PORTEKİZ Genel Bilgiler Coğrafi Konum Portekiz`in anakarada

PORTEKİZ
Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Portekiz’in anakarada bulunan toprakları, en büyük nehri olan Tejo Nehri ile ikiye bölünür.
Kuzey kısmı içeride düzlükler barındıran ve dört yerde kesintiye uğrayarak tarıma elverişli
alanlar yaratan dağlık bir bölgedir. Tejo Nehri ile Algarve arasındaki güney kısmı genelde serin
ve yağmurlu bir iklime sahip kuzeyden daha ılık ve kuru bir iklime sahip ovalardan oluşur.
Alentejo’dan dağlarla ayrılan Algarve bölgesi ise Fas ve Güney İspanya’ya benzer bir Akdeniz
iklimine sahiptir.
Portekiz, Akdeniz iklimine sahiptir. Avrupa’nın en sıcak ülkelerinden biri olan Portekiz’in
anakaradaki topraklarında yıllık ortalama sıcaklık kuzeyde 15 °C ve güneyde 18 °C’dir. Madeira
ve Azor Adaları sıcaklık aralığı daha dardır. Bahar ve yaz mevsimlerinde güneşli, sonbahar ve kış
mevsimlerinde
yağmurlu
ve
rüzgârlıdır.
Siyasi ve İdari Yapı
Portekiz, parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Dört ana yönetim bileşeni;
Cumhurbaşkanı, Parlamento, Hükümet (Başbakan başkanlığında) ve mahkemelerdir.
Anayasaya göre yasama, yürütme ve yargı dalları arasında güçler ayrılığı ilkesi vardır.
Cumhurbaşkanı beş yıllık bir süre için seçilir ve icra yetkisi olmayan bir denetim rolü
üstlenmektedir. Meclis dört yıllık dönem için seçilmiş olan 230 milletvekilinden oluşmaktadır.
Ulusal ve bölgesel hükümetler (Azorlar ve Madeira özerk bölgeler) ve Portekiz parlamentosu iki
siyasi parti hakimiyeti altındadır. Söz konusu partiler, Sosyalist Parti ve Sosyal Demokrat
Parti’dir. Azınlık partileri Unitarian Demokratik Koalisyonu (Portekiz Komünist Partisi ve Çevreci
Parti "Yeşiller"), Bloco de Esquerda (Sol Blok) ve CDS-PP (Popüler Parti) de parlamento ve yerel
yönetimlerde temsil edilmektedir.
Portekiz, 308 belediye (Portekizce: çoğul/ tekil: concelho / concelhos) ve 4.000’den fazla bucak
adı verilen (Portekizce: çoğul/ tekil: freguesia / freguesias) idari bir yapıya sahiptir. Belediyeler
idari açıdan altbölge ve bölgelere bağlanır. 1976 yılından beri en üst idari yapı “Anakara
Portekizi” ile Azorlar ve Madeira özerk bölgeleridir. Anakara Portekizi’ndeki belediyeler 18
bölge altında toplanmıştır. Söz konusu bölgeler şunlardır: Aveiro, Beja, Braga, Bragança,
Castelo Branco, Coimbra, Evora, Faro, Guarda, Leiria, Lizbon, Portalegre, Porto, Santarém,
Setúbal, Viana do Castelo, Vila Real ve Viseu (Her bölgenin başkenti aynı ismi taşımaktadır).
Adalarda bölgesel hükümetler mevcuttur.
Avrupa Birliği'nin istatistikler için Bölge Birimleri sistemi de kullanılmaktadır. Bu sisteme göre
Portekiz, 7 bölge (Azorlar özerk bölgesi, Alentejo bölgesi, Algarve bölgesi, Orta bölge, Lizbon
bölgesi, Madeira özerk bölgesi ve Kuzey bölge) ve bu bölgelere ait 30 alt bölgeye bölünmüştür.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Ülke nüfusu 10,5 milyon olarak bildirilmektedir. Kıyı şeridinde özellikle Lizbon ve Porto’da
nüfus yoğunluğu fazladır.
Portekiz’de İşsizlik oranı ekonomik krizin hissedilmeye başlandığı 2008 yılından bu yana hızla
yükselmektedir. Gerek ülkenin iç dinamikleri gerek Euro bölgesindeki olumsuz gelişmeler
işsizlik oranın yükselmesine sebep olmaktadır. 2012 yılında Portekiz’de aktif işgücü 4,6 milyon
kişiye gerilemiş, ortalama işsizlik oranı %15,7 seviyesine yükselmiştir. Bu oran son 17 yılın en
yüksek işsizlik oranıdır. Portekiz AB içinde, İspanya, Yunanistan ve İrlanda’nın ardından en
yüksek işsizlik oranına sahip ülke durumundadır. 5,5 milyon aktif nüfusa sahip olan Portekiz’de
toplam işsiz sayısı 2012 yılında %19,7 oranında ve 200 bin kişi artarak 920 bine yükselmiştir.
Genç nüfusta (25-34 yaş arası) işsizlik oranı %27’ye işsiz sayısı ise 237 bin kişiye yükselmiştir.
15-24 yaş arası işsizlerin sayısı 165.000 işsizlik oranı %40a ulaşmıştır.
İş aramayanlar ve eksik istihdamı (kapasitesinin altında çalışanlar) ekleyince ülkedeki işsiz
nüfusu 1,2 milyonu bulmaktadır. İşsizlerin %53,7’sini 25-44 yaş grubu ve %53’ünü 1 yıldan fazla
süredir
iş
arayanların
oluşturmaktadır.
Doğal Kaynaklar ve Çevre
Madenler açısından zengin bir ülke olan Portekiz’de bakır, tungsten, demir ve kalay rezervleri
bulunmaktadır. Ülke aynı zamanda dünyadaki en büyük doğal taş üreticilerinden biridir. Doğal
taş sektöründeki en önemli ürün mermer olup, Portekiz dünyanın en büyük mermer
ihracatçılarından biridir. Ülkede uranyum rezervleri de bulunmaktadır.
Portekiz’in koruma alanları; bir milli park (Parque Nacional), 12 doğal park (Parque Natural), 9
doğal rezerv (Reserva Natural), 5 doğal anıt (Monumento Natural) ve 7 korumalı alandan
(Paisagem Protegida) oluşmaktadır. İklim ve coğrafi çeşitlilik ülke florasını şekillendirmektedir.
Ormanlar göz önüne alındığında özellikle ekonomik nedenlerden dolayı çam ağacı (özellikle
Pinus pinaster ve Pinus pinea türleri), kestane ağacı (Castanea sativa), mantar meşesi (Quercus
suber), pırnal (Quercus ilex), Portekiz meşesi (Quercus faginea) ve okaliptüs (Eucalyptus
Globulus) çok yaygındır.
Ülke petrol, doğal gaz ve kömür kaynakları bakımından büyük oranda dışa bağımlıdır. Ancak
son yıllarda yenilenebilir enerjiden elektrik üretimi konusunda gelişme göstermiştir. Ülke
konumu gereği rüzgâr ve güneş enerjisi gibi alternatif enerji kaynakları üzerine yatırım
yapmaktadır. Ülkede üretilen elektriğin %36’sı yenilenebilir enerji kaynaklarından elde
edilmektedir. Portekiz rüzgar enerjisi sektörü son on yılda oldukça büyümüş ve rüzgar enerjisi
kapasitesi 4 bin MW’ı geçmiştir. Ülkede tüketilen elektriğin %15,6’sı rüzgar enerjisinden elde
edilmektedir ki bu oran dünyadaki en büyük oranlardan biridir.
Önemli bilgiler:
• Dünyanın en gelişmiş güneş paneli fabrikası ve dünyanın en büyük güneş enerji panellerinden
biri
Portekiz’de
bulunmaktadır.
•
Çatılarda
kullanılacak
güneş
kiremitleri
geliştirilmektedir.
• Portekiz’in Renault-Nissan’ın yeni elektrikli araçlarını kabul eden ilk ülkelerden biri olması
beklenmektedir.
•
Portekiz
firması
CaetanoBus
tam
elektrikli
otobüs
geliştirmektedir.
• Portekiz, hidroelektrik ve rüzgar enerjisi sayesinde ithal ettiğinden daha fazla enerjiyi ihraç
etmektedir.
• Enerji sektörünün 2020 yılına kadar 121 bin kişiye iş olanağı sağlaması beklenmektedir.
Kaynaklar:
EIU-The
Economist
http://www.ieawind.org/
http://www.portugalglobal.pt
Intelligence
Unit
Portugal
Country
Profile
https://www.iea.org/
http://www.energy.eu/
Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Portekiz 1986 yılında Avrupa Topluluğu’na katılmasıyla giderek artan bir şekilde hizmet sektörü
odaklı hale gelmiştir. 1960 yılında tarım, ormancılık ve balıkçılık GSYİH’nin %24’ünü
oluştururken, 2012 yılında sadece %2,2’sini oluşturmuştur. Sektör toplam işgücünün %10,5’ini
istihdam etmektedir. Sanayi, inşaat, enerji ve su sektörleri GSYİH’nin %23,4’ünü oluşturmakta
ve işgücünün %25,6’sını barındırmaktadır. Hizmet sektörü ise GSYİH’nin %79,3’ünü ve
işgücünün %63,9’unu oluşturmaktadır. Portekiz’in coğrafi konumu da hizmet sektörünün
büyümesini sağlamaktadır. Turizm endüstrisi hizmet sektörüne katkı sağlamaktadır.
Hizmet sektörüne yoğunlaşmanın dışında, modernizasyon sürecine giren üretimde kayda değer
değişiklikler yaşanmıştır. Geleneksel üretim sektörleri büyük oranda yerini daha fazla teknoloji
içeren ve ülke ekonomisinin büyümesine katkıda bulunan otomotiv ve oto yan sanayi,
elektronik, enerji, ilaç ve yeni teknoloji gibi yeni sektörlere bırakmıştır.
GSYİH'nin Sektörlere Göre Dağılımı
Kaynak: The Economist Intelligence Unit
* AICEP Global, b EIU tahmini
2011
2012*
Tarım
2,5
2,2
Sanayi
22,8
23,4
Hizmetler
74,7
79,3
2013b
2,6
22,2
75,2
2014b
2,6
22,5
75
2015b
2,5
22,4
75,1
2016b
2,5
22,3
75,2
Ekonomi Politikaları
1990'lı yıllarda ekonomik politikaları daha çok AB'nin Ekonomik ve Parasal Birliği (EMU) için
yakınsaklık kriterlerine göre belirlenmiştir. Takip edilen kriterler sonucunda Ocak 1999’da
Portekiz de avronun kurucu ülkeleri arasında yer almıştır. Ancak, düşük faiz oranları tüketici ve
iş güveninde bir dalgalanmaya ve kredi, yatırım, tüketim ve devlet vergi gelirlerinde bir
patlamaya yol açmıştır. Bu durum hayali bir servet etkisi doğurmuştur. Hükümet, kamu
harcamalarını ve yatırımlarını artırmaya devam ederken en çok ihtiyaç duyulan yapısal
reformları erteleme yoluna gitmiştir.
15 Mart 2010’da hükümet 2010- 2013 yılları için dört yıllık Büyüme ve İstikrar Programı
sunmuştur. Söz konusu program bütçe açığının azaltılması için birtakım tedbirleri
öngörmektedir. Program yakın ve orta vadede vergi gelirlerini yükseltme ve kamu
harcamalarını kısmayı gerektirmektedir.
Hükümetin ekonomik politikası AB/IMF kurtarma programındaki koşullara göre şekillenmiş
durumdadır. Hükümet sözkonusu programa uyum sağlamak üzere her ne kadar bazı alanlarda
çok zor olsa da agresif önlemler almaya niyetlidir. Ciddi mali konsolidasyon süreci dışında,
işgücü piyasasının daha esnek hale gelmesi, kapalı ürün pazarları ve korunan mesleklerin
açılması ve kamu sektöründe daha geniş özelleştirmeler zorunlu yapısal ekonomik reformlardır.
Sağlık sisteminin gereksiz yere kullanılmasının azaltılması ve devlet desteğinin azaltılması için
hastalardan alınan katkı paylarının artırılması, ilaç şirketleriyle olan anlaşmaların tekrar
müzakere edilmesi ve sağlık hizmetlerinin daha uzmanlaşmış merkezlere taşınması
sözkonusudur. Eğitim alanında da tıpkı sağlık alanında olduğu gibi maliyet düşürücü önlemlere
yönelme ve okulları birleştirerek verimliliği artırma yoluna gidilmektedir. Yargı reformlarıyla
sistemdeki verimliliği artırma yoluyla birikmiş işlerin temizlenmesi hedeflenmektedir. Enerji,
ulaştırma ve haberleşme alanlarında da bir dizi özelleştirmeler sürdürülmektedir.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
Portekiz kamu açığını düşürmeyi hedeflemektedir. Söz konusu önlem, hane halkı borçluluğu,
yüksek işsizlik, düşük rekabet gücü ve küresel ekonomik krizle birlikte daha zorlu hale
gelmektedir. Finansal piyasalardan gelen yoğun baskıyla hükümet bütçe açığını azaltma
çabalarını hızlandırmış olup, vergi oranlarını artırma ve harcamaları kısma yoluna gitmiştir.
Ülkede borçlanma maliyetleri riski hızla yükselmektedir ve ödenmeyecek seviyelere gelmesi
beklenmektedir. Portekiz, avro bölgesinde en çok sorun yaşayan ülkeler arasında varlığını
sürdürmektedir.
2011-2013 döneminde ülke ekonomisinin, mali konsolidasyon nedeniyle iç piyasada talep
yaratan tüm sektörler üzerinde baskı oluşturarak derin gerileme içinde olacağı
öngörülmektedir. 2015 yılından sonra bile belirgin bir büyüme beklenmemektedir. Enflasyonun
2011 yılında pik yapmasından sonra, talepteki gerileme nedeniyle 2012-2016 döneminde daha
düşük kalması beklenmektedir. Cari açığın 2015 yılından azda olsa pozitif seyre döneceği
öngörülmektedir.
Ekonomik Projeksiyon
Kaynak: The Economist Intelligence Unit
a Gerçekleşen, b EIU tahmini, c EIU projeksiyonu, * Satınalma Gücü Paritesi (Purchasing Power
Parity)
2012b 2013c 2014c 2015c 2016c 2017c
GSYİH (milyar dolar, cari fiyatlarla)
212,6 a 207,6 206,8 204,1 207,6 213,3
GSYİH (milyar avro, cari fiyatlarla)
165,4 156,7 157,5 160,7 164,8 168,8
Reel Büyüme Oranı (%)
-3,2 a -3,0
-0,5
-3,2
-3,0
-0,5
Cari İşlemler Dengesi (milyar dolar)
-4,6
0,5
2,1
3,3
3,5
3,4
Cari İşlemler Dengesi (GSYİH’deki payı, %)
-2,2
0,2
1,0
1,6
1,7
1,6
Kişi Başına GSYİH (dolar, cari fiyatlarla)
20
20
20
19
20
20
Kişi Başına GSYİH (dolar, PPP*)
25
25
25
26
27
28
İşsizlik Oranı (%, ort.)
15,7 17,8 18,5 18,2 17,8 17,6
Enflasyon Oranı (%, ort., TÜFE)
2,8
0,4
1,2
1,4
1,7
1,9
Enflasyon Oranı (%, ort., ÜFE)
3,8
2,0
2,1
2,2
2,3
2,5
Kredi Faiz Oranı (%, ort.)
6,4
6,3
6,8
7,0
7,2
7,3
Döviz Kuru ($/€, yılsonu)
1,319 1,325 1,305 1,255 1,262 1,262
İhracat (fob, milyar dolar)
59,3 61,2 63,4 66,1 70,8 76,6
İthalat (fob, milyar dolar)
-71,4 -68,8 -69,8 -70,9 -75,1 -80,8
Dış Ticaret Hacmi (fob, milyar dolar)
130,7
130 133,2
137 145,9 157,4
Dış Ticaret Dengesi (milyar dolar)
-12,1
-7,6
-6,4
-4,8
-4,3
-4,2
Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Son birkaç on yıldan beri tarımın genel ekonomideki payının düşmesine rağmen, tarım hala en
büyük işsizlik kaynağıdır. Tarım sektörü, tarıma ayrılan alanların artırılması ve yeni üretim
tekniklerinin kullanılması gibi birkaç yapısal değişikliğe gitmiştir. Ancak buna rağmen bölgeler
ve sektörler arasında farklılıklar varlığını sürdürmektedir.
Portekiz’de tarım küçük ve orta ölçekteki aile işletmelerine dayanmakta olup dağınık bir yapıya
sahiptir. Küreselleşme ile kooperatif örgütlenmesinin yayılması daha büyük bir önem
kazanmıştır. Ülkede çok çeşitli bitki ve hayvancılık ürünleri üretilmektedir. Portekiz dünyanın en
büyük şarap üreticilerinden biridir. 9,2 milyar hektarlık arazi şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
2.755 bin hektar ekilebilir arazi ve daimi ekinler (710 bin hektar), 530 bin hektar daimi mera,
3.640 bin hektar orman ve 2.270 bin hektar diğer arazi.
Portekiz'de yetişen başlıca ürünler; tahıl (buğday, arpa, mısır ve pirinç), patates, üzüm
(şaraplık), zeytin ve domatestir. Portekiz dünyada önde gelen salça ve şarap ihracatçılarından
biridir.
Portekiz Avrupa’nın en büyük şarap üreticilerinden biridir. Toplam tarım ürünleri gelirinin yarısı
şarap sektöründen gelmektedir. Sektörde 13 bin firma olup, tarımsal işgücünün %28’ini
istihdam etmektedir.
Ülkedeki uzun sahil şeridi ve ülkeyi çevreleyen sulardaki balık bolluğu balıkçılık sektörünün
gelişimini sağlamıştır. Sardalya, hamsi ve orkinos, Kuzey Atlantik’ten morina gibi diğer türler
kıyılara yakın alanlarda yakalanmaktadır. Bu durum balık endüstrisini geliştirmekte ve ürünlerin
tüm dünyada ihraç edilmesine olanak sağlamaktadır.
Başlıca ithal edilen tarım ürünleri; su ürünleri, et ve hububattır (buğday- mısır).
Kaynaklar: The Economist Intelligence Unit
FAO (http://www.fao.org)
http://www.portugalglobal.pt
http://www.ine.pt/
Ormancılık
Ülkenin üçte biri (3.640 bin hektar) ormandır. Dağlık bölgeler ormancılık ve orman ürünleri için
uygundur. Ormancılık kırsal bölgelerde önemli bir ekonomik rol oynamaktadır. Ayrıca
ormancılık ve orman ürünleri ülke ekonomisine büyük oranda katkı sağlamakta ve üretimin
artmasıyla ihracat artmakta ve ülkeye gelir sağlamaktadır.
En önemli ormancılık ürünleri; mantar (özellikle şişe mantarı), odun hamuru, kağıt hamuru,
karton, okalüptüs, selüloz ve mobilya için odundur. Ormanlık alanlar tarıma ayrılan alanlardan
daha fazla olup, ormanlık alanın; %31’i vahşi çam ağaçlarından, %23’ü mantar ve %23’ü
okalüptüs ağaçlarından oluşmaktadır.
Orman kaynakların bolluğu fırınlama, ambalajlama ve dış pazarlara ürün satabilmek için ürün
hazırlayan çeşitli sanayi dallarının büyümesine yol açmıştır. En önemli sanayi dalı kağıt
üretimidir. Selüloz ve kağıt sanayi üretiminde Portekiz Avrupa’da beşinci büyük üretici olup,
dünyada da önemli bir üretici konumundadır.
Portekiz mantar ürünlerinde, yıllık ortalama 157 bin ton üretim, 850 milyon avro ciro ve dünya
ihracatından %60 pay alarak dünya lideri konumundadır. Şişe mantarı, mantar ürünlerinde 590
milyon avro pay ile en büyük paya sahip olup sektöre yaklaşık 800 firma 12 bin kişiye istihdam
sağlamaktadır. Fransa, İspanya ve ABD şişe mantarının en önemli pazarlarıdır. Yapı malzemeleri
ise yıllık 177 milyon avro ile mantar ürünlerinde ikinci önemli üründür.
Kaynak: http://www.forestry.pt/
Sanayi
Portekiz ekonomisi her ne kadar hizmet sektörüne yönelse de, işgücünün üçte birini barındıran
üretim sektörü (inşaat ve maden) ülkede önemini korumaktadır. Sanayi sektörü Portekiz
GSYİH’sinin %23,4’lük kısmını oluşturmaktadır. Ülkede önde gelen üretim sektörleri işlenmiş
gıda (özellikle şarap), tekstil ve hazır giyim, ayakkabı, metal, makine, inşaat, kimya, ilaç ve
biyoteknoloji, ağaç (özellikle mantar), elektrik, elektronik ve otomotivdir.
Ülkede üretim iki büyük sanayi bölgesinde yoğunlaşmıştır: Lizbon-Setúbal ve Porto-AveiroBraga. Bu iki bölge Portekiz sanayi üretiminin yaklaşık dörtte üçünü gerçekleştirmektedir.
Lizbon bölgesinde demir ve çelik, gemi inşa ve tamiri, petrol rafineri, makine, kimya, çimento,
elektronik ve gıda ve içecek sanayisi bulunmaktadır. Lizbon’un yaklaşık seksen kilometre güney
doğusunda bulunan Setúbal’da büyük bir tersane, otomobil montaj ve makine sanayi
tesislerinin yanı sıra çimento, ağaç hamuru, mantar ve balık işleme tesisleri mevcuttur.
Lizbon’un 140 km güneyinde bulunan Sines’te ise önemli bir derin deniz limanı ve ağır sanayi
kompleksi yer almaktadır. Sines’te bir petrol rafinerisi, petrokimya tesisleri ve 1.200 megavatlık
kömür yakıtlı enerji santrali bulunmaktadır.
Porto başta tekstil, ayakkabı, mobilya, şarap ve gıda işleme gibi hafif sanayi merkezidir.
Porto’da ülkenin en büyük petrol rafinerisi vardır; diğeri de Lizbon’dadır. Portimão balıkçılık
merkezidir. Aveiro’da ağaç hamuru ve diğer ahşap ürünler, ancak aynı zamanda ayakkabı ve
makine üretimi da mevcuttur. Braga, tekstil ve hazır giyim, çatal-bıçak, mobilya ve elektronik
konusunda uzmanlaşmıştır. Covilha aktif bir tekstil alanıdır.
Üretim sektörü, düşük katma değerli ürünlerden yüksek katma değerli ürünlere geçişte
başarısız olduğu için fiyat rekabeti için mücadele etmektedir. Tekstil, hazır giyim ve ayakkabı
gibi geleneksel ihraç endüstrisi dünya pazarlarındaki rekabet edebilirliğini kaybetmiş
durumdadır. Portekiz Asyalı üreticilerle rekabetin dışında, 2004 yılında AB’ye üye olan orta ve
doğu Avrupalı üreticilerle de rekabet halindedir. Tekstil sektöründeki yatırım eksikliği de son
yıllarda sektörde verimlilik ve kalitenin düşmesine neden olmuştur. Sektöre bir başka darbe de
2005 yılında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’nün tarife ve kotalara son vermesiyle gelmiştir.
Otomotiv sektörü de tamamen yabancıların elindedir ve 43.000 kişiyi istihdam etmektedir.
Kaynaklar: The Economist Intelligence Unit
http://countrystudies.us/
Madencilik
Portekiz zengin maden rezervlerine sahiptir. Avrupa'nın en büyük bakır ve tungsten üreticisidir
ve bu miktar neredeyse AB'nin metalik maden üretiminin dörtte birine eşittir. 1990'ların ilk
yarısında Neves Corvo bakır ve çinko madeninin açılması madenciliğin gelişime büyük katkıda
bulunmuştur. Ülkede çıkarılan diğer madenler; demir-magnezyum, kalay, titanyum, uranyum,
kuartz, talk ve kaolindir.
Aletejo Bölgesi, mermer ve dekoratif granit ocaklarının bulunduğu ülkenin dekoratif taş üretim
merkezidir.
Ülkenin coğrafi potansiyeli, hammaddelerin seramik sanayisi için kaliteli oluşu, dinamik
firmaların varlığı ve teknolojik altyapı madencilik sektörünün güçlü yönleridir.
Kaynaklar: The Economist Intelligence Unit
http://www.portugalglobal.pt
Müteahhitlik Hizmetleri
LTM- Hızlı yük Taşıma hattı Projesi/Portekiz hükümeti 2011 yılında askıya iptal edilen LizbonMadrid Hızlı tren hattı projesi yerine sadece mal taşımacılığına yönelik olarak
Sines/Lisboa/Setubal limanlarını birbirine bağlayan ve Poceirao lojistik Platformu ve Madride
kadar ulaşan hızlı demiryolu hattı projesinin hayata geçirilmesine öncelik verilmesi
kararlaştırılmıştır. Anılan projenin %40'lık bölümünün 2014 -2020 yıllarında "Connectin Europe
Faciliy" (CEF) Fonundan, %45'lik bölümünün AB Uyum fonundan finansmanı konusunda AB'den
onay alınmıştır. Projeye 2015 yılında başlanması, ilk etabı olan evora - İspanya hattının 2014
yılında ihale edilmesi ve projenin 2018 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
Anılan proje ile Mota-Engil ile Somague ve Teixeira Duarea konsorsiyumunun yanısıra ücretli
otoyol işletmeciliği yapan Brisa'nın inşaat firmaları Soares da Costa ve Bento Pedrosa ile
oluşturduğu konsorsiyumun ilgilendiği basında çıkan haberlerde yer almıştır.
Lizbon'a Yeni Havaalanı: 2009 yılından bu güne gündemde olan projede, ihale süreci mali
zorluklar nedeniyle ertelenmiş ve hükümetin gündeminden çıkmıştır. Nitekim 2012 yılında
havaalanı işletmesi ANA özelleştirilmiş ve Portekiz'deki 10 havaalanı işletme hakkı 50 yıllığına
Fransız Vinci Gruba verilmiştir.
Lizbon Limanı Gelişme Planı: Lizbon limanında Cruise gemi terminali, Tarafla bölgesinde yeni
konteynır terminali ve marina inşası planlanmaktadır. Tarfia konteynır terminalinin 1 milyon
TEU minimum kapasiteli olması 584 miyon avroya mal olması beklenmektedir. Santa Apolonia
Bölgesindeki yeni cruise gemi terminalinin 20 milyon Avro, marina'ın ise 167 milyon Avroya mal
olması beklenmektedir. Marina ve cruise gemi terminalinin nisan ayı içerisinde ihaleye
çıkartılması planlanmakta Konteynır terminali için yıl sonuna kadar ihaleye çıkılması
beklenmektedir.
Diğer Altyapı Projeleri: 2018 yılına kadar 8 yeni baraj inşası ve mevcut 2 barajın yenilenmesini
planlamaktadır. Söz konusu projelerin toplam maliyetinin 2,6 milyar avro olacağı
hesaplanmaktadır.
Ayrıca Viana Castello'da bulunan Ticari limanın rehabilitasyonu için 2013 yılı sonuna kadar 1,7
milyon Avroluk projenin ihale edilmesi de planlanmaktadır.
Portekiz’in en önemli limanlarından SINES limanının kapasitesinin genişletilmesi çerçevesinde
yeni terminal inşaatları öngörülmektedir.
Limandaki konteynır kapasitesini l,700.000TEU'ya çıkartacak projenin ikinci aşamasının 2014
yılı sonuna kadar tamamlanması ve 78 Milyon Avroya mal olması projenin tamamının özel
yatırımcılarca üstlenilmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, XXI terminalin genişletilmesi için son
aşaması olan 40 milyon Avroluk genişletilme projesi için Mart ayı ortalarında ihaleye çıkılmıştır.
Ayrıca, 2013-2022 yılları arasında SINES Limanda 4,5 milyon TEU kapasiteli "Vasco de Gama"
konteyner terminali inşaatı planlanmaktadır. 941 milyon avroya mal olması beklenen
terminalin, 705 milyon avroluk kısmının özel yatırımcılar kalan kısmının SINES liman idaresi
tarafından
üstlenilmesi
öngörülmektedir
.
İnşaat
İnşaat sektörü ekonomiye katkısından dolayı önemli bir rol oynamaktadır. Barajlar, Lizbon’daki
yapımı devam eden yeni havaalanı ve hızlı tren hatları sektörün gelişimine katkıda
bulunmaktadır.
Ağır altyapı projeleri, konut sektöründeki ve ticari sektörlerdeki patlamayla 1990'lı yılların
sonlarında inşaat sektörü ekonomik büyümenin ana faktörlerinden biri haline gelmiştir. Ancak
sektör 2002-2006 yılları arasında durgunluk dönemine girmiştir. 2007 yılında az bir toparlanma
yaşansa da sektördeki gerileme 2008’den beri devam etmektedir. Bu durum kısmen kamu
sektörünün ekonomik krize karşı aldığı sıkı maliye politikasının da bir sonucudur. Aynı zamanda
konut talebindeki gerileme devam etmektedir. Firmalar krizin etkilerinin üstesinden gelebilmek
için uluslararası alandaki aktivitelerini artırma ya da birleştirme yoluna gitmektedir. Büyük
firmaların aktivitelerinin %30’dan fazlası ülke dışındadır. Sektördeki en büyük Portekizli
firmalar; Mota Engil, Teixeira Duarte ve Soares da Costa’dır. Sözkonusu firmalar Avrupa’daki
inşaat firmaları içinde ilk 100 firma arasındadır.
Yakın dönemde inşaat sektöründe önemli bir gelişme beklenmemektedir. Ancak sektör enerji,
çevre ve turizm alanlarında uzmanlaşmış firmalara ihtiyaç duymaktadır.
Kaynaklar: The Economist Intelligence Unit
http://www.portugalglobal.pt
Turizm
Dünya Seyahat ve Turizm Organizasyonu (WTTC)’na göre 2012 yılında turizm sektörünün
Portekiz ekonomisine doğrudan katkısı 9,4 milyar avro ve toplam GSYİH’nin %5,7’sine karşılık
gelmektedir. Sektör toplam istihdamın %7’sine karşılık gelen 325,5 bin kişiye istihdam
sağlamaktadır.
Turizm ülke ekonomisinde önemli bir rol oynamaktadır. Dünya Seyahat ve Turizm
Organizasyonu (WTTC) verilerine göre ülkeye 2012 yılında 13 milyon yabancı turist gelmiştir.
Sözkonusu yılda turizm gelirleri 11,1 milyar avrodur.
Kaynaklar: Dünya Seyahat ve Turizm Organizasyonu (WTTC)
Ulaştırma ve Telekomünikasyon Altyapısı
Ulaştırma
Portekiz son yıllarda Avrupa Birliği fonlarıyla ulaşım altyapısını oldukça geliştirmiştir.
Ülke, otoyollar dahil Avrupa’daki en gelişmiş karayolu sistemlerinden birine sahiptir. Ülkede
71.294 km' lik karayolu ağının 2.705 km’ sini otoyollar oluşturmaktadır.
Var olan demiryolu ağı 3.600 km olup kuzey-güney bağlantısını ve doğu-batı sağlamaktadır.
Demiryolu ağı nüfusun fazla olduğu bölgelerde yoğunlaşmıştır. Porto, Lizbon, Madrid ve diğer
üç İspanyol şehrine bağlantı sağlayacak olan yüksek hızlı TGV tren hattı projesinin
tamamlanmasıyla Portekiz sadece İspanya’ya değil diğer AB ülkelerine de ulaşım sağlayacaktır.
Ülkede 14 adet havaalanı mevcuttur. Anakaradaki üç adet uluslararası havaalanı kıyı şeridinde
Lizbon (Portela Havaalanı), Porto (Francisco Sá Carneiro Havaalanı) ve Faro’dadır. Diğer önemli
havaalanları Funchal (Madeira) ve Ponta Delgada’dır (Azorlar). Lizbon’da yeni bir havaalanı inşa
edilecektir.
Portekiz anakarasında 9 adet liman bulunmaktadır: Viana do Castelo ve Leixoes (kuzey, Aveiro
ve Figueira da Foz (merkez), Lizbon ve Setubal (Lizbon bölgesi), Sines (Alentejo), Faro ve
Portimao (Algarve). Azores özerk bölgesinde beş ve Madeira’da üç adet liman bulunmaktadır.
En önemlileri; Funchal (Madeira Adaları), Horta, Ponta Delgada ve Praia da Vitoria (Azores)’dır.
Anakarada sadece Lizbon ve Leixoes limanlarında yolcu taşınabilmektedir.
Telekomünikasyon
Son birkaç yılda Portekiz’in telekomünikasyon altyapısı oldukça gelişmiştir. Sabit ve mobil
hatların yeniden düzenlenmesi ve yeni telekomünikasyon operatörlerinin pazarda yer almasıyla
kalite artmış ve ücretler azalmıştır. Portekiz Telekom (PT) hala ana telekomünikasyon servis
sağlayıcısıdır. Mobil iletişim ise üç operatör tarafından karşılanmaktadır: TMN (Portekiz
Telekom), Vodafone Portekiz (Vodafone- İngiltere) ve Optimus (Sonae ve France Telecoms
Orange).
Portekiz dünyanın en yüksek cep telefonu kullanım oranına sahip ülkelerinden biridir. İnternet
kullanımı ise AB ortalamasının altındadır.
Enerji
Portekiz’in nispeten az nüfusa sahip oluşu ve gelir düzeyinin düşük olması enerji sektörünün
Avrupa standartlarına göre küçük kalmasının nedenidir. Ayrıca ülkede çok fazla enerji
gerektiren sanayi dallarının olmaması ve iklim nedeniyle soğuk Avrupa ülkelerine nazaran
ısınma için daha az enerjiye ihtiyaç duyması da sektörün büyümesini etkilemiştir. Ülke sınırlı
yerli enerji kaynaklarına sahiptir. Petrol, doğal gaz ve kömür üretimi olmadığı için dışa
bağımlıdır. Söz konusu dışa bağımlılık son yıllardaki yenilenebilir enerji kaynaklarının
geliştirilmesiyle azaltılmaya çalışılmaktadır.
Bankacılık
Portekiz 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren avroya geçen AB ülkelerinden birisidir. Avroya geçişle
Avrupa Merkez Bankaları Sistemi’ne uyum sağlanmış ve Avrupa Merkez Bankası’nın yetkileri
tanınmıştır. AB para politikaları Avrupa Merkez Bankası tarafından yürütülmektedir.
Ülkede 45 bankacılık kuruluşu bulunmakta olup, altı büyük banka grubu sektörün toplam
varlıklarının %78’ini oluşturmaktadır. Ülkenin en büyük bankası Caixa Geral de Depositos (ÇGD)
Portekiz hükümeti tarafından kontrol edilmektedir. Ülkedeki diğer büyük bankalar (özel
sektör); Millennium BCP, BES- Banco Espirito Santo, BPI- Banco Portuges de Investimento ve
Banco Santander Totta.
Portekiz sermaye piyasaları kodu (CVM) 1 Mart 2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Lizbon
borsası, Paris, Brüksel ve Amsterdam piyasalarını içeren Euronext’in bir parçasıdır.
Perakende Sektörü
Portekiz’de de Avrupa’daki genel perakende eğilimlerine paralel olarak, küçük geleneksel
perakendecilerin yerini hipermarketler ve alışveriş merkezleri almıştır. Söz konusu dönüşümde
yerli ve yabancı yatırımcılar rol oynamıştır ancak sektör büyük oranda yerli firmaların
hakimiyeti altındadır. Sonae, en büyük perakende zinciri olup, Modelo Continente ve Jerónimo
Martins, ikinci büyük perakendecilerdir. Her iki marka da bakkal ve bakkal ürünü dışındaki
pazarlarda faaliyet göstermektedir. Fransız perakendeciler Intermarché, Carrefour ve Auchan
gibi perakendeciler ise bakkal ürünlerinde rol oynamaktadırlar. Portekiz perakende pazarı AB15
(Lüksemburg hariç)’te en küçük perakende pazarıdır. Bu durum nüfusun azlığı ve gelir
düzeyinin düşüklüğünün bir yansımasıdır.
TÜRKİYE İLE TİCARET
Genel Durum
Türkiye- Portekiz Dış Ticaretinin Seyri
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Bilgi Sistemi
İhracat $ /
İhracat İthalat $ /
İthalat
Yıl
Bin
Değişim %
Bin
Değişim %
2000
185.038
%8,6
90.731
%29,1
2001
286.099
%54,6
67.687
-%25,4
2002
226.648
-%20,8
100.680
%48,7
2003
315.201
%39,1
155.030
%54,0
2004
401.998
%27,5
236.730
%52,7
2005
395.538
-%1,6
398.003
%68,1
2006
562.721
%42,3
381.858
-%4,1
2007
550.527
-%2,2
406.570
%6,5
2008
540.744
-%1,8
479.850
%18,0
2009
409.149
-%24,3
417.988
-%12,9
2010
465.228
%13,7
503.658
%20,5
2011
445.740
-%4,2
606.557
%20,4
2012
441.102
-%1,0
644.369
%6,2
2013
617.820
%40,1
680.017
%5,5
Hacim $ /
Bin
275.769
353.785
327.328
470.230
638.728
793.542
944.579
957.097
1.020.594
827.137
968.886
1.052.296
1.085.471
1.297.837
Türkiye’nin Portekiz’e İhracatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Bilgi Sistemi
GTİP
Ürün Adı
2011 2012 2013
No
Denge $ /
Bin
94.307
218.412
125.968
160.171
165.268
-2.465
180.863
143.957
60.893
-8.839
-38.430
-160.817
-203.266
-62.196
% 2012-2013
Pay Değişim %
Genel Toplam
445.740 441.102 617.820 100,0
Demir/ çelik sıcak hadde yassı
7208
13.672 21.073 137.909 22,3
mamulleri-genişlik 600mm. fazla
Otomobili, steyşın vagonlar, yarış
8703
62.072 41.159 72.098 11,7
arabaları
Pamuk (dikiş hariç) ipliği (ağırlık;
5205
46.059 70.059 65.830 10,7
=>%85 pamuk) (toptan)
2902 Siklik hidrokarbonlar
4.248 25.357 18.038 2,9
Eşya taşımaya mahsus motorlu
8704
23.522 8.502 16.524 2,7
taşıtlar
Buzdolapları, dondurucular,
8418
17.648 14.745 13.976 2,3
soğutucular, ısı pompaları
Sentetik lif ipliği (dikiş ipliği hariç)
5402
7.520 8.977 10.508 1,7
(toptan)
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları
18.941 13.039 9.510 1,5
7216 Demir/ alaşımsız çelikten profil
2.357
901 9.002 1,5
Pamuk men (dokuma %85 <
5209
7.089 6.429 8.902 1,4
pamuklu 200g/ m2 den fazla)
Masa, mutfak, tuvalet, ev tezyinatı
7013
6.064 5.515 7.514 1,2
vb. için cam eşya
2401 Yaprak tütün ve tütün döküntüleri
8.784 5.199 7.480 1,2
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole
8544 edilmiş elektrik iletkenleri; fiber
7.359 1.646 6.398 1,0
optik
Karbonat; peroksikarbonat;
2836 amonyum karbonat içeren ticari
3.709 8.332 6.271 1,0
amonyum karbonat
Pamuk men (dokuma, %85
5211 >pamuklu, suni-sentetik karışık,
4.364 6.685 6.237 1,0
200g/ m2 den ağır)
Suni devamsız liften iplikler (dikiş
5510
5.396 9.862 6.043 1,0
ipliği hariç)
8450 Çamaşır yıkama makineleri
9.381 8.209 5.976 1,0
Petrol yağları ve bitümenli
2710
2.101 3.144 5.843 0,9
minerallerden elde edilen yağlar
Kadın/ kız çocuk için takım, takım
6204
2.061 5.203 5.753 0,9
elbise, ceket vs.
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
12.661 8.867 5.522 0,9
Sentetik devamsız liften iplik (dikiş
5509
6.029 3.734 5.490 0,9
hariç) (toptan)
Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal
1509
5.450 0,9
olarak değiştirilmemiş)
7217 Demir/ alaşımsız çelikten teller
6.468 3.818 5.109 0,8
Aluminyum sac, levha ve şeritler,
7606
5.091 3.378 4.974 0,8
kalınlık>0, 2mm
8701 Traktörler
4.558 3.154 4.095 0,7
40,1
554,4
75,2
-6,0
-28,9
94,4
-5,2
17,1
-27,1
898,8
38,5
36,2
43,9
288,7
-24,7
-6,7
-38,7
-27,2
85,9
10,6
-37,7
47,0
33,8
47,2
29,8
Ateşli silahların aksam-parçaları,
4.304
teferruatı
Demir/ çelikten diğer tüpler,
7306
10.193
borular, içi boş profiller
Alaşımlı çelikten çubuk, profil, içi
7228
305
boş sondaj çubukları
Poliasetaller, diğer polieterler,
3907 epoksit-alkid reçineler vb. (ilk
4.216
şekilde)
Toplu halde yolcu taşımağa mahsus
8702
2.889
motorlu taşıtlar
Elektrik transformatörleri, statik
8504
2.945
konvertisörler, endüktörler
Dokunmuş halılar, yer kaplamaları
5702
3.288
(kilim, sumak, karaman vb.)
Plastikten diğer levha, yaprak,
3920
1.570
pelikül ve lamlar
Sentetik iplik, monofil, şeritlerle
5407
3.870
dokumalar
Pamuk men (ağırlıkça %85 ve fazla
5208
3.506
pamuk m.kare 200gr)
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler
3.197
Polikarboksilik asitler, anhidritleri,
2917
halojenürleri ve türevleri
Dokunmamış mensucat
5603
1.503
(emdirilmiş)
Sentetik devamsız lifler (işlem
5503
580
görmemiş)
Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri
8419
2.242
işlemek için cihazlar
9305
3.222
3.836
0,6
19,0
4.760
3.702
0,6
-22,2
298
3.690
0,6
1138,8
2.255
3.511
0,6
55,7
5.786
3.423
0,6
-40,8
2.552
3.400
0,6
33,2
3.034
3.338
0,5
10,0
1.804
3.220
0,5
78,5
3.906
3.206
0,5
-17,9
3.047
3.096
0,5
1,6
1.601
3.093
0,5
93,2
48
2.752
0,4
5683,8
2.032
2.686
0,4
32,2
1.619
2.661
0,4
64,4
2.107
2.447
0,4
16,1
Türkiye’nin Portekiz’den İthalatında Başlıca Ürünler (bin dolar)
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Bilgi Sistemi
GTİP
% 2012-2013
Ürün Adı
2011 2012 2013
No
Pay Değişim %
Genel Toplam
606.557 644.369 680.017 100,0
5,5
Sıvanmamış kağıt ve karton
4802
49.904 48.801 61.944 9,1
26,9
(perfore edilmemiş kart ve şeritler)
Polikarboksilik asitler, anhidritleri,
2917
42.520 58.464 8,6
37,5
halojenürleri ve türevleri
Otomobili, steyşın vagonlar, yarış
8703
19.890 23.090 42.405 6,2
83,7
arabaları
Radyo-telefon, radyo-telgraf, radyo
8527
46.673 33.108 38.745 5,7
17,0
yayınları alıcı cihazları
Amino reçineler, fenolik reçineler,
poliüretanlar (ilk şekilde)
Elektrik kontrol, dağıtım tabloları,
8537
mücehhez tablolar
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları
4703 Sodalı ve sülfatlı odun hamuru
7308 Demir/ çelikten inşaat ve aksamı
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole
8544 edilmiş elektrik iletkenleri; fiber
optik
2902 Siklik hidrokarbonlar
Hava-vakum pompası, hava/ gaz
8414
kompresörü, vantilatör, aspiratör
Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası
6109
(örme)
Malt hülasası; un, nişasta ve malt
1901
esaslı müstahzarlar
Ayakkabı; yüzü deri, tabanı kauçuk,
6403
plastik, tabii, suni vb. kösele
Petrol yağları ve bitümenli
2710
minerallerden elde edilen yağlar
Gemi vinçleri, maçunalar, halatlı
8426
vinçler, döner köprüler
Gerilimi 1000 voltu geçmeyen
8536
elektrik devresi teçhizatı
Plastik emdirilmiş, sıvanmış,
5903
kaplanmış mensucat
Plastikten sofra, mutfak ve diğer ev
3924
eşyası, tuvalet eşyası
Sentetik devamsız lifler (işlem
5503
görmemiş)
Toplu halde yolcu taşımağa mahsus
8702
motorlu taşıtlar
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler
Adi metallerden donanım, tertibat
8302
vb. eşya
Elektrik akümülatörleri,
8507
separatörleri
Diğer devamsız sentetik liften
5515
dokumalar
Metal dökümü için kasalar,
8480
plakalar, kalıp modelleri
5501 Sentetik lif demetleri
Petrol gazları ve diğer gazlı
2711
hidrokarbonlar
3909
35.490 36.029 28.143
4,1
-21,9
29.691 23.194 26.938
4,0
16,1
20.537 22.262 24.294
17.863 11.242 22.739
9.461 12.370 17.624
12.353 3.976 17.497
3,6
3,3
2,6
2,6
9,1
102,3
42,5
340,0
13.726
9.672 17.306
2,5
78,9
30.826 19.119 16.580
2,4
-13,3
8.047
8.879 11.906
1,8
34,1
8.798
9.458 11.662
1,7
23,3
9.044
8.953
9.893
1,5
10,5
5.798
7.074
9.278
1,4
31,2
21.084 82.371
8.293
1,2
-89,9
867
2.416
6.616
1,0
173,8
6.382
6.734
6.570
1,0
-2,4
3.083
4.240
6.434
0,9
51,7
6.856
6.926
6.362
0,9
-8,2
7.643
6.126
6.036
0,9
-1,5
3.160
4.161
5.910
0,9
42,1
7.336
9.028
5.883
0,9
-34,8
456
820
5.649
0,8
589,2
828
2.105
5.456
0,8
159,2
3.774
5.184
5.085
0,7
-1,9
2.239
7.627
5.023
0,7
-34,1
5.607
4.149
4.682
0,7
12,9
4.579
0,7
Yüksek sıcaklıkta taşkömürü
2707 katranının damıtılmasından elde
2.858 2.526
yağlar ve diğer ürünler
Vinil klorür/ halojenli diğer olefin
3904
52.861 27.447
polimerleri (ilk şekilde)
Sütten elde edilen yağlar; sürülerek
0405
176
yenilen süt ürünleri
Televizyon alıcıları, video
8528
1.338
monitörleri ve projektörler
Pamuk men (dokuma, %85
5211 >pamuklu, suni-sentetik karışık,
119
411
200g/ m2 den ağır)
Kazak, süveter, hırka, yelek vb. eşya
6110
1.812 2.265
(örme)
8482 Her nevi rulmanlar
1.867 4.349
Sanayi ve laboratuvar için fırınlar;
8417
elektriksiz
Her türlü maddeden elektrik
8546
1.635 3.149
izolatörleri
Sentetik polimerler esaslı; susuz
3208 ortamda eriyen/ dağılan, boya ve
4.095 4.218
vernik
4.490
0,7
77,8
4.470
0,7
-83,7
4.307
0,6
2350,7
4.296
0,6
221,1
3.979
0,6
867,9
3.976
0,6
75,5
3.865
0,6
-11,1
3.798
0,6
3.714
0,5
17,9
3.681
0,5
-12,7
İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller
İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller
Kaynak: İstanbul Ticaret Odası
Ekonomik, Sınai ve Teknik İşbirliği Anlaşması (16 Aralık 1994)
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (19 Aralık 2003)
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (1 Haziran 2006)
Türkiye-PORTEKİZ Yatırım İlişkileri
2011 yılı doğrudan Türk yatırımları 2 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2002-2011 yılları
arasında Türkiye’deki Portekiz yatırım stoğu 757 milyon dolardır.
6 yıldır ülkemizde bulunan Portekiz bankası MİLLENNUM BANK, şube sayısını 18’e
yükseltmiştir. Avrupa’nın en büyük çimento firmalarından CIMPOR 2008’de Lafarge’ın Orta
Anadolu’daki 7 fabrikasını satın almıştır. 2006’dan beri İstanbul’da bulunan TIMWE ise mobil
eğlence sektöründe faaliyet göstermektedir. Ayrıca 2008 yılında Portekizli EMPARQUE,
Türkiye’de PARK YÖNETİMİ şirketini kurarak özel otoparklar işletmeye başlamıştır. 2009 yılında
İzmir’de yatırıma başlayan SPARKS firması da elektronik parça üretimi yapmaktadır.
TÜRKİYEDEKİ PORTEKİZLİ YATIRIMCILAR
1) Millennium Bank
2) Cimpor
3) Timwe
4) Mota
5) Oat
6) Sparks
7) Portek
8) Regnum Sky
9) Katavento
10) Nereids
Kaynak: Türk- Portekiz İşadamları Derneği (http://www.turkpiad.org)
TC Ekonomi Bakanlığı Web Sitesi (http://www.economy.gov.tr)