl
400.000.000
2. ve 3. Yıllar
Encümence
belirleyecek
TABLO 75:
257
Çapar ĠnĢ.
1.7.98Mal. Tic. Ltd. 1.7.2001
ġti.
Ġlçesi : Erzin
Turunçlu
Burnaz
kum
45.000
1. yıl
Ceyhan Toros 26.10.1995
500.000.000 Gübre A.ġ
26.10.1998
2. yıl
1.200.000.000
3. yıl
2.500.000.000
.-.
TABLO 76:
Ġlçesi : Kırıkhan
Karamağara
Gündüzlü
taĢ
15.000
Karamağara
Gündüzlü
BaĢpınar
Kastal
taĢ
45.600
1. yıl
250.000.000
2. yıl
300.000.000
Bedelsiz
taĢ
175.100
Bedelsiz
taĢ
186.000
Bedelsiz
taĢ
80.000
Bedelsiz
1. yıl
150.000.000
2. yıl
250.000.000
3. yıl
1.000.000.000
1. yıl
750.000.000
2. yıl
1.500.000.000
-
A.Hacıfettah
oğlu
08.01.1997
08.01.1999
Karayolları 5.
Böl. Md.
Karayolları 5.
Böl. Md
01.04.1993
01.04.2003
15.10.1997
15.10.2002
Karayolları 5.
Böl. Md.
D.L.H. ĠnĢ. 9.
Böl. Md.
02.07.1997
02.07.2002
15.07.1998
15.07.2003
Durmaz ĠnĢ.
Ltd. ġti.
01.10.1995
01.10.1998
Kılınçlı ĠnĢ.
Ltd. Ģti.
1.10.971.10.2000
TABLO 77:
.-
Ġlçesi : Ġskenderun
Karapelit
ġekere
AĢkarbeyli
Kısıkdere
TABLO 78:
Ġlçesi : Reyhanlı
Akyayla
Hasnekiye
kum
82.000
Akyayla
Telkermit
kum
33.300
TABLO 79:
258
Ġlçesi : Samandağ
Çöğürlü Asi
Nehri
85.000
Bedelsiz
D.S.Ġ. 63. ġb. 13.12.1995
Md
13.12.2000
kum-çakıl
70.100
Bedelsiz
D.S.Ġ. 63. ġb. 07.10.1993
Md.
07.10.1998
kum-çakıl
5.000
1. yıl
Türkmenoğlu 15.07.1998
750.000.000 ĠnĢ.Ltd.ġti
15.07.2001
2. ve 3. Yıllar
Encümence
belirlenecek
kum-çakıl
TABLO 80:
Ġlçesi : Yayladağ
Yenice
TABLO 81:
Ġlçesi : Kumlu
Batıayrancı
MüĢrüfe
TABLO 82:
(I).MADEN KAYNAK




DĠE verileri.
M.T.A. Web Sitesi (www.mta.gov.tr )
Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü
259
J.ENERJĠ
J.1. KAYNAKLARINA GÖRE ENERJĠLERĠN
SINIFLANDIRILMASI
J.1.1. Birincil Enerji Kaynakları
J.1.1.1. GüneĢ Enerjisi
Tükenme niteliğine sahip konvensiyonel enerji kaynakları yerine önerilen alternatif
enerji kaynakları arasında yer alan güneĢ enerjisi, iletim dağıtım gibi sorunları olmaması,
çevre kirliliği oluĢturmaması nedeniyle diğer enerji kaynaklarına göre üstünlük
taĢımaktadır.
GüneĢ enerjisinden yararlanma çalıĢmaları ülkemizde 1960 yılında baĢlamıĢ olup
bugün en çok kullanılan sistemleri üç ana baĢlıkta toplayabiliriz.
a - Termal GüneĢ Santralleri
b - GüneĢ Kollektörleri
c - GüneĢ Pilleri
GüneĢ, rüzgar, kömür gibi sınıflandırdığımız alt baĢlıklardır. Bunlar gereken enerji
hizmetlerine dönüĢtürülünceye, makinalarda ya da soba, türbin veya motor gibi araçlarda
kullanılıncaya kadar iĢe yaramaz. Bu nedenle ilimizde etkili olan güneĢ, rüzgar ve su
enerjisinden yararlanma olanakları ve etkilerinin bilinmesi gerekmektedir.
Hatay Ġl Merkezinin GüneĢlenme Süresinin Aylık
Ortalaması
(Meteoroloji Genel Müd.1998)
Aylar
Ocak
ġubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama
GüneĢlenme
süresi (saat
/gün)
3.15
4.18
5.54
7.51
9.18
9.58
11.3
10.43
9.59
6.52
4.15
3.06
Hatay Ġl Merkezinin Sıcaklık Ortalamaları
Aylar
Ocak
ġubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
7.15
260
MAX
ORT
o
o
C MĠN C
Co
13,2
2,8
7,6
15,1
7,0
10,6
19,2
9,3
13,9
21,0
11,2
15,9
28,1
18,6
22,6
30,1
21,9
25,6
33,0
24,7
28,2
32,4
25,8
28,4
32,2
22,1
26,4
29,4
17,9 TABLO
22,7
20,4
11,0 84:15,0
13,9
5,0
8,6
J.1.1.2. Rüzgar Enerjisi
Dogu Akdeniz'de rüzgar kıĢ aylarında (NE) Kuzey Doğu, Yaz aylarında (SSW)
Güney,Güney Batı olarak esmektedir.
Yaz rüzgarlarının Hatay ve çevresi için serinletici etkisi vardır.
Ġlkbahar mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 3600 saat esmekte ,Kuzey
Doğudan 1500 saat, ortalama hızı 0,2,107 m/s‘dir.
Yaz mevsimi yer rüzgarları Güney Batıdan 6000 saat eser,ortalama hızı 0,2 ,10,8
m/s arasındadır.
Sonbahar mevsimi yer rüzgarları Güney ve Güney Batıdan 5400 saat ,Kuzey
Doğudan 2100 saat esmekte , hızı 0,2,10,8 m/s arasındadır.
KıĢ mevsimi Kuzey Doğudan esmektedir, hızı 0,2,10,7 m/s arasındadır.
HATAY ili için Aylara göre yıllık Rüzgar Hızı
TABLO 85:
AYLAR
YILLIK
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
1,3
1,4
1,9
2,1
2,9
3,9
4,3
4,4
3,1
1,9
1,5
1,3
2,5
ANTAKYA için Aylara göre 27 yıllık Rüzgar Hızı
TABLO 86:
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
SON 27
YILLIK
3.3
3.4
3.8
4.4
5.3
7.1
8.3
7.4
5.3
3.0
2.6
2.9
4.7
ĠSKENDERUN için Aylara göre 31 yıllık Rüzgar Hızı
Ortalamaları(m.sec.)
TABLO 87:
AYLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
YILLIK
SON 31
YILLIK
2.0
1.8
1.8
1.7
1.6
1.9
2.1
1.9
1.4
1.2
1.4
1.9
1.4
Ġlimiz sınırları içinde, rüzgar hızı, rüzgar enerjisi doğal potansiyelinden yararlanmaya
yönelik çalıĢma ve proje bulunmamaktadır.
261
J.1.1.3. Su Enerjisi
Hatay ilimizde dalga enerjisinden yararlanılmaya yönelik çalıĢma ve proje mevcut
değildir.
J.1.1.4. Biyogaz Enerjisi
Ġlimizde Biyogaz üretimi ve yönetimine yönelik çalıĢmalar mevcut değildir.
J.1.1.5. Biyomas Enerjisi
Ġlimizde Biyomas üretim ve tüketimine ait çalıĢma mevcut değildir.
J.1.1.6. Odun
Hatay ilinde Antakya ve Dörtyol Orman ĠĢletme Müdürlükleri bulunmaktadır.
Antakya Orman ĠĢletme Müdürlüğü‘ne bağlı 7 Orman ĠĢletme ġefliği vardır. ( Antakya,
Samandağı, Yayladağı, Kırıkhan, Ster hesabına göre fiyatlandırılır. Kesilen ağaçların
dallarından ve çürümüĢ gövdelerden odun yapılır. Buna göre ;
a) Odun, Devlet Orman ĠĢletmeleri depolarından temin edilir.
b) ġahısların tapulu arazilerinde olan ağaçların kesilmesinden temin edilir.
c) ġahısların bahçelerindeki, verimleri azalmıĢ yaĢlı zeytin ve meyve ağaçlarından odun
temin edilir.
d) ĠĢçilere verilen köylü pazar satıĢı odunlarından temin edilir. Hatay ili ( Dörtyol Orman
ĠĢletme Müdürlüğü hariç ) yıllık odun tüketim miktarı 50. 000 (elli bin) ster‘dir. Antakya
Orman ĠĢletme Müdürlüğü‘nün yıllık odun üretimi 15 - 16 bin (onbeĢ - onaltı bin) ster‘dir.
Bu nedenle Hatay ili odun açığını, Trükiye‘nin Muhtelif Devlet Orman ĠĢletme
Müdürlüklerinden ve zeytin odunlarından karĢılamaktadır.
Hatay‘da tüketilen odunların cinsi ;
a) Ġbreli ormanlarımızdan, kızılçam, karaçam odunu,
b) Yapraklı ormanlardan, meĢe, kayın, gürgen, sandal odunu,
c) Okaliptus (Sılfata) odunu,
d) Zeytin ve meyve odunu
Hatay ilinde sunta ve Lif - Yoga (Kantralit) fabrikası yoktur. Ancak mabilya
iskeletinde ve sandık takozu olarak kullanılır.
J.1.1.7. Kömür
Ġlimiz sınırları içinde kömür rezervi mevcut değildir.
J.1.1.8. Petrol (Fuel-Oil, Motorin,Asfalt,Benzin,LPG)
Ġlimiz sınırları içinde petrol rezervi ve rafineri mevcut değildir.
262
J.1.1.9. Jeotermal Enerji
Erzin BaĢlamıĢ Kaplıcaları ve ġifalı Suları :
Ġl sınırları içinde Erzin ilçesinde içme ve kaplıca bulunmaktadır. Ġçmelerde su
saniyede 0.2 lt çıkmakta olup sıcaklığı 24 OC' dır. Hem içme hem de banyo
uygulamalarında kullanılan su, karaciğer, safra kesesi, mide, bağırsak, pankreas,
metabolizma hastalıkları ve diabet hastalıklarında olumlu etkiler yapmaktadır.
Yine Erzin ilçesi BaĢlamıĢ köyünde, debisi 0.2 It i sn olan suların sıcaklığı 22
°C'dir. Bu su, hem içme hem de banyo amacıyla kullanılmakta olup, birçok hastalığa iyi
geldiği belirtilmektedir.
:
Reyhanlı-Kırıkhan karayolu üzerinde bulunan
Hamamat kaplıcaları Özel Ġdare Müdürlüğü tarafından
yeniden yapılarak modern bir yapıya kavuĢmuĢ
bulunmaktadır.Yörenin en büyük kaplıcası olup,bir çok
hastalığa iyi geldiği söylenmektedir.
Hamamat Kaplıcaları
(Kumlu Kaplıcaları)
J.1.1.10. DoğalgazEnerjisi
Ġlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.
J.1.2. ikincil Enerji Kaynakları
Konuyla ilgili bilgi bulunamamıĢtır.
J.1.2.1. Termik Enerji
Ġlimiz sınırları içinde termik santral bulunmamaktadır.
263
J.1.2.2. Hidrolik Enerji
Ġlimiz sınırları içinde, Dörtyol ilçesi, Kuzucular beldesi sınırları içinde 1 adet Hidrolik
Santral mevcuttur.
Bu santrale ait bilgiler :
- Akarsu hacmi ; 500 lt/sn
- Üretim kapasitesi ; Aylık ortalama 22.000 kw/saat
J.1.2.3. Nükleer Enerji
Ġlimiz sınırları içinde radyoaktif kaynak ve rezerleri bulunmamaktadır.
J.2. ENERJĠ TÜKETĠMĠNĠN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI
Enerji (1)
Toplam
.....Miktar (kWh)
.....Değer, KDV dahil (Bin TL)
.......Resmi Daireler
..........Miktar (kWh)
..........Değer, KDV dahil (Bin TL)
.......Dağıtım Ģirketleri
...…Otoprodüktörler
.......Ticarethaneler
.......Meskenler
.......Tarımsal Sulama
.......ġantiyeler
.......Sokak Aydınlatma
.......Diğerleri
....…TEAġ Direkt SatıĢları
Elektrik tüketimi, 1997
TÜRKĠYE
AKDENĠZ
HATAY
81 884 912 253
659 713 786 084
10 937 924 163
62 397 933 837
2 675 374 099
7 776 519 466
4 384 692 571
53 358 057 467
623 619 767
5 869 818 645
100 245 000
1 601 869 896
34 385 707 271
310 435 782 747
5 043 331 436
24 181 367 378
1 201 232 000
2 229 681 645
7 515 885 438
1 073 410 216
888 817 000
6 289 255 385
73 551 652 789
999 402 341
8 954 663 397
37 134 000
571 695 981
18 310 637 707
157 395 836 834
2 069 227 384
19 782 120 206
316 669 000
2 836 632 380
1 733 542 507
9 448 032 416
240 987 968
1 208 527 558
84 563 724
469 152 069
871 382 014
11 816 358 199
99 481 135
1 170 957 343
4 808 000
34 821 995
3 117 195 102
432 990 054
37 007 375
2 052 022 643
15 351 258 348
96 845 537
701 072 695
4 898 000
32 665 500
3 224 591 615
28 356 807 283
258 628 325
529 406 615
-
TABLO 88:
264
(J).ENERJĠ KAYNAK



DĠE verileri.
DSĠ Bölge Müdürlüğü-Adana
265
K.SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ
K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ
SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETKENLER
Hatay‘ın ekonomisini incelerken Antakya ve Ġskenderun olarak iki cazibe merkezi
Ģeklinde ele almak gerekir. Ġskenderun ve yöresi Ġskenderun Demir Çelik Fabrikaları
A.ġ.‘nin kurulmasına bağlı olarak metal ana sanayiinde geliĢmeler göstermiĢ, ve sanayi
Ģehri hüvviyetine bürünmüĢtür. Ġskenderun, Organize Sanayi Bölgesini kurmuĢ ve
ikincisini kurma çalıĢmalarını sürdürmektedir. Ġskenderun Limanının özelleĢtirilmesi ve
Ġskenderun Serbest Bölgesinin hayata geçirilmesi ile de Ġskenderun‘da Ģu günlerde
durgunluk yaĢayan ticaret ve ekonomi canlanma ġansına kavuĢacaktır.
Hatay ilinin merkez ilçesi Antakya‘da ekonomiye yön veren, yörenin bel kemiğini
oluĢturan baĢlıca sektörler tarım ve ticaret sektörleridir.GeliĢmiĢlik bakımından Türkiye
genelinde 858 ilçe arasında 80.sırada yer almaktadır. Ġlçelerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik
sıralaması araĢtırmasında merkez ilçeler itibariyle 48. sırada bulunmaktadır. Ġlçe, çeĢitli
sektörler açısından önemli düzeyde potansiyeli olan bir bölgedir. Antakya‘da bugün ticaret,
hem ulusal, hem uluslararası boyutuyla önemli bir ağırlığa sahiptir.
Bölgede üretilen ve ihrac edilen baĢlıca ürünler; pamuk, buğday, zeytinyağı, tütün
ve narenciyedir. Son yıllarda seracılığın da geliĢmesiyle turfanda sebzecilikte de önemli
üretim düzeylerine ulaĢılmıĢtır.
80‘li yıllarla birlikte yörede önemli bir sektör konumuna gelen ihracat, yöre
ekonomisine oldukça büyük katkılar sağlamıĢtır. 2001 yılı itibariyle Antakya‘da 279 firma
ihracat iĢiyle iĢtigal etmektedir. Ve son yıllarda yaklaĢık 40 firma devamlı olarak 1 milyon
$‘ın üzerinde ihracat getirisi sağlama baĢarısını göstermektedir. 2001 yılında Antakya‘lı
firmaların gerçekleĢtirdiği ihracat 145 milyon $‘dır. Hatay‘lı firmaların 2000 yılı ihracatı
ise; 217 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Bölgeden, taze sebze-meyve, hububat, baklagil,
ve çeĢitli sanayi ürünlerinin ihracatı yapılmaktadır. Ortadoğu‘ya, Batı Avrupa‘ya,
Rusya‘ya ve Bağımsız Devletler Topluluğu‘na kadar pek çok ülkeye Antakya‘dan ihracat
yapılmaktadır.
2001 yılında Antakya‘dan yapılan ithalat; 2 milyon 428 bin $, Hatay‘dan yapılan
ithalat ise; 1 milyar 875 milyon $‘dır. 80‘li yıllarla birlikte ihracata paralel olarak büyük
bir geliĢme gösteren uluslararası nakliye sektöründe bugün araçların %30‘dan fazlası
yenilenmiĢtir. 1999 yılı sonu itibariyle 113 uluslararası nakliye firması, 2500 çekici ile 67
milyon $‘lık getiri sağlamıĢtır. Bunun yanında uluslararası yolcu taĢımacılığından da 11
milyon $‘lık döviz getirisi elde edilmiĢtir.
Bugün; ihracatta, uluslararası taĢımacılıkta ve tarım sektöründe avantajlı
pozisyonlar yakalamıĢ olan Antakya, sanayide ve turizm alanında da söz sahibi olmaya
hazırlanmaktadır. 1530 dönümlük arazi üzerine kurulan Antakya Organize Sanayi
Bölgesi‘nin altyapı çalıĢmaları tamamlanmıĢ ve m2‘si 3 $‘dan arsa satıĢlarına baĢlanmıĢtır.
ġu anda 2 adet fabrika faaliyete baĢlamıĢtır. Yöredeki geliĢmiĢ pazarlama yapısı , geliĢecek
olan sanayinin ulusal ve uluslararası pazarlama ağını oluĢturabilmesi açısından önemli bir
faktör konumundadır.
90 adet parselden oluĢan AOSB, Antakya‘nın Topboğazı mevkiinde ve Ģu anda
etüd çalıĢmaları yapılmakta olan Uluslararası Havaalanına çok yakın bir bölgede
bulunmaktadır. Yakın bir tarihte, Antakya ayağı tamamlanacak olan otoban yol da
266
AOSB‘nin yakınlarından geçmektedir. Organize Sanayi Bölgesi‘nin Ġskenderun Körfezi‘ne
uzaklığı 30 km., Cilvegözü Sınır Kapısına uzaklığı ise 40 km.‘dir.
Antakya‘da sanayiden bahsederken büyük bir istihdam alanı yaratan geleneksel
sektörleri de gözardı etmemek gerekir.
Ham deri iĢleyen 50 adet iĢletme 750 kiĢiye istihdam sağlamakta ve ayda ortalama
750 ton civarında deri iĢlemektedir. Ayakkabıcılık dalında 550 iĢletme 2500 kiĢiye
istihdam sağlamakta ve günde ortalama 10.000 çift ayakkabı üretmektedir. Mobilyacılık
sektöründe de irili ufaklı 2500 adet iĢletme faaliyet göstermekte ve büyük istihdam
sağlamaktadır.
Antakya‘da iĢgücünün nitelikli bir iĢgücü olması sanayide nitelikli iĢgücü
kullanılması gereği gibi bir problemi tamamen ortadan kaldırmaktadır. Nüfusun öğrenim
düzeyi incelendiğinde Antakya nüfusunun öğrenim düzeyinin Hatay ve Türkiye
ortalamasının da üzerinde olduğu görülür. Hatay‘da ve özelde Antakya‘da nüfusun lise ve
Yükseköğretim düzeyinin yüksek olması ekonomik ve sosyal kalkınma için büyük bir
üstünlük sağlamaktadır. 1992 yılında kurulan ve bugün 10.000 civarında öğrenciye eğitim
imkanı sağlayan Mustafa Kemal Üniversitesi kentin gerek kültür, gerekse ekonomik
hayatına büyük katkılar yapmaktadır.
Kentin turizm açısından da büyük bir potansiyeli vardır. Tarihi ve doğal
zenginlikleri yanında deniz, sağlık, dağ turizmi gibi çeĢitlilikleriyle yıl boyunca turizmden
yararlanma olanağı sağlamaktadır. Bunun yanı sıra zengin mutfağı ile Türk mutfağı içinde
özel ve önemli bir yere sahiptir.
Antakya pek çok uygarlığı yaĢamıĢ ve bu uygarlıkların kültür karıĢımlarından
yoğrulmuĢ çok eski ve tarihi bir yöredir. 1963 yılında Papa IV.Paul tarafından hac yeri
olarak ilan edilen ve Hıristiyan alemi için ilk kiliselerden biri olan "Sen Piyer Kilisesi",
dünyanın mozaik açısından en önemli ikinci Müzesi olan "Antakya Müzesi" dünyaca
tanınan turistik ve tarihi değerde yerlerdir. Her yıl 29 Haziran günü Katolik kilisesince Sen
Piyer Kilisesi‘nde ayinler düzenlenmekte ve dünyanın dört bir yanından bu ayine katılmak
üzere hristiyanlar Antakya‘ya gelmektedir.
Antakya ve yöresi Harbiye, Sarımazı ve Batıayaz Yaylaları ile dağ ve yayla
turizmine imkan sağlamaktadır. Sağlık turizmi açısından Erzin‘deki Kaplıca Suyu ve
Ġçmeler önemli birer potansiyeldir. Dini turizm yönünden bakıldığında Samandağ‘daki
Hızır A.S. Türbesi, Kırıkhan‘daki Beyazıt Bestami‗nin makamı ve daha pek çok önemli
islam büyüğünün makamları önem arz eder. Samandağ-Arsuz kıyı Ģeridi temiz ve el
değmemiĢ kesimleriyle deniz turizmi için elveriĢli bölgelerdir.
Gerek turizm, gerek ticari açıdan büyük bir gereklilik olan ulaĢım altyapısı
değerlendirildiğinde, Hatay‘ın uluslararası yolların buluĢtuğu bir kavĢak noktasında
bulunmasının avantaj sağladığı söylenebilir. Antakya‘dan geçen yolun bir kolu ĠsrailLübnan hattı üzerinden Kahire ve Afrika‘ya açılmakta, diğer bir kolu ise Arabistan
Yarımadasının en güneyine varmaktadır.
Antakya; sınır bölgesi olması, Ġskenderun Körfezi‘ne, GAP‘a yakınlığı, yörede dıĢ
ticaret ve nakliye sektörlerinin geliĢmiĢliği, Üniversite‘nin mevcudiyeti ve Havaalanının
yapım çalıĢmalarına baĢlanmıĢ olması, Organize Sanayi Bölgesinin altyapısının
tamamlanmıĢ olmasının yanısıra, turizm değerleri ile de yatırımlar için cazip bir bölge
olma özelliğine sahiptir.
1939 yılında kurulan Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, bugün yaklaĢık 3800 kayıtlı
üyesi ile Antakya‘nın gerek ticari, gerekse sanayi hayatına yön veren öncü bir kuruluĢ
olmaya devam etmektedir.
267
K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN
GRUPLANDIRILMASI
Antakya Organize Sanayi Bölgesi
Payas Organize Sanayi Bölgesi
Antakya Küçük Sanayi Sitesi
268
HARĠTA 17
K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI
Sanayi Sicil Belgesi AlmıĢ Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı
ĠLÇENĠN ADI
FĠRMA SAYISI
TOPLAM
Aralık 2009
ÇALIġAN ĠġÇĠ
ÜRETĠM (*)
SAYISI
13.059.984 Ton/yıl ,
249.985.160 Adet/yıl,
112.868.311 M2/yıl,
1.080.100 Mt/yıl,
2.455.289 M3/yıl,
8.682.200 Paket /yıl,
900.000 Kasa/yıl,
61.650 Tak/yıl,
840.000 m.tül/yıl,
1.555.200 Lt/yıl,
87.600 Çift/yıl,
305.926.016 Kg/yıl,
ANTAKYA
13.870 baĢ/yıl
245
4.217
51.878 TON/YIL,
ALTINÖZÜ
9.750.000 KG/YIL
15
79
2.828.875 Ton/yıl,
7.481.710 Adet/yıl,
11.000 M2/yıl,
1084
80.800 Düzine/yıl,
BELEN
67.184.156 kg/yıl
30
9.524.977 Ton/yıl,
11.902.786 Adet/yıl,
35.400 Metre/yıl,
5.927 M3/yıl,
124.882.800 Kg/yıl,
1.120.000 KWH/YIL,
DÖRTYOL
69
12.800 m2
3.432
26.166 Ton/yıl,
ERZĠN
3.219.000 Ad/yıl
5
57
8.993.788.036 ton/yıl,
258.272.377 Ad/yıl,
15.359.383 M2/yıl,
9.244.800Metre/yıl,
663.120 M3/yıl,
ĠSKENDERUN
19.605.390 Kg/yıl
119
269
12.234
1.032.554 Ton/yıl,
3.877.117 Adet/yıl,
32.040 M2/yıl,
90.783.315 Metre/yıl,
765.000 Lt/yıl,
KIRIKHAN
310.025 kg/yıl
40
821
14.022 Ton/yıl,
KUMLU
4.104.000 kg/yıl
4
58
395.846 Ton/yıl,
2.040 Adet/yıl,
REYHANLI
25
4.560.000 KG/YIL
450
735.000 Adet/yıl,
6.350 Ton/yıl,
106.835.328 KG/YIL,
SAMANDAĞ
44.360.000 Lt/yıl
5
43
36.404 Ton/yıl,
3.677.400 KG/YIL,
HASSA
288.000 M.TÜL/YIL
12
108
9.020.763.382 Ton/yıl,
535.489.192 Adet/yıl,
128.219.111 m2/yıl,
101.143.615 Metre/yıl,
3.124.336 M3/yıl,
8.682.200 Paket/yıl,
900.000 Kasa/yıl,
61.650 Tak/yıl,
1.128.000 M.TÜL/YIL,
46.680.200 Lt/yıl,
87.600 Çift/yıl,
80.800 Düzine/yıl,
644.269.890.906 Kg/yıl,
13.870 baĢ/yıl
TOPLAM
569
1.120.000 KWH/YIL
TABLO 89-a
270
22.583
Sanayi Sicil Belgesi AlmıĢ Sanayi Tesislerinin Ġlçelere Göre Dağılımı-2002
ĠLÇENĠN ADI
FĠRMA SAYISI
TOPLAM ÜRETĠMĠ
ÇALIġAN ĠġÇĠ
(*)
SAYISI
139.699.209 m2/yıl
7.393.885 A/yıl
ANTAKYA
369.038 m/yıl
67
1550
5.075.958 Ton/yıl
41.708 m3/yıl
ALTINÖZÜ
1
BELEN
5
DÖRTYOL
34
ERZĠN
336 ton/yıl
3.509.400 adet/yıl
1.846 ton/yıl
2.209.996 ton/yıl
356.630 A/yı
9.204 ton/yıl
1
6.728.965 ton/yıl
9
150
1464
10
ĠSKENDERUN
66
KIRIKHAN
16
106.609 ton/yıl
467
KUMLU
2
6.100 ton/yıl
18
REYHANLI
18
103.512 ton/yıl
416
SAMANDAĞ
-
-
-
YAYLADAĞI
-
-
-
HASSA
3
5.936 T/yıl
29
18.994.687 ad/yıl
12.951
369.038 m/yıl
139.699.209 m2/yıl
TOPLAM
491.949 m3/yıl
213
17.064
14.293.049 ton/yıl
130.945.296 adet/yıl
(*) Üretim Birimi,üretim konusuna göre m,m2,m3,adet,ton,vb. biçimde toplam üretim sütununda
belirtilmiĢtir.
TABLO 89-b
271
K.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ĠġYERĠ
SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU
Ġmalat sanayiinde iĢyeri sayısı, ücretle çalıĢanlar ve yapılan ödemeler (10+), 1993
A. Toplam
B. Devlet
C. Özel
Ġmalat sanayii
(1)
Emekli San.
ĠĢyeri
SSK'ya
bağlı
sayısı
bağlıolanlar
olanlar
Sektörler
Ýmalat
Ücretle ÇalıĢanlara Yapılan
Ödemeler (Milyar TL)
Ücretle çalıĢanların ortalaması
Toplam
Emekli
SSK'ya
Yıllık ortalama
sandığına bağlı bağlı
çalıĢan sayısı
olanlar
olanlar
Toplam
A 62
1,549
14,449
15,998
16,037
218
2,902
3,120
B 2
1,549
11,093
12,642
12,642
218
2,666
2,884
C 60
-
3,356
3,356
3,395
-
236
236
A 12
-
268
268
279
-
10
10
B -
-
-
-
-
-
-
-
C 12
-
268
268
279
-
10
10
(32) Tekstil A 11
-
615
615
623
-
22
22
B -
-
-
-
-
-
-
-
C 11
-
615
615
623
-
22
22
A 5
-
-
-
-
-
-
-
B -
-
-
-
-
-
-
-
C (**)5
-
-
-
-
-
-
-
A -
-
-
-
-
-
-
-
B -
-
-
-
-
-
-
-
C -
-
-
-
-
-
-
-
(35) Kimya A 3
-
-
-
-
-
-
-
B 1
-
325
325
325
-
47
47
C (*)2
-
-
-
-
-
-
-
(36) TaĢ ve
A 5
toprak
-
215
215
217
-
32
32
B -
-
-
-
-
-
-
-
C 5
-
215
215
217
-
32
32
A 14
1,549
11,883
13,432
13,434
218
2,745
2,962
B 1
1,549
10,768
12,317
12,317
218
2,619
2,837
C 13
-
1,115
1,115
1,117
-
125
125
A 12
-
1,042
1,042
1,047
-
44
44
B -
-
-
-
-
-
-
-
C 12
-
1,042
1,042
1,047
-
44
44
(31) Gıda,
içki, tütün
(33)
Kereste
(34) Kağıt
ve basım
(37) Metal
(38) Metal
eĢya
DĠE 2002 verileri
TABLO 90:
272
K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM
TEKNOLOJĠSĠ VE ENERJĠ KULLANIMI
Elektrik tüketimi, 1994*
TÜRKĠYE
AKDENĠZ
HATAY
.....Miktar (kWh)
54,201,983,482
6,630,049,781
1,038,332,366
.....Deðer, KDV dahil (Bin TL)
93,206,523,654
7,366,278,183
999,905,247
3,271,298,132
379,792,921
43,730,688
..........Deðer, KDV dahil (Bin TL)
6,334,741,439
681,926,713
83,565,109
28,463,560,315
3,295,957,766
599,286,426
48,680,444,519
1,951,091,017
312,105,048
1,134,217,375
212,791,877
59,164,988
754,306,363
82,330,095
35,654,243
13,083,352,261
1,527,183,307
228,775,715
22,620,271,325
2,780,703,190
403,243,053
4,185,074,019
662,311,094
37,927,662
9,665,150,130
1,251,650,709
91,845,306
433,718,641
57,539,270
7,046,901
1,537,530,810
103,749,445
10,063,784
91,965,930
8,657,548
86,396
44,898,677
2,162,710
124,468
2,375,727,906
331,840,486
43,509,657
1,780,392,582
241,653,485
34,111,571
1,163,068,903
153,975,512
18,803,933
1,788,787,809
271,010,819
29,192,665
Enerji
Toplam
.......Resmi Daireler
.......Sanayi ĠĢletmeleri
.......Tarımsal Sulama
.......Meskenler
.......Ticarethaneler
.......ġantiyeler
.......Hayır Kurumları
.......Sokak Aydınlatma
.......Diğerleri
............................................................ ............................... .............................. ..............................
...................
..........
..........
..........
* Bilgi geçicidir. DĠE verileri
TABLO 91:
273
SANAYĠ SĠCĠL BELGESĠ ALMIġ
SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN SEKTÖREL DAĞILIMI MART 2008
SEKTÖRÜN ADI
FĠRMA SAYISI
TOPLAM
ÜRETĠM(*)
2.574.649 ton/yıl
192.896.616 adet/yıl.
900.000 kasa/yıl, 2.320.200lt/yıl,
9.078.682 kg/yıl
2.581.364 ton/yıl
2
162.909 m /yıl
70.384.103 adet/yıl
42.837.615 m/yıl
9.120 tak/yıl,
87.600 çiftçi/yıl
80.800 düzine/yıl,
4.560.000 kg/yıl
35.741 ton/yıl
49.561.822 adet/yıl
2
10.985.961 m /yıl
3
67.953 m /yıl
57.210.000 m/yıl
51.930 Takım/yıl
2
111.495.583 m /yıl
1.080.000 mt/yıl
8.862.200 paket/yıl
2.717.280 ton/yıl
23.705.574 ton/yıl
42.766.094 adet/yıl
2
1.510.688 m /yıl
840.000 m.tül/yıl
20.287.321 kg/yıl,
6.081.950 ton/yıl
15.330.080 adet/yıl
2
666.938 m /yıl
8.604.270.425 ton/yıl
ÇALIġAN
ĠġÇĠ SAYISI
3.363
Gıda içki ve tütün sanayi
153
DOKUMA GĠYĠM
EġYASI VE DERĠ
SANAYĠ
89
ORMAN ÜRÜNLERĠ VE
MOBĠLYA SANAYĠ
34
KAĞIT, KAĞIT
ÜRÜNLERĠ VE BASIM
SANAYĠ
5
KĠMYA – PETROL,
KÖMÜR, KAUÇUK VE
PLASTĠK ÜRÜNLERĠ
SANAYĠ
66
TAġ VE TOPRAĞA
DAYALI SANAYĠ
38
METAL ANA SANAYĠ
39
METAL EġYA MAKĠNE
VE TEÇHĠZAT ULAġIM
ARACI, ĠLMĠ VE
MESLEKĠ ÖLÇME
ALETLERĠ SANAYĠĠ
TOPLAM
67
371.013.353 ton/yıl
117.669.363 adet/yıl
16.000 m/yıl
44.884.800 kg/yıl
1.941
491
9.012.670.074 ton/yıl
468.615.619 adet/yıl
2
124.822.079 m /yıl
101.143.615 m/yıl
3
67.953 m /yıl,
8.682.200 paket/yıl
900.000 kasa/yıl,
61.050 tak/yıl
840.000 m.tül/yıl
2.320.200 lt/yıl
87.600 çift/yıl
80.800 düzine/yıl
78.811.103 kg/yıl
20.549
2
3
(*) üretim birimi, üretim konusuna göre m ,m ,adet, ton vb biçiminde Üretim sütununda belirtilir.
(Kaynak: Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü)
274
2.511
372
102
1.887
918
9.455
SANAYĠ SĠCĠL BELGESĠ ALMIġ
SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN SEKTÖREL DAĞILIMI ARALIK 2009
FĠRMA
SAYISI
TOPLAM
ÇALIġAN
ĠġÇĠ SAYISI
ÜRETĠM (*)
SEKTÖRÜN ADI
3.947.854 Ton/yıl
204.106.588
Adet/yıl. 900.000 Kasa/yıl,46.680.200
Lt/yıl,399.569.314 Kg/yıl,13.870 baĢ/yıl
GIDA ĠÇKĠ VE TÜTÜN SANAYĠ
210
DOKUMA GĠYĠM EġYASI VE DERĠ
SANAYĠ
99
1.422
2.585.212 Ton/yıl 162.909 M2/yıl
71.345.703 Adet/yıl
42.871.215 Met/yıl
62.620 Tak/yıl,141.100 Çift/yıl,80.800
Düzine/yıl,18.751.918 Kg/yıl
2.504
35.741 Ton/yıl,57.552.681
Adet/yıl,11.021.961 M2/yıl,81.600 M3/yıl ,
57.212.700M/yıl,52.830 Takım/yıl,3.000
M.TÜL/YIL
ORMAN ÜRÜNLERĠ VE MOBĠLYA
SANAYĠ
47
472
116.180.035
M2/yıl,1.080.000Mt/yıl,8.682.200
Paket/yıl,2.717.280 Ton/yıl,13.627.720
kg/yıl,3.388.800 ADET/YIL
KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERĠ VE
BASIM SANAYĠĠ
10
173
26.168.415 Ton/yıl
4.357.489
Adet/yıl
3.059.412 M2/yıl
1.488.000 m.tül/yıl,28.777.464 Kg/yıl
KĠMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK
VE PLASTĠK ÜRÜNLERĠ SANAYĠĠ
92
2.137
8.210.439 Ton/yıl
61.673.246
Adet/Yıl,872.698 M2/yıl,4.248.000
M3/YIL,941.750.944 KG/YIL
TAġ VE TOPRAĞA DAYALI
SANAYĠĠ
64
1.601
METAL ANA SANAYĠĠ
8.680.748.810 Ton/yıl,239.431.195 kg/yıl
49
METAL EġYA MAKĠNA VE
TEÇHĠZAT ULAġIM ARACI ,ĠLMĠ
VE MESLEKĠ ÖLÇME ALETLERĠ
SANAYĠĠ
10.497
375.023.180 Ton/yıl,45.425.542 Adet/yıl
,16.000 m/yıL,55.915.974 Kg/yıl,2.734.400
M.KARE,1.120.000 KWH/YIL
103
TOPLAM
674
2.860
9.098.143.448 Ton/yıl,516.646.385
Adet/yıl,133.031.415 m2/yıl,101.179.915
Metre/yıl, 3.129.400 M3/yıl,8.682.200
Paket/yıl,900.000 Kasa/yıl,80.550
Tak/yıl,1.491.000 M.TÜL/YIL,46.680.200
Lt/yıl, 141.100 Çift/yıl,80.800
Düzine/yıl,645.006.327.675 Kg/yıl,13.870
baĢ/yıl 1.120.000 KWH/YIL
21.666
(*)ÜRETĠM BĠRĠMĠ ,ÜRETĠM KONUSUNA GÖRE M2,M3,ADET,TON V.B.BĠÇĠMĠNDE
ÜRETĠM SÜTUNUNDA BELĠRTĠLĠR.( KAYNAK:SANAYĠ VE TĠCARET ĠL MÜDÜRLÜĞÜ)
275
K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE
SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER
K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği
Çevre kirliliğinde önemli bir yer tutan hava kirliliği, konutlardan, sanayiden ve
motorlu taĢıtlardan kaynaklanmaktadır.
Hava kirliliğine sebep olan tesislerin baĢında ; Çimento Fabrikası, Sarıseki Gübre
Fabrikası, Ġskenderun ve Dörtyol ilçelerindeki sanayi kuruluĢları, ĠSDEMĠR ile Dörtyol
ilçesi Payas beldesinde kurulu bulunan irili ufaklı 24 adet haddehanelerdir.
Bu tesisler arasında ĠSDEMĠR Fabrikalarının bacalarında bulunan filtrelerin
birçoğu eskimiĢ durumundadır. Bu filtrelerde iĢlevlerini yerine getiremediği için emisyon
fazla olmaktadır. Ġskenderun Organize sanayi bölgesinde bulunan Ekinciler Demir - Çelik
ve Yazıcı Demir Çelik Fabrikalarının çelikhane bacasında gaz ve toz tutucu filtre olmasına
rağmen randımanlı çalıĢmamakta, çelikhanede ark esnasında çevreye yoğun bir Ģekilde
toz emisyonu yayılmaktadır.
Ġskenderun Çimento Fabrikasında, elektro filtre bulunmasına rağmen, zaman zaman
çalıĢtırılmaması hava kirliliğine sebep olmaktadır. Ayrıca Dörtyol Ġlçesi - Payas
Beldesinde bulunan haddehanelerin gaz tutucu filtreleri mevcut değildir.
K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği
Ġskenderun, Dörtyol, Erzin ve Samandağı Ġlimizde denize kıyısı olan ilçelerimizdir.
Ġskenderun Körfezi‘ni kirleten ana kirleticiler ; Ġskenderun Ģehir kanalizasyonu, ĠSDEMĠR,
Toros Gübre Fabrikası ve Sarıseki Gübre Fabrikası ile petrol taĢımacılığı için körfeze gelen
gemilerin yaptığı kirliliklerdir. Ayrıca Adana ili sınırlarında kurulu bulunan endüstriyel
tesis ve yerleĢim yerleride körfezi kirletmektedir.
Ġskenderun Ģehir kanalizasyonu hiçbir arıtma iĢlemine tabi tutulmadan denize direkt
olarak deĢarj edilmektedir. Gübre fabrikaları ise fosforik asit soğutma suyunu denize direkt
deĢarj etmektedir. Ayrıca Ġskenderun, Dörtyol karayolu üzerinde bulunan Mobil, Shell,
Petrol Ofisi ve Delta Depolama tesislerinin arıtma ünitelerinin yetersiz olması nedeniyle
denize petrol türevi maddeler verilmektedir.
YaklaĢık 10 yıldır Ġskenderun Körfezine yoğun bir petrol taĢımacılığı olmakta,
tankerlerden yapılan taĢımacılık esnasında denize sızmalardan karıĢan petrol, Ġskenderun
körfezi‘nin kirlenmesine sebep olmaktadır. Petrol taĢımacılığı yapan gemiler ise SĠNTĠNE
ve BALAST sularını kıyıdan 40-50 mil açıkta deĢarj etmekte, deniz hareketleri neticesi
kirlilik kıyıya kadar gelmektedir.
Samandağı ilçesinde, deniz kirlenmesinin baĢlıca sebebi Suriye‘nin Lazkiye
Limanı‘nda demirleyen gemilerin katı ve sıvı atıklarını denize deĢarj etmeleri neticesinde
Samandağı kıyısına kadar gelerek sahili kirletmektedir. Ayrıca; Asi nehri taĢıdığı
kirlilikleri Samandağı‘ndan denize dökerek denizinde kirlenmesine sebep olmaktadır.
K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği
Ġlimiz ve ilçelerimizde organize sanayi bölgeleri tarım arazilerini dıĢında ve 5.-7.
sınıf arazilerde tesis edildiğinden bunlardan kaynaklanan herhangi bir toprak kirliliğinden
bahsedilemez.
276
K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği
Kentlerde giderek tehlikeli bir hal alan çevre sağlığı sorunlarından biri de gürültü
kirliliğidir. BaĢta Antakya ve Ġskenderun ilçelerimizde bu çevre sorunu önemini
korumaktadır. Gürültünün en önemli kaynağı trafiktir. Ġlimizde trafiğe kayıtlı 80. 000‘in
üzerinde motorlu taĢıt bulunmaktadır. Özellikle egzozları bozuk küçük motosikletler ve
çevre yolunun bulunmaması nedeniyle Ģehir içinden geçen yük kamyonlarının gürültüdeki
payı büyüktür.
Ġlimiz genelinde sanayi bölgelerinin bulunmaması, motor gücü ile çalıĢan
iĢyerlerinden Ģehir içlerinde çalıĢarak yaptıkları gürültü çevrede yaĢayanların huzur ve
sükununu olumsuz yönde etkilemektedir.
Endüstri gürültüsü olarak; 2 adet taĢocağında yapılan gürültü ölçümünde anlık
olarak 85 db(A) olduğu ölçülmüĢtür. Haddehanelerde olan gürültü ölçümü ise 88 db(A)
olarak ölçülmüĢtür.
Sanayinin yoğun olduğu Ġskenderun ve Dörtyol ilçelerinde ise yapılan
denetimlerde, belirtilen parametrelerin üzerinde gürültüye rastlanıldığı takdirde,
izolosyona gidilmesi ve teknolojinin yenilenmesi istenmekte olup, Ġlimizde sanayi
tesislerinden kaynaklanan gürültü seviyesi önemsenmeyecek düzeydedir.
K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar
Ġlimiz sınırlarında bulunan, sanayi tesisleri için tehlikeli ve zararlı atıkların
özellikleri, miktarı, çeĢidi ve bertaraf sistemiyle ilgili bir çalıĢma yapılmamıĢtır.
Sanayi tesislerinin, az bir kısmının atık su arıtma tesisi olmasına rağmen kısmen
çalıĢtırıldığı, kimi sanayi tesislerinde ise çalıĢmadığı tespit edilmiĢtir. Ġlimizde önemli bir
yer tutan Ġskenderun Demir - Çelik fabrikasının atık su arıtma tesisinin çalıĢtırılmadığı gibi
evsel atık suları için yapılan arıtma tesisi ise kısmen çalıĢmaktadır. Yine çimento
fabrikasının evsel atık suları için yaptırdığı arıtma tesisi yapılan denetimlerde kısmen
çalıĢtırıldığı tespit edilmiĢtir.
(K).SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ KAYNAK



DĠE verileri.
Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü
277
ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME
L.1. ALTYAPI
L.1.1. Su Sistemi ve
L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi
Hatay ilinde belediyeler düzeyindeki 367 köy ve 351 yerleĢim ünitesinden 270 köy
ve 235 ünitede yeterli içmesuyu bulunmaktadır. Bu durum, köylerin yüzde 73.6‘sında,
ünitelerin ise yüzde 67.0‘sinde yeterli içmesuyu olduğunu göstermektedir. Yeterli
içmesuyu olan köylerin oranı Türkiye ortalamasıyla aynı olup, ünite oranları Türkiye
ortalamasının üzerindedir.
Ġlimiz Ġskenderun ilçesinde, kente verilen temiz (içme suyu) su kaynaklarının kapasitesi
630 lt/sn‘dir.
ġehir Ģebekesindeki döĢenen boru miktarı ; 20 km. beton Asbest boru, 10 km.
plastik (PVC) boru, 25 km. pik döküm boru, 10 km. Golvanizli borularıdır.
Kentin atık ve yağmur sularını toplayıp tekrar kullanıma sunulmasıyla ilgili
çalıĢmalar devam etmekte olup, bu çalıĢmalar 7 fazlı bölümler halinde yapılması
düĢünülmektedir. Bu çalıĢmalar ıĢığında bugüne kadar halen devam etmekte olan, 1. Faz
kapsamındaki kent merkezinin altyapı çalıĢmaları ayrık sistem Ģeklinde yapılmaktadır.
Yani ; yağmur suları ayrı pis atık sular ayrı olarak döĢenmekte ve bunların ayrı ayrı
toplama merkezleri yapılmıĢtır. Bugüne kadar yapılan toplama hatlarının uzunluk ve
kapasiteleri aĢağıda sunulmuĢtur.
Yağmur Suyu Toplama Merkezi ve Kapasitesi
Deniz kıyısında 12 metre derinlik ve 6,5 metre çapında betonarme keson kuyu
vasıtasıyla yapılmıĢtır. Kuyunun kapasitesi 400 m3‘tür. Kuyunun içinde her biri 475 lt/sn
kapasitelik 3 faal 1 yedek deĢarj pompası bulunmaktadır.
Kent Merkezine DöĢenmiĢ Bulunan Yağmur Suyu Kaynakları
1500 metrelik (0.43x3.00) metre ebatları olan betonarme kanalı betonarme boru ve
ebatları :
Yağmur suyu
%
200
mm‘lik
160 metre
Yağmur suyu
%
300
mm‘lik
820 metre
Yağmur suyu
%
400
mm‘lik
2.200 metre
Yağmur suyu
%
500
mm‘lik
650 metre
Yağmur suyu
%
600
mm‘lik
150 metre
Yağmur suyu
%
800
mm‘lik
139 metre
Yağmur suyu
%
1000
mm‘lik
350 metre
Yağmur suyu
%
1200
mm‘lik
250 metre
Yağmur suyu toplama merkezinden ayrı olarak gene sahil kesiminde 12 metre derinliğinde
ve 6,5 metre çapında betonarme keson kuyuda toplanmaktadır. Kuyunun kapasitesi genel
olarak 400 m3‘tür. Burada her biri faal olarak çalıĢan 3 asıl, 1 yedek olmak zere 4 adet
278
yükseltme pompası bulunmakta ve her pompa kapasitesi 160 lt/sn olmak üzere 3 x 160 =
480 lt/sn kapasitesindedir.
Kent içinde DöĢenmiĢ Atık Su Boru ve Mesafesi
Kanalizasyon
%
200
mm‘lik
4136 metre
Kanalizasyon
%
300
mm‘lik
1872 metre
Kanalizasyon
%
400
mm‘lik
990 metre
Kanalizasyon
%
500
mm‘lik
1102 metre
Kanalizasyon
%
600
mm‘lik
200 metre
Kanalizasyon
%
700
mm‘lik
200 metre
Kanalizasyon
%
800
mm‘lik
50
metre
Kanalizasyon
%
900
mm‘lik
415 metre
Atık suların toplama merkezinden arıtma merkezine isalesi ve arıtım tesisinin
yapım ve kapasitesiyle ilgili proje seçim ve ihale çalıĢmaları devam etmekte olup, henüz
sonuçlanmamıĢtır.
Belen ilçemizde; içme sularının tamamı kaynak suyudur. Su Ģebekesinin tamamına yakını
yeni Ģebekedir.
Ġlçede, cüzi bir kısmı kendi imkanlarıyla küçük çaplı kanalizasyon yapılmıĢtır.
Diğer kısımlar foseptik çukurlarıyla çözümlenmektedir. ġu anda kanalizasyon proje yapımı
iller bankasınca ihale
edilmiĢ ve ileride kaynak temininden sonra kanalizasyon yapım iĢinin gerçekleĢtirilmesine
çalıĢılacağı belirtilmektedir.
Altınözü ilçemizde; kente verilen, temiz (içme suyu) su kaynaklarının, kapasitesi 27 lt/sn,
suların iletildiği boruların, kalite ve uzunlukları ise 23 km.80‘lik ve 100‘lük 16 Atü plastik
su borusu bulunmaktadır.
Kentin atık sularının ve yağmur sularının toplanıp bunların tekrar kullanıma
sunulması amacıyla;
Ayrı toplama sistemleri ve arıtma sistemleri yoktur.
Kumlu ilçemizde; içme suları, Köy Hizmetleri tarafından yapılan grup isalesi ile
YeniĢehir Gölü membasından Kumlu ilçesine verilmesi gereken su miktarı 8.5 lt/sn,
yapılan debi ölçümünde ilçeye 4 lt/sn su geldiği anlaĢılmıĢtır.
Ġlçede 4.000 m. uzunluğunda % 200‘lük Nd 10 Atü AÇB borusunun döĢendiği, eski
Ģebeke olarak plastik ve atermit borular aracılığıyla yapıldığı belirtilmektedir.
Ġlçede, kanalizasyon mevcut değildir. Kentin artık suları ve yağmur sularını
toplayıp kullanıma sunulması amacıyla yapılan bir çalıĢma yoktur.
Erzin ilçemizde; kanalizasyon bulunmamaktadır. Tüm kirli sular foseptik ve sistemi ile
çözümlenmektedir. Belediye bu sistemi vidanjörle desteklenmektedir.
ġehir içme suyunun, Amanos Dağları‘ndan gelen 27 km.‘lik kısmı ve leçe mevkii
ile 14 km.‘lik kısmının tamamı çelik boru ile 80 km.‘lik Ģehir Ģebekesi % 100 mm‘lik PVC
boru ve 15 km‘lik ana hatlar ise AÇB‘den tesis edilmiĢtir.
Kırıkhan ilçemizde; Ģehir içme-suyu cazibeli ve su sondaj kuyularından motopompla
olmak üzere iki sistem Ģeklinde gelmektedir.
279
Ġlçemizde verilen temiz içme suyu kaynaklarının kapasiteleri Ģöyledir. Üngüzlü 40
lt/sn, Kozanoğlu 15 lt/sn Mahmudun-gözü 25 lt/sn, ve S sondaj kuyusundan 20 lt/sn olmak
üzere toplam 100 lt/sn‘dir.
Ġlçede mevcut suların iletildiği borular Ģöyledir : 40 km. AÇB boru, 150 km. Çelik
boru, 60 km. Plastik boru ve 20 km. Demir boru uzunluğu 270 km. dir.
Ġlçede kanalizasyon sistemi bulunmayıp ancak ; Belediye Meclisi‘nin aldığı bir
kararla kanalizasyon sistemi için çalıĢmalar Ġller Bankası‘nca programa alınma safhasına
gelinmiĢtir.
Dörtyol ilçemizde; verilen temiz içme suyu, Üçgöz Membasından getirilmektedir.
Kapasiteleri ; DY1, DY2, DY3 olmak üzere 3 depomuz mevcuttur.
DY1 600 + 1200 ton kapasiteli olup, dinlendirici depo olarak kullanılmaktadır.
DY2, 3000 + 1200 ton kapasitelidir. DY3, depomuz ise 3000 ton kapasiteye sahip olup,
verimlilikleri ; 100 lt/sn olarak ortalama su akıtmaktadır.
PVC, Aspest ve Çelik borular kullanılmıĢ olup, çelik boru 6 km., Aspest boru 6
km., ve PVC boru 100 km.‘dir.
Yayladağ ilçemizde; kente verilen temiz (içme suyu) su kaynaklarının kapasiteleri ve
verimlilikleri Ģöyledir.
Ġlçeye 3 kaynaktan içme suyu gelmektedir.
1) Kökmeryem - Kayapınar Menbaı :
Ġsale hattı uzunluğu
: 5000 metre
Su kapasitesi
: minimum 2.50 lt/sn.
Hattın cinsi
: % 100‘lük pik boru
2) Yayla (kastal) Menbaı
:
: 2990 metre
Su kapasitesi
: minimum 2 lt/sn
Hattın cinsi
: % 100‘lük plastik boru
3) Aslanyazı Menbaı
:
: 15.500 metre
Su kapasitesi
: 20 lt/sn
Hattın cinsi
: % 200‘lük asbest ve çelik boru
Ġlçede pis su kanalizasyon Ģebekesi mevcut değildir. Bu nedenle belediyemizce atık
suların toplanması arıtılması ve değerlendirilmesi gibi çalıĢmalar mevcut değildir.
L.1.3. YeĢil Alanlar
KiĢi BaĢına DüĢen YeĢil Alan Miktarı (hektar)
reyhanlı
kırıkhan
altınözü
erzin
iskenderun
antakya
belen
samandağ
yayladağı
GRAFĠK 18
280
2
KiĢi BaĢına DüĢen YeĢil Alan Miktarı (m )
8
7
6
5
4
3
2
1
0
reyhanlı
kırıkhan
altınözü
erzin
iskenderun
antakya
belen
samandağ
yayladağ
kumlu
dörtyol
GRAFĠK 19
L.1.4. Elektrik iletim Hatları
Hatay'da elektriksiz Köy bulunmamaktadır. TEDAġ Hatay Elektrik Dağıtım
Müessese Müdürlüğü; Ġlimiz sınırları içerisinde Çukurova Elektrik A.ġ.'ne ait 6 adet
154/380kV'lık Ģalt merkezlerinden satın aldığı enerjiyi Ģehir merkezlerinde 1.139 trafo,
köylerde ise 1.070 adet trafo ile 5.084,5 km.‘lik orta gerilim dağıtım hattı ile elektrik
dağıtım ve hizmetlerini yürütmekte, ayrıca bakım ve onarımını da yapmaktadır. Ġlimiz
genelinde elektriklendirilmemiĢ köy ve mezra bulunmamaktadır.
L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları
Ġlimizde doğal gaz boru hattı bulunmamaktadır.
281
L.2. ULAġIM
5.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 53.(ANTAKYA) ġUBE ġEFLĠĞĠ SINIRLARI ĠÇĠNDEKĠ DEVLET VE ĠL YOLLARININ
CĠNSLERĠNE, BAKIM PROGRAMINA VE KIġ PROGRAMINA GÖRE UZUNLUKLARI (KM.)
ASFALT YOLLAR
K.K.NO.
420-01
420-02
817-03
817-04
817-06
825-07
825-08
825-09
827-01
YOLUN ADI
SAMANDAĞ ĠSKELESĠ - (817-06) DYA
(ANTAKYA ÇEVRE YOLU)
(817-05) DYA - CĠLVEGÖZÜ (827-01) DYA
(OSMANĠYE-HATAY) ĠL SN. - DÖRTYOL (3105) ĠYA
DÖRTYOL (31-05) ĠYA - ANTAKYA (825-08)
DYA
CĠLVEGÖZÜ (420-02) DYA - (420-02 / 825-09)
DYA
(GAZĠANTEP-HATAY) ĠL SN. - CĠLVEGÖZÜ
(31-08) ĠYA
CĠLVEGÖZÜ (31-08) ĠYA - (817-06) DYA
(ANTAKYA ÇEVRE YOLU
(817-06) DYA - (TÜRKĠYE - SURĠYE) DEV.SN.
(YAYLADAĞI)
HASSA (825-07) DYA - CĠLVEGÖZÜ
ĠL ADI
31-01
31-02
31-04
31-05
31-07
31-08
TOPLAM
GEÇĠT ġEBEKE
PARKE STBLZ. TOPRAK BAKIM
TOPLAMI
VERMEZ
UZUNL.
BÖLÜNM.
YOL
0
7
23
HATAY
44
23
51
0
0
0
0
0
0
23
51
0
0
23
51
0
6
HATAY
26
0
26
0
0
0
26
0
26
12
HATAY
60
0
60
0
0
0
60
0
60
41
HATAY
0
8
8
0
0
0
8
10
18
0
HATAY
3
46
49
0
0
0
49
0
49
11
HATAY
32
0
32
0
0
0
32
0
32
32
HATAY
2
45
175
49
0
170
51
45
345
0
0
0
0
0
0
0
0
0
51
45
345
0
0
10
51
45
355
4
11
117
HATAY
0
23
23
0
0
0
23
0
23
0
HATAY
0
4
4
0
0
0
4
0
4
0
HATAY
0
2
2
0
0
0
2
0
2
0
HATAY
0
36
36
0
0
0
36
5
41
3
HATAY
0
13
13
0
0
0
13
0
13
0
HATAY
0
29
29
0
0
0
29
0
29
0
HATAY
HATAY
DEVLET YOLLARI TOPLAMI
(OSMANĠYE-HATAY) ĠL SN. - DÖRTYOL (3105) ĠYA
(ANTAKYA-KIRIKHAN) (825-08) DYA - BAKRAS
KALESĠ
(ĠSKENDERUN-DÖRTYOL) (817-04) DYA YAKACIK
(ĠSKENDERUN-CEYHAN) (817-03 / 04) DYA (825-07) DYA (HASSA)
(KIRIKHAN-REYHANLI) (827-01) DYA YALANKOZ
(825-07 / 08) DYA (KIRIKHAN) - (ANTAKYAREYHANLI) (420-02) DYA
ASF. SATHĠ
BET. KAP.
SATIH
282
31-09
31-10
31-12
31-25
31-26
31-27
31-28
31-51
31-52
31-54
31-55
31-57
31-76
31-77
(KIRIKHAN-REYHANLI) (827-01) DYA - (31-08)
ĠYA
(KIRIKHAN-REYHANLI)(827-01)DYA(TÜRKĠYE-SURĠYE)DEV.SN.(ġARK HA.)
(ĠSKENDERUN-CEYHAN) (817-03) DYA ERZĠN
(ANTAKYA-REYHANLI) (420-02) DYA ST.PIERRE KĠLĠSESĠ
REYHANLI (420-02) DYA - (TÜRKĠYE-SURĠYE)
DEV.SN.(KARBEYAZ)
(31-26) ĠYA (ALTINÖZÜ) - BABATORUN
(ANTAKYA-REYHANLI) (420-02) DYA HACIPAġA
(ANTAKYA-YAYLADAĞ) (825-09) DYA ġENKÖY
(ANTAKYA-YAYLADAĞ) (825-09) DYA KIġLAK
YAYLADAĞI (825-09) DYA - YEDĠTEPE
ÇEVLĠK - (420-01) DYA (SAMANDAĞ)
SAMANDAĞI (420-01) DYA - YEDĠTEPE (31-54)
ĠYA
(ADANA-HATAY) ĠL SN. - (OSMANĠYEDÖRTYOL) (817-03) DYA
(0-53) OTOYOLU ATR. - ULUÇINAR
ĠL YOLLARI TOPLAMI
ġUBE YOLLARI TOPLAMI
HATAY
0
12
12
0
0
0
12
0
12
0
HATAY
0
6
6
0
0
0
6
0
6
0
HATAY
0
6
6
0
0
0
6
0
6
4
HATAY
0
1
1
0
0
0
1
0
1
0
HATAY
45
HATAY
0
0
7
45
7
0
0
0
0
0
0
45
7
0
0
45
7
0
0
HATAY
0
22
22
0
0
0
22
0
22
0
HATAY
0
1
1
0
0
0
1
0
1
0
HATAY
5
11
HATAY
0
0
0
7
5
11
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
11
7
0
0
0
5
11
7
0
0
0
HATAY
0
21
21
0
0
0
21
0
21
0
HATAY
0
HATAY
0
19
25
19
25
0
0
0
0
0
0
19
25
0
0
19
25
0
0
0
295
295
0
0
0
295
5
300
7
175
465
640
0
0
0
640
15
655
124
HATAY
283
ĠSKENDERUN OTOYOL BAKIM ĠġLETME ġEFLĠĞĠ YOL AĞI
K.K. NO TANIMI
SIRA
NO
K.K.NO
E.
NO
E.K.
TĠPĠ
OTOYOL
ADI
ĠLĠ
BAġLANGIÇ
1
2
O53/01
3
O53/B1
4
O53/02
E
91
E
91
E
91
5
6
O53/03
7
053/B3
8
O53/04
9
O53/B4
10
O53/05
11
O53/B5
O53/06
13
O53/B6
14
O53/07
E
91
E
91
15
16
O53/08
17
O53/B7
18
O53/A2-3
E
91
E
91
ĠSKENDERUN AYRIMI BATI
KAVġAĞI
ĠSKENDERUN BATI KAVġAĞI
A+B
ADANA
HATAYADANA
SERBEST BÖLGE KAVġAĞI
01-28 ĠL YOLU
A
HATAY
SERBEST BÖLGE KAVġAĞI
GÖZENELER KAVġAĞI
A
HATAY
A
HATAY
ERZĠN KAVġAĞI
A
HATAY
ERZĠN KAVġAĞI
31-12 ĠL YOLU AYRIMI
A
HATAY
ERZĠN KAVġAĞI
DÖRTYOL KAVġAĞI
A+B
HATAY
DÖRTYOL KAVġAĞI
D817.D.Y.AYR.
A
HATAY
DÖRTYOL KAVġAĞI
PAYAS KAVġAĞI
B
HATAY
PAYAS KAVġAĞI
D817.D.Y.AYR.
HATAY
PAYAS KAVġAĞI ĠSKENDERUN KAVġAĞI
A
BAĞLANTI
YOLU
UZUNLUĞU
(M)
T.A.G
SERBEST BÖLGE
KAVġAĞI
E
91
E
91
ADANA
SONU
KAVġAK
KOLLARI
UZUNLUĞU
OTOYOL (M)
AÇILIġ
TARĠHĠ
DĠĞER
YOLLAR
(M)
1080
01.01.1993
7100
12580(5A+7+58B)
1196
200
8900
3158
2400
TOPLAM
76.300
GENEL TOPLAM
76.300 M.
HATAY
ĠSKENDERUN KAVġAĞI
D817.D.Y.AYR.
A
HATAY
ĠSKENDERUN KAVġAĞI
ÇANKAYA KAVġAĞI
A
HATAY
ÇANKAYA KAVġAĞI
A
HATAY
ÇANKAYA KAVġAĞI
BELEN KAVġAĞI
A
HATAY
BELEN KAVġAĞI
D817.D.Y.AYR.
A
HATAY
ÇANKAYA KAVġAĞI
ġEKERE KAVġAĞI
284
1914
100
18.10.1993
4800 (1+3.8B)
1879
100
690
2071
1920
21.04.1996
775
1723
1920
23.07.1998
13800
16000
A
1540
16100
TOPRAKKALE - ĠSKENDERUN
12
E
91
A
OTOYOL
UZUNLUĞU
(M)
7200
22.05.2001
300
4800
24.03.2003
1100
1925
2180
2775
24.260
22.05.2001
16.046
6.420
46.726 M.
HATAY ĠLĠ ULAġIM AĞ DURUMU
Devlet Yolu
365 Km.
İl Yolu
308 Km.
Otoyollar
89 Km.
Köy Yolları
2.705 Km.
Demiryolu
72 Km.
365 Km.
İl Yolu
Beton Asfalt
175 Km.
Sathi Kaplama
Sathi Kaplama
172 Km.
Stabilize
10 Km.
Geçit vermez
15 Km.
Devlet Yolu
:
Toprak
4 Km.
Geçit vermez
:
308 Km.
283 Km.
18 Km.
Geçit vermez : Projesi hazırlanan veya yapım halindeki yollardır.
TABLO 92
KÖY YOLLARININ CĠNSLERĠNE GÖRE UZUNLUKLARI
KÖY VE ÜNİTE YOLLARI
Asfalt Yol
1.574 km.
Stabilize
651 km.
Tesviye
354 km.
Mutasavver (Hamyol)
126 km.
TOPLAM
2.705 km.
TABLO 93
HATAY ĠLĠ YOL AĞ DURUMU (31.12.2009Tarih Ġtibariyle )
DEVLET YOLLARI
Beton Asfalt
Sathi Kaplama
=
=
ĠLYOLLARI
Beton Asfalt
Sathi Kaplama
=
=
7 Km.
265 Km.
272 Km.
OTOYOLLARI
Yapımı Tamamlanan
=
105 Km.
GENEL TOPLAM
= 726 Km.
168 Km.
181 Km.
349 Km.
285
L.2.1. Karayolları
BAKIM
BAŞMÜHENDİSLİĞİ
2010 YILI HATAY İLİ
SATIH CİNSLERİ HARİTASI
ADANA
OSMANĠYE
80-52
8
İL SINIRI
817-02
1
BÖLGE SINIRI
DEVLET SINIRI
OTOYOL
BSK
7
01-28 2
ĠSLAHĠYE
817-07
8
6
ERZĠN Harabe
31-76
BotaĢ
817-03
Tesisleri
2
16
9
DÖRTYOL
2
TOPRAK YOL
13
AKTEPE
15
GEÇİT VERMEZ
825-07
30
817-04
24
ĠSKENDERUN
1
11
KIRIKHAN
6
9
25
31-77
KĠLĠS
HASSA
YAKACIK 2 8
(PAYAS)
2
31-04
Demir Çelik Fab.
STABİLİZE
10
7 410-01
Dörtyol B.E.
SATHİ KAPLAMA
41002
825-06
31-12 6
31-01
3
17
BELEN
17
Bakras
Kalesi
31-02
2
9
4
1
YALANKOZ
9
31-07
4
Abalaklı
4
827-01
19
16
4
31-13
31-08
5
ARSUZ
KUMLU
SERĠNYOL
(ULUÇINAR)
31-09 2
Havaalanı
4
11
8
825-08
4204
02
817-06
13
3
22
10 3
3
1 3 13
53 HATAY
31-25
Senpiyer
18
8
22
4
KARAÇAY
31-28
4
Çevlik
2
31-55 10
420-01
HARBĠYE
HacıpaĢa
7 3
1
13
2 ALTINÖZÜ
SAMANDAĞ
7
31-27
1
1 825-09
31-57
ġENKÖY 31-26 BABATORUN
21
11 31-51
19 KARBEYAZ
YEDĠTEPE
Yiğityolu
5
31-52
4
KIġLAK 5
31-54 7 13
Yayladağ
Kolcular
4 1
6
2
6 31-10
ġark Hamamı
10
REYHANLI
7
3
Cilvegözü
5
YAYLADAĞI
Hatay ilinde, asıl olarak karayolu ve denizyolu, bir ölçüde demiryolu etkin bir ulaĢım
Ģebekesi oluĢturur.
Ġlde karayolu, Cilvegözü sınır kapısının bulunması nedeniyle gerek iç gerekse Ģehirler
arası ve milletler arası trafik hacmine sahiptir.
E - 5 Karayolu, Hatay‘ın ülke karayolu sistemine bağlantısını sağlamaktadır.
Güney‘de Yayladağ ilçesinden Suriye‘ye bağlanan bu karayolu, Antakya üzerinden
Ġskenderun, Dörtyol ve erzin ilçelerinin ve kuzeyde Adana ili ile ilin bağlantısını sağlar.
286
Ayrıca Gaziantep‘ten gelen Hassa ve Kırıkhan ilçelerinin Reyhanlı‘ya ve buradan da
Cilvegözü sınır kapısına bağlayan karayolu da yüksek standartlıdır.
Ġl sınırları içerisinde ulaĢılmayan yerleĢim birimi bulunmamaktadır. Karayolu
uzunluğu 589 km. yol bulunmakta olup bunun 344 km.‘si devlet yolu, 245 km.‘si il yollarıdır.
Ayrıca inĢa halinde olan otoyol uzunluğu 54 km.‘dir. Yol kalitelerinin dağılımı Ģöyledir ;
Ġlimiz sınırları içerisinde ulaĢılamayan yerleĢim birimi bulunmaktadır. Karayolu
uzunluğu 588 km. olup 171 km‘si beton asfalt 417 km‘si satıh kaplamadır. Ayrıca inĢa
halinde olan otoyol uzunluğu 84 km‘dir.
Karayolu uzunluğunun ilçelere göre dağılımı Ģu Ģekildedir.
İlçeler
Devlet Yolu
Antakya
Ġskenderun
Dörtyol
Samandağ
Kırıkhan
Reyhanlı
Yayladağı
Altınözü
Hassa
Belen
Erzin
Kumlu
84 Km.
22 Km.
3 Km.
18 Km.
48 Km.
33 Km.
27 Km.
----28 Km.
21 Km.
15 Km.
24 Km.
Yıllar
1986
1987
1988
1989
1990
26 Km.
42 Km.
5 Km.
16 Km.
30 Km.
13 Km.
16 Km.
38 Km.
---10 Km.
26 Km.
23 Km.
TAġIT-KM
OTOYOLU
188609
YOLLARININ
TOPLAM
944062
YOLCU-KM. DEĞERLERĠ
DEVLET YOLU
1891409
YOLCU-KM
OTOYOLU
655679
TOPLAM
2547088
YÜK.+TON-KM.DEĞERLERĠ
DEVLET YOLU
1779489
Toplam
110 Km.
64 Km
28 Km.
34 Km.
78 Km.
46 Km.
43 Km.
38 Km.
28 Km.
31 Km.
41 Km.
47 Km.
Ġlimizin trafik yükü ise yıllara göre Ģu Ģekildedir
Taşıt
Yük
Adet-Km
Ton-Km
940.041
2.579.673
1.038.260
2.651.488
933.730
2.570.976
929.986
2.183.574
865.025
1.731.108
2008 YILI HATAY ĠLĠNDE;
OTOYOLLARIN VE DEVLET
DEĞERLERĠ;
DEVLET YOLU
755453
İl Yolu
YÜK+TON-KM
OTOYOLU
587850
TOPLAM
2367339
287
ĠLLERE
Toplam
1.612.793
1.161.146
1.013.357
1.033.015
896.034
GÖRE
TAġIT-KM.
Not: Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü Verileri.(31.12.2009 tarih itibariyle gelen veriler)
L.2.1. 2 UlaĢım Planlaması
Ġlimizde yaya trafiğinin yoğun olduğu Cumhuriyet Alanı PTT Müdürlüğü önü ve Ulus
Meydanı Mydonose önünde bulunan yaya geçidini günde, ortalama (53.010) yayanın
kullandığı Ġl Emniyet Müdürlüğünce tespit edilmiĢtir.
L.2.1.3 Toplu TaĢım Sistemleri
Hatay ilimizde toplam; 100115 adet Otomobil, 7036 adet Minibüs, 33877 adet
Kamyonet, 3141 adet Otobüs, 6136 adet Kamyon, 16172 adet Traktör, 8680 adet Çekici, 601
adet Tanker, 120598 adet Motosiklet, 310 adet Özel Amaçlı TaĢıt, 718 adet Arazi TaĢıtı
olmak üzere TOPLAM: 297384 adet araç bulunmaktadır.
.
Kent içinde toplu taĢımacılık belediye otobüs iĢletmesi denetiminde özel firmalara ait
otobüslerle yapılmaktadır.
Ġlçelerimizde ise taĢımacılık belediyelerimize ait otobüs ve minibüsler ile
yapılmaktadır. Ayrıca müteahhit firmalar tarafından da yapılmaktadır.
L.2.1.4 Kent Ġçi Yollar
Araç sayısı gün geçtikçe arttığından yollar her geçen gün biraz daha ihtiyaca cevap
veremez duruma gelmektedir.
Trafiğin Yoğun Olduğu Saatler KavĢaklar ve Yollar
Ġl merkezinde trafik yoğunluğu 07.30 - 09.00, 12.00 - 13.00, 17.00 - 19.00 saatleri
arasında olup, KemalpaĢa, KurtuluĢ, Yavuz Selim, Ġstiklal (Ġnönü), Rıhtım, Hürriyet, Atatürk,
Fatih, Cumhuriyet ve Gündüz Caddelerinin trafiği diğer caddelere göre daha yoğundur.
Orman KavĢağı, Cumhuriyet Alanı, Ata Köprüsü, Fatih - AyĢe Fitnat KavĢağı, Maksim
KavĢağı, KemalpaĢa Alt ve Üst KavĢağı, Kılıçoğlu, Otogar ve 100. Yıl KavĢakları trafik
yönünden yoğun olan yerlerdir.
Ġlimizin trafik yönünden alt yapısı çok yetersizdir. Ata Köprüsü araç ve yaya trafiğine
zaman zaman cevap vermemektedir. Cumhuriyet Alanı müze önündeki yaya geçidi ile Ata
Köprüsü‘ndeki yaya geçitleri trafiğin akıĢını olumsuz yönde etkilediğinden alt ve üst geçit
yapılması zaruridir.
L.2.1.5 Araç Sayıları
Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü verilerine göre ilimizde toplam; 100115 adet Otomobil,
7036 adet Minibüs, 33877 adet Kamyonet, 3141 adet Otobüs, 6136 adet Kamyon, 16172 adet
Traktör, 8680 adet Çekici, 601 adet Tanker, 120598 adet Motosiklet, 310 adet Özel Amaçlı
TaĢıt, 718 adet Arazi TaĢıtı olmak üzere TOPLAM: 297384 adet araç bulunmaktadır.
288
Ġlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu TaĢıt Araçlarının Yıllara Göre (2008, 2009) Sayıları
Hatay Ġlimizde halen kayıtlı araç toplamı ise;
Otomobil
Minibüs
Kamyonet
100115
7036
33877
Otobüs
Kamyon
Traktör
Çekici
6136
16172
8680
3141
Yıl
Binek
Otomobil
Hafif Ticari
Ağır Ticari
Diğerleri
Toplam
Toplam Araç Sayısı
2008
13145
7031
3672
9696
33544
2009
15208
8223
4137
7649
35217
Tanker
Motosiklet
Özel
Amaçlı
TaĢıt
Arazi
TaĢıtı
GENEL TOPLAM
601
120598
310
718
297384
Not: Hatay Ġl Emniyet Müdürlüğü 2009 Yılı Verileri
289
290
L.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaĢımacılığı
L.2.3.1. Limanlar
Ġskenderun Körfezinde halen bulunan Ġskele ve Limanlar
1. Ġskenderun Limanı
2. Mobil Ġskele
3. Shell Ġskele
4. Petrol Ofis Ġskelesi
5. Karayolları Asfalt Ġskelesi
6. Sarıseki Ġskelesi
7. Süper Fosfat
8. Yazıcılar
9. Tosyalı Assan (ĠnĢa Halinde)
10. Ekinciler
11. ĠDÇ Limanı
12. Aygaz (ġamandra)
13. BP-Delta (ġamandra)
14. BotaĢ (Dörtyol)
15. Bahattin Bayraktar
16. TofaĢ Gübre
17. Serbest Bölge
18. BotaĢ (Ceyhan)
ĠSKENDERUN TCDD LĠMANI
ĠĢletmeciliği UlaĢtırma Bakanlığı TCDD Genel Müdürlüğü, Ġskenderun TCDD Liman
ĠĢletme Müdürlüğünce yapılan yük ve yolcu trafiğine açık bulunan ve alt yapısı büyük
yatırımlarla gerçekleĢtirilen Ġskenderun Limanı 1990 yılında patlak veren körfez krizinden
sonra menfi yönde etkilenmiĢ olup, atıl kapasitesiyle çalıĢmaktadır. Limana gelen ve giden
gemilerin pilotaj ve remorkaj hizmetleri kendi bünyesinde kurulu bulunan deniz araçları ve
birimleri
tarafından
verilmektedir.
Adı geçen limanda toplam 1700 metre uzunluğunda 9 adet dok bulunmaktadır. Ġskele ve
rıhtımlarda en düĢük draft 6 metre en yüksek draft ise 12-14 metre derinliktedir.
SASA TESĠSLERĠ
ĠĢletmeciliğini Sasa Sun`i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.ġ.`nin yaptığı tesis ve bağlama
Ģamandıraları, aynı Ģirkete ait Adana`da kurulu bulunan fabrikaların hammadde ihtiyacını
karĢılamak üzere gelen gemilere hizmet vermektedir.Söz Konusu tesislere gelen gemilerin
pilotaj ve klavuzluk hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir.
ÇEKĠSAN TESĠSLERĠ
ĠĢletmeciliğini Çekisan Depolama Hizmetleri Ltd. ġti.`nin yaptığı tesis ve Ģamandıralara,
ana Ģirketleri olan shell, BP, Mobil Ġskelesi için benzin türleri ve motorin gibi beyaz
yakıtların gemilerden tahliyesi, depolanması ve dağıtım vb. iĢlere hizmet vermektedir.3.
Ģahıslara hizmet vermeyen tesislere gelen gemilerin plotaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ
Med Marin firması tarafından verilmektedir.
291
PETROL OFĠSĠ TESĠSLERĠ
ĠĢletmeciliğini Petrol Ofisi A.ġ`nin yaptığı tesis ve Ģamandıralarda 3. Ģahıslara hizmet
verilmeyip, kendi ihtiyaçları olan beyaz ve siyah akaryakıtın gemilerle tahmil tahliyesi
depolanması ve dağıtım hizmetleri verilmektedir.Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med
Marin
firması
tarafından
verilmektedir.
KARAYOLLARI ĠSKELESĠ
Karayolları Genel Müdürlüğü sayı ile 3 nolu asfalt Ģantiye Ģefliğine bağlı iskeleye kurumun
ihtiyacı olan asfalt tahliyesi yapacak gemiler yanaĢmakta olup, sayı ile 3. Ģahıslara hizmet
verilmemektedir. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından
verilmektedir.60.10 uzunluğundaki iskelede 2 adet gemi yanaĢma yeri mevcuttur.
NATO ASKERĠ ĠSKELE
Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı iskeleye harp ve yardımcı harp gemileri yanaĢmakta
olup, 3. Ģahıslara hizmet verilmemektedir.
SARISEKĠ GÜBRE FABRĠKALARI ĠSKELESĠ
ĠĢletmeciliği Ġskenderun Sarıseki Süper Fosfat fabrikaları müdürlüğü tarafından yapılmakta
olup, kendi limancılık faaliyetlerinin yanında yolcu hariç diğer yük cinsleri için 3. Ģahıslara
hizmet vermektedir. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ Med Marin firması tarafından
verilmektedir. 812 metre uzunluğundaki iskelede 6 adet gemi yanaĢma yeri mevcuttur. Su
derinliği 7-18 metre arasında değiĢmektedir.
YAZICI ĠSKELESĠ
1994 yılında iĢletmeye açılan ve akabinde yolcu ve dökme sıvı yükleri dıĢında her türlü yük
cinsleri için genel limancılık faaliyetlerinde bulunma izni olan iskelenin iĢletmeciliği Yazıcı
Demir ve Çelik San. A.ġ. tarafından yapılmaktadır. Plokaj ve romorkaj hizmetleri DekaĢ
Med Marin firması tarafından verilmektedir. 700 metre uzunluğundaki iskeleye gemilerin
tonajlarına göre 5-8 gemi yanaĢabilmektedir. Su derinliği 5,30 ile 19,30 metre arasında
değiĢmektedir.
ORHAN EKĠNCĠ ĠSKELESĠ
1988 yılında sadece kendi ihtiyacı olan hammadde alımı ve mamül dıĢ satımı için hizmete
açılan iskeleye daha sonra genel limancılık hizmetleri verilmiĢ olup. Yolcu ve dökme sıvı
yüklerin dıĢında her türlü yükün tahmil ve tahliyesi yapılmaktadır.ĠĢlemciliğini Ekinciler
Demir ve Çelik Sanayi A.ġ.`nin yaptığı iskeleye tahmil ve tahliye amacı ilk gelen gemilere
plokaj ve romorkaj iĢleri DekaĢ Med Marin firması tarafından verilmektedir. Tam boyu 850
metre ve kullanım boyu 211 metre uzunluğundaki iskeleye gemilerin tonajlarına göre 4-6
gemi yanaĢabilmektedir. Su derinliği 13-19 metre arasında değiĢmektedir.
292
ĠDÇ LĠMANI
ĠĢletmeciliği Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Genel Müdürlüğü, Ġskenderun Demir ve
Çelik Fabrikaları Müessese Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Kendi hammadde ve
mamül ihtiyaçlarının dıĢında 3. Ģahıslara yönelik yolcu hariç her türlü yükün tahmil ve
tahliyesi yapılmaktadır. Klavuzluk ve romorkaj hizmetleri kendi bünyelerinde kurulu
bulunan Dok teĢkilatı tarafından verilmektedir. Söz konusu limanın toplam 6 adet rıhtımı
mevcut olup, rıhtım boyları toplamı 1435 metredir. Su derinlikleri ise rıhtımların
bulundukları mevkilere göre 6-18 metre arasında değiĢmektedir.
BALIKÇI BARINAKLARI
Yetki ve sorumluluk alanımız içerisinde Samandağ Balıkçı Barınağı ile Ġskenderun Merkez
Balıkçı Barınağı olmak üzere iki adet barınak mevcuttur. Söz konusu Barınakların
iĢlemciliği su ürünleri kooperatifleri tarafından yapılmaktadır. Mevcut iki barınağın yörenin
ihtiyaçlarına cevap veremez durumda olması nedeniyle Dörtyol ve Arsuz`da olmak üzere
iki adet balıkçı barınaklarının inĢaatına baĢlanmıĢ olup ancak ödenek yetersizliğinden
dolayı durmuĢtur . Bunun yanında madenli \ Arsuz balıkçı barınağı ile Payas balıkçı
barınağı proje çalıĢmaları DLH bölge müdürlüğünce devam ettirilmektedir.
ĠNġA HALĠNDEKĠ ĠSKELELER
Yazıcı iskelesi ile Orhan Ekinci iskelesi arasındaki Assan Endüstri A.ġ. tarafından 40 metre
geniĢliğinde ve 600 metre boyunda olacak Ģekilde projelendirilen iskele tamamlandığı
takdirde 30.000 tonluk gemilerin yanaĢıp yükleme ve boĢaltma iĢlemi yapabilecek bir k
onuma
gelmesi
planlanmaktadır.
LĠMANLARIN ĠġLEV VE ÖNEMĠ
Ġskenderun Körfezi 1950 yılından bu yana deniz ve uluslar arası transit taĢımacılığa , ithalat
ve ihracat petrol gübre demir – çelik mamullerine tahmil-tahliye ve diğer liman
faaliyetlerine yönelik tüm körfezi kapsayan 15 adet liman ve iskeleye sahip bulunmaktadır.
Stratejik konumu bulunan NATO iskelesi bu rakamın dıĢındadır. Bu limanlara termik
santral ve serbest bölge için yapılacak limanları da eklediğimizde Ġskenderun körfezi
boydan boya bir liman bölgesi haline gelmiĢ olacaktır. Stratejik ve ekonomi ağırlık önemli
liman ve iskelelerin Ġskenderun bölgesi içinde yer alması da ayrıca bu kentin il olmasını
gerektiren ciddi nedenlerden biri olmalıdır. Ġskenderun Limanından son 5 yıl içerisinde
yaklaĢık 3,700,000 ton yükleme 13,000,000 ton boĢaltma yapılmıĢtır.
293
ĠSKENDERUN KÖRFEZĠNDE BULUNAN LĠMAN VE ĠSKELELERĠN KAPASĠTELERĠ
ĠSKENDERUN LĠMANI
11 Adet rıhtım mevcut olup toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi 3,500,000 ton\yıldır.
MOBĠL OĠL DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ
BoĢaltma : 2,160,000 ton\yıldır.
Yükleme : 2,160,000 ton\yıldır.
PETROL OFĠSĠ DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ
BoĢaltma : Geminin pompa gücüne bağlı
Yükleme : 900 ton\saat
KARAYOLLARI ASFALT TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ
Asfalt boĢaltma : 100 ton\saat
SHELL SIVI YÜK DOLUM TESĠSĠ ve ĠSKELESĠ
BoĢaltma : Geminin pompa gücüne bağlı
ĠDÇ LĠMANI
6 Adet rıhtım mevcut olup toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi:43,400 ton\gün dür.
BOTAġ ĠSKELESĠ
Toplam ham petrol yükleme kapasitesi 30,000 m\saat
AYGAZ LPG TESĠSĠ VE ĠSKELESĠ
BoĢaltma : 100 ton\saat
SARISEKĠ GÜBRE FABRĠKASI ĠSKELESĠ
BoĢaltma : 450 ton\yıl
Yükleme : 450 ton\yıl
TOROS GÜBRE ĠSKELESĠ
BoĢaltma : 1,250 ton\saat
Yükleme : 5,000 ton\gün
EKĠNCĠLER DEMĠR-ÇELĠK SANAYĠ ĠSKELESĠ
Toplam yükleme ve boĢaltma kapasitesi: 800,000 ton\yıl dır.
ATAKAġ LĠMANI Yapımı Devam Etmektedir.
ĠSKENDERUN LĠMANI
Ticaret hayatına katkısı asırlarca devam eden Ġskenderun limanımızın , 1927 yılında
Fransızlar tarafından mavnalara hizmet verilmek üzere , bugün servis limanı olarak
kullandığımız iç liman beseni yapılarak anılan tarihte hizmete girmiĢtir.
Ġskenderun ve hinterlandına cevap veren limanımız 1942 yılında büyük iskele , 1954
yılında , silo ve konveyyör tesisleri yapımı ile önemini artırmıĢtır. 1972 yılında ise bu
günkü rıhtımlar tamamlanıp , mekanik ve elektrikli techizatlarla güçlendirilerek , hizmete
devam etmiĢtir. Söz konusu tarihten bugüne kadar limanımıza çeĢitli yatırımlar yapılarak
294
Akdeniz bölgesinin modern limanlarından biri haline gelmiĢ olup muntazam kara ve demir
yolu bağlantısı ile zengin bir hinterlanda sahip olmuĢtur.
Limanımızın Türkiye ve Ġran demir yolları ile bağlantılı oluĢu ve Irak a yakınlığı
nedeniyle önemli bir transit liman olması özelliğini korumaktadır.
2003 ABD - IRAK SAVAġI sırasında Ġskenderun Limanının ABD tarafından üs
olarak kullanılması Ġskenderun Limanını dünya gündemine taĢımıĢtır.
Irak transit taĢımacılığının baĢlaması ve gap projesinin bitiminde bölgede yapılacak
üretim ve buna bağlı olarak meydana gelen ihracat artıĢı ile limanımızın öneminin daha da
artacağı bir gerçektir.
Limanımız fiziki bakımından ise her türlü açık deniz etkilerine karĢı 1400 metre
uzunluğundaki batı mendireği ile korunmuĢ olup 8,5 metre ile 12 metre su derinliğine
sahiptir. Bu özelliği taĢıyan çeĢitli boylardaki gemileri limanımıza kabul etme olanağımız
mevcuttur. Rıhtımlarımızın uzunluğu 1700 metre olup , aynı anda 9-10 gemi yanaĢarak
yükleme ve boĢaltma yapılabilmektedir. Limanımızda konteyner dahil , her türlü dökme ve
karıĢık eĢya elleçlemesi yapılabilmektedir.
Limanımızın yıllık gemi kapasitesi 1060 gemi\yıl olup , 3,500,000 ton\yıl elleçleme
kapasitesine sahiptir. Limanımızda kurulu olan konveyyor tesisi ile insan gücüne
gereksinme duyulmadan saatte 300 ton hububat , 250 ton demir cevheri ile saatte 100 ton
kömür yükleme ve boĢaltma yapılabilmektedir.
Limanımızda Türkiye‘nin en iyi ve en modern Synorolift kızaklama tesisi kurulu olup
1000 gross tonilataya kadar olan deniz vasıtalarına havuzlanmasına olanak sağlamaktadır.
Bu tesisiyle Ġskenderun , Mersin ve çevresindeki kuruluĢların deniz vasıtalarına hizmet
verilmektedir.(Yapımı 1983 ‗te baĢlamıĢ 1985‘te bitmiĢtir).
Limanımızın modern ekipmanlarla donatılmıĢ olup yüksek performansta rıhtım vinci
ve 90 ton kaldırma kapasiteli birde yüzer vincimiz mevcuttur.
Gemilerin limanımıza ve liman dıĢındaki iskelelere yanaĢtırılmasında günün 24
saatinde kılavuzluk hizmetleri verilmekte , bu hizmetler için 4 rmorkör ve ek olarak bir adet
hem romorkör hizmeti veren hem de deniz yangınlarına müdahele edebilen 2500hp
gücünde söndüren XII Romorkörü mevcuttur. Romorkör dıĢında iki adet morinbot , bir adet
servis botu ve bir adet kılavuz botumuz servis vermektedir. Limanımızda ayrıca gemi
sintinelerindeki atıkların alınması için sintine tesisimiz de mevcuttur(arıtma tesisi).
Limanımızda hizmetlerin ifanı için iki Ģift(vardiya) olarak çalıĢmakta , iĢ sahiplerinin
talepleri halinde üçüncü Ģilt te çalıĢmaya devam edilmektedir. Limanımızda Ģu an mevcut
720 iĢçisi 169 memur ve müstahdemi ile hizmetleri devam ettirmekteyiz.
233 sayılı KHK uyarınca. Bakanlar kurulu kararıyla Devlet Demir Yolları Ģebekesiyle
bağlantısı bulunan Ġskenderun limanının iĢletilmesi TCDD genel müdürlüğüne verilmiĢtir.
Ġskenderun liman sınırları 36 35‘ 36‖ kuzey boylamı 36 09‘ 30‖ doğuda olan fener
mevkiinden kuzeye ve enlemi 36 40‘ 06‖ kuzey boylamı 36 12‘ 46‖ doğu mevkiindeki
(Sarıseki iskelesi hariç) batıya çizilen çizgilerle kıyı arasında kalan deniz alanıdır.
Alan içinde bulunan , petrol ofisi , Shell , Çekisan , Mobil , Sa-Sa , bu alanın dıĢında
bulunan Sarıseki gübre fabrikaları , Orhan Ekinci özel iskelelerine plotaj ve romorkaj
hizmeti verilmektedir.
Limanımız 300 rüsum tonalitosuna kadar (NRT) makinalı ve makinasız Türk bayraklı
gemilerin yükleme boĢaltma ve aktarma iĢleriyle yolcu beraberindeki zat ve ev eĢyası hariç
olmak üzere her türlü yükleme , boĢaltma ve aktarma iĢlerini , her tondaki yabancı
gemilerle 300 rüsum tonalitosundan yukarı Türk bayraklı gemilere tatlı su vermek ,
ihrakiyelerinin yükleme , boĢaltma ve aktarma iĢlemlerini yapmak , her türlü palamar
hizmetlerini yapmak. Romorkörcülük ve kılavuzluk iĢlerini yapmak. Gemilerin katı ve sıvı
atıklarını almaktır.
295
Türkiye‘nin Akdeniz kıyısında Ortadoğu‘ya açılan bir transit kapısı olan Ġskenderun
limanı bugün ülkemizin geniĢ bir alan ve modern teçhizatlarla donatılmıĢ sayılı
limanlarından birisidir.
GeniĢ bir hinderland alanına sahip bulunan Ġskenderun limanı demiryolu ve karayolu
ile yurt içi ve ülkeler arası ulaĢım ağlarına en iyi bir Ģekilde bağlanmıĢtır.
Ġskenderun Gümrükler BaĢmüdürlüğü 2000-2001-2002 Ocak-Aralık Ayı Verileri
gemi sayısı
1400
1200
1000
800
gelen
600
giden
400
200
0
GRAFĠK 20
2000
2001
2002
L.2.3.2. TaĢımacılık
milyon dolar
2
1,8
1,6
1,4
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
ithalat
ihracat
2000
2001
2002
GRAFĠK 21
296
transit ( kg)
5E+10
4E+10
3E+10
gelen
2E+10
giden
1E+10
0
2000
2001
2002
GRAFĠK 22
L.2.4. Havayolları
2008-2009 YILLARI YOLCU VE UÇAK TRAFĠĞĠ
YOLCU TRAFĠĞĠ
2008 ĠÇ-GELEN 69992
2009 ĠÇ-GELEN 122822
ARTIġ % 75
2008 DIġ-GELEN 9490
2009 DIġ-GELEN 44668
ARTIġ % 370
ĠÇ-GĠDEN 66669
ĠÇ-GĠDEN 127317
ARTIġ % 90
DIġ-GĠDEN 9943
DIġ-GĠDEN 47588
ARTIġ % 378
ĠÇ TOP. 136661
ĠÇ TOP. 250139
ARTIġ % 83
DIġ TOP.19433
DIġ TOP.92256
ARTIġ % 374
UÇAK TRAFĠĞĠ
2008 ĠÇHAT 1373
2009 ĠÇHAT 2166
ARTIġ % 58
DIġHAT 241
DIġHAT 909
ARTIġ % 277
TOPLAM1614
TOPLAM 3075
ARTIġ % 90
Not : Havaalanımızın ġehir Merkezine Olan Uzaklığı 25 Km.‘ dir.
297
Havaalanımıza Tarifeli Sefer Düzenleyen Hava Yolu TaĢıyıcılarının 27 Ocak 2010 Tarihi Ġtibariyle Haftalık KıĢ Sefer Çizelgesi
Günler
PAZARTESĠ
SALI
ÇARġAMBA
PERġEMBE
CUMA
Hava Yolu TaĢıyıcısı
THY A.O
THY A.O
Pegasus
THY A.O
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
THY A.O
Pegasus
THY A.O
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
THY A.O
Pegasus
THY A.O
Sun Express
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
Sun Express
THY A.O
Pegasus
THY A.O
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
THY A.O
Sefer Adı
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
Ankara - Hatay - Kıbrıs
Kıbrıs - Hatay - Ankara
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul (Sabiha Gökçen)
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
298
Hatay'a ĠniĢ Saati
00:40
10:05
12:00
17:15
20:05
23:25*
00:40
10:05
12:00
17:15
20:05
23:25*
00:40
10:05
12:00
17:15
18:30
20:05
23:25*
00:40
09:00
10:05
12:00
17:15
20:05
23:25*
00:40
10:05
Hatay'dan KalkıĢ Saati
06:00
10:50
12:30
18:00
20:40
08:30
06:00
10:50
12:30
18:00
20:40
08:30
06:00
10:50
12:30
18:00
19:00
20:40
08:30
06:00
09:30
10:50
12:30
18:00
20:40
08:30
06:00
10:50
Pegasus
THY A.O
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
THY A.O
THY A.O
CUMARTESĠ
Sun Express
Anadolu Jet
Anadolu Jet
THY A.O
Sun Express
THY A.O
PAZAR
Pegasus
THY A.O
Anadolu Jet
Anadolu Jet
* ĠĢaretli seferlerin kalkıĢ saati ertesi gün saat
08:30'dir.
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Ġstanbul
Hatay - Kıbrıs
Hatay - Ġstanbul
12:00
17:15
20:05
23:25*
00:40
10:05
17:15
18:30
20:05
23:25*
00:40
09:00
10:05
12:00
17:15
20:05
23:25*
12:30
18:00
20:40
08:30
06:00
10:50
18:00
19:00
20:40
08:30
06:00
09:30
10:50
12:30
18:00
20:40
08:30
Tablodaki Tüm Saatler Lokaldir.
299
L.3. HABERLEġME
Santrallerimizin ilçelere göre dağılımı
ĠLÇE ADI
SANTRAL ADEDĠ
SANTRAL
KAPASĠTESĠ(HAT)
ÇALIġAN
ABONE(HAT)
ANTAKYA
42
109.214
98.155
ALTINÖZÜ
12
9.360
8.405
HASSA
9
8.446
7.513
KIRIKHAN
15
19.787
18.344
KUMLU
6
3.018
2.470
REYHANLI
11
13.320
11.483
SAMANDAĞ
22
27.702
25,369
YAYLADAĞI
8
4.706
3.960
ĠSKENDERUN
33
93.180
81.724
BELEN
8
9.358
7.956
DÖRTYOL
11
31.809
29,040
ERZĠN
7
8.552
7,783
TOPLAM
184
342.258
304.907
TABLO 94
Ġlçelerimize Göre Prensibal ve Lokal Altyapı ġebeke Durumları
ĠLÇE ADI
PRENSĠBAL
KAPASĠTESĠ(HAT)
LOKAL
KAPASĠTESĠ(HAT)
ANTAKYA
174.670
236.170
ALTINÖZÜ
17.000
19.600
HASSA
14.900
17.100
KIRIKHAN
40.600
66.200
KUMLU
7.600
8.000
REYHANLI
23.100
46.500
SAMANDAĞ
23.100
81.760
YAYLADAĞ
7.500
7.900
ĠSKENDERUN
136.400
178.600
BELEN
14.250
16.150
DÖRTYOL
54.700
90.050
ERZĠN
12.900
17.100
TABLO 95
300
BĠLĠġĠM AĞLARI HĠZMETLERĠ
Ġlimiz sınırları içerisinde yürütülen özel devre (data, Turpak, Ġnternet, Frema Relay
vs.) hizmetlerinin daha sağlıklı ve daha rasyonel bir Ģekilde yürütülmesi, çağımızın
teknolojik geliĢmelerin yakından takip edilerek müĢterilerimize en iyi hizmeti vermek için
kurulmuĢ olan BiliĢim Ağları Müdürlüğümüz; Data, TURPAK, Ġnternet, XDSL gibi
hizmetleri aĢağı yukarı tüm Ġlimize yaymayı hedef olarak belirlemiĢ olup bunda da büyük
oranda baĢarı sağlamıĢtır.
Ġlimizdeki müĢterilerimizin; ĠĢyerlerinde veya evlerinde bulunan bilgisayar, faks ve
telefonu aynı hat üzerinden kullanmak, görüntülü telefon hizmeti almak, arayan numarayı
görmek, görüĢmelerin süresini ve kontör sayısını öğrenmek, video konferans yapmak ya da
Internet'e hızlı bir Ģekilde bağlanmak için Türk Telekom olarak bizlerin 2002 yılında Hatay
ilimize XDSL uygulamaları diğer bir deyiĢle BileĢik Hatlar servisini Ġlimize getirmeyi
planlamıĢ bulunmaktayız.
DATA SĠSTEM KAPASĠTELERĠ
HĠZMET TÜRÜ
TURPAK
TDM
FR
TTNET (LL)
TTNET (DĠALUP)
DATA
KAPASĠTE
196
292
ÇALIġAN
160
104
19
9
1879
730
16
2000
TABLO 96
TRANSMĠSYON HĠZMETLERĠ
Transmisyon olarak temel hizmet Ģehirlerdeki il,ilçe,belde,köy vs. santrallerin
birbirleri arasında telefon ve data trafiğinin iletilmesidir. Ulusal ve uluslar arası her tür telefon,
data trafiklerin iletilmesi transmisyon sistemleri ile mümkündür.
Ġlimizde 2000 yılı içerisinde baĢlayan Transmisyon güzergahlarında
alternatiflerin oluĢturulması çalıĢmaları 2001 yılı içerisinde tamamlanarak Hatay ili
içerisinden yapılacak aramalarda iller arası tüm data ve telefon hizmetlerinin kesintiye
uğramasına müsaade edilmemektedir.
TRANSMĠSYON SĠSTEM KAPASĠTELERĠ
S SĠSTEM ADI
NO
MĠKTARI
1 ANALOG R/L 1800 TN
2
2 ANALOG R/L 900 TN
1
3 ANALOG R/L 300 TN
2
4 140 MB SAYISAL R/L
3
301
5 34 MB SAYISAL R/L
7
6 4*2 MB SAYISAL R/L
25
7 2 MB SAYISAL R/L
2
8 140 MB FOHT
17
9 34 MB FOHT
14
10 8 MB FOHT
53
11 2 MB FOHT
57
12 SDH (STM16)
16
13 SDH (STM4)
18
14 SDH (STM1X)
6
15 12 TN HAVAĠ HAT
9
16 3 TN HAVAHĠ HAT
1
17 KABLOSUZ TELEFON BAZ ĠST.
13
18 KABLOSUZ TELEFON ABONE SAYISI
2017
19 NMT (ARAÇ TELEFONU )
5
TABLO 97
L.4. ĠLĠN ĠMAR DURUMU
Bu konu ile ilgili bilgi elde edilememiĢtir.
L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI
302
Hatay Ġli ve Ġlçelerinde GSM Baz Ġstasyonu Güvenlik Sertifikası Durum Çizelgesi
TABLO 98
303
TABLO 99
304
TABLO 100
* Hatay Ġlinde toplam 158 adet baz istasyonu mevcuttur.
(L) ALTYAPI,ULAġIM VE HABERLEġME KAYNAK






Hatay Ġl Telekom Müdürlüğü
Ġskenderun Gümrükler BaĢmüdürlüğü
Hatay Ġli Trafik Tescil ġube Müdürlüğü
Hatay Valiliği Web Sitesi.
Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ÇalıĢmaları
305
M.YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS
M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA
M.1.1. Kentsel Alanlar
M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri
Hatay, Akdeniz Bölgesi'nin Doğu ucunda yer alan bir sınır ilimizdir. Türkiye
toplam alanının %0 7'sini kaplayan 5.403 km2 geniĢlikteki il alanı, 35° 52' ve 37° 04'
kuzeyenlemleri ile 35° 40' ve 36° 35' doğu boylamiarı arasında kalmaktadır.
Hatay ili doğusunda ve güneyinde Suriye, kuzey-doğusunda Gaziantep, kuzey ve
kuzey-batısında Osmaniye ve Adana, batısında Akdeniz yer alır.
Hatay ilinin batı kesimleri ıskenderun Körfezi kıyısındaki çok dar ve uzun kıyı
ovası ile kaplıdır. Bu ovanın hemen gerisinde Amanos Dağları yükselmektedir. Çok
yüksek olmamakla beraber bir duvar gibi uzanan Amanos Dağlarının Hatay ili içindeki en
önemli geçiti, ıskenderun-Antakya karayolunun geçtiği Belen Boğazıdır. Güney-batı ve
kuzey-doğu yönünde uzanan Amanos Dağları, daha sonra Gavur Dağları ve Nur Dağları
adını alır. Asi ırmağının denize döküldüğü Samandağ ilçesi ile -Suriye sınırı arasında kalan
Güney-batı kesiminde, baĢka bir dağlık yöre ile karĢılaĢılır. Ilin orta kesimini Güneybatıkuzeydoğu doğrultu/u bir çukur alan kaplar. Bu çukurluk Güneyde Suriye topraklarında,
Kuzeyde de KahramanmaraĢ kentinin yakınlarına doğru uzanır. Adı geçen bu çöküntünün
en alçak kesimini eskiden bir bataklık olan ve sonrada kurutularak tarıma açılan Amik
Ovası kaplar.
AĢağı Asi Vadisi'nin baĢlangıcında kurulu olan il merkezinin denizden yüksekliği
yaklaĢık 85 m. dir. Alanının %46' sını dağların oluĢturduğu ilde, ovalar % 34'lük bir paya
sahiptir % 97'si kültüre elveriĢli olan Hatay topraklarının yaklaĢık yarısını ekili-dikili
alanlar kaplamaktadır.
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni
M.1.1.3. Planlı Kentsel GeliĢme Alanları
Ġskenderun kenti Çukurova metropolitan bölge planlamasında bir liman kenti olarak
düĢünülmüĢtür. Metropolitan uygulamaları 1986 yılında baĢlayarak Dünya Bankası‘nın
desteği ile Ġskenderun Karaağaç‘ta bir, Sarımazı‘da ise ikinci bir büyük toplu konut
uygulaması Ģeklinde gerçekleĢtirmeye çalıĢmıĢtır. Diğer yeni yerleĢimler ise yine kentin
güneydoğusunda, Sarımazı yönünde geliĢmektedir. Bunlarda sınırlı yapı kooperatifleri
Ģeklindedir.
Ġskenderun Körfezi‘nin kuzey batı yönüne doğru Erzin‘e 9 km uzaklıkta Serbest
Sanayi Bölgesi adıyla Ceyhan, Osmaniye, Yumurtalık ve Dörtyol ilçelerinin ortak
306
kullanabileceği 3.750 hektarlık bir sanayi alanı, 75.000-100.000 kiĢi istikdam edecek
Ģekilde planlanmıĢtır.
Hatay‘da kentsel alan kullanımı, il genelinde % 1,69 gibi bir oran göstermektedir.
Hatay‘da son yıllarda (1990) kent nüfusu kır nüfusuna oldukça yakın bir orana ( % 47,92 )
ulaĢmıĢtır. Bu olgu, kentsel yerleĢimlerin, sanayi, yollar ve altyapı elemanlarının toplu ve
sıkıĢık düzen de olmasının bir sonucudur.
Eski Antakya‘da kültür ve tabiat varlıklarını koruma altına alınan binalar nedeniyle
modern tarzda bir Ģehir imar planı tatbik edilmemektedir.
M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk
Türkiye Ġstatistik Kurumunun 2008 yılında adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre
ilimiz genelindeki nüfus oranları ve değiĢimleri aĢağıdaki tablo ve grafiklerde verilmiĢtir.
ĠLÇE
ĠLÇE MERKEZ NÜFUS
MERKEZ
188310
ĠSKENDERUN
176374
KIRIKHAN
68212
DÖRTYOL
67430
REYHANLI
60418
SAMANDAĞ
43528
ERZĠN
30137
BELEN
21293
HASSA
9301
ALTINÖZÜ
7428
YAYLADAĞI
6305
KUMLU
5255
307
GRAFĠK 23–1
308
GRAFĠK 23–2
309
Hatay ili Ģehir ve köy nüfusları ve nüfus yoğunluğu, 2007
Hatay
Toplam
Merkez(Antakya)
Altınözü
Belen
Dörtyol
Erzin
Hassa
Ġskenderun
Kırıkhan
Kumlu
Reyhanlı
Samandağ
Yayladağı
Toplam
415.310
61.323
26.256
140.517
38.918
54.020
306.594
99.866
13.210
82.391
124.830
22.989
1.386.224
Türkiye Sıralaması
(Nüfus büyüklüğü)
Nüfus (Toplam)
Yüzölçümü(Toplam)
Nüfus Yoğunluğu
ġehirleĢme Oranı
Şehir
Köy
186.243
8.171
20.303
66.082
30.035
9.117
177.294
70.543
5.452
60.073
42.012
6.340
681.665
229.067
53.152
5.953
74.435
8.883
44.903
129.300
29.323
7.758
22.318
82.818
16.649
704.559
Belediye
Sayısı
22
4
1
7
1
6
14
2
1
1
13
4
76
Köy
Sayısı
65
41
10
6
10
26
37
56
13
31
31
33
359
Yüz
Ölçümü
858
468
130
600
358
514
637
843
223
410
446
341
5.828
Nüfus
Yoğunluğu
484
131
202
234
109
105
481
118
59
201
280
67
238
13
1.386.224
5 828 Km2
238
49
Nüfus Yoğunluğu: Km2 başına düşen kişi sayısı
Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2007 Nüfus Sayımı Sonuçları, 31.12.2007
TABLO 101
M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları
Antakya'da var olan koruma amaçlı plan ve projeler yeniden bu gözle
değerlendirilmelidir. Kent planlaması ve kentsel korumanın en iyi ifade edileceği ölçek ise,
demin de söylediğim gibi kentsel tasarı ölçeğidir. Söz konusu kentte yaĢanabilir mekânlar
oluĢturmak, kültürel değerleri korumanın ve yaĢatmanın ilkeleri, planların en üst
ölçeklerinden
itibaren
ortaya
konulmalıdır.
Bir baĢka toplantıda, izin verirseniz Sayın BaĢkan, ben Antalya deneyimini aktarmak
istiyorum. Antalya deneyimi 1/100 000 ölçekten 1/25 000 ölçeğe, 1/25 000 ölçekten; yani
çevre düzeni planından 1/5 000 nazım plan ölçeğine, nazım plan ölçeğinden uygulama
planları ve eylemsel tasarımlara kadar giden ölçeklerdedir. Bizim son beĢ yılda Antalya'da
ve danıĢmanlığını yaptık, kent planları hazırladık. Deneyimleri aktarmak özellikle Antakya
için ilginç olacaktır. 1/ 25 000'den baĢlayarak koruma kararları verilmiĢtir ve onlar kentsel
tasarım 1/ 500 ölçeklere kadar ilkeler düzeyinde gelmiĢ ve detaylandırılmıĢtır; o da bence
çok
önemli.
Makrodan
mikroya
gitmek
gerekiyor.
Koruma amaçlı tasarımlar yapılmalı ve uygulanmalıdır. Kent planlama, kentsel koruma ve
kentler tasarım ölçeğinde, kentsel tasarım, kent planlama ve kentsel korumanın hedefine
varmak için baĢvurduğu bir araç niteliğinde karĢımıza çıkmaktadır, ki kentsel tasarımın
disiplinler arası özelliği de bunu desteklemektedir. Bu tür olaylarda kentsel tasarım
310
projelerini yapmak gerekiyor. Burada arkeologlar da olacak, yerine göre sanat tarihçileri de
olacak, yerine göre peyzaj mimarları olacak, mimarlar olacak, altyapıcılar olacak. Bu
projeler, özelliğine göre çeĢitli disiplinler arası elemanların katıldığı projeler olmalıdır.
Birçok tarihsel kentte koruma planlarından önce yapılan planlar genel olarak korumayı
değil, yenilemeyi öngörmektedir.
M.1.1.6. Endüstri Alanlarda Yer Seçimi
―Sanayi ve Teknoloji‖ konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir.
M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli
Alanlar
―Turizm ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir.
M.1.2. Kırsal Alanlar
Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu
ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SĠSTEMĠ - 2008 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI
ĠL VE ĠLÇE MERKEZLERĠ ĠLE BELDE VE KÖY NÜFUSLARI (31.12.2008 tarihi itibariyle)
2008
NÜFUSU
SNO
ĠL ADI
ĠLÇE ADI
BUCAK ADI
BELEDĠYE/KÖY ADI
1
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
MERKEZ
2
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
AKAMBER
206
3
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
AKDARI
373
4
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
ALAKENT
923
5
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
ALTINKAYA
3181
6
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
ATAYURDU
562
7
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
AVUTTEPE
8
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
BOYNUYOĞUN
1751
9
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
BÜYÜKBURÇ
1974
10
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
ENEK
1357
11
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KAMBERLĠ
1123
12
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KARSU
1369
13
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KAZANCIK
923
14
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KIYIGÖREN
2232
15
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KOZKALESĠ
1035
16
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
KURTMEZREASI
17
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
TEPEHAN
18
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
TOKAÇLI
19
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
TOKDEMĠR
1022
20
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
TOPRAKHĠSAR
2094
21
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
YARSELĠ
2089
22
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
YUNUSHANI
1304
23
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
ZĠYARET
977
24
HATAY
ALTINÖZÜ
MERKEZ
YENĠHĠSAR
268
25
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
BABATORUN
1317
26
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
ÇETENLĠ
2211
27
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
HACIPAġA
4216
28
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
KANSU
29
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
KESKĠNCĠK
311
7428
654
374
3207
558
917
3727
30
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
MAYADALI
31
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
OYMAKLI
32
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
TÜRKMENMEZREASI
33
HATAY
ALTINÖZÜ
BABATORUN
YOLAĞZI
1933
34
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
KARBEYAZ
1965
35
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
DOKUZDAL
319
36
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
ERBAġI
423
37
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
GÖZECĠK
143
38
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
GÜNVURAN
162
39
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
KILIÇTUTAN
418
40
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
KOLCULAR
41
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
SARIBÜK
1175
42
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
SEFERLĠ
716
43
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
SĠVRĠKAVAK
44
HATAY
ALTINÖZÜ
YĠĞĠTYOLU
YANIKPINAR
45
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
MERKEZ
46
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
ALTINÇAĞ
47
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
ÇATKÖY
48
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
KAPILI
49
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
KARAKESE
50
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
KONAKLI
51
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
KUZUCULU
11279
52
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
YENĠYURT
4422
53
HATAY
DÖRTYOL
MERKEZ
YEġĠLKÖY
10575
54
HATAY
DÖRTYOL
YAKACIK
PAYAS
33547
55
HATAY
DÖRTYOL
YAKACIK
ÇAĞLALIK
1955
56
HATAY
DÖRTYOL
YAKACIK
KOZLUDERE
1140
57
HATAY
DÖRTYOL
YAKACIK
SĠNCAN
1223
58
HATAY
HASSA
MERKEZ
MERKEZ
9301
59
HATAY
HASSA
MERKEZ
AKBEZ
8956
60
HATAY
HASSA
MERKEZ
ARDIÇLI
4145
61
HATAY
HASSA
MERKEZ
ARPALIUġAĞI
798
62
HATAY
HASSA
MERKEZ
AġAĞIKARAFAKILI
706
63
HATAY
HASSA
MERKEZ
BĠNTAġ
350
64
HATAY
HASSA
MERKEZ
ÇINARBAġI
543
65
HATAY
HASSA
MERKEZ
DEDEMLĠ
561
66
HATAY
HASSA
MERKEZ
GAZELUġAĞI
300
67
HATAY
HASSA
MERKEZ
HACILAR
844
68
HATAY
HASSA
MERKEZ
KORUHÜYÜĞÜ
323
69
HATAY
HASSA
MERKEZ
SAPANÖZÜ
70
HATAY
HASSA
MERKEZ
SÖĞÜT
1815
71
HATAY
HASSA
MERKEZ
TĠYEK
330
72
HATAY
HASSA
MERKEZ
YENĠYAPAN
192
73
HATAY
HASSA
MERKEZ
YOLUKLAR
74
HATAY
HASSA
MERKEZ
YUKARIKARAFAKILI
75
HATAY
HASSA
MERKEZ
SUGEDĠĞĠ
76
HATAY
HASSA
MERKEZ
HAYDARLAR
77
HATAY
HASSA
AKTEPE
AKTEPE
7850
78
HATAY
HASSA
AKTEPE
DEMREK
1334
79
HATAY
HASSA
AKTEPE
EĞRĠBUCAK
998
80
HATAY
HASSA
AKTEPE
GÜLPINAR
527
81
HATAY
HASSA
AKTEPE
GÜVENÇ
945
312
2940
989
498
136
1545
383
67430
5219
197
41
5991
895
503
474
1021
152
432
82
HATAY
HASSA
AKTEPE
KATRANLIK
83
HATAY
HASSA
AKTEPE
BADEMLĠ
84
HATAY
HASSA
AKTEPE
KÜRECĠ
2766
85
HATAY
HASSA
AKTEPE
MAZMANLI
1512
86
HATAY
HASSA
AKTEPE
YUKARIBUCAK
87
HATAY
HASSA
AKTEPE
YUVALI
88
HATAY
HASSA
AKTEPE
ZEYTĠNOBA
89
HATAY
HASSA
AKTEPE
GÜLKENT
598
90
HATAY
HASSA
AKTEPE
BUHARA
1564
91
HATAY
HASSA
AKTEPE
AKKÜLEK
418
92
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
MERKEZ
93
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
AÇIKDERE
1440
94
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
AKCURUN
1249
95
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
ALAATTĠN
878
96
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
APAYDIN
1191
97
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
AġAĞIOKÇULAR
3257
98
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
AVSUYU
4875
99
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
BĠTĠREN
100
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
BOġĠN
101
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
BOZHÜYÜK
102
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
DEMĠRKÖPRÜ
1084
103
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
DURSUNLU
6344
104
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
GÖKÇEGÖZ
996
105
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
HASANLI
106
106
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
KURUYER
107
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
KÜÇÜKDALYAN
8525
108
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
MADENBOYU
2145
109
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
MANSURLU
110
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
MAġUKLU
111
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
MELEKLĠ
219
112
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
NARLICA
13404
113
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
SAÇAKLI
505
114
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
SUVATLI
847
115
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
TANIġMA
2977
116
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
ÜZÜMDALI
1420
117
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
YEġĠLOVA
689
118
HATAY
MERKEZ
MERKEZ
AKÇAOVA
1306
119
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
HARBĠYE
24147
120
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
BAHÇEKÖY
1078
121
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
BALIKLIDERE
1117
122
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
BOSTANCIK
965
123
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
ÇARDAKLI
517
124
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
DEĞĠRMENYOLU
1979
125
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
DÖVER
1696
126
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
GÜMÜġGÖZE
4506
127
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
SAMANKAYA
1425
128
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
SĠNANLI
1193
129
HATAY
MERKEZ
HARBĠYE
YEġĠLPINAR
3716
130
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
ÇEKMECE
131
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
BALLIÖZ
132
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
BÜYÜKDALYAN
133
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
DOĞANKÖY
313
723
928
651
1263
807
188310
621
3831
819
662
710
4794
16492
589
2018
762
134
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
EKĠNCĠ
135
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
GÜNEYSÖĞÜT
136
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
GÜNYAZI
2462
137
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
GÜZELBURÇ
6416
138
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
KARLISU
4239
139
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
KESECĠK
2073
140
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
KOÇÖREN
1736
141
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
KUZEYTEPE
5910
142
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
MEYDANCIK
143
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
ODABAġI
9961
144
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
ORHANLI
2091
145
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
SARAYCIK
146
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
SUBAġI
3663
147
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
TOYGARLI
3175
148
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
TURUNÇLU
3857
149
HATAY
MERKEZ
HIDIRBEY
YAYLACIK
964
150
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
SERĠNYOL
16861
151
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ALAHAN
152
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ALAZI
1758
153
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ANAYAZI
2141
154
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ARPAHAN
517
155
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
AġAĞIOBA
1497
156
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
DERĠNCE
2066
157
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
DĠKMECE
2217
158
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
GÜLDEREN
1078
159
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
KARAALĠ
3224
160
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
MARAġBOĞAZI
161
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
OĞLAKÖREN
1389
162
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
OVAKENT
6275
163
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
PAġAKÖY
446
164
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
TAHTAKÖPRÜ
841
165
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
UZUNALĠÇ
166
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ÜÇGEDĠK
167
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
ZÜLÜFLÜHAN
168
HATAY
MERKEZ
SERĠNYOL
AKHĠSAR
1442
169
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
ġENKÖY
2029
170
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
BOZLU
629
171
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
ÇATBAġI
689
172
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
ÇAYIR
214
173
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
DAĞDÜZÜ
1257
174
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
HANYOLU
1062
175
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
KARġIYAKA
176
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
SOFULAR
1961
177
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
TURFANDA
1366
178
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
YONCAKAYA
179
HATAY
MERKEZ
ġENKÖY
YUKARIOKCULAR
180
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
MERKEZ
176374
181
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
AKARCA
1026
182
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
ARPADERESĠ
1501
183
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
AġKARBEYLĠ
184
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
AZGANLIK
3154
185
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
BEKBELE
7399
314
6448
793
425
382
792
953
727
1261
861
112
506
1281
642
186
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
BĠTĠġĠK
187
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
BÜYÜKDERE
188
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
ÇINARLI
189
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
ÇIRTIMAN
190
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
DENĠZCĠLER
191
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
DÜĞÜNYURDU
192
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
GÜZELKÖY
193
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
HARLISU
194
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
HELVALI
195
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KARAAĞAÇ
196
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KARAHÜSEYĠNLĠ
2778
197
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KARAYILAN
9972
198
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KAVAKLIOLUK
172
199
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KIġLA
774
200
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KOZAKLI
550
201
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
NARDÜZÜ
4588
202
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
NERGĠZLĠK
715
203
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
ORHANGAZĠ
204
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
PĠRĠNÇLĠK
1211
205
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
SARISEKĠ
4464
206
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
SUÇIKAĞI
1345
207
HATAY
ĠSKENDERUN
MERKEZ
KALEDĠBĠ
208
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
ARSUZ
2412
209
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
AKÇALI
4540
210
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
ARPAGEDĠK
211
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
AVCILARSUYU
212
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
BEYKÖY
213
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
DEREKUYU
214
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
GÖKMEYDAN
2296
215
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
GÖZCÜLER
8371
216
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
GÜLCĠHAN
217
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
HACIAHMETLĠ
2285
218
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
HAYMESEKĠ
1574
219
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
HÜYÜK
2633
220
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
IġIKLI
853
221
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
KALE
166
222
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
KARAGÖZ
118
223
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
AġAĞIKEPĠRCE
224
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
KONACIK
225
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
KURTBAĞI
849
226
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
MADENLĠ
5055
227
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
TATARLI
836
228
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
ÜÇGÜLLÜK
229
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
YUKARIKEPĠRCE
887
230
HATAY
ĠSKENDERUN
ULUÇINAR
TÜLEK
909
231
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
MERKEZ
232
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ABALAKLI
564
233
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
AKTUTAN
106
234
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ALAYBEYLĠ
990
235
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ALĠBEYÇAĞILI
202
236
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ARKITCA
305
237
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
BALARMUDU
606
315
796
1035
753
2256
15276
726
1919
522
824
18735
569
25
790
1342
979
783
412
961
1758
3981
68212
238
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
BALDIRAN
1030
239
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
BAġPINAR
764
240
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
BEKTAġLI
935
241
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
CEYLANLI
1995
242
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ÇAMSEKĠ
226
243
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ÇATALTEPE
279
244
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ÇĠLOĞLANHÜYÜĞÜ
312
245
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
DANAAHMETLĠ
183
246
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
DEDEÇINAR
250
247
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
DELĠBEKĠRLĠ
858
248
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
GÖLBAġI
249
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
GÜVENTAġI
609
250
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
GÜZELCE
369
251
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ILIKPINAR
304
252
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ĠÇADA
703
253
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KAMBERLĠKAYA
295
254
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KAMIġLAR
236
255
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KANGALLAR
570
256
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARAÇAĞIL
257
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARADURMUġLU
258
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARAELMASLI
145
259
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARAMAĞARA
270
260
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARAMANKAġI
325
261
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KARATAġ
1097
262
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KAZKELĠ
890
263
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KODALLI
599
264
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KURTLUSARIMAZI
146
265
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
KURTLUSOĞUKSU
2548
266
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
MAHMUTLU
105
267
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
MURATPAġA
313
268
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
MURATPAġAKIZILKAYA
674
269
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
NARLIHOPUR
302
270
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ÖZKIZILKAYA
752
271
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ÖZSOĞUKSU
464
272
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
REġATLI
199
273
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
SAYLAK
502
274
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
SÖĞÜTLÜÖZ
283
275
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
SUCUKÖY
337
276
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
TAġOLUK
219
277
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
TOPBOĞAZI
385
278
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
TORUN
155
279
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
YILANLI
182
280
HATAY
KIRIKHAN
MERKEZ
ADALAR
302
281
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
YALANGOZ
868
282
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
AYGIRGÖLÜ
255
283
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
CAMUZKIġLASI
284
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
ÇAMSARI
871
285
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
DEMĠRKONAK
887
286
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
GÜLTEPE
425
287
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
ĠNCĠRLĠ
577
288
HATAY
KIRIKHAN
YALANGOZ
KALETEPE
289
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
MERKEZ
316
1430
845
1304
2262
603
60418
290
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
AHMETBEYLĠ
505
291
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
AKYAYLA
321
292
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
ALAKUZU
663
293
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
BEġASLAN
1483
294
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
BÜKÜLMEZ
654
295
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
CĠLVEGÖZÜ
341
296
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
CUMHURĠYET
887
297
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
ÇAKIRYĠĞĠT
695
298
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
DAVUTPAġA
562
299
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
FEVZĠPAġA
548
300
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
GAZĠMÜRSELTEPESĠ
105
301
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
GÖKTEPE
158
302
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KARACANLIK
593
303
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KARAHÜYÜK
304
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KARASÜLEYMANLI
1969
305
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KAVALCIK
2155
306
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KONUK
1958
307
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KULETEPE
308
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KUMTEPE
309
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KURTULUġ
310
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
KUġAKLI
311
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
MEHMETBEYLĠ
1022
312
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
OĞULPINAR
1200
313
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
PAġAHÜYÜK
363
314
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
PAġAKÖY
438
315
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
SULUKÖY
256
316
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
TAYFURSÖKMEN
317
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
TERZĠHÜYÜK
870
318
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
UZUNKAVAK
1099
319
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
ÜÇTEPE
320
HATAY
REYHANLI
MERKEZ
VARIġLI
801
321
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
MERKEZ
43528
322
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
AKNEHĠR
2264
323
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
ÇÖĞÜRLÜ
3068
324
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
ERĠKLĠKUYU
325
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
GÖZENE
326
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
HIDIRBEY
667
327
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
KAPISUYU
1742
328
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
KOYUNOĞLU
4131
329
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
KUġALANI
5544
330
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
MAĞARACIK
4817
331
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
MEYDAN
2520
332
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
MIZRAKLI
5513
333
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
SUTAġI
6292
334
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
TEKEBAġI
8706
335
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
BATIAYAZ
917
336
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
VAKIFLI
337
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
YEġĠLKÖY
1625
338
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
YEġĠLYAZI
162
339
HATAY
SAMANDAĞ
MERKEZ
YOĞUNOLUK
340
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
KARAÇAY
2508
341
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ATAKÖY
1148
317
350
373
210
1183
817
1205
629
635
1397
120
659
342
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
BÜYÜKÇAT
1504
343
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
BÜYÜKOBA
454
344
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
CEYLANDERE
250
345
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÇAMLIYAYLA
176
346
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÇANAKOLUK
926
347
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÇÖKEK
673
348
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÇUBUKÇU
471
349
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
DEĞĠRMENBAġI
3440
350
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
FĠDANLI
1077
351
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
HANCAĞIZ
728
352
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
HUZURLU
1450
353
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
HÜSEYĠNLĠ
603
354
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÖZBEK
657
355
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÖZENGĠLĠ
603
356
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
SELDĠREN
357
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
TAVLA
3197
358
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
YENĠÇAĞ
2346
359
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
TOMRUKSUYU
3241
360
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
UZUNBAĞ
3488
361
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
YAYLICA
3485
362
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
YENĠKÖY
268
363
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
AVCILAR
864
364
HATAY
SAMANDAĞ
KARAÇAY
ÇINARLI
620
365
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
MERKEZ
6305
366
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
AġAĞIPULLUYAZI
424
367
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
ÇABALA
370
368
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
ÇANDIR
255
369
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
EĞERCĠ
408
370
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
GÖZLEKÇĠLER
154
371
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
GÜRIġIK
183
372
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
GÜZELYURT
232
373
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
KIZILÇAT
125
374
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
KÖSRELĠK
280
375
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
KULAÇ
247
376
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
LEYLEKLĠ
133
377
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
OLGUNLAR
234
378
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
ġAKġAK
469
379
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
YALAZ
279
380
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
YENĠCEKÖY
608
381
HATAY
YAYLADAĞI
MERKEZ
YUKARIPULLUYAZI
382
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
KIġLAK
383
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
ARSLANYAZI
231
384
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
AYIġIĞI
382
385
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
GÖRENTAġ
399
386
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
GÜVEÇÇĠ
463
387
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
HĠSARCIK
655
388
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
SUNGUR
186
389
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
SÜRÜTME
351
390
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
ULUYOL
226
391
HATAY
YAYLADAĞI
KIġLAK
ÜÇIRMAK
20
392
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
YEDĠTEPE
1520
393
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
AYDINBAHÇE
318
527
98
1138
467
394
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
ÇAKIKÖY
697
395
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
DENĠZGÖREN
145
396
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
GÖZLÜCE
486
397
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
KARACURUN
338
398
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
KARAKÖSE
2066
399
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
SEBENOBA
862
400
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
YAYIKDAMLAR
350
401
HATAY
YAYLADAĞI
YEDĠTEPE
YEġĠLTEPE
402
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
MERKEZ
403
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
AġAĞIBURNAZ
404
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
BAġLAMIġ
1483
405
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
GÖKDERE
2019
406
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
KIZLARÇAYI
1126
407
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
KUYULUK
408
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
TURUNÇLU
611
409
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
YEġĠLTEPE
1048
410
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
YONCADÜZÜ
1311
411
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
YUKARIBURNAZ
412
HATAY
ERZĠN
MERKEZ
GÖKGÖL
301
413
HATAY
BELEN
MERKEZ
MERKEZ
21293
414
HATAY
BELEN
MERKEZ
BENLĠDERE
291
415
HATAY
BELEN
MERKEZ
ÇAKALLI
247
416
HATAY
BELEN
MERKEZ
ÇERÇĠKAYA
380
417
HATAY
BELEN
MERKEZ
GÜZELYAYLA
369
418
HATAY
BELEN
MERKEZ
KARAPELĠT
847
419
HATAY
BELEN
MERKEZ
KICI
928
420
HATAY
BELEN
MERKEZ
KÖMÜRÇUKURU
869
421
HATAY
BELEN
MERKEZ
MÜFTÜLER
422
HATAY
BELEN
MERKEZ
ÖTENÇAY
423
HATAY
BELEN
MERKEZ
ġENBÜK
414
424
HATAY
KUMLU
MERKEZ
MERKEZ
5255
425
HATAY
KUMLU
MERKEZ
AKKERPĠÇ
960
426
HATAY
KUMLU
MERKEZ
AKKUYU
413
427
HATAY
KUMLU
MERKEZ
AKPINAR
1448
428
HATAY
KUMLU
MERKEZ
AKTAġ
1370
429
HATAY
KUMLU
MERKEZ
BATIAYRANCI
798
430
HATAY
KUMLU
MERKEZ
DOĞUAYRANCI
559
431
HATAY
KUMLU
MERKEZ
GÜLOVA
664
432
HATAY
KUMLU
MERKEZ
HAMAM
44
433
HATAY
KUMLU
MERKEZ
HATAYHAMAMI
208
434
HATAY
KUMLU
MERKEZ
KALETEPE
390
435
HATAY
KUMLU
MERKEZ
KELLĠ
701
436
HATAY
KUMLU
MERKEZ
KIRCAOĞLU
619
437
HATAY
KUMLU
MERKEZ
MUHARREM
297
299
30137
264
466
513
475
1815
Açıklama: YerleĢim yerlerine (il, ilçe, belde belediyesi, köy) göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve VatandaĢlık ĠĢleri Genel
Müdürlüğü tarafından, 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması
H
TABLO 102
319
M.2. ALTYAPI
Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler ―UlaĢım ve Altyapı‖ baĢlığı altında incelenmiĢtir.
M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ
M.3.1. Kamu Binaları-M.3.2.Okullar-M.3.3.Hastaneler ve
Sağlık Tesisleri-M.3.4.Sosyal ve Kültürel Tesisler
Hastaneler ve Sağlık Tesisleri
Hatay il genelinde bulunan sağlık kuruluĢları aĢağıdaki gibidir.
Devlet Hastanesi
Doğum Evi
Sağlık Merkezi
Dispanserler
Özel Hastane
Sosyal Sigorta Hastanesi
Sağlık Ocağı
Sağlık Evi
6 adet
2 adet
1 adet
4 adet
6 adet
1 adet
82 adet
425 adet
Sosyal ve Kültürel Tesisler
Hatay il genelinde kültürel tesisler aĢağıdaki gibidir.
Ġlkokul + Ortaokul
Lise ve dengi (meslek dahil)
Özel Ġlkokul
Özel orta dereceli okul
Üniversite
788 adet
83 adet
3 adet
4 adet
1 adet
Ayrıca ; sosyal tesis olarak il merkezi ve ilçelerde halk kütüphaneleri olduğu gibi
bazı ilçelerimizde yüzme havuzu, kapalı spor salonu ve stadyumlar mevcuttur. Bunların
dıĢında çeĢitli kuruluĢların dinlenme ve sosyal tesisleri bulunmaktadır.
M.3.5. Endüstriyel Yapılar
―Sanayi ve Teknoloji‖konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiĢtir.
320
M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar
Hayvancılıkla uğraĢan göçerler yazın yaylalık yerlere kıĢın da sahil otlak ve
meralarda konaklar.
Sayı olarak sağlıklı veriler elde edilememiĢtir.
M.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar
M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar
Ġlimizde iĢ merkezleri iki bölümde sergilenmiĢtir. 1. bölüm tarihi çarĢı ve onun
etrafındaki iĢ yerleri 2. bölüm ise yeni yapılaĢmanın olduğu yörelerdeki ana güzergah
üzerinde kurulan iĢyerleridir.
M.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma
M.3.10. Yerel Mimari Özellikler
Anadolu mimarisi özelliklerini taĢıyan
Eski Antakya evleri, genellikle iki katlı inĢaları ve
taĢın yanı sıra kerpiç ve ahĢap kullanımıyla dikkat
çeker. En önemli özellikleri, cephe tarafında
bulunan ahĢap direkli, önü açık ve sofalı,
bazılarının ise tavanlarının iĢlemeli ahĢapla kaplı
olmasıdır. Evlerin çoğunluğunda, geniĢ avlu,
havuz, su kuyusu, meyve ağaçları ve çiçeklerle
süslenmiĢ bahçeler bulunur.
321
M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller
Yöreye has bir yapı mazlemesi yoktur.
M.4. SOSYO-EKONOMĠK YAPI
M.4.1. Göçler
ĠLLER
Toplam
Ġstanbul
Mersin
Adana
Antalya
Gaziantep
Ankara
ġanlıurfa
Osmaniye
K.MaraĢ
Mardin
Diğer
HATAY'IN
ALDIĞI
HATAY'IN
VERDĠĞĠ
YÜZDE
YÜZDE
100,0
11,8
8,8
8,4
6,0
5,9
4,8
4,6
3,7
3,4
2,9
39,8
ĠLLER
Toplam
Ġstanbul
Antalya
Adana
Mersin
Gaziantep
Ankara
Osmaniye
K.MaraĢ
Ġzmir
ġanlıurfa
Diğer
100,0
15,5
9,7
6,9
6,0
5,3
4,8
4,5
4,2
3,0
2,5
37,6
322
323
Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri
VERĠLEN
GÖÇ
ĠLLER
TOPLAMI
2.273.492
Toplam
348.193
Ġstanbul
50.110
Mersin
58.316
Adana
55.806
Antalya
36.229
Gaziantep
126.198
Ankara
37.282
ġanlıurfa
16.338
Osmaniye
25.574
K.MaraĢ
41.432
Mardin
89.819
Ġzmir
47.777
Diyarbakır
56.760
Konya
20.971
Adıyaman
27.830
Malatya
24.959
Muğla
19.669
Batman
40.947
Kocaeli
15.877
ġırnak
47.370
Bursa
30.275
Van
28.621
Kayseri
18.813
Elazığ
21.970
EskiĢehir
43.585
Erzurum
20.957
Bitlis
40.633
Samsun
4.611
Kilis
35.458
Manisa
30.428
Sivas
13.991
Niğde
22.120
Denizli
6.981
Hakkari
35.892
Tokat
22.373
Tekirdağ
27.450
Ağrı
16.800
Isparta
25.896
MuĢ
19.530
Zonguldak
12.596
Aksaray
12.625
Siirt
Hatay Göç, ADNKS 2008
HATAY'IN
ALDIĞI
ALINAN
GÖÇ
YÜZDE
GÖÇ
ĠLLER
TOPLAMI
29.459
100,0
2.273.492
Toplam
3.463
11,8
374.868
Ġstanbul
2.586
8,8
92.031
Antalya
2.487
8,4
45.493
Adana
1.767
6,0
46.776
Mersin
1.750
5,9
37.184
Gaziantep
1.409
4,8
156.760
Ankara
1.348
4,6
17.464
Osmaniye
1.098
3,7
26.142
K.MaraĢ
997
3,4
117.067
Ġzmir
843
2,9
25.510
ġanlıurfa
707
2,4
31.677
Diyarbakır
688
2,3
82.964
Bursa
574
1,9
63.965
Kocaeli
458
1,6
35.907
Muğla
418
1,4
27.606
Mardin
413
1,4
45.502
Konya
354
1,2
31.731
EskiĢehir
342
1,2
25.500
Malatya
316
1,1
13.223
ġırnak
287
1,0
47.534
Tekirdağ
275
0,9
30.021
Kayseri
266
0,9
34.375
Aydın
261
0,9
16.467
Batman
261
0,9
21.187
Van
259
0,9
15.294
Elazığ
250
0,8
15.150
Niğde
238
0,8
38.301
Manisa
231
0,8
4.998
Kilis
230
0,8
12.155
Adıyaman
228
0,8
37.407
Balıkesir
190
0,6
11.870
Siirt
186
0,6
7.801
Hakkari
176
0,6
18.999
Erzurum
172
0,6
16.390
Çanakkale
170
0,6
17.997
Isparta
161
0,5
11.146
Aksaray
150
0,5
17.639
Zonguldak
148
0,5
22.721
Denizli
146
0,5
10.058
MuĢ
144
0,5
14.112
Kütahya
140
0,5
18.871
Sivas
324
HATAY'IN
VERDĠĞĠ
GÖÇ
32.624
5.065
3.153
2.253
1.955
1.728
1.576
1.476
1.375
964
823
685
680
678
669
512
498
494
443
340
299
253
241
239
233
227
225
216
211
210
206
198
195
191
174
166
162
158
152
149
144
142
YÜZDE
NET
GÖÇ
100,0
15,5
9,7
6,9
6,0
5,3
4,8
4,5
4,2
3,0
2,5
2,1
2,1
2,1
2,1
1,6
1,5
1,5
1,4
1,0
0,9
0,8
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,7
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,4
0
26.675
36.225
-12.823
-3.334
955
30.562
1.126
568
27.248
-11.772
-16.100
35.594
23.018
10.948
-13.826
-11.258
9.761
-2.330
-2.654
25.161
1.400
8.798
-3.202
-9.088
-3.519
1.159
2.843
387
-8.816
6.278
-755
820
-24.586
2.144
1.197
-1.450
-1.891
601
-15.838
-7.599
-11.557
Afyon
Balıkesir
Aydın
Bingöl
Çanakkale
Karabük
Sakarya
Tunceli
Trabzon
Kars
Edirne
Çorum
Yozgat
Kütahya
Erzincan
Bolu
Giresun
NevĢehir
Amasya
Kastamonu
Ordu
Rize
GümüĢhane
Burdur
KırĢehir
Kırklareli
Iğdır
Bilecik
Artvin
Kırıkkale
Bartın
UĢak
Karaman
Yalova
Sinop
Düzce
Ardahan
Çankırı
Bayburt
Hatay
24.861
31.129
25.577
10.192
14.246
8.489
20.887
6.068
27.027
17.726
14.249
24.072
30.117
21.711
11.976
11.032
18.539
10.882
14.268
14.003
31.458
13.825
9.073
10.019
12.312
11.027
9.356
8.793
8.660
16.605
6.325
10.222
8.145
6.542
9.472
8.913
7.447
11.612
4.949
32.624
138
132
131
129
129
115
115
113
112
110
102
101
93
88
80
77
72
72
63
63
61
59
57
55
54
52
48
46
45
45
44
44
39
38
37
36
34
31
12
0
0,5
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
Samsun
Sakarya
Afyon
Kars
Bitlis
Tokat
Trabzon
Karabük
Yozgat
Bolu
NevĢehir
Erzincan
Çorum
Bingöl
Giresun
Ağrı
Amasya
Kırıkkale
Düzce
Tunceli
Kastamonu
Karaman
Edirne
KırĢehir
Bilecik
Burdur
Yalova
Ordu
Sinop
Iğdır
Çankırı
UĢak
Kırklareli
Rize
Artvin
Bayburt
Bartın
Ardahan
GümüĢhane
Hatay
35.404
24.321
18.270
8.855
11.721
29.593
25.918
8.383
15.352
10.049
9.531
10.977
15.828
8.977
20.089
12.195
11.748
11.360
10.723
6.861
14.775
8.904
11.202
9.822
8.206
9.674
16.656
27.719
10.299
5.559
12.680
8.666
10.565
13.253
6.700
2.996
8.418
4.640
9.281
29.459
137
132
119
115
112
111
102
101
96
92
84
83
81
80
77
76
76
76
75
75
73
71
68
67
65
59
57
56
54
51
49
49
47
47
37
36
34
30
16
0
0,4
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
-5.229
3.434
-6.591
-8.871
-9.236
-6.299
-1.109
-106
-14.765
-983
-1.351
-999
-8.244
-1.215
1.550
-15.255
-2.520
-5.245
1.810
793
772
759
-3.047
-2.490
-587
-345
10.114
-3.739
827
-3.797
1.068
-1.556
-462
-572
-1.960
-1.953
2.093
-2.807
208
-3.165
Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu 2009 verileri.
TABLO 103
325
M.4.2. Göçebe iĢçiler (Mevsimlik)
Hatay, temelli göçler dıĢında, önemli ölçüde mevsimlik göçlerde almaktadır.
Mevsimlik göç, özellikle pamuğun çapalanma ve toplama mevsiminde (Nisan-Mayıs ve
Eylül- Ekim dönemlerinde) yoğunlaĢmaktadır. Bu göçlerin büyük bir bölümü yine doğu,
özellikle Güney Doğu Anadolu yöresindendir. Diğer sektörlerde (InĢaat, Turizm vb.)
çalıĢan iĢçiler (tarım iĢçileri de) emlakçıların rastgele parsellediği verimli arazilere çamur
ve briketten gecekondularını, çadırlarını geliĢi güzel yaparak çarpıklığı yoğunlaĢtırır.
M.4.3. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı
M.4.4. Konut Yapım Süreçleri
M.4.5. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri
M.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ
M.5.1. Binalarda Ses izalasyonu
M.5.2. Havaalanları ve Çevresinde OluĢturulan Gürültü
Zonları
Ġlimiz sınırları içerisinde iĢletilmeye açık havaalanı bulunmamaktadır.
M.5.3. Ticari ve Endüstriyel Gürültü
―Gürültü ve TitreĢim ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir.
M.5.4. Kentsel Atıklar
―Atıklar ― konu baĢlığı altında ayrıntılı olarak verilmiĢtir.
M.5.5. Binalarda Isı Yalıtımı
326
M.6. NÜFUS
M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğiĢimi
HATAY' ın nüfusu sene ortası nüfus tespitlerine göre 1293.551 dir. Nüfus artıĢ
oranı önceki seneye göre % 0.9 olmuĢtur. Kilometre kareye ortalama 239 kiĢi
düĢmektedir.
Genel nüfusun % 50,48 (652.872 ) Erkek; % 49.52 (640.679) Kadın’ dır.
Nüfusun % 31.24 ( 404.130) 0-14 yaĢ grubunda, % 28 (358.958) 15-49 yaĢ kadın
grubunda,
OKUMA YAZMA DURUMU VE CĠNSĠYETE GÖRE
NÜFUS
(6 VE DAHA YUKARI YAġTAKĠ NÜFUS)
ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SĠSTEMĠ (ADNKS), 31.12.2007
Not : Ulusal Eğitim Ġstatistikleri Veritabanındaki bilgilerin ilgili kurumların idari kayıtlarına göre
güncellenmesine yönelik çalıĢma devam etmektedir. Bu nedenle tabloda verilen bilgiler geçicidir.
ĠL ADI
HATAY
ĠLÇE ADI
ĠL TOPLAMI
ALTINÖZÜ
BELEN
DÖRTYOL
ERZĠN
HASSA
KIRIKHAN
KUMLU
MERKEZ
REYHANLI
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
ĠSKENDERUN
CĠNSĠYET
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
ERKEK
KADIN
TOPLAM
1 223 567
612 799
610 768
52 330
25 869
26 461
23 360
11 613
11 747
123 964
62 466
61 498
34 704
17 262
17 442
47 023
23 809
23 214
87 705
43 694
44 011
11 463
5 716
5 747
367 202
183 188
184 014
69 762
34 296
35 466
109 514
53 992
55 522
20 557
10 745
9 812
275 983
140 149
135 834
327
OKUMA
YAZMA
BĠLMEYEN
116 739
24 240
92 499
8 177
1 643
6 534
1 639
307
1 332
9 741
1 760
7 981
3 886
827
3 059
6 205
1 127
5 078
11 309
2 582
8 727
1 510
243
1 267
30 727
6 841
23 886
9 334
1 823
7 511
11 977
2 584
9 393
2 071
481
1 590
20 163
4 022
16 141
OKUMA
YAZMA
BĠLEN
1 029 420
542 477
486 943
39 556
21 760
17 796
20 835
10 893
9 942
109 097
57 852
51 245
29 541
15 778
13 763
38 288
21 195
17 093
69 849
37 393
32 456
9 022
4 941
4 081
311 977
161 865
150 112
55 530
29 931
25 599
93 980
49 706
44 274
16 692
8 810
7 882
235 053
122 353
112 700
OKURYAZARLIK
DURUMU
BĠLĠNMEYEN
77 408
46 082
31 326
4 597
2 466
2 131
886
413
473
5 126
2 854
2 272
1 277
657
620
2 530
1 487
1 043
6 547
3 719
2 828
931
532
399
24 498
14 482
10 016
4 898
2 542
2 356
3 557
1 702
1 855
1 794
1 454
340
20 767
13 774
6 993
NÜFUS HAREKETLERĠ
Hatay iline ait göstergeler, 2000, 2007, 2008
Nüfus ArtıĢ Hızı (binde)
Türkiye (TR)
Hatay (TR631)
Türkiye içindeki sırası
2
Nüfus Yoğunluğu (kiĢi/km )
Türkiye (TR)
Hatay (TR631)
ġehirleĢme Oranı
Türkiye (TR)
Hatay (TR631)
Belediye Sayısı
Hatay (TR631)
Köy Sayısı
Hatay (TR631)
Ġller Arasındaki Sıralaması
Hatay (TR631)
Merkez Ġlçeleri Arasındaki Sıralaması
Hatay (TR631)
YaĢ Grupları
Hatay (TR631)
0—14
15—64
65+
Toplam YaĢ Bağımlılık Oranı
Hatay (TR631)
YaĢlı Bağımlılık Oranı
Hatay (TR631)
Genç Bağımlılık Oranı
Hatay (TR631)
2000
Yıllar
2007
2008
18,28
12,19
40
5,75
14,35
10
13,10
19,33
22
88
215
4
92
238
4
93
242
4
64,9
46,4
64
70,5
49,2
71
75
48,4
73
76
76
76
354
359
361
13
13
13
33
32
420689
772430
60314
417760
889905
78559
427024
909570
76693
62,27
55,77
55,38
7,81
8,83
8,43
54,46
46,94
46,95
TABLO 104
328
Kaynak:Hatay Ġlinde bulunan Sağlık Ocağı ve Sağlık Evleri verileri sonucu çıkartılmıĢtır.
GRAFĠK 24
SAYIMLARA GÖRE NÜFUS VE ARTIġ ORANI
SAYIM YILI
NÜFUS
SAYIMLAR ARASI
MUTLAK ARTIġ
SAYIMLAR ARASI
YILLIK ARTIġ HIZI
(%o)
1940
246.138
-
-
1945
254.141
8.003
6,40
1950
294.799
42.658
31,03
1955
363.361
66.562
40,62
1960
441.209
77.848
38,68
1965
506.154
64.945
27,46
1970
591.064
84.910
31,02
1975
744.113
153.049
46,05
1980
856.271
112.158
28,08
1985
1.002.252
145.981
31,48
1990
1.109.754
107.502
20,38
2000
1.253.726
143.972
12,19
2007
1.223567
TABLO 105
_
Kaynak DĠE Yayınları
329
_
1400000
1200000
1000000
800000
600000
400000
200000
0
1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2007
GRAFĠK 25
330
M.6.2. Nüfusun Cinsiyet ve YaĢ Gruplarına Göre Dağılımı
2.1 Cinsiyet ve yaş grubuna göre nüfus
[Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi]
A. Toplam B. Erkek C.
Kadın
Toplam
TR631
Hatay
2007
2008
TR631
Hatay
2007
2008
A
B
C
A
B
C
A
B
C
A
B
C
1.386.224
696.050
690.174
1.413.287
708.579
704.708
0-4
5-9
10-14
15-19 20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
136.073 144.428 137.259 125.691 127.739 122.986 108.072 96.675
69.739 73.920 70.255 64.540 67.450 61.096 52.474 47.895
66.334 70.508 67.004 61.151 60.289 61.890 55.598 48.780
141.938 143.906 141.180 125.996 124.076 123.141 110.502 103.640
72.516 73.665 72.411 64.447 63.412 61.224 54.432 50.860
69.422 70.241 68.769 61.549 60.664 61.917 56.070 52.780
92.266
45.921
46.345
93.054
46.948
46.106
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
75.312
37.510
37.802
80.426
40.174
40.252
63.678
31.682
31.996
65.356
32.526
32.830
46.584
23.143
23.441
48.562
24.246
24.316
30.902
14.633
16.269
34.817
16.542
18.275
24.094
11.289
12.805
22.737
10.495
12.242
23.836
11.540
12.296
23.268
11.331
11.937
17.569
8.163
9.406
18.086
8.569
9.517
8.342
3.354
4.988
8.138
3.387
4.751
3.160
886
2.274
3.245
978
2.267
1.558
560
998
1.219
416
803
TABLO 106
331
Nüfus Pramidi 2008
ERKEK
416
978
3 387
KADIN
803
2267
90+
4751
80-84
85-89
9517
8 569
75-79
11937
11 331
12242
10 495
65-69
18275
16 542
60-64
24316
24 246
yaĢ grubu
70-74
55-59
32830
32 526
50-54
40252
40 174
45-49
46106
46 948
40-44
52780
50 860
35-39
56070
54 432
61 224
20-24
61549
64 447
15-19
68769
72 411
73 665
72 516
-80000
25-29
60664
63 412
-100000
30-34
61917
-60000
-40000
-20000
0
Nüfus
GRAFĠK 26
332
20000
40000
60000
9-14
70241
5-9
69422
0-4
80000
2001 YILI NÜFUS PRAMĠDĠ
80-84 yaĢ
70-74 yaĢ
60-64 yaĢ
50-54 yaĢ
40-44 yaĢ
30-34 yaĢ
20-24 yaĢ
10-14 yaĢ
0-4 yaĢ
-80000
-60000
-40000
-20000
0
ERKEK
GRAFĠK 27
333
20000
KADIN
40000
60000
80000
2002 YILI NÜFUS PRAMĠDĠ
80-84 yaĢ
70-74 yaĢ
60-64 yaĢ
50-54 yaĢ
40-44 yaĢ
30-34 yaĢ
20-24 yaĢ
10-14 yaĢ
0-4 yaĢ
-80000
-60000
-40000
-20000
0
ERKEK
GRAFĠK 28
334
20000
KADIN
40000
60000
80000
M.6.3. Ġl ve ilçelerin Nüfus Yoğunlukları
ĠLÇELERE GÖRE YÜZ ÖLÇÜMÜ
366
689
382
ANTAKYA
ALTINÖZÜ
357
BELEN
406
DÖRTYOL
ERZĠN
186
197
HASSA
ĠSKENDERUN
KIRIKHAN
KUMLU
REYHANLI
580
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
688
759
495
298
GRAFĠK 29
ĠLÇE NUFUSLARI
7428
21293
ĠSKENDERUN
525521979
6305
9301
KIRIKHAN
DÖRTYOL
30137
REYHANLI
188310
SAMANDAĞ
43528
ERZĠN
BELEN
60418
HASSA
67430
ALTINÖZÜ
176374
YAYLADAĞI
KUMLU
68212
YAYLADAĞI
GRAFĠK 30
335
YILLARAGÖRE KĠLOMETREYEDÜġEN NUFUSYOĞUNLUĞU
YILLAR
NUF.YOĞUNLUĞU
1997
1998
1999
2000
2002
231
234
237
240
239
TABLO 107
YILLARA GÖRE NÜFUS YOĞUNLUĞU
240
238
236
234
NUF.YOĞ.
232
230
228
226
1998
1999
2000
2001
2002
GRAFĠK 31
ĠLÇELER ĠTĠBARĠYLE ġEHĠR , BELDE VE KÖY NÜFUSLARI
Ġlçeler
Toplam
Nüfus
ġehir
%
Belde
%
Köyler
%
Yüzölçümü
Nüfus
Nüfusu Oranı Nüfusu Oranı Nüfusu Oranı
( Km2)
Yoğunluğu
Antakya
345.320
144.910
Altınözü
59.167
5.352
Belen
28.382
18.646
66
-
126.258
53.597
42
67.852
33.988
25.879
76
-
Dörtyol
Erzin
Hassa
42
9
128.968
37
71.442
21
689
501
8.528
14
45.287
77
357
166
-
9.736
34
197
144
54
4.809
4
580
218
-
8.109
24
298
114
49.994
9.071
18
24.527
49
16.396
33
495
101
287.384
159.149
55
87.899
31
40.336
14
759
379
Kırıkhan
98.530
63.615
65
3.472
4
31.443
32
688
143
Kumlu
16.070
6.629
41
-
-
9.441
59
186
86
Reyhanlı
74.225
52.135
70
-
-
22.090
30
406
183
106.754
34.641
32
43.961
41
28.152
26
382
279
27.654
7.717
28
7.350
27
12.587
46
366
76
1.253.726 581.341
46
372.557
30
299.828
24
5403
Ġskenderun
Samandağ
Yayladağ
TOPLAM
TABLO 108
DĠE 1990 verileri.
336
232
M.6.4. Nüfus DeğiĢim Oranı
Nüfus ArtıĢ Hızı, Hatay 2000,2007,2008
2000
2008
12.19
19.33
1
2
14.35
3
2007
GRAFĠK 32
ġEHĠR NÜFUSU
ĠLÇELER
BELDE NÜFUSU KÖY NÜFUSU
1990
2000
2000
1990
2000
Antakya
123.871
144.910
71.442
284.195
345.320
Altınözü
6.518
5.352
5.033
8.528
46.737
45.287
58.288
59.167
Belen
15.629
18.646
-
-
7.264
9.736
22.893
28.382
Dörtyol
47.144
53.597
48.240
67.852
15.984
4.809
111.368
126.258
Erzin
22.477
25.879
-
-
6.683
8.109
29.160
33.988
7.714
9.071
14.079
24.527
25.338
16.396
47.131
49.994
Ġskenderun 154.807
159.149
65.855
87.899
38.813
40.336
259.475
287.384
68.601
63.615
-
3.472
34.474
31.443
103.075
98.530
6.142
6.629
-
-
9.399
9.441
15.541
16.070
Reyhanlı
42.451
52.135
-
-
20.803
22.090
63.254
74.225
Samandağ
29.857
34.641
-
43.961
59.345
28.152
89.202
106.754
6.496
7.717
2.568
7.350
17.108
12.587
26.172
27.654
Hassa
Kırıkhan
Kumlu
Yayladağ
TOPLAM
1990
2000
1990
TOPLAM
37.900 128.968 122.424
531.707 581.341 173.675 372.557 404.372 299.828 1.109.754 1.253.726
TABLO 109
337
2000 ve 2001 YILI NUFUSUN KIR VE KENT DAĞILIMI
KENT
KIR
TOPLAM
2000 YILI
%
NÜFUS
%
NÜFUS
TOPLAM
70
899664
29.6
378668
1278332
2001 YILI
%
NÜFUS
%
NÜFUS
TOPLAM
88
1140265
11.94
154555
1.294.820
2002 YILI
%
NÜFUS
%
NÜFUS
TOPLAM
87.75
1135069
12.25
158482
1.293.551
TABLO 110
1400000
1200000
1000000
800000
TOPLAM
KIR
600000
KENT
400000
200000
0
2000
2001
GRAFĠK 33
338
2002
M.6.5. Yer DeğiĢtirme Olayları
Ġllere Göre Hatay'ın Verdiği Göç
120,0
100,0
100,0
Nüfus
80,0
60,0
Seri 1
37,6
40,0
15,5
20,0
9,7
6,9
6,0
5,3
4,8
4,5
4,2
3,0
2,5
Di
ğ
er
İz
m
ir
Şa
nl
ıu
rfa
an
te
p
An
ka
ra
O
sm
an
iye
K.
M
ar
aş
n
er
si
G
az
i
M
Ad
an
a
To
pl
a
m
İs
ta
nb
ul
An
ta
lya
0,0
Ġller
Ġllere göre Hatay'ın Aldığı Göç
100,0
90,0
80,0
70,0
100,0
50,0
39,8
40,0
30,0
11,8
20,0
8,8
8,4
6,0
5,9
4,8
4,6
3,4
3,7
2,9
Ġller
YÜZDE
339
er
Di
ğ
n
ar
di
M
ar
aş
K.
M
An
ka
ra
Şa
nl
ıu
rfa
O
sm
an
iye
an
te
p
G
az
i
An
ta
lya
Ad
an
a
0,0
İs
ta
nb
ul
M
er
si
n
m
10,0
To
pl
a
Nüfus
60,0
Hatay Göç, ADNKS 2008
HATAY'IN
ALDIĞI
ĠLLER
Toplam
Ġstanbul
Mersin
Adana
Antalya
Gaziantep
Ankara
ġanlıurfa
Osmaniye
K.MaraĢ
Mardin
Ġzmir
Diyarbakır
Konya
Adıyaman
Malatya
Muğla
Batman
Kocaeli
ġırnak
Bursa
Van
Kayseri
Elazığ
EskiĢehir
Erzurum
Bitlis
Samsun
Kilis
Manisa
Sivas
Niğde
Denizli
Hakkari
Tokat
Tekirdağ
Ağrı
Isparta
MuĢ
Zonguldak
Aksaray
Siirt
VERĠLEN
GÖÇ
TOPLAMI
2.273.492
348.193
50.110
58.316
55.806
36.229
126.198
37.282
16.338
25.574
41.432
89.819
47.777
56.760
20.971
27.830
24.959
19.669
40.947
15.877
47.370
30.275
28.621
18.813
21.970
43.585
20.957
40.633
4.611
35.458
30.428
13.991
22.120
6.981
35.892
22.373
27.450
16.800
25.896
19.530
12.596
12.625
GÖÇ
29.459
3.463
2.586
2.487
1.767
1.750
1.409
1.348
1.098
997
843
707
688
574
458
418
413
354
342
316
287
275
266
261
261
259
250
238
231
230
228
190
186
176
172
170
161
150
148
146
144
140
YÜZDE
100,0
11,8
8,8
8,4
6,0
5,9
4,8
4,6
3,7
3,4
2,9
2,4
2,3
1,9
1,6
1,4
1,4
1,2
1,2
1,1
1,0
0,9
0,9
0,9
0,9
0,9
0,8
0,8
0,8
0,8
0,8
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
HATAY'IN
VERDĠĞĠ
ALINAN
NET
GÖÇ
GÖÇ YÜZDE
GÖÇ
ĠLLER
TOPLAMI
2.273.492 32.624
100,0 0
Toplam
374.868 5.065
15,5 26.675
Ġstanbul
92.031 3.153
9,7 36.225
Antalya
45.493 2.253
6,9 -12.823
Adana
46.776 1.955
6,0 -3.334
Mersin
37.184 1.728
5,3 955
Gaziantep
156.760 1.576
4,8 30.562
Ankara
17.464 1.476
4,5 1.126
Osmaniye
26.142 1.375
4,2 568
K.MaraĢ
117.067
964
3,0 27.248
Ġzmir
25.510
823
2,5 -11.772
ġanlıurfa
31.677
685
2,1 -16.100
Diyarbakır
82.964
680
2,1 35.594
Bursa
63.965
678
2,1 23.018
Kocaeli
35.907
669
2,1 10.948
Muğla
27.606
512
1,6 -13.826
Mardin
45.502
498
1,5 -11.258
Konya
31.731
494
1,5 9.761
EskiĢehir
25.500
443
1,4 -2.330
Malatya
13.223
340
1,0 -2.654
ġırnak
47.534
299
0,9 25.161
Tekirdağ
30.021
253
0,8 1.400
Kayseri
34.375
241
0,7 8.798
Aydın
16.467
239
0,7 -3.202
Batman
21.187
233
0,7 -9.088
Van
15.294
227
0,7 -3.519
Elazığ
15.150
225
0,7 1.159
Niğde
38.301
216
0,7 2.843
Manisa
4.998
211
0,6 387
Kilis
12.155
210
0,6 -8.816
Adıyaman
37.407
206
0,6 6.278
Balıkesir
11.870
198
0,6 -755
Siirt
7.801
195
0,6 820
Hakkari
18.999
191
0,6 -24.586
Erzurum
16.390
174
0,5 2.144
Çanakkale
17.997
166
0,5 1.197
Isparta
11.146
162
0,5 -1.450
Aksaray
17.639
158
0,5 -1.891
Zonguldak
22.721
152
0,5 601
Denizli
10.058
149
0,5 -15.838
MuĢ
14.112
144
0,4 -7.599
Kütahya
18.871
142
0,4 -11.557
Sivas
340
Afyon
Balıkesir
Aydın
Bingöl
Çanakkale
Karabük
Sakarya
Tunceli
Trabzon
Kars
Edirne
Çorum
Yozgat
Kütahya
Erzincan
Bolu
Giresun
NevĢehir
Amasya
Kastamonu
Ordu
Rize
GümüĢhane
Burdur
KırĢehir
Kırklareli
Iğdır
Bilecik
Artvin
Kırıkkale
Bartın
UĢak
Karaman
Yalova
Sinop
Düzce
Ardahan
Çankırı
Bayburt
Hatay
24.861
31.129
25.577
10.192
14.246
8.489
20.887
6.068
27.027
17.726
14.249
24.072
30.117
21.711
11.976
11.032
18.539
10.882
14.268
14.003
31.458
13.825
9.073
10.019
12.312
11.027
9.356
8.793
8.660
16.605
6.325
10.222
8.145
6.542
9.472
8.913
7.447
11.612
4.949
32.624
138
132
131
129
129
115
115
113
112
110
102
101
93
88
80
77
72
72
63
63
61
59
57
55
54
52
48
46
45
45
44
44
39
38
37
36
34
31
12
0
0,5
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
Samsun
Sakarya
Afyon
Kars
Bitlis
Tokat
Trabzon
Karabük
Yozgat
Bolu
NevĢehir
Erzincan
Çorum
Bingöl
Giresun
Ağrı
Amasya
Kırıkkale
Düzce
Tunceli
Kastamonu
Karaman
Edirne
KırĢehir
Bilecik
Burdur
Yalova
Ordu
Sinop
Iğdır
Çankırı
UĢak
Kırklareli
Rize
Artvin
Bayburt
Bartın
Ardahan
GümüĢhane
Hatay
341
35.404
24.321
18.270
8.855
11.721
29.593
25.918
8.383
15.352
10.049
9.531
10.977
15.828
8.977
20.089
12.195
11.748
11.360
10.723
6.861
14.775
8.904
11.202
9.822
8.206
9.674
16.656
27.719
10.299
5.559
12.680
8.666
10.565
13.253
6.700
2.996
8.418
4.640
9.281
29.459
137
132
119
115
112
111
102
101
96
92
84
83
81
80
77
76
76
76
75
75
73
71
68
67
65
59
57
56
54
51
49
49
47
47
37
36
34
30
16
0
0,4
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,0
0,0
-5.229
3.434
-6.591
-8.871
-9.236
-6.299
-1.109
-106
-14.765
-983
-1.351
-999
-8.244
-1.215
1.550
-15.255
-2.520
-5.245
1.810
793
772
759
-3.047
-2.490
-587
-345
10.114
-3.739
827
-3.797
1.068
-1.556
-462
-572
-1.960
-1.953
2.093
-2.807
208
-3.165
TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU
Ġlçe, yaĢ grubu ve cinsiyete göre nüfus - 2008
Toplam
YaĢ
grubu
Ġl
Ġlçe
Hatay
Altınözü
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
Dörtyol
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
Hassa
0-4
5-9
9-14
Erkek
Kadın
7.872
7.944
7.218
6.264
5.234
4.773
3.986
4.135
3.295
2.692
2.186
1.605
1.536
1.002
1.421
1.138
555
206
55
ADNKS 2008 63.117
ADNKS 2007
61.323
DeğiĢim Oranı
2,93
3.997
4.057
3.717
3.288
2.610
2.374
2.042
2.018
1.715
1.357
1.012
660
662
455
672
538
259
69
18
31.520
30446
3,53
3.875
3.887
3.501
2.976
2.624
2.399
1.944
2.117
1.580
1.335
1.174
945
874
547
749
600
296
137
37
31.597
30877
2,33
14.814
14.411
14.844
13.603
12.383
12.986
11.304
10.344
9.060
8.037
6.748
5.398
3.583
2.352
1.664
1.336
692
246
109
ADNKS 2008 143.914
ADNKS 2007 140517
DeğiĢim Oranı
2,42
7.505
7.420
7.556
6.830
6.052
6.581
5.713
5.176
4.692
4.040
3.369
2.862
1.776
1.129
759
661
224
61
26
72.432
70940
2,10
7.309
6.991
7.288
6.773
6.331
6.405
5.591
5.168
4.368
3.997
3.379
2.536
1.807
1.223
905
675
468
185
83
71.482
69577
2,74
5.984
6.250
5.961
3.062
3.198
3.081
2.922
3.052
2.880
342
Merkez
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
5.202
4.755
4.511
3.624
3.784
3.339
2.694
2.274
1.684
1.387
896
1.052
723
343
115
52
ADNKS 2008 54.630
ADNKS 2007 54020
DeğiĢim Oranı
1,13
2.662
2.540
2.318
1.843
1.917
1.748
1.354
1.133
767
591
424
546
342
134
27
17
27.704
27409
1,08
2.540
2.215
2.193
1.781
1.867
1.591
1.340
1.141
917
796
472
506
381
209
88
35
26.926
26611
1,18
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
42.248
42.537
41.694
37.166
40.643
37.514
34.618
32.055
29.244
25.070
19.030
13.672
9.772
6.283
6.658
5.467
2.371
1.058
351
ADNKS 2008 427.451
ADNKS 2007 415310
DeğiĢim Oranı
2,92
21.479
21.851
21.515
19.087
21.448
18.511
16.822
15.553
14.639
12.490
9.523
6.710
4.686
3.001
3.315
2.675
1.050
327
128
214.810
207730
3,41
20.769
20.686
20.179
18.079
19.195
19.003
17.796
16.502
14.605
12.580
9.507
6.962
5.086
3.282
3.343
2.792
1.321
731
223
212.641
207580
2,44
26.442
27.561
28.246
26.337
25.922
27.266
25.795
23.529
21.695
19.067
16.433
13.648
14.096
14.489
13.431
13.138
13.448
12.687
11.521
10.724
9.299
8.139
12.794
13.465
13.757
12.906
12.784
13.818
13.108
12.008
10.971
9.768
8.294
Ġskenderun 0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
343
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
12.309
8.306
5.207
4.827
3.531
1.676
548
194
ADNKS 2008 304.891
ADNKS 2007 306594
DeğiĢim Oranı
-0,56
6.418
4.051
2.343
2.344
1.605
689
170
71
152.311
155858
-2,28
5.891
4.255
2.864
2.483
1.926
987
378
123
152.580
150736
1,22
Kırıkhan
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
10.653
10.948
10.466
9.543
8.932
8.413
7.149
7.103
6.595
5.653
4.666
3.495
2.640
1.875
1.965
1.374
584
253
117
ADNKS 2008 102.424
ADNKS 2007 99866
DeğiĢim Oranı
2,56
5.505
5.617
5.398
4.962
4.740
4.242
3.464
3.468
3.294
2.881
2.360
1.728
1.166
819
983
638
221
66
39
51.591
50011
3,16
5.148
5.331
5.068
4.581
4.192
4.171
3.685
3.635
3.301
2.772
2.306
1.767
1.474
1.056
982
736
363
187
78
50.833
49855
1,96
Reyhanlı
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
11.087
10.921
9.972
8.177
6.988
7.051
5.936
5.493
4.876
3.880
3.212
2.221
1.576
1.116
1.206
710
243
104
5.630
5.559
5.093
4.180
3.293
3.419
2.852
2.654
2.497
1.956
1.611
1.055
713
478
540
309
97
30
5.457
5.362
4.879
3.997
3.695
3.632
3.084
2.839
2.379
1.924
1.601
1.166
863
638
666
401
146
74
344
90+
Toplam
62
ADNKS 2008 84.831
ADNKS 2007 82391
DeğiĢim Oranı
2,96
23
41.989
40747
3,05
39
42.842
41642
2,88
Samandağ 0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
12.937
13.411
12.706
10.417
10.183
11.675
10.584
10.388
8.702
7.644
5.761
3.989
2.984
1.785
2.336
2.134
868
372
135
ADNKS 2008 129.011
ADNKS 2007 124830
DeğiĢim Oranı
3,35
6.579
6.775
6.442
5.236
4.908
5.722
5.362
5.287
4.456
3.985
2.886
1.977
1.406
786
1.139
1.030
378
114
50
64.518
61757
4,47
6.358
6.636
6.264
5.181
5.275
5.953
5.222
5.101
4.246
3.659
2.875
2.012
1.578
999
1.197
1.104
490
258
85
64.493
63073
2,25
Yayladağı
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
2.061
1.976
2.138
1.995
2.097
1.696
1.513
1.486
1.308
1.028
916
789
638
599
777
597
276
136
59
ADNKS 2008 22.085
ADNKS 2007 22989
DeğiĢim Oranı
-3,93
1.034
1.015
1.064
1.032
1.283
927
742
712
698
480
447
358
279
280
379
301
136
50
23
11.240
11969
-6,09
1.027
961
1.074
963
814
769
771
774
610
548
469
431
359
319
398
296
140
86
36
10.845
11020
-1,59
Erzin
0-4
5-9
9-14
3.575
3.897
4.147
1.883
2.004
2.075
1.692
1.893
2.072
345
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
3.777
3.373
3.415
2.742
2.524
2.353
2.346
2.030
1.581
1.085
822
633
533
310
94
42
ADNKS 2008 39.279
ADNKS 2007 38918
DeğiĢim Oranı
0,93
1.938
1.675
1.733
1.347
1.192
1.190
1.220
1.031
795
526
394
301
238
105
28
7
19.682
19471
1,08
1.839
1.698
1.682
1.395
1.332
1.163
1.126
999
786
559
428
332
295
205
66
35
19.597
19447
0,77
Belen
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
2.706
2.504
2.355
2.307
2.439
2.574
2.216
1.867
1.741
1.606
1.520
1.387
1.000
568
500
365
165
83
25
ADNKS 2008 27.928
ADNKS 2007 26256
DeğiĢim Oranı
6,37
1.399
1.286
1.190
1.194
1.203
1.304
1.074
929
869
747
738
721
540
283
258
161
74
24
7
14.001
13089
6,97
1.307
1.218
1.165
1.113
1.236
1.270
1.142
938
872
859
782
666
460
285
242
204
91
59
18
13.927
13167
5,77
Kumlu
0-4
5-9
9-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
1.559
1.546
1.433
1.208
1.127
1.267
1.035
932
846
709
580
795
787
791
607
522
645
484
433
426
365
277
764
759
642
601
605
622
551
499
420
344
303
346
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
432
310
232
229
178
55
30
18
ADNKS 2008 13.726
ADNKS 2007 13210
DeğiĢim Oranı
3,91
195
146
103
95
71
20
12
7
6.781
6621
237
164
129
134
107
35
18
11
6.945
6589
2,42
5,40
TABLO 111
M.6.6. Turizm ve Seyahat
M.6.7. ĠĢsizlik
ĠL BAZINDA ĠġGÜCÜ GÖSTERGELERĠ, 2008 (Tahmin)
(TR63 - Hatay, KahramanmaraĢ, Osmaniye)
ĠL ADI
TOPLAM 15+ YAġ
NÜFUS
NÜFUSU
ĠġGÜCÜ
SAYISI
HATAY
1.413.287
439.873
986.263
ĠġSĠZLĠK ORANI
ĠġGÜCÜNE
KATILMA
ĠġSĠZ
ĠL
ORANI (%) SAYISI (%) SIRALAMASI
44,6
77.858
17,7
6
ĠSTĠHDAM
EDĠLENLER
362.016
NOT. Küçük Alan Tahmin yöntemlerinden modele dayalı “Ampirik En Ġyi Doğrusal Yansız Tahmin” (EBLUP) yöntemi,
2008 Hanehalkı ĠĢgücü AraĢtırması verilerine uygulanarak; iĢgücüne katılım, istihdam ve iĢĢizlik
oranları ile
standart hataları tahmin
edilmiĢtir.
Kaynak Türkiye Ġstatistik Kurumu Hatay Bölge Müdürlüğü
347
Ġstatistiki bölge birimleri sınıflaması Düzey 2'ye (26 bölge) göre istihdam edilenlerin sektörel dağılımı,
2007-2008
(Bin kiĢi, 15+ yaĢ)
(%)
Ġstatistik amaçlı bölge sınıflaması
Tarım
Sanayi(*)
Düzey 2
2007 2008
2007 2008
TOPLAM
23,5
23,7
26,7 26,8
49,8
49,5
TR63 (Hatay, KahramanmaraĢ, Osmaniye)
30,3
29,0
24,5 27,2
45,3
44,0
Hizmetler
2007 2008
(*) ĠnĢaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiĢtir.
Kaynak: TÜĠK, Hanehalkı ĠĢgücü Anketi
Sonuçları
Not 1) Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
2) Ġki bin kiĢiden az gözlem değerlerinde örnek büyüklüğü güvenilir tahminler için
yeterli değildir.
Kaynak Türkiye Ġstatistik Kurumu Hatay Bölge Müdürlüğü
348
A-Yurtiçi iĢ isteği ile yapılan çalıĢmalar :
1.Normal ĠĢgücü BaĢvuru sayısı
2-Özürlü ―
― ―
3-Eski Hükümlü ĠĢgücü sayısı
:
:
B-Alınacak Açık ĠĢ Toplamı
3981 kiĢi
253 ―
:
134
:
1-Kamu Sektörü
2-Özel Sektör
:
:
C-Açık ĠĢlere Yapılan Takdimler
:
1-Kamu Sektörü
2-Özel Sektöre
:
588 kiĢi
185 ―
564 kiĢi
:
224 kiĢi
D-ĠĢe YerleĢtirilenler
:
1-Normal ĠĢgücü Sayısı
2-Özürlü ĠĢgücü Sayısı
3-Eski Hükümlü ĠĢgücü Sayısı
:
:
:
580 kiĢi
51 ―
57 ―
(M) YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS KAYNAK






―
DĠE verileri 2000-2009
Hatay Ġl Nüfus Müdürlüğü 2002
Türkiye ĠĢ Kurumu Hatay Ġl Müdürlüğü
Hatay Valiliği Web Sitesi.( www.hatay.gov.tr)
349
N.ATIKLAR
N.1. EVSEL KATI ATIKLAR
Ġlimiz, evsel katı atık sorununa çözüm getirecek Katı Atık Bertaraf Tesisinin yapımı
amacıyla iki bölgeye ayrılmıĢtır. Bununla ilgili, Hatay Çevre Koruma Birliği (Hatay- Çevkobir)
ve Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme
Birliği olmak üzere iki birlik kurulmuĢtur.
Antakya ve komĢu ilçe belediyeler ile beldelerin üye olduğu Hatay Çevre Koruma Birliği‘nin,
Katı Atık Bertaraf Tesisi, Antakya merkezine 10 km. uzaklıkta Gökçegöz köyü Kuruyer
mevkiinde, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından çöp depolama alanı olarak kullanılmak
üzere Antakya Belediyesine tahsis edilmiĢtir. 6.5 ha‘lık alana inĢa edilen tesisin inĢası 2007 yılı
içerisinde tamamlanarak geçici kabulü yapılmıĢtır.
Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını
Değerlendirme Birliği‘nin Katı Atık Bertaraf Tesisi, Ġskenderun Ģehir merkezinden yaklaĢık 6 km
uzaklıkta, Düğünyurdu-Karapelit mevkiinde 67 hektarlık alana kurulacaktır.
Bu anlamda, katı atıkların bertarafı için yapılan düzenli depolamanın faaliyete geçmesiyle
baĢta Antakya ve Ġskenderun olmak üzere komĢu ilçe belediye ve beldelerinin katı atık sorunu
çözümlenecektir.
Bakanlığımızın, Antakya‘nın sosyo-ekonomik yapısına yakın bir Ģehirde (Isparta) model
FEASIBLE (1) programı desteğinde yaptırdığı çöp kompozisyonu çalıĢmasında aĢağıdaki
sonuçlara ulaĢılmıĢtır.
350
ANTAKYA KENTSEL ORTALAMA
KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU
Yıl
Atık Türü
2007
Karton
% 7,5
Mutfak Atığı
% 34,6
Bahçe Atığı
% 1,9
Cam
% 2,2
Tehlikeli Atık
% 0,3
Metal
% 2,3
Kağıt
% 11,7
Plastik
% 8,0
Beton/Kiremit/Moloz
% 9,2
Diğer yanabilen
( AhĢap, tekstil vb. Biyolojik
% 8,2
atıklar)
Antakya Düzenli Depolama Tesisi‘ne depolama amacıyla atık gönderen Antakya merkez
ile diğer ilçe ve beldelerin katı atık karakterizasyonunu tayin etmek amacıyla sonbahar, ilkbahar
yaz ve kıĢ mevsimlerinde analizler yapılacaktır. 2007 Sonbahar ve 2008 Ġlkbahar dönemine ait
atık kompozisyon yapısı aĢağıda verilmiĢtir.
351
ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA
KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU PROJEKSĠYONU
2008
2007
Atık Türü
Ġlkbahar
Sonbahar Dönemi
Dönemi
7,49%
Kağıt-Karton
2,50%
Cam
0,65%
Pet
8,41%
PoĢet
1,77%
Plastik
0,63%
Çuval
1,44%
Demir
0,21%
Alüminyum
55,14%
Org. Mad.
10,42%
Çocuk Bezi
0,01%
Elk. Alet
3,10%
Tekstil
0,42%
Tetrapak
1,44%
Diğer Yanan
0,11%
TaĢ
0,18%
Kemik
6,10%
Kül
0,00%
Diğer
ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA KATI ATIK
KARAKTERĠZASYONU
Org. Mad.
55,13%
Diğer yanabilen
10%
Elk. Alet
0,01%
Alüminyum
0,21%
Tekstil
3,10%
Demir
1,44%
Tetrapak
0,42%
Çuval
0,63%
Plastik
1,77%
Poşet
8,41%
Diğer Yanan
1,44%
Kül
6,10%
Pet
0,65%
Cam
2,50%
352
Kağıt-Karton
7,49%
Kemik
0,18%
Taş
0,11%
N.2. TEHLĠKELĠ VE ZARARLI ATIKLAR
Ġlimizde, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe
giren ―Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda yer alan firma
ve araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir. Dolayısıyla ilimizde iĢletmelerden kaynaklanan tehlikeli
atıklar lisanslı bu araç ve firmalar tarafından alınıp nihai bertaraf veya depolama alanına
taĢınmaktadır. Ġlimizde tehlikeli atıklardan kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk
gözlenmemektedir.
Ġskenderun Demir - Çelik sanayi ve çeĢitli haddehanelerden atmosfere partikül madde,
S02, C0 gibi gazların emisyonu verilmekte ve çimento fabrikasıyla gübre fabrikasından yine
partikül madde emisyonu alıcı ortama verilmektedir.
Sıvı atık olarak ise, bu fabrikaların çoğunlukla soğutma sularında yağ ve gres görülmekte,
ayrıca, sıvı atıklarda süspanse halde ve kolladial halde katı atıklara rastlanmaktadır.
Tesislerin bu atıkları rutin denetimlerle ve ölçümlerle kontrol altına alınmaya
çalıĢılmaktadır.
HATAY ĠLĠ TEHLĠKELĠ ATIK TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP , FĠRMA ve
ARAÇLAR
Lisans Verilen /Firmanın
Adı
Metoks Madencilik
Metalurji
TaĢ.San.Tic.A.ġ.
Adresi
Telefon
Numar
ası
Faks
Numara
sı
Lisans Verilen Aracın
Lisans
Numar
ası
Lisansın
VeriliĢ ve
BitiĢ Tarihi
Lisanslı
Araç
Sayısı
Araç
Plakası
Lisans Lisansın
Numar VeriliĢ ve BitiĢ
ası
Tarihi
MareĢal Çakmak
Cad.Paola Apt.A
Blok Zemin Kat.
Ġskenderun
//HATAY
11
0-326
6563119
353
02.03.2007
01.03.2010
1
31 UZ
306
12
02.03.2007
01.03.2010
N.3. ÖZEL ATIKLAR
N.3.1. Tıbbi Atıkları
Ġlimizde, Antakya merkezine 10 km. uzaklıktaki Gökçegöz Köyü mevkiinde, Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‘nin hükümlerine uygun olarak Katı Atık AyrıĢtırma ve Düzenli
Depolama tesisi kurulmuĢtur.
Ġlimizde sağlık kuruluĢlarından oluĢan tıbbi atıkları, toplama ve taĢıma iĢleri için
Müdürlüğümüzce Antakya Belediyesi ile Ġskenderun belediyesine Tıbbi Atık TaĢıma Araç
Lisansı ile Tıbbi Atık TaĢıma Firma Lisansı verilmiĢtir. Bu araçlar ile evsel atıklardan ayrı olarak
toplanan tıbbi atıklar evsel atıklardan ayrı olarak bertaraf edilmektedir.
Diğer belediyeler ise ayrı olarak topladıkları tıbbi atıkları kendi imkânları doğrultusunda
imha etmektedirler. Ancak Antakya merkezine 10 Km uzaklıktaki Gökçegöz köyü mevkiinde
kurulan Katı Atık AyrıĢtırma Ve Düzenli Depolama Tesisinin iĢletmeye alınmasıyla birlikte, tıbbi
atıkların bertarafı ile ilgili sorunlar ortadan kalkacaktır.
Ġlimizde, 22 Temmuz 2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ―Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda
yer alan firma ve araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir.
HATAY ĠLĠ TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP BELEDĠYE, FĠRMA ve
ARAÇLAR
Lisans Verilen Belediyenin/Firmanın
Adı
Adresi
Telefon
Faks
Lisans
Lisansın
Numar Numara Numar VeriliĢ ve
ası
sı
ası
BitiĢ Tarihi
Ahmet
CANBAZ
Fatih Cad.Hüseyin 0-326
0-326
ĠnĢ.Tem.Taah
Dönmez
.TaĢ.
Apt.No:28
Tıbbi
Malz.Bilgi.G
üv.
Antakya/HATAY 2138500 2144911
Hizm.Tic.Ltd.
ġti.
Erhan
Akif ER Ġbrahim
Nak.Gıda ĠnĢ.
karaoğlanoğlu
0-326
cad.Pac.Meydanı
San.Ltd.ġt.
No:2
6131164
Ġskenderun/HATA
Y
1
16.02.2006
Lisanslı Araç Lisans Lisansın
Araç
Plakas Numar VeriliĢ ve BitiĢ
Sayısı
ı
ası
Tarihi
1
31 E
4884
1
16.02.2009
14
31.05.2007
31.05.2010
354
16.02.2006
16.02.2009
1
07 VM
387
13
31.05.2007
31.05.2010
2007 YILI ĠÇĠN HATAY ĠLĠ SAĞLIK KURULUġLARI
YÖNETMELĠK UYGULAMALARI
Geçici
Kaynağında Ayrı Toplama
Depolama
Ünite
Ġçi
DEĞERLEN
DĠRE
Atık
Evse Amba Tıbb
Yönet
im
l
laj
i
Atıkl Atıkla Atıkl
Planı
rı
ar
ar
KesiciDelici
Atıklar
k
ĠĢçileri
Ünite Ġçi
Tehlik
Atık
Geçici
eli
TaĢıma
Atık
Atıkla
Aracı
Perso
Özel
Kontey
u
Tıbbi
Atık
Atık Miktarı
nel
nin
Depos ner
r
OluĢan Tıbbi
Temizli
Ġçin
Özel
Eğiti
m
Kıyafet
kg/
gü kg/yıl
n
i
OLUMLU
(Adet)
14
14
12
13
14
10
12
10
1
12
14
100
100
85,7
92,8
100
71,4
85,7
76,9
100
85,7
100
0
0
2
1
0
4
2
3
0
2
0
OLUMLU (
%)
OLUMSUZ
(Adet)
11
OLUMSUZ
(%)
0
0
14,3
7,2
0
28,6
14,3
355
23,1
0
14,3
0
51 415400
2007 YILI SONU ĠTĠBARĠYLE ĠLÇE BELEDĠYELERĠNĠN TIBBĠ ATIK DURUMU
Toplanan tıbbi atık
miktarı
Tıbbi Atıkların TaĢınması
BELEDĠYE ADI
Tıbbi Atık
Yönetim
Planı
Var ( x )
Tıbbi
Atıkların
TaĢınması
Özel (x )
Tıbbi
Atık
TaĢıma
Aracı
Sayısı
(Adet)
Temizlik
ĠĢçilerinin
Özel Tıbbi
Atık Kıyafeti
Tıbbi
Atık
TaĢıma
Lisansı
Özel ( 1)
Var ( x)
Var ( x )
Personel
Ġçin Özel
Eğitim
kg/gün
kg/yıl
Tıbbi Atıkların
Bertaraf
Yöntemi
Düzenli
depolama ( )
Var ( x )
Yakma
932
Antakya (merkez)
Bld.
( )
Kamu ( )
Kamu ( )
Yok (
)
Yok ( )
Yok ( )
Var ( x )
Özel ( x )
Özel (1)
Var ( x )
Var ( x )
Var ( x )
1000
Ġskenderun
Belediyesi
Yok
( )
Kamu ( )
Kamu ( )
Yok (
)
Yok ( )
Yok ( )
Var (x )
Özel ( )
Özel (
Var ( )
Var ( x )
Var ( x )
)
340320
288000
VahĢi Depolama
(x)
Düzenli
depolama ( )
Yakma
( )
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama
(x )
Düzenli
depolama ( )
Yakma
10
Samandağ
Belediyesi
Yok
( )
Var ( x )
Kamu ( x )
Özel ( )
Kamu(1 )
Yok ( x )
Yok ( )
Yok ( )
Özel (
Var ( )
Var ( )
Var ( )
)
Var ( )
()
Sterilizasyon ( )
Yok
Bertaraf
Tesislerinin
Lisansı
3600
Yok
(x )
Var ( )
Yok
( x)
Var ( )
()
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama
(x )
Düzenli
depolama ( )
Yok
( x)
Var ( )
Yakma ( )
50
Yok
( )
Kamu ( x )
Kamu (1)
Yok ( x )
Yok ( x )
. Erzin Belediyesi
356
Yok ( x )
18250
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama
(x)
Yok
(x )
Var ( )
Özel ( )
Özel ( )
Var ( )
Var ( )
Düzenli depolama ( )
Var ( )
12
Altınözü Belediyesi
Yok
)
(
3200
()
Sterilizasyon ( )
Kamu ( x ) Kamu (1)
Yok (x)
Yok ( x )
Yok ( x )
Var ( )
Özel ( x )
Özel (1)
Var ( )
Var ( x )
Var ( x )
Yok ( x )
Kamu ( )
Kamu(
Yok ( x ) Yok ( x )
Yok ( x )
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama ( )
Var ( x
)
Özel ( 1 )
Özel ()
Var ( x
)
Var (x )
Yakma
()
VahĢi Depolama (x)
Yakma
(x)
200
)
2400
Kırıkhan Belediyesi
Var ( )
50
Yok
( )
Kamu ( )
Kamu (1 )
Var ( x )
Özel (x )
Özel ( 1)
Yok ( x ) Yok ( )
Yok ( )
Var ( x
)
Var ( x )
18250
Reyhanlı Belediyesi
Var ( )
Yok
)
(
Var ( )
Yok
(x
)
Yayladağı Belediyesi
Var ( )
Kamu ( )
Kamu ( )
Yok ( x ) Yok ( )
Yok ( )
Özel ( )
Özel ()
Var ( )
Var ( )
Kamu ( x ) Kamu( 1 )
Özel ( )
Özel (
)
Var ( )
Yok ( x )
Var ( )
Var ( )
Var ( )
(x
Yok ( x )
Yok ( x
)
)
Hassa Belediyesi
Var ( )
Kamu ( x ) Kamu(2 )
Yok ( x )
Özel ( )
Özel (
)
Var ( )
Var ( )
Var ( )
(x
)
Kamu ( x ) Kamu (1)
Yok ( x
Yok ( x )
)
Kumlu Belediyesi
357
Yok ( x )
Sterilizasyon ( )
2190
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama ( )
Yakma
36000
( ) Gömme x
Sterilizasyon
VahĢi Depolama
( )
(x )
Yakma ( x)
10
Yok
()
Yakma
(x )
100
Yok
54750
Yakma
VahĢi Depolama (x)
6
Yok ( x
Yok ( x )
)
Sterilizasyon
( )
VahĢi Depolama ( x )
150
Dörtyol Belediyesi
Yakma
3650
Sterilizasyon
VahĢi Depolama ( )
( )
Var ( )
Yok
(x )
Var
( )
Yok
( x)
Var ( )
Yok
( x)
Var ( )
Yok
( x)
Var ( )
Yok
( x)
Var ( )
Yok
( x)
Var ( )
Yok
(x )
N.3.2. Atık Yağlar
Ġlimizde, 21 Ocak 2004 tarih ve 25353 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe
giren ―Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde aĢağıdaki tabloda yer alan firma ve
araçlara taĢıma lisansı verilmiĢtir. Dolayısıyla ilimizde iĢletmelerden kaynaklanan atık yağlar
lisanslı bu araç ve firmalar tarafından alınıp nihai bertaraf veya depolama alanına taĢınmaktadır.
Ġlimizde atık yağlardan kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk gözlenmemektedir.
HATAY ĠLĠ ATIK YAĞ TAġIMA LĠSANSINA SAHĠP , FĠRMA ve ARAÇLAR
Lisans Verilen /Firmanın
Adı
Sümer
Uluslar arası
Nak..san.Tic.Ltd.
ġti.
Adresi
Osman Yılmaz Mah.
Ġmdat Bey Apt.No:
37/11
Gebze/KOCAELĠ
Telefon
Numaras
ı
Lisans
Faks
Lisansın VeriliĢ
Lisanslı
Numaras
Numarası
ve BitiĢ Tarihi Araç Sayısı
ı
0-262
10
31.10.2006
15.12.2008
2
Araç
Plakası
Lisans Lisansın
Numaras VeriliĢ ve BitiĢ
ı
Tarihi
41 L
0355
8
34
PRF 11
9
27.10.2006
15.12.2008
6419920
27.10.2006
27.07.2009
N.3.3. Pil ve Aküler
Ġlimizde Atık pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği‖ çerçevesinde herhangi bir
çalıĢma yapılmamaktadır.
N.3.4. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller
Kayıtlarda Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller atıklarıyla ilgili bilgi
bulunamamıĢtır.
N.3.5. Tarama Çamurları
ĠĢletmelerden kaynaklanan varsa tarama çamurları, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı
Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren ―Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‖
çerçevesinde taĢıma lisansı verilmiĢ firma ve araçlarla alınarak nihai bertaraf veya depolama
358
alanlarına taĢınırlar. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği uyarınca bertarafı sağlanır.
TaĢınmaktadır. Ġlimizde tarama çamurlarından kaynaklanan herhangi bir kirlilik ve olumsuzluk
gözlenmemektedir.
N.3.6. Elektrik ve Elektronik Atıklar
Kayıtlarda Elektrik ve Elektronik atıklarıyla ilgili bilgi bulunamamıĢtır.
N.3.7. Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar
Ġlimizde ömrünü tamamlamıĢ araçlarla ilgili herhangi bir çalıĢma bulunmamaktadır.
N.4. DĠĞER ATIKLAR
N.4.1. Radyoaktif Atıklar
Ġlimizde sağlık kuruluĢlarından az da olsa radyoaktif atık oluĢmaktadır.OluĢan bu atıkları
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde bertaraf edilmesi sağlanmaktadır.
N.4.2. Hayvan Kadavraları
N.4.3. Mezbaha Atıkları
N.5. ATIK YÖNETĠMĠ
Ġlimiz, evsel katı atık sorununa çözüm getirecek Katı Atık Bertaraf Tesisinin yapımı
amacıyla iki bölgeye ayrılmıĢtır. Bununla ilgili, Hatay Çevre Koruma Birliği (Hatay- Çevkobir)
ve Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını Değerlendirme
Birliği olmak üzere iki birlik kurulmuĢtur.
Antakya ve komĢu ilçe belediyeler ile beldelerin üye olduğu Hatay Çevre Koruma
Birliği‘nin, Katı Atık Bertaraf Tesisi, Antakya merkezine 10 km. uzaklıkta Gökçegöz köyü
Kuruyer mevkiinde, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından çöp depolama alanı olarak
kullanılmak üzere Antakya Belediyesine tahsis edilmiĢtir. 6.5 ha‘lık alana inĢa edilen tesisin
inĢası 2007 yılı içerisinde tamamlanarak geçici kabulü yapılmıĢtır. Ancak tesiste yapılması
istenilen bazı eksiklikler mevcut olup bu eksikliklerin giderilmesi ve tesisin iĢletilmesi amacıyla
Antakya Belediyesi ve Hatay Çevre Koruma Birliği en kısa zamanda ihaleye çıkacaktır. Yap-iĢlet
modeliyle ihaleye çıkılacak olup 3 ay içerisinde iĢletmeye alınacaktır. Birliğe 46 belediye üyedir.
Ġskenderun Çevre Ġlçe Ve Beldeleri Köy Ve Belediyelerinin Katı Atıklarını
Değerlendirme Birliği‘nin Katı Atık Bertaraf Tesisi, Ġskenderun Ģehir merkezinden yaklaĢık 6 km
uzaklıkta, Düğünyurdu-Karapelit mevkiinde 67 hektarlık alana kurulacaktır. Katı Atık Bertaraf
Tesisi için Çevre ve Orman Bakanlığınca ÇED Olumlu Belgesi verilmiĢtir. Ayrıca tesis için daha
önce KahramanmaraĢ Orman Bölge Müdürlüğünce verilen ön iznin kesin izne çevrilmesi için
yazı yazılmıĢ ve yazının cevabı beklenmektedir. Daha sonra tesisin proje ve inĢası için ihaleye
359
çıkılacaktır. Ġskenderun Birliğinin Katı Atık Bertaraf Tesisi, 2872 sayılı Çevre Kanununda
değiĢiklik yapan 5491 sayılı Kanunun Geçici 4. maddesinde belirtilen sürelerde bitirilecektir
(13Mayıs 2010). Birliğe 23 belediye ve 4 muhtarlık üyedir.
ġuan itibari ile ilimizde 76 belediye mevcut olup, bunlardan 69 belediyesi 2 birlikten
birine üyedir. 3 belediyede son 2007 seçim sonuçlarına göre belediyeliği düĢmüĢtür, geriye kalan
4 belediye hiçbir birliğe üye değildir, bu belediyelere uygun olunan birliğe üye olmaları için yazı
yazılmıĢtır.
Bu anlamda, katı atıkların bertarafı için yapılan düzenli depolamanın faaliyete geçmesiyle
baĢta Antakya ve Ġskenderun olmak üzere komĢu ilçe belediye ve beldelerinin katı atık sorunu
çözümlenecektir.
N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU
Antakya Düzenli Depolama Tesisi’ne depolama amacıyla atık gönderen Antakya merkez
ile diğer ilçe ve beldelerin katı atık karakterizasyonunu tayin etmek amacıyla sonbahar, ilkbahar
yaz ve kıĢ mevsimlerinde analizler yapılacaktır. 2007 Sonbahar ve 2008 Ġlkbahar dönemine ait
atık kompozisyon yapısı aĢağıda verilmiĢtir. Antakya merkezde yaklaĢık katı atık miktarı
200Ton/gün,Ġskenderun merkezde ise 250Ton/gün dür.
ÇEVKOBĠR KENTSEL ORTALAMA
KATI ATIK KARAKTERĠZASYONU PROJEKSĠYONU
2007
2008
Atık Türü
Sonbahar
Ġlkbahar
Dönemi
Dönemi
7,49%
Kağıt-Karton
2,50%
Cam
0,65%
Pet
8,41%
PoĢet
1,77%
Plastik
0,63%
Çuval
1,44%
Demir
0,21%
Alüminyum
55,14%
Org. Mad.
10,42%
Çocuk Bezi
0,01%
Elk. Alet
3,10%
Tekstil
0,42%
Tetrapak
1,44%
Diğer Yanan
0,11%
TaĢ
0,18%
Kemik
6,10%
Kül
0,00%
Diğer
360
N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TOPLANMASI,
TAġINMASI VE TRANSFER ĠSTASYONLARI
N.8.. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ
N.8.1. Katı Atıkların Depolanması
N.8.2. Atıkların Yakılması
N.8.3. Kompost
N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE
DEĞERLENDĠRMESĠ
N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ
Bu konular Antakya merkez ve ilçeler bazında yandaki tablolarda ele alınmıĢtır.
Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde Kentsel Atıkların
(Çöplerin) OluĢturduğu Sorunları Önem
ve Öncelik Sırasına
Göre Rakam (1,2,3,4...) Ġle Belirtiniz.
OluĢturduğu Sorunlar :
a) Halk ve çevre sağlığı açısından tehlike
b) Koku problemi
c) HaĢerelerinartması
d) Salgın hastalıkların görülmesi
e) Metan gazı sıkıĢması sonucu yangın ve
f) Yer altı sularının kirlenmesi
g) Estetik görüntünün bozulması
h) Zaman zaman, yağan yağmurlar sonucu
akıĢa geçmesi ve tarım alanlarını olumsuz
( 3 )
361
oluĢturması
(
(
(
(
(
(
2 )
3 )
1)
)
patlama
3 )
)
( 2 )
yüzeysel sularla
etkilemesi
Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim Merkezlerinde( Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Yöntemlerini Belirtiniz.
Antakya
Belediye
Belediyenin Adı*
BaĢkanlığı
Nüfus
144.910
kiĢi(2000
yılı verisi)
KiĢi
BaĢına
Üretilen
Katı
Atık Yaz
:
1,5
(yıl
Miktarı(Kg/Gün)
ortalaması)
KıĢ :
Toplanan
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
; Yaz :
220 ; 80.300
Ton/Yıl)
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Atık Kompozisyonu(%)
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Plastik,
Kül Vs.)
Mevcut Bertaraf Yöntemi
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Kim Belediye
Yürütüyor
(
)
(Toplama, TaĢıma, Bertaraf)
Özel
( x )
Hangi Atıklar Toplanıyor
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Kaynakta
ayrı Hayır
Toplama Yapılıyor mu?
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Atık Hizmetleri Ġçin Araç
Durumu
(Adet, Cins, Kapasite vs.)
Türleri
ve
Ġçin
Ekipman
Atık Hizmetleri Ġçin Eleman Durumu
(Sayı ve Görev)
Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık
8. Bölge Müdürlüğü, 2001)
TABLO 112
362
11 adet Pres Kam.,
9 adet Kam.,
1
adet
Kepçe,
4
adet Traktör
ÇalıĢmaları
(Ġller
Bankası
Ġl Sınırları Ġçinde YerleĢim
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Yöntemleri (devamı)
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman
Durumu
(Sayı ve Görev)
Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık Ça
TABLO 113
363
Ġskenderun
Belediye
BaĢkanlığı
159.149
kiĢi(2000
yılı verisi)
Yaz
:
1,8
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 300 ; 109.500
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
( x )
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
2
adet
Konteyn.,
20
Pres Kam.
lıĢmaları
(Ġller
Çöp
adet
Bankası
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Kırıkhan
Belediye
BaĢkanlığı
63.615
kiĢi(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,8
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 70 ; 25.550
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
(
)
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman
Durumu
(Sayı ve Görev)
Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları
TABLO 114
364
(Ġller
Bankası
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Reyhanlı
Belediye
BaĢkanlığı
52.135
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,45
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 30 ; 10.950
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 5 adet Kam., 4 adet
Durumu
Traktör
(Sayı ve Görev)
Kaynak: Hatay Ġli Belediyeleri Katı Atık ÇalıĢmaları (Ġller Bankası
TABLO 114
365
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Dörtyol
Belediye
BaĢkanlığı
53.597
(2000
yılı
verisi)
Yaz
:
0,73(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 40 ; 14.600
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 4 adet Pres Kam., 2
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 115
366
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Samandağ Belediye
BaĢkanlığı
34.641
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,84
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 30 ; 10.950
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 4 adet Kam. 1 adet
Durumu
Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 116
367
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Üretilen
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik, Kağıt, Cam, Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj Atıkları Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Kaynakta
Atık
Belen
Belediye
BaĢkanlığı
18.646 kiĢi (2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,75
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 15 ; 5.475
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Türleri
ayrı
Düzensiz
Depolama
(
)
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
( x )
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
(
x )
Endüstriyel
( x
)
Tıbbi
(
x )
Diğer
(
)
Hayır
Ġçin
Atık Hizmetleri Ġçin Araç ve Ekipman 20
adet
Kam.
3
Durumu
adet Kamyonet
(Sayı ve Görev)
TABLO 117
368
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Hassa
Belediye
BaĢkanlığı
9.071
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,7
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 7 ; 2.555 (yıl
ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 118
369
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Yayladağı Belediye
BaĢkanlığı
7.717
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,64
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 5 ; 1.825 (yıl
ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 119
370
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Altınözü
Belediye
BaĢkanlığı
5.352
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,18
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 1 ; 365 (yıl
ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 120
371
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Kumlu
Belediye
BaĢkanlığı
6.629
(2000
yılı
verisi)
Yaz
:
0,43
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz : 3 ; 1.095 (yıl
ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 121
372
Merkezlerinde(
Belediyelerde)
OluĢan
Katı
Atıkların
Toplanma,
TaĢınma
ve
Bertaraf
Belediyenin Adı*
Nüfus
KiĢi
BaĢına
Miktarı(Kg/Gün)
Toplanan
Ton/Yıl)
Katı
Üretilen
Atık
Katı
Atık
Miktarı(Ton/Gün
(Organik,
Kağıt,
Cam,
Metal,
Kül Vs.)
;
Plastik,
Atık
Yönetimi
Hizmetlerini
Yürütüyor
Kim
Ambalaj
Atıkları
Ġçin
Yapılıyorsa
Yapılıyor
Hangi
Atık
Erzin
Belediye
BaĢkanlığı
25.879
kiĢi
(2000
yılı verisi)
Yaz
:
0,75
(yıl
ortalaması)
KıĢ :
Yaz
:
20
;
7.300
(yıl ortalaması)
KıĢ :
Kaynakta
ayrı
Türleri
Ġçin
Düzensiz
Depolama
( x )
Düzenli
Depolama
(
)
Kompost
(
)
Yakma
(
)
Diğer
(
)
Belediye
( x )
Özel
(
)
Evsel
( x )
Endüstriyel
( x )
Tıbbi
( x )
Diğer
(
)
Hayır
Durumu
adet Traktör
(Sayı ve Görev)
TABLO 122
373
(N) ATIKLAR KAYNAK


374
O.GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM
0.1. GÜRÜLTÜ
SanayileĢme ve modern teknolojinin ilerlemesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de
gürültü kirliliğidir. Gürültü ― istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade etmeyen ses‖ olarak
tanımlanabilir. Bu tanıma bakıldığında, sesin gürültü niteliği taĢıması için mutlaka
Yüksek düzeyde olması gerekmediği anlaĢılmaktadır.
Gürültü kirliliğine zemin oluĢturan faktörler arasında; sanayileĢme, plansız KentleĢme,
hızlı nüfus artıĢı, bu konularda yeterli eğitimin verilememesi ve ekonomik Ġmkansızlıklar
vb.hususlar sayılabilir
Kısaca gürültü havadaki basınç değiĢmesinin kulak zarına olan etkisidir. Ya da düzensiz
titreĢimlerin meydana getirdiği kuvvetli sese gürültü denir.
19. yüzyılda ortaya çıkan gürültü problemi, yüzyılımızda çok hızlı bir Ģekilde geliĢmiĢ ve
günümüzde teknolojik geliĢme, hızlı ve sağlıksız kentleĢme, yüksek yapı blokları sonucu büyük
boyutlara ulaĢmıĢtır.
0.1.1. Gürültü Kaynakları
0.1.1.1. Trafik Gürültüsü
Trafik, insanı olumsuz etkileyen en önemli gürültü kaynaklarından birisidir. Ġl merkezinde
trafiğin en yoğun olduğu 3 caddedeki taĢıt gürültü düzeyi ölçümleri ortalama Leg değerleri:
Atatürk Cad. 75 dBA, KurtuluĢ Cad. 78 dBA, Fatih Cad. 79 dBA‘dır. Bu güzergâhtaki araçların
çoğunluğu otomobil olmak üzere, otobüs ve minibüstür. Ġlimiz karayolları kenarlarında gürültü
etkisini azaltmak üzere plantasyon ya da benzeri tedbir alınmamıĢtır. AĢağıdaki tablodan
anlaĢılacağı üzere ilimiz Ģehir merkezindeki gürültü seviyesi hemen hemen Üst Gürültü Seviyesi
sınırındadır.
Ülkemizde Gürültü Kontrol Yönetmeliği ile TaĢıtlardan Kaynaklanan Üst Gürültü Seviyeleri
Tablo: 1.‘de verilmiĢtir.
Tablo: TaĢıtların Üst gürültü Seviyeleri
TaĢıt Türü
Üst Gürültü Seviyesi dBA
Otomobil
75
Otobüs (Kent içi)
85
(Kent dıĢı)
80
Ağır müteharrik araç
(sürücü kabininde ve kamyon 80 km/h durumunda)
85
Lokomotif içi (Dizel motorlu tam güçte ve yükle çalıĢırken hız 80 km/h)
85
Elektrikli tren lokomotifi yükle çalıĢırken
80
Vagonların Ġçinde
70
375
O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü
Endüstri faaliyetlerinden kaynaklanan gürültü, daha çok o iĢyerinde çalıĢanları rahatsız
etmektedir. Ġlimizde Endüstriyel iĢ yerlerinde tesis içi gürültü seviyeleri ölçüm sonuçları kayıtlı
olarak bulunmamaktadır. Merkez ilçede 5 endüstri tesisinde yapılan tesis içi gürültü düzeyi
ölçümlerinde Leg değerinin 80 dBA olduğu tespit edilmiĢtir. Endüstriyel iĢyerlerinde gürültü
azaltıcı tedbir olarak gürültü kaynaklarında izolasyona gidilmektedir. Tablodan da görüldüğü
üzere ilimiz merkez ilçede endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan gürültü düzeyi sınırının
altındadır.
Endüstriyel ĠĢyerlerindeki Gürültü Ölçümleri Tablo: .2.’de gösterilmiştir.
Tablo:.2. ÇeĢitli Endüstriyel ĠĢyerlerinde Gürültü Ölçümleri
ĠĢyerleri
Gürültü Düzeyi dBA
Zincir ve Ġplik fab.
106.5
Kereste fab.
102.5
Döküm ve emaye fab.
96.5
Makina alet ve yedek parça fab.
99
Tekel, sigara fab.
101
Gazete, rotatif fab.
100.5
Kundura fab.
104.5
Tıp ve endüstri fazlaları fab.
98
Otomobil
97.7
ÇeĢitli tekstil fabrikaları
Dokuma tezgahı
101.5
Tarama tezgahı
99.5
Ġplikhane, reiter makinesı
96.5
0.1.1.3. inĢaat Gürültüsü
ĠnĢaat gürültüsü diğer Gürültü kaynaklarına göre, süreklilik göstermez, fakat olduğu
zaman da önemli derecede rahatsız edicidir. Ġlimizin iklimi göz önüne alındığında inĢaat sektörü
iĢlerinin yılın hemen hemen tüm aylarında yapıldığı görülmektedir. Ancak konuyla ilgili herhangi
bir ölçüm sonucu bulunmamaktadır.
0.1.1.4. YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültüler
YerleĢim bölgelerindeki gürültü ölçümleri ortalama Leg değerinin 69 dBA civarında
olduğu tespit edilmiĢtir.
0.1.1.5. Havaalanları Yakınında OluĢan Gürültü
Günümüzde uçaklar ve havaalanları gürültüye katkıda önemli bir yer tutmaktadır. Uçak
gürültüsü diğer ulaĢım araçlarına göre çok yüksek düzeylidir.
376
Ġlimizde Hatay hava alanı 2008 yılı baĢlarında faaliyete geçmiĢ olup, henüz havaalanından
kaynaklanan gürültü seviyesi ile ilgili bir ölçüm yapılmamıĢtır.
0.1.2. Gürültünün çevreye Olan Etkileri
0.1.2.1. Gürültünün Fiziksel çevreye Olan Etkileri
Konut, hastane, okul gibi gürültüden etkilenecek yerlerin gürültü üreten yerlere yakın
yapılmamasına dikkat edilmekte; ayrıca, 3194 sayılı Ġmar Kanunu ve buna bağlı olarak çıkarılan
yönetmeliklerde ses ve ısı yalıtımı için getirilen standartlara uyulması için inĢaatlara ruhsat
verilmesi aĢamasında dikkat edilmektedir.
0.1.2.2. Gürültünün Sosyal çevreye Olan Etkileri
Gürültünün iĢ veriminin azalması ve iĢitilen seslerin anlaĢılmaması gibi görülen
etkileridir. KonuĢmanın algılanabilmesi ve anlaĢılabilmesi türünden fonksiyonların engellenmesi,
büyük ölçüde ortamda etkisinden kalınan arka plan gürültüsünün düzeyi ile ilintilidir. Özetle,
ortamda belli bir iĢi ya da fonksiyon için belirlenen arka plan gürültüsünün fazla olması
durumunda iĢ verimliliği düĢmektedir. ÇalıĢan insanların iĢ verimliliğini düĢürmesi, dikkatlerini
dağıtması ve iĢ kazalarına neden olması açısından gürültü, yönetici ve iĢverenleri yakından
ilgilendirmekte ve sosyal çevreyi olumsuz etkilemektedir
0.1.3. Gürültünün insanlar Üzerine Olan Etkileri
0.1.3.1. Fiziksel Etkileri
Gürültünün iĢitme sistemine etkileri geçici ve kalıcı olarak iki ayrı bölümde incelenebilir.
Geçici etkilerin en çok karĢılaĢılanı geçici iĢitme (duyma) eĢiği kayması veya duyma yorulması
olarak bilinen iĢitme duyarlılığındaki geçici kayıptır. EtkileĢimin çok fazla olduğu ve iĢitme
sisteminin eski özelliklerine kavuĢmadan tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda iĢitme kaybı
kalıcı olmaktadır. Kalıcı iĢitme kaybı baĢlangıçta 4000 Hz ile 6000 Hz. arasında oluĢur, ilerleme
halinde ise bu aralık dıĢındaki hem alçak hem de yüksek frekanslara da yayılır. ĠĢitme kaybının
kalıcı yada geçici olması ve kaybın derecesi, etkisinde kalınan gürültünün düzeylerine, frekans
içeriklerine ve etkilenim süresine bağlı olarak hesaplanabilen yaĢlanma ile oluĢan iĢitme kaybı
için düzeltme yapıldıktan sonra gerçek değerlendirme yapılabilmektedir
Yüksek Ģiddetli gürültü iĢitme duyusunu tahrip etmektedir. Ġç kulak ve içerisindeki
oluĢumların tolera edebileceği ses Ģiddeti sınırlıdır. Bu Ģiddetteki ses veya gürültü iĢitme
duyusunu tahrip etmektedir. Gürültünün devamlı olması halinde, istirahat edemeyen iç kulak
hücrelerinde geri dönüĢü olmayan dejenerasyonlar oluĢur ve iĢitme kaybı kalıcı bir karakter
kazanır.
Bunların dıĢında ani patlamaların meydana getirdiği iç kulak membranlarındaki
yırtılmalar çoğu zaman iĢitmenin tamamı ile yok olmasına neden olmaktadır. Ayrıca, 65 - 90
db(B) gürültü düzeyinde vücutta fizyolojik reaksiyonlar, kan basıncı artıĢı, kalp atıĢlarında ve
solunumda hızlanma, beyin sıvısındaki basıncın azalması ve ani refleksler görülmektedir.
377
0.1.3.2. Fizyolojik Etkileri
Günümüzde gürültü, kiĢilerde en önemli stres kaynaklarından biridir. Ani olarak duyulan
gürültü düzeyleri kiĢilerin kalp atıĢlarında (nabzında), solunum hızında, kan basıncında,
metabolizmasında, görme keskinliğinde ve hatta derisinin elektrik direncinde değiĢiklikler
oluĢturmaktadır. Bu etkilerin çoğu gürültüden etkilenim sürse bile, ortadan kalkmaktadır. Yüksek
düzeyde gürültünün etkisinde kalan kiĢilerde, yüksek kan basıncı oluĢtuğu ve bu durumun kalıcı
olduğu yapılan gözlemlerle kanıtlanmıĢ bulunmaktadır. Uykusuzluk gürültünün neden olduğu
rahatsızlıkların en önemlilerindendir. Ek olarak;
Gürültünün migren, ülser, kalp krizi, dolaĢım bozuklukları türünden rahatsızlıklara neden
olabileceği ileri sürülmekle birlikte, kulakta yaptığı tahribat dıĢında bu tür hastalıklarla doğrudan
iliĢkisi kanıtlanmıĢ değildir.
0.1.3.3. Psikolojik Etkileri
Bulunan ortamda, fonksiyonlar için belirlenmiĢ gürültü düzeylerini aĢan gürültünün
etkisinde kalan kiĢiler rahatsız, tedirgin ve sinirli olmakta, tedirginlik ve sinirlilik hali gürültünün
etkisi kalktıktan sonra devam edebilmektedir. Belirlenen düzeylerin aĢıldığı durumlarda
yorgunluk ve zihinsel etkinliklerde yavaĢlama gözlenmektedir. Ani olarak yükselen gürültü
düzeyleri insanlarda korku yaratabilmekte, gürültüden etkilenim sürse bile daha sonra normale
dönüĢ olmaktadır.
Yapılan araĢtırmalarda; 30 db(A)-65 Db(A) arasında, tansiyon yüksekliği, öfke, kızgınlık,
uyku bozukluğu görülmektedir
0.1.3.4. Performans Etkileri
ĠĢ veriminin düĢmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin engellenmesi gibi etki
Ģeklindedir. Etkisinde kalınan gürültü nedeniyle belli bir frekans aralığında oluĢan kalıcı iĢitme
kaybı diğer frekanslardaki seslerin duyulmasını ve algılanmasını engellemez, ancak bir takım
fonksiyonların engellenmesine neden olabilir. Gürültünün iĢ verimliliği ve üretkenlik ile ilgili
etkileri konusunda yapılan araĢtırmalar, karmaĢık iĢlerin yapıldığı ortamların sessiz, basit iĢlerin
yapıldığı ortamların ise biraz gürültülü olması gerektiğini göstermiĢtir.. Özetle, ortamda belli bir
iĢ ya da fonksiyon için belirlenen arka plan gürültüsünden fazla gürültü düzeylerinin etkisinde
kalındığı durumlarda, iĢ verimliliği düĢmektedir
0.2. TĠTREġĠM
Frekans ses dalgasının birim zamanda uğradıkları değiĢim ya da devir sayısıdır ve birimi
Hertz‘dir (Hz). Ġnsan kulağı orta frekanstaki sesi, yani 1000-4000 Hz arasındaki sesleri en iyi
algılar. Bu algılamaları ölçmek için kulağın duyma sisteminin özelliklerini içeren eĢ ses
yükseklik eğrilerinden yararlanılmıĢ ve fiziksel olarak ölçümlerle elde edilen basınç
dalgalanmalarına, değiĢik eĢ ses yüksekliği eğrileri kullanılarak, duyma sisteminin özellikle
frekans ve genlik bağımlılığı yansıtılmıĢtır.
378
Ġlimiz sınırları içinde titreĢim kaynaklarından taĢ ocakları, fabrikalar, hafriyat çalıĢmaları
mevcuttur. Fakat konu ile ilgili yeterli bilgi edinilememiĢtir.
(O) GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM KAYNAK



Hatay Ġl Sağlık Müdürlüğü ÇalıĢmaları
379
P.AFETLER
P.1. AFET OLAYLARI
P.1.1. Depremler
Hatay ili, Kuzey yarım kürede 36.09 derece doğu meridyenleri ve 36.13 derece kuzey
paralelleri arasındadır.
Yüzölçümü 5403 km2. olup il merkezine bağlı 11 ilçe ve 383 köy vardır. 1.derecede
tehlikeli deprem kuĢağında, ayrıca; civar deprem bölgelerinin tesir sahasında olup, zemin deprem
yönünden sağlamdır.
03.04.1872 yılında M=7.3 Ģiddetinde meydana gelen depremde Asi Nehrinin doğusunda
uzanan Ģehir tamamen tahrip olmuĢ, eski eserlerle tarihi surlar yıkılmıĢ, kayıtlara göre 3000
binadan ancak 150 ahĢap bina hasarsız kalmıĢ ve 1800 can kaybı olmuĢtur. Bu depremde
Samandağı ilçesinin yarısı yıkılmıĢ, Altınözü ilçesinde hasarlar olmuĢtur.
Bundan sonraki kayıtlı depremler;
15.05.1872
M=5,5
21.08.1875
M=5,5
1894
M=4,3
17.12.1941
M=4,3
24.10.1945
M=4,3
27.12.1997
M=5,5
1997 depreminde ilimizde ağır ve orta dereceli hasarlar olmuĢ. Merkez ilçeye bağlı
mahallelerde konutları ağır derecede hasarlı olan ailelere Saraycık mevkiinde TOKĠ tarafından
114 konut inĢa edilmiĢ olup, hak sahibi afetzedelere dağıtılmıĢtır.
Tarihteki Büyük Antakya Depremleri
Antakya‘da bilinen ilk deprem M.Ö. 148 yılında meydana gelmiĢtir. MÖ 130 yılında
Antakya‘da yeniden bir deprem yaĢanmıĢtır.
M.S. 9 Nisan 37 günü Antakya‘da bir deprem olmuĢ, Ģehirde hasara yol açmıĢtır.
Depremde Tiberius Caesar‘ın yaptırdığı çatı ile örtülü kolonadların büyük bir kısmı zarar görmüĢ,
Dafne (Harbiye) de önemli ölçüde hasar görmüĢtür. Depremden birkaç hafta sonra Ġmparator
olan Gaius (Caligula) Antakya‘nın yeniden inĢaası için büyük çaba harcamıĢtır.
M.S. 115 yılının sonlarına doğru kıĢı geçirmek ve sefer hazırlıklarını tamamlamak için
Antakya‘ya gelen Roma Ġmparatoru Trajan Ģehirde çalıĢmalarını sürdürürken 13 Aralık 115
günü Ģafak vakti Ģiddetli bir deprem meydana geldi. ġehirde, askerler yanında Ġmparatorun geliĢi
dolayısıyla meraktan, ya da eğlence ve iĢ için dıĢardan gelmiĢ çok sayıda insan toplanmıĢ,
sokaklar, caddeler dopdoluydu. Deprem dalgaları günlerce, gecelerce devam etti ve gerek
Antakya‘da, gerekse Dafne‘de büyük ölçüde tahribat yaptı. Pek çok insan öldü.
380
Trajan depremden hafif yaralarla kurtuldu. Anlatıldığına göre Trajan, oturmakta olduğu
odanın normalden çok büyük olan bir penceresinden kaçarak kurtulmuĢtu. Deprem devam ettiği
sürece Trajan , hipodromda , açık havada ikamet etti. Deprem sırasında Suriye Valisi Hadrian da
Antakya‘daydı. Depremden sonra felaketten kurtulanlar, kurtuluĢlarına bir Ģükran ifadesi olarak
Dafne‘de Zeus Soter adına bir tapınak yapılmasını sağladılar.
Ġmparator Leo I zamanında , 13 Eylül 458 Cumartesi gecesi Antakya‘da Ģiddetli bir
deprem oldu. Bu deprem Ģehir tarihindeki en önemli depremlerden biriydi. Depremde, Seleukos
dönemi Antakyasının mahallelerinden sonra kurulduğu için hâlâ ―Yeni ġehir‖ adıyla anılan
“Ada”da büyük hasar meydana geldi. Tüm binalar yıkıldı. ġehir surları hasar gördü. Bu deprem
115 depreminden beri görülen en Ģiddetli depremdi. Adada iki saray ile onların yanıbaĢındaki
hamam yıkıldı. Öbür sarayın yanındaki hamam kullanılmaz hale geldi. Adanın ana caddelerinin
kesiĢtiği yerde ve sarayın önünde bulunan Tetrapil (Dört ayak üzerine kurulmuĢ anıt) ve
Tetrapil‘den saraya doğru giden yolun kolonları da harap oldu. Hipodromun giriĢine yakın olan
ikiz kuleler yıkıldı.
Depremden sonra hamam hemen onarıldı, depremden sağ kurtulan ve toz, kir içinde
kalmıĢ olan halkın sağlığını ve temizliğini sağlamada büyük hizmet gördü.
Depremde eski Ģehir kısmında, yani dağ eteklerinde sadece Trajan Severus ve Hadrian hamamları
yıkılmıĢ, bunun dıĢında, ne konutlarda, ne de kolonadlarda bir hasar meydana gelmemiĢti.. Ama
Ostrakine adı verilen meydanda (yeri bilinmiyor) Nympheumla birlikte bazı binalar ve cadde
boyunca devam eden kolonlar yıkıldı. Nympheum, Ģehrin kolon adlı ana caddesi üzerinde,
Tiberius Anıtının ve sütununun yakınındaydı.
Depremden sonra Ģehirde bir yangın çıktı. Bütün depremlerde olduğu gibi bu depremde de
artçı depremler devam etti. Artçı depremlerin sarsıntılarından dehĢete kapılan Antakya halkı,
kurtuluĢ duaları etmek için Symeon Stylites sütununun bulunduğu yere gittiler ve orada 51 gün
kaldılar
Bundan sonra depremler, Ģiddeti azalarak devam etti ve artçı sarsıntılar bir yıl sürdü.
Bu depremden sonra Ģehrin önemi azalmaya, Ada‘nın refah ve ihtiĢam seviyesi düĢmeye
baĢladı [10].
Bu tür afetlerde yapıldığı gibi, Ġmparatorluk Hükümeti Ģehrin yeniden inĢası için yardım ve
destek sağladı. Depremde Ġmparator “1000 altın talent” bağıĢladı. Binası yıkılan vatandaĢlar
vergiden muaf tutuldular. Hükümet ayrıca resmi binaların onarımını da üstlendi. ġehir kısa
sürede toparlandı, ancak bu deprem, Ģehrin önemindeki azalmanın ve adanın refah ve ihtiĢam
devrindeki düĢüĢün de baĢlangıcı oldu.
Ekim 525‘te meydana gelen yangın, Antakya‘nın 6. yüzyıl baĢlarında yaĢadığı ve büyük
zararlara yol açan ilk felakettir. Büyük yangından sonraki 6 aylık sürede Ģehrin diğer
kesimlerinde bir dizi yangın çıktı, birçok ev harap oldu, önemli ölçüde can kaybı meydana geldi.
BaĢvuru üzerine Ġmparator Ģehrin yeniden inĢası için iki centenaria altın bağıĢladı.
VI. yüzyıl baĢlarında Anadolu ve Ortadoğu bölgesinde halk sismik hareketler yönünden
korku ve tedirginliklerle dolu bir dönem geçirmiĢtir. O dönemde imparatorluğun iki önemli Ģehri
olan Ġstanbul ve Antakya‘nın yaĢadıkları felaketlere bakıldığında, bunların zaman zaman önemli
hasarlara yol açan sarsıntıların meydana geldiği deprem kuĢakları üzerinde yerleĢmiĢ oldukları
görülür. 526 yılında Antakya‘da meydana gelen deprem bu felaketlerin en önemlilerinden biri ve
en Ģiddetlisidir.
526 depremi 29 Mayıs günü akĢamı meydana gelmiĢtir. “Meryem Ana Yortusu” arefesi
olduğundan, festival için Antakya‘ya çevre Ģehirlerden çok sayıda ziyaretçi gelmiĢ, Ģehir bir
hayli kalabalıklaĢmıĢtı.
381
Depremin sarsıntıları baĢladığında akĢam yemeği vakti olması nedeniyle insanların büyük
bir kısmı evlerde ya da kapalı mekanlardaydı.
Hem yabancıların çokluğu, hem de akĢam saati oluĢu, olabileceğinden daha büyük
miktarda can kaybının doğmasına yol açtı. Malalas‘a dayanan kaynaklar can kaybını 250 000
olarak, Bizanslı tarihçi Prokopius‘a dayanan kaynaklar ise sayıyı 300 000 olarak gösterirler.
Tespit ve tahminlere göre deprem, dağ eteğindeki yapılar hariç, tüm Ģehri yerle bir
etmiĢtir. Böyle depremlerde sıklıkla görüldüğü gibi, sarsıntılarla birlikte yangınlar da baĢlamıĢ,
yıkıntılar arasında kalan halkın çoğu yanarak ölmüĢ, gökyüzü alevlerle ve kıvılcımlarla
dolmuĢtur. Ġlk deprem sırasında yıkılmayan, ama iyice sarsılan, duvarları zayıflamıĢ olan binalar
ya da kısmen ayakta kalan duvarlar da daha sonra meydana gelen artçı sarsıntılarla yıkıldı. Bu
sırada yıkıntılar arasında yakınlarını veya eĢyalarını arayan çok sayıda insan da bu yüzden öldü.
Depremin ardından yağmur baĢladı ve nakledildiğine göre Ģehre “yanan yağmur” yağdı.
Ertesi gün Meryem Ana Yortusuydu. Depremden kurtulanlar o gün, Ģehrin güney kenarında
bulunduğu sanılan Kerateion Kilisesi‘nde Tanrı‘ya dua ve yakarıĢta bulunmak, sarsıntıları
durdurmasını dilemek için toplandılar. (Diğer kiliseler yıkıldığı, hasar gördüğü halde, ibadet
edilebildiğine göre bu kilise sağlam kalmıĢ olmalıdır).
Felaket bu kadarla da bitmedi. Depremden kurtarabildikleri eĢyalarını yüklenip Ģehri
terkeden bazı felaketzedeler kırsal bölge insanları tarafından soyuldu, mallarını vermek
istemeyenler öldürüldü. Bundan baĢka, haydutlar Ģehre girip harabeler içinde kalmıĢ sandıkları
arayıp buldular, gümüĢ tabakları, etrafa saçılmıĢ haldeki altın ve gümüĢ paraları yağmaladılar.
Bunlar aynı zamanda cesetleri de soydular. Bu soygunu hedefi özellikle mücevherat takınmıĢ
kadınların cesetleri oldu. Bu hırsızların daha sonra bu fiillerinden dolayı hastalanarak ya da
ölerek cezalarını bulduklarına inanılıyordu.
Depremde, yıkıntılar altında 21 gün sonra hamile kadınlar kurtarıldı. Bunlardan bazıları
yıkıntılar altında doğum yapmıĢlardı ve hem analar, hem çocukları hayattaydı.
Depremden üç gün sonra , Pazar günü, Ģehrin kuzey tarafında kutsal haç görüntüsü
belirmiĢ, 1 saat öylece kalmıĢ, bu süre içinde halk ağlayarak dua etmiĢ ve “Tanrım, merhamet et”
diye bağırıĢmıĢlardı. Bu yüzden, Silpius Dağı‘nın, görüntü beliren bu kısmına “Haç Dağı”
(Mount Staurin) adı verildi.
Halk depremin Tanrı tarafından gönderilmiĢ bir felaket olduğu inancında olduğundan
sürekli dualar ediliyor, oruçlar tutuluyor, Tanrıya yalvarılıyordu.
Depremde hem Seleucia Pieria, hem de Dafne ile çevresindeki 20 millik alanı içine alan
çok geniĢ bir bölgede tümüyle yıkılmıĢtı.
Ġmparator Justin depremi haber alınca büyük üzüntü duydu, yas tuttu. Ġstanbul‘da
eğlencelere ara verildi. Ġmparator hükümeti Ģehrin yeniden inĢası ve halkın sıkıntılarının
giderilmesi için 5 altın centenaria mali yardım gönderdi. Göçük altında kalıp ulaĢılması mümkün
olabilecek depremzedelerin kurtarılması için kazıların baĢlamasını ve Ģehir alanının
temizlenmesini emretti. Göçük altından kurtulanların bakımı ve Ģehrin köprüleri ile su sisteminin
ve hamamların yeniden inĢası için görevliler gönderildi. Sağlık sebebiyle hamamların onarımına
özel bir önem verildi.
ġehrin restorasyonu için 30 centenaria ve kiliselerin yeniden inĢası için 10 centenaria
verilmiĢti. Onarım ve yeniden inĢa çalıĢmaları baĢladı, ama hemen bitmedi, bu çalıĢmalar
Justinian zamanında da devam etti.
Antakya 526 depreminden sonra bir daha eski haline gelemedi. Deprem sadece Ģehrin
ticari zenginliğine değil, Ģehrin etkinliğinin azalması yüzünden bütün Suriye‘nin ticaretine de
382
zarar vermiĢti. Halk Antakya da ve çevresinde daha az tehlikeli yerleĢim yerleri kurma çabası
içindeydi. ġehirden Ġmparatorluğun batı bölgelerine göçler oldu [17].
Justinian döneminde Antakya‘da binaların tamiri yanında, kiliseler, misafirhaneler,
banyolar, sarnıçlar yapıldı, Ģehirde imparator ve imparatoriçe adına armağan olarak anıt yapılar
yaptırıldı. Bu depremin sarsıntıları bir buçuk yıl devam etti.
Bu deprem Ģiddet bakımından Ģehrin tarihindeki en önemli depremlerden biriydi. Hasar
derecesine göre mahalli depremlerin bir sıralaması yapıldığında, 526 depremi Ģiddet bakımından
beĢinci, hasar bakımından birinci sırayı alır.
29 Kasım 528‘de, Antakya‘nın hasar yönünden yaĢadığı 6. büyük afet olan deprem
meydana geldi.
Deprem günün erken saatlerinde oldu ve sarsıntılar bir saat sürdü. Sarsıntı anında
gökten, ĢimĢek sesini andıran doğa üstü sesler geliyordu. Deprem sırasında Ģehirdeki tüm binalar
, surlar ve bu arada 526 depreminde ayakta kalmıĢ olan yapılar yanında, depremden sonra
yeniden yapılmıĢ yapılar da yıkıldı.
528 depreminde Antakya‘da 4870 kiĢi öldü, Seleucia Pieria ve Lazkıye de zarar gördü.
Depremin ardından görülmemiĢ derecede sert ve soğuk bir kıĢ mevsimi baĢladı.
Antakya‘da kalan halk affedilmeleri için Allah‘a yalvardılar, ağlayarak ve kendilerini karların
üzerine atarak dualar ettiler. 526‘da olduğu gibi, sarsıntılar, dindar bir adamın bir rüya görmesine
kadar devam etti. Bu adama rüyasında, depremzedelere, kapılarının üzerine ―Ġsa bizimledir,
sabredin‖ yazmalarını söylemesi emredilmiĢti. Bu talimat yerine getirildi ve sarsıntılar kesildi.
Justinian ve Theodora, depremden sonra Antakya‘nın, Seleucia‘nın ve Lazkıye‘nin
yeniden inĢası için yardım gönderdi ve özel ilgi ve ihsanın bir göstergesi olarak Ģehir üç yıl
vergiden muaf tutuldu. Daha sonra, 529 yılında Tanrının lûtfuna yönelik bir jest olarak
Antakya‘nın adı ―Teopolis‖ (Tanrı Ģehri) olarak değiĢtirildi.
Antakya‘da, “Sen, sefil Ģehir, Antiochus adıyla anılmayacaksın!” diyen yazılı bir
kehanetin keĢfedilmesi üzerine halk bu isim değiĢikliğini sevinçle karĢıladı. Böylece yeni ismin
Ģehri özel bir Ģekilde Tanrı koruması altına alacağı ümit ediliyordu.
Antakya bu yıllarda Pers savaĢı nedeniyle doğu sınırında sefer hazırlıkları baĢladığında hem
askeri karargâh, hem de haberleĢme merkezi olarak büyük öneme sahipti. (deprem yıllarında
savaĢ durmuĢtu). 551, 557 ve 560 yıllarında Antakya‘da meydana depremlerde surlarda
yıkıntılar meydana gelmiĢ, hasarlar onarılamadığından koruma zayıflamıĢ, Ģehir savunmasız
kalmıĢtı.
577 yılında Antakya‘da ve Dafne‘de Ģiddetli bir deprem oldu ve Dafne‘nin tümü harap
oldu. Antakya‘da meydana gelen hasar ciddi boyutlarda değildi. Binalar sarsılmıĢ, duvarlarda
çatlaklar meydana gelmiĢ, ama yıkılmamıĢlardı .
588 yılının Sonbahar mevsiminde, Ekim ayının sonuncu günü Antakya‘da bir deprem daha
oldu. AkĢam saat 21.00‘de meydana gelen depremde bütün Ģehir sarsıldı, binaların temelleri
sanki yerin altında bir patlama olmuĢ gibi dıĢarı fırladığı için pek çok bina harap oldu, büyük
kilise tamamen yıkıldı, sadece kubbesi bütün kaldı. Bu kubbe, 526 depreminden sonra Patrik
Ephraemius tarafından Dafne‘deki selvi koruluğundan kesilmiĢ kereste ile yapılmıĢtı. Kilise 551,
557 ve 577 depremlerinde yıkılmadı, ama kuzeye doğru eğildiği için kerestelerle kuĢağa alındı,
öylece bırakıldı. 588 depreminin sarsıntıları ise onu eski haline getirdi. Bu depremde 3 mahalle
yıkıldı, nehir tarafındaki surların burçlarının tümü yıkıldı, ama duvarları ayakta kaldı.
Bu depremde, resmen denetlenen ekmek üretiminden hareketle, günlük ekmek
tüketimindeki düĢüĢ dikkate alınarak yapılan tahminlere göre Antakya ve çevresinde 60 000 kiĢi
ölmüĢtü. ġehirde o anda hemen her evde, mutfaklarda ve fırınlarla diğer yerlerde yanar halde çok
383
sayıda ateĢ olmasına rağmen, depremde hiçbir yangın çıkmadı. Bu depremden sonra da imparator
Ģehrin restorasyonu ve yaraların sarılması için yardım ve ihsanda bulundu.
750 yılında ġam, Antakya, Cezire ve Musul‘u içine alan geniĢ bir bölgede deprem oldu,
Antakya‘da 20 000 kiĢi öldü [24]. Halife Vasık Billah zamanında (Miladi 841-847) Mağrip
diyarının bir çok yerlerinde depremler oldu. ġam‘da ve Humus‘ta fazlaca insan öldü. Antakya ve
Musul taraflarında 25 bin kiĢi telef oldu.
Miladi 859 senesinde meydana gelen deprem bütün bölgeyi etkiledi. Antakya‘da doksan
burç yıkıldı.Ġnsanların büyük çoğunluğu öldü. 1500 ev yıkıldı. Ġnsanlar korkudan çöle kaçtılar.
Yer altından korkunç ve tüyler ürpertici sesler iĢitiliyordu. Antakya civarlarında bulunan
Keldağ da yıkıldı, parçalandı ve kayaları denize yuvarlandı. Bu sarsıntılar bütün Suriye
Ģehirlerinde bir çok yerleri (Lazkıye, Cebele...) tahrip etti. Cebele‘nin bütün ahalisi mahvoldu.
Aynı günlerde deniz suları kabardı, denizden simsiyah ve son derece kötü kokusu olan
bir duman çıktı. Diğer taraftan, civarda bulunan bir nehir tamamen kayboldu, nereye gittiği, nasıl
battığı anlaĢılamadı.
868 yılının Ģevval ayında Antakya‘da ve Tunus‘da depremler oldu. Bütün evler yıkıldı.
Kale burçları harap oldu.
1053-1054 yılında Antakya‘da Ģiddetli bir deprem oldu, korkunç bir gürültü koptu, bütün
Ģehir sarsıldı. BaĢka bir günde de Sen Bedros kilisesinin üzerine gökten ateĢ düĢtü ve kilise
temelden damına kadar bir fener gibi yandı.TaĢlar odun gibi yandılar ve alev göklere yükseldi.
Minberin bulunduğu yerde toprak yarıldı ve mukaddes sed toprağın derinliklerine gömüldü. 20
000 altın kıymetinde olup büyük Konstantin tarafından S. Bedros kilisesine konulmuĢ olan ve
mukaddes minberin geceleri aydınlık içinde kalması için yukarıda asılı bulunan ıĢıklı taĢ da
enkaz içine gömüldü, bir daha bulunamadı. Romalılara ait diğer kırk kilise de Sen Bedros
kilisesiyle beraber yandı. Antakya halkı ağlayarak dua etmeye baĢladı. BaĢta gösteriĢli dini
esvaplar giyinmiĢ Patrik olmak üzere her sınıftan ruhaniler, kadın, erkek ve çocuklar, kilise
eĢyasını ellerinde tutmuĢ oldukları halde Ģehrin içinde dolaĢtılar. Kalabalık , dağdan inen seller
üzerinde yapılmıĢ olan köprünün bulunduğu ―Horom Meydanı‖ denilen yere gelince, yer aniden
büyük bir gürültü ile çınladı ve öğleyin 6. saatte zelzele oldu. Bu anda toprak yarıldı ve Patrikle
birlikte 10 000 kadar insan derinliklere gömüldü. Bu girdabın içinden 15 gün kadar feryatlar
duyuldu. Sonra yarık kapandı, onlar orada öldüler.
467 (M.1074-1075) yılında Antakya‘da bir deprem oldu. Antakya kapısındaki Deyrü‘l
Mülk‘te taĢtan yapılmıĢ su kurnası içinde, bakır atlar üzerinde ok torbaları ve bakırdan yapılmıĢ
7 Türk‘ü temsil eden bir Türk tılsımı çıktı.
1090 yılı eylül ayında Antakya ve çevresinde deprem oldu. Yeryüzü Ģiddetle sarsıldı.
Antakya‘da büyük tahribat oldu, birçok ev yıkıldı, enkaz altında kalan pek çok insan öldü. Bir
çok kuleler (90 burç -Ġbnü‘l Esir-) temelden kopup yere düĢtüler. Surun büyük bir kısmı yıkıldı.
Sultan MelikĢah bunların yeniden yapılmasını emretti .
1157 yılında (Ağustos / Eylül) Suriye‘de Ģiddetli depremler oldu ve bir çok Ģehirler
(Hama, ġeyzer, Emesa, Halep, Kefertab, Apamea, Hısn el-Ekrad, Arkad, Lazkıye) harap oldu.
Antakya‘nın büyük kısmı ve Trablus Ģehri harap oldu. Çoğu yerde Ģehir ve kalelerin surları
yıkıldı.
1169 yılının 29 Haziran Pazar günü ( ya da 30 Haziran 1170), 9 Ģiddetinde bir deprem
oldu, 80 000 kiĢi öldü . Yeryüzü deniz üzerindeki bir gemi gibi sallandı. Nesillerden beri böyle
bir olay görülmemiĢti.
Sabah saatlerinde yer altından Ģiddetli gök gürültüsüne benzer bir ses yükseldi. Deprem
sırasında Halep, Baalbek, Hama, Emesa, ġeyzar, BAGRAS Ģehirlerinin surları, kaleleri ve büyük
384
binaları ahalinin üzerine yıkıldı. Antakya‘daki büyük Rum Kilisesi ile Franklara ait Kosyana
kilisesinin mezbahı tamamen yıkıldı. Halep‘te her Ģey yıkıldı. Sadece bir kilise kurtuldu.
Antakya‘da Meryemana, George ve Mar Sawmaoğlu kiliseleri yıkılmaktan kurtuldu. Sarsıntılar
25 gün devam etti .
1303 yılında meydana gelen ve Kuzey Afrika, Mısır ve Doğu Akdeniz‘in kıyı ve dağlık
çok geniĢ bir bölgeyi etkileyen deprem Antakya‘da da hasara yol açtı.
Mayıs 1406‘da Antakya‘da meydana gelen bir depremde , evler, içinde yaĢayanların üzerine
yıkıldı, sayısız insan öldü [36].
Ġskenderun‘da 30 Ekim 1759‘da baĢlayan sarsıntılar 24 Aralık 1759‘a kadar devam etti.
Evler çok alçak olduğu için 25 Kasım ile 5 ve 12 Aralık sarsıntıları yıkıma yol açmadı..Öte
yandan, halkın “ayakta kalmıĢsa bile büyük ölçüde hasar görmüĢ, en ufak bir harekette de
yıkılacak gibi duran evler(in)e güvenemediği “ Antakya‘nın kaderi üzüntü konusu oluyordu.
1787‘de Ġskenderun‘da on- on iki gün arayla iki deprem oldu.
13 Ağustos 1822‘de meydana gelen depremin Ģiddeti 7-8 civarında tahmin edilmektedir.
Bu depremde Gaziantep, Antakya, Islahiye ve Halep arasındaki bölgede (özellikle Antakya,
Belen ve Ġskenderun‘da) çok ağır hasar ve yıkım meydana geldi. Ölü sayısı 30 000- 60 000
arasında tahmin ediliyordu. Özellikle Amik vadisinde ve Ġskenderun sahil kesiminde büyük
ölçüde sıvılaĢmalar meydana geldi. Artçı sarsıntılar 2,5 yıl sürdü .
Bu depremin ilk sarsıntı ve belirtileri 5 Ağustosta baĢlamıĢ, 12 Ağustosa kadar
sürmüĢtü. 10 Ağustos akĢamı 8.10‘da Ģiddetli bir sarsıntı meydana gelmiĢ, Lazkiye-Halep
arasında da hissedilmiĢti. 13 Ağustos akĢamı 8.10‘da meydana gelen Ģiddetli sarsıntı, LazkiyeHalep arasında da hissedilmiĢti. Bu sanki bir uyarıydı. Asıl büyük sarsıntı 30 dakika sonra
meydana geldi. Üç dalga halinde 40 saniye sürdü. Bu depremde Antep yıkıldı. Kalan binalar
oturulmaz haldeydi. Kale harap oldu. ġehir kenarında taĢ ocakları nedeniyle meydana gelen
mağaralar çöktü. Çevre köyler harap oldu çok sayıda insan ve hayvan öldü. Mevsimin yaz
olması can kaybının yüksek olmasını önlemiĢti.
Halk bağlara, bahçelere, Ģehrin etrafındaki tepelere çekildi, çadırlarda yaĢamaya baĢladı.
En büyük zarar Afrin nehri, çevresindeki köyler gördü. Nehrin bazı yerlerinde sular çekildi. Bazı
yerlerde akıntı tersine döndü, bazı yerlerde sular yükseldi. Toprakta çatlaklar meydana geldi. Asi
nehri yatağından taĢarak köprü ve çevresini tahrip etti, bazı bölgelerde yatağını değiĢtirdi. Harim,
Armenaz ve DerküĢ harap oldu. DerküĢ‘te , dar bir boğazda meydana gelen toprak kayması
Demirköprü yönüne doğru akan Asi‘nin önünü kapattı. CisriĢĢuğur tahrip oldu, çok sayıda can
kaybı meydana geldi.
Son Büyük Felaket
3 Nisan 1872. Saat: 7.40. Süveydiye (Samandağ) civarında 7 Ģiddetinde bir deprem
oldu ve ağır hasar meydana geldi. Nüfusu 17 600 olan Antakya‘da 3003 evden 1960 tanesi
yıkıldı. 894 tanesi ağır hasar gördü. 149 ev sağlam kaldı. Ağır hasar gören veya yıkılan yapılar
arasında Rum (Ortodoks) katedrali, Amerikan Protestan Kilisesi, kale duvarları (Doğu ve kuzey
kapıları), Roma dönemine ait olan ve 4 kemeri bulunan köprü ve konsolosluk binaları da
sayılmıĢtı. ġehrin yüksek kesimlerinde hasar azdı. Süveydiye‘de 2150 ev yıkıldı, 300 kiĢi öldü.
Süveydiye sahil kesiminde sıvılaĢma ve tsunami meydana geldi. Dağlardan inen aĢiretlerin
385
yağmacılık giriĢimleri üzerine Osmanlı Hükümeti bir piyade tugayını Antakya‘da görevlendirdi.
Artçı sarsıntılar 1873 Ģubatına kadar devam etti.
Tarih
Enlem
Boylam ġiddet
Yer
BC 69
3625
3610
IX
Antakya, Syria
13 12 115
3625
3610
IX
Antakya
245
3625
3610
X
Antakya
334
3625
3610
IX
Antakya, Beyrut, Cyprus
14 09 458
3625
3610
IX
Antakya ve Northern Syria
10 09 506
3625
3610
IX
Antakya, Samandağ
29 05 526
3625
3610
IX
Antakya, Samandağ
29 11 529
3625
3610
IX
Antakya
30 09 587
3625
3610
IX
Antakya-(60.000 ölü)
08 04 859
3625
3610
IX
Antakya, Lazkiye
867
3625
3610
IX
Antakya
10 08 1114
3650
3550
IX
Ceyhan,Antakya,Maras-(Tsunami)
13 08 1822
3640
3620
X
Antakya , Iskenderun- (20 000 ölü, Tsunami)
02 04 1872
3625
3610
IX
Antakya,Samandağ - (1800 ölü)
Kandilli Rasathanesi Verilerine Göre Hatay Tarihsel Depremleri
TARĠHTE HATAY ĠLĠMĠZĠ ETKĠLEMĠġ ÖNEMLĠ
DEPREMLER
l.Yiiyıl
52
2. Yüzyıl. 115 Antakya'da ağır hasar,260 000 kiĢi öldü
3.Yüzyıl....
4.Yüzyıl... 342,343,344,394,396
5.Yüzyıl... 447,457,13 Eylül 458 Antakya‘da ağır hasar ve yangın,80 000
kiĢi öldü.
6.Yüzyıl
525-29 Mayıs 526 Antakya'nın tamamı yıkıldı.250 000386
300.000 kiĢi öldü, 29 Kasım 528 Antakya'da ağır hasar 5000
kiĢi öldü . 557 - 31 Ekim 588 Antakya'da ağır hasar,yaklasik
60.000 kiĢi öldü.
7.Yüzyıl
8.Yüzyıl
20 Mart 713
9.Yüzyıl....... 5 Ocak 835,18 Eylül 844,-845-,847 20 000 kiĢi öldü,-859
lO.Yüzyıl:
972
ll.Yüzyıl
8 Mart 1053 Antakya'da ağır hasar 10.000 kiĢi öldü,11061109- 9 Ağustos 1138,30 Haziran 1170 10 000 kiĢi öldü.
12.Yüzyıl
13.Yüzyıl......
14.Yüzyıl
15.Yüzyıl....... 30 Aralık 1408 Asi vadisinde, Antakya'nın güneyinde geniĢ bâr alanda hasar oluĢtu.
16.Yüzyıl
17.Yüzyıl
18.Yüzyıl
7 Aralık 1759,26 Nisan 1796
19.Yüzyil
13 Ağustos 1822 Gaziantep, Antakya, Ġslahiye ve Halep arasındaki alan bütünüyle
tahrip oldu ve yıkıldı, 30.000-60.000 arasında kiĢi öldü. 3 Nisan 1872 Antakya ve
Samandağ'daki evlerin %70 i hasar gördü yaklaĢık 1000 kiĢi öldü.
20.Yüzyıî
22 Ocak 1997
Kaynak; Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Ġstanbul Kandilli
Rasathanesi Ve Deprem AraĢtırma Enstitüsü Kayıtlarından AlınmıĢtır.
20 yy Antakya Depremleri
20. yüzyılın ilk 40 yılında, bilindiği kadarıyla 1921, 1930, 1934, 1936, 1937, 1938, 1939
ve 1940 yıllarında hasarsız depremler meydana gelmiĢtir.
1944 yılının Temmuz ayında meydana gelen deprem Ģehirde hasara yol açmadı. Ama
depremin Ģiddetinden dehĢete kapılan halk evlerini terkedip, Cebrail Tepesi‘ne taĢındı. Sarsıntılar
40 gün devam etti. Bundan sonra 1951, 1952, 1959, 1962, 1965, 1974 ve 1981 yıllarında
meydana gelen depremler Ģehirde heyecan ve telaĢ yarattı. Son deprem 1997 yılında oldu.
22 Ocak 1997 ÇarĢamba günü saat 19.57‘de aletsel büyüklüğü 5.5 ( ya da 5.8) olan bir
deprem meydana geldi. Deprem Antakya, Ġskenderun, Adana, Mersin, MaraĢ, Kayseri,
Adıyaman, Gaziantep, Alanya, Niğde, Urfa ve Diyarbakır‘da da hissedildi.
387
Tarsus
Dörtyol
Yumurtalık
Kilis www.e-harita.com.tr
Elbeyli
Hassa
Karataş
Kırıkhan
10.8.1114
13.8.1822
Kumlu
Reyhanlı
867
334
www.sayisalgrafik.com.tr
Kandilli kayıtlarına göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem merkez üsleri
Niğde
Kahramanmaraş
Konya
Osmaniye
Karaman
Gaziantep
Adana
www.e-harita.com.tr
Şanlıurfa
Kilis
İçel
Hatay
Deprem bölgeleri, olası, diri faylar ve yaĢlı yanardağlar
388
Osmaniye
Gaziantep
www.e-harita.com.tr
Şanlıurfa
Kilis
USG Kayıtlarını Göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem merkez üsleri
Niğde
Kahramanmaraş
Konya
Osmaniye
Karaman
Gaziantep
Adana
www.e-harita.com.tr
Şanlıurfa
Kilis
İçel
Hatay
Olası, diri faylar ve yaĢlı yanardağlar.
389
İçel
Kilis
Gaziantep
www.e-harita.com.tr Şanlıurfa
Adana
10.8.1114
13.8.1822
Nüfus yoğunluğu, otoyol, yollar ve kandilli kayıtlarına göre Mağnütüdü 4 ten büyük deprem
merkez üsleri
Karaman
Konya
www.e-harita.com.tr
Şanlıurfa
İçel
Kandilli kayıtlarına göre 1900 öncesi ve sonrası Mağnütüdü 3 ten büyük deprem merkez üsleri
390
Türkiye Diri Fay Haritası
HARĠTA 18
391
1900-1999 Yıllarındaki, Büyüklüğü 5 ve Üzerinde Olan Depremler
Deprem büyüklükleri (magnitude). Daireler Kandilli kayıtları, diğerleri USGS kayıtları için kullanılmıĢtır.
HARĠTA 19
392
Ġllerin Nüfus Yoğunlukları, Fay Hatları ve Büyük Depremler
HARĠTA 20
393
22 Ocak 1997 Depremi Sonrası
Ġlimizde 22.01.1997 tarihinde meydana gelen depremde, Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü
Hasar Tespit Komisyonunca yapılan kesin hasar tespitlerine göre 1260 AZ HASARLI, 214
ORTA HASARLI, 196 AĞIR HASARLI bina tespit edilmiĢtir.
1- Bakanlıkça ; az hasarlı 1260 bina sahibi afetzedenin her birine defaten 40.000.0000 TL.
ödenmesi öngörülmüĢ ve ödemeleri yapılmıĢtır.
2- Orta hasarlı 214 bina sahibi afetzededen 11 adedi feragat etmiĢ, geriye kalan 203 afetzedeye
ait binanın 140 adedi yığma bina, 63 adedi betonarme bina olarak tespit edilmiĢ olup,
onarımlarını tamamlayan 159 adet orta hasarlı konut ve iĢyeri sahibi afetzedeye toplam
63.720.000.000 TL.ödeme yapılmıĢ ve 2001 yılı sonu itibariyle bina onarımlarını yapmayan hak
sahibi afetzedelerin hak sahiplikleri iptal edilmiĢtir
3- Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı yatırım programında E.Y.Y. (Evini Yapana Yardım)
metodu ile yapılması programlanan merkez ilçeye bağlı köy ve beldeler ile ilçelerde bulunan
toplam 100 adet AĞIR HASARLI iĢyeri ve konut sahibi afetzedelerin yerseçimi protokolü ile
seçim kendi arsaları üzerine binalarının yapıma baĢlamıĢ olup; bunlardan 29 adedi bitmiĢ, 48
adedi devam etmektedir. 23 adedine ise yer seçimi yapılmamıĢ olması, seçilen yeri istememeleri
veya yapımından vazgeçmeleri gibi nedenlerle baĢlanamamıĢtır.
Biten ve devam eden E.Y.Y‘li konut inĢaatları için 2002 yılı sonu itibariyle toplam
416.000.000.0000 TL. ödeme yapılmıĢtır.
Ayrıca Marmara Deprem Bölgesinden hak sahibi olup, ilimizden hazır konut almak sureti
ile EYY‘in kredisini kullanmak için 13 afetzede talepte bulunmuĢ bunlardan 11 adedi için kredi
kullanmaları uygun görülerek toplam 72.800.000.000 TL. ademe yapılmıĢtır.
Devan eden ve baĢlamayan EYY‘li afet konutlarının yapımına Afet ĠĢleri Genel
Müdürlüğünün 2003 yılı Yatırım Programı imkanları dahilinde devam edilecektir Program
henüz ilimize iletilmemiĢtir.
4- Ġlimiz merkez ilçesine bağlı Mahallelerden 22.01.1997 depreminden hak sahibi kabul edilen
binaları AĞIR HASARLI 96 afetzede için yapılacak Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2001 ve
2002 yılı Yatırım Programında ihale yöntemi ile programa alınmıĢtır.
Bu konutların yapımı için Merkez Ġlçeye bağlı Saraycık Köyü sınırları içerisindeki 1671
ve 1672 nolu parseller seçilmiĢ olup, kamulaĢtırma iĢlemleri devam etmektedir.
P.1.2. Heyelan ve Çığlar
Ġlimiz ve ilçelerinde meydana gelen heyelan afeti ve yapılan çalıĢmalar aĢağıya
çıkartılmıĢtır.
Ġskenderun ilçesinde:
1) Kocatepe Mahallesi Kızıldere 12.06.2007 Bölge için etkisizlik oluru alınmıĢ
07.01.2008 gün ve 213 sayılı Bakanlık yazısıyla Afete Maruz Bölge ilan edilmiĢ olup, tapu ve
imar paftasına Ģerh konulmuĢtur.
2) Yukarı Kepirce heyelanı: 04.03.2003 Bölgenin kontrol etütleri programına alınması
önerilmektedir.
Merkez Antakya ilçesinde:
1-Bağrıyanık Mahallesi 5.Ulusokak 16.03.2007 heyelanı mahalli imkanlarla önlenmesi
önerilmiĢtir.
2-Kuruyer Köyü Harmanlık mevkiinde 07.06.2004 tarihinde olan heyelan için bölge
kontrol etütleri programına alınması önerilmiĢtir.
394
Kırıkhan Ġlçesi KarataĢ köyünde inĢa edilen 46+88 konutlar için çeĢitli tarihlerde
incelemeler yapılması ve 10.03.2008 tarihli etüt raporuyla konunun uzman kurum ve
üniversitelerce incelenmesi istenmiĢtir.
- Ġlimiz Merkez Ġlçeye bağlı Bağrıyanık Mahallesinde meydana gelen kaya düĢmesi ve heyelan
afeti nedeni ile hak sahibi kabul edilen 14 afetzede içim konut yapımına depremden hak sahibi
kabul edilen 96 afetzede konutu ile birlikte ihale usulü ile baĢlanması programlanmıĢtır.
- Merkez Ġlçeye bağlı Gökçegöz köyünde ki kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul edilen 24
afetzede için konut yapımına 1999 yılında baĢlanmıĢ olup, inĢaatlar EYY metodu ile devam
etmektedir. Tamamının su basması bitirilmiĢ, 14 adedinin de tahliyesi bitirilmiĢtir.
Bu inĢaatlar için 2002 yılı sonu itibariyle toplam 71.400.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır.
ĠnĢaatların yapımına 2003 yılı içerisinde Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğü Yatırım Programı
imkanları dahilinde devam edilecektir.- Kırıkhan Ġlçesine bağlı Kalekanberli Köyünde meydana
gelen kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul edilen 14 afetzededen biri inĢaatına baĢlamamıĢ;
13 afetzedenin inĢaatı devam etmektedir. 13 inĢaatın subasması bitirilmiĢ 8 adedinin ise tabliyesi
bitirilmiĢ olup, 2002 yılı sonu itibariyle toplam 65.500.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. 2003
yılında inĢaatlara devam edilecektir.
- Hassa Ġlçesine bağlı Dermek Köyünde meydana gelen kaya düĢmesi afetinden hak sahibi kabul
edilen 4 afetzedenin konutlarının yapımına 2001 yılında baĢlanmıĢ olup, subasmanı bitirilen 4
inĢaatta duvarlar ve tabliye de bitirilmiĢ olup, 2002 yılı sonu itibariyle toplam 20.400.000.000
TL. ödeme yapılmıĢtır. ĠnĢaatların yapımına 2003 yılında devam edilecektir.
P.1.3. Seller
ġiddetli yağıĢlar nedeniyle, ilimiz sınırları içinde bazı yöreler su baskınına uğramaktadır. Bu su
baskınlarını önleme çalıĢmaları Köy Hizmetleri Ġl Müdürlüğü ve DSĠ 63. ġube Müdürlüğü tarafından
yapılmaktadır.
Bazı su baskınları aĢağıda belirtilmiĢtir.
Altınözü (HacıpaĢa Köyü)
72 konut yıkıldı, 36 konut ağır hasar görmüĢtür (1953)
Samandağ (Liman Mahallesi)13 konut yıkıldı (1965)
Antakya (Madenboyu Köyü)
16 konut ağır hasar görmüĢtür (1967)
Ġskenderun (Sarıseki)
46 konut yıkıldı, 38 konut ağır hasar görmüĢtür (1967)
Antakya (Sualtı Köyü)58 konut ağır hasar görmüĢtür (1968)
395
HATAY ĠLĠ-ASĠ NEHRĠ TAġKINLARI
Asi
Nehri,
Lübnan
sınırları
içindeki
Bekaa
vadisinden
doğmakta,
Bekaa vadisi içinde yaklaĢık 35 km aktıktan sonra, Suriye sınırları içinde Homs
(Hama) gölüne boĢalmaktadır. Bu gölün hemen altında 20 000 hektarlık HamaHumus sulaması yer almaktadır. Asi Nehri üzerindeki diğer önemli bir proje ise;
70 000 hektarlık bir alanı kapsayan Ghap sulamasıdır.
Rastan ve Medardeh
barajları ile düzenlenen Asi Nehri suları, büyük ölçüde bu sulamalarla tüketilmektedir. Ayrıca, daha önce kurutulmuĢ olan 30 000 hektarlık yeni bir sahanın
sulanması için çalıĢmalar yürütülmektedir. Asi nehrine katılan yan kollar üzerindeki çeĢitli baraj inĢaatları da devam etmektedir. Toplam yıllık kapasitesi 2.9
milyar m3.olan Asi Nehri sularının tamamına yakın bir bölümü yukarıda belirtilen
projelerde tüketilmektedir. Ülkem iz ve Suriye arasında yaklaĢık 50 km sınır teĢkil
eden Asi Nehri,100 km Ülkemiz topraklarında aktıktan sonra, Akdeniz'e boĢalmaktadır.
Asi
Nehrine,
Ülkemiz
ile
Suriye
sınırını
teĢkil
eden
kesiminde
Beyaz çay ve Maden boyu deresi katılır. Asi Nehri, Antakya'nın kuzeyinde Küçük
Asi ile birleĢir. Küçük Asi'ye Amik Gölü havzasındaki Karasu, Comba, MuratpaĢa,
Afrin çayları katılırlar. Antakya geçiĢinde ise; Kavaslı, Hacı KuriĢ, Altınçay, Hanna
Çayı, Narlıca, Dikmece, Sümberi dereleri Samandağ Ġlçesine doğru Küçük Karaçay
ve Büyük Karaçay dereleri katıldıktan sonra Akdeniz'e dökülür.
Amik Ovasında meydana gelen taĢkınların izlenmesi, 1956 yılında
kurulan 4 adet akım gözlem istasyonu ile baĢlamıĢtır. Bu istasyonlar Asi, Afrin,
Karasu ve bu üç kolun birleĢiminden sonra Antakya içinde Büyük Asi üzerinde
bulunmaktadır. Akım rasatlarının alınmasından sonra ilk taĢkın;
■ 1956 yılında gelmiĢtir.
°
■
°
■
■
■
■
1969 yılında mart ayında meydana gelen taĢkında; 15780 hektar alan su
altında kalmıĢ olup, bu arazinin 1280 hektarı buğday ekili alanlardan
oluĢmaktadır.
1975
yılı
Nisan
ayında
meydana
gelen
taĢkında;
Antakya-Reyhanlı
karayolu üzerinden Amik Ovasına boĢalmıĢtır. YaklaĢık 1500 hektar ekili
alan su altında kalmıĢtır.
1976 yılı Ģubat ayında meydana gelen taĢkında; Asi Nehrinin su seviyesi
yükselmiĢtir.
1980 yılı Mart ve Nisan aylarında su taĢkını olmuĢtur.
1987 yılı; 1986 yılı kasım ayında baĢlayan yağıĢlar, Mart ayı sonuna
kadar
aralıklarla
devam
etmiĢtir.
YağıĢlara
paralel
olarak
akarsuların
debileri yükselmiĢ olup Ģubat ayından itibaren su taĢkınları baĢlamıĢtır.
Amik ovasında zararlar meydana gelmiĢtir.
1988
yılı;
Antakya
Altınçay
deresi
ile
Samandağ
Büyük
Karaçay
deresinde 21 Mayıs 1988‘de su taĢkını meydana gelmiĢtir.
08-09 Mayıs 2001 tarihinde meydana gelen su taĢkını, Antakya merkezi,
396
Amik
Ovası,
Antakya
çıkıĢından
baĢlayarak
Samandağ
ilçesinde
yerleĢim yerlerinde, ekili alanlarda ve alt yapıda büyük zarar meydana
getirmiĢtir.
■ 04-05 Haziran 2002 tarihinde Suriye'deki El Zeytün barajının 04 Haziran
da yıkılmasından sonra; Altınözü Ġlçesinin HacıpaĢa Beldesi ile Sarıbük,
Yolağız, Kıyıgören, Kansu, Keskincik, Mayadalı, Ziyaret, Boynuyogun ve
Yarseli olmak üzere 9 köyde; ekili alanlar zarar görmüĢtür.
■ 22.03.2003
tarihinde
yoğun
yağıĢ
neticesinde;
Reyhanlı
Ġlçesindeki
KurtuluĢ,
Terzihöyük
ve VarıĢlı(Atçana)
köylerinde su
baskını
meydana
gelmiĢtir. Ekili alanlar ve konutlarda maddi zarar olmuĢtur.
14.11.2006
tarihinde
yoğun
yağıĢ
nedeniyle
Feyezan
kanalı
taĢmıĢ
ve
çevredeki
evleri,
iĢ
yerlerini,
sahilin
bulunduğu
bölgeleri
su
basmıĢtır. Konutlarda maddi zarar olmuĢtur.
21.05.1998 Tarihli Sel Felaketi ve Sonrası
a-Ġlimizde 21.05.1998 tarihinde meydana gelen aĢırı yağıĢlar sonucu merkez ilçe ve
köylerden 1 orta ve 167 a, Samandağ Ġlçesi ve köylerinde 2 ağır 12 az olmak üzere toplam 2
ağır, 1 orta ve 179 az hasarlı bina sahibi afetzede kabul edilmiĢ olup,
Ağır hasardan hak sahibi kabul edilen iki afetzede konutunu bitirmiĢ olup toplam
b- Ayrıca 08.05.2001 tarihinde meydana gelen sel afetlerinden 2082 konut 120 iĢyeri az
hasarlı 90 konut 33 iĢyeri orta hasarlı, 123 konut 19 iĢyeri ağır hasarlı olarak tespit edilmiĢ;
Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünce gönderilen 105.255.000.000 TL. acil yardım ödeneği bu bina
sahibi afetzedelere dağıtılmıĢtır.
Hak sahibi kabul edilen 46 orta hasarlı bina sahibi afetzedenin binalarının onarımına
Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2002 yılı ek yatırım programına göre 15 adedi bitirilmiĢ ve
Hak sahibi kabul edilen 39 adet Ağır Hasarlı bina sahibi afetzedenin binalarının
yapımına yine EYY metoduna göre baĢlanmıĢ olup, bunlardan 7 adedi bitirilmiĢ ve toplam
70.000.000.000 TL. ödeme yapılmıĢtır. Ağır hasarlı 14 konut ve 3 iĢyerinin yapımının ihale
usulü ile yapılması için Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğüne teklifte bulunulmuĢtur.
397
P.1.4. Orman ve Otlak Yangınları
Hatay Ġli 11 yıllık Orman Yangınları
600
500
400
300
200
100
0
yangın (adet)
1992
19
1993
40
1994
48
1995
37
1996
32
1997
35
1998
32
1999
38
2000
32
2001
26
2002
29
yanan alan (ha)
42,52
324,93
202,84
566,65
59,5
72,1
425,6
483,73
49,06
288,56
104,81
GRAFĠK 34
398
2001 YILI ORMAN YANGINLARI DÖKÜMANI
A-
Yangın Adedi
26
B-
Yangının ÇıkıĢ Saatleri
Saat
a) 13 - 18
b) 18 - 24
c) 24 - 08
d) 08 - 13
Yangın Çıkan ġeflikler
ġefliğin Adı
Antakya
Belen
Hassa
Ġskenderun
Kırıkhan
Samandağ
Uluçınar
Yayladağı
C-
D- 1
D- 2
E-
Alanı
288,56
Adedi
11
6
2
7
Alanı
14,30
6,66
263,50
4,10
Adedi
6
2
3
3
2
6
2
2
Alanı
4,33
0,40
5,40
0,30
0,22
12,51
263,10
2,30
Yangının ÇıkıĢ Sebepleri
Yangının Sebepleri
Adedi
Yıldırım
Bilinmeyen
6
Kasıt
Ġhmal ve dikkatsizlik
20
Kaza
Adedi
Anız
4
Avcı ateĢi
1
Bahçe kenarı
1
Çoban ateĢi
1
Kasıt
1
Kömür ocağı
1
Orman içi
Asker AtıĢı
1
Tarla kenarı
16
Aylar Ġtibarıyla Yangın ÇıkıĢı
Aylar
Adedi
Ocak
ġubat
Mart
1
Nisan
3
Mayıs
2
Haziran
5
Temmuz
7
Ağustos
2
Eylül
2
Ekim
4
Kasım
Aralık
TABLO 123
399
Alanı
2,53
286,03
Alanı
8,60
0,50
0,20
0,02
7,50
0,50
0,70
270,54
Alanı
263,00
0,31
9,00
0,95
7,40
4,50
0,40
3,00
2002 YILI ORMAN YANGINLARI DÖKÜMANI
A-
Yangın Adedi
29
Alanı
104,81
B-
Yangının ÇıkıĢ Saatleri
Saat
a) 13 - 18
b) 18 - 24
c) 24 - 08
d) 08 - 13
Adedi
17
3
1
8
Alanı
27,41
28,00
0,50
48,90
Yangın Çıkan ġeflikler
ġefliğin Adı
Antakya
Belen
Hassa
Ġskenderun
Kırıkhan
Samandağ
Uluçınar
Yayladağı
Adedi
12
3
0
0
0
2
0
4
Alanı
10,90
46,50
0,00
0,00
0,00
1,10
0,00
16,00
Yıldırım
Bilinmeyen
Kasıt
Ġhmal ve dikkatsizlik
Kaza
Adedi
1
6
0
21
1
Alanı
0,10
17,20
0,00
81,51
6,00
Adedi
2
1
2
0
0
0
1
0
0
23
Alanı
0,30
0,10
0,20
0,00
0,00
0,00
6,00
0,00
0,00
98,21
Aylar Ġtibarıyla Yangın ÇıkıĢı
Aylar
Adedi
Ocak
1
ġubat
1
Mart
3
Nisan
0
Mayıs
0
Haziran
2
Temmuz
5
Ağustos
4
Eylül
6
Ekim
6
Kasım
1
Aralık
0
Alanı
1,00
0,50
27,50
0,00
0,00
2,20
3,10
21,20
46,21
2,90
0,20
0,00
C-
D- 1
D- 2
E-
Anız
Yıldırım
Bahçe kenarı
Çoban ateĢi
Çöplük
Kömür ocağı
Orman içi
Talim AtıĢı
Tarla kenarı
TABLO 124
400
Ağaçlandırma ve Erozyon ġube Müdürlüğü ÇalıĢmaları
HATAY ĠLĠ ORMAN VARLIĞI DURUMU
Normal Koru Ormanı (Ha) :
104360
Bozuk Koru Ormanı (Ha) :
56513
TOPLAM KORU ORMANI (Ha) :
160873
Normal Baltalık Ormanı (Ha) :
2478
Bozuk Baltalık Ormanı (Ha) :
40497
TOPLAM BALTALIK ORMANI (Ha) :
42975
Açıklık Alan (Ha) :
340843
Toplam Ormanlık Alanı (Ha) :
203848
Genel Saha (Ha) :
544691
Ormanlık Oranı (%) :
37,4
AGM ġube Müdürlüğü
2003 yılı Tesis Programı ve GerçekleĢmeleri
Sıra No
PROJENĠN
Program Ha. GeçekleĢme Ha. Ödeneği Harcama
Milyon TL Milyon TL
250
302
226,5
126,3
100
110
75
62,2
22
22
16,5
8,1
150
176
112,5
59,2
118
147
88,5
92,9
2
1,5
3
Adı
1
2
3
4
5
6
7
8
Topraktutan
Akgedik
Kandun
KıĢlakdere
Belen Ek-2
Hatıra Ormanı
80.yıl Ormanı
M. Eğitim Ormanı
10
10
5
7,5
3,75
6,3
5,7
TABLO 125
AGM ġube Müdürlüğü
2003 yılı Bakım Programı ve GerçekleĢmeleri
Sıra No
PROJENĠN
Adı
1
2
3
4
5
6
8
Mazmanlı
Akbez
Kandun
Maliye 3
Belen Ek-1
Hatıra Ormanı
Ġsdemir
Program Ha. GeçekleĢme Ha.
105
100
120
150
300
29
105
135
120
150
300
29
83
83
TABLO 126
401
Ödeneği Harcama
Milyon TL Milyon TL
13,1
20,1
12,3
7,9
15
12,7
18,7
14,4
37,5
22,4
3,6
2,4
10,4
5,2
P.1.5. Fırtınalar
Konu hakkında bilgi bulunamamıĢtır.
P.2. AFETLER VE SAĞLIK ZARARLARI
P.2.1. Radyoaktif Maddeler
Ġlimizde radyoaktif maddelerle ilgili bir bilgi birikimi yoktur.
P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar
Ġskenderun Körfezinde petrol ile kirlenme oldukça ciddi bir boyuta gelmiĢtir. Çünkü
petrol boru hattı, terminal, petrol yükleme boĢaltma istasyonu ve yoğun deniz trafiği sonucunda
petrol ürünleri denize dökülmekte ve hidrokarbonlar ; DDPH ( Dissolved Dispersed Petrolium
Hydrocarbons ) 10 mg / lt oranında yüksek bir konsantrasyonda bulunduğu ölçümlerde
görülmüĢtür.
Petrol boru hattında meydana gelen bir sızıntı sonrası, Ġskenderun Körfezi sularında
DDPH ve PAH ( Polyaromatıc Hydrocarbon ) ve çökelmiĢ sedimentler, Ağustos 1981 ve Nisan
1984 tarihleri arasında izlenmiĢtir. Sonuçlara göre DDPH değerleri kıĢ aylarında en yüksek (25,2
mg/lt) yaz aylarında ise en düĢük olarak saptanmıĢtır. Bölgeden yakalanan balık örneklerinde
yapılan analizler sonucu, balık
karaciğerinde üç ay, balık etinde ise beĢ ay sonra DDPH
bulunmuĢtur.
P.2.3. Tehlikeli ve Zehirli Maddeler
P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ
P.3.1. Sivil Savunma Birimleri
Hatay ilinde :
I.
Sivil Savunma Ġl Müdürlüğü
II.
Sivil Savunma Birlikleri
olmak üzere 2 Sivil savunma Birimi vardır.
Yukarıda belirtilen birimler aynı zamanda Sivil Savunma TeĢkilatı‘nın merkez
birimleridir. Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü Antakya merkezinde bulunmaktadır. Ġl merkezi ve bazı
ilçelerde Sivil Savunma Birimleri olarak Sivil Savunma Genel Müdürlüğü‘nün düzenlediği
seminerlerle eleman gönderip eğitim çalıĢmaları yapmaktadır. Ayrıca her yıl bu birimlerde görev
alan elemanlar uygulamalı eğitime tabii tutulmaktadır.
402
Sivil Savunma Müdürlüğü 5902 sayılı yasayla Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü olarak
değiĢtirilmiĢtir.
Müdürlüğümüz, afet anında ilde kurulan kriz merkezinin talimatları
doğrultusunda hareket eder. 24 saat vardiyalı sistemiyle planlar dahilinde nöbetler tutulmaktadır.
P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri
Yangın önleme ve kontrol yöntemlerinin en önemlileri aĢağıda belirtilmiĢtir.
1. Yangınların kontrolleri için en önemli husus bina ve tesisi kullanan insanların bu
konuda bilgilendirilmiĢ olmalarıdır.
2. Kontrol iĢleminin yerine getirilmesinde Resmi Bina‘da görevli savunma sekreterliğinin
yangın koruma ekibi görevli olup, bu ekip emrinde bulunan yangn söndürme tüpleri ve diğer
tesisatlarla çıkabilecek muhtemel yangınları kontrol altına alır.
3. Yangının kontrol edilmesi ve önlenmesinde diğer bir husus ise, yangın dedektörleri ile
direkt itfaiyenin irtibatlandırılması olan yangın ihbar sistemi vardır. Bu sistemler genelde Resmi
Kurum ve Sanayi tesislerinde bulunmaktadır.
4. Yangına karĢı en önemli önlemlerden biri de her yıl soba ve kalorifer bacalarının
usulüne uygun olarak temizlenmesidir.
5. Binanın elektrik donanımında kaliteli malzeme kullanılmalı ve ehliyetli kiĢiler
tarafından tesis edilmelidir.
6. Yangın malzemelerinin bakımlı ve kontrollü olması gerekir.
P.3.3. ilkyardım Servisleri
Ġlimiz için ĠL AFET ACĠL YARDIM için hazırlanan planda detayları belirtilen ilk yardım
servisleri ve görevleri belirtilmektedir. Bunlar kısaca ilk yardım servisi olarak enkazdan kurtulan
afetzedelerin organizasyonu, ihtiyaç halinde seyyar hastanelerin kurulması, içme sularının temini,
dezenfektesini yaptırmak, ölülerin kimlik tespitlerinin yapılıp kıymetli eĢyalarının muhafazasını
sağlamak, dön görevlileriyle beraber tabut, kefen ve mezar kazdırma iĢlerinin yaptırılmasıdır.
P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden iskanı
Afete maruz kalan kiĢinin oluĢan afetten dolayı hak sahibi kabul edilmesi halinde
öncelikle kendisine ait parsel olması durumunda E.Y.Y. (Evini Yapana Yardım) metoduyla evi
yaptırılmaktadır.
Ancak afetzede ve mültecinin fazla olması durumunda öncelikle mülkiyeti Maliye
Hazinesine ait parseller aranıp planlaması yapılmaktadır.
Hazine arazisi olmaması halinde kamulaĢtırma yoluna gidilmektedir.
Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün 2002 yılı Yatırım
Programında ihale usulü ile yapılması öngörülen iki adet konut inĢaatı yapımı yer almakta olup,
bunlardan;
1-1) Dörtyol- Merkez (Ocaklı Mah. ) 16 adet (Daire) Afet Konut ĠnĢaatı.
Dörtyol Ġlçesi Ocaklı Köyünde 28.05.1988 tarihinde meydana gelen sel afetinden hak
sahibi kabul edilen 16 afetzedeye kalıcı konutları yapılmak üzere Dörtyol Ġlçe Merkezinde
403
Maliye Hazinesine ait 115 ada 1 nolu parsel seçilmiĢ olup, seçilen parselin iĢgalli olan kısmı ifraz
edilerek 115 ada ve 2 ve 3 nolu parseller oluĢturulmuĢ; 115 ada ve 3 nolu parselin tahsis iĢlemleri
tamamlanmıĢtır.
2002 yılı birim fiatları ile hazırlanan 480.000.000.000 TL (Dörtyüzseksenmilyar) keĢif
bedeli üzerinden 13.11.2002 tarihinde ihalesi yapılmıĢ olup, sözleĢmesi de yapılan bu iĢe bu yıl
baĢlanacaktır.
1-2)
Hatay- Merkez 96+44=140 adet (Daire) Afet Konut ĠnĢaatı:
Ġlimizde 22.01.1997 tarihinde meydana gelen deprem afeti ile 21.05.1998 ve 08.05.2001
tarihlerinde meydana gelen sel afetlerinden, merkez ilçedeki mahallelerden hak sahibi kabul
edilen afetzedeler için kalıcı konut yapılmak üzere, Saraycık Köyü sınırları içerisinde yer alan
1671-1672 ve 1673 nolu Ģahıslara ait araziler seçilmiĢtir.
Antakya Ġmar Planının 34L-IC paftasında yer alan bu parsellerden 16099 m2 alanlı 1671
nolu parsel ile 14372 m2 alanlı 1672 nolu parselin yeterli olacağı hesaplanarak bu iki parselin
kamulaĢtırma iĢlemlerine baĢlanmıĢ, Ġdare Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenen bedel
üzerinden Pazarlık Komisyonu ile mal sahipleri arasında yapılan pazarlıkta; 1671 nolu parsel için
m2 si 6.000.000 TL.‘den toplam 96.594.900.000 TL. üzerinden, 1672 nolu parsel için m2‘si
6.000.000 TL.‘den toplam 86.232.900.000 TL. üzerinden anlaĢma sağlanamamıĢ ve yargı yolu ile
kamulaĢtırma bedelinin tespiti ve hazine adına tescil için Defterdarlık Muhakemat Müdürlüğü
tarafından dava açılması sağlanmıĢtır.
Mahkeme tarafından 1672 nolu parsel için belirlenen toplam 319.082.656.800 TL.
kamulaĢtırma bedeli Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünden istenmiĢ, Ġlimize gönderilen bu ödenek
mal sahibi adına mahkeme tarafından belirlenen Vakıflar Bankası Antakya ġubesinde açılan
hesapta bloke edilmiĢtir.
1671 nolu parsel için mahkeme tarafından belirlenen 353.841.861.100 TL. kamulaĢtırma
bedeli ise afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünden istenmiĢ olup, henüz ilimize gelmemiĢtir. Bu ödenek
geldiğinde mahkeme tarafından bloke edilmesi istenilen aynı banka Ģubesine bloke edilecektir.
KamulaĢtırma iĢlemleri tamamlandığında Bakanlığımız Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün
talimatları doğrultusunda iĢlem yapılarak bu inĢaata da bu yıl içerisinde ihale edilerek
baĢlanılmasına çalıĢılacaktır.
1-3) ayrıca Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünce ilimizde yapımı planlanan 9 adet Kuvvetli Yer
Hareketleri Kayıt Ġstasyonu için kulübe yapımı iĢine 2002 yılı sonuna doğru toplam
43.732ç170.000 TL. ödenek gönderilmiĢ olup, Bakanlık tarafından ihalelerin durdurulması
nedeni ile ihale yapılmamıĢ ödenek tenkiz edilmiĢtir. Ödeneğin tekrar gönderilmesi halinde bu
iĢin yapımı da bu yıl içerisinde gerçekleĢtirilecektir.
P.3.5. Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Sınırlararası TaĢınımı
için Alınan Tedbirler
Sistematik veri bulunamamıĢtır.
P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar
404
(P) AFETLER KAYNAK








Hatay Ġli Çevre Durum Raporu
Hatay Orman ĠĢletme Müdürlüğü
Bayındırlık Ġl Müdürlüğü
Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü
Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü
Hatay Valiliği Web Sitesi
Kandilli Rasathanesi Deprem Haritaları
405
R. SAĞLIK VE ÇEVRE
R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ
R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı
TABLO 127
SIR
A
NO
1
HATAY
MERKEZ
Hatay Antakya Devlet Hastanesi
417
2
HATAY
MERKEZ
Hatay Doğum ve Çocuk Bakımevi
125
3
HATAY
DÖRTYOL
Dörtyol Devlet Hastanesi
132
4
HATAY
ERZĠN
Erzin Devlet Hastanesi
50
5
HATAY
ĠSKENDERUN
Ġskenderun Devlet Hastanesi
397
6
HATAY
ĠSKENDERUN
Ġskenderun Doğum ve Çocuk Bakımevi
114
7
HATAY
KIRIKHAN
Kırıkhan Devlet Hastanesi
90
8
HATAY
REYHANLI
Reyhanlı Devlet Hastanesi
95
9
HATAY
SAMANDAĞI
Samandağı Devlet Hastanesi
48
10
HATAY
HASSA
Hassa Devlet Hastanesi
50
11
HATAY
ALTINÖZÜ
Altınözü Devlet Hastanesi
40
ĠL
ĠLÇE
SAĞLIK KURULUġUN ADI
DETAY
SAĞLIK BAKANLIĞI YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARI
SAĞLIK BAKANLIĞI DIŞI YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI
1
HATAY
MERKEZ
Mustafa Kemal Ünv.Sağlık Uygulama ve Arş.Hast.
292
2
HATAY
İSKENDERUN
Askeri Deniz Hastanesi
118
3
HATAY
MERKEZ
Özel Doğu Akdeniz Hast.
64
4
HATAY
MERKEZ
Özel Hatay Hast
32
5
HATAY
KIRIKHAN
Kırıkhan Özel Bilim Hastanesi
45
6
HATAY
KIRIKHAN
Özel Kırıkhan Can Hastanesi
49
7
HATAY
MERKEZ
Özel Defne Hastanesi
72
8
HATAY
MERKEZ
Özel Mozaik Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi
48
9
HATAY
İSKENDERUN
Özel Palmiye Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi
37
10
HATAY
İSKENDERUN
Özel İskenderun Gelişim Hastanesi
59
ÖZEL SAĞLIK KURULUġLARI
1
HATAY
MERKEZ
Antakya Lazer Göz Merkezi
2
HATAY
ĠSKENDERUN
Hayat Çocuk Sağ.ve Hast.Merkezi
3
HATAY
ĠSKENDERUN
Ġskenderun Kalp Merkezi
4
HATAY
ĠSKENDERUN
Tansel Terzi Nöroloji Merkez Polikliniği
5
HATAY
REYHANLI
Uzmanlar Ġç Hastalıkları Merkezi
406
DAL
MERKEZĠ
DAL
MERKEZĠ
DAL
MERKEZĠ
DAL
MERKEZĠ
DAL
MERKEZĠ
6
HATAY
ANTAKYA
Hatay Kardiyoloji Dal Merkezi
9
HATAY
ANTAKYA
Armutlu Güven Polikliniği
DAL
MERKEZĠ
POLĠKLĠNĠK
10
HATAY
ANTAKYA
Med-Lıfe Polikliniği
POLĠKLĠNĠK
12
HATAY
DÖRTYOL
Yeni Payas Polikliniği
14
HATAY
ANTAKYA
AK-MED Tıp Merkezi
15
HATAY
ĠSKENDERUN
Akademi Tıp Merkezi
16
HATAY
ĠSKENDERUN
Ġskenderun Deniz Tıp Merkezi
17
HATAY
DÖRTYOL
Körfez Tıp Merkezi
18
HATAY
ĠSKENDERUN
Renin Tıp Merkezi
19
HATAY
SAMANDAĞ
Samandağ Özel Hayat Tıp Merkezi
POLĠKLĠNĠK
TIP
MERKEZĠ
TIP
MERKEZĠ
TIP
MERKEZĠ
TIP
MERKEZĠ
TIP
MERKEZĠ
TIP
MERKEZĠ
AÇS/AP MERKEZLERĠ
1
HATAY
ANTAKYA
AÇS/AP Merkezi
ĠLÇE
2
HATAY
ĠSKENDERUN
AÇS/AP Merkezi
ĠLÇE
3
HATAY
DÖRTYOL
AÇS/AP Merkezi
ĠLÇE
AĞIZ Ve DĠġ SAĞLIĞI MERKEZLERĠ
1
HATAY
ANTAKYA
Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi
ĠLÇE
2
HATAY
ĠSKENDERUN
ĠLÇE
3
HATAY
DÖRTYOL
ĠLÇE
4
HATAY
KIRIKHAN
ĠLÇE
VEREM SAVAġ DĠSPANSERLERĠ
1
HATAY
ANTAKYA
Verem SavaĢ Dispanseri
ĠLÇE
2
HATAY
ĠSKENDERUN
ĠLÇE
DERĠ ve ZÜHREVĠ HASTALIKLAR DĠSPANSERĠ
1
HATAY
ANTAKYA
Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri
ĠLÇE
2
HATAY
ĠSKENDERUN
Deri ve Zührevi Hastalıklar Dispanseri
ĠLÇE
407
SAĞLIK OCAKLARI
1
HATAY
2
HATAY
3
HATAY
4
Yayladağı Merkez
ĠLÇE
Yayladağı Karaköse
BELDE
Yayladağı KıĢlak
BELDE
HATAY
Yayladağı Yeditepe
BELDE
5
HATAY
Samandağ Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
6
HATAY
ĠLÇE
7
HATAY
Samandağ DeğirmenbaĢı
BELDE
8
HATAY
Samandağ Karaçay
KÖY
9
HATAY
Samandağ TekebaĢı
BELDE
10
HATAY
Samandağ Teknepınar
KÖY
11
HATAY
Samandağ Koyunoğlu
BELDE
12
HATAY
Samandağ Yaylıca
BELDE
13
HATAY
Samandağ Tavla
BELDE
14
HATAY
Samandağ Uzunbağ
BELDE
15
HATAY
Samandağ SutaĢı
BELDE
16
HATAY
Samandağ Mağaracık
BELDE
17
HATAY
Samandağ Mızraklı
BELDE
18
HATAY
Samandağ Çökek
KÖY
19
HATAY
Reyhanlı 70. Yıl
ĠLÇE
20
HATAY
Reyhanlı Dr.Gani Bahadırlı
ĠLÇE
21
HATAY
Reyhanlı Konuk
KÖY
22
HATAY
Reyhanlı Nuri Filiz Bahadır
ĠLÇE
23
HATAY
Reyhanlı Merkez 4 Nolu
ĠLÇE
24
HATAY
Reyhanlı Merkez 5 Nolu (FAAL DEĞĠL)
ĠLÇE
25
HATAY
Kumlu Merkez
ĠLÇE
26
HATAY
Kumlu Akpınar
KÖY
27
HATAY
Kumlu Batıayrancı
KÖY
28
HATAY
Kırıkhan Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
29
HATAY
ĠLÇE
30
HATAY
ĠLÇE
31
HATAY
Kırıkhan Çamsarı
KÖY
32
HATAY
Kırıkhan Ceylanlı
KÖY
33
HATAY
Kırıkhan MuratpaĢa
KÖY
34
HATAY
Kırıkhan Saylak
KÖY
35
HATAY
Kırıkhan Kurtlusoğuksu
36
HATAY
Ġskenderun Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
37
HATAY
ĠLÇE
38
HATAY
ĠLÇE
39
HATAY
ĠLÇE
YAYLADAĞI
SAMANDAĞ
REYHANLI
KUMLU
KIRIKHAN
ĠSKENDERUN
408
BELDE
40
HATAY
41
HATAY
Ġskenderun Denizciler
BELDE
42
HATAY
Ġskenderun Nardüzü
BELDE
43
HATAY
Ġskenderun Bekbele
BELDE
44
HATAY
Ġskenderun Azganlık
BELDE
45
HATAY
Ġskenderun Uluçınar
BELDE
46
HATAY
Ġskenderun Sarıseki
BELDE
47
HATAY
Ġskenderun Karayılan
BELDE
48
HATAY
Ġskenderun Höyük
49
HATAY
Ġskenderun Madenli
50
HATAY
Ġskenderun ġarkkonak
51
HATAY
Ġskenderun Gözcüler
BELDE
52
HATAY
Ġskenderun Akçalı
BELDE
53
HATAY
Ġskenderun Güzelköy
KÖY
54
HATAY
Ġskenderun Konacık
KÖY
55
HATAY
Ġskenderun Ücgüllük
BELDE
56
HATAY
Ġskenderun Merkez 6 Nolu (H. ġ.T)
ĠLÇE
57
HATAY
Ġskenderun Kepirce
KÖY
58
HATAY
Ġskenderun Merkez 7 Nolu (Org.sn)
ĠLÇE
59
HATAY
Ġskenderun Merkez 8 Nolu (A.ARSLAN)
ĠLÇE
60
HATAY
ĠLÇE
61
HATAY
Ġskenderun Ġsdemir
ĠLÇE
62
HATAY
KÖY
63
HATAY
BELDE
64
HATAY
Ġskenderun Konarlı
İskenderun Denizceler Süleyman Tekten(Faal
Değil)
Hassa Merkez
65
HATAY
Hassa Söğüt
BELDE
66
HATAY
Hassa Akbez
BELDE
67
HATAY
Hassa Aktepe
BELDE
68
HATAY
Hassa Küreci
BELDE
69
HATAY
Hassa Ardıçlı
BELDE
70
HATAY
Erzin Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
71
HATAY
Erzin Merkez 2 Nolu
ĠLÇE
72
HATAY
Erzin Merkez 3 Nolu
ĠLÇE
73
HATAY
Dörtyol Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
74
HATAY
ĠLÇE
75
HATAY
Dörtyol Merkez 3 Nolu (Fatma Ġlhan)
ĠLÇE
76
HATAY
ĠLÇE
77
HATAY
Dörtyol Altınçağ
BELDE
78
HATAY
Dörtyol Kuzuculu
BELDE
79
HATAY
Dörtyol Payas 1 Nolu
BELDE
HASSA
ERZĠN
DÖRTYOL
409
ĠLÇE
KÖY
BELDE
KÖY
ĠLÇE
80
HATAY
BELDE
81
HATAY
Dörtyol YeĢilköy
BELDE
82
HATAY
Dörtyol Yeniyurt
BELDE
83
HATAY
Dörtyol Karakese
BELDE
84
HATAY
BELDE
85
HATAY
Dörtyol Merkez 5 Nolu (HaruntaĢ)
ĠLÇE
86
HATAY
Belen Merkez 1 Nolu
ĠLÇE
87
HATAY
Belen Merkez 2 Nolu
ĠLÇE
88
HATAY
Belen Merkez 3 Nolu
ĠLÇE
89
HATAY
Belen Ali TEKTEN Sağlık Ocağı
ĠLÇE
90
HATAY
Antakya Merkez 1 Nolu
ĠL
91
HATAY
ĠL
92
HATAY
ĠL
93
HATAY
ĠL
94
HATAY
ĠL
95
HATAY
ĠL
96
HATAY
ĠL
97
HATAY
ĠL
98
HATAY
Antakya Avsuyu
BELDE
99
HATAY
Antakya BohĢin
KÖY
100
HATAY
Antakya Bahçeköy
KÖY
101
HATAY
Antakya Çekmece
BELDE
102
HATAY
Antakya Demirköprü
103
HATAY
Antakya Dursunlu
BELDE
104
HATAY
Antakya Ekinci
BELDE
105
HATAY
Antakya GümüĢgöze
BELDE
106
HATAY
Antakya Güzelburç
BELDE
107
HATAY
Antakya Harbiye
BELDE
108
HATAY
Antakya Karaali
BELDE
109
HATAY
Antakya Karlısu
BELDE
110
HATAY
Antakya Kisecik
KÖY
111
HATAY
Antakya Kuzeytepe
BELDE
112
HATAY
Antakya Madenboyu
KÖY
113
HATAY
Antakya Mücahitler
BELDE
114
HATAY
Antakya Narlıca 1 Nolu Sağlık Ocağı
BELDE
115
HATAY
Antakya OdabaĢı
BELDE
116
HATAY
Antakya Oğlakören
117
HATAY
Antakya SubaĢı
BELDE
118
HATAY
Antakya Serinyol 70. Yıl
BELDE
119
HATAY
Antakya Serinyol 2 Nolu
BELDE
BELEN
ANTAKYA
410
KÖY
KÖY
120
HATAY
Antakya ġenköy
BELDE
121
HATAY
Antakya Toygarlı
BELDE
122
HATAY
Antakya Turunçlu
BELDE
123
HATAY
Antakya Üzümdalı
KÖY
124
HATAY
Antakya YeĢilpınar
BELDE
125
HATAY
Antakya Selim Nevzat ġahin (K.DALYAN)
BELDE
126
HATAY
Antakya AĢağıoba
127
HATAY
128
HATAY
Antakya Anayazı
129
HATAY
130
HATAY
Antakya MaĢuklu
KÖY
131
HATAY
Antakya Uydukent
KÖY
132
HATAY
Antakya AĢağıokçular
KÖY
133
HATAY
Antakya 11 Nolu Sağlık Ocağı
134
HATAY
Antakya Narlıca 2 Nolu
135
HATAY
Antakya 12 Nolu Sağlık Ocağı
136
HATAY
Altınözü Merkez
ĠLÇE
137
HATAY
Altınözü Alakent
KÖY
138
HATAY
Altınözü Boynuyoğun
KÖY
139
HATAY
Altınözü Altınkaya
BELDE
140
HATAY
Altınözü Yiğityolu
BELDE
141
HATAY
Altınözü Büyükburç
KÖY
142
HATAY
Altınözü Yolağzı
KÖY
143
HATAY
Altınözü HacıpaĢa
BELDE
144
HATAY
Altınözü Mayadalı
KÖY
ALTINÖZÜ
KÖY
ĠL
KÖY
ĠL
ĠL
BELDE
ĠL
2009 Yılı Ġlçelere Göre Sağlık Kurum ve KuruluĢlarının Dağılımı Tablo (128–1–2–3–4–5–6–7–
8–9–10–11–12)
ANTAKYA
Kamu Hastaneleri
Adet
2
Antakya Devlet Hastanesi
417
Antakya Doğumevi
Özel Hastaneler
Özel Doğu Akdeniz Hastanesi
Özel Hatay Hastanesi
Özel Defne Hastanesi
Yatak
Sayısı
125
4
64
32
72
411
Özel Mozaik Hastanesi
48
Antakya Ağız ve DiĢ Sağlığı Merk
Tıp Merkezleri
Özel Poliklinikler
1
1
2
Özel Dal Merkezleri
2
Tıp Fakültesi
1
Sağlık Ocakları
46
Sağlık Evi
12
Antakya AÇS ve AP
1
Deri ve Zührevi Hastalıklar
Dispanseri
Halk Sağlığı laboratuarı
1
1
1
Özel Diyaliz Merkz.
4
Eczaneler
157
Gözlükçüler
21
TABLO 128–1
ALTINÖZÜ
Kamu Hastaneleri
Adet
Yatak
sayısı
1
Altınözü Devlet
Hastanesi
Sağlık Grup
BaĢkanlığı
Sağlık Ocakları
40
1
9
Sağlık Evi
17
Eczaneler
3
Gözlükçüler
0
TABLO 128–2
412
DÖRTYOL
Kamu Hastaneleri
Adet
Yatak
sayısı
1
Dörtyol Devlet Hastanesi
Antakya Ağız ve DiĢ Sağlığı
Merk
Dörtyol AÇS ve AP
Halk Sağlığı Laboratuvarı
Tıp Merkezleri
Özel Poliklinikler
Sağlık Ocakları
1
1
1
1
1
13
Sağlık Evi
1
Eczaneler
36
Gözlükçüler
4
132
TABLO 128–3
ERZĠN
Kamu
Hastaneleri
Adet
Yatak
Sayısı
1
Erzin Devlet Hastanesi
50
Sağlık Grup BaĢkanlığı
1
Sağlık Ocakları
3
Sağlık Evi
6
Eczaneler
13
Gözlükçüler
1
TABLO 128–4
413
HASSA
Kamu Hastaneleri
Yatak
sayısı
Adet
1
Hassa Devlet Hastanesi
Sağlık Grup
BaĢkanlığı
50
1
Sağlık Ocakları
6
Sağlık Evi
6
TABLO 128–5
ĠSKENDERUN
Kamu Hastaneleri
Adet
Yatak
Sayısı
2
Ġskenderun Devlet Hastanesi
397
Ġskenderun Doğumevi
114
Özel Hastaneler
2
Özel Palmiye Kadın Hastlk.ve Doğum Hst.
37
Özel Ġskenderun GeliĢim Hastanesi
59
Askeri Hastane
1
Özel Dal merkezi
1
3
Özel Tıp Merkezleri
Ġskenderun AÇS ve AP.
3
1
Halk Sağlığı Laboratuvarı
Deri ve Zührevi Dispanseri
Özel Diyaliz Merkezleri
Sağlık Ocakları
Sağlık Evi
Eczaneler
Gözlükçüler
1
1
1
4
1
28
6
107
21
TABLO 128–6
414
118
KIRIKHAN
Adet
Yatak
Sayısı
Kamu Hastaneleri
1
Kırıkhan Devlet Hastanesi
90
Özel Hastaneler
2
Kırıkhan Özel Bilim Hastanesi
45
Özel Kırıkhan Can Hastanesi
49
1
1
Özel Diyaliz Merkezleri
1
Sağlık Ocakları
Sağlık Evi
8
17
Eczaneler
21
Gözlükçüler
5
TABLO 128–7
KUMLU
Adet
Yatak
Sayısı
1
Sağlık Ocakları
3
Sağlık Evi
3
Eczaneler
2
TABLO 128–8
415
REYHANLI
Kamu Hastaneleri
Adet
Yatak Sayısı
1
Reyhanlı Devlet
Hastanesi
Sağlık Grup
BaĢkanlığı
Sağlık Ocakları
95
1
5
Sağlık Evi
11
Eczaneler
15
Gözlükçüler
3
TABLO 128–9
SAMANDAĞ
Kamu Hastaneleri
Adet
Yatak Sayısı
1
Samandağ Devlet
Hastanesi
Özel Tıp merkezi
Sağlık Ocakları
48
1
1
14
Sağlık Evi
6
Eczaneler
34
Gözlükçüler
2
TABLO 128–10
416
YAYLADAĞI
Sağlık Grup
BaĢkanlığı
Sağlık Ocakları
Adet
1
4
Sağlık Evi
2
TABLO 128–11
BELEN
Sağlık Grup
BaĢkanlığı
Sağlık Ocakları
Adet
Yatak
sayısı
1
4
Sağlık Evi
4
Eczaneler
5
Gözlükçüler
0
TABLO 128–12
417
R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar
GRUP A
HASTALIKLAR
Hastalık Ġsimleri
ĠLÇE
AKUT
KANLI
ĠSHAL
Vaka
ALTINÖZÜ
ANTAKYA
BELEN
DÖRTYOL
ERZĠN
HASSA
ĠSKENDERU
N
KIRIKHAN
KUMLU
REYHANLI
SAMANDAĞ
YAYLADAĞI
TOPLAM
4
BRUCELL
A
HEPATĠ
TA
HEPATĠ
TB
Kesin
Vaka
Kesin
Vaka
Kesin Vaka
43
31
49
57
84
10
2
21
5
1
44
272
101
62
4
1
36
27
1
83
4
10
628
317
1
1
5
14
8
14
1
4
2
2
7
HEPATĠ KABAKULA
TC
K
Kesin
Vaka
2
2
1
2
1
3
41
8
Not: 2009 Yılı Ġl Sağlık Müdürlüğü Verileri.
418
Kesin Vaka
7
51
5
23
KUDU
ġARK
Z
TETANO
ÇIBAN
RĠSKLĠ
Z
I
TEMAS
Kesin
Vaka
Ölüm
Vaka
16
19
7
142
816
56
200
51
39
11
5
1
9
20
1
331
8
52
123
261
49
29
10
140
2128
106
TĠFO
Kesin
Vaka
4
1
3
1
4
1
1
2
13
9
2
5
1
1
4
1
19
ETF
HEDE
F
DaB
TIPVHib1
DaB
TIPVHib2
DaB
TIPVHib3
DaB
TIPVHibR
ALTINÖZÜ
1416 1416
1535
1528
1504
1271
ANTAKYA
8854 8854
9384
9317
9296
BELEN
627
680
685
DÖRTYOL
3087 3087
3178
ERZĠN
739
HASSA
ĠSKENDER
UN
1113 1113
KPA KPA KPA KPA
1
2
3
R
Oral
Polı
o 1
Oral
Polı
o R
KK
K
BCG
HEP- HEP- HEP1
2
3
Td+
2
Td
1526
1511
1059 689
7700
1705 1878 1508 832 1504 1272 1423 1533 198
1131 1180
1439
0
6
9446 5241 9303 7708 9442 9389 4
9123
9117
5890 4489
663
634
745
666
660
485
3192
3278
2631
3842 3973 3334 1824 3278 2631 3234 3182 1634
3053
3085
2645 1653
879
846
797
699
1084 1019 772
781
777
506
368
1195
1222
1243
1040
1421 1498 1286 714
1097
1148
787
628
5367 5367
5576
5639
5680
4612
6540 7121 6059 3499 5681 4612 5612 5583 7589
5365
5622
4286 3082
KIRKHAN
2109 2109
2336
2394
2398
1855
2882 2808 2175 1187 2398 1855 2379 2355 3013
2174
2383
1351 992
KUMLU
271
312
315
297
244
409
307
303
355
REYHANLI
SAMANDA
ĞI
YAYLADA
GI
2070 2070
2214
2225
2275
1979
2756 2709 2184 1127 2275 1979 2342 2246 1002
2170
2217
1523 749
2718 2718
2559
2582
2646
2127
3320 3148 2556 1423 2646 2127 2585 2553 736
2404
2642
1774 1177
344 344
2871
5
28715
355
3020
3
365
3031
0
371
3044
8
349
2514
1
438 468 375 208 371 349 377 354 45
3645 3768 3075 1714 3045 2515 3040 3028 2872
2
4
5
4
5
1
0
4
5
356
2902
2
371
2983
6
223 175
2088 1453
4
1
TOPLAM
627
739
271
851
405
734
326
419
482
188
Not: 2009 Yılı Ġl Sağlık Müdürlüğü Verileri
419
662
797
635
699
682
805
681
883
18
18
1243 1040 1204 1201 53
297
244
315
324
25
348
181
Ġlimizde en sık karĢılaĢılan BulaĢıcı Hastalıkların, ilçelere ve aylara göre 2005 – 2006 – 2007 yıllarına ait vaka sayısı dağılımı
aĢağıdaki tablolarda gösterilmiĢtir.
Hepatit C
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
0
0
1
0
0
0
1
10
1
2
3
2
20
0
0
1
0
0
0
2
6
6
1
0
0
16
0
0
0
0
1
0
3
3
10
3
1
3
24
0
3
11
3
1
6
4
0
0
4
3
7
42
4
5
2
11
7
10
18
12
9
15
9
4
106
4
2
8
2
6
5
7
4
7
4
5
6
60
7
14
14
10
4
5
4
8
11
18
25
54
174
31
32
31
21
23
14
7
9
4
21
24
14
231
39
21
32
14
13
15
23
22
27
27
44
29
306
9
10
9
21
9
6
6
8
0
8
12
7
105
4
12
13
10
3
12
7
3
2
1
6
7
80
7
4
4
14
11
7
16
17
10
8
10
7
115
420
2
2
1
4
0
0
2
1
1
0
4
3
20
2
2
5
1
5
3
5
1
0
1
1
1
27
4
1
1
14
8
3
3
11
3
0
6
1
55
15
10
88
0
0
16
9
5
4
3
10
16
176
17
20
36
88
126
82
66
15
2
16
46
27
541
25
14
19
27
36
20
15
8
7
2
41
17
231
ġARK
ÇIBANI
200
7
200
5
200
6
200
7
Hepatit B
KUDUZ RĠSKLĠ
TEMAS
200
6
Hepatit A
KABAKULAK
200
5
AKUT VĠRAL HEPATĠTLER
200
5
200
6
200
7
200
5
200
6
200
7
200
5
200
6
200
7
200
5
200
6
200
7
200
5
200
6
200
7
200
5
200
6
200
7
HATAY ĠL TOPLAMI:
AKUT
KANLI BRUSELLOZ
AYLAR
ĠSHAL
18
18
107
369
162
117
150
98
93
87
48
57
1324
63
65
93
94
100
144
172
122
132
177
113
78
1353
125
88
99
105
117
195
129
154
114
137
184
101
1548
40
36
31
22
18
17
30
3
8
3
3
7
218
1
7
8
5
9
4
10
1
8
3
1
2
59
0
3
7
3
4
3
10
7
12
6
8
4
67
ALTINÖZÜ:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
1
3
2
1
3
3
1
1
0
0
0
14
6
2
5
1
2
4
1
1
1
1
1
3
2
1
1
1
15
26
9
4
1
1
1
1
1
0
1
1
5
2
1
1
1
8
1
4
0
0
24
8
6
8
5
9
16
16
21
24
21
11
10
11
6
8
4
11
8
9
15
18
12
9
9
11
16
15
2
6
3
8
5
4
2
2
3
6
1
158
130
57 12
2007
2006
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2006
2005
2007
2006
3
4
17
1
2
2
3
6
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2005
2007
2006
2005
2007
Hepatit C
2006
2007
3
1
3
Hepatit B
1
1
1
0
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2005
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
2
6
3
1
1
1
2
1
5
1
ANTAKYA:
15
3
1
3
0
9
29
421
45
18
48
30
32
80
54
63
46
38
79
21
2007
2006
18 5
29
18
34
28
54
57
65
24
61
74
38
26
2005
34 34 33 5
1
4
29
152
65
59
59
27
42
29
18
25
ġARK
ÇIBANI
2007
161
1
14
6
4
3
2
4
1
15
5
14
19
26
18
12
6
6
2
27
12
2006
83 165
1
1
8
8
8
14
21
27
20
4
1
8
10
13
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
2005
8
1
1
1
5
2
3
3
1
5
5
58
2007
1
2
9
1
1
2
2006
1
1
2
1
5
KABAKULAK
2005
2007
2006
5
4
3
2
2
2
5
1
1
5
1
2
1
0
0
1
1
2
2
2005
2007
2006
2005
1
4
5
3
2
7
4
1
1
2007
17
4
2
5
5
3
3
1
17
8
13
6
3
14
13
16
20
16
24
11
2
7
4
7
2
3
2006
TOPLAM
2007
2
6
6
1
Hepatit C
2006
1
10
1
1
2
2
1
1
3
3
3
5
2
6
4
Hepatit B
21
24
21
14
21
9
6
1 3
3 4
9 15
15 17
30 10
1
1
1
Hepatit A
2005
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2005
AKUT
KANLI
ĠSHAL
4
1
1
2
3
2
102 142 162 510 508 554 13
1
1
3
1
1
1
8
3
3
2
0
0
5
2
4
1
1
1
22
BELEN:
TOPLAM
1
1
3
1
1
4
1
1
0
1
1
3
3
1
1
2
2
2
6
3
0
2
0
0
1
0
2
2
1
1
1
1
1
1
4
1
4
1
2
13
20
3
3
1
1
4
6
0
1
1
0
5
1
3
1
3
2007
2006
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2006
2005
2007
2006
1
0
0
1
1
0
1
2005
1
1
0
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
2005
2007
2005
2006
Hepatit C
2007
Hepatit B
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
BRUSELLOZ
2007
2006
2005
AYLAR
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
25
0
1
0
DÖRTYOL:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
1
1
4
1
1
2
1
1
5
5
3
1
3
0
0
1
0
2
2
2
4
8
24
3
1
1
2
1
1
1
1
0
1
6
1
6
3
1
2
1
4
4
4
1
2
1
2
1
1
1
2
1
1
1
2
0
1
0
1
66 158
195
5
10
17
3
422
3
2
1
8
6
2007
2006
2005
2007
6
2
1
2006
1
21
24
10
10
14
18
2
15
10
18
22
31
1
1
4
ġARK
ÇIBANI
4
10
14 13
44 9
1 2
0 16
1 26
1 17
2 4
3 33
21
3
1
1
2005
2007
2006
2005
4
1
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
Hepatit C
2005
2007
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
BRUSELLOZ
2007
2006
2005
AYLAR
TOPLAM
AKUT
KANLI
ĠSHAL
2
1
1
3
1
ERZĠN:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
1
0
0
0
0
0
2
1
1
2
0
1
1
1
1
3
2
1
1
1
0
0
0
7
3
3
11
4
5
7
1
6
9
8
4
1
3
5
3
6
5
6
2
2
0
1
5
3
4
3
7
1
3
4
2
2
44
35
68
6
2007
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2006
2005
2007
2006
2005
5
4
4
2
1
1
1
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
2005
2007
2005
2006
Hepatit C
2007
Hepatit B
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2006
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
1
0
HASSA:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
5
4
0
0
8
1
1
1
9
0
0
6
1
1
2
1
4
1
423
0
1
0
2
19
36
87
68
1
2
3
11
1
6
4
1
1
1
2007
2005
2007
2
9
3
7
9
16
15
12
4
8
12
3
2
2
ġARK
ÇIBANI
7
3
3
11
4
5
7
1
6
9
8
4
1
4
2006
2005
2007
1
4
1
1
1
2006
2005
1
2
2
2
2
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
Hepatit C
2005
2007
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2006
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
2
2
2
19
1
ĠSKENDERUN:
TOPLAM
1
0
2
0
1
5
3
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
5
2
1
1
1
11
4
2
1
1
2
1
8
18
5
4
7
4
3
0
6
3
5
6
14
12
3
1
2
1
2
4
2
3
5
1
5
3
2
6
29
14
1
1
1
69
1
1
7
11
2
1
3
1
3
18
5
1
2
2
2
0
2
0
1
3
1
8
7
4
2
6
2
3
1
11
6
7
11 171
2
1
43
56
66
28
30
31
20
23
12
14
4
11
16
26
15
20
30
30
28
27
18
8
13
11
18
21
33
30
24
34
27
25
31
26
23
24
24
13
14
12
24
3
1
2007
2006
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2005
2007
2006
1
7
8
29
61
20
25
3
2006
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2005
2007
2006
2005
3
2007
Hepatit C
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
BRUSELLOZ
2006
2005
AYLAR
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
AKUT
KANLI
ĠSHAL
4
3
2
8
1
5
1
7
2
1
1
0
3
1
3
4
6
3
6
2
1
19 326 233 293 139
34 29
KIRIKHAN:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
2
1
1
2
2
2
2
1
1
2
1
3
1
0
1
2
2
3
4
3
11
14
1
1
2
2
2
8
1
1
3
4
5
2
2
2
1
11
0
0
3
6
4
3
2
2
0
6
44
7
1
0
424
0
1
21
0
0
1
0
3
2
0
1
0
1
6
1
1
2
2
0
2
2
4
1
0
1
0
1
45
10
1
7
23
6
2007
2006
2005
12
1
1
1
23
1
ġARK
ÇIBANI
2007
2006
2005
2007
2006
2005
2007
2006
1
1
4
7
2005
1
2
0
Hepatit C
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
1
1
1
1
3
2007
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
BRUSELLOZ
2007
2006
2005
AYLAR
TOPLAM
AKUT
KANLI
ĠSHAL
0
0
1
0
1
2
0
1
0
0
1
1
7
KUMLU:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
1
1
2
1
1
3
1
1
1
5
3
1
3
3
1
6
2
1
1
1
2
1
0
0
2
7
2
4
1
0
1
0
2
3
5
1
3
6
3
10
5
9
1
7
3
7
4
5
3
7
4
0
12
3
5
5
6
3
60
57
0
2007
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2005
2007
2006
2005
0
2006
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
2005
2007
2005
2006
Hepatit C
2007
Hepatit B
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2006
AKUT
KANLI
ĠSHAL
0
REYHANLI:
TOPLAM
1
1
2
1
4
0
1
0
7
2
1
4
4
2
4
5
2
25
2
1
2
1
2
8
1
2
1
1
10
3
1
0
1
0
1
2
1
1
1
3
3
3
1
425
2
0
4
9
1
3
9
34
2
7
2
44
26
138
1
26
2007
2006
2005
2007
0
1
2
2
13
1
ġARK
ÇIBANI
3
9
4
7
10
38
2
24
2
20
11
8
1
1
8
2
1
3
2006
2005
2007
1
1
2
10
5
2
1
2006
2005
1
1
4
1
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
Hepatit C
2005
2007
2006
2005
3
2
3
2007
Hepatit B
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
BRUSELLOZ
2007
2006
2005
AYLAR
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
1
1
1
SAMANDAĞ:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
TOPLAM
2
2
7
1
1
1
3
0
1
1
2
3
1
2
1
2
2
5
7
1
0
0
0
1
0
1
1
3
3
2
5
1
1
4
1
3
1
3
1
1
1
19
5
21
21
10
2
0
0
8
1
0
4
12
5
0
1
4
37
1
1
1
1
2
2
2
0
0
12
4
0
1
0
3
0
1
23
14
37
39
28
11
4
2
11
3
9
13 151
3
2
0
1
6
0
0
1
1
0
6
3
23
2
2
1
1
20
3
1
3
1
0
2
0
1
1
1
1
0
4
3
8
1
15
22
2
3
1
2
1
28
2007
2005
ġARK
ÇIBANI
2007
2005
2007
2006
6
2006
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2005
2007
2006
Hepatit C
2005
2007
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
2007
2006
2005
AYLAR
BRUSELLOZ
2006
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
1
1
0
2
1
2
4
YAYLADAĞI:
OCAK
ġUBAT
MART
NĠSAN
MAYIS
HAZĠRAN
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
EKĠM
KASIM
ARALIK
1
1
4
12
48
71
64
1
1
1
0
1
0
2
5
3
1
426
0
0
2
2007
2006
2005
2007
6
5
3
3
3
11
11
9
3
6
2
2
2
2
2006
1
7
8
3
8
7
7
9
7
7
4
3
1
0
2005
1
2
1
3
5
6
7
1
1
7
9
2
1
5
1
1
ġARK
ÇIBANI
0
1
1
4
3
1
0
0
0
0
1
1
3
1
2007
2006
2005
1
1
1
KUDUZ
RĠSKLĠ
TEMAS
KABAKULAK
2007
2006
Hepatit C
2005
2007
2006
Hepatit B
2005
2007
2006
Hepatit A
2005
2007
2006
2005
BRUSELLOZ
2007
2006
2005
AYLAR
TOPLAM
AKUT
KANLI
ĠSHAL
1
1
1
1
1
1
0
5
1
R.1.2.1. içme ve Kullanma Suları
SULARLA ĠLGĠLĠ KONTROL VE ISLAH ÇALIġMALARI
1. 1580 Sayılı Belediyeler Kanununun 15. Maddesi ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha
Kanununun 31. Maddesi belediyeleri halka hijyenik içme ve kullanma suyu temini ile vazifeli
kılmıĢtır.
Bu nedenle içme ve kullanma suyu Ģebekesine sahip olan tüm belediyelerin sularının
klorlanması sağlanacaktır.
a). Klorlanan içme ve kullanma sularında bakiye klor araması, ilgili genelgeler
doğrultusunda yapılacaktır.
b). Su kalitesinin devamlı olarak bozuk çıkan içme ve kullanma suyu tesislerinde kirlilik
nedeni araĢtırılacak, sorunun ortadan kaldırılması için ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği yapılacaktır.
c). BaĢka illerden gelip satıĢa arz edilen kaynak suları devamlı olarak kontrol altında
bulundurulacaktır. Yaz mevsimi boyunca her ay numune alınacaktır.
d). ġehirlerarası sefer yapan otobüslerde bulundurulan ĢiĢelenmiĢ kaynak suları devamlı
kontrol edilecek sağlığa zararlı bir durum saptandığında gerekli önlemler alınacaktır.
e). Ġlimiz dahilinde satıĢı yapılan maden sularından numuneler alınacak gerekli analizleri
yaptırılacak ve sonuçtan Bakanlığımıza bilgi sunulacaktır.
Ġl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Hizmetleri ġubesi çalıĢmaları:
AMAÇ:
 Çevre Sağlığı Sorunlarını tespit etmek
 Nedenlerini araĢtırmak
 Çözümleri için gerekli önlemleri almak
 Ġnsanların bedeni, ruhi sosyal huzuruna etki yapan faktörleri en aza indirmek
 Halkın sağlığını ilgilendiren acil durumlarda genel sağlığın korunması için önlemleri
almak,
A)ĠÇME VE KULLANMA SULARI
Kimyasal Su Numunesi
Uygun olan Uygun
Kimyasal Numune
durumda
Numune
Sayısı
olan su
sayısı
oranı
1.146
1033
%98.7
427
Bakteriyolojik Su Numunesi
Bakiye Klor Ölçüm Sayıları
Toplam Bakiye Bakiye Kloru Bakiye
Klor Sayısı
Yeterli
Klor
numune sayısı yeterlilik
oranı
Toplam
Ġçilir
Ġçilebilir
Bakteriyolojik durumda
durumda
numune sayısı olan numune olan su oranı
sayısı
6.236
4.759
48.056
%76.3
37.365
% 77.7
Sulardaki Florür Düzeyi
Toplam
Uygun
Uygun
Alınan
Durumda
Olmayan
numune
Olan
Numune
sayısı
Numune
sayısı
sayısı
430
430
B)Ambalajlı Sular(Kaynak Suları)
Denetim
Sayısı
3
Alınan
Numune
Uygun
Uygun
Değil
23
1
24
C)Doğal Mineralli Sular
Denetim
Sayısı
3
Alınan
Numune
3
Uygun
3
D)ġifalı Sular(Kaplıca Suları)
Denetim Alınan
Uygun
Sayısı
Numune
6
6
6
Uygun Değil
0
Uygun Değil
0
Ġlimiz Merkez Ġlçe, Samandağ ve Hassa Ġlçelerinde birer adet Kaynak Su Tesisi,
Merkez Ġlçemizde bir adet Doğal Mineralli Su Tesisi,
Ġlimiz Merkez bir adet, Kumlu Ġlçesinde bir adet
Toplam 2 adet Kaplıca Tesisi mevcuttur.
Not: Ġl Sağlık Müdürlüğü 2009 verileri
-
428
Turizm Sağlığı Hizmetleri:
Deniz Sularından 15.Mayıs 20 Ekim tarihleri arasında 15 günlük aralıklarla toplam 22
noktadan numuneler alınmıĢtır. Total Koliform, Fekal Kaliform, Fekal Streptokok yönünden
incelenmiĢtir.
Bakteriyolojik Su Analiz Durumu
Alınan
Uygun
Uygun Değil
Numune
281
281
0
Yüzme Suları ile ilgili çalıĢmalar:
Ġlimizdeki Yüzme suları kontrol amacıyla
1 Haziran 1Eylül tarihleri arasında 30 gün aralıklarla toplam 6 noktadan (yüzme havuzundan)
numuneler alınmıĢ ve incelenmiĢtir
Alınan
Numune
18
Uygun Değil
Uygun
18
0
Kimyasal Su Analiz Durumu
Alınan
Uygun
Uygun Değil
numune sayısı
18
18
0
Not: Ġl Sağlık Müdürlüğü 2009 verileri
R.1.2.2. Denizler
Ġskenderun ve Dörtyol sahil Ģeridinde sanayi kuruluĢları yoğun olarak, Arsuzda ise
Turizm amaçlı 2. konutlar bulunmaktadır. Ġlimizde hiçbir belediye altyapı problemini
çözmemiĢtir. Antakya belediyesinde arıtma tesisi mevcut olup çeĢitli sebeplerden dolayı
çalıĢtırılmamaktadır. Ġskenderun ilçesi Ortadoğu‘ya açılan bir liman Ģehridir. Ayrıca Samandağ
ilçemize Suriye ve açık denizlerden bırakılan katı atıklar sahil Ģeridini kirletmektedir. Ġkinci
konutların bazılarında ( Sitelerden) atık sularını arıtma sistemlerinden geçirildikten sonra deĢarj
edilmektedirler. Arıtma sistemleri bulunmayan konutlarda çok sayıdadır.
429
Turizm Sağlığı Hizmetleri:
Deniz Sularından 15.Mayıs 20 Ekim tarihleri arasında 15 günlük aralıklarla toplam 22 noktadan
numuneler alınmıĢtır.
Total Koliform, Fekal Kaliform, Fekal Streptokok yönünden incelenmiĢtir.
Alınan
Uygun
Uygun Değil
Numune
281
281
0
R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar
2008-2009 yılı içerisinde çıkan ve devam eden zoonoz hastalıkları , sığır brucellası
çamsarı köyü Kırkhan çıkıĢ 09.06.2009 halen devam etmekte,Kuduz aĢağı oba köyü Antakya ,
NuhuĢağı köyü Akbez Hassa , Arpahan Antakya, Ardıçlı Hassa, YeĢilova Reyhanlı, Kapı suyu
Beldesi Samandağ çıkıĢ 2008 sönüĢ 2009.Kuduz Güvenç Hassa çıkıĢ 14.11.2008 halen devam
etmekte.
Ġlimizde en sık görülen zoonoz hastalıklar
 Leishmaniasis (ġark Çıbanı) : Ġlimizde en sık Ġskenderun ilçesinin Konacık, Höyük ve
Hatun köyleri ile Kırıkhan ilçesinin Kurtlusoğuksu bölgelerinde görülmektedir. Hastalık
daha çok Ekim-ġubat dönemlerinde tanı almaktadır.
 Brucelloz: Hastalık daha çok Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı bölgelerinde daha çok kırsalda
gözlenmektedir. Hastalık hayvansal ürünlerin piĢirilmeden yenmesi sonucunda
bulaĢabilmektedir.
 Kuduz Riskli Temas: Yaz aylarında özellikle okulların tatile girmesiyle birlikte hayvan
ısırıklarında artıĢ olmaktadır. Ancak sağlık kurumlarında alınan tedbirler sayesinde
yüksek ısırık vakalarına rağmen ilimizde kuduz hastalığına rastlanmamaktadır.
R.1.3. Gıda Hijyeni
GIDA ĠMAL YERLERĠ KONTROLÜ
KONTROL EDĠLEN
5627
UYGUN
5429
TABLO 146
430
UYGUN DEĞĠL
198
GIDA ĠLE ĠLGĠLĠ DENETĠMDE UYGULANACAK ESASLAR VE YAPILACAK ĠġLEMLER
a). Bu kontroller esnasında öncelikle iĢletmelerin Gayri Sıhhi Müessese Yönetmeliği ile
Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen asgari teknik ve hijyenik Ģartlara uygunluğu incelenerek
Ģüphe edilen durumlarda Laboratuar teyidi için usulüne uygun numuneler alınacaktır.
b). Dayanıklı ve ambalajlı gıda ve halk sağlığını ilgilendiren eĢya ve levazımın kontrolü
özellikle üretim hazırlama ve depolama yerlerinde, (Fabrika, baĢbayii) dayanıksız çabuk
bozulabilen gıda maddelerinin kontrolü ise üretim ve hazırlama yerleri ile birlikte satıĢ yerlerinde
yapılacaktır.
c). Duyusal muayeneler sonucunda sağlığa zarar verecek derecede bozulmuĢ oldukları
tespit edilenler hakkında Gıda Maddeleri Tüzüğünün 711. Maddesi, taklit veya tağĢiĢ olduğu
tespit edilen gıda maddeleri ve halk sağlığını ilgilendiren eĢya ve levazım için Gıda Maddeleri
Tüzüğünün 710. Maddesi uygulanacaktır.
d). Gerek duyusal muayenelerde ve gerekse laboratuar analizleri sonucunda tespit edilen
bozukluklardan ıslahı mümkün olanların eksiklerinin giderilmesi için iĢletmeye belli bir süre
verilerek, yazılı uyarıda bulunulacaktır. Ancak uyarı sonunda gerekli düzeltmeler yerine
getirilmediği taktirde yasal iĢlem yapılacaktır.
e). Yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı hastalıklar ve beslenme sorunlarının tespiti ile
gıda zehirlenmeleri ve gıdalarla bulaĢan hastalıklar yönünden yapılan kontrollerde vakanın
özelliğine göre laboratuar ve ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği yapılarak belirlenecek, çalıĢma esaslarına
göre hareket edilecektir.
f). Tüketicilerin hizmet kapsamı içine giren konularda yapacakları Ģikayet ve ihbarlar
öncelikle değerlendirilecek ve tüketicilerin iĢbirliğini temin amacı ile yapılan iĢlemlerde sonuç
hakkında ilgililere bilgi verilecektir.
g). Gıda Kontrol Hizmetlerinde gerek ikilemeleri önlemek ve böylece imalatçı ve satıcının
tedirginliğine mani olmak ve gerekse hizmette etkinliği sağlamak bakımından Belediye bulunan
yerlerde Belediye TeĢkilatı ile sıkı iĢbirliği yapılacaktır. Bunun için;
Sağlık ocaklarınca oluĢturulacak Saha Gıda Kontrol Ekiplerince Belediyesi bulunan yerlerde
Belediye görevlilerinin de bulundurulması temin edilecektir.
Gerektiğinde kontrollerde uygun bulunmayan iĢletmelerin cezalandırılmasında Belediye
yasalarından istifade etme imkanlarının kullanılması sağlanacaktır.
KONTROL SAYISI
21061
GIDA SATIġ YERLERĠ
UYGUN
UYGUN DEĞĠL
20293
768
TABLO 147
GIDA MADDELERĠNDEN NUMUNE ALMA ESASLARI VE SIKLIĞI
Sağlık Bakanlığı tarafından Gıda Maddeleri Tüzüğüne uygun olarak çıkarılan 389 sayılı
gıda maddeleri ve sulardan numune alma rehberinden yararlanılacaktır.
1.Gıda maddelerinden her 100 kiĢiye 1 numune olacak Ģekilde alınacaktır. Örneğin
10.000 nüfuslu bir sağlık ocağı bölgesinden alınacak numune sayısı 100 adet olacaktır.
2. Alınan numuneler + 5 C derecede muhafaza edilecek veya laboratuara hemen
gönderilecektir.
431
3. Yeddi emine alınan numuneler için numune alma tutanağında bu durum mutlaka
belirtilecektir.
4. Numuneler alınırken imal yerinin adresi veya imalatı yapan Ģahsın adresi tutanakta
belirtilecektir. Bilhassa gıda maddesi satıĢı yapan yerlerde bu hususlara mutlaka dikkat
edilecektir.
GIDA NUMUNESĠ
NUMUNE
SAYISI
GMT’YE
UYGUN
UYGUN
DEĞĠL
NUMUNE
SAYISI
GMT’YE
UYGUN
UYGUN
DEĞĠL
339
157
182
764
696
68
TABLO 148
R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları
YaĢ gruplarına göre yapılan aĢılar ve sayıları;
0-6 yaĢ grubu:
DaBT-IPV-Hib aĢısı
dört doz (2,4,6,18.aylar)
Oral polio
iki doz (6 ve 18. Aylarda)
BCG
bir doz (2.ayda)
KKK
bir doz (12. Aydan itibaren)
Hepatit
üç doz (doğumda, 1. ve 6.aylarda)
Okul aĢıları:
a-ilköğretim 1. sınıf,
Td
Oral polio
KKK
b- ilköğretim 8. sınıf,
Td
bir doz
bir doz
bir doz
bir doz
15–49 YAġ KADIN GRUBU;
Td
beĢ doz
YetiĢkin (Risk gruplarına) ;
Td
beĢ doz
Hepatit
üç doz
Hac ve umre aĢısı;
Menenjit
bir doz
Oral polio
bir doz
AĢı çalıĢmalarının yapıldığı birimler;
Sağlık evi
Sağlık ocağı
Hastane
Diyaliz merkezleri
432
2000 YILI ULUSAL AġI GÜNLERĠ ÇALIġMALARI
( Çocuk Felci Hastalığını Eradike Etmek Ġçin Yapılan Polio AĢılama ÇalıĢmaları )
1. TUR
YAġ GURUBU
0 YAġ
1 YAġ
2 YAġ
3 YAġ
4 YAġ
TOPLAM
HEDEF NÜFUS
27408
27408
27408
27408
27408
137040
YAPILAN AġI
27700
26304
27953
28380
29919
140256
AġILAMA ORANI(%)
101.07
95.97
101.99
103.55
109.16
102.35
2. TUR
YAġ GURUBU
0 YAġ
1 YAġ
2 YAġ
3 YAġ
4 YAġ
TOPLAM
HEDEF NÜFUS
27408
27408
27408
27408
27408
137040
YAPILAN AġI
28523
26542
28536
28736
30637
142974
AġILAMA ORANI(%)
104.07
96.84
104.12
104.85
111.78
104.33
TABLO 149
2001 YILI ULUSAL AġI GÜNLERĠ ÇALIġMALARI
1.TUR
YAġ GURUBU
0 YAġ
1 YAġ
2 YAġ
3 YAġ
4 YAġ
TOPLAM
HEDEF NÜFUS
27980
27980
27980
27980
27980
139900
YAPILAN AġI
27696
27876
28295
29340
29280
143027
AġILAMA ORANI(%)
98.98
99.63
101.13
104.86
106.58
102.23
2.TUR
YAġ GURUBU
0 YAġ
1 YAġ
2 YAġ
3 YAġ
4 YAġ
TOPLAM
HEDEF NÜFUS
27980
27980
27980
27980
27980
139900
YAPILAN AġI
28488
27498
28349
29423
30015
143773
AġILAMA ORANI(%)
101.81
98.27
101.31
105.15
107.27
102.76
TABLO 150
433
SAĞLIK OCAKLARINDA YAPILAN ÇOCUKLUK ÇAĞI AġI TAKVĠMĠ
2.ayın
sonu
3.ayın
sonu
4.ayın
sonu
9.ayın
sonu
16-24
ay
BCG
I
DBT
I
II
III
R
Oral Polio
I
II
III
R
Ġlkokul
1
Ġlkokul
5
Lise 1
R
Kızamık
I
Td
R
R
+
+
TT
+
Hepatit B
I
II
III
TABLO 151
HATAY ĠLĠ 1999 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI
Difteri Boğmaca Tetanoz
Polio AĢısı
Kızamık AĢısı
BCG AĢısı
Hepatit B AĢısı
28975
I
II
III
I
II
III
I
I
I
II
III
Td AĢısı
TT ( Okul )
TT ( Diğer Tetanoz )
Gebe Tetanoz
TABLO 152
434
28327
27473
28975
28327
27473
27157
29543
2608
2529
1769
760
15783
39619
11762
HATAY ĠLĠ 1999 YILI RUTĠN AġI ORANLARI
AġI ADI
DBT I
DBT II
DBT III
POLĠO I
POLĠO II
POLĠO III
BCG
KIZAMIK
HEPATĠT B I
HEPATĠT B II
HEPATĠT B III
HEDEF NÜFUS
27698
27698
27698
27698
27698
27698
27698
27698
27698
27698
27698
YAPILAN AġI
28975
28327
27473
28975
28327
27473
29543
27157
2608
2529
1769
AġI ORANI ( % )
104
102
99
104
102
99
106
98
9
9
6
TABLO 153
2000 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI
I
II
III
I
Polio AĢısı
II
III
Kızamık AĢısı
I
BCG AĢısı
I
I
Hepatit B AĢısı
II
III
Td AĢısı
TT ( Okul )
29178
28087
27212
29178
28087
27212
26019
27052
27643
26665
23348
81281
26066
51507
TABLO 154
AġI ADI
DBT I
DBT II
DBT III
POLĠO I
POLĠO II
POLĠO III
BCG
KIZAMIK
HEPATĠT B I
HEPATĠT B II
HEPATĠT B III
HEDEF NÜFUS
27408
27408
27408
27408
27408
27408
27408
27408
27408
27408
27408
TABLO 155
435
YAPILAN AġI
29178
28087
27212
29178
28087
27212
27052
26019
27643
26665
23348
AġI ORANI ( % )
106.4
102.4
99.2
106.4
102.4
99.2
98.7
94.9
100.8
97.2
85.1
2001 YILI RUTĠN AġILAMA ÇALIġMALARI
29540
I
II
III
I
II
III
I
I
I
II
III
Polio AĢısı
Kızamık AĢısı
BCG AĢısı
Hepatit B AĢısı
28758
27737
29540
28758
27737
27490
28986
28622
27891
25456
39577
18497
43233
Td AĢısı
TT ( Okul )
TABLO 156
AġI ADI
HEDEF NÜFUS(12 AYLIK)
YAPILAN AġI
AġI ORANI ( % )
DBT I
27408
29540
107
DBT II
27408
28758
104
DBT III
27408
27737
101
POLĠO I
27408
29540
107
POLĠO II
27408
28758
104
POLĠO III
27408
27737
101
BCG
27408
28986
105
KIZAMIK
27408
27490
100
HEPATĠT B I
27408
28622
104
HEPATĠT B II
27408
27891
101
HEPATĠT B III
27408
25456
92
TABLO 157
436
TABLO 158
2002 YILI AġI SONUÇLARI ÇĠZELGESĠ
YAġ GRUPLARINA GÖRE YAPILAN AġI DOZLARI
Uygu
lama
AġI
DĠFTERĠ
I
AġISI
1-4 YAġ
(12-59 Ay)
5-9 YAġ
10-14 YAġ
II
1494
1494
III
1414
1414
1410
1410
5802
TOPLAM DBT
I
1484
1484
II
1494
1494
III
1414
1414
1410
R
1619
3029
TOPLAM POLĠO
KIZAMIK
AġISI
TOPLAM
1484
R
POLĠO
AġISI
15 YAġ VE
ÜZERĠ
1484
BOĞMACA
TETANOZ
YAġ
(O-11 Ay)
I
7421
1542
1542
16
R
1572
1588
3130
TOPLAM KIZAMIK
PPD
BCG
AġISI
I
1342
1342
1572
R
1572
2914
TOPLAM BCG
I
HEPATĠT -B
AġISI
1467
1467
II
1511
1511
III
1501
1501
4479
TOPLAM HB
Td AġISI
1530
437
956
2486
TT (Okul)
DĠĞER TETANOZ
52
87
105
KADIN
TT1
125
431
675
GEBE DEĞĠL
GEBE
15-49 YAġ
125
556
54
610
TT2
333
5
338
TT3
8
TETANOZ
AġISI
TOPLAM TT
8
897
59
Kaynak : BulaĢıcı Hastalıklar ġube Müdürlüğü
R.1.5. Bebek Ölümleri
2009 BEBEK ÖLÜMLERĠ VE NEDENLERĠ
SAYI
125
PEMATÜRE
61
KENJONĠTAL ANOMALĠ
32
SEPSĠS
25
KKH
10
SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI
6
ĠSHALLĠ HASTALIKLAR
16
ASPĠRASYON SENDROMU
DĠĞER NEDENLER (KAZALAR, DĠÇ GERĠLĠĞĠ,
BÖBREK YTMZ, MESĠNGOMYELOSEL,
METEBOLĠK HST.SPĠNAL MUSKÜLER
ARTROFĠ)
157
222
MASERE ÖLÜ DOĞUM, TAZE ÖLÜ DOĞUM
654
TOPLAM
438
1756
YAġ GRUPLARINA GÖRE BEBEK
ÖLÜMLERĠ (2009)
0–28 GÜNLÜK
SAYI
29–365 GÜNLÜK
149
TOPLAM
654
505
BEBEK ÖLÜM HIZLARI
HIZLAR(%0)
YILLAR
2007
10,1
2008
11.3
2009
10
439
ĠL GENELĠNDE BEBEK ÖLÜMLERĠNĠN YILLARA GÖRE DEĞĠġĠM HIZI 2007 YILI
VERĠLERĠ
7-28
ÖLÜM NEDENLERĠ
0. gün 1-2 gün 3-6 gün
29.364 gün
gün
Masere Ölü Doğum
29
Taze Ölü Doğum
15
Doğum Travması
0
1
0
0
0
Konjenital Anomali
28
7
10
1
18
KKH
4
3
9
7
4
Prematürite
34
25
14
14
0
Özel
Durumlar(HF,RDS,Mekonyum)
8
Perinatal Asfiksi
3
9
2
3
Sepsis
0
0
2
5
4
ASYE
0
1
0
3
8
Ġshal
0
0
0
0
1
Menenjitler
0
0
0
0
0
IVH
0
0
0
0
0
Diğer
2
8
6
6
21
Neonatal Tetanos
0
0
0
0
0
Meningokok enf. Ve diğer
0
0
0
0
0
Maling hastalık
0
0
0
0
0
Kazalar
0
0
0
0
1
Toplam
123
54
43
39
57
440
BEBEK ÖLÜMLERĠ-2002
1998
1999
2000
2001
2002
GENEL NÜFUS 1.240.449
1.246.693
1.263.570
1.278.332
1.294.820
1.293.551
HANE SAYISI
236.115
240.736
254.577
251.755
260.268
262711
HANE BAġINA
NÜFUS
5
5
5
5
5
4.9
15-49 YAġ
KADIN SAYISI
338.767
342055
347.461
351.494
358.344
358.958
18.876
18.847
17.579
18.683
17.250
16.142
‰ 56
‰55.1
‰49.63
‰53.1
‰48
‰45
KABA DOĞUM
HIZI
‰15
‰15.12
‰13.67
‰14.6
‰13.3
‰12.4
BEBEK SAYISI
27.741
28.471
27.774
28.395
28.382
26.285
ÖLEN BEBEK
SAYISI
348
289
208
235
209
155
BEBEK ÖLÜM
HIZI
‰18
‰24.34
‰12
‰12.5
‰12.12
‰10
TOPLAM
ÖLÜM SAYISI
1.753
1.669
1.348
1.521
1.496
1.570
KABA ÖLÜM
HIZI
‰1
‰1,3
‰1,34
‰1.18
‰1.4
‰1,2
ÖLEN ANNE
SAYISI
9
4
7
12
9
39
ANA ÖLÜM
HIZI
‰47.6
‰21,2
‰39.6
‰64
‰52.2
‰242
DÜġÜK SAY.
1.149
787
657
684
567
514
DÜġÜK HIZI
‰59
‰40
‰26
‰36
‰32
‰50
1997
CANLI
DOĞUM
SAYISI
GENEL
DOĞURGANLI
K HIZI
TABLO 159
441
ANTAKYA
KURUM
Antakya Merkez 1
Nolu
Antakya Merkez 2
Nolu
Antakya Merkez 3
Nolu
Antakya Merkez 4
Nolu
Antakya Merkez 5
Nolu
Antakya Merkez 6
Nolu
Antakya Merkez 7
Nolu
Antakya Merkez 8
Nolu
Antakya Avsuyu
Antakya BohĢin
Antakya Bahçeköy
Antakya Çekmece
Antakya Dursunlu
Antakya Ekinci
Antakya Güzelburç
Antakya Harbiye
Antakya Karaali
Antakya Karlısu
Antakya Kisecik
Antakya Kuzeytepe
Antakya Madenboyu
Antakya Mücahitler
Antakya Narlıca
Antakya OdabaĢı
Antakya Oğlakören
Antakya SubaĢı
Antakya Serinyol 70.
Yıl
Antakya ġenköy
Antakya Toygarlı
Antakya Turunçlu
Antakya Üzümdalı
Antakya Küçükdalyan
Antakya PaĢaköy
Antakya Merkez 9
Nolu
Antakya Anayazı
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
Perinatal Ölüm Hızı Erken Neonatal Ölüm Geç Neonatal Ölüm Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
0
0
0
14,42
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
14,42
8,37
8,37
0
0
0
4,18
4,18
10,1
20,2
10,1
0
10,1
3,37
13,47
2,64
10,55
7,92
2,64
10,55
0
10,55
6,01
6,01
0
0
0
0
0
6,9
10,34
3,45
0
3,45
6,9
10,34
0
0
0
0
0
6,49
6,49
0
0
0
0
0
29,41
29,41
0
_
0
10,36
0
10,87
0
0
0
18,69
0
42,86
0
0
0
6,13
0
0
0
0
22,03
0
_
0
10,36
0
10,87
0
0
8,13
18,69
0
71,43
10,53
0
0
6,13
0
0
0
0
22,03
0
_
0
0
0
0
0
0
8,13
0
0
28,57
10,53
0
0
0
0
0
0
0
0
0
_
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6,13
0
0
0
0
0
0
_
0
0
0
0
0
0
8,13
0
0
28,57
10,53
0
0
6,13
0
0
0
0
0
0
_
0
0
25,64
10,87
0
0
16,26
0
0
42,86
0
17,54
0
0
0
9,26
0
0
0
0
_
0
0
25,64
10,87
0
0
24,39
0
0
71,43
10,53
17,54
0
6,13
0
9,26
0
0
0
0
0
0
13,25
9,8
10,2
27,03
0
0
0
0
26,49
19,61
10,2
27,03
0
0
0
0
13,25
9,8
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
13,25
9,8
0
0
0
8,85
0
17,86
0
0
0
0
0
8,85
0
17,86
13,25
9,8
0
0
0
0
6,01
0
8,81
0
2,8
0
0,4
0
3,21
10
4,21
10
7,41
TABLO 160
ERZĠN
KURUM
Altınözü Merkez
ĠLÇE TOPLAMI
ĠL TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
5,05
5,05
0
0
0
0
0
10,87
10,87
0
10,87
65,22
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12,2
0
0
0
0
0
0
0
4,42
4,42
13,27
17,7
17,7
0
0
0
0
0
0
1,1
3,31
2,21
3,31
5,52
12,15
6,81
9,97
3,16
TABLO 161
442
1,05
4,21
5,39
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
0
76,09
0
12,2
0
35,4
0
17,68
9,6
BELEN
KURUM
Belen Merkez 1 Nolu
Belen Merkez 2 Nolu
Belen Merkez 3 Nolu
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
23,08
34,62
11,54
0
11,54
7,69
0
0
0
0
0
0
8,85
8,85
0
0
0
0
18,28
26,11
7,83
0
7,83
5,22
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
19,23
0
0
13,05
TABLO 162
YAYLADAĞ
ıKURUM
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
Perinatal Ölüm Hızı
Erken Neonatal
Geç Neonatal Ölüm
(1000'de)
Ölüm Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
Neonatal Ölüm Hızı Post Neonatal Ölüm
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
Yayladağı Merkez
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40
40
40
80
40
120
0
3,55
3,55
3,55
7,09
3,55
10,64
ĠLÇE TOPLAMI
TABLO 163
SAMANDAĞ
KURUM
Samandağ Merkez 1
Nolu
Samandağ Merkez 2
Nolu
Samandağ
DeğirmenbaĢı
Samandağ Karaçay
Samandağ Yaylıca
Samandağ Tavla
Samandağ Uzunbağ
Samandağ SutaĢı
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
7,58
15,15
7,58
0
7,58
0
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
7,58
0
0
0
4,48
4,48
0
4,48
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8,47
0
6,1
49,59
0
0
0
7,26
0
0
0
8,47
0
12,2
49,59
0
0
0
8,87
0
0
0
0
0
6,1
0
0
0
0
1,61
0
0
0
8,47
0
0
0
0
0
0
1,61
0
0
0
8,47
0
6,1
0
0
0
0
3,23
0
0
0
0
0
6,1
0
0
0
0
0,81
0
0
0
8,47
0
12,2
0
0
0
0
4,03
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
0
0
0
6,71
0
0
0
0
0
0
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
6,71
0
TABLO 164
REYHANLI
KURUM
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
Reyhanlı 70. Yıl
Reyhanlı Dr.Gani
Bahadırlı
Reyhanlı Konuk
Reyhanlı Nuri Filiz
Bahadır
ĠLÇE TOPLAMI
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,45
1,45
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
26,09
26,09
0
26,09
5,8
0
0
0
0
0
17,54
0
22,39
22,39
0
22,39
7,46
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
31,88
17,54
29,85
TABLO 165
KUMLU
KURUM
Kumlu Merkez
Kumlu Akpınar
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
TABLO 166
443
KIRIKHAN
KURUM
Kırıkhan Merkez 1
Nolu
Kırıkhan Merkez 2
Nolu
Kırıkhan Saylak
Kırıkhan
Kurtlusoğuksu
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
TABLO 167
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
0
0
0
3,17
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
3,17
0
0
0
0
0
3,69
3,69
0
20
0
24,39
0
0
20
0
73,17
0
0
0
0
48,78
0
0
0
0
0
30,3
0
0
0
48,78
30,3
0
0
0
0
30,3
0
0
0
48,78
60,61
1,42
2,83
1,42
0,71
2,12
3,54
5,67
ĠSKENDERUN
KURUM
Ġskenderun Merkez 1
Nolu
Nolu
Nolu
Nolu
Nolu
Ġskenderun Bekbele
Ġskenderun Höyük
Ġskenderun Madenli
Nolu (Hacı ġerif
Tosyalı)
Nolu (Organize
Sanayi)
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
0
0
0
0
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
0
21,08
24,1
3,01
0
3,01
0
3,01
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2,45
2,45
0
2,45
4,9
7,35
19,08
0
25,25
0
0
16,13
23,26
0
0
0
9,26
0
21,28
0
0
14,13
26,72
37,74
25,25
0
0
32,26
23,26
0
0
11,7
18,52
0
21,28
16,95
0
17,67
7,63
37,74
0
0
0
16,13
0
0
0
11,7
9,26
0
0
16,95
0
3,53
0
0
0
0
0
0
0
0
9,09
0
0
0
0
0
0
0
7,63
37,74
0
0
0
16,13
0
0
9,09
11,7
9,26
0
0
16,95
0
3,53
19,08
0
0
0
0
16,13
23,26
0
18,18
11,7
0
13,16
0
0
37,04
0
26,72
37,74
0
0
0
32,26
23,26
0
27,27
23,39
9,26
13,16
0
16,95
37,04
3,53
0
0
0
0
0
0
0
8,29
12,26
3,98
0,33
4,31
5,3
9,61
TABLO 168
HASSA
KURUM
Hassa Merkez
Hassa Söğüt
Hassa Akbez
Hassa Aktepe
Hassa Küreci
Hassa Ardıçlı
ĠLÇE TOPLAMI
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
0
0
7,09
0
_
17,54
8,77
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
0
0
67,8
0
0
0
0
0
7,09
0
7,09
7,09
7,09
0
0
0
0
0
_
_
_
_
_
17,54
0
0
0
0
8,77
0
2,92
2,92
14,62
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
67,8
0
14,18
0
_
0
17,54
TABLO 169
444
ERZĠN
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
KURUM
Erzin Merkez 1 Nolu
Erzin Merkez 2 Nolu
Erzin Merkez 3 Nolu
ĠLÇE TOPLAMI
0
24
0
9,55
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
0
17,24
17,24
0
24
0
0
0
0
0
0
0
0
13,7
9,55
0
6,37
6,37
3,18
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
17,24
0
13,7
9,55
TABLO 170
DÖRTYOL
Ölü Doğum Hızı
(1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
Hızı (1000'de)
(1000'de)
Hızı (1000'de)
0
4,93
4,93
0
4,93
0
37,88
37,88
0
0
0
7,58
6,99
6,99
0
13,99
13,99
13,99
KURUM
(Fatma Ġlhan)
Dörtyol Kuzuculu
Dörtyol YeĢilköy
Dörtyol Yeniyurt
Dörtyol Karakese
(HaruntaĢ)
ĠLÇE TOPLAMI
Bebek Ölüm Hızı
(1000'de)
4,93
7,58
27,97
5,41
18,35
5,85
15,31
3,7
11,7
58,82
9,8
7,58
20
5,41
27,52
17,54
15,31
3,7
17,54
58,82
9,8
7,58
26,67
0
9,17
11,7
0
0
5,85
0
0
0
6,67
0
0
0
5,1
3,7
0
0
0
0
0
0
9,17
11,7
5,1
3,7
5,85
0
0
0
6,67
10,81
0
23,39
20,41
0
11,7
44,12
0
7,58
0
10,81
9,17
35,09
25,51
3,7
17,54
44,12
0
7,58
6,67
13,86
16,64
2,77
1,85
4,62
9,24
13,86
TABLO 171
R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ ve Cins Gruplarına Göre
Dağılımı
Ġlimiz genelinde 2009 yılı ölümlerin sebepleri ve yaĢ gruplarına göre dağılımı Hatay Ġl
Sağlık Müdürlüğü verileri doğrultusunda Tabloda çıkarılmıĢtır.
BÜTÜN ÖLENLERĠN YAġ VE CĠNS GRUPLARINA DAĞILIMI
YA
ġ
0-7
GÜN
E
K
12
6
9
6
828GÜ
N
E K
29364G
ÜN
E K
1-4
YAġ
E
K
1
6
5
1
8
1
9
59YA
ġ
E K
1014Y
Aġ
E K
1524YA
ġ
E K
2544YA
ġ
E K
4549YA
ġ
E K
5064YAġ
65+YA
ġ
TOPLA
M
E
K
E
K
E
K
7
8
1
5
3
2
2
1
11
1
10
8
46
0
50
8
89
4
87
1
CĠ
NS
SA
YI
3
3
6
6
1
2
445
8
1
8
1
2
ÇOCUK
ÖLÜMLERĠ2002
ANTAKYA
TABLO 172
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Nüfus
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Ölüm Hızı
(1000'de)
Nüfus
Ölüm Sayısı
Ölüm Hızı
(1000'de)
1921
3
1,56
1526
0
0
2853
1
0,35
2254
0
0
2016
4
1,98
1633
0
0
2323
6
2,58
1869
2
1,07
3670
0
3011
1919
3
1,56
1521
0
0
1279
2
1,56
1071
1
0,93
185
1
5,41
158
0
0
Antakya Avsuyu
596
0
0
494
0
0
Antakya BohĢin
385
0
315
Antakya Bahçeköy
342
0
0
278
0
0
Antakya Çekmece
1161
0
0
929
0
0
590
1
1,69
463
0
0
Antakya Dursunlu
557
1
1,8
451
0
0
Antakya Ekinci
921
0
0
741
0
0
790
0
0
634
0
0
Antakya Güzelburç
840
5
5,95
672
2
2,98
Antakya Harbiye
2831
0
0
2314
0
0
Antakya Karaali
387
0
0
310
0
0
Antakya Karlısu
408
6
14,71
310
1
3,23
Antakya Kisecik
593
1
1,69
474
0
0
Antakya Kuzeytepe
546
1
1,83
437
0
0
Antakya Madenboyu
327
0
0
249
0
0
Antakya Mücahitler
1213
2
1,65
955
1
1,05
Antakya Narlıca
1684
0
1279
Antakya OdabaĢı
784
1,28
632
Antakya Oğlakören
483
0
385
0
Antakya SubaĢı
1049
0
856
0
Antakya Serinyol 70. Yıl
1
0
0
0
0
0
1219
0
0
966
0
0
Antakya ġenköy
891
1
1,12
736
0
0
Antakya Toygarlı
420
0
0
334
0
0
Antakya Turunçlu
498
1
2,01
395
0
0
Antakya Üzümdalı
796
2
2,51
630
0
0
604
1
1,66
493
0
0
Antakya Küçükdalyan
685
0
0
554
0
0
251
1
3,98
196
1
5,1
0
1557
Antakya PaĢaköy
Antakya Anayazı
ĠLÇE TOPLAMI
1880
0
768
1
1,3
611
0
0
40665
45
1,11
32693
8
0,24
446
ALTINÖZÜ
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Altınözü Merkez
ĠLÇE TOPLAMI
2126
1216
1537
587
260
1362
487
7575
0
7
0
1
0
5,76
0
1,7
0
7,34
0
2,38
10
0
18
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
1760
1041
1208
482
197
1098
392
6178
0
0
0
0
2
0
2
0
0
0
0
0
1,82
0
0,32
TABLO 173
YAYLADAĞI
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Yayladağı Merkez
ĠLÇE TOPLAMI
707
448
328
292
1775
0
0
0
3
3
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
0
0
0
10,27
1,69
601
360
282
256
1499
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
TABLO 174
SAMANDAĞ
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Samandağ DeğirmenbaĢı
Samandağ Karaçay
Samandağ Yaylıca
Samandağ Tavla
Samandağ Uzunbağ
Samandağ SutaĢı
ĠLÇE TOPLAMI
3673
1536
552
1088
1265
295
550
290
904
657
1033
814
529
13186
1
1
0
0
0
0
1
0
2
0
0
0
0
5
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
0,27
0,65
0
0
0
0
1,82
0
2,21
0
0
0
0
0,38
2887
1186
453
881
925
226
430
220
710
534
742
686
432
10312
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
TABLO 175
ĠLÇE :
REYHANLI
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Reyhanlı 70. Yıl
Reyhanlı Dr.Gani Bahadırlı
Reyhanlı Konuk
Reyhanlı Nuri Filiz Bahadır
ĠLÇE TOPLAMI
2655
1783
1497
2152
8087
1
1
TABLO 176
447
0,38
0
0
0
0,12
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
2147
1415
1207
1720
6489
0
0
0
0
0
0
0
ĠL :
ĠLÇE :
KUMLU
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Kumlu Merkez
Kumlu Akpınar
ĠLÇE TOPLAMI
2228
370
2598
13
1
14
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
5,83
2,7
5,39
1783
293
2076
2
0
2
1,12
0
0,96
TABLO 177
ĠLÇE :
KIRIKHAN
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Kırıkhan Saylak
Kırıkhan Kurtlusoğuksu
ĠLÇE TOPLAMI
5416
3539
769
322
793
474
258
11571
4
1
4
0
2
2
13
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
0,74
0,28
5,2
0
0
4,22
7,75
1,12
4398
2832
633
255
634
378
203
9333
1
0
4
0
0,23
0
6,32
0
0
0
0
0,54
0
0
5
TABLO 178
ĠSKENDERUN
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Ġskenderun Bekbele
Ġskenderun Höyük
Ġskenderun Madenli
Ġskenderun Merkez 6 Nolu (Hacı ġerif Tosyalı)
Ġskenderun Merkez 7 Nolu (Organize Sanayi)
ĠLÇE TOPLAMI
1300
2328
1896
1938
2854
1543
352
1128
239
545
446
289
355
675
2146
708
680
302
402
475
2604
3942
27147
0
1
2
1
4
8
2
0
0
0
2
1
0
0,43
1,05
0,52
1,4
5,18
5,68
0
0
0
4,48
3,46
0
4,44
1,86
1,41
1,47
0
7,46
4,21
0,38
0,25
1,36
3
4
1
1
0
3
2
1
1
37
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
1091
1926
1553
1615
2343
1226
284
884
181
457
382
233
247
513
1637
554
560
240
350
391
2116
3159
21942
0
0
2
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
1
8
0
0
1,29
0,62
0,43
0,82
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5,71
0
0
0,32
0,36
TABLO 179
ĠLÇE :
HASSA
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Hassa Merkez
Hassa Söğüt
Hassa Akbez
Hassa Aktepe
Hassa Küreci
Hassa Ardıçlı
ĠLÇE TOPLAMI
1349
336
1135
2077
480
993
6370
5
0
3
0
1
0
9
3,71
0
2,64
0
2,08
0
1,41
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
1096
287
930
1686
389
747
5135
1
0
1
0
1
0
3
0,91
0
1,08
0
2,57
0
0,58
TABLO 180
448
ERZĠN
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Erzin Merkez 1 Nolu
Erzin Merkez 2 Nolu
Erzin Merkez 3 Nolu
ĠLÇE TOPLAMI
1384
1296
1188
3868
2
0
1
3
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
1,45
0
0,84
0,78
1124
1070
927
3121
0
0
0
0
0
0
0
0
TABLO 181
DÖRTYOL
ĠLÇE :
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Dörtyol Merkez 3 Nolu (Fatma Ġlhan)
Dörtyol Kuzuculu
Dörtyol YeĢilköy
Dörtyol Yeniyurt
Dörtyol Karakese
Dörtyol Merkez 5 Nolu (HaruntaĢ)
ĠLÇE TOPLAMI
1419
1633
1138
1252
592
1178
1297
1779
1030
366
749
844
794
14071
3
2
4
2
1
6
5
3
3
3
0
1
1
34
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
2,11
1,22
3,51
1,6
1,69
5,09
3,86
1,69
2,91
8,2
0
1,18
1,26
2,42
1169
1350
928
1042
468
989
1060
1419
836
305
595
673
645
11479
2
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
4
1,71
0
0
0
0
0
0
1,41
0
0
0
0
0
0,35
TABLO 182
ĠLÇE :
BELEN
YaĢ Grupları
KURUM
0-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
Belen Merkez 1 Nolu
Belen Merkez 2 Nolu
Belen Merkez 3 Nolu
1425
127
686
5
0
0
3,51
0
0
1-4 YaĢ
Ölüm Sayısı
Nüfus
1139
107
558
0
0
0
0
0
0
TABLO 183
R.1.7. Aile Planlaması ÇalıĢmaları
Ġlimiz genelinde aile planlaması çalıĢmalarında kullanılan yöntemler ve kiĢilerin bu
konuda eğitilme durumları ile eğitim çalıĢmaları hakkındaki veriler aĢağıdaki tabloda
çıkarılmıĢtır.
449
450
2007 YILI ĠL GENELĠNDE AP ÇALIġMALARINDA KULLANILAN YÖNTEMLER
VE
KĠġĠLERĠN BU KONUDA EĞĠTĠLME DURUMLARI ĠLE EĞĠTĠM ÇALIġMALARI
15-49 YAġ KADIN SAYISI
744298
HAP
36463
CONDOM
66481
ENJEKSĠYON
4043
RĠA
99152
DERĠ ALTI ĠMPLANTI
936
TÜPLĠGASYON
26245
VAZEKTOMĠ
360
DĠĞER ETKĠLĠ YÖNT.(KADIN KONDOKMU,DĠYAFRAM,NORPLANT)
1733
ETKĠSĠZ YÖNTEM KULLANANLAR
147856
YÖNTEM KULLANMAYANLAR
307996
YIL ĠÇĠNDE AÇS/AP KONUSUNDA YAPILAN
54451
HALK EĞĠTĠMĠ VE HĠZMET ĠÇĠ EĞĠTĠMLERĠN SEANS SAYISI
HATAY PROFĠLĠ
Nüfus
Yüzölçümü
Ġlçe Sayısı
Toplam Erkek Nüfusu
Toplam Kadın Nüfusu
15-49 YaĢ Kadın
0-4 YaĢ Nüfus
0 YaĢ nüfus
Nüfus ArtıĢ Hızı (Binde)
Kaba Doğum Hızı (Binde)
Doğurganlık Hızı (Binde)
Anne Ölüm Hızı (Yüzbinde)
Bebek ölüm hızı (Binde)
1.293.551
5.393
12
652587
642233
358.344
141891
28.382
%1.03
%o 14.61
%o53.14
%000254
%0 12.58
TABLO 184
451
TÜRKĠYE PROFĠLĠ
Demoğrafik Göstergeler
Toplam Nüfus
Yıllık Nüfus ArtıĢ Hızı
Kaba Doğum Hızı
Kaba Ölüm Hızı
Toplam Doğurganlık Hızı
Bebek Ölüm Hızı
Yıllık Doğum Sayısı
Yıllık Ölüm Sayısı
Birim
Bin kiĢi
Yüzde
Binde
Binde
Çocuk Sayısı
Binde
Bin kiĢi
Bin kiĢi
1996
62.697
1.68
22.0
6.5
2.55
42.2
1.379
408
2000
66.833
1.50
20.5
6.4
2.33
35.3
1.370
431
TABLO 185
AVRUPA ÜLKELERĠ TEMEL SAĞLIK GÖSTERGELERĠ
Ülke
Ġngiltere
Ġsveç
Hollanda
Danimarka
Yunanistan
Türkiye
Nüfus (000)
58,258
8,780
15,503
5,181
10,451
61,945
Kaba Doğum
Hızı(%0)
1,8
2,1
1,6
1,7
1,4
3,2
Ana Ölüm Hızı
(%0)
9
7
12
9
10
180
Bebek Ölüm
Hızı (%0)
7
5
7
7
9
58
TABLO 186
15-49 YaĢ Kadın izlem ÇalıĢmaları:
Nüfusun yaklaĢık.%45
ini oluĢturan bu grup geçmiĢ yıllarda 3 kez izlenirken, 1997
yılından itibaren yılda 2 kez izlenmesi ve böylece gebe olanların tespiti , aile planlaması yöntem
kullanımı ve diğer sağlık sorunlarının erken tanınması gereklidir. Bu çalıĢmalar Ģubemizce
izlenmekte ve denetlenmektedir. Birinci basamak sağlık kuruluĢlarının 1998 yılı kadın izlem
sayısı 40147 dir. Ocak 1999 Kasım 1999 tarihleri arasında izlem sayısı 58520 dir.2000 yılında ise
29749 kadın izlemi yapılmıĢtır.2001 yılında 44964 kadın izlenmiĢtir.2002 Yılında 33344 kadın
izlenmiĢtir.
Gebe ve Loğusa Ġzlemi ÇalıĢmaları:
Tespit edilen gebelerin gebelik süresince izlemleri sağlık kurumlarındaki Ebe,HemĢirelerle
yapılmakta ve Ģubemizce denetlenmektedir.1998 yılında 63600 gebe izlenmiĢtir. Ocak 1999
Kasım 1999 tarihleri arasında 59790 gebe izlenmiĢtir.2000 yılında 19442 gebe tespit edilmiĢtir ve
452
63403 izlem yapılmıĢtır.2001yılında 14710 gebe tespit edilmiĢtir ve 58976 gebe izlenmiĢtir.2002
yılında 15590 gebe tespit edilip 49785 gebe izlenmiĢtir.
Bebek ve Çocuk Ġzlem ÇalıĢmaları:
Bebek ve Çocuk izlemleri büyüme geliĢmenin takibi açısından önemlidir. Bu çerçeve sağlık
ocakları ve AÇS merkezlerinin yürüttüğü çalıĢmalar Ģubemizce takip edilmekte 1998 yılında
109.896 bebek ve 177.072 çocuk izlemi yapılmıĢtır. Ocak 1999 ve Kasım1999 tarihleri arasında
16983 bebek 83151 çocuk izlenmiĢtir.2000 yılında 98845 bebek ve 118139 çocuk izlemi
yapılmıĢtır.2001 yılında 80258 bebek ve 92958 çocuk izlenimi yapılmıĢtır.2002 yılında 26231
bebek tespit edilip 89543 bebek izlenmiĢtir ve 112314 çocuk tespit edilip 192214 çocuk
izlenmiĢtir.
Aile Planlaması ÇalıĢmaları:
Ġlimizde aile planlaması çalıĢmaları personel eğitimi,halk eğitimi ve diğer yandan lojistik
destek sağlanarak etkin aile planlaması yöntemlerinin kullanımının arttırılması çalıĢmaları
sürdürülmektedir. Etkin aile planlaması yöntemleri; RĠA,HAP,KONDOM,NORPLANT ,DEPOPROVERA kadın ve erkek için cerrahi sterilizasyon yöntemleridir. Ġlimizde etkin aile planlaması
yöntemleri kullanma oranı 1999 yılı için yaklaĢık % 41 olup, bu oranın yükseltilmesi için çalıĢmalar
yürütülmektedir.2000 yılında etkili yöntem kullanma oranı % 59’a çıkmıĢtır.1998 yılında 9837 kiĢiye
RĠA takılmıĢ,12457 kiĢiye HAP,23973 kiĢiye KONDOM dağıtılmıĢ, 726 kadına TÜP LĠGASYON
uygulanmıĢtır.1999 yılında 8942 kiĢiye RĠA takılmıĢ , 11394 kiĢiye HAP , 21855 kiĢiye KONDOM
dağıtılmıĢ ,602 kiĢiye TÜP LĠGASYON uygulanmıĢtır, 476 kiĢiye RAHĠM TAHLĠYESĠ
yapılmıĢtır.2000 yılında 8266 kiĢiye RĠA takılmıĢ,12472 kiĢiye HAP,22773 kiĢiye CONDOM
dağıtılmıĢtır,438 kiĢiye RAHĠM TAHLĠYESĠ uyğulanmıĢtır.768 kiĢiye TÜPLĠGASYON
yapılmıĢtır.2001 yılında 9475 kiĢiye Ria takılmıĢ,10698 kiĢiye Hap,26079 kiĢiye Kondom
dağıtılmıĢtır.4012 kiĢiye Enjeksiyon,477 kiĢiye Rahim Tahliyesi uygulanmıĢtır896 kiĢiye Tüplüğasyon
yapılmıĢtır.2002 yılında 7922 kiĢiye Hap,16122 kiĢiye kondom dağıtılmıĢtır.6898 kiĢiye Ria
takılmıĢ,2936 kiĢiye Enjeksiyon uygulanmıĢ,861 KiĢiye Tüplüğasyon UygulanmıĢ ve 382 kiĢiye rahim
tahliyesi yapılmıĢtır.
453
Aile planlaması çalıĢmaları
1996
1997
RĠA Ünitesi
Sayısı
77
80
Sterilizasyo
n
496
Kürtaj
1999
2000
2001
97
100
100
100
564
726
602
768
896
502
489
443
476
438
477
Takılan RĠA
11.368
10.778
9837
8942
8266
9475
Condom
Kullanan
23.097
24.492
23.973
21855
22773
26079
0
0
0
0
0
4012
13.483
12.896
12.457
11394
12472
10698
AP Eðitimi
(kiĢi)
178.855
188.987
188.987
3
197120
9113
15-49 YaĢ
Kad.Say.
194.907
338.767
338.767
335123
Enjeksiyon
Hap
Kullanan
1998
351494
358344
2002
100
861
382
6898
16122
2936
7922
639
358344
TABLO 187
Fenilketonüri Tarama Proğramı
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Ana bilim Dalı Metabolizma
bölümü ile Fenilketonüri Tarama proğramı çalıĢmaları ilimiz hastaneleri ve birinci basamak sağlık
kuruluĢları ile koordineli olarak sürdürülmektedir.
Özel filtre kağıtları Hacettepe Üniversitesinden temin edilip kurumlara dağıtımı yapılmakta ve bütün
kurumların kan örneği alması için gereken çalıĢmalar devam etmektedir.
1997 de çalıĢmalara aynı Ģekilde devam edilip, personele yönelik hizmetiçi eğitimler
düzenlenmiĢ ayrıca ilimizde yürütülmekte olan BEĠ ve 11 il projesi eğitimlerinde de konu olarak
iĢlenmiĢ eksiklikleri giderilmesi konusunda eğitim verilmiĢ uygun alınan kan örneği % sinin daha
da yükseltilmesi hedeflenmiĢtir .
454
Y IL L AR A G Ö R E F ENĠL K E T ON Ü RĠ T AR AM A PR O GR AM I VERĠL ERĠ:
YIL
DOĞUM SAYISI
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
19604
19135
18.876
18.847
17579
18678
18615
14768
ÖRNEK
SAYISI
1889
2433
10285
15.946
14.151
15.615
16271
15645
ÖRNEK
ORANI%
9.6
12.7
54.4
82
84
83.6
87.4
95.51
FKÜ+HPA+GHP
1
2
2
2
2
4
4
5
TABLO 188
Y IL L AR A G Ö R E DOĞ UM V E F ENĠLK ET O N ÜR Ġ SAY I S AL D AĞ IL IM L AR I
20000
15000
10000
5000
DOĞUM SAYISI
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
ÖRNEK SAYISI
GRAFĠK 35
ĠYOTLU TUZ PROĞRAMI:
Çocuklarda geri zekalılığa ,büyüme geliĢme geriliği ve guatra neden olan iyot eksikliğinin önlenmesi
için halkın iyotlu tuz kullanımını artırmaya yönelik eğitim programı ilimizde baĢlatılmıĢtır. Bu
amaçla hazırlanan broĢürlerin bütün sağlık kurumlarına dağıtımı sağlanmıĢ ve halk eğitimlerinde
kullanılmaya baĢlanmıĢtır.
455
Güvenli Annelik Programı :
Ġlimizde yürütülmemektedir.
Gecekonduda Sağlıklı YaĢam Projesi:
Ġlimizde yürütülmemektedir
Büyüme ve GeliĢmenin Ġzlenmesi Programı:
Bebek ve çocuk izlem çalıĢmaları kapsamında yürütülmektedir.
R AH ĠM ĠÇĠ AR AÇ U YG UL AM A SER T ĠFĠKA PR O G R AM I
Ġlimizde iki merkezde Ebe-HemĢirelere ve Hekimlere Aile Planlaması bilgilerini arttırmak ve Rahim
Ġçi Araç Uygulama eğitimi verilmektedir.


Ġlimizde Bulunan Eğitim Merkezleri

Antakya Doğumevi AÇS/AP Eğitim Merkezi

Ġskenderun AÇS/AP Eğitim Merkezi

R Ġ A K U R SU N A AL IN AN P ER SO N EL S AY ISI:
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Doktor
3
4
6
9
3
8
3
Ebe-HemĢire
7
18
9
13
9
7
9
TABLO 189
456
AN N E SÜ T Ü VE B EBEK D O ST U H AST AN EL ER PRO J ESĠ:
Anne sütü bebek beslenmesi için en ideal besin olup,bebeklerin ilk altı ayda sadece anne sütü
ile beslenmesi gereklidir.Bu amaçla annelerin ve anne adaylarının eğitilmesi ve bebek doğar
doğmaz anne yanına verilerek anne sütü ile beslenmesinin sağlanması için sağlık
ocakları,AÇS/AP Merkezleri ve doğum yapılan hastanelerdeki sağlık personeli eğitilmiĢtir. Bu
kurallara uyan hastaneler UNĠCEF ve Sağlık Bakanlığı tarafından ―bebek Dostu Hastane‖
ünvanı ile ödüllendirilmektedir. Hatay‘da bu ünvanı alan hastaneler Ģunlardır.

*Antakya Doğum Ve Çocuk Bakımevi

*Ġskenderun Doğum Ve Çocuk Bakımevi
Bu projenin sağlık ocaklarına da uygulanması için 2001 yılı Ekim ayından itibaren çalıĢmalara
baĢlanmıĢtır. Hizmetiçi eğitim verildikten sonra gerekli Ģartları yerine getiren sağlık ocakları
‗Bebek Dostu Sağlık Ocağı‘ ünvanı ile ödüllendirilecektir. Bugüne kadar merkez sağlık
ocaklarından 30 ebe-hemĢire eğitime alınmıĢtır.
Ġ S H AL V E AK U T S O L U N U M Y O L U H AS T AL I K L AR I K O N T R O L Ü P R O G R AM I :
Bebeklik ve çocukluk çağında en çok ölüme yol açan hastalıklardan ishalin önlenmesi ve
ağızdan sıvı tedavisi için ORS paketlerinin kullanılmasının yaygınlaĢtırılması, Akut solunum
yolu enfeksiyonlarının erken tanınması ve tedavisi için Penicilin kullanılması , böylece bebek
ölüm hızının düĢürülmesi amaçlanmıĢtır.Bu nedenle sağlık kurumlarındaki personel eğitimleri
rutin olarak devam etmektedir.
FORM 103 VERĠLERĠ:
YIL
1996
Ġshal Vaka Sayısı
Dağıtılan ORS
Zatürre
Sayısı
Vaka
1997
1998
1999
2001
21316
5247
**4458
3990
1554
118
8402
7107
7149
6545
2939
238
162532
3540*
*2551
1373
1545
628
NOT: **ĠSHALLĠ SAYISI ORS DAĞITILAN KĠġĠ SAYISIDIR.

2000
Form DeğiĢikliği Nedeniyle Zatürre Vaka Sayısıdır
457
2002
42
739
TABLO 190
K O NT R ASEPT ĠF M AL Z EM E D AĞ IT IM I PR OĞ R AM I
Tüm Kurumlar 3 ayda bir ziyaret edilerek ; ellerindeki mevcut ve kullandıkları aile
planlaması malzemeleri tespit edilmekte ve buna göre gereken malzeme desteği sağlanmaktadır.
Böylece aile planlaması hizmeti almak amacıyla sağlık kurumuna baĢvuran kiĢi, istediği yöntemi
kurumda bulabilmekte ,malzeme açısından herhangi bir sıkıntı çekilmemektedir. AÇS/AP
ġubesine ait veriler bilgisayara yüklenmiĢ ve kayıtlar ve malzeme durumu bu Ģekilde takip
edilmektedir. Ambarda bulunan malzemeler son kullanma tarihleri göz önünde bulundurularak
kurumlara dağıtımları yapılmaktadır.
AĠL E PL AN L AM ASI Ç AL I ġM AL AR I:
S AR F ED ĠL EN M AL ZEM E
YIL
RĠA
12002
11440
11300
10778
9837
8942
8266
7329
7159
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
HAP
36886
36019
31719
29841
28692
23995
22377
17887
11389
KONDOM
345776
325603
346263
377139
376877
335985
333131
316013
227135
ENJEKSĠYON
2724
2938
TABLO 191
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
RĠA
HAP
KONDOM
ENJEKSĠYON
1994
1995
1996
1997
1998
458
1999
2000
2001
2002
YIL
YARARLANILAN KĠġĠ SAYISI
RĠA
HAP
KONDOM
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
11884
11440
11368
10778
9837
8942
8266
14915
8635
13483
12896
12457
11394
12472
18085
21180
23097
24492
23973
21855
22773
2001
2002
7329
6898
10158
7922
20935
16122
ENJEKSĠYON
2723
2936
TABLO 192
aile planlamasından faydalanan kiĢi sayısı
RĠA
HAP
KONDOM
30000
20000
10000
KONDOM
GRAFĠK 37
RĠA
0
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
DAĞITILAN MALZEME SAYISI
YIL
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
RĠA
10050
10013
9857
11635
10995
8942
8266
8888
6307
HAP
40800
29500
28200
31700
29800
23995
22377
14050
13611
KONDOM
386000
240000
350600
389500
377600
335985
333131
310480
221806
ENJEKSĠYON
4922
1449
TABLO 193
459
RĠA
HAP
KONDOM
ENJEKSĠYON
GRAFĠK 38
1994
1996
1998
2000
2002
Anne Ölümlerinin AraĢtırılması
Bakanlığımızın baĢlatmıĢ olduğu bu projenin öncelikli eğitim çalıĢmaları , Genel
Müdürlüğümüz personelinin de katılmasıyla ġUBAT 1997 tarihinde ilimizde baĢlatılmıĢtır. Ġlimizde
mevcut resmi ve özel hastanelerin düzenlemiĢ olduğu aylık bildirim formları tanzim edilerek her ay
sonu bakanlığımıza gönderilmektedir.
Neonatal Resusitasyon Programı
2000 yılında baĢlayan bu programın hedefi, hastanelerin kadın doğum ve çocuk
servislerindeki personel ile tüm sağlık ocaklarındaki doğum yaptıran personelin yenidoğan
canlandırması konusunda eksiklerinin giderilmesi ve sağlık personelinin yetersizliği nedeniyle
meydana gelen bebek ölümlerinin azaltılmasıdır.Bugüne kadar 3 defa NRP eğitimi yapılmıĢtır.5
kadın doğum uzmanı, 7 çocuk uzmanı, 2 anestezi uzmanı,26 pratisyen hekim, 35 ebe,2 hemĢire, 2
anestezi teknisyeni eğitime alınmıĢtır.24-25-26 Aralık 2001 tarihlerinde Ġskenderun Doğumevinde
yeni bir eğitim yapılmıĢtır. Ebe-hemĢire ve anestezi teknisyeni olmak üzere 20 kiĢiye eğitim
verilmiĢtir.
460
2002 YILI ĠLÇELERE GÖRE AĠLE PLANLAMASI YÖNTEMLERĠ
Ġlçe
Hap
%
Etkisiz
Kondom Enjeksiyon.
Yönt.
%
%
%
Ria
%
Diger
Et.Yöntem
Tüpl.
%
Vaz.
%
13,75
43,36
19,26
2,34
19,53
0.02
1,77
0
8,50
45,61
13,71.
1,07
28,41
0.01
2,69
0,01
10,08
36,08
11,63
3,13
36,39
0.
2,70
0
5,78
27,38
7,25
0,04.
44,79
0
4,44
0,03
13,89
27,25
22,33
1,50
30,28
1,11
3,50
0,14
Ġskenderun
9,07
37,22
17,40
2,99
26,55
0
6,77
0
Hassa
6,26
63,41
14,77
2,79
10,31
0.
2,46
0
10,18
27,11
17,35
3,02
34,63
0
7,68
0.02
Dörtyol
7,16
35,54
15,61
1,34
32,93
0.01
7,41
0
Belen
4,12
28,35
25,11
1,72
32,97
0
7,69
0,03
Antakya
7,40
38,61
12,18
1,62
32,97
0,30
5,40
0,06
Altınözü
3,92
51,47
7,03
5,90
27,38
4,20
0,10
Ġl Toplamı
8,47
38,17
15,09
2,29
30,46
5,30
0,04
Yayladağı
Samandağ
Reyhanlı
Kumlu
Kırıkhan
Erzin
0
0,18
TABLO 194
461
R.2. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠ VE ZARARLARINDAN OLUġAN
SAĞLIK RĠSKLERĠ
R.2.1.
R.2.2.
R.2.3.
R.2.4.
R.2.5.
R.2.6.
Kentsel Hava Kirliliğinin insan Sağlığı Üzerine Etkileri
Su Kirliliğinin insan Sağlığı Üzerine Etkileri
Atıkların insan Sağlığı Üzerine Etkileri
Gürültünün insan Sağlığı Üzerine Etkileri
Pestisitlerin insan Sağlığı Üzerine Etkileri
iyonize Radyasyondan Korunma
Not: Yukardaki konular ile ilgili bilgiler ana baĢlıklarda verilmiĢtir.
(R) SAĞLIK VE ÇEVRE KAYNAK

462
S.ÇEVRE EĞĠTĠMĠ
S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE
ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ
Her yıl 5-11 Haziran Dünya Çevre Günü kutlama haftasında müdürlüğümüzce de çevre
haftası kutlama proğramları hazırlanmakta, kentin muhtelif yerlerinde uyarıcı pankartlar asılarak
hafta boyunca çeĢitli etkinlikler ve eğitici konuĢmalar yapılmaktadır.
Okullarda Çevre konusunda çeĢitli kompozisyon yarıĢmaları düzenlenmektedir. Ayrıca
müdürlüğümüz Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü ile koordineli olarak il merkezindeki okullara çevre
bilincini aĢılamak için eğitici konuĢmalar düzenlemektedir.
S.2. ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE
FAALĠYETLERĠ
S.2.1. Çevre Vakıfiarı
Ġlimizde gönüllü çevre vakıfları yoktur. Sadece Hatay Valiliğine bağlı Çevre Koruma Vakfı
bulunmaktadır.
S.2.2. Çevre Dernekleri
ADI
Antakya Çevre Koruma Derneği
Ġskenderun Çevre Koruma Derneği
Samandağ Çevre Koruma Derneği
Harbiye Çevre Koruma Derneği
Kavaslı Çevre Koruma Derneği
Dörtyol Çevre Koruma Derneği
Arsuz Çevre Koruma Derneği
Erzin Çevre Koruma Derneği
TEMA Ġl Temsilciliği (Antakya)
TEMA Ġl Temsilciliği (Ġskenderun)
463
ANTAKYA ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ
Yedek bir dünyamız, yedek bir ANTAKYA'mız olmadığını farkeden dernek kurucu
üyelerimiz 14 kiĢi ile faaliyetlerine baĢlamıĢlardır. Ġlk kez Ocak 1990'da toplanan üyeler Antakya ve
çevresinde, doğal çevrenin korunmasından, sağlıklı yaĢamaya elveriĢli bir ortam sağlamaktan yola
çıkarakl, bataklıkların kurutulması, sivrisinek ve karasinekle mücadele edilmesi, kara, hava ve deniz ,
(çevre) kirlenmesinin önlenmesi, gürültü ile mücadele edilmesi, yeĢil alanların, tarihi alanlarımızın
korunması ve geliĢtirilmesi, insan sağlığına zarar verici her çeĢit Ģartların ortadan kaldırılması ve
iyileĢtirlmesini amaç edilmiĢtir.
Bugün 276 üyemiz mevcuttur. Üyelerimizle yukarıda saydığımız amaçların gerçekleĢmesi
doğrultusunda derneğimizde, toplantılar, gösteriler, geziler, bilimsel çalıĢmalar ve sergiler
düzenlemekteyiz. Ayrıca yaptığımız çalıĢmaların sonucu arĢivler oluĢturmakta, plan ve projeler
yapmakta ve yarıĢmalar açmaktayız. Kısacası amacımız; çevreyi korumak, iyileĢtirmek, geliĢtirmek ve
çevre eğitimine de katkıda bulunmaktır. Hedefimiz ilerideki nesle temiz hava, temiz toprak, temiz su
yani yaĢanabilir bir ortam bırakmaktır.
Zaten yukarıdaki amblemimizde bulunan GÖKKUŞAĞI temiz havayı, dalgalı çizgiler temiz
suyu, GÜNEŞ parıltılı bir dünyayı, zeytin dalları yeĢil alanları ve bütün bunları avuçlayan İKİ EL
çevremizi koruyacağımızı simgelemektedir.
Dernek üyelerimiz arasında çeĢitli meslek ve yaĢ gruplarından kiĢiler bulunmaktadır. Neden
bunlardan biri siz olmayasınız? Her meslek grubundaki üyemiz kendi uzmanlık dalındaki çevre
konularını mini konferanslarla bize sunmaktadır. Bu da üyelerimizin bilinçlendirilip,
bilgilendirilmesinde büyük rol oynamaktadır. Duyarlı olmak tek baĢına bir çözüm değildir. Duyarlı
insanlar biraraya gelmeli, topluca ses çıkarıp yönetenlerinin alacakları kararlarda etkili olmalıdırlar.
Çevre Gönüllülerini aramızda çevre adına fikir üretirken görmek istiyoruz. Bizler geliĢiyoruz,
sanayileĢiyoruz ama TOPRAK ANA'yı çok üzüyoruz. Ona nankörlük ediyoruz. Yarın Antakya
yaĢanamaz bir ortama dönüĢürse Anam diye sarılıp ağlamak TOPRAK ANA'yı geri getirmeyecek, o
çoktan yitip gitmiĢ olacak.
ĠSKENDERUN ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ
Ġskenderun Çevre Koruma Derneği, 1986 yılında kurulmuĢ olup, 15 yılı aĢkın bir süredir, Ġskenderun
ve çevresinde çevre koruma amaçlı çalıĢmalar yapan gönüllü bir kuruluĢtur. Derneğin amacı ve bu
amacın gerçekleĢtirilmesi için neler yapılabileceği dernek tüzüğümüzde Ģu cümlelerle ifade edilmiĢtir:
Ġskenderun ve çevresinde, doğal çevrenin ve doğal yaĢamın korunması, canlıların sağlıklı yaĢamına
zarar veren her türlü çevre sorunu ile mücadele etmek, bu konularda gerektiğinde ulusal ve
uluslararası çevre kuruluĢları ile bilgi alıĢ veriĢinde bulunarak, bilgilendirme ve bilinçlendirme
çalıĢmaları yapmaktır.
Bu bağlamda ;
a- Deniz kirliliği ile mücadele etmek,
b- Hava kirliliği ile mücadele etmek,
c- Toprak kirliliği ile mücadele etmek,
d- Gürültü kirliliği ile mücadele etmek,
e- YeĢil alanların korunması, geliĢtirilmesi, ağaçlandırılması,
f- Tarihi ve kültürel varlıklarımız ile doğal güzelliklerimizin korunması, ulusal ve ulus- lararası
düzeyde tanıtımı,
464
g- Çevreye iliĢkin olumsuzluklarda, ilgililerin uyarılması ve kamuoyu oluĢturulması,
h- Çevre ile uyumlu sporların toplumda yaygınlaĢtırılması,
Derneğin ana amaçlarıdır.
Dernek, bu amaçların gerçekleĢtirilmesi için toplantılar, gösteriler, geziler, bilimsel çalıĢmalar
yapabilir, sergiler düzenleyebilir, plan ve proje yaptırabilir, bunlar için yarıĢmalar açabilir, sonucunu
uygulayabilir, taĢınmaz mallar edinebilir ve satabilir. Dernek tüzüğümüz çerçevesinde bu güne kadar
gerçekleĢtirilen çalıĢmalar Ģu ana baĢ- lıklar altında özetlenebilir:
KONFERANS, SOHBET, PANEL, SERGĠ, GEZĠ v.b. ÇALIġMALAR
* Konferanslar: SeçilmiĢ konularda bilim adamları veya konuya iliĢkin ileri derecede bilgi birikimi olan
bir konferansçının davet edilerek, halka açık olarak konferans vermesi sağlanmaktadır.
* Okul konferansları: Okul yönetimi ile önceden iliĢki kurularak belirlenen tarihte, Dernek yönetim
kurulu üyelerimizin veya üyelerimizin okullara gitmek suretiyle, seçilmiĢ konularda öğrencilere yönelik
olarak
gerçekleĢtirdikleri
konferanslardır.
* Sohbet toplantıları : SeçilmiĢ hedef kitlelere yönelik olarak veya hedef kitlenin çevre sorunlarına
iliĢkin olarak yapılıyor, karĢılıklı sohbetlerle sorunlara çözüm aranıyor. (Ev hanımlarına yönelik
deterjanlar konulu, Mahalle muhtarlarına yönelik mahallelerin sorunları ile ilgili olarak düzenlendi).
* Paneller: SeçilmiĢ konularda veya bir sorunun tartıĢılması amacı ile konunun muhtelif yönleriyle
ilgili birden fazla konuĢmacının katılımı ile kapalı salonlarda veya yerel televizyonlarda canlı olarak
düzenlenen
halka
açık
toplantılar.
* Sergiler: SeçilmiĢ konularda, açık alanlarda, kapalı salonlarda, dükkan vitrinlerinde, halkın izlemesine
açık olarak gerçekleĢtiriliyor. (Genel olarak çevre sorunları, sigaranın sağlığa zararları, kömüre dayalı
termik santralların çevreye zararları, nükleer kirliliğin çevre ve insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri
konularında
düzenlendi.)
* Geziler: Doğal veya turistik özelliği olan bir yöreyi tanıtmak, çevre sorunu olan veya çevre sorunu
olmaya aday bir yörenin incelenmesi amacıyla halkın katılımına açık olarak yapılmakdır.(Ġskenderun
TaĢkın Kanalı'ndaki olumsuzlukları sergilemek, Ġskenderun/Arsuz arası kıyı Ģeridindeki yapılaĢmayı
gündeme getirmek, Ġskenderun Demir Çelik Fabrikası arıtma tesislerini incelemek,
Karatepe/AslantaĢ Milli Parkı ve Açık Hava Müzesi'ni gezmek AslantaĢ Hidro Elektrik Santralını
incelemek
amacı
ile
düzenlenen
geziler
oldu.)
* YarıĢ ve YarıĢmalar: Çevre sorunlarını gündeme getirmek veya çevreye uyumlu bir aracın
kullanımını özendirmek amacı ile düzenleniyor. (Bisiklet ve Yelken YarıĢları, Satranç Turnuvası,
Resim
ve
Kompozisyon
YarıĢması
düzenlendi.)
* Dünya Çevre Günü ve Akdeniz Çevre Haftası Kutlamaları: Ġskenderun Kaymakamlığı ve
Derneğimizin koordinatörlüğünde, halkın, öğrencilerin ve diğer STK'ların (Sendika, Vakıf, Meslek
Odası, Basın Yayın KuruluĢları, Dernekler v.b.) katılımı ile 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nü
kapsayan hafta içinde her yıl organize ediliyor.
BASIN YAYIN VE KAMUOYU OLUġTURMA ÇALIġMALARI
* Basın Bültenleri: Her hangi bir konuda görüĢ bildirme, bilgilendirme, duyuru veya bir sorunu
kamuoyunun gündemine getirme amacı ile yerel ve ulusal basına dağıtılan yazılı metinlerden
oluĢmaktadır. (Çok sık ve çok sayıda gerçekleĢtirilmektedir.)
* Ġskenderun Çevre Bülteni: Derneğin parasal olanakları ölçüsünde 16 sayı yayınlayabildiğimiz 3 aylık
periyodik yayın.
ÖRGÜTLENME, GÖRÜġ BĠLDĠRME VE KATILIMLAR
* Örgütlenme ÇalıĢmaları: Çevre sorunlarının çözümlenmesi konusunda iĢbirliği, çevre sorunlarının
sınır tanımazlığı özelliği, çevre sorunlarını baĢka platformlara taĢıma gibi amaçlarla değiĢik tür ve
boyutta yapılıyor. Bu cümleden olarak :
465
a- BaĢka il ve ilçelerde de çevre koruma amaçlı derneklerin kurulmasını özendirme ve yol gösterme
(10'dan fazla derneğin kuruluĢuna katkıda bulunuldu.)
b- Bölgemizde kurulmuĢ bulunan çevre koruma amaçlı derneklerle ortak çalıĢmalar. (Hatay, Adana,
Ġçel, Osmaniye, KahramanmaraĢ ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren 21 çevre
derneğinden oluĢan DOĞU AKDENĠZ ÇEVRE DERNEKLERĠ (DAÇE) 10 yılı aĢkın bir süredir
iki aylık aralıklarla toplanıyor ve bölgesel sorunlara ortak çözüm üretiyor.
c- Türkiye genelinde çevre koruma amaçlı derneklerle iletiĢim sağlanması ve ortak çalıĢmalar.
(Ankara' da Gönüllü KuruluĢlar Kurultayı toplandı. Kurultayda oluĢan ortak görüĢler doğrultusunda,
iletiĢim amaçlı Dünya Dostları Derneği kuruldu bölgesel sekreteryalar oluĢturuldu -BAÇEP{Batı
Akdeniz Çevre Platformu}, KARÇEP {Karadeniz Çevre Platformu}, AKÇEP {Akdeniz Çevre
Platformu} oluĢumunda derneğimiz etkin rol oynamıĢtır.)
d- Ġskenderun Körfezi Belediyeler Birliği oluĢumu. (Ġskenderun körfezindeki yoğun kirlenme ile
mücadele konusunda körfeze sınırı olan belediyelerin ortak hareket etmesi gerektiği noktasından
hareketle derneğimizin giriĢimiyle kurulmuĢtur.)
* GörüĢ Bildirme: Bazı yasa taslakları, yönetmelik ve tarifelerin oluĢturulmasında, Çevre Bakanlığı,
Ġskenderun Belediyesi v.b. kuruluĢlar derneğimizin görüĢüne baĢvurmaktadırlar. (Çevre Yasa Tasarısı,
ÇED Yönetmeliği, Çevre Kirliliği Önleme Fonu'na katkıda bulunacak kuruluĢları sınıflandırılması,
Çevre Temizlik Vergisi'nde tarifeye esas olacak gurupların belirlenmesi için yazılı görüĢ verilmiĢtir.)
* Katılımlar: Çevre Bakanlığı tarafından düzenlenen Çevre ġurası Hazırlık Toplantısına, 1., 2. ve 3.
Çevre ġurası'na, Türkiye Çevre Vakfı tarafından düzenlenen Yuvarlak Masa Toplantıları'na, TEMA
Eğitim Semineri'ne, Sivil Toplum KuruluĢları Toplantıları'na, Nükleer KarĢıtı Kongre'ye ve Akkuyu
Nükleer KarĢıtı ġenlikleri'ne, Akdeniz Çevre Kurultayı'na, Akdeniz 1.Çevre Sorunları
Sempozyumu'na dernek olarak katılınmıĢ, çalıĢma guruplarında aktif rol alınmıĢtır.
* Ortak ÇalıĢmalar: UNEP, T.C. Çevre Bakanlığı ve Ġskenderun Çevre Koruma Derneği iĢbirliği ile
"Akdeniz
Eylem
Planı
Ġskenderun
Körfezi
Pilot
Projesi"
gerçekleĢtirilmiĢtir.
UNDP desteği ile, KuĢ AraĢtırmaları Derneği danıĢmanlığında Hatay'da KuĢ Göçünün Önemi
Projesi gerçekleĢtirilmektedir.
DERNEK YÖNETĠM KURULU VE GÖREV BÖLÜMÜ
ġEMSĠTTĠN ESER YÖNETĠM KURULU BAġKANI
A.OKTAY DEMĠRKAN BAġKAN YARDIMCISI
AYLĠN CANPOLAT GENEL SEKRETER
SELDA SEKÜÇOĞLU SAYMAN
ALĠ ASLAN ÜYE
RAHġAN YILDIRIM ÜYE
GALĠYE KĠREMĠTÇĠOĞLU ÜYE
ĠletiĢim Adresi : Ziya Gökalp Caddesi No: 14 - Ġskenderun
Telefon : 0326,6178282
Telefon ve Faks : 0326,6141031
466
SAMANDAĞ ÇEVRE KORUMA VE TURĠZM DERNEĞĠ
1991 yılında Samandağ Çevre Koruma Derneği adı altında kuruldu. Derneğin adı 1994 yılında
yapılan kongrede Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği olarak değiĢtirildi.
Kurulduğundan bugüne kadar her yıl temizlik, ağaçlandırma ve eğitim kampanyalarıyla toplumda
çevre bilgisinin yaygınlaĢmasına katkıda bulunan derneğin ayrıca Çevre ve Turizm bülteni adı altında
çıkardığı ve ücretsiz dağıtılan bir yayını var. ġimdiye kadar 20 sayısı yayınlanan bültende yerel, ulusal
ve uluslararası değerde konular iĢlenerek duyarlılık yaratılmaya çalıĢılmıĢtır.
110 üyesi bulunan Samandağ Koruma ve Turizm derneğinin okullardaki eğitim faaliyetleri
neticesinde 450 gönüllü genç üyesi bulunuyor. Okullardaki eğitim faaliyetlerinde bugüne kadar
binlerce öğrenciye ulaĢan dernek çevre bilincinin genç kuĢaklara aktarılmasında önemli katkılar
sağlamıĢtır. Bugüne kadar, kuĢ göçü ve yasa dıĢı kuĢ avcılığı, sahil kirliliği, kum talanı gibi konuların
yanısıra nesli tükenmekte olan Chelonia mydas ve Caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının
korunmasına yönelik eğitim ve konferans çalıĢmaları yapan dernek ayrıca, çarpık yapılaĢma, tarihi
eserlerin korunması, çöp, atık su ve doğal yapının korunmasına yönelik faaliyetler de
gerçekleĢtirmiĢtir. Uluslararası iĢbirliğine önem veren dernek Ġtalya'da kurulu çevre örgütü
Legambiente ve Hollanda'da faaliyet gösteren Zeeburg-Samandağ Vakfı ile sürekli irtibat halinde
bulunmakta ve çeĢitli etkinlikler gerçekleĢtirmektedir.
Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği yurt içi faaliyet gösteren çevre dernekleriyle de
iliĢkilerini geliĢtirmektedir. Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri (DAÇE) grubu içinde yer alan dernek
anti nükleer organizasyonlara da katılım sağlamıĢtır. Samandağ, Koyunoğlu Beldesi S.t. Simon
manastırı civarında 200 dönümlük alanda 9000 fidan dikimi gerçekleĢtiren dernek, deniz dibinde
biriken naylon atıkların temizlenmesi için yeni bir projenin hazırlıklarını yapmaktadır. Her yıl yaz
döneminde Ġngilizce kursları düzenleyen dernek ayrıca resim, müzik gibi sanat dallarında
ilgilenenlerin kullanımına açıktır.
Dernek yönetim kurulu Ģu isimlerden oluĢmaktadır:
1. MiĢel Atik (BĢk): 512 76 16 Cep: 0532 591 64 54
2. Aydın Asiırmak (BĢk. Yrd.): 512 61 86 - 512 69 90 -512 28 71 (ev)
3. Nevide Kimyon: 512 26 68
4. Ġsmail Zubari: 512 78 78
5. Sibel Kahleoğulları: 512 88 75
6. Ġlhan Barutçu: 214 88 14 (5 hat)
7. Buğur Kerimoğlu: 512 86 20
Tel-fax: 0326 512 80 81
Web: http:// scevko.freeyellow.com
ERZĠN ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ
Derneğimiz 1996 yılında çevreye gönül vermiĢ arkadaĢlarımızın katkıları ile kurulmuĢtur.
Derneğimizin amacı bölgemizde çevrenin, doğanın ve ekolojik dengenin korunması amacına yönelik
çalıĢmalar yapmaktır. KuruluĢundan bugüne kadar her yıl çevre halkına yönelik çeĢitli bilgilendirme
toplantıları ve paneller düzenlenmiĢtir. Bu panellere halkın çok büyük katılımı olmuĢtur. Euronatur
(Avrupa Doğa Akademisi) ile birlikte Doğu Akdeniz'de çevre kirliliği üzerine panel düzenlenmiĢ ve
bu konuyla ilgili çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Her yıl okul ögretmen ve öğrencilerine yönelik eğitim
çalıĢmaları gerçekleĢtirilmektedir. Çevreye zarar vereceğine inandığımız ve ülkemizde birçok örneği
467
olan termik santrallerin Çukurova, Yumurtalığa yapılmaması için tavır koyulmuĢ ve çevre halkının bu
konuda bilinçlendirilmesine yönelik paneller, geziler düzenlenerek halkın bilinçli bir Ģekilde termik
santrallere karĢı çıkması sağlanmıĢtır. Doğu Akdeniz Bölgesinin KuĢ Göçü Açısından Önemi Projesi
içerisinde aktif bir Ģekilde yer alınmıĢ, çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Proje kapsamında özellikle pilot
okul olarak seçilen 75. Yıl Ġlköğretim Okulu öğretmenleri ile 6-7. sınıf öğrencilerine ve ayrıca Bahri
Çelen Anadolu Lisesi öğretmen ve öğrencilerine yönelik eğitim çalıĢmaları gerçekleĢtirilmiĢtir.
Türkiye- Almanya- Macaristan ülkeleri arasında gerçekleĢtirilen gençlik kampı dolayısıyla ilçemizde
ağırladığımız misafir öğerencilere de eğitim çalıĢmaları derneğimiz tarafından verilmiĢtir. Derneğimiz
günden güne geniĢlettiği faaliyetlerine Öcal ĠĢhanı Kat 2 de devam etmektedir. ÇETKO, 1989 yılında
kuruldu. Yerel, ulusal ve evrensel boyutta çevre sorunlarını dile getirmek, baskı unsuru olmak ve tüm
tüketicilerle mücadele etmek, bu arada çevrenin en önemli öğesi olan insanı bir tüketici olarak
bilinçlendirmek amacını güden derneğimizin 300 kadar üyesi vardır.
S.2.3. Çevreyle ilgili Federasyonlar
Bu konu hakkında bilgi elde edilememiĢtir.
(S) ÇEVRE EĞĠTĠMĠ KAYNAK


KuĢ AraĢtırmaları Derneği Web Sitesi
468
T.ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA
EĞĠTĠMĠ
Çevre yönetimii optimal kaynak kullanımını çevresel zararların minimize edilmesini,
insan ihtiyaçları ve doğal kaynaklar arasındaki dengeyi sağlar ve yönlendirir. Uygulama,
değerlendirme ve planlama yaklaĢımlarını içinde bulunduran çevre yönetimi, orta ve uzun vadeli
çevre stratejilerinin gerçekçi ve tutarlı olmaını sağlar.
Çevre yönetimi, temelde insan ve doğa iliĢkilerini, geliĢimini, nüfus artıĢı, ekonomik
büyüme, enerji kullanımı, yaĢam standartı, eğitim ve kaynaklar gibi dinamik parametrelerin
etkileĢimlerini ve bu konulardaki bilgileri geniĢ bir düĢünce çerçevesinde bir arada ele alıp, bir
ülkenin mevcut potansiyelinden yola çıkarak orta ve uzun vadede gerçekçi ve sağlıklı çevre
politikalarının izlenmesi için stratejilerle birlikte bir çatı oluĢturur. Böyle bir çatı oluĢtururken en
önemli girdiyi Çevre Durum Raporları oluĢturur. Sürdürülebilir kalkınma içerisinde ekonomik
büyüme ve ekolojik dengenin birbirleriyle uyumlu ve dengeli bir biçimde çalıĢması sağlılı ve
dinamik çevre durum raporlarının varlığıyla sıkı iliĢkilidir.
Çevre yönetiminde, insan faaliyetlerinin çevreye olan istenmeyen etkilerini önlemek
düĢüncesi optimal kaynak kullanımı ve çevresel zararların minimize edilmesi, kaynak - etki
zincirinin parçalarını oluĢturur. Çevre problemlerinin, birbirinden ayrılmıĢ sorunlar olmadığı,
bunların birbiriyle karĢılıklı iliĢki içerisinde oldukları gözardı edilmeden bütünkonular çevre
yönetimi çerçevesinde birlikte değerlendirilmelidir.
T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN
ÖNLENMESĠ
Hızla artan nüfus kentleĢme ve geliĢen sanayi sonucu ülkelerin doğal kaynaklarını tehdit
eden kirlenmeler, çevre sorunlarını 21. yüzyılın sonuna doğru insanlığın en önemli konularından
biri haline getirmiĢtir. Havası ve suyu kirlenmemiĢ, toprağı bozulmamıĢ, gürültüden ve diğer
kirliliklerden uzak, temiz, güzel, yeĢil ve sağlıklı bir çevre insanların en büyük isteği olmuĢtur.
Çevreyi koruma ve çevre sorunlarını giderme çalıĢmalarının hareket noktası, sorunları bilmek ve
tanımaktır.
Bu amaçla, bu bölümde öncelikle Hatay ilinde ulaĢılan çevre kirliliği ve tahribatı ile
birlikte mevcut durum ortaya konulacaktır. Çevre kirliliği ve tahribatının önlenmesi ya da
azaltılmasına yönelik faaliyetler, alınan tedbirler anlatılacak ve nihayet genel bir değerlendirme
yapılacaktır.
Ġl genelindeki birinci sınıf Gayrı Sıhhi Müesseseler çevreye verdikleri atık ve atıkların
tespit edilmesine, arıtma tesislerinin olup olmadığının ve atık suların hangi alıcı ortama deĢarj
edildiğinin araĢtırılmasına, görülen olumsuzlukların bir tutanakla mahallinde tespit edilmesine,
fabrikaların emisyon ölçümlerinin takvimine bağlanarak periyodik ölçümlere geçilmesine
Antakya - Ġskenderun ve Rayhanlı çıkıĢlarındaki katı atıkların kaldırılmasına Mahalli Çevre
Kurulu‘nda karar alınmıĢtır. Ayrıca 6.7.1993 tarihli Mahalli Çevre Kurulu kararıyla, ilimizde
hava kirliliğinin azaltılması yönünden kalitesiz ve yüksek kükürt içeren kömürlerin
kullanılmasının önlenmesi amacıyla yerli kömürlere ait özellikler 15.7.1994 tarihinden itibaren
469
rutubet % 18‘in altında kül % 14‘ün altında ham kükürt % 1.7 (maksimum), yanabilir kükürt, %
1.2 kalofirik değer 4.000 K.cal / kg (minimum) boyut 200 mm. (maksimum).
Yüksek kükürt içeren petrokok yakıtının ısınmada kullanılmamasına petrokokun çimento
ve kireç fabrikaları gibi sanayi sektörlerinde meskün mahaller dıĢında kullanılmasının
sağlanmasına, 15.7.1995 tarihinden itibaren rutubet % 10‘un altında, ham kükürt % 1.5
(maksimum) kriterlerinin aranarak bu kriterlerin üzerindeki ürünlerin ilimizde tüketiminin
önlenmesine, birikette kullanılan petrokokun kükürtünün % 1, toplam nem en çok % 10 (+1)
kalorisinin 7500 K.cal / kg olmasına, sıvı yakıt olarak % 3.5 kükürtlü 5 no‘lu fuel-oil ile sanayi
yakıtı olan 6 no‘lu fuel-oil‘lin kullanılmasının önlenmesine, ısınma amacıyla ve yerleĢim
bölgelerinde yer alan sanayi tesislerinde sadece % 1.5 kükürtlü kalorifer yakıtı kullanılmasına
karar verilmiĢtir.
Konuyla, Sağlık Müdürlüğü, Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü, Çevre Müdürlüğü, Belediye
BaĢkanlıkları ve ilgili kurum ve kurulıĢların ilgilenmesi karar altına alınmıĢtır.
Kamuya açık eğlence yerlerinde gürültü ölçümü yapılmakta olup, kapalı eğlence
yerlerinin dıĢ giriĢ kapılarının üzerine gürültü kontrol yönetmeliği madde 18 gereği ikaz levhaları
astırılmıĢtır. Trafiğin yoğun olduğu yörelerde ve sanayi tesisleri içindeki gürültü seviyeleri
ölçümü çalıĢmaları mobil ve sabit istasyonlarla devam ettirilmektedir.
Reyhanlı YeniĢehir Gölü‘nün temizlenmesiyle ilgili olarak koordinasyonun Ġl Çevre
Müdürlüğü, Mustafa Kemal Üniversitesi, Reyhanlı Kaymakamlığı ve Reyhanlı Belediyesi‘nin iĢ
birliği ile gölün temizlenmesine, konuyla ilgili olarak yapılacak masrafların çevre koruma vakfı
ve Reyhanlı Belediyesi tarafından karĢılanması kararı alınmıĢtır. Bu konuda çalıĢmalar
baĢlamıĢtır. Ayrıca Cüdeyde Gölü‘nün temizlenmesi konusunda DSĠ 63. ġube Müdürlüğü ile
görüĢmeler baĢlatılmıĢtır.
T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DENGELER
ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI
VE GELĠġTĠRĠLMESĠ
Ġlimizdeki içme suyu kaynaklarının adı, yer, kapasitesi, kalitesi ve hangi yerleĢim yeri
tarafından kullanıldığı tespit edilmiĢtir.
Ġçme suyu kaynaklarının korunması hakkındaki BaĢbakanlık ve Bakanlığımız Genelgeleri
ilimiz dahilindeki ilgili kurum ve kuruluĢlara gönderilmiĢtir.
Cüdeyde Gölü ve YeniĢehir Gölü‘nü çevresel koruma alanı kapsamına girebilecek
yöreler olarak değerlendirilmesine ait çalıĢmalar yapılmıĢtır.
Ġskenderun Körfezi‘nin temizlenmesi için körfez çevresinde oluĢan sanayi, turizm ve tatil sitesi
gibi kuruluĢlardan arıtma tesisi istenmekte, arıtma tesisi olanlardan ise deĢarj izin belgesi almaları
için çalıĢmalar devam etmektedir. Ġskenderun Belediyesi‘nin kanalizasyon çalıĢmaları devam
etmekte, bittiği anda denize verilen atık sular önlenmiĢ olacaktır.
470
T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN,
SONUÇLARININ ÇEVRENĠN TAġIMA
KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI
Ġlimizde Ġskenderun , Payas ve Antakyada Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktaıdır.
Kurulan sanayi tesislerinin büyük bir bölümünün, ruhsatı, arıtma tesisi, emisyon izni ve deĢarj
izin belgesi mevcut değildir. Tesisler atık sularını ya arıtımı olmayan kanalizasyon ya direkt
nehire veya direkt denize vererek kirlilik dozunu arttırmaktadır.
Ġl genelinde belediyeler kanalizasyon Ģebekesi atık sularını, hiç bir arıtıma tabii
tutmaksızın, alıcı ortama direkt olarak vermektedir.
Tüm bu kuruluĢ ve iĢletmeler yerinde dentlenmeye baĢlanmıĢ, 2872 sayılı çevre kanunu
çerçevesinde iĢlemler uygulamaya konulmuĢtur.
Çevre Ġl Müdürlüğümüz bütün imkanlarını kullanarak ilimizin çevre kirliliğini
belirlemeye ve alınacak önlemleri yürürlüğe koymaya baĢlamıĢtır. GeliĢmekte olan ilimizde
çevre açısından tamiri sonradan mümkün olmayan ya da tamiri için büyük maliyetlerin
gerekeceği hatalardan korunabilmek için bütün faaliyetlerde çevre boyutu dikkate alınmaktadır.
T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN- PSĠKOSOSYAL
ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI
Ġlimiz merkezi yerleĢim olarak çok eski tarihlere dayanmaktadır. Son yıllarda köylerden
kentlere yoğun göçlerin olması nedeniyle nüfusu gittikçe artmaktadır. Bu nedenle Ģehrin yerleĢim
alanı gittikçe geniĢlemektedir. Alt yapının yetersiz kaldığı veya ihtiyaca cevap veremediği
görülmektedir. Bütçe yetersizliği, belediyelerin kaynak yetersizliği ve teknik elemanlarının az
oluĢu alt yapının oluĢumunu etkilemektedir. Tarım arazilerinin yerleĢime kapatılması, küçük
sanayi sitelerinin tarım arazileri dıĢına kurulmasına özen gösterilmesi için Ġl Müdürlüğümüzce
çaba harcanmaktadır.
T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI
Hatay ilinde sanayileĢme ve nüfus artıĢına paralel olarak yeni yerleĢim alanları oluĢmuĢ
ve bunun sonucu zaten çok planlı olmayan Ģehirde, kontrolsüz ve plansız yapılaĢma oluĢmuĢ ve
verimli tarım arazileri gerek yerleĢim alanı ve gerekse sanayi amaçlı kullanılır olmuĢtur.
Tarım alanlarının amaç dıĢı kullanımını engellemek için yeterli yasal düzenlemeler
yapılmalıdır. Tarım dıĢı sahalarda yer alması istenen sanayi ve yerleĢim alanlarını daha çekici
kılmak için yol,su,elektrik gibi alt yapı hizmetlerini devlet tarafından önceden ve uzun vadeli bir
planlama dahilinde sağlanması ve değerli tarım toprakları yine alternatif alanların kullanılması
gerçekleĢtirilmelidir.
471
(T) ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA KAYNAK


472

2009 Yılı - Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

HATAY/REYHANLI DÜĞÜNLERİNDE ÇALINAN SARAYLAR

showpig

- Munich Personal RePEc Archive