aztekler - WordPress.com

AZTEKLER
İspanyolların karşısında, Venedik kentinin bile sönük kaldığı muhteşem bir kent vardı
İspanyol komutan Hernando Cortes ve tepeden tırnağa silahlı bir avuç askeri, Tenochtitlan
kentinin kapısına ulaştıklarında gözlerine inanamamışlardı. Karşılarında, Venedik kentinin bile sönük
kaldığı muhteşem bir kent vardı... Bir gölün üzerinde kurulu olan kent, sayısız sun'i adanın üzerine
yayılıyor ve çok sayıda köprü adaları birbirine bağlıyordu. Çok geniş bulvarlara, sayısız tapınaklara
sahip Tenochtitlan kentinin o tarihte nüfusunun 150,000 olduğu tahmin edilmişti. Bu rakam belki bugün
için pek büyük bir şey ifade etmiyor, ama o tarihte Tenochtitlan'ı dünyanın en kalabalık bir-iki kentinden biri yapıyordu.
Tenochtitlan kentini kuran Aztekler, Orta Amerika'ya kuzeyden göçen bir kavimdiler
Uzun seneler kendi bölgelerindeki diğer halklar tarafından barbar olarak nitelendirilmişlerdi. 13.
asırda, kendilerinden önce kuzeyden Orta Amerika'ya doğru yürüyüşe geçen Toltekler'i izleyen
Aztekler, tam 2 asır boyunca bu bölgeyi ellerinde tuttular. Çok katı kurallara sahip aristokrasisi,
gelişmiş kurumlarıyla tarihin en güçlü merkezi devletlerinden birini kurmuşlardı.
Bugün bütün tarihçiler, çok kısa bir süre içinde nasıl böyle güçlü bir imparatorluk
kurabildiklerini araştırıyor
Bugün bütün tarihçiler, çıplak ayakla ve yırtık pırtık giysilerle kuzeyden güneye doğru hareket
eden bu kavmin, çok kısa bir süre içinde nasıl böyle güçlü bir imparatorluk kurabildiklerini araştırıyor.
Bir grup tarihçiye göre, çok mükemmel birer savaşçı olan Aztekler, aynı zamanda fevkalâde bir uyum
kaabiliyetine sahiptiler. Meselâ, uzun göç yolları boyunca, önlerine çıkan her halktan kendileri için iyi
olanı almayı becermişlerdi. Çok tanrılı dinlerinin de büyük ölçüde kuzeyde yaşarken temas halinde
oldukları Kuzey Amerika yerlilerinin dini inançlarından kaynaklandığı düşünülüyor. Aztekler, kendilerini
"Güneşin seçilmiş halkı" olarak görüyorlardı ve ona sık sık savaş esiri kurban ediyorlardı. Astronomi
konusunda da zamanın diğer topluluklarına oranla çok daha ileri bilgilere sahiptiler.
Tarihçilerin anlamaya çalıştı bir başka konu kısa süre içinde yıkılmaları
Bugün tarihçilerin anlamaya çalıştıkları bir başka konu da, böylesine kısa bir süre içinde 100-150
bin nüfusu bulan kentler vücuda getiren Aztekler'in kısa bir süre içinde bir avuç İspanyol
"conquistador"u tarafından kısa süre içinde yıkılmaları...
Aztekler'i yok eden kesinlikle Cortes ve bir avuç İspanyol maceraperest değil
Aslında bu konu tarihte çok abartılıyor. Aztekler'i yok eden kesinlikle Cortes ve bir avuç
İspanyol maceraperest değil. O devirde bugünkü Meksika topraklan içinde Aztekler'in yanısıra başka
yerli kavimlerin de yaşadığı biliniyor. İşte bu kavimler iyice güçlenen ve bütün kaynakları sahiplenen
Aztekler'den rahatsızlardı. Bunlar, düşmanlarının yenilmesini sağlamak için İspanyollar'la işbirliğine
girdiler ve onlara hem rehberlik hem de askeri yardım yaptılar. Böylece, Aztekler'in yaşadığı Meksika
topraklan 1524 tarihinde İspanyollar'ın hâkimiyetine girdi. Hıristiyan dinini kabul etmeyen binlerce
yerli ve Aztek barbarca öldürüldü.
İspanyol baskısı bugün bile devam ediyor
Ülkenin kırsal kesiminde konuşulan ve bir Aztek lehçesi olan "Nahuatl" dili resmen yasak. Birçok
tarihçi, çok az sayıda kalan Aztekler'in İspanyol göçmenlerle kaynaştığını ve böylece bugünkü
Meksika'nın melez halkının meydana geldiğini söylüyorlar. Gerçekten de, bugün birçok melez Meksikalı'nın yüz hatları eski Aztek maskelerindeki görüntüleri andırıyor.
Varlığını sürdüren mâzi
Aztek medeniyetinin izlerine bugünkü Meksika'da hâlâ rastlanıyor
Meselâ, başkent Mexico City'deki metronun bütün istasyonların isimleri hem Latin harfleriyle
hem de Aztek piktogramlarıyla yazılıyor. Ağırlıklı olarak mısır, kurufasulye ve çeşitli baharatları
kullanan çağdaş Meksika mutfağının birçok yemeğinin menşei Aztek medeniyetine dayanıyor. Bugün
Meksika'da kırsal kesimde köylülerin büyük bir çoğunluğu ziraatte, Aztekler'in buluşu olan "chinampa"
yöntemini kullanıyor. Taraça görünümlü bu usülle tarlalardan en yoğun ürün alınıyor.
Meksico City'nin merkezindeki "Anayasa Meydanı"... Aztek kenti Tenochtitian bu meydanın
tam altında...
Aztek tesiri bugün Meksika bayrağına kadar eksetmiş halde
Meksika bayrağının üstünde kaktüse konmuş ve "bir yılanı öldüren kartal" resmi bulunuyor. Bu
kartal aynı zamanda Aztekler'in de simgesiydi. Meksika halkı Aztekler'in İspanyollara karşı kahraman
ama ümitsiz direnişine o kadar saygı duyuyorlar ki, bugün bile ülkedeki erkek çocukların büyük bir
çoğunluğu son Aztek kralı Cuauhtemoc'un adını taşıyor. Tıpkı, şu anda Meksika belediye başkanı olan
Cuauhtemoc Cardenas gibi.
Kronoloji
M.S. 1200'ler Kuzey Amerika'nın kurak topraklarından yola çıkan "Nahua" yerlileri
Meksika ovalarına doğru göçe başladılar ve bunlara artık Aztekler adı verildi.
M.S. 1325
Aztekler Tenochtitian kentini kurdular.
M.S. 1428
Texcoco ve Tlacopan kabileleriyle ittifak yapan Aztekler, aynı
topraklarda yaşayan Tepanekler'i bir dizi savaş nihayetinde yenip köleleştirdiler.
Aztek Krallığı, Tenochtitian, Texcoco ve Tlacopan kentleri çerçevesinde çok gelişti.
M.S. 1428-1440 Kral İtzcoatl devrinde Aztekler bölgedeki diğer yerli kabilelerin tamamını
hakimiyetlerine aldılar.
M.S. 1440
1. Montezuma Aztek kralı oldu.
M.S. 1502
Kral 2. Montezuma Aztek tahtına çıktı. Aztek Krallığı sınırlarını güneye
doğru genişletti.
M.S. 1519
İspanyol "conquistador"larının başı Hernando Cortes, Vera Cruz plajının
bulunduğu bölgede Meksika'ya ayak bastı.
M.S. 1519-1521 İspanyol "conquistador"lar Tenochtitian kentine girdiler. Onlara yakınlık
gösteren ve bu yüzden kendi halkı tarafından taşlanan Kral 2. Montezuma esarette öldü. Kent,
İspanyollar tarafından yıkıldı.
M.S. 1524
Direnen son Aztek Kralı Cuauhtemoc yakalanarak öldürüldü.
Böylece, bütün Meksika bir İspanyol sömürgesine dönüştü.