i-01r-04_Layout 1
Transkript
i-01r-04_Layout 1
Kurflunkalem “TÜRK‹YE’N‹N E⁄‹T‹M PLATFORMU” Sorularnz için: [email protected] ’N‹N KATKILARIYLA... 4 MART 2011 CUMA Çocu€unuzun zekâ GEL‹fi‹M‹N‹ destekleyin SALH UYAN [email protected] Etkiliyorum NİCE YILLARA urunkalem doal 52 hafta olmu. Yani tebeir tozu sinmi hatralarn ve tecrübelerin matbaa mürekkebiyle tanmasnn üzerinden tam bir yl geçmi. Sayfay hazrlamak için yaptmz ilk toplanty hatrlyorum. Mesleklerini, kalemden ziyade kelamla icra eden bir grup öretmendik. Sayfann ismi ne olsun diye tartrken “Kelamın unutulmaması için kalem gerek!” dedi biri. Ve “kurunkalem” koyduk sayfamzn adn. Hem iz braksn, hem de mütevaz olsun diye... Her hafta kalemlerimizi açmak için bir araya geldik. Ne çok sivri, ne küt... Yunus Emre’nin “Sözünü piirip diyenin iini sa ede bir söz” msrasn aklmzdan hiç çkarmadk. Silgi tozlar, masamzn üzerinden hiç eksik olmad bu yüzden. Huzur veren bir gazeteye güler yüzlü bir sayfa yakr dedik. Ve sayfamz bir yüz olarak hayal edip az ksmna denk gelen yere “pencereler” bölümünü yerletirdik. Bazen kalar çatld, bazen gözlerde hafif nem birikti; fakat dudaklardan gülümseme hiç eksik olmad. Anne babalara mektup yazar gibi hazrladk yazlarmz. Gelen tepkileri görünce mektubumuzun okunduunu anlayp sevindik. Telefonlarnz ve e-postalarnz bir yapbozun parçalar gibi birletirip yol haritamz oluturduk. Bu sayfann yazarlar öretmen olmal dedik. Çünkü çocuklarn deerini, anne babalardan sonra en iyi öretmenlerin bildiinin farkndaydk. Ve bütün yazlarda tek bir kaynaktan ilham alacamz biliyorduk. Örencilerimizden... Yani sizin çocuklarnzdan... Trafiin en youn olduu saatlerde skkl frsat bilen çiçekçileri bilirsiniz. Ar ar ilerleyen arabalar süzerler. Birisiyle göz göze gelince de hemen yanap konumaya balarlar. Bir olumlu bak veya bir kelimelik cevap alrlarsa da arabann yannda metrelerce koarlar. Biz öretmenler de snfta bize bakan bir çift göz yakalar myz diye baknyoruz etrafmza. Yakalaynca da bir ümit komaya balyoruz; aylarca, belki yllarca... Kurunkalem ite bu kounun hikâyesidir. Hikâyenin ana fikri mi? Öretmenin en büyük ödülü bir çift merakl gözdür. Kvlcm örencidir, gerisi közdür. Birlikte nice yllara inallah... K Zekân›n % 75’i, yedi yaş›na kadar tamamlan›r. Bu dönemde oluşturacağ›m›z zengin öğrenme ortam›, çocuğumuzun gelecekteki başar›s›n›n temelini oluşturur. A. Faruk Levent Ç o€umuz, zekân›n do€ufltan geldi€ini ve de€ifltirilemeyece€ini düflünür. Oysa zekây› gelifltirmek mümkündür. Zekâ en çok genetik faktörden etkilense de çevreye, yani yetiflme ortam›na ba€l› faktörler de zekân›n gelifliminde ya da geri kalmas›nda etkili olur. Örne€in; zekâ kapasitesi yüksek olarak dünyaya gelen bir çocuk, sahip oldu€u flartlara ba€l› olarak gerekli uyaranlar› almazsa, mevcut potansiyelini gelifltiremez. Özellikle hayat›n ilk y›llar›nda önem verilmesi gereken bir konu olan zekâ geliflimi, anne ve babalar›n ilgisini çeken konular›n bafl›nda gelmektedir. Bu yaz›mda, beynin geliflim süreci ile anne-babalara baz› bilgiler vermek istiyorum. BEY‹N GEL‹fi‹M‹ GEBEL‹KTE BAfiLAR Gebeli€in birinci ay›n›n sonundan itibaren, beyin dokusu taslak olarak oluflmaya bafllar ve bebek 3-4 yafl›na gelene kadar bu geliflim büyük bir h›zla devam eder. Buna, kafatas›m›z›n içindeki beynin minik bir tasla€› diyebiliriz. Birinci ay›n sonunda bafllayan bu taslak, gebeli€in beflinci ay›n›n sonunda flekil olarak eriflkin beynine benzer hâle gelir. Beynin üst yap›s›n›n tamamlanmas› ise do€umda bafllar ve 3-4 yafl›na kadar devam eder. Bir bebek, beyninde 180 milyar hücreyle dünyaya gelir. Bu hücreler nöronlarla (sinir hücreleriyle) birbirine ba€lanm›flt›r. Anne ve babadan kal›t›m yoluyla bebe€e geçen genlerin belirledi€i ba€lant› say›s› 50 milyon civar›ndad›r. 19 Bu say›, çevrenin de etkisiyle trilyonlarca ba€lant›y› gerçeklefltirebilir. Bireyin hayat› boyunca gerçeklefltirece€i zihnî geliflimin %50’si 4 yafl›na kadar tamamlanmaktad›r. Dolay›s›yla bu dönem içinde beyinde oluflacak nöronlar, hayat›m›z›n tümünü etkileyecek niteliktedir. ‹LK 7 YAfi ÖNEML‹ Beyin hücreleri; çok fazla uzant›lar›, kollar›, bacaklar› olan hücrelerdir. Bir hücre, çevresindeki di€er hücrelerle ne kadar çok ba€lant› kuruyorsa, yani sinaps meydana getiriyorsa, zihnî geliflim o kadar etkili olur. Sinaps say›s›, d›fl uyaranlarla art›r›labilir. Yani çocu€a çevresel uyaran aç›s›ndan ne kadar zengin bir ortam sunulursa onun beynindeki sinaps say›s› da o denli fazla olur. Zekân›n % 75’i yedi yafl›na kadar tamamlan›r. ‹flte bu dönemde oluflturaca€›m›z zengin ö€renme ortam›, çocu€umuzun gelecekteki baflar›s›n›n temelini oluflturur. Zekâ ve haf›zan›n % 85’i on yafl›na, % 95’i de on iki yafl›na kadar tamamlan›r. Dolay›s›yla 4-12 yafl aras›ndaki süreç, beyinde kurulacak ba€lant›lar›n ve zenginlefltirilecek zihinsel potansiyelin ortaya ç›kar›lmas› için önemli bir dönemdir. Bu do€rultuda, anne baba olarak çocu€umuza oyuncak al›rken erkekse araba, k›zsa bebek gibi standart oyuncaklar›n yerine onun zekâs›n› gelifltirici oyuncaklar alabiliriz. Böylece çocu€umuzun beyin fonksiyonlar›n› daha etkin kullanmas› için onun zekâs›na yat›r›m yapm›fl oluruz. YAZILI YOKLAMA tw themerwish Eurovision’da devaml› “up”lamam›z gerekti€ini san›yoruz: Kenan Do€ulu “Shake it up”, Athena “Up, I wanna bring you up”, Yüksek Sadakat “Live it up”. Bu sefer de “up”› yutmasak iyi. pembe Bir dönem boyunca s›n›ftaki çal›flkan kesimin surat›na bakmay›p, final öncesi birden kanka olan genç... Oscar senin! Ekremdirekci Justin Bieber: 16 yafl, 29 flark›, 3 albüm, 1 film, 1 kitap, 20 ödül, 1 turne, 86 show. Türk ergeni: 16 yafl, 29 deneme s›nav›,1 lgs. merkul Bir erkek, bir kad›n çantas›ndaki telefonu susturmak zorunda kalsa; yedek ayakkab›dan plaj flemsiyesine kadar her fley bulur da telefonu bulamaz :( jantibiabiniz ‹lkokul hocamla karfl›laflt›m, hâlâ ilkokul hocas›ym›fl. Heyhat! ‹nsan kendini biraz olsun gelifltiremez mi ya? Lisede hocal›k yap en az›ndan. GOOGLE ARENA arama motorlar›na göre karfl›laflt›rma Osmanl› Devleti’nin üç k›tada at oynatt›€› ihtiflaml› dönemlerde, Avrupa’da Türk hayat tarz› ve modas›n›n çok tesirli hâle geldi€ini ve evlerinde “Türk Köflesi” bulundurmayan sosyete mensuplar›n›n ay›pland›€›n›, biliyor muydunuz? BUNLARI B‹L‹YOR MUSUNUZ? tçitc”i “Twitteer.e com/tw osmankoc Bugün gördü€üm dolmuflu “Winrar” yaz›l›mc›lar› görse algoritmalar›n› de€ifltirip HD filmleri diskete kopyalarlard› kesin. l_OMER_l Dünyan›n en k›sa korku filmi: “Abisi hadi sen fluna bilgisayarda oyun aç›ver uslu uslu oynar o.” erdilyasaroglu Havaalan› güvenli€inden h›zl› geçmek için, teyzesiz kuyru€a gireceksin. RT_Erdogan Recep Tayyip Erdo€an Benim milletim, “Allah raz› olsun, böyle bir baflbakan›m›z vard›” desin, yeter. 127 bin ceriLevis En iyi oyunculu€u, Oscar gecesinde Oscar alamayan adaylar›n yüzlerinde görebilirsiniz. 06melihgokcek Telekom ar›za yapt› Twit atam›yorum. Cepten twit att›m. misafirterligi Sanm›yor musunuz ki Justin Bieber bakkala gönderilmiyor? Saçmalamay›n abi, tabii ki gönderilmiyor. evrendemirkutlu Otobüste giderken o€luna “Az kald› yavrum, az kald›” diyen anne, En ‹yi Yard›mc› Kad›n Oyuncu dal›nda Oscar’a aday gösterildi. 19 milyon ∂ Sebebi ne olursa olsun bütün vakalarda, ölümün tetikleyicisi, oksijen yetmezli€idir. ∂ Embriyonik geliflim s›ras›nda, baz› hücreler intihar etmek zorundad›r. Bu tür, programlanm›fl bir ölüm olmasayd›, hepimiz ördekler gibi palet ayakl› do€ard›k. ∂ Öldükten sonraki 3 gün içinde, bir zamanlar yediklerimizi sindiren enzimler, bu sefer bizi yemeye bafllar. Ölen hücreleri midedeki canl› bakteriler yer, bunun akabinde vücuda zararl› gaz yay›l›r ve bu da vücudu ve gözleri fliflirir. 153 bin HAKKINDA ÖLÜM B‹LMED‹⁄‹M‹Z 3 fiEY engeller. Ancak; ara s›ra boflalt›lmas› gerekir, yoksa tafl›p her fleyi berbat edebilir. “Ç Çay süzgeci” ailenin sahip oldu€u de€erlerdir. Aileyi d›fl müdahalelerden korur. Delikler büyük olursa çay›n tad› kaçar. Suyu ›s›tan “a atefl” ise hoflgörüdür. O olmadan çay da olmaz. “K›sacas› bir bardak çay” ailedir ve a€›z tad›yla içilen bir bardak çay›n üstüne yoktur. 7.7 milyon [email protected] y›n hofla gitmemesi bundand›r. “Ç Çocuklar” çay›n flekeridir. Tat verir. Çok fleker, çay›n lezzetini bozar. fiekersiz çaya al›flanlara ise bir tanesi bile fazla gelir. “G Görümce” ise çay kafl›€›d›r. Arada bir gelir, kar›flt›r›r, gider. “Kay›npeder”e gelince; o da “çay taba€›”d›r. Çay›n demine, suyuna kar›flmaz; bir kenarda oturur. Sadece dökülenleri toplar ve çevreye zarar vermesini Silah Tebeflir Tabu K›zma birader Utku Öztürk / Emre Erdo€an Çay›n alt demli€i “k kaynana”d›r. Sürekli kaynar durur. Hatta dikkat edilmezse taflabilir de. Üst demlik “g gelin”dir. Alt demlik kaynad›kça onun da harareti artar. Ama ayn› zamanda da olgunlafl›r ve demlenir. “G Gelinin kocas›” ise bardakt›r. Her iki çaydanl›ktan da nasibini al›r. Biraz kaynana doldurur onu, biraz da gelin. Bu nedenle denge unsurudur. Aç›k ya da demli ça- 12 milyon 2.2 milyon PENCERELER B‹R BARDAK ÇAY Soru: Ö€retmenler ..... (bofllu€u doldurunuz.) Cevap: El feneri gibi etraflar›n› ayd›nlat›rlar, pili bitince de sönerler. Soru: Avrupa’da iklimi etkileyen flartlar nelerdir? Cevap: Golf sitirema, wols wols sitirema ve faktör flartlar›d›r. Soru: Türkiye-Irak iliflkileri neden kesintiye u€ram›flt›r? Cevap: Irak facebook hesab›n› kapatt›€› için. Yaz›l› Sözlü PAYLAfiIM MERKEZ‹