Bulletin de liaison et d`information

Transkript

INSTITUT
DRD
DE PARIS
i
1
l
Bulletin de liaison et d'information
I
N° 63
JUIN 1990
I
Ce bulletin paraît en français, allemand, anglais,
kurde, espagnol et turc.
Prix au numéro: (France) 25 FF, (Etranger): 30 FF
Abonnement annuel (12 numéros) France: 240 FF, (Etranger) 265 FF
Périodique mensuel
Directeur de la publication: Mohamad HASSAN
numéro de la Commission Paritaire: 659 15 A.S.
ISSN 0761 1285
INSTITUT KURDE 106, rue La Fayette - 75010 PARIS
Tél.: (1) 48 2464 64 - Fax: (1) 47 709904
SOMMAIRE
Cl Turquie: QUI A MASSACRE LES27 VILLAGEOIS KURDES DE
"ÇEVRIMLI ?
Cl Irak: AMNESTY INTERNATIONAL DENONCE LESDISPARITIONS DE
PLUSIEURSCENTAINES DE KURDES
,
Cl ~~oP8nhague:
Cl Ankara:
Cl Débat:
LA TURQUIE EN ACCUSATION DEVANT LA C.S.C.E.
LESDEPUTESEXCLUS DU S.H.P. CREENT UN NOUVEAU PARTI
LESPARTISTURCS ETLA QUESTION KURDE
D A SIGNALER
D EN BREF,LA REVUEDE PRESSE
TURQUIE: QUI A MASSACRE LES
27VILLAGEOIS KURDES DE
ÇEVRIMLI?
Dans la nuit du 10au 11 juin, 27paysans kurdes ont été
tués et 7 autres blessés dans le petit village de Çevrimli
(nom turc de Gere), dans la province de Siirt. Parmi les
victimes 12 enfants et 7 femmes. Selon la version officielle, diffusée par la préfecture de la Région d'état
d'urgence de Diyarbakir et les médias turcs, il s'agit
d'un massacre perpétré par un groupe d'une centaine
de combattants du PKK (Parti des Travailleurs du
Kurdistan) au cours des affrontements qui ont duré 5
heures et demie avec les «protecteurs de villages» (milice locale recrutée par le gouvernement). Or dès le 13
juin le PKK a tenu une conférence de presse à Bonn
pour démentir formellement sa responsabilité dans
cette tuerie de civils. Ce parti qui en général assume et
revendique ses actions affirme: «S'il y a eu un massacre, il a été commis à coup sOr par l'armée turque et par
les milices qu'elle manipule». (cf. p.21,ladépêche
du 13 juin).
AFP
Pour les observateurs étrangers, en particulier les
organisations de défense des droits de l'homme, il est
difficile de choisir entre ces deux options diamétralement opposées. La seule façon d'y voir clair serait
d'aller faire une enquête sur place. Or les autorités
turques ont interdit l'accès de ce village martyr ainsi
qu'un péritmètre de 30 km autour aux journalistes
turcs et étrangers ainsi qu'aux partis politiques et aux
organisations des droits de l'homme. Sous le titre
«massacre» et «Etat» le quotidien indépendantd'Istanbul Cumhuriyet, dans un éditorial non signé publié le 12
juin, s'indigne de cette interdiction et se demande si la
version officielle n'est pas trop parfaite pour être crédible. (cf. p. 77 de la Revue de Presse). En effet, si le
gouvernement était tellement sOr de sa version pourquoi empècherait-illa presse et les partis de faire leur
travail d'enquête et d'information de l'opinion? Or la
version officielle du crime souffre de nombreuses
contradictions. Les affrontements auraient duré pen-
2
BULLETIN
DE LIAISON
EI' D'INFORMATION
dant plus de 5 heures mais une unité de l'armée turque
qui est stationnée dans le village de Kocyurdu (en
kurde Bizinan) est à peine à 15 minutes de marche de
Çevrimli : pourquoi les militaires turcs ne sont-ils pas
intervenus? Les affrontements auraient duré jusqu'à 3
heures du matin; or dans la région il fait jour vers 4
heures; où est donc passée la centaine de «terroristes
du PI<K» qui aurait commis ce massacre dans une
région très militarisée et quadrillée? Comment expliquer que parmiles 27 victimes il n'y a que 4 protecteurs
de village, que l'école de village (l'une des cibles préférées des partisans du PI<K) n'ait pas été attaquée alors
que de nombreuses habitations ont été détruites au
lance-flammes, arme que le PKK ne semble pas posséder? En outre on ne peut qu'être troublé par le moment
choisi pour ce massacre de civils: juste au beau milieu
de la réunion de la Conférence européenne sur la
sécurité et la coopération en Europe où justement la
Turquie se trouvait sur la selette pour la négation des
droits de «sa minorité kurde» !
Tout porte à croire que ce massacre a été organisé et
exécuté par les autorités turques dans un but de manipulation de l'opinion. A court d'arguments pour justifier sa politique de négation des droits des Kurdes, le
gouvernement turc tente par tous les moyens de faire
croire que ceux qui revendiquent le fait kurde son t des
«terroristes manipulés de l'étranger, auteurs de massacres de femmes et d'enfants». Pour être grossier le
procédé n'a pas jusqu'ici été totalement inefficace
auprès de certains pays occidentaux. Déjà en juin 1987,
au lendemain d'une importante résolution du Parlement européen reconnaissant l'existence du faitnational kurde en Turquie et demandant aux autorités turques de garantir les droits culturels et nationaux de
cette «minorité», la Turqûie avait fait commettre des
massacres de civils kurd'ès et fait diffuser à travers le
monde les photos et les images télévisées de ces crimes
horribles, attribués «aux terroristes kurdes» pour tenter d'opérer un retournement de l'opinion.
Les victimes du régime turc - Arméniens, Chypriotes,
Grecs, Kurdes - connaissent son habilité diabolique
dans la guerre psychologique et la manipulation de
l'opinion publique. Mais à force de répétition, cette
ficelle finit par être trop usée. De même qu'il se trouve
peu de gens sensés pour croire à la thèse turque selon
laquelle les Arméniens Il'auraient pas subi un génocide mais commis eux-mêmes des massacres contre les
populations turques, la thèse turque de «Kurdes =
terroris tes = massacreurs de civils (comme pa r hasa rd)
kurdes» ne convainc plus guère de monde, pas même
en Turquie. En attendant une prise de posi tion claire et
énergique de la communauté internationale, des milliers de Kurdes vont malheureusement être des victimes de cette politique ma~hiavélique de manipulation
et de désinformation.
IRAK: AMNESTY
INTERNATIONAL DENONCE
LES DISPARITIONS DE
PLUSIEURS CENTAINES DE
KURDES.
Dans un rapport publié le 21 juin à Londres, l'organisation humanitaire Amnesty International fait état de
la disparition de plusieurs centaines de Kurdes en Irak.
Il s'agit principalement de Kurdes qui après s'être
réfugiés en Turquie à la suite des bombardements à
l'arme chimique d'août-septembre 1988étaient retournés en Irak pour bénéficier des «amnisties» décrétées à
grand renfort de publicité par le gouvernement irakien.
«Ces amnisties servirent apparemment à attirer les
opposants présumés du gouvernement en Irak ou les
faire sortir de leur cachette» affirme le rapport d'Amnesty. «Plus de 350 Kurdes ont «disparu» moins d'un
mois après l'annonce d'une amnistie en septembre
1988. Six mois plus tard, sept autres Kurdes ont été
exécutés après s'être livrés aux autorités irakiennes
selon les termes d'une amnistie, apparemment en raison de leurs liens passés avec les opposants kurdes»
indique l'organisation
de défense des droits de
l'homme. Le rapport fait également état des pressions
des autorités turques pour contraindre les Kurdes à
ragagner l'Irak, notamment en réduisant les ravitaillements de vivres et d'eau et les soins médicaux.
En fait la responsabilité du gouvernement turc et aussi
celle de la communauté internationale est lourdement
engagée dans ces «disparitions» et massacres de civils
kurdes. La férocité du régime de Bagdad envers ses
opposants, en particulier à l'égard des Kurdes, est
depuis belle lurette connue de tous. Malgré cela, la
Turquie utilise toutes sortes de moyens pour contraindre les réfugiés kurdes irakiens se trouvant sur son sol
à regagner leur pays. Près de deux ans après leur
arrivée en Turquie, ces réfugiés sont toujours sans
statut juridique, parqués dans des camps entourés de
barbelés et de miradors, sans occupation ni vie socioculturelle, forcés à survivre comme des captifs de
guerre. La communauté internationale, à commencer
par l' l'URSS, la France, les Etats-Unis, la GrandeBretagne et la RFA, grands pourvoyeurs d'armes et
d'équipements
de l'effroyable dictature irakienne,
n' ont pris aucune initiative diplomatique pour amener
la Turquie à assumer ses responsabilités découlant de
la Convention de Genève sur le droi t d'asile. A l'exception de la France qui a accueilli 335 réfugiés kurdes,
aucun de ces Etats qui d'ordinaire sont intarissables en
matière de discours sur les droits de l'homme n'a
accepté d' offrir l'asile à ces milliers de Kurdescondamnés à une mort lente dans les camps turcs ou à une fin
brutale en cas de retour en Irak.
BUUETIN
COPENHAGUE:
ACCUSATION
C.S.C.E.
LA TURQUIE EN
DEVANT
LA
La C.S.C.E. a consacré une session spéciale aux problèmes des droits de l'homme dans les 35 pays signataires
de l'Acte final de Helsinki. Cette session qui a débuté le
5 juin à Copenhague a réuni les ministres des affaires
étrangères de 35 pays de l'Europe de l'Ouest et de l'Est,
des Etats-Unis etdu Canada. La protection des libertés
fondamentales et les droits des minorités ont été au
centre des travaux de cette conférence qui a duré près
de 4 semaines.
En raison des changements démocratiques considérables intervenus au cours des derniers mois, la Turquie
s'est trouvée en position de «brebis galeuse» de la
famille européenne à laquelle elle prétend appartenir.
Ce pays où des journaux sont saisis, des milliers de
personnes emprisonnées pour délit d'opinion, où les
libertés d'association et d' expression sont très limitées,
où l'emploi de la torture reste très fréquent, où les
«aveux» arrachés sous la torture sont considérés
comme des «pièces à conviction» par les tribunaux ne
pouvait qu'être montré du doigt. La négation totale, et
catégorique des droits de plus de 12millions de Kurdes
n'a fait qu'aggraver son 9~s y compris aux yeux de ses
alliés traditionnels comme les Etats-Unis, la RFA et
l'Italie.
Pressentant les critiques dont il allait être l'objet tant
dans l'enceinte de la Conférence officielle qu'au cours
de la bonne trentaine de séminaires et colloques consacrés aux droits des minorités dans la capitale danoise,
le gouvernement turc avait mobilisé outre les poids
lourds de sa diplomatie, conduits par le ministre des
affaires étrangères Ali Bozer, une bonne vingtaine
d'universitaires et de parlementaires turcs de tous
bords. Cette fine fleur de l'intelligentsia étatique
mobilisée pour «contrer la propagande séparatiste
kurde», était chargée de défendre l'idéologie officielle
à laquelle plus personne ne croit vraiment. Le point de
vue officiel turc sur la question kurde a été exprimé
officiellement le 6 juin par le ministre Ali Bozer : 1 . Les
seules minorités reconnues par la Turquie sont celles
qui sont définies par les traités internationaux comme
le traité de Lausanne de 1923 et par les accords bilatéraux. Dans ce cadre, il n'y a pas de minorité kurde en
Turquie. 2°. En prenant en considération l'histoire, le
fait de reconnattre aux Kùrdes de Turquie le statut de
minorité constituerait un pas en arrière par rapport à
leurs droits actuels.
Si l'on comprend bien le ministre turc, il n'y a pas de
minorité kurde en Turquie, mais il y a tout de même des
Kurdes. ßs ne constituent ni une majorité ni une minorité, formant ainsi une catégorie non définie ni en
DE UAISON Er D'INFORMATION
3
mathématiques ni en sciences politiques! ils ont apparemment de vastes droits et la Turquie, magnanime et
paternaliste, s'oppose à ce qu'ils bénéficient des droits
de minorité comme la sauvegarde de sa langue et de
son identité, la libre expression de sa culture, car cela
serait un recul par rapport à leurs droits actuels de ne
pas user librement de leur langue et de leur culture!
Comprenne qui pourra!
Cette doctrine de pacotille n'a évidemment convaincu
personne. Sans encore donner une définition précise
de la notion de «minorité», la Déclaration finale de la
Conférence engage les pays signataires à garantir aux
minorités le droit de protéger et développer leur identité nationale et leur culture. La Turquie ne s'est pas
opposée à cette Déclaration qui, en principe, l'oblige à
reconnattre aux Kurdes le droit de protéger et de
développer leur identité nationale et leur culture. Reste
à savoir si ce pays déjà signataire de la Convention
européenne des droits de l'homme et de la Convention
européenne contre la torture et les traitements dégradants, honorera cette fois sa signature.
ANKARA: LES DEPUTES EXCLUS
DU SHP CREENT UN NOUVEAU
PARTI.
Onze députés exclus ou démissionnaires
du Parti
populiste social-démocrate (SHP) à la suite de la Conférence de Paris sur les Kurdes viennent de fonder un
nouveau parti: le Parti du Travail du Peuple (HEP). Ce
parti s'affirme «l'avant-garde
du combat pour les
droits de l'homme, la liberté et la démocratie». Présidé
par M. Fehmi ISIKLAR, ancien secrétaire général de la
Confédération syndicale de gauche DISK, ce parti se
veut à la gauche de l'éventail politique parlementaire
turc. Ses fondateurs et premiers membres sont en
grande majorité des Kurdes. Le HEP veut également
«s'adresser aux militants de gauche, aux syndicalistes,
à tous ceux qui aspirent à une démocratie véritable,
sans délit d'opinion et garantissant les droits des individus, des groupes et des minorités».
DEBAT: LES PARTIS TURCS ET
LA QUESTION KURDE.
Alors que le gouvernement turc, sur l'injonction des
militants tente par son décret-loi n 413 d'avril 1990,
d'imposer le silence sur les événements du Kurdistan,
la question kurde continue d'occuper une place centrale dans le débat interne du pays: le principal magazine hebdomadaire turc Nokta, vient, dans son numéro daté du 10 juin, d'interroger les chefs des partis
4 B ULLBTIN
DE UA/SON EI' D'INFORMATION
reprêsentés au Parlement sur leurs propositions
régler le probl~me kurde.
pour
Au nom du parti gouvernemental ANAP, son viceprésident M. Ercan Vuralhan résume ainsi le point de
vue de sa formation :
- Augmenter les investissements dans la région du
GAP (NDLR. les provinces kurdes concernées par les
constnictions de grandsjbarrages sur l'Euphrate et le
Tigre).
- Régler d'une manière planifiée et progressive le problème du chômage dans la région. En particulier il fau t
enrayer l'exode rural et Pour cela développer le niveau
de vie des paysans.
- Dans les relations avec les pays voisins bien se servir
de la «carte de l'eau» (NDLR. du partage des eaux de
l'Euphrate).
- Poursuivre le combat contre le PKK en se dotant de
tous les moyens techniques modernes.
Plu tôt que tout attendre de la seule répression, l'AN AP
semble investir tous ses espoirs dans le succès du projet
GAP qui apporterait prospérité à la population locale.
Celle-ci n'aurait ainsi plus de raison de se sentir différente des Turcs et n'aurait plus de revendications
propres. C'est pour évi ter une telle évol ution que selon
M. Vuralhan, «l'Occiderlt a créé des Insti tuts (NDLR. il
s'agit de l'Institut Kurde' pour mettre constamment en
avant cette question (NDLR. kurde) dans les divers
forums internationaux e~pour entraîner la région vers
une crise». Pourle porte-parole de l' ANAP, «il n'y a pas
de minorité nationale en Turquie; tous les citoyens
turcs sont égaux en droits, mais chacun devrait pouvoir parler en famille sa langue maternelle».
Au nom du nouveau parti HEP,qui vient d'être formé,
M. Ahmet Turk, qui avait été expulsé du SHP pour
avoir assisté à la Conférence de Paris, affirme que toute
recherche de solution à la question kurde nécessite
d'abord un débat démocratique, donc l'abolition des
interdictions et de la censure sur cette question ainsi
que la suppression des délits d'opinion. Dans un tel
contexte chacun pourra proposer ses idées et il appartiendra alors au peuple de décider souverainement et
démocratiquement entre les propositions avancées.
Quant au SHP (Parti populiste social-démocrate
d'Inönü), il élabore activement son «projet d'Anatolie
du Sud-Est» présenté comme une réponse globale à
l'ensemble des «problèmes éthniques, culturels, s0ciaux et économiques de la région». Ce projet devrait
être rendu public sous peu.
Le numéro de l'hebdomadaire Nokta comporte également une interview de l'ambassadeur d'Espagne en
Turquie, son Excellence Ramon Villanueva-Etcheverria qui rappelle comment l'Espagne démocratique a
réglé les problèmes basque et catalan et comment elle
se sent plus forte, plus unie depuis l'adoption des
autonomies régionales.
L'évolution des esprits sur la question kurde en Turquie est, dans l'ensemble, assez remarquable. De question taboue, débattue dans le cercle restreint des intellectuels de gauche, elle prend progressivement sa
place au centre du débat politique du pays. Le combat
pour la reconnaissance des droits du peuple kurde
mené tant à l'intérieur du pays qu'à l'étranger, en
particulier en Europe, semble enfin porter progressiveTout en préconisant des mesures administratives et ment ses fruits.
économiques similaires, le vice-président du DYP
{Parti de la Juste voie de l'ancien premier ministre
Demirel} avance aussi quelques propositions d'ordre
ASIGNALER:
linguistique et culturel.
- En matière de liberté linguistique, il faudrait adopter - FERMETURE DE 3 000 ECOLES AU KURDISTAN
les normes des démocraties occidentales.
DE TURQUIE. Le Conseil de sécurité nationale turque
- Pour les programmes en langue kurde dans les radio- a, au cours de sa réunion du 11juin, décidé la fermeture
télévision et les autres organes de l'Etat, il faut trouver de 3 000 écoles situées dans les zones rurales du Kurune formule inspirée de~ modèles en vigueur dans les distan. Officiellement il s'agit de mieux assurer la
démocraties européenn~s.
sécurité des maîtres et des élèves: considérées comme
- Parallèlement pour ass~rer l'intégrité de l'Etat il faut des «machines à assimiler les Kurdes», les écoles de
éradiquer les foyers d'agJtation soutenus par l'étran- villages isolés sont souvent l'objet d'attaques des guéger.
rilléros du PKK. D'après le ministre turc de l'EducaSoulignant le fait que la Turquie a un président de la
république kurdophone, des premiers ministres, des
ministres, des parlementaires et des préfets également
kurdophones, le vice-président de la principale formation de la droite libérale turque conclut: «Je crois que
le' moment est venu de trouver une solution inspirée
des modèles pratiqués dans les démocraties occidentales»,
tion, M. Avni Akyol, Ankara mettra sur pied une série
d'internats dans les gros villages et villes défendus par
des unités militaires afin de poursuivre la scolarisation
des enfants kurdes. Des efforts particuliers seront
déployés par ces «centres d'éducation pour inculquer
aux enfants de la région l'attachement au drapeau et à
la patrie». Les enseignants servant dans ces écoles
spéciales jouiront d'un traitement privilégié et d'un
avancement plus rapide dans leur carrière. Une com-
BUlLETIN
DE UAISON El' D' INFORMATION
5
mission dirigée par le ministre Kâmran Iman doit
ensuite proposer des solutions en matière d'emploi
pour les diplômés de ces écoles. (cf. p. 871e quotidien
turc Günes du 15.6.90>.
qu'il s'est rendu à Bruxelles en tant qu'émissaire du
régime turc qui l'a chargé de transformer la vision
négative de l'Europe quant aux droits de l'homme en
Turquie. (Info- Turk mai 90). p. 1 & 2.
- UN NOUVEAU RAPPORT D'HELSINKI WATCH
SUR LES KURDES DE TURQUIE. L'organisation de
défense des droits de l'homme basée à New-York
consacre son bulletin mensuel de juin, 23 pages, aux
développements récents de la situation dans la «Turquiede l'Est». Au sommaire de ce numéro :une analyse
du décret-loi413 etde ses retombées, uncompte-rendu
«des agissements du gouvernement et du PKK, des
arrestations, des victimes de la torture et des exécutions, un exposé sur le fonctionnement des procédures
ainsi qu'une description des conditions dans les camps
des réfugiés kurdes d'Irak~~. En conclusion de son
rapport Helsinki Watch appelle le gouvernement turc à
abroger le décret 413, rétablir les droits suspendus,
abolir le système des gardes de villages et à reconnaître
l'existence de la minorité kurde et à garantir le droit des
Kurdes. Ce rapport fort documenté est disponible à
l'Institut dans ses versions anglaise et française.
RESOLUTION DU PARLEMENT EUROPEEN A
PROPOS DES DROITS DE L'HOMME EN TURQUIE.
(Info-Turk mai 90). p. 3.
- TURQUIE: INTERDICTION DE DEUX HEBDOMADAIRES DE GAUCHE. En vertu du décret-loi 413
promulgué en avril dernier pour notamment imposer
la censure sur les événements du Kurdistan, deux
hebdomadaires turcs de gauche, 2000" e Dogru (Vers
l'an 2(00)etHalkin Gercègi (La vérité du peuple) connus pour leurs articles anti-conformistes sur la question kurde viennent d'être définitivement interdits de
publication par décision du ministère turc de l'intérieur. Dlautres revues (Deng, Ozgür Gelecek, Sokak)
ontégalementdQ cesser leur parution faute de trouver
d'imprimeur ou par décisions des autorités turques.
Rappelons que le décret-loi 413 autorise le gouvernement à interdire toute publication et à saisir les imprimeries ayant imprimé des publications «nuisibles à
l'unité nationale ou susc~ptible d'émouvoir la population (kurde) de la région de l'état d'urgence». En absence de voix contestataire le gouvernement turc s'emploie à asséner dans tous les médias du pays sa «vérité»
et sa version officielle de la situation du Kurdistan.
Cette manipulation de l'opinion, usant et abusant de
toutes les ficelles de la guerre psychologique prend de
moins en moins. De plus en plus de Kurdes ne lisent
plus les journaux et ne font aucune confiance aux
médias turcs.
REVUE DE PRESSE
TERRORISME D'ET AT- 'AUKURDIST AN. Protestation du peuple kurde contre Inönü après que l'état
d'urgence ait été décrété dans l'Est de la Turquie.
Attitude décevante d'In9nü en Europe. Il est évident
A BOLLENE UNE EXPOSmON DE REMZI, PEINTRE FRANCAIS D'ORIGINE KURDE. (Marseillaise
12.05.90). p. 3.
AMITIES IRAKIENNES: UN AMBASSADEUR DE
FRANCE AU SERVICE DE BAGDAD. M. Paul Dépis
est président de l'association «Amitiés-Franco-Irakiennes» et ministre plénipotentiaire en retraite. Il
revient du congrès, le week-end dernier à Bagdad,
réunissant l'ensemble des associations sympathisantes. Ancien ambassadeur de France à Bagdad, il est
désormais au service de l'Irak et est devenu le propagandiste zélé de ce régime abonimable. (Liberté du
Morbihan, Télégramme de Brest 18.05.90, Ouest
France 21.05.90). p. 4,5 & 28.
LE VOYAGE «FOU» D'INÖNÜ A TRAVERS LE
KURDISTAN. (Basler Zeitung, 23.05.90). p. 6 & 7.
LES KURDES SUR «FR3». (Dépêche du Midi 26.05.90).
p.8.
QUI AIDAIT L'IRAK A S'ARMER? Les Etats-Unis, la
France, l'Italie. (International
Herald Tribune
26.05.90). p. 8.
LES SOLDATS TURCS POURSUIVENT LES KURDES. (de Volkskrant 29.05.90). p. 9 & 10.
LE ROYAUME-UNI FAIT DU RANGEMENT. (Exile
juin 90). p. 10
SADDAM HUSSEIN : LE MEGALOMANE BARBARE, ROI D'IRAK. (Le journal du Patissiermai 90). p.
11.
UN KURDE RENVOYE EN TURQUIE: LE PREFET
DE MOSELLE ASSIGNE EN JUSTICE. Zeynel Demirbilek a été reconduit dans le pays qu'il voulait fuir la
veille du jour où le tribunal devait statuer. (Est Républicain 2.06.90>.p. 12.
TURQUIE: AFFRONTEMENT ENTRE L'ARMEE ET
LES KURDES. (L'Indépendant 1.06.90). p. 12.
LE CONTRECOUP AIDE LES REBELLES KURDES.
Le soutien s'étend comme la Turquie intensifie une
guerre sanglante. (International Herald Tribune 23.06.90). p. 13.
6
BULLETIN
DE UA/SON 'EI' D'INFORMATION
LE DROIT D'ASILE EN QUESTION.
4.06.90). p. 13.
(Le Figaro
JEAN-LOUIS GALLINA - 1er prix départemental.
«Mon toubib au Kurdistan».
(Dauphiné Libéré
4.06.90). p. 14.
L'IRAN N'EST PLUS TOUT A FAIT CE QU'IL ETAIT.
Un an après la mort de Khomeiny la République islamique est paralysée par des querelles internes. (Le
Monde 6.06.90). p. 15.
URSS : QUE SONT
DEVENUS LES KURDES
D' AZERBAIDJ AN ? Tex~ d'une lettre adressée par un
éthonologue kurde d'URSS à M. Gorbatchev. (Gamk
6.06.90). p. 16, 17 & 18.
MASSACRE DE CEVRIMLI : VINGT-SEPT MORTS,
SELON UN BILAN OFFICIEL lors «d'une attaque» de
«terroristes séparatistes» kurdes contre ce village.
(A.F.P. 11.06.90). p. 18.
LE MRAP ET LA REPRESSION AU KURDISTAN.
(Echo Républicain 6.06.90). p. 19.
KURDISTAN: LA GUERRE. (Révolution 8.06.90). p.
19.
RANDONNEE
ENTRE TIGRE ET EUPHRATE.
(Presse Océan 2.06.90). p. 19.
MASSACRE DANS LE VILLAGE DE CEVRIMLI : LE
MINISTRE DE L'INTERIEUR SUR PLACE. (A.F.P.
11.06.90 - Libération 12.06.90, Le Quotidien de Paris
12.06.90, International Herald Tribune 12.06.90, l'Alsace 12.06.90) p. 20 & 21.
LEGALISATION HORS LA LOI. Le Parti communiste
reconnu en Turquie. Un nouveau parti va-t-il pouvoir
sièger aux côtés des autres formations officielles ?
(L'évènement du Jeudi 12.06.90). p. 21.
LE PKK DEMENT AVOIR MASSACRE 26 VILLAGEOIS A CEVRIMLI EN TURQUIE. Il rejette la responsabilité sur l'armée turque. (A.F.P. 13.06.90). p. 21.
POUR NE PLUS CONFONDRE KURDE ET KURDOPHONE NON-KURDE ... Vitalité et diversités de la
communauté des quelques trois mille Arméniens de
Belgique. (Le Soir 14.06.90). p. 22.
AMNESTY DENONCE :LES «DISPARITIONS» DE
PLUSIEURS CENTAINES DE KURDES EN IRAK.
(A.F.P. 21.06.90, Le Monde 23.06.90, République du
Centre 22.06.90, La Croix 22.06.90, Libération 23.06.90).
p. 29 &30.
LA TURQUIE A LA PORTE DE L'EUROPE. Toujours
pas de CEE, mais des investissements. (Le nouvel
Economiste 22.06.90). p. 29.
TURQUIE: GRA VB DANGER POUR LES REFUGIES
KURDES. (Tages-Azeiger 22.06.90). p. 30.
UN SOUTIEN POUR LES REFUGIES POLITIQUES
KURDES ET TURCS. Après le succès obtenu dans le
cas d'Ibrahim Er, le comité de solidarité veut élargir
son action. (République du Centre 22.06.90). p. 30.
UN JEUNE PARENT DE LA GRANDE FAMILLE
ÖLMEZ. (Tages-Angeiger 26.06.90). p. 31.
DEUX HEBDOMADAIRES DE GAUCHE INTERDITS PAR LES AUTORITES TURQUES. (A.F.P.
28.06.90, L'Humanité 30.06.90). p. 32 & 33.
KURDES: TOUJOURS LA REPRESSION. (Politis le
Citoyen 28.06.90). p. 33.
LE COMBAT DES KURDES EN TURQUIE. (Svremenen Pokazatel, 21.06.90). p. 34-37.
DANS LA «GUERRE PSYCHOLOGIQUE» LES PROTAGONISTES METTENT LES RADICAUX DANS
LES COULISSES. (International Herald Tribune 30.06
-1.07.90). p. 38.
LA SINISTRE MENACE DE L'IRAK / IL S'AGISSAIT D'UN VOL DE CONDOR. (International Herald
Tribune 30.06-1.07.90). p. 39.
REVUE DE PRESSE TURQUE
LE 17ème JOUR: les grèves de la faim continuent dans
les prisons turques. LA NOUVELLE PLATEFORME
DEMOCRATIQUE se transforme en parti politique.
AFFRONTEMENT A ERUH : S terroristes tués, 1 soldat devenu martyr (Cumhuriyet 1.6.90). p. 41.
LE 7 JUIN: création d'un Sème parti politique: les 14
députés démissionnaires du SHP en font parti. (MilHyet 1.6.90). p. 42.
LE MINISTRE DES AFFAIRES ETRANGERES, M.
BOZER, défend «les droits de l'homme» à la veille de
la Conférebnce sur la Sécurité et la Coopération en
Europe (Milliyet 1.6.90). p. 43.
U.5. NEWS AND WORLD REPORT, revue américaine
la plus connue, qualifie Saddam de «l'homme le plus
dangereux du monde», (Hürriyet, 1.6.90) p. 44
AFFRONTEMENT A SIRNAK: un terroriste tué (Tcrcüman, 1.6.90) p.4S
S TERRORISTES TUES A ERUH (Milliyet2.6.90)p.4S
BUUEI'IN
LE PEN-CLUB demande à Ozal la libération de tous
les détenus politiques, membres du Pen-Club, condamnéspouroppositionauxartic1es141et142ducode
pénal turc (Curnhuriyet, 2.6.90). p. 45.
SADDAM EVITE UN NOUVEAU COUP DIETAT.
(Tercüman 2.06.90). p. 47.
LES MAGASINS SE SONT OUVERTS A DARGEÇIT:
28 FEMMES SONT DE,FEREES DEVANT LE JUGE.
(Curnhuriyet 3.06.90). PI '47.
LES 14 DEPUTES DEMISSIONNAIRES DU SHP
CREENT UN NOUVEAU PARTI. (Milliyet2.06.9O).
p.47.
LE MINISTRE DE L'INTERIEUR, KOZAKÇIOGLU :
«NOUS AVONS MOINS DE PERTES QUE LES
ETATS-UNIS AU VIETNAM». (2000"e Dogru3.06.90>.
p.48&49.
DE UAISON El' D'INFORMATION
7
LA REUNION DE LA CONFERENCE SUR LA SECURITE ET LA COOPERATION EN EUROPE A COMMENCE. (Cumhuriyet6.06.9O). p. 57.
AFFRONTEMENTS: LE PKK A MIS LE FEU A UNE
ECOLE: 4 TERRORISTES ET 3 GARDIENS DE VILLAGE MORTS. (Cumhuriyet 6.06.90). p. 57.
LE CHEF DE LA DIPLOMA TIE TURQUE, ALI
BOZER DECLARE A LA CONFERENCE DE SECURITE ET COOPERATION EN EUROPE: « PAS DE
LIBERTE POUR LES ENNEMIS DE LA LIBERTE».
(MiUiyet 7.06.90). p. 58.
QUATRE TERRORISTES TUES LORS DE DIFFERENTS AFFRONTEMENTS A MARDIN ET A VAN.
(Tercüman 7.06.90). p. 58.
LE POINT DE VUE OFFICIEL TURC: «LES KURDES
NE SONT PAS UNE MINORITE ETHNIQUE». (Hürriyet 7.06.90). p. 59.
LES GREVES DE LA FAIM SE TRANSFORMENT EN
ACTION DE MASSE. Des milliers de personnes soutiennent les grévistes. (2000"e Dogru 3.06.90). p. 50,51
&52.
«L'ETAT DJEXCEPTION» A ETE ENCORE PROLONGE DE 4 MOIS POUR LES 8 VILLES DE L'EST.
(Hürriyet 7.06.90). p. 59.
LES DROITS DE L'HOMME: LA TURQUIE A L'ORDRE DU JOUR DE LA CONFERENCE DE LA SECURITE ET DE LA COOPERATION EN EUROPE.
(CUMHURIYET 4.06.70). P. 53.
DARGEÇIT : LA MOITIE DES MAGASINS RESTENT FERMES POUR PROTESTER CONTRE LES
ARREST ATIONS ARBITRAIRES.
(Cumhuriyet
7.06.90). p. 60.
LA DIMENSION HUMAINE DE LA CONFERENCE
DE LA SECURITE ET DE LA COOPERATION EN
EUROPE. (Cumhuriyet 4.06.70). p. 54.
LE MINISTRE IRAKIEN DU PETROLE ACCUSE
LA TURQUIE DE MANQUER DE VOLONTE POUR
UN TRAITE SUR LES EAUX D'EUPHRATE.
(Cumhuriyet 7.06.90). p. 61.
LE PKK A TUE DEUX VILLAGEOIS. (Cumhuriyet
4.06.90). p. 54.
LES EVENEMENTS DE DARGEÇIT: 26 PERSONNES
DEFEREES AU PARQUET. (Cumhuriyet 4.06.90). p.
54.
LA CREATION DJUN NOUVEAU PARTI : LE
PARTI TRAVAIL DU PEUPLE (HEP). (Cumhuriyet
5.06.90). p. 55.
PROBLEMES AUPROCES DUPKK A DUSSELDORF.
(Tercüman 8.06.90). p. 61.
APO ELIMINE, UN A UN, SES CONTESTATAIRES.
(Tercüman 8.06.90). p. 62.
LA CREATION DU NOUVEAU PARTI A GAUCHE
SE REALISE. (Milliyet 8.06.90). p. 62.
LE RAPPORT DE HELSINKI WATCH SUR LA TURLES DROITS DES MINORITES A L'ORDRE DU QUIE: «LES DECRETS EXCEPTIONNELS DONENT
JOUR DE LA CONFERENCE DE SECURITE ET DE ETRE SUPPRIMES». (Curnhuriyet 8.06.90). p. 63.
COOPERATION EN EUROPE. (Tercüman 5.06.90>.
p.55.
L'ASSOCIATION HÜR-TÜRK EN RFA: «LES KURDES NE SUBISSENT PAS DE PERSECUTION
LES REFUGIES KURDES: LA ROUTE DE RETOUR POLmQUE». (Tercüman 9.06.90). p. 63.
POUR «LE PESHMERGA». (Cumhuriyet 6.06.90>. p.
56.
LE PARTI TRAVAIL DU PEUPLE EST CREE. M. ISIKLAR ASSURE LA PRESIDENCE. (Cumhuriyet
. LE PROCES DE LA REVUE «SOKAK» VIENT DE 8.06.90). p. 64.
COMMENCER. (Cumhuriyet 6.06.90). p. 56.
LA GREVE DE LA FAIM A LA PRISON DE CANAKKALE PREND FIN DANS SON 24ème JOUR.
-----
----------------------------------------
8
BUUETIN
(Cumhuriyet
DE liAISON ET D'INFORMATION
9.06.90). p. 65.
«LIBERTE POUR LA LANGUE KURDE» : LES
POINTS DE VUE DES PARTIS POLITIQUES ET DES
MODELES DE PROPOSITION. (Nokta 10.06.90).
p. 66à 70.
DES TELEGRAMMES DE PROTESTATION DE
L' ASSOCIATION
TURQUE DES DROITS DE
L'HOMME ET DES REVUES DE GAUCHE A
PROPOS DU NOUVEAU DECRET. (Günes 10.06.90).
p.71.
LE PKK A TUE LE MAIRE ET LE PRETRE D'UN
VILLAGE A GAZIANTEP. (Cumhuriyet 10.06.90). p.
71.
VENGEANCE: LE PKK! ATTAQUE 2 TRIBUS ET
TUE 5 PERSONNES. (GÜnes 11.06.90). p. 71.
LE SHP INSISTE POUR LA RECONNAISSANCE DE
L'IDENTITE KURDE. (Günes 11.06.90). p. 72.
ISIKLAR : LE PARTI DU TRAVAIL DU PEUPLE
(HEP) EST LE VRAI REPRESENTANT DE LA GAUCHE. (Günes 11.06.90). ~. 72.
ATTAQUE DU PKK : 3 TUES A PERVARI. (Cumhuriyet 11.06.90). p. 72.
POLITIQUE EXTERIEURE: NOS PROBLEMES AVEC
LES ETATS-UNIS ET LA CEE S'AGGRAVENT.
(Cumhuriyet Il.06.90). p~73.
LE SUPER-PREFET RECLAME PLUS DE POUVOIRS.
(Günes 12.06.90). p. 74.
LE
COMMANDANT
DE
L'AFFAIRE DE
YESILYURT CONDAMNE A 2 MOIS 1/2
D'EMPRISONNEMENT. (Günes 13.06.90).p. 79.
POURSUITE INFERNALE DANS LA REGION DU
MASSACRE. (Günes 13.06.90). p. 79.
LE SUPER-PREFET, KOZAKCIOGLU : «LE KURDE
OOITETRE PARLE SANS AUCUNE RESTRICTION»,
(Tercüman 13.06.90). p. 80.
LES RESPONSABLES DE 19REVUESPROTESTENT
CONTRE LES ARREST ATIONS ARBITRAIRES.
(Cumhuriyet 12.06.90). p. 80.
DIX MEMBRES DU PKK CONDAMNES A 130 ANS
D'EMPRISONNEMENT. (Günes 13.06.90). p. 80.
LE SUPER-PREFET: «ON PEUT PARLER KURDE
DANS LES DEMARCHES AUPRES DE L'ADMINISTRA TION», (Hürriyet 13.06.90). p. 81.
LE PRESIDENT DE HEP REND VISITE AU PRESIDENT DE L'ASSEMBLEE NATIONALE. (Cumhuriyet 12.06.90). p. 81.
AFFRONTEMENT AVEC LE PKK DANS LA REGION DE SIRNAK (Cumhuriyet 13.06.90). p. 82.
SOLUTION POUR LA QUESTION DU SUD-EST.
(Cumhuriyet 13.06.90). p. 83.
LA DECISION EST POUR AUJOURD'HUI DANS LE
PROCES DE YESILYURT. (Cumhuriyet 13.06.90). p.
83.
LE SHP DISCUTE LE RAPPORT DE SA COMMISSION SUR LE SUD-EST. (Günes 12.06.90). p. 75.
LE SHP NE DONNE PAS DE DETAIL AU SUJET DE
SON
RAPPORT
DU
SUD-EST. (Cumhuriyet
13.06.90). p. 83.
LE PKK CHOISIT DESORMAIS COMME CIBLES
LES FEMMES ET LES ENFANTS. (Tercüman
12.06.90). p. 75.
OPERATION MILITAIRE IMPORT ANTE AU SUDEST: 2 MILITANTS ET 3 SOLDATS TUES. (Günes
14.06.90). p. 84.
INSATISFACTION: LE p,RIXDES CEREALES EST EN
BAISSE AU SUD-EST. (Hürriyet 12.06.90). p. 76.
NEUF MEMBRES DU PKK ARRETES A SIRNAK.
(Milliyet 14.06.90). p. 85.
LE SEPARATISME ABOMINABLE: 26 VILLAGEOIS
TUES. (Tercüman 12.06.90). p. 76.
LE PKK A TUE 4 SOLDATS A SIRNAK. (Hürriyet
14.06.90). p. 85.
DES DIFFICULTES AU, SEIN DU SHP A LA SUITE
DE LA CONSTITUTION D'UNE COMMISSION
CHARGEE DE PREPA~ER UN RAPPORT SUR LE
SUD-EST. (Cumhruyiet 12.06.90). p. 77.
OPERA TION MILITAIRE CONTRE LE PKK (Cumhuriyet 14.06.90). p. 85.
LE SUPER-PREFET, KOZAKCIOGLU: «LE NOMBRE DES GARDIENS DE VILLAGE N'AUGMENTERA PLUS». (Cumhuriyet 12.06.90). p. 78.
38 ARREST ATIONS LORS D'UNE MANIFESTATION A ISTANBUL POUR PROTESTER CONTRE
LE NOUVEAU DECRET. (Günes 15.06.90). p. 86.
BESIKÇI : 10 000 SIGNATURES DE SOUTIEN
TRANSMISES AU MINITRE DE LA JUSTICE. LE
BUUEl'IN
SOUTIEN DES ETUDIANTS. (Curnhuriyet 15, 16 &
20.06.90). p. 86 & 94, (2000' E Dogru 17.06.90). p. 90.
DECISION: 3 000 ECOLES SERONT FERMEES AU
SUD-EST. (Günes 15.06.90). p. 87.
LA SYRIE DEMANDE UN COTA POUR LES EAUX
DE L'EUPHRATE. (Curnhuriyet 16.06.90). p. 88.
UNE COMMISSION D'ENQUETE SE CREE AU
SEIN DB L'ASSOCIATION TURQUE DES DROITS
DB L'HOMME SUR L'AFFAIRE DE ÇEVRIMLI.
(Cumhuriyet 16.06.90). p. 88.
DEPUTES EXPULSES ET DEMISSIONNAIRES DU
SHP : NOUS NE RBTOURNERONS PLUS AU SEIN
DU PARTI. (Cumhuriyet 16.06.90). p. 88, (Günes
16.06.90). p. 90.
HELSINKI WATCH CONSEILLE A LA TURQUIE :
«ACCEPTEZ L'EXISTENCE DES KURDES». (Günes
16.06.90). p. 89.
CUI<URCA: AFFRONTEMENT ENTRE LES VILLAGEOIS: 3 MORTS,5 BLESSES.(Günes 16.06.90). p. 89.
LE RAPPORT KURDE DU SHP : UNE SERIE DE
REFORMES EST ENVISAGEE POUR LA RECONNAISSANCE DE L'IDENTITE KURDE. (2000 liE
Dogru 17.06.90>. p. 91 & 92.
LE MILIT ANTT DU PKK DE 17 ANS : «JEN'AI PAS
PARTICIPE AU MASSACRE». (Günes 19.06.90). p. 93.
LES HORS-LA-LOI ONT ATTAQUE UN VILLAGE,
MIS LE FEU A DES VEHICULES ET ENLEVE DES
CHAUFFEURS. (Curnhuriyet 20.06.90). p. 95.
17 PERSONNES ACCUSEES Of AIDE AU PKK ONT
ETE JUGEES AU TRIBUNAL DE SECURITE
D'ETAT. (Tercüman 20.06.90). p. 95.
LA PRESSE OCODENTALE ACCUSE UNE FIRME
TURQUE, ENI<A, DE VENTE Of ARMES A L'IRAI<.
(Hürriyet 20.06.90). p. 96.
NOUS AVONS MIS LA MAIN SUR LE RAPPORT
KURDE DU SHP. (Hürriyet 21.06.90). p. 97.
DE UAISON
EI' D'INFORMATION
9
100 & 101.
ACCUSES Of AIDE AU PI<K, LES VILLAGES PRES
DE LA FRONTIERE SONT DEPORTES. (Günes
24.06.90). p. 101.
SITUATION PESSIMISTE A LA CONFERENCE DE
SECURITE ET DE COOPERATION EN EUROPE.
(Cumhuriyet 22.06.90). p. 102.
AVERTISSEMENT: AMNESTY INTERNATIONAL
AFFIRME QUE PLUSIEURS PESHMERGAS DE RETOUR EN IRAK AURAIENT DISPARUS. (Curnhuriyet 23.06.90). p. 102.
LA REVUE «DENG» INTERDITE DE PUBLICATION PAR DEOSION DU TRIBUNAL. (2000"E Dogru 24.06.90). p. 103.
LE MASSACRE DE ÇEVRIMLI: LE PARTI SOCIALISTE,
L'ASSOCIA TION DES DROITS DE
L'HOMME ET LES DELEGATIONS DU BARREAU
DE DIARBAI<IR SOULEVENT BEAUCOUP DE
QUESTIONS NON ELUCIDEES. (2000"E Dogru
24.06.90>.p. 104.
JOURNEE CHAUDE AU SUD-EST: 6 MILITANTS
DU PKK,3 GARDIENS DE VILLAGE,2 FILLETTES ET
UN SOLDAT TUES. (Cumhuriyet 25.06.90). p. 105.
LE 1er EXIL FORCE AU SUD-EST. (Milliyet 26.06.90).
p. 105.
UN RAPPORT Of AMNESTY INTERNATIONAL: 7
KURDES Of IRAK REFUGIES EN TURQUIE ONT ETE
PENDUS APRES LEUR RETOUR EN IRAI<. LA TURQUIE EST ACCUSEE DE FAIRE PRESSION SUR LES
REFUGIES KURDES POUR QU'ILS RElOURNENT
EN IRAK. (Hürriyet 27.06.90). p. 105.
LES EMISSIONS EN KURDE DE LA RADIO DE
«VOIX Of AMERIQUE» SONT L'OEUVRE DES LOBBIES GRECO-ARMENIENS. (Tercüman 26.06.90). p.
106.
LA MAISON D'UN AVOCAT DE L'AFFAIRE DE
YESILYURT EST PIEGEE. (Günes 26.06.90). p. 106.
LES PESHMERGAS RETOURNANT EN IRAK
SONT PENDUS. (Hürriyet 22.06.90). p. 97.
'
PRIMES SUPPLEMENTAIRES POUR CEUX QUI
TRAVAILLENT DANS LA REGION SOUMISE A
L'ETAT Of EXCEPTION. (Cumhuriyet 27.06.90). p.
106.
AFFRONTEMENT ENTRE MANIFEST ANTS ET
POLICE AU PROCES DE I. BESIKCI. 20 ARRESTATIONS. (Hürriyet21.06.9Ö). p. 98, (Milliyet21.06.9O). p.
99.
LA LANGUE KURDE RECEVRA LE FEU VERT EN
AUTOMNE. (Hürriyet 27.06.90). p. 107.
AHMET TURK: «NOUS N'AVONS PAS DE VISEES
POUR ARRIVER AUPOÙVOIR». (Nokta24.06.9O). p.
OZAL: «NOUS NE POUVONS PAS REGLER LES
PROBLEMES A COUP DE BATON». (Hürriyet
27.06.90). P. 108.
70 B UUJJTIN
DB UA/SON
ET D'INFORMATION
LA COUR DE SURETE D'ETAT ORDONNE UNE
ENQUETE JUDICIAIRE A LA SUITE DU
RAPPORT DU SUD-EST DU SHP PUBLIE DANS NOTRE
JOURNAL. (Günes 27.06.90). p. 108.
L'APPROCHE
TURQUE, SUR LA QUESTION
KURDE, S'EST ENFIN :MODIFIEE A LA CONFERENCE DE COPENHAGUE. (Milliyet 27.06.90). p.
109.
LE PRESIDENT DU HEP, ISIKLAR, AFFIRME
AVOIR BEAUCOUP DE DOUTES SUR LE DEROULEMENT DES AFFRONTEMENTS ATTRIBUES AU
PKK. (Günes 27.06.90), p: 110.
LESHPS' ADRESSE AU CONSEIL CONSTITUTIONNEL POUR RECLAMER L'ANNULATION DU
DECRET GOUVERNEMENTAL CONCERNANT LE
SUD-EST. (Günes 27.06.90). p. 111.
. LE DEPUTE D'ANAP, NURETTIN YILMAZ : «L'INTERDICTION FRAPPANT LA LANGUE KURDE
DOIT ETRE ABOLIE». (Cumhuriyet 28.06.90). p. 112.
25 ANS D'EMPRISONNEMENT REQUIS CONTRE
PERINÇEK, RESPONSABLE DE LA REVUE « VERS
2 000». (Cumhuriyet 28.06.90). p. 112, (Hürriyet
29.06.90). p. 114.
UNE FAMILLE DE PESHMERGAS ARRETEE AU
MOMENT OU ELLE TENTAIT DE REGAGNER LA
GRECE POUR Y DEMANDER L'ASILE POLITIQUE.
(Hürriyet 28.06.90). p. 112.
ENQUETE JUDICIAIRE CONTRE HALIM ARAS
D'ANAP, PRESIDENT ADJOINT DE L'ASSEMBLEE
NATIONALE, POUR AVOIR DECLARE ETRE
FAVORABLE POUR QUE LA LANGUE KURDE
PUISSE ETRE PARLEE. (Hürriyet 28.06.80). p. 113.
AFFRONTEMENTS A PERVARI, SIRNAK ET MALATYA : 4 MORTS. (Günes 28.06.90). p. 113.
MANOEUVRES MILITAIRES TURCO-SYRIENNES
DES DEUX COTES DE LA FRONTIERE. (Hürriyet
29.06.90). p. 114.
PREMIERE APPLICATION DE LA CENSURE :
FERMETURE DE DEUX REVUES ET D'UNE
IMPRIMERIE. (Cumhurlyet 29.06.90). p. 115 & 116.
'.-
PAS TROP DE DEGATSPOUR LA TURQUIE A LA
CONFERENCE DE COPENHAGUE. (Cumhuriyet
30.06.90). p. 116.
OPERATION ARMEE DU PKK A ADlY AMAN.
(Cumhuriyet 30.06.90). P. 116.
LES REVUES INTERDITES: «NOUS CONTINUERONS A PUBLIER» SOUS D'AUTRES TITRES.
(Cumhuriyet 30.06.90). p. 117.
«LE DECRET S.s.» SE TROUVE DEVANT LE
CONSEILCONSTITUTIONNEL A LA DEMANDE
DU SHP QUI RECLAME SA SUPPRESSION.
(Cumhuriyet 30.06.90). p. 118.
LES EAUX DE L'EUPHRATE DECLENCHENT
UN CONFLIT REGIONAL. LA TURQUIE COUPE
L'EAU A L'IRAK ET LA SYRIE PENDANT UN MOIS.
(Magazine AI-Alam, 20.01.90). p.119-124.
LA DEMOCRATIE ET LE PEUPLE KURDE. (AlHAYAT8.05.90). p.125 & 126.
«SUR LA CUL TURE DU POUVOIR» . (Al-Zewaya
N 4.1990). p. 127.
APPEL DE L'OPPOSITION IRAKIENNE POUR
UN GOUVERNEMENT CONSTITUTIONNEL
ET UN ETAT DE DROIT. (AI-ZewayaN 4-1990)
p.128.
ARABES ET KURDES: 20 ANS APRES ((L'ACCORD
DU Il MARS» . (Al Hayat 12.03.90). p. 129.
~
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Rue
P
Pees
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
~:EUe
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Bvue
P
P se Rev
Re
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse Revue
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
es
e Presse
de Presse
de Presse
diPr
de
rue
r
d
de Presse
de Presse
de Presse
de Presse
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
ue
evue
Revue
Revue
Revue
Revue
Re
~e
~e
Revue
Revue
Revue
Revue
Sdssee
;ne
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
ss
s
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
Revue
de
d
s
e
d
s
de Presse Revue de Presse Revue
de Presse RP'71,~:')~n~~,:ç~~111e
.i(I".~""u:e\l.e.l-a
de Prr~\~~/
•...
••..........
d~!b\~...•..
> ..•...........
.»
/ <
na
.~Bu11êtindeUais>etdtw
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
de Presse Revue
106~Qss~ Revue
' ~q(l:J..~evue
r,evue
aü
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
de
~
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
Presse
=::~: =~:= =:Q:v~,i::,~:;;~I~~v:,~~,;~
Revue de Presse Revue de Presse Revue de Pi\..~tSJ.:li£SÛ~;öt~~~.n~sse
Revue de Presse
Revue de Presse Revue de Presse Revue de Presse Rè\>Ùt<,.Li\",~<t~1~~i.iêde Presse Revue de Presse
~evue de Presse Revue de Presse Revue de Presse Revue de Presse Revue de Presse Revue de Presse
REVUE DE PRESSE-PRESS
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
6lETI
INFo-TüRK
Mai 1990
TERRORISME D'ETAT AU KURDISTAN
Après avoir mis en vigueur le dé~ret édictant l'état
d:urgence et octroyant les pleins pouvoirs au Gouverneur
Régional, le terrorisme d'Etat a pris une nouvelle dimension au Kurdistan turc. Le Gouverneur régional Hayri
Kozakcioglu, usant de ses pouvoirs extraordinaires, a an ..
noncé le 8 mai dernier l'interdiction
de toute forme de
grève dans sa région.
Le Sud-Est est la régioll la plus défavorisc.'e de Turquie
et la révolte de la population n'est pas uniquement provoquée par la répression nationale mais également par des conditions de vie insupportables. Ainsi, alors que le revenu moyen par habitant est estimé à l'échelle nationale à 1.448 dollars, au Kurdistan ce chiffre n'atteint que 500 à 600 dollars.
Le chômage endémique se fait le plus sentir dans cette
région. Selon le quotidien Cwnhuriyet du 25 mars, le nombre de personnes inactives enregistrées 8 augmenté de
33,4% les quatres dernières années et ce, dans onle provinces de cette région (Adiyarnan, AgrL Bingoi, Bitlis, Diyarbakir, Hakkari, Mardin, Mus, Siirt 'l,.Jnceli et Van). Selon
la même source, la part dt~ccs OIlJ.eprovill(;cs des investissements publics ne se montent qu'à 4,J% alors que 11.3%
de la population turque y vit.
C'est surtout pour celle raison que le peuple kurde
recherche des solutions plus radicales à ses problème.s
chroniques et qu'il soutient le Parti Ouvrier du Kurdi.~tan
(~KK) ~t ce dans le but de se gllrdt.>J"
aussi bien de l'oppres.
sion natIOnale que de la pauvreté.
L'Etat turc qui s'est montré mcapable d'apporter des
solutions effectives à ces problèmes, a çholsi d'intensifier
ses assauts contre la guérilla PKK.
Ainsi, le quartier général du gouverneur à Diyarbakir a
annoncé que durant les 10 premiers JOllJS du mois de mai,
46 personnes, dont 26 faisaient parti du PKK, sont mortes
de façon violente.
De plus, 25 autres membres du PKK auraient été tués
lCJJsde quatre affrontements armés avec les forces de sécurité
à Siirt, Hakkari et Kars. Selon des sources officielles, deux
blessés appartenant au PKK auraient été capturés. Trois gardien.s de village ain.si qu'un policier ont également été tués.
nans la province de Siirt, le 4 mai dernier, les forces
de sé~urité et les gardiens de village ont affronté des memhres (lu PKK près du village de Dereier dans le district de
SUl1ak. Selon It' bureau du gouverneur régional, 17 membres du PKK auraient été abattus.
Trois gardiens de village ont été abattus aux environs
,it- Yilksekova, dans la province de Haltkari, pendant qu'un
gf<Hlpe d'hommes armés entrait dans le territoire turc en
traversant la frontière iranienne.
De rnême, près de l'agglomération de Aralik à Kars, un
autre groupe de guérilla s'est également heurté aux forces de
s~urité. Un Kurde qu'on présume comme appartenant au
PKK a été abattu pendant le combat, quant au reste du
groupe, il a ré~sl à s'échapper.
Le quatrième incident s'est ég3lement passé l Kars
près de III frontiere Iranienne. Selon le bureau du Gouverneur 1égional, six membres du PKK onl été tués et deux autres Ollt été blessés. Un policier qui avait été touché lors de
l'incident, est décédé lors de son transfert à l'hôpital. Un
membre du PKK a aussi lIbattu un gardien de village de
Sirnak dans la province de Siirt.
IJne patrouille turque a été attaquée par des guérilleros
à Dargecit dans la provin..:e de Mardin et deux de ses membres ont été tués lors d'échanges de coups de feu.
A Diyarbakir, des membres du PKK ont attaqué la
maison de Sabri Celik, gardien du village de Yulica, et ont
exécuté ce dernier. Après, ils ont mis le feu à la maison,
Le 9 mai dernier, un autre membre du PKK a été tué
lors d'.lIll aJfronte~nt
avec les f.,r('e~ cill ~'ou' l'm''In!'n!
turc l Igdir, Kars. Dans la zone de Beytussebab à Hakkari,
six gardiens de village ont été abattus.
A BingoI, le même jour, un autre gardien de village a
été tué par des membres de la guérilla.
INONO PROTESTE PAR LE PEUPLE KURDE
Après que l'état d'urgence ait été décrété dans l'Est du
,pays, et ce avec la complicité des partis de l'opposition
bénéficiant d'une représentation parlementàire~ la population kurde de Turquie a perdu toute confiance dans les par-.
tis politiques, y compris ceux de l'opposition. Erdal Inönü,.
leader du Parti Social Démocrate Populiste (SHP), a été
hué lors de la visite de cinq jours qu'il a effectué dans les
provinces sud-orientales au début du mois de mai.
Dans un premier temps, il s'est rt'ndu dans des villes
des provinces de Diyarbakir, Siirt. Mardin et Haltkarl où il
s'était adressé à de petits auditoires. A Ci:r.re, où il y a cu des
affrontements avec les forces de sécurité en mars demel', les
gens ont ignoré Inönü ainsi que les députés qui l' accompagnaient. Des jeunes les ont même hués et insultés en criant: "Vous venez dans notre Ville comme une force d'occupation", faisant ainsi allusion aux lourdes mesures de sécurité et aux membres de la police spéciale qui accompagnaient
les visiteurs. Lorsque la voiture d'Inönü a qUitté la ville, elle
a été accompagnée de huées et une petile pierre a même été
lancée contre elle, ce qui a provoqu~ une certaine panique.
A Idil aussi, Inönü et ceux q,Ji l'accompagnaient ont été
snobés. Malgré le désin!érêt évident de la population, Inönü
s'est quand même adressé à lm petit groupe en ces termes:
"Vous ne devriez pas nous confondre avec le gouverr,ement.
Nous ne sommes pas encore au pouvoir, no11.Sne pouvons
donc pas résoudre vos problèmes. Nous ne sormnes pas reo'
sponsables des agissements du gouvemcn,..nt."
A Uludere, dans la province d'Hakkari, alors qu'ln-'
önü s'adressait à un auditoire, des gens ont crié: "Où sont
les députés que vous avez expulsés?" Ceci, en référence
aux sept députés SHP exclus du parti ell 1989 pour avoir
participé à un meeting international
à Pam au sujet de
l'identité nationale kurde et ce, sam: avoir reçu !'alltorisa'
tion des instances supérieures du parti.
A Bitlis, Inönü a accepté le retour au sein du SHP de
ces sept députés à condition qu'ils prêtent allégeance au
parti.
Cependant, plusieurs de ces députés onl déjà armoncé
qu'ils n'avaient pas l'intention de se repcnllr. Amsi, Mahmut Alinak a déclaré qu'Inönü essayait sculemmt d'apaiser les gens du Sud-Est et il a ajouté: "l, trO!1'i'" les gens".
Ismail Hakki Onal, un autre de ce ...' \,~},l(~épulrs cl\dus
du SHP a accusé Inönü de ne pas dile la vé:ité. Quant au
député de Diyarbakir, Salih Sumer, il a Mclaré: "Nous
n'avons commis aucune faute pour laquelle IIOUS devrions
nous excuser".
Lors de ses discours prononcés à l'occasion de cette
visite, Inönü a accusé le gouvernement
et l'ANAP de
propager de fausses Wormations en disant que le SHP soutient le gouvernement dans les mesures qu'il a prisc.s dans
le Sud-Est. Il a déclaré: "Ils essayent de nuire à notre ima-
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
ge. Nous rie soutenons pas èes mesures. Votre cause est notre cause. Je suis venu ici seuls. Nous ne pouvons pas être
tenus responsables des erreurs gouvernementales",
Il a ajouté qu'on ne pouvait pas l'accuser de soutenir
les mesures gouvernementales en se basant uniquement sur
le fait qu'il s'est rendu lIa résidence présidentielle de
Cankaya afm d'y rencontrer le pr6sident Turgut Ozal.
A Diyarba1cir, des danses folldoriques kurde~ ont été
dansées et des chansons kurdes ont été interprétées en
kurde lors d'un dîner donné en l'honneur d'Inönü. Le lendemain, le chanteur Bedri Ayseli, qui les avait chantées,
était arrêté.
L'AltITUDE DECEVANTE D'INONO EN EUROPE
Alors que le S HP se présente comme étant le principal
défenseur des droits de l'homme en Thrquie, son leader, Inö.
nü, a plus qu'étormé les démocrates turcs en exil lorsque, lors
de ses entretiens l Bruxelles en avril dernier avec les sociaux
démocrates européens, il s'est avéré qu'il partageait un certain nombre de points de vue des dirigeants turcs au sujet de
la question kurde ainsi que du problème épineux de la torture.
Inönü s'était rendu l Bruxelles le 23 avril sur l'invitation de Guy Spitaels, président de l'Union Ew-opienM des
PfJTtis Socialistes et Sociawc dimocrales elU"Opiens. A cette occasion, il a donné une conférence au Parlement Européen durant laquelle:! a déclaré:
"Dans une période où les institutions démocratiques
proprement dites ne pouvaient fonctionner librement, les
méthodes utilisées pour appréhender et punir les terroristes
responsables de l'anarchie ont donné lieu lIa propagation
d'allégations
de tortures, de violation
des droits de
l'Homme. Ces allégations, ces propagandes exagérées de
ceux qui ont quitté le pays ont contribué l ternir l'image de
la Turquie en Europe."
Quant à la question des minorités, il a clairement reJeté l'idée d'une égalité du droits de la minorité kurde avec
les autrcs minorités turques. Cependant, il a reconnu que
lcs Kurdes devraient avoir le droit dc parler et de chanter
dans leur propre langue, par contre, il a refusé catégoriquement de leur accorder le droit d'avoir leurs propres institutions politiqucs, sociales et éducatives. Il a essayé de justifier sa position en ces termes:
"La question des minorités en Turquie a été débattue
lors des négociations du Traité de Lausanne et finalement,
dans ce forum international, les vue de la Turquie en la
matière ont été acceptées. Selon ces vues auxquelles les
délégations de l'Angleterre, de la France, de l'Italie et de la
Grèce étaient signataircs, il était reconnu que les trois minorités religieuses (à savoir les Juifs, les Arméniens et les
Grees orthodoxes) existant en Turquie avaient les mêmes
droits politiques que tous les autres citoyens tures et également le droit de protéger leur propre culture et leur propre
religion, D'autres groupes ethniques tels que les Kurdes,
les "Laz" ou les Arabes dont la langue maternelle différait
mais dont la religion était celle de l'Islam n'ont pas été
mentionné.~ en tant que minorités. Tous ces groupes ethniques qui partagent essentiellement une culture et une reli.
gion communes, faisaient partie intégrante au même titre
que les Turcs du peuple de la Turquie. Avec le temps, une
réelle osmose s'est formée entre les citoyens turcs d'origine kurde et tous les autr~s."
n est regrettable qu'Inönü ait fait une telle déclaration.
dans un pays qui comprend trois communautés linguis-
2
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
tiques (Français, Flamand et Allemand) et dans lequel chaClD1ede ces communautés jouit de ses propres institutions
politiques, sociales et éducatives et ce, en dépit du fait que
toutes les trois soient de religion catholique.
Inönü, en accusant toutes les orglUlisations kurdes de
se livrer l des actions séparatistes. a défendu la répreuion
qui r~gne dans le Kurdistan ture en ces termes:
"A notre avis, permettre l ces personnes de s'exprimer dans leur langue maternelle ne serait pas une concession au terrorisme mais une attitude naturelle. Il n'y a
cependant aucune doute que nous devons protéger la vie de
nos citoyens menacés par des agressions armées et qu'il est
naturel que nos forces de sécurité répriment ces actes de
violence, Il n'y a aucune divergence de vue sur ce point
parmi nos partis politiques."
Pour être cohérent, ce leader démocrate de la 1ùrquie
et cet ancien professeur d'université
aurait dû exposer
objectivement les vraies raisons de la lutte armée entamée
pIT les organisations kurdes.
n'a même pas abordé le terrorisme d'Etat qui règne au Kurdistan turc depuis la proclamation de la République. Si certaines organisations kurdes
ont dû se résoudre l avoir recours à la lutte armée dans la
région, c'est lD1iquement le résultaI d'une répression exercée par l'armée turque et les forces de sécurité et ce, depuis
plus de 60 ans et surtout durant la période consécutive au
coup d'Etat militaire de 1980.
Il est aussi regrettable qu'lnönU affIrme que les accusations de torture sont exagérées par ceux qui ont fui le
pays car, juste quelques jours après sa conférence, Amllesty International,
considérée comme l'organisation
des
droits de l'homme le plus fiable, publiait un nouveau rapport sur la torture continuelle pratiquée en Turquie (Voir
fIOllVeau rapport d'Al sur la Turquie),
n est évident qu'Inönü s'est rcndu à Bruxelles en tant
qu'émissaire du régime turc qui l'a chargé de transformer la
vision négative de l'Europe quant aux droits de l'hommc en
Turquie.
C'est pour cette raison qu'il est rctourné bredouille en
Turquie. En fait, dès son retour de Bruxelles, il a dû admettre que les chances de la Turquie d'entrer dans la Comrr.unauté Européerme sont très minces: "Ils ont dit qu'aucun
n"UVeall membre ne scra accepté et ce jusqu'en 1993. Mais
j'ai l'impression que même à ce moment là, leur opinion
quant ll'entrée de la Turquie sera négativc".
Au même moment, Mesut Barzani, leader du pfJTti Irakien laude dbnocrale (lKDP) a déclaré à Orurniyeh (Iran)
que la Turquie ne sera jamais acceptée au sein de la communauté et ce aussi longtemps que le gouvernement turc ne
trouvera pas de solution au problème kurde. Il a décllTé lors
d'une interview accordée au quotidien HÜTriyet. qu'en
septembre dernier, lors d'une réunion de /' Iflternalionale
Socillliste l Stockholm, il avait longuement évoqué les conditions de vie ~
les camps de Kurdes Irakiens en Thrquie
et ce, avec Inönü. "Inönü m'avait promis de faITe quelque
chose, Mais il n'a jamais rien fait de concrct", a-t-il dit,
Barzani a déclaré que les pays présents à la réunion de
Stockholm partagaient l'idée selon laquelle la 1ùrquie ne
sera jamais acceptée dans la communauté
avant que le
problème kurde ne soit résolu. Il a ajouté: "A moins que les
12 millions (de Kurdes turcs) n'obtiennent des droits individuels ou culturels, aucun pays européen n'acceptera l'entrée de la 1ùrquie lia Communauté. La 1ùrquie n'a pas
d'autre alternative",
n
ÖZETI
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
..-...
-.-----------.------------------1
r~
RESOLUTION DU PARLEMENT EUROPEEN A PROPOS DES DROITS DE L'HOMME EN TURQUIE
Le Parlement Européen a, lori de sa seslion du 17 mai 1990, adopté la rélolution suivante qui combine six motions
relatives à la situation des droits de l'homme en Turquie qui sont l'œuvre de différents groupes politiques:
"Le parlement européen
"A. considérant que la situation des droits de l'homme et des minorités en Turquie a constitué pour la Commission
des Communautés européennes une raison importante pour émettre, en Ion temps, un avis négatif sur l'adhésion de la
Turquie à la CEE,
"B. considérant que lei problèmes les plus importants qui se pOlent en matière des droits de l'homme en Turquie
sont causés par l'emploi qui est fait dei articles du code pénal turc qui, tell que les articles 141, 142 et 163, touchent à la
liberté d'organisation et à la liberté d'opinion,
"C. considérant que selon de nombreux rapportl récents notamment d'Amniltie International et d'Helsinki Watch, la
torture dei prisonniers pour obtenir dei aveux est encore trèl répandue en Turquie,
"O. considérant que le gouvernement ture a ordonné, il est vral, de limiter la période d'ilolement dei détenus dans
les postes de police, période au cours de laquelle dellévices
sont fréquemment commis, mail que lei fonctionnaires de
la justice ne s'en tiennent pal à cette directive,
"E. considérant que, depuis longtemps déjà, le gouvernement ture envisage de modifier ou de supprimer les articles
141, 142 et 163 du code pénal mais qu'il n'a toujours pas présenté de proposition formelle au parlement turc,
"F, considérant que le parlement turc s'est montré sensible aux critiquel qui lui ont été adressées par l'opinion
publique internationale à propos de la situation des droits de "homme en Turquie et qu'il a institué une commission parlementaire qui s'occupera exclusivement de l'amélioration de la situation des droits de l'homme,
"G, considérant que, le 9 avril de cette année, le gouvernement turc a arrêté une décision ayant force de loi, aux termes de laquelle, sous le couvert de la lutte contre le terrorisme, la liberté de presse a été sérieusement limitée et des
mesures continuant de porter atteinte aux droits de l'homme, telles que "interdiction du droit de grève et des mesures
d'expulsion, peuvent être prise,
.
"H, considérant que le sociologue turc Ismail Besikci a été arrêté le 12 mas 1990 en raison de son livre intitulé "Le
Kurdistan, une colonie partagée entre Etats. qui a été confisqué pour "propagande séparatiste",
.1. préoccupé par le fM que plus de 300 manifestants ont été .arrêtés lors des manifestations du 1er mal à Istanbul
et que les forces de "ordre ont molesté les travailleurs qui manifestent partout en Turquie;
"1, Demande la suppression des articles 141, 142 et 163 du code pénal turc;
"2, Estime que la suppression des mesures d'isolement des détenus dans les postes des police peut constituer la
contribution la plus déterminante à la disparition de la torture dans les postes de police turcs, ainsi qu'à une amélioration
majeure de l'image de la Turquie dans la Communauté 9t dans le monde;
"3. Exprime sa profonde réprobation pour la sanglante répression qui s'est abattue sur les manifestants du 1er mai
et invite les autorités turques à lever l'interdiction qui pèse sur la commémoration
de la fête des travailleurs et à libérer
les manifestants arrêtés;
M4. Se félicite de la libération de Kutlu et Sargin et forme l'espoir que le peuple turc lui-même sera mÎs en mesure de
décider du sort du parti communiste qU'Ils dirigent, en l'occurrence lors des prochaines élections;
.S. Espère, à bref délai, la libération de Ismail Besikci et de tous ceux qui, pacifiquement. ont fait usage du droit à la
liberté d'expression ou d'organisation ('prisonniers de conscience');
"6, Estime que seule la reconnaissance des droits politiques, sociaux et culturels de la minorité kurde de Turquie
rend la cohabitation possible dans les provinces du Sud-Est; en appelle au gouverfloment
turc pour qu'il cesse de
réprimer et de considérer plus longtemps comme des actes délictueux les manifestations paCifiques de l'identité kurde;
.S. Condamne les actions terroristes;
.
"9. Souhaite vivement des progrès entre les parties en présence afin qu'elles renoncent à la violence et envisagent
une solution pacifique et démocratique au problème de la minorité kurde;
.
"10. Charge son Président de transmettre la présente résolution au Conseil, à la Commission, au gouvernement et
au parte ment turc. "
~
I
,
~
~
~
~.
~
~.
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
::;,
;..
;;.
y...
,
:,..
-N.....;...
;.
",..
-.
y
'
l
~
i
~
(>
--------------------------------------,
12 mai 1990
.
IMARSElllAISE,
Bollène
Exposition:
celle que vous
tt
n'avez pas vue
L
n~it~
internationale.
tan, lmgués du Tigre et de
Remzi est un peintre
Sommetoute,là ou les Post- l'Euphrate, par où les céréafrançais d'or:ïJine Kurde n~ Modernes jouent diachroni- les sauvages des ~ hauts
en 1928. La liste desexposi- 'quement avec les ~ues,
plateaux d'Anatolie et d'Artions auxquelles il a parti- les Interculturelsjouent syn- m~nie sont pour la première
.?~ en plus de 40 ans eat chroniquement avec les ,fois descenduesven les plaImpressionnante, tant en 'cultures.
teaux inf~rieun de la MéloFrance qu'à l'~ranger. Le ~ Remzi est exemplaire 'potamie,
fondant nos prephilosophe Henri Van Lier cet 6prd. Ses thèmes sont mien empires.
a 6critde lui:
UD fauteUil, une table, une
Le publicbollénois a failli
On pourrait lea appeler montagne de la Drôme et, avoir l'occasion d'admirer
lea IntertUlturels. certains dans sa grammaire, on sent les œuvres de Remzi • roc,viennent de Chine. D'autres qu'il re(arde admirative- casion du festival d'~ 89
des Andes. Un bon nombre ment les Impressionnisteset puisque une exposition de
aussi du domaine araho-is- C6zanne, surtout Matisse. ce peintre y 6tait programlamique. ns ont en commun Mais la vision de base, 'le m6e. Malheureusement, la
d'avoir gard~ leur vision .travail c~r~bral de base municipalit~ a chanP et le
d'oriJine, m~me s'ils la f6- vient de plus loin, dans le projet est parti aux oubliet:condent d'~l~ments gram- temps, mais surtout dans tes de la culture. Cela est
maticaux et de thèmes em- l'espace. Elle suppose les bien dolßD18le.
prunt~s à la contempora-plat~~
moyens du KurdisA.B.
~
~
3
b
des
soucis
com-
Souvenez-vous. Des tubes suspects non livrés par rAngleterre.
«tout d'abord, ce n'est pas un
canon, mais un propulseur balistique, inventé par un artificier
génial nommé Bull. On ne sait
exactement à quoi il devait servir mais. quoiqu'il en soit, ce
projet ne verra désormais jamais
le jour car son concepteur a été
assassiné il y a deux mois. Ce
devait être un pont de 300 m de
long, vissé au sol. non pas dirigé
Le Canon
les deux nations se sont plus
sous l'aile russe pour le moment
et elles ne veulent pas se lancer
dans des actions suicidaires •.
Sept
années
de guerre.
«Aujourd'hui
l'Irak et l'Iran ne
sont plus ennemis, mais ne sont
pas amis pour autant. Toutefois,
les deux pays ne veulent pas en
rajouter et se font des soucis
communs face aux troubles existants au Nord, dans les Républiques d'Asie centrale en voie de
« décolonisation.
vis à vis de
l'Union soviétique. Il s'y crée des
mouvements
«marxiste-islamique • et le devenir de. ces régions inquiéte de part et d'autre.
Irak-Iran.
muns
lORIENT (0.8.).- M. Dépis a
passé plus de vingt ans au
Moyen-Orient, dont cinq années
en tant d'ambassadeur de France
en Irak, entre 1980 et 1985.
De passage à Lorient, son excellence nous donne son sentiment
sur diverses
affaires
concernant l'Irak.
Un coup d'intox? «Surement
pas! Cela coûte trop cher. On
pourrait comparer cette affaire à
celle des avions renifleurs, à la
fois idée géniale et connerie coûteuse et inefficace. la différence
vers l'Ouest (Israel) mais vers le
$ud, c'est à dire le désert. Morceau par morceau et toujours officiellement, les commandes ont
été effectuées en même temps
dans toutes les grosses forges
européennes et américaines ».
Bazoft
le pendu exécuté il y a un
mois. '« C'est un pauvre type
manipulé, pas trés malin, un mé-
l'affaire
ici est que la non livraison du
matériel entraine un non paiement de la part des Irakiens. De
plus, l'administration
actuelle
est trés soucieuse de ne pas se
lancer dans des dépenses somptuaires ; les marchands d'armes
ne doivent pas se faire d'illusions ».
bombe A 1
bombe atoinstallations
pas l'avoir.
Israel a lancé une vaste campagne .~" désinformation contre
l'Irak et Of! conState un resserrement.d811.pays a'rabes autour de
Arme chimique et
« l'Irak n'a pas la
mique, n'a pas les
pour et ne compte
diocre espion «free-lance.
qui
ne méritait pas la corde. Son
exécution n'est ni à la gloire de
l'Irak, ni de M ....Thatcher avec
son ultimatum décisif )l.
Autour du président Saddam Hussein, Abdel Fattah amin, Paul Depis et Gilles Munier
Deux ans après le «gazage »
de la ville d'Hallabja, faisant plusieurs milliers de morts. «c'est
un crime et un désastre consécutif à une défaite que les Irakiens n'ont pas voulu reconnaitre. Mille prisonniers y ont
été egorgés auparavant:
cela
n'excuse rien Il.
« Aujourd'hui, la situation des
~
s'est stabilisée. Au Kurdistan, la langue officielle est le
Kurde,
la gendarmerie
est
Kurde...
En turquie,
on leur
même la vie dure, particulièrement le P.K.K .. le parti communiste
«pur
et dur.,
Ainsi.
3 400 sur environ 80 000 Kurdes
sont rentrés la semaine dernière
et le mouvement devrait s'accentuer •.
L'avenir reste flou et les intérets énormes pour ce pays en
pleine reconstruction. L'Irak est
le deuxième producteur de pétrole dans le monde mais semble
moins intéresser la France qu'auparavant. «la
mode «arabe •
des années soixante-dix est passée. Place aux pays de l'Est ».
Les Kurdes
ce dernier. Il y a deux mois, la
• nouvelle de la préparation d'une
dpèration militaire d'enverpure
contre l'Irak a cr66 un climat
d'affolement général et de terreur parmi la population. A cela,
le président Saddam Hussein a
dit et répété que la riposte avec
l'arme chimique binaire serait
immédiate, pour dissuader Israel
et rassurer les populations irakienne et jordanienne. l'Irak ne
peut pas actuellement se passer
de l'arme chimique ».
M. Paul Dépis est président de association « Amitiés Franco-Irakiennes» et ministre
plénipotentiaire en"retraite. /I revient du congrès, le week-end dernier à Bagdad, réunissant
r ensemble des associations sympathisantes
r
Pensées irakiennes
savoir pour comprendre
•
•
\0
\0
0
e:.
......
3
00
......
~
,
1-4
~
~
::::t..
~
0=
(I)
~
~
l
~
::l>-
t>l
~
~
::I>-
r--
l'>1
\::l
<::>
;;
<:
l'>1
6
~
~
;2
rJ::J
;2
CI)
:s
~
.....
"1J
trl>
~
~
<J
~
0
'<::
t"l
~
t"l
-
tx:l
I
~
:st>:l
t>:l
~
CI)
CI)
t>:l
~
m71
0
~
t)
l"T1
0
l"T1
~
<:::
c:
C
txj,
:;0
~
txj
to
~
REVIEW-BERIlEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Télégrarrune de Brest, 18 mai 1990
~-----------------------------------,
I
I
I
I
-Ancien ambassadeur de France à Bagdad
Pa~l Depis corrige
,l'image de m.arque de l'Irak
D
EVENU amballade,ur
de l'Irak, il a said
J.~Y. Le Drian qui tut
_président des Amitiés parlemen talres tranco-Iraklennes.
Canon, bombe atomique, pen.
dalson de Farzad Bazott,
• M.Paul Depis a réponse à tout.
Mlnlstre plénipotentiaire à la
retraite, Paul Depis, 89 ans, qui
fut ambassadeur de France en
Irak de 1980à 1985,était bier à
Lorient avant de se rendre à
Brest pour y donner une contérence sur l'Islam. Paul Depis est
président des «Amitiés trancoirakiennes -, dont le secrétaire
général Gilles Munier est rennais et tort connu à Lorient où
il tut à une époque l'artisan
d'un rapprochement économique avorté entre l'Algérie et la
Bretagne.
Paul Depis a salué au passage
Jean.Yves Le Drian, qui tut de
son cOté président d'un groupe
parlementaire tranco-irakien et
qui en reste membre. Bret, on
aura compris que Paul Depis,
qui a tini sa carrière comme ambassadeur au Chili, continue
d'une certaine taçon à être l'ambassadeur de l'Irak.
Un journaliste
espion?
L'image de l'Irak, qui tut
bonne un temps, surtout aussi
Par opposition à celle de Khomeiny, s'est protondément dégradée dans l'opinion occidentale.
La pendaison
du
journaliste Farzad Bazott, le
massacre aux gaz de combat de
milliers de K\I.tl1,tls
en 1988,l'attaire du canon et des compo-
sants électroniques destinés à la
tabrication d'une éventuelle
bombe atomique y sont pour
quelque chose.
Paul Depis, qui reste malgré
'tout lucide et qui n'hésite pas à
dire que les Irakiens «sont des
brutes minérales mais intelllgentes -, donne son point de vue
sur ces problèmes. S'agissant du
canon dont il rappelle que le
«génial concepteur -, M. Bull, a
-été assassiné à Bruxelles vollà
deux mois, il n'est pas loin de le
comparer aux tameux avions
renifleurs de Giscard d'Es.
taing: «L'idée est bonne, mais
sans doute fantaisiste -.
Selon lui, plusieurs canons
ont été commandés dans des
tonderies
en Europe (en
France?) et aux Etats-Unis, et
dont les pièces ne sont pas arrivées à destination. Pour autant,
il n'a pas d'explication technique à tournir quant à l'utlllsation, au type de munitions ,(satelllte ?)du ou de ces canons.
S'agissant cette tais de la
bombe, il se veut catégorique:
«L'Irak n'a pas la bombe atomique et ne se prépare pas à la fa.
briquer -. n ne 'dispose toutefois
pas d'lntormation et se tonde
sur sa conviction et les déclara.
tions du président Saddam Husein...
, n n'est pas tendre à l'égard de
Farzad Bazott,le journaliste anglais: «C'était un pauvre type
pas très malin, une proie toute
trouvée pour les «services -. On
l'a utilisé et il a cru taire un
«scoop -. Il taut savoir qu'Il
s'était tait expulser quatre mois
auparavant de Tunisie où il pho-
tographiait des bureaux de
l'OLP -. L'oraison funèbre ~t
lapidaire.
Le canon, la bombe mals encore l'arme chimique: «Saddam Husein a menacé Israêl,
mais c'était au moment où Israêl menaçait l'Irak -, dit-il en
substance.
Le massacre
des Kurdes
Dernier dossier à Charge
contre l'Irak, la mort dt! 5 à
6.000 Kurdes par gaz de
combat (1) à Hallabja : «Une brigade irakienne avait été battue
par les Kurdes qui avaient fait
un millier de prisonniers. Une
colonne de secours irakienne
arrivant, les Kurdes ont égorgé
leurs prisonniers. La riposte fut
terrible ... -. Difficile de faire
mieux dans l'horreur.
Alors, Paul Depis a beaucoup
à faire pour restaurer l'image
de l'Irak, tandis que le lobby
bancaire français condamnerait, selon lui, toute velléité de
relations commerclales ou économiques avec ce pays. A
terme, il estime que les relations Iran-Irak vont se normaliser. n est beaucoup plus inquiet
sur le sort des républiques de
l'Asie centrale soviétique.
I
(1) Paul Depis croit au retour
de Ben.Bella à la tête des atfaires algériennes et à l'ouverture
d'un «procès - pour juger les
responsables des massacres de
Sétif le 8 mai 1945. Ce jour-là,
l'armée française avait tait
usage de ses armes. On a avancé
le chiftre 'de 45.000morts.
L
~
---------------------.------------------------------
5
0-
Das Ucheln hinter«RamboProfessor Inönü dürfte sich seine
Friedensmission etwas anders vorgestellt haben. Denn immer dann, wenn
er den Bus anhalten lässt, um etwa eine
Gruppe kurdischer Kinder zu begTÜssen, oder um mit einigen Dorfbewohnern zu sprechen, springen die schwer-
Als in den vergangenen Wochen
immer deutlicher wurde, dass der
«kurdischen Intifada» mit militärischen Mitteln kaum mehr beizukommen ist, hatte Professor Inönü kurzerhand beschlossen, das zu tun, was vor
ihm noch kein Politiker gewagt hatte:
die umkämpften Gebiete selber zu besuchen.
Von Werner van Gent, Uludere
Auf den ersten Blick sieht es fast danach' aus, als ob der Konvoi, der sich
am frühen Morgen über die gewundene Bergstrasse von Sirnak nach Uludere immer tiefer ins Cudigebirge hineinbewegt, in den Krieg vorstiesse. Angeführt wird die Wagenkolonne von
Polizeiwagen mit schwerbewaffneten
Polizisten, zwei schweren Panzerfahrzeugen und mehreren
Jeeps mit
«Kommandos» in voller KriegsausTÜstung, ausgestattet mit schweren Maschinengewehren.
Umso
fremder
wirkt angesichts dieses martialischen
Aufgebotes das Herzstück des Konvois, ein rotweisser Bus, mit grossen
Lautsprechern auf dem Dach, aus denen immerfort fröhliche Musik ertönt:
der Bus der Sozialdemokratischen
Volkspartei (SHP), unterwegs mit dem
Parteivorsitzenden
Professor Erdal
Inönü.
bewaffneten
Kommandos
aus den
Panzerfahrzeugen, um den hohen Gast
schützend einzukreisen. Dass sie dabei
mit ihren Waffen direkt auf die Bevölkerung zielen, dürfte die Gespräche
kaum sehr gefördert haben. Für die im
Volksmund
«Rambos»
genannten
. Kommandos gibt es nun einmal keine
«freundliche Lokalbevölkerung»,
die
mit netten Worten zu begTÜssen sei.
Für sie istjede Person in diesem Gebiet
solange Terrorist, bis das Gegenteil bewiesenist.
Richtig nervös wird der für die Sicherheit verantwortliche
Kommandant, wenn die Späher im e~sten Pan-
:..:;..,.:t".:" .....
(~,j'~-':î
....
:',--
zer kurz nach der Durchfahrt durch die
Kleinstadt Sirnak eine verdächtige
Bewegung am Hang unterhalb der
Strasse ausmachen. Innerhalb von Sekunden sind die «Rambos» zur Stelle,
die im zweiten Bus mitfahrenden Parlamentarier und Journalisten halten
den Atem an - bis aus dem Gebüsch
drei nichtsahnende Frauen hervortreten, die offenbarein Feld unterhalb der
Strasse bestellt haben. Immer öfter beschränkt sich Inönü nach diesem Zwischenfall darauf, die GTÜppchen am
Strassenrand über die Lautsprecheranlage zu begTÜsSen, wobei er nicht
nachlässt, überaus freundlich zu winken.
('I.'
durcII Kunliatan
Die Strasse von Cizre nach Hakkari. die parallel zur irakischen Grenze
durch das Cudigebirge führt, war in
den vergangenen Monaten zeitweise
fürden Privatverkehr gesperrt worden:
die «Sicherheitskräfte»
konnten die
Sicherbeit auf dieser unübersichtlichen Strecke jedenfalls nicht mehr garantieren. Vor allem nachts haben in
diesem Gebiet die «Terroristen» (offizielle Bezeichnung für die Guerilla. kämpfer der PKK - Arbeiterpartei
Kurdistans) das Sagen. und dann fahren auch die hochgeTÜsteten «Sicherheitskräfte» nurnoch im Konvoi.
De.nnoch ..wollte lnöniLbis n.aJ;b..;:
Odt'II Il
Foto
MusaAgacik
.,
nicldzu
gewinnen Ist.
DorfpIMzen
Der FUhrer cler
tOrtdschen
Sozialdemokraten
(SHP), Erdal
111&10, musste
aufseiner
Werlletour
durch SIIcIostAnatolien
..... hren, cia..
cia. Vertrauen
derKunien
durch
Lautaprecherappel" auf clen
Die vor zwei Monaten ausgebrochene «kurdische Intifada» wurde vom türkischen Staat mit militärischer Härte und der fàktischen .
Aufhebung der Pressefreiheit beantwortet. Politiker der Opposition wie der Chef der Sozialdemokratischen
Volkspartei SHP, Erdal
Inönü, versuchen ihrerseits, verlorenes Terrain in den kurdischen Provinzèn zurückzugewinnen - mit wenig Erfolg.
Erdallnönüs Irrfahrt durch Kurdistan
a
\0
\0
-
2:.
3:
~
N
::r
.
(")
0
~
~
....
....
3:
.....
.
(JQ
:=
....C-.
N
tI)
"1
tI)
rn
-
cc
~
'"
."
:::!..
~
0,
(/)
~
~
I
~
<:
t'>l
;?
).
l'"-
t'>l
0
tl
::tI
<:
....,
6
t"1
~
is::
~
~
~
:srn
~
....
t'>l.
'"0
:l:-
<J
:l:-
;>I:
<:::
0
!"'1
-
~
!"'1
OJ
I
~
:stt:l
tt:l
~
~
'T1
~
tt:l
rn
rn
~
."
0
~
c:
ÇAPt.RIVISTA
STAMPA-DENTRO
zu spüren.
Uludere weiterfahren, eine in einer en-' :die Folgen dieserpöJiik
gen Schlucht gelegene Ortschaft mit I Steine und Eier fliegen zwar keine in
Richtung des rot-weissen Busses, wie
knapp 3000 Einwohnern, die in den
letzten Jahren immer wieder Schau- 'am Vortag in Cizre und später noch in
Bitlis, doch die Menge reagiert abweiplatz von blutigen Kämpfen war. Mit
send. Geklatscht wird wenig und meist,
einiger Mühe gelingt es dem Chauffeur
nur, nachdem strategisch plazierte
des Busses, auf der staubigen Piste inParteifunktionäre kräftig mitgeholfen
mitten des grösstenteils aus Lehmhäuhaben. Dabei geht der Professor in seisern bestehenden Dorfes zu wenden.
ner kurzen Ans rache'
,
Wie im Wahlkampf haben Inönü und
.
r ller
vor ihm: die
seine Mitarbeiter Position auf dem ver-urdische Muttersprache müsse selbststärkten Dach des Busses bezogen, von
verständlich zugelassen werdenbsagt
wo aus er die kleine Menge begrüsst.
"'lAd .p.,t ..t Aft • " __ dl ucuall.
ocnam Rande der Versammlung meint ein
Verlorene Seatlon
kurdischer
Gesprächspartner,
dass
Bis zu den Wahlen im November
man diesbezüglich keinem türkischen
1987 waren die östlichen Provinzen
Politiker trauen könne. Erst am Vortag
noch fest in sozialdemokratischer,
war ein kurdischer Sänger, der nach
Hand. Eine Versammlung der SHP in
einer Rede Inönüs ein kurdisches Lied
der heimlichen Hauptstadt der kurdigesungen hatte, von der allgegenwärtischen Provinzen der Türkei, Diyarbagen politischen Polizei festgenommen
kir, war damals noch ein schlagender
worden.
,
.
Erfolg für Inönü gewesen. Das hat sich
VersQbnlich meint Inörtü, das
seither drastisch geändert.
kurdische"Element in der Bevölkerung
Heute fühlt sich ein Grossteil des
sei eine BcftIlcherung für die ganze Gesozialdemokratischen
Anhanges in
sellschaft.i8~weigend
hören die Kurdiesem Gebiet von der Parteizentrale
den zu, sie q'àben nicht vergessen, wie
in Ankara betrogen. Den Wendepunkt
sie jahrelang als Bürger zweiter Klasse
bildete ein von der Ehefrau des franzögalten, als rückständige Bergbewohsischen Präsidenten François Mitterner, in den sechziger Jahren gar nur als
rand Ende letzten Jahres organisiertes
«Bergtürken» bezeretmet wurden. InSymposium über die Identität des kurönüs Lobgesang'r:ÂtJf,'ffie demokratidischen Volkes. Die kurdischen Abschen SPielregltur".
er kur~
geordneten der SHP, welche daran
dischen Proble
'steht fu'
teilnahmen, wurden unverzüglich aus
ner Uluderes d
doch in al z
der Partei geworfen: Mit ihrer Teilfe,m Kontrast
allgegenwärtigen
nahme hätten sie die Einheit der Repu«Özel Tim», d~«Sonderteam»
oder,
biik gefährdet, hiess es damals aus Ankurzweg, den «,k'arnbos».
.
kara. Stur halten auch die Oppositionsparteien an der offiziellen Staats.•• und ~bo.Methodtft
'
doktrin fest, wonach es in der Türkei
Seit '4tr Verschärfung des AusnurTürken gäbe.
nahmezustandes
wurden die « RamAls zunächst im Grenzstädtchen
bas» mit fast uneingeschränkten
Befugnissen ausgestattet. Ihre ErscheiNusaybin, dann im am Tigris gelegenen Cizre und kurz darauf im ganzen
nung ist sorgfältig auf Einschüchtesüdlichen Teil des von Kurden berung getrimmt, der Name «Rambos»
wohnten Gebietes eine eigentliche Inist kaum zufàllig entstanden. Nach Be-,
tifada ausbrach, stellten sich Inönüs
lieben können sie Leute festnehmen'
Sozialdemokraten
demonstrativauf
und verhören, ganze Dörfer evakuie-:
die Seite des kemalistischen Staates,
ren und verdächtige Personen aus dem
der durch seine brutalen Einsätze den
Gebiet weisen. Gesprächspartner
i~
den verschiedenen Städten, wo Inönü
Aufstand massgeblich geschürt hatte.
haltmacht, sind davon überzeugt, dass
In den Parteizentralen in Ankara hatte
die meisten der «nach intensiven
man zunächst gar nicht wahrgenomKämpfen getöteten Terroristen» einmen, dass im Südosten eine völlig neue
fach kaltblütig von den Rambos exenationale Bewegung entstanden war;
kutiert worden sind. Als im vergangeman hielt an der Theorie fest, wonach
nen Monat ein Grossteil der Geschäfte
die Ereignisse einzig auf die Infiltrain der Ölstadt Batman aus Protest getion von durch' das Ausland gelenkten
gen den Staatsterror geschlossen blieb,
«Terroristen» zurückzuführen sei. Dalegte das «Özel Tim» an einem Tag
neben unterstützten
die linke und'
2500 Geschäfte in Trümmer. Der Bürrechte Opposition stillschweigend die
germeister der Stadt,' Mitglied der
Theorie der Regierung, wonach der
SHP, hat bislang aus Ankara keine Reganze Aufstand von der Presse aufgeaktion auf seine Proteste erhalten.
blasen würde.' Als die Regierung mit
Am Rande der Verans\altung in
einem Dekret die Berichterstattung
Uludere kommt es, trötz der offenüber die Ereignisse im Osten faktisch
sichtlichen
Repressionsmaschinerie
'verbot, liessen die Sozialdemokraten
immer wieder zu spontanen Gesprä:
kaum Proteste vernehmen.
'
t~en. Die Leute ~uchen das Gespräch
mit den Journahsten, auch wenn sie
Ver.öhnung.geaten •••
wissen,
dass nach der Verschärfung
In Uludere bekommt Erdal-Bey,
des Ausnahmezustandes die türkische
wie der immer überaus freundliche
Presse nur noch die offiziellen Verlaut'Physikprofessor meist genannt wird,
barungen und Erfolgsmeldungen über
n
,tPm
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
den Krieg gegen die PKK veröffentlichen darf. « Das grösste Problem hier
sind die Dorfwächter», meint ein junger Mann im Teehaus. Im Hintergrund
verfolgt ein Rambo mit kahlgeschorenem Kopf, demonstrativ umgehängtem Patronengürtel und einigen Handgranaten am Revers kaugummikauend das Gespräch.
.,atem der KoUeboretlon
Insgesamt vier Ashirets (Stämme)
hat Ankara bislang als «Dorfbeschützen> für sich gewinnen können. Bezahlt werden sie verhältnismässig gut:
in dieser Region sind monatlich
500000 türkische Pfund (umgerechnet
rund 280 Franken) jedenfalls ein stattliches Einkommen. Mit den vom Staat
vert~.'
nJts~'hnikoff-Gewehren
konnten die Angehörigen dieser loyalen Stämme ihre Machtbasis auch
während der Intifada bewahren, obwohl die Dorfwächter immer wieder
zum Ziel der PKK-Guerilla werden.
Wenige Stunden nachdem der Konvoi
Inönüs die Stadt Cizre verlassen hatte,
wurde auf offener Strasse ein Dorfwächter erschossen,
wie man annimmt, von den PKK-Guerillas, doch,
könnte es sich ebensogut um eine Abrechnung zwischen den Sippen handeln.
Am Ende der viertägigen Fahrt
hatten im ganzen Gebiet insgesamt
neun Dorfwächter ihr Leben verloren.
Solche Zahlen erscheinen nicht in den
offiziellen Verlautbarungen,
die vom
Verwalter des Ausnahmezustandes,
Hayri Kozakciaoglu, persönlich zensiert werden. Am türkischen Fernsehen ist immer nur die Standardformulierung zu hören, wonach die Sicherheitskräfte erneut so und so viele «Ter- '
roristen tot festgenommen» hätten allein die Zahl variiert von Tag zu Tag.
eten dementieren Worte
Vier Tage lang zog !nönü durch_
die Berge Kurdistans. In insgesamt 14
Ortschaften versuchte er, seine Zuhörer wie in Uludere davon zu überzeugen, dass die Probleme nur auf demokratische Weise zu lösen seien. Und
umgehend wurden diese Worte durch
die Omnipräsenz der türkischen Repressionskräfte
jeweils wieder zunichte gemacht.
Der Höhepunkt der Demonstration der Staatsrnacht schien am letzten
,Tag erreicht zu sein, als der Konvoi
südlich des Van-Sees einen über 2100
Meter hohen Pass überquerte. Inmitten des fantastischen Panoramas der
kurdischen Bergwelt liessen die Kommandos noch einmal sehen, wozu sie
ausgebildet waren. Innerhalb von Sekunden hatten sie die umliegenden
Höhen besetzt, als müssten sie auch
noch die Berge einschüchtern. «Alles
für unsere Sicherheit!» kommentierte
ein Parteifunktionär
atemlos. Doch
am Abend gestand ein Parlamentarier
ein, dass man sich im Bus gefragt habe,
ob die permanente Machtdemonstration nicht kontraproduktiv
gewesen
sei.
J
7
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERlIEVOKA
DEPECHE DU MIDI,
ÇAPÊ-R/VISTA
STAMPA-DENTRO DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
26 mai 1990
TELEVISION
Les Kurdes sur « FR 3 ))
A voir aujourd'hui, à 13 h 10, sur« FR 3» Midi-Pyrénées,
une émission s.ur l'implantation de trente et un Kurdes
à Castillon depuis le 14 octobre 1989. Des images et un
reportage montrent comment ces montagnards de l'Irak
.s'intègrent peu à peu dans un paysage qui leur est familier.
INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE,
26-26 may 1990
Who Helped Arm Iraq? America, France and Italy
ASHINGTON - ''The Lavoro
W
affair" is what some of us call
the government of Iraq's manipulation of the American and Italian
banking systems to help the dictator
Saddam Hussein finance the building
of a missile with a nuclear warhead.
In Atlanta, a grand jUl)' has been
inves!' ting the running of $3 billion
throu
a U.S. branch of Italy's Lavoro auk, a large chunk of which
.was ostensibly for commodity loans
~anteed
by the ever-trustful U.S.
Agriculture Dt:Partment.
Like the savmgs and loan scandal,
this case is too complex for media
scrutiny (Alan FreedInan of the Financial Times excepted), and Attorney General Ricliard Thornburgh
slowed the investigation by easing
out the U.S. attorney in Atlanta.
Reverberations from the Lavoro
l'robe made Agriculture Secretary
Clayton Yeutter nervous enough to
disPatch a team to Baghdad to find
out about "possible irregularities" in
America's billion-a-year guarantee of
loans to ~, These bureaucrats r~
turned with signs of corruption and
kickbacks that they hastily unloaded
on the department's inspector-general.
Because the Bush ädministration
does not want to upset the Iraqi dictator, who will be anointed next week
in Baghdad as "the new Nasser" by
the Arab leaders, no questions are
being asked of the National Security
Agency about why it failed to spot
the huge transfers of dollars; nor has
the FBl yet asked the Export-Import
Bank which of its officials knew of
the illegal transfers.
8
By William Salire
But 'Atlanta's Lavoro leads are and thereby drew Mr. Chevènement
making some investigators in Ameri- into advancing much more new debt;
ca and in Europe nosy: Where else most im,P.Ortant, he agreed in principle
has Mr. Hussem been getting the to prOVIde the Dassault Mirage 2000
money for his costly weaponryf And - and have it produced in Iraq.
That is not all; the Iraqis want a
who is providing him with the Western teclinology to terrorize the world? modern long-range ground-to-ground
All fingers point to France, the missile. They took the old Soviet
leading weapons supplier to Iraq dur- Scuds, with a range of only 200 miles
ing its war with Iran. Six monthS ago, (320 kilometers), and with the help of
a scientific delegation from Paris met a score of French technicians upgradwith Saddam Hussein after visiting ed these to 500 miles; they are caned.
his secret missile base at Mosul; four al-Abbas and al-Hussein. What then
French companies turned out to have became vital was a sophisticated inerreceived payments through the La- tial guidance svstem - the missile
system's "brain:l,
voro "paymaster" in Atlanta.
The French company Sagem makes
France has already helped Iraq
concoct its own AWACS; it p!aced a those guidance systems, but under a
radar dish 10 yards (9 meters) in EuropeaIl Community treaty - the
Missile Technology Control RegiIne
diameter, built by Thomson-eSF,
atop an Ilyushin- 76 bought from the - France is bound not to ~ort this
SoVIets. The French techiricians, who destabilizing warmaker. SOmehow,
these mad~in-France
devices have
maintain. and operate the advanced
been getting throuih to Iraq; as a
command reconnaissance
aircraft,
have boasted that their Adnan-l is result, Mr. Hussein lias a new weap<?ns
system that led to his boast to be able
better than Moscow's own version.
This January the French defense to "scorch half of Israel."
On this critical item, French cusminister, Jean-Pierre Chevènement,
was summoned to Baghdad. The dic- toms has become a sieve, and investitator wanted a better product than gators find it is hard to imagine that
the Mirage F-l jets that helped him Mr. Chevènement's ministry is un.
defeat Iran; he wanted the new Mi. aware of the smugg1ing.
While France's techilical expertise
rage-2000, expected to be ready by
is bolstering the N asserite pretensions
1994, on credit. Mr. Chevènement
reminded Mr. Hussein that he al- of Iraq's dictator, U.S.loanguarantees
have tielped him free money for leverreadyowed France $6 billion.
.
Blinkers know how that made Mr. age for more French credit.
Congress wants to im~~~ sancHussein all the stronger in the dealing;
the dictator found $158 million to pay tions, out President Bush . s SadThomson-CSF. cash for new .o,rqers dam Hussein is a closet moderate.
We could learn more about the
buildup of a menace to peace by
unraveling the Lavoro affair. But Mr.
Thornburgh's Justice Department is
timorous; television news finds it all
too complicated, and France's arms
merchants have an investment that
pulls them deeper into the pit.
The New York Times.
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
VAN DINSDAG 29 MEl 1990
Wat is Turkije voor een land? Er is
geen eenduidig antwoord op deze vraag.
Met het toeristisch seizoen voor de deur
is het eerste wat opkomt dat het een
vakantieland is. Voigens het laatste rapport van Amnesty is het een land dat de
aandacht trekt, omdat de mensenrechten er worden geschondeno Voor de gemiddelde Nederlander is Turkije het
land van de buitenlandse gastarbeiders;
het is een Derde Wereldland.
Tege1ijkertijd is Turkije lid van de
NAVO en kandidaat-lid van de EGoHet
is een republieko Ofschoon af en 'toe
door het leger politieke partijen verboden zijn, is er een parlement waarin
veel. partijen zijn vertegenwoordigd.
Maar het oprichten van een politieke
partij door bijvoorbeeld etnische groeperingen en communisten is verboden.
Het machtssysteem is gedeeld; wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht zijn gescheiden. Maar het ene
orgaan accepteert het andere niet. De
officier van justitie kan de telefoon van
de parlementariërs afluisteren en dossiers over hen aanleggen. Het hoofd van
de generale staf van het leger staat' in
het landsprotocol op de derde plaats;
alle ministers - ook de minister van
Defeilsie - en de leiders van de oppositiepartij, komen in rangorde na de generaal.
Boven alle organen staat nog een ander orgaan: de Nationale Veiligheidsraad. De meerderheid van deze raad
bestaat uit generaals. Daarbij aangesloten ministers kunnen slechts op uitnodiging van de generaals vergaderingen
bijwonen. Het is hun plicht om, wanneer het het "staatsbelang" betreft, adviezen te geven aan de regering en het
parlement. ln de geschiedenis hebben
deze altijd de adviezen opgevolgd en tot
wetten gemaakt. Anders bestaat het gevaar van een staatsgreep!
Turkije is een land met veel volkeren.
Ongeveer twaaU mi1joen Koerden leven
naast Arabieren, Tsjerkessiërs, Georgiërs en Lazen. Voigens de Turkse
grondwet is iedereen die de Turkse nationaliteit heeft, een Turk. Officieel bestaat er dus geen ander volk dan de
Turken. Maar vooral de Koerden strijden voor hun etnische identiteit. Ook is
er een aantal wetten voor de Koerden
gemaakt: hun taal is door een speciale
wet verboden verklaard. Evenals het
dragen van eigen kleding en het beoefenen van eigen muziek. Het is ook niet
toegestaan om hun kinderen Koerdische namen te geven.
.Doodvonnis
Koerdistan heeft in zijn geschiedenis
'altijd met buitengewone wetten te maIœn gehado Er zijn rechtbanken opgericht die de bevoegdheid kregen vonnissen uit te spreken waartegen geen hoger beroep mogelijk was, ook niet als
Turkse soldaten
laten Koerden
uitwerpselen eten
Medio mei heeft Oostenrijk de wapenlev~anties aan Turkije stopgezet.
Nederland zoo dit vootbeeld moeten volgen, vindt voormalig Koerdisch
vluchteling Y. Ye,Ugöz,'OIndat deze wapens tegen de Koerden worden ingezet.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Ali Bozer is momenteei in
Nederland. Maandag sprak Bozer met zijn conega Vanden Broek, terwijl hij
vandaag de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken van de beide Kamers
ontmoet. Ye.Ugöz geeft aan dat de Koerden enkele weken geleden weer
.
getroffen zijn door nieuwe "wetten".
het een doodvonnis betrof. Deze rechtbanken dragen de naam "Istiklal Mahkemeleri" (Hooggerechtshof ten tijde
van de Koerdische opstand in 1925). De
"Takrir-i Sükun" (het scheppen van
openbare orde) is een wet waardoor aan
plaatselijke gezagsvoerders buitengewone bevoegdheden worden toegekendo En tenslotte de "Dersim wetten"
(Dersim is de plaats waar in 1937 opnieuw een Koerdische opstand uitbrak)o
Enkele weken geleden heeft de Nationale Veiligheidsraad nieuwe "adviezen" gegeven. De minister.raad heeft
deze, zonder het parlement hiervan in
kennis te stellen, gepubliceerd in de
Staatscourant als zijnde een beslissing
"met kracht van wet, nummer 413"
(Kanun Gücünde Kararname). Nu mogen politie en leger zonder ondervraging en onderzoek iemand doodschieten.
De "super gouverneur" (deze instelling bestaat alleen ill Koerdistan) heeft
het recht gouverneurs niet wettelijk
controleerbare bevoegdheden te geven
en tevens "buitengewone" bevoegdheden. Hierdoor krijgen plaatselijke gezagsdragers de mogelijkheid zonder toestemming van de rechtbanken huiszoekingen te doen, mensen te arresteren
en te ondervragen. Personen die hull'
verlenen aan mensen die "tegen het
regime zijn", krijgen een straf opgelegd
die twee keer zo zwaar is als wat er in de
Turkse wet voor staat.
Men heeft bijvoorbeeld de bevoegdheid om civiele personen te bewapenen
en drukkerijen te sluiten. Daarom kan
het tijdschrift ,,2000'e Dogru" (Op weg
naar het jaar 2000) dat niet afhankelijk
is van de staatsideologie en dat als pro-
gressief en radicaal wordt gezien, al geruime tijd. niet verschijnen: er is geen
drukkerij voor te vinden.
De progressieve Turkse pers noemt
deze maatregelen met kracht van wet
"SS-wetten", uitgaande van de woorden "Sürgün" (verbanning) en "Sansür" (censuur).
ZeUs ex-minister-president Demirel,
die al jaren woordvoerder is van de
conservatieven, is tegen deze nieuwe
maatregelen met kracht van wet.
Demirel vergelijkt ze met eerder genoemde "takrir-i sükun" en de beruchte "Dersim wetten". Hij doet moeite om
deze kwestie ter discussie te stellen in
het parlement. Maar de sociaal-democratische partij van Inönü, die op uitnodiging van de PvdA een bezoek bracht
aan Nederland om te praten over de
afgelopen gemeenteraadsverkiezingen
en andere problemen van de Turkse
minderheid, heeft zeven eigen parlementariërs uit de partij gezet. De reden
daarvoor was dat zij hadden deelgenomen aan een onder leiding van mevrouw Mitterrand in Frankrijk gehouden bijeenkomst over de situatie van de
Koerden. Deze partij werd als lid geaccepteerd van de Socialistische Interna- .
tionalel
De grootste Turkse kranten hebben
zich snel aangepast aan de nieuwe situatie. De gebeurtenissen in Koerdistan
worden nu alleen nog via officiële ver- .
klaringen bekend gemaakt. Het woord .
Koerd kom je in de Turkse pers niet
meer tegen.
De socioloog Ismail ~ikçi wordt weI
de Turkse Sacharov genoemd. De~ikçi
heeft eenderde van zijn leven in gevangenschap doorgebracht en is nu op0
"
--
- - -
-------------------
9
nieuw gearresteerd wegens zijn laatste
boek "Koerdistan, eel'. internationale
kolonie".
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO DE LA PRENSA-BASIN ÖZETi
exile june 1990
Kafka
Is dit alles nu alleeI'. eel'. zaak van
Turkije en de Koerden? Welke 1'01 heeft
het Westen hierin?
Vindt het Westen vrijheid belangrijk? Ja, dat is zonder twijfel waar. Dat is
het imago van het Westen. Het is solidair met het Roemeense volk dat in
opstand komt tegen de onderdrukking.
Het Westen houdt' ook van Kafka, ech,
tel' in het theaterstuk van Havel wU het
Westen liever souffieur zijn van de
hoofdrolspeler.
.
Voor Sachorov stond er altijd eel'.'
'huis klaar. De Berlijnse Muur en het'
prikkeldraad aan de grenzen van Hon,
garije zijn altijd droevige beelden ge.
weest in de ogen van westerlingen.
Het Westen is tevens eel'. plaats waar.
vluchtelingen kunnen en kond~n' !fo';'
men uit het Chili van. Pinochet, net
Tutkije van Evren, en Pàkistài1 vaii Zia
ul-Haq en het Irak van Saddam.
'
De NAVO werd door de Westerse landeI'. aIs pact gelanceerd en betekent
voor deze landen bescherl!ling en eenheid val'. democratieën. Er werd vastgesteld dat NAVO-goederen niet voor binnenlandse zaken (zoals burgeroorlog)
en niet voor anti-democratisch~ doeleinden gebruikt mogen worde~.: Maar
Turkse soldaten die Amerikaanse mili..
taire kleding drageI'., in Duitse tanks
rijden, zich bedienen van Engelse kanonnen, raketbommen van Amer~aanse en vliegtuigen van Nederlandse makelij gebruiken, lieten Koerdisch~ boeren uitwerpselen eten. Boeren w~rden,
toen zij il'. de ochtend naar de JJ;larkt
gingen, met kogels doorzeefd door eel'.
eenheid die van Amerikaanse wapens
voorzien was.
•
Het Westen, dat niet alleen door Roemenië en Litouwen, maar ook door
Koerdistan en Turkije als een symbool
van vrijheid wordt beschouwd, gaat'
door met het levereI'. van wapens die
. tegen Koerden worden gebruikt. Daar-:
om heeft Oostenrijk eel'. nieuw besluit
genomeI'. en is gestopt met het vei'ko~'
pen val'. wapens aal'. Turkije.
.;.
ln Nederland was Relus tel' Beek toti
voor kort tegen de wapenleveranties,
maar nu als minister van Defensie verdedigt hij het nut van deze wapenleveranties. Maar het Nederlandse volk is
toch geen volk dat belasting betaalt om.
andere volken te vermoorden? Het is.
dus tijd dat Nederland het voorbeeld
van Oostenrijk voIgt.
"
Elk volk, ... nee, ook elke regering
krijgt het volk dat zij venl~ent!
,
Jurist
10
YÛCEL YE$ILGÖZ
en ex-Koerdische vluchteling
.~. "
UK UPDATE
Rumours of a toughening of Home
Office procedures towards Kurdish asylum-seekers has prompted North Lon-'
don churches to prepare to offer sanctuary to asylum-seekers, if. the immigration
authorities attempt to enforce deportation
orders. The Hackney and' Haringey
churches' offer has the support of the
British Council of Chùrcl1es.
The threat has also prompted an early"
day motion, put down by Sir David Steel,
Jim Lester and Alistair Darling, with thé
support of 70 MPs. The motion calls on
the government to place a moratorium
on the removal of any more of the 3,700
Kurdish asylum-seekers who arrived .
before the imposition of visas, 'pending :
further investigation into the situation of .
Kurds in Eastern Turkey, which could
provide corroboration of the asylumseekers' testimony'.
Of 3,700 Kurdish asylum-seekers who
arrived between the beginning of April
1989 and the imposition of visas on 23
June 1989, 1,300 have sc far been graJ;lt-.
ed refugee status or temporary leave to
remain. Some 48 have been deported,
249 have left voluntarily. The 145 who
have been refused leave to stay, but for
whom removal has been deferred, are
particularly at risk; but the 1,9S8 whose
cases have not yet been processed or
decided are, also less secure if the rumour
is true.
•
LE JOURNAL
DU PATISSIER
mai 1990
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
SADÙAM HUSSEIN: LE MEGALOMANE
BARBARE,
ROI D'IRAK
.
,
Lorsque j'ai appris, tÔt le matin,
à Daniel JACOBY que Farzad
BAZOFT avait été exécuté. Il a
lancé un sonore « quelle saloperie ... », réaction que le président
de la Fédération Internationale
des Droits de l'homme répétera
un peu plus tard à la télévision.
Le sanguinaire Saddam HUSSEIN. qui règne sans partage sur
l'Irak a été insensible aux appels
à la clémence lancés par la communauté internationale. On connaît ce sinistre personnage
depuis 1968, date de la révolution baasiste irakienne. Dès leur
arrivée au pouvoir, les nouveaux
dirigeants se firent remarquer
par une cruauté jamais démentie. Procès politiques contre leurs
adversaires, accusés d'être des
agents d'Israël, des Etats-Unis
ou des « puissances impérialistes ».
Le plus spectaculaire de ces procès se déroula au début de
l'année 1969. 16 personnes dont
10 de confession juive, furent le
lendemain de la sentence, pendues, place de la République à
Bagdad, en présence d'une foule
de plusieurs centaines de milliers
<lepersonnes. Le régime policier
était instauré. Des opposants au
régime (réfugié à l'étranger) mais
aussi des proches du président
(qui commençaient à lui faire de
1' ombre) furent assassinés par les
agents de la mort du dictateur.
Tout le monde a également en
mémoire, les images de civils
dont de très nombreux enfants
saisis par la mort lors des bombardements
chimiques d'une
ville du Kurdistan en mars 1988.
La victo1l"e sur l'Iran, dans la
guerre
du Golfe n'a fait
qu'accroître le,culte de la personnalité, la toute puissance acquise
grâce à l'appui des grandes puissances poussées lors de cette
guerre par la peur du Khomeinisme.
"
Ce laxisme international
eu
égard aux droits de 1'homme
dans ce pays, a permis à Saddam
HUSSEIN, de rejeter les demandes de grâce venues de l'étranger. Avec moquerie. Farzad
BAZOFT, le journaliste britannique d'origine iranienne, accusé
d'espionnage par les Irakiens a
été exécuté. Pendu comme on
sait si bien le faire dans ce pays.
Ce jeune reporter de 31 ans qui
avaient couvert, en septembre
dernier les élections au Kurdistan (à l'invitation du gouvernement Irakien) avait eu l'idée
avant de retourner à Londres, de
recueillir des informations sur
une mystérieuse explosion survenue dans un complexe militaroindustriel situé au sud de Bagdad. Une usine chimique disaiton construite par des Européens.
Il y aurait eu plusieurs centaines
de morts. Il avait pu se rendre
sur place grâce au courage d'une
infirmière britannique travaillant
pour un hôpital privé de la capitale ... dans une ambulance.
Ils auraient été tous deux arrêtés, jugés
et condamnés.
BAZOFT
a mort.
Daphné
PARISH a 15 ans de détention.
Durant sa détention le journaliste de « l'Observer» avait été
contraint d'avouer à la télévision
« qu'il était un agent isaraëlien». Aveux obtenus après
quelques séances de torture ?
Farzad BAZOFT a été exécuté
le 15 mars. Le ministre de
l'information local qui ne sait
manier que l'humour macabre a
lancé à destination des Anglais
« Mme THATCHER
voulait
BAZOFT vivant. Nous lui avons
donné son corps ». Bouleversé,
le consul de Grande-Bretagne à
Bagdad a raconté sa rencontre
avec le journaliste,
quelques
minutes avant sa mort. « Il était
vêtu d'une djellaba et semblait
calme. Il m'a transmis plusieurs
messages pour sa famille et pour
ses amis. BAZOFT, s'est une
nouvelle fois défendu d'être un
espion. Il m'a répété qu'il était
un journaliste, qu'il n'avait fait
que son travail de journaliste ».
Rassurez-vous à Bagdad, le dictateur Saddam HUSSEIN lui, va
très bien. Et continuera a faire
ce que son pouvoir lui ordonne.
C'est la formule consacrée des
tyrans.O
11
ÇAPt-RIVISTA
EST RÉPUBLICAIN, 2 juin 1990
[IG[!](!mDrnm
Kurde renvoyé en Turquie:
le préfet assigné en justice
Zeyne1 Demirbi1ek a été reconduit dans le pays
:qu'i1 voulait fuir la veille du jour où le tribunal
devait statuer. Ses avocats intentent un procès
a,u préfet de Moselle.
METZ. - Le 30 avril dernier,
quand il s'est présenté à la
préfecture de Nancy pour demander le statut de réfugié
politique et la protection de
l'OFPRA (l'Office français
pour la protection des réfugiés et apatrides), Zeynel Demirbilek n'a pas obtenu du
service des étrangers le titre
de séjour valable un mois
'pour faire les démarches nécessaires.
Ce jeune Kurde de nationalité turque, ne parlait au-,
cune autre langue que celle
çlesa région d'origine, le Kurdistan. Le préposé lui a dit de
revenir avec un interprète.
Mais il a omis de remettre à ce
clandestin de 22 ans le document prévu pour régulariser
sa situation en France pendant un mois, le temps de faire valoir les raisons pour lesquelles il demande le statut
de réfugié politique.
Parti le 15avril de Turquie,
où il dit qu'il a été torturé et
,détenu pour son apparte'nance au TKPML, le parti
communiste révolutionnaire
.kurde, M. Demirbilek est ar'rivé en France caché dans un
camion, après un voyage de
dix jours par la Bulgarie, la
Yougoslavie et l'Italie. Il a
payé 4.000 DM au passeur
d'Istanbul qui lui a indiqué
une adresse où se rendre à
Toul.
Procédure
de «voie de fait »
Après son passage à la préfecture de Nancy le 30avril, le
jeune homme ne trouve aucun interprète kurde pour
l'aider dans ses démarches.
C'est en se rendant' à SaintAvoId (57) le 7 mai pour demander à des compatriotes
kurdes de faire office de traducteurs qu'il est arrêté par
les gendarmes à 12ho 30.
Le même jour, le préfet de
la Moselle, M. Mahdi Hacene,
prend un arrêté de reconduite
du jeune Kurde dans son
pays. Le dimanche 13mai, M.
Demirbilek est mis dans un
avion à destination de la Turquie. La décision du préfet a
été exécutée sans attendre
que statue le tribunal administratif de Strasbourg, saisi
d'un recours contre l'arrêté
d'expulsion. Or, dès le samedi
'12 mai, le tribunal avait annoncé qu'il tiendrait audience
le lundi 14 mai à 11h.
Mardi 5 juin
en référé
Les avocats de Zeynel Demirbilek ont décidé de ne pas
laisser tomber l'affaire, Me
Patricia Von Kinitzki et Me
Daniel Delrez, du barreau de
Metz, veulent demander des
comptes au représentant de
l'Etat « po~r,!~ princip~ »', ,
Ils n'ont plu!! de nouvelles
de leur client, expédié de force dans le pays où il était recherché pour ses opinions politiques. "Nous assignons le
préfet en référé devant le président du tribunal de grande
instance de Metz pour que
soit constaté qu'il y a voie de
fait contre ce pauvre bougre,
membre d'une minorité opprimée, qui'demandait la protection de la France et qu'on
renvoie dans son pays, où il
court un risque grave, sans lui
laiser exercer ses droits ».
En fait, c'est pour l'exemple que les avocats intentent
un procès au préfet de la Mo, selle. Ils ont choisi la Procédure de voie de fait parce
qu'elle entraîne l'exception
de compétence des tribunaux
administratifs en matière de
droit d'asile.
Ils espèrent obtenir du tribunal de grande instance
«qu'il condamne le préfet à
remettre à Zeynel Demirbilek un visa d'entrée en
France et un titre de séjour
valable un mois. Pour qu'il
soit dit que si son administration fait parfois fi de la législation, la France sait encore respecter les droits de
l'homme».
L'affaire est inscrite à l'audience de référé du mardi 5
juin, au tribunal de grande
instance de Metz.
~amille
FRADET
~------------------------I
I L'INDEPENDANT, 1er juin 1990
I
:
Turquie ': affrontement 'entre
:
I
I
I
I
I
I
:l'armée et les Kurdes'
I
I
I
I
L
12
DIYARBAKIR (TURQUIE), 31 mai, Reuter - Quatre rebelles
kurdes et un soldat turc ont été tués lors d'un affrontement dans le
sud-est de la Turquie, L'échauffourée entre des soldats turcs et
des militants du PKK (Parti ouvrier kurde, d'obédience marxiste)
s'est déroulée dans la province de Siirt, Plus de 2,000 personnes
ont été tuées depuis 1984, année où le PKK a entamé sa lutte dans
le sud-est de la Turquie,'
~
I
I
~
ÖZETI
INTERNATIONAL
HERALD
TRIBUNE
2-3 juin 1990
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Backlash Aids Kurdish" Rebels
Support Is Spreading ~ Turkey Steps Up a Bloody War
By Jonathan C. Randal
Wa.rll//IgIOll POIl Sm/œ
DIYARBAKIR,
Turkey Kurdish rebels, in their sixth year
of an increasingly bloody guerrilla
war against the Turkish government, appear to be p,i.11in& grusroots support. accor<ling to politicians, -diplomats
and other
analysts.
The lut two months, during
which 140 people on both sides
have been killed, were the most
violent since August 1984, when
the Marxist Kurdish Worken Party
started fighting in the southeut for
indepenaence for Turby's 10 million Kurds.
Using better intelligen~thering and helicopters, the security
forces have made some headway in
the war, which has claimed nearly
2,000 lives.
But the government's tactics
have set off political backlash.
This spring, for the first time,
anti-government demonstrations
for a separate Kurdish cultural
identity erupted in more than a
dozen towns and cities in this
mountainous region.
The demonstrations by thousands of Kurds - some spontaneous, others prompted by the guerrillu - followed warnings by
Kurdish moderates that the secunty forces' widespread use of torture,
wholesale arrests, routine beatings
and other human rights abuses
were alienating many Kurds.
The government's harsh policy
has drawn criticism from Amnesty
International, the human rights organization, and others.
Initially caught off guard by the
demonstrations, the government
struck back on April 9. Sweeping
decree powen in Il provinces were
granted to the regional governor,
Hayri Kozakciolgou, who critics
contended already ruled under the
civilian equivalent of martiallaw.
Mr. Kozakciolgou is empowered
.
NYT
to seize newspapers and printing
plants, impose fines of up to the
equivalent of $50,000 and deport
anyone from the region at will.
Fear of fal.lingafoul of the decree
has discouraged probing coverage
of the southeut by the press, which,
now limits itself to publishing officiai communiqués issued by the
governor's office.
Since Kemal Ataturk founded
the Turkish republic in 1923 the
government has considered any
suggestion of a separate Kurdish
identity tantamount to the breakup
of this ht:terogeneous state.
The Kurdish community in Turkey - which accounts for half the
Kurds, who live in a wide arc
stretching from the Soviet Union,
through Iran and Iraq to Syria - is
denied the right to uSe its language
for official purposes and, for all
intents and purposes, has no legal
cultural existence.
Behind the scenes, according to
informed sources, the Turkish military, with 60,000 troops in the region, is maneuvering to wrest o~rall responsibility for law and order
from the ~overnor, who oontrols
30,000 police, about 18,000 village
guards and specially tr~ed police
commandos.
Even before the April decree,
Kurdish moderates were depressed
by si~ of ~Towing intolerl\1lcc
among Turkish officials, who in recent years had been moving gradually toward accepting a dialogue
about Kurdish cultural rights.
Professor Ismail Besicki, who
since 1971 has spent more than a
decade in jail for writing that
Kurds form a sC{'arate ethnic
Jl'0up, is again on trial for publishmg another book on the taboo subject.
Turkey's parliament is moving to
strip five Kurdish members of their
immunity.
The opposition center-left Social
Democratic Populist Party expelled seven legislators for atten~mg a conference on Kurdish issues
organized last October in Paris by
Danielle Mitterrand, wife of the
French president, François Mitterrand.
.
Much of the hardening of gOYernment thinking is ascribed to the
Kurdish Workers Party's COIœ'
back after the end of the war between Iran and Iraq in 1988, which
deprived them of sanctuary in
northern Iraq.
Nearly two years later, the party
has succeeded in re-establishing'
bases ii1 Iraq, maintaining others in
Syria and opening new ones inside
Iran.
Intelligence analysts estimate the.
party's strength inside Turkey at
1,500 to 2,000 armed men. Perhaps
1,500 others are either poised along
Turkey's borders or training in
camps run by the party leaderm
Abdullah Ocalan, in the Syriancontrolled Bekaa in Lebanon.
As long as hostilities remain bottled up in the southeast, diplomats
and analysts doubt the war will
destabilize the government.
But Turkish officials worry that
the rebellion will spread to Adana,
Ankara, Izmir or Istanbul, cities
with large Kurdish conlmunities.
Recently police in Ankara, Istanbul and Malatya broke up armed
cells of Kurdish Islamic fundamentalists.
~-~---~~-----------------~
I Le Figaro, 4 JUIn 1990
JÙSTICE
I
I
I
I
I
I
Le droit, d'asile
en questIon
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
"l'asile
I
I
I
I
L
.[1 Deux avocats
.assigné en référé
messins ont
le préfet de
la Moselle au tribunal de
grande Instance de Metz pour
• vole de fait • à l'encontre
d'un Kurde qui demandait
porftlque, Les deux avocets accusent le ptéfet de la
Moselle d'avoir reconduit à la
frontlére un Kurde qui demandalt l'asile politique avant que
le tribunal administratif de
Strasbourg ait pu se prononcer
sJ/ll'la validité de la requête;'
'__ - - _-.J
13
I
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
DUPHINÉ LIBÉRÉ,4 juin 1990
ENSEIGNEMENT
"
avec.
AIRPRANCI!
"
.Larousse
Jean-Louis Gallina
1er prix .départemental
Mon toubib au Kurdistan
A Seyne-les-Alpes (AH.P.)ce petit
village d'un peu plus de 1 000habitants, le docteur Brochu Olivier, 41
ans, sa malette à la main, part
dans sa 2 ev pour ses visites du
matin. Ses vacances, il les occupe
bien: la Mer de Chine, la Pologne,
le Kurdistan, 1'Il'8IL Il se rend
dans ces pays lointains pour de
bonnes raisons et pour la bonne
cause: il fait partie de ces gens
que l'on appelle. Les médecins du
monde _. Bien que cette association humanitaire n'aime pas être
médiatisée, il a bien voulu répondre à quelques questions afin
d'éclairer ce travail fait dans l'om-
bien -, eux • le mal-, le peuple a
vite fait le choix! Nous apporions à
ces personnes du matériel médica~
des médicaments, et aussi notre savoir. Nous formons des infirmiers à
nos techniques modernes et nous
continuons à les ravitailler en produits médicamenteux méme lorsque
notre mission est terminée.
Po
- uvez-vous m'expliquer le fonetionnement financier?
- 95 à 96 % des revenus sont des
dons. cela fait environ dix millions
de centimes par an.
- Cone~tement,
comment cela
fonetionne-t-il?
,bra..
- Il Y a un siège à Paris, avec quelJ.LG. -. Qu'ett-ce que • M~in
ques 35 permanents {directeur, sedu monde - ?
crétaires, chargés de missions...} puis
O.B. M Bernard KOuchner Il créé il les antennes régionales dans toutes
y a 8 ans • Médecin du monde _. les villes de France. Chacune d'elles
Actuellemen~ le docteur Lebas a est chargée d'une mission trés spépris la relève. Notre but est de venir ciale: Marseille par exemple sOc',en aide aux pays en difficultés cupe du Kurdistan. de la Pologne,
(guerre, tremblements de terre_) 'de la C6tt d1voire. Nous IOmTneI
nbus sommes appelés par les mou- prévenus de notre départ 3 à 4 mois
vements d'opposition. par la Croix- à l'aVCS1lCepour que l'on puisse
RoUlle, mais jamais par les gouver- prendre notre décision: il ne faut
: nements; par exemple en Chine. . pas oublier que nous faisons cela
nous avons été rejetés car politique- béMvolemen~ seul le billet d'avion
ment cela génait le régime totali- et les repas sur place sont payés,
taire chinois, nous faisions .le mais dans ~ ,cas ~'urience, il ar-
14
rive que l'on ne soit prévenus que 48
heures à l'avance. J'ai la chance de
travailler dans un cabinet de groupe, ce qui fait que je suis disponible
et mes patients ne sont pas délaissés.
- Et
le terrain, comment cela
,ur
se paue-t-U ?
-Je suis déjà parti 7 fois et à chaque fois nous n'étions que trois. Entre nous, il y a toujours une bonne
entente, chacun sa tâche; nous ne
dormons que 2 ou 3 heures ça et là,
souvent dans des maisons de torchis, car ces gens qui n'ont rien. et
pour qui nous sommes tout nous
réclament 24 heures sur 24. Certains
médecins en reviennent d'ailleurs
très marqués et très fatigués.
- Quand U n'y a pal de graues
cataltropha, )I a-toll tout de
mime UM action d'aJde ?
- Oui. il )I en a, ce sont des missions
de formation; en ce moment en Arménie une mission psychologique
est entreprise avec l'apport de matériel scanner, fibroscope, électrocardiogrammes et une grosse infrastructure avec l'aide de cardiologues frr;mçais qui forment les infirmiers arméniens à l'utilisation de
ce matérieL Cette mission vise sur-
tout les enfants marqués par la catastrophe.
- Personnellement
qu'est-ce qui
1I01U a pouué à clevenlr • Médecin du monde - ?
- C'est à la suite d'un voyage en
Pologne, il y a dix ans. avec un ami
pour soutenir • Solidamosk - que
j'ai eu envie d'aider ces gens. J'ai
rempli un questionnaire et depuis je
suis fiché. Je suis déjà allé au
Tchad. en Mer de Chine, au Kurdistan. en Arménie après le tremblement de terre et je continue mon
action car c'est ~nue
pour moi
une drogue, mais je vais freiner
cette envie car j'ai une famille de
trois enfants.
-A quand et où la prochaine
mlulon?
- Je ne sais pas où! Ou tout au
moins c'est encore secret..
Depuis le docteur Brochu est parti
en Pologne pour un coloque, à
Cracovie, concernant l'aide à apporter aux pays de l'Est. Mais laissons lui le mot de la fin :
• Nous n'avons aucune préférence
politique, la notre est humanitaire"
où il y a oppression et où les droits
de l'homme et de l'enfant sont ~foués, nous serons toujours -.
REVUE DE PRESSE-PRESSREVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
6 juin 1990
L'Iran n'est plus tout à fait ce qu'il était
Un an 'après la mort de Khomeiny
la République islamique est paralysée par des querelles internes
T~H~RAN
de notre envoyfl spflcisl
Un an après la mort du père fon.
dateur de la République islamique
d'Iran, « la mémoire de l'imam
Khomeiny se porte bien », selon
l'expression d'un diplomate, mais,
quand même pas au point de
mobiliser plus de quelques centaines de milliers de personnes au
cimetière des martyrs de Behechte.
Zahra, à une quinzaine de kilomètres au sud de la capitale, là où il y
a exactement un an on comptait la
foule par millions. Et, si les rues de
Téhéran (huit millions d'habitants)
étaient désertes le lundi 4 juin, que
les autorités avaient déclaré férié,
les plages de la mer Caspienne
l'étalent beaucoup moins,
Ce fut une commémoration sans
outrance dans l'Iran des manifestations souvent excessives. Un anniversaire sans débordements à l'intérieur et autour de ce vaste
mausolée en chantier que les héritiers de Khomeiny
entendent
transformer en lieu de pèlerinage,
Acheminés des quatre coins de
l'Iran, de Kerman, de Tabriz, de
Machad ou d'ailleurs,
pèlerins
recueillis ou curieux, fervents ou
badauds se mêlaient aux invalides
,de guerre de tous âges, des très
jeunes ou des très vieux, invalides
dans des fauteuils roulants ou unijambistes sur leurs béquilles. Des
délégations aussi de l'étranger,
comme ces Pakistanais
ou ces
Libanais du Hezbollah - dont certains infirmes - sans compter plusieurs hôtes de marque, comme le
Palestinien
Ahmed J ibril, dont
l'organisation
figure en bonne
place au palmarès du terrorisme
mternational avec celle du Hezbollah. Dans la plus pure tradition
chiite, on se battit la poitrine et le
crâne aux cris de slogans de combat - contre les Etats-Unis, Isra!!1
ou l'Irak ; on se pressa contre les
grilles qui protègent la tombe de
l'imam dans une exaltation qui
valut nombre d'évanouissements.
Et, sous les poutrelles d'acier de
l'édifice inachevé, la célébration
eut un petit goût de formalisme
que peut-être « le guide de la révolution islamique» n'eût pas voulu,
avec sa nomenklatura bIen instal.
lée dans des tribunes en surplomb
dominant la foule agitée et où certaines épouses de dignitaires se
protégeaient derrière de charmants
éventails. Les minar~ts, d,ont l'ar.
mature de métal ii'est pas encore'
recouverte de pierre, des bâtiments
en travaux autour de l'immense
coupole dorée, <les grues, de la
boue et la pDussière des enceintes
en chantier, : pour inachevé qu'il
soit, le mau\olée de l'imam parait
tout de même avoir plus progressé
en un an que la révolution laissée
par Khomeiny en héritage. Une
révolution qui semble s'être noyée
dans les querelles intestines qu'aucun arbitre incontesté n'est désormais en mesure de trancher. Une
révolution diluée entre les factions
et les tendances qui empêchent
toute innovation.
« En un an, rien n'a changé, à
part l'espoir qui s'est mué en déception» : cette réflexion d'un Téhé-
ranais reflète l'immobilisme qui a
marqué cette année post-Khömeiny, année pendant laquelle les
tenants d'une ligne dite pragmatiste et les partisans d'une révolution radicale ont passé leur temps
à. se « marquer» mutuellement,
jugulant toute velléité d'action.
C'est ce rapport de forces qui n'a
permis jusqu'à présent au président M. Akbar Hachemi Rafsandjani ni de véritablement mener la
politique d'ouverture
qui aurait
permis à l'Iran de sortir de son isolement
politique
et de son
marasme économique, ni de rani.
mer la flamme fanatique dans la
population.
Ainsi, en politique
étrangère, la simple évocation par
l'entourage
de M. Rafsandjani
d'une possible amélioration
des
relations avec les Etats-Unis, suscite une véritable levée de boucliers de la part des « durs Il du
ré~ime, avec, à leur tête, l'ancien
mmistre de l'intérieur, M. Mohtashemi pour qui « la seule relation
possible avec les Etats-Unis est d'attaquer les intérêts américains >I. Et
M.
Mohtashemi
d'avertir
dimanche encore que « la diplo-
matie iranienne doit se baser sur la
lUlle et la guerre sainte contre les
oppresseurs, non sur les compro-.
mis >I.
La faillite
de l'économie
Plus d'un an après avoir voulu
afficher une cohésion propre à
démentir les pips pessimisteI, les
dirigeants iraniens en sont toujours
à appeler à l'union. Ainsi, le successeur de l'imam, l'ayatollah Ali .
Khamenei, « guide de la République islamiste », qui, dans le discours qu'il a prononcé lundi à
'Behechte-Zahra,
en a appelé à
l'union autour des principes de la
révolution
pour « assurer la
reconstruction du pays >I. Il a, dans
le même temps, demandé aux res.
ponsables politiques du pays de
s'abstenir de toute parole susceptible de provoquer des dissensions
au sein de la population.
Le problème, en l'occurrence,
vient de ce que les respqDsal:lles en
question sont loin d'avoIr la même
idée des principes de la révolution
-et tirent de l'enseignement
de
,l'imam Khomeiny - auquel ils ne
:cessent de se référe'r pour s'en faire
lllne caution - des conclusions souvent diamétralement
opposées.
Quant à la population, elle parait
bien loin de ces querelles dont elle
ne retient que la caution paralyunte,
essentiellement
dans le
domaine qui la touche au premier
chef, l'économie. La faillite a là des
répercussions immédiates et dramatiques sur la vie quotidienne
des Iraniens, soumis à des augmen-'
tations de prix souvent vertigi-'
'neuses doublées d'un système de
coupons de rationnement,
une'
situation qui est aggravée surtout
par l'instauration d'un double marché - un «Officiel»
et un
«, libre » - sur lesquels les prix
peuvent varier de un à dix ou de
un à vingt. « Depuis un an, la,
seule différence est que l'on s'enfonce de plus en plus I), entend-on
comme un leitmotiv à Téhéran, où
le cours du dollar est plus suivi que
les discours du régime.
Et ce n'est certainement pas la
campagne musclée de moralisation,
lancée dernièrement par le pouvoir
qui risque de remonter le moral
chancelant de la population. Barrages dans les rues, rafles, touchant
toute personne ne portant pas une
tenue purement islamique, cette'
campagne qui s'est soudain faite
très discrète ces derniers jours a
été l'une des plus dures auxquelles
les Téhéranais ont eu à faire face et
la pies brutale depuis la mort de
Khomeiny.
Elle a même, fait
exceptionnel, touché des sociétés
étrangères dans les bureaux desquelles des descentes ont été effectuées pour vérifier la tenue des Iraniens. Ces procédés ont porté leurs
fruits
: jamais Téhéran n'a paru
aussi noire de tchadors, de foulards et longs imperméables, ,et
tout laisse à penser qu'un deuil
spontané de l'imam n'en est pas la
raison principale.
« On avait l'habitude de dire que
Raftandjani était un réaliste, Maintenant, ce sont les gens qui sont réalistes à l'égard de Raftandjani ».
Cette boutade qui court Téhéran
donne la mesure des déceptions de
nombre d'Iraniens qui, à la mort
de Khomeiny, accordaient la plus
grande confiance aux capacités de
l'Etat.
YVES HELLER
15
uup
gamk
Ol'IJM>CIW'
ÇAPt-RIVISTA
ÖZETI
-.
OUOTIOIEN ARMENIEN
6juin 1990
DocuMENT
URSS: nUE SONT DEVENUS LES KURDES
D'AZERBAïDJAN
Nous publions dans nos colonnes le texte d'une lettre adressée par un
éthnologue Kurde d'URSS à M. Gorbatchev et parue dans le Bulletin de
liaison et d'information
de l'Institut Kurde de Pari~.
Pris entre le feu croisé des conCette question fait l'objet de
flits éthniques, éparpillés à travers 9 débats et discussions dans cette
républiques de l'Union, les 700 ()(}(J diaspora dont certains membres ont
Kurdes
soviétiques
vivent
des 'du mal à se'faire à l'idée de quitter le
moments
difficiles.
Menacés,
Caucase où la présence kurde
inquiets de leur avenir, ils se sont ras- ,remonte au X. siècle. Nous consacresemblés en septembre dernier à Mos- rons une étude détaillée à la situation
cou pour présenter leurs doléances 'des Kurdes en URSS. En attendant
aux autorités soviétiques. Leur prin-, 'nous publions dans le Bulletin des
cipale revendication est la restaura- ',témoignages qui nous parviennent
tion de la région autonome du Kur- sur cette situation complexe.
distan qui a existé de 1923 à 1929
Dans ce numéro nous reproduidans une bande territoriale peuplée sons, à titre d'information, la lettre
de Kurdes, située entre le Haut Kara- adressée récemment par l'éthnograbagh et la République d'Arménie. phe kurde Mamoe Khalit à M. GorbatLes a~éris. qui (ieP.l./js !!Q!J. oe recf.?n- chev sur le sort des Kurdes en Azer- '
na/ssent même plus l'existence d'une baïdjan:
communauté kurde en Azerbaïdjan
refusent de considérer la requête de
Très respecté Mikhaïl Sergueeregroupement et de restauration des vitch,
Kurdes. L'idée de l'annexion de ces.
C'est un membre du Parti Comterritoires kurdes d'Azerbaidjan à muniste depuis 1959 qui vous écrit,:
l'Arménie, avancée parfois çà et là Mamoe KHALlT,
de nationalité:
est d'autant moins acceptée que les kurde, éthnographe et candidat èsKurdes de cette république sont de sciences historiques (équivalent du
plus en plus inquiets de leur sort.' Docteur de 3e cycle de l'université
L'exacerbation des passion!t nationa- française). Je voudrais vous faire
listes, la montée de l'intolérance ont part de mes considérations et de mes
contraint près de 20 ()(}(J Kurdes inquiétudes en ce Qui concerne le
d'Arménie, soit plus de tiers de la sort de la population kurde de la'
communauté kurde de cette républi-; République d'Azerbaïdjan. Cela fait
que, à abandonn~rlew~vil/ages pour déjà longtemps que je me prépare à
aller chercher refuge en Russie. On adresser au Comité Central une lettre
parle de plus en plus à Moscou de la à ce
propos,
et
ce n'est
possibilité de donner aux Kurdes un qu'aujourd'hui
que je vous écris,
territoire pouvant servir de foyer étant convaincu de l'efficacité de la
national, et leur per"'.ettant de se politique de transparence et de resriJgrouper pour organiser de faç~n truction (menée actuellement au sein
autonoQJè leur vie nationale. La Bié-' de notre Parti).
lorussle 'eft le Kazakhlstan seraient
. ,.
.
..
parmis les' r~publiques susceptibles.
J al déjà commencé au mlheu
d'offrir à la diaspora kurde soviétique . d~s années 70 à rassembler sur I~ terl
ram des données éthnographlques
un teI loyer.
16
auprès de la population kurde des
régions de Kelbadjarski et de latchinski, afin de préparer une étude
monographique
et éthnographique
des Kurdes de Transcaucasie. Suivant la démarche habituelle, je me
suis tout d'abord adressé aux organes de l'administration locale de la
région de latchinski pour demander
qu'on me prête assistance dans mon
travail. Cependant, à mon grand
étonnement, on me répondit qu'il n'y
avait pas de Kurdes dans cette région
et, qui plus est, qu'il n'yen avait pas
non plus sur l'ensemble du territoire
de l'Azerbaïdjan.
Et bien que je leur rappelais que
des recherches avaient été publiées
pendant la période des années 20 et
des années 30, recherches qui mettaient en valeur certains aspects de
l'activité économique et de la culture
des Kurdes d'Azerbaïdjan,
(par
exemple: G.F.Fourcine - les Kurdes d'Azerbaïdjan, des notes éthnographiques - in « les nouvèllës de
l'Institut caucasien d'étude,'> historiques et archéologiques, \ Ch, Tibi:
lissi 1925 ; A.Boukchpan ï les Kurdes d'Azerbaïdjan - Bakou 1932;
A.Alekperov
-- la question de
l'étude de la culture k~rde; -' les,
travaux de la filiale azei'baïdjanaise de
la
République.
soviétique
d'Azerbaïdjan-numéro.
25;
Bakou
1936), cela ne fit aucunement changer d'avis les dirigeants ,locaux, qui
me privèrent pratiquement de toute
possibilité de continuer à rassembler
du matériel d'étude dans la région de
latchinski... ,
REVUE
DE PRESSE-PRESS
REVIEW-BERHEVOKA'
Fort de êiette expérience amère,
je décidai de procéder autrement
dans la région de Kelbadjarski. Je
m'adressai donc directement à la
communauté
locale kurde,
qui
répondit avec empressement à ma
demande,
ÇIlPS-RiVIBTA
STAMPA-DEN~RO
niens du Haut Kara6ägn,voisins
immédiats des régions de Latchinski
et de Kelbadjarski où vivent les Kurdes.
Et il n'est pas étonnant, que les
représentants Kurdes de ces régions'
aient participé aux meetings et aux'
L'intelligentsia locale me prêta
manifestations pacifiques, qui ont eu
secours, en particulier le poète, canlieu à Erévan et que les mass-médias
didat ès-lettres, Chamile Askiarov,
ont enfin relaté et dont l'ampleur à
qui a entrepris pendant des années
été évaluée objectivement.
Il faut
une activité importante pour obtenir
cependant mentionner qu'il ne leur a
la réouverture des écoles en langue'
pas été possible de participer à des
kurde et l'inscription de la veritable
meetings semblables au Haut Kara:
nationalité sur les passeports, où le
bagh à cause des mesures de blo&s'
mot «kurde» avait été remplacé par le
mises en place par les autorités aiermot «azéri», et qui a œuvré égaIebaïdjanaises. Les délégués ont so\l;'
ment à l'épanouisse'ment de la cultenu les Kurdes qui avaient manifesté:
ture nationale kurde ainsi qu'à l'idée
leur solidarité avec le peuple d' Armé-,
du rétablissement du district (déparnie et du Haut Karabagh et exprimé
tement) du Kurdistan, district qui
leurs angoisses en ce qui concerne le
avait existé et fonctionné de 1923
sort de la partie de leur peuple qui
jusqu'à 1929 (durant la période des
vivait à Azerbaïdjan et était soumis à
années de stagnation - l'ère Brejnev
une assimilation forcée, Les repré- Chamile Askiarov fut injustement
sentants des Kurdes d'Arménie issus
accusé et poursuivi pénalement dans
de diverses couches sociales allant
le but de mettre un terme à ses activides paysans jusqu'aux hommes de
tés patriotiques). De cette façon, je
lettres et aux savants ont souligné
réussis à me procurer dans cette
dans leurs interventions la différence
région les données éthnographiques
,qui saute aux yeux dès que l'on comqui m'étaient nécessaires, alors que,
pare la situation des Kurdes dans les
n'ayant pas reçu l'appui de l'autorité
autres républiqüès voisines. Si en
de l'intelligentsia locale, que je n~ Arménie la population Kurde s'est
connaissais pas, je n'avais pas pu y
considrerablement
accrue 1926 à
parvenir dans la région de Latchinski,
1979, en passant de près de 15200 à
et après le boycottage de l'adminis:'
51 000 mille personnes, elle a totaletration la population kurde avait
ment «disparu» en Azerbaïdjan au
même très peur d'entrer en contact
cours de la même période. De même
avec moi,
en Arménie, contrairement à ce qui'
se passe en Azerbaïdjan, les Kurdes
J'ai eu personnellement, comme
peuvent étudier à l'école dans leur
d'autres de mes collègues, plusieurs
langue maternelle, lire leur journal
fois l'occasion d'entendre des questions synonymes de reproches des «Ria Taza» (organe du Comité CenKurdes qui venaient de l'étranger et trai du Parti Communiste du Soviet
Suprême de la République d'Armévisitaient notre pays: «que sont
nie, fondé en 1930), ils peuvent égadonc devenus les Kurdes d'Azerbaïdjan ?» auxquelles il n'a pas été possi- Iement écouter quotidiennement les
émissions de "radio ,d'une heure et
ble jusqu'à nos jours de répondre
autrement qu'en décrivant la politi- 'demi en langue kurde. Par ailleurs .il.
que nationale de notre pays. Les Kur- existe un département d'é.t~des Kurdes d'Azerbaïdjan, qui d'après les des et l'Union des Ecrivains d' Armé-'
documents officiels établis par des' nie comprend une section d'écrivains:
kurdes et tous les médecins, savants,'
démographes azéris, ont disparu
\
(selon les recensements le nombre 'artistes émérites, hommes politiques
des Kurdes d'Azerbaïdjan
serait ,et publics d'origine kurde y jouissent
passé de 41 000 à 55 000 individus en d'une grande considération.
1970 et ils auraient même fini par disC'est avec tristesse que je dois
paraître en 1979), renaissent de nou"' mentionnèr que de nos jours la Répu-,
veau aujourd'hui, car ils ne veulent blique d'Azerbaïdjan apparait compa-',
pas perdre leur particularité nationale 'rativement aux autres républiques
et leur dignité. Ce n'est pas pa~ comme une regrettable exception en
,hasard, que le nouvel essor de la ce qui concerne la façon dont elle
'conscience nationale des 'Kurdes' traite ses minorités nationales. Ainsi.
d'Azerbaïdjan a coïncidé avec les ces derniers temps la Géorgie, où,
récente~ manifestations des Armé-' déjà d'après les initiatives d'Edouarô
DE LA PRENSIt-8AS!N
ÖlETI
,Chevernadze des nÏesu~g ~ant
à
améliorer 'considérablement
la vie
sociale et culturelle des' Kurdes
avaient été adoptées, s'est mise à
suivre l'exemple de l'Arménie - des
classes spéciales ont été créées dans
les écoles pour que les enfants kurdes y puissent étudier le\.lr langue
maternelle et leur littérature, et une
fois par semaine on retransmet sùr
les ondes une émission de radio de 1'5
minutes diffusée en langue kurde. La
direction actuelle de la République de
Géorgie avec à sa tête O. Patiachvili
continue de développer cette noble
politique. Et dans la République du,
Kazakhistan les' premiers pas dans
cette direction viennent tout juste
d'être entrepris.
Les délégués des régions de Latchinski et de Kelbadjarski ont fait part
du désir légitime de la population'
kurde de ces régions de rétablir leurs'
droits nationaux. et ont déclaré, qu'à
l'heure actuelle, la solution la plus
rationnelle pour y parvenir serait
d'annexer à la République d'Arménie
Jes régions de la République d'Azerbaïdjan peuplées par les Kurdes, car
en Arménie un programme a déjà été
établi dans le but de donner les
moyens au peuple kurde d'œuvrer à
l'épanouissement de sa culture nationale.
Je considère qu'une telle décision est amplement justifiée, elle permet d)méliorer le sort de deux peupies: 'Jes Kurdes et les Arméniens,
séparés tous les deux artificiellement
aussi bien géographiquement
que
culturellement.
J'ajoute,
en tant
qu'éthrlOgraphe, que le sort des Kurdes d'Azerbaïdjan dépend principalement et .étonnement de leur appartenance religieuse, ils sont musulmans
comme les azéris. Il' semblerait que
dans notre pays ce facteur ne devrait
pas être décisif en matière d'orientation nationale, (j'autant plus, que
selon des données éthnographiques,
génétiques, linguistiques et culturelles ces deux peuples se distinguent
considérablement.
Je me rappelle involontairement
du sort qui a été réservé à la population kurde de Turquie, de ce~,millions
de personnes qui ont officiellement
«disparu» aujourd'hui,
transformés
sur le papier en «montagnards
turcs». Et le fait que les Kurdes ne
souhaitent pas oublier le passé les
oblige à subir des génocides, comme
le premier génocide au monde qu'a
subi le peu.pJearménien.
17
REVIEW-B£Rll£VOKA
. On ne peut pas s'empêche'f' de
comparer les événements récents, èt
oh combien tragiques, de Soumga'j't
avec les pages terribles de l'histoire
du peuple arménien, Si à notre épOque, les bandes de hooligans ont pu,
avec la complaisance des autorités
(pour ne pas ,dire gu'il s'agissait de
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
pogroms' organisés), .assassiner au
.grand jour des vieillards et des
enfants, alors rien ne peut nous
garantir qu'un tel sort n'attend pas
les Kurdes d'Azerbaïdjan, qui ont eu
~'audace d'affirmer et de défendre
leur dignité nationale.
Avec mes profonds respects .
.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. -
FRA03B1
3 I 0371
-ïAFP-LV15
Turquie-~des
Massacre de Cevrim1i~
vingt-sept
morts,
selon
un bilan
officiel
ANKARA,11 juin (AFP) - Vingt-six
villageois
de Cevrimli
(dans la provincR
de Siirt
proche de la Syrie) et un rebelle
ont été tu6s ~t sept autres
vi11ageoi$
blp-ssés dans la nuit de dimanche à lundi 1.(''Irs "d'11tH."!
at.1:aqlH,;)"dEl
"terroriste
séparatistes"
kurdes contre ce village
proche de Eruh, selon un
bU.an publié lundi. pal" la super-préfecture
de Diyarbakir.
Douze enfants,
sept femmes, trois
villageclis
et ql~atr'e "pr'ot.ectel.lr!:. d",~
village"
(milice pro-gouvernementale~~bnt
été tués par un groupe de rebelles
qu i al enc.erclé .t mis le feu au vi:1:1.age, selot1 I,m communiql~é p;:i.t'venl..l
~l 1.' AFP ;:lj
Ankara de la super-Préfecture
qui eontrOle les régiens
snumises ~ l'état
d'urgence
du sud-est
anatolien
à grandelmajorité
kurde.
Un rebelle
a été tué par les "protect.eurs
de vill.agc.;!" qui Clnt. répl.iql.lé :;:1./..1:::
tirs
du groupe de rebelles,
a-t-cm indiqué de m~\mesourc.e.
Selon le témoignage d'une blessée
citée par l'agence
turque Anatolie,
un
"gt'oupe important"
de "terroristes"
avait at.taqué le vi.ll.ag,? d;'1n~.;
la ';.ioil"é;:.jdf?
dimanche. l.es échanges de coups de .Feu E!t1tre c.es "t.et'f'orisb.?',,;" et. Te';;;
prot:ec:teurs de villages"
s'étaient
"poursuivis
pel1dant dl'?s heUt.(:-~,,:; jw;ql.l';~'l c;.~!
que les prclt.ec:t:.eurs ,de village
n' ahmt, pll.lS de mw1i. t.'j.cm".
Les rebelles
n'ont pu p~ pénétrer
dans le village
qu'après
épuisemnnt des
ml
..lt1itions des "protecteurs",
selon ce t.émoignage. Selon ce t.éllloin,
pl.us d~_\
vingt villageois
réfugiés
sur les toits
des maisons ont été alignés
et
fusillés
par les assaillants
qui ont placé des ~xp1osifs
dans trois
maisons
avant rle s'enfuir.
De source officielle,
On ne précise
pas l 'appat't.~~na.nc:e d~_~
ce gt"o,.q. J"'~ d,}
"terrorist.es
séparatistes".
Il pourrait
s'agir
de membr'l'?!s
ch,1 part.i del.
Travaill.eurs
du ~<urdistan (P~<~<,
mar:dst.e indépendant.isb;?)
ql,li Opèr€N'It.:datH, I.a..
région depuis six ans.
Après des opérations
de représailles
contre des villages
pour dénbnc:iation
rle "terroristes"
~u refus de leur aide, cett.e opération
pourrait.
f~ire partie
de la t1ouvel1e stratégie
du P~H< visant à "liquider"
avant tc1ut: li:~s chefs d.;;!~:;
clans qui acceptent
que les membres de 1.f?t4rSt,ri.bus devi.et'lI'1t?t1tprf.')t'.E!r.~t.€'!I_lr'5
ds;\
vi1J.a.ges, estime:-t-qt~ à ~t.'\~,~r.~.~
AL-YM/PL/hC$
.
AFP 111747
18
JUN
qrr
ECHO RÉPUBLICAIN,
6 juin 1990
Le MRAP et la
« us
m6dias font silence sur
un conflit qui peaIt en debors
des grands ellJeUJ:stratégiques
du monde;
ils semblent
;igIJorer l'ezistence d'un état de
,guerre en Turquie, dans le pays
des Kurdes.
. Ce silence devient suœrenant et injuste lorsque.1 opinion est saisie des consé.
qaences de ces événements. La
demande d'asile en France de- .
puis une dizaine d'années de
réfugiés kurdes, not.f,mment en
Eure.et.Loir, les probl~mes
qu'ont pu poser leur msta]lation, au plan du travail ou du
logement,
sont des faits
COMUS.
On parle beaucoup
;moms de leur origine.
.
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
'répîesslon
Depuis le putsch m.i1itaire de
septembre 1980, la région du
KurdistAn est sous le coup de
la loi martiale, En juillet 1987,
le gouvernement turc a nommé
dans les huit provinces habitées par la miIJorité kurde un
gouverneur régional nanti de
pouvoirs accrus et chargé
d'uécuter la loi d'urgence, ils
disp'ose d'un important dispositif
militaire
et est
assisté de
'.
forces de ~enda.rmerie et
d'unités spécJales de l'armée.
Le comité du MRAP de
Dreux, informé des événe.
ments par les communiqués
d'Amnesty Interna.tional et par
les associations kurdes, émet
le vœu de voir le conflit d'Ana.tolie orientale sortir de l'oubli
et étre l'objet d'une réelle
attention compte tenu de sa
gravité, L 'opmion doit étre
éclairée, afin d'établir les res.
ponsabilités du gouvernement
turc ; celui-ci doit répondre de
ses actes, notamment devant le
Conseil de l'Europe, tant qu'il
persistera. dans sa. politique
a.veugle de répression -,
Le cDmité local du MRAP
2 juin 1990
8juin 1990
Randonnée entre.
Tigre et Euphrate
1----------,
Une randonnée originale
pour l'été ... 160 km. pied
et • dos de eherneau, dan..
le .ud-e.t cie la Turqui&,:
.n Mésopotami., entre le.
Tigre et l'Euphrate, .ou. Ir
direction
de Renaud:
George•. De. campement,.
de. nomade. k.uI;dp. de'
Diyarbakir au «sanctuaire.
de. di.ux.
de Nemrut'
Dag. deux •• main.. de.
prom.nade pouvant Itr ..
complétée. par une ......
main. complémentaire
Istanbul. Départ. le. 16 et
29 juillet.
12 aoOt et
2 septembr..
Prîx :
8.960 F, Flehe technique
.t itinéraire détlmé' en demandant au 48.34.22.60.
Kurdistan:
la guerre
Le Kurdistan, que la
Turquie continue
d'appeler
pudiquement les
territoires de l'Est, est
tou,jours soumis à un
statut spécial
6ZETI
au Kurdistan
u gouvernement turc refuse
d'accorder la momdre spécifi.
cité culturelle A la population
kurde. u mot «kurdes - lui.
m&ue est proscrit, le gouverne.
ment utilise l'appellation
• Turcs des montagnes -.
PRESSE OCEAN,
RÉVOLUTION,
DE LA PRENSA-BASIN
en
. application de la loi
413, autrement dit
l'état d'urgence. Au
mois de mai les
a1frontements entre
l'armée turque et la
guérilla ont été
particulièrement
importants. Selon le
Comité du Kurdistan
.4
six cents. membres des
I
I
I
I
I
I
L
forces spéciales et des
milices de villages ont
attaqué un campement
de la guérilla dans la
province de Cukurka. .
De leur coté, des
Peshmergas
(combattants kurdes)
8lI1Jient do~
l'assaut à la caserne de
.Cukurka le 16 mai.
On est bien loin là de
la « pacification JI tant
vantée par le réaime
de OzaL
i
LEBIEN PUBLIC, 9 juin1990-
I
I
I
I
I
I
~
I
L
-
--l
Journée
I
LEKURDISTAN. l'honneur
lor. de-cett8'ttrurnêè organ)'H par l'ESC,rue Sambin, •
DIJon. Au programme:
deux conférence. • 14 h 30
et 1e h 30. A 20 heures, repa. traditionnel et folklore
kurde. Ren.elgnements au
I
I
I
I
~n~.~..
I
I
..J
19
ÇAP£-R/VISTA
ÖZETI
.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P.
~ph0ibl' 3 I Oj94
IAFP-L047
rllJ i '-'~-.l::WJ:.dr.;!~
t>'lassac:re
d.ltH:ö 1.('! <;iud-s.''i".:öt.: l.el.mi.nistre
Tl) t'
Al\If\ARA, U. juin
(AFP)
-
d~ l'rnt:t~t'Ù~I ..II' SI.H' pla.-.:,,)
Le mi.ni.st:rr:> bu''.:
de.;,> l'J:ntéd.f.\II..1r',
Mo
Abd(.llllZ,lf:Ji,"
Aksu, s'est rendu lundi après-midi dans 1e vil,lagR de Cevr~rnli, d~n5 le
sud-est d~ l'Anatolie è m~jcrité kurde, o~ plus de 20 villageois ont été tu6s
de dima.nche
d'::lns l.a tH,lit
sép21rat'.i!:it.E!!:i",
<il
à lundi
l 'agencl';l
lors d'WH:,) "a.tt,-iql_I'.i! d.;:.~t.ert'r..1t"i~;t.I;';\"i
semi.-of'Fi.c:ir..\JJ.€~ bu'ql..lf.-i.' .6,t1;.~,t.c)li.I;.~"
dont des femmes et d8s enfants. nnt été tués d~n~
,ilt1t1(')t1Cé
Plus de 20 villageois,
la nuit lors cette attaque, qui a également fait sept bl~sség, selon l'8gen~8
At1atolie.
Sel.on le témoignage d'une femme blessée
cité P;;J.f'Anahllü~,
1i.:!':;
"t.errorÜjt:es"
qui étaient
t1ombrew< r.mt att.aqué dans la .;;c>i.t'ée lfi! vilJ..'-lgE~,
~itué près de Eruh. Les éc.~hang(~sde C(]UPS d(~ fel.! ~:mtY'E.' C'.~s "t.et't'Cll"i~,;b:'!'::ii"
>.?t
lt!ll); prot.&'lct.C':i!I.lI"S de villages'
<mil.ice pro-gr.:luvertwme'!nt;:i.le
i:ay'mée) ~,,~;)~;nni:
"pOUI"Sl.l
i.vi.s pet1da"t, des heureR jl,l.t1ql.l' à /c:e+ ql..lS!J.ef:i rt'r.:)1:.er.:.tF,,~I.It'£; dE) villa.9':;
t'l' aien t pll..ls de muni tiot1",
a-t-elle
affi rmé.
Toujor..l.rs sel.0t1 ce t.émoi.gnage, le';; r'ebl:~1.1essont. a.lot"~j enb'i.~H,j d;.;ltH:; l~.l
village
et ont rassemblé
les villageois
qui s'étaient
réfugiés
sur les toits
~~t'l i:.errassE:..
des maisons ..
Apt'ès
auraient
avoir
1.I:'s
déposé
.\.J i f.Férentes.
.
Ce témoignage
et
hospitalisé,
"mis
en
égalemen~
ligne",
les
assa i11at1l:.-::.'le~1 ;;J.l.It'.;li.i.'mt
d~~ bombes d~ns les maisons
fu.:; i.l1é
Ed,:.
de t.rois f~milles
a été corroboré par celui d'un protecteur de village bl.essé
égale)me,~t1t: cité
par Anatc)].ie,
~;E;lCln lE.!cp.H"J. l!',~'" "t.~.n.t">::lt'i,,,ti:,,,,,,"
auraient t.ué vingt personnes dont des femmes et des enfants.
la surer-préf~cture
qui siège è Diyarbakir, re5ronsabl~ de l~ sécurité
13 départements
de la
région
sous
état
d'l.lt'genc€~
d'.2PUi.';_;
1.91.1,7,
deva.it
fai.t',:?
des
!.A~.t/
déclaration dang la journée.
AL./MH/HCS
AFP 111724
JUN 90
Libération, 12juin 1990
r--------------,
Turquie: attaque
QUOTIDIEN DE PARIS,
Plus de 10 villageois, dont des
,femmes et des enfants, ont été tués
;dans la nuit de dimanche à lundi lo~
. d'une attaque de séparatistes kurdes
i dans la région de Eruh, au sud.est
. anatolien, ont annoncé hier les autorités turques. Aucune autre informa;tion n'a pu être obtenue de la part de
~Iasuperpréfecture de Diyarbakir, res'
f ponsable
de cette région sous état
, d'urgence depuis 1987:
'Turquie: 'öffëï1Sivë'" .
de sepa
• ratistes kurdes
..
Plus de 20 villageois dont des femmes et des enfants
ont été tués dans la nuit de dimanche à lundi lors
d'une « attaque de terroristes séparatistes» dans la
région de Eruh près de Sürt (sud-est anatolien à
majorité kurde) a rapporté hier l'agence semi-omcielle turque Anatolie.
n poumut s'agir d'une nouvelle phase de la lutte
des séparatistes kurdes du Parti des travailleurs du
Kurdistan (PKK., marxiste indépendantiste) contre
les clans locaux qui ont rejoint les rangs des milices
années pro gouvernementales des « protecteurs de
villages ».
Par ailleurs, vingt membres ou dirigeants présumés
d'une organisation d'extrême gauche ont été arrêtés
récemment en Turquie pour distribution de tracts
et tentative de « rassembler en organisation»
les
ouvriers d'une entreprise publique de munition;
dans la région d' ~a.ra.
~---------------------I
I INTERNATIONAL HERALD ThIBUN.E, 12 juin 1990
I
I
.Turkey Says'Kiïrd81ruIe«f 2-0 in IWd.- .
Il
:
I
I
I
I
I
I
ANKARA (Reuter) - Rebel Kurds have killed at least 20 civilians,
including women and children, in a mmmtain village in southeastern
Turkey, the semiofficial Anatolian News Agency said Monday.
Sourees in the regional capital of Diyarbakir said up to 26 civilians
could have died in the Sunday night raid on Cevrimli near Eruh, about 50
kilometers (30 miles) north of the Syrian border. They said one guerrilla
was believed to have been killed by government-armed village guards.
It was the biggest death toll in an attack on a civilian target since
guerrillas of the Marxist Kurdish Workers Party killed 25 people in two
villages in the southeastern province of Mardin in May 1988.
L__~
20
12 juin 1990
I
Il
I
I
I
I
I
I
~
L
~
ÇAPt-RIVISTA
légalisation
hors la 101
ÖlETI
DU JEDI
Le
Turquie
DE LA PRENSA-BASIN
L'EvENEMENT
4 juin dernier, après soixante ans de dandest1nité, le
Parti communiste
de
de Nlhat
a été
Il
reconnu P!U' ministère de l'Intérieur. Un nouveau parti va-t-ll
unlfté
STAMPA-DENTRO
r;----------,
Marseillaise, 12juin 1990
sargiD
le
pouvoir siéger aux c6tés des autres formations oftldelles turques 1
ce serait trop simple. Les communistes ottomans clolvent encore
attendre le verdict du procureur général, qui peut seul ajouter à
la légaUté de fait la légalité juridique. ce n'est pas là pure
formalité. En 1988, le Parti socialiste avait lanterné plus d'un an.
Le PC n'est clone pas sorti d'affaire ... Prenez l'article 141 du code
pénal, qui interdit toutes les formations poUtiques touchant de
près ou de loin à la lutte des classes, ajoutez le code de formation
des partis poUtigues, et vous obtenez UD partllépUsé qui risque
fort de rester mégal : ce code interdit l'emploi de Ta dénomlnadon
« de turquie,. alors qu'll autorise" turc It. Car " turc It c'est bien,
mais "de turquie It c'est un peu Qu'de. Et kurde en TurquIe,
c'est tabou. La preuve: le sociologue tIIiW1 Besickl est emprisonné
pour avoir osé travaillé sur la minorité hoDDie.
Résultat: sauf à abanclonner le communisme et la turquie, le PC
turc, quoique légalisé par le ministère de l'Intérieur, risque fort
de rester hors la 101. A moins que le gouvernement, impatient
d'intégrer la CEE, n'obUge ses juristes à quelques concessions.
a.
• Comba....
bRI.to.
Au moina 20 penoDDes ont
6t6 tu6ea dans la nuit de dimanche' lundi' Cevrimli,
Iris de Sürt (Kurdistan de
Turquie), lors d'une attaque
men~ par les combattants
du PKK (parti des travailleurs du Kurdistan), affirme
l'ilenee officielle turque
Anatolie.
• ABtaU l Pari.. Le pre-
mier ministre honarois sera
en visite ofticielle en France
les 22 et 23 juin.
L
--.J
Anne QUEYRAS
~-----------------------------I
I
Massacre au Kurdistan: 27 morts
L'Alsace
12juin 1990
niqué parvenu à Ankara de la SUp"'-~Itlfecture qui contrOle les régions soumises à
l'état d'urgence
du Sud-Est anatolien à'
grande majorité kurde.
Un rebelle a été tué par les "protecteurs
de village.. qui ont répliqué aux tirs du
groupe de rebelles.
Les rebelles ont pénétré dans le village
aprés épuisement des munitions des " protecteurs ". Plus de vingt villageois réfugiés
sur les toits des maisons ont été alignés et
fusillés par les assaillants qui ont placé
des explosifs dans trois maisons avant de
s'enfuir .
Vingt-six villageois de Cevrimli (dans la
province de Siirt proche de la Syrie) et un
rebelle ont été tués et sept autres villageois blessés dans la nuit de dimanche à
lundi lors .. d'une attaque .. de .. terroristes
séparatistes .. kurdes contre ce village proche de Eruh, selon un bilan publié hier par
la super-préfecture de Diyarbakir.
Douze enfants, sept femmes, trois villageois et quatre .. protecteurs de village ..
(milice progouvernementale)
ont été tués
par un groupe de rebelles qUI a encerclé
et mis le feu au Village, selon un commu-
.'..P.- A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A
FRA0611
4 I 0205
TIJrqlJ i.~-f~des
RFA IAFP-GB56
avtür
LE' Pfq( dément.
mass,!lcré
26
villagf~oh;
tl
C.'-~I/t'imli ell 'T'w'qui .•"
BONN~ 13 jlJin
(AFP> - Le P~H'tl. des t.rav;;.1i.ll€-:1w",:.
du f<'_lr'''i~:it;''-.lI'1 (Pf\h,
mar'ld5te>
a démenti
avoir
massacré
'21;, personnes
;il Cl?vr'im] i le"lt d!'O' 1.;; Tl..w':I'd,.:'
dal's
la IHAit de dimi!lnc:he à lw,di,
r('~j!:\tt:.ant:. la l'f~~jponsabili.té
.;k' c;;.,t.b" j-' ..I>'"I'i,:'
i!it.Jr l'~rméE~
tlJrqUl:1~ d;,lI1~.w, c:ommIJ/'dqt.Jé cl!!':' l'clr'g;i:.ltli':5i:ai:i.i.'111
difflJ'"ié
à Fimln.
La sl.lpF.'r-pr'éfer.:b.II'("
de Diyarbak.il'
av;;Üt .':lnnmH-:'é J.w1di r~u~? d,:?", "i'f't,t",)I,j.;}.;:,,,~
sép1iratist.f~<;;11
avai.e/'l'I:
t.ué,
à Cevri.mli.
d;;U1~; la
provinÇ(2
d<~ Sit'tï.')K
pr'.1(:fIP d., lM
fr ",U:1I1t:. i. èr i.~ S y f' i ~IHH1,
d es vi 11>agetl i. t'ii, d CIl' t. d~'i!~-:;
femme", f:d'. d ~:>';; ,:;'n fall t ',;, ,-,li I; ':'j i '''p~.::.
de~ membres d'une milice pro-gcuvern~mentale.
.
, LE' Pf~f( reccmlli!lit.~ d;!ns ,,"on commw1iqwl:!,
ql..H:? ~icm bt'a~i :£!l'!l'\é, l'APGf<
l,t',r'm,",,",'
d~'
lIbératIon
pcpuli!lir~ du KlJrdi~tan>
a mené un. a~tion
~~ gIJ~ril1~
è CRvrlmli,
m,,\i.s (i!lle
vi~,;ail:
la l'rIilic.:e
10éal>?, Selr.m l~:~ Pf(f(~
cf.'i.:b? mi.] :le,", """.,1". ""''';!,I:,n",:-,[;'1.'
de la mtlrt: d'au
mc)in~ l.:-i dF.:!~;,~H.jr,:ClMb;:'lttant:.s
"r,:d: d'J;ll..l "joj.n~:j aut.ant
,-j('~
vill.lgeois"
depuis 19B/~.
"S'il,>,
par
les
a
e'lJ
les milic:'t)s
t;mfant.s et
I..fn
il
a été c:C1mttli,-;
à CDUP ~,I.:.t' P;")t" l':'iI,Itl>~'"" 'I.JH":J'.;""
,,,i:
m;;l,ll.i.pLJle",
~J.ffï.r~'lI,~ l~;! PfO<, ql.Ji .;1jÇ)uh;,~ "'luF.' 1,,''':, t~i"tl\M~""~"
maisr.ms ne;>sont. ,]:-:imais l ..:s cible'.,;
d,:;; ,,'::'i'i ,:d:t:i:t.r.]I.,F"''i''"
.
m,;\f:i~;;;:t.cre~
qtJ'~!lle
]"es
jl t./al/pa
AFP 132117
JUN 90
21
Le Soir,
ÇAPt-R/VISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
14 juin 1990
Vitalité et diversités de la communauté
des quelque .trois mille Arméniens de Belgique
Pour ne plus confondre
Kurde et Kurdophone non-Kurde ...
L'
'article paru dans «Le Soir"
du 26-27 mai sur les Arméniens de Belgique a causé pas
mal d'émoi au sein de la commu-.
nauté arménienne.
Dès le lendemain,dans les écoles,
de Saint-Josse,des enfants arméniens se voyaient traités de Kurdes... à la grande fureur de leurs
parents.
En effet dire que les Arméniens
arrivés en Belgique ces dernières
'années sont «d'origine kurde"
;est faux. Ces deux populations
n'ont aucune parenté ni ethniquement ni confEissionnellement.Ces
Arméniens viennent du su~st de
l'Anatolie et sont kurdophones,
mais il ne faut pas les assimiler
aux Kurdes qui peuplent ces régions et sont musulmans. Les A~:
méniens sont chrétiens apostoliques font baptiser leufs enfants
et se marient à l'église et c'est.
parce qu'ils sont chrétiens qu'ils
sont persécutés et que le patnarche de Constantinople-Istanbula
demandé, en 1980, aux Ar~néniensde Belgiquede les accueillir.
Arrivant ici avec des passeports
turcs et parlant le kurde, ils sont
culturellemnt arméniens, descendants des survivants des massacres du début du siècle et ne
tiennent pas il être confondus
avec ceux qui les persécutent.
Les réactions de la communauté
sont à l'image de sa diversité.
Certes il y a les anciens- un
millier est un chiffre plus ou mOins
admis par le plus grand _,nom-
22
vail du cuir ou en bijouterie. D'autres sont commerçants, artisans. cérémonie. Uricompromis fut proles plus âgés ont parfois du mal à posé: attendre le mercredi suitrouver du travail et à s'adapter. ' vant, puisqu'un baptême aurait
lieu le mardi. Pourquoi les funérailTant que la communaut~ était peu les ne purent~lIes être repornombreuse, elle pouvait se, con- tées? Des arrangements avalenttenter de faire venir de Pans un ils déjà été fixés ? .. Le fait est que
prêtre lors des fêtes de Pâqueset cela n'arrangea pas les suscepti-:
de Noël, pour les baptêmes, les bilités au sein de la communauté,
mariages et les funérailles.. Le
,
"
.
projet de bâtir, à B~~xelles"u~lieu La parution de lartlcle le Le SOir",
de culte fut accueilli avec JOie,e,t du 26-27 mail échauffa encore
la consécration de la nouvelleég!l- davantage les esprits. qimanche
se fut pour toute la communaute, derriier le 10 juin, c'était la pre'un événement d'autant plus mar- mière messe célébrée depuis la
quant qu'il s'y ajoutait la venue des consécration de l'église. Un groudeux catholicos, V~ske~1er et ~a- pe voulut remettre à l'arch~vê~ue.'
rékine Il. Mais, ce jour-la, le bat/- venu de Paris, un tract déja dlstn.
Pour les nouveaux- 2.000 dit-on ment, en plus de tous les offiCiels, bué à tous les participants. Dans
-, 'arrivés depuis mpins de dix ne pouvait contenir que 150 per- cette lettre, des prote~tat,airesexans les réactions ne sont pas sonnes. Beaucoup, anciens et pliquaient qu'ils ne s étalent pas
moins vives... et variées. Si, par- nouveaux confondus, durent, se rendus à l'office en signe de pro-,
mi eux, il y a des analphabètes,ce contenter de suivre la célébration testation. Ils pensaient que le Cosont les « parents ", la-génération sous une tente ou même dans la mité des Arméniens et l'ass~mqui après les massacres s'est ré- rue. Ce n'est qu'à la fin de la blée des représentants ,n'aval,ent
fugiée dans les régions monta- cérémonie que chacun put entrer pas réagi suff!samm~n~a l'article
gneuses du Kurdistan. Les en: et déposer son obole dans les du e Soir" qu'Ils conslder~nt camme injurieux. Pourtant le ,our~a! a
fants de ces familles, maintenant immenses chandeliers.
, .
fait paraître, le vendredi 8 JUIn,
jeunes adultes, ont souvent fréquenté les écoles arméniennes Un deuil a encore brOUilleet cam- une lettre du président sortant,
les choses. Une personne Arpag Mekhitarian,
d'Istanbul et c'est de cette ville pliqué
est décédée dans la communau,
qu'ils ont rejoint la Belgique, pa~- té et la famille espérait utiliser la On peut espere,r que ces nouve~
fois avec une partie de teur famil- nouvelle église pour les funérail- les mises au,POintcont,enterontla
le parfois la retrouvant grâGeaux les, Or, les lois de l'Eglise aposto- communaute et, ramen~ront la
regroupements familiaux. Cesjeu- lique arménienne ~xige~t que la paix" ca~ c'est bien ~n mlcrocosnes non seulement connaissent le première cérémo~le sUl,vantun~ .me a visage ~umaln que, nou~
turc le kurde et l'arménien mais consécration
SOItune ce- avons rencontre! ave~,ses nches
ont appris le français ou le néer-, lébration de lad'église
vie (baptême, ma-' ses et toute la dlverslte des Sltualandais. Certains sont étudiants riagel et non un enseveli,ssem~nt. tio~~,.des engag~ments, d~~ sendans les universités belges ou Mais il fut difficile d'expliquer a la slbilltes, gages d une prodigieuse
déjà titulaires de diplômes. Sou- famille endeuillée qu'elle ne pou- vitalité.
vent ils ont également un métier vait immédiatement utiliser les
JEANNE SOMER-GOTTELAND
manuel et s'y conflaissent en tr~- nouveaux bâtiments pour cette
bre:"" intégrés .à .la vie belge.
Leurs enfants, et parfois leurs petits~nfants, sont nés ici. Ils ~ardent le souvenir de leur arménlté,
parlent assez souvent la langue,
de leurs ancêtres, fréquentent à
j'occasion les offices arméniens.
Jusqu'il y a peu de, temp,s c,es
offices étaient rares, Il fallait faire
venir un prêtre de l'étran~er. Ces
Arméniens vivent en Belgique depuis de longues années, sont profondément occidentalisés et ont
souvent la nationalitébelge. L'arr~
vée massive de coreligionnaires
orientaux a donc profOf!dément
modifié le visage de la petite communautédéjà installée.
~tg
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
~lnJdatr
Montag, 18. Juni 1990
Die kurdische Bewegung in.Irak, Iran und Syrien
'Yas bleibt,
Der türkische Krle ' in
.den kurdischen G!bieten
des Landes bat mittler'weile internationale
Beachtung gefunden.
Das SchicIœa1der kurdischen Bewegung in den
irakisch, iranisch und
syrisch besetzten Teilen
Kurdistans bleibt. dagegen im dunkeln. Ein von,
der «Bewegung für eine
offene, demokratische
und solidarische
Schweiz» (BODS) organisiertes Symposiwn am
letzten Wochenende in
Lausanne bot Gelgenheit
zu Gesprächen mit Kur.dinnen und Kurden aus
diesen Ländern.
Von Claudia Wirthlin
Der Vertreter der irakischen Kurdis~-Front,
ei~er im Mai 1988 gegrundete~ AllIanz ~er sechs wichtigste~ kurdischen Wlderstandsorgani'satlOnen, sucht nach Worten. Die
Dramatik der kurdischen Lebensbedingungen heute, zwei Jahre nach
den irakischen Angriffen mit chemischen und biologischen Waffen
lässt sich angemessen nicht me~
beschreiben. Er flüchtet in die Statistik: Gegen 90 Prozent der ländlichen Gebiete in Irakisch-Kurdistan
seien total zerstört, 4000' kùtdlsche .
.Dörfer und Siedlungen entleert~'
plattgewalzt von Bulldozern (die
unter anderem von einer Firma aus
Langenthai stammten). Allein im
vergangenen Jahr seien 200 000
KurdInnen aus ihrem Siedlungsgebiet deportiert worden. Insgesamt
lebten heute 1,5 Millionen Kurdlnn~n in neu angelegten strategischen
Siedlungen und Wehrdörfern in den
sind Hoffnungen
Ebenen der kurdischen Provinzen
Dehok, Erbil und Suleymania oder
in Lagern im Innern des Irak.
All das betrachtet die Regierung
Saddam Husseins offenbar als Teil
ihrer Assimilationspolitik.
Kurdi'sche Frauen berichten weiter von
Sterilisationskampagnen
und behaupten, dass viele der deportierten
oder verschwundenen
Frauen an
arabische Geschäftsherren aus Kuwait oder Saudiarabien
verkauft
worden seien. Andererseits sollen
arabische Iraker, die eine Kurdin
heiraten, gemäss einem neuen Regierungsdekret in den Genuss bes~nderer Vergünstigungen kommen.
Eme Massnahme auf einer ganz
ande~n .Ebene, die die Systematik
der Iraklschen Kurden-Politik beleuchtet: Heute geht es in Südkurdistan nicht mehr um Autonomie sondern ums nackte Überleben u~ die
,Existenz des kurdischen Voikes.
Die Kurdistan-Front
hat ihre
Kampfstrategien
unterdessen den
neuen
Bedingungen
angepasst.
Nach Worten ihres Sprechers will sie
die Option des bewaffneten Widerstands aufrechterhalten, wenn auch
in ~duziertem Mass. Die Stützpunkte m den befreiten Gebieten seien
nicht vollends aufgegeben worden,
und es käme immer wieder zu Scharmützeln zwischen Peshmergas und
.Einheiten der irakischen Armee.
Andererseits versuche die Front
nicht mehr, Territorien zu halten.
Stattdessen rückten die Guerilleros
weiter ins Landesinnere vor, in die
Nähe der städtischen Zentren in
,denen die grosse Mehrheit der k~rdischen Bevölkerung lebe. Dort sei es
vor kurzem noch zu Kämpfen zwi,schen Peshmergas und irakischen
,Armee-Einheiten gekommen. Aller-,
dings -sei der ~f
militärisch.
weniger denn je zu gewinnen. Kurdische Politik müsse sich heute viel- '
mehr die Demokratisierung
des
Iraks allgemein zur Aufgabe machen
und zugleich um weltweite Öffentlichkeit kämpfen. Das'Selbstbestimmungsrecht des kurdischen Volkes
müsse endlich auf dieTraktandenli-
ste der internationalen
nen gesetzt werden.
Organisatio-
Traditionen
Nichts Neues aus Türkisch-Kurdistan. Im Grunde sei es wie
immer, erklären die Betroffenen.
Sie haben sich längst an die Militäreinsätze und die Einschränkungen durch das Ausnahmerecht gewöhnt. Im Gegensatz zu
den TürkInnen im Westen des
Landes. Sie "müssen sich erst
wieder mit Pressezensur
und
anderen Einschränkungen
als
F?lge des Krieges in den Ostprovmzen vertraut machen. Uod sie
erleben einen immer militanter
~.uftrumpfenden
Staatsapparat.
Uber 18 000 Polizisten und Hunderte kurzfristig aus den Bergen
Kurdistans nach Istanbul verlegte Sonderkommandos
sorgten
am 1. Mai dafür, dass sich ArbeiterInnen möglichst nicht bemerkbar machen konnten. Bilanz des staatlichen Einsatzes: 3
Schwerverletzte,
darunter eine
22jährige Studentin,' die nach
einem Polizistenschuss lebenslang gelähmt bleiben wird. Ein
Journalist lag einen Tag nach der
Schlacht noch im Koma. Allein
in Istanbul wurden 2240 Menschen verhaftet. Die Geschichte
wiederholt sich in der Türkei an
jedem 1. Mai - allerdings mit zunehmender Brutalität. Im Vergleich: 1988 gab es 125 Festnahmen und rund 20 Leichtverletzte.
Im letzten Jahr wurden ein
Werftarbeiter
umgebracht,
39
durch Kugeln verletzt und 550
festgenommen.
Georg Schwarz,lstanbul
'Unterstützung unù Beistand in der
Weltöffentlichkeit
finden: Daran
knüpfen sich auch die Hoffnungen
der KurdInnen in Iranisch- oder
'Südost-Kurdistan.
Die Demokratisierung in den Ostblockstaaten zeitige früher oder später positive Aü~-.
23
REVUE DE PRESSE-PRESS REV/EW-BERHEVOKA
wirkungen in allen vier Teilen Kurdistans, meint ein Vertreter der Kurdischen Demokratischen Partei/lran.
(PDK-I), «denn wir sind ein Teil die-'
ser Welt und ein Teil dieser Erde».
Auch die nationalen Aufstände in'
den verschiedenen Sowjetrepubli.,
ken könnten die kurdische Sache.
positiv beeinflussen. ,Denn die 'euro~
päischen Länder könnten nicht die
nationalen Forderungen in einem
Teil der Welt unterstützen und im
anderen ignorieren.
"Aber zeigt nicht gerade das Beispiel der Nationalitätenkonflikte
in.
der Sowjetunion, dass die nationale
Frage mit dem Erreichen der Autonomie nicht gelöst ist? Muss die
PDK-I in dieser Hinsicht nicht neue
Perspektiven und Lösungsmöglichkeiten entwickeln? - ,Die Antwort
kommt eher widerwillig: Die Aufteilung des kurdischen' Volkes sei
eine historische Tatsache. Dass in
der Sowjetunion das nationale Bewusstsein neu erwacht sei, rühre
daher, dass die betreffenden Völker.
vermutlich nie echte Autonomie erlebt hätten. Die Unabhängigkeit der
iranischen KurdInnen zu verlangen,
sei unrealistisch, die Autonomie
dagegen ein greifbares Ziel.
Die aktuelle Lage erlaubt dazu
freilich nur wenig Hoffnung: Insgesamt 200 000 iranische Soldaten
sind auf kurdischem Territorium stationiert, 3000 Militärstützpunkte
und elf Kasernen sollen die Region
überwachen. Dieser Streitmacht leisten 10 000 - 12 000 Peshmergas
Widerstand. Erst kürzlich kam es
zwar in den Regionen von Sardasht
und Piranshahr zu Guerillaaktionen,
insgesamt aber hat sich die militärische Lage der Widerstandskämpfer
seit einem Jahr wohl eher verschlechtert. Eine schwere Belastung
dürften auch die 200 000 kurdischen
Flüchtlinge aus dem Irak und aus der
Türkei bedeuten, die in grossen Zelt-
24
ÇAPt-R/VISTA
STAMPA-DENTRO
lagern nahe der irakischen Grenze
ausharren und denen nach wie vor
der internationale Flüchtlingsstatus
verweigert wird. Eine Verhandlungslösung zwischen der iranischen Regierung und der kurdischen
Bewegung ist schliesslich auf absehbare Zeit nicht zu erwarten. Die
Ermordung des legendären Kurdenführers Abdulrahman Ghassemlou
im August letzten Jahres durch
Emissäre Teherans, die vorgeblich
Gespräche zwischen beiden Seiten
in Gang bringen wollten, hat alle
damals vorhandenen Ansätze vorerst zunichte gemacht.
Syrisch- oder Südwest-Kurdistan
erlebt zur Zeit keine militärischen
Auseinandersetzungen.
Trotzdem
sieht die Lage der auch dort lebenden KurdInnen alles andere als gut
aus. Die seit den 70er Jahren gegen
'sie praktizierte Politik des «arabischen Gürtels» wird auch heute un-
in einem Lager bei
(Türkei)
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
verändert fortgesetzt: Den in diesem
GUrtel ansässigen KurdInnen wird
die syrische StaatsbUrgerschaft aberkannt, ihr Grund und Boden wird
von der Regierung konfisziert und
an neu angesiedelte arabische Familien verteilt. Von diesen Massnahmen betroffen sind bis heute etwa
120 000 KurdInnen, zumeist Bauemfamilien, denen auf diese Weise
jegliche Existenzgrundlage geraubt
wurde.
Die entnationalisierten KurdInnen
werden als «Ausländerinnen»
betrachtet und bezahlen z. B. die für
Fremde geltenden höheren Preise
fUr Lebensmittel. Stark behindert
sind sie zudem in ihrer Bewegungsfreiheit im Innern Syriens: viele
Hotels - auch in grossen Städten wie
Damaskus - anerkennen die speziellen Papiere, die sie an Stelle einer
normalen Identitätskarte
besitzen,
nicht.
Auch kurdische
SchülerInnen,
Studentinnen und Intellektuelle bekommen die Repression des syrischen Regimes zu spüren. So wurden z. B. in diesem Frühjahr 20 kurdische StudentInnen in Qamishli
wegen angeblicher kurdischer Propaganda von der Universität verwiesen.
Die Bilanz. der kurdischen Bewegung in SUd-, SUdost- und SUdwestKurdistan ist erdrückend, ebenso das
bis heute andauernde Schweigen der
Weltöffentlichkeit und der internationalen Gremien. Abwarten, dass
das Tauwetter in Osteuropa auch in
den Mittleren Osten zieht, Verstärkung der Aktivitäten auf diplomatischer Eben~, Mobilisierung einer
breiteren
Offentlichkeit
das
Schicksal der kurdischen Bewegung
insgesamt steht und nuit heute mit
dem Erfolg oder Misserfolg des Widerstands
im türkisch besetzten
nördlichen Teil Kurdistans. Der Versuch des NATO-Partners Türkei,
seine neuerliche Staatskrise einmal
mehr auf dem Rücken der türkischen
Kurdinnen und Kurden zu lösen,
könnte endlich eine internationale
Regelung der «Kurdenfrage», die
nur für sie selbst keine Frage ist, auf
die Tagesordnung setzen.
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAP~-RIVISTA
STAMPA-Dl£NTRO
DE LA PRENSA-BASIN
61ETI
TAGES-ANZEIGER
j)il'lI"t<H,~,
Kurdistan-Irrfahrt
durch ein besetztes Land
14), .hmi l')'JU
Türkische Politiker predigen in SUdostanatolien Demokratie und praktizieren Repression
In SUdost8natolien herrscht seit Monaten eine Art Bürgerkrieg; Im Milrz'
brach dort ein neuer kurdischer Aufstand aus, inzwischen kurdische IntUa.
dagenannt. Der türkische Staat reagiert darauf mit militärischer Hirte und
der Aufhebung der Pressefreiheit. Nun versuchen die OppositionspolItiker ,
in den von Kurden bewohnten Provinzen politisch verlorenes Gebiet zu.
rUckzugewinnen. Doch die Bevölkerung bleibt misstrauisch. Am meisten
Mühe gab sich der sozialdemokratische Oppositionsführer, Erdallnönü, der
selbst in entlegenste Ortschaften fuhr. Unser Korrespondent begleitete Inö.
nü auf einer solchen Reise.
-
•
VON WERNER VAN GENT
Auf den ersten Blick sieht es aus, als
fUhre der Konvoi, der sich am frühen
Morgen über die gewundene Bergstrasse
von Sirnak nach Uludere immer tiefer ins
Cudigebirge hilleinbewegt, in den Krieg.
Polizeiwagen mit schwerbewaffneten Polizisten, zwei schweren Panzerfahrzeugen und mehreren 'Jeeps mit Kommandos, in Kriegsausrüstung und ausgestattet mit schweren Maschinengewehren,
führen den Konvoi an. Um so fremder
wirkt angesichts dieses martialischen
Aufgebotes das Herzstück des Konvois,
ein rotweisser Bus mit grossen Lautsprechern auf dem Dach, aus denen immerfort fröhliche Musik ertönt: der Bus der
Sozialdemokratischen
Volkspartei
(SHP), unterwegs mit dem Parteivorsitzenden, Professor Erdal Inönü.
Als in diesem Frühjàhr immer deutlicher wurde, dass der Intifada der Kurden
mit militärischen Mitteln kaum beizukommen sei, beschloss Professor Inönü
kurzerhand, das zu tun, was vor ihm noch
kein Politiker gewagt hatte: die umkämpften Gebiete selber zu besuchen.
«Friedensmission» mit Panzern
Inönü dürfte sich seine Friedensmis-'
sion etwas anders vorgestellt haben.
Denn immer dann, wenn er den Bus anhalten lässt, etwa um eine Gruppe kurdischer Kinder zu begrüssen oder mit einigen Dorfbewohnern zu sprechen, springen die schwerbewaffneten Kommandos
aus den Panzerfahrzeugen, um den hohen Gast schützend einzukreisen. Dass
sie dabei mit ihren Waffen direkt auf die
Bevölkerung zielen, dürfte den Gesprächen kaum förderlich gewesen sein. Für
die im Volksmund Rambos genannten.
Kommandos gibt es aber keine «freundli-.
'che Lokalbevölkerung», die mit netten
Worten zu begrüssen sei. Für sie gilt jede
Person in diesem Gebiet solange als Terrorist, bis das Gegenteil bewiesen ist.
. Richtig nervös wird der Kommandant
in unserer Begleitung, als die Späher im
iersten Panzer, kurz na,ch der Durchfahrt
'der Kleinstadt Sirnak, eine verdächtige
Bewegun~ am Hang unte_rhalb der Stras-
......
"
se ausmachen. Innert Sekunden sind die
Rambos wieder zur Stelle, die im zweiten
Bus mitfahrenden Parlamentarier und
Journalisten halten den Atem an - bis aus
dem Gebüsch drei nichtsahnende Frauen
hervortrete~ die ~che.'t:le~d. ein Feld
untèrhalb- der Strasse bestellthaben: Immer öfter beschränkt sich Inönü nach diesem Zwischenfall darauf, die Grüppchen
am Strassenrand über die Lautsprecheranlage zu begrtlssen, wobei er unablässig
winkt.
Die Strasse von Cizre nach Hakkari,
die parallel zur irakischen Grenze durch
das Cudigebirge führt, war in den vergangenen Monaten zeitweise für den Privatverkehr gesperrt worden: Die Sicherheitskräfte konnten die Sicherheit auf
dieser unübersichtlichen Strecke jedenfalls nicht mehr garantieren. Vor allem
nachts haben in diesem Gebiet die Terroristen (offizielle Bezeichnung für die
Guerillakämpfer der PKK, der Arbeiterpartei Kurdistans) das Sagen, dann fahren auch die Sicherheitskräfte nur noch
im Konvoi.
Dennoch wollte Inönü bis nach Uludere.
weiterfahren,
eine in einer engen
Schlucht gelegene Ortschaft mit knapp
3000 Einwohnern, in den letzten Jahren
immer
wieder
Schauplatz
blutiger
Kämpfe.
Inönü auf Seite des Staates
Bis zu den Wahlen im November 1987
waren die östlichen Provinzen noch fest
in sozialdemokratischer Hand. Eine Versammlung der SHP in der heimlichen
Hauptstadt der ku~ischen Provinzen der
Türkei, Diyarbakir, war damals noch ein
schlagender Erfolg für Inönü gewesen.
Das hat sich seither drastisch geändert.
Heute fühlt sich ein Grossteil des sozialdemokratischen Anhangs in diesem
Gebiet von der Parteizentrale in Ankara
betrogen. Den Wendepunkt bildete ein
von Danielle Mitterrand, der-Eliëfrau d~s
französischen Präsidenten, Ende letzten
'Jahres organisiertes Symposium über die
Identität des kurdischen Volkes. Die kurdischen Abgeordneten der SHP, die daran teilnahmen, sind danach fristlos aus
der Partei geworfen worden (vgl. das In-
terview auf dieser Seite). Mit ihrer Teilnahme hätten sie die Einheit der Republik gefährdet, hiess es damals aus Ankara. Stur hielten auch die Oppositionsparteien an der offiziellen Doktrin fest, wonach es in der Türkei nur Türken gäbe.
(Leere) Versprechen?
Als zunächst im Grenzstl\dtchen Nusaybin, dann in Cizre am Tigris und kurz
darauf im ganzen südlichen Teil des von
Kurden bewohnten Gebietes eine eigentliche Intifada ausbrach, stellten sich die
Sozialdemokraten um Inönü demonstrativ auf die Seite des Staates, der durch.
seine brutalen Einsätze den Aufstand
massgeblich geschürt hatte. In den Parteizentralen in Ankara hatte man zunächst.
gar nicht mitbekommen, dass im Südosten eine völlig neue nationale Bewegung entstanden war. Man hielt fest an
der Behauptung, dass die Ereignisse einzig auf die Infiltration von durch das Ausland gelenkten Terroristen zurückzuführen seien. Daneben unterstützten die linke und rechte Opposition schwéigend die:
Theorie der Regierung, wonach die Presse den ganzen Aufstand aufgeblasen hätte: Als die Regierung mit einem Dekret
die Berichterstattung über die Ereignisse'
im Osten faktisch verbot, protestierten
die Sozialdemokraten kaum.
.
In UludeTe bekommt Inönü die Folgen
. dieser Politik zu spüren. Steine und Eier
fliegen zwar keine in Richtung des roto'
weissen Busses, wie am Vortag in Cizre
und später noch in Bitlis, doch die Menge
reagie~ abweisend.
Geklatscht wird wenig und meist nur,
nachdem strategisch plazierte Parteifunktionäre kräftig mitgeholfen haben.
Dabei geht der Professor in seiner kurzen
Ansprache jetzt plötzlich viel weiter als je
ein türkischer Politiker vor ihm: Die kurdische Muttersprache müsse selbstverständlich zugelassen werden, sagt er und
erntet damit auch Beifall. Doch am Rand
der Versammlung meint ein kurdischer
Gesprächspartner, dass man diesbezüglich keinem türkischen Politiker trauen
könne.
Allgegenwart der Rambos
Seit der Ausnahmezustand verschärft
.wurde, wirken die Sondertruppen mit fast
uneingeschränkter
Befugnis. Ihre Erscheinung ist sorgfältig auf Einschüchterung getrimmt, der Name Rambo dürfte
kaum zufällig entstanden sein.
Nach Belieben können sie Leute festnehmen und verhören, ganze Dörfer evakuieren und verdächtige Personen aus
dem Gebiet weisen. Und Gesprächspartner in den verschiedenen Städten, wo Inö-
25
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Rambos nennen die' Kurden die türkischen Sondertruppen. Diese haben fast uneingeschränkte Befugnisse. (Bilder Musa Agacik)
nü halt machte, sind davon Überzeugt,
dass die meisten der «nach intensiven
Kämpfen getöteten Terroristen» einfach:
,kaltblütig von diesen Rambos exekutiert'
worden seien.
Als im April ein Grossteil der Geschäfte in der ölstadt Batman aus Protest ge-,
gen den Staatsterror geschlossen blieben,
,legten die Sondertruppen an einem Tag
'25()0 Geschäfte in Trümmer. Der Bürger.meister der Stadt, Mitglied der SHP, hat
bislang in Ankara keine Reaktion auf seine Proteste erhalten. Auch sorgen die
Rambos dafür, dass die Bauern nicht auf
ihre, Sommerweiden gehen - dort könnten sie die Guerillas mit Nachschub versorgen. Tausende von Schafen mussten
daher notgeschlachtet werden, weil keine
Nahrung aufzutreiben war. Die Fleischpreise im Gebiet sind rapid gesunken.
Am Randè der Veranstaltung in Uludere kommt es, trotz der offensichtlichen
Repressionsmaschinerie,
immer wieder
\2;U spontane~ Kontakten. ..Das grösste
'Problem hier sind die Dorfwächter»,
meint ein junger Mann im Teehaus. Im
Hintergrund verfolgt ein Rambo mit kahlgeschorenem Kopf, demonstrativ umgehängten Patronengürtel
und einigen
Handgranaten kaugummikauend das Gespräch. Doch der junge Kurde lässt sich
nicht einschüchtern.
~
Durch das System der vom Staat bezahlten Dorfwächter bekommen die Auseinandersetzungen in diesem Gebiet immer mehr auch den Charakter eines Bürgerkrieges. Insgesamt vier kurdische'
Stämme hat Ankara bislang' als «Dorfschützer» für sich gewinnen können. Be-
26
zahlt werden sie verhältnismässig gut: In
diesem Gebiet sind monatlich 500 000 Liras (umgerechnet rund 280 Franken) jedenfalls ein stattliches Einkommen. Mit.
den vom Staat verteilten KalaschnikowGewehren konnten die Angehörigen dieser «regierungstreuen»
Stämme ihre
Machtbasis auch während der Intifada bewahren, obwohl die Dorfwächter immer
,wieder zum Ziel der PKK-Guerillas
'werden.
Wenige Stunden, nachdem der Konvoi
.lnönüs die Stadt Cizre verlassen hatte,
wurde auf offener Strasse ein Dorfwächter erschossen, wie man annimmt von
den PKK-Guerillas, doch könnte es sich
ebensogut um eine Abrechnung zwischen
den Sippen handeln.
Am Ende der viertägigen Fahrt hatten
im ganzen Gebiet insgesamt neun Dorfwächter ihr Leben verloren. Diese Zahlen
erscheinen nicht in den offiziellen Verlautbahrungen, welche vom Verwalter
des Ausnahmezustandes, Hayri Kozakciaoglu, persönlich zensuriert werden.
Am türkischen Fernsehen ist immer nur
die Standardformulierung zu hören, wo'nach die Sicherheitskräfte erneut so und
so viele ((Terroristen tot festgenommen»
hätten - allein die Zahl variert von Tag zu
Tag.
In insgesamt 14 Ortschaften versuchte
Inönü, seine Zuhörer davon zu überzeugen, dass die Probleme nur ((demokratisch» zu lösen seien. Und umgehend
machte die Omnipräsenz der türkischen
Repressionskräfte diese Worte wieder
zunichte. Auf weite Strecken glich seine
Reise dadurch eher einer Irrfahrt durch
besetztes Land.
REVUE OE PRE5Sf.PU88
REVIEW-BERHéVOKA
lageDQAuJeiner
ÇAPt-RIVI8TA
STAMPA-DENTRO DE LItPHENSIt-8As1N ÖZHI
1~. Juni 1990
« Am lodernden Feuer wächst die Widerstandskraft»
Interview mit Mehmet Ali Eren, kurdischer Abgeordneter im türkischen Parlament
, 'd'
h di Pr'
Ii";':'
i eit
Herr Eren, urc
eesse
LWenw r s
Mitte März \10mkurdischen Volksauf.. disc h en 1nt ifa d a, e rf a h ren.
stand, der ..ur
Wie konnte es soweit kommen?
'Der Widerstand oder - wie die Kurden es
jetzt nennen - die Intifada ist nichts N~ues. Der Widerstand der Kurden hat eme
lange Vèrgangenheit. Seit 1920 gab es in
ihren Stammlanden fünf grosse Aufstände, die alie brutal niedergeknebelt Wurden. Wie es heute weitergehen wird,
weiss ich nicht. In der Vergangenheit war
bei der Niederschlagung der Aufstände
der Kurden die geographische Lage von
eminenter Bedeutung. Die Kurden sind ja
im Nahen Osten derart aufgeteilt worden,
dass sie sich überall auch im Krieg mit
ihren Nachbarländern befinden. In der
Geschichte haben diese Länder immer
gemeinsame Sache gemacht, sobald es'
galt. den kurdischen Widerstand in die
Knie zu zwingen. Im Nahen Oste,n hatten
die Kurden nie Freunde. Was die interna.
tionalc Ebene betrifft, so konnte die Kurdenfrage
bisher
nicht eingebracht
werden.
Die jetzigen Aufstände fanden in Südast-
anatolien statt. Was hat sich dort seither
verändert?
Zurzeit herrscht eine Pressesperre über
dem Unruhegebiet. Journalisten werden
möglichst ferngehalten. Aber auch wir
Parlamentarier können nur mit einer Spezialbewilligung hingelangen. Es ist äusserst riskant, dorthin zu reisen, da man
nie weiss, was geschieht. Wird geschossen, beschuldigt man jeweils die andere
Seite. Und endlich muss dann noch Allah
dafür herhalten. Zusätzlich wurde eine
Verordnung erlassen, die es erlaubt, die
Druckereien von Zeitungen, die über die
dortige Lage berichten, zu schliessen.
Ausserdem hat der Regierungsgouverneur das Recht, die Bevölkerung dieser
Gebiete jelierzeit und in beliebiger Zah~
an jeden beliebigen Ort umzusiedeln. Mit
den erwähnten Einschränkungen und der
Verhängung des Kriegszustands will d~
Regierung verhindern, dass sich die Unruhen weiter ausdehnen.
Wie wirkt sich das auf die Bevölkerun,
aus?
.
Die Bevölkerung ist sehr unruhig, hat sie
doch in ihrer Geschichte schon viele Mas.'
saker erlebt. Es herrscht Krieg, Das Feuer
lodert. Wenn aber jemand in der Nähe
des lodernden Feuers leben,muss, entwik:
kelt er grosse Wide~standskraft.
Hat die Entwicklung im Osten, haben die
«Re\lolutionen» und aufkeimenden NationalitätsgefUhle. Einfluss auf den kurdischen Widerstand?
Sicher. Die Kurden lese!l Zei~ungen und.:
d'
sehen fern und bekommen mit, wie le
nationalistischen
Entwicklungen
im
Osten vor sich gehen und welche Forde'.rungen die Völker stellen. Einige Ereig-,
nisse spielen sich zudem ganz in der Nähe d~r Regionen ab, wo die Kurden leben.,
Zusätzlich wirkt sich aber auch der Um-ber
gang der Türkei mit ihren Minderheiten
in Griechenland und Bulgarien auf die
kurdische Widerstandsbewegung aus.
:Wie denkt man im Parlament aber die
Jcwrdenfrage?,
."
,
'Alle heutigen Regierungsparteien sind
Staatsparteien. Sie sind sich einig, dass
diese Frage mit Unterdrückung und Gewalt gelöst werden muss. Die kürzlich
erlassenen Dekrete, zum Beispiel, wurden von den drei führenden Parteien in
Zusammenarbeit
mit Staatspräsident
Turgut Ozal beschlossen. >Dieeinzige Re.
aktion darauf zeigten 19 Parlamentarier:
Wir haben Ende April eine in der Ge.
schichte des türkischen Parlaments einzigartige Aktion gestartet. Während 48
Stunden haben wir das Pariament be'setzt. Es gibt also eine ganz kleine Gruppe von Leuten, die die Frage auf menschliche Weise zu lösen versucht.
Wird die Situation der irakisehen Kurden
in den türkischen Flüchtlingslagern im
Parlament diskutiert?
Wir haben schon oft versucht, dieses The.
ma ins Parlament zu tragen. Da die Türkei nur Flüchtlinge aus westeuropäischen
Ländern aufnehmen wollte, hat sie die
Menschenrechtskonvention nicht valIumfänglich unterzeichnet. Wahrscheinlich
hat die türkische Regierung damit gerechnet, dass solche Ereignisse - wie die
Flucht der Kurden aus dem Irak vor zwei
Jahren - eintreten könnten. Das ist der
Gl'\Jnd, weswegen die Menschenrechtskonvention nicht in allen Punkten unterschrieben worden ist. Seit zwei Jahren
leben die Kurden wie Sklaven in den Lagern, werden aber Gäste genannt.
Ankara hat \lersucht, sich einen humanitären Anstrich zu ,eben. als es damals die
irakisehen Kurden in die Tarkei herein;liess. Hin, das mit dem Interesse der Tür'kei zusammen, dem Westen ein «demokratisches» Bild zu \lermitteln?
Dazu muss gesagt werden, dass gerade
der Westen am Umgang der, Türkei und
der arabischen Länder niit den Kurden
mitschuldig ist. Der Westen hat nie Massnahmen gegen diese Länder getroffen,
die die Kurden derart unterdrückt haben.
Bis 1992 ist das Thema EG und TUrkei
vom Tisch. Wie reagiert die Türkei
darauf?
Die türkisc~e Regierung wjrd sich weiter-
,hin auf intèrnatiOJ:\'lle 'Verträge berufen
und die daraus resultierenden Vorteile
i
gen essen.
Heisst das, dass sie sich um die Einhaltun, der Menachenrechte nun \lölli, tutiert und ".a~.~t, W,aI sie will?
Türkei 4ind die Menschenrechte si-,
eher egal. Sll.nat ja in der Vergangenheit
die Erfahrung gemacht, dass zwar mahnendeStimmen erhoben werden, dass jedoch gleichzeitig die wirtschaftlichen Beziehungen
weitergehen.
Die Türkei
weiss, dass - auch wenn sie unterdrückt
und mordet - alles wie üblich weitergeht,
ohne dass der Westen etwas unternimmt.
Die Beziehungen und Geschäfte sind die,sen Ländern wichtiger als die Kurden.
Daher kann diese Politik fanatisch weiterbetrieben werden. Stur wird bei uns
weiterhin behauptet, dass es keine Kurden gebe.
Es gibt also keinen Druck \10mAusland
auf die türkische Regierung?
~Keinen ernstzunehmenden Druck, nein.
,Wenn die europäischen Regierungen e!was Vernunft walten liessen. könnte die
kurdische Frage gelöst und der Krieg auf
menschliche Weise beendet werden.
,Wenn der Westen den Kurden Zuge'ständnisse machen würde, wie er das gegenüber der PLO gemacht hat. die heute
in der Uno und anderen internationalen
Organisationen vertreten ist, würde sich
die Kurdenfrage von selbst lösen. Hinter
der PLO steht das arabische Kapital, und
sie kann auf viele Freunde zählen. Was
aber haben wir Kurden? Nichts als eine
ehrliche Vergangenheit.
Seit 1986 hat sich die Schweiz rapide zu
einem bedeutenden Fremdenverkehrsinvestitionsland in der Türkei entwickelt.
Dieses Jahr werden etwa 100 000 Touristen aus der Schweiz in die Türkei reisen.
In der Türkei tobt ein Bürgerkrieg. Was
bedeutet das?
Die Touristen, die in die Türkei reisen,
gehen nicht in den Osten. Sie fahren ans
Meer und bleiben im Westen des Landes.
Deshalb hören und sehen sie nichts von
den herrschenden Problemen und reisen
gemütlich wieder nach Hause.
Mehmet All Eren, kurdischer Abgeordneter,
politisierte zunächst für die Sqzlaldemokratlsche Partei (SHP) Im türkischen Parlament.
Nachdem er leutes Jahr an der von Danielle
Mitterrand einberufenen Kurdenkonferenz
in Paris teilgenommen hatte (vgl. den ersten
Bericht auf dieser Seite), schloss Ihn die
Partei aus. Das obenstehende Interview mit
Ihm führten Journalisten. die dem TA bekannt sind, aber anonym bleiben möchten,
',weil sie wieder in die Türkei reisen wollen.
27
REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
Irak: Paul Depis, ancien ambäss~deur de France
Un autre regard sur Bagdad
LORIENT. - L'Irak n'a pa. la cote. L'ancien ambauadeur
de France iii
Bagdad, Paul Dept. (1980-1985), pré.ldent d' cc Amitié. franco-lraklenne. It, volt ...
conférences de pre ..
annulées. Et c'. iii Lorient, peut-6tre en mémoire de la
Compagnie de. IneIn, qu'II a trouvé iii .'exprlmer. Pour lui, l'Important ce n'eat
déjà plus l'Irak et l'Iran, l'Important est au nord, dan. te. r6publlque. musulmanes
de l'Union soviétique. On ne mesure pa. encore le. conséquences de leur volonté
de rupture avec MOKOU.
En France actuellement,
Paul Cepls analyse. la politlprisonniers de l'armée Iraque de l'Irak qui ne va pas kienne (parmi lesquels des le l'Irak felt l'obJet d'une camsans erreurs ni fautes.
Kurdes), cc un vrai déuatre .. pagne .yatémetlque de cM.l",
fonnetlon It. En 1973, l'Irall
- Le canon: commandé à dit Paul Cepis.
avait choisi la France, entre
plusieurs exemplaires dansLa bombe atomique:
des forges d'Europe et d'Amél'Irak ne l'a pas et ne se pré- l'URSS et les Ëtats-Unis. Aujourd'hui,. la France y est très
rique et dont on ne sait vraipare pas à l'avoir.
peu présente. Les financierS
ment pas à quoi il aurait bien
ne le veulent pas; les Allepu servir.
mands et les Américains, eux,
- La pendaison du journay sont en force. Par contre, la
liste Farzad Bazott, le un petit
France s'intéresse de plus en
~8Plon de circonstance qui ne
plus à l'Iran.
~érllalt pe. la corde .., n'est ni
à la gloire de l'Irak ni de.
Iran-Irak, deux pays enneMme Thatcher dont la lettre ulmis, cc mal. deux vrai. paye ..
timatum a écarté une grAce
qui vont connanre au moins
qui semblait acquise.
dix ans de paix. le Leurs Inté- Les menaces chimiques
,. .. ne 80m pe. divergente ..,
contre Israël: une riposte deset cela d'autant plus qu'au
tinée à calmer les populations
nord, en territoire soviétique,
irakiennes terrorisées depuis
le marxisme islamiste cherche
'deux mois par la rumeur d'une
à remplacer le marxisme léniattaque d'envergure de Tsahal.
niste sans qu'on puisse au- Le gazage de la ville
jourd'hui bien en mesurer tous
l<urde de Hallabja en avril
les risques.
1988: cc un crime.. répondant
/'
(Recueilli per Michel LaDrl __ '
au massacre d'un millie~ de Paul Depis.
ÖZETI
Ouest
France
21 mai 1990
FRA0092 4 I 0342 GRB /AFP-LW81
Amnes t. y~"'\('/~ d es
Amnesty
dénonce
les
"dispariti9ns"
de plus ie,~ur's
E.'n
LONDRES,
21 juin (AFP) - Des cerltailles d(i;'
f\IU'df~S r.ml:"dispat"!J"en Irak et:
pll..!sieursautres ont été e:<é'E:Ll'tés
après s'être l'end/Asaw( aL~t()ri.tésà :la "'iIAit,-~
'des rér.:elltes'
amnisties,
en dépit des promess(,~s d'avoir :l.avie SaL~V(;?,
a annoncé
jeudi Amnesty
International
à Londres.
Selon l'organisation
de ,défense des droits de l'Homme, certaines des
victimes
étaient récemment
revenues de. camps de réfugiés en Turquie. L~5
quelque 27.000 réfugiés kurdes qui vivent enccre dans ces camps pourraient
être en danger s'ils sont contraints
de retourner
en Irak en vertu de
l'actuelle
amnistie
pour les opposants
politiques,
a-t-elle ajouté.
"Ces amnisties
servEmt a'pparemmEmt à att:.irE.'r
les opposants
présumés d/..!
gouvernement
en Irak ou les faire sertir de leur cachette",
~ffirme Amnesty
dans un r~pport publié jeudi à Londres.
"Faute d'un cont.r6le int.ernationaJ. indépendant. des rapatri.;,;ment.s,,::e~;
opposants
pourraient
être victimes de graves violations
des droits de
I 'Homme", estime
le ra.ppol't.
Pl.us de 350 I<urdes ont "disparu" moins d'un mois ap,'ès l'annoncE> d'Lme
amnistie
en septembre
19BB. Six mois plus tard, sept autres Kurdes ont été
exécutés aprèss'ètre
livrés aux autorit.és irakiennes
selon les termes d'une
~mnistie,
apparemment
en raison de leurs liens passés avec les opposants
kurdes,
indique Amnesty.
Le rapport fait également
état de tentatives de pression des autorités
turques pour contraindre
le~ Kurdes à regagner l'Irak, notamment en réduisant
ies ravitaillements
de vivres et d'eau et. les soins médicaux.
Plus rie 2.500 Kurdes ont déjà quitté trois camps de réfugiés en TUl'quie.
D'autres doivent
part.ir d'ici le Il juillet, date de l'expiration
de
l'actuelle
amnistie.
Amnest.y appel.le les autor ités tLII'ql,lss
~I défendl'e J.es l'éfclg iés kt.H'dE":;;
cot,tre les rapatriemetlts
forcés, et le gouVertlemetlt de Bagdad à protéger. tous
ses citoyens
qui retournent
en Irak en vertu des amnisties
et è répondre du
sort. des "di.sparus".
agr/ar/nl.
AFP 210B10
28
JUN 90
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
ï:"--------------,
Le Monde, 23 juin 1990
I
RÉPUBLIQUE DU CENTRE, 22 juin 1990
IRAK: des réfullés Iuwles exé-
utés. - Amnesty
Interiii£ionai
a
~ndiqué, jeudi 21 juin, qu'au moins
sept réfugiés kurdes, qui étaient
revenus de Turquie à la suite d'une
amnistie, ont été exécutés en Irak,
et que des centaines d'autres réfu.giés ont disparu. L'organisation de
défense des droits de l'homme
estime que 27 000 Kurdes, tou,jours en Turquie, pourraient etre
en danger s'ils étaient obligés de
retourner dans leur pays sous prétexte que Bagdad a prononcé une
amnistie. Amnesty demande à la
Turquie et à l'Irak d'autoriser la
communauté
internationale
à
superviser
les rapatriements.
-
~Amnesty' 'd"riè)l1ceTés é( disparitions ))
[de centaines de l(u~J:I.s en Irak
l
I
~" Des centaines de Kurdes' ont
~disparu»
en Irak et plusieurs
outres ont été exécutés après
s'Atre rendus aux autorités à la
suite des récentes amnisties, en
dépit des promesses d'avoir 10 vie
sauve, 0 annoncé jeudi Amnesty
International à Londres.'
Selon l'organisation de défense
des droits de l'Homme, certaines
(Rel11er,)
des victimes étaient récemment
revenues des call)ps de réfugiés en
Turquie.
.'
Les q.ue!que 27.000 réfuglés kurdes qUI vlve~t encore dons
ces comps pourraient
être en
danger s'ils sont contraints de
retourner en Irak en vertu de
l'actuelle amnistie pour les opposanis politiques, a-t-elle ajouté.
.-J L--
L
lA TURQUIE
A 'LAPORTE DE L'EUROPE
---I
Le Nouvel
Economiste
22juin 1990
~'Toujourspas de CEE, mais des investissements.
INTRANSIGEANT.
la Grande-Bretagne, elle n'était enla courtoisie du diplomate
core que le sixième en 1988.
.
francophile et kémalien, donc
Cet intérêt récent n'a rien de singurésolument tourné vers l'Occident:
lier. Tous les hommes d'affaires occiM. Kamran Inan,' ministre d'Etat
dentaux se précipitent vers un pays qui
chargé des grands travaux, n'est pas
se démocratise lentement, mais qui
content du peu de soutien qu'il trouve
libéralise son économie avec détermien France à l'entrée de son pays dans
nation, où les coûts de main-d'œuvre
le club européen. « C'est la
sont environ le cinquième
France qui a ouvert la porte
des coûts européens et dont
de la CEE à la Grèce, cela
les 55 millions d'habitants
lui crée une dette morale
sont en train de devenir de
vis-à-vis de la Turquie», dévéritables consommateurs.
clare-toil. Et d'ajouter avec
« Même au fin fond de l'Est
une fierté tout ottomane:
anatolien, on trouve des té« Qui sait si le jour où la
léphones publics à carte qui
porte de l'Europe s'ouvrira
fonctionnent l, s'émerveille
enfin, la Turquie ne sera pas
un homme d'affaires fraÎtrop grande pour y passer! »
chement débarqué d'Ankara. Malgré les grèves, parEn visite privée à Paris, la KAMIlAN INAN.
semaine dernière, il salue
fois très dures, contre le
quand même le boom des investisseplan d'austérité et, surtout, les vioments français en Turquie. Depuis
lents accrochages entre les Kurdes et
trois ans, le nombre des implantations
l'armée dans le Sud-Est ariä.tolien.
d'entreprises tricolores au pays d'AtaPlutôt que de s'attarder sur 'le déturk est passé çle sept à plus de
compte des nombreuses victimes de ce
soixante-dix. Leurs investissements
qui devient une guerre civile, Ankara
'devraient doublE'rentre 1989 et 1990
préfère souligner que ces combats
pour atteindre 1,5 milliard de dollars.
n'entravent pas la construction du
Mais il déplore l'insuffisance des
GAP, vaste ensemble de barrages deséchanges bilatéraux: 9 milliards de
tinés à l'irrigation et à la production
francs dans les deux sens, avec un
d'électricité. Pas plus que les tracassesolde légèrement négatif pour la
ries politico-juridiques ne découragent
France. Quatrième investisseur dercertains investissements comme celui
rière la Suisse, l'Allemagne fédérale et
des Cirn~nts,J,!ançais.
. M. I.
N
ATIONALISTE
SOUS
LA CROIX, 22 juin 1990
IRAK
Amnesty dénonce
les dispar;itions
de Kurdes
• Plusieurs centàules de Kurdes
«disparus», des elécutions : dans un
rapport publié jeudi, l'organisation
internationale de défense des droits
de l'homme, Amnesty International,
dénonce la politique du gouvern~.
ment irakien à l'égard de la minorité
kurde. Certaines victimes étaient
sorties de la clandestinité, ou reve.
nues des camps de réfugiés installés
en Turquie, après l'annonce d'une
amnistie en faveur des opposants
politiques. Amnesty dénonce égale.
ment les pressions des autorités turques pour accroître les rapatriements
des réfugiés kurdes avant l'elpiration de l'amnistie, le 11 juillet pro.
chain.
29
-
---------------------------------------
TAGES-AZEIGER
ÇAPt-RIVISTA
Türkei: Akute Gefahr
für' kurdische Flüchtlinge
Freitag, 22, juni 1990
-Rund 27000 kurdische Flüchtlinge, glied der Demokratischen Partei Kurdi. welche im Sommer 1988 in der Tür- stans (KDP) sagte: «Unsere Leute sterben
. k-ei - Zuflucht vor dem irakischen dort wie die Fliegen.» Auch in den türki:0: Giftgas gesucht hatten, werden von
schen Internierungslagern herrscht'bitte> den tUrkischen Behörden unter. res. Flüchtlingselend.
: Druck gesetzt, nach Ir:ak z~riickzu- :Den Rückkehrem droht der Tod
.:kehren.
. \"
;-_.\.,~.
Die türkische Regierung hat immer erklärt, sie würde die Flüchtlinge nur.vorübergehend aufn~hmen. Den europäiInnerhalb weniger Tage waren im August
schen Ländern wirft sie vor, dass sie die
. 1988 annährend 55 000 Kurden aus Irak
Flüchtlinge' nicht aufnehmen wollen.
auf der Flucht: vor dem von den iraki- Gleichzeitig übt die irakisehe Regierung
sehen Streitkräften verwendeten Giftgas
Druck aus, verspricht den Flüchtlingen
in die Türkei geflüchtet. Nach anfänglieine Generalamnestie, wenn sie sich dazu
chem Zögern hatte die .Regierung Ozal .entschliessen, nach Irak zurückzukehren.
:,«aus humanitären Oberlegungeml die Insgesamt. haben bisher mehr als 6000
:Grenze für die Flüchtlinge geöffnet. An- von diesem Angebot Gebrauch gemacht.
:.kara weigerte sich aber, ihnen den FlüchtWie Amnesty International nun in'
lingsstatus zu gewähren. Von den 55000
einem am Donnerstag veröffentlichten
. befinden sich heute nach Angaben des Bericht festhä1t; droht den Rückkehrern
1 Uno-Hochkommissariats
für Flüchtlinge
aber akute Gefahr, in Irak umgebracht zu
noch etwas mehr als 27 000 in den drei werden. 350 Kurden, die vom ersten Am. Internierungslagern. Ein Teil der Flücht- nestieangebot Gebrauch gemacht hatten,
. linge ist nach Iran weitergeschickt wor- seien seit September 1988 verschollen.
~den, wo es westlich des Urumieh-Sees
Mitte des vergangenen Jahres seien zueine Reihe von Lagern gibt.
dem sieben weitere Rückkehrer aufgrund
Die wenigen westlichen Beobachter,
ihrer Beziehungen zur KDP exekutiert
. die in den letzten sechs Monaten die worden. Generell müssen die Rückkehrer
: iranischen Lager besuchen durften, be- . damit rechnen, in Lagern am Rande der
.richten einhellig über unbeschreiblich
Wüste im Südwesten Iraks angesiedelt zu
schlechte hygieJli~hQ Zustän~e._.Ein ~itwerden.
•
VON WERNER VAN GEr-m IS'TANBu'L
RÉPUBLIQUE DU CENTRE, 22 juin 1990
.Un soutie~npQur les réfugIés
'politiques ~~,des et turcs
Après le succès obtenu dans le cas d'Ibrahim Er,
'Ie comité de solidarité veut élargir son action.
, DREUX. Après le succès
obtenu dans le cas d'Ibrahim Er, ce
:Turc d'origine kurde domicilié ô
.Epernon, qui a obtenu le 14' mai
:}:lernier un titre de séjour de 3 ans,
~r.econnu ~éfugié po!itlque par 1'<?F.-.
:PRA (Office français de protection
-des réfugiés et apatrides), grâce à
une mol:iilisation unitaire' des élus
.et or~anisations démocratiques et
ouvrieres, le Comité de solidarité
avec les réfugiés politiques kurdes
'et turcs en Eure-et-loir, pour le
droit d'asile, entend élargir son
action.
;;.;.« NelIs: remercions tous ceux
gui ont soutenu Ibrahim Er, dit
Daniel Moreau, secrétaire du comité, cette décision de l'OFPRA
vient à contre-courant
des restrictions
à l'accord du droit
d'asile
,actuellement.
Nous
avons envoyé, au Premier mi"l,tre,
au ministre de l'inté.'rieu'r, -au président de la Répu-
30
blique, au préfet d'Eure-et-Loir,
un document
constitué par la
liste d'une trentaine de ressortissants kurdes et turcs d'Eureet-Loir susceptibles
d'être reconduits à la -frontière. Nous'
demandons
que leur soit reconnu
le statut
de réfugiés
politigues. Nous préparons une'
manifestation
pour
la prochaine rentrée. Le retour dans
leur pays signifie une menace
immédiate
sur leur ..2ersonne. »,
« L'objectif de l'OFPRA est de
doubler la reconduite aux frontières. Elle répond maintenant
en cinq jours aux demandes.
L'examen
est-il sérieux en si
peu de temps? It le comité
s'adresse' principalement aux Kurdes et Turcs, un «problème
incontournable
en Eure-etLoir », surtout à Dreux, mais elle
e,st prête à soutenir d'autres origi,.nes.
ÖZETI
Il
Libération
23 juin 1990
ÇAPt-RIVISTA
Amnesty dénonce le sort
fait aux Kurdes irakiens .
hassés d'Irak par la répression et
les bombardements chimiques en
1988, les quelque TI 500 Kurdes
irakiens toujours réfugiés dans les
camps du sud.est de la Turquie subis.
sent depuis lors les pressions des auto.
rités turques visant à les contraindre à
regagner leur pays d'origine.
Selon un rapport d'Amnesty Inter.
national rendu public vendredi, « l'ab.
sence de toute protection légale les
confronte au risque d'être renvoyés ou
extradés deforce en Irak où il risquent
la" disparition" ,les tortures ou l'exécu.
tion Il. Nombre de réfugiés auraient
connu un destin tragique après leur
retour en Irak. Amnesty cite nomina.
lement une centaine de cas de dispa.
C
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
rus, outre les ;ü rèstallons sUlvles-par:'
fois.d'exécutions de réfugiés qui ont,'
pour certains accepté, peur d'autres ..
ont été ouvertement contramts par les.
autorités turques de « bénifi~ier» de:
l'amnistie irakienne.
.
Une mission de la Fédération inter-,;
.nationale (jes droits de l'homme, dl!
retour de Turquie, a confirmé ven~~
dredi les informations les plus alar-1
mistes d'Amnesty sur sur la volonté~
affichée du gouvernement d'Ankara
de « régler» la question des réfugiés de'
concert avec les autorités irakiennes.;
Celles.ci ont par ailleurs réfuté les'
informations publiées par Amnesty
concernant les « disparitions» de:
Kurdes récemment rentré~ en' Irak ..
Une source irakienne « responsable»,
citée par l'agence officielle INA, af.
firme que les réfugiés kurdes ont reçu'
« le traitement humanita!1!....qu~
méritent.»
.'
TAGES-ANZEIGER
Dienstag, 26. Juni 1990
••
Ein Junge ernährt die Grossfanrilie Ohnez
Aufzeichnung des Schicksals vertriebener Kurden, die im eigenen Land Asyl suchen
Der türkische Staat versucht den schnell wachsenden kurdischen Widerstand mit Härte und Repression zu bekämpfen. Dabei greift Ankara zu
einem seit Jahrzehnten immer wieder angewandten Rezept: die Zwangsevakuierung ganzer Dörfer, um so die Aufständischen voit der Bevölkerung zu
isolieren. Die Menschen, die oft mit militärischer Brutalität oder auch
einfach durch wirtschaftlichen Zwang in die Flucht getrieben wurden,
'suchen in allen Windrichtungen nach einer neuen Bleibe. Das Schicksal der
Familie.Olmez zeigt, dass es sich oft um eine Reise von der Hoffnungslosigkeit in die Aussichtslosigkeit handelt.
•
Fahrt zu den Kreisbärten
Sultanbeyli zu finden ist nicht einfach.
Auf der Karte ist die Stadt nicht eingezeichnet. Wegweiser gibt es keine. Einige
Taxifahrer waren nicht begeistert von der
Idee, uns dorthin zu begleiten. Aber sie
erteilten uns immerhin bereitwillig Ails;.
kunft. Doch schon nach wenigen Kilome-'
tern verlief die Spur wieder im Nichts.
Ein Grundstüçkmakler, der sich am frU-
VON WERNER VAN GENT, ISTANBUL
Offiziell existiert Suitanbeyli gar nicht,
obwohl in dieser auf der asiatischen Seite
Istanbuls gelegenen Vorstadt ~ittlerweile schon fast 250 000 Menschen leben.
Sultanbeyli ist eine von Anfang an illegal
gebaute Stadt, die faktisch von ~iner
Grundstückmafia und einer Gruppe reli .
.giöser Fundamentalisten regiert wird.
Vor rund drei Monaten hatte sich eine
Fernsehequipe .des türkischen Fernse.
hens dorthin begeben mit dem Ziel, ein
portrlt di~er Stadt und ihrer Einwohner
zu drehen. Lange ist die Equipe nicht ge.
blieben. Nachdem sie Morddrohungen
erhalten und die Pneus ihrer Wagen auf.
geschlitzt vorgefunden hatte, zog sie un.
verrichteterdinge wieder ab. Kurz darauf
.war Suitanbeyli noch einmal in Pressebe.
richten aufgetaucht. Ausgerechnet hier
hatte sich eine aus den kurdischen Ber.
gen durch Terror und Gegenterror vertriebene, 90 Personen umfassende Grossfamilie mit Kind und Kegel niedergelassen.
(Bild Banu Güven).
31
hen Morgen in 'seiiiëiii kAhlen Bßro 'läng~,
weilte, schaute auf, als wir ihn nach dem,
Weg fragten. «Was, zu den Kreisbärten
wollt ihr fahren? Dann müsst ihr aber
aufpassen!~ «Kreisbllrtelt ist der ge~llufi-,
ge Ausdruck für die religiösen Fanatikèr ..
Schliesslich trafen wir in Sultanbeyh
ein. Eine breite Hauptstrasse führt durch.:
die Stadt, quer dazu nu~erierte Seite!\;
strassen. Oberali knöcheltlefer SchllUl\.m:
Die enorme Bautätigkeit lässt vermute'n,'
dass die Planer auf eine Einwohnerzahl
von weit über 500 000 zielen. Dass die
benötigte Infrastruktur bislang nicht an-,
nihernd fertiggestellt wurde, scheint dabei keine grosse Roll~ zu spielen. Elektri~
zität haben sieh die Stadtväter auf illegale
Weise besorgt, Wasser wird in Tankwagen herantransportiert, und die Abwässer
'tl'ersickern in den Boden. Dass die Stadt
mitten im Einzugsgebiet einer der wichtigsten Istanbuler Trinkwasserquellen
liegt, scheint in Sultanbeyli niemanden
sondèrlich zu stören.
Inmitten dieser riesigen Baustelle 90,
kurdische Flüchtlinge zu finden, schien
von Anfang an ein hoffnungsloses Unterfangen. «Kurden aus Andac? Wo liegt
das?» war noch die hÖflichste Antwort,
welche wir erhielten, als wir auf die Zei.
tungsberichte verwiesen. Nur der Vizebürgermeister, Vertreter der fundamentalistischen «Partei des allgemeinen
Wohles», erinnerte sich an die Familie.
.«Sie kamen zu uns, fragten um Hilfe. Wir
haben ihnen etwas Braunkohle gegeben.
.Dann sind sie von Sultanbeyli weggegangen.~ Wohin, wusste er nicht. Ins Ausland? «Vielleicht.»
Doch ein kurdischer Geschäftsmann erzählte eine andere Geschichte. Als sich
herausstellte, dass seine Landsleute nicht
sonderlich religiös seien, hätten die
:Chefs der «Partei des allgemeinen Wohles» sie einfilch fallengelassen. Doch er
wusste, wo die Sippe zu finden war.
Tags die Gendarmen, nachts die
Guerillas
Vor einer neuerstellten Bauruine standen zwei kleine, farbig gekleidete Mädchen. Aus einer alten Wasserpumpe förderten sie eine rostbra\!ne Flüssigkeit zu
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
'rage. FUr l!in JÎlhr hà(èiiè Grossfamili~
das Gebäude gemietet, für umgerechnet;
250 Franken im Monat, erzählt uns wenig'
später der 25jährige Emin, der offenbar
Sprecher der Familie Olmez (auf türkisch
«die Unsterbliehenlt) ist.
~ Das Jüngste Mitglied der Familie sei.
gerade drei Wochen alt, das älteste über
neunzig. In ihrem Dorf Andac im Cudigebirge unweit der irakischen Grenze hät-ten sie es nicht mehr ausgehalten. «Ani
Tag kamen die Gendarmen und bedrohten uns, in der Nacht die Guerillas. Und
'immer gab es Schiessereien.lt Als ein
.Kommandant der Spezialeinheiten ihnen'
i,Verbot,mit den TIeren auf die Sommer-'
fweiden zu gehen, weil sie dort die Gueril-,
laklmpfer hätten unterstützen können,
'hätten sie den Entschluss gefasst, wegzu'ziehen. Von den neunzig Häusern seien
im Bèrgdorf Andac, das an sich alles, hat,
was man zum Leben brauche, noch dreissig bewohnt.
Dann erzählt Emjn die Geschichte der
Flucht, wobei bald klar wird, ,dass die
Familie sich in die Obhut einer professionellen Schlepperorganisation
begeben
hatte. «Drei Wochen wohnten wir in der
Gemüsehelle von Cizrè, bis ein freundlicher ~twagenfahrer
uns nach Sultanbeyli brachte, drei Tage und Nächte dauerte die Fahrt.~ Mit dem Bus hat man
dieselbe StrecKe in 26 Stunden hinter
sich.
Warum sind sie ausgerechnet nach
Sultanbeyli gekommen? «Weil wir am
Camlica zufällig einen Freund aus unserem Dorf trafen, der uns hierher brachte», lautete die zögernde Antwort. Der
Camlicahügel ist zwar ein beliebter Ausflugsort. Doch als erster Aniaufpunkt!
einer flüchtenden Grossfamilie eignet
sich der Çamlica kaum. Wenig später bestätigt Emin unsere Zweifel, indem er zu,gibt, in Istanbul weder Freunde noch Verwandte zu haben.
, Genauso wie das internationale Schlepperwesen bestens organisiert,ist und dabei Riesengewinne einfährt, funktioniert
auch die organisierte Binnenwanderung
in der Türkei reibuQgslos. Der Unterschied liegt vorwiegerid im Preis. Die
Flucht ins Àusland bJoeibtjenen vorbehal-
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
ten, die mip~fèns
3000 Franken pro
Person in bai\brh~geri können. Die Fahrt
vom inoffizi~lIen.Sa!1imelpunkt im Südosten, der Gemüsehalle von Cizre nach
Sultanbeyli dürfte dagegen für alle neun~,
zig Angehörigen der Olmez-Familie zusammen «nur» rund eine Million türkische Pfund gekostet haben, umgerechnet
rund 550 Franken. Entsprechend gering
sind dabei allerdinJCs die Aussichten. in
..
~Rebhühner,daseinzige Andenken an das
Dorf, aus dem die Familie Ölmez vertrieben worden ist. (Bild BanuGüven)
der Heimat auch noch Arbeit zu finden.
Zum Zeitpunkt des Gespräches musste
ein einziger Junge, der als Taglöhner von
einem «Baulöwen» angestellt worden
war, die ganze Familie ernähren. Ausser
einem enormen Berg Wolldecken und
selbstgeknüpften Teppichen verfügt die
Familie Olmez nur noch über zwei Rebhühner, Andenken aus Andac, welche
stolz den Besuchern gezeigt werden. Für
die Kurden ist das Rebhuhn der Inbegriff
von Luxus. Doch in Sultanbeyli werden
sie damit nicht weit.kommen.
.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.I.".P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. - A.F.P. FRADb,:n '. T,\ 0152
Tu t' ql.J i e- Pt'!?-;;,;;""
TUR /AFP--UD26
Deux hebdomadaires
de gauche
interdits
par
les
autorités
turques
ISTANBUL, 28 juin (AFP) - Deux hebdomadaires
m~rxistes,
2000'e Dogru (veri
],' an; 200D, 20 _000 8:Œmplai t'es) .~t Halk in 6erç:egi
(La Vér i té Populaire,
,;:;pF.;cialisé
S'.W Ja
questiDn
~rde,
15.000 exemplaires)
Otlt été définitivE.'mel'1t
,i~tprdits de publication
par décision
du minist.re
turc de l'intérieut',
a-t-on
'~fjPY'is jf.~udi dE' SCll.JY.C ..... judicia.i.y-e •
. n.s ont, ..~t.é .i.ntel'(jits "pout' viol.at:ion du décrets,-lrJi
42/ .., pramul.gl.l.és POUy'
"pltlpéchey- le 1:..~y.t'clY-i.sm(?",
et à la dema.nde du super-,.Préfet
de Diyarbakir
(-;:,UO-PSit),
r~,n,ponsablE! des l'égion5 sous l'ét.at
d'urgence.
~":'è'il't:
anatc.1liem,
~ majorité kurde.
I.BS
précédents
numéros de 2000'e Dogru et de Halkin Gerçegi avaient
ét.é
. pl_i,J~i""Ut,~,
f'oi-;.; '::,ai.~3i.<;i et. üd:f.".!t'dit:s de distribl./tiot1"
!l'lais:.lm décision
du
ministère
turc de l'intérieur
est définitive
et sans appel possible.
RD/c:hm
AFP 787270
32
IDF
-1UN 90,,-
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Politice le Citoyen
28 juin 1990
KURDES
TOUJOURS LA
REPRESSION
Il ne fait pas bon être Kurde par les
temps qui courent. Que ce soit en
Turquie, en Iran, en Irak ou en Syrie,
ce peuple, qui compte 25 millions d'âmes, subit
répression sur répression. Un Kurde irakien sur
deux a trouvé refuge à l'étranger ou a été
déplacé. Vingt-six mille d'entre eux sont ins-,
tallés dans des camps en Turquie, où, selon la
Ligue des droits de l'homme, ils manquent de
tout et n'ont ni le droit de sortir, ni celui de
parler aux étrangers. Dernièrement, 9 000 réfugiés ont subi une grave intoxication alimentaire.
Il semblerait, selon la Ligue, que l'Irak se soit
entendu avec la Turquie pour les empoisonner.
Cette même Turquie ne cesse de réclamer de
l'argent à la CEE pour subvenir aux besoins de
ces réfugiés, sans pour autant accepter un
contrôle de la Croix-Rouge ou du Haut Commissariat aux réfugiés de l'ONU. Cette politique
d'accueil trè.s spéciale commence à porter ses
fruits: de nombreux Kurdes rentrent en Irak à la
faveur de prétendues amnisties, puis disparaissent ou sont exécutés. Par ailleurs, en Turquie
même, les procès d'exception se poursuivent
(Politis n° 109). Signalons le cas de Bestkici, un
sociologue turc, qui risque quinze ans de prison
- après en avoir déjà purgé douze - pour avoir
publié des livres sur l'identité kurde. Il devrait
comparaître le 25 juillet prochain.
- A. J.-J •
_
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•• L'Humanité, 30 juin 1990
••
••
•
•
•
••
•
•
•
•
•
ANÎARA ET lA LlBERTE .. ------'
DE lA PRESSE
, Deux hebdomadaires de gauche, « 2000'e Dogru » .
, (Vers l'an 2000) et « Haikin Gerçeri » (La vérité
• populaire) spécialisé sur la question kurde, ont été
définitivement interdits de publication pIf1e ministère
de l'Intérieur en Turquie. Le gouvernement a pris sa
décision en vertu de la lutte contre le « terrorisme » et
à la demande du superpréfet de Diyarbakir, région
peuplée en majorité par des Kurdes et placée sous état
d'umence permanent.
•
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
33
SVREMENEN POKAZATEL, 21. 06. 1990
~TYPLll'fSi
- ~-..
-
ÇAPt-RIVISTA
ÖZETI
.C~BPEMEHEHnOKA3ATEß
CnIIPOTHBATA
HA KIOPj{HTE
IIPOj{nJllKABA
CTECI)KA n'bPBAHOBA
cnPABKA:
KIOPAMT8 ca ApeB8H HapoA C'bC CBOR MCTOpMR, e3MK,
nMCMeHOCT cIJonKnop MnMTepaTYpa. 3eMRTa Ha KIOPAMTe MMa MHoro M
pa3Ho06pa3HM npMpoAHM 60raTCTBa - H8c1»T,)K8nR30, cpe6po, 4MHK,
KaMeHHM B'brnMaqa M APyrM. TaM T8KaT n'bnHOBOAHMTe peKM TMr'bp M
EcI»paT. CneA pa3n8A8H8TO Ha OcMaHCKaTa MMn8pMR, B Kp8JI Ha
n'bpBaTa CB8TOBHa Boil Ha, KIOPAMCTaH 8 pa3A8n8H M8*AY TYP4MR,
MpaH M MpaK, a &AHa ManKa 'taCT non8A8 B CMpMR. nOB8't80T nonOBM.
HaTa OT 22-Ta MMnMOHa KIOPAM )KMseRT B TyP4MR.
npe3 MapT 1990 r. B napnaMeUTa Ha
llIBe~
AenyraT'bT OT nap1'HJlTa Ha
3eneHHTe JIapc EpHK JIbOPAeH 3W1BH:
"A3 C'bMy6eAeH, 'le Me~y Aq,pHKauCKHJI Ha~oHaneH
Kourpec H ITKK
'HJlMa HHKaKBa pa3nHKa." JIbOPAeH H
Apym AenyraTH OT llIBeACKHJI napnaMeHT 3aCT'bßHXa CTaHoB~eTO,
'le
KIOPAHTe B Typ~,
KOHTOce 60pwr 3a
CBOUTenpaBa H BOWlT Ha~OHanHa ocBo60AHTenHa 60p6a,
He MoraT Aa
6'bAaT TpeTHpaHH KaTO TepopHCTH.
TaKHBa MHeHHJI6ua H3pa3eHH Ha Me,~yuapOAHUTe KOH<PepeH~HH, nOCBeTeHH Ha opaBaTa Ha KIOPAHTe, KOHTO
ce C'bCTOJlXa,npe3 anpun H OKTOMBpH
1989 r. C'bOTBeTHO B BpeMeH H napIDK.
CneA KaTO C'bnpyraTa Ha q,peHCKIDI
ope3HAeHT rocno)l{a
MUTepaH, nOA
'1HHTO naTpOHa)I{ 6e CBHKaHa KOHq,epeH~Ta
B napIDK, H3nO)I{H CBOUTe
B~aHHJI
no KIOPACKHJI op06neM
npeA AMepHKaHcKHJI KOHrpec B KpWl
Ha HoeMBpH 1989 r., eAHHOT KOMeHTaTOpHTe Ha aBTOpHTeTHHJI BeCTHHK
'"HIO HOpK TaHMC" YïmJIM Caq,Hp,
nOA'IepTa, 'le opaBOTO Ha caMooopeAeneHHe Ha KIOPAHTe e He nO-ManKO
CBe~eHO OT opaBOTO Ha naneCTHH~,Te. Caq,Hp OTopaBH anen K'bM ope3HAeHTa Byw Aa ce 3aCT'bnH 3a opaBaTa
'Ha KlOpAHTe.
Te3H npaBa, BKnIO'IHTenHO H npaBOTO Ha aBTOHOMHJI,6ua opeABHAeHH B
*
./
• KIoPAcKa pa60THlf'lecKa napTHll (IIKK),
'1HHTO 60HHH OTpSlAH BOAJIT B'hOp'b)KeHa
6a B IOroH3TO'IeH AHaAOJI.
6op-
Me~HapOAHHJI
CeB'bpCKH AOroBOp,
nOAßHcau ope3 1920 r., HO OCTaHaxa
CaMOHa KHHra, nop8AH KoeTO KIOPAHTe B AH8Aona B'bCTaHaxa ope3 1925,
1930 H 1937 roAHHa. TeXHHTe 6YHTOBe
6ua )l{eCTOKO no"ymeHH, HO C'bnpoTHBaTa HM opOA'bn)I{H HOT 1984 r. ocBeH nOnHTH'leCKH OPHA06H. H BoeHeH
XapaKTep. no AYMHTe Ha AenyraTa OT
MeA)l{nHca Myca rbOK6ene opH'IHHHTe 3a HeHuOTO pa3rapJlHe ce KpHJIT B
o6cTowrencTBOTO, 'le ,,80.Ha CTOOTXOpaTa B IOroH3TO'leH AH8Aon HCKaTHe3aBHCHMaKlOpACKa A'bp)l{aBa". TOBa e
H KpaHuaTa ~en Ha B'bOp'b)l{eHaTa
KIOpACKa c'biIpoTHBa, '1HHTO a~
ope3 nocneAHHTe HJlKOnKOroAHHH 6ene)l{aT HeopeK'bCHaTO YBenH'IeHHe.
Ha opecKoHq,epe~
B ,IJ,Hap6eKHp
BanHJITa C H3B'bHpeAHH n'bnHOMO~,
ynpaBnJIBa~ 06naCTTa B IOroH3TO'leH
Au8Aon, HaceneHa C KIOPAH, XaiipH
K03aK'I'bOrny
H3Hece, 'le OT IOnH
1987 r. AO KpWl Ha HOeMBpH 1989 r.,
T.e. B npoADn)l{eHHe Ha 28 Mece~a, e
HMano 1434 B'bOp'b)l{eHH CT'bnKHOBeHHJI,noBpeMeHaKoHTOca6unHy6HTH
637 KIOPACKHnapTH3aHH H 252 BOHHH~, o<J>~epH H nOAoq,~epH.
B HH<PopM~e
CH 3a onepa~HTe
Ha
TypcKaTa apMHJI 3a opO'lHCTBaue ope3
MHHanOTO nwro TypcKHTe cpeACTBa 3a
MaCOBOOCBeAOMJIBaueC'b06~aBaxa 3a
H3non3BaueTO Ha TaHKOBe, xenHKonTepH, apmnepHHCKH Op'bAHJI H APyru
cpe~
KIOpACKHTe napTH3aHH.
. CneA HaCT'bßBaHeTOHa 3HMaTa, KOraTO a~Te
Ha napTH3aHHTe B TypCKH KIOPAHCTaH Be'le HJlMaxa MaCOB
KapuKamypama
e omne'4amal-ta 6 6/0/Iemul-ta
"Hmpo-m/OpK",
U3/1U3aU4 6
Bp/OKce/l, a Cl-tUMKUme ca 63emu om U3/IU3aU4UR 6 KbO/l1-t 6. "ßel-tle KOMKap".
xapaKTep, TypCKaTa opeca, paAHO H
TeneBH3HJ1npOA'bn)I{HXa Aa nOMeCTBaT
H H3n'b'lBaT HHq,opMa~
3a opecTpeJlKH, 3aC8AH, T.e. 3a TeXHH 60HuH
AeHCTBHJI. He06J1BeHaTa BOHua B
IOroH3TO'IeH AH8Aon 'no AYMHTe Ha
TypCKIDI ny6n~CT
Tap'bK 3HJ1 EKHHA)I{H BceKHAHeBHOOTHeMa )l{HBOTa Ha
10-20 AywH. A MHeHHeTO Ha 6HBIIlHJI
Ha'lanHHK-~a6 Ha TypCKaTa apMHJI reHepan He~eT
Ypyr e, 'le "npo6neM'bT (AeHCTBHJlTa Ha KIOpACKHTe
napTH3aHH - 6.a.) He MO)l{e Aa 6'bAe
pa3peWeH B KpaT'bK cpoK. HHe ~e
CBHKHeM C Hero, KaKTO HpnalfWl'l
"C'bBPEMEHEH
34
nOKA3ATEJ)",
21 !OHM 1990
npeABIi)K,[\aHliSlTa
MnpA. Aonapa,
100
HaAXB1>pnliXa
npoTeCTHpaxa
KaTO K1>M T03H Ae<pH-
QHT ce npli5aBSlT
onYCTowHxa
MJlpA. Aonapa.
npHlfHHHxa
HSIKOH HKOHOMHCTH OT KOHrpeca
CTepnHHrH
paJXOAH OT ApyrH
He H3KnIO'IBaT
QHT1>T Ha
1990
npe3
CAm
Aa
Aa
QaH H
77
15
Ha
O'I'CT"bnH
MaH Byw
aHTH<pHCK8JIHO 06e~aHHe
HeOlfaKBaHOTO
POAH
Ha
3a
pa6Ba,
C"b~eBpeMeHHo
H8JIHBO H Ha-
Te3H <paKTH nOKa3BaT
Ha.n1>)KaTa.
aKa
nnalfe,
nO-HCHO OT
ce CMee.
HaA
147
AaHHHTe
paKTepHH
155
Aa orAOKaTO
Aa YBenH-
ce
ce
AOn"b1lHH,
3a6eJIH3Ba
CKOK,
lfe
HOB
KOA-rO B
H3B"bpWBaT
ce
H3HBH. II''bpBaTa
e OA06-
Te, HanpaBeao
MY p83Mep
naMeHT HaCKOpo. BTopaTa
MOKpaTH'lHOTO
waBaHe
Ha HT8JlHaRCKOTO
6nlDlAHpaHH
Ha
Ha KoeTO
nOJIHL\IDITa
B1>B Bp1>3Ka C HeCnHpHHH H rnaB03a-
HaBJIH30Xa B PHMCKIUI yaHBepcHTeT.
MaiiBa~
Te 6Hxa XB'lopJIeHH
pacre)K
Ha HT8JIHaHCKIUI Ae-
<pHQHT: "Or KaPJIH, MHHHCT1>p Ha
HT8JIHaHCKOTO C'bKpoBH~e,
AoiiAe
HenpHKo
nOTB1>p)KJ];eHMe
)KHOCTra
Ha 06CTaHOBK8~
H
A)'IIpe)KJ];eHReTO ...ne<p~T
1I\0)K8B8 cnecnœamurrà",
MOKpaTH'lHM
cno-
38
.rnPL"'"
~.'
1I{OM
~
PHM
B
,
npe.YHH-
TeTR,
ro Ka3Ba
5H MOn.JJ Aa
~npo'leM
Te
.'
He B~aM
oOOpH.
.
lI\e craB8 cl>HCK8JI-
HaTHCK H BCJIeACl'BHe Ha T03H
H8THCK nO-CHJIHH lI\e CTaBaT H COQHaJImlTe B"b1IHeHHH.
CHrypHO
e, 'le TOBa, KoeTO craB8 B
c~tn, CTaB8 H B nepHcpepHJITa
d't.ÏileHMe
BJIOWaB8HeTO
H ()e3
Ha cl>lDIaH-
coma' 1I HkOHOMlf1lecKaT8
KpH3a
B
pll1BWnrre
CTpalDl lI\e npeAH3BHKa
HOBÖronHMo COQH8JIHO Hanpe)KeHMe
Hâ' MaaeTapHO
<paKT,
H
MHOro
KOHro
nH31>M, 6ewe
L\eH-
KanHTa-
nOACHJIeHO npe3 anpHJI
H OT OOn1>C'bL\H Ha aHrnHHCKH
MOHCTpaHTH
C nonHL\HHTa,
Ae-
KOHTO
TpeTH
JUlK K'ltM
38-
Ha
noselfe
onaCHOCTra
TeJIHaTa,
H H3KnlOlfHTenHO
CAm
Aa HrpaHT cpe~y
HapoA,
cpe~y
HapoAHTe
OT TpeTHH
oTnycHaTH
MOI"'bll\Wl
lU'a-
EBpon~
KOHTO He )KenaHT nOBelfe
HaTa 6aHKa
KOHT9
H TeXHHTe C"b103HHQH
S'lo3HaMepHB8T
nHaHCKIUI
aT
HCHO
YHH3H-
WaHTaJICHCTKa ponH,
HATO,
cpe~
TaKa
Aa Bpp~aT
HM aT CBeTOB-
nopaAH
3anaA
Ii
CBSlT,
orpa6BaHeTO
aT
Ha TeXHHTe 60raT-
Cl'Ba.
HHKora
nO-HCHO OT AHec He e H3HeAonycrHMaTa
MaRHnyJIaL\HH,
JIH3M'loT ynpWKIDlBa
HapoAH,
co6crBeHaTa
CH KpH3a.
B 3aKJI!OlfeHMe
nonO)KeHMeTO
KanHTa-
B"bpXY 3aSHCH-
MHTe OT TU
HJI!030pHM,'
H nary6Ha
KOHTO
38 Aa HaM8JIHT
Ha T03H aH8JlH3 Ha
CTaBa
HCHO
rnynaBH
KonKO
H nary6HH
TOBa lI\e ce p836epe
Ha Te3H, KOHTO BHP-
BaT, 'le KanHT8JlHcrHlfecKIUIT
MOJICeAa pa3pewH
B
MT8JlHH
!OHM Heanon
Ha He Ka-
CHCTeMH.
eAIDI npHMep
AOTyK.
3anaA
KpH3aTa
nHT8JIHCTHlfecKHTe
O~e
(H
B KpaT1>K cpoK)
K'loM Ka3aHOTO
B Half,8JIOTO
HeroAysawe
Ha
6ypHO
OT
nHncaTa
Ha <pHHaHCOBH cpeACTsa
nHTeHHa
BOAa. TpJl9Ba
nOA'lepTae,
Ii
ce
Aa
'le B L\eJIHH CBHT HapoA-
npo~HH
JIHCTII'IecKH
aHTHHMnepHa-
H COL\H8JlHCTH'IeCKH
ce Cl'peMJIT He q.MO
JIH
C'b~0
CH-
Aa OTXB'lopJ1HT
Cl'peMJIT H K'ltM HOBH cl>oPMH Ha opra-
TeHL\H8JI Ha HATO, e cl>HJIococt>HHTa, nyCHaTa B XOA OT CAm,
KOHTO ce
3apaT
IDIcl>oPMal\HH,
OTHaCJlII\8
OCHosaBa
npHC-
Cl'BHTeJIHOTO
nOJIO)KeHHe
Ha 683HTe
JIHCTII'IeCKIUI
CBJIT, KaKTO H Aa KOO-
Ha OTK83a
HM Aa
T1>1IJIT K'ltM nHKBHAHPaHe
Ha CAm
B MT8JIHH,
H s Espona
HT8JIHaRCKaTa
nOCTHraHe
HaTHeKa
06lI\eCTBeHOCT
3a
OTKa3 ce npH6aBJIT
Y3aKOlUlBaHeTO
nnaR,
Ha
naH-
OTHOBO H
OT
6ewe
HeOTAaBHa B1>BBaWHRrTOH
BpeMe
rnaBaTa
Ha CAm,
Ha pa3rOBOpHTe
Ha
HT8JIHaHCKOTO
CBOHTe Bp1>3KH,
PAHHHpaT AeACTBHJlTa,
pJIT no-ecpeKTHSHO
TO CBeTOBHIUIT
~
BpeMe
pa,
ce
Ha
AO AeH-
B KanHTa-
3a Aa OTrOBO-
KoopAIDIHpaH
KOHKanH-
H HaCO'lSa cpe-
H1COHOMHlfeCKaTa
paTH'lHO
06MeHa
Ha aTaKaTa,
T8JlH3'loM HaCOlfB8We
KOHTO YTeJlCHJlBa OKY-
CTpaHa Ha apMHJlTa
no
HH3aL\HJl C L\en Aa HHTepHaQ;HOH8JIH-
Ha HapoAHTe
HATO.
.naL\HHTa Ha MT8JIHH H Ha EBpona
yrolfHeH
Ha
Ha T83H L\eJI.
K'loM T03H
T03H
a cneAOB8TeJIHO
B'lonpeKH
H JI"b)Ka, HO
ce
BCHKa MHCTH<pHKa~
penpeCHH cpe~
aapoAHTe
ce DpH6asH H 38CHJIB8HeTO Ha BoeHlllUl no-
npeCTpYKTYPHpaHeTO
CBeTOBHHH
HT8JlHaRCKHTe
nOK83B8
CHpaReTO,
KOHTO pa3Cl'poiiBaT
ynpa-
TpeBOJlCeH
HHKora
He e H3rne)i(A8JIa
HHTe
B-bPXY HapoAHTe.
'3aCHJlB8HeTO Ha COQH8JlHHTe HanHa
peWHTeJIHO
KOH-
<pnOTaTa Ha
6oM6apAHpoBalfH
CneAosaTenHO
AHec
yaHBepcH-
C'bBeTH Ha npoMHIIIJIeHH-
BHe - 3aCHJIBaHe Ha TeXHHH HaTHCK
TpOBeTe
B ynpaBJIe-
K8JIa6pHH,
CHJIB8HeTO Ha aHTHAeMOKpaTH'IHHTe
IDIBO H BnocneAcr-
pe)K,eHHH,
H Ae-
npaBHTeJICl'BO
npeAnplUlTHJl
6aHKH •
" Apyr
H 38 HT8JIHaHCKIUI HapoA
Bee no-HenOCHJIeH
~
ro
npoMeHH
OTXB'lopJImuœ
sHTenHHTe
38 TeXIIHJI KOH-
Kapmi.
3a no-A'ltJI60KH
HT8JIHaRCKOTO
aTOMItHTe
3a
S'lo3AYW-
CAm.
ca O'laKB8HHJlTa
CTYAeHTH-
npoeKTHTe 38 np~aTH3aL\HH
Ha YHHbepcHTeTHTe,
KOHTO H8JlO}KHXa Ha
KoeTo TOH
.. .
cpe~
HHeTO Ha HT8JIHaHCKHTe
HanpaBH
Iq>eA npeACTaBHTenH
Ha
cnecroBIIIITe.
KaCH' OT ~
CBJIT,
nPHCTHI'H8JIH
ce
Te, 6opeII\H
Ha ~~3a B KpoTOHe,
noTY-
cryAeHT-
no BpeMe
KOJIH
nap-
e a~e-
nOJIHL\eHCKO
CKO ASH)KeHMe,
10 MaH 1990 r.
cra'lKH-
OT HT8JIHaHCKIUI
nOTB1>p)i(AeHHe
Ha HOBaTa ronHMa
n'loKB8JIa
ABe xa-
npeA-
no nOBoA OKOH-
TO ~e MO)Ke Aa nocpe~a
3anaA-
OTKpoHBaT
H BHcùiH
Ha CAm
lfaTenHOTO
CTpoe)K
3aeMHTe"
pHBaHeTO Ha 3aKOHa npoTHB
npeABlOKAa-
M8KCHM8JlHIUl
OT
Aa
BpeMe
B MT8JIHH
XHJI. MJJPA. mq)H.
MeC8A)Kepo"
npeB-
HHTe npaBHTenCl'Ba.
me npHBeAa T)'K K83aHOTO OT HTanHaHCKIUI npaBHTenCTBeH
BeCTHHK
"MJI
C'b~0
nocneAHo
npo-
TO Ha HT8JIHaHCKIUI Ae<pHL\HT Ha
He COlfewe
TpH6B8
ysenH'IeHMe-
Apyro
Ha-
speMeHHo
ce Cl'peMH
aHTHAeMOKpaTH'IeH
OT HT8JIHH onpeAemlT
XHJI. MJlpA. nHRH.
s
KpH3a,
B"bB BCHlfKO TOBa
Ha KanHT8JIa
TO HeÎi:HaTa eBponeHCKa
BHHL\HH C'bBCeM He
Ha CBOH nnaH,
lfH CBOH BOeHeH nOTeHQH8JI.
K1>CH HaHCTHHa
CTOnHl\aTa
KanH-
ARApeOTH
CTaBHTenH
C'bSCeM HC-
3a Aa orpaHHlfH
BaT CBeTa, 05e~aBaHKH
AHCHO <pHHaHCOBa nOMO~!
Ho
e norHlfHO
11M B AJ!"b)KHHL\H, AasaHKH
HeYA"bp)KHMaTa
KpaKaTa
apecry-
lfe s Ta3H
eKcnnoaTHpaHe,
KoraTO 3anaAHH nOnHTHQH KP1>CTOC-
ca
nonH-
HM s 3aeM KHH)KHH xapTHHKH.
H BCHlfKO TOBa CTaBa B MOMeHT,
KOnKO
350
AeMoHCTpaHTH,
~CHO e 3a BCHlfKH,
p"b~aHeTO
B1>TpeWHHSI Ae<pHQHT.
BCHKora
Mara3HHH
331 paHeHH
C'bCTOH~ ce B T1>pceHe Ha ApyrH
MH03HHCTBO,
BJ10WaBaHe
pa3rpa6eHH
HO OC1>~eCTBHBaHeTO
B KOHTO l1Ma
ronSlMO AeMoKpaTHlfHo
-
Ii
6ZETI
DE LA PRENSA-BASIN
TenCTBO
H
3a MHJlHOHH nHpH
T8JIH3M1>T Aa npecneABa
ce
H Aa
pa3Cl'poHxa
3a eAHH AeH flOHAOH
~eTH
KpH3HCHa cwryaQHH
OT CBOeTO
STAMPA-DENTRO
A1>p)KaBHliTe
Te
OT 6e3pa50THHTe,
120
HaAMHHe
C1>rnaCH C KOHrpeca,
3a
Ae<pH-
saHH.
MnpA. Aonapa.
no Te3H npHlfHHH
. TpSl5Bawe
r.
cpe~y
TaKCH Ha Talf1>p.
H HeB1>3CTaHOBHMH
55
ÇAPt-RIvISTA
He3aBHCHMOCT
H TJlXHaTa cBOOOAa.
e Me)K,[\yaapoAHoTo
ABH)KeHHe
H3B'lopWBaHKH
Cl'BeH KalfeCTBeH
Me)K,[\Y
pH
npaBH-
AH3BHKaTenCTBa.
AeMoK-
Aa ce 0pHeHTHHa CBOH peA
co6-
CKOK, 3a Aa OTrOBO-
no-ecl>eKTHBHO
Ha HOBHTe
npe-
..CbBPEMEHEH nOKA3ATEß", 21 IOHH 1990
35
CBHKHa
C I1PA".
.CH1IaTa
Ha
C'bnpoTHBa
npeAB~
e
npH3HaHHe
Ba)KHO,
3a
KaTO
ce
nKca
Ha
HMa
roBOpH
Boe-
<l>aKT'bT,
"le,
H3JIH3lU.1.\HS1TB'hB <l>Pf
Ha
AeikTBHSlTa
OJIaHHpaT
Te;
cpe~
HeR Be'le
H p'hKOBOAJlT
HHSllQa6
cnopeA
Ha TYPCKaTa
a OT feHepaJIapMHSI.
BeCTHHKa nOKa3Ba,
A
TOBa
"Ha B'hTpeweH
H cHrypHOCT,
a HapoAHa
60p6a
~060)KAeHHe
H HaQHOHaJIeH
peA
3a OC-
YCH1IHSlTa CH Aa
Ha
OCBeH AQ 60HHH
TO HM OT pOAHHTe
ceAMH'IHHKâ
H AO APyrH
rJIaBHO cpe~y
EAHO
cpeACTBa
)KepTBa
nOTB'hpAH
ceJIa.
1I0
)KHTeJIHTe
HSlwKa napTHSi-
'le
Ha HSlKOJIceJIa
ca
B IOrOH3TO'leH
)KHBOT. KaKTO
K'hCHaTO.
3Haew
CTpax
AHaAOJI
H Te)KKHTe,
3HpaH,
ca
a B HSI-
CTpax
3HS1 EKHH-
ce cTpaxyaa
OT CM'hpTTa,
Koro
H K'hAe
~e
CTpax,
'le ~e
OT panOHa,
'le
AOM'hT
6'hAeW
H3rOHeH
B KonTO
TH ~e
)KHBeeW,
6'hAe
"CbBPEMEHEH nOKA3ATEß",
36
Ao~e,
H HHKBH-
pa3py-
H
KonTO
Ha MaH T.r.
ce onacuaT
CTpaxyaaT
YCJIOBHSI Ha )KHBOT".
On03HqHOHHa
JIHACp
nOCO'lH,
-
JIRBaHH C KIOPAH,
HO AeTe"
e
CnopCA
HCA)KMCT-
Ta DJIaHOBa
nO-rOJIRM
6e3pa60THQa.
Ha
e
ce
npeA-
HCTaH6YJICKH
IOroH3TO'leH
AHaAOJI
CTpORT npeAnpHSlTHJl,
C'h~eCTByaa~HTe.
TH
21 IOH'-11990
6 npeAnpHJlTHSI,
B
He caMO "le He ce
HO ce 3aKpHBaT
B
BaH HanpHMep
'le
Ha
Ha CTO 0'1' 06-
TC, KOHTO !UlMaT
lUiKaKsa
KaTO
C06CTBCHHQH
paTaH
H BO~OBC
no-
3CMH H no
Ha
94
Ha
ca KIOPAH30Wl
lia
H CC
CAPHTC
Ha nJlCMCHa
HJlH KaTO pa60TSlT
KaTO CC30HHH 3CMC-
ACJICKH pa60THHqH
B nOJUlTa Ha IO)KCH
H no CTpOC)KHTC B'hB B'hTpCmno
0<pHl.\HaTlHH
40 Ha CTO,
OT Hacc-
JIeHHCTO, JIHnCaTa Ha Y'lHJII1U~a, n'hTHnHTcnHa
DOAa, 3ApaeHl1 3aOCACHHH
ca THnK'IHH
3a paHoHHTc,
Ho
C Toea,
Ha TypcKaTa
Hace-
TCXHHTC 6CAH He
OT C'h3AaeaHCTO
pcny6JIHKa
KH TYpCKH npaBHTeJlCTSa
Aocera
BCH'I-
ca OTpH'laJIH
Ha KlOpAcKa
HaQ}{SI,
Ha KIOPAH H ca BOAHJlH H BOASIT Henpe-
npOMHWJIeHH
nHca,
49,5
MHJlHOIIH
C'h~eCTBYBaHeTO
maBHO
"MwiJIHeT"
H
Ha CTO B
A'hJI)KH
fOJIeMHSlT
6
C KIOPAH,
Ha CTO cc naAaT
CTO OT cemIHHTC.
ce H3'1epIIBaT
Ha 6e3pa-
10,5
B.
3CM$!. OCTaH1UlaTa
'JIRBaHH C KlOpAH.
TOH e 'TpH n'hTH
e)KCAHCBHHK
QeHT'bp
50,5
TO'lHO
C'h~O
Ha CTO.
Be3pa60THQaTa
JIHnCaTa
pa60TBacMaTa
~a,
Ha TYPQIDl,
npOQeHT
AHaAOJI,
33
HaceJIeHll
HerpaMOTHOCTTa
Ha )l;'hp)KaBHa-
opraHH3aQHJI
01'
.!l;)KC:UI,1 BaWlIaHrD'i
HOCTTa Ha CTpaHaTa.
RBJIeHHSI B Te3H
MaCOBaTa
Ha 3eMJlTa.
*ypHaJIliCTa
,,~lICT"
AHaAOJI
~ )KaHAapMe-
3a CTpaHaTa
-
Ha
AaHHH 06xDa~a~a
cpeAHHSlT
IOroH3TO'leH
Ha
Hace-
e KaTO K'hM ,,3aBapc-
np0Y"lBaHHSlTa
nH-
B IOrOH3TO-
pa3npCACJIeHHC
AaHHH
npcm-i:TaDaT
Y"IaCT'hqH.
panOHH
AOKaTO
Ha
"IC OTHoweHHe.
3atBopH
3aKOBaH
1I Ha HcpaBHO-
JIOBHHa OT 06pa6oTBaeMaTa
H BMeCTO MHPHH npRA06HBKH
nOJIY"IaBaT
pHiicKH
,
lIapTHSI-
TO Ha BJIaCTHTC K'hM paiioHHTe,
ce A'hlI)KH
CTBCHHQJ{, BJIaACRT
3UBH
AaJIH ~e
napTHSI-
6e3pa60THQa
B panOHHTC,
ce 3a CBORTa CH-
MHTe
6HJ1
c
KaKl'O 06pa3HO
CTO OT HaCeJICHHCTO, T.C. CApHTC c06-
Ha B. "MH1IJIHeT"
APyra
Te
I
H ce OOJIaKBaT OT I,HenOHOCH-
npHSlTHSI.
HenpeKORTO He
Aa He 6'hAew.3aJIOBeH
H3ceJIeH
CTpax,
nHca TaK'hp
BceKH
OT
xopaTa
60THQaTa
Aa rH HanycHaT.
Ha CTpaxa
"TaM
TaM
rypHOCT
KOH CJIY"IaH H HenOHOCHMH YCJIOBHSIHa
A)KH,
B Ha"laJIOTO
MepHOTO
1I0
CH B IOrOH3TO"leH
KOpeCnOHAeHT
. 10JIJlMaTa
"IeH AHaAOJI
-
HapOA-
)l;eHH3 BaHKaJI,
CJIeA 06HKOJIKaTa
"He
ca BCCTHHK'hl'.
Ha
JiapTHR
rpa~OBC
HHTO eAHH nupOH",
ce
ceKpeTap
on03HQJ{OHHa
OKp'h)KHli
BCH"I-
ny6JIHQJ{CTa
EAHO OT THnK"IHHTC
AaHHH Ha
215
Ha
e 06xöaHaJI
Ha
OT reHepaJIHHSI
Han-r01UlMaTa
e nporOHBaHe-
"K 'hM ABe XH1lRAHaTa ro-
.6H11H 3aCTaBeHH
KIOPAHTe
qH-
OT '1eCTO
caMO B npOA'hJI)KeHHe
KO MeceQa
C'hC
BJIaCTHTe
npH6RrBaT
HaCO'leHH
npHJIaraHHTe
ce cnpaBRT
KlOpAHTe
BH1IHOTO HaceJIeHHe.
AHHa"
CTpax
MHeHHeTO
THH Ep6aKaH
C'hnpOTHBaTa
cpeACTBa,
T03H
KH" •
Ta Ha 6JIarOAeHCTBHeTO
np06JIeM
Ha TypQHJI".
B
6e3 AOM, pOAKO MRCTO H pa-
. OQeJIeRT,
lia KIOp-
6'hAe
OCTaHew
npeA
"le 60p6aTa
,,3a He3aBHCHMOCT H cB060Aa"
"le ceJIOTO TH ~e
OT JIHQeTO Ha 3eMJlTa H TH ~e
AHaAOJI
H nomll~eil:cKH
B 06JIaCTTa,
AHTe He e np06JIeM
ce .
He OT BoeHHH-
)KaHAapMepHil:cKH
KOMaHAHpH
H orpa6eH,
CoQHaJIAeMOKpaTH"IeCKaTa
KIOPACKH H TYPCKH e3HK B. "BepKCBeAaH",
weH
ÖZETI
H3TpHTO
6OTa.
Hero-
HeHHHSI cep~03eH
xapaKTep
KaKTO
3a
KIOpAcKa
KOMOeTeHTHOCïïa
BHSI aBTOp.
HeH
TOBa
B'bOp'b)KeHaTa
ÇAPÊ-RIVISTA
OKp'h)KßHJl
èa 6HJIH 3aKpH-
aB BHTJIHC H APyrH
K'hCHaTO nOJlHTHKa
IIpOJleTTa
eTan
Ha
B cinpOTHBaTa
THS Ta3H
ApyrH
OOJlHTHKa.
rpaAoBe
AOJl 3anO'lHaXa
BJlaCTTa.
BpeMe
B
Ha aCHMHJlal.\H'SI,
1990 r.
oT6eJlSl3a
Ha KlOpAHTe
B
HOB
OpO-
)l;Hap6eKHp
Ha IOrOH3TO'leH
11
AHa-
ACMOHCTpal.\HH OpOTHB
rpaA'leTO
Hycan6eHJlH
no
Ha CT'hJlKHOBeHHSI Me)KJ.\y Bon-
IIHL(HTC H MCCTHOTO lIacencHHe
y6HT eAHII MJlaAe)K, Mlloro
paHCIII111 apeCTYBaHI1,
TeCT 11 COJlHAapllOCT
KaKTO
CHJlBall,
rpaAt.te,
lia
KCnellL(HTC".
8Cllt.tKI1 Mara3HIlI1,
H Apyrl1
pa60TIII1
Ta311 KlOpACKa
3a8CAeIlH~,
H
MCCTa. no
BpCMC Ila
MJlaAC)KHTC
3aIlSlTI1S1Ta 8 y'Ie61lHTC
lI~y apMeHKI1,
IlI1C
M 413,
<l>pr
pOpbT
8.
",UeHrc
8 KIOPAHCTall
aKL(HH cpe-
npcA811)KAa
Ta lia CTpallaTa,
Mc)K).ly
BJlaCTHTC Ile 3aKbCIl~xa
Ta
3a
T,II.
Ila 3aCCAallHC Ila CbBe-
llaL(HOllanlla
CHrypIlOCT,
KOCTO npaBHTCJlCT80TO
CC cpclI~Ha
C
L(1101l1lH napTI1H
CIOJlCHMall
-
EpAan
Mllb01l1O
,UCMHpCJI. nOCJleA8aXa
cpclI~y "TepopHcTHTC
cbY'laCTIII1L(H",
HSiKOH
0(jSl8CIlI1, 1103a Apyrl180Clleil
xapaKTcp,
01'
lIe-
ral' Aa lloJlyt.taBaT
II-TC
IUIBaT
n'bJlIIOMOII~H~,
TSiXIIOTO npOBe)K).lallc.
HMa
lia Mara-
lia
KIOPAl'KllTC
TaKa
TH cc
I~Clla
15
110 8pCMe lia
8CCKI1
AaBaT
Cnl1paT
aIlTl1.l-l'hp)KaBHa
Ja CT'hJl KIIOUCCIIJlII, JKall-
H 110JlI1L(ci1CKI1TC'Iac-
OT U'bTpCIIIHOTO
MI1I11IC-
Ja lIaL(1I0llanlla
BJlaCTHTC
I1MaT
CH-
npaBO
BCCTIII1L(H 11 l'I1HCalll1~,
lia
pa]110pC;l6a
Ba)K11IIC <.:aMO'la II-TC
"pa3Ka~JII1TC
cc lIaMaJl~Ba
cc AaBaT napl1'llIl1
lia
B
11 11M
nOMOII~H,
lia
)KI1TCJII1TC Ila
AllaAOJllIC
npl1c-
I1JII1 OTMCII~
Orpalll1'laBallcTo
npaBa
CC"
p'bra
'IOBCIIIKI1TC
lia
TaliOY;\.
BOl'O CC IIpCJ~BHJKAit. 'IC
IIHKOH
II~Ma
TC lIapTH3alll1.
CTpalla,
TCMa.
1'a1H
OK-
110 Il 1a
IlK.'1Kl'IIITC.lI10
Il 'ja Vle-
l\'bJ\CTO 111Jl1naT lIafl.['OJICMI1-
TC TypCKII
HCCTllIIUIl.
HOBI1'lC
MCpKH lia
IlpaBHTCJlCT-
••lIeIlOAXOA~IIV('
KKlpACKa
C KK>pnCKO lIaCCJICIIIIC.
I~JlaTa
IOr0l1'3TO'ICII
cc 113'lcpnBa C 1I0CO'ICIIOTO,
IIOCTall08JICIII1CTO
j~a
Aa 3a-
MaTcpHa.1H
Ha
npaBO Aa IIpOTCCTHpa 11Aa 3aBCAC HCJIO
cc OC'hll~CCTB~-
AllaAOJl,
aKL(HH lia
Kpl1BaT nCt.taTIII1I~1I Ja TOBa. 'IC ca Il)'0-
80CIIIII1TC oncpal~1111 CPCII~y KIOPACKI1TaKH8a
l1apTHJalll1.
3a
<)Tpa'j~8aT
IOrol1'jTO'lCII
AapMcpililCKI1TC
nOA lIaKa'jaTCJI-
3a
Aa
IIH~Ta 11MC B'bOpb)KCIII1TC
pa3pCIIII1
lia
CpCAl'TBaTa
J111KYBaJlI1I1nC'laTaJlI1
II~C 6'bAaT 3aKY-
KOI1TO OIl~C T08a JI~-
nOABcAcll
OTrOBOPIIOCT
HHJlIO<Pcp
C CAl1l1l1'lIIa
HaKa3alll1CTO
lia
IIl1q>opMaltl1~
B
TypCKOTO
BCI1t.tKll IBBCCTI1~ 3a 60illll1
EAHIlCTBC-
TOH l'bll~O
Mal'OBa
l"b6HTI1~Ta
ce 3a6pa-
Aa
lia
OT al1pl1J1 CI1Jl110 orpa-
III1t.taBa H npaBOTO
B 06-
ACH-
ACHIIOCT B TC'jl1 OKp'h311, CC )'BCJlI1'laBa
Ta
TO II~C (j'hAaT IBnOJl38allH
8KJ\IO'lCIIH
110 BaJlHSlTa HMa IIpaBo
bAaTa
"K06pa"
nOCTallOBJlCllllCTO
I1pa8HTCJll'TBO
OKpbra,
p'hl~\:Tc.: lia
CT8H~ 11aKL(Hll.
1l0Al'bAI1M,
60HHI1 XeJIHKOnTe-
H 110 1'0111 1Ia'II111
TH 3a Bl'~K,.aK'b8 BHA allTilKK1PACKIl
1l0MOII~ OT CBOH ~Ta-
6oHKOTI1, CTat.tKH, 3aTBap~lIc
OC8CAOMCHa-
MI1JI110lla AOJlapa,
II~Ma Aa MO-
BCSlKaK'b8 811A ACMOIICTpaL(HI1,
A06pe
pa Tlll1
8 KO~-
JlaCTTa, 'II1HTO BanHSI (ynpaBHTCJI)
<p0pMaL(HI1, TaKa
6pOlll1palll1
30Ila",
L(H H nOMara'IH.
ABOHIIO,
5
lia'
C KI()P!~CKLl
lIall'hJl110
T~X
51ant.tbll
CJlYJKCOIII1
LlKp'hl'a
C OTlICnl
ryplIOl'T.
rJlaBIlO TC3H 01'
lia
BldMO)KIIOCT
UJJaC-
8 net.taTa HII-
nCllll
llal'CJlClIl1C
TC311 OKp'b3H,
MO)KC Aa CCCbAI1 ca-
C'b0611~11,t.te 01' CAlH
Il-TC
H TCXIlI1TC
6~xa
Aa
110JlH-
MO no IIS1KOI1nonaAllanl1
)KypllaJIl1CTKa
Ta311
TCpl'TBO Il CbBCTa
MCpKI13a
rpaiKJ~,IIII1TC
'3aBCiK,llaT HCJla B
11 ACH<':Tllll~
C l'l'a
I1Ma npaBO Aa H3l'CJlBa Bl'CKH )KHTCJI OT
rOBI1TC 1I08H, AOnbJllll1TCJlHH
60p6a
H
pCJKAalll1~
JlHL(a.
)KHTCJII1TC lia
IIpCCCJIClll1TC
311HHH pa60TI1J1IlHL(11 H T.Il.
JlI1ACpl1TC Ila ABCTC HaH-rOJlCMI1 On03"-
lia
Aa
L(CHCKHTC11aAMHllIll'TpaTI1BlIllTC
H3B'hllpCAIIH
cJleA
Il
TYPL(11S1,3a Aa ce C'h'jAaAC
rpallHI~alta
B
MCpKH. Te
OnJlaKBaT
UOCIlIIHTC • JKaIIAapMcpllHCKI1Tl',
Aa OTr080pSlT
C 1l0BI1 111l0BI1 penpCCHBIlH
6~xa 06CbACilH
H
cc
111O)KIJaTa
TO KIOPACKHTC napTH3allH
CPCII~y l'SIX,
Ila KIOPAHTC
113TO'llIaTa
6apl1-
rYMH
Bb3MOJKIIOCTTa
Ta CCJla nOKpaH
JlI1L(CHCKI1t.taCTI1, IŒTO H3AHraxa
KaM'bllH
H net.taTa 6.'1arOAapeIlHe
lia
CC pa'jBbp'j8<lT
Ila TSiXIIO MSiCTO"M'bpT8a
aBTOM06HJllII1
CTaBaxa
lI~e 6'hAaT )KllTCJlI1Te Ila 6JIH30 XHJI~Aa-
11no-
ropSixa
KlOpAI1Te
c'bAa CPCllt)' aAMI111HCTpaTI181111pa'mo-
3a-
01' pOAIIHTe HM cCJla 8'b8 B'hTpCIIIIIOCT-
)KaIlAapMCpI1HCKI1
KaAH 11XB'bpJl~Xa
• "TC-
lI~e ce YBCJlHt.tI1".
nOCTaIl08J1eHHeTO
l'pC illY
lia C'bAC61111ACJla H np11A0611-
Baxa rJlal'lIOCT
113J1H3all~I1S1T
KOMKap"
BJlaCTHTè
npeAMeT
KoeTO HMa CHJla lia 3aKOIl.
C l'SIX, KaKTO 1l0At.tepTa
BbB
Ha
B nOCTaIl08J1e-
CI1J1Balle lia npCCeJlBalleTO
pa60TI1J1IlI1L(11
Opralll1'Jl1paXa
KIOPAI1TC 6S1xa 06~8CIIH
aKL(HSITa
3aTBopellH
I1IlTH<paAa
60HKOTI1paxa
MAHJI,
,UHap6eKHp
ceJlI1I1~a 6e npOBeAella
"cBamllle
6~xa
B :maK Ha npo8 TOBa
11 8 ,U)KH3PC, CbJlOnH,
Kb3bJlAepe.
Apyrl1
6S1xa
6ZETI
'-ripäÜHTC-itC'fUO-T()- èpClJlY ôop6aTa
6ellle
APyrH
ÇAP~-RrvlSTA
IIpCAllllllll\aXa
()l'TpaTa
MOKpaTll'llIllh'
ep\:HII
I1p.UlI1fCJll'TIIIHO
pealo.lt~llllla
Il cTpalli\'ra,
B ChAa CPCII~YAJrhJKIIOCTIIO J1111~C
1a IIC-
KaK1'O Il IIPC:Ul.
BaT BC'IC 0'1' IIS1KOJIKOrOHHIlI1, 110 (je'j-
rOBO Al'~III1C 110 BpCMC lia OC'''IIICCTB~-
IlIlJIIITll'IL'CIo.,'
pC'jYJITaTlIO
- IrbOp'h)KCllaTa
BallC lia CJIYJKc61111TCMY 'mA'I.JIJKClllt~,
CKllS1Il J.llp\lC - L'IlIIII ()T lia fHll'l'p
Il 'l'Ill'
C 1.llpOTllBa
Ill'
Jlm'cra.
GIMO l<I'hpUIl~,
P:II'IOII
1l0-I'OJI~MaTa
KKlpACKa
(jCIIIC CJIOMClla,
'Iacl'
0'1' MCpKI1TC lia
M;",;ap
<I1opMaJIII0,
Il B 1I0ilC'ICTO
pCJUllla
CJIY'IaII
1I11L.l
.... "IIJICIIII~
lia
lia
(;,'lIlll\llli
..CbBPEMEHEH
lIaeTOllHaT
IIl'-
Tl',
la Mllpll'l.
pa IpclllallilllL'
lia
11\) ~l \:llll','llIll
lo.'OPII-
~1!TO",
nOKA3ATEJl",
21 IOH~ 1990
37
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE, 30 juin-1 er juillet 1990
In Iran'8 ~P8ychi;rogïCalwar;'
PragrnatüJts SUlélirre Hooicals
By Steve Coll
Despite the apparent wanin& of
bisj)OWef, diplomats say Mr. Moh.
TEHRAN - One year after the taal1eQU ~
influen~
with
.death of Ayatollah RUhollah Kho- Sù~ of the,~
Shiites who
meini, some of Iran'. mOst ~!f:àl.' QOIlÜQ\M. to hoI(i lf.S, hoataps.
ly anti.American cIeriet
"ImAm wu the founder of a rev.
shifted to the fringes of power on olution," Mr. Mohtashemi said, ~
issues such u releue of the U.S. fC!rin8 to Ayatollah Khomeini.
hostages in Lebanon and wider "Following bis demise, the eneeconomic contacta with the West. mies, internal and external, have
The recent debate here over been taking advantage of hi. abwhether Iran should accept earth. sence and thus putting increumg
quake aid from its Western and pressures on Iran to give up on its
Arab adversaries represents only principles and retreat."
one aspect of what former Interior
Mr. Mohtashemi said his oppoMinister Ali Akbar Mohtashemi nents had overstated Iran's ceocalled a "psychological war': within nomic difficulties "to imply that by
Ir~ for control of the Islamic ~~
breaking the barrier agamst the relutloo after Ayttollah Khomeini s turn of the United States, economic
death.
problems would be solved."
For the. moment, th~ most ex.
"But," he added, "they are malt.
treme anti.Western, radicals, such ing a mistake."
as ~. MohtashCID1, appear to be
Since stepping down from his
losmg ~t wm:.
,ministry
post, from which he eon.
. . In an m~ew
a,t the off~ of trolled Iran's police and Komiteh
his new anti-Am~can
magazme, security committees, Mr. Mohti1Mr. MohtasheIW acknowledged
shemi has remained a member of
that he had l?een forced to ~tep the legislature. This month he
down from his pow~ul ~bmet launched his magazine, a colorful
post last year. The,rCS1gll8tlon 00: anti-American political review.
curred ,w~en PrC81dent Hashemi
But diplomats say Mr. Mohta.
~sanJ.am mo~ed t<?replace some shemi and those who have
ldeologI~ radi~
m ~~ govern- preached isolationism and have apment ~th cabl!1et offlcials, w~o
ed to support the Lebanese
shared his comIWtment to rmtaliz.
..,
h ldin
fUS
h
ing Iran's economy with the aid of
tes 0 ,g 0 , .. os~ges
Wc tern cap'tal
have become mcreumgly margma.
Moh~emi
also acknowl. lizcd. The r~n,
they say, is that
hi to
Mr. RafsanJam, regarded u rela.
ed ged tha t d,~
~ ur as am- tively pragmatic and open to the
bassador to Syna ~ the earl)' West, has been able to assert him.
19808,,~e helped ~tablish the radi- self in parliament and the executive
cal Shiite groups m Lebanon that branch.
later attacked the.U.6. Marine bar...
.
racks in Beirut and participated in
Mohtasheml
has been the
the kidnapping of U.S ciüzens
mouthpiece of the radicals," said a
Iran helped establish the radical diplomat. "He has a platform. But
groups, and "they were supported ~~
it's really counted, Rafsan.
by the Islamic Republic of Iran and Jam has shown that he has the pow.
by me u ambassador of the Islamic er to do what he wants."
Republic of Iran. ilyou think that
There is no easy way to distin~
is effective in their formation, then guish between radicals and praglet it be so," Mr. Mohtashemi said. mati.ts in Iran's parliamentary
He denied personal involvement in government. Virtually all of the
the attack on the U.S. Marine bar- members share a revolutionary Isracks_or Ï!!~Y !1o~tage~.
_ lamic ideology and express antipa.
W4J!rt"I'on.
POIl
Smt"
have ~
C
Mr.
38
thy toward the United States. Al.
thouJh
leaders
considered
especially anti.American, such u
Mi. Mohtashemi, have fallen out of
power, other anti.Western radicals
have moved into prominent ~tL
such u the hard.line Majlii ~~.
er, Mehdi Karrubi.
• ,~ .
For most of the years after' the
1979 revolution, the politiCal ~~Jt.
of anti-Western extremism lay with.
the o~ten youna mem~s C?fIran's
IslaIWc revolutionary mstituUül;U;'_
such u the Revolutionary GulÙ4Sj .
the Komiteh security commi~s:
and the development.orießted
Construction Jihad.
'
They remain powerful forc;q in
politics and SOC1ety.But there are
signs that with the Iraq war eOncluded and Mr. RafsanJani firmly
in {>OWer,those institutions may be
losmg some of their radical edge.
For example, after a fight with
parliament radicals, Mr. RafsanJani's administration
pushed
through a merger of Komiteh revolutionary security committees and
ordinary police departments. Such
a merger means that Iran's internal
security will be more integrated
into ordinary bureaucracy.
Mr. Mohtashemi said: "Personally I am opposed to this merger
because I think any country needs a
committed special force."
• 11umb for Quake Aid
President Rafsaryani thanked
the 86 countries that had sent relief
aid for earthquake victims, United
Press International reported Fri.
day from Tehran.
In an emotional sermon at Fri.
day prayers, he said of the aid: "To
be just, the .world has responded
well in this case."
Without mentioning the United
States by name, he said: "Knowing
that there were survivors in need of
help and sympathy, people mourn.
ing relatives, how could anyone say
foreign aid would not be wanted?
This was.not a rational statement."
ÖZETI
~~~
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE, 30 juin-1 er juillet 1990 ~~~~~
Iraq's Sinister Threat
Dealt With a Condor's Flight
- - --~
TONDON - A charge was made in this column
By William Safire
L a month a$o that the Defense Ministry of
France was turnmg a blind eye to the shipment of
r.resent missiles are for, and eX{>lainshis vow to
Sagem inertial missile guidance systems to Iraq.
'scorch half of Israel" with gas if it takes out his
French officials denied this with the same air of
nuclear plant again.
•
offended innocence displayed 18 months ago by
Last weck, curiously, he extended his retaliatory
West Germans when The New York Times reVealed
protection to Mauritania, in West Africa.
that German companies built Ubyan and ~i
If he already has missiles able to reach Israel,
poison-gas factories. (This week, a German busiwhy is he spending great sums on sophisticated
nessman was sentenced to five years injail.)
guidance systems for the lonJer-ranse Condor-2?
When asked by the Senate Foreign Relations
Committee about the report that the French had . Why does he need to extend his missile-testing area
to roomy Mauritania?
helped extend the range and improve the accuracy
The answer to both: The capacity ~ obliterate the
of Iraqi missiles, John Kelly, assistant secretary
U.Sc 6th Fleet and the capitals of Syria and Turkey
of state, testified, "The intelligence, as I underwould sati,sry any dictator's power drive.
stand it, doesn't demonstrate that we have evi. In a public relations putsch this weck, undertadence that that is true."
ken at the ~est of his panicky Jordanian puppet,
If the CIA is unaware of sophisticated guidance
Mr. Hussein told The Wall Street Journal he would
systems sold to Iraq, it would be the only major
accept nucle;u weapons as a gift from the United
intelligence service in the dark.
States. That was his idea of a joke.
However, Mr. Kelly also testified, "I know of no
Thé.Bush administration counsels appeasement:
written or oral communication" by State DepartàItboogh a half-billion dollars in grain credit guar- .
ment laY")'ers to Justice prosecutors about the
antees bas recently been suspended because kick.
potential mdictment of a hip-ranking Iraqi in the
back greed got out of hand, Export-Import Bank
investigation into $3 billion m funny funding at the
guarantees continue.
. .
Lavoro bank's Atlanta office.
An Export-Import release says serenely about
I conclude that the State Department is studiDow Chemical shipments financed by V.S. taxously.ignoring data that might compromise Westpayers: "It was unlikely they would be used for the
ern relations with Iraq.
production of chemical weapons."
If Frenchjournalists want to emulate their hardUnlikely! Tell that to the 5,000 Kurdish dead in
digging German brethren, they should chercher les
Mr. Hussein's poison-gas attack on Halabja.
dual-use guidance systems: orders that are intendBefore America can protest other countries' aid
ed for use in the new Condor-2 missiles are disto Iraq's Condor-2, it needs to clean its own act.
guised as inertial guidance for aircraft. As a result,
Senator Daniel Inouye of Hawaii has a quarantine
Iraq is getting a "smart" missile system capable of
bill to stop trade, aid and the arms buildup.
:
delivering a quarter-ton warhead on a target more
The Bush administration II'gues that other supthan 400 miles (650 kilometers) from its frontier.
pliers will take America's place, and Senator Bob
. This Condor warhead is not so big: That suggests
Dole says this will hurt American farmers.
it is designed to deliver a nuclear bomb rather than
Senator Nancy Kassebaum makes them alllook
poison ~. Saddam Hussein already has Soviet
like moral py~es:
"It would hurt wheat sales iJJ
Scud missiles capable of reaching Tehran and Tel
Kansas, that s true. But sometimes we have to
Aviv; he evidently is preparing for a delivery system
stand up and be counted."
for a nuclear weapon to be ready by 1995.
The New York Times.
Put yourself in the shoes of the only man who
.has started and won a war that cost a million lives.
When Mr. Hussein began building a nuclear bomb
20 miles southeast of Baghdad, die Israelis took it
out in a surgical strike. (That was deplored in 1981
by Geor~e Bush, but probably prevented the later
.~cineratlon of three million residents of Tehran.)
~Mr.Hussein needs an interim threat to deter any
strike at his great~ threat to come. That is what his
39
REVIEW-BERllEVOKA
Cumhuriyet,
Açllk grevleri
Çanakkale E Tipi Cezaevi'n-'
deki gazeteci ve sendikacllarlJl, ]CK'mn
141 ve 142. maddelerinin bir an önce "Meen. Ge;nel Kurulu'nda eie ahnlp .ODUÇ-'
'landanlmaSl ve olatanisti
dinemin mahkeme kararlanylll adlr
mahkeme kararlan arastndaki çeli~kiye dikkat çekmek" üzere bqlattlAI açhk grevi sürüyor. 32 hü-'
kümlünün bll$lattlAI, sonradan
ISl'e ulll$an eylem ise bu akJam
sona eriyor. Çanakkale Cezaevi
revirinde kalan be~ gazeteci ve üç
sendikacmm saAhk durumlannda
herhangi bir deAi~iklik olmazken
bugün ya da pazartesi günü bir
grup demokratik kurulu~un temsi!cisinin Çanakkale Cezaevi'ni ziyaret edeceAi bi!diri!di.
tstanbul'da aralannda ÇOD Istanbul ~ubesi, PEN, TYS, SHP,
SP, Ye~iller Partisi, TDKP, Mi.marlar Odasl Istanbul ~ubesi,
:Petrol-t~, Otomobil-I~, 'Sosyalistlerin Birlik Partisi Giri~imci!eri~
nin bulunduAu 'Dü~üncelerinden
Suçlananlara
Özgürlük
.Komisyonu' dün "Beyin )'eDle" ey1emi yaptl. Yüzlerini dU~ünce öz~UrlüAünü slmrlayan yasa maddejeri ve kararnamelerle maskeleyoen
~omisyon üyeleri, Olerine '"Gueleciler, yuarlar,
,airier, blIlm
;damlan,
sanatçllar, leknlk elefIlanlar, doktorlar, çberler,ltçIIer,
sendikacalar vb." yaZIh kartonlara
konulmu~ beyin salatasl yediler ve
:~Çankaya ~arabl" içtiler.
. DiyarbakIr 1 No'lu Cezaevi'nj1eki açhk greviyle Buna Özel Tip
~ezaevi'ndeki
eylem sona ereU.'
,Adana'da Sosyalist Parti'de 80 ka~ar hUkUmlü ve tutuklu yakmmm
~ürdürdüAU açhk grevi 6. günUnde bitirildi. Öte yandan diAer cezaevlerinde durum ~öyle: Mardin
8. gününde, Dismil 8, Malatya
Özel Tip Cezaevi'ndeki açhk grevi dün sona erdi. SP'deki açhk
grevi ise 3. gününde. Dargeçit'te
açhk grevlerini desteklemek amaclyla hükümet konaAI önünde açhk grevine ba~layan 100 kadar ki~inin gözaltma ahndlAI bildirildi.
Ceyhan Özel Tip açhk grevini sürdürürken Nusaybin SP'deki açhk
igrevi 4. gününe gi£di.
STAMPA-DENTRO
lénî OIWjum
pa~fiyor.
BETÛL UNCULAR
Eruh'ta çatl$ma .
5 terörist ölü,
bir'er ~ehit
otYARMIaR (Cumburt,et) - Sürt'in Eruh iI~i yaJanlarmda lÜven1ik gUçleriyie çatllrnaya giren bet PKK'h taOrist Olü olarak ele geçirildi. Çap,mada jandarma eri Uzam Gedik ,chit oldu.
fJatklri'nin Yüksekova ilçesinde dePinyani,i IlfiUderi Ye kOy koruculan böige sorum1usu MusIal. Ze,du'JD evine roketatarh saidm düzenlen-
led
di.
Olalanflstü Hal Bölle ValiliAi'nden alman bi!Sürt'in Eruh ilçesine baAh Dönerdöver
kOyü yabnlannda arama ve operasyon yapan güvenlik güçleri Onecki akflUl1 ~tler!1)4.~ birgrup
&lye &Ore
terOristle kar$1~. Çall,mada bet militan silahlanyla birlikte Olü olarak eie geçirildiler. Ça.tqmada jandarma eri KAzlm Gedik:lehit oldu.
. , Hakklri'nin Yüksekova ilçesindèPinyani~i ll$ireti lideri Musta.
Zeydan'rn evine 22.30 'lfalarmda roketatarh saldm oldu. Kimli'Ai belirsiz ki,iler roketatar saidlnsmdan sonra 20 dakika otomatik silahlarla evi taradliar. OIayda Olen ya da yaralanan olmadl.
Saldulanlar daha sonra bilinmeyeq, bir yOne kaçtllar.
Ote yandan Erzurum'un ~ya Uçesinde AltIlU'-GOle karayolunu trante kapatan PKK militanian iki kamyonu yaktllar.
.r~
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZET'
1. 06. 1990
."'-"~1iifitik'....
.. " • .
D.,e11iô"
ßeyin
yeme
eylemi
Haber Merlœzi - Cezaevlerindeki açhk grevleri sürüyor. Çanak-:
kale Cezaevi'ndeki S yazl i~leri.
müdürü ile 3 sendikacmm bqlat-.
hklan açhk grevi 17. gününe girdi.
ÇAPÊ-RIVISTA
ANKARA - DaAimslz 14 milletvekilinin öncülüAünde yürUtü!en Demokratik Yeni OIu,um hareketi, 7 haziranda
"yeni bir
a.. yua" vaadi ile partile~iyor. Yeni partinin programmda KUrt sorununun serbestçe tartl,lImasml önleyen tüm enaellerin ortadan kaldl. nlmasl ve Kürt sorununun toplum
. kesimlerinin katlhmlyla birlikteçö-;
zümlenmesi amaçlanlyor. Fa~izm
dl~mda her gortl4Un siyasal örgütlenmesi programda öngörUlUrken,'
Cumhurb8lkanl'mn
halk taraful-'
. dan seçilmesi ve Milli Oüvenlik Ku-'
. rulu'nun
kaldmlmasl
hedef.leniyor.
.
Dirbirin'e kenetlenmi,
eHerin,
. olu,turduAu dairenin içinde klrmI-!
. Z1 bir gUlUn amblem olarak dÜlÜnUldülO partininkamuoyuna~
önce 8Çlklanan, "Demokratik.
Topium Partill" isminin de bu hafta sonu yapllacak toplantlda deIi$tiriieceAi OAreniidi. Partinin genel
b8lkanhAma büyük bir olaslhkla
DapnSIZ Dursa Milletvekili Feluni
Itlklar'1ß getirilm~i bekleniyor.
Ediniten bi!gileregöredokuzana
balhktan
olu,an yeni partinin
programmda
özetle ~u konular
. vurgulamyor:
. "Türkiye'de
demokrasiyl
kurmanlD önÜDdeki en büyük enlei Kürt sorunudur. Kürt sorunu
çözülmeden demokrasiyi yerlettirmek mümkün de&Udir. Anayasa,
Ceza Yausl, Slyui Partiler YasaSI ve Kürtçeyi yasaldayan yasa albA
diteryllSlllann SOnInun tartlfllmaslnl önleyen hükimlerln kaldlnlmasllereldr. Kürt sorununun serbestçe tartlfllmaslm önleyen töm
enleller ortadan kaidlnlacaktlr.
:
-1982 AnayllSllSl,bölÜn Törki. ye'de demokrasinin öqindeld en
; böyök enlellerden blri haiine lei: mittir. Yeni bir anayasa yaplimllSl;
zorunludur. Demokratik sivil top• lum anaYlllllSlmn haDrlalllDllSllçin
her tirli çaba.österileeektir.
- Cumhurl1lltkam haik taraflndan seçUecek,lörev ve yetkilerl sorumsuzluk
kurallna uYlun ve
onunla slnlrll olacaktIr.
- Milli Güvenlik Kurulu kaldlnlacak, yürätmenln sivUletme$i ve
demokratikletmesi satlanacak.
- Vatanda,bktanÇlkanima
ka-'
rarlan iptai edileeek, hiç kimse va.
. tandllfhktan çlkanlama)'acak.
- SltlDma bir haktIr. Mültecilerle illill uluslararaSl sözletmele. re Türkiye'nin koyduiu çeldnceler
kaidlnlacak. Herkes mölteei olarak kabul edileeektir.
- Bunda ve dailtlmda tekelletme önlenecek, pzetelerin ve haber ajanslanmn YÖlletimi demokratikiettirileeek, bastnda çabpnla-.
. nn lüvenceleri arttInlacaktir. Ba- ,
: Sinve yaYln tam özgär olam, TRT •.
. özerk bir kuruma döniittürülecek.
41
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
===========================Milliyet,
STAMPA-DENTRO
1. 06. 1990
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
========================
5'- parti 7 HazÎran'da, kurüluyor '.,-'
Mectis'te 14')er
• Oktav plRIM
e
ANKARA
[]J
eSTANBUL
eski Beledi~
yi: Ba~kam Bedrettin'
Dalan'm
kurdugu:
OMP'nin iki milletvekili He
Meclis'te yer.almasmdan sono:
ra, SHP'den aynlan milletve-,
killerinin 7 Haziran Per~embe
'günü 1curacaklan yeni sol partide 14 rnilletvekili ile TBMM' de dördüncü büyük parti ola-'
rak yerlni almaya hamlamyor.'
Bu pazar günü yapacaklan son .toplantl ile kurulu~ di-,
lekçelerine ili~kin eksiklikleri
tamamlayacak olan "Yeni De'mokratik Olutumcular", partinin programml da a~agl yukan netle~tirdHer. Yeni partinin genel ba~kanhgl için Ab.
dullah Bqtürk ve Fehmi I¥lk.
lar'm aeb geçiyor. Partinin adl
üzerlndeki tartl~maiar sürüyor.
'la "demokratik toplum parti.
si" ya da "demokrasl partlsl"
olabiieceAi ifade ediliyor.
135 kurucunun yer aiacagl
yeni partide, eski SHP milletvekillerinden Fehmi I¥lklar,
Abdullah Battürk, Cüneyt
Canver, Kenan Sönmez, Ad.
'nan Ekmen, Ismail Haklu
Önal, SaUh Sümer, Mahmut
'Ahnak, Ahmet Türk, Mehmet
'Kahraman, Arif Sai, Mehmet
All Eren, llhaml Blnlc:lile lb.
rahlm Aksoy bulunuyor.
:. PARTININ PROGRAMI
Uzun bir tartl~ma döneminden sonra belli olan yeni
sol partinin progran1mda, öteki siyasi partilerln programmm
,dl~mda ilginç görü~lere yer veriliyor. 9 konu ba~hgl altmda
'toplanan görü~ler arasmda, fa~ist partiler dl~mda her siyasi
'partiye örgütlenme olanagl öngörülUyor.
Cumhurba~kam'mn halk
:tarafmdan seçilmesi, Milli Gü'venlik Kurulu'nun kaidmlma,SI, vatanda~hktan
çlkanlma
:kararlarmm iptal edilmesi, ge,nel af, özerk TRT, belediyele're yaym yapma hakkl, Türkiye bütünlUgU içinde KUrt soru,nunun haikoylamasl ile çözUmlenmesi, yeni bir Anayasa ile
Olyanet t~leri Ba~kanhgl'nda
TUrkiye'deki tUrndinlerin tem,sil edilm~si yeni sol partinin
•
Bedrettln Dalan'In DMP'slnden sonra SHP'den av.
rllanlarm 7 Hazlran'da kuracaklatl venl sOl parti.
de 14 mllletveklllvie Meclls'te verlnl almava 'ha.
zlrlaniVOr
:'" YASAMA VE VATANDA$L1K
i HAKLARI
'\
, • Fa~lzm dltmda her anlafYltmve görütün slyasal örgüt. ,
Ylenmeslneolanak saAlayan blr
,demokratik slyasal partUer ka. ,
Inununun yürürlüAe glrmesl
. !saiUanacakl1r. Cumhurhaska. '
:'ni halk taraflßdan seçilecek,
fgörev ve yetkUeri sorumsuzluk,
'kuralIna uygun ve onunla slmr.
'h olac:aktlr. Milli Güvenllk Ku.
'rulu kaldmlacak, yürütmenln
~sivilletmesi ve demokratiklet.
'mesi saAlanacaktlr.
, • Oaha önce verilmi~ vatancr~lJktan çlkanlma kararlan, i1gilininveya mirasçllanmn
talebi Ozerine iptal edilecektir.
,Hiç kimse, hiçbir nedenle ve'
:hiçbir suretle vatand~hktan Çl:kanlmayacaktlr .
• INSAN HAKLARI
• tnsan1ar, slrf insan olmak,
'slfatJyla dogu~tan birtaklm do-.
kunulmaz, devredilmez, vazgeçi1mezhaklara sahiptirler.,p,arti,insan ki~iliginin özUndeki
onurdan dogan ve insamn öz.'
gUrce ve tam geli~mesi için zoo,
runlu bulunan ki~isel ve siya-"
sai hak ve özgUrlUklerlyle,ekonomik, sosyai, kUltUrelhak vel
özgUrlUklerinde etkin biçimdei
kullamlmaslm saglayacak ve
toplumda bu haklara ve özgUr-,
IUklereetkin sayglyJ gerçekle~tirmeye çaba gösterecektir.
TUrkiye için çogulcu ve ka:,
.1Ihmcl demokrasinin dl~mda
--------------------------.------
42
:iéäbUIecÏÏ1êblli'J 'hiçblr :seçènei..
yoktur.
: • 1982 Anayasa'sl, bugU~
Türklye'de
demokraslnln
önündekl en büyük engeUerden
blrl hallne aelmlttlr. Bu nOOen.
le yeni blr Anayasa'nm yapll.
masl zoruniulugu hemen her.
'kes taraflDdan benlmsenmlttlr.
Bu Anayasa, otorlter ve tota-l
liter yönetlmierln kurulmaslna
ImUn vermeyen, Insan hakla.'
'nna dayah, çogulcu ve katlhm.CI, sosyal hukuk devletl Ukele.
rlne baAh, devleti halkm hlz.
mellne göre, kltlnln temel hak.
ve özgürlüklerl yaranna devle.,
'tin yetkllerlnl slDlrlayan blr:
Anayasa olmahdlr. Bir slvll'
toplum Anayas~'sl olmabdlr:
• Oevletin ~iddete ba~vur;,masl,kar~1~iddetiyaratJr. Kar;~lhkh ~iddetin lIrmanmasl, bir'
rtoplum için en bUyük felaket
;olan iç sava~a kadar gidebilir.:
Toplumsal kesimler ve gUçler,
ahnacak ekonomik, sosyal ve'
,kUltUrel önlemlerin yardlmlY-,
la ~iddet unsurundan anndm)acaktlr.
.
'programmda yer ahyor.
Program, partinin kurulu'~undan sonra toplanacak ilk
'kurultayda olgunla~tmlmak,
,Uzere tarll~maya açllaca1c,
. Sosyal demokrat bir yapl
ile ortaya çlkacak yeni sol partinin programmda, özetle ~u
hUkUmlere yer veriliyor:
'
• "Devlet halklß yöneti'minde ve h1zmetindeblr kurum'
olacaktlr. Vatandatlanna, ln.;
san onuruna yarqlr bir yqa,ma düzenl saAlayacaktJr. Halk
lçIn blr haik yönetiminl, gerçek
:blr demokraslyl gerçekle~tire-'
cek. Demokraslye yabanci bü-,
'tün unsurlann ya varhklannai
son vererek, ya da'konumlan.'
m uygun hale getlrerek devlet'
,kurumianm ve organlanm de.;
,mokratiklC¥tireœktlr. Siyasl ik.
,tidar yamnda bir devlet Iktida. .
,nmn olutmaslßa ImkAn verlI:meyecektir. Atananlan seçU.
. mItlere oranla daha etkln blr'
konuma getiren demokraslye,
,aykm kurum ve kurailann var.
,hAIDa son verlIecek: ldarenin
hlçblr eylem ve I¥lemi, hlçblr
'halde yargl denetlmlnln dqlD.
da blrakllmayacaktlr. Vatan.
,dqlann siyasal partUerde, sen. 1
dlkalarda,
kooperatlßerde,
meslek kurulutlannda,
okul,
demeklerInden tüketlcl demek. ,
lerlne kadar her konu ve' her
alandakl demeklerde örgütlen';
melerl özendirlIec:ekve destek. '
,Ienecektlr.
'
• Çlkanlacak genel af ya.
saslyla ülkeye dönmelerinde
yasal bir engel kalmayacak
olan, yurt dltlßdan siyasi mül.
ted durumundaki vatand~la.
nmlzm dönü~leri yapdacak,
maddl ve manevi yardlmlara
-,
-._-----
özendfnrece1(tlÎ': Hlklm kara.
,n dlflnda hlç klmseye yurt dl.
, ,fi Ç1kqlndakJsltlama aetlrllme.
:yecektlr.
• Basm ve yaym özgOrlUgU:nU klsltlayan yasalar de~i~tiri.
,Iec:ek,basmda ve da~ltlmda tekelle~me önJenecek. Gazetelerin ve haber ajanslannm yöne-,
timi demokratikle~tirilecek;:
Vergi ba~I~lkhgl. kâgll tahsisi,
;dU~Ukfaiz!! kredi ve diger yar'dlmlarla basm ve yaym destek,Ienecek. Matbaalann zorahmlna karar verilmeyecek. TRT
özerk bir kurum olacak, il ve'
,jlçe yönetimleriyle belediyeler'
,ve Universiteler radyo ve tele'vizyon istasyonlarlllcurmak ve,
yaym yapmak haKkma sahip
olacaklardlr.
• Türklye'de demokraslyl
kurmaDln önündekl en büyük
engel KUrtsorunudur. Kürt sorunu çözülmeden demokraslyl
'yerlC¥tinnekmümkün deaUdlr.
Toplumumuzun bütün keslm.
,Ierlnlnyaranna olacak uygula,nablllr demokratlk ve bantçl
,bir çözüm, ancak herkesln öz.
.gür olarak katddtll serbest blr,
tartl~ma ortamlßda bulunabl.
:lir. Kürt sorununun çözümü:
,Içln öncellkle 'bu sorunun sero
bestçe tartltllmaslDl önleyen
bütün yasal, yönetsel ve top.,
lumsal engellerln kaldmlmasl'
,gerekir. Partimlz, Türklye bü.,
.tünlüAü içinde demokratlk ve'
,ban~çl çözüm seçeneklerini'
,halkoyuna sunacak ve halkm
'serbestçe beliren özgür iradesine saygl duyacaktlr.
• LAIKLlK
• TC bOtUn kurumlanyla
laik ve demokratik esaslara uy-,
gun olarak yapilanacaktlf.
OinJer ve mezhep arasmda ay-'
nma yol açan ve özellikle mez-,
hep diktasl yaratan bugUnkO'
politikalara son verilecektir.
Diyanet hIe ri Ba~kan"~I ..
TUrkiye'de etkili bUtün dinle-i
rin, felsefi görU~lerin ve inanç:
gruplannm temsil edildi~i biri
yaplya kavu~turulacak. sadece;
,bir dinin veya mezhebin tem-,
si1cisidurumunda olmayacak,'
tu."
--_._----~------------
.
l\Milliyet.1. 06.1990
.,
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
6ZET!
Il
,
DI~i~leri Bakanl Bozer'den "insan haklan" savunmasl
uru
a
âI
• Türklve'lÎïn "5 Hazlran'da bàSlavacak Avrupa
Oüvenllk ve Isblrll{J1topiantisi nedenlyle Insan
haklarl konusunda klskaca almmasl beklenlyor. Bu nedenle Bozer, Avrupa'da hükümet.
1er düzeylnde görüsmeler yaparak Türklye'" dekl gell$melerl anlatlyor
• Bozer\ HOllanda Dltl$lerl Bakanl van den Broek Ile yaptlQI uzun gOrü$mede. Türklye'de ln~~ haklar.1 Ile IJglII gell$mele~1 'Ira,ladl
• Nur SATUR'. AMSTERDAM';
T
"[î]ÜRKtYE,
Ortadolu'da Firat sulan neo;
deniyle yeniden bir baskl aluna ahmr-:
,
ken, Avrupa GUvenlik 1$birlili Konfe-,
iransl Oneesinde Batl Avrupa'da
da "Inlan
,baldan" klskaema girdi. Bau ba~kentlerinden"
alman sinyaller, TUrkiye:nin S Haziran'da bqlayaeak olan Avrupa GUvenlik 1$birlili KonferanSI, insani boyut toplanusmda gerek i~kence
'iddialan gerekse "U1nbklar IOrunu" nedeniy-"
le Yolun ele~tirilere muhatap olaealtm gos~eriyor. Alman bu sinyaller dotrultusunda DI~I~leri Bakam All Bozer de, Fransa'mn ardmdan
Hollanda'da da giderek daralan insan baklan
klskaelm ktrmaya çah~lyor.
DI~i~leriBakam, dUn Hollanda DI~i~leriBakam Van den Broek ile iki buçuk saat sUren
'uzun bir gOrU~meyapu. Ve Hollanda DI~i~leri
Bakam'mn in~an haklan konusundaki ele~tirilerini geni~ bir dosya vererek yamtladl. DI~i~'Ieri Bakam'mn verdili dosyanlO içinde TUrkiye'nin insan haklan alanulda son ylllarda atUIt OnemliadJmlar stralamyor. Aynca haien gündemde olan ve TBMM Komisyonu'nda bekleyen gOza1usUresininindirilmesi, samklann avukada gOrU~tUr1l1mesi
gibi Onemlikanunlann yam Slra fikir hUrriyeti açlS1ndan TUrkiye'de deyam eden taru~malar anlauhyor.
• BOIER'LESAMIMI
SOHBET
O1~i~leriBakam All Bour, dün gOrü~meOneesi ve gOrU~mesonrasmda kendisini izleyen
TUrk gazetecilerle son derece samimi bir gOrü~me yaptl. Bozer'e gOre son zarnanlarda insan
haklarl alamnda Türkiye'nin imajmda bir gerileme kaydedildi. "Kopenbq toplantllulda bikimet dltl öraitler dileylnde Tirklye'yle Dp.
I! meseleler ortaya Ielecek. Bu nedenle bikimederle bu toplanb önœslnde göriitmek Istedim. Ve onlara gerçeklerl anlatlyorum" diyen
Bozer ~Oylekonu~tu:
"Ayrupa'da dddi aetltmeler YU. Tirklye'nln bu lelltmelerl yakalayamadttam lÖyliyorlar ve blze sltem edlyorlar. HoUanda DItlIIeri
Bakam'na verclilim dosyada Tirklye'dekl bitin gelltmelerl onaya koyduk. Terörlzm ve Insan baklanm ka",br~amak
lanm."
• 141-142.163 MESELESi
DI~i~leriBakaOl'nm gazetecilerle sohbeti SlraslOda üzerinde durulan önemli konulardan bi-
ri TCK'mn 14ï-t42-163'UneU maddelerinde ya.
ptlacak deli$ikliklerin yeniden asklya altnmasl
Idi.
Bozer'e gOre, 141 ve 142'nin deli$tirilmesi
meselesi asklya almml~ deli!. Bozer, "Biz
141-141'yl detiftlreceIJz. Kendlmlz lçln bunu
yaptlClljlz. Ama blz1 elefdrlrken Insalb oIunlfta.
h. Ben blr Dqqlerl Bskanl'na sordum. Buradt
.kJm oldulunu lÖylemek Istemlyorum. Slzde fa.
,1st pardsl kurulur mu dlye sordum. Ama zannetIIIeyln kI, ben fqJst partlsl yanllsl)'lm. Ka.
1I7en deamm. Ama 0 ü1kede böyle blr partlyc
lzln vermJyorlar."
• AZINLIKLAR KONUSU VE DIL SORUNU
DI~i$leriBakam Bozer, gerek Hollanda DI~'
i$leri Bakam ile gerekse diler Bault meslekta~.
. lanyla son zamanlarda yapult gOrü~melerin bi!
diler Onemli konusunu da 8Z1nllklarsorununull
olu~turdulunu vurguladl.
DI~i~leri Bakam Bozer ile Van den Broek
arasmdaki uzun gorü~mede bu' diAerOnemli konu da Yunanistan'm Kibns nedeniyle TUrkiye'nin Ortak pazar'ia ili~kilerini bloke etmeye de- "
yam etmesiydi. DI~i~leriBakam, Hollanda DI~"i$leri Bakam'ndan Ortak pazar gündeminden
Klbns'm Clkarllmasml istedi. Bozer, gazeteciterle sohbeti Slrasmda da Türkiye'nin Klbns'.
ta diyalogdan yana olduAunu, meselenin enternasyonalize edilmesinden de memnun olmadl11m bildirdi. Bozer, TUrkiye'nin Yunanistan'J
la da diyalola hazlr olduAunu belirtti. Klbns"
ta iki kesim arasmdaki güven duygusunun or'
tadan kalkulma da i~aret eden DI~i~leriBaka.
m, "Given blsslnJ mlrmamlz gereklyor" diYé
konustu.
Bozer - Van den Broek görU~mesinin ilginç
konulanndan biri de Pe~mergeler sorunuydu.
Van den Broek, Birle~mi~ Milletier MUlteciler
Y~ksek K.o~serlili çerçevesinde Pe~mergeler,
lçm TUrklye ye sallanan 13 milyon dolar ile
bunlan~ n~en Yozgat'a yerl~tirilmedilini sordu. DI~I~len Bakam da Yozgat'IO iç sorunlar
nedeni ile yerle~im alam olarak gerçekle~medilini, aneak ba~ka bir bOlge arandlllOl vurgu!adJ. Bozer'in bu konuda Hollanda DI~i~leriBac
kanl'na ilginç bir teklifi de oldu. DI~i~leriBa.
kam, "13 mUyonu gerl yerellm. Biz 10 milyon
da üstüne ekleyel!m. Siz bu insanlan ahn ve ülkenlzde yerlettlrln" deyinee salonda bir sessiz.
lik oldu, Bozer'in teklifi yamtslz kaldl.
43
REVIEW-BLRllEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
Hürriyet,
ÖZETI
1. 06. 1990
III;'"
.t D1$
'RABERLE/l SERVIS/
, A MER!KA'mn ünIU heber d8I'IDII
,~
's.Jkana
..............'1
u.s.'
Md Wadd RIport, Irak 0eIAet
, ..............
. Ink o.Mt
"DiinpanIn
" !Ian .. 0eIgIye gŒe,
Beekam SeddIm liiIIiIJIIn,
:~
en - selJ'nIt lIIahIanru eIcle
,
lçIn rntlI;adan:a
deYam edJyor, AmerIkan
geçtOnIz
Yunan!itan .... ~'
=:;..~
=-~
fnlerde ~
M
..
~~'In
geçII~:=:
cIaha önce k~
Ian lJ'Bll'a kar, kuBanrnakla
kend1 qnkIannda ~
rtnde de derledIOinI ~
silah-
yet\rIrneyIp
~
YI!
ÜZ8'
"tJwar-
höm BetIDI"'~
MaopotanlYll'mn bu•
. gün dÜBJl ~
YI! lstIkranm
tehdlt
eden ~
durumuna ~
öne sürdü.
=n~~~=
Amerlken derglslne ..
der\iAI
Araplann h.
KIba"
Saddam
oIan \oll! ~
oIarak ça!inImaktan ~
petlnde
Bat1h h2beraTma -kaynaklanna göre,. dile~ siIahI eide etmek
~
Babil hükümet.
~
1erle i~1gi ~pan
HÜIIeyin, geçen 10 Y1l içlnde ~k
50 milyar doIar11kasker! harcamayIa, uluslararas1 klmyasa!, .
biyoIojik \oIl!, nükleer _~~.hIaJ;n dü,nyadaki..,!
!:>Ir numarah ahaSI haline geldi. Irak OeIAet
~m'mn
bu siIahIan fazla d~nmeden
k~ne
~n
imalan da ~
üIkelerde en~
~.
14 YA$INDÀ ILK dNAYET
Kapak oldu
KaJ)aQJm
Ün/ü Amerikan derqisi. dünya kamuoyunda san günlerde hedef adam haline gelen
Irak Iideri Saddam Hüseyin'i kapak konusu yapt/ ... Amerikan dergisi 5addam
Hüseyin'in son 10 YII /çinde silah alanmda en ileri teknolQjileri toplamaya
çal/$tlgml ve Ortadogu b61gesi için bir tehlike haline geldigini öne sürdü ...
Amerikan deralsl, Saddam'I Jerden Jere ordu
'Dünyanln en
tehDkeliadaml
fJ
.•
Amerika'nm en ünlü haber dergilerinden biri olan "U.S. News and
World Report", Irak Devlet Ba!?kanl Saddam Hüseyin'i kapak konusu
yaparken, onu dünyanm en tehlikeli adaml olarak ilan etti...
• Onlü Amerikan dergisi, Saddam Hüseyin'in son 10 yll içinde yakla"k 50
. milyar dolar harcayarak, kimyasal, biyolojik ve nükleer silahlafln dünyadakl
en büyük ahcllaflndan biri haline geldigini de öne sürdü.'-
44
u.s NeWs
Saddam
Hüseyin'e
ayuan
and World Report Dergisi'nln
iddialanna göre, Saddam lIüseyin'i ~paca91 bir ÇIlgJnhktan ahkoyacak kimse ~
Arap
l'll¥n
Dürryast'nda dahl pek dostu 01HüIeyin. Babil haberalma kaynakIanna göre, rakiplerinl "sinek" gibi teker
teker ortadan kaldlfd\. Aynl kaynaklara
göre, ilk clnayetini 14 ~nda
~eyen, ilk
politik clnayet ~mine
22 ~nd¥en
~
Saddam HÜIIeyin, bugün de istemedIgi ~erin
çoSunu "bizzat" ortadan
kaldll'lyor. Bu arada ABD ~eri
BakanhQ1'mn elinde, Irak'1ß Insan haklarl 8ÇIsmdan aonacak bir durumda oIdugu ve dün~ntn en ünlü teröristlerini banndUdlgl kont1SUnda güç1ü hilgller var,
Derg~ Saddam Hüseyin'in Çawtesku
kadar "megaloman"
oldugunu
iddia
ederken, kendisinl &bll'in büyük krallan
"Hammurabl" ve "Nabukadnezzar"a
benzettiginl
öne
siiri¥>r.
Dergl
aynca,
Amerikan uzmanlannm tahminlerine dayanarak Saddam Hüseyin'in b~ ila on yll
lçinde nükleer
bll~r,
bombaya
sahip
oIacagml
Tercüman,
REVIEW-BERIlEVOKA
Bir terörist
ölü olarak
eie geçirildi
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
2. 06. 1990
IRNAK, mrdlm.n)- $.r~
n.k iIi Uludtre ilçesinde
)' korucular~la terOristler
arasmda çlkatf'Çau$mada bir
terOrist 010 olarak eIe .eçlrll.
,dl. Olal.nUstUotllll Bölse Va.
:lilili'nden'y'apf~n IÇlklama.
~
da, 2U:I99')
EMIN MTMAZ
lAbo"t 23.30
'5Iral~da
~.~. k ill Ulude.
,re iI,~5i HII~
unç;.irmek
ist~ir
.rup erOr'I~te,köy.
de bü1tfnal} ~
kb:fucularl
laraflnda.1<ah ....konulmasl
ozerine çau~tna m_na
gel.
di. çatltma ~""tncra korucularln telsizW yàrcbm istemesi '
uzerine bOlgC)'Caskeri birlik.
1er gönderHdi. Oece gel; va.
kitlere kadar sUren çall$ma
sOllucunda bir tel'örist ölU cIe
geçirilirken. diler teröristler
karanhktan
yararlanarllk
kaçular. Ölen teröristin Uzerinde bir adet RPO. 7 roketa.
laI' sHAh. ve bu silAha ait 4
mermi bulundu.
Bölgede
op~rasyori devam. ediyor.
1990
5 lerörisl ölü
eie geçirildi
DIYARBAKIR, MIL.HA
llRT'in Eruh ilçesinde güvenlik
kuvvetleriyle PKK militanlan arasmda çlkan silahh çall~mada 5 terörist ölü olarak eie geçirildi. Çall~mada
bir el' de ~ehit oldu.
OlaAanüstUHatBöJjé v.Hliai'ßdeii yà:
pllan açlklamaya göre, Siirt'in Eruh ilçesi Dönerdöver köyü klTsaJkesiminde öneeki geee arama ve tarama görevini sürdüren güvenlik kuvvetleri YassldaA mevkiinde bir grup teröristle kar~il~lI. Güvenlik kuvvetlerinin "Tesllm 01" çaAnsma
ate~le kar~lhk veren militanlarla çlkan çat1~mada 5 terörist silahlarlyla birlikte ölü
eie geçirildi. OlaAanüstü Hal Böige
ValiliAi'nden yapilan açlklamada, jandarma eri KAzimGedJk'in de ~ehitolduAubil. dirildi. Militan1ann kimlik belirleme i~lemleri sürüyor.
Öte yandan Siirt'in Pervari Hçesine
baAh DoAan köyünde dün sabah Meryem
Kara (16) adh genç klZdaha önee PKK miIitanlarmm köy yoluna dö~edikleri maYIna basarak hayallm kaybetti. Olayla Hgili
soru~turma devam ediyor.
[BJ
STAMPA-DENTRO
Cumhuriyet,
1. 06. 1990
$Irnak'ta çatll~ma
Milliyet, 2.06.
ÇAPt-RIVISTA
PEN'den Özal'a
,141 ve 1421çÎJl mektup
Haber Merkezl - UluslaraTlUI turma olan ya da mahkßm edllen
PEN KulObU, Balkan Gyoray yazar ve gazetecllerln serbest bIKonrad ve Sekreter Alexandre rakllmalan ve davalanntn yenlderi
Blocb imzaslyla Cumhurbaskant
gözden geçlrUmeslnl d111yoruz,
Thraut Özal'a gönderdiAi açlk Son zamanlarda üç kUabl nede,mektupta, TBKP liderleri Haydar nlyle yarallanmakta
olan lahrt
Kutlu ve Nlhat Saratn'tn tahliye üyemlz hm ail Betlkçl, ayrlca da
edilmelerinden duyulan memnun- Çanakkale E Tipi Cezaevl'nde açblAu dile getirirken Türk Ceza Ka- hk grevlnde olan dller lahrl üye~
nunu'nun 141 ve 142. maddeleri lerlmlz Erhan Thskln, trlan A$lk,
uyannca tutuklu olarak yargllan- Hasan Flkret Ulusoydan, Mehmet
makta olan PEN KulUbü'nün bü- Özgen ve Kazlm Arh'ntn durum~
tUn fahri üyeleJlinin serbest blra- lanndan kaygl duyuyoruz.
kllmatan ve beraat ettirHmeleri
Bu yazarlann ve aym maddeler
çatnsmda bulundu.
uyannca ya",llanan dller bUtUn
Cumhurbalkam ÖzaI'a Ulusla- yazarlann serbest blrakllmalan ve
l'af8Sl PEN Kulüp tarafmdan gön- beraat etmelerl bUtUn dünyadak1
derilen mektubun tam met ni SOy- edeblyat çe¥re1erlnce memnunlukle:
la kalllianacak ve hükümetlnlzin
"Ekselans, dünya çapmdakl ya- ü1keniz halklDl demokratlk hak~.
zarlar kurulutu olan Uluslarara- Ian Kerl vermekte ne kadar k.... rll
SI PEN ve tnsan Haklan 'Evren. oldutunun
açlk bir göstergesini
sei Blldlrgesi'ilin 19. maddesinin olutturacakttr.
öngördütü Ifade özgürlütüne bü.
Son olarak; Türk PEN Kulüyük bir Inançla bath olan bütün bü'nün yeniden canlandmimul ve.
diinJadaid üyelerimiz adlll1l Ina 'annDlza katllmaslndan ne kadar
mektubu yaZiyoruz.
büyük bir memnunluk duydutuTCK'nm komüadst ve bölücü muzu ekselanslanna i1etmek Iste-:
propaganda yapanlara yapttrlm riz. Türk PEN'inin yeniden faaligetiren 141 ve 142. maddeleri uya- yete geçmesi konusunda verditi-,
nnca yargllanmakta olan Haydar niz izin, ülkenizin edebiyat çevreKutlu ve Nihat Sargm'm cezaevin- leriyle PEN'in geliten merkezIeriden tahliye edilmeleri kurulutu- nin bulundutu diter 68 ülke aramuzu çok mémnun eUi. Bilditi- smda yeni ve deterli bir anlaYltm'
mlz kadarlyla bu maddeler belli dotacatmdan
kU$kumuz bulun-'
baZI gÖTÜ$leri, $iddete b~vurulmamaktadlr."
masml savunsun ya da savunmasm yasaklamaktadlr.
Kayglmlz.
geçmi$te bu maddelerin $iddet
kunanmayan ya da tiddete b~vurulmulm da savunmayan yazar ve
gazetecilerin, devrin hükümetiyle
aym gÖTÜ$leriJIlIYI~mamalan nedeniyle cezalandanlmalannda kul.
lamlmalandlr.
•
UluIararasl PEN Kulübü adma,
Mussolini ttalyasl ceza yasasmdan
ahnan bu maddelerin deti$tirilmesi konusundaki çabtmalann bir an
önce tamamlllnmasmi ve bu maddeler uyannca haklannda sorU$-
45
-8
~
N
+-"
Q)
>..~
REVIEW-BERIIEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
ÖZET!
AGIK'te meydan sav~
• NIIDfer YALCIN
IT
• ANKARA
IORKIYE, Danlmarka'n! n batkenti
Kopen.
haa'dl 5 Haziran'da
batlayaeak alan AGIK Insan
haklarl boyutu konf'erlnsanda
Avrupa'daklaynhkçl ve bOIU.
cU kurulutlarm "hed., ,lahla"
Il'' ollrlk aeçlldl. Konferanllll
reaml heyetlerden olu.. n bOIU.
mUne plralel ollrak, çetltli
"hUkllm.tl.r dit' kurulu,lar".
In (NOO) 25 IUnlUkkonf.rlnl
IUr.. lne. duzenleyeeel170 kl.
dir topllnMm 12'11Turklye'.
dekl KUrtlorunu ve Itkenee Id..
dlllirmi Iyrlldl. Bu durumdl
topllnularl Turklye Idma kaliIleik yetkllll.r, unlvenlt. 01.
,.tlm uy.lerl, bill uzmlnllr v.
kurulut t.mlllclI.rl, 2! lund.
12 m.ydln muhlr.b .. 1 v.r.r.k, luçllmlliri YlnnllYlclk,
•• r.kç.lerl Inlltlclk. Bu 12
topllnunln buyuk kllml, Avrupa'dl '/Uvallnmlt Kuruynhkçllifln kurdu,u KOMKAR
(Kurt IKII.rl Dern.,I) v. onunII ortlk çlhtln kurulutlirci
or,lnll. edlllyor.
R.. ml h.y.tler topllnu,an.
dl dl Klbrllh Rumllnn "Kib.
n, "lIkllm.tl" olduklln Iddl.
1"'111Turkly. v. KKTC'y. çe.
tltUluÇIamalaryon.ltm .. 1bek.
'I.nlyor. Bu durumdl Klbrll
.erç.klerlnl hukum.tl.r dltl
topllnullrdl
dlle letlrmek
amlClyla, KKTC'den de blr uz.
mlnllr heyltlnln Kopenhll'I
.ldee.,1 blldlrlllyor.
Aynel Yunlnlll.n'din
GumUlcln. Mlllltv.klll Dr. Sa.
dlk Abm.t de AGIK toplinII.
IInl klullrlk, " •• rektlllnd."
Yunaniltan'daki azmhk haklan'lIa llaili durumu ayrmllianyla açlkllyauk.
AOIK konferanlmm resmi
bOIUmUnde35 Ulke, bakanlar
batkanlllmdaki heyetler tara.
fmdAn temlll edileeek. TUrk
heyéfl Dltltlerl Bakanl All Bo •.
-.'in ba,klnlll1nda, Parll BUyUkelçimlz tlt.r TUrkmen ile
Ult dUzeyO1tltlerluZlllanlann.
dan olutuyor.
Yetkllller, hUkUmetler dU.
z",lndekl topllnullrdl TUrklye'ye doJrudln blr Illr IUÇ'
Iimi kimpanYIII lçllmallnl
beklemlyorllr. Sldeee Klbns
Rum temillellille biz, lakindlnlv Ulkeierinden Inlan hak.
Ilrml yOnellk elettlrller yapl'
Ilblleeell IOylenlyor. BOyl.ee
1.. 1 mueldelenln hukum.tler
dltl kurulutllr toplanullr.na
~Iydlflllel'i k.. lnletmlt du.
rumdlo Dltltlerl Baklm 80.
.. r'in Klbfll Rumllrmdan ve
hklndlnlvlardln •• Iec.k .1.,.
tlrller. "çok öllil VI •• rç.kçl"
Ylnnllr v.rm.y. hlZlrllndll1
blldlrlllyor. Io.. r'in Ozeillkle
IIInhkllr lorununun bUlunkU
Avrupa'da erlttll1 tehllkell boo
yutllrl dlkklt ç.k.rek, "TIIr.
klr.'d. ""blr .. man Illnllk
, .. tll,tlne lndlrllm.m" Tllrk
va"lIdlflanna börl. blr duru.
mun ImPO" ecIIIemtrtcttlnl"
vur.ullml .. b.klenlvor.
• YAIANClltCILllI1
AYIIIM
-R.. ml konf.rlnltl TUrkl.
Y' Avrupa'dlkl yabanclltçllere
uYlullnln Iynma polltlkalar
uurlnd. Illrhkla durlcak lnIan haklln Ihlalleri ve Irkçlhk
tliUml.rlnln artltlna dlkkat çe.
kecek. Dltltlerl Bikini Bonr,
Ion lelltmelerde lU yUzUneÇl'
ikln IfkÇlhkharekellerlnln, Ul,k.lerln toprlk bUtunlulunu
IIhdlt .den boyutlara ulatabll.e'llnl klydedec:ek, AvrupI'.
dl çlhtln TUrk Itçilerlnin kazamlm.t haklanm ihlal eden
IYflmelhk polillkilanndan duyulln rlhawzhll Inlat.cak.
TUrk heyetinln "zorunlu
hai. ,.lInmedlkf'" Bulaaris.
tin ve Yunlnlatln'dlkl say.
datlarl yOnellkbalkllir Uzerlnde durmlYlelll, ancak Bullar
v. Yunln heyetlerlnln bu ko.
nuyu lçmllan hlllnde, lerekIl Ylmtllfln v.rll.cell bellrtill.
'lor .
• KOIITLIIIIN TEK eONDEMI
Hukumetler dltl kurulu,.
lardln TUrklye'ye yOnellk hU.
eumllrdl komutl 10revini
KOMKAR yUklulyor. Dlha
konferlnlmlklnellUnU olin 7
Hazlrln'dl KOMKAR perde'II "TUrk KUrdletlnlnda In,an
haklln" konulu bir bllm top.
Ilntlllylllçlclk.
46
DE LA PRENSA-BASIN
AyOl aUn "UIUllararasl
Helsinki Federu)'onu"nun dUzenledill "dellten Anupa'da
Insan ,haklan 'aallyetlerl" konulu b1rieminer '1erahyor. Burada Klbnsll Rumlaran ve bazI
radikal Avrupah kurulu$lann
TUrkiye'ye yUklenmeleri beklenlyor .
8 Hazlran'da KOMKAR ile
Ulullararasl Saharof KomiteIl'nln ortakla,a dUzenleyeeek.
lerl balm toplanllsmda "TIIr. '
kly.'d. Insan haklan" konusu
tirutillelk.
\I Hulrln'dl blr Danlmlr.
kali kurulutun dUzenleyeeel1
"d'II,.n
AnupI'da
Insan,
haldln" tartllmall toplanlll\l1dl "tanlkllr" dinieneeek.
II Hazlran'dl dl Ulullarari" Af ÖrlUtU'nun Itk.ne.lle
111111
.. miner Inde yin. TUrkl.
y.'ye yUklenll.e.k.
Aym IUn KOMKAR' Ile
kendllerlnl "KUrdlltan'.
ln.
un hlklan ,lrI,lmclI.rl'. dly.
Idllndlfln blr arup aynhkçl,
"Kllrtl.r VI H.I,lnkl IUreel"
konulundl blr topllnll ~àP"
clkllr. Burlda TUrkl;.'den
ç"rllin bazi mllletvekllJerlnln
tlnlkhk etmelerl 10Z konulu.
Bunllrm. SHP'den IYfllln ba.
'Im .. z blZI mlll.tvekllltri ala.
CI'I tahmln .dlllyor.
"
dl KQ.t.1KAR
bu 13
kezHlzlran
"ya,aklanm',
dll
KUrtçe" konulu bir pinel de
KUrtçulere bu konudl TUrkl:
ye'y. Ialdlrml flralu.verecek.
TUrkly.'yl hedef Illcak
alan "161 öaaürlUIU", "AGtK
UlktMrI klam ce nln kai.
dlnl
", "d
n Anupa'.
da IZIn..k "aklan" libi leminer ve plnellerin pe, pete Slfl.
Ilndlll hUkUmeller dltl kurulutllrm toplantllan, 20 Hazl.
rln'dl doruk noktalma ulatl'lor. KOMKAR Ile AvrupI'da.
kl KUrtÖareneller Dernell'mn
ortlklltl
dUzcnledlkleri
"TUrklr.'d.kl
Irak" KUrt
mUlteell.r" konulu 20 Haziran'da ayn blr seminer halln.
de lundeme letirlllyol.
KOMKAR bu toplantllann
"Slnat" bOIUmUnUde Ihmal
etmlyor. Il Hazlran'da Kopenh.. 'dl Albertllund KUtUp.
banal'nde Uçhafta sUreeekblr
.. rli lçlYQr.
\,
"
REVIEW-BERJ/EVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
daha kurtuldu
"anormal blçlmdc" Irak ordusunu silâhlandlran Sad.
dam .~üseyin, son Ylllarda,
Ulkeslm adeta bir "h.neclan"
aOrUntUsUyleyönetmeye ba$'
ladl. Haberalma servisi "Mu.
haberal"ln ba$lna damadlnl,
ordunun kilit noletalanna da
karde$lerini ve akrabalanm
aeçiren Irak liderine kar~1
Ozellikle Iran'a yapllan ate~
kesten sonra iki askeri darbe
giri$iminde bulunuldu. Aneak ordu içindeki gUçlU haberalma ail sayesinde bu gi.
rl1!,mlerin varbll dl$anya
rtadoAu'nun yeni Nam'I
Oolmaya soyunan Irak Ii.
deri Saddam HÜlIe)'in, Arap
zirvesinin hazlrhklan masln.
da ordusundan bazI general.
lerin de içinde oluulu bUyük
bir darbe giri$imini basmdl.
Oarbenin Onlenmesinden
sonra aralarlnda, Saddam'In
Il Ylldlr yamndan aYlrmadl'
Il ve Oz karde$lerinden daha
çok gUvendilini soyledili
ba~yaveri, ~un a~llh General
Sabbah Mirza He 6O'a yakln
subaYIn idam edHdili ya da
.tutuklandlll
iyi haber alan
~aynaklar tara!lndaa bildi ..
riliyor.
Petrolden kazandlAJ para.
I~rla "ktyamel 10PU" gibi
rantazi silâhlarln yamma
Darbe tesebbüsünden sonra, iç/erinde
Irak liderinin en güvenditi yaveri Sabbah Mirza'mn da bu/undutu 60'0 yakm
yüksek ratbeli subaydan haber altnam/yor
Ozerine Saddam'm yakm arli~ttin tuttuAu bilinen ve yakada$lanndan qeneral lila
nmuan hiç aYlrmadlAI basyaKen.n île aralannda
baZI
veri KOrt aSllh Sabbah Mir.
kurmay albaylarm da bulunza'mn da darbe te$ebbüsündulu 6O'a yaklß subay bir geden sonra birdenbire ortadan
cede ortadan kayboldular.
kaybolma~l. Min:a'nm ya 01AiI.~Lerininde izlerine rastlandUrOldülü ya da darbenin
içinde oldulu iddiaslyla bimadill belirtilen ~ubaylann
linmeyen bir yerue gOzahln~I~madl. '.
bir bOlümlinun lcJ.amedildi"A'tip itrvesiiiiiïfiazlrhkfaai bazlllmmn da tutuldandi- . da iutuldulu One sUrOlüyor.
Sabbah Mirza h:lmen rütbennm 'ba$ladlAt slrada' henUl. AlOne sOrOIUyor.""
sindeyken 1979 Yllinda SadBu arada gelen haberler
detaylan tam mAnAslyla 01.
oam tararmdan general yapllara~mda en îlgi çekidsi Sadrenilemeyen bir askeri darbe
ml$, ba$yaverlige getirilmi$ti.
dam'm karde$lerinden daha
te$ebbüsO 0trenHdi. Bunun
~~yet,L06.~90---------1
CUMHURIYET,
3.06.1990
14'lerden yeni parti
ANKARA, OZEL
[S]
Gözaltlndaki 40 kadlndan
28'; savcllzgaçlkarllzyor
Dargeçit'te
kepen kler
kalktl
Mardin' in Dargeçit ilçesinde gözaltma ahnan 40
kadmdan 28'i yarm savclhga gönderiliyor.
tlçede durumun sakinle~mesi üzerine esnaf
dükkânlanmn kepenklerini açtI.
ADANA (Cambariyct GÖDey
..... BIrosa) - Mardin'in Dargeçit ilçesinde yqanan olaylann
ardmdan gOzaltlDl ahnan kachnlardan 28'inin yann cumhuriyet
savC1h1ma Ç1ltanlacaklan bildirilirken diler 12 kadtmn 2. Piyade
Taburu'ndaki
sorgulamalanmn
sQrdülü OArenildi. Önceki geee
g1lvenlik gUçlerince gerçeklC$tirilen operasyonlarda dOrt kilinin
daha gOzaluDI almdtlt Dargeçit'-
te, yetkililerin "klldullarm
l'co
rtItirfthIde yanbma oIaefIlr"
"
belirtme1eri ozerine esnafm Onem- .
Ii bOlllmü kepenklerini açtl.
SHP Tunceli Milletvekili )(s.
mer Geaç, olaylar konusunda bilsi almak üzere aradtlt Mardin
Valisi Bol.t
Bo",oll.'
nu n,
"MardIa MIUetvekUI oJ........
~
Ile
~d.'" ..,..-
yIzIklp.tt,IIuU" sOyleyere~ "MD-
HP'den ihraç edilen ve istifa eden 14 milletvekilinin OneOIUIUnde kurulu$ çah$malan sUrdOrUlen Demokratik
Toplum Partisi'nin (DTP) kurulu$ dilekçesinin 7 Haziran'da tçi$leri Bakanhll'na verileeeli açlklamrken, SHP Merkez YUrOtme Kurulu'nun OnOmUzdekihafta toplanarak 14'Iere "Ierl
dön" çalnsl yapaeall bildirildi.
Yeni paninin h8Z1rhklanm yürUten Demokratik Yeni OIu$iIm
grubu yürutme komitesi b~karu Bursa baAtmslzmilletvekiliFebml
!tlklar, Mallatya milIetvekili tbrahlm Aksoy'la dUn TBMM'de
dOzenledili basm toplanusmda, 3 Haziran'da toplanaeak 13S ki$ilik kurueular kurulunun, partinin adl ve amble mi konusunda
son karan vereeelini bildirdi. Genel ba$kanm kim olaealmm da '
bu toplanuda eie ahnaealml kaydeden .,Iklar, Marks1st parti &I- i
r1slmcllerl ile yoUannm aynldllml sOyledi.!tlklar, "Türklyc'de'
TBKP'ye öZllürlük ve yasalhk kazandlrmaYI, Marks1st klmllkll,
blr parti kurmalllrl,lmlnl saYllyla ka'lllamak lenkir. Ancak bu
alrltlmlerln, demokraUk olu,umla dotrudan hlçblr IIlllsiyoktur
ve olmayacaktlr" dedi.
.
<?t~yandan S~P Ge~e~ Sekreter YardlmelSl Hikmet Çetin,
parunm, Ihraç edllen ve Isufa eden mlUetvekillerinin geri dOnU$Unesleak bakuIml. aneak çaln yOnteminin henUz belirlenmeidiiini sOyledi..~'~m habe~inegO.re,bu milIetvekillerininSHP'ye
dOndUrUlmesllçm lhraç edllenlenn affedilmesi ya da toplu çaln
yapilmasi formOUeri Uzerinde duruluyor. SHP Genel Saymanl
FUIt Atalay, Parti Meelisi'nin yetkisini kuUanarak ihraç eezalanm
lèaldlrmasi gerektilini belirtti.
L
IetveldUnln yetklslDin ne oldala'
nu bUmeyen blr I....
mn l'aUlill
ylpllUlll, ol.ylann Deden bu ka.
dar tIrmanebtam açtkça onay.
koyayor" dedi.
Diyarbalar E Tipi Cezaevi'nde-
ki açbk grevini desteklemek amaclyla Dargeçit
KaymakamhAt
OnÜDdeoturma eylemi yapan çok'
sa)'lda tutuklu ve hUkUmlU yaklm kammn gOzaltma almmasmm
ardmdan, esnafm ballattllt kepenk kapatma eylemi dUn büyük
OlçQde sona erdi.
SHP Dargeçit tlçe Ba$kam Abdösselam lWtç, yetkililerin önceki a.klam ~~__esnaf1an Nay Ko-
~
.mutanhlt'na çaltrarak "kepenklerin aç1Jm.mlSl duramunda önlem aI.caId.nm
bUdirdUderini"
sOyledi. Toplantl 51rasmda nedeni aÇ1klanmakslzm esnafm imzalarlmn almdlltm anlatan )ul1ç,
yetkililerin, "kepenlderin aç1JmllSl
durumunda lözaltmdaki 40 kaebDID .... l'erilmesi Için yarcbma olacaldanm söyl~rini"
bildirdi.
Kiliç, "Bana.lizerIne
ilçedekl esnafln yiizde 8O-90'a l'al'1Ul oranda kepenlderini açt1klan ..'" belirtti. Bu arad~.lözaltma almdlktan sonra zlrhb araçlarla ,Mardin'e gOtürü1en 28 kadmm yarm
cumhuriyet savctllitna çlkl\nlacaklan OAre<nildi.
47
REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
2000'E DOGRU, 3. 06.1990
HAVRi k04AKÇIOGLU'VLASiR
AKeAM VEMEGi
"Kayblmlz ABD'nin
Vietnam kayblndan az"
"Hep daOm tepesinde mi kalsmlar, biz yol gösterdik, indiriverdik,., Özel timin morali bozul~yor,
saYllarlnl artlrma~ta slkmtl çekiyoruz .., Kürt sorunu yok, 0 zaman Laz, Çerkez, Abaza sorunu da
. çlkar,"
laAanüstü VaU Hayri
KozakçloAlu geçtiAimiz
hafta tstanbul'a yeni bir
çlkartma
daha yaptl.
Seçkinlerin katlldlA1 bir toplantlda
konu~an süper vall davetlilere süper
bir propaganda
brifingi verdi.
Slaytlar, video filmleri... OoArusu,
eksiAi yoktu! Konu~maya kendini
tamtarak ba~ladl. Nerede doAmu~,
hangi oku1larda okumu~, hymakamhk yapml~, çocuklan. kaçmcl
slmftalar...
Oinleyicilerden
biri:
"Allah baA1~lasm". "SaAolun, hepimize ... " Ekranda:
"OlaAanüstü
. Hal Böige Valili~ takdimi" slaytlar
deAi~iyor: Haritalar, sayllar ... MeAer yol, su, elektrik sorunlan yüz.de 98, yüzde 99 çözülmü~. ~imdiye
{'kadar kaç ayaklanma olmu~. örgütî 1er, nasll kurulmu~, amaçlan
ney..mi~, ne zaman kaçmcl kongresini
. yapml~,
kom~ulanmlzlO
"himayesi", yurt içinqe de destek-.
. çileri varml~. ancak yurt dl~mdan
. destek olmadan yürümezmi~. Bölücülük olaymda Türkiye'nin dos tu
yokmu~. Ellerinde beigeier varml~.
. Oost bildiklerimiz bilé kötü niyetliymi~.
. KozakçlOAlu, basmm gerçekleri
yazmasmdan yana. Oemokrasilerde
öyle olurmu~. Ancak"bir belge oku:yarak, örgütlerin basma slzmak is.
tediAini buna alet olmamak gerek. tiAini söyledi.
Süper Vali daha sonra devletin bu
bölgede duruma nasll hakim olduAunu kamtlamaya çah~tl. Soru~turma tekniAi geli~tirilmi~, laboratuvarlar, ka:rakollar kurulmu~, korucu saYlsl 5 binden 20 bine çlkanl. ml~. Karakol saylSl artmhnca Tunceli'de olay azalml~. Oinleyicilerden
biri flsddadl: "Tunceli'de adam kalmach ki!"
Kanun Hükmünde Kararname.lerle
giderek
yètkileri
artan,
. "komutan"
niteligini de kazanan
:
O
.
20 .'IKiBIN'E
48
~ -""'<
~
HA YR/ KOZAKÇIO(}W
BASIN KONSEY/'NDEK/
OlaAanüstü Vali, politikaclhgl da
ögreniyor. Korucularm ne kadar yararh olduAunu savunurken i~adamlanmn desteAini de aradl: "480 bin
lira maa~la ekonomik.hareket getiriyorlar. Taksitle ahnan beyaz e~yalann en iyi mü~terileri korucular"!
Eie geçirilen terörist saYIsmda çok
artl~ varml~, 6188 soru~turma açllml~, 2153 ki~i tutuklanml~, 451 he.
def tesbit etmi~ yabanci kurmaylar
bunlann ancak yUzde 58'ini gerçekl~tirebilmi~ler, 52 ton gtda maddesi
yakalanml~, köylü vatanda~lanmlz
demek ki yardlm ediyorlarml~, an.
cak kar~l tarafm elemanlan bizimki kadar iyi eAitim görmemi~ler, silah ve bilgi .baklmmdan bize göre
avantajlan yokmu~.
. ASKERtN A y AGI ALI~MI~
Sorular bölümünde bir iktisat
profesörü verilen saydara ~öyle bir
yorum da getirilebilece~ini vurguladl: "Olaylar artlYOr". Korucu sistemine yakla~lml da farkhydl sorù sa-
DOCRU • 3.HAZiRAN 1990
KONU$MASINDA.
hibinin. "Bu eAitim ve bilgi düzeyimle benim elime de silah verilse,
Istanbul trafiAinde en az bir iki ~oför öldürebilirim".
Kozakçlo~u 581 korucu hakkmda i~lem yaptlklarlnl, 279 ki~inin tutuklandlgml söyledi. Ktz kaçlrma,
yaralama gibi olaylar olabiliyormu~, görüldügü gibi saytsl fazla deAilmi~.
OlaAanüstü Vall'ye göre Barzani,
Talabani ve Dr. Süleyman örgütü
etkinliAini kaybetti. Kürt Enstitülerinde bulunan Kürdistan haritalarlm gerçekl~tirebilecek tek örgüt olarak PKK kaldt. KozakçlOAlu, ayn.
ca PKK'nm bunu artlk bir meslek
haline getirdiAini, eylemlerini sürdüreceAini, anc!lk devletin daha etkin
üzerlerine gidecegini vurguladl. Cudi'nin birkaç köyünü bo~altml~lar,
PKK'mn kurtanlffil~ böige gerçekle~tirmesini engellemi~ler. Slmr diye bir ~ey kalmaml~, Suriye smmnda tedbir alml~lar, ancak Itak bölgesinden sarp arazi nedeniyle gelip
REVIEW-BfRIIEVOKA
geçiyorlarmlS.
GOç olaYI konusunda slk slk 50rularla karSl~lyorlamus,
devlet güvenlik gOçlerinin basklslyla insanlar
kaçlyor deniyormus. 6O'lardab bu
yana klfSal nOfus zaten kentlere gOçOyormlfS. Fransa' da,LOksemburg'da da Oyleymis. "Biz daha geç inecekleri erken indirmi~iz, hep daim
tepesinde mi kalsmlar? Nasll olsa
inecekler ,biz yol gOsterdik".
Kamu kesiminde de, özel kesimde de destekleyenler oldulundan sOz
etti. Aneak bu bOlge halkma potanslyel suçlu olarak bakmlyorlarfru~.
Bu taraflara geldiklerinde kötO dav.
ranmamak gerekirmis. Kozakçlol.
tu, ana dili KOrtçe olanlarm serbest.
çe konusmasmdan yana, "Ekonomik, sosyal pek çok sorun var. As.
ker de gelse, sivUde gelse politika
deAismemeli, "
Son sözleri dinleyieilerin tepkisi.
né yol açtl. Bravo sesleri duyuldu.
GOr.Ultü uzunea bif sOre kesilmedi.
. K.OzakÇlOllu dOzeltmek zO,runda
hldl:, "Kaç defa gebni$ler, ~elebiIirler .mammda söyledim", Vine konU$ma~m1D bir yerinde ilginç bir
belùetllk Kurmasl $a$kmhk yarattt:
"Amerika Vietnam' da bire yirmi.dOrt' kaYlp vermis tir , biz ise bire bir
vèri)lottlz". Onu da düzeltti, Oyle
démek istemedim, bOyle dedim diyè. Dinleyicilerden biri daha sonra
kulalnruza sOyle flslldadl "Onun
Vietnam 'a benzetme OzgürlOIO var,
bizim yole Hele ABD'deki gibi Vietnam filmi yapmaya kalksak ne
olur aeaba? Il
KozakçlOllu'nun
yakmdlll bir
konu vardl: "Özel timdeki genç arkadaslann morali yapllan elestirilerdeo bozuluyor, SaYllan artlrmakta
slkmtl çekiyoruz',' Onlara kelle aveisi filan dememek gerekiyormus.
TARTISMADAN
ÇÖZOM
KozakçlOllu'na bizim de birkaç
sorumuz oldu. 11k Onee toplantlYI
dOzenleyenlere ele$tirilerimizi beliritik. Kaç Ylldu KOrt sorununu tartlSma gündemine almaYI Onermi$tik, En sonunda ahndl. Aneak, Ostelik de $imdiye kadar hiç ah$lk 01madlllmiz bir tarzda, Vali'ye brifing verdirildi. Zaten gerek TV'den,
gerekse basmdan sOrekli bu tOr bUgileri ediniyorduk. Burada herhangi bir gazeteei arkad8$lmlZ, ya da
orada ya$ayan siradan bir vatandas
konu$saydl, gerçek sorunlarl öArenme olanaAlmlz olurdu.
KozakçlOAlu'na daha önee 2000'e
Dogru 'da yaYlnladlllmlz bir belge
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
konusunda ne dO$ündOIOnO sor.
duk. Altmda Tul8eneral Osman Çitim'in imzasl bulunan hukuku, yarglYI, insan haklanm hiçe sayan
"Yakala ve ÖldOr" emri. Bir islem
yapllmlS mlydl, yapllaeak mlydl?
Altmdaki tarih 1986 oldulu için
Vali'nin göreve ba$lamasmdan Oneeydi. KozakÇ1oAlu'nun sorumluluAuna girmiyordu. Belgeye iliskin gOro,lerini ise irade etmedi.
Peki, sorun yalmzea bir PKK 50funu muydu? "PKK'YI ortadan kaldmnca mesele çözOleeek mi? KOrt
sorunu diye bir sorun yok mu? Temelde yatan hastahll tedavi etmeden, eie almadan çOzOme ulasmak
mOmkOn mO?
Haberlerin basmda tek yanh verilmesine izin veriliyor. ÇozOmO
tartt$mamlZa, fikir Oretmemize yasak kondù. Simdi burada, 'ben fikirlerin açlkça yer almasmdan
yanaYlm' diyeeeksiniz. Aneak biz
çOzOm konusundaki Onerilerimizi
yaY1mlad1k. Dergimiz toplatlldl, dava açlldl.
Avrupa-Amerika tartlSlyor, kendi Olkemizin sorununu biz gönOI rahathAlyla tartl$amlyoruz.
Bölgeyi
basmdan, tartl$ma platformundan
silip atmak en bOyOk bolOeOlOk delil mi? KOrt'O TOrk'e, TOrk'O
KOrt'e dOsman etmiyor muyuz? 50runlan bOyle Rasll çözeeeliz?"
VALl Mt, YARGlÇ MI?
Son olarak da özel bir soru sorduk: "Ho$unuza gitmeyen bu sorularl sorduAum için iki gOn soma
hakklmda Diyarbakir Devlet Güvenlik Mahkemesi'nden glyabi tu-
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
tuklama karan çlkmayaealmdan
emin olabilir miyim?"
Baz1 dinleyici1erden "Hiç öyle $Cy
olur mu?" gibi mmlttlar yOkselinee: ekledik! "Burada çok yakm zamanda, çok yakm çevremin bas ma
gelen bir gerçekten söz ediyorum."
Aynca, OlalanOstO Vali'yi dergimize davet ettik, Sorulanmlz çoktu, hepsini toplanuda ifade etmemiz
zaman açlsmdan mOmkOn delildi.
Nasll olsa çcsitli yerleri ziyaret ediyordu, bir de 2000'e Dogru ça1l$aDlanmn sorulanm yamtlar mlydl?
KozakçlOllu KOrt sorunu diye bir
sorunolmadlllgOrOsünde.
"Bu böige ekonomik baklmdan geri kalmlStif. Ancak herkese aym hakkl vermek gerekir . Kardes insanlardlr,
bölmek doAru delildir. Kürtiere
ikinci ,slmf insan muamelesi yap1l1yor diyemeyiz. TOrkiye'de Laz,
Çerkez, Abaza da vardu ,"
KozakçlOllu, sorunlann açlkça
tartlSllmasmdan
yana oldulunu,
tartlsmadan kaçmayaeaklanm,
bunun OçOneOsorumuza da bir yamt
oldulunu söyledi.
Davetimize de olumlu yamt verdi, fusat buldulu anda gelmekten
zevk duyaealml belirtti.
Bekliyoruz,
Davetlilerden,
"Kimdir
bu
Lazlar" diye bir soru geldi. Kozakçlollu Laz diye hangi bOlgede oturan insanlara dendilini, aynnuh bir
biçimde açlkladl ve $unlan ekledi:
"Onlara gOvendilim, mesele çlkarmayaeaklanm bildilim, balh gOrdOIOm için slk söyIOyorum".
0
SULE PERINÇEK
IKIBIN'E DOCRU • 3 HAZIRAN 1990 • 21
49
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
2000' E DOGRU, 3. 06. 1990
,
DIRIIYI
.
TÜRKivE'NiN GÜNOEMi BELLi OLOU
Açllk grevleri
.kitle hareketine. dönü,üyor
:12 cezaevinde bini a,km hükümlü açhk grevinde. Diyarbakir ve Nusaybin'de SP blnalannda bini' :~.
qkln hükümlü yakml dayam,ma eyleminde. Ziyaretçilerinin saYlsI10 binleri buluyor. Esnaf
'. '~,
dükkanlarl grevcilere açtl. Polis 2.5 saatlik bir operasyonla Diyarbaklr'daki eylemi önlerneye çall$b;
ezaevindeki adamm eH
kolu baAhdlr. Ne yapabilir. l:aßlßl ortaya koyar. I~te toplam 12 cezaevinde tutuklular l:anlanßl orta.ya
koydular. Tam' koymu$lar. Malat- '
ya'da Orhan Aydm. OIOmorucunun
20. gOnOnde. O. susuz OIOm orucunda. Durumu .;ok aAIr. Akli dengesini kaybetmi~. Hasan KaraoAlan
Ise mide kanamasl geçirmi~ ama
',doktora gOtOren yok.
C
CEZAEVI
OliV ARINI ASTI
De\lel, amk eskisi kadar bile
hO$gOrulü d~1 a-.;hkgrevlerine kar-
~I. Nedeni var. <;OnkO lei, cezaevi
duvannl a$tl. Tutuklu ye hOkOmlolerle beraber, yaklnlan da dl$&nda
açhk grevi yaplyor. Diyarbakir,
Adana. Istanbul, KInkkaie, Nusaybin'de Sosyalist Parti binalarmda ve
Mersin ile tzmir'de tHO $ubesinde
yOzlerce ki$i ae; oturuyor. Onlann
Uç kali da ziyarete;i geliyor. Eli bO$
da gelmiyor. $eker getiriyor. tuz getiriyor. Tabiiki e;ic;ekgetiriyor. Birlikte tOrkO söylUyor. '
Bir nokt~ daha var; saYI giderek
artlyor. DiyarbakIr SP'de ae;hk grevi 30 ki~iyle ba$ladl. Gelen giden
yakla~lk I50 ki~iydi. Ikinci gOn
grevdler 79 ki~i oldu. ziyaretçi sa-
DiYARBAKIR SOSY ALisT PARTI Açl,k 9revcileri g6za"ms a/mmes. SByt dshs
da ,Sml
YISI ISOO'e yOkseldi. OçOnctt'IOn:
220 eylemci, 2800 ziyaretçi •. ~rdUncO 80n eylemciler ,340'cb;; ~Y&f,
retçiler S bin.'
r!(;'
HAREKÂTlN
BA~INOA
s,~yt(
Sonunda polis mOdah~~~dè gel-,
di. Eylemln be$inci gOnttndel!rttniyet :
MUdUrU Aydm Arslan"m yOnettiAi
operasyon 2.S saat sUrdtl.
Diyarbakir 2 No'lu c:ezaevinde,
"ae;hk grevini 48 saal içinde bitire-'
ceksiniz, yoksa biz kéndi yOntemlerimizle bitirmeyi biliriz'l denmi$ tutuklulara; Bismil'de ise, cezaevi harekatlnt SaVCIyOnetmi$. KoJu~lara
girilerek, ~eker ve tuza elkonmu~.
Nusaybin'de eylemcilerin saYISI
SOO'e yakla$ml$tl 2000'e Dolru
basklya girdiAi slrada. Onlarm da
ziyaretçisi bol. tki de yabanci konuklan yardl, gazeteei. Biri FranSlZ
gazetesi Le Monde'dan, ObUrU de
bir Ispanyol gazetesinden iki bayan
gaZeleei Parti' den çlkl$ta gOzaitma
ahndIlar.
ESNAF OOKKANLARI
BO~ALTTI
Nusaybin Kaymakaml, SP ile;e
sekreteri Mecit AkgUn'den, eylemciterin parti binasmdan dl$arl çlkmamalanm istedi.
Kaymakam bu isteAini, AkgOn'Un de davet edildili aSayi~ toplantlsmda bildirdi. Toplanttya Emniyet
MUdUrU, Garnizon Komlltam, Seyyar Jandarma Tabur Komutanl da
kat1ldl. Meclt'ten aynca parti tOzOk
programI da istendi. TOzOk ye programm nereden temin ediieceAi belliydi. AkgUn Je;i$leri Bakanhll'na
11 • IKIBtN'E DOGAU • 3 HAZiRAN 1990
50
REVIEW-BLRIILI'OK.I\
Ç!\PI:--RIVISTA
STAMl'A-Dr:NTRO
DE LII PRENSII-BASIN
ÖZETI
ba$vurmalanm Oneidi.
Eylemin ikinci gOnOire Nusaybin
Siyasi Subesi, eylemcilerin isim lis:.
tesini istedi Sosyalist Parti'den. Istek. l1çe Ba$kam tarafmdan red, dedildi.
Eylemcilere SP yeri dar gelince,
Nusaybinli esnafdOkkanlan bO$8lt1I ve bOtOn pasajl açhk grevcilerine
aç~llar.
. ,I
. SP SUç ~'dYURUSUNDA
, BULU~'DU
~:u':aïada Sosyalist Parti Genei,
I.Ba$kad Yardlmclsi Osman Bilge
\.XuiJ.ica ve Ba$kanhk Kurulu Oyesi
Nrisret Senem, Diyarbakir CumhuI rlyet SavclhAI'na,
Emniyet gOçleri
hakkmda suS duyurusunda bulun. dular. Parti yOneticileri, siyasi pàrtilerin anayasal gUvence altmda serbestçe faaliyet yUrUteceklerine dik. kat çekerek, "hiçbir hukuki gerekçe olmadan, yetkili makamlardan
karar almadan parti binasma girllmek istenmesi, vatanda$lann darp
edilmesi sUrUklenmek suretiyle gOtOrOlmesi, aÇ1kça siyasi faaliyette
bulunmamJZa kar$1 yapllm1$ kanunsuz bir tecavüzdOr" dediler.
Partinin suç duyurusunda; esas
sorumlunun
Diya'rbaklr Emniyet
. MOdOrO olduAu belirtilerek keildisinden $ikayetçi olunuyor. Parti yOneticilerinin taleplerl $Öyle:Emniyet
MOdOrO ve saldmya katllan emni-
I
" Aç/lk grevinde
sabah namaz/. Diyarbakir
/ngillz dev/et adaml Churchlll'in
kadm/armm mesa) araeI,
.
me,hur
yet gOrevlileri hakkmda, görevlerini kOtOye kullanmak, siyasi faaliyete engel olmak ve darp gibi nedenlerle soru$turma açllmasl ve cezalandmlmalan .
Grevler devam ediyor.
. Adana'da açhk grevi cuma gOnO
ba$ladl .. 11kkatlltm 30. Salt gOnObu
saYI 80'e ula$tl. Adana'da Sosyalist
Parti'nin iki yOnetici ve bir Uyesi de
açltk grevinde.
KITLE ÖRGÜTLERINDEN
DA YANI$MA GREVLERI
Öte yandan, açhk grevlerinin 7.
Sosyalist
Parti. 2B MaYls.
eniDi
zafer
ifSreti limdi
Nusaybin/i
KOrt
'
gUnOnde, Diyarbaklr'daki kitle OrgOtleri de bir gOnlOk dayam$ma grevi yaptllar. Tabipler Odasl, In$aat
MOhendisleri Odalan, Ziraat MUhendisleri Odalarl, IHD, MaliMUIavirler DerneAi, Yol hl No'lu ~ube,
Yol h 2 No'lu $ube, Petrol h, Tes
h, Batman Petrol h. Bu kitte OrgOtleriyle birlikte, BaA\mslz Belediye
Ba$kam Refik Karakoç ve Bara
Ba$kam, bir basm toplantlsl ile açhk grevcilerini
desteklediklerini
açlklaml$lardl.
Eruh, $Irnak, BeytO$$ebap, Uludere'de TEK i$çileri iki günlOk yemek boykotu yaptllar.
BIR SELAM DA
IST ANBUL'DAN
Sosyalist Parti, Ye$il1er Partisi,
TBKP, Sosyalistlerin Birlik Parti si
Giri$imi, Istanbul TMMOB, Pen
Yazarlar DerneAi, Istanbul Tabip.
Odasl, Di$ Hekimleri Odasl, TYS,
Petroll$, Hava 1$,Otomobil h Sendikalan,
mahkûm
yakmlannm
temsilcilerinden olu$an bir komisyon kuruldu. DO$Onceye ÖzgUrlUk
Koordinasyon
Kurulu, TGS, ve
ÇGD $ubelerlnin giri$imiyle gerçekle$ti.
Kurulun amacl, cezaevlerindeki
açllk grevlerini
desteklemek,
TCK'daki dO$Unceyi suç kabul eden
bUtOn maddelerln kaldmlmasl, SansUr SUrgUn Kararnamesi 'nin iptal
edilmesi için kamuoyu olu$turmak.
etkin ve sonuç allci mUcadele
saAlamak.
BEYIN YEME PARTI Si
DU$Unceye ÖzgU'IUk Koordinasyon Kurulu ilk eylemini per$embe
IKIBIN'E DCXaAU • 3 HAZIRAN 1990 • 17
51
REVIEW-BERll[VOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
ÖZETI
DE LA PRENSA-BASIN
,gUnU getçekle$tirdi: Beyin yeme
partisi. DavetlUer Evren, Ozal, 01tan 5ungurlu, Ihsan Dolramacl,
:Akbulut, AbdUlkadir Aksu, Imren
Aykut'un maskeleriyle geldiler. Bir
bOIUmUnUn maskesinde ise $unlar
yazdlydl: 141-142.163,55,413,
82
: Anayasasl ve TCK'nm dU$Unceye
~i1i$kin ObUr maddeleri.
Çalda$ Oazet«iler
lokalindeki
• Olle yemelinde menU yalmzca be•
. yindi ama çe$it boldu. Olrenci bey.
ni, bilim adami, i$Çi, $Bir, yazar, pzeteci, hukukçu, sorumlu yaz1Ï$leri
müdürü beyni. $anslnlza kim dU$mU$se. Evren maskeli temsilciye, bir
i~çi beyni çlktl. "Doaramacl"mn
önundeki tabakta, öArenci yazlyor.
du. "Akbulut",
bilim adamlnm
beynini, Çankaya' $arabl e$lilinde
yedi.
DÜ$üneeye ÖzgUrlUk Koordinasyon Kurulu, 2()()()'e Dolru'nun çlktlAt pazar gunü açhk grevi yaptl. Eylem, Kurul Uyeleriyle slmrh deliI.
Çqitli kcsimlerden temsilciler \(auldl. Oece saat 24.00'de otobUslerle
Çanakkale Cezaevi'ne destek ziyaretipde bulunuldu ve açhk grevi cezaevinin kaplsmda sona erdi.
20 BtN tMZALI DtLEKÇE
Kurul'un 2 Haziran Cumartesi
gUnU gazetelerde yaYlmladtll yanm
sayfahk ilamn bir anlaml daha var.
Basmm, eezaevlerine kar$l duyarslzhlml protesto. Kurul bu yOndeki
çah$malanm sUrdürecek, basm kurulu$lanndan
olu$turulan komite
araClhAtyla yaym organJan zorlanacak. Aynea 13 sendika genel merkezi, cezaevlerine, hem basm yoluy-.
la destelini bildirecek hem de i$yerlerinde, yemek boykotu vb. gibi eylemler OrgUtleyecek.
Bu arada, 1 Haziran Cuma gUnü
TBMM Ba$kanhll'na
bir dilekçe
Nusaybin'dB esnsf dükksn/sfl bOfisltlP bütün PaSS}1 SP're kirs/sdl. $imdi sç/lk
grBvinin meksm bùtün psssj, ,
verildi. 141-142-163'Uneü maddelerin kaldmlmasl talebini dile getiren
20 bin imzah metin, DU$Unceye ÖzgUrlUk Kurulu'nu olu$turan OrgUt
temsilcilerinin bulundulu bir heyet
tarafmdan sunuldu.
Ote yandan Ankara'da benzer bir
çall$ma yUrUtUIUyor. tstanbul'daki
faaliyete katdan örgUtierin Ankara
temsilcilerinin yam sua Çelik h,
Likat-t$, Ba5m h, Demokrasi Illeme Kurulu, tHD" Hem$ireler Derneli, Ziraatçdar Derneli, Elit-Der
ve Oil Oerneli ortak bir deklarasyon yaYlmladllar.
Orevler sUrUyor.
Çanakkale Cezaevi'ndeki S'i yazli$leri müdUrU 8 dU$ünee suçu hukUmlUsUnUn ba$lattlll açhk grevi
pazar gUnU 19. gUnUne girdi. Barun'dan Veli Ydmaz ve Osman Ta$
12. gUnde. Kawa Dergisi Yazlisleri
Diyarbaklr'da tutuldanan grevciier
28
May.s gûnO Sosyallst Parti DtYarbakJrIl binaslndaki açhk
grevinde. gOzaltma allna" 64 ki,iden 19'u tutuklandl.
Tutuklanan mahkum yaklnla"",n isimleri. lddia: Izinsiz gOsteri,
bölûeülûk propagandaS! yapmak, mala zarar vermek.
'
Azize YALCIN,
Seyit Bilai AYDIN
$ab~n ARSLAN,
Abdulkadir oOORU,
Davut OYUR,
Adil DOOAN,
Serdar SADlooLU,
Zehra KIRIK,
Hayri YILDIRIM,
. Tahir ELÇi,
..
SON OAKtKA
Bedrl ADAN,
Kamil AYHAN,
Mustafa I$IKTA$,
Mehmet Hamit TORUNLU,
Erdal GEZER
.
DoOan GECER
'
Ziya ULA$ (SP Diele ilçe eski Ba,kanl),
Erol TOSUN.
Abdulkadir CAN.
Nusaybin'de aç/lk grevci/eri SP
Ba,ksn/,k Kurulu Dyesi Yusuf eac,m
VBNusaybin I/çe Se/(reter; Meclt Akgùn
(g(jz/ùk/ù) ile.
MUdUrü Abdullah Soydan 29 MaYls'la Nazilli Cezaevi'nde sUresiz açhk grevine ba$ladl. 5almalcllar'da
bulunan Ahmet Kardam, Osman
Sakalslz ve Cihan $enoAlu açhk grevine devam ediyor.
Türkiye'de,
12 cezaevinde, Avdm, Nazilli, Gaziantep, Oiyarbak;r,
Urfa, Mardin, Ergani, Bismil, Malatya, Ceyhan Cezaevlerinde toplam
bini a$km tutuklu >.lehükumlü açhk grevinde.
2000'i a$km hUkUmlü yaktnl dl, $anda açhk grevinde.
Binlerce ziyaretçi.
Nusaybin, Silopi, Cizre'deki kitle hareketleri bugUn açhk grevleri
biçiminde devam ediyor.
Türkiye'nin gündemi belli oldu .
o
MEHMET
18 • iKiaiN'E Do1RU • 3 HAZIRAN 1990
52
SENOL
REVlEW-BLRJ/LV()KA
ÇArt-RIVISTA
Cumhuriyet.
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
4. 06. 1990
. türkiye yarl/i b~layaca~AG1K toplantlSlndaslnavdan geçiyor
nhakIart
Kopenhag'da
......
Iar AOIK Insani Boyulu"Paris'te .
:~989'da yapllan ilk toplantlmn tersine, DoAu
Avrupa'daki geli~rnelerinya~andlll bir ortamda
.gerçekle~tirilecek. ToplantIda rnasaya hukukun
üstünlülü, ternel insan ve azmbk haklan din
özgürlülü gibi önerilerin getirileceli bilct1riliyor.
Tiirldye zerda Batlh diplornatlar toplanù
.sonunda "azmbklar" konusunda Ç1kacak
kararlarla ilgiliolarak, Türkiye'nin dururnunu
~öyleözetlediler: "Türk heyeti, azmhklar
konusunu arka plana itrneyekalkarsa, Türk
azmhklarm haklanm da küçümsemi~olacak. Öte
yand~ ~nJ1klar konusu~a alIrhk vel'Ù'St\bu kez
kendislIUde AoIK üyelen nezdinde
yükümlülükl~~~tma sokrnu~olacak~' .
SEMtH totz
FERRUH YILMAZ
ANKARA / KOPENHAG Türkiye'yi de yakmdan ilgilendi-'
ren temel insan haklan Onümüzdeki i,içhafta boyunca Avrupa'mn
gündeminde Oncelikli bir yer i~gal.
edecek. Kopenhag'da yann b~layaeak olan Avrup.\ Oüvenlik ve t~birliAi Konferansl "AGtK" tnsaai Boyut toplanttslllda Ankara'mn
yo~un ele~tirilere u~ramasl bekleniyor.
Paris'te 1989 yllmda yapllan ilk
toplanudaki durumun tersine, Kopenhag toplantlsmm Do~u Avru-.
pa'da geli~melerin ya~andl~1 bir
ortamda gerçekle~eee~ine i~aret
ediliyor.
Diplomatik çevreler bu geli~melerin insan haklan konusunu On
plana çlkardl~m ve bu durumun
Türkiye'nin insan haklan alamndaki performansmm "çok daha
fazla göze batmasana" yol açaealml bildiriyorlar.
Nitekim bu beklentinin Ankara'mn en deneyimli diplomatlaram ve dam,manlannl
toplanuya
katllaeak TUrk heyetine dahil et.
mesinde etken oldulu
kaydediliyor.
.
. AOtK sUrecinin aynlmaz bir
unsurunu ol~turan
lnsani Boyut'un "kurulDlallqtanlmasan."
çall~llaeala bildirilen bu toplantliun açah,mda Türkiye'yi DI,i,leri
Bakam Ali Bozer temsil edecek.
DI~i,leri BakanhAI Müste,ar Yardlmelsl BüyUkelçi Fillz Dlnçmen
ve DI~i~leri Bakanhll
Siraset
Planlama Dairesi Ba~kam Umlt
Pamir de Bozer'e açJlI~ slrasmda
refakat edeeekler.
Konferansa Arnavutluk dl~mdaki tüm Avrupa ü1keleriyle ABD
,ve Kanada da dahil toplam 35 UI-
'ke kauflyor: 5-29 haziran tarihleri arasmda konferansm ilk gÜßünde Bulgaristan ve Malta dl,mda.
'ki ü1kelerin dlsisleri bakanlan da
yer alaeak. Konferans daha sonra üye ülkelerin heyetlerinin katllaca~ grup çal~malanyla sürecek.
- Hukukun ÜltÜDlülü, temtl
IDs.n haldan, uanllk haldan, din
özaürlülü, özaür seçlmler •
Türkiye'nin durumu
Diplomatik çevrelere gOre, insan haklan alamnda TUrkiye'ye
yöneltilen elqtirilerin sUrmesinin
ba,hea
nedeninin
uluslararasl
alanda ustlenilen ve dUnyaya ilan
edilen yükümlülüklerin "uYluha.
maya Intlkal ettlrilememeslnden"
kaynaklamyor.
Bu çevreler TUrkiye'ye yOneltilen ve Kopenhag'da gündeme getirilmesi beklenen suçlamalarm
Ozellikle Su noktalarda yo~unlastlAlm bildiriyorlar:
- Türkiye'de sistemaUk ~kence vardar,
- Türklye'de dü,ünce suçu
vanhr,
- Gözaltandaki sanlk, avukatlyla ,örü,ememektedir,
- "kence altanda alanan ifade.
1er mahkemeler tarafandan geçerli
sayalmaktadlr,
- Türldye'de toplanta özgürlüAü samrlldlr •
- Türkiye'de sansür vardlr.
Aym çevreler Türkiye'ye bütün
bu konularda elestiriler yOnelten
raporlann slk slk yaYlmlanarak
çok geni~ bir ,ekilde daAluldlllm, Uluslararasl Af ÖrgütU'nün
son raporunun ise bunun bir Orneli oldulunu sOylediler.
27 haziranda sona erecek toplanuda esas müzakereleri yürüteeek olan Türk heyetinin ba~kan.
hAlm Paris Büyükelçisi bter Türk.
men yapaeak. Heyette aynea Kopenhag Büyükelçisi Onur nrmen,
Washington Büyükelçilili Müste~arl Daryal Batibay ve dam~man
.olarak Prof. Mümtaz Soysal da
yer alaeaklar.
35 üyeli AOtK'in
"Batl
Avrupa" kanadmm
Kopenhag
t~plantlsmm gündemini, Türkiyd
YIde çok yakmdan i1gilendiren bir
dizi Onerinin olu~turaealI Olrenildi. SOzkonusu ülkelerin Ankara~
daki diplomadanmn kopenhang'dan beklentileri konusundaki gOÖte yandan Türk heyetinin KorU~leri SOyle:
.
. ~penhag toplantlsl masmda esas
"Kopenhaa
toplantasa tnsani
olarak AOtK Uyesi ülkelerdeki
Bqyut'ta dddi ,dlmiann atalmasa TUrk azmhklarl ve Avrupa'da ça~çasandanö.elRli
fanat olu,tura.
h,an TUrk isçilerinin haklan üzecak. Getlrllecek önerller, özeillk.
rinde durmasl bekleniyor. Aneak
le Dotu Avrup, lçln yolaÖlterid
en IlZ1ndan geçen hafta sonuna
niteUkte standartlan lçencek. Ay. kadar Ankara'mn bu konularda
nI zamand., mevcut olan denet.
somut Oneriler sunup sunmayaealeme mekanlzmal.nDan dah. da
Il &Çlkhk kazanmaml'u;
kuvvedendlrllmeslne
çallfalac:ak.
Görü~üaümüz BatIll diplomatAncak esas amaç tüm AGIK üye.
lar, TUrk heyetinin bu kez toplanIl ilUreler lçIn aeçerII olan eemeIln.
tlya "beldenen elqtlrllerl yamtla.
san h.klan ve demokruillkeleri.
maya yönellk blr yakh.,.ma
.nln kurumsallqtanlmasa
olacak.
alttlll" izlenimini verdilini beSözkonusu llkelere uyulup uyul.
.mamasI Ise olu,turulmaya çallfa. Iirttiler.
SOzkonusu diplomatlar AnkaIan yeDI Avrupa'ya yönellk Iyl ni.
ra'mn "aDnlald.r" konusunda ÇlyeUn açak blr aöste ... esl olacak:'
kaeak kararlarr
ise Ozellikle
Olu~turulmaya çallsllan sOzko"Kürt" battarrnnda yakmdan iznu su "kurumlqmaya"
yOnelik
Io/eeelini ~~~wbklarlm. TUrkiy~
olarak Kopenhag'da masaya getimn burada bir ildlem içinde buril~cek Onerilerin ise Su -ana Olelundultunu kàydederek ~u gÖrU~len kapsayaeall ifade ediliyor:
!
'Iere yer verdiler:
;
"Türk heyed _ialaJdar konulu.
nu arka planlf ~e
kalkana,
Turk mnbldanaMldamu
d. kil.
ÇÜIDIeIlÜfolac:ak. ParIs toplaw.
uda Bulaarlatan'dald Türk mnbit konusu ~
itlarblda d.....
duktan sonr. b~~ blr yönteml
benlmsemesl çellttl olu,turacak.
Öte yandan mnllklar konusu.a
altrbk verine kencUsl'" de AGR
üyelerl nezdinde yükiimlilölder
altana sokm ... olac:ak. 'Ankara'nm
son dönemde akdf blr IÖrev sergliemektense diAer Ratala ülkelerin
Kopenhag'da IÜndeme ..edrec:ek.
lerl önerUer haklund. bilai almaya ~m'"
yetinmesi de toplantada savunmaya yönellk blr yaklaSlml benlmseyeceAi" görüsUnü
güçlendiriyor.
insan Raklan
Komitesi önerisi
Kopenhag'daki konferans; 00-gu Avrupa'daki demokratik gelismeierden sonra AOtK bünyesinde yapllan ilk toplantl olma&1açlsmdan büyük Onem ta~lyor. ,1989
Paris Konferansl'nda
Sovyeder
Birlili ve diler Do~u Bloku ülkelerindeki insan haklan durumu
allr elestirilere u~raml~ ve bir sonuç bildirgesi hazlrlanamaml$tI.
Dolu AvruWl'daki deli~ikliklerden sonra ylfJllan bu ilk toplantlda daha Oneeki toplantllara gOre çok daha somut adlmlar atllmasl bekleniyor. Danimarka 01$i~leri Bakam Ulfe Elleman Jensen, konferansa insan haklan ih.
lalleri konusundaki siklyetleri inceleyecek ve yaptmmlar uygulayaeak bir komite kurulmasl Onerisiyle geliyor. tnsan haklan konusunda böylesine somut bir giri,im,
Dolu Blolu ülkelerinin de kauldIAl~ir platformda ilk kez gerçekleseeek. Konferansta aynea dü~
sUnee, toplanma ve Orgüdenme
Ozgürlükleri, serbest ve demokratik seçimler yapllmasl, bireyin devlete karSI korunmasl gibi konulann yam slra son zamanlarda gUndemden inmeyen azmhklar konusu da gOrü~ülecek. tngiliz ve FranSIZ heyederi konferansa, vatand~hk haklannm ve bu haklan koruyaeak yasalann ortak bir tammlmn yapllmasl Onerisiyle geliyorlar.
53
REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
Cumhuriyet,
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
4. 06. 1990
PKK 2 köylüyü öldürdü
AGiK insani Boyutu
ANKARA (Cumhuriyet BU-'
rosu) Viyana'da
4 Kaslm
,1986'da ba~layan ve IS Oeak
1989'da kapsamh bir "kapaDl'
belgesl"nin kabul edilmesiyle so;na eren "AGtx: !zIeme ToplantlSI"run ön plana çlkardlAI önem,li
bir unsur
"tnsanl Boyut"-tù:
Buna, b~ta t'emel insan h~klan
olmak üzere, ulusal azmhklar ile
göçmen i~çilerin haklan, insani tè-,
maslar ve kUçük çoeuklann aHe'1eriyle birlesmesi gibi konular,
dahildi.
Viyana Kapams Belgesi'nde,
1992'de Helsinki'de
yapllaeak
olan DördüneU lzleme Toplant'1'SI örieesinde lnsani Boyut konusunda Oç konferans' yapllmasl
'öngörülüyordu.
'
Bunlardan ilki geçen yJI30 ma'Yls ile 23 haziran tarihleri arasm'da Paris'te
geFÇekle~tiriidi.
Kopenhag'ta bu kez 5-27 haziran
arasmda yapllaeak olan konferans bunlardan ikincisi olaeak.
Üçüneü ve son konferans ise gelee~k y1l10 eylül ve 4 ekim tarihlen
arasmda
Mosko"a'da
yapllaeak.
Viyapa Kapams Be!gesi'nin ge-
tirdiAi bir diAer ~nemli yenilik de
A01K lnsani Boyutu'na ili~kin bir
denetleme mekanizmasmm kuruIJ
maslydl. Sözkonusu mekanizma:
uyarmea, A01K Uyesi Ulkeierden:
biri veya birkàçl\ herhangi bir üyeo
UJkedeki insan haklan uygulama~
larl konusunda, 0 Ulkenin ma~
kamlanndan
bilgi istemek, ,bù
amaçla ikili toplantl dUzenlenme-,
sini talep etme\( ve bu çerçevede:
edindiAi bilgileri diAer taraf Ulkelerin dikkatine sunmak hakkma,
sahip oluyordu.
,Nitekim TUrkiye, 1989 Paris,
Konferansl öneesinde bu meka.nizmayJ Bulgaristan'a karSI i~letti.
Bu mekanizma, Viyana bleme
TORlantlSl'ndakarariastmlan
Pa-:
ris, Kopenhag ile Moskova lnsani Boyut .Konferanslan'yla
birlikte, AG1K'e taraf Olkelerde-:
ki insan haklan uygulamaianOln
arallkslz bir biçimde izlenmesini
ve gözden geçirilmesini amaç-,
hyordu.
Diplomatik kaynaklardan edinilen b~lgiye göre Kopen~ag'ta b~'
me~aOlzmaOln'daha da g9çlertdl-'
tilmesi yönünde b#! öq~tiler gUnd~m,e getirilee~k.
, DARGEçtroLA11..AIU
'26 ki i
savcltkta
ADANA (Cumhuriyet Güney bleri Bürosu) - Dargeçit olaylarmm ardmdan
gözaltma almanlann bugOn adli makamIara sevk edilmeleri bekleniyor. SHP Mardin 11 Ba~kam Mehmet Gülcegün, "Gözaltllan keslnllkle tasvlp etmiyonlz, çünkü ortada suç mahiyeti yoktur" dedi. Mar- '
di.n baAlmslz milletvekili Ahmet TOrk,
"Özel tim keyflne göre Insanlan topluyor,
götürüyor. tnsanlar tamamen pollsln lusalIDa blralalml~tJr" diye konu,tu. SHP,
Diyarbakir Milletvekili Hikmet Çet,in de
"Olaylann kimler tararlDdan organize
edildiginin saptanamadlglDl" belirterek,
"Dilegimiz masum vatan~lara'lnsanca
davranllmaSl~lr" dedi.
54
• DiYARBAKIR (Cumburiyet) - Lice'nin Yolaçtl
köyünde Hasan ve Rahime Beyaz adl1 kan-kocamn
PKK
militanlaTl tarafmdan öldürüldüAü bildirildi. Thnceli'nin
Ovacik ilçesi yakmlarmda
da güvenlik güçleriyle
'çatl,maya giren PKK militanlarmdan
biri ölü olarak eie
'geçirildi. OIaAanüstü Hal Böige ValiliAi'nden ahnan
bilgiye göre önceki gece Diyarbaku'm
Lice ilçesine 'balh ,
Yolaçtl köyüne gelen bir grup PKK militam Hasan Beyaz
(60) ve Rahime Beyaz (45) adh kankocaYI evlerinden
'alarak köy dl,ma çlkiudl. Teröristler daha sonra Hasan
~ Ba)1.Lt!l~J~~~'1
ot£l!Datik silahlarla öldürdü.
Mardin'in Dargeçit ilçesinde:.
DiyarbakIr E Tipi Cezâevi'ndeki
açhk grevini desteklemek için kaymakamhk binasl önOnde oturma
eylemi yapmak isterken gözaltma
alman ve Mardin'e götOrülen tutuklu ve hükOmlO yakml 23'ü kadm 26 ki~inin bugOn adli makamlara sevk edileeekleri bildirildi.
Gözà1tma ahnan ve Dargeçit 2. Piyade Thburu'nda tutulan diger kadmlann sorgulamasl ise sürOyor.
SHP Diyarbakir Milletvekili
Hikmet Çetin, "Olaym neden kaynakiandlglDl bilmiyoruz. Kim organize ediyor, onu da biimiyoruz.
Dilegimiz masum yurtt~lara insanea davraDllmasldu"
diye
konu~tu.
SHP Mardin 11 Baskam Meh:met Gü1cegün, "Dargeçit'te kadlDlann gözaltma ahnmaSIDl gerektlrecek bir durumun söz konusu olmadlgml" savunarak "Ortada bir suç mahiyeti yoktur. KadmlanIDIZIn gözaltlDa ahnmaslDl tasvip etmiyoruz" dedi.
Mardin baglmslz milletvekili
Ahmet Türk ise "yöreden saghkh bilgi alamadlklanm" bildirerek
~öyle konustu:
"Vall ve kaymakamlar bilgi ai,mak lçin aradlglmlzda telelonla,ra çlkmlyorlar. AyDl tutum ve
:olaylar sürerse orays gidlp halkm
,aclsml payla,acak, gerekirse bir'likte açhk grevlne ba,layseaglz.
Çünkü özel tim keyrine göre lusanlarl topluyor, götürüyor. lnsanlar tamamen polisin lnsalma
blralalml~t1r. lnsanlan zorla susturmak gibi baskici yakla~lmlann
kimseye ysran olmaz."
Olaganüstü Hal Böige Valiligi
yetkilileri, Dargeçit olaylan soru~turmasmm
Mardin Valiligi ve
Dargeçit Kaymakamhgl tarafmdan yürütOldügOnü
belirt~rek
"konu adli makamlara intikal
ettlrilmi~tit" dediler.
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
Cumhuriyet,
ÖZETI
5. 06. 1990
uyor
ANKARA (Cumburiyet Bürosu) Halkm Emek Partisi
(HEP), 7 haziran per$Cmbe gUnU
resmen kuruluyor. Partinin genel
bll$kanhAma getirilmesine ~esin
gözUyle bakllan BaAt~slz Bursa
Milletvekili Fehml ftddar, "Dokt.
rin, "der ve rozet partiellli' yeri.
De ballun IOrunlanm ç6zmek Içln
projeier ortaya ko)'an partIeUlk
anlaYI,I"mn
egemen olacaAI
HEP'in bu Yll Meclis'te grup kuracailm dU$UndUk1erini aÇ1kladl.
1stanbul Milletvekili Mehmet Ali
Eren, Ba$tUrk g~l
bll$kanhil
. kabul etmediAi için gruptan aynldl.
SHP'den ihraç ya da istifa yoluyla ayrllan bau milletvekillerinin öncUlUJUnde kurulacak par. ti, amblem olarak birbirine kenetlenmi$ ellerin olu$turdqJu daire
içinde klrmlZl ,UlU seçti. Pl!JlCmbe gUnU kurulu$ bildirgesi fçi$le-
ri BakanhAt'na verildikten sonra
partinin yönetim organlan da belirlenecek.
toplantlda, partinin kurulu$unu
ertelemesini önerdi. Soldaki birliAin zorlanmasml isteyen KafaoA~.
135 kurucu Uyeden olu$acak
partinin kurulu$undan sonra kurucu1at Türkiye'ye yaytlacaklar ve
..
k
I$~~=~~:~~k:
bölgelerde, illerde tartl$lIdlktan
sonra sonbaharda dUzenlenecek
kurultayla zenainle$tirilerek son
$eklini alacak.
.
.
Parti genel bll$kanhAI için dU$unülen BaitmsIZ Istanbul Milletvekili ~bdullab Battürk'Un, saAhk nedenlerini öne sUrerck genel
bll$kanbk için Fehmi I$lklar'd~ ISrarb oIduAu öArenildi. Ancak BllilmSlz Istanbul Milletvekili Mehmet Ali Eren, Ba$tUrk'Qn genel
bll$kanilAt kabul etmemesi Uzerine gruptan aynldl. Anla .. Bater
Kafaoilu da önceki gUnyapllan
1';1'na topl~n~l~a. k:::::nlar yet~~
~~ce geclk~ldiAiru,. . .
YlT.
tmlmemesl.gerektiAml behrttller.
Bunun uzenne KafaoAJu da bail$=.
lanmaslm i.stedi ve arkada$lanna;
ba$anlar dlleyerek gruptan aynl-.
dl..
. ..
d
Fehml ~$Ik~ar.,kendllennm
e
solda g~m$ buhAe açlk olduklanm behrterek, "Partlmlzl kunu81z ve blzlmle blrtlkte olmak Isteyenlere açt8lz" dedi.
Yeni partide yer alan baAlmslz
milletvekilleri $unlar:
.
"Febnil Jtddar, Abdullab B....
türk, Cöaeyt Cauver, Kenan Söumei, Adnau Ekmeu,
Abmet
Türk, Ismail Baklu Ö.al, Mebmet Kabnman,
Sallb Sümer,
Mahmut Ahnak, Artf Sai, Ilhaml Binic', Ibnh'm Aksoy."
~::t:=:
zar.n~
TERCÜMAN, 5. 06. 1990
AGIK'te aZlnllk haklarl gündelllde
B ROKSEL,
(A.A). Danimarka'nm ba$$ehri Kopenhag'da bugün ba$layacak ve 3 hafta sürecek olan
(AGIl<)Insanî Boyut Konferansl'nln ana konusunu azmIlk haklan olu$turacak.
_
FAlmanya ve Italya ba$la olmak üzere pek çok
BaIlli ülkenin azmllk haklan konusunu canll tutma
istekleri aglrllgm bu yana kaymasma yolaçll. Türkiye de, Bulgaristan'da ya$ayan 1.5 milyon soyda$lmlz ve Batl Trakya Türkleri'nin yanl Slra Avrupa ülkelerinde bulunan 2 milyona yakm göçmen Türk i~çisi sebebiyle konuyla yaklndan ilgileniyor.
Göçmen i$çilerin de azmllklara tanlnan haklardan yararlanmalan gerektigi yakla$lml içinde bu.Iunan Ankara'nm azmllklarla ilgili teklifleri hassasi........1re ta~lp ettlgl t:llllnlyor:
:-t: ~ncak. A.A muhabirir\in görü$lerlne ba$vurduOu
diplomatik kaynaklar, gÔnümüz Avrupasl'nda. etnik,
qiN, millï aZmlll<larin yanlslra cHIada' çok ciddi bir
,göçmen i$çiler meseleleri bulunduOuna, bu aZIn.~lar!a ilgili kwr~OJ ve tariflerin ise henüz tam an-'
lamlylà aç!kl!9a. k~vu$madlgma i$arel ettiler.
Türkiye'riin konuyla ilgili olarak savundugu görü$.
aZlnllklarin haklarlnm f£:rdi olarak ve insan haklarl
çerçevesi içinde garanti altma almmasl yönünde.
Kopenhag Konferansl'na getirilecek leklifler arasmda ise azmllklann dil. Jin, kültür, e~itim ve seçimlere kaliima hakkl gib: haklarlnm güvence altlna allnmaslnl iSleyen tasllklar bulunuyor
ta"
BlJ'arada Italya DI$i~leri Bakanl De Mlchells
raflndan konferans öncesinde toplantlya katllacak
34 ülke dl$i$leri bakanlarlna yolianan bir mektup.
ta teklif
edilen "aztnhk haklarl sözle,mesl"nin
büyük lartl$malara yol açacagl bildiriliyor
Uç hafta devam edecek Insanî Boyut KonferanSl'na paralei olarak, gaymesmi kurulu$lar tarafmdan çe$illi faaliyetler düzenlendi. Bunlar arasmda
Kürlier'ie ilgili bir dizi toplanll da ver aliyor.
Özellikle (KOMKAR) adll bölücü örgütün giri$imiy.Ie düzenlenen toplanlilarda Türkiye.de insan haklarlnm ihlâl edildigi ve Güneydogu Anado/u bölgesinde ya$ayan.halka farkll uygulama yaplldl~iddta.
edilerek konu Qündtlme gelirilmeye çall$llacak.
55
taJKr SIGINMAClLAR
'Pe~merge'yegeri dönü~yolu
"-omik
.nlk olnriur
nn 9 Mll)'ls 1990 tarihine kadar
bir
Irakh Kürt slA1nmacllarm "büyük bir ekonomik Onemli
mUlD1n~"";..
ba.ztciddi ;r;"i dOnme1eri haUnde af kapsamma
.yük ve potansiyel'tehlike olarak gOrülmesi,
kayJdara da yolllÇl)'Or. OlayJn ka- ahna
I_., koousundaki temina.
ülkedler~nl
dek i ~f~anüdadyararlanti
~ak geri
:~
~~~:;.
1
gOn en me erlIDg
n eme ge nyor.
alcbJI yeni boyutlar çerçevesinde ,i tif"" poUdkulna da cesaret
=
t
t
---......---.----
yASEMtN ÇONGAR
ANKARA
TOrti
iti ~Idan beri-:_I.I~~
T"
_1.1._1.
=::..o=~.::;
tw ..
'"Y bir yetkilllinin CIuaIIariJet'e
yaptJJI ~
,ore Irak.
h 1Ct1rtlerin,eri ,Onderilmesi ell.
limi batbca 'u nedenlere dayanch_
u. nh ....r:.
............
luuan Iralth ICOrtlcri aftan yarerJ.uunak t1zere 0IkeIerlne -- eAft...
... -.._111_1_"1. Bu ":'''Hm'w.~:
,0-
bir potaDliyel tehlilte olaralt
rtllmesi unsuru On plana Ç1ku.
Pqmerplerin yabana bwna yOnelik olaralt Torti~ aleyhine demeçler wnneleri de rabat,.tbk ya.
#-
verdi.
D1,i,leri BakanhI1'ndan
edl~llb~lz bilai~
bu dOnem
içiDde ,cri dOnmek için ,OntlllU
olaralt bqvuruda bulunan Irak.
,Ore
aayISJ 2 bine ulatu.
Birletmit MiUet1er Mtlltecller
Wann
.....w....
. KmQualIllab
kaIIaIIIautdp ratu.
v....
__
.. 1Co-1--lIal'nin.ll
tllu
--.
----__ ...... .... 1988 alultolundan beri
Torti.
& ur....ne.
-..................
u. -.-....,..."..-.
_..__•__ tonde b.... t1lan 'le tamanu dl,
nllll'nm
,Pfleri
,.....
Drden
" ..
yqayan ve son
yardun olmak tlzere toplam 13
;çand1nlU
Iralth 1C0000erin
dell
1IaIdrI' J6re 1IlYJlan.28binl bu1a;npetD1er- mil
~OObi dlto
I
! #w
lIIr .......
,. .. ~.,
AMIIk
~
lmk a cIOnmcIcrinin tetvi)'011 .>
n 0 ar para p a•
1ù"_
;>--'de
.1IAA.IIUtI&.
...-ua
e
....
.......,,~uJu)'O-"'Ii~d*i
..... 1-.a_I~
""'--
QUo
-.,
~~._:
..----.
-ptanll
)'II'Iepm merk,. •.~iI'JDdcD I0Il aoda vuaeçilmeli er- a
'
-
"1"
11'--1111'
-- ...
~
~
....,..
-.-,
-_..
'ld_.ki.~Blldati1ilki1~.8ÇIIU11
~===
dan .'bND tafi)'or. lkillaOrOf- rbùn YlIDun.,....l~.aI ........
bJel~e TIlt yetldU1erinin Irak-
bJara ~1iI1"
bNIrda.
"....
el
lDIIIIerfat delerlendinnesinin önemli roi oyerIa
alitlll!)a itaret edi1iyor. D1litleri
CÖftvaeak 1ù"'''IIIJ'nm Yoqat'tan soma ~
wr:
teIlnde pepneqeler için yeni bir
P*1dII1I111nk..,. flnat
toplu yerlCfbn alam dÜfOntllme- Il...........
lIIIJon,. lekUnde IÜYeDCe wrdiIi
mesi de bu eIilimin en teme1,Os- B lItIIIrIIIdua w
_IrI
1IIIIp billniyor.
teqe1erinden u:yWyor.
deIIL
Irak yOnedminin lCörfez SavaD1litleri ...... nI1Jl.nm &lit dU. I~
lCürtler TUrkiye 8Ç1S1ndan Il ~nrasmda ~k~~en
kaçanla-
ni bir bOl,ede yerletim alUl kurma giritimlerini bq.latmamasl
peemeraèlerin Ontlmt1zdeki klSI
Torkiyc'de geçirmesinin önlemnesi eIillminin,ptergesi
say1hyor.
Sokak dergisinin daV8S1~lam
Istanbul Haber Servlsl - Yaym hayatma son veren haftahk
Sohk Dergisi Y8ZI hleri Müdürü TUlrul Eryalmaz, Tayfun Gönill ve avukat Zekl Okçuollu'nun, yaym yoluyla halkl askerlikten soJutmak, komünizm ve bOlücü propaganda yapmaktan yarg1lanmalanna bll$landJ. Saruklardan zorunlu askerliJe karSI kampanya b.. latan Tayfun Gonül'ün
kat1lmad111dlUl1fJ1Ul(ia,Eryilinaz
ve OkçuoJlu suçlamalarl reddetti.
1stanbul 2 No'lu DGM'deki
dünkU duru,mada sanIklar, derginin 3. saYlSlnda yer alan Tayfun
OOnül'ün "Alkerlile Kartl Sav ...
Aça. Adamdan: Neredes.lnlz?",
Avukat OkçuoJlu'nun
"Lozan
And .. m ...... Göre Kilrtçe Mev.
lit lCürtçe Televlzyon" ve "Ben
H". Komümldm, Küçük (k) lie
KomliDlzm" batlIkll yazdar nedeniyle suçlanddar. Yazl t~eri Müdürü Eryllmaz. davä konusu yazdarda suç unsuru gonnedilini
belirterek suçlamalan kabul elme-
56
di. Avukat Zeki Okçuoälu da
Kürtlerin Lozan Antlll$masmdan
dolan haklanru anlatarak "Tilrk.
lye Cumbllrtyed Devled Yunanlstan'da Lozan And .. muI'na dayanarall Tiirk Ulalilln balduDI
IIUII andJy .. ben de Kirtler lçln
.YDl feyi yapmaya çalqtJm" dedi. Kürtlerin Lozan Antla~masl'ndan kaynaklanan
haklannm
arll$tmlmaslru isteyen Okçuoälu.
cler bu yapllmazsa arll$tlrmamn
yapllmasl için anlatmaya taraf üIkelere b.. vurulacal1m söyledi.
Kürt oldulunu ve Türklere de
saygili oldujunu be1irten OkçuoAlu, sorunlarm hukuksal çerçevede çOzümlenmesi gerektiline de
dikkat çekti.
Sorgulardan sonra görüsü sorulan Mahkeme SavelSl Fern Ydmaz samklardan Okçuollu'nun
sorgusu Slrasmda bOlücülük propagandasl yaptll1m Heri. sürerek
tutuklanmaslm istedi. Savunma
avukatlan ve Okçuollu ise bu isteme katsl çlktJlar.
Okçuoälu tutuklanmasl istemi-
ne kar~l. "Ben mabkemeye say8111Y1m.Propaganda kastJm yok.
Iddla makamlDln tutuklanma Istetinl yertnde bulmuyorum. tddla
makam1D1D bu tutomu ve ... lay ..
fi, sorunlan ceblrle balletmek Isteyenlertn blr devamldlr. Sulh ile
savunmalDl yaptlm, kavgalstemi.yorum" diye konu~tu.
Mahkeme ise Okçuoälu'nun tutuklanma istemini reddederken
samklardan
Tayfun OönUl'ün
sorgusunun yapllmasl için durusmay. i1eri bir tarihe blrakt!.
. Dava konusu yazllarm dergi:fe
yaYlmlanmasl sonrasmda DOM
savcllarmdan Cevat Özel tarafmdan haZlflanan iddianameye göre Tayfun GönUl'Un TCK'nm
ISS. maddesine aykmhktan 2 aydan 2 yJla kadar, Zeki OkçuoAlu'nun TCK'run 142/3-6. maddesine aykmhktan 7.S He IS yJla kadar, Yazl tsleri MüdUrü TuArul
ErYllmaz'm da dava konusu yazllarm tümünden sorum!!l tutularak 30 Ylla kadar hapis ct'zajyla
cezalandmlmalan
isteniyor
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
Cumhuriyet,
I
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
6. 06. 1990
rin IOrO$ birliliyle ahndljIndan
TOrldye'nin konferans sOresince
taYn "denpli ve mutedU" bir karar Ç1kmasi yOnonde olacak. DI$i$leri Bakam AU Bozer, AGlK"e
katllan birçok Olkenin azmhk sorunlanyla kar$1 kar$lya bulunduoAunuhatlrlatarak her Olkenin deJi$ik bir gOrü$e sahip olduAu bOyle bir konuda konsensus saAlamamn samldijI kadar kolay olmadlJim savunuyor. TOrkiye, bu konuda ihtilaf unsuru olmak istemediAinden yumu$ak bir politika
izltye~ek. TOrk heyeti, OrneAin
,Bulgaristan'daki TOrk azmhk sorununu Ozellikle On plana çlkarmayi dO,OnmOyor.
, Oanimarka'nm
AGtK bOnyesinde bir tnsan Haklan Komitesi
olU$turulmasl Onerisi de TOrkiye
tarafmdan
kabul gOrmilyor.
AG1Kb~/adl
anya;
pürüzü
Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un Washington
zirvesinde Almanya sorunu için Avrupa
Güvenlik ve hbirliAi Konferansl'mn (AGtK)
yeni bir Avrupa Güvenlik Konseyi'ne
,dönü~türülmesini önermesi AGtK üyeleri
,arasmda görü~ aynhAt yarattl. AGtK içerisinde
NATO' da olduAu ölçüde etkisi kalmayacak
,'olan ABD, öneriye kar~l Çlklyor.
'Xopenhag'daki konferans salonunun önünde
:toplanan.deAi~ik ülkeIerden protesto gruplarl
sloganlar atarak azmhk sorunlanm dile
getirdiler. Danimarka'mn, bir tnsan Haklarl
Komitesi olu~turulmasl önerisi Türkiye
tarafmdan kabul görmüyor ~
ÖZETI
TOrkiye'nin kar$1 çlkma gerekçesi, Avrupa Konseyi bOnyesinde de
bOyle bu komltemn Dulunaugu ve
aym konuda birkaç kurum yaratllmasmdan kaçmmak gerektiAi.
DI$i$leri Bakaru Ali Bozer, Dolu
BloKu Olkelerinin de bu komitelere bir $ekilde dahil edilebilecelini ve bu sorunun bOylelikle çOzUlebileeeAini sOylOyor.
AGtK bOnyesinde bir insan
haklan komilesi kurulmasl, azmhk tammmm yeniden gOndeme
gelmesi ve KOrtlerin de azmhk taOlmma dahil edilmeleri halinde
TOrkiye'nin bqma bajlayicl OzelliAiolan yeni bir "bela" daha açacak. ~imdiki yaplslyla AGtK'te
ahnan kararlann gOndeme getirilebilmesinden Ote baAlaYlcl ve
yaptmm uygulayacak bir yam
y()k.
l ' Vine okul yaktllar
I
FERRUU. YILMAZ
nun gOlgesinin dO$mesi, Gorba'çov'un Onerisinden kaynaklamKOPENHAG - Kopenhag'tayor. Birle$ik Almanya'mn NATO
ki A vrupa GOvenlik ve t$birliJi . OyeliAine kar$1 çlkan Gorbaçov,
Konferansl (AGIK) çerçevesindeAGtK'in yeni bir Avrupa GOvenki Insan Haklan Konferansl Allik Sistemi'ne dOnO$tOrOlmesini
manya sorunun gOIgesinde bqlaOneriyor. Bu bugUne kadar gOrü$-1
'dl. Konferans salonunun Ononde 'I meier dOzeyinde yOrOyen bir 'sO-'
"toplanan deAi$ik Olkelerden pro-. reç olan ve kararlann bOtOn Ul.
testo gruplan slogan atarak azmkelerin gOrO$ birlijiyle ahndljI
hk soruolanm dile getifdiler. ProAGtKbOnyesinde daha kalici kutestocular arasmda Kortlerin de rumlar olu$turulmasml gerektiribulunduAu gOrOldO.
,
yor. Danimarka, kurulacak soKonferans, ev sahibi Danimarrekli AGtK sekretaryasl için Koka'nm DI$i$leri Bakam Urre El-, penhaS'IOnerdi.
!eman Jensen '10 konu$maslyla
AGlK içerisinde NATO'da 01açlldl.
Jensen konu$masmda;
;duAu OlçOde etkili olamayacak
AGtK bOnyesinde insan haklany-; ABD bu Oneriye kar,1 çlklyor.
Ja ilgiIi daha baAlaYlclkontrol me'S-29 hazlran tarihlen arasmda
kanizmalarl olU$turulmasml Oner-' Oç hafta devam edeeek tnsan,
di. Danimarka bu amaçla AGIK Haklan Konferansl'mn ilk iki gObOnyesinde bir insan haklan ko- nOndeki dl$i$leri bakanlan topmitesi kurulmaslm Oneriyor.
,Ianhsmdan
çlkacak en Onemli soWashington'daki Bush-Oorbanuç, Almanya sorununun ve bu
çov zirvesinde Almanya'mn bir- sorunun ortaya çlkardljI yeni bir '
IC$mesillden doPcak gUvenlik so- Ampa GOvenlik Sistemi onerilerunlanmn çözümO konusunda an- rinin tartl$ilacalt blr AGlK zirvesi
la$ma saAlanamaymCa
gOzler karan olacak. DI$i$leri bakanlaSovyet DI$i$leri Bakam Eduard
n, bu yll sonuna doAru yapllma~vardnadze ve ABD Di$i$leri Ba- SI Oneri!en zirve içln bir hazuhk
kam James Baker'm da katJldlAI komitesi olusturacaklar.
'
Kopenhag'taki konferansa çevril- rürldye
di. $evardnadze ve Baker Almanya sorunuyla ilgili ikili bir gOrO$TOrkiye azmhk sorunlarmm:
me yaptllar. Baker - $evardnadtartl$llacajI bu konferansa haurze gOrü$mesinin Oncesinde her iki hkh geldi. Türkiye, auollk tamdl$i$leri bakaru, Batl Alman ve mim Lozan anlqmasmda belirtil- ,
DoAu Alman w$i$leri bakanlanydiAi $ekliyle anladljIm, bunun dl- ;
la da gOrü$tüler,
$mda bir azmhk tanlmadlAlm ISKopenhag'taki tnsan HaklarJ' rarla'belirtecek.
AGtK'te kararKonferan~J'na Almanya sorunu-o tar konsensus. vani bütOn Olk,ele00
0
0
0
'Mardin'in Mazlda~ ve tdil, Van'm Çatak
ilçesinde çlkan 3 ayn çatl~mada 3 korucu
öldü, 4 PKK'h terörist ölü eIe geçirildi.
1èröristler aynca Van'm Çiftlik köyünde okul
yaktllar. Kahramanmara~'m Pazarclk ilçesinde
bir kamyon ~oförünü öldürdüler.
, ADANA (Cumburlyet Güney
luerl8lrotu)
- Mardin MazldaIlve Idil ile Van'm Çatak ilçesinde PKK'h terOristlerle gOveolik
lOçlerl aruanda çlkan Oç ayn çatIpRada 4PKK'b 010 olarak eie
aeçirildi, 3 kOy korucusu OldO.
~'1DPazarClk
ilçeIinde bir kamyon $OfOrünOOldOrdtlkleri bildirilen PKK'h terOrist1er, Erzurum'da da'~nkaya i1çeline baskan dOzenleyerek bir resrni arael yaktllar. ¥U$ SHP 11
Batkam Sim Sak*'m sahibi 01.
duJu otelin bahçesine tahnp gOcO yOksek patlayiC1 atildl. Ain'.
mn DoIubeyaut
ilçesine baAh,
ÇiftllÏt kOyÜnUliilkokulu' da teröristlerce yakildi.
OJalanOstO Hal BOlge Valiliji'nden yapilan açlklamaya gOre
Merdin'in
MazldaAI ir~~iniJ)
Erollu-Atlica bOIgesinde önc~ki
geee 23.00 SJralarmd~ .k~liorn~'
oculanyla PKK'h terOristler arasmda çatl$ma çlkmasl üzerine olay
yerine takviye güvenlik güçleri
gOnderildi. çatl$mada bir teröris!
Olü olarak eie geçirilirken henOz
kirnliAi Ojrenilemeyen bir köy ko"
rucusu da ya$amlru yitirdi.
.'
Mardin'in!dil ilçesinin Bostaill1
kOyOnOn Cehennem Deresi mev-'
kiinde 'de gOvenlik güçl,eriyle
PKK'h terOristler arasmda çatJ$ma çlktl. Olayda iki terOrist Olü
olarak eie geçirildi.
Van'1D çatak ilçesinin Andiçen
kOyoü Musa DajI mevkiinde ise
Onceki gUn lS.00 Slralannda gOvenlik gOçleriyle kOy koruculan
bir grup terOrist ile kar$lla$tJ. Çlkan silahb çatJ$mada, bir terOrist
ölO olarak eie geçirilirken kimlikleri henOz Ojreililemeyen 2 kOy
korucusu OldürOldO.
çatl$malardan
soora çatl$ma
bölgelerinde yapilan arqtlrmalarda, terOristlere ait olduAu belirtilen 2 Kale$nikof, 2 G-3 piyade tOfeji ile bir tabanca eie geçirildi.
Kahramanmarq'm
PazafClk ilÇesinde PKK'b olduklan bildirilen 4 ki$inin Ali Aksoy, adh kamyon $oforüno otomatik silahlarla OldOrdükleri bildirildi. Kahramanmara$ Valisi Mustafa De-
57
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERIIEVOKA
hlir'den ahnan bilgiye göre- öric~.
Ici geee 21,00 sulannda meydana
'gelen olayda, Terfikli kÖyUne
kamyonla i~çi götüren Ali Aksoy,
dönU~te AliçiçeAi mevkiinde dur.
durularak
kullanmakta
olduiu
kamyondan indirildi. Kamyonda
bulunan öbUr 2 ki~iye dokunma.
yan ve PKK'II olduklan bildirilen
4 ki~ii Ali Aksoy'u SO metre ka.
dar ileride otomatik silahlarla öldUrdUler.
Mu~ SHP 11 Ba~kam Sim ~aklk'm sahibi olduiU Zengök Ote.
Ii'nin arka bahçesine dUn sabaha
kar~1 02.30 sularmda kimliii be.
lirsiz ki~ilerce tahrip gUcUyüksek
patlaytcl madde attldr. Ölen ya da
yaralanan kimsenin olmadlit patlama sonucu otelin arkasmdaki
çevre duvan ytklldt, kapl ve çer.'
çeveler parçalandl, su tesisatl bo.
zuldu. Otelle birlikte yakmdaki
binalarm da camlarmm kmldlil,
pa:tlamayla ilgili olarak polisin
ara~tlrmaya ba~ladlil, ancak so.
rumlulan hakkmda herhangi bir
ipucu .bulamadlil bildirildi.
Brzurum'un
~enkaya ilçesine
baskm dj1zenleyen PKK 'II teröristlerin bir arael yaktlklan bildi.
rildi.
AA'mn haberine göre ~nkay(1
ilçesinin Özyurt Yayla köyüne ö~ :
ceki gece bas km dU:tenleyen;
PKK'hlar, görevIi 2 orman muha.
faza memurunu etkisiz hale getirdiler. Teröristler daha sonra de-,
poda bulunan tomruk1arla bir resmi araci yakttlar.
Kaymakanl Ayhan ÇiftllSlanlar, kaçan teröristlerin yakalan-"
masl için bölgede operasyonlara
ba~landl~ml belirtti.
Bölücüler okul yakb
AA'mn biidirdiAine göre A~n
dagJ eteklerindeki Çiftlik köyüne
önceki geee baskm dUzenleyen bir
grup terörist; köyUn gençlerini
okulun önUnde toplayarak propa.ganda yaptl. Teröristler, daha
sonra okuldaki slra ve masalan
bir araya toplayarak ate~e verdi1er. GUvenlik gUçlerinin köye geldigini haber alan çete mensuplan, kaninhktan yararlanarak A~:
n da~1 yönUne kaçtllar.
Tercüman,
ÇAPt-RIVISTA
Milliyet,
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
7. 06. 1990
,'Dü~man)ara
özgür)ük yok"
• Ahm t SEVER
e'
• IrIan KURTULMU$
Özgürlük dÜlmanlan için özgürlük olmaz."
AU Bozer, insan haklanmn
• KOPENHAG
temel haklar oldugunun tart!'"
Sllamayacagml, ancak, ferde.
ûRKIYE mn, msan
.
.
haklan ve azmhklar konn temel hak ve özgUrlUklen
devletin bUtUnlUgUnUtehlike.
nusun d a zor an Iar yssa.
d
k d
k "
k
¥aca~1 "A vrupa Güvenllk ve
ye UsUrme , emo raslYIY1I1blrllAi Konferansl" (AGtK)
!ll~k am,aclyla kull~~malann,a
insani boyut toplanulanmn
IZln venlem~yefeAml söyled!.
a Ih I dUn Ko enh 'd b
Bozer, TUrklye de azmhk stakÇ IS U . P
ag a ,atUlerinin ikili ve uluslararasl
k:~, ~4 ~k:~~~I~~:fe~~~:k~:
iliskHerde tammlamasmm yam önUnde bir konu~ma yapan
plldlgml da kaydeui.
"Türk' diplomasislnln lell" AD
tnsan haklanmn ekono.
Bozer, adtnt vermeden aynhkçl
mik, sosyal ve kUltUrel yönleKUrtierin terör eylemlerine
rine de dikkati çeken Ali Ba.
aufta bulundu ve "Özgürlük
zer, buna örnek olarak, Bau
dÜlmanlanna
özgürlük
Avrupa'da yasayan 2 mHyona
, verilemez" dedi. Klbns Rum
yakm göçmen TUrk isçisinin
kesimi DI~i~leriBakam Yorgo
durumunu gösterdi: ~vr~pa'.
Yakovu, Klbns konusunda
da yasayan göçmen Isçllenn arTUrkiye'yi suçlaYlclbir konu$'
uk Avrupa'nm aynlmaz bir
ma yaptl. Disisieri Bakam Baparçasl haline geldigini vurguzer, Yakovu konu~maya baslalayan Bozer, bu göçmenlere
madan önce toplanu salonunu
sosyal ve politik haklar veri!terk eui.
mesinin gere~ni ifade eui. Ba.
Ali Bozer KUrt sorununu
zer, bu çerçevede, Avrupa'da
ön plana çlka:maya ve PKK'ya . giderek artan rrkç1hkve yabanesnek yakla~maya çahsan bazi
Cl düsmanh~lm da kmad!.
çevrelere uyan niteliAindeki
Öte yandan dünkü oturumkonusmasmda terörizm Heinda, Klbns Rum kesimi Disisieri
san haklan k~nusunun birbiBakam Yorgo Yakovu, TUrrinden kesin sekHde aynlmasl
kiye'yi suçlaYI bir konusma
gerektiAini vurgulad!. GUnüyapmaya hazulamrken, DISiSmUzde lerörizmin, çoAulcu
leri Bakam Bozer ve TUrk deparlamenter sistem ve temel
legasyonunun önde gelen üyeözgUrlUkleriçin bir tehdit oluSleri toplant! salonundan çlkt!.
turduAunu, terörizmin kisinin
Bllz~r'in arkasmdan bakarak
en temel hakkl olan yaSama
hakkllll yok ettijini beUrten AD
Bozer, söyle konu~tu:
"Türk hükümeti, terör ha-,
reketlerini kaynaAI ne olursa '
olsun klnamqttr. Terörizmln
hiçbir kOlUIaltmda hakh IlÖSte!'i!~!D.eyec!.8ine..inaDlYoruz.
[î]
T
konusmasma baslayan Vargo
Yakovu, Klbns'Ia, Türkiye'nin
tutumu nedeniyle Helsinki Nihai Senedi'ndeki tUrn ilkelerin
ihlal altmda oldugunu iddia ett' KIb'
0 II
d B
l,
ns m ne OeUne e at!
Bloku'na dahil oldugunu, bu
yU d
"I.
l''
II d II
'I
, z en ~ga e Uera leim: e.
n sUren Yakov~, Klbns m,
AGIK çerçevesmde, çöz.U~
kuyrugunda bekletllmeSllll,
AGIK'in, insani, askeri ve siya,s,i~o,yutlanna da.hi!e~i~meme.
sl,mkabul etmedlklenm, s~yledl. ~a~ovu, kaYlp klSllerl,e
~Urklye den ~Ibns a göç etunlen TUrkler~n.durumu hakklllda da elestlrller~e b~lundu ..
Öle yandan, ~ISlslen Bakam Bozer, Yunamst~n Bas~a,~a-'
m K~nstantln Mlçotakls m,
öncekl ~ksam 32. Gün pr~gra- .
mmdakl,konusm.a~mda TürkYunan diyal~gu lçm,Klbns sorununa öncc:h~leçö~um b~lun ..
~a,sl gerekuAme .d~l~ g~r~sl~-.
nm kabul etmedl~ml blldlrd!. '
Miçotakis'in, Klbns'I ön,
kosul olarak ileri ~ürmesinin
hatah olac,~~I!lada Isare~eden
Bo~r, :'T~r~ye, Yunamstan'.
la 1I11kllerIDIKlbns sorunundan aYlrmaktndlr" tezini vurguladl.
D1sisleri Bakam Ali Bozer,
dün aksam Almanya Dlsis!eri,
Bakam Hans Dietrich Gens.
cher i!e iki!i bir görüSITe yaptI.
7. 06. 1990
Dört terörist öldürüldü
tVARBAKIR,
(Tercüman)Mardin ve Van'da güvenlik
kuvvetleri ile teröristler arasmda
çlkan J ayn çatl$mada 4 terörist
ölü olarak eie geçirildi, 3 köy korueusu da $ehit oldu.
Ola~anüstü
Hal Böige Valiligi'nden yapllan açlklamaya göre, Mardin'in
MaZIdagi ilçesine
ba~h Ero~lu-Athea bölgesinde öneeki geee korueularla
teröristler
arasmda çlkan silâhh çau$mada I
terörist silâhlarl ile birlikte ölü ola-
D
58
ÖZETI
rak eie geçirildi. çatl$mada
I köy
korueusu da ~ehit oldu,
Mardin'in Idi! i!çesi Bostanh
köyü Cehennem Deresl'nde arama
ve operasyonlanm
sürdürcn güvenlik kuvvetleri bir grup teröristle
kar$lla$ll. Meydana gelen silâhh
çatl~mada 2 terörisl silâhlan ile
birlikte ölU olarak eie geçirildi.
Öte yandan, Van'm Çatak ilçesi Andiçen köyü Hamomusa Dagl mevkiinde geçici köy korueulanile birlikte operasyonlanm
sür-
düren gUvenlik kuvvetleri bir grup
terörist He kar~lla~u. "Teslim-ol"
ça~nsma ate$le kar~.IIi( veren teJöristlerle çlkan çatl~mada I terörist
ölü olarak eie geçirilirken, 2 köy
korueusu da ~ehit oldu.
Erzurum'un
~enkaya i!çesine
baskm dUzenieyen bö\ücU çete
mensuplan, bir araCl yakular.
Bölücü çele mensuplan
Agn~
mn Dogubeyazlt
ilçesine bagh
Çiftlik köyünün okulunu yakular.
H ürriyet,
ÇAP£-RIVISTA
ÖZETI
7. 06. 1990
TÜRKivE NiN RESMi GÖRÜSÜ
'Bozer: "KürtIer
azmhk degil"
Enis BERBEROOLU
I
. SOVVETLER'DEN TEK TARAFLI INDIRIM
.
Bu aracla, SovyetIer B~
~erl
&kam Edvard
~,
konferanStn 2lÇI~ törenlnde ya~konUl'
mada taktlk nükleer silahlarda ve Avrupa'dakl nükleer
. toplarda tek yanh yenl lndlrlme g1dil~n1
2lÇIkladi.
$evardanze, Orta Avrupa'dan taktlk nükleer füze ftrlatJ.
. QSI 60 rampa
lie 250 nükleer topçu birl~ ve 1500
nükleer ba$I~m tek yanb oIar8k kaldtnlac:çm
së¥edl.
KOPENHAG (Hrimyet)
A VRUPA Güvenl!k ve l$birl~l KonferanSl (AGIK) .
Rçerçeveslnde
düzenlenen insanl boyut konferansla ..
nnm Iklnclsl dün Danlmarka'mn ~entl
Kopenhag'da
~adl.
Kürtler'ln "azmbk" olarak kabul edilemeyeceQi
göri¥inü
savunacaklanm
be1trten Di~erl Bakam ÂIi
Boler, "AzmhiP tarumIarlœn tarihJ QeÇIIÜfIe, baZI
objektif loatasIiua dayBnmak Iazun. -Yam . rne&ele,
azmhQm tanmunda yabyor. Bu IOI'UIlU çok gene!
formUlIerte !fade etmek yerine, ulllllararasa anIatmalar ve lllœIertn lIIZI!ttl9I œeDikIer dikkaœ ahnarak
çok üst dïœeyde nùaIaa etmekœ fayda vanbr" dedi..
BOZER'IN
KONU$MASI
Danimarka KraIIçesi ve 33 ülkenln ~erl
Bakanla,
nna toplanbmn ~eden
sonraki oturumunda
hitap
eden ~eri
Bakanl All Boler, insan haklan ve terorizm araStndakl farka dikkati çekti. Boler, "ÖIgürIük
CÜjmanIanna özgüdük tanunak oImaz" dedi. Türkiye'nin azmbk tanlITllm, "\kiB w ulu&Iararasa anIalJma-.
Iarla beIirIenmIlJ nüfœ grupIan" oIarak yapan ~eri
Bakam, "Daha önœden var oImayan 8ynmIar ara-'
rnamahyJz" dlyerek Kürtler konusundaki
Türk görü~nü üstü kapah biçimde vurgulach.
Bu arada, All Boler. Rum ~erl
Bakanl'mn
kon~
yapaca91 suada, 1'anunadJ9umz üIIœyi niye
dinIe.yeIim" dlyerek salonu terk ettl.
AZINLlKLAA
GÜNDEMDE
Insani Boyut toplanblarmda özeUlkle DoQu Avrupa
ülkelerinde ~
azmbklann dil ve kültür sorunlanmn
~IaCa91
tahmln edil¥>r. ABD ve ltalya tarafmdan
gündeme getirilece9i bildirilen "BöIgeseI kültürün korunmasa ve uh.8aI diIin kulIarurm" yè>nündeki öneriler,
Türkiye'yi çok yakmdan ilgilendiri~r.
Bu önerilerin
Di~~eri Bakanlt9J düzeylnde yaPllacak ve iki gün sü.
recek genel kurul çal~alanmn
ardmdan delegasyonlar
arast gö~eler
5IraS1nda masaya gelecegi belirtll¥>r.
Türklye, Kürt sorununun
AGIK p1atformunda,
"Azmbk Haldan" çerçevesinde gündeme getirilmesi
halinde ~u !kl tezi ~eyecek
~ U1l111ararasa anIatmaIar (Lausanne) ~
Türldye'de bIr Kürt azmhgJ yoktur.
~ TarIhl geçmit gömnüne alUlCbgmda KürtIere umhk statüsü tarunmaII lIK!\OIt haklardan geri adun
1NIYIJ.acaktIr.
Ote yandan, Kopenhag'dakl
konferan5ln düzenlen.
d~l BeDa Center önünde toplanan 30 kadar bölücü
Türklye al~lnde
s10ganlar atarak gösterl yaptl.
zer, Alman DlflflerIBlklnl'yli. AGIK Zirvesi için Kopenhag'ta bulunan DJ~~/eriBakEmAli;
Bozer, dan FederalAlmanya DJ~~/eriBakEm Hans Dietric.11
Genscher ile bir araya gelerek yanm saat g6rO$tO. .
KOPE~G
* Avrupa GiMmIikkatJlan
ve Ïl;birliQi
Tfuk
yut ToplantJSl'na
NOT~
KonferiÙ1sa Insani
B1:
d~l~nu,
~
vakya \le Sovyetler Birligi resml heyetlerinin ara5lna
d~.
DI~leri Bakam Ali Boler, masaya Bayan M\.i5.
te~ YardlmclSI Aliz Dinçmen ile oturdu. Bakamn l5C.l!
tarafmda oturan eski Danimarka Büy(ikelçimii, saloodaki sayth bayan delegeler arasmdaydl.
.
KKTC HEYETi MiSAFiR
*
Türkiye'nin toplann divan heyetine yakm, Danitnarka'
Kraliçesi'ne kom~u yerle~m konumunun
yam Slra üç
ki~i1ik bir KKTC heyetil)in "mlsafir" statüsünde salona
girmesi ilgi çekti. Resml toplanblarc;ja söz hakkl bulunmayan KKTC heyeti, gayri resrm nitelikteki paralei
aktivitelerde Güney K1bns Rwn kesiminin ele~tlrilerlni
yamtlayacak.
KONFERANSIN
* Konferansm
YILDIZLARI
ytldlzlarl, ABD \le Sovyet DI~i~leri Ba.
~2:1an. ~~du: ~m, iki süper gücün temsildlerine göster ..
dlgl buyuk llg\. ve DI~I~lerl Bakam All &zer'in
kon~masmda -kulTandIQI sakin üslup, AGtK gündeminde
Türkiye'den
daha önemli meseleler
bulundugunu
ammsattt. Nitekim ~.
Gene! Kurul konll$1lasmdaki
üslup ~in "Sakbrgan
ve sawnmaa blr yol izIemedlm ifadesini kullandl.
Aksu: Terorlstler da#lldl
"Olaïanüstü bal" aeklz
Ilcie4 ay
uzatllcll
ANKARA, (HCWrIyet)-Bingöl, Diyarbakir,
t> Tunceli, Van;ElazIO, Hakkari, Mardin ve
.1Ia
Siirt'te ola08nüstü. hal uygulamasl 19 Temmuz'dan itibaren 4 ay daha uzatlldl. Bu konudaki
~bakanhk tezkerel[li TBMM'nin dünkü toplantlsmda kabul edildi. lçi~leri bakant AbdOlt.d1r
Aksu, GüneydoOu bölgesinde terörist faaliyetlerin çlkanlan kararnameler ve san ahnan tedbirlerle azaldlOlnt teröristlerin daga çekildiOini
ve bazllanntn da teslim oldugunu söyledi. Son
ii9 ¥llda 505'i ölü 815 teröristin eie geçirildigini
bildiren Aksu, teröristler için daOllma ve çökü~
sureClnlO ba~ladlOIOI belirtti.
59
REVIEW-BERlIEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
Curnhuriyet,
Açhk grevini desteklemek için Dargeçit
Il
Kaym akamh5.&-l önUndl'
e oturma ey .eßl1yapan
kadlmn tutuklanmasml protesto için esnafm
yarlSl kepenk açmad1.
MEHMET
AKA
DARGEÇ1T - Mardin'in Dargeçit ilçesi hükümet konall OnUnde oturma eylemi yaparken gOzaltma alman 40 kadJndan il'inin çtkanldtklan mahkeme tarafmdan
tutuklanmastm protesto eden çok
saytda esnaf dUn sabah i~yerlerini açmadt. Kepenk kaparna eylemi yapan esnafm, i~yerlerini ~Ale
saatJerinde açmasJyla ilçedeki ya~ant normale dOndU.
60
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZET!
7. 06.1990
le~tirilen kepenk kapamOl eylemine ilçe esnaftmn yaklll$tk yartst
katÎldJ. Sabah saatlerinde i~yerlerinin OnUride toplanan esnaf arasmda kepenk kapama eylemi konusunda gOr~ aynhklart çtktt.
Dargeçit Kaymakamltll OnUn- Bunun Uzerine Dek~uri A$ireti
. de, Diyarbakir E Tipi Cezaevi'n- uyesi bazt esnafm i~lerini
açttkdeki açltk grevini desteklemek
Ian; Haverki A$ireti Uyesi esnaftamaC1yla 31 maytsta oturma eyle;- nise açmadtll gOzlendi. Ö~e sami yaparken polis ve jandarma ta- atlerine kadar bUyük bOlUmünUn
rafmdan gOzaltlna alman kadm-' kapalt olduAu görülen i~yerleri dalardan Il'iningeçen pazartesi gO- 'ha sonra ttlmUyle açtldt ve ilçedenÙ çtkartldtklan
Midyat Asliye . ki Yll$am'normale dOndtl. Eylem
Ceza Mahkemesi'nce tutuklanma- .slrasmda gOvenlik gOçlerinin herStnt protesto aID8C1yla ilçe esnaft hangi bir uyan veya müdahalede
. dUn de kepenk' kapama eylenû bulumnadtklan gOrüldU.
yap!t. ~1Dlann
gözaltma altnBu arada SHP Thnceli Milletl1).asll~~an~onra ikinci kez gerÇek7. _vc:k.i!.i:~~rJ!e~ç,9!llyl!,.da
.il,i-
li olarak gOzaltma altndtktaq son.:
ra Çtkanldtklan mahkemece ser~
best btraktlan 12 kadm ve çocu-.
Aun kendilerine Mardin'de sivil giyimli ki~ilerin i~kence yapttAt yolundaki açtklamalart konusunda .
~unlan söyledi:'
\,
.',
"12-13 ~mdakt
çocuktara I~-'
kence yaptlmast aktm alacaAt biT'
~ deAll. Bunlar benüz ne yapbk-)
lanmn bUinclnl bUe 18ftyamayacak ~talar,
Bu çocuktara böyle
Insanltk dqt bir bareketIe, 'siz. bU.
yüytlnce devlet dU~am olun'
nUmek ml isteniyor? Böyle olaylar devletle balk arastnda ban~,
saAlamaz, akslne uçurumu daba
. da ,arttJ~,Ir:" .
de-
REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
Cumhuriyet,
Baltam
'BAlmAT (AP) - Irak Petrol
laaam FJ
'Çelebl, TOrkiye'yi, ülkesi ile Farat'In sulanmn
paylqWnul
konusunda bir anlqma
,yapmamakla suçlacb.
El Çelebi, Türkiye'nin '.oruna ,ereken Onemi
vermedilini One sOrerek, us. kayaaklan
lzerbideld slrtItme çok dddlbo11lttlld1r ft
b6IpdeId latIknra zanr ~...... " dedi.
El Çelebi, Irak hlllttbnednin yaym OI'JlUU uEUf
.Be" deraiaine verdiJl demeçte, TOrklye'nln,
iular konusunda lrak'lDlOrOIme
Oneriline
kulak tlkadJllm iddia eul. -Irakh Bakan,
Flrat'm sulannm paylqdmasl konusundaki
,Orül aynhklanmn TOrkiye-Irak ililkilerlnin
leli,mainde
bOyOk enael telkil ettilini
savunarak, "Tlrldye'a1D IOruna prekeD öDem
.vermemCli yalmzea Ink IIÇIIIDdaa detU,
b6llealD IIdknn açlUDdaD da olumsuz bir
faktördlr"
gOrOfOnO savundu.
Firat sulanmn paylqlMlyla Haili gOrO,melerde
Irak heyetine bqkanllk eden El Çelebi,
Balbakan y~
Akbal.t'un
Irak ziyareti
sirasnida da TOrk taraflOm su sorununu
gOrmezlikten geldilini One sOrdo. Irak Petrol
Bakam El Çelebi dergideki demecinde,
"Bqbakaalar
'dizeytadeld lörtqmelerde su
sorunuDa öDemU blr yer verllmeslnllstedik.
Ancalt 200 kifUik beyede Baldat'a leien
BqbakaD Akbulu,'un YaDJDda lU konusunda .
~Ud1.D blr kifi bUe yolitu" dedI.
El Çelebi, "Bu, lid ülke aruaadald Ultldlerin
leiltmesialn öDlade lerçek bir e.eldlr"
dedi .
£1 Çelebi, TUrkiye'nin, su sorununun çOzOmOne
ili~kin Suriye, Irak ve TOrkiye arasmda
''
yapllmasml Onerdili toplanuda, daba esnek bir
tutum takminaSlnl beklediklerlni kaydetti.
Irak'm, bu ay sonlanna doiru yapdmasl
beklenen toplanuda yeni bir anI8$ma
imzaIanrnasIJU i~teyec* samhyor. Ir~k Petrol
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
7. 06.1990
Irak yine Fzrat'z zsztzyor
Petrol Bakanl, su için anla~ma yapmadlg1 gerekçesiyle
Türkiye'yi agIr biçirnde suçladl
•
Datant Issam El
Çelebi, Suriye ile ülkesi arasmda
Farat'm sulanmn paYlalllmasl konusunda bir anlllfma yapddll1m,
anlllfrna uyannca Irak'm yOzde
S8, Suriye'nin de yOzde 42 oran.
larmdan, Flrat'In sularmdan yararlanacaklanm sOyledi. El Çelebi, Suriye île ne zaman anlalmaya vardlklanm belirtmedi.
Türkiye'nIn,. AtatOrk Darajl'mn doldurulmasl amaclyla bir ay
sOreyle Firat 'ID sularml kestililll
&Dlmsatan El Çelebi, bu nedenle
, Irak tarlmmID boyok zarllr gOrdüAüno, t1Ikenin gtlneyinde uygu ..
lanmasl dÜIUnOlen birçok projenin bundan etkilendilini sOyledi.
Surlye de, Flrat'm sulanmn kesilmesi uygulamasl sonucunda tanmmln bUyUk ölçude zarar gördO~UnU bildirmi$ti.
TERCÜMAN, 8.06. 1990
Almanya'da PKK
"dâvâslnda olay.'
DDüsseldorj Yüksek Mahkemesi'nde
sürmekte olan bölücü örgüt davaSlmn son duru$masmda, ba$SaVCIile
ba$hakimin konu$malarma mqf.!f~
hale edilince olay çrktr,
I fi~i','~
-
.
_~..... t _:.......';'
DtiSSELDORF, (A.A)
Federal Almanya'mn DUsseldorf $ehri Eyalet YUksek
:Mahkemesi 'nde geçen ekim
aymdan bu yan a devam etmekte olan 17 samkh bOluI~
OrgUtdavasmm son duru~~asmda olay çlktl,
,.' Mahkeme heyetinin, tutuksuz yargllanan samklardan
:Ali Sapan ve Hüseyln Çelebl'nin, bundan Onceki duru~malarda ba$savci ve bal yarglcm konu$malarma mUda-
haie ettikleri için 3'er gOn hapis ve disiplin cezasma çarptlrmasma, samklar tepki gOsterdiler.
Olaya mUdahale eden Ba~yarglç Belker, derhai mahkeme salonunu bO$alttlrdl Ve
samklar zor kullamlarak dl~an çlkanldllar.
"AsrIß terörlzm" davasl
olarak nitelenen ve ekim
aymdan bu yana devam eden
davada 9'u iutuksuz olmak
Uzere 17 samk yargdàmyor.
61
I
ÇAPt-RlVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
TERCÜMAN, 8.06. 1990
lç çat/$malar
'
;orgut yaymmda
, de~erlendirildi
Soldayeni
parti tamam
r"~'5l
" ,APO
muh"il'elini
'ek 'ek
.'OktayPIRIM
61dütlÜYDI
O
[SJ
Insanllk dl$l eylemlerini (J,gUt içinde
de sUrdUren PKK lider; Apq kendine y(Jnelik en kUçUk muhalefftie dahi kan d(JkUyor. Ele$tirilere, tahammUI edemeyen ter(Jr (Jrgütünün lideri, üst düzeyde olup ':vok edilen" baZI militanlarm kendisi tarajmdan degil, muhalij gruplarca öldürüldügünü öne ,si/rüyor
Iccck.
" rI-
YURT HABERLERi SERViSi
nö ort.,.
koymu,tur"
diyelerOr
Orgülü
rek açlkladl.
Böylece Apol
PKK'mn
Iideri
Apo,
nun liderlik saYa$1 yüzünden
(Abdullah
Ocalan) Türkiyet
Hasan Bindal'I öldUmüAUnü
de yaplirdlAI insanhk dl$1 ey- gizlemek iSledi.
,Iemlerinin benzerini, Suriyet
Avrupa;da hazlrlaOlp bll$l"\
nin kontrolUndeki
Bekaa va- Ian SerxwebUII'ulùon,
sa)'l"'
,disinde
yuvalanan
örgülU
smda, PKK iÇindeki AÎtdul~:
içinde
de gerçeklC$liriyor.
lah ÖCalan'a-muhalif
gruplar
Xendine
~Ondik
her lürIU ve bu gruplal'tf1,nasll yokedjl-,
muhalefell
kanh eylemlerle" di Ai anlallhyor
... Dergi, Is-,
sona erdiren ÖCalan, son ola- viçre'deki bir'haslaocde
l,eua,rak da PKK'mn
masum in-. vi edilmekle
olan Apo'nun
sanIara yönelik cinayetlerine
muhalifi
Hüseoyill Ylld,"m~
kar$1 Çlkan örgülUn Ust dUzey 10 vurulma
olaYllidan,
"Bu
.yönelicisi Hasan Blndal'I öl- prowkasyoncular,
88 )'Ihnda,
dUrllü ... Aneak Hamza kod: partiyi lasflye etmeye çah$I-'
adll bu mililamn öldUrUlme-,
yordu, ama PKK saW$çllan'
sinin, örgUI içinde yeni çall$- piani bO$a Çlkardl" diye söz
'malara ~olaçacaAml hesapla-'
ederken, Hasan Bindal'm ölyan PKK lideri, bir la$la iki :dürülmesi
olayma
sayfalar
.kus vurUD. örllUIUn yaym oro, dolusu
yer verdi...
Aneak
gaOl Senwebun
dergisinde,
Senwebun
adll dergi örgUlün
einayeli
kendisine
muhalif
labam larafmdan sevilen Bin~r.ubun tlzerine alii. ÖrgUI dal'I Apo'nun
deAiI de, Me-'
lçmde ya$anan huzursuzluk..
tIn kod adll ~hin Baliç'in öllar ve iç sava$, Tercöman'lIl
dürdUAUnü
yazdi. Kendine
'haberinden
sonra, PKK'nm
yönelik muhalefeli, sen yumyaym orgam Senwebun'da
ruk polilika~lyla
sindirmcyc
,da yeraldl. Apo'ya ba$kaldl"all$an Öcalan, Hasan Bin.
,ran gruplan,
"dü$man slnlf.
dal einayetini, Senwebun
sahir adlRa yola çlkan komploycsinde Ballç'in üzerine Ylka'cular olarak" gösleren dergi,
rak, labanm öfkesinden
kurHa5~n
BInda! için aAlllar
tulduAu gibi, çete olarak adyakl1...
Dergi,
einayetin
landlrdlAI
Baliç'in grubunu
"Apo'suz PKK", "Demokra,da PKK'dan
dl$laml$ oldu.
tik
PKK"
sloganlanyla
~hin Baliç'in Avrupa SosApo'ya kar$1 mUeadele veren
yal Demokrasisi
ve Türkiye~
Melin kod adll ~ahin Baliç
nin ye$il 1$lk yakmaslyla
taraflDdan
i$lendiAini belirApo'ya
kar$1 bir komploya
tip, OrgUt içinde geli$en kan-, giri$tiAini anlatan dergi, mu,II olaYl, "Gözü dönmü$ bu, halif grubun amaemlD partiyi
çeteeRion
Hasan Bindal yol- lasfjye etmek oldu~unu
ifadll$l katlederek, gerçek yüzü-,Ide eui.
'K anh
62
-ANKARA
HP'den aynlan ve ihraç
,
eclilen millctvekillerinin
"Demokrallk
Olutum"
ad! altmda blr .Urcdir .UrdUrdUk.
lcrl parti kunna giri,lm1eri bu,Un
nihayct ,erçcklqlyor.
Adl "Hallu.
£aek Partl.1
(IIEP)" o1arak bclirlcncn ycni si.
yui partlnin kurulu, dilekçcsi
bu,Un lçi,lm Bakanhll'na veri-
•
Sosyal demokrat nitelikli ycni
siyui partinin kuruculan arumda yer a1acak millctvekillerinden
yine fire vmldi. Yeni parti çah$malanna aktif biçimde kat!lan
baAlmslz milletvekilleri Adnan
EIlmen, Mellmet K.hraman ve
M .... ul Ah •• k, son anda partide yer almaktan vazaeçtiler.
EIl_.
Milliyct'e "Böylcsl
M.1yi oIdtI" dcrkcn, diAer milIctvekilleri herhangi bir aÇ1klama
yapmanm doAru olmayacaAlm
SOylecliler. EIl.n,
Oteki arka.
da$lan Ahn.k ve K.hram.n'Ia
birlikte SHP'yc donme1erinin SOz
konusu olmadlAtm, 'kesinlikle baAlmsll kalacaklanm ifade elliler,
Halkm Emek Partisi'nde,
SHP'dcn.ltopan
baAlm$lqu 10
milletvekili yer ahyor:
;
Abdull.h
"'Iürk,
Fehml
"Ikl.r, Cliaeyl C.aver, Kenan
Sö.mez, ......
Haldu Öna!, S.Oh Sömer, Ahmet Türk, abrahlm'
AklOY, Arif Sat ve Mehmel Ali
Erea.
Parti kuruculan bugün kuruIU$dilekçelerini lçi$leri BakanhAt'na verdikten sonra Amtkabir'i
ziyaret eclecekler. Daha sonra
'topllnacak
kurucular
kurulu.
yOnctim kurulunu belirleyecek ve
gc:nel~kanl seçecek. Genel ba$kamn Fehml _flkllr olmasl bekleniyor.
Daha Once yapllan toplanuda. HEP için Blflürk ve -fl~l!lr
~diy ,Ö.terl1iril,d.
Anêak, ....
tllrk, ,enel blfkan olmayaeal.ni bellnlnce, IfIklar One çlkml$'
t!. Yeni partlnln ,enel merkezi
,Karanfll Sokak'ta olaeak.
Halkm Emek Parti.i'nin ku.
rulmulyla
Mccll.'tekl
.Iya.al
parti ")'III bete yUkaelcœk. Bed.
relli. DaI •• 'm kurdulu ve par.
Iamcnloda ikl aandalyesi bulunan
Demokral
Merkez Parti'den
(DMP) sonr. Halkm Emek Parti.i (HEP), 10 mil1etvekiliyle muhalefct partileri arumda yer a1acak.
SHP Genel Saymam Diyarbakir Millctvekili Fual Alal.y.
yeni partinin dl$mda kalln ba'Imslz milletvekillerine, "P.rtl.
ye di.lin" çalrtSI yapt!. Alal.y,
haztrlamakla olduklan OoAu ra.
porunu bir sUre sonra kamuoyuna açlklayacaklanm
bildirerek,
"Bu ark ..... anmID p.rtimlzde
,inaek
lstIyonz"
dedi.
AIII.y,
funlan
sOyledi:
- "SoIyal demokratlann blrli.
tial lstIyonz. Sol h.reketle dd.
fil pIaada IdeoIojik .ynb&J oImly•• leaeI çel'feVf lçenI.de 80SyaI demokrat IdeoloJlyI benlmaeyn blli.
k.drol.ra
partlmlzln
kap"an IIÇIkllr. 12 Eylilllllnll.. ANAP Ikddannl blr an Ince
liader.ek,
demokraslmlzln
öallndelll ealellerl kaldlrmak,
marJlnal, aly'"
yakllflml.r1.
lerçeIdrfmez. Bunun yolu SHP'.
de Iklklar kav ......
katJImakllr.
Kndllçilalzdekl
ufak IOrualan
ve çelltldlerl ö. plana Ç1karmanln balklmlll blr yaran yoktur!'
Öte yandan SHP Genel Ba$- '
kam Erdal anönü, partiden ihraç
edilen milletvekilleri ve partililerin affedilmesi konusuna slcak
bakllklanm belirterek, bu konuda yonlem aradlklanm sOyledi.
ÖZETI
:RËvu£ DE PRESSE-PRESS
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPS-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE
LA PR~NSA-BASIN
He/s;nk; Watch'un
TUrk;ye raporu:
nun hÜJèmündeki ~
yü. balk 'kG...... aa.
rt1rlükten kaldmnaya, tOy koru_ JWltddddann
oldala böl.
cuhlJu slstemine I()n vermeye leierdeId IIY1l1erln can lüvenllk.
çaJmb.
lerlnln
lallan.all
dl,lndakl
I Helsinki
Watch ve Danimarka'
aaaaçlula _a
böllelere "'In~
J
HellIDkI Komltell'nin maYls ba- ......... IOn verlllln. Can lüved.
AQ~
Illlda Tütltiye'ye gOndcrdili heyet .~
U.... dlll'llllllarda da 1949
~
taraflQdan haz1rlanan 23 sayfahk ~
2 nlllllanh
..J__ l_
rapor, son aylarda TUrklye'de In- prolokoltlM .,........~n,
san haklan ve demokrasiyle ilaill
- VlUII.......
büb.
'Il'
gell,melerin aynntah bir dOk~Ulerl d1pnda mllYln k
nd ..
Haber MerkuI- ABD yöne- llU yaplyor.
kaçamll1n,
timinin VI Otelei imzaCl Ulkelerin
Helsinki Watch raporu, TUrk
_ lIuubk lO.... tarmua
1975 tarlhli Helsinki AntlatmUI~
hükUmetine
çatrdarda
bu- makatlann tataklalula ve bap
na uYlUn davramp davranmad1k- lunuyor:
teIdIIrIe a6r11pne1er1ne, bapllteId~
larlm denetleyen gOnUllU blr tu"413 uyW kanan kanetlncle
lerle KIlrtçe un ....ablhaelerlne.:
rulu, olan HeIsInId Watelt Türlei- 1wvDame yt1rürIWdeD UIcbnIIIII
Nt .... iörtlpbUmëlerlne, daft~
ye üzerine yen! blr rapor yayam- ve bu kararumeyle ukQa aIInan I... llu1r1anmak lçl .. yeterU za~
ladl. TlrIdye'den Haberler bath- baldar lade edOs!D,
man babnalanna,
.. vanma lçln
11m tatly&n, haziran 1990 tarlhll
- Dy uraCIIlalu
slltemlne
lerekll büttln beileiere ulatabU~
rapor, TUrk hUkUmetini, Ouneyverlllln,
. melerlne IzIn verlllln,
i
.dolu'ya. ek Onlemler getlren ka-.
- Ça... ma bölaeleriDde IlvU
_ SlvI,IIerl.k6ttl maamete,e wi
GÜDe'Vid 0&....
e-.
kararnam
kaIun-IIJ!!Im .,
=
'U
I
w.
6ZET!
bllbrete maniz ........ d .8venllk
k.netlel1
me.uplan
celaiaDdl.
n1IID,
.
- Polii karakohllrd.
!tunce
uYluland111 kabul edOu ve ba.
na IOn verDmell Içln lenkll ön.
lemler aIID11n;mabkAm edOeD It.
uneedlere
verileD ce"'"
n111D,
.
.
- ltuneerfe ......
If.delerln
mabumelerde
deUI olarak kali ••
mlmui ,..aldiâlHi,
- Türklerln (nlan baklanm
ç(peyen, Türk Ceza Kanana'nua
.rttI.
141, 142 ve 163, maddelerlile
kI maddelerl
- "'n ..
öte-
kaldmllln,
)UUIara
ve)'lIYlDel.
l.ra kartl yucbkJanDdan dolllYl
~ID
d .......
aoD verlllln ve ba.
nKl, styas! .6ritlerinllÇlklad1kI.n lçI. b.,...,UeDler serbest ba•
raIaIsa..... __..'.
TERCÜMAN, 9. 06. 1990
HÜ .TÜRK Cemiyeti, F.Alman lçi,leri Baka-nl'na mektup gôriderdi:
"II
ürtler siyasi takip
altlnda
degil"
0
"
, 'k AI
Dostluk Cemiyeti
Ha~ny~tçl tar I ~an S hauble Kartler'in
(n..ur-!,u~"J.ene ~t'k a~' ~takl;na'Itln'da buTurklye ue sistema I siyasi
y
'
'dd'
lannyalan
olduguk
I
d
kt
lundu an yo un a II la
nu açlkladl.
Mektupta, Tarkiye'den gelerek Kart oldukla
nm iteri saren baZIki~itertaraftndan yaplla
iltica taleplerinin saYIsmm, Tark-Alman i1i~k'l ..
l
x
d'k
cek. boyut lara ula~tl5ma
I
enm
zeue
eye.
1kat çekitdL
-
B
RANKFURT,
(A.A)F
HUrriyetçi Turk.Alman.
Dostluk
Cemiyeti
(HUr.
TUrk), Federal Almanya lçi$leri Bakam Wolf.anl Scha- .
uble'ye bir mektup gOndere.
rek, TUrkiye'de KUrtler'in sis.
tematik siyasî takip &lunda
bulunduklan yolundaki iddialafln
yalan
oldulunu
bildirdi.
HUr.TUrk Cenel Ba$tam
ve Federal Medis DI$i,leri
Komisyonu
Ba$kanl
Dr,
H.ns Sterekea tarafmdan
gOnderilen mektupta, TUr.
kiye'deJ1gelerek Kürt oldukla.
flm ileri sUren bw kl,lIer tarafmdan yapllan iltica talep.
lerinin saYlSlrun,TUrk-Alman
ili$kilerini zeddeyecek boyutlara ulqullnl diktat çekildi,
MektùPta
,l
$Oyle denlldi:
"GeHl Idare k1aralumul,
bu 's6ade' KirtIer'ÜI UtIca ta.
eplerlDln reddedUmesI" ....
mea ylne de umn blr IÜre AI•.
m.nya'da
kalaaalan.a
IÖI
yumulm.llnl
çok cl.ba
önemll blr lOran ol.raIt.örmektedlr,
Bu k!tllerln, dller IIt1eael-.
lar Ilbl, hemeD Alma.
di-.
'lila çlkanlmlllPf Ulill. Illre
1I1kede kalmalanDa löl yuIbulmlll, ö.zellkle Almular
aral1nda yanb, anl ... laaala.
ra yol IÇmakladlr,
.
Bunlann, ln.. D "aklanna lliun taldbata ~.
-.-
----
--
-
tehllu.1 Ile k,,1 k'a1lya 01dukl.n IIbl yanb, blr kanl
uyandlrm.ktadlr,
Bu albl &el1tmeIerfa, Türk •.
Alma. dOldutunu:,.eleye.
cell.de.
enll,e'
duyul.
maktadlr,
.'
Bu baklmdan, eyalet lç!t.
lerl bakanl.nna,
taleplerl
reddedllen IItacllara,
dller
l''(cacalara davranaldlll alb(
davramlarak IIncallk yapil.
mamlll buslllllnu duyurma.
nlll rica ederlm."
--------------------
63
ÇAPt-RIVISTA
4
~===============--=--=====================_
C lUnh ur iyet
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
'
>-;.
(l( 1. [l)l)O
-
=--==----====-=-=-======-=-=====--=====---==
'Sol'da bir parti daha
Halkin Emek ,Partisi kuruldu
,
....
,\
,POR TRlt':Y;l'EHMt: I$IKLAR
•
j ';~.
1
.I.!.
f,,'''',
.t. ...t j~
••
:
1941 Urfa dOI.w.niJl..,"ehpd
Urfa SaMt EnstitQ.sU'"u ve
Aklam Teknik~r Ol(ubÙlu bitirdi. Çaillma YlI1am",a MKE'de
tornaCIolarak b~/a~n {slklar, 1965 yd",da Metal.JI
Federasyonu YarUtme Komitesi'ne girdi. Daha sonra genel
sekreterlige getiri/di. 1973 YII",da baglmslz Çagdfll Metal II
Sendikasl'm kurdu ve bfIIkam oldu. 1976 YII",da yUrUtme
kurulu ayesi olarak katlldlgl DISK'te 1977 YI/",da Genel
Sekreter oldu. 12 Eylal askeri darbesinden sonTa açllan DIsK
davasmda idam Istemiyle yargllanan 1I1klar, 1980-84 Ylilan
arasmda 4 YII tutuklu kaldl. 1987 genel seçimlerinde SHP'den
Bursa Milletvekili olarak Meclls'e ginn Illklar, Dogulu baZI
milletvek/llerinin partiden ihraç edilmesinden sonra SHP'den
Istifa .efti. lllklar, evli ve aÇ çocuk babas,.
man), Hasan J{ÜçI1koba, Ayten
Guney (muhasebeci), Musa Aslandolan (gllZe\eci), Ali AI (isada1D1), Murat Dozlak (avukat), tsmet
Cantekin (sendikacI), Zeki Poza-'
Ian (tuccar), Hamit Geylani (avukat), HUseyin 'Ûmit (avukat),
Remzi Karta1 (di, heldmi), ErdoIan Aktq (kuafOr), Veysi Thran
(serbest), Hasan Dotan (serbest),
Mehmet ~likten
(serbest), A.
Muhsin Melik (m.at'yüksek
mUhendisi), Salih Sahi1t (avukat), Ali
Göçmen (gazeted)~ ,tbrahim Dolar (nakliyeci), IfldU', YlldlOm (zirat yü~ic mLIheudüii), Huseyin
Genel Ba$kanbl1'na Fehmi
I$lklar'm getirildiAi
partide, SHP kökenli 10
baAlmslz milletvekili
kurucu olarak yer aIdl.
ANKARA (Camhariyet Bürosu) - HaIkIn Emek Partisi (HEP)
dUn resmen kuruldu. 77 imzah
kurulu, dilekçesinin lçi,leri Bakanhl1 Genel Sekreterlili'ne, Bursa Milletvekili Fehmi Itlldar tarafmda verilmesiyle HEP tuzelki,ilik kazandl. Partinin genel b~kanhlma getirHen Fehmi l'lklar,
"HEP'ln demokl'llSl, özgüriök ve
Insan haklan konulannda Türldye'de olmllSl geftken detiflJdlkle..
rin öneülütilnü yapmak am.ayI. kuruldulunu"
sOyledi.
Kurulu~ dHekçesinin dUn saat
11.3O'da verHecelinin açlklanmasma kar,m, kurucular bakanhla
ölle tatili SIraslnda geldiler. Aralannda, kapatllan eski CHP Diyarbakir MiIletvekili Isbn Anzollu He SHP'den aynlan Fehmi
I,lklar, Ahmet Türk, tbrabim Aksoy, Cöneyt Canver'in bulundulu
kuruculardan
olu~an bir heyet,
partinin kurulu~ dilekçesini saat
12.1S'te bakanhla verdi. 77 kurucu arasmda bulunan II milletvekilinden dilerlerinin
adlan ise
fÖyle:
.' Abdullah ~türk,
Kenan Sönmez, Salih Sümer, Ismail Hakla
ÖnaI, Mehmet Ali Eren, Arif Sag,
Adnan Ekmen.
Daha önee kurucular al'llSlnda
yer alacatl bildirilen Kars Mllletvekili Mabmut Ahnak He DiyarbakIr Milletvekili Mehmet Kabraman kurucular
listesinde yer
almadl.
Bakanhk Genel Sekreterlili'ne
verilen kurulu~la ilgili belgelerde
baZI eksiklikler saptandl. Fehmi
1~lklar, dilekçe saYlsmda ve kuruculann yasaI engeli bulunmadlll-
64
••
HALKIN EMEK PARTlsl - BIJttmslz Bursa MUletveklll Fehmi Jflklar, kurueu üyeler adIDa kurul~
dilekçeslni lç~leri Bakanhtl'Genél
Sekftteri Mustafa Çedn'e verdi. (}'ototraf: AA)
na ili,kin belgelerdeki eksiklikle' rin daba sonra tamamlanacal1ru
söyledi.
Fehmi I,lklar daba sonra yaptill aÇtklamada, partinin "Insan
baldan, özgüriök ve demokl'llSi
konulannda Türkiye'de ÖDcülük
yapacatlnl"
belirterek
,unlan.
söyledi:
"H~p, hallan sorunlanm göndeme getirKek, SIk1ntdan gicIere- .
eek çözümler önerecektir. HEp,
örgütlenmesi, demokratik itIeYiIi,
Iddeleri kaVl'll~1 ve içtenUtiyle siyui ~amllDiza yepyeni blr içerik
kazandlrmak niyedndedir!'
Partinin genel sekreteri ise bugUn yapllacak yönetim kurulu
toplantlSlnda seçHecek.
Kurucular Iistesine daha sonra
eklenen ve tçi~leri Bakanhll'na
gönderilen 4 isimle kurucu saYlsl
8l'e yükseldi. HEP'in milletvekHleri dlllnda diler kuruculanrun
tam .listesi ~Oyle:
4hmet Açllml' (mâli dam~-
Nergis (tesisatçl), 'Ïàlisin Kargün
(SHP Seyhan eski 11çe Ba,kam,
in,aatçl), Mahmut Kllmç (yüksek
mUhendis), Aysel KaIaman (serbest), Bahattin GUne! (iktisatçl),
Orhan Bozaliollu (i~aat y. mUhendisi), TUlay Geyik (avukat),
Fehmi Demir (muhasebeci), Ahmet Kara~ (belediye mec1isi uyesi), Veli Kaslmol1u (sosyolog), Nizamettin Bari' (serbest), MUzeyyen Ekmen (ev kadlm), Thncer
KocamanoAlu (sendikacI), A.tila
Sarp (ziraat mühendisi), Kemal
Akalm (avukat), MUkrernin Mungan (ressarn), Feridun Yazar (SHP
eski S. Urfa 11B~kam, avukat),
Kifayet Özaydm (ölretmen), HUseyin GUn~ (doktor), Orhan DemirbaA (kimyager), HUseyin Akar
(in,aat mUhendisi), AdlgUzel Özguven (eczaCI), Ali Thtal (aktOr),
lskan Azizol1u (eski milletvekili),
Thncay Çölen (idareci), Re~at
Cengiz (iktisatç1), Ceyhan DOlek
(ekonomist), Nurettin ErgUn (tUccar), HUseyin Yakut (in~aat mUhendisi), Basri Esidir (in,aat mUhendisi), Hasan Bulut (esnaO,
Hasan Fehmi Kara (serbest), KaZlm GUrbüz (makine mUhendisi),
Bülent Öztürk (serbest), Ömer Faruk Kurt (i,çi), Osman Özçelik
(eczacI), Ali Th$ (imaIatçl), Selahattin Kaya (avukat), Abdurrah- .
man Yo1cu (turizmci), Zeki Ak~-(tUccar), Hakkl Çetin Özdemir
(esnaO, GUl,en Geylani, Musa
Anter (yazar), Nur,en Meriç (ev '
kadlm), Bedriz AkkOse (tUccar),
Halit ÖtUn (serbest), Feridun Diyarbakuh (avukat), Hulusi AltInta, (serbest),
ZUlfükar YlldlZ
(emekli memur).
(}1
0-
_
..
amaçIarm......
tddIInII beIrtmk eyInDIertae I0Il
~
.. belirtti. SavCl En$Tt
ve ..........
lama yapan savCl Omit Enpk hUkllmJülerle uzun süredir devam
eden görOJmeler sonucunda eylemciJerin, "KO.DUD 1wa1lOJD•• yeterll6lçöde dDyuraldapoD
.y........
let GiiYeaIIk MUIœmeIi'1Ide yar.... nm.kta oIu Haydar K.du ve
Nillat s.rp.'la
bu maddelerde
deIIIikUk yapdaata kODDSllad.
parla8lelltoda Ye bIUdimette çaIafma old... 1efÜ~y1e sabverlJ1DeIerIaI. 0Y" keadUerlae de .yDI ... Mllderdeablr lfIaa
,....
"Op -
-.teId
-
arnt-' .'
. ............
~yIeaaIeriaiI
yuaa dayanId
rullllamua
kalB..
8111t1C1U..........
tapit euk.
ölçöde
leadlreo bir ltJem y.pdmasam
lIDUIÇIIyorbr.K.eadIIerIuIa de.ym
durumda oIlilIIdanmD lefÜ haSIDve kamllOya tanfllld .. biIiIIDIelIÜIi isdyarlanb.
GrevdJer du-
~
......
'
t;;
~
.....A .' ~.
~
~r' --...
&i*rm. lIiderIe
I
•
l,
,
1
;1
""
Cl
6
~
~
~
~
rr.;
~
\'.l
:s
::0
....
~>
-0
~
<J
~
.. '...,&dN I ~
...,
.1iJUI • ~
_.-
eyIaai-
..,...lIIInaa.... ~,I. .
........
-
__
-
*wr-. 1ItIIamQena..
AcI* lft'IiI* ..,...
om.
-.
..........
......
k1I~. i
œ.M._ UldlnI- :
- -. • i)~' l' ....1- sä- ,
rab IICI* 1ft'9ÏIIe. u..oJ1UMla '
~
.. ~~
ft
ÇGD. '
PEN. tmi
üere .. ,
.IL...
pial.
....
w~
OMri ft
BizIeri Abte
14. p.iia- ,
--
~q"
.......
• ~ .. Il Eylii ,
•
• -'* ....
I
aeca* • '.
...
~--
.:::;
_~~~_&.__
g;
lem
~.
I ~
- &.-.. Ye s-p.'. tMliye- l '
~
__
ortaya pku ••
bbIII ~
seqik~_
;;::;:
- s-ü ...... bnnuIe- I r-
ft
141. 141. 159. 163. 3U. 3U I ~
::ö
i
~
"""01'
ft" ~ ~...
Ierœ,.
na--
~ünc:.
::::!..
g:
..,.,
Co
I ;;
a
~,
.............
IIIII~ft Ilia **It oIaa 1Ier~
bIe tqekür ediJGI"U."
t>l
belirterekaçllkpnlllho_enlir......
, TirIdJe'.~ft
Bu arada Bartm Cezaevi-nde
~
dUer."
irpdeMle öqirIiip it-.~
iti pldeci Vel YIIIau ve o.a...,
""tl
Öte yandan Çanattale Barosu yasakIana lIiçINr tcrpL... ......
T .. 'm ~latt1klan
açbl grevi 19.
avukatt:m, Çorlu Halt E~ Tekir- nt;iJed ...... - ....Jàgirdi ...8ismil Cezaevi'nde~
da! EAit-Der, Çorlu Derl t, SenYlInIII œzaIan~
ki 23 hiikümlu ve tutuklunun ~I ;:,:
dikasl temsilcilerinin de h8Z1r bu- ................
-*Ille de _
latl1jI açhk grevi IS. gOnÜDe gi- I
lunduAu gOrllfmeler sonunda ey- JJI* ceanIeriIMk
el- rerten Nazilli Cezaevi 'ndeki ga}.
lemlerine son \'mDC karanm aç1k- _
JW'lIt1III ~.........
zeteri bbr DaBir ile AW.....
~
layan hütüm10ler bu tonuda ,U ae-Il
Saydu'm açltt grev1eri Il. gÜDü<:
duyùfuyu yaptJJar:
~_
.... ~
lÏnIt& ~
ne girdi.
".
.
diD ötIe .. tlerlade blr anP alyu tabadD eyIeaI yaptdar_ SIII....- ..
s.ua.ofn8 Ça, ~
iizeriade 141, 142. 143, 312 ve 163 y...
bIr liyaIa
JiriiJiI ,..ea, .... __
~_
45 daIdka Udar çevrtdeIdIeriD Pllao baqIan
daftnIa __
"1iyaIa
, ...,,...
auldeye pbnhb. PoUlIer banda çajIntddarI bir takliJe talMI.. koyarak ...
__ ..~.
"?
'k
a6nIIIö ~"son
-...
vetfJdi. Saat IS:OO'tesonaerdiribu konuda ,unlan söyledi:
lft.dIp .. kClldilerllçiD de bIr al
!en açhk grevi sonrasmda bir lIÇ1t"Greve If........... AnIwa DeY- llltelitinde , ....... 01'1..... Dai-
......
TABUTLU EYLEM -Is....
bul.d.
al'. yuuadaId meyduda bIr anp
daaa buaIwak azaId ..... Yaldapk
.-.. poDs DIeIb.rlaruICll tapDarak
~~~u=u=.~~
111belirttiler. Bartm ve Nazilli cezaevindeki
açhk grevleri ise
sürUyor.
. lIerici Yurtsever Gençlik Dergisl Yaza t,leri MUdürU F.rIwa
t'uba. partizan Dergisi Yaza Itleri MUdürU tri... Atlk. Halkm
Sesi dergisi Y8Z1 t,leri MUdürU
~
Flbet UlUIOydaa. BalunlIZ,
Torkiye ~e Devrimci Militan
derperi Yaza ~eri Müdürü Meilaiet Özaeo. OneU gazetesi sahibi
ve Yazal,leri MOdürü IuuII Ar~, ')"KP davasmdan
hOkt1m1Q
Emba T ... Keramik-t, Senditasl
Karadeniz Böige Temsilçisi Ralf
GIIdt ve DtSK Basm t, Sendikat on ~
M-.ra
~'in 16
m.a)'lltan beri sürdürdtlklm açht
gNViae dUn "~,etedl
I
I
Ibber Merkezi - Çanakkale E
Tipi' Cezaevi'nde 16 ma}'1S taribinde 5 yaza i,leri mUdUrü, 2 sendik8Cl ve "kolftölÜzm pro ...... dUi yaplftù" suçundan bir hUkUmJUnUn b~lattljI
açl1k grevi
, 24. gUntlnU doldurduktan soora
sona erdirildi. Kamuoyuna' bir
Açbk grevi 24.gününde
sona
erdi
t,.
Çanakkale E Tipi Cezaevrndeki ej/em yeterli destek gördUgü"geR1kçesiylebitirildi
Cl
..,.,
c:
..,.,
<:::
;;v
ÇAP£-RIVISTA
ÖZETI
"KÜRTÇEYE ÖZGÜRLÜK (2) I PARTiLER, MODELLER'
"Kürtee konusan
eumhurbaskanlmlz var"
~
~
~
'
Il Kürt
sorunu "nu'n çözOmünde ANAP ve DYP,.
ne tür yöntemler geli$tiriyor? ANAP Te$ki/at Ba$kan Yardime/si Erean Vura/han i/e DYP
Genel Ba$kan Yard/me/si Esat K/ratl/og/u, partilerinin görü$/erini
aç/klarken, SHP'den aYr//an milletvekillerinee
olu$turulan
"Yeni
Olu$umeular" da "Kürt sorunu ".
nu !.Iokfq.'ya df?gerlendirdi.
Ote yandan /spanya Büyükelçisi Ramon Villanueva, Bask sorunu
hakkmda Ahmet Taner K/$Ial/'nm
soru/ar/ni yanltlarken, ingilizlerin
Kurt sorunUna nasI! bakt/gm/ ara$tlf/p, Dogu 'da bir dizi inee/emede
bu/unan Prof. Dogu Ergi/, konuy/a
ilgili degerlendirmelerini aktard/.
ANAP'IN GÖRÜSÜ
Ekonomik önlemler
aglrhkta
ERCAN VURALHAN
(ANAP Te$kilat 8a$-
kan Yard/mc/sI)
ANA" In Güneydoiu .1lIOII811
• GAP bOIgesi yatmmlarI daha da
t~\lÎk edilip artmiacak.
• B6laé balklD1n PKJ('iun aV1du.
rumuna geimemesi, onlann avucu. na dUlmemesi için birinci ~amada
ferdi rahatlama satlanacak.
• Mezralar kOy haliDe getirilecek.
KOylerin seviyeyi yükseltilip daba
geli$mi$ hale getirilecek.
• BOlgede i~sizlik sorunu, planh ve
~l
olarak çözürnlenecek. Kadro tahsisleri konusunda Güneydoiu'daki kamu kurum ve kurulu~lanmn ihtiyaci ön planda tutulacak.
• Su kozu,kom$ularla m$kilerde
"gerektiii" anlarda "koz" olarak
kullanllacak.
36
66
NOKTA
10 HAZiRAN
1990
• Ayron olarak.niteJenen btltUn uy-
em-
gulamalar ve dÜ$tlnœler ipeal
l~k (tstanbul'daki vatanda$la Cizre'deki vataIl~
hàklan aym olacat. Abine sebebiyet veren olaylan
yaratanlat hakkmda gereken i$lem
yaptlhlacak.)
• PKK He mtlcadelede dl' güçlere
kesinlikle taviz verilmeyecek. PKJ(
ile mOcadele, gerekli bütün teknik.
.modem teçbizat sailanarak kararbhkla sürdürülecek.
• Bölgede gOrevli gtlvenlik gtlçleri
ve diter kamu görevlileri, vatanda~a hO$gOrü ve her konuda yardlmCl olacak ~kHde davranacak.
Nokta: Güneydogu sorunu, niye
geçmeyen yara gibi sürekli kamyor?
ANAP olarak siz ne yapmaYI, nasIl bir model getirmeyi planhyorsuRUZ?
Vuralban: Bölgede birtaklm durumlar var. Ve bu 1980'lerin ba~mdan beri geçen on YIIiçinde, üzerinde en çok durulan konu olmu~.
Özellikle ANAP, iktidara geldikten
soma, meselenin bölgede polisiye
tedbirlerle
çözümünden
ziyade,
ekonomik refaha dayah çözümler
araml~tlr. hte GAP bunun en büyOk örnegidir. GAP bittiginde bölgeye ekonomik bir rahatlama gelecek, olumlu anlamda, bölgeyi refah
düzeyi aç1S1ndan altüst edecektir.
i~te bu yOzden baZI Batl ülkeleri
TOrkiye ile ilgili olarak enstitüler
-
REVIEW-BERHEVOKA
kurup bu meseleyi dünyamn çe~itli
platformlannda devamh gündemde tutmu~lar, bölgeyi bir bunahm
içine çekmeye gayret etmi~lerdir.
Bu nedenle bizim dönemimizde bu
konuya ekonomik önlemlerle yakla~mak karan ahnml~tlr. ~imdiye
kadar cumhuriyet tarihinde görülmemi~ türden, yatmmcllan te~vik
edecek ~ekilde uygulamalar ba~latllml~, getirilmi~tir. Fakat bu konu
bir türlü istedi~imiz düzeye gelmemi~tir.
Nokta: Peki niye hAlAkesin çözüm bulunamlyor?
Vuralhan: Olaya yalmz etnik kökene dayah bir sorun gibi bakmamak gerekir. Bu konu çok boyutlu
bir meseledir. tçinde ~usorunu var,
bölgede ya~ayanlann ekonomik sorunu var, kom~u ülkelcrin Türkiye
ÇAPÊ-RIVISTA
DYP'NiN
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
.GÖRÜSÜ.
, ,Bal. demokrasilerinde '
halledUdiii 'ekUde ... '
I
ESAT KIUTLIOOLU (DYP Genel Ba$kan
Yardlmclsl)
Nokta: GüneydoAu sorunlarInI
çözebilmek için partinizin dü,ündüAü model nedir?
KIrathoAlu: Bundan 10-12 sene
önce herhangi bir slkmtl yoktu.
Güneydo~u Anadolumuzun dl~ ve
iç tahrikler ile slkmtlh bir hale geldigini görüyoruz. Dünyanm diger
ülkelerinde, gerek Bask böIgesi, gerek trlanda, gerekse tran-Irak gibi
bölgelerde, Türkiye'nin durumuyla kar~lla~tlnldlgmda farkh bir
manzara ortaya çlkmaktadlr. Orada yüzylllardlr aynhkçl hareketin
içinde bir durum ve davraA1~mevcuttur. Ve bu aynlmamn lIgili hükümetler tarafmdan durdurulmasl
mücadelesi vardlr. Türkiye'de bundan 10 yll öncesine kadar aynhkçl
bir hareketin oldugunu görmedik.
Halen de yok bu hareket. Yöre halkl bayragma ve devletine baghdlr.
Ancak bu durumu Suriye, Irak,
tran ve bazI ideolojik kaynaklar
tahrik etmektedir. Oradaki arazi
~eklinin yaplsl, bu terörist hareketin birden bastmlmasml da engel-
1ermahiyettedir. DolaYlSIylabéniin
~ahsi kanaatim, süratle bu terörist
hareketin üzerine gidilerek, modern
gereçlerle teçhiz edilmi~ bir hareketle burada bulunan terörist yataklar
temizlenebilir. Bölgenin ekonomik
durumuna ise daha fazla egilmek
lazlm gelir. Bölgede yol sorunu hallolmu~tur, ancak istihdam, yani i~çi
problemi hallolmu~ degildir. Arazi kIt ve klSlrdlr. DolaYlslyla yöre
halkml çah~abilecek imkâna kavu~turmak lazlmdlr. Bu saglandlgl takdirde bizim kanaatimize göre Güneydogu Anadolu'da hiçbir prob- ~
üzerinde zaman zaman yo~unla~an
propagandalan ve planlan var. Burada yapllacak i~lerin ba~mda, böIge halkml teröristlerin a~ma ve avucuna dü~ürmemek için kesinlikle
onlann ekonomik rahathklanm
sa~lamak gerekir. Ve biz bunu yapacaglz. Aynca bir ba~ka konu da
Türkiye'de
azmhk olmadl~ml
"Misak-I Milli slmrlan içinde ya~ayan herkesin" e~itoldu~unu herkese anlatmak gerekir . Oil konusunda ise, bakm evinde oturup Arapça konu~anlara kimse neden bu diIi konu~uyorsun diye müdahale etmez.
NOKTA 10 HAZiRAN 1990
67
•
REVIEW-BERHEVOKA
lem olmayacakur.
Nokta:
Anadillerini
konu~ma
serbestliginin tanmmasl gibi bir istekleri de var, modelinizin içinde bu
istege bir yamt olmayacak ml?
Klrathoglu: Güneydogu Anadolu'nun yaplslnl çok iyi bilen bir insanlm, Onlann kendi dillerini, yani Kürtçeyi
konu~malanna
engel
hiçbir durum görmedim
orada,
Herkes kendi dilini istedigi gibi kullanmakta ve konu~maktadlr.
Bunu
inkâr etmek mümkün degildir. Öyleki Türkçe sorarsamz, biliyorsa sizinle Türkçe konu~uyor yoksa sürekli ya~ant1Smda kullandlgl di Ii
Kürtçedir.
Yalnlz Türkiye'de rad-
"Su anda isler
.~okdaha iyi"
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
yoda, televizyonda ya da plaklarda kendi dillerinde ~arkllann söylenmesi, konu~malar yapllmasl, bir
problem yapllmaktadlr. Ben bunun
da halledilmeyecek bir konu oldugunu zannetmiyorum.
Biz bu konuya Ihmh baklYoruz, hallederiz.
~okta: Yani siz iktidar olursanlz
radyo ve televizyonda Kürtçe konu~ulup yaYlOlar yapllmaslOa, ~arkllar söylenmesine izin verir misinil?
Klralhoglu:
Bu hadiseyi diger
Avrupa ülkeleri, diger ülkeier nasll halletmi~se onu 0 ~ekilde halletmekte birmahzur görmemekteyim.
Nokta: Yani Kürtçc plak, kasel,
kitap yay~mnlO yam Slra, TV ve
- .....
B.
.
e$ y/Id" Türkiye'de bulunan ve
. bu niteli(Ji ile de Ankara 'daki yabanc/ büyükelçilerin
"duayen"i slfatlii/ kazanan Ispanyol Büyükelçisi Ramon Villanueva-Etcheverria yaklnda
ülkemizi terk ediyor. Büyükelçi, Nok.
""dan Ahmet Taner K/$Iali'nln sorufarInI yan/tfad/,
~Iab: Smn "uluslar sorunu" olarak nitelendirdillniz etnik sorunlar
kalllsanda, sosyalist Iktldar Dasll bir
yakl~lm lçiode oldu?
Etc:beverrla: Sosyalist iktidar, 1978
Anayasasl'wn çizdili yolda ilerliyor.
Anayasa, tarihsel-ulusal kimliklerden
sOz esP~or. KataJonya, Bask Olkesi'
. gibi@'~'t' :..;,
.
K~lall: lspanya'da kaç ta ne belli
b~h etnlk grup v.ar1Slz de tJpkl Türk
toplumu glbl zengin bir sentezi yan.
sluyorsunuz.
.FAdteverrla: Bunu tanunlarnak zor.
';',Onun için Anayasa, tarihsel-ulusal
0: kimliklerden sOzcdiyor. lspanya hal;~k1;;.b~YÜk .b~ kllrJlllIU te~s~ etmek',.~
•.lberler, Sehler, Ferukeliler, Yu;::jianWlU,VAraplar. Franswar ... Her~'kesr~~i~~:karJ$lDi$1Z. Bu halklar ,
~~~.~~"ir
Uribsel geçmi~in OrO~n11dnr~Wtk; onlan tarihin belir~1ib,iräiiinaapir~tir.
Bu halk;fta:nniçfndé/bQyQk bir kültürü tem~.sUedenler var. Katalanlar, Basklar ...
Ii' Bugon lspanya'da
konusulan ve yazllan, Qçü Latin kOkenli (Kastiyan,
Katalani: Oalisycn) ve biri de Latin
il'0~cn1I'olmayan (Bask) dOrt dU ya.
F,~IY9r¥iAiiaylSlUD1Zbelki de cvrensel
:;rdüzeydc geçerll bir dencyime girdi. 17
. Ozerk böige olusturdu. Seçilen ve uy-
>
t.
68
.gulamasma geçilen bu yol, ~imdilik
olumlu sonuçlar vermise benziyor.
Klslall: Bu böigeier bangi alanlarda özerkJe~?
Etcbeverria: Eskiden iki tUr özerklik vard!. Kimisi daha genis. kimisi de
daha dar tutulmustu. Tlpk) "peynir
taba~" gibi, herkes kendine UYanstatU içinde müzakere ediyordu. 1977 ile
1981' arasmda olu~an 17 özerk bölgenin ayn parlarnentolarl ve hUkümetleri var. HOkOmetin b~mdaki kisiye
genellilde "b~kan" deniyor. KültOr,
gençlik, spor, bilim,sa~hk, maliye
alanmda çok geni~ yetkilere sahipler.
BOyieceher böige, kendi tarihsel kOItOrOna yasatma olana~ma sahip.
'lspanya'mn ulusal bayra~ndan farkl1
olarak ber bOlgenin kendi ayn bayra#J
da bulunuyor. Özerk bölgelerin kendi polis Orgütleri de var. Durumlarm.
dan memnun gOrünüyorlar.
KI~lab: AynhkÇl Bask törer örgütü ETA ile, Bask polisi mi mücadele
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
radyoda I(ürtçe yaym ve bir Kürt
partisine ilin verecek misiniz?
Klrathoglu:
Yani Güneydogu
Anadolu'dan,
Kürtçe
konu~an
cumhurba~kammlz,
ba~bakanlanmlZ, milletvekillerimiz,
bakanlanmlz, valilerimiz var. Bütün bunlar
olduguna göre ve aramlzda herhangi bir ayn-gayn duru'm olmadlgma
göre Batl demokrasisinin hallettigi
~ekilde bu meselelerin
Türkiye
~artlanna uygun bir ~ekilde halledilmesi zamammn geldigini zan nediyorum. Bizim modelimizin çag.da~hgl ve geni~ ufku herhalde bu
dü~üncelerimizden de anla~llmaktadIr.
~
ediyor?
Etcheverria: Elbette Bask polisi de
mücadele eden güçler arasmda yer allyor. Yerel polis ile genel polis. yan ya-'
na varhklanm sürdUrUyorlar. lkisinin
de kendi yetki alanlan var. Sosyalist
iktidat, böigesei polisin olusumunu
hlzlandlrdl ve bunun olumlu sonuçIan görüldü.
Klslah: Bask bölgesi geri kalm~ de.
gil, tersine, tspanya'mn en geliSmiS.
böigeierinden birisi degil mi?
Etcheverria: Evet, Kat.alonya ile
birlikte, ülkenin en 'yüksek gelir düzeyine sahip iki bölgesini olusturuyorlar. Daha 19. yüzYllda, ikisi.de'Âv- ,
rupa düzeyinde bir uygarilga sahipti1er. iki bölgede de gelismis sanayiler
var. Oysa diger böigeier , daha çok tanmsal ya da turistik açldan önem taSlyodar.
Klslah: Bizim Güneydogu Anado.
lu bölgesinin tersine Bask bölgesinin
önemli sorunlan bulunmadlgma gö- .
re, aynhkçl terörist hareketi nasll
açlkhyorsunuz?
Etcheverria: Bunu sOylemek kolay
degil. AIna önemli olan, ~iddet eylem- ,',
lerinin giderek azalmasldlr. Özellikle .'
.ailnan siyasal önlemler, çok olumlu .etki yapt!, lki bOyUkgeleneksel par-'
ti, Bask Sosyalist Partisi ile Bask Ulusai Partisi, hükUmet ile anl~t!lar. Bu
anlasmadan beri isler çok daha iyi 'Eidiyor.
Klslah: Televizyon yaymlan resml
dille mi yaplhyor, yoksa böigesei dUlerle yapllan yaymlar da var ml?
Etcbeverria: Her bOlgenin kendi .
radyosu ve televizyonu var. lki prog-:-"
ram sOz konusu. Birincisi resmi dille
hamlamyor, ikincisi Ise "lspanyol
dilleri" denilen dillerle. Bu böigesei
diller, özerk bOlgelerdekiokullarda da
öäretiliyor. Bazen ulusal televizyon da
bu böigeier için, böigesei dille yaym
yaplYOr.
I
REVIEW-BERllEVOKA
YENI OLUSUMCULARIN
GORUSU
._
_0
••
" •• Url.yiel
olan halkllr"
Ah .... TürIc. (SHP'den ayn/an Mardin milletvekili, Yeni O/u$um kurucu/anndan)
Nokta: Güneydojtu sorununun
geni~ planda çözümü için dü~ünceleriniz nelerdir?
Türk:
Güneydogu'da
geli~en
olaylar için hepimiz çözüm araYI~1
içerisindeyiz. Bölgede "Olaganüstü HaI"in kurulu~u ve yetkilerin evrenseI demokrasi prensipleri dl~mda kuIlaOlldlgl görülmektedir. Güneydogu'da demokrasi rafa kaldlnlma, Tütkiye'de demokrasi oldugunu iddia etmek gülünç olur. Bu
Ç,IiPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
ortamda çözümler üretmek, uluor~
ta laflar söylemek yanh~tlr. Hem
erkendir, hem de zordur. Devlet
kendi içinde demokratikle~me
yolunu açtlgl takdirde,
yasaklann
kalkmaslyla yaratllan tartl~ma ortarnl sonucunda, insanlarlmlz elbette en güzeli, en dogruyu bulup ortaya çlkaracaktlr.
Nokta: Sizin çözüm için önerebileceAiniz temel maddeler neler?
Türk: Devletin demokratik yaplsmda ciddi degi~iklikler olmasl,
parlamenter demokratik rejime i~lerlik getirilmesi gereklidir. Parlamento, sorunlar kar~lSlnda belirleyici ve çözücü roI oynamahdlr.
Dünyamn degi~tiii, insan hak ve
özgürlüklerinin ön plana çlkanldlgl bir dönemde, hâlâ bu tartl~maOln içerisindeysek bu aYlptlr. Kürt1er yok denemez. Kürt vardlr. Bunu saklamamn da, inkâr etmenin
de pratikte bir yaran yok. Önemli
olan demokratikle~me olaYldlr. Biz
bu yolu açuglmlz takdirde, Kürt ve
Türk halkl bu çözümü kendileri getirecek ve bu tartl~maYI ortadan
kaldlracaktlr.
Nokta: Sorunun çözümü için çe~itJi ülkelerin modelleri tarh~lhyor.
Siz bir model öneriyor musunuz?
Türk: Tartl~llmasl yasak bir konuda çözümler üretmek, çok yanh~ bir ~eydir. Bu konuda bir ~ey
söyleme hakklOl kendimde bulamlyorum. Çünkü tarU~ma ortamI yaratlldlgl zaman, belirIeyici olan
halktlr. ingiliz modeli, Bask modeIi... Bunlar IsmarIama modellerdir.
o ülkelerin ko~ullanna göre yaratllml~ modellerdir. Türkiye'de mücadele etmeden, tartl~madan geçmeden, belli bir model dayatmak
bizi yanh~a götürür.Çünkü
Türkiye'nin kendine göre ko~uIlan, gerçekleri var ..
V•• i
OIufumcularln
DIOdeli
ç
oiunluAunu SHP'den ayrdan
ya da tasfiye edilen Dotulu milletvekillerinin
olu$turduiu
Yeni
Olu$UlDcular, "KUrt sorunu"nun
çözümü~e
herhangi bir model'
önermekten kaÇ1ß1yor. Her ,cyden
önce konuyla ilJili "tarufma yasaJl"ß1n kalkmUJlu sawnan Yeni
Olu,umcular, dotru bran balkm
vereceAini savunuyor. Ancak bu sil. reç tamamlanana
kader. KQrtçe
üzerindeki yuaAin kaUtmast gere.line de i,aret ediyorlar. Yeni Olufumculara .göre, "'Kürtçe. okullarda ikinci di! olarak okutubnah,
Kürt kültürü ve edebiya,tlleli$tiril.
meli."
.
DE
Ù PRENSA-BAS/N
ÖZETI
"Etnlk
f~ulculuia
..,.1.
":.inokrasl"
'"
;Z
'.
l',,,
•
, .,;r,.f
\~
.
,
r'l'
"
rof. DoDu Ergl/, LDndra'dakld.~,"':~~;i
.;
Jet ~rflvlel,lnde, Ingllil hiilfüm. ." ~
"d/1JJOrTtatIlflmn,
. .
.. ~fnln, Istlhbarat alanlarmm ve 'bll/m." .
adam/armin, 1920-1958Ylllaft arasm. , .
da Kürt sorununu nasI/ d~rlendlr~
.dlklerlyle I/gili belge/eri Inceledl. Ar.
ka$lfldan da, geçtigimiz günlente
GüneydoguAnadolu 'da incelemeler
,yaptl. Diyarbakir.' Mardin ve Sllrt~'"
t(im ilçelerini ve bazI köylerinl gez.
dl. Yetkililerle. her düzeyden yer.el
halkla görü~tü. PKK, DPKD (Dogu
Dem~tik
Kürt Dernek/eri) ve
TKPML glbi örgütlerin tutuklu ya ..
hÜküm giymi~ elemanlan i1e uzun
uzun tart/~tl. Talepüzerine görÜfle,ini çe~itli devlet kurulu$/arma sunacak' alan Dagu ErgiI, iz/enimlerinl,
Ahmet TanerKf~/al1'mnsaru/arml Ysmt/arken """", için degerlendlrdi.
Klflah: tngiliz devlet allivlerlnden
elde ettiahûz beIgelere, son Güneydoau izlenimlerlnizi de ekleyerek bir Idtap haline getireœginizi bUiyoruz. On.
ce ingllizlerin Kürt sorununa naSiI
bakttalßl söyleyebilir misiniz?
ErgO: 0 belgelerde tngiliz hariciyesinin ~öyle bir görü~ü var: "KürtIer
bir yagh paçavra gibidir. Bölgede kim
kirne dü~rnansa, onu tutu~turup dü~.
rnanmm üzerine atar." Yani Kürtleri Ortadogu politikasl içinde manipüle
edilen, kullamlan bir halk olarak gOrüyorlar. Arna olaYI artIk sadece bu
açldan görmek son derece yanh~ olur.
KI~lah: Sorunun kökeninde sizce
ekonomik ko~ullar ml var?
ErgiI: Güneydogu yoksul bir yer
degil, fakat Güneydogu'nun insam
çok yoksuJ. Bu yoksulluk iki nedenden olu~mu~. Birincisi, dogal olanaklar dogru dürüst ekonomik biçimde
degerlendirilrnemi~. tkincisi, orada
üretilen servet orada kaJmaml~. KaImadlgl gibi, 0 servetin ellerinde biriktigi kesirn de kalrnaml~. Batl Anadolu'ya gitmi~.
KIfIah: Bir bOImadaml olarak, siz.
ce yöredeki toplumsal yaplßlß Batl'. ya göre en büyük farkl nedir?
ErgiI: Biraz servet yapan hemen
herkesin terk etrnesi nedeni ile Güneydogu'da bir orta slmfm olu~maml~
olu~u, bölgenin en büyük talihsizligidir. Orta slmf, fikir üreten, politika
69
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
rusa bu kadar yapmazdtk" dediler.
K.... II: Korueulak karumunun,
8fIretlerIe 'fi .....k kurumayla ßItkisi
eldulu IddWan dotru mu?
EralI: QUcUnUkaybetmi, olan baZ1 a$iret reialerl bu i$i flstlendiler, ki
eski konumlamu tekrar kazanabilsin1er. Tabii hepsi için aym $ey sOz konusu delil. Ama $Chre bile helikop.
terle götflrQ1Upgetirilen atalar var.
Bundan yararlanarak diler qiret Oze.
rine baskl kuranlar bulunuyor. Devletin, korueuluk kurumunu benimseI rrtesinin nedeni ise belli. Devletin gOvenlik güçleri ile eylemclg'Oçler kar$1
kar$lya gelmemi$, teröristin kar$lsma
gene 0 yOrenin insam çlkarllm1$ oluyOr. Her aileden bir ölfl Ç!k~lkçada,
yeni tUr bir kan davasl dotuyor.
XiIIth: Sonoua pterek atll'lapnaOreten,' aym zamanda da uzl8$tnan
Slnda sizce hangl temeillatalar roi oybir slmCur. Ait sm1fla Ost SIDIC!,onnMI1
larla devleti uzla$tlnr .Goneydolu bu
EralI: 121SylUl'den sonra,yerletik
smlCI kaybedinee, siyaset yapmlnm - kurumlar içinde siyaset yapmay! bedaha modern biçimlerinden, servet
nimsemi$ olan uzla$ma içindeki yerel
yaratmamn ve giri$imin daba modorn
kadrolar tasfiye edilmi~. ezilmif, horbiçimlerinden hep yoksun k.lnn,.
. llUW1l, dt$lammf. SHP gibi bir parX.all: Bu kesimlerde.
tiden bile DotuJu mil1etvekillerini Çlde kalanlar yok mu?
.
kannak, dokunulmazllkllllDl kaldlrErgII: SaYlian çok az olmakla birmak gibi bir hareket, kesinlikle çok
likte, var. Örnelin pmi pmi avukatkÏ$iyi radikal çözUmler aramaya yOlara rastlad1m. DÜ$flnen, bar!$çl çöneltiyar. Ba$ka geçer yol olmadlll
zOmler arayan insanlar. Ama onlara
inanem! yaygmla$tmyor. Bundan da
bile kU$kuyla bakdml$, $imdi de Oyle
terOrist OrgOtleryararlamyorlar. Yebaklltyor. Halbuki onlan kazanmak
rei düzeydeki uzla$mael, demokrasigerekir. Örnelin,o yOrenin sorunlarl
den yana, TC çatlsl altmda birlikte
Uzerinde ara$tJrmalar yapan !smail
ama C$it,Batl'sl kadar kalkmml$ 00Be$ikçi zamanmda kazamlsaydl, Do.
Au'yu savunan, ama aynhkçlhla kar$l
lu Anadolu'nun birçok sorunu, en
olan kadrolarl, ki$ileri desteklemek
azmdan dogru te$his ve dOlru tedavi
lwm. Oysa onlardan dOn kU$ku duile kangren haline getirilmezdi.
yulmu$, bugOn de kU$ku duyuluyor.
KI$lall:A,iretler ve aaabk kurumu,
Unutmayahm, onlar tasfiye edilip
sorunlar. ne yönde etklliyor?
devre dl$I'buaklltrsa, terOrist OrgUtErgiI: Bugün agahlm, a$iretlerin,
1er temsili nitelik kazamrlar!..
ekonomik tabamnm kurgusu çOzOIKa,lab: Genel bir çözüm önerlniz
mü~. DaglIk, tanmsal verimlililin arvar ml?
tmlmasl mtimkOn olmayan alanlarda,
£raU: Aym SSCB'de olduAu gibi,
aneak var hgml stirdürebiIiyor. Hakgeç kalnu$ bir mUliyetçilik y8$anlyor.
kari'yi de bu çerçevede delerlendirÇOzflm, etnik çoluleulula dayaltbir
mek gerekir. Eski alalar, bugOn bodemokrasi anlaY!Iutda(hr. Yoksl
yOk kapitalist çiftçiler haline ,elmir
TUrk milU)'etçililine kar$! KUrt mil1er. Yana$malar da Ocretli emekçiler
liyetçiJili gibi, iki ç&rp!f&J1kutup yaolmu$lar. Ama a$iret reisinin ve ala.
ratIhr. Bu durumda da, geç <lolan
hIm etkisi, manevi 'alanda stlrQyor.
milHyetçilikdaba katl ve sert, ..
bBu etkinin sUrmesinin bir nedeni de,
)?CI bale pltt; Yörecleki kadmltnn
korunma için, birlik ara)l1,IJwuQrme.. "'I
'••
"Wiftin111ttçt __
.~ Sa..,,'
si. tnsanlar birbirlerine dayamvorlar.
. yUl ~OIIû
~'8àIIeDià'~
Adam, kavga Çlknlt zamanarkllJn"I(i,:"kum'utJarmcWi: fOYlè söyl~ler
,i
ddaah$iretOldu1ukanu
biliyor. Ve orad.
~flC~kc
",öre-
a er zaman VIA var.
K.....n Çok çocQ yap......
blr D.d.Di de blruo pith.
11:",,'/".:
~"/,
ID,~
70
lUtlah: Doau'yu bir SÜl1ünyeri 01maktan çakanp, dab. nitelikli kamu
aöreviUeri a6ndermek gibi bir eailim
nrcb. UYlulMllyor mu?
£raD: Dolu'ya gOnderilen astsuba.
ym, subaym ve Ozellikle de poli sin
'Özelbir elitimden geçirilmesi gerekir •
0 yOreye gidecek gUvenlik personeline psikolojik testIer uygulamp, sadist
eAi1im1ergösterenierin a}'Jklanmasl la.
ZIrn. Ben bile Cizre'de bir eaddenin
CotolraClmçekerken, hayvan mu~elesi gOrdOm. Oysa 34 plakall kiralanml$ arabarn, kravaum Calanvardi. Bir
de devletin birimleri arasmda hemen
hemen hiçbir koordinasyon yok. Bir
OlçOde artlk 0 yOreye daha kaliteli
personelia gittiAi dolru. Ama aralannda kesinlikle orada bulunmamasl
gerekenlerde var.
KIflall: Bölae Valisl SaYln KozakçaotIu da bu sorunlann farklnda ml?
EI'III: 0 da çok $ikâyetçi. RastIadlAlm en iyi yOnetici odur. Bölgeyi,
insilmm, sorunlanm iyi anlaml~. Bu
i~lerin nasll düzeiebileeeli konusunda oldukça somut öneriIeri var. Ama
bunlann gerçekle$tirilmesi, onu alan
'bir $ey. 0 da Slkmtl içinde.
KI,lali: GAP, bazdanmn llldia et.
tikleri glbl, Dolu sorunllnu çözebilecek mutizevl blr Uaç IJU?
ErgU: Mümkün deli!. GAP, TOr~
kiye'deki Uretimi çok artlraeaktlr.
Ama ekonomide üretim kadar MIO$Umde Onemlidir. Türkiye ise dOnyada en e$itsiz bOIU$ümyapan üIkelerden birisi. Hele Dolu'da durum daha da kOtO. Toprak reCormu yapllmazsa huzursuzluk daha da artabilir.
Üstelik halka toprak dalltlml da yetmez. tleri tanmsal teknikler uygulanabilmesi için onlan Orgtitlemek, örnelin makine havuzlan kurulmaslm
saJIarnak gerekir. Oysa bu konuda,
hiçbir hazlrhk yok.
'KJJIab: Irak 'ln, Kürt sorununa yak.
IlIflml konusundaki dü,ünceleriniz?
ErgiI: KOrt bOlgesine özerklik verdi. Kendi içi$lerini kendileri yOnetiyorlar. Parlarnentoya KOrt milletvekilleri geliyor. Okullarl ve otretmenleri var. Ama siyaaai baltmslzhk isCedi'mi, ümülüne çOküyor, aclmas!Zca öldOrOyor. Simdi !;)aIlmSlZbkate'burnUDu daltuml bir baba gibi, $imde=_~~
~?,or'Dik~irkftYediv~r-
~~~~!~~~l. ,.'~
~''IÎ;,'''fdf\'.dedêole.!lCönîdmllJt.
.m
$ÎOi lOndOrmot d~IU'.'Seddam,
yaramazl1k yapan ÇOCUIUIlUD
. lA ~._'"~
o__ ~ P'U,1I: '. . .-ek .,
. U'"NM')N'.-'Atttt
:,':.mtDl'
EraD: Kiminle konupam 14-15 çO.. "'i~:'f~di.
SImd1 bu IdmBk ~':
..cutuvar, En azolam 9çoculdu. uNi_ ~~.'~"ita
•• demoltratik bir kut1lm1a'lD&
çin bu Kadar çok çocuk yap!yorsu., .r~' . nratùablUrse. olay TC çatl" altmda
nuz'" diye sordum. "Devlet bizi koçOzQIQr.. 'Böyle diyorlar.'
ÖZETI
DE LA PRENSA-BASIN
~....0 v"'lJ'or.
~
D.
dtlfl, siyual blrUIi koru-
,~tn.ldd4tUlndadlt,
Yan}
sœ kODUSU
\,':''olan ulmilu)rOD delil, entearasyon •
' . '1dur ... ~rtlk"bi"e
de ufmllasyon
' mUmküll dtlU. Bntearasyqnise
batb!
bize
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BÉRHEVOKA
Güne~, 10. 06.
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
1990
.m)j'~vë-Söl-derjlerden
I Güne~,
ÖZETI
Curnhuriyet, 10. 06. 1990
I,pr~t~stoteIgraflan
ISTANBUL, (Günq~lnsan Haitian.
DerneAi Uyeleri ile 18 sol derginin
yöneticl ve çall$anlanndan olupn
yaklqlk 200 ki$ilik bir grup, Ba$baItanhk'a, lçi$leri Bakanhll'na
ve
1l1rkiye BUyUk Millet Meetisi'ne
telaraf çekerek, GUneydolu'yla iIgi1i kararnamelerin geri ahnmasml
iSlediler.
TUrkiye Gazeteeiler Sendikasl
(TOS) önUnde dUn saat 12.30'da
toplanan. Çalda$ Yol, Deng, Devrimci MUeadele, Emelin Bayrall,
Emek, Halk Demokrasisi, Iktid ..r
'Yolu,l$çiler ve Politika,l$Çinin Gazetesi, Klvllelm, Medya GUne$i, SiYaset, Sorun, Sosyalizm, Toplumsal.
Kurtulu$, Yeni Demokrasi, Yeni
ÇozUm ve Yeni ÖneU'nUn yönetici
ve çah,$anlanndan olu$an 100 ki$itik afUp, burada bir basm toplantlSI yaptl. Sosyalist basm adma okunan bir sayfahk basm açlklamasmda, iktidann, 413 sayJh Kanun HUkmUnde Kararname
ile ba$laUIII
"aldln"ntn
sonueu sosyalist derailerin fiilen çlkamadlklan vurgulanank söyle dendi:
"Sansür,
sürgün ve soyklnma
klllll ~Ia'''ilmlz
kampanyamn bir
PIH'ÇlISlolan '4l3'Ie Baslayan Kararnameler Zincirine HaYlr' mitinglmile llin verilmedl. Biz, 18 eIeraI ola.
DE LA PRENSA-BASIN
rtk btldlllllainan.
bu yuak ¥t ....
dlnl.nnl ,Idelede lumyoraz ¥t Ulm
kamuoyunu kampanyamlll des.eklemeye, k.rtl kartlY. bulundlliu.
muz bulul.ra k.",1 blzimle blrllk'e
olm.ya ça&lnyoraz. Sos",ls' baun
ol.rak, cezaevlerillde y.p .... açllk
Iftvlyle, tHD üyelerlnln .e"ran.
413'e h.Ylr eylemlerlnl des'ekllyo.
ruz."
Bu konuyla ilgiti bqlattlklan imza toplama eylemlerinin $UrdUIUnu
ve bugUne kadar on bim qkm imza topladlklanm
belirten sosyatist
basm çallpnlan, açlklamanm okunmasmdan ~onra, Calaloilu'ndan
Sirkeci'deki BUyUk Postane'ye ka.
dar topluea yUrUdUler. Burada IHD
Uyeleriyle birlqen ve yaklqlk 200
kiSi olan grup, Ba$bakanhk'll, lçi$'
leri Baltanhll'na
ve TBMM'ye Su
telgrafl çekti:
"Kürder'in y.d",
bölgelerle Il.
aUl oIarak çakanlan 413'Ie bat!ayan,
424, 415 saY"1 k.nan hikmündeld
karam.melerle
Y."'I denetimlnden
azak, keyn ve baskla uYlulamalar,
Insan onuru Ile baidasmayan
sürlün ve sansür .opluma dayatllml$tir. Bu antidemokra'ik
IrkÇI UYIUlamalan pro.es.o edlyor, karamameierin leri allnml5lnl Is.lyoraa ....
PKK,muhtar
•
vennam
öldürdö
ARABAN (Camburiyet) - PKK
mititanlan, Gaziantep'in Araban
ilçesine balh Gümü$pman köyü
muhtan Fenl Özk.n ile A$all
KaravaYIz kOy1l imanu Ahmet
K.villiotia 'nu Oldürdüler.
Gaziantep Valisi HUsnU Tullu'nun açlklamasma gOre öneeki
geee 22.00 malannda Gümü$pInan kOyüne gelen bir grup PKK
militant, muhtar Fevzi Özkan'm
evine bas km )'aptl. Militaniar,
muhtar Fevzi Ozkan (48)'i evinden dl$arl çlkararak kur$unladllar.
Bu olaydan bir saat kadar sonra GUmü$pmarl köy1lne 8 kilo.
metre uzakhkta bulunan Karavayiz köy1l de asker giysili silahh bir
grup PKK'hnm saldmsma uAra!
dl. Köye giren militanlar, dolru~
'ca imam Ahmet Kavi11iollu~null
evine yOneldiler. PKK militanIaJ
n kom$usunun evinde bulday çekerken bulduklan Ahmet Kavilliollu (40)'nu silahla tarayarak Ol~
dOrdü1er.
GOvenlik gOçleri, PKK'h teröristleri eie geçirmek Ozere bölgede ba$lauIl1 arama ve operasyonIan sOrdOrOyor.
11. 06.1990
diye ÇeIia(45) öldU; Hüseyin (la)
ve ~fik Öner (7)'de yaralan~l.
Pervari'nin
Anavatan
Parti'li
(ANAP)
eski Belediye Bll$kam
Mehme.
Emin Özcan'm
(Emin
AI.) köyUnUn basdmasl bölgede
dikltat çekti. Yeniaydm Koy\t~ gUvenlik gi)çlerine verdili büyük deslekle biliniyor.
Pervari'nin
Dolan KöyU i1e Çe. mikari Yaylasl arasmda operasyon
düzenleyen gUvenlik gUçlerini (8$1yan bir askeri araem onceki gUn
devrilmesi sonueu Uç erin yaralandill bildirildi.
Hakkâri il merkezinden Beytüs, rUp iki ki$iyi yaraladJ. Militilillat,.
$ebap Uçesi'ne gitmekte olan Jirki.
EIo'Im Sunar.Nam Ozeklncl
Hakkâri'den
ahmp ~Irnak'a'balll$iretine mensup koruculann
buIman BeytUssebap llçesi'nin Uniu lundulu minibUs, Uzungeçit Buea-.
SHRT,
VAN, (GUn-Ha)PKK
Jirki,.ll$!r~tinin
reislerinden
H.cl
Il yakmlannda bir PKK grubu ta(Partiye Karkeren Kurdistan) Kür-; , Öter m Ikl akrabaslDl OldUrdUler.
rafmdan
durduruldu.
Militanlar
distan tKi Partisi) militanhm, On-.:
OlalanüstU Hal Böige Valilili'naraçtan indirdikleri Enver Ylice ile,
ceki geee ve dün, GUneydoAu'nun
'. den ahnan biJgiye gOre, yaltlaslk 15 Selma Öter'i Itur~una dizerek öl;.
"devIe. yuIB" olarak bilinen 8$i- . Iti~iden olu$&JI PKK grubu, OneedUrdUler. Olayda yaratanan K.mil
retlerine yönelik ilti ayn saldtnda
kl s~ce saat U;tMhmdarmœ Per"... -êter'te.Nevzat-Benrir
adh korucu~
. bulundular .. PKK'yla yll$adlll 50- ~*àrrn\ft'YeWï'a1dlD
}('öyÜ'rli '.1f~~.'
''\irlsè-lillirklri.~tet
Hasla~;'runlar nedeniyle Aydm'a yerlqmek istèdi. KendHerini engellemek
ne kaldmld1lar. kamii ve Selman
mek zorunda kalan Siirt'in PervaillOY"nköy kOAlCulaRy1a si1ahhça.Ö&ec'in "Jidti'l~ireli
üzerindcrcn:
ri liçesi'nin "Adiyan .. asireti lideri
t1~maya giren militanlar daba sonra
az Tahir Adlyaman
kadar etkin
: Mehmet Emin Özcu'a ait Yeniay"Öner"
ailesine ait evi taradl.
olan Iiderlerden Haa Ö.er'in amdm KOyü'nU basan PKK'hlar, ikiOlayda Mehme. ~irin (11), ~hricaslDm olullarl, dilerlerinin de ya~
si kadm bir çocuk, Uç ki$iyi öldü:b.n Öner (50) ile konuklan Rami~m akrabalan
oldulu bildirildi.
,Jirki'lere
ve Adiyan'lara saldudIlar
PKK'nln a~iret
intikaml: 5 ölü
71
G üne~, 11. 06.
.,S' 'HP"
.
REVIEW-BERHEVOKA
1990
'.. - '-.K-~-'-'U"':i"rt. ,w:--."ki'....
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
mn
......
"'-".gv'.I'm'i'n~:~:"" .
.b)'
dU
..
..
d
'
k '.U,' . '.e . m.-.e.,Sln' e
.
,.
.'
.
-:',;
DE LA PRENSA-BASIN
.'
.
.
ÖZETI.
lendirme yapllarak, geli$im iqeriS'~l
KUrt kimlilinin yok .sijlldllJ'Ve,
~.
;M~~~:I~~~~~i:~:a:~~lï:':~:'~
'da klSltlama, bölgede demokrasinÎn:
kurumlasmamasl,
olalanQstü halin'
.sUrmesi, yuruas-devlet yabanella$',
;maSl, insan haklan ihlalleri. sOrgOn. :
;klrsalkesimdl;kiyokSull&$ma,toprak
]..
..a
Israrn~I~~:ir~~~~r~;::~==b~:
"
:minde slralandlll -taslakta, çOzUm
.
.~ ..
'
""'
..
,
" "
"
'içintngiltere'dekiGaller,.lsviçre'deki
~NICA~,
(GUD,,~SoIyal_ok.
ana heelef olarak ~etUYor ve soru •. çlkarmaaerèkslnlml duymadl", etlt.Kanton,
tspanya'daki Bask mod~l ..
'.t'-HilkÇl'Pard'~JSKP) GtlJJey- nun çOZWn(Hçln.çe$itli modeller One, ~urtJathk kavramlDa dayall
leri i1e Demokratik 'Almanya'daki
dolu'koDUlU.Dda r.por baz1rlamak. Iriliyor. Ayrlca, Kart klmlilinin ka1 ttemokratlk dUzeDlerdlr •."
.koruma ve !sveç'teki etnik çe$ltlili-'
lal~Oeucl~.De'.bul ednmesinlia.so.,.nu~
çOzUmUnU AtatUrk Ile tsmel tuöDU'nUn KUrllinelitimi
konularJ'irdeleniyor.
tn-'
idz -.,w'Ul
~i
~
kolaylNtu'acata
vuraulanlyof. Tas. kirnlilini kabul eden sözlerinin de ek.
'giliz modelinin TUrkiye için en uygun'
~~
topIWtak raPOrtùlalana lakta, "Etnlk çoQulculuk, etnlk tU. lendili raporda, etnik ~e~itli!ilin ya.. ;model ol~~na.
dikkat çekilerek, .
. I~lt
ve M.k~Y~me
Ku. türlere DYIl, IdllWreI özerldlk vi few $andlll Avrupa ülkelenndekl model.
model seçlml komlsyona birakillyor.'
; rtalu:!,le' Putl."M~i'~
I.Ca~deraU' çöZüm detll, blrUkte y.m"
I~r de irdeleniyor ve KUrdoloji Ens::
:Galler modelinde, "CeIU~:' ~iye ad.:
. ràpot,* Ion ~ilÜ
Yer~.
:- . ,. i1kelerine yer veriliyor. tlkeler b01U. t1tüsU kurulmasl, Kürtçe Uzerlndekl'
l!lndlTllan etnik grubun dlll~1 ~onu$-. .pani M~ii Uyes!
. Cern In m!lnde insanlar arasmda etnik kO~ konu$ma ve yazma yasalmm kalk,- ma oieisteie balb olarak Iklnel ya da
.O~Il..(lzérb~.IODdem •. aèleli ~U- kenleri~den dolaYI hlçbir aYlTlm ya. masl, herkesin anadilini s~bestçe k~uçUneU
dil olarak ke.ndi dilini Olren-'
neydoJu raperanu, Genel Sekreter piimaanasi gerektill vurgulanarak
nu~ma OzgUrfUIUne. sahlp olmasl,
me OzgUrIUlune sahlp oldulu da ha •.
Baykal'ID nNsar&, 'Gena Sayman ve $Oyle deniliyor:
.: '
. '.
: KUrt kUltUrUnUn serbestçe arastlTlla.
:t1rlàtlhyor.
.
Diyarbakir 'MUletveklli FUit Aialay,;
"Etlt yurttll$hk, bayatan
ala. bilmesi, bu konuda TUrkiye dl~ln~a
Birlikte yll$ai1li1kesinin slk slk vur •.
Oenel Sekreter Yardlml:ISI Diyuba- nlnda aerçek1etmelldir. Tirld,e'de..:' ar&$t1rma yapJlmasma meydan venlgulandlll taslak rapor, bOlgesel de.
kir Milletvekili Hlk_t ~dll, MYK ki elnlk sonanun çözömU, meDIn de- memesi istenilerek, "Rami dU TUrk.
lil, kü1tUrel O%erklik istenilerek son.
Uy~leri.Anltara MiU~ekili Etref.Er. mokradk yapalllfmullle
bli' butÜD, çe'dlr ama, Isteae bath olarak IDsa..
buluyor. Taslak rapor, komisyonda
dem ile Haltka,i MiUetv~kili Cumbur ilUr. DemokraiiUeriD çOk aeUlldD 01. lar Kürtçe ölrenebilmelldlr.
Bunun
benimsendikten soora MYK'nan ona.
KettldD'den ~lupn k()misyon hazar. madl" slyasal fCldUeDClirmelerde s6- içln okullarda seçmell ders olarat'
yma sunulacak ..MYK'nan onaymdan:
layacak. Komisyon toplantlsmda,
mirae
yaplSl demok..aUkletmeye
Kirtçe yer alabllmelldir': deniliyor.
.sonra da, Parti Meelisi'.nin 13-14
Fuat Atalay'm, koinisyon üyelerinin dolru pll$mede kUlttirel izerldlk
Ancak, taslall hazarlayanlann Kürtçe
Temmuz tarihlerinde Istanbul'da yayanaslra, Parti Medisiüyesi ve Tun- sosyallst ilkelerde fectenUf ç'özim: elitim konusunda Israrh olmadlklaIpaeall toplantlda eie almaeak.
celi Mi11etvekiiOrlwa Vell Yllcbnm'. lerln oldulu bUiniyor. En unun çö- TI v,e Parti Meclisi'nin kabul etmesi
' Bu aradà, parti i'çi genel disiplin
10 katkdarlyla: hazlrladlJa taslak eie züm, ber lürlü aynman kalk"",
bir.. -durumunda bunu rapora koymaYI
.arr. konusu da raporla birlikte Parti
ahnaeak.
birlerlyle kaynqlll1t bir etDik yJ!.Plna... dU~UndUkleri belirtiliyor.'
'Meelisi 'nde gU'ndeme gelecek ve ih.Edinilen bilSiye göre, taslak rapor- dilerelnlk
yapi aleybine lellt.edl~
Taslak
raporda .daha . sonra,'
: raç edilen milletvekillerini de kàpsa~
da, "Kürt Ir....... nln bbtII edIImesI" Ii, klmscDin elnlk y.plSlnl 61l plana KUrtler konusundà tarihsi:1 bir delerr yaeak bir biçimde parti içi genel af
-i1an edilecek. Ardmdan da ihraç edi,Ien ve istifa edenle!.e çll~1 yapllacak.
çaact..
her
I Güne;;, 11. 06. 1990 I
Curnhuriyet,
~I~,iklar
:HEp.
solun gerçek.
temsilcisi
ANKARA, (UBA)- Hallon Emek
.Partisi (HEP) Genel BllIklUU Febml
ftaldar, OnOmüzdeki gOlilerde OrgUt.
lenme çall~mli:1anna h~ vereceklerini belirterek YW1gezisine Ç1kacal1nl .
sOyledi.
. ,
Ipldar, Orgüt1enme çahfmalarrde.
yam edcrken il ve ilçelerdeld taraf.
tarlannm
Sosyaldèmokrat
Halkçl'
Parti'deki (SHP) menfaatçilerè uymamaslID istedi. HEP Genel.B8I1tana febmllpldar
yaptall lIÇlklamada,
,partinin resmel1 kuru1maSlyla Oaetnli
bir ntesafe aldaklanm belirterek, ~Umüzdek,\ dOnemde bOtUn gUçleriyle
orgUtlenmeye alarhlt vereceklerini
bildirdi. ÖnUmüzdeki iünlerde böige toplanularl ve yurt gezileri yapa.
caklanna kaydeden Feluni 'lpIdar,
."BeD ve arkad ....... m )'Ùlnda ADa.
. dolu'ya daAdacattz. Çok sayada.,UI
. doillplCl'lI". Hallda
Iarm illekleriDi tapit edecetlz: Hal.
kua illekleri ve 16rIfIerI bizIm içID
'yolaösterid
olacak" dedi.
a~.
72
~.
Il. 06. 1990
PKK
.baslun.
.3ölü
IUrken yolda öldUler. Olayda Hö:seyin Onal, ~fik Onal ve Mithat
'Onal da yaralandllar .
sttRT (Cumhurlyet) ..:...Siirt~
in Pervari ilçesine baAh Yeniaydm '
kOyUne baskm dUzenleyen bir .
, grup PKK'h terOrist 2'si ya~h kadm, biri çoeuk 3 ki~iyi öldUrdU,
.3 ki$iyi de yaraladl.
Yetkililerden ahnan bilgiye göre Oneeki geee saat 22.00 slra1arm:da Herekol dall eteklerinde buluSlirt'in Pervari ilçesi yakmlann. nan "Adiyan" a~hetine ait Yeniayda bir asked araem devrilmesi sodm kOyUne bir 'grup tarafmdan
nueu Uç er yaralandl.
.baskm dUzenlendi. TerOristler,
. Bu arada Mardin'in Dargeçit il.Onal ailesinin oturduAu evi yayçesine
baAh Bostanh köyU yakm:hm ate~ine tuttular. Otomatik silannda, güvenlik gUçleriyle girdiAi .
lahlarla açllan atC$ sonueu, ~ehçatl~madan yarah olarak kaçtlAI
"rlban ve Sablba Onal adb Y&$hka.samlan bir PKK militanmm eesedmlar olay yerinde, 12 ya~mdaki
di bulundu .
'Metin Onal Ise hastaneye götUrU-
v.>
-......J
,
~.
<0
'J~
,-
..:.
.'-"'-
ÇONGAR
1£
Sr.mID
Türkiye'nin son zaman1arda Bab ba.$kentleri ve özellikle ABD ile arasmda sik
sik pürüzlerin ÇlkbAl gözleniyor. Washington'Ia ortaya Çlkan pürüzlerin bazdan kamuoyunun çok duyarh oldup konularda
belirdi. Beyaz SaraY'In Ankara'mn tUm ça_
balanna kar$m Ermeni sorununda TUrkiye'nin kar~lsmda aldlg. tavu bu olgunun
som ut örnegi idi.
Savunma ve Ekonomik I~birligi Anlll$masl (SElA) çerçevesinde Türkiye'ye kar~1
yükümlülükler üstlenen Washington'un bu
tutumu, aym zamanda Türkiye'nin ABD
karSlsmda "yapbnmslZl1il" seçtigini gösterdi. Nitekim bir dönem kamuoyuna farkh
y~nd~ mesajlar iletilmi~ olmasma kar~Il1,
suresi bu YIIsonunda dolacak olan SEIN
mn bile ciddi bir revizyondan geçirilmesi
olaslhgl Su anda düsük görülüyor.
Ermeni sorununu "üçüncü unsur" olarak nitelendirmek yoluyla ikHi i1iskiler dlsmda tut maya özen gösteren Ankara'mn bu
çabasl, son ylllarda Klbns, Kürt sorunu,
.,........ to';;'
YASEMtN
kanlar Konseyi'nin bu görüsti resmi tutum
olarak belirlememesinden Ankara'da duyulan memnuniyet ise somut engèller karSlsmda havada kabyor.
Topluluk üyesi ü1kelerde diplomatik iJiS-
DI~ politika açlSlndan en dinamik açdma Türk-Sovyet i1iskilerinde ya$aDlyor.
Ideolojik bazdaki fobilerin gerilernesi özelIikle ekonomik Hi~kilere hlZ verdi. Bu yakmlasmamn bir sonucu olarak Türkiv.:,
kiler ise bir tUrlu pürüz$üz dostlula dönU$Cffiedi. Ankara'nm kendisine en yalun saydiAl bll$kentIerden Bonn j.leYll$ad1Al"di~
lomadar krIzI" henüz tazeligini korurken
Londra, Paris, Roma gibi önemli merkezlerle de gene KIbns, KUrtler ve Ermeniler
gibi UçUncQuDSurlardan kaynakh sorun~fIn~.
~
biçimde diyalog gUndeßl1ne getirilmeslyle de bll$llßslzbAa uAra- lar ll$lIamlyor.
tdd1.
TUrkiye'nin "ulusal dava" sayd1Al KIbTUrkiye'~n t~. üY':lik bll$~~unu
sons sorunu ise TUrk diplomasisinin en çenu ve SÜresl belirslZ blr bekleyI$(: Iten Av- tin smavlanndan biri görünümünü surdurupa Toplulup (AT) ile il~kilerde bekle- rUyor. Ankara bu konudaki yalmzhAlna
nen sicakbk bir turlU yaratllamad1. Ortak- kaqm, KKTC'yi savunan politikalannda
11kKo~~~n
toplanamamasl, yeni açlk- Israr ediyor \'e KIbns'ta TOrk toplomunun
I~
I$bl.rhAip~gramlmn.~ar
Kon- ~itligini gözetmeyen bir çözüme gidilmeThrgut
seyI ndekl kadennden
çeklmlmesl dönUp sini istemiyor. Cumhurbll$kam
d~Ill$lp Klb~ ~e Yunanistan unsu!lan!l1 Özal'm bu konuda daha pragmatik politigundeme getmyor. Ancak TUrklye'mn kalar benimsenmesinden yana olmasl da
ulu.sl~sl
p1.a~formdaki yalmzbAmm en hem TUrkiye'nin geleneksel tezler iile çebelIrgm ne?~m ol~tu~
b~ sorunun ya- IistiAihem de sorunun kendi dinamikleriyle
m sua on Ik~ b~kentle IlI~kllerde de özel örtU~medigi için henüz somut sonuç versorunl~m hl.;bu zaman tümUyle ll$Jlama- medi. Ankard-Atina i1i~kileri ise "Içi ~"
Davos ruhunun devaml olan bir diyalog anmasl diktat çekiyor.
Klbns sorununun çözülmesi TUrk - laYI~lyla götUrülmeye çall~lhyor. Yeni Yunan hükümetinin Klbns'J ikili iliskilenle ön
~m~ri~a~,. TUrk ~ ~unan, TUrk - AT HiSkilenmn IY1I~lIDß
bir tUr önko~u1u ola- pllPla Çlkaran lutumu bu diyalop zor günrait BatIll yetkililerœ dile getiriliyor. AT Ba- 1er beklediginin de habercisi oldu.
Ankara, Washington'la sorunlanm sürekli haslraltl
etmeye. çah~lyor. Ancak bu çabaya kar~1DBeyaz Saray'1D
Ermem sorunundaki tutumu gibi davram~lanD1n
kamuoyuna yanslmaslm engelleyemiyor.
- 3insan batlan gibi konulann Washington
DI~i~leri Bakanhg.'nm artlk daha fäzIa
önem verdigini açlkladlAl Balkan i1i~kilèrinde ise Ankara'nm bundan soura alat-aAI adlmlann önemi büyük. Türkiye'ßlil
Balkanlar'daki siyasi ve ekonomik güru-nü bazl tarihsel önyargJlann ~Im
kolaylll$tlracak )'Onde kullamnasl Yeni bir
perspektif açabilecektir ..
Bulgaristan ile ~kiler ise TOrk diplomasisinin son yillardali en önemIi bataIanna sahne oldu. ~
lb....
nhAl Anka,
ra'mn bath itirazIanm dünyaya ~ètmqle,
yönelik tutarb ve sabuh bir politika iz1è:
meye çail$lrken "akorIsu" dl$ müdahalè-.
1er ve 8Çlklamalar TUrkiye'yi hem Türt.
azmhAIna hem uluslarar.w kamuO)'m,à
kaql zor duruma dÜ$Urdü. Gelen 312 bin
TUrk azmbk üyesinden bugüne dek t34 bininin geri dÖlllDü~ olmasl, dl$ politika:l:a
dlprldan yapllan "lIaDrhIœz" müdahalelerin sonucu olarak degerIendirilmeli. -.
Azeri-Ermeni çall$masmda son derece
"temkiJIIi .. bir resmi tutom werken Moskova'mn KIbns gibi Türkiye için .......
konularda eskisine oranla daba ditkatli bir
tavu sergilediIi gözleniyor. DiIcr DoIu Avrupa ülkeleriyle özellikle ekonomik alaJi-.
da i~birliginin geli~iri1mesiDe de son dô.
nemde özel bir özen gösteriliyor.
ABD ve AT ilesofunlarlffilz arttl
TÜRK D~- POLiTiKAsI
0
\0
\0
0\
0
--
~.
~
~
~
""S
~
~
~
~
(J
::::!..
~
0:
tI)
~
~
I
~
t>l
~
"tl
~
t"'"
t>l
\:::l
<:)
~
<:
:"1
I
~
~
~
t:::l
CI:J
~
=s
rn
~
~
....
).
0()
)I::
).
Q
'"
r"
;la
r"
-
txl
~
.
=s
t".l
::a
t".l
rn
rn
t".l
~
lT1
~
'T'
~
lT1
0
~
~
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
Güne~ 12.06.
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
1990
Kozakçl0glu : 'BöIge valilerine bakanhklann yetkileri verilmelidir'
Süper vali, yeki istiyor
DiY ARBAICIIl, (OODef)-OlaIanOltO Hal801ae VaJial
K..
akeaoIIa, bOlae va1i1erinin yetkllerlnIn lrtInImIIuu iatedl. Toplum-
Ha'"
"r.DknII~~'"
EIer Deride lIÇIaIIe II&IU bIr
lIl4MIeIe aldlecekle, ~
IDOdeIbda • ÙIIIp .............
la.
Ko_p.,
aymkotullarda141,
EIer killik liIle .. de kab.
142 ve 16f'Ooctl m.tlMbin de kaInl ... Ir .. , 0 ......
b6Ip vaUleriDID
chnlabilecelini belirtti.
yetldlerl I~rek,
aIlyaptda
HaJl'I Kollkçaolla, OOoeydo- prekll da ........
yapabUeeek
Ju'cIa1d ......... "nin tek kaynallkoaa".leUrUmeIldlr"
dedi.
OlD ekœomi olptAd'l'nl lflde ecleToplumun çolulcu demokrasi
rek, "_oaolDlk ..........
" do- anlaYl,1 içinde klU1lt fikirleri tarIwo kœtrolu Ue sallanabUec:eIi- tJ'IP mOnazara edebilme olgunluni sOyledi.
luna gelmesi balinde, 141, 142 ve
EIe 801gesi Sanayi Odul tara163'Uneu maddelerin kalchnlabilefmdan d1lzenlenen GAP turuna
ceAini vurguIayan OIat8nQstU Hal
kaulan gazetecilerle makammda
BOlge Valisi H.yrt kOzakÇlotla,
konu~ H.yrt kozakÇlOlla, bOl- bu konudaki gOr1ll1erinilOyle 8ÇIkge valisine verilen yetkilerin il ladl:
merkezlerinden abnan yetkUer 01"Her yeDlllk blr rû.tsazhk y.duJunu IOyledi. Bu durumda il vaIilerinin yetkilerinin azaIt1hrnJ 01- ntacaktlr. Her YeDIIIIiD a.eIlDde
bu vanbr. ADCak ben ...... yora ..
dutùnadikkati çeken BOIaeValisi
Id, toplum bau da IIIJfacaktlr. Bu
lÖyle konU$tu:
...... da .ydlu, bIlIm. \'e poIIU"&ak.III. v.lI arasaada yelll blr
ka*-la
ÇIkIII8II lie ft- baya bayü 16re\' dÜf.. ektedlr.
Sözkomua maddelertn kaIcbnl1Dataad8pI dnIetIa IUt kade .. eIere
a........ eqeIIniJor. B6Iae ..u- SInd.. blr dre lOIIn tanflar blrbirlerba dÖfÜriUiine, ba taD1aIDea
lerIae
ft~
tabau yaaayacaktlr. BIzbn topla •
.. Ildtirterta JdkIerl 'a
•0
pkDde blr balp \'aIIUII oI_ra- .. a .. a •• tabandaD leien biçbir
banket yoktal'. Bu llÇIdaa 141,142
lana daIl. etIdU oIu. Aac:ak bu
ve 163'iDdi ... ddeleriD kaldlnlayplanwua çok lyI dbnleaa1e..... lie 11er ftkrin rû.tça öraüt.
Il IUIID."
leaebihDell ft ba anda Tön topTUrkiye'de demokrasinin tam
la .. anaa "azur içiade y.yabUolarak yerlqmesi ballnde gelec:ek.. ell içiD zinedeldlere, basin. ve
te valilerin Amerika Birletik DeYletleri'nde olduJu gibi seçimler ile • ydlalara bayük lörev dÜf.. ektedir."
yOnetime ,elebilec:elini ve politika
Özel Tim
yapabileœlini vurgulayan
KozakpOIIa, "~dl
.... bAr beBir gazetecinin sorusu UZerine,
ledIye '-fIwu politik 16rIfIMea
bllZ1Özel Tim elemanlarmm nor6ttlril eeçUebIIIyona, Deride de .a- mal karakollara tayin edilmeden
IDer IIÇIIebUlr. Balk, bAr ........
Once Oze!adaptasyon kun1anndan
poUdka yap ...........
brpIu. geçirilmesini kabu! eden OlalanüskeD, bIr \'aIIDIDpoUdka yap.....
tU Hal80lge Valisi, datda ber an
m aonul karpI.JUUJor. H_ çau$ma ihtimalinin, insanlann baZJ
. devIet llItellÛllbl bem de tophuDaD davraD1$lanmd~tirdiAini belirtti .
da demokrul anlayqmmlyice ya'letmesi balinde va1i1erin lClÇimIe itbqma aelebllec:eklerinl lOyleyen
orta,.
"'hall"".,.
Ha'"
74
_.
_dir.
Kozakçlolla, "Her an kaftua ye..eye veya .tmaya bUlf ol.a blr
IDJamn, zaman içinde tabiab dell.
,lyor. $u .ada blzim b6llemizde
lörev yapD1alannda bir soran yok.
Ancak bandaa .yn1IP d. batk.
böllelerde karakolluda ve büroI.rd.kl lörevlUerdea blr b6lü .. ünün berbalde blr ad.plasyoa karlandan leçirUmeli y.rariJ olur.
HeplllçiD deIU, aac:ak budan lçin
dÜfüniilebUialr.:Ylne de iyl dÜfÜ.
nül .. est lereken blr konu" diye
konu$tu.
Modern ziraatin yamma modern ziraat aletlerini kullanaeak,
bunlan tamir edecek personelin yeteri kadar olmadll1m da sOyleyen
Hayri KozakÇlotlu, mevcut liselerin yarlslmn kapatJlarak. ziraat
meslek liselerine dondUrUlmesini
Onerdi.
.
Kozakçlotlu, ekonomik durumun anar$inin tek nedeni olmadl11mbildirdi, "Tek b8tma istihdam
lie sOnlna çözemezsiniz" dedi.
OlaAanUstU Hal BOlge Valisi sOzlerini $Oyle sürdUrdU:
"BölKenJa ekoaomik llÇldaa ra- .
b.U ....
içiD öaœ doIum kontroluau gerçeldettirmek Imm. Bu konada te.. et slluntllar v.r. Bund.Id kacblllar Türkçe bUmlyor. Türkçe bU.. eyen kadln. etiUm vere.. ezsim. bdndsi alle y.plSl peeIerpbi. Dotam ol.Ylnd. kadlnd.a
çok enelln IÖZÜ leçiyor. Anc:ak
olllar feblr mene:derine leldikçe
zanneclyonl", dÜfÜDc:eleri.....
cekUr. kina! kellmde çocuk çok
IICIIZII çduyor. Tarlada yardon edJyor, ev bimaetlerinde y.rdl .. ecliyor. $eblr .. erkezlerlnde böyle bir
soran yok."
Su slfalarda Ibrahim Ethem'in
"Demirel Aklnc1lan" isimli kitabIOIokuduAunu sOyleyenKozakçl.
otIu, gazetecilere ilk kez kravatslz
fotoAraf çektirdiAini sOyleyerek
poz verdi.
REVUE
DE
PRESSE-PRESS
REVIEW-BERHEVOKA
Güne~ 12.06.
ÇAPÊ-RIVISTA
ST.!o.MPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
1990
SHP, Güneydogu
raporunu t~lyor
ANKARA, (GUnq)-SosyaJdemokrat HalkÇl Parti'nin (SHP) GUneydotu konusunda rapor hazJrlamak
tizere olU$turdulu komisyon dUn
çabJmalanna ba$lach. Komisyonun
ilk toplantlslßda,
raporu haztrlamak için yOntem tartl$lhrken, bOlle île îlgili yapllan çall$malann.
.gOzden geçirilmesi karan ahnd!.
SHP Genel Sekreteri De. Bay.
kal'Iß yanlslra, Genel Sayman ve
Diyarbakir Milletvekili Fu.t AteI.y, Genel Sekreter YardJmClsl Diyarbaklr Milletvekili Hikmet Çetin, MYK Uyeleri, Ankara Milletvekili Efrer Enlem i1~ Hatay Milletvekili CUlDhur Keskln'den olu$an komisyon, dUn arallklarla gUn
boyu sUrdUrdUIU toplantlda,
GU, neydolu He ilgili bugUne kadar ge. rek bilim adamlarlßca,
gerek 505yal kurulU$larca yapllan arl\stlrmalann delerlendirilmesi
karan aldl.
ÖlrenHdiline
gOre, bOlge ile ilgiti siyasi parti görü$1erinin ve bOlgenin ç~itli uluslararasl arll$tlrmalar içindeki yerinin incelenmesine
yOnelik çahsmalann
da t~parlanmasl 2örüsUnde birlqen komisyon
o
Uyeleri, ~$maiaran
içerili He ilgili
olarak $unlan sOyledîler:
"Her feyda
6ace bölledeld
okul,......
durumu,
devletin
oraya f
rdii.ü Imkialar,l.yri.. n milli
d.n dtiten p.y,
tIaa 1lIDBetIeri, böIaede yapyul.nn ditiuel y.pdan,
bekientUerinia anlfbnlmall
lereklyor.
FJde
edllecek verliere löre bölleyi tanlmlamak lereldyor. Çallfmal.rlIIIIZ beIIiiz tümüyie laalmlam.
ap_
mallnda.
Raporun bllZlrlu .. unln 13-14 Temmuz taribleriDde
taDbul'd.
y.pd.cü
ol.n
P.rti
MecIùi toplutuan.
kadar tamamI.....
ana,und.yu."
eat-
ts-
.
tldnci toplantl haftaya
aJeniz Baykal, toplantldan
sonaçlklamada konuyu aynntllanyla
eie aldlklanm
belirterek, som ut s6nucun rapor tamamlandlktan sonra ortaya çlkaca"m
sOyledi. Baykal, "Çetldl çallflD.
aIanIaruu b6ted1k, .YJ:I .yn Çetldi
çallfmal.r
y.pll.cak.
Önümüzde.
kllaafta teluar bir araya ge1eœtiz"
diye konustu.
ra yaptl"
,"
Tercüman,
12. 06. 1990
PKK, kadlD ve çocuklarl
hedef aImaya ba~l~dl
(Tercüman)D IYARBAKIR/SttRT.
E~klya. Siirt'in Pervari ilçesinde köy
basil, ~Irnak'm Beytü~~ebap iiçesinde de
minibüs taradl. Olaylarda 5 ki~i öldü. 6
ki$i de yaralandl.
Pervari'nin Herekol da~1 eteklerinde
bulunan "Adlyan" a$iretine ait Yenido~an köyü önceki gece silâhh bir grubun
saldmsma ugradl. Silâh sesleri üzerine evlerini lerketmeye çah~an ~eriban Ünal ve
Sebiha Ünal adh yash kadmlar ile 12 vasmdaki M~irin Ünal aÇ1lanalC$sonucu 01düler. Saldmda Mlgdat tlhan ile Hasan
ve ~efik Ünal isimli çocuklar da yaralandl.
Öte yandan. Beytu5sebap ilçesine bagh Uzungeçit köyunden Bolaç koyùne giden bir ticarî minibüs PKK mililanian larafmdan larandl. Ola.:-; .Mustafa Aykut
.ve Enver Uca isimli sa'lfîs'Iar hayallOt kaybederken Fermen Ôlmez. Kamil Özer ve
Naci Demir de agir yaralandl.
Olaylardan soma her iki bölgede de
operasyonlara baslandl. Uzungeçit köyù
civannda b~layan çallsma ise gece geç saatlere kadar sürdü.
Ote yandan Pervari'nin Cemikan yaylasl ile Dolan köyu yakmlannda operasyon yapan gUvenlik kuvvetlerine ait bir
arac devrildi.
75
Hürriyet
12.06.1990
ÇAPt-RIVISTA
AlllJ~[i]~~iiI
üne,BVU'
urû
{;
,,~~1
'.
a
n
.7
• Mevs1m ~armm
.1stenen ora.n.da. tbrahim AVUKA
geI'Qekle~mes1yle G\'ineyd.ogu Anadolu
BOlges1'nde be~1
b1r hasa.t In9Vs1m1 ~lœn,
&Q1kla.n.a.nhububat
a.llIn ßyatla.ruu' dü8ük bulan üret1-
eller. "Omutlarmuz lorlld1' dedUer..
Tercüman
12.06.1990
Bölücü
vah eli:
26 ki i
öldürüldü
SUrt'in Eruh i/çesinin Çevrimli K6yünü basan
ter6rist/er k6yü ate~e verdi/er. I/k Qe/ir/eme-.
./ere g6re ço~u kadm ve çocuk 26 ki~i canverdi. O/s;yda bir ter6rist de 6/ü o/aral< eIe
geçiri/di. O/en/erin arasmda 4 'de k6y kOfuCUsu var
SURT (Tercüman~ Eruh ilçesine baSh çevrimIi Köyü'ne baskm düzenleyen teröristler, köye raketatar ve el bombalarlyla saldnarak 4 evi ate~e
verdiler. Baskmda çoSu kadm ve çocuk 26 ki~i fa- .
ci ~ekilde yanarak canverdi, 6 ki~i de yaralandl.
Olayda ölenler arasmda 4 de korucu bulunuyordu. Korucularla teröristler arasmda çlkan ça, tl~mada ise 1 teröristin ölü eIe geçirildiSi öSrenildi.
Yetkililerden edinilen bilgiye göre, önceki gece saat 23 slralarmda Çevrimli Köyü'ne önce roket atarak köyde panik yaratan kalabahk terörist
grubu, daha sonra köye dbllru el bombalarlyla saldmya geçerek evleri bombaladllar. Bombalamadan
sonra, yanlarmda getirdikleri gaz bidonlarml ev-,
lerin damlarma dökerek yangm çlkartan terörist1er, içerdekilerle birlikte caYlr cayn yaktllar.
76
. MARDIN.
(hha)
yaAlarlmn
MEVStM
zeyde gerçeklegtigi
istenen düGüneydogu
Anadolu Bölgesi'nde hububat rekoltesinin rekor düzeye u!qtlgl belirlendi. Çiftçiler ise açlklanan hububat ahm fiyatlarlm dü!jÜk bu!duklaflm belirterek "Umutlannuz
'1an1ch" dediler.
. Yag~arm yüz güldürdügü Güneydogu Anadolu Bölgesi'nde bu Yli
bir milyon 549 bin 240 dekar alana
bugday, 794 bin 700 dekar alana
arpa, 1 milyon 535 bin dekar alana
da klM1UZImercimek ekildi, geçtigimiz yll, SÖZ konusu arazilerden
125 bin 34 ton bugday, 65 bin 719
ton arpa, 74 bin 854 ton da mercimek ürünü almdlgml belirten
Mardin Valisi Bolat Bolatotlu, bu
yll 309 bin 848 ton bugday, 160 bin
482 ton arpa, 184 bin 210 ton kIrrmzl mercimegin hasat edilmesinin
beklendigini söyledi.
Bereketli bir hasat döneminin
yqanmasma ragmen, açlklanan hububat ahm fiyatlaflm az bulan bölgedeki çiftçiler, Bugday'a 650 lira
beklerken açlklanan 550 lirahk taban fiyatm oldukça dÜljük oldugunu
söylediler.
ÖZETI
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Cumhuriyet, 12.06.1990 -----------
SHP'de Güneydogu raporu slklntlsl
ANKARA (Cumburiyet Büro.
lU) - SHP'de GUneydoAu konu-I
sunda bir rapor hazulamak ama7'
clyla olu~turulan komisyonun ilk
toplantlsmda bir sonuca vanla-,
mad!. Komisyonun dünkU topian-'
tlsmda Uyelerin hazlrladlAI taslak-'
lar gOrU~UldU.
Komisyon Uyelerinden Diyarbakir Milletvekili Hikmet Çetln,
,"TOp~Dbd. kapsam ve YÖDtem
iizerinde duruldu"
dedi. Eski
SHP Genel Sekreteri FIkrI SIlIar,
"Bùbç üyedeD 01... blr komllyonD bamladliJ raporu SlIP gÖo
Jtitü olarllk dqerleadlrmenla
güç
ol.c.tlm"
savunarak partisinih
her~den Once GUneydoAu konusunda samimi oldulunu kamtlamasi gerektiAini sOyledi.
Komisyonun
kesin raporu
13-14 temmuzda tstanbul'da yapilacak parti meclisi toplantlSlna
yeti~tirileceAi, ancak "parti lçl
deDgeieri gözeten, blçblr keslml
irkütDleyecek, Iktldara gellndlyapmageçirllebllecek"
bir
inetin amaçladlAI bildirildi.
IInde
SHP Genel Ba~kam Erdal tnOnU'nUn geçen ay yaptlAI GüneydoAu gezisinden soma gUndeme
aelen KUrt raporunu olu,turmak
]1zere SHP Genel Sekreteri DeDiz
Baykal, Genel Sekreter YardlmClSIBlkmet ÇetJn, Genel Sayman
Fut AtalIJ, Hakkari Milletvekili
Cumbar Iesldn, Ankara Milletvekili F.frel Erdem'den ol~an bir
komisyon kuruJmultu. Komisyonun Uyeleri ortak raporun oIUImaslna katkl saA1amak amaclyla
birer taslak hazuladllar. Taslaklarda GUneydoAu sorununun ~::lzümU için Oncelikle KUrt kimliAinin kabuJ edilmesi, KUrtçenin serbestçe konu,ulmasl,
okullarda
seçmeli olarak KQrtçe derslerine
de yer verilmesi konulan yer
allyor.
Taslaklarda aynca, etnik sorunlan bulunan Ulkeierin bu sorunlanna ne tUr çOzüm yollan
~ulduklarl,' bunlarm TUrkiye'ye
ne OlçUde uyg,uJanabileceAi konularl da irdeleniyor.
DUn saat 11.00'de toplantlya
bqlayan komisyon, çall~masml
yaklqlk 6 saat sUrdürdU. Toplalltl Oncesinde Cumhuriyet'in sorulanm yamtlayan SHP Genel Saymam ve DiyarbakIr Milletvekili'
Fuat Atalay, "Ben GöDeydoAu'y. IIiIIdD görü,lertml lçeren tuo
o~
ARDINDAKI
GERÇEK
Katliam ve
Devlet •••
S"nak'm Gaçlakonak ilçesine baglt Çevrimli kiJyane oto"matik si/ahlarla baskm dUzenIeyen PKK'It te1tJristler kanl,
bir kat/iaml gerçeklestirdi/er;
12'si çocuk, 7'si kadm o/mak
Uzere 28 kiSiyi iJ/dUrdUler.
$imdi ne o/acak?
KuSkusuz artlk ka/lplasmlS
olan resmi açlklama/ar yapl/acak, beylik tUmce/er slra/anacak; somu, yeni bir o/aya kadar
suskun/uk sarecek.
Suskunlugun elbette bir ge,rekçesi vardlr,' SS (sU!BUn ve
laji iiaiIrl.diDï.Konu
benbÎI içln'
tam.mlanllUf bulunuyor. Ancak
ciller lU'kad8fIann deterlendlrmelerlal allp ortak blr aöl'Üf ortay.
Ç1karmay. çabf.catu:.
R.poru
P.rtI Meclill'aln Ilk topl.nbslna
yeÜftlrecetfz" diye konu,tu.
Komisyonun saat 14.00'de verd!Ai klsa arada soruJarlmlzl yamtlayan Grup Bqkanvekili Hikmet
Çetln, toplantmm ilk bölUmUnde
yOntem ve kapsam k,onusunu gO"
rU,tUklerini belirterek, "Kapo ...
IOn fCldlaI vermeden aöl'Üf beUrt.
mek istemlyorum. Oller arkad ...
larm bazarladJiJ tuI.klar tim .y. rantIlanyl. aiJtitüJecek"
dedi.
SHP'de parti !çi muhalefetin
b8l1m çeken ErtaInI Gllaay, OU.neydoAu sorununun son derece
ba,uas bir kanu olduAunu belirteo
~tèIc;"Rapor ortaya pktddu 1OBo
,,:ifk de deterle..anielerimlzl
\~.
Bea, ...........
16-
'rit ~
raporIa feI:s dItme ...
!, klal 16ze Qat Istemlyol1lm"
-,dedi.
": ",' '
Komisyonun i-aporu haztrlar.
. ken "parti Içl denleierI" gOzöi nUnde bulundurduAu
ve hiçbir ke: simi "örkitmeyeœk"
bir metin
,ortaya çlkarmaya çaltltlAI belirtl.
sansUr) kararnameleri olarak
amlan hakamet iJnlem/eri, bir
baklma basarl kazanmlS, baslmn haber ve elestiri islevini k,slt/amlStlr.
Gazeteeiler GaneydoRu'da
glJrevlerini yapamlyorlar. Nitekim olcydan sonra bi/gi a/mak
amaclyla Çevrimli kiJyUne gitmek isteyen mes/ektaslarzmlZ
yo/don çevri/mÎl/erdir. Katliam
yerine 30 kilometre uzakta yasak emri uygu/anmlStlr.
Savas zamanhmnda kimi Ulke/erde o/an bitélfler oncale
''resmJ tebU,"lerden idenebilir;
"SS kararname/eri" buna benzer bir durum o/zqturmzqtur.
Ancak o/ay/arm .UstUne yosak SOllnziJrtmek/e o/umsuz ge/Îlmeler durduru/amaz. ANAlhiJkfJmetinin BUyUk Mi/let Mec/isi'ni devre dlSmda blrakarak Çlkardlll ka1'Qrname/er/e baslm
glJrevinden al,koymas, daM saklnca/I
bir durum
yaratmaktadlr.
D/an biten/eri ancak ÎI Îlten
, liyor. SHP'li bir tlst düzey yOn.
tici, "KaPOI1lB ua
.....
. al kon~un b.... ylablllld
...
lIyor. BUada aedrlleeell ç6zIa
. önerllerlal IkUda ..... hU~
Yllam. aeçJrmemiz
lçi bot
blr raporuD d. blr I_mi Jok. 0
nedenle çaltf_ uayor" diye ko. nUltu.
,art.
Öte yandan Esk! SHP Gene!
Sekreteri FIkrI SatIar, birkaç Oyeden olusan bir komisyonun haztr.
lad!AI raporu "SlIP lirötö"
ola.
rak delerlendirmenin
.Uç olaca.
AIm belirterek, "Glueyd.
konusund. bUat sabJbl olan mOlet.
vekllierialn ve p.rtUUerla de all'Öfü aluunua aereklrdl. Iwtb blr
k.droyl.
yapd.D çalJf .... B ai
derece dojru olacatlm saptamak
zor. SBP berteyden iDee GÖIIeJ.
dotu konuluDd. samJmI oldu".
nu kanltlamab. Kapon bazarla.
m.kI. bertey bltmlyor" dedi.
Komisyon çah,maslmn
diler,
kornisyonlann
raporuna benze. '
memesini dilediAini belirten Sallar, "HefleY blr yan. önee raporu görmek gereldyor. PartIniJI biyük y.ra aldttl blr konud. bazar.
I.nan rapor böyük inem .... yor ..
diye konu,tu.
geçlikten SOT/ruiJgrenmenin ulu-.
saI çlkarlara yararz degi/, zararz
dokunacaktlr.
PKK terlJristleri SHP lideri
Saym InlJnu'nun dedili gibi ''insanllk suçu" i$lemislerdir ve bu
canavarllk/arzm surdurmek yolunda kararlzdlrlar. DYP lideri
Saym Demire/ Ise "1990 YI/mm
Uk ytll'lSllldan bugiine lcadar çoP 8IvU haIk olmak üzere 161 kilinin iJldüriJ/dülünü" bi/dirdikten sonra hakumetin istifasml
istemÎltir.
Ne var ki, çlkardlll kararnamey/e basma sansUr kosul/arl
getiren ANAP hukUmeti, hem
Mec/isi çallsamaz konuma dUsarmtq hem muha/ejetin uyarz/arma kulak/arml t,kamlstlr.
Ostelik azmltk iktidarl, alkenin bir M/amande te1tJristlerin
katliaml surerken anayasaYI da
dls/ayarak baskanllk sistemi heveslerinin pesindedir.
Peki, insan/arzmlzm hayatlar mm hiç mi deleri yoktur? Tark
y •.trttaSlnm can guvenlilini kim
SO~/ayacaktlr?
***
77
ÇAPt-RIVISTA
Cumhuriyet,
12.06.1990
Korucu SaYISIartmayacak
Kozakçl,oglu : Özel tim elemanlarl, normal gör~ve dönerken
psikolojik adaptasyondan geçmell,
ïklncl ~lertDl a"dIl~r Olaganüstü Hal
BöIge Valisi 21 bin 480 kOrt,lCUbulundu~unu ve
5 bin ba~vur~ olduAunu söyledi. KozakçlO~lu,
"Bunlan ahrsak bir 5 bin ki~i daha ba~vurur .
~imdiki konicular çok ~yidurumdalar. Bazllan
ikinci e~lerini bile aldllar.
------:-----'
BARI~ KUDAR
DtYARBAKIR - OlaganUstU:
Hal Böige Valisi Hayrl Kozakçl-'
oAlu, GUneydogu'daki son geli~-:
melerle ilgili olarak tzmirli gazetecilerle yaptlA1sohbet toplantlSlnda, daha fazla köy korucusu dU~Unmediklerini bildirdi.
KozakçloAlu, "Özel Tim" görevlilerinin bazIiarmda, ya~adlkIan ko~ullar nedeniyle psikolojik
,bozulmalar oldugunu, bunlann
normal görevlere dönmeden önce
,"adaptasyondan" geçirilmelerinin
yararh olacajpm söyledi. KozakÇIOgIU,kanun hükmUndeki kararnamelerle ilgili bir soruyu yamt'Iarken "Bu karamamelerdeki yetkiJer yeni bir ,ey dejtil. Eskiden de
uygulalDlyordum, ,imdi de,uygu,lamIJorum. Bölgede olay oluyor
da bum yazmlyor mu?" dedi.
Yöre halklyla yaptlA1 konu~malarda Kürlçe konu~malanmn serbest oldugunu slk slk vurgulayan'
KozakçlOgIU, "Ama özellikle an-.
nelerln Türkçe öjtrenmesinde ya~
rar olduAuna da inalllyorum" diye konu~tu. Yörede bllZI nedenler:Ie bir ylldlr köy okulu yaplmlm
ortadan kaldlrdlklanm kaydeden
KozakçlOAlu, yöreden ba~ka böl~gelere gOç olaymm da devlet tara:fmdan kanalize edilmesi gerekti'gini söyledi.
'
, Egeli sanayicilerie GAP gezisi'ne çlkan tzmir'deki basm mensup'Iarllu Diyarbaklr'daki konutunda
kabul eden Kozakçloglu, Uzerin'de bir gömlek ve rahat tavlrlanyla sorulan yamtladl. Bo~ zaman-'
lannda 1920'li yIilarda Demirci~
de kaymakamhk yapan, daba sol)";
ra Atatürk'Un valiligini yapan tb,rahlm Demlrci'nin
"Demlrelll
Akmellar" kitabml okudugunu
belirten KozakçloAlu, her zaman
yaptlAI açlklamalann dl~mda sorulan sorulan açlk kalplilikle yamtladl.
KozakçlOAlu, Devlet
Bakam Keçeciler'in idari yaplY.la ilgili deAi~iklikler konusundaki önerisi için "eyalet valilljti sls;temini" desleklediAini kaydederek'
:''Ama bunlar seçimle ~b~ma gel!mell" dedi. Yörede 10 bine yakm
78
görevlinin 470 time aynlarak ope~
rasyon yaptlgml anlmsatan Ko-.
zakÇIOgIU,21 bin 480 köy korucu-'
sunun dl~mda 5 bin ba~vurunun'
bulunduAunu bildirerek ~u bilgileri verdi: '
"Bunlarl ahrsak bir 5 bin ki,i
daha b~vurur. Bu, klsa zamanda 20 bin korueu daha demektir.
Biz 0 kadar korueu yapmak Istemlyoruz. ~u and a korueulara ay-,
da 10.5 mIIyar lira ödüyoruz. lemmuzda, oeskta katsaYI am,1 var.
,BayaAl blr mali yük gedrecek. Ku-,
rueular vaslfslz bir basm i,çisin-;
den daha fazl!, para ahyorlar 'u;
anda. Buna giyecek, yiyeeek yardumm, sUahl, mermiyi, el bombaSIDIda eklerseniz büyük masraf.
~Imdlki korueuIar çok iyi durum:dalar haUa bazllan ikinci e~leri-'
ni bil~ a1dllar. Bunlann aldlklan'
para ekonomik bir hareket yara-;
tlyor. Bize 'Bunlara yIida 150 mll-;
yar verece~inize fabrika kursamz',
diyorlar. Onemli olan 20 bin ko-,
.rueu dejtil. Ben istesem onlann yerine 20 bin asker getiririm, 0 pa'rayla onlara daha iyi bakanm.,
Ama yöre halkmm karmmn doymasl lazlm. Bölgede 20 bin iskAn'
'merkezi var. 20',er korueu desek
400 bin yapar. Bu nedenle bazlla'nm korumaYI planladlk."
..
Yörede görev yapan "Ozel
Tim" ile î1gili bir soru Uzerine KozakçloAlu ~unlan söyledi:
"Dajtda devamh olarak her an
ku~un yemeye ve ku~un atmaya
hazlr olan blr insan, 0 ,artlar arasmda kahnes ister Istemez pslkolojlsi degl,iyor, davram,lan, ahikanhkian da dejtl,iyor, ama
anda blzlm bölgemlzde büyük so~
run yok. Buradan aynhp b~k~
yörelerde, normal karakollarda
görev yapaeskian slrada herhaldé
'blr adaptasyondan,
blr kursta~
geçlrUmeleri yararh olur. Bu, he~-:
si için dejtil, bazIIm için geçerh.
TabU ,imdi eide sllah, devamh
dajtlarda dol~lrsanlz ah,kanhk":
larda, davram~larda. dejt~iklik
olabillyor."
'U
Kanun hükmündeki kararnameier nedeniyle kendisine "SS
vallsl" dendigini ammsatan gazetecilere KozakÇ1oAlu. "Böyle denmeslne ahnganlik göstermlyorum.
'Nlye ai.naYlm? Denlmle Ilgl11de.
All. KHK'larl yasama çlkanr. Be-:
ni i1g11endlrmlyor. Ben sadeee uy-:
gul&ylelyJm. Daha önce de bu yet~
,kiler bende vardl. Uygulamadlm.
Uygulamlyorum. Bu yörede blr
olay oluyor da yazllmlyor mu?
'Nokta derglsl yazdI, 'KUrtçey,:
özgUrlUk' diye baslldl, daAltlldl"
Yazllan, çizilenlerden vallier 018'.
rak rahatslz deglliz. Dojtruysa ra"
hatslz olmuyoruz" kar~lh~ml vere
di. KUrtçenin her yerde konu~ul.duAunu ve yasak olmadl~ml kaydeden KozakçloAlu. "GitdAim her;
'yerde söylüyorum, yasak deAIl di~
'ye. Devlet dairelerinde b~le kOQu:
~abilirsiniz diyorum" dedi. Kozak'
ÇlOgIU,doltum kontrolü konusun,
.da Semra Öza1'm b~lattIAI kam:
,panya île ilgili bir soruyu y~m~
larken de "Ben kadmlann yuzd~
yüz Türkçe öjtrenmelerinden ya-,
naYlm. Kadmlann
çoeuklarl
Türkiye'de ~ayacaksa,
Türkiy~,
'de çah~aeaksa Türkçe öjtrenmek
zoi'llnda. Bir llnneye Türkçe öjtret-'
seniz 0 8 çoeujta öjtretir. Kürtç~
ejtitim verilebilir mi, verilemez
mi? Bu ta~lbr. Kürtçe ejtitim ve-.
rilmesin anlamlDda söylemlyorum" diye konu~tu.
,
Bölgenin bazi yörelerinin topo:
rak açlSlndan çok klSlth olduAuOÙ, bu nedenle ya~anan göç ola~
ymm devlet 'tarafmdan kanalize
edilmesi gereAini de belirten Ko~
zakçlOAlu, "Göç IuzlandJnlmah ..
Ama bunu devlet kanallze etme:
Il. BaZI yörelerde insanlan köydt:
oturmaya zorlamak kötülük et~
mektlr. Göç de özendlricl, sajtlIkii
kentlere önem vermek gerekir.
OIaya makro düzeyde bakmak la,Zlm. ÖmeAin HakkAri DInde l~
bin Id$l ~Iyor. Oradald topnk
bunlan doyurmaz. Onlan oradi
oturmaya zorlamak, açbja mallkOm etmek demekdr. Batka ye....
lere gltmelerlnl saAiamak IUlm'~
'görU~UnUdîle getirdi. Kozakçlol;
lu, bu nedenle de son bir ylldlt
köylere oktll yaplßll olaYlnl orts:
dan kaldlrdlklanm söyledi.
ÖZETI
,.----------
ÇAPt-R/VISTA
STAMPA-DENTR'O DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Güne~ 13.06.1990
:
iki ay 15 günlük.hapis karan para cezaslÎla çevrildi
Dl~kIdavaslnda Binb~l 'ya ceza
ANKARA, (OünC$)-Kamuoyunda
"cbtlu yedlrme davu" ya da "Ye,Uyurt dans." olarak bilineri ve
Bin~ll$1Cafer Tayyar çalJayan'm Mardin'in Cizre îlçesi Ye~îlyurt
.köylülerine dl~kl yedirdiAigerekçesj ile açllan davll sonucu samk Binbll$.ÇaIIayan suçlu bulundu ve iki
ay onbe~ gün hapis cezasma çarptmldl,
Ankara 3, AAIrCeza Mahkemesi'nde dün karara baAlanan davaya samk Binba~1 Cafer Tayyar
ÇaIIayaa gelmedi. Mahkeme Çajtlayan'ID suçunun iddia e4i1diAigibi Türk Ceza Kanunu'nun 243.
maddesine deAil,Türk Ceza Kanunu'nun 245. maddesine girdiAim
belirterek, Çajtlayan'I üç ay hapis
cezasma çarpt.rdl. Ancak mahkeme daha sonra Binbll$1çatlayan' ..
ln iyi hali nedenixle çeza~Imn altlda birini indirerek iki.ay.onbq gUn .
hapsine ve yine iki ay onbe~ gUnsU.
reyle de memuriyetten mahrumiyetine karar verdi.
Mahkeme heyeti daha sonra binbll$lmn cezasml paraya çevirdi, Samk Çajtlayan'a verilen.cezalar te- .
cil edîldi.
rUmlerini söyletmek için i~kence
OlaAanüstU Hal Bölgesi'nde göederek yahut zalimane veya gay ri
rev yapmakta olan J andarma Bininsani veya haysiyet kmcl muamebll$lslve MUfreze Komutam Cafer
leiere ba~vurursa be~ sc:neyekadar.
Tayyar Çatlayan, Cizre îlçe meraAIrhapis ve müebbeden veya mu-:
kezinde iki polis memurunun ~ehit vakkaten memuriyetten mahrumiedilmesi ve kaçan teröristlerin Ye- yet cezaSI île mahkOm olur.
.
~ilyurt köyünde saklandlklanmn
Fiil neticesinde ölUm vukua geihbar edilmesi üzerine köyUn etralirse 452, sair hallerde 456'nci madfml ku~atmaya alduml~tl. Daha
deye göre tertip olunacak ceza Uçsonra telsizden yapdan bir anonste birden yanya kadar arunhr,
la teröristlerin köyden kaçtlklanTCK 245 (Mabkemenla uYlula.
mn belirtilmesi Ülerine Binbll$1CadIll madde): Kuvvei cebriye imafer Tayyar ÇaAlayan 'm köylülere
line memur o1anlar ve bilurnum zaklzarak, "Slz terörlstleri sak"yorblta ve ihzar memurlanmn memusunuz, oalara yatakhk yap.yorsuriy.etlerini icrada ve mafevkinde
auz" ~eklinde baAIrdlAIve köylU- bulunan amirinin emrine infazda
leri dövdüAU, hatta bazdanna dl~- kanun ve nizamm tayin ettiAi ahkl yedirdiAiiddiasl ile hakkmda davaIden bll$ka suretle bir kirnse hakva açllml~tl.
kmda suimuamele veya cismen eza
Binba~1çalJayaa hakkmda savvererek hale cUret eder, yahut 0
cmm uyguJanmasmI istediAi ve
kimseyi darp ve cerh ederse üç ay-.
mahkelj!lenin., uY8uladlil, madde
dan Uç seneye kadar hapis ve mu~
~unlar: .
vakkattn memuriyetten mahrumi~'
TCK 143 (SavclDlDuYlulanmayet cezalan île cezalandmhr. EAe!'
SlDI istedllJ madde): Mahkemeler
i~lediAicUrUm bu fiillerin fevkinve mec1isler, reis ve azalanndan
de Ise 0 cUrümlere tereddüp eden
vesair hükUmet memurlarmdan biri . cua Uçte birden yanya kadar arUmazrp.u,n.buhman kimselerin. cü~.,.. nhr.
\
r
Kàtliam. bölgesinde sIkI taldp
SItRT /~IRNAK- ~Imak'm OüçlUkonak ilçesine baAh Çevrimli köyi\nde 27 ki~inin ölUmUîle sonuçlanan katliam SIrnm koruyor. OUvenlik güçleri gazetecilerin köye
~irmesine dUn de izin vermedîler.
Köyden katliam sonrasl geli~melerle ilgili hiçbir haber ahnamazken,
Oabar DaAI'na doAru kaçan PKK
militanlanmn yakalanmasl için
operasyonlar sürdürUIUyor.
1987 ydmdan bu yana kitlesel
katliamm yogunlukta görUlmediAibölgede 27 ki$inin yll$armmyitirdiAi, 6 ki~inin de yaralandlAI
Çevrimli köyünü basan' PKK mili- .
tanlannm yakalanmasl için bölgedeki operasyonlar yoAunla$unldl,
SlDudan çok içerdeki saldmYI,
l'Kemal" kod adh Mustafa Karabulut komutasmda bölgede gezen
bir grupla, Oabar DaAI çevresi ile
Diele Nehri'nin Fmdlk yakasmda
mevzilendikleri samIan üç gerilla timinin ortaklll$8 düzenledikleri öne
sürülüyor. 70 ki$i olduklan samIan PKK'hiann katliamdan hemen
sonra Oabar DaAI yönüne kaçukIan belirlendi, Bölgedeki gUvenlik
gUçleriyleklsa sUreliçau$malara da
giren, ancak bir tUrlu "su::ak te.
mas" satlanamayan militanlann
Oaba,r DaAI'na yakm kesimde ay-.
nldlklan belirtildi. Ouvenlik güçleri de "lz sürme" niteliAindeki
operasyonlanm Oabar DaAIçevresinde yoAunla$urdllar, Ancak arazinin daAhk olu$unun, iz sUrmeyi
gUçlC$tirdiAive henüz PKK'hlann
kesin olarak hangi noktada bulunduklan konusunda bilgi ahnamadiAl öArenildi.
PKK eylemlerinin ba$langlç tarihi olarak kabul
edilen 15 AAustos 1984 tarihinden
bu yana, böylesine bUyUkbir katliamm meydana geldiAi köye ilk
kez gazetecilerin sokulmamasl dik.
kat çekti.
.
79
REVIEW-BERHEVOKA
TERCÜMAN 13.06.1990
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Kozakçloglu, Guneyd()gù'da nOrmalliselerin '
meslek liselerine 90hü9türülmesini istedi
"Kürtç, ra'hatça:
konu,ulmall"
(ANKA).
DIYARBAKIR,
OlaAanUstU Hal BOlge
Valisi Hayrl Kozakçloglu,
KUrtçe'nin rahatça konusulmaslndan yana olduAullU,
, GUneydoAu'da ara insan gU.
'cU yetistirilmesi için normal
liselerin yamlnln
endUstri
meslek liselerine dönUstÙrUI.
mesi gerektiAini savundu.
"Süper vaU" dUsUnce ve örgUtlenme yasaklanmn
tUmUyle kaldmlmaslndan sonra "zlrvedekller" olarak ni.',
telediAi siyasî Iiderlere, toplumun aydm kesimine bUyUk
görevier dOstOAOnOsöyle,di.
OlaAanOstO Hal Bölgesi~
nde her'gittiAi yerde köylOlere
.. Kürtçe'yl
rahatça
konu$un" dediAini hallrlatan
Vali KozakçlOetU, yörede peder$ahî aile tipinin yerlesik
olmasl ve kadlnlarm bUyOk
bölUmUnUn TUrkçe bilmemesi sebebiyle aile planlamasl
çahsmalanndan
olumlu so.'
nuç ahnam3wAmi belirtti.
Kozakçlollu, "Semra Özal~,
in bqkanhAlnl yaptlll Türk
Kadtnlnl Güçlendlrme ve Ta•.
rntma Vakfl'tun Kürt kadInI.'
na Kürtçe aile pianlamasI egi-:
tlmi verip veremeyeceAlne"
i1iskin soruya "Kürtçe egltlm
verllmeslnln k8lllslnda deAl.
11m ama kadlQll Türkçe egl.'
tim verlrsek yenl nesll kazan.
ml$ oluruz. Çünkü Türkçer
~Arenmeden Türkiye'de para
kazanmak
zor" karSlhAml
verdi.
J{ozakçlollu, TUrkiye'deki
demokrasinin
isleyisini yorumlarken de $Öylekonustu: '
"Ban,a göre demokrasile- '
rin büyük böliimünde lid par."
JlU olan yerlerde blm daha IstlICrar olur. Parti saYlsl
çojtaldl ml önceki örnekler.
de oldulU gib! koallsyonlar
dön'emi bqlar. Avrupa örne.
linde olduAu glbl ülke koa.,
IIsyonlarla
yönetlllr.
Biz
Franslz slstemlnl benlmseml.
,Iz. ABD'del$1 eyalet ¥allllii
slstemlnln benlmsenebllmesl
lçln Türklye'de demokrasi,
kavramlnln dell$meslllzlm.
Vatanda"
bakanln.
mllletveklllnin politik. yapm.slnl normal k.... lltyor da
vallnln politika yapmUlnl yadlrglyor. Türld)'e'nln ABD~
'de oldulu gib! böige (eyalet)
vallliAI slstemlne geçebllmesi için demokrasinln çok Iyl
oturmtisl Ihlm."
80
O
KozakçlOglu, Güneydogu 'da ara ,insan gücü yeti$tiril,mesi için endüstri me,slek liselerine ihtiyaç oldugunu söyledi
•
_oo4l. ••
CUMHURIYET 12.06.1990
.
,:.,tstanbul
Haber Servisl - Ayhk 19 dergi adma dOn
yapllan açlklamada,
öncek~ gOn BaAlarba$l'nda gözaltma
ahnan dergi yöneticilerinin bir an önce serbest
buakllmasl
istendi. Dergi temsilcilerinin,
"4l3'le Bl$layan
Karamameler
Zincirine Hayu" mitingine valilikçe izin
veriimediAini katlhmcllara bildirme,k için toplandlklan
ve
11 dergi yöneticisinin dövUlUp tartaklanarak
göza1tma
almdlAl belirtilen aÇ1klamada, ''Arkada$lanmlzm
gözaltma ahnmalanmn
ve $U ana kadar göza1tmda
tutulmalarmm
hiçbir yasai dayanaAI olmadlAl gibi son
derece keyfi bir tutumdur"
denildi. Açlklamada belirtilen
gözaltmdaki
dergi yöneticilerinin adlan $öyle: "Kâmil
'
'Ermi$, Muteber Ylldmm, R1za AkyUz, Mehmet Ali Eser,
Thncer DilaveroAlu, ~aban Devrez, Remzi Bilget, Halil
Çelik, l~ml!Ï.1..f!a!kl Yü~sc;.I~I!"Fikret tpek ve Qtlrdal
çmg~~~
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Güne;;, 13. 06. 1990
lO"'PKK"lly'a '130 YI) hapÎs
tZMIR, (Güne$)-1zmir Devlet GOyenlik Mahkemesi'nde
iki Ylldu
görOlmekte
olan PKK (Partiya
Rarkercn
KOrdistan) daVasl don
sonuçlandl ve on samk toplam 130
YII hapis cezasma çarptmldJ.
Saniklann Ege BOlgesi ve Antalya'da' PKK OrgOtO adma eylemler
yaptlklan, bombah pan kart astlklarl, patlaYicl madde attlklarl ve ce.
zaevin~e
bulunan
ar~ada$larma
yardlm için para topladlklan iddia
ediliyordu. Biri tutuksuz 9'u tutuklu 10 samAa verilen cezalar $öyle:
$ehmuz Poyraz 27 yd, Ibrahim Özmen 27 yd, Keser Aksoy, Abdullah Aca, Bayram YOksellO'ar YII,
Zahir Dinler 15 yd, Mehmet Ali
Orak 14 yd, Mehmet Akyol1O YII,
Abdurrahman
Türk 3 YI!. Mahkeme tutuksuz yargllanan IS samAn)
da beraatlerine karar verdi.
••••••••••••••••••••••••••••••••••••
••
•
•
•
•
•
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
Hürriyet
ÖZETI
13.06,1990
VALi KOZAKÇIOGLU AÇIKLADI:
"Resmi dairelerde
Kürtçe kon~ulabilir"
Eöer kadmIannuz TürIcçe
G
ONEYDOÖU
Anadolu
Bölgesi'nde
~yanlann
anadilinin Kür1çe oldugunu,
Türkçe bilmeyenlerin resmi
dairelerde Kürtçe kon~ilmesine izin verdigini söyleyen
Olaganùstü Hal Böige Valisi
Hayri KozaIu;to9lu, valUerin
de belediye b$nlan
glbi seçïmle ~na
gelmesi gerekti-,
glni, kendisine
"Sömürge'
VaIisl" denmesinin yakl!jlkslz
oldugunu bildirdi.
~li
85 i!jadammm düzenledigi GAP turu dolaytSlYia
Diyarbalm' a giden gazeteclleri
evinde kabul eden Kozak.
Ç109lu, Böige Valiligi'ne ~tan beri ~I
oldugunu açlklad., "BöIge VaIisl, bakanhgm .yetki1erlnin bir bölümünü ~
oIsa meaele
kahnaz. Ama mevcut vaUnin birçok yetkisl ablUD
böige valisine aktanhyor~
dedi. KozakçIogIu,
valilerin
Amerika' da oldugu gibi Türkiye'de de seçimle i~ma
gelmesini lstedi, !jÖyIe devam
etti:
"Türkiye'de de valUer,
beledlye ba!;kanJan gib! seçimle ~bqma gellp bir partiye baSh oIarak çalujmab.
politika
yapabilrnell,
siyasl
~nüne gÖte kadro&unu düzenleyebUmeli. Ancak bu sü.
fece gelebUrnek lçln uzunca
bir zamarun geçrnesi. açtkÇ8S1 sIstmùn ~
gereklyor."
SANSÜR
YASASI
424 ve 425 sayth Kanun
Hükmünde
Karamamelerle
Ç1kanlan, muhalefetin "Sansür VI! Sürgün Yasasa" dedigi yasayla getirilen yasa9m
Türk gazetelerini de9il, d.~da yaymlamp yurda sokulan
baz1 yaymlan kapsadlij1m be- .
lirten KozakçJoQlu,
!junlan
söyledi:
"Slzin bUe gÖremedliJiniz
yaymlar var. Bana 'Sömürge valisi', güvenIik güç1erine
ise 'Eli kanh katil' d¥>rlar.
Benim sömürge vallsi 01mam Türk!ye Cumhurlyeti'
nin bir sömürge devleti. Güneydogu bölgesinin ülke SIrurlan m!jllla at1ldJgl. burada
~nIann
da ayn bir mU-
retmek
let oIduiiu anIamma geIir.
Bu inaniImaz bir oIao.r. tabU
bu varg1Iara Iuzrmyorum ashilda. -Anla sadeœ vatan,
mU1et ujjruna c3Iiimï gÖIie
aIarak daga,
tata
sarfetmeyecektik.
poUslerl
~
ch.-
VI!
lçln,
artJp~,
Çünkü TürIcçe biImiyor,"
Güneydogu' daki harekât
tlmlerlnde görev yapan asker
ve polislerln böige dl!jlnda karakol görevine älmma51 halinde mutlaka psikolojik teclav1den geçmeslnl lsteyen KozakçIoöIu, "Burada yaIj8JW1
IOJ' kotullar. en güçIü bünyeIeri bile ll8I'IlVOr" dedi.
Kozakçlogfu.
Güneydogu'daki liselerden yansmm
kapablmast, yer\erine tanma
\.Önelik okullar aÇIlmaSi gerektlQini bildlrdi, son ikl ytlda
sadece Eruh'tan blr ägrendnin üniversite sm8VIm kaza-'
nablldigini söyledi.
avclsl'
oIarak nIteIemek, hIçbIr vic.
dalla mAmaz. Bu çoc:ukIann
œk ll!I'ID8y8lIl moraIIerkIIr.
Gen;ek
WI(!aIl ••
nüfus
gIden 18-
'Kelle
Kachna
diAlmiz
~
~ yBIJInd8Id gencecik asker
\le
çocukIara öölçIn bu kadar efor
bilseIerdi. biz
Ergül SATIÇ / D!YARBAKIR, (Ma)
abartdnut
momIIerl bozu.
Güneydogu'da
anadilin
Kür1çe oIdugunu, bu nedenle
bu dilin serbestçe koml!jlllma5I gerektigini savunan
Süper Vall, "BöIge haIkma resml daireIerde Kiirtr;e konUIIma lznl verdIm. Yeœrld bu
serbestIik, Kürtçeyl siIahaIz
propaganda
araCl haUne
getinnesin" dedi.
Küftçe konU!jma ~ürIügünün, )Öre halkmm Türkçe'
yi ögrenmemesi
anlamma
gelmeyece9inl, özellikle kadmlann Türkiye'nin resmi dilini
ägrenmesi gerektlgini belirten
KozakÇJo9lu, !jÖyIe dedi:
"Venl nesIi dU sorunu
yÜzÜnden topluma kazandJr.
rnakta
giiçlük çeklyoruz.
MILYARLIK
SONDAJ
MAKINESI
Bu arada, Olaganüstü Hal
BöIge Valiligl tarafmdan,
ABD 'den 1.5 milyar l!raya itha! edilerek Kèiy Hizmetleri 8'
ind Böige Müdürlügü' ne bagI~anan su sondaj makinesi,
törenle lÇÏ!jleri&kam AbdüJ..
kadir ,Aksu tarafmdan hizmete sokuldu.
CUMHURIYET
12.06.1990
BEr'ten 'Erileni'e 'ziyafet
~I
Bqk$ Fehmi Illklar De partinin turucu Qy~nden
btanbW "Mijlctvetili Kenan SöDme&. T8MM Bqkam Kaya
, ~"
Erclem'i ziyUet l!tdJer. Er.,., ziyaret
'"
~"n~
masmela HEP'ÎJl anayiUaID ~
doJrultucSa en iyi IÖrevi
,
I
•
D
"
inandtllm beliÏ1irkea, hEp 0eneI Bqkam
I$lklar, "anayasa çerçevesinde mevcut
anayasa)'l deliltirmek istedilderini" ifade
etti. TBMM Bqkam Erdem, HEP
'
,
yOneticilerinin ziyareti IIlUlDeIa, Tl1rk siyasi
yep",~nda siyasi partilerin bQyOk rollerinin oldulUn\J
bildirèfek "Ha)'lrh olmulm diliyorum. AnaYasaDUZln
çizdili -dolrultuda en iyi gOrevi yapacal1mza inanClm var.
Bqanlar
~iyoruDl" dedi. (Ankata/Cwbburiyet BOrosu)
81
REVIEW-BERHEVOKA
PKK teröristleri
tarafmdan katliamm
yaplldlgl köyün .yakmlan,nda bir grup
teröristle gUvenhk gUçlen arasmda
çatl$ma çlktl. ~Irnak'm Dereier
köyUnde PKK'h militanlarla gOvenlik
gOçleri arasmda çlkan çatlsmada da,
dört erin sehit edildigi bildirildi'.
OlaganOstü Hal Valiligi yetkilile.ri .
'her iki olayla ilgili olarak ker:dtlenne
bilgi intikal etmedigini' söyledller.
Haber Merkezl - ~Irnak'm
OUçlUkonak ilçesi Çevrimli köYUnde 27 ki~inin PKK teröristle- ,
rince katledilmesi Uzerine gUvenlik gUçleri bölgede geni~ çaph bir
operasyon ba~lattI. Katliamm ya- '
~andlAI Çevrimli köyUnün 20 km,
uzaAinda güvenlik güçleri bir grup .
teröristle silahh çatl~maya girdi. '
S*mak'm Dereier köyü yakmlanll- ;
d~ da bir PKK grubuylaçlkan Çl- '
U$h1ada 4 erin ~ehit olquAu bildi- :
d!di. Olaganüstü Hal Böige Vafiligi yetkilileri, her iki olayla ilgili
plarak da kendilerine bir bilgi in- :
ilkal etmediAini söylediler.
PKK baskml üzerine, olaylan
önleyemedigi gerekçesiyle hüküinetin istifaslll1 isteyen DYP Genel Ba~kam Süleyman Demirel'e
Ba~bakan VlldIrlm Akbulut "Bu
olaylan iç politika malzemesi yap'mamak gerekir. Bunu söyleyen
günde 20~2S ~inin blrbirini öldürdügü bir dönemin ~bakamyill. Biz hükümet olarak bu ~in so'rumlusuyuz. Sorumlulugumuzu
da
yetkimizi
de
kimseye
devretmeyiz" yamtlm verdi.
OIay Kopenhag'da sUren AGtK
Jnsani Boyut Konferansl'nda gUndeme getirilmeye çall~Ildl. Konuyia ilgili gazete haberlerinin fotokopileri toplantllan izleyenlere daAltlldl.
Çah~ma
Çevrimli köyünde 27 ki~inin öldUrUlmesinin ardmdan operasyonlanm yogunla~tlran güvenlik
gUçleri, dUn saat IS.OOsIralannda Fmdlk yakmlarmda bir grup
teröristle silahh çatl~maya girdiler.
Çevrimli köyUnden 20 km uzakhkta, sleak temasa ahnan PKK'hlann saldmYI gerçekle~tiren Uç
gruptan biri olduAu samhyor. Klrsal alanda )Ja~layan çatlsmada ölü
82
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
Basbakan Akbulut, Demirel'in
'hükOmet istifa etsin' scklindeki
sözlerine yamt vererek "Bu olaylan iç
politika malzemesi yapmamak !a~I!TI'
Bunlan söyleyen gOnde 20-25 klSlnln
öldOrOldOgO dönemin basbakamydl.
Biz hOkOmet olarak bu isin
sorumlusuyuz. ülkeyi eçmiste
uçurumun esigine getirenlerin
konusmaya hiç haklan yoktur.
veya yarah olup olmadlAI konusunda bilgi ,edinilemedi.
'Bu arada ~Irnak merkezine bagh
Dereier köyU yakmlannda gUvenlik gUçleriyle PKK militanlan arasmda çlkan çatl~mada 4 erio ~ehit oldugu bildirildi. Edinilen bilgiye göre, Pervari'nin Yeniaydm
köyünde 4 gün öncct)~isi kadm biri çocuk üç ki~inin ölifiirUlmesi, üç
ki~inin de yaralanmasmm ardmdan yörede operasyonlan yogunla~tlran güvenlik güçleri, öneeki
ak~am Dereier yakmlannda, saldmYI gerçekle~tirdikleri samlan
PKK grubuyla ka~Ila~tl. "Teslim
'01" uyansma ate~le kar~lllk veril'mesi üzerine çlkan ~!itl~mada, Kllzlm Dogan, V~ar Ozsürüeü, Oktay Ardlç ile yarah olarak Diele
Ûniversitesi Tip Fakültesi'ne kaldmlan, aneak adl açlklanmayan
4 erin ~ehit olduAu bildirildi.
OlaAanüslü Hal Böige Valiligi
yetkilileri, "her iki olayla ilgili olarak kendilerine
bilgi intikal
etmediAini" söylediler.
, Güvenlik güç1erinin Çevrimli
'köyünü basan teröristleri yakalamak amaelyla havadan ve karadan ba~lattlgl geni~ çaph iz sürme
ve operas yon da sürüyor. Operasyon\m baskml gerçekle~tiren ana
grubun kaçtlgl samlan Gabar Da- •
AIyönünde yogunla~tmldlAI bildi- '
rildi.
Siirt'ten Ergon Aksoy'un habe- ,
rine göre Çevrimli köyünde PKK !
militanlannea öldürülen 27 ki~i- .
den kimliAi belirlenemeyen ikisinin Kumru Öner ve Hanife Özdemir olduklan tes pit edildi.
Ba~bakan VlldIrlm Akbulut,
Güneydogu olaylanmn iç politika
,malzemesi yapiimamasi gerektigi,ni söyledi. Akbulut, GüneydoAu~
'daki son baskm olaymdan' sonra
'hUkümetin istifasml ;steyen DY~ _'
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZET!
DYP Iideri Demirel, hükümet bo~lugll
oldugu yolundaki iddialanm sOrdlird ü.
KozakçlOg1u'nun siyasi bir kiSi
olmamasma ragmen siyasi kiSi gibi
konustugunu belirten Demirel,
"Anlastlan 0 beyanlan yapacak baska
siyasi ki~iler yok. TUrkiye'.de hükümct
boSlugu vardlr. Böyle zamanlarda i~
.kanSlr. KozakçlOglu'nun böylc
konu$mamaSl gerekir" dedi.
Genél Ba~kanI Süleyman Deinida yetklmlzl de kiniseye cÏevrede-'
rel'e eevap verirken ~öyle dedi:
meyiz. Örfi idare lIan ettlk, onlar
"Geçml~te yanl~ te~hlsler ko.
halletsinler mi diyelim. Biz de öyle
yanlar 'örfi idare ilan ettik asker : mi.yapallm. Örfl idare lIan edel1m,
yapsaydl' dlye i~in lçinden slynl. ' f..-da böige valisinl bakan )apllmaya çah~anlar, tarihi sorumluhm'böyle mi olsun? YetkWe b,iz.
luklanm yüklenmeyenler bllgÜIl- de, ~orumluJuk da. Biz SI~t~~M1Z
kü ola)'lan degerlendi~miyor. ÜI. z:Mllan yükü sutlmlzdan atms)'1Z
keyi geçmi~te uçurumùn kenanna
bd~:kalarlDlD yaphgl gibi. Böige
getirenlerin konu~ma)'!l hiç haklavalÎsini de çah~hrmz, örff, idare
fI yok. Kalklp da hüllimet ba~avarSa slkly~etim komutan.m da
nh olmadl demenin d" manasl
çah~tlrlnz. Devletin gücü neyse
yoktur" dedi.
onu çah~hnrlz. Bizden ne istiyor"tlk Hedef '90" tatbikatml iz- sun, slklyönetime verdik yapslD,
lemek üzere tzmir'e gelen Ba~bafikri i1e~i götüremeLsiniz. Bu aez
kan Akbulut, gazeteeilerin çe~itli içinde olan hükümetlerin söyleyesorulanm eevaplanchrdl. DYP Ge- eëgi lafhr. Yollar yürümekle ~IDnel Ba~kam Süleyman Demirel'in
maz felsefesi insanlan 0 noktalaÇevrimli köyünde 27 ki~inin öldüra getirir. Biz her ~eyin sorumlurülmesi üzerine yaptIAI açlklama,lul1unu ahnz. Orada bir vatanda'da "hükümetin
istifa etmesi
~ID burnu kanasa bizimki de kllgerektil1i" yolundaki sözlerinin
nar, sorumlusu da biziz. Hükümet
hatlrlatIimasl
üzerine Akbulut
olarak hiçbir zaman yetkiyi dev~unlan söyledi:
rettik gidin onlara sorun, deme-,
"Bu olaylan iç politika malzeyiz. 0 zaman niye hükümet oldumesi yapmamak gerektil1ini tekrar
,nuz? Madem ki en mühim mese.,
edlyorum. tç politika malzemesi
.Jede, güvenlikte yetkiyi b~kaslDa
yapllirsa, bu sözleri söyleyenler
~devredeeeksiniz:'
dogru t~his koyamazlar. TeTÖrle,
..
anal1iyle mücadele edemezler, bu- •
"Hükümet
bo~lugu
nu geçmi~te gördük. Yanh~ t~his
var"
ve tutumlanyla ülkeyi uçurumun
kenanna getirdller. Ülkeyi 0 du~
DYP Genel Ba~kaOl Süleyman
ru ma getirenlerin bugün konu~Demirel Türkiye'de hükümet bo~maya hakk1 yoktur. ~h1sleri yanluAu oldugunu söyledi. Demirel,
h~tlr.
Ola~anUstü.l-:{araölge Valisi KoOlaganüstü Hal Böige Valisi
zakçlOglu'nUil aç~klamalanyla ilHayri KozakçlOAlu'nun "bakan
gili bir soruru yanltlarken, Kozakgibi yetki" istedi~ine ili~kin sözçlOAlu'nun siyasi bir ki~iligi olmaleri aktanldlAmda Akbulut "Hermasma raAmen, siyasi açlklamakes sahip oldugu yetkllerle görelar yaptlAml bildirdî. Deipirel,
vini yapar. Biz kendisine gerekli
"Anl~"an 0 beyanlan Yapacak s{- ,
yetklleri verdik. !>imdi ne gibi hayasi ki~lIer yok. Türkiye'dë' hi.\kü: :
reket ediyor. Ona sorun. Bakanmet bo~rul1u vardlr. Böyle zaman-,.
hk yetkisi olmaz" dediove sözlerilarda i~ kan~lr. KozakçlOglu dev- :
ni ~öyle sürdürdü:
letin memurodur. 0 tür kon~ma'
"Biz hükümet olarak bu ~in soIan ~pm~masl gerekir'~ dedi.., '
rumlusuyuz.
Sorumlulu2umuzu
ÇAPt-RIVISTA
~PEN=-=-::=C:::':':::::::::E~RE====---Güneydoiu'da Çözüml
PKK, $Irnak'in Çevrlmll köyOne gece buklnl dOunled!. 12;11
çocukJ 7'sl kadln, 26 010. SHP IIderllnOnO kanh olayl nlteledl:
".I- fnBanl1kBut;ul"
Demirel de IOruyor:
'.I- Daha kat; klfl 6Iecek?"
. UOur Mumcu'nun dOn kO,ellnde verdlOI sayllara gOre 1984
,Ylhndakl Eruh basklnlndan bu yana GOneydOOu'dakl çatl,m.
.Iarda toplam 010 Saylll 1837...
, :- Pekl daha ka&;klfl 6jecek?
SIH:G.Dogu'
Ye~ilyurt davasi
• •
Karar
bugün
mporu rçUl
aynntl
ANKARA Illl - Mardin'in,
Cizre ilçesine balb Yqilyurt koyüne düzenlenenbir operasyon SIrasmda kOylülerei,kence yaptlll
iddia edilen Dinb,,1 Caler T.n*
Çall.y.n'm Ankara 3. Attr C~
za Mahkemesi'nde gOr11leJ.f;diYasmda bugün mar duruJmasÏ'y~,
'pdacak.
~' ~-::': ~,
Dayamn geçen d~~
o~r~Yon
SIrllSmda
~1ï
51lii
tamk Astsubay Çavu, Marat $aban'm talimatla istenen ifades'
okunmUlW'~ - ' .',
__ -
_' .:.
D8.Y~~!lt:f1~~
köylüleAf1'.Jlvukatlarmdlh
'N~
Helv.a;idiler avakatlârla ~~
haZIrladikian esas, ml!iA~
masmda Dinbalf Ça , aU'lll
dolrudan dolruya aitt
k-tozeterek i,kence yaptIltm' one p
dü ve saDIllnTCK'mn 243:niad.
desinin üst sllunndan œzalancbr
nlmasml talep etti.
SavC1ise mütalaasmda dOsy.
kapsamma göre olaytD qkence suçuna iIi,kin yasa maddesine airmedilini belirterek Binb8f1ça.layan'm kOtUmuameleclen 245.
maddeye gOre3 aydan 3 ytla kadar hapisle cezalandlrtlmUID1i.~,
tecli.
.
S&D1kavultatlan A..... a.D Gi.. ve AU Ra AkIakaI dl
olayda i,kenee olmadlltm savunaralt beraat talebinde bulundular.
Mahkeme, karannl bUIU.
açlklayacak.
•
venruyor
ANKARA (Cumburlyet BlroSHP'de Oüneydotu konulunda bir rapor hllZll'lamaltOzere olUfturulan komisyon çahlmalanm sürdürUyor. Komisyonun
çahfmalamu önümüzdelti günlerde olgunl.. tlracall ve temmuz
aymda yaptlacalt Parti Meclisi
toplantlsma yetiltirileceli bildirildi. Komisyonda, herhangi bir
,"Spekülasyon"a yol açmamalt
am8C1ylaçall,malar hakkmda ayrmttll bilgi verilmemesi kararl .. unldI.
HllZIrlanacak Oüneydop raporu konulunda ODeekigün alt
komisyonun yapUll toplanuda
yOntem konusunda çabfJllalar.;
devam ecIilmesi kararl .. tInhb.'
Konuya mlkin kayoalt tar~-'
Imdan lOora OzelliklelU konul'" •
üzerinde durulacaII kaydeclildi:
"- Gllle)'doIa ADtuIola 861lesI'adeId 1pIr.Uk,
•
lU) -
-
Ekoaomlk prOUder,
- Hutaae
lunUlar,
VI
- B6IpdeId ..
elida .... --
JIIeIme, ....
I.t sanayOne d6nlk .... )'IIef
,I
tanma d6aü y.tmJaIa danlaa, •
- KItI bataaa __ pUr .... !
..... lIIdIr ye ...... TIrIdye se-:
.... Ile kaqiIIIt........ lIIdIr!
'
- Sb'uet oIant ne tir .......
Indlrmeler y•• blRr'"
,
Edinilen bilgiye lOre, alt tomisyonun raporu illt ol.ralt,
MYK'da daba soora da temmuz
aYI ortalarmda yapllaçak ParU
Meclisitoplanosmda ele ahnacak.
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖlETI
B.. bakan ve balcai1lar, koruma görevlllerlnin gOvencelerl' alMda ylflyorlar. Bir dev1et bOyOOOGOneydOOu'yaglttlOlnd. ot..
OanOstOgOvenlik Onl.mlerl ahnir. Sonra köy halkl, ço}uk çocuk,
dede" torun, kadln, klZ, toptan OldOrOldOmO televlzyona 9lklhr:
'.I- Kanlan yarde kalmayacak ..."
D.meç blrkaç daklka lçlnde unutulur ve GOneydOOu'da, ta
uzakta, unutulmu, blr kOyd. OIOm korkusu lçlnd. y&fam lOr.
dOrOIOr.
*
"Pekl daha kat; kl,1 6Iecek?"
"
Onemll kl,ller, görevlll.r, reemller, slvlller, Onlformahlar, uzmar;;
lar .Ibette GOneydOOuIOrunu Ozerlnd. çah'lyorlar, konuyu Ir\celeylp Irdellyorlar, çok boyutlu olduOunu söyIO~rlar:
:;
- Sorunun ekonomlk, Basye/, politik, etnlk, moral yiJnler/ ver..
- Yal..
- GDneyc;loDusorunu Ile blrl/kte yef8maya allfmak glreklr. ..
- Yal..
- Bat/'da emsallerl V8 benzerlerl ekslk dfIDlI; ora/araada Jco.
layea baf8 t;lkamIYorlar..
- Yal..
- Cumhurlyatln Ilk ylllanndan berl bafkaldlrmalar oImuf; NIcI
blr sorun, k{jklerl derlne In/yor...
- Yal..
Lat çok ...
Ancak If çOzOme gellnce önemll kifiler aOlz birliOI etml, gib!
dlyorlar ki:
- $u Slrada t;6z0m 1t;lnatllaeak her adlm, terOrcDIere6dDn
glbl yorumlanablllr. ..
*
ANAP yOnetlminde çoOu kifi belki farklnda deQildlr; ama dOnya
dOnOyor; her sabah bir bSfka doOaya gOzlerimizi açlyoruz; da,
Ile gerçek sanki birbirine kanlillyor ve klsa bir sOre Once soyd~
,Ianmlzl insanh{la ayklrl baskllar altma alan Bulgaristan'da
1er oluyor?
.
Soruya yanlt verebilmek için dOnkO gazetelerin manfetlertri.
bir gOz atmak yeterlidlr:
. ,\"
HOrriyet - "Bulgarlstan'da TOrkgerçeDlI.."
TercOman - "Soyda$lanmlzin zafsli!... ..
Cumhuriyet - "Soydaf8 12 sanda/yal.. ..
Sabah - "TOrkler memnun ..."
Balilhk1ann altmdaki haberin özeti ilginç: "Bu/gar/stan S8Çfirr:
lerinin ilk turunda TOrklerinkurdu~u 'Hak V8 ()zgOrlOkler
ilk bellrlemelere g6re orlann yOzde 8'sml aldl; 12 sanda~~~,
zandl."
: :Sotya, daha dOn Jivkov yOnetlmlnde TOrklere baskl yapI)lOr.
du; yOz blnlerce soydSflmlz adlan zorla deQiftirilmesin d~yotlara dOkOlmOliltO."Zorunlu göç" Slnlr kapllanmlZ8 slOmlyGl'dù,
Bulgaristan'da Y8lilayan TOrkler bir tehlike glbi görOIOyor; $tOt
man saYlhyordu. Ancak birden bire Do{Ju Avrupa'da Balkanjar fi
kadar Oyle bir dOnOfOm gerçeklelilti ki komOnist Olkelerin tOIlMnde demokrasi benlmsendl. Hem de TOrkiye'deki glbl Allpln ~I~
ya da göstermellk deQiI, tam demokrasi gOndeme gird!. :, '
Bulgarlstan'dakl seçiml.rde TOrkler 12 sandalye kazan~".,.:
Yunanlstan'da iki ...
r+:-
Htpe,,,
*
DOnya deQl,lyor.
DeO'"n dOnyada silahla, zorbahkla, katllamla, insanhk suçuyla, clnayetle, tefOrle blr yere gldilemeyeceQl gerçeQl daha bellr.
gin biçlmde ortaya çlkacak; TOrklye bu gerçeQi blr an Once be-.
nlmseylp deQerlendlrm.II ... PKK'ya vurulacak en OldOrOcOdar.,
be, GOneydoQu'yu da kapsayacak gerçek blr demokrulnln TOrklye'd. 1,llrllOe kavufturulmasldlr.
ÇaOd.. blr yOnetlm Olke halklna ya da haikIn blr bölOmOne
gOvenllzllkle yakl~az;
Ankara artlk zaman 8lil1mlna uOraml'
ku,kulafl ve yönt.mlerl blr yana blrakmahdlr.
. TefOrOyok etmek içln kullamlacal< en Iyl sllahln KaI8lilnlkof ya
da benzerlerl deQlI, demokrasl olduOunu keftettlOlmlz gOn, GOneydOOu IOrunu çOzOmlenecektlr.
~~~
83
ÇAPt-RIVISTA
: • • • • • • • • • • • • • • •• Güne$
••
•
14. 06. 1990
I • • •
• • •
Siirt'teki çati~n1ada 2
~
~
•
Güneydogu'da,
büyük operasyon
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
•
:
•
.'gede,
•
•
:
.bitdirdiler.
•
•
•
•
:
•
•
•
•
••
•
•
•
:
•
•
•
•
•
••
•
•
•
•
••
••
....-
• • •
militan, 3- asker! 'öldü
:
•
84
STAMPA-DENTRO DE LA' PRENSA-BASIN ÖZET!
re operasY~lnlar dUzenlediler. DUn:
de sUréll operasyonlarda çok saYI-:
da ki~inin ifadesine ba~vuruldu~u,
SltRT-Pazar geeesi Çevrimli Köbunlardàn'bazllannm da gözaltlna:
yU'nU basarak 27 ki~iyi öldUren
ahndlAI öArenildi. .
: PKK militanlanyla gUvenlik gUçleri
Olay gUnUne kadar saldlrl olasl~
' arasmda öneeki gUn Fmdlk buea-. h~ma kar~1 askeri tim tarafmdan:
AIyakmlannda çlkan çatl~mada ilk koruJ:lan Çevrimli'de saldlrl geee-:
' belirlemelere göre 2 militan öldU. si gUvenlik gUçlerinin bulunmadl-:
rUldU.Olayda iki çavu~ ile bir er de 'AI belirlel)irken, 40 korueudan sa-'
ya~amml yitirdi, be~ er yaralandl.'
deee 4'IUnUn mevzide bulunduAu
Edinile~ ~ilgiye göre, saldlrlrl ."~aptan;fl. Koçburnu Karakolu yetgerçekle.$urdlkten sonra gruptilß "i1(ililerinin korueulann neden mev, aynlarak KUpeli ~aA' yönUne ,~9;Ç' '. lide qiß)adlAlkonusunda ar~t1rma
makta olan PKK hlardan 2S \.JI,!;"' yapu.klan öA1'enildi.
. gUvenlik güçleri arasmda ö~r.
Bunl1hla birlikte olay günü bir
gün Fmdlk buça~1 yakmlar::Jnda ' PKK tiininin bölgeye elektrik saAb~~layan çatl~m~, g~~e~?yu~e,a ".e layan direklerden üçUnU keserek
dün de yer yer sürdu. Snrt 70. PI- bölgeyi tümüyle karanhkta blrakyade Tugay Komutam Tu~gëneral
tlAI öArenildi. Çelik Köyü yakmla, Erdinç Türe'nin yönetti~i oper~snnda gerçekle~en bu eylemden sonyon, h~~adan bölgeye lOS OZelUm ra da Çevrimli'ye baskm yaplldlAI
görevhsl ve çok saYlda komando
belirtiliyor.
indirilerek desteklendi. PKK'hla'..
rIO 5 kilometrekarelik ormanhk ve
Bu arada, Paruye Karkeren Kur' daihk a1anda çembere ahndIAIböl- distan'l~ (~~) Avr~p~'da yaymgüvenlik güçleri sUrekli çem- ~~d'A'~)\Id~r!d~ç.e~~lmh b~skml~1
beri daraltmaya çah~lrken, yetki~stlenmed'A' btldlrlhrken bl~ yetklliler, militanlann kaçmasmm he- h,. ~öyde çatl~~a slrasmda blr~~K~
' men hemen olanakslz olduAunu
~tl~tanmm ölu olarak eie geçlr:ldlOperasyonun yaptldlAI AlOI,bu nedenle sal~IrI~1PKK mn
: alan da helikopterlerle havadan sU- yaptlAl konu~unda, hl~blr ku~kula!,
, :rekli taramyor.
~1rr:'~dIAmldlle ~.et~.rdl.Aym yetkl;
Çau~mamn dün öAlesaatlerinde
h,.. Asker bu koyu"ned~n bassl~.,
~iddetini yitirmeye ba~lamasl,
Boyle ~y olmaz. Uste!lk ~u"koy
PKK'hiann önemli kaY1plarverdi~
d~vlete yardlmcl olan blr koy dekonusunda söylentitere neden 01- dl.
..
.
du. Aneak kesin bilginin, çatl~maÇe~nmh .. K~yü nde öldürülen
. mn tüinüyle sona ermesinden sonPKK hrun uzennde kod admm bura arazi taramasmm bitmesi halinlundu~ açlklandl.
: de ahnabiteceAi belirtildi. 1ki gün
Öte yandan, olay gününden bu
sü.re~ fltl~m,a~a !I~ belirleme~ere yan a bölgeye girisleri engellenen
göre Ikl PKK h tie Ikl çavu~ ve blr er gazetecilerin bu sabah Çevrimli
öldU. Olayda bes er de yaralandl.
Köyü'ne gidebileceideri bildirildi.
Bu arada, öneeki gUn bir askeri
Bölgeye dün de gidemeyen gazetearacm pusuya düsürülerek dört
citer Siirt Vali Vekili Hasan Karaerin öldürüldügü Slrnak'Ul Dereier k~'1 ziyaret ede;ek sorunun çöbölgesinde de kaçan militanlann
züinlenmesini istediler.
yakalanmasl için operasyonlann
Kazad' a 1 er o"ldu"
yogunla$t1nldlgl öArenildi.
Çevrimli Köyü'nü basan 70 kate yandan, Siirt'ten Sirvan'a
Ö
dar PKK'hya yardlm ve yatakhk
komando,taSlyan bir askeri aracm
eden ki~ilerin yakalanmasl amaclY- a~1rIhl;Znedeniyle devrilmesi sonula da gUvenlik güçleri çevre köylecu I er öldü, üç er de yaralandl.
. Hamazan Yavuz.Nlzam Ozeklncl
I
- ..- .. -
--
- .. -
•
•
•
• • • • •
• • :
••
•
:
~
~
•
•
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
:
_
•
•
•
:
•
•
•
•
:
•
•
•
•
••
•
•
:
•
•
•
•
••
•
•
•
•
•
•
•
•
.
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
Hürriyet,
Mil/iyet, 14. 06. 1990
) ..
9 PKK'h yakaiandI
Bolpdekl ma&ara1an d1dik~
IRNAK'm OUçlUkonak arayan ,Uvenllk kuvvetlerlnin,
ilQeIlne bath Çevrimll kö- pu.u ve nokta operuyonlarille
yUndeki
kalliamln,
milltanlan clcleçirmck lçin yoPKK'nm Eruh Bölle Sorumlu.u lun çaba aarfettlli kayded11lyor.
Mu.ta'a Karabulut komulumdaki 6 &rUP larafmdan lerçeklq•• l'KK'U YAKALANDI
lirildili bildirildi. Eruh-Fmdlk
Bu arada Adana Emnlyel
ara.mda bl$latllan çember hareMUdUrlUIUeklplerl, yaptlklan
kali sUrUyor.
operuyonlarda ya.. dl,1 bOIUcU
• BOTAN'DA OPERASYON
PU OrlUIUnemen.up 9 kl,lyi
Siirl'in Eru~, Snnak'm Bey- yakaladl. OrlUlon propqandaIUnebap, Uludere. Cizre ve SI- .lN yaparak taraftar toplayan ve
lopi ilçeler!arulnda kalan Bolan OrlUlemaddllelir saliayan TevbOlleainde,k1rnuzJ alarm verilir- nt tpek, Melune. DaI, F..... A..
ken, dal komandolarl, Ozellia- laD, Kemal Öler, AblDetAkaD,
rekal limIer! ve jandarma ko- Arif ErlIt, EmlD ErI.. , Abdulmandolannm Uçkoldan bOllede lu Fekt.. vc Aycb. Kiln. opeharekat ba$lalllklan belirlildi. rasyonlar sonucu eie leçirildi.
œJ
• 'IRNAK, MIL-HA
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
14.06. 1990
r;.:._ ...
tR~,
4 eri ~hit etti
~~.i4!,iMa)
~
":"
.
'-elRNAK'a ~
~
BöbesI'nde PKJ(' ..
~~operalPyOn
dlizenleyen blr aikeri tim, ~
sebeh
böJücü çete mensuplan taraflndan pusuya c:tüpüJdü.
T érör!stler dört erl I4lhlt ettl, üç asker de yaraland1ktan
sonra kaçtl.
Ahnan b\IQtve göre oJ4y, dün sabah erken saadcde
meydana gelde Ayrlhkçl terörlstIerln "EIrnedI6- böIge-'
.slnde bulunduklarl ~enlldl \Ill o~
düzenJeruTie..
. sine karar verlldl. MllltanJarln IzIhlsüren güvenllk kuV\llltlenne pusu kuran bölücü çe,te mensuplarl, çapraz ...
açtI. Aç1lan Ilk *4Ie V8fIU' 0ZIürücü, 0ktIIy An:bc; \Ill
Kazun Doöan lsImli üç er oIay yer\nde tehlt oIdu, üç
erle blr llSte!)nen \se yaralandl. Güvenllk kuvvedennln
kai'$
Ülerlne terorlstler kaçtl. SIIrt ONet Hastanes!'
ne kaicl1nlarak tedavI a1nna ahnen dört yarahdan bIr er
ö1ünce,
pusuda I4lhlt dÜlenlerin. &aylSI dörde ÇIktI.
Güvenllk gÜÇlerl,kaçan terörlstIerl yakaIamak arnac;U
o~n1annt
geç saatlere kadar sürdürdü.
ate,
hat"
----------------------------------------Cumhuriyet,
14.06. 1990
PKK'yu operasyvn
ERGÜN
AKSOY
SItRT/otYARBAKIR
- Çevrimli katliamlm gerçekle~tlren
PKK'h teröristlerle güvenlik güçleri arasmda, Fmdlk kasabasl yakmlarmda önceki gün ba~layan ve
dün sabah sona eren çatl~mada iki
PKK'h ölü eie geçirildi, Oç ei de
~ehit oldu.
DYP Genel ba~kam Süleyman
Demirel, bugün Türkiye'nin en
önemli sorununun "teror" olduiunu söyledi. Demirel, hükOmete
"Rahatslz
olacaAlnlza
tedblr
bulun" diye seslendi. SHP Genel
Ba~kam Erdallnönö de hükümetin terör olaylannl önlemede etkisiz kaldlAlnI belirterek "Teröre
kartt bütün öl.nin blrllkte olm ...
bu bareuder! önlemeye yetmlyor.
Hökömetin daba dlkkatll oimasi
,art" diye konu~tu.
OlaAanüstü Hal Böige ValiliAi
açlklamasma göre Sirnak'm Güçlükonak ilçesine baAIt Çevrimli
köyünde 27 köylüyü katleden teröristlerle güvenlik güçleri arasmda Fmdlk kasabasmm kuzey kesimindeki. kllsal alanda ba~layan
çatl~ma dOn sabah saatlerinde sona erdi. Engebeli ve ormanltk arazide Siirt ve Slmak'tan takviye getirilen askeri birliklerle özel tim
elamanlannm da katlidlAI çatl~mada, iki PKK'h ölü olarak eie
geçirilirken jandarma komando
çavu~larl Mubammet BayJ1lm, Süleyman Adeka ile Jandarma Onba~1 Osman Tekfen ~ehit oldu.
çatl$mada be$ erin de y\\ralandlAI bildirildi. Bu arada kaçan
PKK'hlann yakalanabilmesi için
havadan ve karadan yeni bir operasyon daha ba$latlldlAI öArenildi. Yetkililer operasyona katllan
helikopterlerin aramalanm özellikle Diele nehri boyunca sürdürdUAUnü söylediler.
Sirnak'm GüçlUkonak ilçesi
Çevrimli köyünde 27 ki$inin öldürülmesinden sonra gUvenlik güçleriyle PKK militanlan arasmda
çlkan çatl$malarda 3 PKK'h ölü
olarak eie geçirilirken 7 er $ehit 01-
du, S er de yaralandl. Olaylarm
yer, zaman ve kaYIPsaylSl ~öyle Slralandl:
10 Haziran 1990 - Teröristlerin 27 ki~iyi öldürdü~ü Çevrimli~
deki çatl~mada köy koruculan bir
PKK'ltYI ölü olarak eie geçirdiler.
Il Haziran 1990 - Sirnak'm
Dereier köyü yakmmda bir grup
PKK'hyla güvenlik güçleri arasmda çlkan çatl~mada 4 er ~ehit 01du.
12 Haziran 1990 - Fmdlk bucall yakmmda çlkan çatl~mada 2
PKK'It ölu olarak eie gcçirildi.
Olayda 3 er $ehit oldu, S'i de ya-.
ralandl.
Fmdlk bucall
yakmlannda
PKK militanlanyla giri~tikleri çatl$mada $ehit olan jandarma komando çavu$lan
Muhammed
Bayram, Süleyman Adeka ve Jandarma Komando Onba$1 Osman
Pek$en'in cenazeleri dUn Siirt'te
dUzenlenen
törenin
ardmdan
memleketlerine gönderildi. Jandarma Alay Komutanhll'ndaki
törende konu$an SHrt 70. Piyade
Thgay KomutanhAl'nda
göreVIi
Yarbay Volkan Sanh, Çevrimli köyUnde 27 ki$iyi katl~den teröristlerin TUrk askerinden kaçtllml, iz
85
REVlEW-BERHEVOKA
Güne~ 15.06.1990
STAMPA-DENTRO
Cumhuriyet,
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
15.06.1990
38 ki~i gözaltmda
,Beffikçiiçin toplanan imzalar
'KHK'ya haYlr'
Sultanahmet'i
geçemedi
• ANKARA (ANKA) - "Devletlerarasl SömUrgeKUrdistan" adh kitabl ve diAer yapltlanndan dolaYI
tutuklanan sosyolog !smail BC$ikçive diAer dU~Q}lce
suçlulannm serbest buaklimasi için ba~latllan kampanya
kapsammda toplanan 10 bin imzaYIiçeren dilekçenin,
bugUn Adalet BakanhAI'na verileceAi bildirildi. OzgUr
Gelecek Dergisi'nden yapllan aÇtklamada, dilekçenin
Insan Haklan DerneAi (IHD) Gehel B~kanl Avukat
Nevzat HelvacI, Halkm Emek Parti si (HEP) Genel
'Sekreteri Ibrahim Aksoy, baAlmslz milletvekili HUsnU
OkçuoAlu, Avukat Ercan Kaner, Avukat Rahmi
KadiOAlu, Avukat Yusuf Amata~, ÇaAatay Anadol,
.
Bilgesu Erenus, Deniz TUrkali, Mehmet Bayrak ve Camp
.Yaldmm'dan olu~an bir heyet tarafmdan verileceAi
.bildirildi. Öte yandan TUrkiye yazarlar Sendikasl ve PEN
Yazarlar DerneAi'nden 30 dolaymda ~air ve yazann,
dü~Unce suçlularmm serbest buakllmasl için bugUn
Istanbul'da $i~li Abide-i HUrriyet Caddesi'nde yapacaA1
"Dü~ünceye Özgürlük" yürüyü~ü valilikçe 15 gUn
ertelendi.
ISTANBUL (Güne~)- Sosyalist
dersi ve gazetelerin, "Sürxün ve
sansür kararnameleri"nin kaldmlmasl için "413'le Bqlayan Kararnameler ZinclriDeHaYlr" kampanyasmda topladlklan 13 bin imzaYI
B~bakanhk'a sunmak üzere Ankara'ya sitmeleri engellendi: DUn
ak~am Af\kara'ya gitmek üzere
SUltlian1JiFt Meydam'nda toplan~
'. ~ ~e~ilcisi ile uAurla~i .' ~.phituktan 16 kiSisözalunI: . ':'"
';".:î8~
temsilcileri, basma
açlklamada, 413, 424 ve
,95 satlll Kanun Hükmünde Ka.~nan1eler'in
(KHK), yeni bir
.' ~
SiUn dönemi" baslatar&: tz.In halkmm mUcadelesini
gucUyle ba:stlrmaYIamaçla~l~m ileri sUrdüler.
Ankara'ya gidecek sosyalist derSi ve gazetelerin temsilcilerini uAurlarnak amaclyla Sultanahmet'e geIen yaklaSlk 200 kiSi de "Sosyalist
basm susturulamaz", "SUrgUne,
SansUre Hayu" diye sloganlar attI. Polisin gelmesiyle daA1lan bu
topluluktan 16 kiSigözaltma ahndl. Daha soma Ankara'ya hareket
eden sosyalist dergi temsilcilerinin
bulunduAu otobUs Karaköy'de çevrildi ve içindeki 22 kiSi gözaltma
ahnarak Siyasi $u,be'ye götUrUldu.
Polis yetkililer~ gözaltlna ahnanlann kimlik tespitinden sotlta serbest buakl~"Caklarml sö)'lediier.
Wtt~
.t
86
ÇAPt-RIVISTA
REVIEW-BERflEVOKA
CAPtoRIVISTA
Bakan Avni Akyol, Güne,'e ,açiÎda&'
----------,-
projelerle ilaiti sorulanmlza $Uyamtlan verdi:
'
,
"
ANKARA, (Güne$)- Milli ~litim
,Bakam Avnl Akyol, PKK terörU
nedeniyle eAitimin güçlUkle sUrdUrüldUlü OlaganUstUHal Bölgesi'nde yeni ölretim }'lIma ait uygulamal an GüNES'e açlkladl.
Bu çerçevede, GUneydolu'da terör tehdidi altmda bulunan bUtün
köy ve mezra okullan kapaulacak.
Hk ve ortaölrenim yeni dOnemde,
askeri birlik bulunan "merkezIer"
ile kent merkezlerindeki okullarda
"yatlll" dUzende stlrdürtllecek.
Bunun için "Vabb bkötretlm Böige OkulIan" uygulamasl yaygmlft$unlacak. Böige valiliklerince yürütUlecekça1I$malaragOregerektilinde geçici binalardan da yararlanmak suretiyl-: her tUrin elitim,ölretim imkammn bulunacall
"etltlm merkezIerI" kurulacak.
Altyol, bölgede Türkçe OAretiminin en iyi $ekilde ytlrütülebilmesi
için ~ulu
ve Güneydolulu ötretmenlerin kendi bölgelerine atanmalarlmn genel politika olarak uygulanacal1m da bildirdi. Yeni uygulamayla can güvenlikleri saAlanacak ötretmenlerin bOlgede kalmalarlmn maddi imkanlarla desteklenecelini ,de be1irten Altyol,
son uYJulamayla maddi imkanlanmn daba da artacalml kaydetti.'UIII' .ote, bu ~II ll..latüacaf'
uYlulam.JI. OlilÙR~ul Hel Bölgesi'nde gOrev yapan devlet memurlan her 3 YIIyerine her 2 }'lIda, bir derece ilerleyebilecekler. Yine DU}'l1ûygwanacak meclniffhizmet kapsammda olan bölgede 4 }'ll
zorunlu hizmet yapaœk olan öAretmenler böylece 2 derece ilerleme
imkanl elde edecekler.
•
BOlgede eAitimin sürdtlrülmesi
kadar, mezunlann istihdamlmn da
önemli olduluna i$8I'et eden AItyol,' bö1geye ait ycni uygulama ve
ÖZETI
15. 06. 1990
11kve orta öyenirnde askeri'birlik bulunan merkezler
ile kent rnerkezlerinde "yatlh" düzene geçiliyor
Klmur.n Zeren
DE LA PRENSA-BASIN
Güne~
G.Dogu'da
3 bin okul
kapatllacak
---------- --
STAMPA-DENTRO
I
-Olatanüstü
Hal Bölaesi'nde,
etitlmin sürdürülebDmeIi içtn yeni dÖllelllde ne albi 6111emlerahn-,
cak?
'
Akyol: DoIu politikulnda çok,
ïyi niyetle bll$laülan, ama sonra
bozulan ve amaçlanndan saptmlan
yauh ilkölretim böige okullan uy,ulamasana ihya etrnek istiyoruz.
!aunun iki neckni var: Birincisi öATctmenlerin can güvenliJj, ikincisi
de bölgedeki etitimin kalitcsinin
yGk$eltilmesi. Bu 8Ç1Iardan da merkezUqtirmeye. ihtiyaç var. Yani
araç-gereç. çok ölretmen, her
branstan OAretmen, lojmanlarl toirarada bulunacak $tltilde, bir nevi
Universite kampüsQ biçiminde,
okullan kampt1s olaralt birarada
Mmakta Caydavar. Bunu bu haC.
t. b&$lDda(11 Haziran Pazartesi)
yaptlan MIUlQUvenlllt y !ru)'. Oe, nel Sekreterlili topla~uslDcÎ~ da
öngördük.
-y ...1 bölaede etltlm merkezlIettirilecek lDi?
.
Akyol: Evet .. Iki sebepten ötürU, biri OAretmenlerin can güvenliAidemi$tim: Ölretl1l~ni bOlgede
tutmamn çarelerini böylece saAlamaYI öngörüyoruz. Zaten parai anm-da çok anudlk. Son düzenleme,1e daba da arunyoruz.
-Meritez oku ..... siltelni için lerekli ßziki alt y.pI haDr
Akyol: Hanr. Valilere y~lti devretmemizin büyük ~beplerinden
biri de bu.
'
-B. yll CH güvenliti ........
m.dlll lçin bopl.ll.n okall.r ne
olacak?
Akfol~ Bu okul\ar da yeni sistcm
gere~~
merkezilqtirilecek. Çocu~lan Jia alacal1Z, OAretmenleri
'tit. 'tnlan bölUcülere, Ylklcllara
hedef edemeyiz oralarda.
'. ~
... ildlMlam politikui
~~olacö?
Dotulu ötretmealeI
.!
rill ~la*rInde aörev y.pmalanna izia verilecek mi?
Akyol: Ben phsen iyi denetim
ve aözetim alunda bu uygulamadan yana}'lm. Ötretmenlerin 0 mahalden olup olmamalannda hiqbir
saklDca yoktur. Belki faydasi bile
vardlr. Faydui $udur: Ötretmen 0
mahallin etnik dilini biliyorsa, 0 dit
ile Türkçe arasmda bal kuracak ve
daha çabuk öAretecektir. Ba$lmlzl
kuma sokmamak gerekir , oramn
.Ic,rçelini oldulu gibi kabullenmek
'Sèl:e~ir. Orada onakhklan anlran,
'varanda , bayrakta, dilde. dinde
bu Ulkenin sorumlu vatanda$1 01ma. duygusunda,
düsUncesinde,
bilincinde birle$tirmek lazlm,
-Bu yll, ölretmenlerin kendl
bö1aelerine altmeleri pnel politika
ol.rak uYlul.naeak ml?
Akyol: Evet ... Benim bakanh11m.süresince ltitmelerini saiUadlm,
Genel politika olarak da uygulanacak ve ö~retmenler mahallerinde
görev alabilecekler.
-Bölaede egitlmin yamslra en
büyük sorun nedlr?
Akyol: Mezun olduktan soma
istihdam büyUk sorun. 0 sorunla.
n kar$tlama,mlz, onlan i$edöndürmemiz iallm ..
-Istihdam sorununun çözümü
için neler yapllaeak?
, Akyol: Bölgede çok yönlü proJe uygulamasl yaptlacak. Saym
KAmran Inan'ID ba$kanhlmda komlsyon var, Oraua kaLanç getirici
dallarda hahclhk, kilimcilik gibi
dallarda özendirme, benîmsetme
ve çocuklara i$-beceri kazandlrma
meselelerine aAlrhk vereceAiz.
EmeAedOnük, emek YOlun dallarda fabrikalar, i$yerleri yapacaAlz.
Kapatllacak okullar
Bu arada, önümüzdeki OAretim
Ylhna kadar geli$ebilecek olaylar
çerçevesinde, güvenlik Onlemlerinin ahnamayacall anla$llan okullann da kapaùlabileceAi bildirildi.
Buna gOre, ba$ta Mardin, Hakkâri, Tunceli'nin bütün köy ve
,mezra okullan ile Siirt-Sason, Pervari, Eruh, Bingol"KIII, ElazlAKarakoçan gibi ilç~lerin kOy ve
mezra okullanmn yàmslra ~lrnak
içindeki okullar olmak üzere 3 binden fazla kôy vemezra ilkokulunun bO$alulmasl bekleniyor. Bölgedeki Il ilde 6 bin 158 köy ve
mezra ile 77 kasaba ve 703 kent ilkokulu ile 50 ilköAretÎm böige ve
44 yaup ilkölretim böige okulu bulunuyor.
87
REVIEW-BERIIEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
~~~~~~~~~~~~~~~~~Cumhuriyet---no
ÂNKARA-SAM'
16.06. 1990
Suriy:e suya
kota Îstiyor
Cumhurba~kam Ozal ve Ba~bakan Akbulut,
, Suriye Dl~i~leriBakam Far~k El ~ara'Yl kabul
ettiler. Görü~melerde Flfat ID sulan ve Slmr
güvenliAigibi 'sorunlu' konular eIe ahndl.
Dif H.berler Servlsl - Suriye ~i~leri Bakanh~1 yetkilileri buraDI$i$leri Bakam F.ruk EI ~.rll,
da ön plana çlkan konulan ~u $CdUn Cumhurb~kam Turaut ÖzaI kilde maladllar:
ve Bllfbakan Ylldmm Akbulut taI-TUrk tarafl simr gUvenlili
rafmdan kabu! edildi. iki Ulke he- konusunun TUrkiye açlsmdan bUyetleri arasmdaki görU~meler de ! yUk önem arzeni~inl ve bu i1ed~dUn tamamlandl. Suriye DI$i$le- le Suriye'nin 1987'de bu konuda
ri Bakam'nm
Cumhurba~kam
imzalanan protokol gere~ince daÖzal ve Ba$bakan Akbulut'Ia
ha 'fazla tedbirler almasml istediyaptl~1 görü~melerde FI~at:m ~u: .. ~ini iletti: Bu tedbirlerin ~ym ~eIan ve SlOlr güvenh~1 glbl- kilde Sunye kontrolUndekl Bekaa
"10runlu" konular eIe ahn*..
Vadisi'ni de kapsamasi gerektilini
Konuk bakan EI ~ara, dUn An- belirtti. Buna kar$lhk olarak Sukara'daki temaslarml "tarnamla. riye tarafl 1987 protokolUne titizdlkt.an 9l1ma istanbul'a
geldi. likle uyduklannr,savundu. Bu araCumbu~ba~kam Turgu! Ö:Zàl, EI da TUrk tarafmrnJstemesi durumSara'YI ijarbiye Orducvi'nde ka- da bu kon.uda ik~lÜlke arasm~a
bul edereJ<.I saat 20 délkika görU~. daha fazla iHi~afbgörü~melen~
tü. G~rü~meden soma bir açlkla- yapllabitelle~ink~~rtti.
Bu önen
ma yapaQ Cumhurba~kanh~ söz- TOrkiye tarafmQ~A.plumlu kar~lcOsü Kaya Toperi, görü~mede su land .. Ancak Bekaa konusunda
ve gOvenlik konulanrun gen~l hat- Suriye tarafl bil~nen argtlr~~n~~rl
lar'lyla~1e ahndllml söyled .. To- tekrarlayàrak
burasmm
Lubperi, Cumhurba~kanl Özal'm iler- nao'lß eg~meollal.~~e" oldugunu
ki tarihlerde böIge ba~kentlerine
kaydetti.
.~ '
ziyaretler yapmasmm dü~ünOldO2-Suriye tararl Firat konusugünün Suriye DI~i~leri Bakam'na
nu gOndeme getirirken da ha önbelirtildigini söyledi.
ce de oldugu gibi bu nehrin sulaAnkara Büromuzun haberine
nnm payla~lmmm "kota" usOlügöre El Sara, dün ö~eden önce de ne göre gerçekle~tirilmesi g~rekBa~bakan Ylldmm Akbulut tara- tigini söyledi. AtatOrk BaraJI.'mn
fmdan kabul edildi. DI~i~leri Ba- dolum çah~malan çerçevesmde
kam Bozer'in de hazlr bulunduFlrat'm sulannm bir ay sOreyle
~u ve bir buçuk saat kadar sOren kesilmesinden Suriyeli çiftçiler!n
,bu görO~menin "dostane
blr bUyük zararlar gördü~ünO de bllatmosfer" içinde geçti~i ve ba~ta dirdi. Buna yamt olara~ TUrk taekonomik konular olmak üzere rafl, Frrat'm bölgedekl su kayikili ili~kilerin üzerinde duruldunaklann sadece birini olu~turdu~
~u belirtiliyor.
~unu, havza ola~a~ eie ahnmas~
Önceki gün ilk turu d~i~leri ba- gereken ~ölgedekl tüm su.kaynakkanlan ba~kanh~mda yapllan ve ~arm~~a lçer.en.~rtak ~u!ama pr~dün sona eren heyetler arasl gö- J~le~mm g.eh~ttrllmesmm öneml:
rü~meler hakkmda bil!!i veren 01- ni ymeledl.
iIID'de'
Çevrimli
komisyonu
DIYARBAKIR (Cumburlyet)
_ Çevrimli katliamlmn ardrndan
guvenlik gUçlerinin b~latt111 ope.
rasyon Sirnak yönüne kaydmhrken, gazetecilerin köye ,girm~Ier!~,
ne dün de izin verilmedl. lHbDi~
yarbaklr ~ube
le, "Katllaml. 0l1li k Il
.;
itlrmak bere demek
mllyon oIUfturdald.....
.'
rek "K6ye alderek 161'1
nyla aörüteœtlz. Daba,"
rapor b.zlTlB)'Ip
kamuoyuna aÇl~
,
ÇevrimJi kOyOncle WI
~
~kam.JMe.;
1aI&-J:
call yaktn1annda
"SHP"ve-~ffiirtipvece~;'7"
~HP'den .
J' ~
- J.
6U' ihraç edßen
ve Isdfa ccIen, daba sonra Iturulan HEP ve TBKP'de yer
alan ballmslz milletvekilleri Mahmut Abnak ve Mehmet
Kahraman. SHP'ye dOnme kO$ullanmn henüz olu$madlllnl
belirterek ballmstz kalacaklanru bildlrdiler. BIngOI
miUetveklli tlhami Blnid de henüz blr karar vermedilinl
sOyledi. Paris'tekl blr konferansa katlldJklan gerekçesiyle
SHP'den Ihraç edilen Mahmut Abnak, cezab durumda
bulunduJunu, istete de partlye ,eri dOnemeyecelinl
ltaydetti. Halkm çlkarlanru korumak lçin milletvekili
'oldutunu kaydeden Allnak, '~Bu' durumda bir yanda halkrn
'Çlkarlarl blr .)'~da benim çJfarlll.tlm var. HaIkm Çlkarlan
beni~.baPsiz
olarak çab~maml'gerekli klbyor" dedi.
DiyarbakIr milletvekili Kahraman ise "tstifa etmemizi
gerektlren kO$ullar henUz düzelml~ delit" derken politik
hayatlm "bal1mslz" olarak sürdürecelini söyledl •.
(ANKARA-AAl
- - - ....
.
88
ÇlI~.
larda, silablan U,- ..
,; ....
rak de aeçiriIen 11:" 'fi tâOItJt.
tin kimllkleri Itonusuncla 0.....
nüsto. HJd B6Jae VaWiJi'ncc ber.
hangl.bir aÇ1klama )'llpl1mazten,
gazetec:ilerin dün de Çevrimll,koyüne 'Iirmelerlne izin verilmedl.
Katliamrn ardmdan 6 gün geçme.
sine kar~m gazetecilerin kOye girmelerlnin "aUftnl."
gerekçeslyle engellenmeslne tepki gösteren
iHD Diyarbakir ~ube Ba~kam
Hatip Diele, "Demek ol.rU kat.
Il.ml .l'Ilftlrm.k üzere blr komisyon olu~turduk.
ÖnümUzdekl
aUnlerde lzin verlline ÇevrlmU'ye
aldlp aörgü tamldanyl.aörüteœalz. Daba sonra blr rapor bUlr.
layarak edlncl1itlmlz lzlenlmlerl
kamuoyuna .Ç1klayacaitlz" dedi.
Bu arada Adlyaman'm Gerger
ilçesine ba~1 Ya~murlu köyü Despal mezrasmdà arazi anla$mazh~I nedeniyle çlkan kavgada, Veysl
Ka,. adh ki$i Sltkl Doitan adh
köylü tarafmdan uzun namlulu silahla vurularak öldürüldU. Olaydan sonra Yaimurlu köyü muhtan
Hasan Doitan, korucu Ahmet Doit.n gözaltma ahndl. Sltkl Dotan~
mise arandllb bildirildi,
ÖZETI
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Güne~
16.06.1990
Helsinki !zieme Komitesl'iiden AÏ1kira'yà':]{ürt varhAlnl kabul edin
Özel bültenIe Türkiye'ye uyan
INSAN HAKLARI SERVlslHelsinki lzleme Komitesi bu ay
içinde yaymlad111OzelbUlteninde,
"Tlln hllkllmeU, Gilaeyd .... poIIdka1an YI eylemlert Ue alallara.
rua Itakuk ..... dardanal lItlll et..... Ur" yorumunu yaptl.
Bir sOreOnce TUrkiye'ye lelerek
Istanbul, Ankara, Diyarbaklr'da
çqitli IOrO$meler yapan v.e bilai
alan Helsinki lzleme Komitesi
Amerika Orubu'ndan Loi, Wlalt.
.... ve Danimarka Orubu BatkaDl Eric Sletby'nin hunladlll
Ozel
büllende, Oüneydolu olaylan için
..... üll lç çatatm"ar" saptamasl
yapllarak, "1949 Ceneyre Aal .. mua'
3'öd
.. addeslallçerea
bu ça
ber Id tara( da aD......... a karallana. uym ...... br"
deniyor.
Oüneydolu
kararnamesinden
K.Urt~()runu ve .PKK eylemlerine,
Güne~
hUkUmetin bu konudaki tutumuntirilmemeli.
dan korucular ve i$kencelere ka. • Ulullararua hakak karaDanaa
dar pek çok _bk alb~da top1anVl aylun oIarak mayw d6feame1DeU.
bUltende, "HellI.1d b:Ieate
KUn varl1l1nm yadsmmumdan
tell, dlflace.lUÇlal .
Ö 'Jr- vugeçUmeli, bu dilin, kOltOrtln,
IllIderIM kaYIIfID .. lçIii.'
• ~Ierin
yasak1anmuln& son verilmu .........
dr" denij'} B '.
~aReli; KUn derneklerinin kurulma.
de aynca, Doktor i....
1II
" sana ve Kunçe kitap yaYlDma wn
TBKP liderleri Nl_. Sa
ve verilmeli.
Haydar Katla ayraJlIi,l1klat. alin• PoIIsIa ilkeaee ,.....
kabaI edIde eie almdl.
meII ye bu uyaulaJaaya .. vermek
TOrldye'ye tavslyeler
lçla Itrekea öa ..........
m.. l.
Helsinki lzleme Komitesi'nin
• l$kenceyle al1nan i(&deler mahTUrk hUkümetine tavsiyeleri $Oyle kemelerde geçerli saydmamall.
oldu:
• Tön Cela V... 'adülI41-t41• Oüneydolu kararnamesi ve kOy 163. m"'deler lie I••• Italdan lbkoruculara kaldmlmal1.
Iallertae yohlça. dit- maddeler
• GertU. -YIIIl yiriitiUea böIpIer- kaldlnlmall.
de alvD laalk koraamall ve
Baslna, yaYlDC11arayOnelik basoperaayOlllanla ulullanrua lauka. kllara son verilmeli.
ka uyulm"l.
• Bantçt ve politik IÖrütIeri aede• Halkm Y8lllll1 tehlikede olma., alyle laapledUealer Itrbest barakaldlkça siviller ba~ka yerlere yerle$- m"l.
1._- •
sU..... ·
r------------------Cumhuriyet,
16.06. 1990
16.06.1990
Be~ikçi için
10 bin imza
: ANKARA (Cumhurlyet Bürosu) - Yazdlgl bir kitaptan ötUrU
tutuklu olarak yargllanan Dr. ts-.
mali ~Ikçl'nin
serbest blTakllmasl istemini içeren, IO bin imzah
bir dilekçe Adalet Bakanhgl'na
dUn iletildi.
Halkm Emek partlsl (HEP),
Genel Sekreteri Ibrahim ,~yoy,
Insan Haklan Dernegi (lKi;>).Ge:
nel Ba~kam Avukat NevÏllt HelvaCl, avukatlar Yusuf Ala~abEr.;
can Kaner ile yazarlar'LBllaesll.
Erenus ve Mehmet Bayt'àk- ta!:élfmdan Adalet Bakanhgïön1ïltl,Ï-,
len dilekçede ~öyle deniltij;,;:
.
"Sosyolog Dr. tsmafP_~I,;
"Devletlerarasl Sömü'(jr. ff.41~
Ian" isimli kitabl yaz,ti::fafl!1l1a-~
dlgl için tutuklandL S~èni(Ï1ot8J.
rak birçok yazar ve.
~~ri~Uf
dUrU aym sorunla ijgi ~~tRIcelerinden ötUrU ust\lkl mako. ve
yargllanmaktacbi- ..~- - .!o c
,
Y~anan bir ierçoJ<r.K'If.Tfirkiye'de bir bi\im::'.adanu vQa~her-.
hangi bir kisi 'hlipst g!rm~yigöze
Yi'
I
I
L
almadan nesj1el g.erçeklikle çakl~sa da -Kürt sorunu üzerine resmi
görü~e' ayklfl'bir gör~ belinememekte, dU~Uncelerini açlklayamamaktadlr. Devlet bu konuda her1cesin kendisi gibi dU~Unmësi içii1
her tUrlU zora ba~vurmaktadlr.
B~ta anayasa olmak Uzere
TUrk Ceza Yasasl ve diger özer yasalar, yani bUtUn olarak reel huku~ sistemi, sadece dU~Unce özgUrlugUnU, bilimsel ara~tuma özgUrlUgUnU yasaklamakla kalmamakta, esas olarak da dillerin ve
uluslarm hak e~itligini engellemekte, bu yönde bir baraj olu~turmaktadlr,
Demokrat olmamn ve insan
haklan savunuculugunun zomnlu bir geregi olarak;
• Reel hukuk slstemlnln Irkçttoven ve anti demokratlk hükümJerden anndmlmaslßl,
• KUrt sorununun varhgmm kabulU ve özgürce tartl~llmasmm ya~ama geçirilmesini,
• Ismail 8qIkçi ve tüm tutuklu ve
yargllanmakta olanlann serbest
blrakllarak artlk bu som nia 111111
yargllamalann ~na erdlrllme$lnl,
Istly~r 'e.savunuyomz.".
.
l
I
I
I
I
I
~
89
REVIEW-Buwr.VOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Güne~
;1'BagrtTIslZlar
:SHP'ye"
dönmüyor
ANKARA, (AA). Sosyaldemokr.t
:Halkçl Parti'den (SHP) ihraç edi!.IenMehmet Ahna" i1epartiden is.
'tifa eden M~hmet K.hram.n,
SHP'ye dOnme kO$ullanmn henUz
'olu$madlll aerekçesiyle ballmslz
. kalaeaklanD! bHdirditer. BingOI
.MilIetvekili ........ 1BlDId Ise bu konuda henUz bir karar vermedilini
sOyledi.
.
Paris'teki KUrt Konferansl'na
.gittili gerekçesiyle SHP'den ihraç
.editen ballmslz milletvekili M....
mut AlIIIIk, cezalt durumda bttl'ù'"
dulu içln istest de partiye gerl\M~
nemeyecelini sOyledi.
: ) 8 !1
Ahnak, halkm çlkarlarml~AJl.'
makiçin
milletvekili ok!.w1unll
kaydederek, "Bu durumo' bfr
.yanda haIkin çlkarlar., d~.da benlm çlkarlanm v.r ;,eu'_.
denle halkm çlk.rl.n, beftllll.b ••
Ilmslz mllletveklII ol.nk ç.lt,maml getekll luhyor. Bu aedealt
SHP'ye Ilrm~m" diye konu$tu.
16.06.1990
"Z.ten Istesem de SHP'ye prl
dönemem, h.Ua aenel merkez bI.
nasln. adlm bile atamam" diyen
Ahn.k, $Oyle devam etti:
"Çünkü ben cezalaylDl. SHP
yetkllIIeriaeri d6nmek lçln .... vu.
ruda bulunmamlzaerektltlnllÖYo
lüyorlar. Biz blr suç 1,lemedlk kl,
., dHeyellm. Zaten böyle blr dl.'
,ineem de yok. Güfüm yeUIII.Il.
rea! h.lkln leal olmaya ça"flca.
11m•Partlye d6necetlmlz yolu.dakl haberler .pekülasyon. It
Kahraman
ne diyor?
" DiyarbakIr Milletvekili Mehmet
Kilhram.n da, politik hayaum
"~llmslz"
olarak sUrdUreeelini
sOyledi.
K.hraman, SHP'den basit ne.
denlede aynlmadlklanm anlata •
rak. "tstl'. etlllemizi aerektlren
kOfullar henüz düzelml, deall. T••
b.mn tepklsl de devam edlyor. Bu
nedenle dönmeyi diipinmüyorum"
diye kOnU$lU.
SHP'nin. istifa eden milletvekillerini kazanabilmesi için ön'~ 0
milletvekillerinin seçim bölgelerindeki halkl kazanmasl ve onlan ikna etmesi gerekti~ini savunan K.h.
raman, bu olmadlgl sürece partiye
dönmelerinin bir anlam ta$lmadlglnl
söyledi.
r------------------~-----------------~
2000'E DOGRU, 17.06.1990
Üniversite
ögrencilerinden
Be,ikçi'ye imza
•
100 ögrenci,
Istanbul'daki
üniveisitelerden
bir imza metni hamladl.
19 Haziran'da
tstanbul
Tabipler Odasl'nda, yapllacak basm toplantlsmda imzaya sunulaeak
metin ~öyle:
"Genel olarak, dü~üncelerinden
dolaYI insanlann yüzlerce yll hapis
eezaslyla cezalandmlmasma, i~kencelere ugramalanna,
sürgünlere
gönderilmelerine, toplumsal sorunlara, ezilen ve sömUrülenlerin eephesinden bakanlann üzerindeki devlet terörünÜß bütün biçimlerine kar~I duyarslz kalmayacaAlmlzl belirtmek istiyoruz."
L
90
_
1_~BIN'~_DOc)AU ~1~HAZIRAN~990
~
__
~
REVIEW-BERIIEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
2000'E DOGRU
17.06.1990
'SHpiNiN KÜRT RAPORU
Reform paketi geliyor
"Kürtçe okutulabilir, ama devlet okullannda deQil. Ozal okullar olacak ... Siyasal anlamda da 'Kürt
kimliOi' nin tamnmaslnda Israr edilecek ...'. Abramowitz ve KozakçloOlu'nun açlklamalanndan sonra
,imdi de SHP'nin "Kürt raparu" piyasaya ç.klyor.
,
UrkUm, doAruyum,
çah$kamm ... VarhAlm
TUrk varhAma armaAan olsun." "Bir TUrk dUnyaya
bedeldir", "Ne mutlu TUrkUm diyene!",
"TUrk ekonomisi ... ",
"TUrk! öAUn, çah$, gUven."...
Artlk, "DoAru ve çah$kan" 01mak için :fUrk olmamz gerekmeyeeek! TUrkiye ekonomisi yalmzca
TUrklerin ekonomisi deAil, KUrtleri de ilgilendiriyor. YUzbinleree ilkokul çocuAu, varhklanm neden
"TUrk varhAma" armaAan etmek
zorundalar? Ya, bu çocuklann ana51, babasl TUrk deAilse!..
Bu sorular ve benzerleri SHP
içinde soruluyor $imdi! 7 ay önee, .
Paris Kürt Konferansl'na katlldlkIan için 7 milletvekilini ihraç eden
SHP, $imdi bir "KUrt Raporu" hazlrhyor. SHP Parti Meclisi'nin çizdiAibir takvim çerçevesi içinde Merkez Yürütme Kurulu'na verilen gOrev, $imdi bir alt komisyon tarafmdan yerine getiriliyor. Komisyon 18
Haziran'da
son kez toplanaeak ..
Önce MYK'ya ve soma 13 Tem-
'T
DENIZ BA YKAL. SHP raporu dl1v1I1/1nbir
asimi/ssyon aracl oImastna ka~' çlk/yor.
muz'da
Istanbul'datoplanacak
olan Parti Meclisi'ne raporunu
sunaeak.
SHP Oenel Sekreteri Deniz Baykal, Genel Sayman ve Diyarbakir
MiUetvekiü Fuat Atalay, Genel Sek.
reter YardunCiSt ve Diyarl1aklr Milletvekili Hikmet Çetin, MYK Uyeleri Hakklri Milletvekili Cumhur
Keskin ve Ankara MilIetvekili ~ref
Erdem, çah~
sUrdürUyorJar.
DeIi,ik dO$Oneeler ortaya çtktyor,
tartt$tltyor, bir "senteze" vanlmaya çalt$tl1yor.
DEVLET OKULLARINDA
DEOIL
NokIa, Cumhuriyel ve GUnq,
SHP'nin, raporundaKürtçeye "Okul.
larda seçmeli ders olarak yer verilmesi' 'ni savunaeaAml
yazdllar.
Yanh$! SHP, KUrtçe'nin devlet
okullannda seçmeli ders olmasmt
deAil, Kürtçe öAretilebilen Ozel okulIan savunaeak.
"SHP'den bu soruna Marksist
bir yakl8$tm getirmesini beklemek
gerçekçi deAildir" diyor, bir SHP'1i
milletvekili. "Ama, sunulacak rapor, bu Meclisin çattSI altmda geçmi$te ve bugUn yer alan siyasi partiterin programlanyla klyaslanamayaeak derecede ileri olacaktlr."
RAPOR MU, TARtH
Mt!
SHP, Kürt sorununa "gerçekçi
yakla$lmlar içinde çOzUm" anyor.
Raporda, yaklqtm gereAi, KUrtierden "ulns" ya da "halk" olarak sOz
edilmeyecek! Bu sözler kullamlmayacak. Bu yOndeki talepIer kabul
gOrmedi.
Komisyona kattlan Oyeler ayn ayn çC$itli çah$malar yaptllar. ~imdi
dOkUmanlann ve bilgilerin bir araya getiritmesi qamasma
gelirrdi.
Konuya ili$kin Marksist klasiklere
gOz atlldl. CHP, Tip, TtKP, TEP;
SOP, SP ve HEP'in konuya ili$kin
programlan gOzden geçirildi. tnsan
Haklan Bildirgesi, Lozan Konferansl Belgeleri, Helsinki Nihai Senedi, Meclisin gizli tutanaklan, Ata-
ABD BÜYÜKELClsi ABRAMOwiTZ.
SHP'den "nee davrandl.
tUrk ve tnOnU'nUn görÜ$leri ineelendi. 2()()()'eDotru, Yen; GUndem,
Saçak ve çe$itli dergiler tarand!.
"Rapor" deli!, sanki "tarih" yaZlhyor!
SHP Raporunda "KUrtierin kimliAi" savunulaeak. Yalmzca sosyolojik anlamda deAil, siyasal anlamda da "KUrt kimlili"nin tamnmasmda Israr edilecek. TUrk ku1tUrUnUn bir "Ost kUltUr" olarak gOrü1mesine ve ba$ka kültürler Uzerinde
bir hegemonya arael olarak kullamlmasma kar$1 çlkllacak. KültUrde
evrensellik savunulaeak. Oevletin,
1930'lardan bu yana TUrk kOkenli
olmayan insanlar üzerinde bir asimi!asyon arael olarak kullamidlAI
ve bunun terk edilmesi gerektili dile getiritecek.
TORKÇE
RESMt OtL KALSIN!
Komisyonda, TUrkçe'nin "Resmi
di!" olarak savunulmasl dÜ$Uneesi
aAlr baslyor. Türkçenin "kullamlabilirlili", "tarihsellili" Türkiye'de-
• iKiBIN'E ooGRU • 17 HAZiRAN 1990
91
REVIEW-BERHEVOKA
lei b~ka dillerin ana seçenek olamayacaAI belirtillyor. "Türkçe'nin 01retilmesi, etnik asimile araC1 olarak
görû1memeli" filai ai1r baslyor.
"tnsanlarm Türleiye'de etnik konumlarmdan dolaYI, mezheplerinden, dinsel inançlanndan veya ann11kstatüsünden dolay! farkl1 bir uy-,
gulamayla kar~ kar~lya kalmayacaAt bir araYI~ içine girdik. Bunu çOzmeye çah~IYOruz" diyor SHP milletvekiü. Bu baliamda, "Kürt kÙltUrUnün serbestçe arqtmlabilmesi
için" bir KUrdoloji EnstitUsU'nün
kurulabilmesi Oneriliyor.
SHP'nin içine girdili "aray!~" ilginç bir dOneme tekabUI ediyorl
OlalanUstU Hal BOlge Valisi Hayri Kozakçl011u, 12 Haziran gUnlU
gazetelerde Kürtçenin her yerde konu~uldulunu ve yasak olmad1ltm
sOylUyor. "Devlet dairelerinde bile
konu~bilirsiniz"
diyor. KozakÇlollu, belirli bir zaman dilimi içerisin~
de, valilerin de belediye bqkaniarl
gibi seçimle is ba~ma gelmeleri gerektilini savunuyor.
SHP geç kaichI OUneydolu'da
anadilin Kürtçe oldulunu KozakÇloAlu sOylüyorl "Kürt asl1l1Türk vatan~1anmn
kUltürel sorunlar1yla"
iigilenen bir b~ka ki~i ise ABD BUytlkelçisi Abramowitzl BUyUkelçi,
aym tarihli gazetelerde bu sorwwn,
"PKK terOrizminden
farkh bir
olay" oldulunu belirtiyor. Nokta
Dergisi, duzen partilerinin Kürt sorununda birle~tik1eri "asgari mtl$terek"i kapak yapn: "KürtÇeye ÖzgUrlUk". KozakçIOAlU, Nokta'mn
haberinden "rahatslZ deAiliz" diyor
ve ekliyor: "Dolruysa rahatslz 01muyoruz."
Haberin dolrululuna
ya da yanl1~I1A1naise vall karar vereeck! Kararname, haber dolcu 01sa bile halkl "Heyecanlandtrmamasl" gerektilim de vallnin delerlendirmesine buakmadt ml?
"HERKEst
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
aAIrl1k vereceklerini"
sOylUyor.
AGtK'in "tnsani Boyut" ToplannSI'nda azml1klar sorununda Kürt1er dite gctlriliyor.
,
Federal Almanya'da
okullarda
Kürtçe elitim b~hyorl 1990-91 y!hncla KOln ve Ban BerUn'de Kürtçe
dU ve kültürU okullarda Olcetim
programma allndt. Gene Federal
Almanya'da, Elitim ve Bilim Sendikasl (GEWE) öJretmenlere Kürtçe anadili konulu bir seminer duzenliyor. Seminere Kürt OJretmenlerin
yam slla Alman ve Türk Olcetmenlerinin de kanlaeall açlklanlyor.
Ulusal ve, uluslararasl
planda
"Kürt Reformu"nun' temeli hazlr.
KORT TANZtMATI
KOZAKÇ/OOLU. KDrtç. d/llerd•.
ikna etmesi amaçlaOlyor.
Hem
"Dolululart"
memnun
edecek,
hem de "Batll1lar" için kabu! edilebilir olacak.
SHP'nin Kürt Raporu ABO BUyUkelçisi'nin deyi~iyle "Insan hak-'
lanmn, tüm dünyada gittikçe daba
çok dikkati çektiAi" bir dOneme de
d~ d~Uyor. Smulann ya da halklann
delil,
"Genel
insanht
Çlkarlannm" temel ahndtlt bir dOneme. "tnsanhk"
denilen büyülü
sOzeUk herlcesi etkiliyor. Çekoslovakya'da seçimieri kazanan "Yurtta$ Forum"un Dl~ lli~kHerden Sorumlu Oyesi Martin Palous, Türkiye ile ili~leilerinde "Kürt sorununa
Cumhuriyet.
PKK'nlO son eylemi Uzerine basmda çlkan yorumlar da Hsinç.
Ulùç Oürkan ve Ulur Mumcu klasik devlet söyleminin dtlma çlkamtyorlar. Teoman Erel Oüneydolu'nun sorunlanmn,
GAP denilen
~'BUyük rUya"mn gerçeklelmesini
, bekleyemeyecelini belirtiyor. tlhan
Selçuk çözUmu, "Oüneydolu"yu:
da kapsayaeak
lerçèk ,bir de.'
mokraside" l0rüYOL MUmtaz Soysal, dt~ dUnyaya karl. "Mevcut,
açlklan'
mUmkUn
oldulunea
azaltmaYI" Oneriyor.
Kürt reformu geliyorl TUrkler
için Tanzimat 1S 1 yù Once ilan edildi. Sli'lD1di KUrtlerin
"HaUl
Hümayunu" haztrlamyor. SHP'nin
'Raporu da bunun bir parçaSI. 00lu'ya yol, su, elektrik, okul, hastanel "Milli haslladan d~en paY1n'~
artlnlmasll vs.... Kürt1er kabul edeeek mi? Sorun bu.
0
HIKMET ÇIÇEK
19. 06. 1990
MEMNUN
EDELtM"
SHP'nin GUneydolu raporunda,
'geli~mi~ kapitalist Ulkelerin çOzUm
yOntemleri arasmda "benzer" ya da
"en uygunu" arawyor. tngilizlerin,
.Galler bOIgesinde uygulachAI kendi
dilini ve kültUrünU OzgUree geli~tir'me madeline sleak baklhyor. Ama
"Devletin bütUnlUIUne yOneHk" bir
hareket
kar~1Slnda, "Savunma
hakkl"
mutlaka belirtileeek. Bu
yQzden raporda "Birliktt: y~ama
'ilkesi" slk Sik vurgulanaeak. Parti
Mcclisi'ne sunulacak alan taslaAIn,
"SHP yelpazesi içinde her kesimi"
97
ÇAPÊ-RIVISTA
'PKK
4tanker
.,.)~ft~tI
t'l~NA
(Cumhurlyet Güney
~.ürosu)
- Erzurum'un Sen-'
.~àyaiIj;eStne bagb Be~pIDarlar kö-;
,'Y~b'asan
bir grup terörist, köy
muhtarmm e~i Gülser Sinanotlut,
nu öldUrdU, iki ki~iyi de yaraladJ.
Batman'm Gereu~ ilçesine balh
,Ba~akb köyti yakmlarmda da 4
tanker He I kamyon teröristlerce
~yakddl.
Erzurum Valisi Emraltab 'l.eybek'ten alman bilgi~ göre henüz
"saydan konusunda kesin bilgi edi. nilemeyen bit grup terörist; Onceki
ak~am 20.00'de Senkaya Hltesine
',bagh Be~pmarlar kOyUne baskm
dUzenledi. Muhtarm evine giren
terOristierin açtlgl ate~ sonue
muhtann karlsl GUlser Sinanog-.
lu (45) OldU. Muhtar Sinan Sinanojtlu HeToplu Soylu adh iki k~i,
de aAlr yaralandl.
Öte yandan, Batman'm Gercu~
i1çesine bagh Ba~akh köyü yakmlarmda durdurulan dört tanker ile
bir kamyon, teröristler tarafmdan
ate~e verildi. Öneeki geee 21.00
dolaylannda meydana gelen eylemden sOnra dOrt ki~i oldugu samlan terörist grubun kaçtlgl bfi'dirildi.
>
ÖZETI
REVIEW-BERllEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
5 PKJ('li sag olarak eie geçti
5 terörist
öld-- dü
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Cumhuriyet
18.06. 1990
Yüksekova kesiminde bir grup PKK'b He
güvenlik güçIeri arasmda çlkan çatl$ma
sonunda 2 terörist öIdürüIdü, Aym gün
sürdürüIen operasyonlar slrasmda güvenlik
güçIeri Adlyaman'm Karagüveç böIgesinde
kar$lla$tlkIar12 teröristi, Siirt'in Koçtepe
mevkiinde bir teröristi öI~toIarak eIe geçjt'difer,'
DIYARBAKIR (Cumburiyet)
- OlaAanUstU Hal Böige Valili-'
Ai, öneeki gUn bölgede gerçekle~en ve bir asteAmen ile 6 erin ~e-:
hit olduAu çatl~malar masmda 5
teröristin ölU, S teröristin de saA
olarak eie geçiriidiAini açlkladJ.
Böige ValiliAi'nden dün yapllan
açlklamaya göre öneeki gUn ~Irnak iIi BeytUnebap ilçesi YUksekova tepe bölgesi daAhk arazi kesiminde bir grup teröristle gUvenlik gUçleri arasmda çatl~ma çlktl, Burada 2 terörist ölU olarak eie
geçirildi. GUver1lik gUçleri aym
gUn sUrdUrdUkleri operasyonlar
slrasmda Acbyaman'm Besni Hçesi
KaragUveç bölgesinde kar~J1qtlkIan 2 teröristle çatl~maya girdHer.
tki teröriSt de ölU olarak eie geçti. Siirt iIi Eruh ilçesi Koçtepe
mevkiinde çlkan bir ba~ka silahh
çatl~I!1ada da Iterörist öW olarak
elt! ~i1di.
fjUhli~~ya"l
ma ~UrdUrUlen
opèr9~~rasmdà
Hakkâri
bö~~
a! Tuneeli bölgesinde
2 olm\J,i4zère;/S teröristin de saA
olarak tl!sllln.almdIAI bildirildi.
Böige ValiliAi'l1in açlklamasmda,
ölU ve sai olarak ele geçirilen teröristlerle birlikte 5 adet Kalqnikof marka uzun namlulu silah, 10
adet ~arjör, 3 adet el bombasl, 8
adet elektrikli fünye ve çok saYIda fi~ek Heçe~itli malzemeierin de
eide ediidiAi kaydedildi. Öneeki
gUn sUrdUrUlen söz konusu operasyor1lar slrasmda çlkan çatl~malarda l'i asteAmen, 6 er de ~ehit
olmu~tu.
Bu arada dUn Hakkâri'oin Çukurea ilçesi ÇIAh köyUoUn bir
grup PKK'h militan tarafmdan
basJldlAI öAreniidi. DUn ÇIAh köyUne gelen PKK 'hlar, köyden 170
katJr ve 13 ökUzU kaçlrdllar. Irak
smm yönUne doAru kaçan militanlarm yakalanmasl içio operasyonlarm ba~latlldlAI öAreniidi.
Cüne~, 19.06.1990
,
17'Hk~PKK'h:Katliama katIlmadnn
ERZiNCAN,
(Gün-Ha)-Ela%ll'da
21 Mart 1990 tarihinde Etibank'
Ferro Kram
Ost düz.ey go.
revlUeri ve bic müfet1Ïf Ue Aluko
'Sirked mOfett4lerinden olU$llD do-
lPetmai
kuz ki$inin kUlluna dizilerek Oldü. rOlmesine kanpnak
ve bu oJayda
saDlklll'a
yatakbk
etmekle
suçla-
nanlarm yU'Jllanmasma Erzincan
Devlet GOvenlik
Mahkemesi'nde
bllfland!.
lçlerinde
EIllZlll'Jn Ancak ve
Erinli belediye bqkanlan
i1e DYP
MiUetvekili ülllza SepdotIu'oun
:OIIu Mtllmet SepdofhI'nun da bulundutu,
17'si tutuklu, toplam 42
uLlI.kU bölwnÜDde, mahkemc b&$kam tarafmdan
I&D1klara, polisteki ifadeleri oltun-
samkh davanm
du ve savunmalan istendi. Samklann polislere verdikten ifadelerinin i,kence ile ahnd111 yolundaki
suç1ama1an mahkeme heyeti tarafmdan ubul edilmcdi. Dokuz ki$inin öldürülmesi olayma mien katlldll1 iddiaslyla yarl11anan küçük
saDlk Kulm ber (17), mahkemede fotolraf çelten pzetecilere
lafer i$ardi yapu. Daha SODra ifadesi
ahnan Kulm ber, PICK örgütüne
kauldll1D1, y&$JnID kQçük olmasl
nedeniyle silahb eylemlerde bulunmad1tuu, aneak MeluBet Septiotla'nun $lUltiyesinin baslbp, üç otomatik silahm gasp edUmesi olaYlna gözeü olaralt katlld1l1m kabul
etti. Dokuz kisinin Oldürü1mesi
olaYlDa katùmad1luu,
0 wihlerde
görevIi olarak BingOI bölgesinde
bulunduAunu
sOyleyen küçük militanm ifadesi, Türkçe bilmedili
için yardlmel tereüman araC1hI1Y-
la ahod!.
Örgüte para vererek, eylem yapurdll1 iddiaslyla yargllanan DYP
Milletvekili Ali Rua Sepdotlu'nun
aatu Melamet Septiotlu ise, ifadesinde $unlan sOyledi:"BeIl 11er zao
maa deYlete bqll kaldlm. EtkJyaya blll1lÇ vermedim,"
ÖrgOte yardim ve yatakhk yaptlklan gerekçesiyle yargllanan Ancak Belediye Bqkam Yusuf Datmazrak Ue Erinli Belcdiye B~kam
ÖDer Cea&iz de, suçlamalarl reddettiler.
93
REVlEW-BLRllLVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Cumhuriyet
20.06.1990
tHD Uyelen 1 haftahk açhk arevlnl GUlhane önUnde halay ~kerek bldnlUer. (Fotolraf:
NUaUn Toptan)
B~ikçi'ye ögrenci destegi
...... baI Haber ServIII - tnsan
Haklan Demeli Uyden ile tutuklu
yakmlanmn, 413, 424 ve 425 say1b kararnamelere ~I
bll$lattlkIan bir haftabk açbk grevine dUn
son \'Uildi.
Bir pup ö!renci de yazdl~ kitap"" nedeniyle tutuklu bulunan
Dr. t.mao BetIkçI için düzenlediklen basm toplantlSlnda, B~ikçi~
nin kitaplan ve dU~Uneeleri nedeniyle yargllanmasml
protesto
ettiler.
tstanbul'da ç~itli UniversiteIer:
den l00'U ll$km O!renci adma làbipler Odasl'nda düzenlenen ba~ toplantlSlnda, Be~ikçi'nin dU\Oneeierinden ve yazd1klarmdan
Otürü ylllarca cezaevinde kald1AI
vurguland1. TUrk ayd1nlannm Be,ikçi'nin bll$mdan geçenleri gOr-
,94
memezlikten geldiAi savunulan
toplanuda.'~
bir oIasu topyeUn savuDdulu Içln bu dummdadlr" denildi. Toplantlda daha sonra 109 Universite Ogren-.
cisinin imzaladlgl Be$ikçi'ye y&z1Ian açlk mektup okundu. Mektupta, olaylara ka~1 duyarslz kabnmayaeagl
belirtilerek
~Oyle
denildi:
'1.)nlftl'llitelenle resmI ideolojlyi kamdamak içlD bllIm yapddlja, bHimln beUrU kabpIar lçIne soknldup ve beylnlerln slzID dey!mlnlzIe kötürümlqdli
blr ülkede
~yonlZ.
SlzI yalmzca aerçeklen ona,. koydulunuz lçlD yillarca zladanlarda çürütmeye çaI.. an
blr devletln fttandllfl olmaktan
atamyonz.
Bizler rami Id~lojl De ça~b-
Aimlz lçln slz! kOVUfturan ve koftn, blllmsei çall,malanD dotmyu saptamak IçID deti1, resmlldeolojlyl bmdamak
lçlD ,.pddlAi
üDhemtelenD ötrencUen olmalttaD utamyonlZ.
Rami Ideolojlnln çerçewsi 1çInde blllm yapan ve bu çerçeveyl
parçaladlAimz lçlD slzl ajanllkla
suçlayaD aydlnlara sabip oldulumuz lçlD utamyomz!'
Daba sonra Be$ikçi ile DayanI~ma Komitesi adma sOz alan SUDaur SavraD, oareneilerin Be$ikçi
için yaptl~ eylerni desteklediklerini açlkladl.
Toplanu son~mda, ögreneilerin
açlk mektubu lmzaya açlldl.
melere kar~l bir hafta Onee açbk
grevine bll$layan bir grup tHD
üyesi ve tutuklu yakmlan da Be~ikçi için yapllan toplantl sottrasmda QUlhane ParklOnUne gelerek eylemlerine son verdiler. Burada yapllan açlklamada, 80 k~inin dönU~UmlU olarak surdürdUeylem slrasmda. bask1lara ~l
duyarbb~n yükseltildiAi belirtilerek, '~hk pevlmlz boyanca yilt_
seleD dayaDlfma ve mUcadeJe ka-
au
rarbhtamn sürecetl.
açhk
am1mI-
ze kablaD ve destekleyealeriD ortak öDerisi olarak dUe letlrllea
platfonnda -'mlnn
dalla yiibek
çabcata
inaDCIDdll)'lZ" denildi.
Eylemlerinin sonunda halay çeken
Açl1k grevi sona erdi tH!? u.ye~eri \'e tutuklu y~kmlan
. Be~lkçl'mn du~maslm
lzlemek
413. 4~ ve 425 saY1h kararna- Uzere tstanbul DOM'ye gittiler.
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
$Irnak 'ta tertJristierce $ehit
edilen HOseyin Adeka'nm cenazesi Turha/'m Çayll ktJyOnde topraOa verildi (yanda), fot~rafta HOseyin Adeka eOitim
alanmda (Ostte).
~ya köy bastI, amç yaktt ve ~oför kaçmb
YURT HABERLERi SERViSi
E nerzurum'un
baskm
~enkaya ilçesine bagh Bespmarlar köyUdUzenieyen teröristeler, muhtann kamlm
öldUrUp, muhtar ile bir kisiyi aglf yaraladllar. PKK militanlan, Mardin'in Midyat ilçesi ve Batman'm GerçUs ilç.esinde de 6 tanker He bir kamyonu yaklP, araç soförlennden J'UnU kaçlrdl.
Erzurum Valisi Emrullah Zeybek'in verdigi bHgiye göre, öneeki geee Bespmarlar köyUne baskm dUzenleyen bir
grup PKK'h köy muhtan Sinan Sinanoglu'nun evine girdHer. AçJlan ales sonueu muhtann kami Gülser Sinanoglu
hayatlm kaybederken, muhtar Sinan Sinanoglu ile evde bulunan Topçu Soylu adh bir kisi de agir yaralandl. Erzurum Arastlrma Hastanesi'ne kaldmlan yarahlann durumunun agir olduAu bildirildi.
Eski milletvekili Ali Rlza Septioglu'nu~ oglu Muhammet
Septioglu da samklar ar~stnda
fehltl.r tOpr.O. verllcll
PKK esklyasmm sehit ettigi askerlerimizden ikisi topraga verildi. ~Irnak'ta sehit edilen Astegmen Menderes
Gürlek, dogum yeri olan Smehrgl'mn I$lklar köyUnde, ~Irnak'm GUçlUkonak Hçesi yakmlannda sehit dUsen çavus
Hüseyin Adeka da Turhal'm Çayh köyunde topraAa verHdHer.
Tercüman
PKK'ya ya~
eden
17 qi yargdandI
20.06.1990
-yaslariildiki PKK mensubu'
Kaslm Izer, durusma basla- •
dll(\an sonra özel gUvenlik
, ledbiri ile duru$ma salonuna RZiNCAN, (Tercüman)ge t.m'Id'I. S an tkl'ar, Isnat e d'l_
21 Mart'ta ElazlA'm Pa, len suçlamalan iskenee aillnlu iIçesi yakmlarlilda Etibank'a ait Ferrokrom tesisle- . da kabul ettiklerini Heri sUr,: dUler.
rinde çahsan 9 mUhendisin
öldurülmesi ve 5 araem yakll- . Durusmada eski milletvemasl olayma kan~an PKK'h~illerinde!l AUJt~ Se.1'tlotlara yardlm ve yatakhk euiklu'nun oglu
leri iddia editen tutuklu 17 lÏoälu, devletten yana olduk- .
samgm yargllanmaslna ba$lanm, PKK'ya hiçbir zaman
land .. yardlm etmediklerini belinerek, "Teröristlere )llrdlm edeErzincan DGM 'de dUn san.in imamndan süphe ederim.
bah baslayan duru$mada saDteden beri terèire ka~I~Jm,
mklann kimlik lesbili yaplhp
terurUn ka~ls,"da~Jm. Eger i5nat edilen suçlar hakkmda
leröre bir katlomll \'arsa aiifadeleri almdl. Bu arada 20
lemin de idamlRl talep edi~'o-
FiKRET DADA~
AVHAN ERGÜDER
E
~.:MP-
Mardln'in Midyat Hçesinden Batman'a giden 4 tankerin yolu öne~ki aksam PKK militanlan tarafmdan kesildi. Militanlar, tankerleri benzin dökerek atese verdikten
soma soförlerden J'UnU yanlanna alarak uzaklastl. Teröristlerin elinden kurtulmaYI basaran bir soför, olaYI gU\enlik kuvvetlerine haber verdi.
.
Öte yandan, Batman'm GereUS ilçesine 10 kilomet.re
uzakhkta da 2 tanker ile bir -kamyon teröristler tara fmdan yaklldl.
'
'. ..
Rim. o~~ut mensuplarlßa.
para lCondermedim. IIfn,
~omplonu~, orla~.ll çlkmaslnl
Istiyorum. sekhnde konustu
Ômer Kay8 da teröristleriri '
"evlni bombalanz" diye ken'disini tehdit ettiklerini, pusulaYI Ömer Cenaiz'e bu yUzErimli Belediye '--8~skam
~en götUrduA'ünU ileri ~UrdU.
Ömer Cenglz ise, 1986 YlhnAym dâvâda yargJlanan
da teröristler tarafmdan kaAneak Belediye Baskam Yu- •
çmlan klZI Kamlle'nin 4 ay
sul Odnnzrak da, "Bu olay
sonra evine döndugünU, gepolitik komplodur. Her an
çen yd M-ay1saymda i.se intipenoneJlm
ve araçlarlmla'
har ettiAini söyledi. ÖldUrüdevletln, bölük komutanmln
len bir teröristi kendisinin ih- . yanmdayi .... Beni bu l$f pobar ettiAi gerekçesiyle evinin
litik yönden ~kli1er" dedi.
bir grup tarafl~an baslldlAtDurusma sonunda beledim kaydeden Omer Cengiz,
- ye bask~nlan Yusul Dalmlz"Ömer Kaya isimli ki$i bana
rak He Omer Ceogiz ve issiz
teröristlerin S milyon lira isAll Temizsoy tahliJt edildiler.
tedigi yolunda bir pu'sula
_ Durusma 18 Temmuz tarihigetirdi" dedi.
ne ertelendi.
95
ÇAPt-R/VISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Il
Hürriyet 20.06. 1990
Il
Ball baSiiii, Irak'a Illah'satlllRda TürkIlrmallRlluçluyor
EN , "klyamet .
topu "nun agzlnda
italyan Panorama Dergisi, Irak'a klyamet topü satl~lnln arkaslnda
ENKA'nln, ABD~deki uzantisi Entrad.~$irket~.'r1iflbulurJ.(:t~gunuyazdi
Mehmet
•
I
TALYA'mn
~In
yaymlannclan
oEMtREL /
haftabk
Panorama Dergi&l. son sayISInda Irak'a
KiyalTlet T~pu. satll1mn arkasmda $ank;
Tara'nm ENKA :;;irketl lIE! bu flrketlli
ABD'deki uzantlSl Entrade ~lrketl'nin ~
bulundugunu yazdI.
'
ltalya'mn adl sürekli skandallara karl~n'
devlet bankasI "Banca Nazlonale del Lawro" (Ulusal I~ BankaSI BNL)nun Irak'a
KIyamet Topu satl~mda. ABD' deki Atlanta
~besinden çlkardlgl usulsüz kredileri ENKA'
nm New York'taki ~rketl Entrade international Ud. araclhglyla yönlendirdigini ileri süren
Panorama Dergisi. ENKA grubu sahibi ~nk
Tara'nm, Cumh~m
Turgut Öza\'m yakm arkad~1 oldugunu da vurguladl.
Son sayISlnda bu konuyu kapak yapan \le
6 sayfa ayIran dergi. Angelo PergoIini imzall
haberinde ENKA'nm New York'taki ~irketl
Entrade'in
sorumlusu Yavuz TezeIler'le de
gö~tü. Tezeller'in "Yapdan normal ticari'
bir ~ .. ~klindeki açlklamasma da yer veren
dergide. "AsImda, BNL'nin Atlanta $UbesI
kanahyla
saglanan
krediyle Irak'a gxIa
maddesi sa~ yap1lacakt1. Ancak, Atlanta:
~nin
halen FBI tarahndan sorgulanan.
miidürii Christopher Drogoul bu kredlleri
Saddam Hüseyin'In korkunç ~
oIan Iuyamet topu lçln ku11andJrttJ. Bu uyguIamada. i~ lrak'la çok lyI bagJan oIan ve
lrak'ta rnilyarhk iljIer yapan en büyük Türk
!jirlœtIerinden ENKA'nm New York'taki baglantJsI Entrade ~irketl kaI1$D. ENKA Tür\dye'de çok etkin blr güœ sahiptir. GniJun'
sahibi \le ~ru
$ank Tara, ha1en Türkiye
Cumh~ru
Turgut Özal'm en yalun
dostudur" dendi.
'
j
MERKEZ
BANKASI IDOlASI~
ENKA'nm t~lmaclbk ~rketl ENf~
araohglyla Iran-Irak sa~
SlraSlnda \le ~n
sonra Irak'a Iskenderun \le Mersin Iimanlarmdan büyük miktarlarda ~maclhk
i~eri yapil.
dlgml \le bu i~lerde Entrade'in "kara parata_.
nrun" kullamld.gml ileri süren dergi. ~maClhk masraflarmm Türkiye Cumhuriyetl Merkez Bankasi tarafmdan finanse edildigini yazdI..
"Entrade gibi küçük sermayeli blr ~
nas" oIdu da BNL' den 500 rniIyon doIar
kredi aJabildi?" dive soran dergi. Entrade'in
96
ROMA, (Hürriyet)
adma BNL belgeleÏ-lnde 114 kei rastfaiid~ml
bellrttl \le bu durumun bankamn ne New YOrk
ne de Roma'daki merkezierinde dikkat çek.
memesinin "iJgInç" oldugunu yazdI.
Panorarn.!
Der~isi'nin
~ra~tlrmasmda.
~
UIOgouI'un. BNL nin Atlanta ~beSlnm ~na
gelmesinden
hemen sonra
~trade
ile .banka arasmda b~ayan
ah~r~m 9 Haman 1989 tarihine kadar 103
mi!>on 638 bin 945 dolarl buldugu belirtildi.
P'YASANIN
ÇOK OZERINDE
EN){A'n.m Irak'a "gJda maddeleri ~
..
kon~un~a
I~ ~ergide ~u iddialar yer aldl:
Irak a gönderIIen maUardan yii2de 40'
gJda maddeleri degiI, ~
rnalzemelerdi~
8azJ ~n
tesIhn belgeleri ~.
Irak,
Entrade den piyasa degerlnin çok ÜZJerInde
gxIa mallanaIm~. Bagdat Hükümeti neden taM. ~ker \Ie D1ISIr kalllhöJ asoo.:
~
rakamIar
ödemeye
~?
:rürk ~nln
yetkillIeri, 'Irak savas halinde:
bir ülkeydi. oraya ithalatln riski vardl. bu yut'
den piyasa flyatlarmm üzerinde bellrlenen fl.
yatlarl kabul etmek zorundaydl'diyodar.
Bü
açddama geçen nIsan llyInm 19 'Wlll, Amerikan Tanm BakanlJÖ1'ndan
blr heyetin
Bagdat' a yaptJÖJ zIyaret tarihine kadar seçerlIydi. Aina bu zIyaret sarasmda çok
önemIi bIr gerçek ortaya çdm.....
Amerikan Tanm Bakanl.gl'ndan giden he.
yetin, Irak'm Entrade Macll.gly\a satin a1d.g1
glda maddelerinin fiyatlanm çok kabank bul,
ma5I üzerine yapngl tahkikatta, kendilerine
"UIaIpm masrafIan da flyadara dahU, 0
yüzden böyIe oIdu" dendigine dikkat çeken
dergi, "Feld. gxIa madde1erinin nakIiye masraflannm Turkiye CumhuriyetI Merkez Bankasa tarahndan ~
gösteren belgeler de bulundu. BunIann anIanu ne?" diye
soru~r. Panorama Dergisi. bu durumda nakIiye masrafmm iki kez, birinin kuraIlara uygun
fatura ile digerinin Ise mallara eklenerek
ödendigine
dikkat çekti ve bu sayede
Entrade'in büyük bir "kara para fonu" ol~-.
turdugunu yazdI. Panorama. bu ~kilde gëzlerden kaçmlan paralarla Irak' a, legal biçimde
finanse edilemeyecek bazl nakliye i~lemlerinin
gerçekle~tirihTIi~ olabileceginin a1t1m çizdi.
•
IKI CAN ALDI
ENKA'mn, ABD 'de Irak yanllSl olarak bi,
linen Bechtel Sirketl ile birlikte Irak'ta yapil.
makta olan Bekme Barajl i$inde ortak oldu,
guna dikkat çeken Panorama muhabiri Angelo PergoIini, ~
Tara'ya Istanbul'da bu'
konularda soru yönelttigini ancak Tara'nm
kendisine cevap vermek için kelime bulmakta
lOn,mrhgl", söylPr!!
Tüm dünyamn kon~tugu BNL \le Irak'a
usulsüz silah satl~1 haberlerinin Türkiye' de fazla yaz)lmad.gml \le kon~ulmad.gml
iddia
eden ltalyan gazeteci. konuyla ilgili olarak
Hürriyet' e yaptlgl açlklamada. önümüzdeki
haftalarda dergide olaym yeni boyutlarmm.
gözler önüne serilecegini söyledi \le "BNL
skandabrun cehennern topu macerasa !,limdUik Ik! can akh. Bunlardan Uk! geçtigJmIz
22 Mart'ta Brükse1' de tabanca ile öldürüIen.
topun muddl Gerald Bull Idi. tklncl ölüm
Ise New York'ta oIdu. Hem BNL Ile hem de
~k
Tara'run Entrade ~
Ile allnan
ortak kararlan
uyguIamaya
&Okan Irak
Merlœz Bankasa Müdürü Sadlk Taha, geçtig1miz 8 Haziran'da New York'ta Miteli blr
kaIp krizi sonucu öIdü" dedi.
'Olaym boyutlarmm çok büyük oldugunu
belirten ltalyan gazeteci. aynca $unlarl söyledi:
"t,pn Içlnde 500 rni¥m dolar gibi nerede
oJdu9u beIH ofmayan blr para oIunca \le de
Irak-Türklye-ttalya ve ABD g1bi
büyük
üIkeyIe bag!antJs1 bulununca ~rma
yapmak çok mr. Gazeteci oIarak en çok mrlandJgmuz tarai, am geçen ki!,iilerin üJke)erinde çok güçlü ki!,iiIer oImaIan ve deW!tle
kuwetIi bagJanrun bulunmasa."
oort
TARA
YALANLADI
-
Enka Holding Yönetlm Kurulu ~m
~
Tara Ise iddialan yaianladl \le ~ llÇlklamayt yaptl:
.
"Uluslararasa piyasada Ï$ yapan bir fIrma oIarak, rakiplerimiz de var, muhaIifIerImiz de. Bu nedenIe. bu. tür karaIamaIara
!i8liß11l1YOnun.
Blzim ne silah sevkiyatIy\a
iIgimiz var, ne de Iuyamet
toJNYIa:....
Hürriyet
ÇAP£-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
21. 06. 1990
--","--"';;".'
..........-' ....~--~
BmiIl
....... __
I:oç /
....... ""'-lIol'' ' .. -"""r.' ............
- ....-... ""'•.:.,,;,.,.;.;
. ....;......:.:..:..:..-_ ............
ANKARA, (Hür;Îyet)
=
4abet==.~~~
,
SOSYALDEMOKRAT HaHcç\ Parti
'. (&HP). Gû~'da
)IIftI bIr topIum
haktrn ktIma JlIOltI!nI kabullttI.
SHP'nln'KOri =: =-~Bu~crJ:
Raporu'nu
~~8geçlrdlk
...
• ct.nel Sekreter Deniz Baykal ba",
,: WlOI"lIndabe, kl,lIlk blr komlsyonun
?' tfizlrladlOI Ne ','.Slr" glbl saklana~
rapordà
göru,lere yer verillyor.
,U
,""inek ••
•
.
"Kürtq.lconu,m.k, ~um.k, ,.rkl
rbe.t oIm.II, kUltUr.l.
_be.tllk
hekim klllnm.II, KUrt.
enatitOaU kur.r •.k ç.htm•le.r y.p-.
, m.'....:.
~
~
tanin l'8bnU
~
konuImab.
\II
III¥ b(;;üIc ~
.,Imab"
.-aIancb.
, ~'da
~n.de
duGu w etrilk ¥1bk1ar arksaI
~
feodal lIBplnln hakim
ToInk
SIuwJIIea.
biçlriilncfe
haklm 01.
¥111kJara
n~'da
nomlk; ~
oIduau \le
bunun böIger\In gelltmeslnl de engened~1
tapit! lIBpllan raporda, GüneydO!1u'dan'
la Kürt enstIfDsünün
dl.
Bab'!I8..seçen Kürt kökenll lnsanIarm bü'
yak deg\flm gösterd~ Ile bu
Çlk.
t\ä1 tesp\t!nden söz edUerek,
reflüun krIterIerI oIan teIefon, otomobll.
8IIret )lIpIIInm ~I lira, ekeküItür8I, ~
cNtAillmIcI
aerc:ekIIItIrin önriIrI g8tlr\IdI. - AnadII.
Iérbi __
IconUlUImUlnl öngören rapor.
.~
Gene! Mer.'ln
lk1
¥k ~
kurulrnaia
benlmsen.
.
oIUJlUrdUJ1ukomi ..
Ilk taIIak rapo-
yadl kIaIör.
den oIupn 4MakIar ÜIIrIndiklll'lCllernele.
rlnde GüneydoGu'dakl
Kürt nüfusu Ue
Beb'),8 göç ed.n Kürt nüfusunun SlIyISI
'fIIIblt edIJdi QItIm \18 konut clurumu,
.sanayt kurul~
\Je bökIe haIk1mn kullan.
cIt1 teIcfoR \18 oIIcmObIf 5ayISl gib! ~
Nnu tarnIr'nIach! .~un
....n
~~
mIktan da t8Sp1t edIldf. Vöredekl
gellr daAJhmmda adaletsiz.
'~~=~~~.::i;
yoIIan önalIdi. Tùm part\1er \le
iktIdar lçIn yol göster\d oIacaöJ bellrtllen
~n
11 saYfadanol~
taslaölnda
aokraIl ve-an.n hakJan" paketMe
birlikte "Ekonomik, SoeyaI, SIy8sal SorunIar \le Çözûm voUan" ba~bklarl sua.
\le ÇÖzÜm
Iandl. Raporda, ~ekl
.. et yaplSlna
~nan
feodal dUNmun Y1ktlmasaöngö.
rüfürken, toprak refonnunun da yaptlacil@
belirtlldl.
Güneyd~
raporunun önemli ana
=-
~Iklarl
"'0ÖW1
daöahnu.
vetenIz
laruun a.zbiP. \IIllI'imIIz
adaIetIIz geIIr
• leßIIyi
yaänm-
farun ve kooperatifIepenIn~~
toprak daiPbmmda dengaizlik, GAPtàki eIœiIclikler. ekonomik geriIIk ve yoksuI1uk" oIarak ortaya
kondu.
Rapordaki çözüm önerileri de "GüneydoAu lçIn Ölet kaIIanma pIam yçdmah.
GAPIa llgiI ~
~
line ~.
~
önIeme proJeJerl
~=
~~~bir=
~da~~p
ma8 IçIn
deOIIUnI8r).ellllmah"
Raporun
..~
enIld1.
~"
bölümünde
de ekonomlk Ile sI)o8sI nedenJerle .göç .
Incelentyor. bölgedekllnsan haklarl Ihlallerl.
5Il'ala0lYor, mEM:Ut etnlk yaplmn sI)o8sal
~.p.JYa nasal .etklled~inln tespltt konuluyor.,
BÖlgedekl güwnlik boyutu Irdelendlkten.
som OlaAanüstü Hal Ile dIMetln ¥leahk.:
h harekete kaJ1I lIB~1 mücadelenlri toplumdakl yanh~ yanSlmalanna d~nllerek
ÇÖ2Ümönerlleri de ~e
S1ralan~
"BöIgede anadIl ~Ù1
kaIdanImah,'
anadiIin yazWp ~
anadUIe türkü, .
tarla
8ÖyIenmesI lleIbeS& oImah. DIne.
rnezhebe, etnik aynbga ve l1'ksal aynbja .
dayah poIitikaIara son verlJmeIi. BWl!ann bIr ayncabk oImaktan ÇlkanJmah. ~
KiiItünd &erbestIfk hakim Iuhnmab, de-'
~
alt küItürterde alcademik inœIe-.
Kürt enstitüsü kurarak:
meter yapdmah.
çablpnaIar
yapmahdJr"
Deniz 8aykal'm bir basm
top~
açtldayaca9J ana .rapor 4 Temmuz'a I<adar
tamamlanarak. 5 Temmuz günü Merkez
Yürütme Kurulu'na sunulacak. Rapor, 15
Ternmuz'daki Parti Mecllsl'nde
"~'.
Jerek, SHP'nln Güneydogu polittCOIn
temelinl olUJlUràcak. au arada tasIak raporun basana S1zd.glyolundakl bllgller parti
genel merkezlnde huzursuzluk varatb.
r-----------------------------------i
Hürriyet 22.06. 1990
Irak'a dönen
~ergeler
idam ediliyor
LONDRA
U
(a.a)
WSLARARASI
AI Ör.'
gütü. Türkiye'ye sigman
ve Bagdat Yönetimi'nin ilan
ettigi aftan yararlanmak üzere
ülkelerine geri dönen Irakh'
lardan yüzlercesinin "ortadan
kayboldugunu
veya idam
edlldlglni" bildirdi.
L
Me~kezi Londr~'da bu:
,Iunan Insan Haklan Örgütü
tarafmdan yaymlanan bir ra.
porda. Bagdat'In' ilan edilen
afla ülkeye dönenlerin güven.
Iiklerini saglamadlgl. uluslara.
rasl örgüt1erin bu konuda de.
netlemede bulunmasma da
.izin vermedigi belirtildi. Son
aflarla Türkiye'deki kamplar.
',dar> Irak'a 2 bin 500 kisinin
.döndügü belirtilen raporda.'
Il Temmuz' a kadar uzanlan
afla birlikte sadece Türkiye'
den geri dönenlerin saYlsmm
6 bine ul~masmm beklend~i
kaydedildi.
~
97
Hümyet
REVIEW-BERIIEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BAS/N
21. 06. 1990
ISTANBUL, (Hurnyel)
S
Salonaglremeylncepterl
ppt ...
Yazar Ismail Be$ikçi'nin yargllandl!J1 Devlet GOvenlik Mahkemesi'nin salonuna almmayan yakla$lk 300 ki$ilik grup, "Be$ikçi'ye 6zg0rlOk" diye slogan/ar atmaya ba$ladl.
isÜmâÎï'BëiikÇik'~iiiÄti'
durU$maSlnda olay
YazarIsmail 8e$ikçi, kitaplannda Kürtçülük propagandasiyaptl!J1 gerekçesiyle 45 yi/a kadar
hapis istemiyle yargi/amyor ...
• "Kürtçülük
propagandasi " suçlamaslyla tutuklu bulunan ve DGM'de
yargllanan yazar Be!?ikçi'
nin duru!?maslnl izlemeye
gelen 300 ki!?islogan atlnca, polis zor kullandl.
•
J'l,
Yakapaça götürülclü
Protestocu grubu kovalayan polisler 30 ki$iyi gözaltma
aldl. Aralarmda genç klzlann da bulundugu göstericiler,
yakapaça polis arabalarma bindirilip emniyete götürüldü.
OIIIy .raU1da yakla,.
~ kl" g6zaltlna allndl.
• 1 gazeteel de poila tarallndan tartaklandl. Du.
ru...... ra""
salonun
küçüklügü
yüzünden
yargtlamamn saghkslz
oIacaglnt öne süren 30
nukea, mahkeme heyetlnl prolesto eelerek sa.
!onu t.rk etlNer...
OSYOLOG tsmail
. Betikçi'nin yazdlgl iki
'kitap yüzünden açllan iki
ayrl davada yargllanmasma bqlandl. Davamn
görüldügü Duru~a
Sa;
lonu'nun küçük olmasl
yüzünden Devlet GüvenHk Mahkemesi'ne ahn,mayan 300 k~, slogan
'atlp yürümek isteyince,
polis jop' kullanarak
grubu daglttI. Olaylar 81'rasmda 30 kilSi gözaltma
ahmrken, görev yapan
bazI gazateciler polis tarafmdan tartaklandl.
Bu
arada durulSmada .konulSaßBe~kçi baSlm suçlayarak, "Türk ba8lD1m
Ijiddetle reddediyorum.
BaSlD, MIT'in bir IjUhesi gibi çaiqlyor" iddiaSlnda bulundu.
tstanbul
DGM'deki
davada tutuklu sanIk ts,mail Beljikçi ve tutuksuz
samk AYlje Zarokolu'
nun avukatlan, mahkeme
salonunun adil bir, yargllamaya müsait olmamasr
yüzünden degii?tirilmesi
gerektigini öne sürdüler.
Bu slrada durui?màyà giremeyen 300 ki~i!ik bir
'gurup, "Kürdistan FaIjizme Mezar- Ölacak"
ve "Be~ikçi'ye Özgür-'
lük" ~klinde sloga~ at:
maya bai?laymca,polis tao,
,rafmdan engellendi. OlaYJ
lar slrasmda 30 kii?igözaltma ahmrken, Tercüman
Gazetesi Muhabiri Ahmet Tanyolaç polis tarafmdan tartaklanarak makinasl kmldl, Cumhuriyet
Gazetesi Muhabiri VOOat
Yenerer de kolundan yaralandl. Say11an kalabahk
alan avukatlar, samklara
aynlan yerde oturtulunca, mahkemenin kurallara
uymadlgml ileri sürerek
topluca salonu terk ettiler. AçIian davalarda 22
yIidan 45 yIia kadar hapis
ile yargIianan Beljikçi de
mahkeme heyetini protes-'
to ederek sqrulara cevap
vermeyecegini söyledi.
DGM iki kitabmdan
dolaYI yargllanan Ismail
Beljikçi duru~ada,
"27.
Çevrimli Kürt vatandaljlDI devlet öldürdü
ve
PKK'mn üzerine Ylkb .
Türk baSimm Ijiddetle
red OOiyorum. BaSin,
,Milli tstihbarat
Teljkilab'mn bir ~uhesi gibi
çahlj1yor" dedi, Beljikçi'
nin konui?masHimsalonda
bulunan bir grup tarafmdan alkH?landlgl görüldü.'
Duru~aya
HEP Genel
Bai?kamFehmi
Iljlklar
oa kat l!rh
98
ÖZETI
:8
•
Kltaplarlnda bölücülük vaptlgl
IddlaS'y1avargtlanan Ismail Beslkç/'n/n DGM'dekl dünkü durusmasl SlraSlnda, lçerl allnmavan blr grup, sloganh gösteri
vaplp uvanlara aldlrmaVlnca
polIsierte aralannda ta$h-coplu
çatlsma çlktl, olavlarda 20 klSi
gözaltlna ahnd!. 5anlk B~lkÇi
de durusma salonunun kiJçük
olmasl nedenlyle saQllkhsavunma yapamayacag'n1 bellrterek,
lfade vermedi
Yaymevi sahlbi Ayte Nur Zar.kotlu île yargllanan ~ikçl, salonun kUçUkoldu~unu belirterek,
"Bu salond. sathkh durufm. y.pd.mu. Bu Dedenle if.de vermeyecetim" dedi. Avukallar da salonda sa~hkh savunma yapamadlklaflm bellrterek,
"S.nlk .vuk.ll.n, düny.nm biçbir yerinde s.nlk
sudalyeshw olurarak savunm. y.pmu" dedîler.
y
fXJ
e
Ver yer larl1~malann Ç1ktJ~ve 70 kadar avukatm kal1ldl~1dUnkü durufmada mahkeme heyeII, ~çl'nln
IUluklulu~un devamma veavukallaTInISlemlerido~rultusunda sonrakl dur,,~malafin büyUk bir liyalro veya salonda yapd~1 lçin
yer aranmasma karar verdi.
;
~ikçi'nin duru~masma ahnmayan 300 ki~llik
blr grup, DGM önUnde alkl~laria bölücü sloganlar alarak, protesto gösterisi yapll. Göstericilerin
etrafml çeviren polis, kalabah~ Sullanabmet ~~
nUnedo~ru da~Jtmaya çahftJ. llu arada göslenCl1eryardlma gelen Çevlk Kuvvet tarafmdan coulamnca, 10dakika kad... sri ça_'
l1~ma b~ladl. Pollsi t~layan':
Çallfmadan soora 20 klfl
gruplann ara sokaldara ~:'
llözallma ahndl.
,slylaçal1~mayayddJ. SoAuk~- - Insan Haklan Demqi ISlan-'
me Soka~'nda göslerlcilerlebir. bul ~ubesl'nce kanun hükmUnIikte bazi Iigisiz klfiler de cop- deki kararnameIerin kaidmimasJ
landl.
i~ 13Haziran'da b~IJiao aç_
hk grevi dUn t... a11ßetikçi'nin
OOM'deki dDru$masmdanOnce.
, Gülhane Parkl önünde halay çe_
kilerek sona erdirildi.
dl). &rupIan blrkaç kl,1 Çevik KuwlleklplerlH tif lib (lIsttI."")' CIddenln her Iki ylinOnden gelen poils, gllsterlcllerden blz.nnl yakalayarak
gllza"1ß1 aldl (Ylndl).
(FoIoOralllr: KOr"t YlLMAI/Serdlr AKIMAN)
IST/HBARAT SERVisi
AZOICI kllaplarda bölücü)uk yapl1A!iddiaslyla hakkmda 45 YII a~lf hapis cezasl ISlenen sosyologtsmail ~kçi, yargdandlA!lslanbul DGM'de dUnkuduru~mada ifade vermedi.
,
PROTESTa Sosyelog IIlIIIH Bqlkçl'nln dOn Istanbul DGM'de Ylpliln
dUrU,mlllßl glrellllYen 300 kl,lIlk blr grup, blIIOcOs10glnllr atJrlk pro..... gOD1II ppn:a, palls daO*n*n lçIn upnll. Daha sonra ÇevlkKUWIl
poIl"'rl tarlllndin coplanan grup SultanlhAllt ylinOne ko,tu (Ostte sol-
Bef}ikçi'nin duruf}maslnda olaylar çlktl, 20 kif}. gözaltlnda
0
\0
\0
::::!..
~
0,
~
en
~
I
~
~
t't1
~
'"
~
!""o
t't1
t1
;l
a
<:
t't1
I
~
\r.J
~
t;::
~
t:l
\FJ
:s
~
.....
t>l>
'"
~
<l
~
7<:
0
"<:
f"":
Al
f"":
-
tx:l
~
"<:
I ....
tr:I
0
0\
tr:I
~
\FJ
\FJ
tr:I
~
fT1
~
en
;?
fT1
CJ
fT1
'"
tv
~
~
~.
~
~
~
I
~
c:
NOKTA
24.06.1990
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
SÖYLE~i I AHMET TÜ RK
"iktidar
hesablmlz ,ok"
5
iyasa/ ya~am/m/zm en genç
parti/erinden Ha/km Emek
partisi, uzun tart/~ma/ardan
sonra kuru/u~ di/ekçesini lçi~/eri
Bakan/I~/'na verip, tabe/asml astl,
Kurucu/ar arasmdaki en renkli ki.
~i Ise Mardin Milletveki/i Ahmet
Türk'W. Kimi/erine göre "Ahmet
Türk, Kürt davasml savunabi/mek
amaciy/a Mardin 'deki köy/erinden
birini sat/p, partiye ba~/~/am/~ "tl.
Hakkmdaki söy/enti/eri kesin bir
dille ya/an/ayan Türk, "Herkes ka.
dar katk/da bu/undum" derken, ko.
nu~ma slrasmda bir küçük "servet
beyam "nda da bulunuyordu: "Ziraat Bankasma 500, piyasaya 200
mi/yon borç, 5 bin dönüm toprak.
Geçen yil girdigim kooperatif sa.
yesin,de b/rkaç YI/ sonra Ankara'.
da alaca~/m bir ev,"
$u anda kulland/~1 son mode/
Mercedes otomobilini "taksit/e"
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
a/d/~/m belirten Ahmet Türk, kendisi ve kurucu/ar/ndan biri oldugu
Ha/km Emek Partisi hakkmda
NoId,,'dan Mü~erref Se~kin'Jr) so:
ru/ar/m yamt/ad/.
Nokta: SHP'den ihraç edildikten
sonra, Halkm Emek Partlsl'nl kur.
dunul. Oysa sll feodal bir lIile ya.
PISI sürdürüyorsunul. Bu blr çeli,.
kl delll ml?
TUrk: Bu birçok kiSi tarafmdan
merak edilen bir konu. Ashnda öyIe feodal bir aileden gelmiyoruz.
Ancak topragl olan bir aileyim.
Gençligimde, ögrenciligimde belli
bir çevrem yard!. Lise yIllanmda
sol fikirlerle tamstlm. Önemli olan
aile yaplsl degil,
kisinin dünya görü~üdür. Benim
ailemin tutulmaSI, sevilmesi, toprak sahibi Oh,lsumuzdan degil.
Bu tamamen geçmisten yana izledigimiz politikadan
geliyor. Agahk
zihniyeti dl~mda
halkla bütünleserek dayaru~magösterebildigimiz için,
sevilen bir aile 01duk.
Nokia: Asireli-
100
nizde sizin istemedi~iniz bir partiye.oy verebilirler mi?
Türk: Tabii. Ba~ka partiye de oy
verilebilir. Ama hugUne kadar akrabalanmla,
dostlanmla
hiç ters
dU$medik. Bu, emirle olan bir $ey
de~il. GönUI m:aslyla kurulan bir
ili~ki... tnsanlar hir ki~inin ki~iliAini
yorumlayarak da bir partiye oy verebilir.
Nokta: Bir de merak edlten blr
kanu var. Kürt olmamza raAmen
soyadmlz "Türk". Bunun özel bir
anlaml, özel bir öyküsü var ml?
Türk: Soyadl kanunu çlktl~1 zaman köye gelen nUfus memurlan,
"Senin soyadm falan olsun" demi~ler. Halktan "Benim soyadlm"
"Falanos olsun" diyenler de çlkml~. Ama bizim halklmlzm ço~u
TUrkçe bile hilmez. Neden TUrk soyadl verilmi~ ara~tlrmadlm.
Ama
~öyle bir söz vardlr: "Kurulacak
partinin
tabelasma
bakllmaz."
Önemli olan içeriktir. tnsanm de~erlendirilmesi, soyadma göre 01maz. Benim soyadlm TUrk de olabilir, Çelik de olabi~ir, Özçelik de
olabilir. Ama bp.n KUrt oldu~umu
biliyomm.
. BugUne kadar soyadlml sorun
yapmadlm. Bu konuda bir sorunla
da kar$lla$madlm. Fakat bazen arkada$lar
~akadan
tâkll1yorlar.
"Hem KUrt'sUn hem TUrk soyadl
alml~sm, hu çifte standart de~il
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
mi?" diyorlar.
Nokta: Son zamanlarda sol yelpazede birbiri ardma partiler doAuyor. Sol oylarm oranl belli ... tktidara gelmek için, i,iniz biraz zar
deAii mi?
Türk: Biz yeni bir anlaYI$ln temsilcileriyiz. Elbette bizden sonra kurulan partiler, bunu daha da geli~tireceklerdir.
Açlkça söyleyeyim,
biz iktidar hesablyla ortaya çlkmlyoruz. Amaclmlz TUrkiye kamuoyuna görU~lerimizi aktarmak
ve
hakhh~lmlzl ortaya koymaktlr. Bizim partimiz demokrasi mUcadelesi veriyor. TUrkiye'de gözardl edilen bir gerçek var. KUrt somnu var.
By somna bakl$lmlzl çok net hir $ekilde ortaya koyanz, çekinmeyiz.
Nokta: KozakçJOAlu'nun resml
dairelerde Kürtçe konu,ma kararlDI nasll deAerlendiriyorsunuz?
Türk: Sevindirici bir geli$medir.
Ama bu KozakçlO~lu'nun lUtfu deAildir. Verilen mUcadele sonucunda bir KozakçlOAlu bu noktaya gelmi$se, inamyorum ki sUreç içerisinde çok daha deAi$ik bir boyuta ula$llacaktIT.
Nokta: Siz cezaevinden çlklp,
milletvekili
oldunuz.Sizin
için
"Milletvekili olmak zorunda, yoksa yeniden cezaevine gidecek ... "
,eklinde görü,ler var.
Türk: Ben milletvekili olmadan
10 gUn önçe tahliye edildim. Hak-
Il
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
klmda açllmi~ birkaç dava var. BUtUn bunlann
faturasml ödemeye
hazlTlm. Onun hesablnl yapmam.
Gelecekte politikada olabilirim veya olmam. Açllan davalar kar~lslnda hem kendimi, hem de inançlanml bugün nasi! ortaya koyuyorsam, 0 gUn de koyacak durumdaYlm. Bu konuda hiçbir endi~em
yok.
Nokta: Partini7 HEP, barajl Rfamayacak glbi aörülürse, haAlmslz
olarak aday olmaz mlsmlz?
Türk: HaYlr. Partidf' yer aldlktan sonra, sonuna kadar mUcadele
edece~im. Ama TUrkiye'deki geli~meier daha geni~ bir ittifakl gerektirebilir. Onu gözardl etmeyiz. Bu
sözlerimle SHP i1f'DSP'yi söylemiyorum. Benim ~öyledi~im sosyalist
solda, Marksist solda.
Nokta: Biraz hassas bir konuda
som sormak istlyorum. Bölgede yasa dl,1 PKK'ya katJlanlar arasmda,
sizin akrabalannlzdan
ki,lter de
var. Hatta bir karde,iniz güvenlik
güçlerince
öldürüldü.
Allenizin
PKK ile i1i~kisi var ml?
Türk: Her insan özgUr iradesiyIe hareket eder. Kendi yerini seçer.
Ben politikada
kendi anlaYI$lma
göre bir mücadele içindeyim. Ba$ka mücadele yöntemlerini benimseyen insanlar da çlkabilir. Benim ailemden de çlkml$tlr, ba$ka ailelerden de çlkml$tlr.-
!-S~ köyi;riiid;
~ 'bo~altma' var
I::
:~
c.:;
ANKARA, (ANKA)- Türkiye-Irak
smlTlndaki bw köy ve mezralar
"Güvenllktea yoklua oldukl.n"
ve "PKK mUltaal.nma b.nam.lana. oIaau ..... dlll .. gerekçesiyle tqa}tlbyor. Köyltller, Hakkari il merkezi ile Yüksekova, Sem.
dinli ve Çukurca ilçe merkezierin.
-de çadlrlara yerlC$tirildi.
nna yerle$tirildi.
Haberde Hakkari Valisi ~h.bettin H.rput'un,
16 Haziran günl.l
Hakkari'de yapllan "Huzur top.
l.ntlSl"nda söz alarak, daAmlk kü.
çük köy ve mezralann birle$tirile.
ceAini söylediAi de belirtildi.
,
Köylerin, bo$altdmasma kar$
çlkan Sosyaldemokrat HalkÇ1Part
(SHP) Merkez Yürütme Kurulu
Tempo Dergisi'nde yer alan habere ~;
Hakkari'nin Semdinli il- Oyesi ve Hakkari Milletvekili
Çesi~e'baIIl SO haneli MC$elik kö- Cumbur Keskla, uygulamanm asi.
Y.tt, iki hafta önce smlr komando milasyona yönelik olduAunu savu.
narak, "Köylerln karnuillftimm ••
tàburuna baIll güvenlik güçleri ta.
Ilyl. An.yass ve yasal.r çla_ai.
rafmdan bo$altlldl. Haberde Me.
'$etik, Ayranh, Aktütün, I$lkh, Ka1 I yor, köylüler matdur edUlyor. Kovattl, 'Ka\'sakh, Kazan, Kuruder~,1 ( nuyu Meclls'e getireœtliii" dèdi.
OlaAanüstü Hal BöIge Vali YarBa$tepe, MC$Cli,Rindik köyleri île
dlmclsi Özcsn Erdotaa ise, köy ve
Davuslu, Sine, Dutluca ve SI~nak
mezralan birlqtirme uygulamaslmezralanmn bo~tddl~ belirtlldi.
KöylOler, Hakkari Il merkezi Ile mn proje ll$amasmda oIduAunu,
hükümetin onaylaniasl halinde uyYüksekova, $emdinli ve Çukurca
ilçe merkezlerinde Klzday çadITla- . gulamaya .koilUlacalml bildirdi.
101
Curnhuriyet.
ÇAPt-RIVISTA
ÖZETI
22. 06. 1990
KOrÉNHAG
.AGiK'tekötümser hava
nusunda AOtK bUnyesinde bir komite 0111$turolmasl, 8Z1nllkkavrammm yeniden tanlmKOPENHAG - Kopenhag'da S haziran lanarak azmhklara yeni ve geniI haklar ve, gUnU oldukça iyimser bir havada açllan Av- rilmesi, hukuk devleti ve demokrasi konusunda ortak Hkeier belirlenmesi ve kilisel hak. rupa OUven1ikve l,birlili Konferansl (AolK)
, çerçevesindeki tnsan Haklan Konferansl, Uye lar konusunun geniI lekilde tartl$dmaSI yer
,Ulkelerin birçok konuda gOrU, birliline va- ahyordu.
Bu tUr onerilerin IIIIt altmda olumlu bir
. ramamalan yUzUnden daha "le~l"
bir
havada bqlayan Kopenhag'dalti AOtK tnsan
:havaya bUrUndU.
Hakim Konferansl, bu konularda Uye ülke: Dolu Avrupa'daki deli,ikliklerden sonra
; AOtK bunyesindeki ilk toplantl olmasl ne- 1er arasmda IOrU$ birliJi bulunmadllml gOs.:deniyle Kopenhag'daki konferans, birçok ko- terdi. Kararlarm bUtUn Uye Ulkelerin gOrUI
birlili temelinde al1n~ konferansta, AOtK~
I nuda $Omut adlmlar atllmaslm içeren bir 50in sUrekli bir yaplya kavu$masl Onerisi, bOy, nuç bildirgesi çlkacaAI beklentisi He bqladl.
le bir gelilmenin NATO'nun Onemini azalta. Sovyetler Birlili'nin NATO ve Var$ova pakt• larlmn kald1r1llPAOtK'in daha sürekli bir ya- calm.dan korkan ABD'nin kar$1 çlkmaslyla
. plyla yeni bir Avrupa gUvenlik sistemine dO- hemen hemen tamamen rafa kaldmlml$ bulunuyor. Özellikle kUçük Ulkeier tarafmdan
r nU$turU'mesi Onerisi Uzerine bUtUn dUnyamn
destek gOren sUrekli ve sabit bir AOtK sekdikkatlerini Ülerinde toplayan Kopenhag topretaryasl kurulmasl fiki-i de konferansta kalantlsl, konferansa katdan Ulkelerin birçok
'.kODuda $imdiye kadar gOrUlmemi$ OlçUdeso- bul gOrmUyor. Bu konudaki uzlalmanm, bir
sUreç olarak devam eden AOtK'e paralel ola'mut ad1mlar atllmasml isteyen onerilere sahne
: oldu. Öneriler arasmda AOtK'in s()rekli ~ek- rak yeri deAi$Cnbir sekretarya olu$turulman:tal}'ay •. ~~v1,1st~rulmasl, insan haklan ko- SI yOnUnde olmasl beklenivor.
FERRUD YILMAZ
Azmhklarla ilgili birçok Oneri gelmesfrie,
raJmen, bu alanda olulturulan çall$ma grupllU'1ndaki tarulmalar bu konuda da gOrU$bir~
lili sallamamn
gUç oldulunu sOsteriyor.
AZlnllklar koousunun sonuç blldirsesindc,
gOrU$ birlili saAlanamayan konular dllarlda
blrakllarak "minimum" $ekliyle yer alma$l
bekleniyor. Çalilma gruplanndaki tartl$malar, ne kadar sOrUI birliAi saAlamamn zor 01duAunu gOsterirse gOstersin, çah$malara katllan bUtUn Ulkeier, mutlaka uzla$maya va-'
rarak bu konferans $Onunda bir sonuç bHdirgesi yaYlmlama kararmdalàr. Oeçen yd Paris 'te toplanan tnsan Haklan Konferansl'mn
birinci toplantlsl sonunda $Onuç bildirgesi yaYlmlamak mUmkUn olmaml$tI.
Kopenhag'daki konferansa katllan Ulkelerin en çok hemfikir olduklan konu, hukuk
devleti ve demokrasi konusu. Konferansa katllan hemen hemen bUtUn Ulkeier, idari kararlara kar$l itiraz yollan açllmasl, yargmm
baAlmslzhAI gibi bir dizi hukuki gUvence ve
gizli oya dayah serbest seçimler konulannda
hemfikir gOrUnüyorlar.
00
~ Orgütü
uyans)
• LONDRA (AA) Uluslararasl Af örSÜtü
(Amnesty International),
Türkiye'ye
slpan
ve
Bald",t yOnetiminin Han
milli 'aftan
yaraHanmak
üze.te ü1kelerine geri dOnen
. IrakWardan yüz1ercesinin
"ortadan kayboldutunu
,veya idam edildiAini"
bildirdi.
Merken Londra'da
bulunan insan haklart
'Orgütü tarafmdan
yayunlanan bit raporda,
Baldat yOnetiminin, ilan
editen afla Olkeye
dOnenlerin süvenliklerini
sallamachlt, uluslararasl
,örgütlerin bu konuda
'denetlemede
da, ~
L
102
bulunmasma
~edili
!'elirtHdi.
~
ÇAPÊ-RIVISTA
2000' e Dogru.
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
24. 06. 1990
tSilliB
DERGiSi •
-,---,,, ",
Mahkeme kararlyla..
yaYlnl durduruldu
DENG
Deng1 hiçbir matbaada bastlrma olanaol yok. Fotokopi i1eçlkan 5. saYlsl toplatlldl, Fotokopi
makinasi sahibi gözaltma ahndl, blraktldl, Oaha sonra Deng1n mahkeme karanyla yaY,"1
durduruldu. Bu, kararname sonrasl ilk yay," durdurma uygulamasl.
,
'1)
tng der,isinin
yaymm~n. durdurulm,.,ma karar verildi": Oerekçe ise YazIi,leri Müdünl4eli$iklilinin bildirilmemesi, 3 r P~llk'da
Sedat Karakat Yaz1Ï,leri.'MOdOHl
olarak bildiriliyor. Hazjran sä~.
da ise Kamit Ermi, ,östt'riltior.
'''Bu deli,iklik bildin1Di~
için
S680 'saytll yasanm 10. 1Oaè1~ile
aykm yaym yaptldlll anlattld~~dan derginin yaymmlD dut4ûrU)ß.1ilsma karar verildi".
"
Deng dergisinin Yazli,lerf¥.üdllrO hem Kamil Ermi, h~ p~
~t
Karak...
"Her ikisinin .de' ieSinÏ
batvurulan ve beyannamek!nvü"
diyor dergi çab$8D1 Ytlniu' V~QI.
Yasa-da birden fazla YÙ1'i$ferJMOdOrO'nUn olabileêeii' bClirtUiyor.
Varol Ocak aymdan somà ç.l(ajÎ.saDENG 'lN FOTOKOplYLE ÇIKAN
ytlarda Yl1ZÙil~iModOrojl\ttn..KaHIKMET ÇETIN. Deng dergisl sahibi.
SAYISI
mil Ermi, olarak gOsterildilini belirtiyor. "Neden 0 gOnden bu y~a
dergilerinin kapal1m Çalda, Baslye o(uyor. Kamil Ermi~'in davalarl
üç saYI çlktlll halde yayml dQid,u,r- mevi'nde bastlrlyorlar. lç kl!;mlm
sOrOyor. Deng'in Ozerinde baskllar
madtlar?" diye, soruyor. l)(ng 'in
da aym yerde fO,tokopi ettiriyorlar.
devarn ediyor. Önce Nusaybin sonavukatl Ahmet Zeki Okçuolru: bu
Fotokopi ile Çikan ve daI1t1lan
ra tzmir'deki bayi gOzaltma ahmkonuda dava açacak. Deni yapul1 , SOO'den fazla dergi hemen bitiyor.
yor. ~imdi de yaYlm durduruluyor.
basm aÇ1klamasmda "Deng'in mqOkurlar dergiyi eldèn eIe dolatunp
"Biz bu baskdan tahmin etmi$Îik.
ru ve hakh mocadelesini enaeneinek
fotokopi çektiriyor. Basm masaslÇlkan son kanunsuz Kararnameleisteyenler bu kez de yasaya kar,1 hi- na da bir dilekçe vererek Deng'in
re ralmen Deng ya~ml
sOrdOrele ve yasaYI keyfi yorumlama, onu
Ç1ktll1 bildiriliyor. Bir ,On som:acek."
diyor Hikmet Çetin.
zorlama yolunu seçmi,lerdir" diye
derai toplatwyor fotokopici Çetin
Deng aym zamanda sosyaUst derbelirtiyor.
Tll$ÇI gozaltma abmp buakwyor.
gilerin ol~turduAu platformun içinde yer'allyor. Platform'da Deng'in
"Çlkarken ,unu hedefledik. KOrt , "Yasalarda bu yOntemle ilgili bir klsltlama yok" diyor Hikmet Çetin.
Onerisi "ortak matbaa" kurma. Bu
kimlilini One Ç1karacak aeni',kitleDeng'in
buaOne
kadar
Ç1kan
bq
saOneri henOz delerlendirme aeamaleri kucaklayacak, ihtiyaç1ara CéVap
yiSI da toplat1ld1. Yurtd1~
,Ondesmda. Diler Onerileri ise "Fotokoverecek bir dergi. "diyor
Deng
rilen 2000 dolaymda dergiye el konupi ya da batka bir yOntemle haredergisi sahibi Hikmet Çetin. Deng'i
luyor.
tkinci
sayJSI
Ç1kUlinda
Y
wket
ederek egemenlerin sunmu~ olduhiçbir matbaada basma olanal1
lu perspektifi terketmeleri" ve kayok. Matbaalara Deng için OIOm i,leri MOdOrOSedat Karakat tutuklamyor. Sonra sahibi Hikmet çetin
nunsuz kararnameleri isimlerine yatehditlerinde bulunm •.
"Ölümle
TCK'nm
168.
maddesindeki
"Silahkl$8D perspektifle a,malan" diyor
tehdit sokak kabadaytlannm ili" dih çeteye Oye olmak" suçuyla tQtukÇetin.
0
yor Çetin. Matbaalarda bastuma
lanlyor. 23 MaYIs'ta ikisi de tabliHACER YILDIRIM
olanall bulamaymca montajl hwr
IKI.IN'E
OOCRU .24 HAZIRAN 1980
103
REVIEW-BERHEVOKA
===========================
ÇAP£-RIVISTA
2000' e Dogru,
STAMPA-DENTRO
24. 06. 1990
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
===============
,SP; lAD veBARO, HEYETLERi iZLENiMLERi
:Çevrimli katliaml: Sorular ,sorular ...
:,Katliamdan sonra ilk sivil heyetk6ye girdi. Heyetten ônee.~iirt alay komutanl, Vali ve Korucubql
,Baho aOa köydeydiler, Heyetin çevresini korucular ku,attl. IIsever: "Neden köyden dl' dünyaya .,
'özgürce haber akl,1 engeIlendi?"
":,
'
'
.' ,
,S
iirt'ten sonra Botan nehri,
'Bizenan'dlU) sonra Çevrimli'ye
Toplam S'.S saat sUren çatl~maya
boyunca
yolculuAumuz
(Gere) geçiyoruz. Çevrimli hayalet
mUdahale edememi~lerdil
yakl~lk iki saat kadar sUrU~ bir kOy gOrUnUmÜnde~ En bUyOk ÖNEMLI NOKTALAR VE
.
yor. Genel Ba$kan Ferit lIcanl1l1k kaynaAI kOydeki askerler.
SORULAR
'
'sever,ba~kanl1Amdakï SP heyetinin
470 nUfuslu kOyde bizim gordUAUyamslra, Hatip Dicle ba~kanhJmdamUz insan saYlsl 10' u geçmedi.'
Daha sonra heyet adlna konus,.ki Diyarbakir tHO heyeti, ~ubeyir.
Aradan ,1O'gUn geçmesine raAmen , maya devam eden Diyarbakir tnsan
:Aydar, ba~kanhl1Ddaki Siirt 1HP" y~kdan evler4en birinin enkllZ1araHaklan ~eIi ~kam Hatip Dicheyeti ve Diyarbakir 8a(osuQ.u têm-, Sllldari bal, <hunanllU'çdayor; GOr- , le "Ortad,a hep~ aÇ1l(chp kaVlJ~masilen Av. Fethi O~Q~:ve giûet'ëddÙAQ.mUZbUw.n. ~erdc.. acl var.
mr~ç9k Sà)'lda soru bulundu~u'!
lerinolu~turduAU: ~OJl:iôt*YGa ,~e, kiDl&c"koJ:1:~t~~)'or.;81UD811da bèliri~eltbüi11an ~YlefjJl.à)ädù
:UZ\lo. ~aho,Aja!-i\iIl'\yem;i(AAf) ... - ;,dä'öY~i. 'lConUftuklätmUzm bU.1-'Ölen dOrt korucu di$lnda, 'ka:lan kOytl OUçlUkonak'a gielen)'<il ,yUk ÇQItW\lIU OlaY,S111lSmda
"Kay'din' ve çOcuklann OldUAUevlerin ko'çok kOtU. Botan vadisi ise yolun kö- '~'de~ 'Adana'da, tzmir'de" veya
rucil' 'evi 'olmamasl nasll açlklant'UlUAUnünaksine çarplC1 bir gü.i~I-,""~~~,y:erdeYdi1er."
Olaya "tamk , 'm.aktay'd1? '
- ,
likte. KOye varana kadar Uç korÙ ... ,.O~l~~"
ve '~faz1a bir bilgi, -- Sàldfnnm olduJu yerden ko~
roi noktasmdan ra_t geÇiyoruz. ,'~~ri"~()ttl1. ,
g(rj~,ié, diAer köy evlerinden 100
mette tadar uzakta bu korucu yaBirg~ ~~ce 50~aUst ~
~.:Bit
NIVE?
ge Vahliline yaptJi1 bildidm. SOJ1U~'
. . .
'
k1Îuri1n'evi bulunmaktachr ve bu ev
salibi-iy'a' uAramadi.
cu, bOtün kontrol~~li.
:, Köy d()~U 5iirt'te ortak bir ba- 5aldlnya utrayan ve yakllan
11kOnce ~~
ivai,oliov-- 'sm topIantISI yapûdl, Sosyalist Parti
'~vlèr(Jen
hemen birinin yamnda ilyurdu (Bizenan) kOyQnéJidj,JônlZ. 'Genel Ba$kam Ferit llsever yaptlAi
Kontrol noktalan IÏ~ tOy de Onkonuomada birinci olarak "55 Ka- kok1.Îl'binasl vardlr. Ama bu binaolmanu~r.
:cedenbaberli~ 15-,2.trta"k~ramàrDesi iflas etmÎ$tir" dedi. "Ka- yll hiçbir ~
, :....:'Askèri bitük, kOy~ yaya ola~
1:u
t~
rèmamenin' bir amacl da bOlgede
~Sdàk1ka _fe4edfr.
~U~nIano
q....,
..
olup bitenlerin dünyadan gizlenmesi '
,ma S.S _
sünnÜ$tUr. Dw büxük
:koruçu oleltiJUnu Olreniyorùz. Mtidi. Gezimiz bunun mümkOn olmahirlik Ise yaya olarak bii'saat me,yeti kar~llamalarllpek'dostça delild1Aim ortaya koymu~tur". Ilsever
'sàceâ'edir. Neden müdaha1e olmadl?
.di. Hatta içlerinden durumu, zaman
Il gündür devletin tek yanh bir pro, ':""I(OyIUlerintamkl1~na gOre Çazaman tahrik noktasma gOtürmek
paganda yürüttO!Unü ve Il gUndUr
h~iria geee saat Oçe kadar sOrdü.
isteyenler de Ç1k1yor.Gene de heyet-'
kOye gazetecilerin ve siyasi partileBÖlgède saat dOrt Slralannda ortatekiler hem ko{ucularla,hem diAer
rin sokuhnadlAma delinerek "EAer
11kaydmlanmaktadlr. Gene köylO~OylOlerie kon~up duruml,1 an.1~- gerçek, yetkililerin aÇ1kladlA1gibiyse
mayaçah~lyorlar.
neden kOyden d1~dOnyaya özgUrce , lerin,lfadesine gOre 100'0 a~km siiahh àdam vardl. GUn 1~lmadan bu
, Bit gUn Once, yani 20 Mart gOnO haber akl~1 engellenmektedir? En
kadar klsa sOre içinde bu kadar çok
-Siirt alay komutam kOye gelmi~. 21
azmdan bu gOne 'kadar?" diye
insan gOrünmeden nereye gidebilir?
_Mart gUnOise BizenankOyü çok yosordu.
'
, - Gene kOylOlerin ifadesine gö.Auo bir trafik y~lyor ..Bizden Once
. Ilsever'in ikinci sorusu, kendilere gelenler don, gömlek ve mermi
5iirt Valisi Attila KOç ve yOrenin
rinin kOyU ziyaret edeeeklerinin
'Korucuba~1 Baho AAa (Bahattin
açlklanmasmdan sonra iki gün bo- , yelekli idîler.
. :- Vanan evlerin lav sîlahl île ya'Aktu) kOydeymi$ler. Vali ve koruyunca devletin kOyde ve civar kOykddlAi ortada olan bir diAer iddia.
cuba~1 kOylUleri biraz sonra heyetin
lerde giri~tiAi yoAun tanzim faa1iye• ~ KOyde daha Once 31 Aral1k
.geleceAi konusunda "bilgilendiritiyle ilgiliydi. 'Bumi rieden ihiiyaç
yodar". Ve nasù hareket edilmesi'
duyulmu~tu? Siirt Valisi'nin, Alay , 1989 tarihinde 6 PKK'b Oldürül..mQ~tü. Ama daimi bir tedbir almigerektili konusunda kOylülerle "fiKomutaiu'nm
ve BahoAAa'mn
, ma yoluna neden gidilmemi~ti? Za:,kir all~veri~inde bulunuyorlar". Ba-' gösterdikleri tela~ nasll açlklana, Otan' zaman köyde bulunan asker'ho AAa "Hiçkirilseye bilgi vermeye.... bilirdi?
ceksiniz, bilgi verirseniz" kimin
Bir askeri birliAin bulunduAti Bi- ..1er i~e,olaydan bir gUn Once çekilverdilini mutlaka OArenirim diyor. ' zenan Köyü, Çevrimli'ye yayap ola- ..mi~lerdi.
, - Katliamm Kopenhag'da yapl:KOyIUler bizim gelmemizden biraz rak 15 dakika mesafedeydi. Jandar•Once' Baho AAamn kOyden ayrlldlma Komando Taburu ve bOlgenin , .Ian AGIK toplantlsl slrasmda ger'AmI söylediler. Köy ise askerlerle
korucuba~lsl Baho AAa kOye yUrt1- ~kl~tirilmesi nasll yorumlanabilir?
"dolu.
yerek birer saat mesafedeydiler.
MEHMET BEDRJ OOLTEK/N
, IldBIN'E oOORU ~ 24 HAZIRAN 1990
I
YEW'
kaf'II=~
ra~
tt
104
ye
Cumhuriyet,
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
25:06. 1990
Güneydogu'da slcak gün
BOlgede olan çesitli çat1smalarda 6 PKK'h 010, biri
yaral1 eie geçirildi. 3 kOy korucusu ile 2 klZ çocuAu
OldOrüldO, 1 er sehit oldu.:
.'
DIYARBAKIR (CulDburlye.)
kO¥ÜDe Gnc:ëki ïece bubn
,
- OlaJanUstü Hal Bölle Valiliji
IID,U'lan içerisinde meydana leien
çefitli olaylarda alù PKK militam GlU,biri de yarah olarak eie leçirildi. Bir jandarma çavu,unun
tebit olduju, Uç kGy korucusunun
öldUIü çaù,malarda. iki klz ço.
cuJu da yatamml yitjrdi.
.. "
O!alanUstU Hal BOise Valiliji'.
,nden yapllan açlldamaya lOre On.
,eeki IUn Van 'm Bqkale ilçesinin
slDlr kesiminden tran'a leçmek is.,
'teyen bir grup PKK mHitamyla
'gUvenlik gUçleri arasmda çatl,ma
çlktl. Çatllma
sonunda dOrt
PKK'11 silahhlflyla birlikte Olü
olarak eie geçirildi. Olavda ismi
.8Ç1klanmayan bir jandanna çavu'IU da fehit oldu.
, $Irnak'm Dereier bOlgesindeki
dall1k arazide gUvenlik güçlerinin
teslim 01 çalnsma atelle karllhk
veren PKK militanlanndan
biri.
Olü, biri de yaral1 olarak eie geçi,rildi.
BingOl'ün genç ilçesi Ger~ekli
dt1zenol
"eyen terGristlerle leçici kGY ko.
rueulan arasmda çat1,ma Ç1kù.
çat1$ma sonunda.isi,rr1leri açlldan.'
Mayan üç geçiei k~y korueusu öl.
dü. Aym olayda iki klz çoculu da
yapmml yitiiirken, dOrt evi ate.
te veren terOristler kaçmayJ batardllar.
1
~ $Irnak'm Eruh ilçesine balh
Çizmeli kOyüne baskm .düzenle~
yen bir grup PKK mHitammn ko.'
rueulara ait bir traktOrü yaktlklan
bildirildi.
Milliyet,
Mardin'in Idil ilçesinde eylem
'hal1rhllnda
ol~ulu
bildirilen
kimlill belirsll bir terOrist, elindekl bombanm patlamasl sonueu
yalamlD1 yitirdi,
. OlalanUstü Hal BOlge ValHili
açlklamasmda son iki olaya yer
,verilmelken eie geçirilen terOrist.
lerln kimlik belirleme çal11malafJOIn
sürdülü
kaydedildi.
Olaylarla ilgHi arama ve operasyonlara ba,landlll öl~~nildi.
,Giineydogu' da
ilk sürgün
'IGI
~~~~---------------------I
Hurnyet,
27. 06.1990
26. 06. 1990
I
I
I
'TiirklYe'den dönen 7
: Kiirllrak'ta ldam edlldl'
raporunda, Irak Kürdistan Demokrat
Partisi
LUSLARARASI Ar pe~ergelerinden, geri ~~Örgütü, Türkiye'ye 81- nenlerden en az yedl81, .
geçmitte çegitli örgütlerle
gmdlktan sonra Irak'a
bulundugu
geri dönen Kürdistan De- baglantllarl
mokrat Partisi pe!tIIlerge- gerekçesiyle idam edildi;
pe!ttIlergelerl
lerinden en az yedisinin Türkiye'yi,
geri dönmeye zorlamakla
idam edildigini öne sürersuçlayan rapor, Irak ve
ken, Irak, bunu reddetti.
Türk D~eri
bakanhkBBC Türkçe Servisi'
Ian tarafmdan "Gerçeknin haberine göre, Türteri yanSlttmyor" diye
,kiye'yi de ilgilendiren
,degerlendirildi,
W\!.sJararasl Ar Örgütü
D!YARBAKIR, (hha)
BATMAN, MIL-HA
ÜNEYOOÖU Anadolu
Bölgesi'ndeki
terör
olaylanm önlemeye yö.'
.nelik kanun hUkmUndeki ka-'
rarname uyannea, "bölgede
zararh faaUyetIerde bulundulu" gerekçesiyle böige dlll-~
,na tayini çlkanlan ilk kili, Bat-.
man SSK Hastanesi ilçilerin-,
,den M.~lrln Teklk, yeni görev
yerine gitmeye hallrlamyor.
OJaAanUstUHal Böige ValiliAi, Batman SSK Hastanesi
i~çi kadrosunda görevli M.~I.
rln Tekik'i, 7 Haziran 1990tao,
rih ve 1423 saylil yall ile, Klr-,
~ehir SSK Hastanesi'ne tayin
:etti. Insan Haklan DerneAi Diyarbakir Subesi eski yönetim
kurulu Uyesi ve Batman Belediyesi baAlmslz ruedis Uyesl
,M.~irln Teklk, tayin karanna
uyacal1m bildirdi,Tekik ~unlar
,söyledi:
"22 yllhk iKlylm. Ne IUÇ
'~Iedltlml bllemlyorum. Bana
.bu, aynntlll fekllde bUdlrllmedl. Tay1n karanna uyacàaJm ve
yeni görey yerlne gideeetim.
Orada b1i' baskl Ile kallllallr~"m~ Istlfa ed~rlm.'~
U
I
I
I
IL
~
105
TERCÜMAN,
ÇAPt-RIVISTA
Il Güne~.
26.06.1990
Aümlar va 'Ermanilar i~ba~lnda
CtZRE, SIRNAK, (OOn-Ha)-Cizreamtl ye$llyurt köyOnde bir SOro.
r C~~
~~~ba$1
e.f~
y~h kOylUJereUlsan ~S1 yCldfr ..
dili iddiaslyla açJlan davada köyIUlerin avukathA1m yapan; Orban'
DOIan'm evine bomba atlldl.
.
Cuma gecesi saat 22.30 slralannda av\!kat Orball DOlan'm evinin
önUndeki çöp bidonunda infilak
eden bomba
kapi ve peneere
camlanmn kmlmasma neden oldu.
Olayda ean kaybl ve yaralanan 01madl.
.
Devlet Hastanesi'nin karSlSlnda'
bulunan evinin OnUnde öneeki geee meydana gelen patlamayla ilgiti olarak bir aÇlklama yapan Orban
Dolan, "Bu bölgedeld Insanlarla
ortak kaderl payl8$lyorum. YugllDlZ ortak, YlI$am ve ölUm. Biz bu, na IIItIAlz. Hlçbir ~ey benlylldlf,maz. " dedi.
Yesilyurt davasmda. avukathAI
. Ustlenmesinden sonra bölgedekï
. birçok insan haklan ihlali davaslna da girmesiyle tamnan ve bu nedenle çok saYlda tehdit telefonu ve
mektubu aldlAI bilinen Orhan Dolan, "Bu konuda Iznlnlzle yorum
yapmayacallm"
diye konustu.
DoAan'm çok saYlda meslekta$Iyla birtikte UstlendiAi Yesilyurt
köylUlerinin ""kence" davasmda
samk YUzbaSI Carer TayYar çaalayan 2.5 ay hapis eezasma çarptl, rJlml~tJ. ,
'rrna
Senato'nun Rum ve Ermeni lobisinin iJndt:gelen Uyeler; Pell, Kennedy,' Sarbanes, Biden,
KUrtçeyaym kararmm genel kuruldan geçmE'si
için kampanya ba~/attllar
'.
YILMAZ POLAT
KUrt'Un hiçbir. g~venilir
doAru haber ve bllgl kaynaASHtNG1ON,
(Ter- AI olmadlAI One sUrUlerek
cUman)- Amerlka'nm
Amerikan Haberler DaireSesl Radyosu'nun 1991 YI- si (USIA)'nin Amerika'nm
hndan itibaren Türklye,
Sesi Radyosu içinde TUrkitran, Irak, Suriye ve Sovyet- ye, Iran, Irak, Suriye ve
1er Blrllll'ne yönelik Kürt- Sovyetler BirliAi'ndeki KUrt
çe yaym yapmasl yolunda
halkma KUrtçe yaym yapakongredeki girisimleri Rum eaAI bir bOlüm kurdurulve Ermeni lobisi tezgâhladl.
masl öneriliyor. 1991 yllmABD Senatosu DIS lliSki- da baslamasl ve gUnde en
1er Komitesi'ndeki TUrkiye az 2 saat yapJlmasl istenen
,aleyhtan senatOrier, tasanKUrtçe yaymlann KUrt halmn genel kuruldan da geç- kma hUr dUnyadaki olaylar
:mesi için koUan slvadllar.
hakkmda bilgi saAlayabileSenato DIS IiiSki1er Komi- eek bir araç olduAu savunu'tesi Baskam Rhode Island
larak Amerika'mn Sesi'nin
. Demokrat senatör ClalborgOrevi ve uygulamalanna
'ne Pell'in önergesine Rum uygun olarak bu yaymlann
aSllh Maryland senatörU
KUrt halkmm yasadlAI böl.Paul Sarbanes, Massaehugelerdeki olaylar hakkmda
setts senatörU Edward Ken- haber ve bilgi vereeeAi kayoedy, Ermeni karar tasandediliyor.
smm Adalet Komisyonu~
Amerika'mn resmÎ yaym
,ndan geçmesini saAlayan orgam olan Amerika'mn
Delaware senatörU Joseph
Sesi Radyosu'nda
Kürtçe
Blden destek verdi. Fr~nslz yaymlarm bll$latllmasl yoDevlet Baskanl'nm eSI.Ba- lundaki girisimIere yönetim
yan Mitterrand Washmgtarafmdan henUz bir tepki
ton'u ziyareti masmda bu gelmedi. BUtçe açlAI sebesenatörlerle görUsmUs ve biyl.: aralarmda TUrkçe'nil1
KUrtier konusunda yardlm
de bulunduAu 6 yaymm kaistemisti.
pstllmasl ya da azaltllmasl
. gUndemde
tutulurken,
,.,klnllk
KUrtçe yaYlm baslatma giSenator PeU'in tasansmrisimleri saskmhkla
kar'da, 20 milyonpan, f~~l~ , JIJ~f.ld~.
W
~Cumhuriyet~~
l
l
I
I
I
I
I
I
I
I
IL
106
26. 06.1990
DI~kl davasl.:~
.'..
avukatlnln evi
bombalandl
Amerika'olo Sesi'ode;
.Kürtçe yaYlol gene.
lobiler tezgâhladJ
D
06.~990- - - - - - - - - - - - - - - - - - ---,
'OlaIan~tü .".::'~ ,=:~~~~~$IBr,
'hal' tazminatl:.;.'
, .. ANKARA (AA) _
OlalanUstU
,:'r,.'
Hal Bölgesl'nde:
IOrev yapan kamu
':
ek tazminat
j
ödenmesine ilitkin;
, u)'JU1amaya açllthk'
.,.etlrUdi. ~bakanhk
Kamu
OrtakhAi tdaresi (Kot),
;Batkanbl1'mn dOnkU Rami
. Oazete'de'yayunI,man
.'
:
;tebliline aOre OlaAanÜltO'
! ~ .• Ia~i'n~ ~
il ve .. ,
. çahfanlanna
.
ÖZETI
ek
"tahäkkuku
izleyen ay
ödeme
,
~ bUdirimi ile birlikte Türkiye
r ED1lak Bankasl'mn Ankara
• Yeni,ehir Subesi'ndeki
heaaba yatll'acaklar. Bu
. kurulu$lar,
her y1hn arahk
By!' sonu itibanyla
.
, düzenleyecekleri "Bk
: tazlöinat V1lhk $alus iemal
;IODUDa kadar,
JO
.nl'
'.Ibordrosu"nu, takvim ,ulm
.:tzreyen ocak ayt sonuna
I pdar aym adrese
lJ~ndere~kler..",
.,
_--3
REVUE DE PRESSE-PRESS REV/EW-BERllEVOKA
ÇAPt-R/VISTA
Hürriyet,
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
27.06. 1990
SH~ Kßtlçe kORu/maRIRSetbestblmb/masIRI/slltkeR AllAP18da8TRIelI/1m bel/,dl
ur ce'
ose
en'
.eTBMM'nin' ANAP'h ba,kan vekillerinden Halim Aras, yeni yasama
YI',",*, :Kürtçe ko~mantn serbest blrakllmaslnln Millet Meclisi'ne
getirileceOini söyledi. Cumhurba,kanl Turgut Özal'In da aYni dü,ün-,
cede oldugunu belirten Aras, "TQrJ(jye'n.insaçma ..yasaklar ülkesi
:olmaktan çlkarllac~glnl'~ bildirdL
'"
Hayri
BtRLER I ANKARA, (Hürriyet)
--"
'nin ANAP'h
lBMM ba~kanvekll1e.
ko"UIjIDllk nIye suç olsun?"
Olkedeki son geli~elerle
rinden Ha1im Aras, Kürtçe birlikte, özellikle kültùrel alande
kon~amn
suç olmaktan Çl- da birtaklm iyll~elere
kanlmasnia !Il~ln bir yasaI ihtlyaç görüldü~ünü, zaten
Iç\n cezadüzenlemenln, yenl yasama Kürtçe kon~u
landlnlan ki~ saylSmmdddlye
ythnda yapllac~ml açtklad1.
almamayacak kadar az olduCumhurba~kanI
Turgut
Özal'm da konuya S1Cak bak- gunu belirten Aras, ~u gö~1er! savundu:
t1gml ve Türklye'nin "saçma
yasaklar üIkesI" olmaktan Çl"Gerçi œzaIandmIan
inkanlacagml bildiren Aras,
san &ayISI az diyorum, ama
SHP'nln bu yönde bir yasa bu &avctlarm, hâkimlerin
önerislnin halen TBMM'de takdirine kalmllj. Yoksa,
bulundugunu
hattrlatarak,
Kürtçe konUljmak haIen
"BIzim arka~ar
da blr Türkiye'de resmen suç. Bu
tekllf verIr, ikIsI bIrlqt\ri1lp
bIr suç. MiJyonIan:a
..rütülür. Böyleœ lktldany- saçma
insam cezalandlramazsm
muhalefetiyle
sä" blr- Id... lstedigtn kadar œza .
HQi haUnde bu sorun
ver, konUljUJmasuu önIeyecilltr" dedi.
meaIn Id... ONet, ~....;
Konuya l1I~ln ~erlni
Hürriyà'e anlatan Àras~ Gü- gulayamayacaöt,
lca1manuIj kanunlan
.....
,neyd~u' da güvenllk önlem- lükte tutmamahdtr. ~
lerlnln yanlSlJ'a ~
dÜZ8nlekötü
meier de yapllmaSI gerekt\. bu ... bIzIm ~
~nl, dll konusunun da bunlar ttmaI
niyetWerIn
bu
ut.
etmeIlnI
de önler.
araslnda bulund~unu kayo Ben, Saym CurrIhurbatkam'
dettl.
l::
halle-
=
"Ben, KiirtI;e kon~
oIduäunu. bu konu Mec.
,lIa'e geU~
kadar blImIyordum. lnarun Id, bane çok
lIlÇINl geldl" dtyen Alu,
tunlarl söy\edl:
"Bir devletin resml dill
batka ~, inlaniann konUltuöu ana dill oIayt batka
M'CiIr. Bu konuyu, maksatli
oIarak yillanbr kuIland1Iar.
~u bir gerçek, Kürtçe kamllJ8n Insanlar var. Ostelik
'bu Insanlar, dogN dürüst
IUÇ
Türkçe de bI1mJyor. Hatta,
.devIet oIarak mahkemede
vem.1nU Kürtçe tercüman
kulIaru\'ONZ. 0 hakle bunu
~*dï~~:' rmhaJesarna ytlmda, ~
...
fet1e bIrIikœ haJIederiz."
SHP Gene! Batkan! ErdaI
tnönü'nün blrlnd Irma sahlbl
old~ yasa önerlsl, Türklye
Cumhuriyetl vatandll$ olan
ki~lerln, anadUlnln Türkçe 01.
maSIn! hükme ~
yasa
maddeslnl ylirürlüKtén kaldlrlyor. Ancak, devletln resml
diUnin Türkçe oldu~u yasada
belirtlliyor. Sözkonusu yasa
önerisl, TBMM Adalet Komis-'
yonu'nun gündemlnde görü~ülmeyl bekliyor..
.
,
K'ANUN
..-.........
MADDESI
NE
DlVOR?
Ekim 1983'te, Milll Güven:
Ilk Konseyl tarafmdan kabul
edilerek ylirürlüge konulan
2932 sayth wr'ürkçeden bat-.
.ka dIl1erle ~ptlacak
yaym-
tar hakkmda kanun"un 3'
üncü maddeslnln (al bendl,
tu hükmü ö"9Ö~yor:
wr'ürk vatandaljlannm anadIli Türkçe'dir. Türkçe'den
batka c:IIlIerin anac:IIli oIaraIe
kuOantImaana
ve yaytlma8II1Il yöneIik her türtü faalI.yette bulunu1masa yasakttr ....
, AYn!kanunun 4'üncü mad.
:des\nln (bl bendl Ise, "s'üncü
maddenIn (a) bendi Ile ya.,
akIanan huIuIlarda, her ne
lUI'ette ol\lI'8a oIIun faallyet.
te bulunan1ar hakkmda, fill.'
Ieri batka bIr IUÇ oIl.l1tUno
bile aynca 1 ytIdan S ytIa
kadar hapia ve 100 Iiradan,
aNt oIrDamak Ü2ere, ..
hükmoIunt#" .
'~k
..c:aaI1
.. ...........
hükmunu
__ 7""
107
REVIEW-BE1WEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
Hürriyet,
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
27.06. 1990
.Özal: 'Sarunla.,
'sapaylaçiizemevlz~
'.
,,
Ankarah sanaylci ve il?adamlarlna' hltap eden Özal, "Ir~çlhk yapmak yanlil?tlr, Atatürk 'Ne mutlu Türküm dlyene' ,
sözüyle Türklerl ön plana çlkarmak deOn, tek mllleUI blr ,
dev1ftt >,~rlitm!lk , istedL ,Bur8:sl
~arll?!m~:hr" d~~,L:"
~*
esklilén bu Soiunfân SopäyIil
ANKARA,KIRIKKALE
(Hümyet,hha)
CUMH~KANI
Turgut Özal, 2000'11 yillann
Türklyesi'ni anlabrken, toplu~sal ban~ çagn,sml yineledl.Ankara Sanayicileri ve
l~adamlan Demegl'nin yemekli toplantlsma
katllan
Özal, 2 saat 15 dakikahk kon~asmda,
sosyal sorunlann:
üzerine sopayla gidilmesinin,
demokrasiyi
geriletecegini
söyledi.
' '
, ASIAD Genel Ba~kam
VeIl Santoprak'm
açlh~ kon~asmdan
soma kürsüye
gelen Özal, önce "Curnhur-
~nhW
makammda bu-
~unuyorum
ama,
konu~-
bir teknisyen gibi, bu
marm
~erle
uzun
süre ~
çözme gayretine bagbdlr.
Sorun1ar, suhulet ve anlaY1~açözülür. EgitIm, bu ne~
deole çok önemlidir, TeIei
~Izyon, bu nedenle
çok
onemlidir. Toplwnu birbtrine ya~rmak
lazundlJ'
YwnU$élk. kar$Wki sevgi ",
saygJya dayah b;' ~
~tJlmahdlJ'.
'
n~erinde, grev ve lokavt yapana
zarardlJ'. Sosyal talepIer birdenbire çok fazla artmamahdlJ'. 00"wn üzd' eId d"nemd
0
e,'
sendikalann, kamu nlteligtn..'
deld Odalar BirliQi, ttcaret
ve sanayi odalanrun etkinaza1acaktJr: Verine siztn
(AISAD) gibl meslek kuruI~nm
etkinllQi artacak~
\le ~
um
m."
,
"Ooöu ve
Ban araSJnYWßU$8ß1aruit, böIgerruz.e yaßSlJ'ßéISl ne olacak
.m~
bilinmlyor.
Balkanlar'da
:dedi.
Sovyet agubw ve kontrol~
, 1980- 1990 döneminazaIJY'Or. G~e
Lüb:c:'eki~konomik ve sosyal genan sorunu, Arap- lsraiI so:h~meyi anlatan Cumhwb~,kam Özal, 2000'li yillarm runu var. Ko~m1zla
Türkiyesi'y1e ilgili özlemlerini ekonomik ve ticari n~eri
artlJ'mam1Z lazun, Karadenl~y1e slraladl:
"Türk toplwnu, Ooöu ve' z'de, bir ekonomik böIge 00~ü1ebilir.
lran- Pakistan
Batl arasmda
kalml~tlr.
üye oldugu
~I
sahada, en önernli ve Tür~'nln
konulardan biri budur . .141- ECO, gÜney ko~anrruz
lçtn ge~etilebnir.
Asker!
142'nln kaldmlmasi, .~
harcamalanmlz
azalmaz
özgürlük tarunma$1. bunun CaydmCl
""
""
.
yarunda ikind dereœde soaz
birkaç yd gucumuzu,
korumamlZ endikkallJ'. Topiurilllmuzda
katli olmamJz lazun ,,'
genel bir uz1~
.
Alman ~ FranSJz
.DEVLETINROLO
toplumlan gibl homojen degiliz. KüItür yelpazemiz çok
"Devletln
rolü, klaslk
ge~. Bir IJ'kçJhk nazarIyesi
fevkalade yaol~.
BuraSJ fonksiyoolara inmelidir. Serpazar ekonomlslnden
bir kan.$undlJ'. Atatürk, 'Ne ~
Bazdarmm
tnutlu Türküm diyene' söZÜy- vazgeçllemez.
le Türkleri ön plana ÇJkar- dediQi gibl, sosyal pazar
~,
bütün bir miI1ete tek ekonomisi diye bir ~ yokbir lsIm bulm~.
Bu söz!e tur. Plan konusunUn bile yetek miI1etli bir devlet yaratJl- nlden dÜ$Ünülmesi gerekli.
Sizleri (özel sektörü) planmak~.
bize dÜ$mez. Birkaç
KatJhk hlçbir problernl I~
sizden daha
,çëzmez. Sopayla hlçbir so- burolaat ~
run çözülmez. 8aZJ sorun- iyi bilemez. Devletin ekonoancak
lann bugüne ~~r
devaim, m!ye müdahale$I,
bir ki$i olarak yapacawm.
Bu
kon~
ron
urn.
108
siyasl bir
konusu olmasm"
Yaiatmak
~
sIsiemt
,~k ~~~t(
GÜNE~,27. 06.1990
Öze11 qtfrmeye önümüz-
d Id birkaç
f:z.a
T'1er
::rh~
~azlar.
"RI
)lU
tçtnc!e daha'
verec.egtzolsun' haKt_I
0 ursa
t-
liman"
gibl bazJ
altyaPI hizmet1erinl de öze1
sektöre devretmek
lazlm.
KaynakJan harekete geçirmek ~k.
Hareketten be~
dogar. ,~Iediyelere taru 19l1'n1Z bÜyük ~mkâolar '
çarçur
"Vttedilmerneli.
I
-I
,~~m. ~ Insan gücü
çok onernli. Devlet harca:
malanrun
bÜyük bölümü,
eSitirn, \le saShga gidecek.
Ancak, burada devlet özeI'
e9itirn ve sa911k miiesseselerine yarduna olmah. Okuttar, Milli EQitirn Bakanhw'na" alt olmamah. As!mda, Il ozel Idarelerine \le mü'teve1l1heyetlerine ait olmah.
l't!illl Egltim
Bakanhgl,
egltim politikaSlyla deQiI~
~ bin ögretmenln tayinly1e
~r.
"Devletin vergt ve sosyal
guvenllk keslntileri yükselmemeIt. Çünkü bu paralan
elektrik
Hatta
ve
su
kuI1ananuyor. ~
!JÜWn11k sIste~.' özeI ~er
ta::
raftndan üstIenllmeli.
,Cumh~kam
Ozal \le
~bakan
Yddmm Akbulut,
dün KIJ'lkkale'de Tüpr~ Ratiner i51"in n H'drokrak
I
er T-e51Sleri'nin temel atma törenine
katlldllar, Burada konu~an
1980 öncesine göre, Türkiye'nin blrçok baklmdan daha
serbest oldugunu vurgulayan'
Özal, "Geçeolerde, bir ka-,
nunu zorla irnzaIadun. Ne-:
reden Buldun Kanunu. 'Imzalayim da görün' dedim.'
~irndi birçok kurul~ 81Ionn
lçinde. Kimse vaIuflara girmek Istemiyor. ÇaIan adarm
böyle bulamazsJ1l1Z. ÇaIan
adam, maalesef
kilifIru da
hazutar. Bunlar mern1elœti'
slkmtlya
sokan 1~lerdlr"
dedi.
'.
SHP'nÎn G.Dogu
raporuna DGM'
soru~turmaSI
ANKARA (GUnes)- Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM),
Sosyaldemokrat
Halkçl
Parti
(SHP) hakkmda, gazetemizde de
yaymlanan Güneydo~u Raporu'n-'
dan dolaYI soru~turma açtl.
Edinilen bilgiye göre, haberleri'
ihbar kabul eden DGM savcdl~l,
, "Kürt klmUAinln kabul edUmesl" ,
"Kürtçe'nin serbestçe konu~ulmasl
ve kürtçe yaym yapdabilmesi"
ile,
"Kürt Enstitüsü kurulmasl"
YO-'
lundaki istemleri yürürlükteki yasalara aykm buldu ve sorusturma
açllmaslß1 kararlaStlrdl. Sorustur'ma dolaYlSlyla haberleri yazan ga: zeterilerin if1desine ba~vuruJdu~u
, da ö~renildi. Savcmm ifadesini aldl~ gazetecilere. haberin kayna~1
•ve raporun gerçekli~ine iliskin so~
rular sordu~u bildirildi.
SHP, GüneydoAu sorununa yö-'
, nelik politikaslru netlestirmek ama:clyla Genel Sekreter Deniz Baykal'm baskanb~nda
bir komisyon
; kurmus ve komisyon rapor hazlr.Iamakla görevlendirilmi~ti. Komis-'
yonun son toplantlsmda de~erlendirilen taslak raporda yeralan tesbit ve çOzüm önerileri gazetemiz-,
de yaYll~lapnmtl,
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERIlEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
ÖZETI
KG E
KOPENHAG'OA TÜRK
, YAKLA$IMI oeGI$T1
K
OPENHAG'da toplanan AQIK (Avrupa Gaven.
Ilk ve l,blrtlCI Konferansl) Insanl Boyut Kon.
feransl'nda TOrklye'nln bugOne kadar IzledlCI
~
blr yakla,lml blraktlOlO1 gOzledlk .
. '
35 DoOu ve Batl Bloku aikeierinde Insan haklan
. ve temel OzgorlOklerln eie allOdlOI ve klmln ne yap.
tlOlO1OIneelendlOI konferansa TOrklye korkarak glt.
ml,tl.
DI,I,lerl
bakanlan dozeyindeki çalll)malarda
Onemll blr sorun çlkmayaeaOI bal)tan bllinlyordu. En
lonunda yaYlOlanaeak blldlrlyl vetolama hakklOl ell.
mlzde tuttuOumuz lçln, klmse blzl kOl)eye slkl,tlr'
mak Istemedl.
KOrkumuz, resml çalll)malara parai el ,ekllde da.
zenlenen yan toplantllardl. Orada da aOlrllkli olarak
Kort sorunu geleeekti. Nlteklm Oyle oldu.
Aneak blr farkla. Bu defa TOrklye sahaYI bOl) bl'
rakmadl. Esklden, bu tip resml olmayan semlner ve.
ya kolloglardan hep kaçlllrdi. 0 zaman da, karl)1 ta.
raf IstedlOlnl, IstedlOI glbl sOyler ve iddlalar da ya.
nltSIZ kallrdl.
Bu defa Kopenhag'a geni!) ve çok Ost dazey blr
heyetle gldlldl. Resml yetkililerin yanl Slra, Soy.al,
Ata6v, ErglI, Barutçugll, Salha glbl konulara son de.
reee hAkim billm adamlan, Akarcah, KlrathoAlu,
. Ate" $engOn gibi beeerlkli parlamenterler ve Kib.
nsll TOrk temsllellerl de Kopenhag'daydllar.
Bu grubun etklnllOI, beklenenln de OstOndeoldu.
SaYlsl 30.35'1 bulan semlnerlerde, ne zaman
TOrklye Ile IIgll1 blr konu eie allnaeaksa, eklpten bl.
ri veya blrkaçl da katillp Iddlalara yanlt verdller.I!)ln
gozel yanl ve InandlnelliQI artiran unsur, bu kl!)lIe.
rln gOz kapah blçlmde savunma yapmamalanydl. Zao
man IOda, hatalara da dlkkat çektller, bazi politika.
lann henOz yerlne oturmaml!) olduQunu, hatta ye.
tersizllklerl hlç çeklnmeden vurgulac;tllar. Buna kar.
!)IO,TOrklye'nln hakslz biçimde verden Yl3revurul.
maSlnl Onledller.
Son dereee ba!)anll blr denemeydi.
In!)allah bundan soma da meydanl bo!) blrakma.
ma polltlkaslOl sOrdOrOraz. Kaçmakla, katllmamak.
la hlçbir !)ey eide edliemediQlni anlaml!) oluruz.
Bir de, siyasl gOrO!)lerine baklp "Bu blzlm hOkO.
mete muhallf" dlyerek, konulanna hAkim Insanlann
bu tip çall!)malara katllmalannl engellememeyl OQ.
rensek ... Ellmlzde zaten son dereee kit olan bir
"In .. n" malzemeslyle yetlnmek zorundayken, blr de,
"bizden" veya "muhalefetten"
gibi çaQdl!)1aymm.
larla sadeee kendl kendlmize zarar veriyoruz.
Aksine, dl!)i!)lerlne ne renkten, ne eQillmden olursa olsun, konusuna hAkim kl!)lIerin bu tip dl!) top.
lantllara katllmaslOa maddl ve manevl!)ekllde des.
tek saQlayablllrse, kazanelmlz çok artar. Bu insanlar belkl resml polltlkaYI blr diplomat glbi savunma.
yaeak, aksayan yOnlerlne de dikkat çekeeekler, an.
eak "temel me.aJI" vereeekler ve bunu da inandm.
CI !)ekllde ortaya koymu!) olaeaklardlr.
Bu, Ozelilkle Batlll alkelerln çok uyguladlklan ve
son dereee olumlu sonuçlar aldlklan blr metottur.
TabII, her !)ey semlnerlere katllmak ve bi'glli ko.
nu!)ueular seçmekle bltmlyor.
ASII Onemllsl Insan haklan, temel OzgOrlOklerile
IIgili polltikalan, yasalan deQI!)tlrmektlr. lçimize ka.
panik olduQumuz lçin belki farklOda deQlliz, aneek
danyada Oyleslne bayOk bir IIberalle!)me hareketi va.
!)aOlyor ki, biz artlk ~.omOnistOlkelerln dahi gerisinde
kalmaya ba!)ladlk. Ustellk toplumumuzdaki beklen.
tiler de glderek artlyor. Patlamalara, gerllimlere yol
açmadan hareket etme lIerl gOrO!)IOQOnO
aeaba gOs,
teremeyeeek miylz?
o
0
o
o
109
01
iZMiR. (Güne~)- Halkm Emek
,Partisi (HEP) Genel Ba$kam fehmi ~Iklar, Güneydo~u'da y~an
baskl ve terörün kimli~i konusunda ciddi kU$kulan bulundu~unu
belirterek, bölgede güvenlik güçIerinin militan elbisesi giyerek birçok
olaYI gerçekle$tirdi~ni iddia eui.
"Dotu'daki
olaylan Partiye
Karkeftn Kürdistan (PKK) ml yaply.or, yokSl!de~~~n ~üvenlik güç!~n ml,belb deatl "dl~en ~Iklar,
Dotu da ballun uzennde dnlet
kaynaldl yotun basIaIar ~u;dlr. ~u
basktlara kal11 HEP, "Dotu
. da eJ~emleft ~ayacaktlr
dlye konu$u.
,
Fehmi ~Iklar, Do~u da y~aOlIan. ba~kl .ve ~e~örün kamuoyuna
obJektl~ bITblçlm~e yanslulmadlgim behrterek, "t,an aCItarafl basan keodi kendlsine ayguladltl bu
oto-sansürü gönüllü olarak yaPlYor" dedi. ~Iklar $ÖylekonU$tu:
"Baslu orada resmilqmi,tir..
,~ .......~
'
'Ci'
ycl9tu'da
uy~a"an'
haline gel
.~~n ol~vrimli'degüvën&güçlerikorucuol~ak ~~mey~ In~.
öldürmÜ$tur. ~urkiye de blr Kurt IOflInu
vardlr. lspartall. Burdurlu. gençlerin eline sllab veftrek bu sohlnu
çözemezsin. Dotu'da baskllar yotunlatlna eyleme geçecetiz."
I$lIdar. Güne$ muhabirinin "Eylemlerinizin mteliti ne oIacak" sorusuna, "Yll5ll1 bütün ola.aklan
Deniz Özba$
.
•
"
..'.'
.
..
.~
"'.
"bi
Ote yandan dUn bir basm topIanbSl$ItizenlenenHEP Genel &$kam Fehml .... u. "Gerçek demoknsiden. iuaDm temel bak ~e
«:=lderindellsöz
edebilmmil!l
~
kOljullan.... biri IUirt !P
,..ndur.
Biz sömörü ve ~.
..... f1l)lZ. Ba aedenle aanC1lt~
partiIe~~ ~tzda
temel larkd.tar YU dedi.
.
.....r
Türk halkmm yetennce
Orgütlü ve bilinci olmada~D1 soyledi ve $Öyled~am eui:
"Biz öeœlikle buna satJ!I~llCapz,"Mallalefet ve iktidar bizi ya seveœlder ya da korkacaklar. Fakat
se....
Iyi olar".
i
~. ,h
.:
'.
'
...;<
.',
EYLEMEGEÇ~rZ-De~ied8G_Ydotu'~rmasl balinde eyleme geçeceklerini biIdiren Febml Jtddar. SUP'.
Iirti
flInuna balu'lDl da elqtirdi.
'
.
kullanarak demokratik bir platcatlZ. Çü.kii y....
I0I1l8 Türformda bu eylemleri gerçeklqtiftkiye'de yap,"
_
Insaalan
ceiiz. Eylemlerimiz sadece Do- llgilendlriyor" yanltlOl verdi.
tu'yla saDlrllkalmayacak. MetroHEP Genel &$kanl ltaldar.
polleft de tatlyacatlz. Edlme'den.
Kürt sorununun çözümü ve SosyalHakUri'ye kadar ber tarafa yaya- demokrat
Halkçl
Parti 'nin
.
'"
.'
'.
(SHP), Güneydo~ olaylanna yak~
1~lml konusunda ise $unlan söyleck
"Biz Kürt lIOI1loualiTiirlüye'niq
ulusal biitünlütü, iDSllDbaklan e~rmseI sözlqmesi ~e Helsinki SonllÇ,
BiIclirxesi'ae dayab oIank, ballda'";
no kardqliti tellidiade çözecetiz.
... ko
yapd8cak tek ~Y.
Kilt
IdInlitilÙll ôqirœ w•
odu PÇlDektedir. Yom
~
..... taYUlmla bu I0I1l'
nu çôzmek mümkün detildlr.
SUP Ise Kürt lOnI.n konusulIda sablbb Ye çaraIzdir. Y~_
..... Wr li .. , tlbl su... ya ~I_'
YOI'.Oysa 'GUDq çanAt, çank da
"-al
ay_..A....sl..lyor '--'y... ÇG&
d Il,OR>YOI'
gôziikmai Kirt alasai
aw.Htinin zOl1lola IOnucudur.
Yalmz SUP ba konuda 'zeva~
hiri' kurtarmaya ça .... yor. Ta~n
IrkÇI ve milliyetçidir.".
Dogu'ya ~üphelibakI~
HEP Gene) Ba~kanl I~lk)ar,Güneydogu'daki o)ay)ara ku~kuy)a yakl~bgllli söy)edi
••
•
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
•
•
•
•
:
•
•
•
•
•
•
:
•
:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
~'
~,
•
•
•
:
•
•
•
:
•
:
:
•
:
•
•
•
•
0
\0
~
\0
0\
0
-.......)
tv
~
~
•
•
•
•
•
•
••
•
•
•
••
••
•
•
•
•
•
,
I
;><;
::0.
"':)=
""
r--
~
T'Tl
0:
~
~
en
~
.....
~
:::
~
Ç:
......
~"
t>~
en
~
::.:i
"-'
<:
~
\)
~
~
~,
'"""
;t:
en
~
IJJ
:s
~
.....
~>
-n
),
,':AJ
~
~
....:
~
.-
::ö
IJJ
IJJ
t>:l
~
T'Tl
en
en
T'Tl
~
\J
T'Tl
CJ
T'Tl
'"c:
~
I
--'
--'
--'
-
ANKARA, (Güne~)- Sosyaldemokrat Halkçl Parti (SHP) Grup
Ba~kanvekili On ur Kumb.raab..
$1, kamuoyunda "Sirai.
ve San-'
sür Kararnamesi" olarak bilinen ve
olapnUstU hal bölgesinde abnacak
önlemleri içeren 424 ve 425 saydl
.kararnamenin iptaline ili~kin ba~.vuruyu bu hafta yapacaklanm bildirdi.
KUmbttraclb8$l, GUn~'in konu.ya ili~kin sorusunu yamtlarken.
Anayasa Mahkemesi'ne yapllacak
ba~vuruyla ilgili haZlrhklann bUyUk ölçüde tamamlandlA1m ve b~vuru metninin yazllmmn da bugUn
ya da yann bitece~ini söyledi. 424
ve 425 saYlh kararnamelerde Anayasa'ya ayktn çok saYlda hUkUm
,.
bulundulunu belinen KambUllClbaJI. ~Oylekonu$tu:
"Bunlardan biri de yal'll ve yare
IIÇ lüveacedal kaldlnn biUm.
dir. OIata.üsti Hal Böl&e Vallsi
bölledeld memurlan bölle dl$lna
Çlkarabillyor. Bu esldden Çlkaralan
karamamelerde de vardl. UYlulamaianAl dagördik. Bunlanta ba.
klm ve savedan uYI.lama dl$lnda
tutan diizea1emeler vardl. Yaral ve
yaralÇ güvencesi vardl. Karama.
meyl yum.... byoraz dlye bu IstisnaYI da kaldanlllar. Bölgede yal'll
givencesl kalkm" duramdadlr.
Bunun savunular.ilecek blr tarafl
yoktur ve Anayasa'y. açlk blr ayklnhk sözkonu5udur."
Kararnamelerle bir idari i~lem
~
ta:!
~
ta:!
~
saydan böige dl~ma sUrgUn konu- yoralDlayorlar" dedi .
sunda. idari yarllya ba$vunna olaIktidar panisinin hukuk anlaYInaA1nmda "yumllf8tbk" denilerek
$mm egemen olma51 durumunda
ortadan kaldanldlA1m vurgulayan
tUm Türkiye'yi bir kararnameyle
Kumbaraclb8$I, bunun Anayasa'- • yönetmenin mümkun olabilecetiya ayklfl oldulunu belinti. Anayane diktat Qeken K_bana
......
sa'mn 121. maddesinin bu tOr kasansOr uygulamaslN buna Omek
rarnamelerin "hemen Medis'te
gOsterdi. Onur. KUlDbaraclb8$I,
.aöl'ÜfÜlmesinl" öngOrdUlOnO.an- ""te basa_ ligili bir sauür dicak iktidann bu hUkmUçilnediliznIemai yaplYoriar ve 1Ni•• ti ..
ni bildiren Kumbaraab8$l, bu koilkede .Ylul.yorlu.
Ba sakat bir
nunun da Anayasa Mahkemesi'ne
.... JIIbr
bir yenIe
yapllacak ba$vuruda yeralacallm
oIatuistii
iIaa
t karanasöyledi. Kumbaraab8$l ... Anaya...... ÇIkanbr, bu
Auyasa'sa bu maddeslyle. bikülDet AuyaAlyp. oIDp 01
tarbpImaz
yasa'ya aykm blr karar aldlYsa ve tim Tirldye bu kararnamelerMeclis'te lörii$ilsiia. aylunllk var. le idare edUir. Böyle bir maabk
sa dizeltRsin dlyor. AIDabu mad- 5ÖzkoulI5II oIamu" diye konu~tu.
de~'i bile i$lerlne Reldlti albi
.Onar Iam ..........
Anayasa'-
?"
O'
......)
tv
~
'"
\0
0
\0
Auy....... ........
mn. Anayasa Mahkeinesi'nm gOrev ve yttkilerini belirleyen 148.
maddesinin bu tOr kararnamelerin
usul ve esas:an iptal ba$vurusuna
konu olamayacalUli OngOrdillilnUn hatlrlatllmasl üzerine de. bu
hükmün "A8a~""~"
an-'
lamina gelmedilini sOyledi. "Au-.
)'Ua ......
lliikaai
I..... ---ve ilkellia kanna~
lDelerle ,ö.eUl.ell
•• I.IDIU
aetaez" diyen It•• bana .... i
Anayasa Mahltemesï nin bu konu.
da vereceti karann "çok ö~II'"
oldutunu belinti. Iu
.
"Ieyß Itir idaft
M~
tatiliai ......
edip •• attarlak ft
idareIerhd deY... etdnDek Isdyotlu " dedi.
.
'..
l"l:
~
::::!..
~
Q.
~
~
~
I
~
~
~
).
t--
't'>l='
Cl
<:
~
6
t'>l
~
~
~
~
~
fIJ
~
~
~
'l:l
"Q
~
Q
00:::
~
;:;;
;:.:,
-
t"1
txI
I
mita~
SHP, 'sürgün kararnamesi 'nin. iPtaliiÇift~~-l\i1ayâ.s~~
M~lç~i-~{~<~y~r
fIJ
fIJ
~
ta:!
7'
~
~
(I)
o
".,
~
~
".,
REVUE DE PRESSE-PRESS REVIEW-BERflEVOKA
ÇAPt-R/VISTA
IICumhurivet,
28.06.1990
Il
;Perinçek'e
ANAP'I! Nurettin VIImaz
Kürtçe yasag..
';25 ytl hapis
ceZasl
kaldJnlmah':
., ,"/
Yllmaz olarak Kürtçe konu~uyorum. Meclls te,
seçmenlerimle, diAer Kürt milletvekili .
arkada~larlmla Kürtçe konu~uyorum. Kim
.
ba~kasmm anadilini engelleyebilir. tskandin~v ..'
ülkeleri birkaç bin Kürt için bile Kürtçe eAitim '
yapan okullar açmI~lar, yaymlarl var. Ama .. ,
Türkiye' de milyonlarca Kürt ya~lyor , ana ddl
yasaklamyor.
'
ANKARA (ANKA) - ANAP rir. Gönêt 'balÇdda S1iaDmu~
Mardin Milletvekili NumtiD W- 'Kürt yoktur' demeIde KiItt hallQ
mu, 2000'li y1l1ara girerken Tür,- yok olmo. Bunu göz arciJ etmell:
kiye'de Kürtçe'nin yasaklanmaslbugÜDe kadar çok bÖyö'k sorun~
mn ' .. bes ve çalcbtl" ord~~
lara nede, olmUftur:'
'
belirterek
zaman. ~eç!ril-!J1edeJl Kürtçe y'asaAuun tartl~llmasmKürtçe yaYln ve ejlitim lZIll ,verU~ dan bile "böyük blr ekslkllk" ol~
mesi gerektiAini ~~yl~., '
, 'dUPllU,
Türkiyeonin
~arda
ANKA muhabmmn sp~~m
AT'ye giremeyece~ni ve çal atla~
yamtlayan ~~~
~
UlSllII- yamayacalml savunan ANAP'~
lann anadillenm konu~malannm
Yllmaz, ~Oyle devam e1ti:
'
~~ dol~ h~~ll? ?1~1itunu, ~
"TürIdye'de beDim gibl mUyoß,;
IZln verdl!l~slmn 'Iut~f~~ gibi
lairca Kürt wr. Törldye bu maa~elerlendiHlemeyece$iJ1i Ifa.de et- tllda yöz bin Iœz ~vrup!l;liJqtll11,
tl. Kürtçe kOllu~manm delil, ya- çal atlad1m' dese bUe obDu, ÇIlJ
:Yln ve elitiminin yasak old~u
,adama sadece mini etelde'olmaz,
'kaydeden Wmaz, daha so~ ~un-:dÜJüncelerill hàk' ve ö~örlölde.;
,Ian sOyledi:re
balai ~
"Ben Nurettin Y1lmaz olarak BeD Isbndinav üUœlerinrw'ezdün.
Kürtçe konUfuyorum, Medis'tebilkaç
bin Kürt lçin bUe Körtçe
seçmenlerimle, diAer Kü~ mUlet- etidm JIlP8II okuUar lIÇIIUtIar,,._
vetUi lrkadqlanmla
~
ko- Ylnian wr. Ama Türldye'de mUnUfuyorum, kim bq~aslmn ana- yonlarca Kürt Y8flyor, anadill ,.,dillni engeHeyebUir, Idm eaplleialdamyor. Bunu görmemezlUdea
me hakklm kendinde bolatimr?
gelmek gaflettlr:'
Kürtçe yBYIDyBPDlllYl,~
eti~ , Y1lmaz, SHP'nin bir heyet taratim öAretim yBp~lI)'I ~mafmdan "Güneydop
raporu" ha.yBkargalar bile giiJer, ~q
JUÙ~: Zlrlad1lmin hatlrlatdmasl üt.eriDe,
l~yBalldanna 10-lS muyon}'~rde "SUp, Kürder mnusunda de',Mn lœUes~ koparsllllar dalla I!'. vekillu polItikasi izIIyor. Görme:,Bu kadar msamn YBJad1AIblr öl- mezUkten geliyor. tddla ediyomm,
'kede anadUini yasaklam~ çaAdJ- blr erken seçim olsa, SlIP Güney';
,fld1r, demokrasinin tÜJ'D knrum W dop'dan yüzde 5 ay bUe aIamaz."
.kuraUanyla yerle.tm~~nI
gös~
'
~u
~meiffle •.
Hürriyet,
Pazar
gecesi Mardin'
deki pe~merge kampmdan
aynlan 7 ,ki~ilik pe~erge
, ailesi, Edirne'nin
tpsala
Jlçesi'ne
gitti. Pe~erge
ailesi, Yunanistan'a
kaçak
EDIRNE, (hha)
olarak geçmeye çah~lrken
ARDtN'deki
pe~merSlnlr devriyeleri
tarafm,
ge kampmdan
ayndan yakalandl.
Ayru ailarak
Edirne'niri
tpsala
leye mensup 30 y~mdaki
tlçesi'nden,
Yunanistan'a
FaZlI Nebil, 30 y~mdaki
kaçak
isteyen '. 7 k~lik
Abdullah tsmail, 30 yaIrakh pe~erge,
ailesi, SI- ~mdak'i Hayriye,
Sebn.rnrda yakalandl.
'
M
112
•
•
istenu
DIYARBAKIR (CnmhariyeÇ
- Güneydolu'daki ban yerle~i~
birimlerinde düzenlenen toplantl
,ve
panellerde
"bölücüIU!i
propagandasi"
yaptll1 savlanan
2000'e Dolru Dergisi'nin Gen,.
Yaym Yönetmeni DoAu PerinçeJc.
in 25 Yll hapis cezasma çarptml;
masl istendi.
' '.
Diyarbakir
Devlet Güven1i~
Mahkemesi Savclhl1'nca hanrl!"
nan iddianamede, 2000'e Dolr{j
Dergisi Genel YaYln YOnetme~
Dolu Perinçek'in geçen ~ubat v~
mart aylarmda DiyBrbaklf, Slve~
rek, Nnsaybln, Batman ve Van'd£ '
düzenlenen toplanu ve paneller~ .
konu~maci olarak katddll1 belic;j
tUdi. Savclhk iddianamesinde Pef
rinçek'in bu toplanu ve paneller~
de, "Kürder'in e.tidlk ve özgürlüi.';
haklu milli haldandJr. DünyBdll'
Türk'e ne 18mmyorsa, ,Arap'a ~f,
tammyorsa bü1Ün mUledere tan\~
nan ona da tamnmah. Bu soru~
qldik ve gönölle çözülür. Cehen~
,nemde tek blr Kürt kalana kadarJ.
son Kürt de 0 cehennemden çlka~
nà dek, tek Tiirk'ün cennete glt-;
,meye hakkl yoktur. Kürt'ün hak7'
kmI vermiyorlar. lïirk ve Kürt blr-:
blrine mubtaçtJr. Kürt milletinin
adl bile yok. tster Türk, Ister'
Arap, ister Kürt olson kendl gele-'
ceAini belirlemelidlr" ~ek1inde ko~
nu~malar yaparak "bölücölük
suçu" i~lediAi savlandl.
• DGM'ce glyabi tutuklama ka,rarlyla aranan Dop Perinçek'in'
be~ ayn yerle~im biriminde yap-:
till bu kon~ma1ar nedeniyle top:lam 25 ylla kadar hapis cezasma
çarptmlmasl istendi .
Körtçe kODD1I~YO~um Ben Nurettin
P~rgeaile.
-Yunaùistan' a' ,
kaçarken
yakalandI
ÖZETI
'SP'den tepid
28. 06.1990
hattin,
15 ya~lndaki
Kardogh
Abdullah,
8
ya~mdaki
Karzan
Abdullah,
6 y~ndaki
nim Abdullah
ve 15' ya~ndaki Merdad bttin,
daha
sonra
Mardin'de
kaldlklan
kamps gönderildi. Pe~ergelerin
ifadelerinde Yunanistan'~4 kaçak olarak geçip iltica tao,
lebinde
bulunacaklannl
söyledi}deri ögrenifdi,
'
ça-
;
SP Diyarbakir tl B~kam VeysiÎ
Göral, "Ülkenin bütünlüAündenl
söz edenlerin bu uygolamayla ül-!
'kenin
bütünlüAüne
darbe,:
vurduklanlll"
savundu. GOral ..:
"GüneydoAuyla i1gi1i olarak ah-:
nan son kararlar bölgeye özel bic: .
'S18tüge~,
iki ayn YÖDetimbio;
çimi ortaya çJk~fIr. Dop Perin'çek benzer lçerikte konû,malan
BatJ'da da yap~tJ.
Ancak hak,klnda biçbir so~rma
açllma:m~tJr. Oysa bölgede yBptJgl ko-'
.nu~malarmdan dolaYi hakkmda
.gJyBbltutuklama karan ÇIkanIdJAJ
:gibi 2S yda kadar hapis cezasl Is:tenlyor, 'Türkiye'de dü~ünce suçu'
,yoktur' diyenlere tsmail Bqikçl"
,Yalçm Büyük'daAh ve son olarak,
:~a Perinçek'in olaYi ömektir"
d~~i.
'
ÇAPÊ-RIVISTA
-
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
6ZETI
Hürriyet
28.06.1990
ANAP'h Halim Aras'a
Kürtçeso~1
ANKARA, (Hùrriyet)
AMUOYUNUN
megul
Kgünlerde
gündemini son
eden ve partileraraSl uzlqma yoluna kadar giden
Kürtçe sorunu, Devlet Güvenlik
Mahkemesi'ni harekete geçirdi. Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi
Curnhuriyet Savclhll, Türkiye Bü-.
yük Millet Meclisi Dqkanvekili HaJim Aras hakkmda, "Kürtçe konUfDUlk serbest b1rak1lsm" ~klindeki demeci nedeniyle so~turma
açtl.
Savclhk ayrlca, SHP tarafmdan
hazlrlanan "Kürt raporu" hakkm-'
da da soru,turma bqlattl. Savclhk,
8O~turma çerçevesinde haberi yazan gazetecilerin ifadelerine bqvuruyor.
KANUNLARIN VERDiGi YETKi
TBMM
Ba,kanvekili
HaUm
Aras, dün Hürriyet'e verdigi demeçte, yeni yasama Yllmda kürtçe kon~amn
serbest blrakllmaSlrun Meclis gündemine getirilecegini belirt~
ve Cumhurbqkaru'nm
da kendisiyle
aym görü,te oldugunu bildi~ti.
Demecin yaymlanmaSlndan soma
bqlatllan 8Oru,turma tamamlarunca
Aras hakkmda dava açlhp açllmaya-
cagma karar verilecegi ögrenildi.
DGM Cumhuriyet
Ba~8avcl81
Nuret
Demiral,
soru~turmalarm
kanunlarm verdigi yetkiye dayamlarak raplldlgml belirtti. Demiral,
SHP'run Kürt raporu için açllan so~turma
için de ~unlarl söyledi:
"Biz kanun
gereti
partHer
hakkmda
sonlftunna
açamaylZ.
Kitisel suçlarla ilgileniriz. Bizim
IIU anda yaptlglIDlz, Kürt raporunun haZlrlanmasmda
kÎfÎsel bir
suç mu, yoksa parti suçu mu var,
bunu belirlemeye
Çahlllyoruz.
.Eter kÎfÎsel suç varsa geretini biz.
yaparlZ. Ancak parti suç ÎflemÎf:"
se, 0 zaman biz d08yayl Yargltay
Cumhuriyet
BqsavCJ.hjl'na
göndeririz."
Demiral, bir soru üzerine ,imdiye
kadar 25'e yakm milletvekili hakkmda soru~turma açtlklarlru belirtti.
N~ret. Demiral,
bunlarm büyük
çogunlugunu Kürt 80runu hakkmda
çe~tli demeçler vererek kanunu ihlal
eden milletvekillerinin olu,turdugunu
söyledi.
DGM Savclhgl, önceki gün de
SHP tçel Milletvekili tstemihan Talay hakkmda, "Kürtçe radyo yayml serbest
brrak1lsm" ~klindeki
demeci nedeniyle soru,turma açml,tl.
Güne~,28. 06.1990
Pervari, ~lfnak
.ve
Malatya' da
.
.ç~~l~ma:4 ölü
~IRNAK-SURT-MALATYA;
!
-(GOn-Ha)- sürt'in Pervari ilçesi
Dotan KOyü yakmlannda arama
ve operasyonlanm sürdüren güven- ,
lit ,oç1criyle bir grup PKK (Parti- .
ya Karkeren Kurdistan) militam :
arasmda çatllma Çlktl. çatl~mada
Jandarma Çavu~ Osman Koç ile
bic militan OldO.~Irnak'in Güneyçam kOyü yakmlannda da operas. yon yapan uk~ timde 'Orevli NaD
Acar,
yola
dO~nmÎ$ mayrmn patlamasl sonucu 01dO. Malatya ValiliAi, Ye~ilyurt ilçesine balb Kulanglç KOyü'nü
basan iki militamn, kOy muhtan
AU Dumn'I (SO) Oldürüp, Ail Kaya île Elif Kaya'ya yaraladlktan
soJU'akaçtlAtm bîldirdi. Militanla~
nn, muhtann oAlu Merda. DulUIl'l da kaçmnaktan vazgCçtlkleri
.belirtîldi. .
113
REVIEW-BERIIEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
Hürriyet. 29. 06.1990
" Suriye tatbikat yaplyor,
Türkiye de slnlrda hareket halinde
Karlillkii
manevra
•
.
Sur!ve, muhtemel blr Israll saldir1sma kal'$l kara, hava ve denlz
kuvvetlerlnln katlldl91 "gene!
seferberllk" dOzevlnde blr tatbI.
kata ba$ladl. TOrklve
de Surl~
ve Slnlrl bovunca gOv.enllk ön~
lemlerlnl artlrdl. Askerl blrllklerIn tevakkuzda OldUO.u.blldlrlldl
."MAlARA TEMlzLlII"
Surlye smln boyunca dUzenlenen genl, çaph operas. yonda, Slnlra yakm daghk lç kesimlerdekl magaralar da gUvenllk gUçlerince lek lek arandl.
Ozel llmlerin dilinde, bu aramalara "magara le!ßlzlIgi" adl verillyor.(Fotograf: Hilmi DIKEN)
IT
ADANA/ISJ<ENDERUN, MIL-HA
IORKtYE'nin
Hatay'.
daki Suriye smm boyunea öneeki gOnden itibaren çok yogun güvenlik önlemlerinin ahndlgl, smlra askeri birlikJer ve özel timlerin sevkedildigi
gözJeniyor. BöJgeye mekanize
birlikler de gönderiliyor.
Suriye smmnda kuJe ve devriye nöbetJeri slklastmhrken,
Slnlr boyu geee-gOndOz projektörJerle aydmlal1hyor.
J andarma
komandolan ve özel harekât timlerinin daghk yörelerde dOzenledikleri magara operasyonlarmda
tOm magaralar didik didik ara.
narak güvenlik güçlerinin deyimiyle "temlz tutuluyor."
Yetkililer, Slllir boyuna gOvenlik güçleri sevkiyall ile denetim ve operasyonlarm slklastml.
masl konusunda aynnl1h bilgi
vermiyorJar. Bir yelkili, "slmr
güvenlijti konusunda
normal
uygulamalar"
demekle yetindi.
Denetim ve operasyonlara,
son günJerde Suriye smmndan terörist slZmalarmm slklasmaslmn
114
yol açl1g1 samhyor.
• SURlvE'OE SEFERBERLIK
TATBIKATI
Öte yandan, Suriye Silahlf
Kuvvetleri, genel seferberlik dozeyinde büyük çapta bir tatbikat
yaplyor...
.
Suriye K~a, Hava ve Deniz
Kuvvetleri'nin kal1ldlgl son ydlann en büyOk tatbikatma kallIan birliklere bir konusma yapan
Savunma
Bakam Korgeneral
Mustafa TIas, olasl bir !srail saldmsma karSI uyanlk bulunulmasml istedi.
"SlIahb kuvvederimlz, blr hrall ssldmslm ber türlü ImkAnla
göjtüslemeye bazuibr ve bu yol.
la zorla ahnan baklanmlzla, toprak ve onurumuzu
yeniden
sajtlayaeaktIr" diyen Korgeneral
TIas, bir saldmnm tsrail'e çok
pahahya mal olaeagJm belirtti.
Suriye'nin bu büyük çaph as.
keri tatbikatmm, !srail'deki aSIn sagel hükümetin bir "savq
kablnes!" kurmasmm ardmdan
yapdmasma isaret ediliyor.
Doiiu Perlnçèk'e ..
5 VII hapls Isteml
OOO'e Dogru Dergisi
. Genel Yaym Yönet-.
rneni Dogu Perinçek
h;akkmda, be1layn konu1lmasmda bölücülük propaglmdaSl yaptlgl gerekçe-.
s~yletoplarn 25 YIla kadar
hapis cezasl istendi.
.: Diyarbakir
Devlet
Güverilik Mahkemesi
Savclligl'nca hazlrlanao.
iddiana,mede, hakküida!
glyabi tutuklama. karari:
bulunan
Perinçek'in,.
DiyarbakIr,' Van,' .Batman, Nusaybin ve Siverek'teki konu!?malarmda'
bölücülük propagandasl
yaptlgl ve milli duygulan
zaYlflattlgl gerekçesiyle
toplam 25 yI! hapis cezasma çarptlnlmasl
isteniyor. Perinçek~in yargl;Ianmasma önümüzdeki
günlerde DGM'de ba1llanacagl bildirildi.
REVUE DE PRESSE-PRESS REVlEW-BERHEVOKA
edi_
ÇAPt-RIVISTA
Istanbul Haber Sen1Ii - ''Su.
l.tlcI DlteUkte J8)'ID yapm8)'l ,Iar
dr ft Sirgia" kararnamesi olaolaa Halk Gerçeti ft
rak adlandmlan 424 say1l1kanun
2000'e noera deraUeriDiD buim
hUkmUndeld kararname dUn ilk
JUt o1anIbcak 'IèIIIIeri'Dde makez uygulanarak iki dergi ile bir
kar deraJleria baIIIm ... aedeDlymatbaa kapatlldl. Kararnamenin
le 42418)'1h kanDD biikmiiDde kabirinci maddesi gerekçe gOsteriler&nIameDiD 1. maddesIDiD (a)
rek2~~Do~ileH&kGerçebeDdi DyanDC8 Ol .... ütü Hal,
Iidergileri süresiz, bu dergileri ba- B6Iae v.IIJIII'aIa teIdIft tizeriDe 10:
san lstanbul'daki Ibcak MatbaaaiD lireyle kapatllm...
tçlfleri
.. da 10 gUn sUreyle kapatllarak
Baka...... 'Dca uygDD lörülmütmUhürlendi. Kapatma kararlan
tir."
dUn dergi ve matbaa yetkililerine
Matbaa)'l mUhUrleyen polisler.
tebliA edildi. lçisleri BakanhAi'nm
daha sonra dergilerin daAitlmml
kapatma kararlannm OlqanüstU
yapan Hir DalJtlm'a da ayrn tebH& BOlge V&ilili'nin Onerisiyleligatl yaparak H&k Gerçeli ve
&mdlAi belirtilerek, kapat1lan ya- 2000'e Do~'nun
daAitlmm1n sü-;
t
ymlarm "Türld,e Cambarlyeti •
resiz yasaklandJA1rn belirttiler. DaDia ülkesi ft milletiyle böliDmez
ha IOnra H&k Gerçeli ve ~'e
bitüDlitü
aleylûae ft mßU day- Do~'ya
gelen ayrn polisler ka~.
IDian zayJOa"C1 Dltelikte ya)'lD patma tutanaklanm tebliA ettiler.
yapm8)'l ..... ediDdlkleri" One sU- H&k Gerçeli'ne yapdan tebligatrüldU. Kapatma kararlan, basm
ta gazetenin ''Damus, dia, itkenkuruluslarl ve siyas& partiler ta- ee, lillia
modneriDi ltIeyerek
rafmdan tepkiyle karsdandl.
devlet ve pftDlik
kunederine
lçisleri Bakanl1Ai, OlaAanUstU k8l11 gelmeye, sUabb micadele
H& Koordinasyon Kurulu Bas- edeDleriD datekieDmesiDi saila-'
kanhAi'mn 27.6.1990 tarih1i karar-, maya yôaeUk tamamea abartlll ve
Ian dUn lstanbul'da uygulandl.
gerçek dlfl JlIYIDyaparak kam.
DUn sabah ilk olarak GUrpmar~ diizeDlDlD dddi Jekiide bozalma~
da kurulu Nanz Jbcak'a ait Il1cak IIDa Dedea oldalu" yaZlldJ.
Matbaasl'na gelen pollsler, bakan2000'e Do~'ya
yapllan tebliA11kemrini matbaa mUdürü Serdar de ise derginin, "bölledekl fullIbcak'a tebliA ederek tesislerin 10 ,edert ya..... ù.settirerek lerçek
gün süreyle kapatddlAim bildirdi.... 1 baber ve yoram yapmak SUe,
1er. Istanbul Emniyet MudUrlUAü retiyle bölledekl kamu düzeDiDIa
GUven1ik ~ube MudUr YardJmcI- chldi fCkUde bozaimUID&, böige
SI Yiiksel ÇarbaCiotia ve polisle- balklDlD beJecaDlaam8llaa,
girin düzenledikleri kapatma tuta- WDIik kanederiDiD lörevleriDl,
naAmda, lçi$leri BakanhAi'mn ya- aeœti gibl yerine letirmeleriDi eDZlSlna delinilerek SOyie denildi:
lelleyeeek Jekllde ya)'la yap"lI"
"lbcak 1esisleri'Dde budaa ve belirtildi.
OIapaüstü Halllöllesi ft micavir IOerde d..... 1l'l1yapdan 2OOO'e Tepldler
DoAra cIeraW Ile HaIk Gerçeti pSansUr ve Sürgün Kararname-'
zetal budcblmd .. baIIisIe, OlajaDiistii Hal JIöIa'eII'Dde bu JlIYID- si'nin ilk kez uygulanarak dergi ve
matbaa kapatllmasl, basm kuruIarm, full,ederf,.....,
aksettirerek lerçek dIfI.I1Iber ve yoram luslarl ve siyasi partilerce tepkiyyapmak saretlyk kamu dözeBinin le kar$dandl. Kapatma karanndan
dddi düzeyde bozaimulD&, böl- sonra bir basm toplantlsl dUzen• baIIaDm .,.....nl.nm_n., p- Ieyen 2000'e DoAru Dergisi YaZllsftDlik kunederiDia
görevleriDi leri YOnetmeni Hüseyia KaI'8llhk,'
aereti gibl Jeriae gedrmelerini ea- basma haZlr iki saYlmn matbaalelleyeœk fCkllde ya)'lmiaDaa ve mn kapatllmasl nedeniyle basllaTürldye Cumburiyeti'Dla devleti mayacaAim sOyledi. lllcak 1esis1eft m1Uetiyle bölüDmez bütüDliiJü ri'nin 10 gün kapatllmasl nedeniyaleybiDe ft mIIU duyg~an QI,Ylf- le basm toplantlsl yaptlAI slrada,
derginin daAltlmmm yasaklandl-
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
'
424 saYlh kanun hükmünde kararname
uyannea 2()()()'eDoAru ve Halk GerçeAi
dergileri süresiz, bu dergileri basan
~ lstanbul'daki Iheak Matbaasl da 10 gün
süreyle kapatlldl. Karan tebliA eden polisler,.
matbaaYl mühürlerken Hür DaAltlm.'a .da. bu,
iki derginin süresiz yasaklandlgml blldlrdiler.
OlaAanüstü Hal BöIge ValiliAi'nin
önerisi üzerine lçi~leri BakanhAl'mn
aldlgl kapatma karannda, söz konusu
~ yaymlann 'Türkiye Cumhuriyeti'nin
ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüAü
aleyhine, milli duygulan zay1flatlClnitelikte yaY1~
yapmaYl ~iar edindikleri' saVlyer aldl.
e
Ai haberini OArenen Hüseyin Karanllk, '2~'e DoAru'nun susmayacaAim, gerekirse bas ka bir adla
Jeniden ya)'lna devam edeceklerini
sOyledi. Sorunun basm OzgürIUAQnU ilgilendirdilini ve TUrkiye'de
ltararnameyle estirilmek istenen
ûrtmarnn kabul edilemeyeceAini
sOyleyen Karanhk'a daha sonra
polisler tarafmdan derginin baslMlnm, daAitlmwn, yaY1mmn, çol&tllmasmm sUresiz yasaklandlAi tebliA edildi.
2OOO'e Dotru, Halk Gerçqi,
Öqöriik
DÜDyasI, Demokrat,
Odak, lKiDiD Sesl, Eylem, Adlmlar ve Devrimcl GeaçUk adh yaymIan basan Ihcak 1èsisleri sahibi
Nark Ibcak, matbaanm kapatllmasmdan sonra Cumhuriyet'e ~u
llÇ1k1amaYIyaptl:
"Biz bastJllmz yaYIDIarda kal'IUDlUIleYe lQ1an bir yazI o1mamasma IIfIn bassasiyet lösteriyoraz.
.Bu matbaacuuD meseleal detD,
bum ÖZlürlüli meselesidir. NereJe vanlmak isteDiyor bUemlyoram. ZateD karal'DlUDe lUIlIJ8SIlYIl
aylun. YII)'IJI1 durdarmak VlII'keD,
aedeD matba8)'l kapat.yorlar bUmlyoram. Bapa ANAP mlDetvekilleri bile KürtçeDiD serbest bll'llIuIm811 içiD demeçler veriyoriar.
Bu kararaameyi çlkaraDiar öDee
keDdi mlUetveldlleriDllHlstursuDlar. Bu kararla "cared de yasakhyoriar. Bana yöaeUk blr gözdaIl olduluau dÖfÜaüyoram."
NarlZ Dlcak, brann ipt&i için
ldare Mahkemesi'ne basvuracak-
larlm da sOzlerine ekledi. '
lstan.bul Gazeteciler Cemiyeti
B8$karn Nezib DemlrkeDt de bun-'
dan sonraki gelismelerin daha va..:
him olacaAi $Cklindeki endi$elerini
dile getirerek sOyle konustu:
"Daba öDee çlkartllaa kaDu
kuvvetiadeki kararDameDiD uyplaamaslaa, dolaYlslyla matbaal .. ,'
na kapatlimUl 018)'lna tamk olayoraz. BUDdaDsoaraki geUtmeJe..
ria çok daba wblm boyudard ..
olacaIJ iDaaCloo8)'lm. UzaDca bit
süredea beri mevcut klildamalar'
yürürlükte Iken terörüa bAIl devam etmalnin nUll izab edUeceilni merak ediyorum. YiDe çocuk.
lar öldürülüyor,
ylae liveDliIt
kunetleri measuplan Jebit ediliyor. Ya)'lD organlan susturalmUf
vaziyette. Acaba bir yanllf adret
dotra gidlyor mu dl,e sormak IhtiyaCI lçladeyim. SaRlnm çözümIeri bafka yintemlerde aramak aerekir!'
TOS Genel Baskarn Orhan
Erinç de 28 haziramn Türk basm
tarihine kara gUn olarak geçece:
lini belirterek sOyle dedi:
"424 .. ydl kararaameDla t~leri BakaRl tarafmdaD ilk kez uy~
galaadlll 28 bazIraD, Türk baslD
tariblne kara bir güa olarak Ieçecektlr.
20 baziraD lünü Kütabya'da
Türk baslmmn özaür olduluadaD
IÖZ edeD tçltleri Bakam da ba aygulamaslyla bum tariblDde bak
ettili yeri ,üpbalz alacaktJr.
2OOO'eDoIra dergislDlD baslm.
115
REVIEW-BERHEVOKA
yayin. \'e dqltunm dUnluiUJmlWY~
la Ibc:ak Matbaasl'mn kapablmlW
ana)'BSaDIn öngön!ülü slnwh ba.
lin özgürlüjtÜnün de tümden yok
edUmesl anlamlm tqlmaktadu.
YetkUller, tuttuklan yolun yanIlfhllm ve tehllkeslnl anlamakta
daba da geç kalmamahdlrlar:'
Basm Konseyi Ba$kam Oktay
Ektl, kapatma kararlanm Abdü.
laziz döneminde y~anan Â11 Karamame'ye benzeterek $öyle dedi:
. "Türk basun, bugün Sultan Ab,dülazlz dönemlnde yayunlanan \'e
bUlmAbaski altlna a1maYi amaçlayan AU Karamame'n1nklnden de
kötü ve keyfUijte açlk karamamelerle ezUmek lstenmektedlr. Buna
bqta slyasllktldann
mllletvekUlerl olmak üzere slyasl partlIerlmlzln blçblrlnln gereldl duyarhll
göstermemelerl ayn blr kaygl ko,n!.lsu$lur.
ÇAPÊ-RIVISTA
Dunya Yüzünde suskun basIDIa demokratlk slstemin kunllabUdilinl ve ~ledlebUdiAini gösteren.
bir ömek bulunursa, siyasl partilerlmlz de bu tutllmlannda
blr
gön baldl çlkablllrier. Ancak sls-,
tem Idlltlenlp kendUerl de bakla-'
nm savunmak lçln özgür blr baslna Ibtlyaç duyduldannda,
çolunca vakit çok geç olur."
ÇGD Genel B~kam Kahml Yddmm, kapatma karanm $öyle deAerlendirdi:
"MatbaB kllpatmaDlD, gazete ve
dergllere sansür uygulamamn te.rörü önleme amaclyla blçblr IIglyoktur. Iktldar, terörle mücadele edlyor görüntösü yaratabllmek
.Içln basIDa saldumaktadlr.
Basl,i1a saldlrmak güçsüz Iktidarlann
~Idir. Basuù d~man gibl görmek
ve kar,lsln,a almak, blçbir iktidll,ra bayu Retlrme~tlr
ve getirme-
si
STAMPA-DENTRO
yecektlr:'
.' Prof. Dr. Çetln Özek de Türki.
ye'de basm özgürlüAünün tümüyle
yok edildipni vurgulayarak "Bu,
olalanüstö hal bahanesiyle TürIdye'de diktatörlük reJlmlnI kanltlayan blr olgudur. YaFgl yolu da
yoktur. Karamame çlkanldlll zaman gerektl tepid gösterllmedl.
Bunun sonu bllfkanllk slsteml deAll diktatörlöktür" diye konu$tu.
Sos)'alist Parti Genel Ba$kam
Ferlt Dsever de yaptlAI açlklama.
da, GüneydoAu Kararnamesi'nin
gerçek hedefine yöneldipni belirl~
ti: Iheak Matbaasl'mn kapatJlma.
sma GüneydoAu Bölgesi'ndeki ha.:
berlerin ''yanh$ aksettirildip" ~k •
linde gerekçe gösterildipnl belirtentlsever, "Oysa daba geçen günlerde böyök blr katliam yqanan
Çevrimll köyüne 11 gün sÜftyle
bulD sokulmam. Haber alma öz;
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
görlöjtÜ karamamelen!en
SOBra
kullanllmaz oldu. Basm sadece
Olajtanöstü Hal BöIge VaIUlIl'nln
yaptlll açlklamalar doAnIIlusun-'
da haber yazabUir haie getlrlldi"
dedi.
DYP Istanbul h Ba$kam Orhan
Keçeli ise $öyle dedi:
"Bunlar Türklye'yi yöz sene gerlye götürür. Bunlar sansördör.
Daba basllip meydana çlkmalBlf
herhangi blr gazele veya de .... Ipn
bu tür blr hareket yanllfbr. Hem.
hör ve demokrat olacaAiz, Avru-,
pa KoDRyi'ne glreœAIz, sma usullerlmlz de yüz sene öncesine ait
olacak. WsI birblrlyle çel~ldye
d~r. Bum dÜ$ÖBör,d~ündülÜnü yazar, fildrlerlnden ötürü blç~iqekUde sl!ç1a~mamaJldl~." ..
=================================Cum huri yet 30. 06. 1990 =
KOPENHAG
FERRUH YlLMAZ
KOPENHAG '- Avrupa Gü.
venlik ve l$birlip
Konferansl
,(AGIK) çerçevesinde Kopenhag~ 1
da yapllan Insan.Haklarl Konfe-l
ransl'nda Türkiye'nin "korktuAu'
IJqma gelmedi:'
Kopenhag'da:
dün irnzalanan sonuç bildirgesin-'
.de azmhklar konusunda veni ta"
mmlar bulunmazken azmhkiarin ~
haklarml koruyaeak garantiler de '
'getirilmedi. Bildirgenin azmhklar- :
',la ilgili bölümünde azmhk hakla- ':
Irmin kullamlmasl ya$adlklan ül- i
'kenin yasalanyla ba~d~ma kO$u- :
'luna baAland!. Ku11amml belli'
, $aftlara baAlaninl$ olsa bile bildir. "
gede azmhklara ulusal kimlikleri- .
ni ve kü1türlerini koruma ve geli$- .
tiime güvencesi veriliyor. .. .
Yakl~lk dört hafta süren kon-'
ferans boyunea ortak bir aZlnllk
,tamrm getirilmesi yolunda öneri •
.1ere raimen önerilerinin tartl~ma.
'ya bile ,.açJ1mamasJ; Türkiye'nin
sorun.yaratan ülke olmaslm ön1e,di. AzuÏ1iklar konusundaki tarl1$malarda Türkiye'nin sözü bile
ed,ilmezken özellikle Bulgaristan
: .ve Yunanistan sarun yaratan ülke, 1er olarak öne 'çJktdar. Azmhk
, naklarlmn kullamlmasma getiri. len slmrlamalar da bu ü1kelerin
. itiraz1arl sonueu bildirgeye almdl.
: rurk heyeti b~k~
Büyükelçi h.
116
AdIyânum'da PKK operasyonu
• MALATYA (Cumhuriyet)
- Adlyaman ve çevresinde
'g1lvenlik güçlerince yapllan oPerasyonlarda
PKK'ya
yard1m ve yatakl1k ettikleri saVlyla gözaltma ahnan 13
ki$iden Il'i sallverildi. Malatya'mn Pötürge ilçesi
yakmlannda
.bir süre önce bir erin $ehit edilmesi ve 4
PKK militaliinïn da ~Ölü eie geçirilmes~yle sonuçlanan
'çatl~ma~
S.OIU'9. bölg~d~.ba$l~tllan
operasyonlar
tamlUI!1ànd1. Operàsyowar
slrasïnda PKK'ya yardlm ve
'yatakl1k etti#i savlyla biri kadm 13 ki$i gözaltma ahndJ.
Malatya DGlvi'ye sevkedilen 13 samktan Mehmet Vzun
ve Abuzer Yav~ tuttiklamrken
diger Il'i sallverildi.
Thtuklanari san*lar hakkmda TCK'mn 169. maddesine
muhalefet ettikled savlyla 5 Y11akadar hapis cezasJ
i~temiyle.dava açlldlgJ. bildirildi.
.
______
ÇAPt-RIVISTA
----Cumhuriyet.
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
30. 06. 1990
--.j
Kapatllan dergiler isim degi~tirme hazlrllglnda :
'YaYIDIIDIZI
sürdürecegiz'
'Süresiz olarak kapafllaIi 2OOO'eDoAru;' . , ,'" ,:,:~
...,~n:-kapatma
cezasma çarptlnlan Ihcak
'
iJergisinin kadrosu "1999' a DoAru' veya
. "Nlatbaa~l' mn müdürü Serdar Ihcak, gerekirse
"2001 'e DoAru" adh, Halk GerçeAidergisinin
Avrupa Insan Haklan Komisyonu' na gitme
:kadrosu da "Yern Halk GerçeAi" adh yeni
karan aldIklanm bildirdi. Ihcak, "Bu sol
;dergilerle piyasaya çIkmaya hazirlamyorlar.
basim susturmak için atllmI~ bir adImdu.
lç PoUtika Servisi'- "Saasir'"
. ,- --,..~~."..
, .. -.,'
• '
sirgö. Karamamesl" olarak. duAunu söyleyen ~dlla~ ~kflrat!
m, karar i!e bun1arm da basUama-:
,adlandmlan
424 saydl Kanun~ ayru yaza kadrosu ile yem blr dergl
dlAtm kaydeelen lhcàk,dldnd
bir
Istanbul Barosu Ba$karu TarHOkmllnde Karamame'ye daya- çlkarm~ haza!~Ama b~I~~lkla~lmatbaam olsaydl onlan orada
,gut Kazan da iki derginin yaYIDImlarak sllresiz kapatdan 2OOO'e m, yem derglmn admm
1999 a
basmaya bllflardJm" diye konu$mn durdurulmasl, bir matbaanm
Dotru ve Balk Gerçetidergileri Doiru" veya "1OO1'e Dotru"
'tu. Matbaada basdan öteki sol
kapatilmasl karanm "demokraslile 10 gOD kapatma cezasma çarp- olaeaAmI.açlk~.dl. M~tbaa sorudergilerin kâAltlarmm da içeride
ye dü,ürülen bra bir leke" olatmlan lheak Matbaasl, "urann
nunu çözmek IÇ1~de bu kampan'kaldlAtm, bunlan çlkarma flrsatl
rak yorumladl. Kazan, aÇ1klamaIptall" için ldare Mahkemesi'ne
ya açtlklanm behrten Akflrat, bu
bulamadlklanm
anlatan Serdar.
smda $U görÜ$leri savundu:
gitme karan alddar. lheak Matk~ranyamn
ba$arlya ul.a$~as!lheak, "Butllar kendilerine klsa
"424 saydl karamameDin b.....
baas! MlldOrll Serdar Dim, ge- mn ~ameye
kRr$1Sl~asI blr
süre lçln bqka blr matbaa bulsakuk dl,1 ve çajt dl$l blr düzcnlerekirse kararm kaldmlmasl için ceva~ olaeaAlm ..ka~dett1. Yazl,
lar bile basamazlai'. KAiltlan lçeme oldugu apaçlk ortaya çakllllf'l
Avrupa Insan Haklar! Komisyol$len MüdürU Buseym Karanhk
ride hapsoldu'! dedi. Sol dergiletir. Bir yaYlnl durdurmak ve yinu'na bqvuracaklanm
bildirdi.
imzaslyla 2000'e DoAru dergisin'rin baslml konusunu bugüne karütmeye tanman bir yetklyl dene-'
Bu arada,lçi$lerl BakanhAt karaden y~pd~n basm aç~klamasmda
dar "tlcari" gözle deAerlendirdiktimsiz blrakmak asia kabul edUenmn tebliAinden soora dOn topda lçl$len .BakanhAt mn son kalerini belirten lheak, "~Imdi kamez."
lanan 2000'e DoAru dergisi yOne- ran~n gerl ~nmasl ve basma özramamenln engellemelerine karAnkara Barosu Bqunl
Enaa
timi, aym kadro lIe "l999'a
gdürlÜdk
lçmk,uI.lkb~
çaPümddavlekyurt'I he~ türlü $Cyi yapacaklanm,
Erzurumiuoilu
da dün yaptlAt
n..Jh.. ••, v-a
"2001'e Dolho.,"
ad1$10 a et II
Ir m ea.e eam,.
....,6'..
WJ
6'''
Ö gü I
k k
yargl yolunu önce Türldye'de de-'k Ge_I d
.. ö
..
panyasmm r t enmesme at 1-;
açlklamada,
"Türklye'de
artJk
erglsl y nellml
d b I
kl
b l'rt'Id'
neyeceklerlni, gereklrse de AvntIl,"B
özgürlükler Istlsna, yasaklar ka"y
ni
B-'k
Ge_I"
dl
a u unaea an e I I 1.
t
d~
e.
..
a I yeHalk GerçeAi Dergisi Genel Yapa nsan Haklan Komlsyonu'na
rai haline gel~tir"
görü$llnll sa.m d~rgl ç~k~rma k~~
alddar.
ym Koordinatörü Hüseyin Aykol
bqvuracaklanm"
bH.dirdi.
vundu.
Ikl dergm~n sUreslz, blr matbada, Cumhuriyet'e yaptlAI açlkla,
. Tepkiler
Halkm Emek Partisi Genel
arun da 10.gün Sll~eylekapatllmamada, "yenl blr ,Irket, yenl bir
B~kanl Fehmi ~tIdar ile SHP Issma yönehk tepkller de sürUyor.
dergl iIe kaldliIlßIZ yerden devam
Bu arada, iki dergi ile bir mattanbull1 Ba$kanl Ercan Karak ..
Yapllan ~flklamalarda, kar~ ~!-edéceilz"
dedi. lheak Matbaasl
baanm kapatllmasl karanna yOda dUn yaptlklan açlklamalarda,
!n.~ak
Bu, deDlO~ye
~Üf~ile anla$malanmn sUrdüAünU benelik tepkiler dUn de sürdU. çGO
kararl a~lr $ekHde ele$tirdiler.
rülen kara blr lekedlr de~I.~;
lirten Aykol, "Gereldrse fotoko.Genel Ba$kanvekili Rahml Ylldll$lklar, "Bu kararnameyl uyguIa. O~~1l
~al ~Ige YaliliAi pi Ile çoialtank
yenl blr dergl
nm, yaptlAi yazdi aÇ1klamada tüm
yan vall, bugün fmen hem anayamn, önenSI I1zerine lÇ1$lenBakançlkannz"
diye konu$tu. Aykol,
basm kurulu$lanm olay kar$lsmsamn üstündedir hem de uluslahit na 424 sa~ Kanun HllkmUnhukukçularca. ~'argl yolunun tada sessiz kalmamaya çaAirarak
rarasi sözletmelerin üSlÖndedlr"
de .Karamame ye dayanarak s~inamen kapali. olup olmadlAull
. "Botulmak Istenen yalmzca bayorumunu
yaptl. Karakllf da
reslz olarak kapatllan 2oc,»o ~
ara$tmldlAml sö'yledi. Halk Gersin özgörlüiü, hukukun östüntiaçlklamasmda, uygulamalar ortaü
Dotru ve B~ ~~
dergden
çeAi'nin sahibi tsmel Atet de dün
i
IIkesl
deilI,
tümüyle
dayken, TUrkiye'de smlrh basm
karamamede
yuru~.durd~yaptlAI yazah 3ç!klaniada, "Ya~
demokrasidir" dedi. çGO lstanözgUrlU~ünden de söz edilemeyema bran altnamaz derulmesme
nlmlZl sürdörmeye
IiararhYlz.
bul Sube B~kam Koray DüzgöeeAini söyledi.
,kar$m yargl yolunun tamamen
'Ballun en dotal baldanndan biri'
ren de açildamasmda,
kapatma
OtomobH-l$
Sendikasl'ndan
,kapatllmad1l1m savunarak m~olan haberletmeye getirilen bu edkaranm, "Hlder'ln Idtap yakmayapllan açlklamada ise dergilerin
kemeye bqvurmaya karar verdlgeIlemeier kaf$lsmda demokràl'
.yla et ~amIi olduiunu" savunkapatllmaslyla, basma yönelik uy1er•. ~'e
DoAru'nun sorumlu
tüm kamuoyunu duyarlt olmaya
du. Düzgören, "Yaza albndtr, SÖZ
gulamalann doruk noktasma Ç1k'yazD$len.mlldl1rl1Adnan Akfarat,
çaimyontm"
dedi.
gümÖ$tör, süut Ise ölümdür" detlAI vurgulanarak karar protesto
'Cumhunyet'e yaptllt aÇ1.~am~a,
Her iki dergiyi bastlAt için 10 di.
edildi.
Böige ldare Mahkemesl ne gldegün kapatma eezasl verllen lheak
',Deng,
Oevrimci Mlleadele,
Bu arada, dUn 2000'e OoAru
r~k "~
....... için dav8;~çaMatbaasl'mn MüdürU Serdar Ut- Emek, EmeAin BayraAI, Balk Dedergisinden bir aÇ1klama yapilacaklarml blldlrdl. Akflrat,
Ka- 'cak da karan deAerlendirirken
.mokrasisi,
l$Çiler ve Politika,
rak, Genel Yaym Yönetmeni Doramame anayasaya aYlun~r. K?••Bu, sol basml susturmak için
Medya Gü~,
Sorun, Sosyalizm,
iU Perinçek'in PKK liderl Abdul~~yu Anayasa Ma~~meSI. ne go- ,ablllll!J bir adlmdlr. Demokrasinin
Siyaset, Yenl Demokrasl, Yeni
lah öcaIan HeyapUAIröportaj ne.u~y~
~a~~
~edl.
s6lbaca~lm kanyorlar. Buna lzin
Öneü, Komün, ÇaAda$ Yol, KIdeniyle Istanbul DGM'de görillen
'bTI~rbk!yedmn. ~h~ e bDoljtru ver_y~"
dedi. Matbaada
vdclm ve Hedef dergilerinden yadavarun beraatla sonuçlandiAt bil:Il
Ir erglye I tlyael u Ull- . bafka. ~I. <!ergilt;TÎn.!;Ie.~àSddl,ln,_ Pllan ortak açlklamada da uygudirildi.
- ';\"
lama ",Iddede"
kmandl.
'Ye
.\<....
.\<....
117
~
<:::
c:
--'
ex>
l'T1
0
l'T1
SHP iplalini isledi
s.s. Kararnamesi
SHP, 424 ve 425 saYIhKHK'nin iptali için
Anayasa Mahkemesi'ne ba~vurdu. SHP Grup
Ba~kanvekili Güne~, "Cumhurba~kammn bu
iki kararnameye irnza atmasl otoriter devlete
olan özlemini ifade etmektedir" dedi.
ANKARA (Cumburiyet Bürosu) - SHP, kamuoyunda lOSS
karamameleri"
olarak tammlanan 424 ve 42S sayrh kanun hUkmUnde karamamelerin
(KHK)
iptali için Anayasa Mahkemesi~
ne b~vurdu. SHP Medis Grup
B~kanvekili Hasan Fehmi Günq,
her iki kararnamenin demokrasiye, hukukun UstUnlU~Uneve anayasaya aykm oldu~unu ifade
ederek, "Cumhur~kam'nlD
bu
lkl karamameye iIDZaatmasl otorlter devlete olan özlemlni ifade
etmektedir" dedi.
SHP'li GUne~, dUn TBMM'de
dUzenledi~i basm toplantlsmda,
424 ve 42S sayJlI karamamelerin
iptali için Anayasa Mahkemesi~
ne yapllan b~vurunun gerekçesini
anlatlrken ~unlan söyledi:
''ANAP, demokrasi ve hukuka
inançslzhk içinde bir yönetimi
amaçlamaktadlr.
Yasama görevi
KHK'lar De yürütülmek istenmekte ve anayasa ihlal edllmektedir.
Bu iki kararname, temel hak ve
özgürlüklere i1~kin düzenlemeler
yapmakta ve demokrasiyi asklya
allci yöndedir."
GUne~, her' iki karamamenin
anayasanm 2, S, 6, 7, 13, IS, 23,
28, 29, 38, 91, J03, 104, 120, 121
ve 148. maddelerine aykm oldu~nu da belirterek karifl çlktlktan noktalan ~öyle maladl:
- 424 ve 425 saytll KHK'ler
anayasamn 121. maddesinde öngörü)en karamameler nitelliini ta!flmamaktadlr.
- Düzen1en~ yönü anayasaya
ayklndlr.
- Demokrasiyi özünden zede1emektedir.
- Kanunlarla düzenlt:nmesi
gereken konular, kanun ~ükmünde kararnamelerle
duzenlenmektedir.
- Yasa yapar gibi yapllml!f1ardIr. Yani KHK'ler bazi yasalarda
düzènlemeler yapmJ!f, yasalann
baZI maddelerini deA~tirmi~tir.
- Olaganüstü hai bölgesini ta'ian uygulamalan beraberinde getirmÏ!ftir." .
SHP'li Güne~, her iki karamamenin, anayasanm 12L maddesinin 3. flkrasmm
tarif etti~i
nitelikte karamameler olmadlglDI belirtirken,
"Bu niye yapllml!f-
~
~
,
(f)
rr
~
Anayasa Mahkemesi'nde
tir? Bu bir kaçma yoludur. dan son derece önem ~Iyan bu
Anayasa Mabkemesi'nin deneti- KHK'lerln TBMM'nin onaYlDa
minden kaçmak için açlkgözlük sunulmamasJ balinde yürürlükten
yaptlmaya çaI~t1Jqor" dedi. 424 kalkmalan çok d~al bir gerek~yJlI KHK'rlln y~~rl'H.a~us- tir:'
to haI statflsU Qrt<qtaJ
, aYI
GUn~, her iki kararnamenin
amaçladlAI~da l¥iyded'"
. '. ~ anayasamn S, 6, 7, 120. maddelekaramamc:lerin TBMM', ",ona,- . rine aykm olduAunu da kaydedeyma sun~mam~1\I
da;~$tirdf'.;,rek,
"424 saytIJ KRK. olaganüslü
424 ve .42S saYlJf1ckQh,hük .. ball yaratan !fiddet bareketlerinin
m,ündeki ,taram~~nn
10 Ma- ortaya Ç1kog. veya !flddet olaylan
'yis 1990' günU Resmi Gazete'de sebebiyle bmu düzeninin ciddi
yaYlmlandl~ma
ve aym gün !fekilde bozuldugu ve bu nedenle
TBMM'nin onaytna sunuldu~una olagan'Ustü bal uygulamasl yapli~aret eden Güne~i.sö~elini ~ôyle 'Jan böige dt$IDda da olaganüstü
su~~ur~.u:
.
f:, Q_~~ ;2.:. iahurallanm
uygulama esa5lm
0 gunden sol.J~~Ji~nt
~tirmektedir"
dedi. Kararnameca bir sü~ ~nill'r,
'WlI~ de "mücavir alaq" admda bir bölre içerisinde ,~;
."
i4i~;.ve genin ihdas edildi~!li de belirten
~san.~ k~u~~
IIE'rb' dè~~- Gün~, "Oysa ki anayasa, olagatim gorevkrim Ile,
iiiislü ballerle iJgili oIarak berbanWn bunlardap'so,
.:, ,~~5bli
gi hir !fekilde olaganüstü bal
~8nun hükmünd, ..~",ram~~
rèji-.ï uygulamasl )'llpllacak hir
n onamadan l EylI!11~ faribl- mücavir alan öngörmemi!ftir. Müne k~dar
tatile
girmi~tir.
cavir alan kU!fkusuz !fiddet hareGörüldüAü gibi, 424 ve 425 saytb ketleriniil ortaya çlkmadlg. bir
KHK'lerin onay i~lemlerinin ger- alandir. Öyle olsaydl, bu alanda
çeldqmesini saglayacak makul sü- da ~iddet hareketlen nedeniyle
re çoktan ~lImJ!fhr. Anayasamn olajtanüstü bal iJan edilirdi" diye
91. maddesi, 'YaYlmlandlklan gün konustu.
TBMM'ye sunulmayan karamaGüne~, 424 saYlh KHK'nin bameIer bu tarihte yürürlükten
slnla ilgili olarak. uygulanacak olakalkar' demektedir. Bülün sunu- ganüstü
haI rejiminin
ülke
Ian bu durumlar kariflslDda ana- düzeyinde olaganüstü haI bölgesi
yasaDln 121/3. maddesinde sözü dlsmda da uygulama esasl getiredilen anayasaDln temel nizaml, digini kaydederek sözlerini ~öyle
,telnel hak ve özgür1ükler ~ÇISID- sürdürdü:
t~
-~1I-:
"Anayasamn 15. maddesi, dü'iÜJIœ özgürtügüyle iIgiIi oIarak bu
tür bir KHK'nin Çlkanlamayacapm öngörmektedir. 424 sayrll karamamenin
l/a maddesi,
bu
8ÇIdan anayasamn 5, 6, 7, 13, 15;
UA), 121. maddekrine aykm oIdup gibi, anll)ti8DlD bUID bürriyetine iJi!fkin 28. madde île yine
süreli ve süresiz yayJn bakkJyla iIgill 29. maddesine de aykln buInnmaktadlr.
Basan özgürlüAü,
diqünce özgürlqünün
aynlmaz
bir parçasuu olll!flormaktadir. Bu
nedeDIe bu tan blr KRK Ile de oI~
sa böyle bir düzenleme yapmaDlD
anayasa! berbangi bir dayana~
yoklor:'
Gün~ 424 saytb KHK'nin ola~
~anüstü hal bölgesi dl~lDda meé;;
buri
ikamel
yaptulmlm
getirmekte oldu~nu da kaydede-rek, "Bir kimse olaganüstü hili
böigesi dJ!flDaÇ1kanlmJ!f ise artJk
o pbsa mecburi ikamctgâb uygu~
lamak olanag. kalmayacakbr. Ar-.
ok 0 'iabsa 0 bölgede olaganüstü'
bal yaptlnml ve rejimi uygulanmasl, anayasaDlD temel düzenl
kafiflSlDda olanaum"r.
Bu nedenIe bu KHK'nin lIb maddesi de
anayasanlD S, 6,7,13,15,120
ve
121. maddelerine aylun oIdugu gibi, anayasamn 'yerl~me ve seya:
bat bürriyeti' ~bg.m ~Iyan 23.
maddesine de aykm bulunmakladir:'
tlj
CIJ
CIJ
~
tlj
::s
tlj
~
OJ
['rj
-~
0
['rj
-.::::
C
0
3
:J>.
.()
::r
c
~
,<0
?;:
).
"t:l
t'r1.
~
CD
::s
CIJ
W
~
VJ
~
~
......
~
9
0
0\
\0
\0
0
I~
t7
t'r1
<:
;j
0
tl
t'r1
t"-
>
~
~
~
I
~
~
(f)
0:
N
l'T1
:::!..
I
r
-0
........
I
t
--
L
'":
~
~
....
i
!;'
~
~
,:::
f
ç,
~
'f'
~
-~
t,
:::
5
~
••,..
•• ~,
ote- ~~,
~ ~ ~ IL' l ~..c:
~.
J t"~'t'~.
~ - ~ J i ~f'l
Ci
I~
ti .k"'
-
~.C""
•
Cf,:
E
- c-: .... {
~ l:
Ç;.J; ~
"7,:"
!! ~ , - .....
~'j;- ~ <e- ,"-:;.ti t,
• .r-'
(..
c;- •
C:.. ~..
I:.. ';,,,
• roi
:t: ['"
e.I i'.'
'.
'!;;'
...
-
,-"
~.--
:1:"
,~
ç It;~.
'1
k ~
-.
;- ~-
1>
~
l
I:-
"i.
't Ii:
l"
-'\.
ç f
(.
,.
'£' • ~
on
'b ~ ~
~
,.
&..
t.
cc:..
-
t·
:t ~ ~ r.. ~
~
lot
tot.!. ~ '-
It'
'-~
&.
~
-
Go.
f.. ,.~
'"
.l;.JC,
tl b
~ <,.~
ç~
ET e;' po !: -
co....
"
.t l cg g:<r-'G\. ~ ~ i'~'E~' ~~~.~ ~ h. .f~t.: .~
.. "1... ~.~ •• t~~
~ ~ . :î. ~ It f\ .....
,
.r...
~
....~ .~'\
_
<j; -c.
~
t ~'f,oeö,. t ot fi
-
••
po ~
tb
~
E.r
t.:...,
"1.;~'
:~
t: ~
~r'ç f f
I;ï ~
ç
~
'G\,
1:'
-
•
~
t::.
ç
c;tÇ
E'~ 4. c;-
&.
.~, ~.
~,.
'
o~
......;"'!i:."P\
c~~
~- ':-~'lf_...":-=-:""
~-".¥~
t.
.e,
-
-
CL.
£
t:..:
. .t;
!::. c.;
I::
{l'
-'
l
-.;. t.:.
~:.t~~.~l! "'f it~~r
~~r;~~~
~'.~~
li' .r ~\- f;' t. t- ~.t 'L
~1; ~ r~:
.
.f' ~: .. ~.~t~:~~
'Sr C¥'
~ ~'L.t. f, r c. '" ~. t
~. b ""J. ~ ~ t ~~r~'£';{'~fi
l,~c: ~. ..:~ f. £ ~ ~ ~.~t. i
~r.. ~. .. ~ ~ •. ( t~~:': '~,;fiic<
.,t ~...r t- .zt. .t g~• [~
.. ~- ~~ ~ .
"1:'.,,, ,~,- f.
E.
't [1(.
\
cf
~':~f~
..
,~'
o--.f".
~
r~'
E
t
{ot.r.
t;.
c.
c.
ot.-.
of Crc: •
~
,
-
~
C:..
I
('9
I
I
~.~
•
::-
-
i~
li'
It
'~t'
0\ ~ !::.
r ~.~
.e
~.
r. ~ ~
~
t ~"
£i:
l' ~.
t.
t'
f:: l' ~.fi' (, ~
l~
f ote' \-
li' c.
1; ['"f c:.:..~
fi ~
ë. ~
!::..l'
t (..t fi: .~ fi' .£:
J. i E ~.~ f: ~ f .~:~,
oe;.. i \-~
r_
_.'~
I::
~
't ~
It.
\.
-
~~('9
e;
'&.
~
t.!. ...
~
b
Go
.~I
~
Ji\
I~
_
_
1;,
,e;
i:.
I
p\ ç
~.r
le
..
I::
~ç
ot.-" _.
[.
.'.
,."
"'T'
ot.-'oe;'.. ~_ ~_ .~_. •
e;' '~
&o.
-
ç:, '
- •
t:.
•
I
[
..e",,-
-,:1;,
.~ L
"I:.
,~ .
."
-
~
-
~
-
i:: ~
P\ -
["
-
-
-
~"'è~,
-
..
-
-
< ..
~;~,;~,~t~~.::~
,\~l~,~:~'~~~r~~~~:>.-
•~
-
Go. \.
~::'~z~
t~
~~v
1~~
~~~nh~\.'F~îh
h{!r.Htf;i~t~i~t
~tl~Jl
£ndd
•
..!. ~
-
-
..
Ir
V\
~~.~~[~ (."\.&. ~ .r"~:~ ~'~ ~.~ ~ r'tI~ .\ ['i
~: ~~~
~I.f~ 'f '£'~- ..~c:.:..~.f.~c;fi
. ...- r:. ~ ..:~~ot.-t-:-.-:ttf::~('\~f'
~.:!
t: l!:'l~.t~ !"~~j t. g 'f!~ ~;~It l.' ,r1. É
~ ~ f ~of .....~ e ~ ~ Ici-l f' t ~.
It. ~ ;: ~ .~["~ .[
t t.~ t:b ~. ~ t [cr: ~:-'G\
I - -:r., ~ ~:~. ~ - - L ~ ''b t:~'
• ~
- f ~~ i' . ri\. 'b ~L t~ . - :t l~ ~.£
i
1:
~
li: £ cg ,~ .t "'t, ~ ~ b (,:~ f <: ~ t 1~£: ~ ~ ~ ~ ~~. ~ ~ .- (:' f
~ ~ t.
. ~ (. ~ 't~
. t; ot.- •
- " "c.
"
l:.e- 't oe;..
1
.~~h~
rd ~ h
L'i ~l:~H{fi::
t11'1£; E: ~',J>F
~f~n'fE'{
[t ~i~1:tl f
<:".t r\. t.
S t. ~ f r ote. '~
['" ~ !;: F c:.:...~ •. -:-~ - ~ t ~
c.'\. . -. ~ 1E.': .t'E; - { ~ c:.:..Ir' t:\- ~
f.1: ~~tH
(,~.rrf t - <r' r.f;.[1t tE;r...r~~
~~tl::~-r-~~<~~~o"~~~~-,.
-~""L£:t'1 (. ~f-oe;..~
~ ~L l;.
t ote~:ë.. t'~~~.
~f ~
r f.'. ~~.(-:,
t: ~.
'E' . ~. i~\i:~~~;:
'lë= ~ ~ ~ ft. ~ ~ ..:. 'L l'
~ ~f
l- [. :
f co.... r.:. f
L. i'l~
," i ~t.~. F~t~~"
L~ ~ ~ ~E
t- ~r-'t .~
~
ot.-.• :t .r-..ft.
t cg ~ ~ fi .t...J [~.~~
~'l,~('~r~~
r..),..
i ~ote.,~
it ~Hë f.~~l
n~~~frH~.~t
HB~HH~ltHt
( ~dt~((Ht~~
t r (.~
r. ~"
ot.- !:.. .~. - Ç: c <f'~.. It. E - ,£.
c
~:'t.<j;
'1r ~.~. .~
f ..~•~.
l- - (.
'~
E! !:.. iL. i
1.!.~.;,...
t.
f, ~ ,.
Ft ~ t .[ J' Ê
<ri
;f
• ci;~ ~..
(j,••
..... c' - - _ ~. "c: t' e; "l. "1.. ..
~,
[ e;
.. ~. •. - f!:. ':t &::1r;:
f.: -.:
~ i.. t
e; ~
c.
[ ~ p " oe;.. J. C. t..~. ~ (;' t.:. V if..~' e,. 'Î. ot.- li' - . € - .. ~ ~:r; £ s (.- c... ~ - ,,-
-
~:-f1-~cr:H~
lfr[:\~~~'fHh
tE. ~ïl'~tl H{~\;îff}h
tl J~'rb fir::
~t1h~
f2
~ { 1. ~ . ~ fi
.t. - t
- .~.....
.
~
c'[
r.-
~ ~
,t,
f
.~
li'
E~
r
"
_.
!;:l' ~.~
d
~~tl'.~tl~<L~~-[Hit ~f:f;r~ta
nït~~H'~l.f
È~.i~t:r~{t1:g ~'
.E"~.rl:<:t[J.'t.~ (. ~t~~:;t~"G\ r!::;tt 'f~~e;'g~:iffffi'
& ~~ t ~(.
[~{.t f:t~~~~
tl-f £-£.rJ1.
,t-€ ~ ~l:~~f.\:'.lc:r~ ;'_.~
: ~- 'lt-I~;'
t'f"~l=~1-~t\":~'~'~;,}",p~~~fil~
i~:f.
t ~f :~.it.~
1:Y~
e; -.t ~<c. -,_,"~'O:\il.c;-. -.
-.re; r r- l.
- l- .. r~--
J 1: E:• '1;
;- 'f
c.; ....
E
'f .~.~c~~fl.~
~,.
~t"~~~J~.{~
t:i ft f! t~
Et~:f;.l;..t):
'f
i' lf t r è7~~~~l~i~~ttr~~';~~J!'"
~.'~7'~,;ê'~:l:
:i[~~ ' ,/:.i.~~"it. ot.- b ,li
:jgil~
~
-;
"'....
,.~
lt~~tff.h ~HtpJ~ï~~'f{~:~~~~!.~
t!~7~~Ù.~t~
~\\-:ç'tt~.ho\: U~
•
c;-
c. - ~ ..
r~
~
~ f;' ~ 1;,
1 ;f. tÉ fot.-rr ~\-
.~
r: li' .r"e""
fl ç It: ~ ~ r'i ....
ft ~
ft.
c:.:..fr' ~ ~\
t IL' ~ <c~~.
k l'L 5-..
C}; .. ~ £. ~
.~ ~ l'~~r t £:.[. M'E
~~
~f~{l~,:-ttcg ~~.;- ~i~~~~~
~,~~
<f:î". t.:f.,,~:,~'~'~l,;;E:~~,:~f.
t.-"': ~~ ~.~,: ~.~~~t~
C-
.
::!.
~
0:
~
CI)
~
I
~
~
~
~
r-.
t!l
tl
o
<:
~
6
t!l
~
i(
~
Cl)
~
:sen
~
~
~
~
....
0()
~
;.;:
Q
«:::
l't'l
::t:
;la
l't'l
OJ
~
:sttJ
ttJ
~
en
en
ttJ
7'1
~
~
l'T1
~
l'T1
Cl
l'T1
~
~
o
tv
.t.\- 'c~ ~."E'
~
0<; •
~
(0
h
t
l. ~
.l-
C- ••
r. ~ :£:~
~. ~~. t:; 'l:- i 1
ot.-
.~.-
Ii (.
t..~ . -~:
l
!\- .~
t- t. b ~
\i
~
é;
It .. ;;
I:.: c", ~
c;-'
~oÇ..
~ -
. ,r
f'\,
t;
,~l
' ..
~o
,-
~
li\ c;- ~
.'
==
it
0<;
'~\;
~
c!
'f' i:
'. t.Ë (;(, f'~
1;0 c.
It.,
l ~'[
o~
c;;z ~ (
~,C'
,,~
~ (. '1.
.
oe
-
~.g. - - ~ ,~
c;-
f,'"
fr-
~
.1:""
.r~ ~
ç
E' <;. C; ~
t:-'.ç..
•.
È <i .'E-: ~.f ~
<f
t 'f.l'
- ""f... ~(,
10'.
..,
ç...
~f~~~fl~~~
- • ~ ~ ~ c.-.. ~
- 'r..
~.~ r r<''f - ë;: r: • :t
.~!:: l:
~ er~.1~
~'fr ~c.. tt
~
- - -
c
c;
i
r
'
•
'6;.r&-1
Ci; ~
• ~~
t
c.
ot.-,~
..r
-:[
I>
~
-
r
-
_.~
ç
-
-
c.
E~
-
~ .
- (.; ~ - 't,
.
~
.- ~
1,;..
-
I>
C.
ç
~.
,[. ," E
l.
J.
~
•
c:
- ~ 1f.
~
-
_
.(
J: ~
l ';.-- t
~.'- ~.i-"'~ ~ ~ Jo
~fi..:.~~
[
~
f '1
Ö,
È~.r.
~. r
~
.['" ""
1: E
"1.-
- -: i:
l::
È (.
t<
'~~il
i'î.[
l' -t~{-l-;- ,r
' 4.f.lotÈi: r l
~'f
0
'.or.
L'
..:. (. •
~- "~ f'!. ."" .r.c [.ç. ,c'c.
0
li\ ~
~
c;-
'G-
t lt {
,t' ['. '~"~'
't.,.
c;
~
Ir. ~
• .J..
~~""!..
r",f"
- &'~
or:
f't'
.'
7"'[' ï;' ~ fi.::
'Ë:- c.
ç
,tO
It.-."
•
li\
c.
E;
g ~ '~.
-'
n.,..
\..
'~
It.- ~ ~
-!:
ç:
't"
t
,..•
~.
K.~~~'!'.
~-'ll'1f
,"
Il
-
-
~.
o.
~
.£:
-
-
~
i. f;: ~
,f;.- • ['"
'L;, \.
'[
'-
E
-.
I...
. Go..
-
.'
.t10
• '-
<i' ~
iii
b
- fl ~- E(:,~.
,-. c"" lL. ~~
~
~
l,'.
-s
~r
,[ c. r;t:
t. [~.,.
10
~ ~:.
bEc,
(.; f'; ~ ~. c.Il ~_
o.
~o
b. ~
~
ç fl' ~
• \.
~t,
-•c'~ ç(.'\.E - (; ,t'~
f'
. -1:':
..e"
.r J .., - r. c- f ,[
r
n:'
'f: f _ t .~'f ~ ~~~~
-
; 0(,
: ~ ,:....~ - ~ 1:.'~"
~.l-
..
.~ t. ~
:f ....
•.~~,
'f) ~.,t' ~. ~E ç
f-~.~ lf\! t
~~~~..r
f ~~ -r
t ~~ '-f ~~~. ~ 'I - 'I.
ï ifl'f~
ir: ~
f~'~
l,['~~
f. 1- .~ l- ~~'l
t
~
r- · ;- - ~ ~,lr ~;"
l L.r.s£-r~1=~~ ~ ~-~~\.-:'1::'- ~ ~~t,,, ". r _~
t li- ~ t Ii' Ii' ~ J Ii' ~ lI-
~~t ~C" H liH_
~ [~.
ot.- _
""~'1 CE c.
~
~
I;.,~
c' [: ~ ft';::
'i, ~: ~i
:7'
.,..
c;: -
- (; ~
~
G
~
........
t~
1<'ft ':'C;-f:\.'
-Ir- +' f ~.,r -J
[
I:..
~ c;-
10
.t. ot.-
.'. ~ :
\.
'I:..r-
•- _.1: ...",... - (;.
'c' ::l
, -."- (;r' &- le... ~ I:.: c.
'1 .,
V\
"I..
L'
-
C"~
~
I:.:
c.
-
l'\ ~
toCf.
r.
r", ,r c. '-
l~.t r \.~{1: f,~ ~ t
J. r r l:~t f .r,' t E: ).. Ii' .
f: r.r ...::;
~ Ii' .~ ,~~~ 'r:r. ~~
.~c.
.
'1 ~
r<'c. c.
~.t'
n ~ot.-.
- b
•[
C:..
- -C. ~ • c;~ ''cft
.... -
-
.. .t:- ~ ~ ~ ~ ~ It, ~ f
~ (. - J ~ t, 'L f (,
10
~ t.
t i~tE~,~.~.~f~f
, c:ft.):r1.~
r - ~'l..
J:. ~""t.
1;- -): t t.
t'ö ~~
,~.~~.
:£f' ;r~~
c;~ t. J'~f.t ~~.i
~
\ . - - c - t.. f [
r- ~. 11:.:
• -" - r:: 'f'
è:.
.~:.0: t 1Ä ~g ~... f;~ fIg
[ .'.~
1 1~~\.~î ~
• f.'?
~ ~~'f ~ .r:; ~ " ,~ '-
•
-
1t ~.t~t~1'ijl ~i~.~~
,.
r. f- :r~
r
~ t.
~ '- ~.}
~'~r \i~, 1.t
-..
...:
.r :E
't ~1;- t- ~~.
<i' 't ~
~
1:r. p (.~e.. '"f ~~ t -IiE -.: .e~ 4:-1
1:- (;..
-'.-
lfi ~'t'"'~"=J -i'Ph %- f: ('.:f
t-
~, l:!
t,
., t:. - .'
:r.~
:1' ~, [:[
't ~. . [.
o
~ ~ L .' E ~ ~ ~ '::~ ,.E' ~
r.
~
;:;
'.
~1'Ii'.~.
·
IL.
st.I:: ~•• ë:"
.. ... f ~ .,.ç.. ~ ~
- ~o<; ~ ç. ~ ~~"'t rt.
<! ~ r. <to
1f .~ ~
-
r
i~
~
:~
£!; -
-.
l. ~lfÄ:£.r:: :~~ ~ ot.-E- "1..[1.
- -;.
ç-
-,
~t:t3f.'~~tr<'\et - ,~ ,~k .
~. \-t -f.l.t.
Ii - i f ~.'[ -1 ~
f--t~
-.~..
~
'.
st... .t t ..
.....:
~~.~!
~
r'~
.~,~~t\'>~fl~
l
~ .r l or f .~. 1; ~ i., ['. ~ (..-'
~f't t{ h'! .~.
tà. .:t!l
or:r. ~.. ~Ir .~- t;l.
~ t."
-: t!.
f'[
1>"
l [~:t '(.~ t ~ t
ot:
-:- ~;;"f ~ -: E ~ c;. to:.r'
'f! ~ Ii 'f;.. ,r' - t' f - 'c er
~~oi:~(fi:t~ ~~.~:~~.~.
~t È
- r ~ li\.t ~ &- .~; f l= Ic~
'L ot.- .t-
Ii'
li:
~
t
'".,
~.
g
'\
,£
~
....
,
~
.,
r
ç,
.f'
g
t
t.,
...
~
l'T1
I
,I
:::!..
~
0,
~
~
CI)
I
;::..
c"
I~
~
'"
).
c-
['r]
~
<:)
<:
'""'J
~
['r]
It,
~
~
~
CI:)
~
(i.)
:s
~
~
'0
).
.(")
).
o
;.;:
fT"l
" «:::
;;;v
fT"l
-
tx:f
~,
~
t>1
t>1
~
(i.)
(i.)
~
tt1
~
~
CI)
"fi
o
l'T1
c:
"'
~
J'V'
-~
t
l
'"
~
r;
'\
i
ç'
,~
~
f
~
E;
.r'
-
L
l
~
f
....
~
~
." ,ç.,1.
l,
~f f r- ~
rf ~
t -
r. ., 'E:'
l -
'f' - ~'
~ Ii' -
~
r. ~-Ii' fi"
, r;
!r' 1.
'
<t..
r~
f, of.
{: ~
r. ~, of.,ç.,~:
t, - E ~ c f. ~ 1.
~,.( :~ ! :l- } ~,c;- ~ <;
l l,
E
f:: ~ ~
'f E r- ~
~,
f (,
~l'~
~ cr.'~«i ,r: fr t F f ~~,
t et:~
t
E- :î:t r ~~'(:'
~1. ~ '. r: .f 't;
.t; r: ~~~ ~ '(;,:.~
k, ~ t; ~ ~i'
c., ~:
ft. ~ c- ~ .t'
I.
r ~f
t -:
Ç...
-
-,
t~~,
ç
f ~,:[~ li' li' ~~: r if
!: f ~'r
~ ~ ~,'f;- t' ~ '£' Ç. - Hcr c. ~ é' ~ ~ i ~-""l.. ,~
~'~~,~
'r. ~ ,f~: ,t' :f ': cr-l- ~ l 't
1'~: l 'r' ~ 't; - - ~ ~ ~
[,~ -: r Ir... 'f.' ,r): ~ . v l: ,( ~
t:
-,
,[
r, t 'f:; •
~ ,ç.
'r, r,
(,
,r
'
t 't, .[ <. '
ç 'r' Ci ~~' [~ ~ ~ r~1;~ fi"'~ t J, ~ t- (, ~ : '~' ;- ~ ;::~
- r ,E";~ 't' 'r - C::-f fi" (,.
. ç fr
,ç. f f' t,- c;. (, ?' 't; t.ç.. 'f (,b l
~ ~ r - ~t ~ t .
r
f
Ii £- ~.
...: f:' ~ to t; r, l
'ç. c;- ~ ~'t
~,I:..
,ç.,. '[
~
~ ,~
~ r. '. - ~ ~ ~ c;-£'
\f.:,~
~.t
~'- ~
E ~ ~ ~,
'f;- ,t 'f;- ~
<
L.
, L
- ~-
ho ~
f
•
•
f Ii
..~,G,
('.
ç
,l_
,r
,t
E~
.
l,t' ,ç.,E' k, ~r.:
E -£
-
~,f'l',.ç..
~ ,r ~
I
CP
L '~ ,~:
~
,c;-~'
.
~
D
,t' . ": L,.
t, ~
F '-t. r~
f'
~
~ 't; .ç..
b t:...t
-">
li'
c...
G
f..
'"
-
t
-
Ç...
C-;] ,;:.
- E
~o
c...
)-
~ ~ ~
t. c:-
•
-
~
,~,
,r
-'
(",
li
't, (;,',~
\l'
..
1(;..
c;-
_
c' c-
-=- ~
-
-
-}c.
~
(. li'!..
r ~ -l
~: f~'-f
•
f; ~. ,(
c;...
J..
- 't
tC:
,~
-
-
G
'i,
lt ~"-'
ç.
t
,t ~
'r
tl
'<.:£' ~ ~
It ~~~t f .,Ç-'~ 'f,t ~ - G'
.
I- r...
- ,,t c;C-.ç..
..,
f,.2
(,
:t' ~,
,~G
f.~',[ t
.~~---.
'f;- - -
ç "!1;~ ~', 't ~-~ f.
r ,c. - - '
,.
I
Ii' E,~
~"ç.
~
"- ~ G
ê:.
-
L ~_~.~
,~c
:£:~(",
C);- ~
r.
L .~
-
la. - . t!
I t- ~I:.. l;\ è- '
.... 'L -
co 'f'
' ~ .
~
I>.r t' ~ c-
1:.:..
l'
~' t- 'r' .(
.,:" c;... ~ t
••
~""l..
-
f'l'
........ _
I
~
~
-
0
o~' ~ ,t-'
I
0(,
~
I
-
't:
~
~'1 if~ è...:.
l"- •
I
~
~
t
-
-
(",
G
~''i:
-
~ •
'E
~ ~
.
•
-.
•
Ç...
'to
~'
~
-
:\1\ <.
tC:
é
~
loi ~
L
~
,
G'
E
~
~.r~~
-
le;
••
Ii'..
~,t
t:..
-
E! ~,
,tÇ\
"t,
!;: .~
(.
-
I:
t;.ç.. ~~ ~ -
f..
t
...,.
c. ~. (. \.
t; ~
i:" c;-
•
-
f t ~!~~
~~f ~\:
~f 'f t li~,
~~i1{~l
f ~\;~cf'~
!:..<C: f[ r: 1. ~ ~ ~ -,~ (~~I ~~
'L ,l
1;}.
~\:.~,
li~ ~~.l- [~'~
~ J L ~ 't'l Ii'r: ~~ fi ;-'~~[ 'l'~:r
~:f.~'~ 't f'~~~'~~t ri:
f ~~(,-t,
- ~. ~
l ~~(- - ..
è- ,r. \;,
1;~ .--.r ~,i-~~. ~ t .~
~
(,;f ~ ~ ~ r ~;;?- ~ ~,"k~ t- J. ~ ~ ~t',~:t i' ,~!
£'~ ~ f
E t- ~ ., ,~
co 't.
't. r. -~. 't
(",
'~~'
E l' 'b cP
~'c:~i~ ~tt"~l' c.,~ '~~~!..C: f&..~,~,ç.'rlt''''rc-fc'c,-~:l-:-,'
?{~,
.,.r il.-=-t- ,~'~.r:.
E
-;
~
tt
t.
1; 1.' [È ~ ';; E ~'~ f ~,t' ~ ., J r 1.[ ;:-,~ ~ ~ 1: ~
r, (;"'(,~. - fl É (, r:
b v [. \:.r ~
Ii.."
~,~
r: ~ ~ ~ t ~r: ~ 'f;- ,~t f ~ ~
b1- ~~, f!: .~'~f li' \;,
-
1-"
, t. r L 1(.
fi -,
,'
i,(;,.
~
g ,l'~: l; a t.'f ~,t t fZ J' f , il ~ ~
~ fi ~ fi J' ~: t t ',E:
c.
c 'f ~E- ..
" ~ ~ (;".r c;. ~ ~~ 'r ~ ft. ~ 'l ~:;~: ~ ~ ft' ~~'
FI ? ~-£ L ~ ~ '~l ~ t E" ~ ï:. E. ,t; ~
,r l: ~, ,ft'
!:[
••
'I;;
f..
~ l fJ ~
'i~, 'ç. ••
t,
b ..~ c...:.
G.
t ~.ft, t:.• :
.&.,
c;- -
l' f .. b~ <!!. ~ 1:
't; ~ f;f : f; { ~ l' ~
PI
~~,
- ~
ft.
1-;~ Ii' f f ~~~,~
li
t~~',
~fli't 'E:~'tt1; ~~rft ,~-:~,~:~~
~,~:
il~'
f
Ii' '~
•ç.
G
.~,f ,t
t ~f,
t ~ c:
> -
Ii'
b~,
~
'.r
~ (",~:'i
(0'1
'i. ~ 1.' ~ ~
~,ç..~:
T 'r
J f: ~''r ~: [: f' !: ~ri:. -£ ~; é' 'i'":l
l. ,ç. y., It! c: ~ ,'" ;:- cf r ,r' - ~ 1.' ç..., I- ,r (.
E (;" ,r \I .~ I:.. ,t 'f s: Et:
,r
~. l' ê'
- ~ - ..
fi" {;
-r: ~
.ç.. - .r,.ç..
,
I-..F..(
,:;-
i
, 1
" I
.-
t ~~
r
f
~J ~ \; ~ ~ r:'- e, ;,-~ f'\ \ ~t l'~~ t ~'
- 'r,~
~14'1: 't:;t.~'Ii';
f ~'f t.'t 'f'~~
t ~r ~ 't ~ E- - r - 1:r f E~'f ~~.:;r 0,e ~l ~,
r,
Ii'
['
~r.{} t tf~~
f~ ~~~~~~'{~t~
r~~fl~{t~f 'Ef'~{l~~'ît~t~i~}~~r~r!
~'~
P <i:
'r 1 ,t r
f :1' ~. [:It.r.
'r .:ï='
t
,E ,~r - 'f'-
ç.
fL ~.~
1-~ <;~ [c;...
,t
,£.'.ç..
}:~ .~~~I:t f f t: t ;-~~
~ ~ I;
~
t ~k f \ t '~'
r
t-' ~ .~' f::
r- ~1' ~;[
f'~ ~ Jo E-~, ~
:- t' l- ,t' !:.. ~
ri
o
::>:l
~
::!..
0=
2
CI)
~
~
.
<:
l't1
"tl
t-:l;.
i:l
<>1
Cl
~
'"-l
<:
<>J
t:J
~
~
~
CI:)
~
CIl
~
....
~
~
".>
).
0{')
).
o
:><:
<::::
l1":
-
f"l
;;0
txl
•
~
l't:l
~
l't:l
~
CIl
CIl
l't:l
~
~
rn!fi
o
."
."
2
~
REVIEW-BUWEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
~.>öJ1 .:.U:lW1 J'.i-,J ~
~.lJlj
.~ ~
~ rJ
~
~.,>ll
Jli ,,~
.. I\.~ •• ,,-'~ .,..'
• • _.."..-J-
.,>i.' JWI ($.1 ~UI
JI .:.1,>iJ1
~.~
ùl (~J' ~
~I
~""'--"""'"
~I
~~
~)
f'ol&. ~,
.
=
l.l..l.?--"'~
~~I
~')II
~l'
,.;
~u.....
û..lJI ":'~ .:I.»-l:il ,j,..,
v.. .:.~,
~I ~I ~.
. •• ..lJ4J.1J".I1 [~.)4
~ ~~I
~J",.I1~ ~.",;....J.I ..l4S .:I..lu, .Ii"
Il
.l'.
~1~1~~l:.1..~..l
J~I
~Ii ",......,,.~
•.>f..£ •..iJ..::.l,>iJI.~ ~
ùl JWÄ.~I'.~I
JI,jJ1 J~
.~.J:l..Ji"
.JljLil"
~..u-l.~
~ .~I
u-1.,1
~..l ~~I
~~I
~..l
~I"
~~I
•• .:~~-:II. ~I
.~ .\~I
~I. ~
ül.:.I~I~
~
($~
~~
JllA.w.
.~1 ~
J-l.,.." J:..il.'
..~~
~4-
.~.I
~ ~~1
.~I ~ù'
ei~1 v..".",.:J1 ($~~
l.l~
~ \\"
f'WI ~ 1;0.. 'A' t UI..l' JI ~I
~
.~L...lfSlI~~I~.uil1
~.,11
j:)t.ll J&.. ~
..,j~1 .~.,p:.
~"
l..S:
.\
.L.a1J
'1"
..<I.:JCi
-~~
c.I'.>a~
t"-"":'- ~I
~..lli..~"
~.J'
.~1
ùl:.lll
¥\Lli ~
($~ ~ ~1
•~
- •••<I......J. ~I.l.u'
r~~1 ::.~"
r.li toi'J
-~ ..
A~
L.,J
JI".... iii .::.I."ill
t~~~1
I.~'.
'*.~~~ ~ ro.~
v.. ~~I'~
~
1;0..
J:..~",.:JII~.t;~~~~c.JêWIl!)1
ù~".1l1 ùtlA ~lS" .JljLil"
~..lJ-'-" ~')
4u-... ~
~ ùl~
ù~",.J1
.~L.~I
~).. ~ ).,>il4 ~I
JljLil"
J,,~I ~lS
~I~ ~ t.AJlj
.
..,..
.:.t......S.....
_
~~..,..
. J~L
~,
~..lJ-'-"~lS."
..rJ' ..j.Ä oU"
~
.I)
l-' (~
djÀ1\-*,.~
Jl:.. fi 1~ ~
~
ùl
.~ ~
~J'.::..aU .::.~ßl
~~ ~',J
.:.le.I..,Ù..J)l:;1JI ($.11L....~..lJ-'-"~ .~ ..... ~
.• ~~~~')I1....i')l1
~1.,lAl1 .b..i:JJ ~J~;
v.. ~J' ~
loS
&I,J ß,J.l ~
..;JI JI".... 4 .::4 filii
~..lJ-'-""""""~Iol&. ...liI".. .:.~I.~I
ùl L..s:
~~I
.:.1.,1l1~4:' c:,1'::'JlS" .:.~I
~
J-.l1
v.. [~I
JljLil
.~4~.>ï'-'ÄiJ'
.~
~.>-".::.I .... J".-" ~"J ~..u-ll ~IßI
l"le. ~..lJ-'-",J.r- ~ ii.J.a.."l1..~I .:.1.14" ~..lJ-'-"
~
c.r.jLil
.w.ia fi.l~~1
"oA
~~1 J.".a....<J4 ~I ~ ~ji~
'~~..lJ-'-"~,,~1
~I..l1 ~>":!.:.ljÀ1\
JL ..,..jLilJl.i.>1r~ JL VAI";~.>ï ~lS 1.i1,J
JolL" ~ljLi\
~~
~
L-~
'+a-o ~.l~\
~I"..
~la.ll .l:.J.1~
C~I
'l"~'
~~1 t.~
ùU 'ùJßI,J ~.,lAlI ~I
J.,.l JI ~J' v..
IlA JL illl.,11 ~.->--...iI1 ù\'1 ~
..,..jLil
~ ~ b~~
~
Y..lJ ~
')I ~
t.~1
~
~J .",.:JI v.. J..Äi1 ~
~U
.ii~l
~ ~I,J~~I~~1
J,JJ:>JI.:JI,; loS
t-" ~~~~.J.a. J,1.1 1/''' JW# , .. 4J."b
.w ~~
~JW'
.:.~
l:..."........4:"J4.:.~ ~
fi~1
,,;.oßI ~I
~..lJ-'-" ~.l
~~",.....JI .:.I.):'WI ùl ~~I
.~.".... ~
.:.~
'\'" ~ v..ßI v.. ~
~J~
.::..au
.
.:.ilL:..:i"
ùl ~
v..')1\ ùL......:.Jdl.i" .~I
J..~
4-"o,>Li
rolL"
~
Va js; ~
a.L....." ~~
. ~I~.l
'=.Jl:...r-
~
.l,J.uJ1~..lJ-'-"
v.. f"L~,J ~..u-ll
~IßI
~ .::.Iß...a.."
~,J .•.:'..:L. ,lOll .:.~IJ
~»--,I
ùlb..L..J\
~4J1 u~ ~
~jLil
J.,.uJ cr".ï.ll
~,J.l ~l.i.>1 JI J-.,:oJ1
fi..Ji. ~~,;
~,
i
Je.
cr~~Il"~I~,,~..lJ-'-"
IJ"'L.~ .I)..
~t ~I .~I
~~..lJ-'-" ~I".
.~.l
"""""
~IßIv..J~~4r+l'+à-~.lIß)'I~.l
.l1.fi~1 """"" ~J',J JI~\
Jl.i.>1 ~ ~..u-l'
.:I~4
..r~1 cr~1
.:;..:,..Jl .;:....:....... .:!.loA,J
~~1ll11),J
.~~1
t...-WI ~ 1,f"~1
~.l
.::..a.li,Jfi..u-ll r~1
~Jla.o •."...1
r+l
J...a.lI,J~
, .:.ljÀ1l • ~
.~..u-llùl~It-"~I.l.:.~I"..I)~"J
fi..u-wJ\ ...li.,11. v.. ~lL
.~1
l'ß'
~~ .....'Jl J.,.I.l1~~..;...}~
loS
ù I L..s:
JL..lö..h:J.1
.:..;Jb ùl ~ L-~
~J',J JI~I,,~..lJ-'-"
~1~..,...u..JlùL..:.~4d1.iii.;Aü.JIv...ll~
~JLä.4J1 .:.lb..L..J\ ~~
ù'Jt fi.iJ1 ~~I
~~I
ÙA ~
..;JI , .. v.. ~I
~
)j
cr'J~l
<"Ç1I1
~..u-ll
~~I
~J
~~
rl~
..lJ~l"~1 ~~I
~.",;....J.l ÙA 1.,>i.,;.-.jAü.J1
ùl J..i ~.>ï" ~..lJ-'-"~ t. L..:.,,':il ~~
a.L..."
.~I~.~~~ß~~
~~,
.~#I
JI
~4
ö~
~
L....~J...:>I.i-rl
~.~ll"I~1
..,..~1~ _
OÖ~~""''.>aü.,,:i1 JI
ö.)'llWI
~i........~ ~~
~4t-'~
~II)
~IJ
.r~1
J..-...:.':il .:.I,j ~~':il
.ßI.iJ1 ~ ~~\
~ ùU:lW1 ~
~,,-
O.~la.W
l.sLI.üJ1
~IJL.~I
.::4,J' \\AV f'Wß"J..l~
r, 0 .::4 ~jLil
~I
J"J ~ ~~I.:.')I,JWI
.:.\S~.l,JiL ~
.•ß,J.l.)~
',Yo ~jLil
J&.
VI ->--~ 1ù \ JL,J I:.i,;.- üfi.:-
JL l"ß'.
''I '0
~I
.•~I
.~
uS~'
.J',.,..J\,J~..lJ-'-",,~Ji~.~1
ùl~_.:L.t
fi.iJI"JL:..JI 1J"'~1..Ji"J.I.I..t~ ~1 ~~,J
fiJWI~Jl:i.lI~ß4.::.ljÀ1l~~~~I~
~jÄI\J~')IIl".Ii.::.~~Iu-Ü
.. ~#I~
~~lùlS,J.~J'JIl!~I~JJ~~\_I"J
(~.J:!)~ H ~~L.S..($;"'-:Ju..Ii~
~..u-wJ1 ~~1
.:.U:lW1 • .l~ ùl ~,J
v.. ùCi oU,Jrli."
~ t-:"'~ ~.,,:; JL.l...i....:. Y...u~
~ß
J.,.1l11) ~~
.:I1.>ï')'1 ÙA ~4~
•."...1 ~ Jt.i .~~ ~1~~
~"JI J~"
.l,J~
'0
.:.e-->--JI ~jLi'
.l~1 ~.J.a. Jl.W ù4
I.~ d.I~ ~u..", ~JJ~')It
~
~1,J
~~~.>JJlùlS~l~jLil~.~.lIv..
L.,yo" 1f'~1
~I
~
•..ulI1 .lli,J ~I
,~WIt.AJ,J~I).l:.J.1
~L.~.1l\,J
~~~I
~ ~,J vO~ ~~\
Uc.L....:J. ~
J.~
~) ••,&:' ~,J d.I.i ~
~4
~I"..
I) ~.>ï """"" ~~
~4 ~.l~1
c~t
u..&J l"'~1
fi' .•~1 J.~
•..)'"ti'.1l.I,J.:.44.1.l'J\f'~~\Ù.JJfi.l~')I1
J.,.uJ ~,; .:.1..lJL- ~.
ùl L-~
.($.,>i.1
t... ~lb..JJ
.~..u-l~~U~w....~~
lfJ.~,j.lI4-üI"..~..u-l~Vlùl~lù'loS
.1.wJIJi....1 .w.
J.i.~..Ji" J&. ~ L.....~,J
U.~ù"Jl..üùl
~I
v..,J~v..~1
JL
J.:-f. ~
~1
~\'
Va J.:-f. .lol&.~
",.:JI c.) .~I
":'".....:... t'!"1". ~I~
1"....1...u
.~..;"""",,~ ..~I
••..)Ù ~ .:IL- ')II J.\.a:.N
...li".. .i~1 JL ùl~l" ..,..jLil JUli ~l:.. ~
t-?"l.;.:ï- ~J' JL J..i.L..:.,J~.".... fi.l~1
o ~ ~I" ~L:- v.. ~J' ù~1 v.. r~I ~"
~
1I1lA
I
'UI
(
.I)
'lS
.JI.,lAlI" ~~
~I ~~ ~~ Ù.J.l- ii~1
Ii
i)~~
~
UJ
~
.I:!l'
[~~I
ÖZETI
DE LA PRENSA-BASIN
ù~\)
••..)'"
v.. ;.sI
ÙjJ - ~
L.... .("A'
frfn
:ù\'1 C~I
JI,j.-lI~"
->--')II~
ùl ~ js;WJ.I
~ ~\
~ ùb:J.11) ii~~
~.~.,>l.I~I~~\~ljLil
,,~ ~..u- ~ ~~~,;
1;0..r. v.. b~ l ":'".....:...t-L'~ ù I ei~ I v.."
(~I~)
J.~
ù\'1 v.. 1;0.. t. JI
,r ~
..,....>""~"
..,..~1 .~I
.
cr~'
.~1~
JL
L..w. JI,j,,1 .:.~.»- ~~
~..u-l"
ùl• \\AV (~~) ~
I) JßI.~
\:..U~ ùl f'l:i .~~
.J,,~1 .J~.>II
.• js;WJ.I v.. u......L....:Il:.A
ùl" ~
.lA~~J.a
Jt.:ul ~.».r~1
•.. I..<I~..1L~."II.I.'
STAMPA-DENTRO
~~
.• ~~\
...lll.,11 .~ js;
_1...u~lS ~\,J
v.. ';.,:oJ1Jl:. Jl.a..:.1JL .:.~L...
~~\
.:.I"lll
(1..>""1~ .lIß)'l
~
4..l..lJ1
~
~
.;ï~".....J1
.:lJL....
~,
.~4':'
vo~"
eL:-:- ~
~~
~
~~)'I
~J:>JI h1...,)'4
. J\ß~I """""
Al-Aalem
122
11
REVIEW-BLlWLVOKA
ÇAP/>RIVISTA
STAMPA-DEN1RO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
~.>'" ~»- ~ ~L.... ~jl ~
~
~I.)~I V. ~I
(jJßJl .l.Wol.Il
\
~1 i').j'
I..'11 .:it.."\ ~-l&:i~1
~~ »'" r ~.....
~
~
,.:0", ~.»-II
( .. , )' 0'
J~I"
~I
00
V. ~"u.l' ~
~
IjJßJI Jl..aJ\ ~~
JI~I J)ou ~J
~
••• .1,,3 Ulw...J.:w.."
~).JI
~l"
",;.-v~I ~I
CI.»-II ~J~
'''AV
~~
~I
~~I
m
lJ"Ïu I '+ï4 • Le. J~ I f'J&J •~.»-I' ~ 1.)oIiJiV.o
';".J~ '0, Vo J.i~ l.p.>'f'I~I ~l1.. ~»J.J..oJ.:.,I,J~
,~»-JI .~I V.o ~
rJ
~~
~4-~ ~Jl11
1j~1
~I
~
~
~u.J.I
~
~.>l"'l L.... ~I
~I
va.I.!1
f'laJi
J.Jo.eJ ~ ~
CI')I
~~~
~ ~ .:.,ISJ ..,-Nlä.lIJ
~Ji~
It' •..
v--t,J
~I
f'1..1 ~
V.o .~~
•
.:.,\l.."J.ß V.o
JI~l
~
~w.u
eJJ',J ~
~ ~JU';l...ä.
~I
. n:.\~
-,,~
o.
~
~~.J.ÄJ
~
0
o.,
1. __ ._':"
~U:J-v-
U1I.al ~JßJI .:.1~~I
.:.1"..... ~ JI~I.JI"w
~.ß.-JI .:.~I
~
~I~I
t.fi...lI V.o~~ '''AV .Ai .At .AY'
JI ~
~,J
I~I
J'ß~I)~I .:.,1')II
i.l:.P
..<',o.l.tül
~IJ ~"I
" ~I
or- ....",.- ~
f"V
_~
~.J
0
)~I
~
~»-t"" ~ß.-. ~l&:il
~)l..L
~
~
Ji.:.ils: ~I ~ ~.»-I'
~IßI
~ J'ß~I
.:.1"uJ .:..0.....- ~I,J JI ~ .:.u.L... t"" ~,J
)~\iJ.)UJ.
~I~I
~I.)~I ~ JL.iJ4 ~.>JI
.J1ß~1
';.>J\ )~
",..~1
~I
JI ~
L...."
~
~ (jlll,J .~I
~ ..:l'.>'~I~..ö-J.I t ÜJ
vi ,......~
'JI~I,J
t"" ~~~I
V. ~ .Jl..:w ..I:I,*, c,..
l.. ..JJ- ",I ~
I~
-* lS.)'t-A ~
."J'~fi.
~\j
~»~
J,a. ..)
t ü~I
I~
c,.. ~L....JJ~I~I"
(j.»-l'
~»-,J Jl.,.JI ..)~..ö-J.I
~
lo'"""ill
V.o)ll..l:l'*'
l+-.)~
~,JUJI ~
- -\
""~U
~
.L.S:.
i ..<'~\I.L
• ~t"" ~
~
~I~I
~u.....I_ ~~fi ~
...ï~I"
ü~
~4- ..) ~J~I
~I
U
üls:"
.:.L...I.)J ~
ü4 ,~:,.. ~Jl1-.li.J~j ~.J.ia. Ji_ ~~~1
",..u--ll}.~ ..~~4~.:.I.".tJ1
~ ~~I.l.i:o
,.~I ~~~I
~I
JiW..~';.>J1
JI ~ .- ~• lJ~I ~I.
lilli'U 1l...S
• ,_..>'-'-"'~.J')II
.b.....,J~,~I
~ ~I
~~,
.:.lA~.)~
ül
ül,J t.-"......... •• ~I ~ t.1~I
l.... i~~1 .:.I"wl ~.:.~
;.:~ .:~'';'-~I,J ~~I
~ ' 'AA
.~I~,J
..b.....J~I~'~;:
J-"!",J rolL t W.,,')'I
~.>' ~ .:.IjÀll,J ~J
~'~I
,-",,~1
~..l~1
10 AI.A8lam
v.o
i~1
'.:'-;)1J)"ll
r-i~ v.o
.~
~
~
~
L.... JI.,.JI,J ~»-,J
~"',J
1..,J
.~4~I,Uu..J1
~ ~~_II,J
.,.. ';.>J1 )jÄ1I ",..~I
~I
AJ:! L.."
ü4 ~.>JI ~.)WI
~4 ~J,a.jJ.I ~~
- ~11l.A
~J'.,.J\,J~»-JI.~I':'\J'J.oI
~ ...ü~
_ (~J)
JJ~I ~ls:
~
~'.,.JI,J
~.»-I'
ü ,J ~.>JI
iJJ411
.WI•• II'-'~I- ' v-o".".. ')II'~
.
_ ~~ -'-WL:..
_ ,....~
I,;... V 0 • .;ï~
I~L..U .eJ.il1 J~
r+J ~.>'
~
i).:u ~ .)~
~" ~)~I
i.)J41' JL ."..')11...ü-A! ü' ~
~
~~I
...ï"...."
..) .~,
~ ~~\
L..,J.JlW.~\
~~.;JI
.~.>JI ~~\
~
..I:I~ L....J
~,JJ ~~I
J..i...6l1 J~ ...)
.~1
~
..:..a....:.." .~,
ü' l...S.~L.
ü' .,.. th ~.)ISJI ..I:I~
I~ n .~~~.>JI.:.~I~I,J
'ül~.,J .U..ul• v.o Ju:.I,J .:.I~~,J
.:.1.".tJ1
,~IJJ..lJldl,j~LA~~~.~1
~~
ù'1..vJ1 ..) '+a1~1
JI ùW.')'4 üJßI,J
.)~
.~I,J..)
r~..) ü\ JI
~
lS~JL
c,.. ~
~
~
Ji .~I ~
.:.L...l.)~1~."..~.;:.
r~~I,JI..)~lSlll,J
•• ~I ~
y:.,
.~1
J,J~I
',,3~ L..~ ~I
.~I
~IßI
r:~
'
~.)..ll.:ul':'''&'.;.;;ül
t...$
~ \."...:.
.j ~ ~L... .:.~~
..) JJ.A~ üls:
.L •.•• I .. II~I:. ~..w'.~1
'UI(
- )
c--:.J»"
lJ"
..r-
~')'I
-
~
.:.W~')'1..
."'" r
_I UI I..
- .WI
, r>.»- ~
-
.~\ ~~\
~..ö-J.I ~ 4-ù." ~ üls: ..,:>JI
dl1\ L..lLJ ~..l) u'L...." ~
~~
~~~j
.-,
.........JI_---.'t\.
,,-:,",\:JLJ.-'~"'-r\"
(~~}..rGJ'....;y\SY
-
",...a...JI"
,.
123
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPÊ-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZU!
i~f.:~:~'"
~~~~'.'~.'i.
~.L..~;.':~
: t ..;
- ...,...
\
"-
-cS
124
r
~
"'"
f
,"'.
..:::~
[{
~r
I
~oç. c.
.,
t.:"
Co ..~ ~.
'
't,
'';-
, ~.e-~ ~~
L
~ ("'I.
(I
Ii
.;-'l[
""
ç.
••
't
I
~)l
...
g
e.
{
1;,
.;-~~
\.
-
t"..
•
[0
I;
,..'"(';"
~ ~ -
. er
0
T.: •• t.
ç. c,
-
I
- ~ _.f~~
C:.,..",
E E.
<:'~
~
" -I.
f'
•
~i~
r
~"'.o_
.
-.
l f; E '
;'.~
~ .;-~~
t. «-
"L
~
I
I.
J; _
l:..
••••
c,
l
~
~.
~ t't: tE. - - ~
t ~.;- I:\. t:'t
...
- l'Cf..
L ~
[.~ - _.t ~ bi:.e.
t'oç. -
."'-'"'
ç;
..t;
,:
r
\-
I.
l;:.'
-C
E;
~
:
-
1::';-
j:.
l..'
t:. -~'1.
.•
~
0
~
_It.&
0
•
-
0
[,1<= •
~
'io
r:~
l:e. ~'~'t.0t..[
-'1-
- ~oV
E to
.. 0'"
'tl.": i
1;!', ~
't:.;- ~ ~ 0 ~
'L''\ .0 t' .0 t .e'I
b
.e- -
l:. I.
o~
~l'
f'tr~
or ~:or, c: [ -: ~
~
';. -
-
5:' ~
t.[
t~
-<.
'i:
f ~-
.r-'t.
!:, ~.
~
6
~
~
~
rJ.)
~
CI)
:s
~
~
"I:l
~
0()
~
:><::
o
~
~
::r:
~
;;a
tx:l
~
.
:st>:J
t>:J
::tl
CI)
CI)
t>:J
~
1}'1
CI)
~
~
Cl
.,.,
"'
~
c:
.,.,
Cf..,..
-'t- -
'1'
~.t'J';--''''
<.
-
.r'.~
[0
!or
~
._
"-l
1.t: ~ [.\- E: f ~~ ~ ~
Jïjf ~t;. j~f' ~~ ~ f..~1~ï:ft f f ~. ~
\Joç.ll:f~~ .'jl~{~1[.r:~..t.li~~c...g !;:
'f. ~"'-~~.=t. -.f ;;~l:ft'
r. r. [ '~"
-1.-[ror~~\:~f::<i'<i''i.
\ El
~:~r1
~J '~~.~-['t ~'r.'~1.).f ~
~,:t~t:c[~(h[Jt; 1'f. El;t~{~~1 ~ ~
.~~.ff~
f"! ~ ~~~l
~f..tot.
~~
l:
".k 'l- EJ
" " f:: ~ ~:îJ'<'f<'- f
~,E"'L .r"'" .~~~~~~" 0._
£ ~~ 'rl
...~ ~ ~:..
~~çlf.~'CÇ~';:~~ï
f: !e.';-~ ~';-.e-e.';-
oç. ••
1.: . r. 'L i.{~ (". 't.
c. ~ e. E ~ f. \-
-r..;-.;-
_.(:~
.;- t
E'
\.c..rl\.~.e:~ -\~{[
~ •• ~
[:
fi'f ~
L
;-
£"<j:\-f.t
co
co
o
~
~
00
~
'"
~
~
I
~
'\. '\.;
l
,
C,
-
,
~
•
't,.
J::.
,""., e.
~ i:'E.!;;.~r~i]., ...~.c;f\:f'[~<t
...... ,.;-:f ~ !:t l ~
i 3:.;<i'l-l; .;-'h
'f'-~~<i"1:'
<.
t
'i. i.. ë.
J1:
~ii~:
~ '" E r .~~tr 1.
~ !r~ ". . ~
~~-~
t t f t ~. 1. ~ f üH~t!'j:n{?hHn1~~1'!i
~
~l,~ [~~.£:fffo~' ~
\D
,ç.,
- ~ -al: 't
J[.
•
~
~
,[
tfl. :ç., ~:. c. ~ ~~ ..: '\. '~
" t
t. ~
u:- ,~
'r '\. ~
~
c:::
-.1 -.
~c:~~\ t
{.!:
• t:
~.«t'"~ 'f.~~' ~.ë: Éc. c; ~ If $ e<i"
.rr.r'[f[' J:l. ~-lf"
/t. t ~'~
l~.;- 'tCï' ~ t
•.
'h
f.
-' ç.. L.ft"érç.
l-I..:.t=le.
~'1i r:.. ~'l'[ 'L 1:~ 'k-\ ~~ (~\;.-~
Ff}
é~ ~ E. 't
1;
."'t 1or-. t .. (r- - ot:
J; ,.. [",
[.l;
C' -
[$l~~iHf [hLhr'i:&f<i:d~~~'f~~~'ätrth
...t'~~t:°~~rÎ-tç.~'lc' lf.'~f.ytè:~ll~r(\:r';--=<i.l;.r.,:r1:-Et\-'i:
ë'i:~'
~ -1't.. f \ ~ \-'fi (~ll.t
t:
7
-t-j-
I. '\
!,o
10. -
-'t,
Cf.. -
f {H{!nlf
JI{
rlt~
~~UU~11H1B
~~~ll~U~f.~~~{UiU~UH
i
flf
f'
i
~t~
g f.'t
rr
~E'E' . "~
~:1:'t<i:
nElhc.t-![\ ~'.- ~,:"rl~~~d.H{ ~.r{fH'C~ L~n tRi
~l{it{l!l iHfHh fl~HHHiitfiHtJ~n~JU~H1~j
H~
J!
Hil
~r~~:ff'f~~~:f\'f'r;r
r ".iJ~.'~~i
1 t~~~J
t~II t ~'l;«i"~E~~
r!.f.<i .f~t!t~r~.~ t~~l~
'i..i c;E.!:~:~rt: r,,~~~1\.
f.1';-~ ~,:1fi; t1 ~ ~.f~
. J f~{IEU~1J f'fhh 2H lj î ~n~-n~~u
~~htp.fç:h f ~~~~~~~~}i:
f!
i~f~
r~~~~.t:r~
~tofo~'to~!:~Tl~1
~~ r.il;i~f~!~~{]l.'rJ.
ctf:J.I~1:ti.[i ~lttr rlit
[:1.("'.[).~.t.:~
. t~['éE:
1: 1:.1.. ;:- ~ "F;:r
-1:1.0'" 'L:
~1.
i-:'..
• /;.
'1'
Ê-
E:•. r
<.
~ -
ç.
I [....,""
~';-li"l.l;
I oC. ~o{:-~ lj.,o~ <i... cr- , 1o.{.t.~ E~ •.",-,,0f-
, ~ ~.t
» t:
-
(0
~
r"r
.. ,
I:: .. 't.. _
~1{:lth~t~H~~
1'r..... .,. [ .~.~ .. - ~i:r.t nhHhhH.~~È.;:[¥~ig[{t
-1. [~ "
t.;-
t: -
~ {~f
~~h
.\tf.
[HhHH~ï~h~!thi~ti~fH.
f~!H.rhl~.ni
l
1~
t Le- 1: b:r !:! ~~.;-
~
È
{- .~.!
t
.~. {t
t .~.~
't. [: -
'~':"o[~l.tf-;,k~1..f.f..f-S:
~~.o..: ri:.
CP!i:<i'o~
.t~.S~.tf'~
~'1~tr~.[e. t-(r~ '£::[l.E
~I:
~~~.t.:foë:°~r ~~~~.~o\
le.-tl1 ~;.:~-~:~ ,'f. ~.~~} t.rJ't':- 1"l.:~~\:;
£.
.r \
~,,-{ f ~1~.~~i f ~ .e-: f~ " .....:.e-'~f.t: . ..c:o-~ \: ~1: 1{..f.~ttlf.~
:.'t:1.:-)1.~.~t:t'!::-:l
.tî~<i
j;j<ttr_~~Éi~<.tlo~';-;-~fote.,[
~~
oE';'.r, .... 'k- \or ~«i'
~ ~.[ -:-.
f.r.l.
~~:'idl[~~fHl
qP t\';'t~.r~t~f'i:'~;':'Eq"Jh'E~-[
\.'\..'\..:..'~~"":~:t.
I..'L ~~
'tJ.~t h[~l,~[[~~
~ . ' ,E~ ~ ,[ ~ .~
r. (:. r
~ ~ ~
0
,
-:-:1
lr
l [.'Llor.
r-11.cr-1; ~.~~ ~~'l~'t\.:t:f ~ot ~'b ;:-'é 'L~ c;:~or.to~ f .
t~ r ~1g t~~~'~'tf~
f.f r~..
[ t'1'fi':F ~tl~~~'
~ 't ~,t:~ l
r
r.
r: ~ t ~ ~'t
.cr- c~r.. rl."~.o
~ot:.t'
~ ~_' &!
_ ~.';.- ( -:..;r.;:- -oc~'rot r~
Y~t'~~k.f~ l E.;-~ ~$o~:[f ~-E'b'l'
ot'~.r:\:<.l:.l~f i(t'£~
~ -' - f 1 t..'t ~ [1. "'1
~fI El. 'b _lt ':';--t;;f. {Ii ~ ;~<t~:f~"'!:l :
1't ~"~t ii[.:f:~
El'r h ~'t C'oç. -: \-or.~ r il
I [l:Ji l' ~J(:~.:~
~~J.;- r.\ ~1~l'~i[t't. f..•J.
~
r ~C.
It.
f
,~ ' .. ~
--;-0'_
,.
~.
'\ -;-t
,;- ~~
~
....
-<
-r. ~
~ ~? '1
.',..
•
,i- ~'f~
tl t ~:î1'~':i.i.{
1~:~:~;
~l~'
r- ::..:
»"or : ~ f [{~.{o 1\'~
.'
.
(..
r
f0
--'
0-
,~
[
'f'~'lI
~ c.J ~~,'
,[~J 1t:1:~{E~-r.
L w
.c J-'tf'~1
~~
t>
. {~~~~~'1.'i-~ Ef-r:' :', l.
'~ç.
'f."i.,
,b.1.
~'\~'
Ii;..
~'É~,,,
c; ~
~c
~
G.'f~'!
l}!.
~~~'c,oe;;
b r.:
~
f'
~~~.
'"'-"
~
•
-~
'"1>
.f',f',f''L
.C"
-
~
~
"t.(i
-
-.
(.,
G. ~
,
.'L-Et~j;C'oC\.;'ïll'~l;'
__
1:;
'
-,f'
c;".
to
Cö
(.,
~
f'
'"1>
Tl
~
~Ç:
~.
(.,.C'
.
Il:
L~
C:<f;~'f.£f.,Ff,-:<f;'C!:.
-~
,~b'
I"'t.
~I
I
~._~_(i,
__
.:.
It ~
~
.t,.[.ç'~r-1~~l~cr.'
'"1>1;
w
I.
I
._: ..
I
;i...f'
w
~
t: ~ .. ~~
'1..
-
lfo'
&--
t..
1>
~..
L
I
(,p
~
1::
t
'-C
£l~\:
~.
I~
Z -
I
4..
I:: "'f, ~~
l'l'~~
Iru
~~r.."~~'C'"
t:.
..
•
~
~
~
- "i.. 'i '"
-: '<. ~., .
{: - ~,,~.
';
~~ .. ~
~
..Î"~
~
[r'l; l
f",~
11\
~
l ~}!
in
L
~
!:....:.",
..
I
[, '-
C'
1, ~~.=J~ ~: 1.~~
.
(., "i..
.
(., (., I.. _
(;;.eb,
,e
'~I/
~ (.,
(i,
-
_
...
_
"c.C[-'"'~
L.
_
E.'
.('".elt>"'~lr(.,-f'-.,_.t~
C' . t"
.. e(.,~
_
~: _ _ _ _ ~ ,,~
f::~~~-g-I
1>
-
l:'
~
r,
~.
~:ii:f
~--'[
i -r~'f' 1l~\}t~.
~~~'.~{~~t$ll:fi-~{
~~;~1f
t~~f'c:.~(~:'!
~~l\
t.i.~)~
.E ... '
._IE
~ :e-' ;;t r.:h t!.:~f.' 'r.!} H-rJ t{~.:nl"t~
H~
~Hftl.
~l
t[{'F.J}{
Ii
~);,
E,
- ~ t: _ 1:(.,
(.,(.,
~ ,e ~-
*
_I~
~
~
~
00
~
o
m
m
t-l
ffi
...~
}
'tl
:::!.
~
0,
CI)
~
~
I
~
~
~
~
t"-
t'r]
tl
~
o
<:
t'r]
6
~
t:s:
~
(J)
~
CIl
:s
~
......
t'r].
"Q
;:.,.
o
><:
~
tT1
:r:
~
~
tT1
~
tt1
:s
tt1
".,
~
~
c:
~
~
~
I
~
Q:
_, •
'i;-
I::. f'"
'r.
.:'
f)
H~
~*
.~p;
..S
*
lN
-ç
f if ~~II' ~~to ~-:-~.
r;. ~ ; j~
Ç: ~ Ii;.' • t, 'ci
,-[
~It. (.,
1;~
~
b f !: l: E; ~ -l ~
(., t:.o{;;
~
t'
r l'~ . ~'l.,J'
l_ i .
.~.
/~~~
.."',
(.,.
c
...Ci
t: t. ~
Cr -:-I..:~.I~I:..
~t~'~l;
n--.c-."
_;:.
<i
I ..
sE,."
1:..-.~ .t 'H~
c... '< ~''i. 'CE f~'ti-~~ l~c~~'ti- f~};
f~'[~.
~t:'~,~,~
<f.'{ ':~";~ !r.1 f;f
f: 't~.~
... i: f ~1: ~ ~~ 'ti-' loot • t t,e :: (.,c. ~.'ti- - ~.~ 1'L - ~'"
! t f.g .f
[I
'l'!t -
1'1-1"" ]'. .. l-'~1f~1~:f~~' ~t,~ ~. "~ t.tt~l !:' :t~rl,,~[~'(r.'!:E~
~t~t
t l~ 1: J~~t~~l '~~']:'~
~1~~~L;~~i:-i ~ .r.: 1:,~~ ~~.£, lF~'~\-i
.r'
,1'
'ç c. 'r. g e ~1,t:~' ["i..~.~. t"t't:~
c. ~ t ~~£.(.,'f,-It., ~.~~ ~i:'tl ~=-'~ r~ ç. g
,
~.
&.
):.. ..,(;;',
~ ~ - .. ('"'ï
~. - ~' 'C'1 .- '\
.[ .~'~It. -~ -'&: 't'l'&'c.
.r~,.t
g ~ c;i=~f.'fg ktJ, ~~ [; f c.l''f t ,ih E'l{[ d..
, ":E,~ f";:E q'd f'~~t
*
kr't: It'G;- f!:: t.~ ~.t 1;~ ~<:..\ 'r. <f "e r~ ~(.,'.,;l'(;'cr.' --iif r .~~,--,-,
"c-f..t"!-.
'ft"l'f . ~~.(.;E~.f'
~ 1e:'~~[r1-~
[~J~1: ~.~~~'l ,f r 'f •.; [,. ~,,e ~l!
~~f: ~~..r Ef.
-ç1. "i.
.E
10 } .. ~ .. <r.
I!..'ç, "'1~ r. f.(., - tC'l; ., r ~I/'f'
-1::
-C',-"'oç,
{.~~
~~
L
t~{~{~.
~
Ei'~!l~'
~~t'.t{'~i~:~t~:'L-t~~~~
f{lll' .[[) 't..J:~-;:::~.
f.f.Lh~f~.~H
~~1'-[\1'f\~
pn> 1"
.t:' c. ~ bÇ,:
c:
c.
rt r.,\- .t~~~-.~'r_'c
t - f:.~ 1 -1c.' .~. ~ J;
t
~'l ~ l : e:E~. ~~ .e~i- ~.;t: É l 6.... è~
lt' Ec t" f. E~ 1:ç
E -:~.~.~1:
~ ~ ~ r..
E f
~"''l-~ ~
~ 'f- ,t: .t<\t;1:'~:k~
t '\ ....
e ~ tf -f~
'I:
t' ' ~
}i f - Li EË'~l~'t1-~tf'ffi~{i Ë . 't~ r~\"i.,t EiIl~ ~~'l\'~'~'bg~~ g~ f,t\;.~él.rl ~r'r..
F.{'~' 1=.[1~s- .[t.~l(.,"'~~t:~,~~~JÇ,:~~lE'~,EI~l'Ç,:.t~,i'tÇ,:,t~J~lr.{~
~~f~r~1:~[
!;,~
~ __ ~
"i...(., -::; _
(.,.E
f (., -"~'~_-:-.
t.,...._ t
oC\.; ~ E:~
-=-."
"i..t..[
n}~[:
r~H{JUtJl
t~Hfi.~l'~n
tlllfn~~
~~t~rrd
ïHtH't~
HPr.l~r{S
'
t
l~'
~~'rr
f
ir
~"r
..
t-'ç~' ~i~l
"t ...-,
r'È i'
1: ~
'E~
Ei ~ -' , ... {f.'r~~
~:- ~:,f l.~'~'t~~~,f"~
!l:
',!:!;,~
:f~'1~:~,~,f~{~
~t~.~~
l,tr t~}~.f.~£' t~~/[~lF .t1;,}~~'.J.~~l:fl.f 'f.~
f1:'f~~~~~~g
-~.'L.-'e
l'~L. l!;,.~\tEl1.t:~~!;,~t
lf'(.''ft;'Ï~ ~~E~~ ~c
1cf'l ~~ l~1:1l'l' ::f'£~ ~ [1 r~~E {f~:!:l~~
~'lE1'r' . ~~,'t ~'~~
%~:f't.~ :lf g~~ct li
' ~r ~
-t; 1'~' t.."i. - _.c ~ ~
~J= ~,tl '\. r.!:. ,f:~'E - f; "i: -lc..
:VÇ1;
~.
*~
REVIEW-BERHEVOKA
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
ÖZETI
AL-ZEWAYA, N° 4 1990
.. ,,~ ~J.2~~~j'
4.......,
.. '>':ij!~"J:~};!lrJ!'
'::'~-",.~.t
:~,.~"'-~
""l\w.J!'~.~~~
. ','.
..9{j
.:.,\ ù::-!.J ).:J\ ~'.:.,I
~
J~ ~4J .~
..lf-Ä ... ...,..:.~, ~ ~
~I!.Sß:.
, ~6...-.J\ j ,.I ....i:.:. . I ~.bL...ä.;
:
fl
t'""Y.J
~;:JI~'
•
~
......
'-' ,"
\ ,juJ .;:JI~I
~
~
•
~Lo#
~.J1,1-'_.ü_~~1 ~
.(iA~)
"... ~tü.J .~L.)I
~ J.J";':'."s
j:.~j-Jl ~
~
Lo,)~ l:.)ë..:. ~.J
~.
~"ll .:.,1... "
.~yl ....,..:.)i\ .. l+J .~"l\ Y. .~~L
jA'il
~4J.J '~.J
"~~J
';I~
~WI ~)I
~\
'-4-! ~
~ J-S.J
jl.;--alJ
~~
~I
..~
ol,..JJ1 ..J.:.....i.:,." ~
...:.t.i v."~~1
.ßJ
J~
I~.J ~.J)I
"~.J ..~~I
.;.....,.,.~I
.:.,I~ .j .!.SJ41
~
'
.j.J t '.l:'~1 J~ .j ~L.iJ\
~)I
,('\i _ '\0 ~)
~U':i1J
... ~~I
~J\...i...J1
.JI ~yl
~
e---.:...>1 .:.., j~
~
~~~.:..I..l~~I.JI.:..~~I.JI
.:..~
.:.,Là dl.J.I .. ,t'~
~JL.iJ
1~
I~
.:..L~I
,
j_ L-,r
a,jl,I\' .J~ - j• ~u"
r-:---:1\
,\I ....
~
~1 .JI .:..L:aL.L.l\ .JI ..,.&b"ll ~\
dl,j ~\:i Y. .\S"'L...'i' ,)~i ~
-J".....
.:.,14k ...~~WI
.j w.J-".J ~I
dl,j
)jÀll \~ C:'" ~
~ üJ~
JS ~y
~~.J
~ L:.:.l... ~I
b)...
~! Lek, ~"':'J
~
~J .:..1.,:......;oW t...~
JIö .:...J. I~
~,)'il
~I~
~ .:.,.,,:.U ~1 .j dl.J.I ,)~
j .L.......~I ~.:..~
~.ßI,j.J .... UI.J
-:11
Là\jL~11.'.ts
10"'."..:.Jb r:--:•• -:_11
........r
..
"t-':J ~
:~1
.'
.L.:.I
.10"
,- - IL
J '"t7_
~J
,)~.
~ '- , -
!.s'
.('\A_'\V~)
L"~~I
:.r-.
~\~..J\
'''~~.J
~1_
.:..~ ~,.,...:.:. ~ .:..' ~
.~,;.iJ1 ù...).J\
~y ~I ~~I
.r..
~I
~~~~IJ
... "
JL u-A 4:...1' ~
~I
~\~.Jl
u-A L...:.IJ
... JI~I """:').J .jlrl' boU,.J ~L.c....1..J.jlrl~
~\
~L...,)L....... .j ~LiJ ~1 • .;. u-A
.:..~
L:.:.I"";'I~ ~I
JI,; Lo ... ç.~I.J
ù.~J ~1
~~.J
.4~1'~~
~
I,jLo :J~ -J-":",, ~I
~,) '';.J-'')I
~ ~11ß.
L:.:.1I.J"" ~
.r~1
I~
.:,SJ.J •...:.~
Lo 1ß..J ~L+JI J! ~I~I
JL ~
~L.,,..,...Jl~,hJ1
JI'; Lo ~I
>-..ü~
r~ .:..'~~ 'i ..,.ü~1 .:..1 ~1J
r~.:..1 ~~ ~ ~
!'s'.J J~\
Y. I~
~)lc. Gl:a~ JL ~~
.:..'~ .....u.>-":'
Loi • .:..b..".ul.j ~
~~IJ
'r~1
LoI ... F IJ .....u.J-".Ju-"-'-"'" J \","""",1
~ ~~ I
j_,,'jl
\ ~ .:..1 ..r'L.....l
JL .:..1,)j..JIJ --ilJ1
[.J')
JL J-,=
L...:.I
~!
dI,j ~
J~
~r
\ .. ~) .,;....:..~)'II:u.~'~~~II~
. (\ . \ -
y..:.
....j~
~
~.J
~,.;
.:.,\ --"""-'
L.JJJJ
j:.Li..:aJ~1 ~
,"..... '1
-L...k -1~.,I..o ~ L...~ '-:-'~....
~,,j)lJ
~1,j~1
~ -J.>-" .::..:.S Lo w..,.......~'.J
~
.';'.*\:.JI
"J:....ßI. ~ ~~I.J
~I
A
.j ~ ~
j;.IJ
:-~I
~
J-L.J
-J.,r-LI ~ J)lb\jl
~
I,jLo -J.,r-Ll ~.J ':">-,~I.J
w.I,j'i1
1..1:"-J..>'I ~.J .~L.:JI"
~
I,jLo.J"-,;,.àlI.
oU,lJ JS .:..,j~ .~l:.A ..I~)I (~I
\~o5".....
~ ~1
..:.:olS 4.J?
~..I~r-11
:.r
y..)~
~,.,
~
.:..' -J.>-"-:'...:.1... ..,.b.J?
.j !.S~I
~L..i.....::.I.J-"~
~
~'.J
~',j)lJ
Lok '..>1.,1..0~I
... ~~I
~.J
~1,j~1 ~ (..r-=-.I .:..' ~j
,~..>-itJI.J
....i...:.:a.J.~
LA.1....A.:'.J
.:.....~ ,.J.>-'~I.J
~lill.I \.>'..J.J~1
LA.1....A.:'J
'~..J.J ~
~.J
. .:..1",:........~
j...s:i........J r)lc.~'IJ
.0--L...J
l:.t.i ,~~
~.J?':"\
J~l .:.., ~...;i
.;0\j .r. )G\ ~ ill b)o.....J.l JL .;.:.",......:.:;
y
:: I:': .-: .,...:;sI.:..' -J..>' l 'i.J ..IyJl ...1y. -J..>' \ ~
~.J
u-"L... ~ ~I
~u... .,...:;s' 'iJ
~~
•... ~.,...:;sI.JI~)
.:..1.j..>'1
>~~
... ~.I
_
~
.J \ I.;.K.; \
~I ,).L:;.;.\
.j )ëi...
"\,,\1
~.r-'"
~I
~
~I ,)~I•
Jf..à
.:..' ~
~,)
~
~ ~~I
.) .. 1,)ys..J' .J...S:.
r~~1 ~ry.-.j 1y'~~.J'~.>'~
~.J..IL:.:.\j~y...~..? r)lc.~' .>'..JJ.:..ß..:.:.,I
~.J-" ~;.sl
.:,SI ~ ..,...~I )',,1 l:.1 ... ..,....>-=>,)~ 'i ~li...::.I.J-".:..1 ... ~~1)'
j [~JI
4.l.J..I.r' .~ .l:.lli. .j .b,,? JL ~
..r'lJ\
.(A'
~~..w
IJ
_ AO ~)
.....Ll6.".-.J
j~1
J] ~~ .:..'~
..I1."..g1
.=i.J1 y. "f"~.,1..0
" ... ..,...~I
IJ
C~
....ll;r-1U .
~
~~
127
I
ÇAPt-RIVISTA
STAMPA-DENTRO
DE LA PRENSA-BASIN
AL-ZEWAYA,
~L,.aJI.~;~
~~\.Ä1\ JJ~~~~;~~,~
~J
• .::..L....öJWIJ ,ö?)'1
':;~.J
~I
.jJL:,ü
,<G..I~J
ö~
JL
[)~
~~I
4-:>:.>';~J ~
~i~
~~
.......
;-:;I
)~I
~
~L..:....
jlrJl
.::..I~I
,jA ~,
~~
~
~I~
.>-:~_"-
ö..ll..:.IJ ,~I~I
",:"j.=..J1
'::"~JhIJ ~~'J
~~i'
..:....;.I"...:JI .".....ë
.j -..5?J.1 u.';J..l:' l"~ .ùb....:.11 .j t 1;.Al1
.~,;.s.I1
~)'IJ
jlrJ'
u.~4~\J
~\
~I-_\.
4---u.;L...:; ~I
}JA.; ö..ll..:.l ~~
L..:.~
1oS~:
.1=)'
JL
~'~~.::.~'I
\?~Ij
loY" ~I..r-s-11
.b.i:JIJ
~~ t 4=ïIJ ,~WI
.~
\?~
.>-:~Ij
~
,y....)'j1j
..r. j.=..J1 ~
..I~)'
I
~
~I~.J\
.::..~I
I ~~
~\~lh::JIJ
.::..~I
~J
.:-: I
~..I~I
~.?J
a ~ •
t\
~I.~I
~I,~
,":'Wlhll
,~I
J~
~1.r.'1
'.r.~1
'~~,;,~,~I~~.IJllI.~1
.~ ,;,S'~I
i-'jL
~
.~L..::..I'
.:llà.~
~,~
,~,a.J1~
.~,}I
Jlj,}1 ~
.4..IS~ ~I..,.,
j:alj,~.~.JAL
~
......LA . .jWL
~I
~~
,~I
. .uJ1 ~
,":'lj,;~I~,.......
J~,;
..... l...w .~Lo
~
,U
~~
.~,~~I,;~'
,~ '''''''1,;
~,
~I..,.,
..)L .~
J~
~l..:.,; ~
~1
~I
,
~LS..t.......J
JI
ö..ll..:.l _'\"
:..r-
~~J
~\
4.:i.;..IL..:.
_t
.::..L............,;.....ll.Lill
~
'.
J_Jy-..-o
~
~~
,~k.JI
":,,...),lS: ~1
.<-,
....r.--'>"
~U;J
,jA ~~I
ö..II..:.IJ 1oS?)'1
,';1515 ~.ùl
~ ,~.ùl
.)o~1 .~I
1 _ '\'
....ll..:...... ,jA ~~1
,~';..Ib..J
,jj->-i~1
.lli..o ~,~
~.?
1f.'li:J\J
t _'-:-(,./'""
j)lb
"+;..II..:.IJ .::..u.l:;ü)'1
~,~
_\
I
. .::..4iJ.....:,)'IJ
~).S:i.::..)'1.::..L.S;.:JJ
~J
j)lbl
wL..:.......:J
J
~
~1
.::..L........~
.~I
~~
.::..1~L':"'lIJ
..::...JJU:;......1
_
J • L..:.ill .;~)'
.
Cl
. .. L
ù"" ~
~
ö~)'IJ
I.:..........;.
~II
.
4J I ~
r'~
~
IJ .::..
L........ y.1
0 ~
,jA.'-:'
c...)l.....J .)o~1
~J
I
- 'I
'1
-
.~I
~"'J
,,~Wl
{"lJö.:. .LiJl_o
",:"~I,,
~~
~J
.;.b."J1 ~I.J
ö.;;J1 Ö..l~
.::..4~1
.I.r:--'-~
,:;ß:. ö-':'~ ~J
.;y.........1~
~ j.=..J1 ~..1 ~4
~
.r1.):'..1~
.::..lhLJ I
~1
JJI ~J
'':;yUJ\ ö..IL::'-""'.J .)ol"...ll
~.J
~lhJl
IoSJ~iJ
r'~J
~I
~1,;.s.I1
,jA
'-
.';~IJ
~I
j~
j..a
~J
J.-.oL.S.Jl -..51~'i1
~I~'
ö~~1
~
-
, J..}
ï
~jL.
:..r- j;.:J I ~
~rJl
'~-.L:....
",:,,~I
.
.:,;1.):'\ ~.;~
_v
'-"'"_r...ill
JI ...>'~I
~
.. <.
...
'r-LJI.;~
,:;...)'1 ~)~
~
j~..}
.).:0 \\
JI ....r.Aj,11JI ~.JI
j ~L..:.
:üb. .~\J
~",A~.;
-\.:JI
L..,..P- rl~1
.)0 IJA .ßJ
ë'.J:J ö~IJ.ß.iJ1
~ Lü:.'
_ '\
l,;>..I~1
.<-11
o.L:....lo
l:;.;.1 U l.i..b
;:,a_11
j.';
....r::-..r
128
ö.?
~I..I
.r--i-o.J . .:.~,
j&.J . u.).S:i.::..\
~I
4...>"
..r.~ ~
{"~
.:-:~ j........:..iJ1 i~'~
.
v~
-,-,,'.,-._A
~
t-" j..SL....:J.1
,:;1.):'\
~
~J
t-"
ÖZETI
N° 4 1990
6Gl
t~
<.. '\ ~1'1"t..
U t. «ï'l'[ '"~
\-.e,r
Ç,:"'!..r .. ~ ~
' ' '1- 'l.f.~"'"
c: ,tt::t
~ f~" r~ trr' .~..
~."t..~<c.Ç,:. ~'~ \ ..t>-'l::~ Vt-:~''i'~fr ~ ~ ..
t
_
...
~'1: :. lf.\-.~~ r.t- ~:r' J-.fl ~ ~ t;«ï'rl.Ç,: t=çE ti r ~.tt,r r.r:;.. ~.c
t f'i."t..t
.
rt):1 ;~.l:t~-t'f~ \-1 f !:..t ~.{1'r.'t.~ri" ~ E
t;--:-,I .f~~
È' \.q,'t" L.1:~"'~~ 1. f!:.t.-}~ .. cf:~ll~ f;\-\~«ï.~~ ...
-<;..
'-"
.t
!..
!:..\:
1:
c. ~
L'.
•
t'
Cl-t
Ioç..
S
ç"
,E.~.
~
t.
jo!
t'
k
c;~
.
-<;..
.• -:é
~~ .. r-~
'r- . ...:~. ~~~
~
-:~~
.t .. e: [
... ~
'
~'~
,l~l
t'~ i:"1.. «ï ere:...
[~
f
t'l:~ £:<..'~ _.~
!-r '. ~~t:~~:~~.~'
~<:'1:tÇ. \: - ~~l~fr:~:r~rk'~ ¥~l.t'l<C:t~l:
-,
~~ ~\~~~f'E~f~:fl~.~~tr:~l'}$.r~~J~[rr
È{t:i ~~~'~1..'t.~ l ~,..: ..
st
t, !. ,to.t'\.- ~r~'r
_n r.I' f'{'f"1:.,
:;
~,,
•
~.... c,r....~ ....eo ~~ ~-. (~...~
- ~ ..f'- I!."'
c.
~
.. ~
l ~
l ~~~~b.t\.r1~.~~~.i;~'~ _f~1J!;:!'1.l- 'fJ
tl'"
[
~
...
<:. ~~.~
\
~.~.:t
L'"
~. -f~~~II" -t't.t'\- .r
.t'~
~
<;"t.."'r~.t-El
-
r\-{ ~.~~.~~ •..
L
I
Ç,: .....E.~.Ç:!:."~i' k1~1'~ tl.r't~~\
f ~J
".E to.t J~~
f: ~~.
~~
~'t '~1'to
'f. ~ I:t: .l""l.. ...... ..
£l.: E - .~.tJ.- .. ~,- :t~
2: -~ ~1 :~~rr • r ~~ . '.f.~'t'l, :l-~ ; ~~
t ~~~-.,~
~~tlt~~f.F'l~t
~£, F~''b~-.~{l~
_~ *~..
c.
'r ~
.r~'r.. "t..
"t .é'{
I
\.
~ ~~
<.;;
rlfl~.t t <i;:1.
tl
fl~t'
f.ot
~"I.--~
f -}c.t"-,
î ~ ti.-\ft-: ~{ t'l~
rJ r~rr ffè:~~c
1-[ t~.t-~cot:Ç::;1:L1-:::l:!:.c.fJe:'[11:'1\. :~E;'* ... -~.r -'C"[[-~.ft\~l<i...£1~.)':~.~11'i
~
lf1
'F'" I:;
-1>= .. ~ ll.f'": t r. r' lt?i ~.
~Ù U H1U£ H~u~
~l.!iHfnü ~~f~1~ï ~~~.t::~.;
h{t'~H.~.~cr:: f .~~ j. î- f . UHHt~ .-'
È
Ç:
-'i, 'i
et:
- ~ £oç.
L
t'
~"'.~
~
-
t.
-
~
'Ii\
- .to
'!: £'. ~ ~ ;
L
.. L>--,
<;
C:.
~
L
-
'l.
~.
_'
,"-... -o,._,~ c... -
~.
.t ~~
••
4.:..
-_c$,,~ ~.~
Loo
- ....
r- .~
t:.. c <
•
~J~t\ç ~ ~,
~
f.;
•
_r~(.;
to
ri.
.U~.
~'
L
Ët'~
.'
,
:" ..
t.
'1.0
-
£,.~
l'
b~(;:['~
(.
to
<.;;
f
t:t'r.{ç
.f~~
.. f~l~-
1;:.t'
:: •. ~.-,e-'":
.•
'.e-
~.r~'.~
.r)..
~
k:t:
ë;
~~-~
C't,., - t
~.C"
<..
-ev -~~,
tJ
F;- .. , ÇL - ~
- ----~--------+---- ----------
t'2
.C"~~.
-~ (;
'"!;.oç.\f,
:;';t
--
~.r- Ë~ cr
t, ~~
.t
~l;' ~'t
E:.
~
,
· ~ ~'.~
~
----
1. ~1....:~ t. C''t~'= !:.~1.
...
I.
.
.;
E-'~ - -{
i.
c',Ci
'1..
t'.r
f
1:E'i:~oç,.-E
Lfi_L.
~~
~ ~.~,
1.0
...
.'
~ ~
C
'-
t
•
& ~.
k: t .~ -
t..P
t'.
L
'
.
•
-
to
"'"
c.
'i 'to. ~ ~
.... ,...e' ~
<ï...
"',itfJfl
i~.:
'j,
.
*
è.!::~
L.~
~t;-'f..t
~'I'
~«ï' .,"~
- [.
<.;;
I:: -.
- -
~E ~tl;(f{l~
I
~"'CI
I ~ ~
i.~.tt r:.[
r ~.ev~.(;:~~"f- r. ~ 1'&<; f.L ~ "h.
l r{\ t T,/" ~~~ ~ ~~. t
"tt~- ~
~--ç.t
c:. _ -' -~
L.
l~~~~}~1.ti~.E!l.~~
~~.t:~~.fC''i..
~l't\f.t fl -} (t
~'l't- ~.\
~. r.t'~1:~"l.{.': E ~r ~~~~~ f ~llt~.~
~
'
<-if.t: ri-~ ~'~~
.,~ ~
ft~{l,.~~
~{l\.i1 Etl ~t~~t.\~{. I
<
<..
~c.~£:
~
t~r.1.c: ~~f.-~l.t~,~~
~f~'
.f): b.r~;l"[~,t~ f'{;
E~~
~
{'t.
~~.t
c: 't:
-, -2 ~\.~
c.r~~
;EE~ê:!:. S;
b c.
k'i-
l' F."G..\ ~~~.
-1. ~~ ~~!:.c't ..
I: C. C •• ~ 2.
.e
,
r;--.."
t 'f:-
I
-
I:i
.....
"L
c.,
~
_'.
oç. ~;
It'~
"~tfj..
a..
t' c.
~ ~!::
'o="'-
.~
c.....
to
I
f £.
v!:.. ~.,
~
[.
!i. t
~,1~
- ~ =
~'('.'b ~. t:'::~l"£
'i-f.r
Ir:
~-Ét:t~ f. &.
- '-. t. ~ f; ~
ç.h~~~.;:..
"c t r:: - r - 't..- ~ '
t
1f ...
r~ rl:t
'1:1t [FE'!:'~-'C..-
le: r f
,t= ~
at' .è
1:.a
c.
-
-
:==.t::
~....
t'.è"~
.~' ...
CL:'~
~
Co-
'c
fi ~~
L.h1.
-'
~~ ~ ft't.Ç:'£"t:~
l'~ ~!;;:= f\-
'!i
rr
~
- ~
~J~.~
E
E....
..
't:;~~
t r.. -
lï' ~ ".
~'t ~'~l:.~\ \. oE ~ r ~.~,ta ~
~ ç.:n -'i: £'.1: .
E 'to ['1:.a ~
~ [:f:f.~ ~.-=
.
~ aeL: \, Ir [~ ~
l:: f ~. ~ «ï'<f ~
;. ~(;\
['.l''-- ~-p-- (;\--'~-~-- ~'&
t~':l~';
~_~
~_rr \ ~g .
-'.~ j:Ç: ~*.
~ f5
\:"l;~ ~.r~'t~f:t'f.'r, ~ £~.~ ~1..r!::'
t't.r-l'" t.. il~t !:.~r..l.~~tf.'
:t~).
~}'f
l' .
..
~t
~- t~'1.~
lLt co~ oe;1.~,~
/:'
~c
,,..'~ t. b~. ~~1:: ;:~. '.r-.tf;~'
~~
L c,. ~ t [.
.r 5;C.[.~
~ ~ - f.C".r
f;'
b
ç ~~
:.[.r 0[.~ ....
r:'~'t.;- c: .çt. -:'
E[ fto......~.. ~E ~'i'oç.
c: ~ 04
1.t:[.. t ~J:':I'1:£\l ~b{!'hf.t E~~~{'-t~ {~i
{fd'~
h
t:. ~
• 't.t .
h"~{lH~tH<t~ih'd~~~üd~
~~h.(th~hd
~
---'-"-'.[
~1 ~~
\d
~ë.
......
;;
l ~t}I~{~~~~r ~1 ~:
r.'
"
I~r~
~.é':lf' .1
!:.r
"'''F,g ~~ f.EI-t n'r.~~.1-:{f~
f
~
~
r - ~ I: t - t {f.~~
<-'1. t~ .~
~t f. !\~
1~
ftl1".t \ r.1~\-\-~ ~~.t~
-
>
r"
;;
0(
>
~
:::
o
~
:-:>
t;.r f;t- «ï' I
"
~
i
v;
VI
c::
!'I
'2
o
~
.......
-
I ~~
to.
(' •.
O NIS't/g-VSN'HNcl V7 'HGON.LN'Ha-ycIPlY.LS Y.LSIAl'H-';JdV-:J V)fOA1Jn:l1f/-M:lIA:l'H
/13Z
~.
SS:lHd-3SS3tJd 3Q 3nA3~

Bulletin de liaison et d`information

Transkript

Benzer belgeler

s kessab - western armenia

II. Özdeyişler Dizini (Cilt I)

Galatasaray Üniversitesi Merkez Kütüphanesi