KARADAĞ MÜTEAHHİTLİK ve TEKNİK MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜ

T.C.
PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ
TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
KARADAĞ
MÜTEAHHİTLİK ve TEKNİK
MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜ
ÜLKE PROFİLİ
HAZİRAN 2007
BERLİN
2010-2012 YILI
AĞUSTOS 2012
Sayfa: 1
İÇİNDEKİLER
SAYFA NO
BÖLÜM 1
1
1.1
GİRİŞ
1
1.2
SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER
1.2.1 Ülke Kimliği
1.2.2 Sosyal Göstergeler
1.2.3 Ekonomik Göstergeler
1.3. MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜ
1.3.1. Müteahhitlik Sektörünün Ülke Ekonomisindeki Yeri
1.3.2. Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik sektörüne ilişkin 2012 yılı
beklentileri
1.3.2.1. Ulaşım Sektörü Devlet Bütçesinden Finanse Edilecek Projeler
1.3.3. Karadağ’ın Üçüncü Ülkelerde Üstlendiği Başlıca Projeler
1.3.4. Karadağ’ın Türk Müteahhitleri İle Ortak Üstlendiği Projeler
1.3.5. Karadağ’da kısa ve orta vadede uluslararası ihaleye çıkacak önemli
projeler (özellikle konut, alışveriş merkezleri, iş merkezleri, petrol ve gaz
refineleri, boru hatları,baraj, sulama, enerji santralleri, yol, demiryolu,
otoyol, köprü, liman, havaalanı, spor tesisileri, rekreasyon sahaları, otel vb.)
1.3.5.1. Yenilebilir Enerji Sektöründeki 2012 Yılı Beklentileri
1.3.5.1.1. Küçük Hidro Santrallerin İnşaatı
1.3.5.1.2. Rüzgar Enerjiji
1.3.5.1.2. Diğer Enerji Projeleri
1.3.5.2. Su Temini Projeleri
1.3.5.3. Katı Yakıt Yönetimi İle ilgili Projeler
1.3.5.4. Atık Su yönetimi ile ilgili Projeler
1.3.5.5. Finansman Kaynağı Sağlanması Bakımından Öncelik Taşıyan
Projeler
1.3.5.6. Kamu-Özel Sektör Ortaklığı İle Gerçekleşmekte Olan Projeler
1.3.5.7. 2012-2013 Yılları Arasında Gerçekleşmesi Açısından Öncelik
Taşıyan Projeler
1.3.6. Sektördeki İş Fırsatları
1.3.7. Pazara Girişte Kullanılabilecek Enstrumanlar
1.3.8. Müteahhitlik Sektöründe yabancı firma faaliyetlerine yönelik
kısıtlamalar, riskler ve/veya avantajlar
1.3.9. Projelerin Finansmanının Genel Olarak Ne Şekilde Sağlandığı
1.3.10. Kamu-özel sektör işbirliği ve Yap-İşlet-Devret Modelinin rolü
1.3.11. Makine, Ekipman ve Kalifiye İşgücü Sıkıntısına İlişkin Bilgiler
1.3.12. Müteahhitlik Sektöründe Diğer Ülke ve Ülkelerin Ağırlığı
1.3.13. Hangi Ülkelerle Yapılacak İşbirliği Pazara Girişte Firmalarımıza
Avantaj Sağlayabilir.?
5
8
10
15
15
29
29
30
30
31
32
32
32
32
34
35
37
40
41
41
44
44
46
45
47
48
48
48
Sayfa: 2
1.3.14. Müteahhitlik Sektörünün Ülke Ekonomisindeki Yeri
1.3.15. İnşaat Sektörü Standartları
15
50
1.4. TÜRK MÜTEAHHİTLİK FİRMALARININ FAALİYETLERİ
1.4.1. Türk Müteahhitlik ve Müşavirlik Firmalarınca Ülkede Bu güne Kadar
Yapılan ve Yapılmakta Olan Faaliyetlere İlişkin Ayrıntılı Bilgi
1.4.2. 2010 ve 2011 Yıllarında İhale Edilen İşleri Üstlenen Türk Müteahhit ve
Teknik Müşavirlik Firmalarının Ünvanı, Proje Adı, Proje Değeri,
İşveren İdarenin Adı
51
51
1.5. FİRMA SORUNLARI
1.5.1. Firma Sorunları
1.5.2. Sorun Yaşayan Firmaların Hukuk Danışmanlığı Alabilecekleri Adresler
1.5.3. Karadağ’da Faaliyet Gösteren İnşaat Firmaları
1.5.4. Karadağ Belediyelerinde Yapılacak İşlerin Listesi
51
51
53
54
Sayfa: 3
METİN İÇİNDEKİ TABLOLARIN LİSTESİ
Tablo 1
Tablo 2
Tablo 3
Tablo 4
Tablo 5
Tablo6
Tablo7
Tablo8
Tablo9
Tablo10
Tablo11
Tablo12
Tablo 13
Tablo 14
Tablo 15
Tablo 16
Tablo 17
Tablo 18
Tablo 19
Tablo20
Tablo 21
Tablo 22
Ülke Kimliği
Sosyal Göstergeler
Reel Sektör
İstihdam ve Ücretler
Parasal Sektör
Dış Sektör
Kamu Maliyesi
Merkezi Bütçe
Kamu Borçları
Ekonomik Göstergelerin Bölgesel Olarak Karşılştırılması
Gerçek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP) Büyüme Oranları
Ortalama Gerçek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP) Büyüme Oranları
Kesinleşmiş İşlerin İnşaat Değeri
Bitmiş Konut Sayısı
Bitmiş Konut Alanı
Bitmemiş Konut Sayısı
Bitmemiş Konut Alanı
Yeni Konut Fiyatları
Konutların Yapısı
Yıllara Göre Yıkılan Bina Sayısı
İnşaatlarda Kullanılan Malzemelerin İstatistiği
Devlet Bütçesinden Finanse Edilecek Projeler
Sayfa No
8
10
12
12
13
13
14
14
14
15
16
16
19
19
20
21
22
23
24
25
26
26
Sayfa: 4
1.2. SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER
1.2.1.
Ülke Kimliği
Tablo 1. Ülke Kimliği
Devletin Adı
Başkenti
Eski Kraliyet Başkenti
Yönetim Biçimi
Cumhurbaşkanı
Başbakan
Parlemento Başkanı
Lokasyon
Para Birimi
Cari fiyatlarla GSYH - (milyon €)
Cari fiyatlarla kişi başına GSYH (€)
Gelir Vergisi
Kurumlar Vergisi
KDV
Din
Üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar
Yüzölçümü
Nüfus
Kadın
Erkek
Dışarıdaki Kişi Sayısı
Yıllık Nüfus Artışı (%)
Hane Halkı Sayısı
Nüfus Yoğunluğu (km2/kişi)
Mesai Saatleri ve Günleri
İklim
Türkiye ile Saat Farkı
Pozisyon
Şehirler ve nüfusları
Karadağ
Podgorica
Cetinje
Parlementer Demokrasi
Mr. Filip Vujanovic
Dr. Igor Luksic
Mr. Ranko Krivokapic
Güney Doğu Avrupa
Euro
2007
2008
2.681
3.086
2009
2.981
2010
3.104
2011
3.272
2007
2008
2009
2010
2011
4.280
4.908
4.720
5.006
5.279
%9
%9
Genel % 17, Turizm % 7
Nüfusun; % 74,2’sini Ortodokslar, % 17,7’sini Müslümanlar, %
3,5’ini Katolikler, 0,6’sını diğer dinlere mensup olanlar, % 1’ini
ateistler ve % 3’ünü ise dini inançları belirlenememiş olanlar
oluşturmaktadır.
UN, UNODC, UNIDO, UNESCO, IAEA, CTBTO, OPCW, ICAO,
WIPO, WHO, ICRC, OM , ITU, WCO, ICCROM, IPU, UPU, WMO,
ILO, IMO, ITLOS, ICC, PCA, HCCH, İNTERPOL, IMF, WB, IFC,
MIGA, IBRD, IDA, EBRD, UNEP/MAP, UN WTO, FAO
13.812 km²
620.029
313.793
306.236
54.816
2,21
191.047
44,9 kişi
Pazartesi–Cuma /8:00-17:00
Ilıman Akdeniz iklimi. Ortalama hava sıcaklığı yazın 27,4 ° C,
kışın ise 13,4 ° C
GMT + 1
41°52’-43°42’ Enlem
18°26’-20°22’ Boylam
Podgorica (185.937), Niksic (72.443), Bijelo Polje(46.051)
Sayfa: 5
Haftalık Çalışma Saati (Ortalama)
Yayınlanan Gazeteler
Resmi Tatil Günleri (Milli, Dini,vb
tarihleriyle)
Uluslararası Telefon Kodu
Havaalanları
Sınır Kapıları
Deniz Geçitleri
En Yüksek Dağı
En Büyük Gölü
En Derin Kanyon
Milli Parklar
Karadağ'ın başkenti Podgorica ve
bazı şehirler arasındaki mesafe
Bar (42.048), Berane (33.970), Herceg Novi (30.864)
Pljevlja (30.786) , Rozaje (22.964), Kotor (22.601), Ulcinj
(19.921), Budva (19.218), Danilovgrad (18.472), Cetinje
(16.657), Tivat (14.031), Plav (13.108), Mojkovac (8.622),
Kolasin (8.380), Andrijevica (5.071), Zabljak (3.569),
Pluzine (3.246), Savnik (2.070)
40 saat
Pobjeda, Vijesti, Dan, Dnevne Novine
1 Ocak yeni yıl,
7 Ocak Noel ( Ortodoks ),
5 Nisan Paskalya Tatili ( Ortodoks),
1-2 Mayıs İşçi Bayramı
21 Mayıs Bağımsızlık Günü,
13 Temmuz Karadağ Milli Günü
+382
Podgorica Havaalanı: (İstanbul,Frankfurt, Viyana, Roma,
Londra, Moskova, Paris, Ljubljana, Belgrad, Nis, Zagreb,
Budapeşte ve Zürih şehirlerine uçuş yapılmaktadır.)
Tivat Havaalanı: charter uçuş ve Belgrad’a direct uçuşlar
Sırbistan (Rance, Cemerno, Dobrakovo, Kula, DraZenovac,
Vuce)
Arnavutluk (Bozaj, Sukobin, Grncar)
Hırvatistan (Debeli brijeg, Kobila)
Bosna-Hersek (Sitnica, Ilino brdo, Vracenovici, Krstac, Nudo,
Scepan Polje, Metaljka, Sula)
Bar, Kotor, Budva, Zelenika, Risan and Tivat
Bobotov Kuk (Durmitor) – 2.523 m
Skadar - 391 km2
Tara Kanyon – 1.300 m
Durmitor
39.000 ha
Biogradska gora
5.650 ha
Lovcen
6.220 ha
Skadar Lake
40.000 ha
Roma - 650 km, Budapeşte - 640 km, Viyana - 790 km
Zürih – 1.220 km, Frankfurt – 1.450 km, Paris – 1.760 km
Sayfa: 6
Sınır Uzunluğu
614 km
Demiryolu Uzunluğu
249 km (Bar-Belgrad)
Sahil Uzunluğu
293 km
Maksimum Deniz Suyu Sıcaklığı
27,1 C°
Sayfa: 7
Tablo 2. Sosyal Göstergeler
Ortalama Ömür
Kadın
Erkek
Okuma Yazma Oranı (%)
Üniversiteler
77,3
71,9
% 96,4
-Karadağ Devlet Üniversitesi (21 fakülte ve bir
yüksek okul)
-Donja Gorica Üniversitesi
-UGD Üniversitesi
-Akdeniz Üniversitesi (6 fakülte)
Yüksek Öğretimdeki Öğrenci Sayısı
25.169 (2011/12)
Hastane Sayısı
19 ( 18 Devlet, 1 Özel)
Doktor Başına Düşen Hasta Sayısı
485
Bin Kişiye düşen
Otomobil
Telefon hattı
Mobil Telefon abone sayısı
266
271 sabit
2.252
İnternet Abone Sayısı
170.705 abone
Gelen Turist Sayısı
1.373.456 (Yabancı: 1.201.099)( Yerli: 172.355)
Gecelik Konaklama sayısı
8.775.171 gün, (Yabancı:7.818.803 ) (Yerli:965.368)
Çalışan Kişi Sayısı (2011 Yılı)
163.082
İşsiz Sayısı (2011 Yılı)
30.552
Ortalama Brüt Ücret (Euro)
722
Ortalama Net Ücret (Euro)
484
Ortalama Emekli Aylığı (Euro)
321
Yoksulluk Oranı (%)
6,6
Toplam Borç (2011 yılı Milyon Euro)
1.955
Toplam Mevduat (2011 yılı Milyon Euro)
1.817
Cari İşlemler Dengesi (2011 yılı Milyon Euro)
-633,8
Cari İşlemler Dengesi (% GDP)
-19,4
Toplam Dış Ticaret Hacmi (Milyon Euro)
2.259
Dış Ticaret Dengesi (Milyon Euro)
-1.306
İhracat (MilyonEuro)
476
İthalat (MilyonEuro)
1.783
Hizmet İhracatı (Milyon Euro)
847,2
Hizmet İthalatı (Milyon Euro)
316,8
Doğrudan Yabancı Yatırım (Milyon Euro)
389,1
Sayfa: 8
Kamu Gelirleri (Milyon Euro)
1.283,65
Özelleştirme Gelirleri (Milyon Euro)
15,64
Kamu Harcamaları (Milyon Euro)
1.403,17
Kamu Finansmanı Dengesi (Milyon Euro)
-119,52
Merkezi Bütçe Gelirleri (Milyon Euro)
1.128,05
Merkezi Bütçe Giderleri (Milyon Euro)
1.255,42
Bütçe Açığı /Fazlası (Milyon Euro)
-127,37
Kamu Borcu (Milyon Euro)
1.483,50
Yerleşik Olmayan Kişilerin Borçları (Milyon 1.063,7
Euro)
Garantiler (Milyon Euro)
380,70
Eğitim Harcamaları (2010-11Yılı Milyon Euro
137,5 (% 4,3 GDP)
Sağlık Harcamaları (2010-11Yılı Milyon Euro)
170,1 (% 5,2 GDP)
Karayolu Uzunluğu
5.174 km
Kişi Başına Yıllık Elektrik Tüketimi
5.866 kwh
Ortalama Güneşli Gün sayısı
240 Gün
Sayfa: 9
1.2.3. Ekonomik Göstergeler
Tablo3 : Reel Sektör
REEL SEKTÖR
Cari fiyatlarla GSYİH - (milyon €)
Reel GSYİH büyüme (%)
Cari fiyatlarla kişi başına GSYH (€)
Enflasyon-TÜFE (Dönem sonu İtibariyle
yıllık büyüme (%))
Sanayi üretimi büyüme oranı (%)
İmalat sanayi büyüme oranı (%)
Turist sayısı (Kişi)
Turizm geliri (Milyon Euro)
Turist Gecelik Konaklama Büyüme Oranı (%)
Parekende Satış Büyüme Oranı (%)
Telekominikasyon- (Mobil Endüstrisi)
Büyüme Oranı (%)
İnşaat Sektörü Büyüme Oranı (%)
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
2007
2.681
7
4.280
2008
3.086
6,9
4.908
2009
2.981
-5,7
4.720
2010
3.104
2,5
5.006
2011
3.272
2,5
5.279
7,7
7,3
1,5
0,7
2,8
0,1
9,3
1.150.000
480
22,9
33,5
-2
-11,3
1.188.100
590
6,8
0,0
-32,2
-38,6
1.207.700
597
-3,1
5,1
17,5
-0,3
1.263.000
635
5,5
13,9
-10,3
6,8
1.357.100
n.a.
10,2
20,8
35,1
55,7
13,5
8,3
42
-3,2
45,7
-21,5
13,1
10,2
2007
156.408
3,7
31.469
13,6
497
338
31,8
190
159
0,26
39.247
8,0
0,767
2008
166.221
6,3
28.378
12,2
609
416
22,5
250
209
0,25
58.34
4,9
0,771
2009
174.152
4,8
30.169
13
643
463
5,6
300
253
0,26
17.108
6,8
0,768
2010
161.742
-7,1
32.106
13,8
715
479
11,2
309
261
0,24
14.596
6,6
0,769
2011
163.082
0,8
30.552
13,2
722
484
1,0
321
273
Tablo4 : İstihdam ve Ücretler
İSTİHDAM VE ÜCRETLER
Çalışan Kişi Sayısı
Çalışan Kişi Sayısı Büyüme Oranı (%)
İşsiz sayısı
İşsizlik oranı (%)
Ortalama Brüt Ücret (Euro)
Ortalama net ücret (Euro)
Aylık Ortalama Brüt Ücret (Brüt Artış %)
Ortalama Yaşlılık Emekli Maaşı (Euro)
Ortalama Emeklilik Maaşı (Euro)
Sosyal Harcamalar İndeksi
Verilen Çalışma İzni Sayısı
Yoksulluk Oranı
İnsani Gelişme İndeki
19.469
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Sayfa: 10
0,771
Tablo5 : Parasal Sektör
PARASAL SEKTÖR
Toplam Borç (Milyon Euro)
Hanehalkı Kredileri (Milyon Euro)
Takipteki Krediler (Milyon Euro)
Takipteki Krediler (Toplam Borç içerisindeki %)
Toplam Mevduat (Milyon Euro)
Finansal Olmayan Kurumların Mevduatı (Milyon Euro)
Hanehalkı Tasarrufu (Nominal Büyüme Oranı %)
Mevduat Büyüme Oranı (Dönem Sonu)
Borç Verme Faiz Oranı (Dönem Sonu)
2007
2.245,7
794,1
71.0
3,2
2.091,1
1.071,8
1.019,3
3,4
9,3
2008
2.797,5
1.037,5
201,4
7,2
1.990,6
1.134,1
856,5
4,1
9,4
2009
2.397,7
919,3
324,2
13,5
1.824,7
980,8
843,9
3,9
9,4
2010
2.199,9
863,6
461,3
21,0
1.789,9
838,1
951,9
3,3
9,6
2011
1.955,8
833,7
303,7
15,5
1.817,1
783,6
1.033,5
3,0
9,7
2007
2008
2009
2010
2011
-1.560,7
-881,3
-764,2
-633,8
-50,6
2.926,1
-29,6
1.914,2
-2.025,3
-1.321,6
-65,6
450,4
14,6
2.475,7
80,2
750,6
24,3
404,9
13,1
581,9
18,9
-44,3
296,3
9,9
1.617,9
54,3
680,5
22,8
330,9
11,1
1.066,5
35,8
-24,6
1.980,4
1.267,2
-40,8
356,6
11,5
1.623,8
52,3
747,0
24,1
336,8
10,8
552,1
17,8
-19,4
2.592,2
1.306,1
-39,9
476,5
14,6
1.782,6
54,5
847,2
25,9
316,8
9,7
389,1
11,9
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Tablo6 : Dış Sektör
DIŞ SEKTÖR
Cari işlemler dengesi (Milyon Euro)
Cari işlemler dengesinin GSYH'ye Oranı (%)
Toplam Dış Ticaret Hacmi (Milyon Euro)
Dış Ticaret Dengesi (Milyon Euro)
Dış Ticaret Dengesinin GSYH'ye Oranı (%)
İhracat (Milyon Euro)
İhracatın GSYH'ye Oranı (%)
İthalat (Milyon Euro)
İthalatın GSYH'ye Oranı (%)
Hizmet İhracatı (Milyon Euro)
Hizmet İhracatının GSYH'ye Oranı (%)
Hizmet İthalatı (Milyon Euro)
Hizmet İthalatının GSYH'ye Oranı (%)
Doğrudan Yabancı Yatırım (Milyon Euro)
Doğrudan Yabancı Yatırımın GSYH'ye Oranı (%)
1.058,7
-39,5
2.511,2
1.544,4
-57,6
483,6
18,0
2.027,8
75,6
673,0
25,1
277,9
10,4
567,8
21,2
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Sayfa: 11
Tablo7 : Kamu Maliyesi
KAMU MALİYESİ
Kamu Gelirleri (Milyon Euro)
Kamu Gelirlerindeki Büyüme Oranı (%)
Kamu Gelirlerinin GSYH'ye Oranı (%)
Özelleştirme Gelirleri (Milyon Euro)
Özelleştirme Gelirlerinin GSYH'ye Oranı (%)
Kamu Harcamaları (Milyon Euro)
Kamu Harcamalarının Büyüme Oranı (%)
Kamu Harcamalarının GSYH'ye Oranı (%)
Kamu Sektöründeki Personel Maaşlarının GSYH'ye Oranı
(%)
Sermaye Bütçesinin GSMH içerisindeki Payı (%)
Kamu Maliyesi Dengesi (Milyon Euro)
Kamu Maliyesi Dengesinin GSYH'ye Oranı (%)
Birincil Bütçe Açığının GSYH'ye Oranı (%)
2007
1.327,4
5
35,8
49,52
78,67
2,94
1.159,2
6
27,5
43,25
2008
2009
2010
2011
1.544,44
1.352,97
1.314,33
1.283,65
16,3
50,05
15,97
0,52
-12,4
45,39
28,75
0,96
-2,9
42,34
27,42
0,88
-2,3
39,22
15,64
0,48
1.556,50
1.522,27
1.465,41
1.403,17
34,3
50,44
-2,2
51,07
-3,7
47,21
-4,2
42,87
10,7
10,2
10,1
10,2
12,4
7,0
168,19
6,27
7,28
7,6
-12,07
-0,39
0,38
7,5
-169,31
-5,68
-4,82
4,7
-151,08
-4,87
-3,86
3,6
-119,52
-3,65
-2,20
2008
2009
2010
2011
1,287,20
1.169,27
1.140,36
1.128,05
14,1
41,72
1.272,03
33,7
41,22
15,17
0,49
-9,2
39,22
1.299,59
2,2
43,6
-130,33
-4,37
-2,5
36,74
1.252,60
-3,6
40,35
-112,24
-3,62
-1,1
34,47
1.255,42
0,2
38,36
-127,37
-3,89
2008
894,7
29,00
413,00
62,60
2,03
2009
1.140,20
38,25
440,30
149,90
5,03
2010
1.270,70
40,94
358,30
355,60
11,46
2011
1.483,50
45,33
419,80
380,70
11,63
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Tablo8 : Merkezi Bütçe
MERKEZİ BÜTCE
Merkezi Bütçe Gelirleri (Milyon Euro)
Merkezi Bütçe Gelirlerinin Büyüme Oranı (%)
Merkezi Bütçe Gelirlerinin GSYH'ye Oranı (%)
Merkezi Bütçe Giderleri (Milyon Euro)
Merkezi Bütçe Giderlerinin Büyüme Oranı (%)
Merkezi Bütçe Giderlerinin GSYH'ye Oranı (%)
Bütçe Fazlası / Açığı (Milyon Euro)
Bütçe Fazlası / Açığının GSYH'ye Oranı (%)
2007
1.128,3
0
31,0
42,09
951,34
20,9
35,49
176,96
6,60
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Tablo9 : Kamu Borçları
KAMU BORÇLARI
Kamu Borçları (Milyon Euro) (Dönem Sonu)
Kamu Borçlarının GSYH'ye Oranı (%) (Dönem Sonu)
Yerleşik Olmayanlara Borç (Milyon Euro) (Dönem Sonu)
Garantiler (Milyon Euro) (Dönem Sonu)
Garantilerin GSYH'ye Oranı (%) (Dönem Sonu)
2007
737,2
27,50
275,10
118,60
4,42
Kaynak: Karadağ Maliye Bakanlığı
Sayfa: 12
Tablo10 : 2011 Yılı Ekonomik Göstergelerin Bölgesel Olarak
Karşılaştırılması
Kişi Başına Milli
Gelir Nominal
(USD)
Kişi Başına Milli
Gelir PPP
Nominal (USD)
Ortalama Net
Kazançlar
Nominal (Euro)
Ortalama
Emekli Aylığı
(Euro)
İşsizlik oranı
(%)
Yoksulluk Oranı
(2010)
İnsani Gelişme
İndeki (184 Ülke
İçerisinde)
İnsani Gelişme
İndeki
Kamu
Harcamalarının
GSYH'ye Oranı
(%)
Kamu Maliyesi
Açığının
GSYH'ye Oranı
(%)
Kamu
Borçlarının
GSYH'ye Oranı
(%)
Katma Değer
Vergisi Oranı
(%)
Gelir Vergisi
Oranı (%)
Kurumlar
Vergisi Oranı
(%)
Karadağ
Sırbistan
Bosna
Hersek
Hırvatistan
Slovenya
Makedonya
Arnavutluk
Romanya
Bulgaristan
Slovakya
Çek
Cumhuriyeti
Macaristan
6.510
5.269
4.409
13.754
22.851
4.460
3.678
7.538
6.325
16.579
18.961
12.475
11.200
10.700
8.200
18.300
29.100
10.400
7.800
12.300
13.500
23.384
25.934
19.647
484
396
417
751
976
274
352
354
340
635
547
522
272
211
176
307
581
148
175
125
170
362
425
296
11,6
19,2
17,9
18,7
11,9
13,5
7,8
11,4
32,2
13,4
6,7
11,3
6,6
9,2
14
11,1
8
12,4
13,8
10,6
19
7,2
5,5
6,4
54
59
74
46
21
78
70
50
55
35
27
38
0,771
0,766
0,733
0,796
0,884
0,728
0,739
0,781
0,771
0,834
0,889
0,816
42,9
42,8
49,6
41,4
46,7
29,4
37,9
35
33,4
38,3
45
50,7
-4,0
-3,7
-3,4
-5,7
-6,1
-3,7
-4,4
-2,5
-2,5
-5,8
-4,1
3,6
45,3
44,0
39,5
47,5
43,6
59,3
34,4
17,7
26,3
44,9
41,1
76,1
17 & 7
18
17
23
20 & 8,5
20
24 & 9
20
18
20
20
25
9
14
5
45
41
10
16
10-15
10
22
23
31
9
10
10
20
20
10
16
10
10
21
20
16
Kaynak: IMF -Dünya Ekonomik Görünümü, Avrupa
Komisyonu, OECD
Sayfa: 13
Tablo11: Gerçek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP) Büyüme Oranları
Arnavutluk
Bosna Hersek
Bulgaristan
Hırvatistan
Çek Cumhuriyeti
Macaristan
Makedonya
Karadağ
Romanya
Sırbistan
Slovakya
Slovenya
EU-27
Euro Bölgesi
2007
5,9
6,2
6,4
5,1
6,1
0,8
6,2
10,7
6,3
5,4
10,5
6,8
3,3
3,0
2008
7,5
5,7
6,2
2,2
2,5
0,8
5,0
6,9
7,3
3,8
5,8
3,7
0,7
0,4
2009
3,1
-2,9
-5,5
-6,0
-4,1
-6,7
-0,9
-5,7
-7,1
-3,5
-4,8
-8,1
-4,2
-4,3
2010
3,5
0,7
0,2
-1,2
2,3
1,2
1,8
1,1
-1,3
1,0
4,0
1,2
1,8
1,8
2011
2,5
2,2
2,5
0,8
2,0
1,8
3,0
2,1
1,5
2,0
3,3
1,9
1,7
1,6
2012
3,5
3,0
3,0
1,8
1,8
1,7
3,7
3,5
3,5
3,0
3,3
2,0
1,4
1,1
Kaynak: IMF -Dünya Ekonomik Görünümü, Avrupa Komisyonu, OECD
Tablo12 : Ortalama Gerçek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GDP) Büyüme Oranları
Arnavutluk
Bosna Hersek
Bulgaristan
Hırvatistan
Çek Cumhuriyeti
Macaristan
Makedonya
Karadağ
Romanya
Sırbistan
Slovakya
Slovenya
Kosova
EU-27
Euro Bölgesi
2007-2008
Krizden Önce
6,72
5,95
6,32
3,61
4,30
0,80
5,58
8,80
6,83
4,60
8,17
5,25
6,59
1,99
1,70
2009
Kriz Yılı
3,14
-2,95
-5,48
-5,99
-4,15
-6,69
-0,90
-5,70
-7,08
-3,50
-4,78
-8,08
2,90
-4,21
-4,25
2010-2012
Krizden Sonra
3,17
1,97
1,88
0,44
2,05
1,57
2,86
2,22
1,24
2,00
3,52
1,70
4,77
1,63
1,50
Kaynak: IMF -Dünya Ekonomik Görünümü, Avrupa Komisyonu, OECD
Sayfa: 14
1.3.1. Müteahhitlik Sektörünün Ülke Ekonomisindeki Yeri
Karadağ gibi küçük ve açık sistemlerin gelişmesi için inşaat sektörünün önemi büyük ölçüde
reformların gerçekleştirilmesine ve ekonomik sisteminin Avrupa standartlarına uymasına bağlıdır. Bu
bağlamda, ülkenin kaynaklarının daha verimli kullanılması sağlanacak ve buna bağlı olarak ülkenin
rekabet etme gücü de artacaktır. Diğer tarafta, inşaat sektörü ekonominin büyümesi ve yatırımların
artması ile aktif hale gelmekte, ekonominin gerilemesi ise inşaat sektöründeki durgunluğa neden
olmaktadır.
Ekonominin gelişimi
için uzun vadeli öncelikleri ve yatırım planlarını göz önünde
bulundurarak inşaat sektörü, ekonomi dalı olarak önemli perspektife sahiptir.
Potansiyel yatırımcıların artan dikkatli davranışı ve bu sektörde faaliyetlerin yavaşlaması 2011
yılındaki inşaat sektörünün özelliklerinden bazılarıdır. 2008 yılında başlayan ve ikinci dalgasında Avro
bölgesinden Karadağ’a geçen ekonomik ve mali kriz inşaat sektöründeki durgunluğa yol açmıştır.
İstatistiki verilere göre 2011 yılında gerçekleşen toplam inşaat çalışmalarının değeri 2010 yılına
göre % 10,7 oranında artarak 283,1 milyon euro olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında etkin çalışma
saatleriyle ölçülen inşaat faaliyeti 2010 yılına göre % 19,4 oranında artmıştır. İnşaat sektörünü
güçlendirmek amacıyla Hükümet’in anti-kriz tedbir paketlerinin uygulamasıyla, inşaat sektöründeki
faaliyetlerde hafif bir artış kaydedilmiştir. Devlet “1000+ daire” isimli projesiyle banka faizlerini sübvanse
ederek inşaat sektörü ve banka kredi faaliyetlerini desteklemek istemiştir.
2011 yılında yeni binaların inşaatı için yapılan sözleşmelerinin değeri 2010 yılına göre % 26,3
oranında azalmıştır. Bu azalışın sebebi kısmen 2011 yılında 2010 yılına göre yeni yapılan dairelenin
satışının % 24,1 azalmasına ve yeni yapılan daire fiyatlarının % 2,8 artmasına bağlıdır. Bu göstergeler
sermayenin büyük miktarlarda bitmiş ama satılmamış olan dairelere ve askıya alınan inşaatlara
bağlamasının ne kadar problemli olduğunu göstermektedir. Söz konusu sermayelerinin kaynakları banka
kredileri olduğuna göre bankaların kredi faaliyetlerini sürdürme ve müşteriler tarafından kredilerin geri
ödenmesi gibi zorluklarla beraber likidite sorunu ortaya çıkmaktadır. Ek olarak, maliyetlerin artışı
(fiyatlar vs.), talebin azalması, satın alma gücünün azalması ve potansiyel alıcıların artan dikkatinin
ortaya çıkması gibi eğilimler yeni yatırımcılara teşvik etmemiştir. Diğer tarafta, zamanla var olan
yükümlükler artarak borç üzerindeki faizlerin büyümesine neden olmaktadır. Yukarıda belirtilen ve diğer
sorunlar, şu anda zor çözülen bütün bu ve diğer sorunlar, krizden sonra inşaat piyasasının dayanıklı
katılımcıların belirlenmesinde ve metre kare fiyatlarının arz ve talebe göre belirlenmesinde katkı
sağlayacaktır.
2011 yılında 2010 yılına göre diğer inşaatlarda yeni sözleşmelerin değeri %33 oranında
azalmıştır. 2011 yılında verilen 90 inşaat ruhsatının tahmini değeri 195 milyon euro iken 2010 yılında
verilen 85 inşaat ruhsatının tahmini değeri 295 milyon euro değerinde olmuştur. 2010 yılında inşaat
sektörünün GSYH içindeki payı 2009 yılına göre % 0,5 azalarak % 4,9 oranında olmuştur.
Bütün bunlar inşaat sektörindeki krizin olumsuz etkilerini ve yatırımcıların yatırım yapma ilgisinin
azalmasını yansıtmaktadır.Ekonomik faaliyetleri ve toplam tüketimi teşvik etmek amacıyla, Karadağ
Hükümeti Ekim 2011 yılında otel inşaatlarını desteklemek ve otel yatırımcılarını ve diğer dünyaca ünlü
markalarını Karadağ’a çekmek için önerilen tedbirleri kabul etmiştir. Söz konusu tedbirlerin uygulanması
Sayfa: 15
(iş engellerinin kaldırılması, inşaat arsalarında alt yapının hazırlanması, kamu hizmet şirketlerinin
çalışması, yerel yönetimler düzeyinde hizmetlerinin verimliliğinin artırılması ve inşaat ruhsatlarının
alınmasında prosedürlerin hızlandırılması ve kolaylaştırılması) ekonomik ve yatırım ortamının
geliştirilmesine katkı sağlamıştır.
2011 yılında Karadağ’da İnşaat Sektörü Geliştirme Stratejisi için Eylem Planı tedbirlerinin uygu
lama çabaları kaydedilmiştir (Euro kodların eğitim sistemine kazandırılması, enerji verimliliği vb.). Bunun
amacı yenilikçi, bilgiye dayalı ve yüksek teknolojiyle organize edilen inşaat sektörü üzerinde Karadağ
inşaat piyasasının Avrupa piyasasına entegre olunmasıdır. Bu amaca uzun vadede Devlet ve bankaların
desteğiyle ulaşabilmektedir.
İnşaat sektörünün kesin olarak tanımlanmış bir ekonomi dalı olmasından dolayı daha iyi
ekonomik ortamın yaratılması amacıyla aşağıdaki kanun ve planlar kabul edilmiştir : Mekansal Planlama
ve Bina İnşaatları Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Eylem Planı ile beraber 2011-2020
dönemi için Ulusal Konut Stratejisi ve gayri resmi yerleşim yerlerinin resmi yerleşim yerlerine
dönüştürülmesi için Eylem Planı. Ayrıca AB standartlarına uyum sağlayan İnşaat Ürünleriyle İlgili Kanun
önerisi hazırlanmıştır.
Gelecek dönemde inşaat sektöründeki faaliyetlerinin artışı, büyük ölçüde Karadağ Hükümeti’nin
mali krizin etkilerine bağlı olarak uygulayacağı tedbir paketlerine ve uygun yatırım ortamının oluşturması
için uygulayacağı politikalarına bağlı olacaktır.
Sayfa: 16
Tablo13 : Kesinleşmiş İşlerin İnşaat Değeri
KESİNLEŞMİŞ İŞLERİN İNŞAAT DEĞERİ
TOPLAM
BİNALAR
Konut Binaları
Bir daireli binalar
İki daireli binalar
Üç ve daha fazla daireli binalar
Kolektif yaşam için Binalar
İKAMET AMAÇLI OLMAYAN BİNALAR
Oteller ve benzeri binalar
İş binaları
Ticaret binaları
Ulaşım ve iletişim binaları
Sanayi binaları ve depolar
Kültür ve sanat yapıları
Diğer ikamet amaçlı olmayan binaların
DİĞER YAPILAR
Ulaştırma altyapısı
Karayolları, yollar ve caddeler
Köprüler, viyadükler ve tüneller
Demiryollları
Havaalanı pistleri
Limanlar, gezilebilir kanallar ve barajlar
BORU HATLARI, İLETİŞİM VE ELEKTRİK HATLARI
Uzun mesafeli boru hatları
Yerel boru hatları ve su boruları
KARMAŞIK ENDÜSTRİYEL YAPILAR
İNŞAATLARI BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ DİĞER İNŞAATLAR
Spor ve rekreasyon yapıları
Yapılar hariç diğer yapılar, başka yerde sınıflanmamış
2009
362.430
242.446
184.028
33.232
37.408
112.881
507
58.418
4.679
12.397
18.706
3.359
4.476
10.937
3.864
119.984
97.249
76.225
13.217
7.807
17.032
7.607
9.425
6
5.697
5.485
212
2010
303.454
169.690
136.233
26.255
31.351
77.484
1.143
33.457
6.151
13.421
2.017
309
2.013
6.766
2.780
133.764
119.442
93.660
23.802
20
1.459
501
9.825
2.686
7.139
3.214
1.283
301
982
Kaynak: Karadağ İstatistik Kurumu (www.monstat.org)
Sayfa: 17
(1000
Euro)
2011
336.484
241.653
192.527
49.526
58.468
84.101
432
49.126
4.792
8.798
17.394
419
1.975
12.400
3.348
94.831
88.140
68.337
17.913
0
0
1.890
5.677
1.420
4.257
376
638
541
97
Tablo14 : Bitmiş Konut Sayısı
TOPLAM
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
BİTMİŞ KONUT SAYISI
2006
2007
2008
2.679
3.448
4.650
932
841
1.395
799
1.092
1.491
720
1.105
1.238
189
338
432
39
72
94
2009
5.825
1.558
1.622
2.001
595
49
2010
4.093
616
1.340
1.589
495
53
2011
4.343
573
929
1.681
960
200
890
300
271
274
45
931
432
155
222
78
44
3.203
316
1.069
1.315
450
53
3.412
141
774
1.459
882
156
Apartmanlarda Daireler
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
749
441
196
99
12
1
995
365
310
224
68
28
877
337
244
171
89
36
1.637
682
501
310
142
2
Özel Evler
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
1.930
491
603
621
177
38
2.453
476
782
881
270
44
3.773
1.058
1.247
1.067
343
58
4.188
876
1.121
1.691
453
47
-
Sayfa: 18
Tablo15 : Bitmiş Konut Alanı
TOPLAM
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
BİTMİŞ KONUT ALANI (1000 M2)
2006
2007
2008
168
244
302
35
33
56
49
67
88
59
95
101
20
38
44
5
11
13
2009
402
64
101
166
65
6
2010
283
24
76
123
51
8
2011
366
24
55
137
116
34
Apartmanlarda Daireler
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
40
16
13
9
2
0
73
15
21
22
10
5
58
16
15
14
8
5
106
30
34
26
16
-
55
13
17
19
6
-
64
19
11
19
9
6
Özel Evler
Stüdyo Tipi 1 Odalı Daireler
2 Odalı Daireler
3 Odalı Daireler
4 Odalı Daireler
5 Odalı ve Daha Büyük Daireler
128
19
36
50
18
5
171
18
46
73
28
6
244
40
73
87
36
8
296
34
67
140
49
6
228
11
59
104
46
8
302
5
44
118
107
28
Sayfa: 19
Tablo16 : Bitmemiş Konut Sayısı
BİTMEMİŞ KONUT SAYISI
2006
2007
2008
11.932
13.344
15.688
1.515
1.673
2.409
10.417
11.671
13.279
TOPLAM
Apartmanlarda Daireler
Özel Evler
2009
15.135
2.447
12.688
2010
14.169
1.873
12.296
2011
8.075
1.682
6.393
Tablo17 : Bitmemiş Konut Alanı
BİTMEMİŞ KONUT ALANI (1000 M2)
2006
2007
2008
2009
898
1.006
1.196
1.191
95
111
158
176
803
895
1.038
1.015
TOPLAM
Apartmanlarda Daireler
Özel Evler
2010
1.139
136
1.003
2011
631
115
516
Kaynak: Karadağ İstatistik Kurumu
Tablo18 : Yeni Konut Fiyatları
KARADĞ
PODGORICA
BAR
BUDVA
NIKŠIĆ
DİĞER
YENİ KONUT FİYATLARI ( EURO / M2)
2006
2007
2008
2009
1.087
1.332
1.530
1.250
868
1.072
1.355
1.137
986
1.486
1.188
1.479
1.377
1.527
2.165
1.714
0
907
1.003
752
2.082
2.769
2.806
1.296
2010
1.272
1.137
1.479
1.714
752
1.296
2011
1.307
1.118
1.735
1.702
757
1.255
Kaynak:Karadağ İstatistik Kurumu (www.monstat.org)
Sayfa: 20
Tablo19 : Konutların Yapısı
Bitmiş Konut
Sayı
Karadağ
Podgorica
Bar
Berane
Bijelo Polje
Danilovgrad
Rozaje
Ulcinj
Tivat
Zabljak
Kotor
Niksic
Pljevlja
Mojkovac
Plav
Andrijevica
Herceg
Novi
Kolasin
Cetinje
Plužine
Savnik
Budva
Alan
4.343
1.489
508
494
271
254
220
188
149
129
119
114
96
93
92
64
366.107
117.767
48.252
40.448
30.853
24.682
17.849
12.902
10.322
10.397
12.663
9.314
6.704
7.287
7.552
4.673
22
14
12
8
4
3
1.070
988
1.238
624
312
210
KONUTLARIN YAPISI (2011 yılı)
Oda Sayısına Göre Konutlar
Stüdyo
5 Odalı
Tipi 1
2 Odalı 3 Odalı 4 Odalı ve Daha
Odalı
Daireler Daireler Daireler Büyük
Daireler
Daireler
573
929
1.681
960
200
410
202
467
333
77
15
132
259
85
17
8
73
218
171
24
4
47
120
77
23
13
41
94
88
18
34
63
71
52
0
12
110
51
15
0
15
73
39
21
1
4
51
51
14
9
14
29
51
22
3
11
16
53
32
2
3
38
40
11
4
13
29
36
11
4
0
7
64
6
15
0
11
47
5
1
16
1
0
0
0
0
2
1
1
3
0
0
2
7
2
3
4
2
2
5
9
0
0
1
0
0
0
2
0
0
Bitmemiş Konut
Sayı
Alan
8.075
2.746
774
514
827
123
886
236
185
50
137
280
223
20
118
79
631.314
224.367
62.624
38.047
74.774
9.964
65.071
16.647
9.706
3.140
10.795
24.052
16.845
1.549
9.504
5.469
326
242
48
28
4
229
20.416
16.928
3.867
1.867
200
15.482
Kaynak: Karadağ İstatistik Kurumu (www.monstat.org)
Sayfa: 21
KONUTLARIN YAPISI
Bitmiş Konut
Sayı
Bitmemiş
Konutlar
Oda Sayısına Göre Konutlar
5 Odalı
Stüdyo
ve
Tipi 1 2 Odalı 3 Odalı 4 Odalı
Alan (M²)
Daha Sayı Alan (M²)
Odalı Daireler Daireler Daireler
Büyük
Daireler
Daireler
243.953
841 1.092 1.105
338
72 13.344 1.005.961
301.841
1.395 1.491 1.238
432
94 15.688 1.196.406
402.463
1.558 1.622 2.001
595
49 15.135 1.191.141
283.030
616 1.340 1.589
495
53 14.169 1.139.681
366.107
573
929 1.681
960
200 8.075 631.314
KARADAĞ
2007
2008
2009
2010
2011
3.448
4.650
5.825
4.093
4.343
Podgorica
2007
2008
2009
2010
2011
1.048
900
2.037
892
1.489
76.666
64.200
151.829
63.995
117.767
293
316
512
227
410
253
207
537
228
202
408
262
768
277
467
90
80
208
148
333
4
35
12
12
77
5.383
5.874
5.634
5.594
2.746
Bar
2007
2008
2009
2010
2011
338
400
539
490
508
25.158
30.293
42.418
37.701
48.252
70
37
182
10
15
155
110
79
123
132
78
142
108
236
259
23
88
157
105
85
12
23
13
16
17
1.258 93.683
2.063 161.868
2.037 161.575
2.377 193.682
774 62.624
Berane
2007
2008
2009
2010
2011
213
310
504
400
494
15.324
22.351
35.188
27.665
40.448
6
11
46
12
8
53
80
135
168
73
123
176
274
184
218
29
41
45
36
171
2
2
4
24
1.066
1.380
1.301
1.089
514
78.058
99.705
96.222
82.110
38.047
BijeloPolje
2007
2008
2009
2010
2011
142
143
233
196
271
12.017
13.345
20.287
16.213
30.853
14
4
9
8
4
17
5
27
25
47
61
49
117
91
120
44
71
76
68
77
6 993
14 1.119
4 1.033
4 1.012
23 827
89.347
99.993
93.586
92.160
74.774
Danilovgrad
2007
2008
2009
2010
2011
132
147
247
352
254
9.486
9.908
16.942
26.303
24.682
30
31
67
9
13
47
65
70
108
41
48
41
90
196
94
7
7
15
38
88
3
5
1
18
66.677
72.391
78.045
60.835
9.964
857
916
974
752
123
433.918
479.067
469.009
472.812
224.367
Sayfa: 22
Rožaje
2007
2008
2009
2010
2011
77
123
82
74
220
5.433
8.699
5.224
4.902
17.849
10
8
24
9
34
31
71
36
29
63
34
41
21
26
71
2
3
1
8
52
2
-
620
665
703
757
886
43.072
46.733
50.445
53.544
65.071
Ulcinj
2007
2008
2009
2010
2011
212
258
198
177
188
8.458
11.740
9.616
9.574
12.902
157
153
65
61
12
55
95
101
81
110
8
32
34
51
2
1
15
-
381
383
435
388
236
17.303
19.375
25.605
22.925
16.647
Tivat
2007
2008
2009
2010
2011
1
423
276
400
149
180
23.273
15.094
22.806
10.322
223
118
83
15
112
82
113
73
53
68
186
39
1
34
6
11
21
1
2
7
1
337
321
105
185
16.519
20.125
6.268
9.706
Žabljak
2007
2008
2009
2010
2011
6
7
129
473
391
10.397
3
4
3
3
51
2
1
51
14
1
9
119
126
131
136
50
8.250
8.644
8.717
8.993
3.140
Kotor
2007
2008
2009
2010
2011
305
266
316
65
119
20.686
17.753
21.776
4.168
12.663
75
67
85
11
14
121
104
108
33
29
75
81
80
13
51
29
12
39
5
22
5
2
4
3
3
141
219
245
219
137
11.424
15.769
19.117
17.256
10.795
Nikšić
2007
2008
2009
2010
2011
204
141
166
273
114
15.212
10.111
12.562
19.289
9.314
42
19
11
69
11
90
66
85
82
16
60
48
61
106
53
11
7
8
14
32
1
1
1
2
2
400
461
375
331
280
31.669
36.082
31.028
27.980
24.052
Pljevlja
2007
2008
2009
2010
2011
7
40
66
66
96
460
2.582
4.358
4.063
6.704
2
15
17
16
3
3
17
36
33
38
2
6
13
16
40
1
1
11
1
4
205
215
196
180
223
13.354
13.877
12.827
12.463
16.845
Sayfa: 23
Mojkovac
2007
2008
2009
2010
2011
11
20
9
10
93
755
1.330
597
687
7.287
3
3
3
13
5
9
29
4
7
5
5
36
2
1
1
2
11
4
76
58
57
54
20
5.687
4.457
4.365
4.135
1.549
Plav
2007
2008
2009
2010
2011
110
160
86
33
92
8.774
12.677
6.804
2.559
7.552
-
19
15
17
9
7
69
136
64
22
64
22
9
5
2
6
15
251
230
241
198
118
20.416
18.816
18.667
16.462
9.504
Andrijevica
2007
2008
2009
2010
2011
37
51
42
65
64
2.646
3.669
2.917
4.327
4.673
6
-
15
17
21
29
11
17
30
18
27
47
4
4
3
3
5
1
1
187
207
199
178
79
13.133
14.452
13.958
12.641
5.469
HercegNovi
2007
2008
2009
2010
2011
294
479
487
325
22
23.733
23.663
25.268
18.938
1.070
120
248
252
63
16
41
180
116
192
2
59
44
110
55
2
46
7
7
15
2
28
2
-
662
728
462
366
326
34.080
40.483
27.512
24.723
20.416
Kolašin
2007
2008
2009
2010
2011
70
73
61
64
14
4.920
4.984
3.921
4.133
988
2
5
6
1
1
19
18
14
18
1
25
24
29
37
7
18
23
10
8
5
6
3
2
-
174
226
222
251
242
12.343
16.146
15.797
17.626
16.928
Cetinje
2007
2008
2009
2010
2011
10
15
2
28
12
725
1.365
140
2.136
1.238
-
5
5
1
4
1
5
5
1
21
2
5
3
9
-
44
61
89
91
48
3.669
4.841
7.521
7.870
3.867
Plužine
2007
2008
2009
2010
2011
1
1
4
6
8
90
90
365
482
624
-
2
3
3
1
1
2
3
2
1
-
2
8
16
12
8
28
602
1.284
919
638
1.867
Sayfa: 24
Šavnik
2007
2008
2009
2010
2011
1
4
42
312
1
-
-
4
-
-
2
4
120
200
Budva
2007
2008
2009
2010
2011
230
700
463
176
3
12.757
39.808
26.766
13.047
210
20
255
158
27
-
160
315
152
62
-
34
84
141
55
2
10
37
12
26
1
6
9
6
-
519
404
468
81
229
29.276
25.904
36.101
4.438
15.482
Kaynak:Karadağ İstatistik Kurumu (www.monstat.org)
Sayfa: 25
Tablo20 : Yıllara Göre Yıkılan Bina Sayısı
KARADAĞ'DA YILLARA GÖRE YIKILAN BİNA SAYISI
YIL
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
SAYI
24
3
8
5
11
45
63
80
12
13
20
ALAN ( m² )
1.080
320
332
486
596
3.404
4.596
4.401
1.572
1.088
1.628
Kaynak: Karadağ İstatistik Kurumu (www.monstat.org)
Sayfa: 26
Tablo21 : İnşaatlarda Kullanılan Malzemenin Cinsi
İnşaatlarda Kullanılan Malzemenin
Cinsi
İNŞAAT MALZEMELERİ
Katı tuğla
Delikli tuğla
Katı tuğla cephe
Oyuk kil bloklar
Cephe blokları
Çimento, cürüf ve cürüfe dayalı tuğla
reklam blokları,
Tuğla ve diğer malzemelerden
yapılmış bloklar (Kermes, siporex)
Tavan ve kemer Elemanları
Zemin tuğla ve ekleme tuğla
Kirişler, yarı montaj ve kemerler için
montaj (çimento bazında)
Tavan ve kemerler bloklar (çimento
bazında)
Prefabrike ve bitmiş inşaatlar
Dış duvarlar için hafif yapı levhaları
Bakan duvarları Kurulları
Duvarlar partitior için hafif yapı
levhaları
Tavanlar için hafif yapı levhaları
Işık izolasyon döşemelerden
Alçı levhalar, her türlü
Köprüler için çelik konstrüksiyonlar
Diğer çelik konstrüksiyon, her türlü
(çatılar, sütunlar, farmes, iskeleler
ve benzeri)
Bina inşaatları ve inşaat mühendisliği
için prefabrik elemanlar
Yüksek binalar prefabrik yapılar
elemanları
Ahşap konstrüksiyon (bitmiş çatı
inşaatları)
Bağlayıcı malzeme
Sönmemiş kireç
Kireç, hidrate
Birim
(1000)
Adet
(1000)
Adet
(1000)
Adet
(1000)
Adet
(1000)
Adet
(1000)
Adet
(1000)
Adet
2006
2007
2008
2009
2010
695
343
1.241
1.188
303
1.312
775
1.427
490
289
70
145
136
110
1.021
769
2.508
2.565
970
1.088
145
182
363
510
138
448
310
695
763
770
94
9
36
122
64
(1000)
Adet
286
205
181
176
100
1000.m.
18
30
42
35
23
(1000)
Adet
77
9
26
60
9
m²
m²
–
22.111
300
38.530
500
200
1.800
3.614
300
−
m²
2.030
2.100
2.000
3.250
−
m²
m²
m²
t
10.720
660
32.927
15
17.264
–
43.257
–
6.100
1.716
45.210
15
7.400
11.950
82.939
10
6.950
10.220
71.882
−
t
5
17
460
140
200
t
814
614
382
964
354
t
–
–
500
–
−
m³
3.070
4.665
330
1.297
218
t
t
277
1.373
302
1.223
170
1.395
102
942
191
567
Sayfa: 27
Alçı, pişmiş
Portland çimentosu
Çimento, diğer türleri
Plastik inşaat malzemeleri
Çimento harçları, her türlü
t
t
t
t
m³
2
33.230
8.774
225
6.114
1
20.633
18.617
34
8.249
74
23.737
32.626
94
4.203
159
15.640
20.699
75
4.431
Beton, taze
m³
89.309
100.349
168.651
195.313
t
60.827
144.988
271.118
186.788
m³
952
1.555
640
3.607
1.135
m³
16.985
43.835
75.165
43.484
1.409
m³
33.404
58.055
75.209
168.423
341.630
264.833
113.166
232.200
55.095
7.621
200.84
8
30.489
35.650
35.396
22.242
13.369
t
67.182
190.68
3
79.400
119.03
6
720
–
125
1.110
380
t
kg
2.246
62.884
3.194
74.749
11.670
111.495
14.129
76.734
4.571
54.851
t
1.274
2.375
3.287
577
482
t
2.659
5.064
8.638
5.992
3.773
kg
75.765
89.642
168.746
135.482
106.30
1
m³
m³
5.487
79
6.822
508
13.766
431
35.588
557
4.920
50
m³
467
726
1.214
633
347
m³
m³
m³
Adet
–
1.293
80
1.691
–
2.088
1.923
–
339
1.245
401
–
18
758
–
–
4
296
−
100
roll
5.032
4.118
6.559
6.880
1.518
t
9.525
5.972
9.744
10.324
12.953
kg
45.978
83.397
91.102
52.032
21.100
t
957
344
239
105
56
Asfalt
Agrega ve taş profilli malzemeden
Taş Profilli malzeme (kaldırım taşı,
çit, küp taş, vb.)
Teknik taş ve mermer, her türlü
Crashed
Kırık taş ve küçük taş boyutu
Beton için agregalar
m³
Çakıl
m³
Kum
m³
Terrazzo-granül
Takviye malzemesi ve bağlama
Beton çelik
Tel, siyah ve galvanizli
Diğer demir profiller, ağır, orta ve
hafif
Telli-CED beton için çeşitli unsurları
(çelik ağlar, tuval duvar)
Çiviler
Kereste
Kereste, kozalaklı (biçilmiş, kesme)
Kereste, kozalaklı (yuvarlak)
Kereste, yaprak döken (Kesilmiş ve
oyulmuş)
Kereste, yaprak döken (yuvarlak)
Lambri Kurulları
Madencilik ahşap
Uyuyanlar her türlü
İzolasyon malzemesi ve kaplamalar
Çatı panoları, her türlü
Bitüm, bitulit, bitümlü jüt şeritler,
konular, emülsiyonlar vs
Expanded Polistiren
Diğer izolasyon malzemeleri (cam
yünü, taş yünü. Vb)
162
14.362
8.986
48
2.293
126.97
0
287.60
1
Sayfa: 28
Boyalar (her türlü), vernikler, sırlar,
vb eritici.
Çatı kaplama malzemesi
Düzlem ve "salon" ve asbest oluklu
levha
Düzlem ve kilitleme oluklu başlığı
Diğer çatı kaplama malzemeleri
(beton kiremit, plastik levhalar)
Döşeme duvar Malzeme
Vinil ve asbest levhalar ve diğer
yapay zemin kitlelerin
Seramik başlıklar (duvar, döşeme ve
cephe)
Seramik ve mermer karşı karşıya
panoları
Öğütülmüş taş ve mermer Fayans
Terrazzo panoları
Kontrplak, paneller, sunta ve diğer
ahşap esaslı levhalar
Parke (makat meşe ve diğer)
Lamine parke
Tavan ve duvar kaplamaları
Duvarlar için plastik levhalar
Duvar kağıtları, her türlü
Dolgunlaştırıcı, kanalizasyon,
ısıtma, havalandırma, sıhhi tesisler
için Malzeme
kg
277.66
1
248.902
278.802
424.767
219.74
9
m³
488
270
460
2.128
195
(1000)
Adet
194
428
562
298
1.554
6.741
4.150
11.090
11.290
10.452
537
120
–
–
−
m²
154.34
6
156.926
148.236
126.832
108.39
4
m²
66.123
11.307
27.799
24.050
11.686
m²
m²
1.136
250
1.230
990
870
–
3.420
30
748
254
m²
6.949
2.430
2.685
1.117
517
m²
m²
m²
m²
m²
39.707
3.073
33.122
900
–
21.883
12.629
13.263
–
–
41.882
3.003
1.956
–
–
39.662
2.537
3.025
–
–
26.384
7.479
3.459
−
−
110.250
116.970
134.904
59.305
20.830
35.515
1.094.63
3
31.441
m²
t
Dikişsiz borular,
kg
Borular, dikişsiz
Demir borular ve bağlantı parçaları
döküm
kg
106.80
7
18.968
kg
35.495
Borular, plastik, her türlü
kg
Boru bağlantı parçaları ve flanşlar
Borular, yol
Seramik, kanalizasyon boruları
Asbest çimento borular,
Borular, beton, her türlü
Seramik, sıhhi
Sıhhi donanım ve dökme demir
maaşları
Plastik sıhhi
Inşaat için diğer seramik (Sobalar ve
şömineler için başlıklar, teknik
seramik, vb.)
243.542
365.959
284.611
21.069
–
4
–
84
28.733
36.202
–
7
10
483
4.741
26.570
–
19
–
1.763
3.523
13.140
272.38
2
242.80
3
6.100
242
189
210
3.059
3.237
393.113
211.115
kg
t
t
t
t
Adet
224.99
3
20.960
–
–
2
533
27.552
Adet
3.082
6.964
–
280
122
Adet
26.070
32.270
1.100
1.356
980
Adet
–
11.000
–
1
−
Sayfa: 29
Isıtma sobalar
Radyatörler, her türlü
Güç kaynağı tesisatları için
malzeme
Halatlar ve telleri, bakır
Tel, alüminyum ve alüminyum
alaşımları
Alüminyum ve demir ve Halatlar, alüminyum
İletkenler, yalıtılmış (poli-vinil klorür,
kauçuk vb)
Kablolar, her türlü
Montaj malzemesi (anahtarlar,
prizler, kutular, lamba tutucular)
Elektrikli yalıtkanlar, her türlü
Diğer malzeme ve birleştiren
elemanları
Raylar ve aksesuarlar
Plakalar ve levhalar, siyah
Çinko galvanizli sac ve plakalar
Alüminyum plakalar ve levhalar
Cam, ısı yalıtımı
Cam levhalar, diğer türleri
Demirdışı metaller doğrama
(pencereler, kapılar, perdeler)
İnşaata kullanılan metal elementler
(sac boru ve bacalar, çelik
pencereler, kapılar, jaluziler)
Kapılar ve pencereler ahşap, her
türlü
Içinde montaj için malzeme
(mobilya, pencere panjur dahili)
Diğer malzemeleri (tamir, bakım
araç ve makine, kırtasiye ve diğer
için) başka bir yerde belirtilmeyen
Tüketilen elektrik malzemesi
Elektrik, MWh
Kömür, her türlü
Benzin, her türlü
Gaz yağı (D1, D2)
Adet
m²
12
1.277
137
2.257
36
2.130
21
2.790
77
1.481
kg
13.650
93.111
96.890
17.690
13.329
kg
38.760
44.900
9.475
20.562
14.557
kg
–
7.761
75.000
3.950
3.050
404.26
7
721.51
8
260.178
201.165
163.744
1.170.38
1
901.441
1.037.58
1
186.23
6
784.97
8
825
440
672
402
−
5
–
2
3
1
t
kg
kg
kg
m²
m²
–
41.084
39.334
44.257
23.537
11.001
328
39.558
52.199
43.679
18.309
12.489
–
52.115
40.575
79.142
29.247
19.520
1
51.950
57.366
64.303
31.527
21.286
−
29.771
34.752
17.994
26.169
22.876
t
2.374
164
316
261
257
t
–
–
–
30
30
Adet
20.467
17.741
15.256
12.966
9.781
(1000)
EUR
3.771
837
134
245
−
(1000)
EUR
3.353
2.878
5.749
1.945
−
MWh
t
t
t
6.200
67
190
10.095
5.303
–
183
13.182
8.013
–
747
13.946
8.135
34
1.857
12.206
13.176
−
354
11.964
m
m
(1000)
EUR
t
Kaynak: Karadağ İstatistik Kurumu
(www.monstat.org)
Sayfa: 30
1.3.2. Karadağ’ın Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik sektörüne ilişkin 2012 yılı beklentileri
Tablo 22.Ulaşım Sektörü – Devlet Bütçesinden Finans Edilecek Projeler
1. Adriyatik – İyon otoyolun tasarlanması ---------------------------------- 200.000,00€
2. Bar – Boljari (Smokovca – Veruše kısmı ) otoyolun inşaatı ----------- 500.000,00€
3. Karadağ’daki ulaşım şebekesinde olan dar noktaların çözülmesi
2010-2012.yıllarında------------------------------------------ 15.300.000,00€
•
•
•
•
•
“Port Milena” Ulcinj civarında köprü inşaatı,
Kolašin’de Tara nehri üzerinde köprü inşaatı,
Bar şehri girişinde meydan inşaatı,
Golubovac çevreyolu inşaatı III. kısım,
Nikšić çevreyolu II. kısım.
Tifran tünelinin inşaatı ------------------------------------------------------2.000.000,00€
Rožaje çevreyolu inşaatı II. kısım -------------------------------------------400.000,00€
Karadağ’da ana ve bölgesel yolların imarı-------------------------------10.000.000,00€
Kavşakların imar projeleri---------------------------------------------------1.500.000,00€
Ana ve bölgesel yollarda köprü ve heyelan onarımı
( Devlet Bütçesi ve AYB kredisi)-------------------------------------1.500.000,00€
9. Ana ve bölgesel yollarda asfalt kaplama çalışmaları-----------------------400.000,00€
10. Ana ve bölgesel yolların bakımı --------------------------------------------1.500.000,00€
11. Üçüncü şeritlerin inşaatı (AYB kredisi)------------------------------------- 500.000,00€
12. Ana ve bölgesel yollarda sel sonucunda ortaya çıkan----------------------500.000,00€
Sorunların onarımı
2012 yılı devlet bütçesinden toplam:----------------------34.200.000,00€
4.
5.
6.
7.
8.
Sayfa: 31
1.3.3. Karadağ’ın 3. Ülkelerde Üstlendiği Başlıca Projeler
Karadağ’ın 3.Ülkelerde üstlendiği herhangi bir proje bulunmamaktadır.
1.3.4. Karadağ’ın Türk Müteahhitleri ile ortak üstlendiği Projeler
Türk iş adamlarının Balkan ülkelerine yaptığı yatırımlarla Karadağ’a yaptığı yatırımları karşılaştırdığımız
zaman, bu ülkeyi tercih etmedikleri ve yatırım konusunda tereddütleri bulunduğu sonucu ortaya
çıkmaktadır. Karadağ’daki ilk Türk yatırımcı, Bursa Merkezli Gintaş Şirketler Grubudur. Karadağ'ın Başkenti
Podgorica'da 58 bin metrekare toplam yapı alanına sahip, Green Bazaar Shopping Center Alışveriş
Merkezini yapmıştır. Bir bölümünün sebze-meyve başta olmak üzere, gıda alışverişinin yapılacağı pazar
olarak kullanılması öngörülmüş, bir bölümünün ise hypermarket, alışveriş ve eğlence merkezleri olarak
tasarlanmıştır. Podgorica Belediyesi projenin üçte birine ortaktır. Bu proje dışında ortak üstlenilen projeler
bulunmamaktadır.
Sayfa: 32
1.3.5. Karadağ’da kısa ve orta vadede uluslararası ihaleye çıkacak önemli projeler (özellikle
konut, alışveriş merkezleri, iş merkezleri, petrol ve gaz refineleri, boru hatları,baraj, sulama,
enerji santralleri, yol, demiryolu, otoyol, köprü, liman, havaalanı, spor tesisileri, rekreasyon
sahaları, otel vb.)
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sektöründeki 2012 beklentileri
•
Küçük hidro santrallerin inşaatı
2012 yılında küçük hidro santrallerin inşaatı projeleri ile ilgili faaliyetler devam edecektir. 2008 ve 2010
yıllarında gerçekleşmiş olan ihalelerde 13 su kaynağı kullanımı imtiyaz hakkı verilmiştir. Verilmiş olan
imtiyazlara göre toplam kurulu güç 100 MW olan ve 300 GWh olarak planlanan yıllık üretimi ile 35 küçük
hidro santrallerin inşaatı öngörülmüştür. Bu projelerin toplam değeri 140 mil. € olarak hesaplanmıştır.
İmtiyaz sahiplerinden çoğu proje belgeleri hazırlamakla ve inşaat izni almakla meşguldür. Şimdiye kadar 7
inşaat izni verilmiştir.
•
Rüzgar Enerjisi
Možura ( Bar ve Ulcinj Belediyeleri ) ve Krnovo ( Nikšić ve Šavnik Belediyeleri ) lokasyonlarında rüzgar
enerji türbinlerinin inşaat projeleri mevcuttur. Toplam kurulu güç 118 MW, yıllık üretim kapasitesi cca 250
GWh olarak planlanmıştır. Projenin toplam değeri 155 milyon € olarak hesaplanmıştır. Bu projeler, inşaat
izni belgesinin alım sürecindelerdir.
•
Diğer Enerji Projeleri
Mataguzi, Podgorica’da hayvan gübresinden biyogaz tesisi için enerji izni verilmiştir.
Sayfa: 33
Uluslararası ihalelere çıkacak olan önemli projeler
•
Karadağ Ekonomi Bakanlığı tarafından küçük HESlerin inşaatı için imtiyazların verilmesine
dair üçüncü ihale hazırlanmaktadır. Suyolu ve su kaynakları imtiyazları ile ilgili detaylı
bilgileri www.oie-cg.me adresinde veya aşağıdaki linkte bulabilirsiniz;
http://www.oie-cg.me/srp/Novosti_details.asp?offset=30&ysID=83
•
Aynı zamanda 1 MW toplam kurulu güç ve 15 GWh’ya kadar yıllık brüt enerji potansiyeline
sahip olan küçük HESlerin inşaatları için enerji izinlerin verilmesi planlanmaktadır. ( 10 su
yolunda )
•
İmtiyaz Hakkında Kanunun 41.maddesine göre kişinin talebi üzerine Ekonomi Bakanlığı
tarafından planlanmayan ve enerji izni için öngölmeyen suyollarında da açık artırma
yöntemi ile enerji izni alınabilmektedir.
•
Komarnica HES’in inşaatı.
Sayfa: 34
1.3.5.2. Su Temini Projeleri
1) Ulcin Belediyesinde su dağıtım şebekesi inşaatının devamı
Karadağ kıyısındaki bölgesel su dağıtım şebekesi Eylül 2010 yılında faaliyete girmiştir. 2011 ve 2012 yılında
Ulçin’e kadar ( Ćafe - Bijela Gora kısmı) kalan kısmının inşaatı planlanmıştır.
Projenin değeri 7 milyon € ( 6 milyon € inşaat çalışmaları, 1 milyon € projelendirme, kontrol, mülküyet
sorunlarının çözülmesi). Finansmanı Abu Dabi Fonundan alınan kredi yolu ile sağlanmıştır. Projenin
gerçekleşme çalışmaları sürmektedir ve projenin bitiş tarihi 1 Haziran 2012 olarak öngörülmüştür.
2) Rojaye’deki su dağıtım şebekesinin inşaatı:
Proje mevcut su dağıtım şebekesinin yenilenme çalışmaları ve içme suyu deposu inşaat çalışmaları
içermektedir.
Projenin değeri 2,59 milyon € ( 2,36 milyon € inşaat çalışmalarının değeri).
Finansmanın büyük bir kısmı ( 2 milyon €) AYB kredisinden (kredi basvurusu yapılmıştır.) sağlanması
planlanmaktadır. 440.000 € da Türkiye Hükümeti tarafından bağışlanmıştır.
Su deposunu ana projesi ağustos 2010 yılında yapılmıştır. „Vrela Ibra“ su kaynağından „Vukoser“ deposuna
kadar da su boru hattının ana projesi mevcuttur.
3) Tuzi Kent Belediyesinde su temini projesi - su şebekesinin yeniden inşası:
Proje 25,5 km uzunluğunda olan şebekenin yenilenmesini içermektedir. Projenin gerçekleşmesi üç aşamada
planlanmaktadır. 6,800 yeni tüketicinin şebekeye bağlanması yapılacaktır.
II. ve III. aşamasının tamamlanması için projenin tahmini maliyeti 1.5 milyon € 'dur. Finansmanı da
AYB’ndan alınan kredi yolu ile sağlanmıştır.
Projenin realizasyonu 2006 yılında başlamış olup hala devam etmektedir.
Sayfa: 35
1.3.5.3. Katı Atık Yönetimi ile İlgili Projeler
1. Bar ve Ulcinj Belediyelerin atık yönetimi için bölgesel bir merkezin oluşturulması:
Bar ve Ulcinj Belediyelerinin katı atık yönetimi için bölgesel bir deponun yapılması Dünya Bankası
tarafından finanse edilen MESTAP ( Çevreye duyarlı turistik bölgelerde olan projeler) projesi kapsamına
girmektedir. Depo Bar Belediyesi sınırları içerisinde Mozura adlı yerde devlet arsasında yapılmaktadır.
Projenin toplam değeri 13,144 milyon €.
Proje için gerekli analizler ve çalışmalar yapılmıştır. Bar ve Ulcinj Belediyeleri atık yönetiminin beraber
yapacaklarına dair karar vermişlerdir. İhale yolu ile müteahhit şirketi ve proje seçilmiştir. Projenin birinci
aşamasının toplam değeri 4,3 milyon € olarak belirlenmiştir. Haziran 2011 yılında inşaat çalışmaları
başlamıştır ve 2012 yılında projenin gerçekleşmesi planlanmaktadır.
2. Nikšić, Šavnik ve Plužine Belediyelerin atık yönetimi için bölgesel bir merkezin oluşturulması
Sözkonusu depo, Nikşiç şehrinin sınırları içerisinde yapılacaktır.
Ana projeye göre projenin toplam değeri 16,573 milyon € olarak belirlenmiştir. 1. Aşaması için gerekli olan
9,212 milyon € AYB kredisinde finans edilecektir.
Depo için belirlenen yer şehir imar planına girmiştir. Özel bir arsa söz konusudur. ( Mülkiyet hakkının bu
yılın sonuna kadar çözülecektir ). Nikšić, Šavnik ve Plužine Belediyeleri atığın yönetimi için ortak bir firma
kurmuşlardır. Ana projede kapasitelerin artırılmasına yönelik yapılan değişikliklerden dolayı yeni Çevresel
Etki Değerlendirme Raporu hazırlanmaktadır. Bu Çalışmanın hazırlanması için seçilen danışman şirketinin
(COWI) çalışmaları için finansmanı WBIF (West Balkan Investment Framework) 2010 yolu ile sağlanmıştır.
2. Podgorici Belediyesinde „Livade“ çöp deposunda atık sulları için sistemin kurulması
Söz konusu çöp deposu yapıldığında atık suların sorunu çözülmemiştir. Atık suların yeraltı suları ile karışma
tehlikesi mevcuttur. Atık sularının çevreye olan negatif etkisinden dolayı bu proje Podgorica Belediyesi ve
ilgili Bakanlık tarafından acil olarak nitelendirilmiştir.
Projenin toplam değeri 2,13 milyon € olarak belirlenmiştir ( 2,06 milyon € inşaat, 70,000€
ihale belgelerin hazırlanması için ).
AYB bu projeye destek vermeye hazır olduğunu ifade etmiştir.
Sayfa: 36
1.3.5.4. Katı Atık Yönetimi ile İlgili Projeler
4. Bar Belediyesinde „Ćafe“ çöp toplama alanının yenilenmesi:
„Ćafe“ çöp toplama alanı deniz kıyısında Bar - Ulcinj yolu üzerinde bulunmaktadır. Katı atıkların yönetilmesi
için gereken şartların mevcut olmadığından dolayı yabancı bir denetleme kurumu tarafından kapatılmıştır.
Ana projeye göre projenin toplam değeri 3,705 milyon €'dur. AYB bu projeye finansman sağlamaya ilgi
göstermiştir.
Ana proje hazırlanmıştır. Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlık aşamasındadır.
5. Pljevlja ve Žabljak Belediyelerin atık yönetimi için bölgesel merkezin oluşturulması:
Çöp toplama alanı Pljevlja Belediyesi sınırları içerisinde olacaktır.
Projenin toplam değeri, proje belgelerinin hazırlamasından sonra belli olacaktır.
I. aşamanın inşası için gereken finansman ise AYB kredisi ile sağlanacaktır.
Seçilen arsa devletin mülkiyetindedir. Proje belgeleri henüz hazır değildir. AB - WBIF 2010 desteğiyle
fizibilite çalışmaları, ön proje hazırlıkları ve Çevresel Etki Değerlendirme Raporu üzerinde çalışacak olan
danışman tutulmuştur.
6. Bar Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisi ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının İnşaatı
Proje atıksu arıtma tesisi inşaatı, 34 km kanalizasyon şebekesinin inşaatı ve yeniden yapılanması ve su
deposu inşaatı içermektedir.
Atıksu arıtma tesisi inşaatı ve kanalizasyon şebekesinin inşaatı ve yeniden yapılanmasının toplam değeri
25,63 milyon euro (atıksu arıtma tesisi 14,07 milyon euro, kanalizasyon ve su şebekesi 11,56 milyon euro ).
19,66 milyon euroluk finansmanı KfW Bankasından sağlanacak olup kalan kısmı ise ( 5,97 milyon euro )
Belediye Bütçesinden ve diğer kaynaklardan karşılanacaktır.
Projenin realizasyonu için gerekli çalışmalar yapılmış olup müteahhit için ihale yapılmıştır.
KfW Bank gelen tekliflerin değerlendirilmesi için onay vermiştir.
Sayfa: 37
Katı Atık Yönetimi ile İlgili Projeler
7. Lustica'da Kanalizasyon Şebekesinin I Fazının İnşaatı ve Su Temininin İyileştirilmesi
Projenin birinci fazı kanalizasyon şebekesinin yarımadanın merkezi ve kuzey kısmındaki inşaatından
oluşmaktadır. Proje altı pompalama istasyonlu 27,8 km'lik su ve kanalizasyon şebekesinin inşaatı
kapsamaktadır. Sistem Kotor ve Tivat Belediyelerinin atıksu arıtma sistemine bağlı olacaktır.
Projenin toplam değeri 5,965 milyon euro. Finansmanı KfW Bank ve Tivat Belediye Bütçesinde sağlanmıştır.
Projenin realizasyonu için gereken çalışmalar ve belgeler hazırlanmıştır. Müteahhit firması için ihale
yapılmıştır. KfW Bankasının onayından sonra en uygun müteahhit firması belli olacaktır ve yılın sonuna
kadar sözleşmenin imzalanması ve inşaatın başlaması gerçekleşecektir.
8. Danilovgrad Belediyesinde Atıksu Arıtma Sisteminin ve Kanalizasyon Şebekesinin İnşaatı ile
İlgili Çalışmaları
Proje ile aşağıdaki çalışmalar planlanmaktadır:
•
•
•
•
•
•
•
30 km'lik kanalizasyon şebekesinin inşaatı,
5 su pompa istasyonunu kurulması,
Atıksu arıtma sisteminin inşaatı,
Su temini sisteminin iyileştirilmesi,
2,3 km'lik su dağıtım şebekesinin inşaatı,
1000 haneye su teminin yapan 40 yıllık su boruların değiştirilmesi,
Asbest borularının değiştirilmesi ve su pompa istasyonun modernizasyonu.
Projenin toplam değeri 6,125 milyon euro. Tahmini finansman kaynakları: EBRD ( Avrupa İmar ve Kalkınma
Bankası ) ve IPF TA Fonu (http://www.wbif-ipf.eu- Western Balkans Investment Framework)
9. Plužine'de Atıksu Arıtma Sisteminin İnşaatı
Karadağ Elektrik Dağıtım Şirketinin, Pluzine Belediyesine 11,5 milyon euroluk borcu mevcuttur Belediye bu
sermayeyi projeleri arasında öncelik taşıyan atıksu arıtma sisteminin inşaatı için kullanmak istemektedir.
Projenin toplam değeri yapılması gereken fizibilite çalışmaların sonucunda belli olacaktır.
Finansmanın bir kısmı Elektrik Dağıtım Şirketinin borcundan kalan kısmı ise AYB kredisinden
sağlanacaktır.
Sayfa: 38
1.3.5.4. Atık Su Yönetimi ile İlgili Projeler
•
Nikşiç Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisi ve Kanalizasyon Şebekesinin İnşaatı ve Düzeltilmesi
Atıksu arıtma tesisinin inşaatı Strasevina’da planlanmaktadır.
Aynı proje, 4,5 kilometrelik kanalizasyon şebekesinin genişletilmesi ve yeniden yapılanmasını da
kapsamaktadır.
Projenin toplam değeri 19,15 milyon euro. ( Atıksu arıtma tesisi 14,25 milyon euro, kanalizasyon şebekesi
3,5milyon euro, danışmanlık hizmetleri 1,34 milyon euro ve gerekli teknik belgelerin hazırlanması 70,000
euro )
Kanalizasyon şebekesindeki çalışmaları için 3,5 milyon euroluk finansman IPA 2009 programından
sağlanmış olup kalan 14,25 ve 1,34 milyon euro AYB kaynaklı krediden sağlanacaktır.
Atıksu arıtma tesisinin inşaatı için yapılan ihalede, katılan firmalardan „ Aqualia Hidroterm” adı altında
İspanyol konsorsiyum en uygun mütteahhit firma olarak seçilmiştir. Mayıs 2011 tarihinde ilgili firma ile
sözleşme imzalanmış ve projenin realizasyonu Haziran 2011’de başlamıştır. Projenin kanalizasyon kısmı ile
ilgili kamu alımları prosedürü Avrupa Birliği Heyetinin koordinatürlüğünde gerçekleştirilmiştir. Müteahhit
olarak Alpine Bau – Avusturya seçilmiştir. ( Sözleşme Şubat 2010’da imzalanmıştır )
•
Pljevlja Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisi (AAT)ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Bölümlerin
İnşaatı:
Proje üç aşamadan oluşmaktadır:
•
•
•
Çehotina nehrinin yatağının düzeltilmesi,
Ana toplayıcısının inşaatı ,
AST'nin inşaatı.
Hazırlalan ana proje 5 km uzunluğunda nehir yatağının düzeltilmesi planlanmaktadır.
Fizibilite çalışmasına göre projenin toplam değeri 12.0 milyon € ( AST için 6 milyon €, kanaliyasyon şebekesi
2.5 milyon € ve nehir yatağı üzerindeki çalışmalar için 3.5 milyon € ).
Bu proje için IPA 2010 programından 3,5 milyon € sağlanmıştır.
Finansmanın kalan kısmı AYB kredi yolu ile sağlanacaktır.
ASS'nin inşası için hazırlanmış olan ön proje, AYB'nın onayına gönderilmiştir.
Onaylandıktan sonra müteahhit şirketin seçilmesi için ihale yapılacaktır.
Sayfa: 39
Atık Su Yönetimi ile İlgili Projeler
•
Herceg Novi Atıksu Arıtma Tesisi (AAT) ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Bölümlerin İnşaatı
Proje atıksu arıtma tesisin inşaatı, 13 pompalama istasyonundan ve deniz deşarjından oluşan 33 km’lik su
ve kanalizasyon şebekesinin inşaatından oluşmaktadır.
Projenin toplam değeri 27,272 milyon euro’dur.
( (AAT 9,82 milyon euro, kanaliyasyon şebekesi, pompalama istasyonları, deniz deşarjı ve su dağıtım
şebekesi 15,22 milyon euro, danışmanlık hizmetleri 2,232 milyon euro).
Finansmanın 13,70 milyon euroluk kısmı KfW Banka kaynaklı kredi yolu ile sağlanacaktır
Kalan kısmı ise Devlet ve Belediye Bütçesinden sağlanılması planlanmaktadır.
•
Kotor Belediyesinde Su ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının İnşaatı ve Yeniden
Yapılması
Proje Kotor Belediyesınde 28 km uzunluğunda su ve kanalıyasyon şebekesinin inşaatı ve yeniden
yapılanmasını kapsamaktadır. Projenın toplam değeri 5,06 milyon euro’dur. 3,13 milyon euro KfW
Bankasından sağlanmıştır kalan kısmı ise 1,34 milyon euro Devlet 0,6 milyon euro ise Belediye Bütçesinden
sağlanması planlanmaktadır.
Projenin gerçekleşmesi Temuz 2011 yılında başlamıştır.
•
Kotor ve Tivat Belediyeleri İçin Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı
Tesis, Tivat Belediyesi sınırları çerçevesinde yapılacaktır.
Proje bölgesel ve karışıktır.
Projenin toplam değeri 16,1 milyon euro’dur. ( 14,54 milyon euro atıksu arıtma tesisi, 1,56 milyon euro ise
danışmanlık hizmeti ).
Finansmanın büyük kısmı 6,95 milyon euro KfW Bankasından sağlanmış olup kalan kısmı ise Belediye
Bütçelerinden karşılanacaktır.
Projenin realizasyonu için tüm gerekli çalışma ve ihaleler yapılmıştır.
Proje Eylül 2011’de başlayacaktı, fakat hukuksal sorunlardan ( mülkiyet hakkı )
dolayı 2012 yılında başlanılması planlanmaktadır.
Sayfa: 40
1.3.5.5. Finansman kaynağının sağlanmasına bağlı olarak öncelik taşıyan projeler
1. „Krkori“ – Andrijevica şehir su dağıtım şebekesinin imarı
12 kmlik „Krkori“ su dağıtım şebekesinin imarı Andrijevica Belediyesinin 2009-2013 yatırım projelerin
arasında en önemli proje niteliğindedir.
Proje belgelerine göre projenin değeri 802.000 € olarak belirlenmiştir. Andriyevica Belediyesi bu projenin
finansmanında yer alamamaktadır. 500.000 €’luk payı Amerikan Hükümeti tarafından bağış yolu ile
sağlanma ihtimali mevcuttur. Ana proje hazırlanmıştır.
2. Cetinje su temini sorunun çözülmesi
Kasım 2010 yılında su sorununun çözülmesine yönelik hazırlanan Eylem Planının uygulanması için
Koordinasyon Komitesi kurulmuştur. Eylem Planı şehrin su temini sorunun çözülmesi için kısa ve uzun
vadeli tedbirler, yapılması gereken yatırım ve çalışmaları içermektedir.
Kısa vadeli tedbirlerin değeri 3,29 milyon €, uzun vadeli tedbirlerin değeri ise 2,63 milyon € olarak
belirlenmiştir.
Eylem Planında yer alan tedbirlerin daha gerçekçi bir çerçeveye koymak için 1,755 milyon € değerinde
yapılması gereken tedbirler belirlenmiştir.
Finansmanın bir kısmı AYB’dan, kalan kısmı 930.216 € WBIF’ten, 200.000 € ise PPF’ten sağlanması
planlanmaktadır.
3.
Potpeć – Pliješ su temini imarı
Mandojevac - Zmajevac –kaynaklarından Ø 200, Ø 250 ve Ø 400 asbestli borular ile “Pliješ” su işleme
tesislerine, oradan da şehir su dağıtım şebekesine kadar dağıtımının sağlanma projesi.
Projenin değeri 5,6 milyon €. Finansmanı henüz sağlanamamıştır.
4. Zabljak şehrinin su temini sorunun çözülmesi.
Proje belgelerin hazırlanma ve gerekli analizlerin yapılması aşamasındadır. Gereken proje belgelerinin
hazırlanmasından sonra projenin değeri ve finans kaynağı belirlenecektir.
Çevresel Etki Değerlendirme Raporu ve sorunun çözülmesine dair plan görüş ve önerileri için AYB’na
gönderilmiştir.
İhale belgelerin hazırlanması ile ilgili teknik yardımı üzerinde AYB ile görüşmeler yapılmıştır.
Sayfa: 41
1.3.5.6. Kamu - Özel Sektör Ortaklığı Yolu ile Gerçekleşmekte Olan Projeler
1. Budva Belediyesi, Avusturyalı WTE firması ile atıksu arıtma tesisin inşaatı için sözleşme imzalanmıştır
ve projenin gerçekleşmesi başlamıştır.
2. Berane, Andrijevica, Rožaje ve Plav Belediyelerin atık yönetimi için bölgesel merkezin
oluşturulması
Çöp toplama alanının inşası Berena Belediyesinde “Vasov do” lokasyonunda planlanmaktadır. Ana projenin
tasarımına göre projenin toplam değeri 9,68 milyon €'dur. I. aşaması için gereken finasman 7,8 milyon
€'dur. Proje ile ilgili tüm hazırlıkların yapılmasına rağmen AYB dört belediye için çöp toplama alanının inşası
için finanasal desteği vermemiştir. AYB ile yapılan görüşmeler sonucunda Vasov Do çöp toplama alanı dört
belediye tarafından değil, yedi belediye tarafından kullanılması şartıyla, AYB projeye finans vereceğine dair
anlaşmaya varılmıştır.
Berane Belediyesi ise çöp toplama alanın inşaat sorununu kamu - özel sektör ortaklığı yoluyla çözmeye
karar vermiştir. Çöp toplama alanın inşaatı için seçilen lokasyondan dolayı yerel halkın direnci bu projedeki
karmaşıklığı artırmaktadır.
Devletin yardımı ile Ana proje hazırlanmıştır.
Bölgedeki belediyeler Vasov Do'da çöp toplama alanı projesi için kamu-özel sektör modelinin uygulanması
konusunda danışman olarak Dünya Bankası üyesi olan bir Uluslararası Finans Kurumu (IFC) tutmuşlardır.
IFC Berane Belediyesi adına projenin gerçekleşmesi için (finansman, inşaat ve bölgesel merkezin yönetimi)
bir çağrı açıklamıştır. Sözkonusu çağrıya altı şirket ilgi göstermiştir. (İtalya üç, Avusturya iki ve Almanya'dan
bir). Proje 20 yıllık imtiyaz sözleşmesi temelinde hazırlanmıştır. İlgilenen şirketlerle finans konuları üzerinde
görüşmeler yapılmaktadır. İmtiyaz belgeleri, ihale belgeleri ve imtiyaz sözleşmesi hazırlık aşamasındadır.
İnşaat izninin alınması ve çöp toplama alanın inşaatı için finansmanı, inşaat işi, yönetimi ve atık toplama için
en iyi stratejik ortağının seçilmesne yönelik çalışmalar sürmektedir. Projenin gerşekleşmesi 2012 yılın ik
yarısında başlanması planlanmaktadır.
Sayfa: 42
1.3.5.7. 2012 veya 2013 yılında realizasyonu açısından öncelik taşıyan projeler
1. Bijelo Polje Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisinin ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısmımların
İnşaatı
Yapılan Fizibilite Çalışmasına göre 40.000 kişinin atık suyunu arıtacak kapasiteye sahip olan atıksu arıtma
sisteminin inşaatı planlanmaktadır. Proje ile ana kollektör inşaatı ve kanalizasyon şebekesinin iyileştirme
çalışmaları da planlanmaktadır.
Fizibilite Çalışmasına göre projenin toplam değeri 7,25 milyon euro’dur. Bunun 3,68 milyonu atıksu arıtma
sistemi, 3,57 milyonu ise kollektör ve kanalizasyon şebekesi çalışmaları için kullanlacaktır. Projenin
finansmanı AYB kredisi, IPA 2011 ve Infrastructure project facility/Municipal windlow (IPF MW) AB
fonundan sağlanacaktır.
2. Cetinje Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisisi ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının İnşaatı
Yapılan Fizibilite Çalışmasına göre 20.000 kişinin atık suyunu arıtacak kapasiteye sahip olan atıksu arıtma
tesisinin inşaatı, ana kollektör inşaatı ve 15,6 km'lik kanalizasyon şebekesinin inşaatı planlanmaktadır.
Fizibilite Çalışmasında öngörülen projenin toplam değeri 11,44 milyon euro’dur.
Finansmanı AYB kredisi, IPF MW, IPA 2011 - 2013.
3. Plav Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisisi ve Kanaliyasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının İnşaatı
Yapılan Fizibilite Çalışmasına göre ;
•
•
•
18.000 kişinin atık suyunu arıtacak kapasiteye sahip olan atıksu arıtma tesisinin inşaatı,
5,8 km'lik kanalizasyon şebekesinin yeniden yapılanması
Ana kollektörün inşaatı planlanmaktadır.
Projenin toplam tahmini değeri 10,5 milyon euro’dur.
Projenin finansmanı:
•
•
•
•
AYB kredisi: 5,8 milyon euro,
IPF MW: 0,7 milyon euro,
IPA 2012: 3,7 milyon euro
PPF: 300.000 euro.
Sayfa: 43
4. Berane Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisisi ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının
İnşaatı
2010 yılında yapılan Fizibilite Çalışmasına göre 47.000 kişinin atık suyunu arıtacak kapasiteye sahip olan
atıksu arıtma sisteminin inşaatı, 73 km'lik kanalizasyon şebekesinin inşaatı, su dağıtım şebekesinin inşaatı
ve içme suyu üretimi, arıtması ve dağıtımı yatırımları planlanmaktadır.
Projenin toplam değeri 11,82 milyon euro’dur. Projenin finansmanı AYB kaynaklı kredisi ( 5,8
milyon euro ) ve IPA 2012 fonundan (5,422 milyon euro) sağlanacaktır.
5. Ulcinj Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisisi ve Kanaliyasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının
İnşaatı
Arıtılan suların Port Milena'ya gideceğinden dolayı, Fizibilite Çalışması göre üçüncü arıtma sisteminin
inşaatı öngörülmektedir.
Projenin değeri yüksek olmasından dolayı proje birkaç faza bölünmüştür.
I fazının toplam değeri 19,8 milyon euro’dur.
II fazın gerçekleşmesinin 2021 yılında olacağı planlanmaktadır.
Kanalizasyon şebekesinin inşaatı ve iyileştirme çalışmalarının toplam tahmini değeri 12 milyon euro’dur.
6. Kolaşin Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisisi ve Kanalizasyon Şebekesinin Bazı Kısımlarının
İnşaatı
Proje;
• Atıksu arıtma tesisinin inşaatı,
• Kanalizasyon şebekesinin inşaatı ,
• Su dağıtım şebekesini iyileştirme çalışmalarını içermektedir.
Yapılan Fizibilite Çalışmasına göre projenin toplam tahmini değeri 4,8 milyon euro’dur.
Finansman kaynakları henüz belli olmamakla birlikte AYB kredisinden sağlanacağı düşünülmektedir.
Fizibilite Çalışması için IPF TA 2009 fonundan 200.000 euro sağlanmıştır.
7. Rojaye Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisi ve Kanalizasyon ( bir kısmı ) İnşaatı
Bu projenin Ibar nehrinin korunmasında büyük önemi bulunmaktadır.
Proje belgeleri hazırlandıktan sonra projenin realizasyonu için gereken finansman da belli olacaktır. Gerekli
çalışmaların ( fizibilite ve çevreye etki ) finansmanı WBIF, Devlet Bütçesi sağlanacağı planlanmaktadır. IPA
Fonlarından ise ön projenin finansmanı sağlanacaktır.
Sayfa: 44
8. Žabljak Belediyesinde Kanaliyasyon Şebekesinin ( bir kısmı ) İnşaatı
Yapılan tahminlere göre projenin realizasyonu için 1,52 milyon euroluk bütçeye ihtiyaç duyulmaktadır.
Finansman AYB, Belediye ve Karadağ Hükümeti tarafından sağlanacağı beklenmektedir. 750.000 euro da
Slovenya Hükümeti tarafından bağış yolu ile sağlanacağı düşünülmektedir.
1.3.6. Yenilebilir Enerji Sektöründe İş Fırsatları
•
Enerji izninin alınması yöntemi ile enerji tesislerin inşaatı
(http://www.oie-cg.me/srp/mHE_Energetska_dozvola.asp),
•
Açık artırma yöntemi ile küçük HESlerin inşaatı
(http://www.oie-cg.me/srp/mHE_Javni_pozivi-PDK.asp),
•
Teknik yardım konusunda işbirliği
(http://www.oie-cg.me/doc/News%202010/21.11.2011%20%20Pregled%20medjunarodnih%20projekti.pdf).
1.3.7. Pazara girişte kullanılabilecek enstrümanlar
•
•
•
Küçük hidroelektrik santrallerinde elektrik üretimi için hidro potansiyelinin kullanılması için
imtiyazın alınması,
Hidro potansiyelinin kullanılması için imtiyaz sahibi olan firmalarla işbirliğinin kurulması,
Yetkili kurumlar ile işbirliğinde teknik desteğin verilmesi – pilot projeleri, analizlerin
yapılması.
Sayfa: 45
1.3.8. Müteahhitlik Sektöründe yabancı firma faaliyetlerine yönelik kısıtlamalar, riskler ve/veya
avantajlar
Yabancı Yatırımcılara Garanti
Karadağ’da yatırım yaparken, kamu ve özel hukuk tarafından korunur:
 Mülkiyet Hakkı: Yabancı yatırımcının mülkiyeti, sadece piyasa değerinden daha düşük olmayan bir ücret
karşılığında kanunların kamu yararı olarak öngördüğü durumlar dışında kamulaştırılamaz;
 Kanun Değişiklikleri: Mevcut Kanuna göre yabancı yatırım sözleşmesi imzalandıktan sonra söz konusu
Kanunda değişiklik yapılır ise yatırımcı için Kanunun eski hükümleri ( sözleşme yapıldığı anki hükümler )
geçerli olacaktır.
 Söyleşmenin Tarafı Karadağ Hükümeti Olması : Yabancı yatırım sözleşmesinin bir tarafı Karadağ
Hükümeti olduğunda veya yatırımının bir kısmının sahibi olduğunda, diğer taraflardan daha fazla haklara
sahip olamamaktadır.
 Savaş veya Olağanüstü Durum: Savaş veya olağanüstü durumlarda yabancı yatırımcının, yerli
yatırımcının olduğu kadarıyla zararın karşılanmasında hakkı mevcuttur,
 Kanunsuz ya da Uygun Olmayan Davranış: Yabancı yatırımcılar, kamu çalışanının yasa dışı veya
uygunsuz eylemlerinin sonucunda zarara uğrayan yabancı yatırımcının kanunlara uygun olarak zararın
kaşılanma hakkına sahıptir.
Yabancı Yatırımcılar İçin Kolaylıklar
 Karadağ'da %85’i üzerinden mülkiyetinin özelleştirilmesi ortamında yatırım için iyi iş ve yatırım ortamı,
 Entelektüel mülkiyet hakkı olmak üzere mülkiyet haklarının korunması, kamulaştırma ve ücretlerinin
ödenmesi için yüksek standartlar, uluslararası mahkemeler dahilinde hakların korunması,
 Ulusal Muamele: Yabancı yatırımcının yerli yatırımcının da olduğu gibi tüm hak ve yükümlülüklerine
sahip olduğu anlamına gelmektedir. Şirketin% 100 hissesine sahip olabilmektedir veya azınlık hissedarı
olabilmekte,gayrimenkülleri satın alabilmektedir
 Yatırımlardan gelen karın sınırsız transferi,
 Her türlü yatırım mümkündür. (özelleştirme, gayrimenküllerin satın alınması, proje yatırımları, şirketin
kurulması, banka, ortak yatırım, kiralama, imtiyaz, franchising...),
 Serbest bölge,
 Liberal ticaret rejimi,
 Gelir Vergisi %9, Kurunlar Vergisi %9,
 Yabancı yatırımcılar için yatırım mallarında gümrük vergilerinden muafiyet,
 Karadağ'da az gelişmiş belediyelerde yapılan yatırım için gelir vergisinin azaltılması,
 Çifte vergilendirmenin önlenmesi,
 Vergi sisteminin yerli ve yabancı yatırımcı için aynı olması,
 Personelin eğitilmesi.
Sayfa: 46
Karadağ mevzuatında şirketin kurulması ile ilgili herhangi bir ayırımcı ( milliyet, dil, etnik grubu,
devlet) hüküm bulunmamaktadır. Karadağ’ın yasalarına göre yerli ve yabancı yatırımcı aynı haklara
sahiptir.
Mekansal Planlama ve İnşaat Hakkında Kanun, inşaat ve ilgili mühendislik hizmetleri ile ilgili
düzenlemeleri içermektedir. Bir firmanın tasarım, inşaat ve denetim hizmeti verebilmesi için,
verdiği hizmetleri vermekte yetkili gerçek kişileri çalıştırmalıdır.
Gerçek kişiler, Mekansal Planlama ve İnşaat Hakkında Kanunda belirtilen şartları karşılıyor ise
yetkilerini alabilmektedir. Aynı Kanuna göre yabancı gerçek ve tüzel kişiler yerli gerçek ve tüzel
kişiler gibi aynı şartlar altında inşaat planı ve teknik belgeleri hazırlayabilmekte, inşaat ve
müteahhitlik işleri yapabilmekte, planlama lisansı alabilmektedir.
Yabancı kişiler (mimarlar, mühendisler ve plancılar), Karadağ Mühendisleri Odasına tam üye
olabilmektedir. Üyelerin aidatı ve kayıt bedeli miktarı Karadağ Mühendisleri Odası tarafından
belirlenmektedir. Ayrıca yabancı kişiler tarafından ödenmesi gereken aidat miktarı yerli
kişilerinkinden daha yüksektir.
1.3.9. Projelerin finansmanının genel olarak ne şekilde sağlandığı
12345678910-
Devlet Bütçesi
Belediye Bütçesi
Ülke Bağışları
Bankalardan Alınan Krediler (Avrupa Yatırım Bankası, Ebrd (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası))
Kfw (İmar Kredi Enstitüsü (Almanya))
IFC (Uluslararası Finans Kurumu)
Fonlar (AB-WBİ Fonu, IPA –TA fonu, PPF (Kamu İhtiyat Fonu), IPF MW AB Fonu,
WBİF (Batı Balkanlar Yatırım Çerçevesi)
İmtiyaz Ortaklığı
Kamu-Özel sektör İşbirlikteliği
Sayfa: 47
1.3.10. Kamu-özel sektör ortaklığı ve imtiyaz modellerin rolü
•
İmtiyaz modeli hakkında detaylı bilgi aşağıdaki linkte bulunabilir.
http://www.oie-cg.me/srp/mHE_Koncesije.asp.
•
Kamu-özel sektör söz konusu olunca, şu ana kadar bu modelin sadece bir örneği mevcuttur.
Ortaklık, küçük HES „Raštak“ (624 kW) için Kolaşın Belediyesi ve Slovakyalı yatırımcı arasında
yapılmıştır.
Devlet bütçesinde fazla para olmadığı için Kamu-Özel sektör ortaklığı ve imtiyaz modeli Karadağ
Hükümeti tarafından çok benimsenen bir modeldir. Fakat ülke nüfusunun az olmasından dolayı
firmalar bu tür modele de çok sıcak bakmamaktadırlar.
Sayfa: 48
1.3.11. Makine, Ekipman ve Kalifiye İşgücü Sıkıntısı
İşgücü Eksikliği
•
•
•
•
•
•
Uzmanlığın ikinci derecesinde, vinç kullanan nitelikli kişiler ve yardımcı inşaat işçilerin açığı
mevcuttur.
Uzmanlığın üçüncü derecesi söz konusu olunca en çok marangozcu, duvarcı, iş makinesi öperatörü,
asfalt işi yapan kişiler, izolasyon işi, sıvacı, alçı işi yapan kişiler, seramikçi gibi kalifiye elemanlara
ihtiyaç duyulmaktadır,
Uzmanlığın dördüncü derecesinde ise en çok inşaat mühendisliği teknisyenlerine, üst yapı ve alt
yapı inşaatı için teknisyenlere, geometri uzmanlarına ve kadastro mühendisi ihtiyaç duyulmaktadır,
Uzmanlığın beşinci ve altıncı derecesinde kalifiyeli eleman açığı daha azdır. (inşaat mühendisliği
teknisyenleri, duvarcı, marangözcü ve betoncu),
Uzmanlığın yedinci derecesinde jeoloji ve inşaat mühendislerine, ondan sonra da mimarlara en çok
ihtiyaç duyulmaktadır. Karadağ Ünüversitesinde Jeoloji ve Mimarlık Bölümleri 2006 yılında
açılmıştır.
Makine ve ekipman bulmakta sıkıntı yaşanmakta olup ihtiyaçlar Sırbistan’dan sağlanmaktadır.
KARADAĞ'DAKİ YETKİLİ MÜHENDİS SAYISI
İnşaat Mühendisleri
Mimar
Elektrik Mühendisi
Makina Mühendisi
Diğer Mühendisler ve Planlayıcılar
YERLİ
564
298
YABANCI
75
29
426
147
170
31
11
6
1.3.12. Müteahhitlik Sektöründe diğer ülke ve ülkelerin ağırlığı
Müteahhitlik seköründe Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, İtalya, İspanya, Japonya,
Norveç gibi ülkeler etkilidir.
1.3.13. Hangi ülkelerle yapılacak işbirliği pazara girişte firmalarımıza avantaj sağlayabilir ?
Müteahhitlik seköründe Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler (özellikle İtalya,Avusturya) , Balkan Ülkeleri ve Çin Halk
Cumhuriyeti gibi ülkelerle yapılabilecek olan işbirliktelikleri pazara girişte avantaj sağlayabilir.
Sayfa: 49
1.3.13. İnşaat Sektörü Standartları
Karadağ’da binaların yapımında geçerli olan ve kullanılan kanunların listesi aşağıdadır:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İmar ve Bina İnşaatı Kanunu
Şirketler Hukuku
Kadastro Kanunu
İdari Harçlar Kanunu
Enerji Kanunu
Çevresel Etki Değerlendirmesi Kanunu
Sıhhi Tesisat Denetleme Kanunu
Yollar Kanunu
Elektronik Haberleşme Kanunu
Sular Hakkında Kanun
Tarımsal Arazi Kanunu
Jeolojik Araştırmalar Kanunu
Havacılık Kanunu
Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu
İşte Korunma Kanunu
Standardizasyon Kanunu
Ölçü Birimleri ve Ölçü Aletleri Hakkında Kanun
Telekomünikasyon Kanunu
Koruma ve Kurtarma Kanunu
Patlayıcı Maddeler,Yanabilir Sıvılar ve Gazlar Hakkında Kanun
Karayollarında Trafik Güvenliği Kanunu
Kamu İhale Kanunu
Sayfa: 50
1.4.1. Türk Müteahhitlik ve Müşavirlik Firmalarınca Ülkede Bu güne Kadar Yapılan ve Yapılmakta Olan
Faaliyetlere İlişkin Ayrıntılı Bilgi
Mall of Montenegro
Gintaş firması, 2009 yılında Karadağ’ın Başkenti Podgorica’da Yeşil Pazar (semt pazarı) ve Mall of Montenegro diye
modern bir alışveriş merkezi yapmıştır: Mall of Montenegro, Karadağ’nın başkenti Podgorica’nın merkezinde
22.000m2 alan üzerinde Gintaş Grubu ile Podgorica Belediyesi’nin ortak yatırımı olan, 60.000 m2 kullanım alanına sahip
bir projedir. Geleneksel değerleri koruyarak , şehri ve hatta ülkeyi Avrupa ölçeğine yükselten bir çalışmadır.
Mall of Montenegro’nun ilk fazı olan Green Bazaar’da yer alan 2 katlı modern pazar alanı 900 kişiye istihdam alanı
yaratmıştır. Kent bu proje ile örnek bir buluşma ve alışveriş merkezi kazanmıştır. Alışveriş merkezinin içerisinde
hipermarket, banka, restoran, kafe, modern eğlence tesisleri, Ramada otel bulunmaktadır.
Ramada Podgorica Hotel & Kongre Merkezi
Yapımı tamamlanmış ve 2012 yılının ilk aylarında faaliyete geçmiş olan hotel, 9.500 M2 üzerine
90 odalı olup, Mall of Montenegro içerisinde yer almaktadır.
1.4.2. 2010 ve 2011 Yıllarında İhale Edilen İşleri Üstlenen Türk Müteahhit ve Teknik Müşavirlik Firmalarının
Ünvanı, Proje Adı, Proje Değeri, İşveren İdarenin Adı
KARADAĞ'DA FAALİYET GÖSTEREN TÜRK MÜTEAHHİTLİK FİRMALARININ YAPTIKLARI İŞLER
Firma Ünvanı ve Adresi (Türkiye)
Firma Ünvanı (Yatırım Ülkesi)
Yatırımın Yapıldığı Ülke/Bölge
Yatırımın Konusu
Yatırımın Sektörü
Ürün Markaları
Toplam Yatırım Tutarı (ABD Doları)
Firmanın Yatırım İçindeki Payı (ABD Doları)
Türkiye Kaynaklı Sermaye Oranı (%)
Üçüncü Ülke Sermaye Payı (ABD Doları)
Üçüncü Ülke Sermaye Oranı (%)
Türkiye Kaynaklı İstihdam (Personel sayısı)
Yerel Kaynaklı İstihdam (Personel Sayısı)
Yatırım Ülkesi Yetkilisi
Telefon
Fax
E-Posta
Gintaş İnşaat Taahhüt Ticaret A.ş. (Atatürk Cad. Şehbenderler Apt. 47/25 Osmangazi Bursa)
Gintaşmont İnvestment A.D. -Karadağ.
Podgorica /Karadağ
Alışveriş Merkezi (2009 yılı)
Ramada Podgorica Oteli 4+ yıldızlı ( (2012)
İnşaat/Yönetim
Mall of Montenegro
Ramada
45.000.000,00 $
24.000.000,00 $
100
21.000.000.00 $ (Dünya Bankası)
46
10
100
Volkan Gürsoy (Gen. Müd. Yrd.)
00382 20 624 891
00382 20 624 590
[email protected]
Sayfa: 51
4.5.1 Firma Sorunları
Karadağ’da Müteahhitlik firmalarının karşılaştıkları sorunlar aşağıdaki gibidir.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
İnşaat ruhsatının alınmasında prosedürlerin uzun ve karmaşık olması,
Kurumlar arasında kanun ve madde neznindeki uyuşmazlıklar,
Emlak vergisi, çöp toplama ve çöp taşıma vergisi, reklam vergisi gibi vergilerin yüksek olması,
Mahkeme süreçlerinin çok yavaş olması, alacakların tahsilinde sıkıntı yaşanması veya alınamaması,
Sosyal güvenlik primlerinin çok yüksek olması ( %68,5 )
Bankacılık sisteminde kuralların katı olması.
4.5.2 Sorun Yaşayan Firmaların Hukuk Danışmanlığı Alabilecekleri Adresler
Hukuk danışmanlığı hizmeti için Avukatlar Birliği web sayfasında Karadağ’da kayıtlı avukat listesi
http://www.advokatskakomora.me/advokati_po_opstinama.html
Sayfa: 52
KARADAĞ'DA FAALİYET GÖSTEREN İNŞAAT FİRMALARI
YETKİLİ
CEP
İŞYERİ
FİRMA ADI
KİŞİ
TELEFON
TELEFON
E-POSTA ADRESİ
2.
“Gradnja promet” – Danilovgrad
Aleksandar
Brajović
Olivera
Šaranović
3.
“Novi Prvoborac” – Herceg Novi
Ilija Vukeljić
00382/69-378-221
00382/31 348 399
[email protected]
4.
“Cijevna komerc” – Podgorica
00382/ 69-020-016
00382/ 20 622-216
[email protected]
5.
“Mehanizacija i programat” - Nikšić
00382/ 69-060-423
00382/40 212-052
[email protected]
6.
“Fidija” - Podgorica
Danilo Petrović
Vidak
Mrvošević
Miodrag
Vučetić
00382/ 67-826-846
00382/ 20 623-120
7.
“Normal company” - Podgorica
Mile Gujić
00382/ 67-323-231
00382/ 20 234-841
[email protected]
[email protected];
[email protected]
8.
“Kroling” – Danilovgrad
Sanja Smolović
00382/ 67-266-307
00382/20 601-330
9.
“Lipa” – Cetinje
Milorad Vujović
00382/ 69-135-011
00382/ 41 232-250
[email protected]
[email protected] ;
[email protected]
Staniša Bakrač
Miloš
Stojanović
00382/ 69-336 -929
00382/ 40 212-881
[email protected]
00382/ 69-070-417
00382/ 20 202-160
00382/20 218-177; 219823
1.
“Zavod za izgradnju Bara AD” – Bar
10. “Bast” – Nikšić
11. “Zetagradnja” – Podgorica
00382/69 065 541
00382/30 311 855
[email protected]
00382/69-280-232
00382/20 881-345
[email protected]
Branislav Đukić
00382/ 69-439-653
00382/ 20 812-719
[email protected]
[email protected]
,[email protected]
[email protected] ,
[email protected]
14. “Art Beton” – Podgorica
Danko Jevrić
00382/ 69-012-609
00382/ 20 281-136
[email protected]
15. “Lovćeninvest”-Podgorica
Skender Hodzić
00382/ 69-020-268
00382/ 20 237-303
[email protected]
16. “Vektra-Jakić PJ Građevinar” – Pljevlja
Dragan Vuković
00382/ 67-613-511
00382/ 52 323-152
Safet Pupović
00382/ 68-014-27
00382/ 20 444-401
[email protected]
[email protected],
[email protected]
Marko Ćeklić
00382/ 68 445-737
00382/ 30 31-280
[email protected]
00382/ 20-202-447
[email protected]
12. “Eling” – Podgorica
13. “Mermer” – Danilovgrad
17. “Čelebic” - Podgorica
18. “Spila “ – Bar
Sandra Šipčić
19. "Bemax" d.o.o. Podgorica
20. "GP Cetinje" D.O.O. - Cetinje
00382/ 41-232-562
21. "Zlatibor Gradnja" D.O.O. – Podgorica
00382/ 20-641-407
[email protected]
22. ’’Neimar – inženjering’’ doo –
Podgorica
00382/ 20-269-074
[email protected]
Sayfa: 53
2012/2013 Yıllarında KARADAĞ BELEDİYELERİ Tarafından Yapılması Planlanan Projeler
Proje
Podgorica
Podgorica Şehrinde Doğu – Batı Transit Yolu İnşaatı
Podgorica
Yaşlılar İçin Yurt İnşaatı
Podgorica
Su Arıtma Tesisi ve Kollektör Ağı İnşaatı
Podgorica
Konik – Pazar Projesi
Projenin Açıklaması
Proje yol ve Moraça Nehri
üzerinde köprü inşaatı
kapsamaktadır
Su Arıtma Tesisi (32.000.000)
. Kollektör Ağı İnşaatı
(25.000.000)
Belediye arsa ve komunal
vergileri sağlayacaktır. özel
sektör partneri ise inşaatı
yapacaktır (Toplam İnşaat
Alanı 4.500.M2)
Proje aşağıdaki çalışmaları
kapsamaktadır:
Değeri
(EURO)
Finansmanı
15.000.000
Finansmanı: Dünya Bankasından
sağlanmıştır
10.000.000
Kamu – özel sektör modeli
üzerinde yapılacaktır
57.000.000
Projenin finansmanının büyük
kısmı Avrupa Yatırım
Bankasından sağlanacaktır (%75
civarında)
2.000.000
Bu proje kamu – özel sektör
modeli üzerinde yapılacaktır
15.000.000
Avrupa Yatırım Bankası-Kredi
16.597.000
Avrupa Yatırım Bankası-Kredi
1.490.094
Nikşiç Belediyesi ve Bayındırlık
ve İskan Müdürlüğü
3.532.500
Nikşiç Belediyesi ve IPA Fonları
1. Proje hazırlanması;
2. Inşaat ve rekonstrüksyon;
Nikşiç
Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı
Nikşiç
NikSic.Savnik ve Zabljak Belediyeleri İçin Bölgesel Çöp
Deposu
Nikşiç
Kültür ve Bilgi Merkezi İmarı
Nikşiç
Atıksu İçin Kanalizasyon Şebekesi İnşaatı - I Aşama
3. Ekipmanın tedariği ve
montajı(hidrolik.mekanik.elek
tormekanik.vs.)
4. ofisler. atölyeler.
laboratuarlar ve diğer
yardımcı tesislerin inşaatı;
5. Çevrenin düzenlenmesi. çit
yapımı.yol yapımı.
aydınlatma yapımı. yaya yolu
yapımı. Projenin
realizasyonu Haziran 2011
yılında başlamıştır Haziran
2013 yılına kadar
sürecektir.
Ana Proje hazırlanmıştır.
Avrupa Yatırım Bankasından
7 mil €'luk bütçe sağlanmıştır.
projenin tüm finansmanı
Avrupa Yatırım Bankasından
sağlanacağı planlanmaktadır.
Projenin realizasyonu
başlangıç tarihi için Mart
2012. olarak planlanmıştır.
2.829.28 m2'lik brüt alan imar
edilecektir
Nikşiç
SC Nikşiç Havuzun İmarı
Projenin realizasyonu 2013
yılı için planlanmaktadır
Nikşiç
Eski Orduevi İmarı
Nikşiç
Humci Mahhalesinde Semt Düzenlenmesi
Projenin realizasyonu 2013
yılı için planlanmaktadır
18.000 m2'lik alanda konut
binaları bulunmaktadır.Proje
yeşil alanların. kamu
aydınlatmanın. park yerlerinin
ve yaya yollarının
düzenlenmesini
kapsamaktadır
1.292.506 (
İnşaat
çalışmaları
için 810.022 )
Nikşiç Belediyesi
2.500.000
Nikşiç Belediyesi
550.000
Nikşiç Belediyesi
Sayfa: 54
Nikşiç
Vracar Arkasındaki Semtin Düzenlenmesi
Nikşiç
"Sloboda" Meydanı İmarı
Nikşiç
Kral Nikola Sarayı İmarı
Nikşiç
Nikşiç Şehir Stadı İmarı ve Adaptasyonu - Batı Tarafı
Nikşiç
Vuka Lopusina Caddesi İnşaatı
Nikşiç
Hajducka Caddesi İnşaatı
Nikşiç
Narodnog Fronta Caddesı ve Nove 1 Caddesi İnşaatı
Nikşiç
Grudska Mahhalesinde Semt Düzenlenmesi
BAR
"Mozura" Çöp Deposu İnşaatı
BAR
" Cafe" Çöp Deposunun Düzenlenmesi
BAR
Özel İhtiyaçları Olan Çocuklar İçin Bina İnşaatı
BAR
5.620 m2'lik alan
düzenlenecektir. ( kamu
aydınlatma. yeşil alanlar.
gerekli hidro ve elektrik
montajları)
Proje meydan ve Njegoşeva
Caddesinin imarı
kapsamaktadır (
15.736.00m2'lık alan )
450.000
3.513.300
1.000.000
964.400
Caddenin genişliği 6.0m.
uzunluğu 383m. 204 park yeri
( 2.5x5.0m). 4 erişim yolu (
erişim yollarının toplam
uzunluğu 145m ). yaya
yolları
Caddenin genişliği 7.0m.
uzunluğu 567m. yaya yolları
yapılacaktır. kamu aydınlatma
inşaatı
Narodnog Fronta Caddesin
uzunluğu 125.50m. genişliği
6.00 molarak planlanmıştır
proje 15 park yeri inşaatı ve
yaya yolu. kamu aydınlatma
inşaatlarını kapsamaktadır
Nova 1 Caddesinin uzunluğu
120.00m. genişliği 6.00m
olarak planlanmıştır. yaya
yolu ve kamu aydınlatma
inşaatı proje ile
ongörülmüştür
Söz konusu depo Bar
Belediyesi'de devler arsası
üzerinde inşaat edilecektir.
Proje depoya erişim yolu
inşaatını da kapsamaktadır
Bar - Ulcın yolu üzerinde.
deniz kıyısında. bulunmakta
olan çöp deposunda 1000m3
çöp bulunmaktadır
Nikşiç Belediyesi
Nikşiç Belediyesi ve IPA Fonları
Nikşiç Belediyesi ve Karadağ
Devleti
Nikşiç Belediyesi ve Karadağ
Futbol Federasyonu
306.408
Nikşiç Belediyesi
508.812
Nikşiç Belediyesi
Narodnog
Fronta:
119.905
Nova 1:
55.465
Nikşiç Belediyesi
455.000
Nikşiç Belediyesi
5.063.326
Dünya Bankası/Bar Belediyesi
3.500.000
Avrupa Yatırım Bankası/ Bar
Belediyesi
300.000
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
Topolica'da Anaokulu İnşaatı
3.000.000
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
BAR
Kültür Merkezinin İmarı
3.470.000
Bar Belediyesi
BAR
Öğrenci Yurdu İnşaatı
3.470.000
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
BAR
Olimpik Havuz İnşaatı
3.000.000
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
BAR
Mrkojevice'de Spor Merkezi İnşaatı
500.000
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
BAR
Sutomore'de Spor Merkezi İnşaatı
800.000
BAR
Rıhtım Duvarı İnşaatı ve Zukotrlica Plajın
Düzenlenmesi
BAR
Krajna ve Ostros Köylerşnde Su Dağıtım Şebekeleri
BAR
Belediye ve Zukotrlica Arasında Bulvar ve 3. Şerit
İnşaatı
Zukotrlica Plajın
düzenlenmesi ve imarı
480.000
12.893
Projenin gerçekleşmesi 2011
yılın sonlarında başlamıştır ve
hala devam etmektedir
3.173.052
Bar Belediyesi/ Bayındırlık ve
İskan Müdürlüğü
Bar Belediyesi/Kamu Şirketi
Morsko Dobro
Bar Belediyesi/TIKA
Bar Belediyesi/ Ulaştırma
Müdürlüğü
Sayfa: 55
BAR
Adriyatik-İyon Karayoluda 3. Şeridin İmarı-Inşaatı
BAR
Bar Belediyesinde Atıksu Arıtma Tesisi ve Su Dağıtım
Şebekesi İnşaat Projesi
Berane
Berane Belediye Binasının Kapı ve Pencerelerin
Değiştirilmesi
Berane
Petnjice - İdari Bina İnşaatı
Berane
VIII Crnogorska Caddesi - Yol İnşaatı
Berane
Hareme Yaya Köprüsünün İnşaatı
Berane
Berane Belediyesi Hayvan Pazarı İnşaatı
Şartnamesi hazır olan bu proje
ile belediye binasının pencere
ve kapıların değiştirilmesi
planlanmaktadır
Binanın alanı 1766.97m2.
Proje aşağıdaki kısımları
kapsamaktadır: inşaat. sıhhi
tesisat ve kanalizasyon.
elektik tesisatı.
telekomünikasyon ve
sinyalizasyon tesisatları.ısıtma
sistemi
Proje belgelerini hazırlamak
gerekmektedir
Proje belgelerini hazırlamak
gerekmektedir
Berane Belediyesi proje
belgeleri hazırlamıştır ve
pazarın inşaatı için yeni
lokasyonu belirlemiştir. Bu
proje 4 aşamadan
oluşturmaktadır: Birinci
aşamada arsanın
düzenlenmesi. erişim yolu ve
park yerleri inşaatı
planlanmaktadır. İkinci
aşamada ise altyapının
hazırlanması ve inşaat
edilecek binaların yapılması
öngörülmektedir. Üçüncü ve
dördüncü aşama asfalt ve
beton işlerini içermektedir.
Projenin gerçekleştirme süreci
2011 – 2012 yılıdır.
245.235
Bar Belediyesi/ Ulaştırma
Müdürlüğü
37.083.000
Bar Belediyesi/ KfW Bank
30.000
Belediye bütçesi ve bağışlar
824.400
Belediye bütçesi ve bağışlar
Belediye bütçesi
Belediye bütçesi
400.000
Projenin amacı Berane’deki
mikro ve küçük ölçekli
firmaların kurulmasına destek
verilmesi ve Berane'deki
işsizliğin azaltılmasıdır.
Berane
Berane Belediyesi İş Bölgesi Kurulması
300.000
İş bölgesi hizmet ve üretim
şeklinde organize edilecektir.
Proje Berane ve Karadağ'ın
kuzeyinin gelişmesi içn büyük
öneme sahiptir.
Yerel Yol Altyapısının Yeniden Yapılandırılması
Krstac yolu II aşama
Binalar üzerinde çalışmalar
Tivat SŞC Mladost yanındaki
yolun genişletilmesi
Yerel yolları asfaltlama
çalışmaları
Yaya yolları üzerine beton
kaplaması
Delfin Yat kulübün yanındaki
iskelenin düzelmesi
Tivat
Tivat
Belediye 70.000.00 € değerinde
olan birinci aşamasını kendi
imkanları ile gerçekleştirmeye
başlamıştır. Kalan aşamaları için
Belediye ilgili Bakanlıktan ve
bağış kurumlarından destek
beklemektedir.
2011 yılında Lüksemburg Ceritas
Vakfı Berane'deki iş merkezinin
kurulması için proje belgelerinin
hazırlanması içn ihale açmıştır.
Urban Design şirketi binanın
inşaatı için proje hazırlamıştı.
İnşaatın bedeli de 300.000 €
olarak belirlenmiştir.
İş bölgesinin inşaatı için Belediye
arsayı sağlamıştır ama diğer
partnerlerin finansmanına ihtiyaç
duyulmaktadır.
60.000
180.000
31.000
29.000
50.000
Pina sahilinin düzenlenmesi
450.000
Dini yapıların düzelme
çalışmaları
31.000
Sayfa: 56
Gradionişci. Djuraşeviçi ve D.
Lastvice’deki kültür
merkezlerinin imarı
Tivat
Spor ve rekreasyon tesis
Tivat
Su şebekesi ve kanalizasyon yatırımları
Tivat
Yarel altyapıda diğer çalışmalar
Yarel altyapıda diğer çalışmalar
Tivat
95.000
24.000
1.850.000
Radoviçi’deki okul
yakınındaki atıksuların
düzenlenmesi
Rosino deresinin
düzenlenmesi
Yağmur suyu için kanal
düzenlenmesi
Seljanovo’da D-2 binasının
etrafındaki kamusal alanın
düzenlenmesi
Kamu aydınlatmasının
arttırılması ve düzenlenme
çalışmaları
Büyük şehir parkının etrafında
çit yapımı
20.000
28.000
12.000
12.000
39.000
100.000
Tivat
Tivat Belediyesi Tivat’ta otobüs durağının inşaatı için ( kamu – özel sektör ortaklığı ) stratejik partner aramaktadır. Belediye aynı zamanda kendisine
ait olan ve konut – işyeri binaların inşaatını öngörülen bir kaç arsa için stratejik partner aramaktadır.
Tivat
Tivat Belediyesi Hükümet. ilgili Bakalık ve “Arsenal” hükümet dışı örgütü ile işbirliği içinde 12.000.00 m2 inşaat alnı ve 10.000.000.00 Euro tahmini
değeri olan “Lukovica barake” konut ve işyeri projesini yürütmektedir
Tivat
Tivat Belediyesi Hükümet. ilgili Bakalık ve “Arsenal” hükümet dışı örgütü ile işbirliği içinde 12.000.00 m2 inşaat alnı ve 10.000.000.00 Euro tahmini
değeri olan “Lukovica barake” konut ve işyeri projesini yürütmektedir
Tivat
5 km uzunluğundaki bulvarın inşaatı için proje belgelerinin hazırlanması son aşamasındadır
Tivat
Belediyenin su ihtiyacının daha iyi karşılanabilmesi için 2.500.00.00 Euro tahmini değeri olan “Djurdjevici” ve “Gradiosnica” su rezervuarları ve
erişim su boruları için proje belgeleri hazırlanmıştır
Bijelo Polje
Şehirdeki Nikoljac Köprüsünün ve ilgili yolların imarı
Bijelo Polje
Dusan Korac“ İlkokul inşaatı
Bijelo Polje
Kapalı otopark inşaatı
Bijelo Polje
Yaşlılar için huzurevi yapımı
Bijelo Polje
Dusan Basekic Kreş yapım
Bijelo Polje
„ Jaslice“ kreş
Bijelo Polje
Yerel karayolu altyapısı
Cetinje
Kotor – Lovcen – Cetinje arasında teleferik inşaatı
Cetinje
Eski Gornji Obod fabrikasının yerinde bir iş bölgesi
kurmak
Finansman: Bijelo Polje
Belediyesi ve Karadağ
Ulaştırma Müdürlüğü
Finansman: Bijelo Polje
Belediyesi ve Karadağ
Hükümeti
Finansman: Karadağ’daki AB
Delegasyonu
Finansman: Bijelo Polje
Belediyesi
Finansman: Kazakistan’nın
bağişi
Finansman: Bijelo Polje
Belediyesi ve Karadağ
Hükümeti
Finansman: Bijelo Polje
Belediyesi
Finansman:Devlet - özel
sektör ortaklığı
Sanatçı Marina Abramovic ve
ilgilenen yatırımcı arasındaki
anlaşmaya göre
ayarlanacaktır.
1.500.
000
6.000.
000
710.0
00
150.0
00
1.800.
000
1.300.
000
1.750.
000
39.00
0.000
Bölgenin yüz ölçümü 133.000 m2 olup
46.500 m2’si inşaat yeri ( iş yerleri.
binalar) olarak değerlendirilecektir
Sayfa: 57
Bu projenin finansmanı Uluslaraarası Örgütlerin. Büyükelçiliklerin. Cetinje
Belediyesinin ve Bakanlıkların yardımları ve yapılan/yapılacak bağışlar ile yapılması
planlanmaktadır. Projenin uygulanmasında UNDP aktif röl üstlenip finansmanın en
büyük kısmını sağlayacaktır.
Cetince
Beautiful Cetinje“Şehrin tarihi binalarının yeniden
yapılanması
Brıtanya Büyükelçilik binasının yeniden yapılanma projesi için 83.000 Euroluk
finansmanı Cetinje Belediyesi. Ekonomi Bakanliği. Kültür Bakanliği ve UNDP
tarafından sağlanacaktır
Cetince
Şehrin Pazar Yerinin Yeniden Düzenlenmesi
Ana projenin hazırlanması için UNDP tarafından 15.000 Euroluk fon sağlanmıştır.
Projenin inşaat finansmanı: - Karadağ’ın 2012 bütçesinden; Başkentin Bütçesinde (
Cetinye’ye yardım fonu olarak ) veya ilgilenen yatırımcı tarafından finansman
sağlanırsa karşılıklı olarak yatırımcıya Pazar yerin bakımı ve kullanım hakkı
verilecektir
Cetince
Otobüs Durağının İnşaatı
Cetince
Cetinje Belediyesinin su dağıtım şebekesinin yeniden
yapılanması
Projenin finansmanı yatırımcı tarafından sağlanacaktır. böylece söz konusu durak
yatırımcının sahipliğinde olacaktır
Cetince
Sanatlar Akademisinin Kampüsü
Cetince
Filermose Ikona’nın Cetinje mağarasına taşıması
Cetince
NjegoSeva Caddesinin yeniden yapılanması
Cetince
Studentski Meydanın yeniden yapılanması
Cetince
NjeguSi’deki meydanın ve pazar yerin yeniden
yapılanması
Cetince
Su arıtma sisteminin inşaatı
Cetince
Vrtijeljka“ çöp alanın düzenlenmesi
Cetince
Lipska maaranın türistik yerine dönüştürülme projesi.
vs
Ulcinj
Ulcinj
Şehir İçi yolları
Yerel Yollar
Liman’daki caddenin
düzenlenmesi
„28 Decembar“ Caddesinin
yeniden yapılanması
Yol ağının imarı. turistik
sezonu için hazırlıklar
Sahat Kale etrafında tali
yolların inşaatı
Gornji Klezni eski köprüsüne
giden tali yolların inşaatı
BaSica. Pristan- PinjeS’te
bulunan merdivenlerin imarı
Ulcinj eski şehirde
merdivenlerin düzenlenmesi
Sasa’daki yolun düzenlenmesi
Ulcinj
Şehir Dışı ve Köydeki Yollar
Kruca’daki caddenin
düzenlenmesi
Vladimi’deki altyapının
düzenlenmesi
Stoj merkezinin düzenlenmesi
Ulcinj
Ulcinj
Ulcinj
Trafik İşaretleri ve Levhaları
Aydınlatma
Hidroteknik Altyapı
Yatay ve dikey sinyallerin
inşaatı
Sokakların ve meydanların
adlandırılması
D. Stoj’deki aydınlatma
inşaatı
Kodre’deki aydınlatma inşaatı
Şehirdeki ikincil su
şebekesinin imarı
60.000
100.000
210.000
9.000
9.000
5.000
10.000
5.000
50.000
150.000
150.000
30.000
10.000
30.000
10.000
200.000
Sayfa: 58
Ulcinj
Kanalizasyon ve Toplayıcılar
Diğer
Ulcinj
Pilav
Gusinje – Grnacar Yol İnşaatı – Arnavutluk Sınır Geçişi
Pilav
Murino - Cakor - Peç ( Kosova ) Yolu
Pilav
Berane Belediyesi'nde Bölgesel Çöp Deposu İnşaatı
Pilav
Plav Gölünun Etrafında Kanalizasyon Şebekesi ve Atık
Su Arıtma Tasisi İnşaatı
BrajSe’de su deposunun
inşaatı
Milena Limanının
temizlenmesi
TotoSi’de kanalizasyon
inşaatı
Rt Đerane’deki binalar için
kanalizasyon inşaatı
- „Rt Đerani“ ve „Galeb“
yanında bulunan toplayıcıların
imarı
Özürlüler için özel yol ve
yerlerin inşaatı
Kolomzi’deki ilkokulun
behçesinin etrafında istinat
duvarının inşaatı
Şehrin merkezindeki binaların
dış cephelerinin yenilenmesi
Bijela Gora altında bulunan
şapelin imarı
Kamu altyapısının düzenli
bakımı
70.000
70.000
150.000
10.000
50.000
10.000
5.000
15.000
30.000
270.000
Projenin fınansmanı devlet
tarafından Ulaştırma Müdürlüğü
üzerinden sağlanacaktır
Bu yıl Kosova ile sınır geçişi inşaat edilecektir böylece inşaatı bitmiş olan Murino Cakor - Peç ( Kosova ) Yolu trafiğe açılacaktır.
5.5 km uzunluğunda yol
inşaatı
2.066.000
10.500.000
Destek duvarının uzunluğu
100 m. yolun güvenliği için
ve toprak kaymasına karşı
yapılacaktır.
Proje; 12 kmlik yol inşaatı.
yol boyunca kamu
aydınlatıma. bisiklet ve yaya
yolu inşaatı kapsamaktadır.
Spor salonu etrafında çevre
düzenlenmesi ve erişim yolun
inşaatı Plav Belediyesi
tarafından yapılacaktır
Pilav
Murino - Plav Yolu Üzerinde Destek Duvarı İnşaatı
Pilav
Plav - Gusinje Yolu İnşaatı İçin Proje Belgelerin
Hazırlanması
Pilav
Gusinje'de Okul ve Şehir İhtiyaçları İçin Spor Salonu
İnşaatı
Pilav
Şehirdeki Asbest Boruların Değiştirilmesi ve Plav ve
Gusinje'deki Kanalizasyon Şebekesi İnşaatı İçin Proje
Belgelerinin Hazırlanması
2.500.000
Pilav
Gusinje İdari Bina İmarı
6.666.666
Pilav
Nehir Yatakların Sel Hasarın Düzenlenmesi
250.000
Pilav
Plavska ve Grncar Nehirlerin Su Yataklarının
Düzeltilmesi
320.000
Pilav
Plav Belediesi - Decane Belediyesi ( Sırbistan ) Yol
İnşaatı
Yol tunel ile yapılırsa Plav
Belediyesi Decane
Belediyesinden sade 25 dk.
uzaklıkta olacaktır
Finansmanı ise İPA fonlarından
sağlanacaktır. AB fonlarından
gelecek üç sene için 3.000.000.00 €
sağlanmıştır
180.000
10.000.000
Projenin fınansmanı devlet
tarafından Bayındırlık ve İskan
Müdürlüğü üzerinden sağlanacaktır.
1.600.000
Projenin fınansmanı devlet
tarafından Bayındırlık ve İskan
Müdürlüğü üzerinden sağlanacaktır
Projenin finansmanı TİKA - Türk
İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı
tarafından sağlanacaktır
Projenin finansmanı Plav Belediyesi
ve New York'taki "Gusinje
Foundation" tarafından
sağlanacaktır.
Finansmanı Plav Belediyesi
tarafından sağlanacaktır
Projenin fınansmanı devlet
tarafından Bayındırlık ve İskan
Müdürlüğü üzerinden sağlanacaktır.
Proje belgelerinin hazırlanması için
IPA Fonlarından gerekli finansmanı
sağlamak gerekmektedir.
Sayfa: 59