Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu
Transkript
Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu
Kalkan Balığı Üretim Tesisi Fizibilite Raporu Kapasite: 100 Ton / Yıl Hazırlayanlar: Cennet ÜSTÜNDAĞ (Su Ürünleri Yüksek Mühendisi) Dr. Haydar KÜÇÜK (Makine Mühendisi) 2006 Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü – Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Kaşüstü Beldesi, 61250, Yomra TRABZON Tel : 0462 341 10 52 – 53 Faks: 0462 341 10 56 Web: www.sumae.gov.tr E-mail: [email protected] ÖNSÖZ Bilindiği gibi Karadeniz’in doğal dip balıklarından biri olan kalkan balığı, TürkJapon işbirliği ile hazırlanan bir proje kapsamında ilk defa 1997 yılında Enstitümüzde kültüre alınmıştır. Bu konudaki araştırmalar sürmekte olup, bu çalışmaların özel sektöre yaygınlaştırılması çalışmalarımız da devam etmektedir. Bu konuya ilgi duyan müteşebbisler gerek internet vasıtasıyla gerekse bizzat Enstitümüzü ziyaret ederek bilgi almaktadırlar. Müteşebbisler tarafından en çok merak edilen konuların başında, böyle bir üretim tesisinin maliyeti olmaktadır. Bu soruya ışık tutmak amacıyla Enstitümüzde, 100 ton/yıl kapasiteli kalkan balığı üretim tesisi fizibilite raporu hazırlanmıştır. Hesaplamalarda, inşaat işleri (prefabrik), makine- ekipman ve tanklar (fiber) en iyi kalitede düşünülerek hesaplanmıştır. Merak edilen diğer önemli bir konu ise, balığın ne kadar yemle pazarlama ağırlığına ulaştığıdır. Bu konuda Enstitümüzdeki çalışmalar halen devam etmektedir. Literatür bilgilerine göre, yurtdışında yapılan çalışmalarda kalkan balığının 800 g yemle 1 kg ağırlık kazandığı tespit edilmiştir. Bu rapordaki yem hesaplamalarında 1 kg yemle 1 kg ağırlık kazanılacağı düşünülmüştür. Bu oran, kullanılan yemin kalitesine ve balığın çevre şartlarına (su sıcaklığı, oksijen miktarı, stok yoğunluğu vb.) bağlı olarak değişmektedir. Bu bilgiler ışığında, her müteşebbis daha ucuza mal edeceği malzemeleri seçerek, yatırım maliyetini düşürebilir. Bu da işletmenin daha kısa sürede kâra geçmesini sağlayacaktır. Ancak bu etüdün, yatırımın nerede yapılacağı dikkate alınmadan hazırlandığı unutulmamalıdır. Zira yatırımı etkileyen önemli hususlardan birini yer seçimi oluşturmaktadır. Verilen bilgilerin yeni yatırımlara ışık tutması açısından faydalı olmasını ümit ederim. Dr. Atilla ÖZDEMİR Enstitü Müdürü 2 1. TEKNİK BİLGİLER: 1.1. ANAÇ, YAVRU VE YUMURTA İHTİYACI Kalkan balığında ortalama pazarlama ağırlığı 2 kg ve üzeridir. Balık bu ağırlığa yetiştirme koşullarına bağlı olarak 2 yıldan sonra ulaşmaktadır. Her balığın ortalama 2 kg ağırlıkta pazara sunulacağı kabul edilirse, 100 ton üretim için 50.000 adet balık gereklidir. Büyüme aşamalarındaki kayıplar göz önüne alınarak gerekli yavru, larva ve yumurta hesabı aşağıdaki gibi yapılabilir. Tesisin kapasitesi Balığın pazarlama yaşı Pazarlanan balığın ortalama ağırlığı Pazarlanacak balık adedi 3. yıldaki yaşama oranı 3. yılda gerekli balık adedi 2. yıldaki yaşama oranı 2. yılda gerekli yavru miktarı 1. yıldaki yaşama oranı 1. yılda gerekli yavru miktarı Larval safhadaki yaşama oranı 0 günlük larva sayısı Döllenme ve çıkışa kadar yumurtaların yaşama oranı Gerekli yumurta sayısı Yumurta sayısı (beklenmeyen kayıplar da düşünülerek) Kg anaç ağırlığı başına yumurta miktarı Toplam anaç ağırlığı Bir anacın ortalama ağırlığı Gerekli dişi anaç sayısı Dişi anaç sayısı (beklenmeyen kayıplar da düşünülerek) Erkek Anaç Sayısı 100.000/2 50.000*100/95 52.631*100/95 55.400*100/50 110.800*100/5 2.216.000*100/60 100.000 kg 3 2 kg 50.000 adet %95 52.631 %95 55.400 %50 110.800 %5 2.216.000 %60 3.693.333 4.000.000 300.000 adet/kg 4.000.000/300.000 13.3/2,5 13.3 kg 2,5 kg 6 adet 12 adet 6-12 adet Anaç stokunu gerek genetik gerekse çevre şartlarından oluşacak risklere karşı mümkün olduğunca fazla tutmakta yarar vardır. 3 1.2. HAVUZ İHTİYACI 1.2.1. İNKÜBASYON TANKLARI: Gerekli yumurta adedi Yumurta stok yoğunluğu Yumurta için gerekli su hacmi İnkübasyon tankı hacmi Gerekli inkübasyon tankı 4.000.000/2.000 2.000/100 4.000.000 2000 adet/lt 2.000 lt 100 lt 20 adet Ancak, kalkan anaçları tüm yumurtasını fasılalar halinde bıraktığı için (bir defada bırakmadığı) ve kuluçka süresi kısa (4-5 gün) sürdüğü için, 20 adet 100 lt’lik konik tank yeterli olacaktır. 1.2.2. LARVA YETİŞTİRME HAVUZLARI: Larva adedi Larva stok yoğunluğu Larva için gerekli su hacmi Larva tankı hacmi (2x2x1) Gerekli larva tankı Larva tankı hacmi (çap:3m) Gerekli larva tankı 2.216.000/25.000 4 m3 2.216.000 adet 25.000 adet/m3 88.64 m3 12 adet 3 7m 6 adet Larvalar 30 günlük olup rotiferle beslemeden kesilince, tanklardaki yaşayan larvalar sayılarak, jüvenil büyütme tanklarına aktarılırlar. 1.2.3. JUVENİL (YAVRU) YETİŞTİRME HAVUZLARI: Juvenil adedi Juvenil stok yoğunluğu Juvenil için gerekli tank alanı Bir juvenil tankının alanı (3 m çapında tank) Gerekli juvenil tankı 55.400/650 84 /7 55.400 adet 650 adet/m2 84 m2 7 m2 12 adet NOT: 1. yılda üretilen 110.800 adet juvenilin 55.400 tanesi jüvenil büyütme tanklarına yerleştirilecek, geri kalan diğer yarısı (55.400 adedi) satışa sunulacaktır. Juvenil aşamasından itibaren kalkan yavruları artık metamorfozu tamamladığından havuz tabanını kullanmaya başlarlar. Bu sebeple havuz hesabı m2 üzerinden yapılmıştır. 3 m çapında 1 m derinlikte jüvenil tankları kullanılacaktır. 4 1.2.4. BALIK BÜYÜTME HAVUZLARI: Pazarlanacak balık adedi Pazarlanacak balık ağırlığı Pazarlanacak toplam balık ağırlığı Balık stok yoğunluğu Balık için gerekli tank alanı Bir balık tankının alanı (10 m çapında tank) Gerekli balık tankı 50.000*2 100.000/30 3.333/78.5 50.000 adet 2 kg 100.000 kg 30 kg/m2 3.333 m2 78.5 m2 42 adet Pazar boyuna getirme ünitesinde 10 m çapında, 1m derinlikte dairesel tanklar kullanılacaktır. 1.2.5. ANAÇ HAVUZLARI Anaçlar için, stoklama yoğunluğu tercihan,1 balık / m² ‘dir. Bu amaçla, 3 m çapında 1m derinlikte, yuvarlak veya 2x2x1 m ebadında kare şeklinde havuzlar kullanılabilir. 1.3. SU İHTİYACI Tesisin bütün birimlerinin tamamen faaliyette olduğu duruma göre belirlenen su ihtiyacı 1100 ton/saat’tir. Bu su miktarını karşılamak için gerekli su pompaları malzeme listesinde belirtilmiştir. 1.4. YEM İHTİYACI 1.4.1. CANLI YEM İHTİYACI 1.4.1.1. Fitoplankton Fitoplankton olarak nannocloropsis olarak bilinen tür kullanılmıştır. Larva yetiştirme tanklarının her birine, larva 2 günlük olunca her ml. su hacminde 500.000 hücre olacak şekilde 22 gün boyunca nanno ilave edilir. Bu da günde 450 milyon hücre nanno üretilmesi gerektiğini gösterir. 1.4.1.2. Zooplankton Rotifer: Larvalar 3. günden itibaren ml su hacminde 5 adet rotifer olacak şekilde beslenmeye başlanır. 22 gün boyunca her bir tanka günde iki kez rotifer verilir. Normal şartlarda günlük 300 milyon rotifer üretimi gerekir. Artemia:Larvalara 13. günden itibaren rotiferin yanında artemia da verilmeye başlanır ve larvalar 45 günlük oluncaya kadar (yaklaşık 32-35 gün) devam eder. Günlük 3-5 milyon artemia üretimine ihtiyaç duyulur. 5 1.4.2. GRANÜL VE PELET YEM İHTİYACI 20. günden itibaren larvalara, canlı yemle birlikte mikro granül yem verilmeye başlanır. Yaklaşık 90-100. günlerde tamamen 2 mm.lik pelet yeme geçilebilir. Fransa’da yapılan kalkan yetiştiriciliğinde yem değerlendirme oranı 0,8 bulunmuştur (balık 800 g pelet yemle 1 kg ağırlık kazanmıştır). Ülkemizde bu konuda yapılmış geniş bir çalışma olmadığı için daha somut veriler elde edinceye kadar bu oranı 1.0 olarak kabul edeceğiz. Buna göre 100,000 kg balık elde etmek için 100,000 kg pelet yem kullanılacaktır (pazar boyuna kadar). 6 2. YATIRIMIN UYGULAMA PLANI Bu etüt uygulama planına ait bilgileri kapsamamaktadır. Ancak aşağıda uygulama planında verilmesi gereken konu başlıkları listelenmiştir: Proje Sahasının Etüdü Projenin Hazırlığı Projenin Onaylanması Tesis İnşaatının Başlaması Tesis İnşaatının Tamamlanması Tesisin İşletmeye Alınması 7 3. PROJENİN MALİ YÖNÜ 3.1. PROJE GELİRLERİ 3.1.1. SATIŞ GELİRLERİ Gelir kalemleri Balık Satış Gelirleri Yavru balık satışı Toplam Üretim Miktarı (kg) 100.000 55.400 adet Birim Fiyatı (YTL/kg) 25 1 Tutarı (YTL) 2.500.000 55.400 2.555.400 3.1.2. GELİRLERİN YILLARA GÖRE DAĞILIMI Proje Gelirleri Balık Satış Gelirleri Yavru balık satışı Toplam 1. Yıl 2. Yıl - 3. Yıl 4. Yıl 5. Yıl → → - 2.500.000 2.500.000 2.500.000 55.400 55.400 55.400 55.400 55.400 55.400 55.400 2.555.400 2.555.400 2.555.400 3.2. PROJE GİDERLERİ 3.2.1. SABİT YATIRIM GİDERLERİ Özet Tablo (YTL) Proje Etüt Giderleri 15.000 İnşaat Giderleri 465.250 Makine-Ekipman Giderleri - Deniz Suyu Alım Sistemi Giderleri - Kuluçkahane Ünitesi alet-ekipman giderleri - Laboratuar Malzemeleri Giderleri - İdari Bina Ve Bakıcı Lojmanı Malzeme Giderleri - Diğer Malzeme Giderleri Beklenmeyen Giderler 2.702.331 1.672.532 994.799 20.000 10.000 5.000 127.303 Toplam 3.399.884 8 3.2.1.1. Proje Etüt Giderleri Projenin hazırlanması ve tesisi kurulacak yerle ilgili yapılan etüt ve proje hazırlatma giderlerini kapsamaktadır. Bu proje ile ilgili harcamaların aşağıdaki şekilde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Harcama Kalemleri Arazi İnceleme Etütleri (deniz ve kara) Laboratuar Tetkikleri Proje Tasarım ve Çizimleri Proje Fizibilite Raporunun Hazırlanması Toplam Tutarı (YTL) 3.000 2.000 5.000 5.000 15.000 3.2.1.2. İnşaat Giderleri Gerekli olan bu binalar taşınabilir olması ve kısa sürede inşa edilebilir olmasından dolayı prefabrik olarak düşünülmüştür. Pazar boyuna kadar büyütme ünitesi sera/ sundurma, diğer binalar betonarme olarak planlanmıştır. Bina giderlerine elektrik ve su tesisatları da dahildir. Harcama Kalemleri İdari Bina Ve Bakıcı Lojmanı (138 m²) (KDV Dahil) : Laboratuar Ve Yem Deposu (158 m²) (KDV Dahil) : Kuluçkahane Binası (5425 m²) (KDV Dahil) : a) Canlı Yem Ünitesi (Rotifer ve Plankton Üretme Ünitesi) b) Anaç Balık Binası c) İnkübasyon Odası d) Larva Büyütme Ünitesi e) Yavru Büyütme Ünitesi f) Pazar Boyuna Kadar Büyütme Ünitesi (Sundurma) Toplam Tutarı (YTL) 33.500 43.000 235.000 153.750 465.250 3.2.1.3 Arazi İhtiyacı Yaklaşık 6.000m² kapalı alan için minimum 8.000 m² alana ihtiyaç duyulacağı düşünülmektedir. Arazi gideri, yatırım yapılacak yere göre değişeceği için, buradaki hesaplara katılmamıştır. 3.2.1.4. Makine-Ekipman Giderleri Deniz Suyu Alım Sistemi Makine-Ekipman Giderleri: Deniz suyu alım sistemi, biri yüzey suyu alma hattı (denizden 18-20 m derinlikten, yaklaşık 500 m açıktan), diğeri derin deniz suyu alma hattı (denizden 40 m 9 derinlikten, yaklaşık 700 m açıktan) olmak üzere iki adet boru hattından oluşmaktadır. Ayrıca karada kurulacak olan pompa, filtre, havalandırma, ısıtma, jeneratör ve atık su arıtma üniteleri de bu sistem içinde yer almaktadır. Bu sistem için uygulama yerine bağlı olarak kullanılacak tahmini malzeme dökümü aşağıda verilmiştir. Deniz suyu alım sistemi, Enstitümüz de kullanmakta olduğumuz model göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Malzemenin adı 10 atü lük boru (400 mm) 1200 m borunun ağırlıkları+bağlantıları+ montajı+ işaretlenmesi Pompa Drum filtre Tam otomatik Mekanik filtreler (400 ton/saat) Kartuj filtreler UV sistemi (530 m³/saat) UV sistemi (1 mikron ) (İnkübasyon odası için) Hava kompresörü Isıtma sistemi 600,000k.cal/h Jeneratör Hipoklorit asit jeneratörü PVC boru (Farklı ebatlarda) Dirsek, T, manşon vs. Vana (farklı çaplarda) Miktarı 1.200 m Birim fiyatı (YTL) 40 TOPLAM (YTL) 48.000 462.000 10 adet 1 adet 4 adet 18.000 25.000 74.000 180.000 25.000 296.000 25 adet 2 adet 1 adet 1.000 40.000 600 25.000 80.000 600.00 10 adet 1 adet 5.000 60.000 50.000 60.000 1 adet 1 adet 1000 m 300 adet 400 adet 20.000 140.000 9 6 50 Toplam % 18 KDV Genel Toplam 20.000 140.000 9000 1800 20.000 1.417.400 255.132 1.672.532 Açıklamalar: a) İki boru hattı için deniz dibine toplam 1200 m boru döşenecektir. b) Her iki boru hattı için birer tanesi yedek olmak üzere 10 adet pompa kullanılacaktır. c) Su filtrasyon ünitesi: Mekanik filtreler : Mekanik filtrasyon cihazının kendisini otomatik olarak sürekli temizleme yeteneğinin olması ve bunu basınç farkı ya da zamana göre yapabilmesi, 10 µm derecesine kadar filtrasyon yapabilmesi, temizleme için gerekli su debisinin minimum seviyede olması, arıza durumunu bildirmesi için alarm sisteminin olması ve temizleme işlemi devam ederken sisteme su vermeye devam edebilmesi tercih edilir. 10 Ayrıca filtre cihazının bakteri yükünün minimum seviyede olması için uygun bir şekilde dizayn edilmesi gerekir. d) UV sistemi : Suyu içinde bulunan mikroorganizmalardan temizleyip steril hale getirmek için gereklidir. e) havalandırma ünitesi : yetiştirme havuzlarına veya tanklara verilen suyun oksijenlendirilmesi için suyun havalandırılması gerekmektedir. Bunun içinde hava kompresörüne ihtiyaç vardır. f) Isıtma sistemi : Üretim döneminde deniz suyu soğuk olduğu için suyun 18-20°C ye kadar ısıtılması gerekmektedir. Bunun içinde larva geliştirme tanklarının içine galvanizli paslanmaz borularla ısıtma düzeneği kurulmalıdır. Fuel-oil ile çalışan 600 000 kcal/h ısıtma sistemi gereklidir. g) Hipoklorit asit jeneratörü (arıtma ünitesi) Tesiste kullanılmış olan atık suyun çevreye vereceği zararı en aza indirmek için arıtma sistemi kurulmalıdır. Kuluçkahane Ünitesi Makine-Ekipman Giderleri Birimler Malzemeler Tank şekli Canlı yem Nanno tankı (fiber) Nanno tankı (fiber) Nanno tankı (fiber) Nanno tankı (fiber) Nanno tankı (fiber) Rotifer tankı (fiber) Artemia ve rotifer tankı Fiber tank Yuvarlak (Ø 6m) Yuvarlak (Ø 3m) Kare(2x2x1) Rotifer Anaç İnkübasyon Larva Jüvenil Pazarlama Polikarbonat (şeffaf) tank larva geliştirme tankları(Fiber) larva geliştirme tankları(Fiber) jüvenil geliştirme tankları(Fiber) Market boyu Tank hacmi Adedi (m³) 30 2 Birim fiyatı (YTL) 13.000 Tutarı (YTL) 26.000 7 2 1.800 3.600 4 3 1.100 3.300 Yuvarlak 1 3 450 1.350 Yuvarlak 100lt 3 400 1.200 4 4 1.100 4.400 700lt. 10 400 4.000 7 6 1.800 10.800 4 4 1.100 4.400 100 lt 10 400 4.000 Elips 4 12 1.050 12.600 Yuvarlak (Ø 3m) Yuvarlak (Ø 3m) Yuvarlak (Ø 10m) 7 6 1.800 10.800 7 12 1.800 21.600 75 42 17.500 735.000 Ara Toplam 843.050 % 18 KDV 151.749 Genel Toplam 994.799 Kare(2x2x1) Konik Yuvarlak (Ø 3m) Kare(2x2x1) Konik 11 Laboratuar Makine-Ekipman Giderleri Malzeme Cinsi Mikroskop Hassas Terazi Buzdolabı Derin dondurucu Su Analiz Seti İnkibatör Cam Malzemeler Plastik kaplar Diğer Miktarı 1 adet 1 adet 1 adet 1 adet 1 adet 1 adet Birim Fiyatı (YTL) 7.500 2.500 1.000 1.000 2.500 2.000 1.000 500 2.000 Toplam Tutarı (YTL) 7.500 2.500 1.000 1.000 2.500 2.000 1.000 500 2.000 20.000 İdari Bina Ve Bakıcı Lojmanı Makine-Ekipman Giderleri Malzeme Cinsi Büro malzemeleri Kırtasiye malzemeleri Buzdolabı Mobilya Diğer Miktarı Birim Fiyatı (YTL) Toplam Tutarı (YTL) 5.000 1.000 1.000 2.000 1.000 10.000 1 adet 1.000 Toplam Tutarı (YTL) 1.500 1.000 1.500 1.000 5.000 Diğer Makine-Ekipman Giderleri Malzeme Cinsi Balık taşıma tankı Oksijen Tüpü ve ekipmanı Terazi Diğer malzemeler 3.2.1.4. Beklenmeyen Giderler Sabit yatırım tutarının %4’ü beklenmeyen giderler olarak hesaplanmıştır. Beklenmeyen Giderler =3.182.581*0,04 =127.303 YTL 12 3.2.2. İŞLETME DÖNEMİ GİDERLERİ İşletme Giderlerinin Yıllara Göre Dağılımı (YTL) Yatırımın Cinsi 1. Yıl 2. Yıl 3. Yıl 4.Yıl 5.Yıl Canlı yem-granül yem 3.658 3.658 3.658 3.658 3.658 12.960 51.840 64.800 64.800 64.800 1.500 1.000 1.000 1.000 1.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 Elektrik 184.080 184.080 184.080 184.080 184.080 Personel 166.000 166.000 166.000 166.000 166.000 Pazarlama 554 554 25.554 25.554 25.554 İlaç- vitamin 166 555 684 684 684 Bakım onarım 144.421 144.421 144.421 144.421 Amortismanlar 296.043 296.043 296.043 296.043 388.918 868.151 906.240 906.240 906.240 7.778 13.363 18.124 18.124 18.124 396.696 881.514 924.364 924.364 924.364 Pelet yem Damızlık balık Akaryakıt (fuel-oil) Kira Ara toplam Genel giderler Toplam 3.2.2.1. Yem giderleri Canlı Yem Giderleri Artemia yumurtası ( 430µ) Artemia yumurtası ( 480µ) Artemia zenginleştirici Rotifer zenginleştirici Granül yem Giderleri Yem büyüklüğü(µ) 200-300 300-500 500-800 800-1200 1200-2000 Miktarı (kg) 1 3 4 5 Miktarı (kg) 10 20 50 50 150 Birim Fiyatı Tutarı (kg) (€) 250 € 250 € 200 € 600 € 110 € 440 € 65 € 325 € Genel Toplam (KDV Dahil) Birim Fiyatı (Kg) 40 € 9.5 € 3,75 € 3.5 € 3.5 € Tutarı (YTL) 590 1.416 950 702 3.658 Toplam Toplam 400 € 180 € 187,5 € 175 € 525 € Ara Toplam %8 KDV Genel Toplam 656,0 295,2 307,5 287,0 861,0 2.406,7 192,5 2.599,2 13 Pelet Yem Giderleri Yıllar Gerekli yem Birim fiyat miktarı (kg) (YTL) 1.yıl 10.000 1,2 2.yıl 40.000 1,2 3.yıl 50.000 1,2 Genel Toplam Tutarı (YTL) 12.000 48.000 60.000 120.000 KDV (%8) 960 3.840 4.800 9.600 Toplam 12.960 51.840 64.800 129.600 3.2.2.2. Damızlık Balık Giderleri Her yıl ihtiyaca göre balıkçılarla anlaşma yapılarak anaç temin edilebilir. Ertesi yıl için tesiste mevcut olan iyi kondisyondaki anaçlarda kullanılabilir. 3.2.2.3. Kimyasal madde, ilaç – vitamin giderleri Toplam yem giderinin(canlı yem+ pelet yem) %1’i ilaç ve vitamin ve dezenfektan gideri olarak alınmıştır. İlaç-vitamin gideri: Toplam yem gideri x 0,01 1.yıl : 16.618 x 0,01 = 166 2.yıl : 55.498 x 0,01 = 555 3.yıl : 68.458 x 0,01 = 684 3.2.2.4. Akaryakıt Giderleri Fuel-oil : 20.000 YTL (Yıllık) 3.2.2.5. Elektrik Giderleri Elektrik Giderleri 1 Aylık (YTL) 13.000 %18 KDV Genel Toplam Yıllık Tutar (YTL) 156.000 28.080 184.080 3.2.2.6. Pazarlama Giderleri Balık satış gelirinin %1’ipazarlama gideri olarak alınmıştır. Pazarlama gideri=satış gelirleri x 0,01 1.yıl : 55.400 x 0,01 = 554 2.yıl : 55.400 x 0,01 = 554 3.yıl : 2.555.400 x 0,01 = 25.554 14 3.2.2.7. Kira giderleri Yatırımın yeri bilinmediğinden bu yatırım için kira gideri belirtilmemiştir. 3.2.2.8. Personel Giderleri Kadro Personel sayısı Çalışma süresi Mühendis Teknisyen İşçi Sözleşmeli personel Bekçi 2 2 3 2 2 12 ay 12 ay 12 ay 4 ay 12 ay Aylık brüt Aylık Yıllık ücret Tutar Tutar (YTL) (YTL) (YTL) 1.700 3.400 40.800 1.500 3.000 36.000 1.300 3.900 46.800 1.400 2.800 11.200 1.300 2,600 31.200 Genel Toplam 166.000 *Vergi ve sigorta ücretleri dahil edilmiştir. 3.2.2.8. Bakım onarım giderleri Sabit yatırım giderlerinden, inşaat giderlerinin%2’si ile alet ekipman giderlerinin % 5’i bakım onarım gideri olarak hesaplanmıştır. Yatırımın Cinsi İnşaat Giderleri Alet Ekipman Giderleri Yatırım tutarı Oranı 465.250 %2 2.702.331 %5 Tutarı (YTL) Toplam 9.305 135.116 144.421 3.2.2.9. Amortismanlar Sabit yatırım giderlerinden, inşaat giderlerinin %4’ü ile alet ekipman giderlerinin % 10’u amortisman giderleri olarak hesaplanmıştır. Yatırımın Cinsi İnşaat Giderleri Alet Ekipman Giderleri Yatırım tutarı 465.250 2.702.331 Oranı %4 %10 Tutarı (YTL) 25.810 270.233 Toplam 296.043 3.2.2.10. Genel giderler İşletme giderlerinin % 2’ si genel giderler olarak hesaplanmıştır. Genel Giderler= işletme giderleri x 0.02 YTL 1.yıl = 388.918 x 0,02 = 7.778 2.yıl = 668.151 x 0,02 =13.363 3.yıl = 906.240 x 0,02 =18.124 4.yıl = 906.240 x 0,02 =18.124 5.yıl = 906.240 x 0,02 =18.124 15 3.2.3. GİDERLERİN YILLARA GÖRE DAĞILIMI Proje Giderleri (YTL) Sabit Yatırım Gideri İşletme Giderleri Toplam 1. Yıl 2. Yıl 3. Yıl 4.Yıl 5.Yıl 396.696 881.514 924.364 924.364 924.364 3.796.580 881.514 924.364 924.364 924.364 3.399.884 3.2.4. PROFORMA GELİR, GİDER VE FONLARIN AKIMI TABLOSU Gelirler Satış gelirleri Toplam 1. Yıl 55.400 55.400 2. Yıl 55.400 55.400 3. Yıl 2.555.400 2.555.400 4.Yıl 2.555.400 2.555.400 5.Yıl 2.555.400 2.555.400 Giderler Sabit Yatırım Gideri İşletme Gideri Toplam 1. Yıl 3.399.884 2. Yıl - 3. Yıl - 4.Yıl - 5.Yıl - 396.696 881.514 924.364 924.364 924.364 3.796.580 881.514 924.364 924.364 924.364 Gelir-gider toplamı Vergiler (-) %45 Net kâr - 3.741.180 - - 826.114 - 1.631.036 733.966 897.069 1.631.036 733.966 897.069 1.631.036 733.966 897.069 16 4. PROJE DEĞERLENDİRME Değerlendirme paranın zaman değerini ve ekonomik ömrünü dikkate almayan kriterlere göre yapılmıştır. 4.1. RANTABİLİTE (YATIRIMIN KÂRLILIK ORANI) Rantabilite = Ortalama Net Kâr / Yatırım Tutarı * 100 = 897.069 / 3.399.884 * 100 = %26,3 4.2. GERİ ÖDEME SÜRESİ Geri Ödeme Süresi = Yatırım Tutarı / (Yıllık Net Kâr + Amortisman) =3.399.884 / (897.069 + 296.043) = 2,85 = 2,8 yıl 4.3. KÂRA GEÇİŞ NOKTASI Sabit Giderler Personel Bakım onarım Amortismanlar Genel giderler Toplam Değişken Giderler Canlı yem-granül yem Pelet yem Damızlık balık Pazarlama İlaç- vitamin Akaryakıt (fuel-oil) Elektrik Tutarı (YTL) 166.000 144.421 296.043 18.124 624.588 Tutarı (YTL) Toplam 3.658 64.800 1.000 25.554 684 20.000 184.080 299.776 Kâra Geçiş Noktası = Sabit Giderler / (Satış Gelirleri – Değişken Giderler) *100 = 624.588/ (2.555.400 – 299.776) * 100 = 27,69= %28 17 Parasal Değeri = Proje Geliri * Kâra Geçiş Noktası Oranı = 2.555.400* 0,28 = 715.512 YTL Kapasite Olarak = Kâra Geçiş Noktası Parasal Değeri / Ürün Fiyatı (YTL/kg) = 715.512 / 30 = 21.465 kg 4.4. EMNİYET MARJI Emniyet marjının güvenilir olabilmesi için en fazla 2/3 oranında kapasite kullanımında işletmenin kâra geçiş noktasına ulaşması istenir. Başka bir deyişle işletmenin kârlılığının güvenilir olabilmesi için en az 1/3 oranında emniyet marjına sahip olması istenir.% 100’e göre 1/3 oranında emniyet marjı % 34’e denk gelmektedir Emniyet Marjı = (Gelir- Kâra Geçiş Noktası) * 100 / Gelir = 2.555.400 – 715.512 *100 / 2.555.400 = %72 İşletmemiz deki %72’lik emniyet marjı oldukça yüksek olduğundan, bu durum projenin kârlılık derecesinin oldukça iyi olduğu şeklinde yorumlanabilir. Sonuç: Hesaplamalardan da görüleceği gibi, 100 ton/yıl kapasiteli işletmemiz 32 ay sonunda yaklaşık 22 ton balık sattığı zaman kâr etmeye başlamaktadır. Ancak arazi gideri yatırım yapılacak yere göre değişeceği için hesaplamalara katılmamıştır. 18