Mesleki Risklerin Yönetimi

ME S S
4 – 10 MAYIS 2011
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAFTASI
SEMİNERLERİ
Mesleki Risklerin Yönetimi
Altan ÇETİNKAL
MESS İSG Müdürü
ME S S
4857 Sayılı İş Kanunu
Madde 77:
«…İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı
karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli
tedbirler,
yasal
hak
ve
sorumlulukları
konusunda
bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini
vermek zorundadırlar…»
ME S S
RİSKLER
İşyeri dışında
gelişen riskler
İşyeri içinde gelişen
riskler
(Mesleki Riskler)
ME S S
Mesleki risklerin sınıflandırılması
1. İşçilerin davranışlarından kaynaklanan riskler
2. Fiziksel iş çevresinden kaynaklanan riskler
3. İşin organize edilme biçiminden kaynaklanan
riskler
4. İşletme sisteminden kaynaklanan riskler
ME S S
1.İşçilerin davranışlarından
kaynaklanan riskler
a) Kadercilik
b) Boş vermişlik
c) İhmalkârlık
d) Bilgisizlik
e) Sorumsuzluk
f)
Kendine aşırı güven
GÜVENSİZ
HAREKETLER
ME S S
2. Fiziksel iş çevresinden
kaynaklanan riskler
a) Ortam şartları
b) Çalışma sahası ve çevresi
c) Teknik alt yapı
GÜVENSİZ
HALLER
ME S S
3.İşin organize edilme biçiminden
kaynaklanan riskler
a) Çalışma süreleri ve zamanı
b) İşin akış hızı
ME S S
4.İşletme sisteminden
kaynaklanan riskler
a) Politika eksikliği
b) Planlama eksikliği
c) Uygulama ve çalıştırma eksikliği
d) Kontrol ve düzeltici faaliyet eksikliği
ME S S
ME S S
İSG alanındaki 3 temel görev
9 Tehlikeleri tanımlamak,
9 Her tehlike için riskin boyutunu tahmin etmek ve
saptamak,
9 Riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar
vermek ve riski kontrol altında tutmaktır.
ME S S
“Mükemmel güvenlik, mükemmel insanda olduğu gibi ancak
cennette olanaklı olabilir; dünya üzerinde buna ulaşabilme
şansına sahip değiliz. Bu nedenle, kabul edilebilir düzeyde
riski içeren güvenliği hedeflemek durumundayız.”
Prof. Richard Goss
ME S S
Risk
Faaliyet
Tehlike
Kaza
Kaza sıklığı/olasılığı
Sonucun şiddeti
Risk = { Sıklık/olasılık , Şiddet }
Riski nasıl yönetebiliriz ?
ME S S
Risk ve karar verme
9 Algılarımız kararlarımızı etkiliyor.
9 İşin doğasında bulunan tehlikelerin, meydana gelebilecek
istenmedik olayların, bunların sonuçlarının ve olasılığının
yeterli biçimde anlaşılması sayesinde
‰ Algıların daha dengeli olması ve buna bağlı olarak,
‰ Söz konusu faaliyetin risklerini yönetirken daha iyi
kararlar alınması mümkün olabilecektir.
ME S S
Temel zorluk
Risk çoğu insan tarafından kendi kişisel deneyimleri ile ifade edilir…
«…yaşadıklarıma
baktığımda, hakkında
konuşmaya değer bir kaza
yaşamadım. Bunca yıldır
denizlerde gezerken sadece
bir kez başı dertte olan bir
gemiye şahit oldum…Ne bir
gemi kazası gördüm, ne bir
kaza yaptım, ne de sonucu
bir afetle sonuçlanabilecek
bir zorluk yaşadım.»
Kaptan Edward J.Smith
1907, New York Press’te
yayımlanan röportaj
15 Nisan 1913, 1500’den fazla
kişinin ölümüyle sonuçlanan kaza
ME S S
Riskin tanımıNedenler ve kontroller (Koruma katmanları)
Risk
Var olan
Tehlikeler
Koruma Katmanları
(Önleme)
İstenmedik
Olay
Koruma Katmanları
(Hazırlıklı olma, Zarar azaltma,
Müdahale,
Olayın Olma
Olasılığı
Sonuç etkiler
Sonuç Etkilerin
Olasılığı
Nedenler
Yönetmelik ve standartlar,
korumanın, ilk önleme
katmanlarından biridir.
Olasılık, koruma
katmanlarının miktarına
ve
kalitesine bağlıdır.
ME S S
Temel felsefe
Risk kontrolüne domino yaklaşımı
Kaza oluşumu,
buzdağı örneğindeki senaryoyu temsil eder
Tüm senaryoya odaklanma
↓
Erken müdahale (Önleyici yaklaşım)
↓
Kaza olasılığı/sıklığı ve sonucun etkilerini azaltmak
ME S S
Risk yönetimi
9 Tehlikelerin analiz edilmesi, riskin ortadan kaldırılması veya
kabul edilebilir düzeye indirgenmesi için atılan adımların
bütünü.
9 Öz güvenlik (inherint safety): Güvenlik prensiplerinin fiziksel
yapıların tasarımı ve yapımında, insanların düşünme ve
çalışma biçimlerinde geçerli kılınması.
ME S S
Risk yönetimi
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
Analiz + Yargılama
+
RİSK KONTROLÜ
Azaltma, elimine etme, kontrol altında
tutma
ME S S
Risk değerlendirmesinde AB
perspektifi
¾ Reaktif yaklaşım yerine önleyici yaklaşımı temel alır.
¾ Özellikle KOBİ’ler için bir fırsattır.
¾ Risk değerlendirmesi iyi bir yönetim yaklaşımının bir
parçasıdır.
¾ Entegre risk değerlendirmesi, işyerlerinin değişen
ihtiyaçlarını ve değişen iş görme biçimlerindeki
gereksinimleri dikkate alır.
¾ Risk değerlendirmesi risk yönetimi sürecinin
başlangıcıdır.
¾ Sistematik İSG yönetiminin ilk adımıdır.
ME S S
Olasılık
En üst düzey
risk yönetimini
uygula
Riskleri
izle ve yönet
Riskleri
kabul et
Etki
ME S S
Öğrenme
döngüsü
6.Öğrenme:
Diğer ilgili kişi ve
kuruluşları
ekleyin, kapsamı
genişletin,
belirsizliği
azaltmak için
detayları artırın
Karar
verememe
Daha fazla bilgi
İhtiyacı
Sürekli İyileştirme İçin Risk Yönetimi Prosesi
1.Başlangıç:Yönetilecek faaliyeti (yeni veya var olan)
belirleyin, ilgili kişi ve kuruluşları / riskten etkilenebilecekleri belirleyin
2.Sistem/Kapsam Tanımlama:
Sistem kontrolleri ve sınırlarıyla tanımlayın,
ilgili kişi ve kuruluşların (paydaş)
ihtiyaçlarını anlayın
3.Risk Değerlendirme
3a.Risk Analizi (Nicel veya Nitel)
• Tehlikelerin belirlenmesi
• Sonuç Analizi
• Olasılık Analizi
• Risk Hesabı/Sıralama
Derecelendirme
3b.Risk Kabul
Edilebilirlik
Yargılaması:
Riski düşürmeye
ihtiyacınız var mı?
Hayır
5a.Var olan aktiviteye devam et
veya
yeni aktivite/ yeni kontrolleri planla ve gerçekleştir
Sürekli İyileştirme Döngüsü
7.İlgili kişi ve
Kuruluşların
(Paydaşların)
Katılımı
•Riskleri
görüşün
•Kararlarda
ihtiyaçlarını/
risklerini/
masraflarını/
kazançlarını göz
önünde
bulundurun
4.Risk
Kontrolü:
Kontroller
ekleyin/değiştirin
(Yeni
programlar/
iş prosesinin
tekrar dizaynı/
eğitim, kaynak
tahsisi, öncelik
ayarlamaları)
Evet
Kalite Yönetimi Döngüsü
5b.Kontrol edilen riskleri gözlem
altında tut/yürütmeyi ve
performansı denetle
ME S S
Risk yönetim prosesi
Önleme kültürü çerçevesinde oluşturulan hedef odaklı risk
yönetim prosesi sayesinde;
9Mevzuata tam uygunluk sağlanması,
9İş sağlığı ve güvenliğindeki sorumluluk ve görevlerin tam
olarak belirlenmesi,
9İş sağlığı ve güvenliği alanında katılımın artması,
9Sağlık ve güvenlik alanında sürekli gelişim sağlanması
mümkün olabilecektir.
ME S S
Bütün bunlar neden önemli?
¾ Yetersiz İSG koşulları
– İnsani boyut
– İşyeri boyutu
9 Kayıp işgünü
9 Görünür/görünmez maliyet
– Toplumsal boyut
¾ Önleyici yaklaşım, zararların
azaltılmasından daha büyük fayda sağlar:
İşyeri performansının iyileştirilmesinde
yardımcı unsurdur.
ME S S
İSG alanındaki dünyadaki
son gelişmeler
1. Bilgi paylaşımında yeni yaklaşım
2. Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi
3. İşyerinde sağlığın teşviki/geliştirilmesi
4. Ulusal düzeyde önleyici sağlık ve
güvenlik kültürünün teşvik edilmesi
Kaynak: Emerging risks and new patterns of prevention in a changing world of
work, ILO, 2010
ME S S
Zihniyetleri değiştirmek…
ME S S
MESS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KOMİSYONU
1 Nisan 2011
İyi uygulama örnekleri değerlendirildi.
ME S S
Çalışanları bilgilendirmek…
ME S S
Çalışanları bilgilendirmek…
Yaşanmış kazalardan
ders çıkarmak…
İş güvenliği kartı…
ME S S
Yönetici ve uygulayıcıları
bilgilendirmek…
ME S S
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Tehlike Değerlendirmesi (Risk
Değerlendirmesi) Serisi
Tehlike Değerlendirmesi (Risk Değerlendirmesi)
Metal İşleme
Demir, Sac ve Metal Eşya İmalatı
Haddehaneler
Taşıt Kullanımı
Yüzey Kaplama
Galvaniz
İdare, Ofisler (Ekranlı Araçlarla Çalışma)
Makine İmalatı
Depolama, Nakliye, Taşıma
Tehlikelerle İlgili Bilgilendirme
ME S S
Tehlike Değerlendirmesi (Risk
Değerlendirmesi) Serisi
¾Uygulama örnekleri
¾Örnek formlar
¾İşletme bütünü kapsayan
sistemli bir çalışma
¾Konular bazında kontrol
listeleri
¾İş güvenliğinde öncü
Almanya uygulamaları
ME S S
ZORUNLU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ
1. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri
2. Risk Değerlendirmesi Eğitimi
3. Acil Durum Eğitimi
4. Yangın Güvenliği Eğitimi
5. İSG Kurul Üyeleri Eğitimi
6. Ergonomi Eğitimi
7. 5S Sistemi Eğitimi
ME S S
TÜRKİYE METAL SANAYİCİLERİ
SENDİKASI
Sağlıklı ve kazasız günler dileriz...