2015 Yıllık Rapor - Yatırımcı İlişkileri

Transkript

2015 YILLIK RAPOR
TÜRK HAVA YOLLARI 2015 YILLIK RAPOR
GÖKLERDE
MUTLULUĞA
YÖN VERİYORUZ!
TÜRK HAVA YOLLARI GENEL YÖNETİM BİNASI
Atatürk Hava Limanı Yeşilköy 34149 İstanbul
Tel: 0212 463 6363
Faks: 0212 465 2121
Rezervasyon: 444 0849
[email protected] (Yatırımcı İlişkileri)
Artık 60 milyonun üzerinde yolcu taşıyan
büyük bir aileyiz. Sorumluluğumuz da
büyük; taşıdığımız her yolcuyu yerde ve
gökte memnun etmeliyiz. Çünkü onlar bizim
patronumuz.
Şu anda dünyanın en büyük havayolu şirketi
olmasak da yolcu memnuniyetinde en iyisi
olma özelliğimizi sürdürüyoruz. Memnuniyet
yönünde, uçaklarımız mutluluk, için tam
donanımla havalanıyor.
Uçaklarımızda görebileceğiniz bazı memnuniyet donanımları:
Ödüllü özellikler
Özel destinasyonlar
Leziz ikramlar
Teknolojik donanım
Çok dilli personel
Ayrıcalıklı transfer
İÇİNDEKİLER
03 KISACA TÜRK HAVA YOLLARI
04 HISSEDARLARIMIZA
04 Finansal Analiz
08 Sektörel Gelişmeler ve 2016 Beklentileri
10 Başkan’ın Mesajı
14 Yönetim Kurulu
17 Misyon ve Vizyon
18Stratejiler
20 TÜRK HAVA YOLLARI GRUBU
20 Bağlı Ortaklıklar ve İştirakler
26 Trafik Sonuçları
28Filo
30 Uçuş Ağı
34 2015 Yılında Türk Hava Yolları
36Faaliyetler
36Kargo
38 Bakım Onarım
40İkram
42 Yer Hizmetleri
44Eğitim
50 Diğer Hizmetler
56 İnsan Kaynakları
58 Kalite ve Kurumsal Sorumluluk
60 Kurumsal İletişim
64 Finansal Risk Yönetimi
68 Organizasyon Şeması
70 Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu
81 Yönetim Kurulu Komitelerinin Etkinliğine İlişkin Yönetim Kurulu Değerlendirmesi
82 2015 Sonuçlarına İlişkin Yönetim Kurulu’nun Değerlendirmesi
83 Yasal Bilgi-Hukuki Metinler
84 Bağımsızlık Beyanı
87 Bağlı Şirket Raporu
88 Sorumluluk Beyanı
89 KONSOLIDE FINANSAL SONUÇLAR
89 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla Konsolide Finansal Tablolar ve Dipnotları
QR kodunu kullanarak
Türk Hava Yolları Online
2015 Yıllık Raporu’na
ulaşabilirsiniz.
2
TAÇLANDIRILAN
KALİTE
Türk Hava Yolları’nın yolcu
memnuniyeti için yaptığı çalışmalar,
dünyanın önde gelen saygın denetleme
ve danışmanlık kuruluşu olan Skytrax
tarafından taçlandırıldı. “Skytrax
Yolcu Tercih Ödülleri”, geçtiğimiz
dört yılda olduğu gibi bu yıl da
Türk Hava Yolları’nı, “Avrupa’nın
En İyi Havayolu Şirketi” olarak
ilân etti.
EĞLENCE
DORUKLARDA
Türk Hava Yolları, hayata
geçirdiği yeniliklerle yolculara hoş
sürprizler sunarak yolculukları
daha keyifli hale getiriyor.
Uçak içi eğlence sisteminin
konfora farklı bir katma
değer oluşturacağına inanan
Türk Hava Yolları, Business ve
Economy Class misafirlerine
daha iyi müzik deneyimi sunacak
kulaklıklarla büyük ayrıcalık
yaratıyor.
HİSSEDARLARIMIZA
TÜRK HAVA YOLLARI GRUBU
KONSOLİDE FİNANSAL SONUÇLAR
KISACA TÜRK HAVA YOLLARI
Türk Hava Yolları
dünyada en fazla
ülkeye ve en fazla
dış hat noktasına
uçan havayolu
şirketidir.
1933 yılında kurulan Türk Hava Yolları A.O.’nun ana
faaliyet konusu yurt içi ve yurt dışında yolcu ve
kargo hava taşımacılığı yapmaktır.
Ortaklık hisselerinin %50,88’i halka arz edilmiş olup
%49,12’si ise Özelleştirme İdaresi’ndedir. Ortaklığın
ödenmiş sermayesi 1,38 milyar TL’dir. Ortaklığın 3’ü
doğrudan ve 10 tanesi de müşterek olmak üzere
toplam 13 adet iştiraki bulunmaktadır.
Türk Hava Yolları dünyada en fazla ülkeye ve en
fazla dış hat noktasına uçan havayolu şirketidir.
Ayrıca Türk Hava Yolları dış hat yolcu sıralamasında
7. ve ciroda 13. sırada yer almaktadır.
Türk Hava Yolları 2014 sonunda 261 olan uçak
sayısı 2015 sonu itibarıyla 299’a ulaşmıştır. Filodaki
uçakların 73’ü geniş gövdeli, 216’sı dar gövdeli,
10 tanesi ise kargo uçağıdır.
Türk Hava Yolları 2015 yılı itibarıyla 51’i iç ve 236’sı
dış hat olmak üzere 287 noktaya uçmaktadır.
Şirket’in yolcu sayısı 2015 yılında bir önceki yıla
göre %12,0 artışla 61,2 milyona ulaşmıştır. Yolcu
artışı iç hatlarda %15,8, dış hatlarda ise %9,3 olarak
gerçekleşmiştir. Yolcu uçakları konma sayısı %9,6
artışla 452,982’ye çıkmıştır.
2015 yılında Kargo - Posta taşımacılığı da %7,9
artışla 720.440 tona yükselmiştir.
TÜRK HAVA YOLLARI
ORTAKLIK YAPISI
%50,88 Diğer (Halka Açık Kısım)
%49,12 T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
3
4
2014
2015
ARTAN REKABET DÜNYA GENELINDE
GELIRLERI DÜŞÜRDÜ
2015 yılı hem havacılık sektörü genelinde hem
de Türk Hava Yolları özelinde birçok açıdan
zorlu bir yıl olmuştur. Havayollarının en büyük
maliyet kalemi olan akaryakıt fiyatlarında yaşanan
%35’lere varan düşüş, sektörde kapasite
artışını ve beraberinde artan rekabet koşullarını
getirmiştir. IATA verilerine göre, artan rekabet
koşulları nedeniyle dünya çapında havayollarının
yolcu gelirleri %5,7, kargo gelirleri ise %17,5
oranında gerilemiştir.
Talep ve havayolları finansalları üzerinde etkili
olan bir diğer faktör de kurlarda yaşanan
dalgalanmalar olmuştur. Özellikle Avro’nun ve
tüm gelişen ülke para birimlerinin ABD doları
karşısındaki değer kaybı sektörün fiyatlama ve
planlama konusunda zorlanmasına yol açmıştır.
Buna rağmen, 2015 yılında global yolcu trafiği
artışı uzun süredir gördüğü en yüksek seviyesine
ulaşarak %6 civarında gerçekleşmiştir. Azalan
maliyetlerle birlikte, havayolları kârlılıkları da önemli
oranda yükselmiştir.
2015 yılında Türk Hava Yolları etkin gelir yönetimi
ve coğrafi olarak çeşitlendirilmiş gelir kaynakları
sayesinde gelir düşüşünü sınırlandırabilmiştir.
Ortaklığın toplam satış gelirleri %4,9 düşerek 10,5
2014
2.580
EBITDAR
(MILYON ABD DOLARI)
2.085
1.069
NET KÂR
(MILYON ABD DOLARI)
845
10.522
SATIŞ GELIRLERI
(MILYON ABD DOLARI)
11.070
FİNANSAL ANALİZ
2015
2014
2015
%26
%24
Net Kâr %26 değişim göstererek
1.069 milyon ABD doları olarak
gerçekleşmiştir.
EBITDAR %24 değişim göstererek
2.580 milyon ABD doları olarak
gerçekleşmiştir.
BAŞLICA FİNANSAL GÖSTERGELER
(milyon ABD doları)
Hasılat (Net)
Net Kâr
Net Kâr Marjı (%)
EBIT
EBIT Marjı(%)
EBITDAR
EBITDAR Marjı (%)
milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2015
yılındaki yolcu gelirleri toplam gelirinin %89’unu
oluşturmuş, kargo gelirleri ise %9’u olarak
kaydedilmiştir.
NET KÂRDA REKOR KIRILDI
Rakiplerine oranla sektördeki en etkin maliyet
yönetimine sahip olan Türk Hava Yolları,
toplam gelirlerindeki düşüşe rağmen, 2015
yılında net kârını %26 arttırarak yaklaşık 1,1
milyar ABD dolarıyla tarihinin en yüksek net
kârını elde etmiştir. IATA’ya göre 2015 yılında
havayollarının ortalama net kâr marjı %5 civarında
gerçekleşirken, Türk Hava Yolları kâr marjını
%7,6’dan %10,2’ye çıkartarak sektör ortalamasının
oldukça üzerinde bir kârlılık yakalamıştır.
2014
2015
Değişim (%)
11.070
10.522
-5
845
1.069
26
7,6
10,2
2,5
808
1.039
28,6
7,3
9,9
2,6
2.085
2.580
23,8
18,8
24,5
5,7
BAYRAK TAŞIYICI HAVAYOLLARI
ARASINDA LIDER
Türk Hava Yolları, kârlılık ve nakit yaratma
potansiyelini havacılık sektöründe yaygın bir
performans kriteri olarak kullanılan EBITDARFAVKÖK (Faiz, amortisman, vergi ve kira gideri
öncesi kâr) değeri ile ifade etmektedir. Ortaklık,
2015 yılında %24,5 marj ile 2,6 milyar ABD
doları EBITDAR elde etmiş ve global ölçekte
bayrak taşıyıcı havayolları arasında rekor bir
marja ulaşmıştır. Son beş yılda ortalama %19,5
oranında EBITDAR marjı yaratan Türk Hava Yolları,
sektördeki en kârlı havayollarından biri olmaya
devam etmektedir.
%24,5
%19,4
Toplam CASK
%18,8
2012
2013
2014
2.580
%16,0
2011
USC
%18,8
2.085
2011-2015 ORTALAMA
EBITDAR MARJI: %19,5
(MILYON ABD DOLARI)
1.849
Türk Hava Yolları,
2015 yılında net
kârını %26 artırarak
yaklaşık 1,1 milyar
ABD doları rakamına
ulaşmıştır.
5
1.598
1.130
HİSSEDARLARIMIZA
2015
8,46
7,92
7,94
7,74
3,85
3,49
3,63
3,66
3,40
2,95
3,00
2,96
2,82
1,96
1,65
1,43
1,36
1,26
1,07
6,42
Diğer/AKK
Yakıt/AKK
Personel/AKK
2011
VERIMLILIKTE BIR NUMARA
Türk Hava Yolları’nın arz edilen koltuk kilometre
başına birim gideri 2015 yılında %17,0 oranında
azalarak 6,42 USc’ye gerilemiştir. Bu gerileme,
petrol fiyatlarındaki düşüşün yanı sıra artan
personel verimliliği ve etkin maliyet yönetiminden
kaynaklanmaktadır. 2015 yılında, personel
verimliliğini bir üst noktaya taşıyan Türk Hava
Yolları’nda personel başına yolcu sayısı 2.212’ye
ulaşarak sektördeki en büyük rakiplerinin* 2014
yılı ortalamasını (1.541) %43 oranında geride
bırakmıştır.
Operasyonel giderlerinin %37’lik kısmının Türk
lirası cinsinden olması nedeniyle TL’nin dolar
karşısındaki değer kaybından da olumlu etkilenen
Türk Hava Yolları, 2015 yılında da düşük birim
maliyet avantajını küresel çapta korumaya devam
etmiştir.
*Önemli Rakipler: Delta Airlines, American Airlines,
United-Continental Airlines, Lufthansa, Air France-KLM,
IAG, Singapore Airlines ve Emirates.
2012
2013
2014
2015
6
FİNANSAL ANALİZ
THYAO - BIST 100 PERFORMANS KARŞILAŞTIRMASI
THYAO
BIST 100
120
100
80
EN ÇOK IŞLEM GÖREN IKINCI HISSE
Türk Hava Yolları hissesi, 1990 yılından itibaren
THYAO kodu altında Borsa İstanbul’da işlem
görmektedir. Ortaklığın halka açıklık oranı 2004
ve 2006’da gerçekleştirilen ikincil halka arzlardan
sonra %50,88’e yükselmiştir. Yatırımcılar
tarafından uzun yıllardır Türk Hava Yolları hissesi,
yüksek likiditesi ve geniş yatırımcı tabanı ile
Türkiye’de en çok tercih edilen hisse senetleri
arasında gösterilmektedir. Türk Hava Yolları
hisseleri 2015 yılında 68 milyar TL’lik işlem
hacmiyle Borsa İstanbul’un en çok işlem gören
ikinci hissesi olmuştur. Ortaklık hisse fiyatı ise
faaliyet gösterilen bölgelerde yaşanan jeopolitik
riskler ve küresel güvenlik kaygıları gibi hava
taşımacılığı üzerinde doğrudan etkisi olduğu
düşünülen negatif gelişmeler sebebiyle 2015
yılında Borsa İstanbul’a göre %9 daha düşük
performans göstermiştir.
KATEGORILERINE GÖRE GELIR DAĞILIMI
Yolcu Geliri
Değişim
(%)
9.858 9.368
-5
Kargo Geliri
973
935
-3,9
Diğer Gelir
239
219
-8,3
11.070 10.522
-4,9
TOPLAM
01 Ocak 2016
18 Aralık 2015
04 Aralık 2015
20 Kasım 2015
06 Kasım 2015
23 Ekim 2015
09 Ekim 2015
25 Eylül 2015
GELIRLERIN COĞRAFI DAĞILIMI
2015
2014
11 Eylül 2015
28 Ağustos 2015
14 Ağustos 2015
31 Temmuz 2015
17 Temmuz 2015
03 Temmuz 2015
19 Haziran 2015
05 Haziran 2015
22 Mayıs 2015
08 Mayıs 2015
24 Nisan 2015
10 Nisan 2015
27 Mart 2015
13 Mart 2015
27 Şubat 2015
13 Şubat 2015
30 Ocak 2015
16 Ocak 2015
02 Ocak 2015
60
DENGELI GELIR PORTFÖYÜ
Türk Hava Yolları, geniş uçuş ağı, çeşitlendirilmiş
bir gelir akışı sağlayarak bölgesel krizlere
karşı doğal bir riskten korunma mekanizması
oluşturmaktadır. 2015 yılındaki bölgesel gelir
dağılımında en büyük payı oluşturan Avrupa’nın
payı %32,9’dan %30,7’ye gerilemiş, yeni açılan
Taipei, Manila, San Francisco, Miami gibi uzun
hatlarla birlikte Uzak Doğu ve Amerika’nın
payı artmıştır. Bilet satışlarının Türkiye dışında
gerçekleşen %72’lik kısmı, yaklaşık 7 milyar
ABD doları düzeyinde hizmet ihracına denk
gelmektedir.
2014
2015
Değişim
(%)
İç
1.429
1.373
-3,9
Orta Doğu
1.315
1.335
1,5
3.559
3.166
-11,0
915
826
-9,7
Amerika
1.195
1.270
6,3
Uzak Doğu
2.418 2.333
-3,5
10.831 10.303
-4,9
Avrupa
Afrika
TOPLAM
GELİRLERİN COĞRAFİ DAĞILIMI (%)
%30,7 Avrupa
%22,6 Uzak Doğu
%13,3 İç Hatlar
%13,0 Orta Doğu
%12,3 Amerika
%8,0 Afrika
HİSSEDARLARIMIZA
7
8
SEKTÖREL GELİŞMELER VE
2016 BEKLENTİLERİ
KÜRESEL BÜYÜME
2014
2015
2016
2017
ABD
(%)
2,4
2,5
2,6
2,6
Rusya
0,6
-3,7
-1
1
Çin
7,3
6,9
6,3
6
Hindistan
7,3
7,3
7,5
7,5
Brezilya
0,1
-3,8
-3,5
0
Dünya
3,4
3,1
3,4
3,6
Kaynak: IMF WEO Update, January 2016
2015 yılında küresel ekonomiyi, ABD Merkez Bankası
Fed’in faiz artırım kararı, Japonya’nın resesyonu
kontrol altına almak amacıyla faiz indirimine gitmesi
ve Çin’in büyüme hızının beklentilerin altında kalması
belirlemiştir.
Krizin yaralarını saran ABD %2,5 oranında büyümeyi
başarırken, Euro bölgesi, daralan piyasalar
genişletici para politikalarıyla %1,5 oranında büyüme
kaydetmiştir.
ABD’nin para politikasını sıkılaştırması, gelişmekte
olan ülkelerden sermaye çıkışına ve bu ülkelerin
para birimlerinin ABD doları karşısında değer
kaybetmesine yol açmıştır. Özellikle Rusya ve
Brezilya gibi gelişmekte olan ülkeler en çok güç
kaybeden ülkeler arasında yer almıştır.
Bu gelişmelerin etkisiyle küresel ekonomi yılı %3,1
büyüme ile tamamlamıştır. Gelişmiş ekonomilerde
büyüme oranı %2 olurken, gelişmekte olan ülkelerde
ise büyüme yavaşlayarak %4,5’den %4’e inmiştir.
TÜRKIYE EKONOMISI %3’E YAKIN BÜYÜDÜ
Türkiye ekonomisi 2015 yılını, küresel ekonomideki
gelişmelerin ve yıl içinde yapılan iki genel seçimin
yarattığı koşulların etkisi altında geçirmiştir. Ortaya
çıkan olumsuz koşullara rağmen Türkiye ekonomisi
2015’te %3’e yakın bir büyüme gerçekleştirmiştir.
2015 yılında ekonomik büyümeye en yüksek katkıyı
özel ve kamu tüketim harcamaları sağlarken, net
ihracat negatif etkilemiş, yatırımların katkısı ise sınırlı
kalmıştır.
Benzer etkenlerin 2016 yılında da küresel
ekonominin seyrini etkilemesi, ekonomideki
büyümenin aşamalı olarak artarak 2016’da
%3,4’e, 2017’de %3,6’ya çıkması beklenmektedir.
Önümüzdeki dönemde gelişmekte olan ülkelerdeki
daralmadan en az etkilenen ülkelerden biri olan
Hindistan’ın büyüme hızının Çin’i geçmesi, Rusya
ve Brezilya’nın güç kaybının devam etmesi
öngörülmektedir.
HAVACILIK SEKTÖRÜNDE REKOR KÂR
Gelişmiş ekonomilerdeki toparlanma belirtileri,
havacılık sektörüne de ivme kazandırmıştır. 2014
yılında 17 milyar ABD doları net kâr elde eden
sektörün 2015 yılını 33 milyar ABD dolarlık rekor bir
kârla kapadığı tahmin edilmektedir. IATA raporlarına
ABD DOLARI KARŞISINDA DÖVIZ KURLARI
Çin Yuanı Renminbi
ABD Doları
Euro
Brezilya Reali
Rus Rublesi
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
2014
*Kaynak: IATA
2015
göre, sektördeki kârlılığın 2016’da da devam
etmesi ve 36,3 milyar ABD dolarına ulaşması
beklenmektedir. IATA, net kâr marjının da 2015
yılında %2,3’ten %4,6’ya çıktığını, 2016 için %5,1’lik
bir net kâr marjı beklendiğini belirtmektedir.
2015 yılında yolcu sayısında da %6,5’lik bir artış
meydana gelmiş, 2014 yılında 3 milyar 327 milyon
olan yolcu sayısı, 3 milyar 545 milyona çıkmıştır. Bu
sayının önümüzdeki yıl da %6,7’lik artışla 3 milyar
782 milyona yükseleceği tahmin edilmektedir.
DOLULUK ORANLARINDA ARTIŞ
Yolcu doluluk oranlarında da artış meydana gelmiş,
IATA tahminlerine göre 2014’te %79,8 olan doluluk
oranı 2015 yılında %80,6’ya yükselmiştir. ATW’nin
2016 yılının Ocak ayında yayınladığı rapora göre,
yolcu doluluk oranları 2016’da da paralel bir seyir
izleyecek ve %80,4 olarak gerçekleşecektir.
Sektörü etkileyen en önemli unsurlardan biri olan
yakıt fiyatlarındaki düşüş 2015 yılında da devam
etmiştir. 2014 yılında yaklaşık 100 ABD doları olan
ham petrol varil fiyatı, 2015 yılında 55 ABD dolarına
kadar gerilemiştir. Bu düşüşün 2016’da da devam
edeceği ve 51 ABD dolarının altına ineceği tahmin
edilmektedir.
Petrol fiyatlarında düşüşün sürmesi, sektörde ana
maliyet kalemlerinden biri olan yakıt maliyetlerinin
düşüşünü tetikleyerek birim giderlerin düşmesini
sağlamıştır. Yüksek seviyede hedging yapan
9
HİSSEDARLARIMIZA
havayolları 2015 yılında düşük petrol fiyatlarından
tam anlamıyla yararlanamasa da 2016 yılında
havayollarının bu fırsattan daha da fazla
yararlanacağı öngörülmektedir.
bir önceki yıla göre %3,9 kapasite artışı (AKK)
sağlamıştır. Kapasite artışının 2016’da ise %6,2
olması beklenmektedir*.
havayollarının 2016 yılında ise kur etkisinin bir
ölçüde de olsa düzelmesiyle 400 milyon ABD doları
net kâr edeceği tahmin edilmiştir*.
Önümüzdeki dönemde tek Avrupa hava sahasının
tamamlanmasına ve slot düzenlemesine yönelik
çalışmalar yapılmaktadır. Terör olayları nedeniyle
oluşan bölgesel talep daralmalarının seyri de takip
edilmesi gereken bir konudur.
Afrika da Latin Amerika’yla birlikte döviz
düşüşünden en ağır etkilenen bölgelerden biri
olmuştur. 2015 yılını 300 milyon ABD doları net
zararla kapaması beklenen Afrikalı taşıyıcıların,
ekonomideki nispi düzelmeye rağmen 2016 yılında
da 100 milyon ABD doları net zarar edeceği tahmin
edilmiştir*.
Petrol fiyatlarındaki düşüş yakıt maliyetinin
operasyonel maliyetler içesindeki payını %32’den
%27’ye çekmiştir. 2016’da bu oranın %20
seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir*.
Yakıt fiyatlarının düşmesi birim giderleri azaltırken,
birim gelirlere de ciddi şekilde etki etmiştir. Yakıt
fiyatlarındaki azalmayı bilet fiyatlarına yansıtan
havayolları, rekabetin de etkisiyle birim gelirlerinde
gerilemeler görmüşlerdir. Yakıt fiyatlarındaki
düşüşün devam etmesiyle birlikte bu gerilemeyi
taleple dengeleyemeyen havayolları sorunlar
yaşayacaklardır.
BÖLGESEL DURUM
Sivil havacılık sektörünü etkileyen bir başka etken
ise üzücü terör olayları ve bölgesel gelişmelerdir.
Özellikle Avrupa bölgesinde meydana gelen terör
olaylarının hava trafiğine etkisi hızlı olmuştur.
Rusya, Suriye, Irak gibi bölgelerde meydana gelen
gelişmeler bölge havayollarını etkilemektedir. Son
dönemde İran’a olan ambargoların hafifletilmesi ve
bölgesel gelişmeler bölge havayolları tarafından
dikkatli bir şekilde takip edilecektir.
Nispeten daha az hedging kullanan Amerika
taşıyıcıları yakıt fiyatlarının düşüşünden daha
fazla faydalanmışlardır. Güçlü dolarında etkisiyle
diğer bölgelere nazaran daha iyi bir performans
göstermişlerdir. 2014 yılını 11,3 milyar ABD doları
net kârla kapatan Kuzey Amerikalı taşıyıcıların 2015
yılını da 19,4 milyar ABD doları net kârla kapaması
beklenmektedir*. IATA Kuzey Amerikalı taşıyıcılar
için 2016 yılında 19,2 milyar ABD doları net kâr
öngörmektedir.
Yoğun rekabete rağmen performans artışı gösteren
Avrupalı taşıyıcıların da 2014 yılında net kârını
artırarak 2,9 milyar ABD dolarından 6,9 milyar
ABD dolarına çıkardığı tahmin edilmektedir. Net
kârın 2016’da ise 8,5 milyar ABD doları olması
beklenmektedir. Avrupalı havayolları 2015 yılında
*Kaynak: IATA
Çin ekonomisinde beklenen büyümeyi
yakalayamaması Asya Pasifik bölgesinde sektörü
en çok etkileyen konuların başında gelmektedir.
Kargo pazarındaki endişe devam ederken, yakıt
maliyetlerinin azalması, bilet fiyatların düşmesi
ve talebin artması ile yolcu pazarında gelişmeler
sürmektedir.
Asya Pasifik bölgesi havayolları, 2014 yılında 2,1
milyar ABD doları olan net kârı, 2015 yılında 5,8
milyar ABD dolarına taşımıştır. IATA verilerine göre,
bu rakam 2016 yılında 6,6 milyar ABD dolarına
ulaşacaktır. Bölge havayollarının 2015 yılını bir
önceki yıla göre %6 kapasite artışı ile bitirmesi,
kapasite artışının 2016 yılında %8,4 olması
beklenmektedir*.
Ortadoğu’da meydana gelen bölgesel gelişmeler
havacılığı olumsuz şekilde etkilemektedir.
Bölgeyi havacılık açısından taşıyan unsur Körfez
havayollarının varlığı olmuştur. Orta Doğu taşıyıcıları,
2014 yılında 900 milyon ABD doları olan net kârlarını
2015 yılında 1,4 milyar ABD dolarına taşımıştır*. IATA
verilerine göre, 2016 yılında 1,7 milyar ABD doları net
kâr beklenmektedir. Bölge havayolları 2015 yılını bir
önceki yıla göre %12,1 kapasite artışı ile bitirmiştir.
ATW’ye göre, 2016 yılında %12,2’lik bir kapasite artışı
gerçekleştirmesi beklenmektedir.
Latin Amerika ülkelerinin güçlü ABD doları karşısında
yaşadığı kur sorunları, havayollarını darboğaza
itmiş, bölge şirketler yakıt fiyatlarının düşmesinden
tam anlamıyla faydalanamamıştır. 2014 yılını 200
milyon ABD doları net kârla kapatan Latin Amerikalı
taşıyıcıların, 2015 yılını yaşanan olumsuzlukların
etkisiyle 300 milyon ABD doları net zararla
kapaması beklenmektedir. Bu gelişmelerin etkisiyle
teslim alacakları uçakları öteleyen Latin Amerikalı
YATIRIMLAR ARTIYOR
Küresel ekonomilerin büyümesi, talebin artması
havacılık sektöründe altyapısal gelişmeleri
beraberinde getirmiştir. Artan talebi karşılama adına
Körfez bölgesi başta olmak üzere birçok havalimanı
projesi başlatılmıştır. İstanbul, yeni havalimanı ve
körfez bölgesindeki havalimanlarının bitmesi ile
bu bölge çök önemli bir aktarım koridoru haline
gelecektir.
Pazar büyümesinin bir başka göstergesi de uçak
üreticisi şirketlerin gelecek mevcut siparişleri ve
gelecek beklentileridir. Boeing ve Airbus gibi uçak
üreticisi dev şirketlerin 20 yıllık gelecek öngörüleri
şu yöndedir:
↗↗ Boeing, 2015-2035 periyotlu uzun vadeli talebe
ilişkin tahminlerine göre havayollarının filosuna
5,6 trilyon ABD doları değerindeki 38.050 adet
yeni uçak (920 kargo+ 37.130 yolcu uçağı) girişi
beklemektedir
↗↗ Airbus, 2015 yılındaki 20 yıllık uzun vadeli
taleplere ilişkin tahminine göre 4,7 trilyon ABD
doları değerinde 31.781 adet yolcu uçağı ile 804
adedi kargo uçağı olmak üzere 32.585 yeni
uçak girişi beklemektedir.
Düşük maliyetli taşıyıcıların sektördeki etkisi
de giderek artmaya devam etmektedir. CAPA
verilerine göre, 2015 yılı itibarıyla sunulan koltuk
kapasitesinin %25’inden fazlasını düşük maliyetli
taşıyıcılar oluşturmaktadır. Bu koşullarda daha
esnek hareket etmek ve maliyetlerini azaltmak
isteyen başta Avrupalı ve Asyalı havayolu şirketleri,
oluşturmuş oldukları alt markalar ile hizmetlerinde
çeşitlendirmeler yapmaktadır.
10
2011
DEĞERLI HISSEDARLARIMIZ, MÜŞTERILERIMIZ,
IŞ ORTAKLARIMIZ VE ÇALIŞANLARIMIZ,
Geride bıraktığımız 2015 yılı Türk Hava Yolları
için 13 yıldır devam eden büyüme grafiğini hız
kesmeden devam ettirdiği bir yıl oldu. Hem yolcutrafik hem mali sonuçlar bakımından koyduğumuz
hedeflere kararlılıkla ilerlediğimiz bu yıl boyunca
büyüme planlarımızı başarıyla gerçekleştirdik.
Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da sektör
ortalamasının üzerinde bulunan büyüme hızımız,
2023 vizyonumuza giden yolda bizlere büyük bir
güç oldu. Markamız, yolcularını kaliteli ve güler yüzlü
hizmetiyle mutlu ederken yatırımcısını da başarılı mali
sonuçlarıyla sevindirdi.
2015 yılı boyunca 50.000’i aşan personelimiz
ve 299 uçağımız ile 61,2 milyon yolcumuzu en
iyi şekilde ağırlamak için var gücümüzle çalıştık.
Disiplinli, profesyonel ve gerekliliklere cevap
verebilecek çalışma yapımızla elde ettiğimiz bu
başarılı sonuç, uzun dönem planlamamızda önemli
yere sahip olan 2023 hedeflerimize de ışık tuttu.
2023 yılında 120 milyon yolcu, 30 milyar dolar gelir
ve 500’ün üzerinde uçağa sahip bir filo hedefiyle
dünya havacılık sektöründen aldığımız %2,1’lik
payı 2030 yılına giden yolda %5’e yükseltmeyi
hedefliyoruz. Hedeflerimize giden yolda en önemli
motivasyonlarımızdan biri İstanbul’a kazandırılacak
olan yeni havalimanı olacak. Kapasitesi ve
altyapısıyla hedeflerimize ulaşmamızda büyük pay
sahibi olacak yeni havalimanı, Dünya sivil havacılık
tarihinin en büyük projelerinden biri olarak hızla inşa
ediliyor.
İç Hat Yolcu
Sayısı (milyon)
26,3
Dış Hat Yolcu
Sayısı (milyon)
34,9
2012
2013
54.675
48.268
39.045
ÜCRETLİ YOLCU
(BİN)
32.649
Dünyanın en fazla
ülkesine uçan
havayolu şirketi,
dünyanın en
fazla bilinen Türk
markası olarak,
farklı kültürlerden
insanları bir araya
getiriyor ve onlara
seyahatleri boyunca
eşlik ederek hizmet
kalitemizi daima en
yukarıda tutuyoruz.
2014
61.248
BAŞKAN’IN MESAJI
2015
2015’TE HISSEDARLARIMIZ IÇIN DEĞER
OLUŞTURMAYA DEVAM ETTIK
2015 yılı, global ölçekte ekonomik ve siyasi
çalkantılardan etkilenen, hem havacılık sektöründe
hem de Türk Hava Yolları özelinde birçok açıdan
zorlu bir yıl oldu. Havayollarının en büyük maliyet
kalemi olan akaryakıt fiyatlarında yaşanan %3035’lere varan düşüş, sektörde kapasite artışını ve
beraberinde artan rekabet koşullarını getirdi. IATA’ya
göre dünya çapında havayolları yolcu gelirleri %5,7,
kargo gelirleri ise %16,4 oranında geriledi. Talep
ve havayolları finansalları üzerinde etkili olan bir
diğer faktör de kurlarda yaşanan dalgalanmalar
oldu. Özellikle euronun ve tüm gelişen ülke para
birimlerinin dolar karşısındaki değer kaybı, sektörün
fiyatlama ve planlama konusunda zorlanmasına
sebep oldu. Bu çalkantılı sürece rağmen dünya
hava taşımacılığı sektörü, 2015’te global yolcu
trafiği artışında uzun süredir gördüğü en yüksek
seviyesine ulaşarak %6,5 civarında gerçekleşti.
Havayolları kârlılıkları da önemli oranda yükseldi.
Ülkeler arasındaki ticari ve kültürel ilişkiler ile
turizm amaçlı seyahat bu büyümenin vazgeçilmez
olduğunu ortaya koyuyor.
Türk Hava Yolları bu süreçten kendisine düşen payı,
devamlı yükselen hizmet kalitesi ve sürdürülebilir
politikalarıyla yükseltmeye devam ettirdi. Yıl boyunca
61,2 milyon yolcu taşıyan Türk Hava Yolları, yolcu
sayısında %11,8 artış sağladı. Arz edilen koltukta
(AKK) %13,6, ücretli yolcu kilometrede (ÜYK) ise
%11,7 artış sağlayan markamızın dıştan dışa yolcu
sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre %18,1 artış
gösterdi. Uçaklarımızın doluluk oranı %77,9 olurken,
dünyanın en hızlı büyüyen hava kargo markalarından
biri olan Turkish Cargo ise, 2015 yılında bir önceki
yıla göre %8,7 artışla 720 bin ton kargo taşıması
gerçekleştirdi.
11
HİSSEDARLARIMIZA
Ortaklığımız, 2015 yılında tarihinde bir ilki yaşadı. Net
kârımız önceki senenin %65 üstünde, 2 milyar 993
milyon TL, esas faaliyet kârı ise geçen yılın %72
üstünde, 2 milyar 486 milyon TL olarak gerçekleşti.
Böylece, ABD doları bazında Ortaklığımız, tarihinde ilk
kez 1 milyar seviyesini aşarak, 2015 yılını 1 milyar 69
milyon dolar net kârla kapattı. Satış gelirlerimiz ise
2014 yılına göre %19 artarak 28 milyar 752 milyon
TL’ye ulaştı. Ortaklığın nakit yaratma potansiyeline
işaret eden FAVKÖK (Faiz, vergi, amortisman ve
kira öncesi kâr – EBITDAR) 2,6 milyar ABD doları
seviyesinde, FAVKÖK marjı ise bir önceki yıla göre
5,7 puan artarak %24,5 olarak gerçekleşti. Türk
Hava Yolları bu sonuçlarla, global sektördeki yoğun
rekabete, yakın coğrafyada yaşanan siyasi ve
ekonomik istikrarsızlıklara ve sektörü doğrudan
etkileyen kur dalgalanmalarına rağmen, 2015 yılında
da en kârlı havayolları arasındaki yerini korudu.
finansmanlarla Airfinance Journal, Bond&Loans
Awards, Global Transport Finance tarafından çok
sayıda ödüle layık görüldü.
25.’si düzenlenen, “IR Magazine Awards - Europe”
etkinliğinde de Türk Hava Yolları “Türkiye’nin En İyi
Yatırımcı İlişkileri” ne sahip şirketi seçildi.
Ortaklığımız 2015 yılında etik, şeffaflık, hissedar
ilişkileri, risk yönetimi stratejileri gibi hususları içine
alan kurumsal yönetim uygulamaları ile de çok
sayıda ödüle layık görüldü. Ethical Boardroom dergisi
tarafından Avrupa’da havacılık sektöründe faaliyet
gösteren 11 büyük havayolu şirketi arasından öne
çıkarak “En İyi Kurumsal Yönetim” ödülünün sahibi
oldu. Ayrıca World Finance dergisi tarafından da
Türkiye’de “En İyi Kurumsal Yönetime Sahip Şirket”
seçildi. Yatırımcı İlişkileri alanında dünyanın en önde
gelen saygın yayınlarından olan biri olan IR Magazine
(Investor Relations Magazine) tarafından Londra’da
Türk Hava Yolları, sorumluluk sahibi bir dünya
vatandaşı olarak sürdürülebilir kalkınmaya hizmet
etmeyi amaçlıyor. Tüm paydaşlarımızı önemseyerek
onlarla uyum içinde birlikte büyüyüp, doğal
kaynakları ve gelecek nesilleri de düşünerek hareket
etmenin önemine inanıyoruz. 2015 yılında bu
kapsamdaki çalışmalarımızı bir araya getirdiğimiz ve
iletişimini yaptığımız ilk Sürdürülebilirlik Raporumuzu
yayınladık. Kasım ayında açıklanan Borsa İstanbul
Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 26 şirketten
biri olduk.
Bize bu başarıyı getiren en önemli faktörlerden
biri olan filomuz, 2015 yılında eklenen uçaklar ile
birlikte ortalama yaşı 6,8 ile dünyanın en genç
filolarından biri olma özelliğini korudu. 2015 sonunda
216 dar gövde, 73 geniş gövde ve 10 kargo olmak
üzere toplam 299 uçakla dünyanın en önemli
filolarından biri olan filomuz, 2023 hedeflerimize
giden yolda bize önemli bir güç veriyor. Hava
taşımacılığı sektörüne baktığımız zaman görüyoruz
ki talebe istinaden gerçekleştirdiğimiz doğru filo
planlama ve yatırımı, dünyanın önde gelen havayolu
şirketlerinden biri olma hedefimize büyük katkı
sağlıyor. Yaptığımız yılsonu planlamasıyla filomuza
2016 yılından itibaren katılmaya başlayacak olan dar
gövde uçaklar ve kira süresi sona erecek uçaklar
göz önüne alındığında, 2020 yılı sonunda Türk Hava
Yolları filosunda kargo uçakları dâhil, toplam uçak
sayısının 440’ı bulmasını hedefliyoruz.
2015 yılında filomuza toplam 2,6 milyar USD
değerinde 33 adet yeni sipariş uçak katıldı.
Bu uçakların finansmanı yine ortalama %3
seviyelerindeki düşük faiz oranları ve 10-12 yıl
vadelerle, tamamının faaliyetlerden elde edilen
nakitle karşılanması önceliklendirilerek başarılı
bir şekilde gerçekleştirildi. Sağlıklı finansman
stratejimizin çeşitlendirme yoluyla daha da
sağlamlaştırılması amacıyla Türk Hava Yolları ilk
kez, biri ABD’de dolar bazlı, diğeri ise Japonya’da
Japon Yeni bazlı olmak üzere iki adet EETC bono
ihracı gerçekleştirildi. Ortaklığımız bu yıl da yaptığı
12
BAŞKAN’IN MESAJI
TOPLAM YOLCU DAĞILIMI
%55,8 Dış Hat
%42,5 İç Hat
%1,0 Özel Kira
%0,7 Hac-Umre
2015’TE YOLCULARIMIZI DÜNYAYI KEŞFETMEYE
DAVET ETTIK
Dünyanın en fazla ülkesine uçan havayolu şirketi,
dünyanın en fazla bilinen Türk markası olarak, farklı
kültürlerden insanları bir araya getiriyor ve onlara
seyahatleri boyunca eşlik ederek hizmet kalitemizi
daima en yukarıda tutuyoruz. Bizim en büyük
motivasyonumuz, kendi kültürümüzden geliyor.
Türk misafirperverliğini havaya taşıyarak bizi tercih
eden tüm yolcularımıza en iyi deneyimi yaşatmayı
hedefliyoruz. Bizi havacılık sektörünün zirvesine
taşıyan bu motivasyonun meyvelerini toplamaya
başlıyoruz. Toplam uçuş noktası bazında dünyanın
en büyük dördüncü havayolu olan Türk Hava Yolları
yılsonu itibariyle iç hatta 49, dış hatta 235 noktaya
uçuş gerçekleştiriyor. 113 ülkede 284 şehir ve 51’i
ülkemizde olmak üzere 287 havalimanına uçuş
gerçekleştirirken 113 ülke ile dünyanın en fazla
ülkesine ve 236 havalimanı ile dünyanın en fazla dış
hat noktasına uçan hava yolu olma özelliğini elimizde
bulunduruyoruz.
Ortaklığımızın uçuş haritasına bölge bazında
baktığımız zaman oldukça etkileyici rakamlarla
karşılaşıyoruz. Yükselmekte olan Orta Doğu
pazarında 34, geleceğin yıldızı Afrika pazarında 48
ve güçlü potansiyeliyle dikkat çeken Uzak Doğu/Orta
Asya pazarında 34 noktaya uçuyoruz.
İYI DENEYIM, MUTLU YOLCU
Bizi diğerlerinden farklı kılan değerin havada
sunduğumuz deneyim olduğuna inandık ve 2015
yılı boyunca siz değerli yolcularımıza beklentilerin
ötesinde bir uçuş deneyimi yaşatmak için kültürel
değerlerimiz ve marka esaslarımız ışığında hayata
geçirdiğimiz yenilikçi hizmetlerimizi sunmaya
başladık.
Bu hizmetlerden birisi olan özel yolcu salonlarımız,
yolcumuzun uçuş deneyiminde önemli bir yer
tutuyor. 2015 yılı sonu itibarıyla yurt dışında,
Moskova’da 1; Türkiye dış hatlarda 3 ve 12 tanesi iç
hat istasyonlarda olmak üzere toplamda 16 adet özel
yolcu salonumuz bulunmaktadır. Bu salonlarımızdan
2015 yılında yaklaşık 3,3 milyon yolcu hizmet
almıştır. Geçtiğimiz sene 1,6 milyon yolcunun
kullandığı İstanbul dış hatlar terminalinde bulunan
özel yolcu salonumuz, 2015’te “Dünya’nın En İyi
Business Class Özel Yolcu Salonu” ödülüne layık
görülmüştür. 2016 senesinde Washington, Nairobi
ve Hannover istasyonlarımızda da Türk Hava Yolları
markalı özel yolcu salonu açmayı planlıyoruz. Ayrıca
New York’ta da kendi markamıza ait özel yolcu
salonu açma girişimlerimiz de devam etmektedir.
Yolcularımıza verdiğimiz değerin en önemli sembolü
olan ödüllerimize bu sene de yenilerini ekledik.
Dünyanın en prestijli hava yolu ödüllerinden olan
Skytrax ödüllerinde 5. kez üst üste Avrupa’nın En İyi
Havayolu Şirketi ödülüne layık görüldük. Bu ödülle
sınırlı kalmadık, dünyanın “En İyi Business Class
Özel Yolcu Salonu”, “En İyi Business Class Özel
Yolcu Salonu İkramı” ve “Güney Avrupa’nın En İyi
Havayolu Şirketi” ödüllerinin sahibi de olduk. Turkish
Cargo ise 2015 yılında Air Cargo News Dergisi
tarafından 31.si düzenlenen ve sektör genelinde
en saygın etkinlik sayılan “Yılın Kargo Havayolu”
ödül töreninde “Avrupa’nın En İyi Kargo Havayolu”
ödülünün sahibi oldu.
Biz sadece yolcularımıza değil, onların hem şahsi
hem ticari kargolarına da en iyi ve güvenli hizmeti
vermeyi hedefliyoruz. Alt markamız olan Turkish
Cargo 2015 yılında yeni açılan hatlarıyla birlikte uçuş
noktası sayısını 47’ye çıkararak %7,7’lik büyüme
oranı kaydetti ve 720 bin ton kargo ve posta
taşıdı. Yıl boyunca yaptığımız geliştirmeler ile kargo
filomuzu ve ağımızı genişlettik. 2016 yılı boyunca
Turkish Cargo olarak gelirde %14,3, taşınan tonajda
ise %13,8 oranında büyüme hedefliyoruz.
ÇALIŞANLARIMIZ EN BÜYÜK KAZANCIMIZ
Türk Hava Yolları, ülkesinin bayrak taşıyıcı hava
yolu olarak tüm çalışanları için üst düzey bir kariyer
deneyimi hedefliyor. Bugün Türk Hava Yolları, 26
bin kişiye istihdam sağlayan, 16 şirketlik ciddi bir
ekonomik güç haline gelen iştiraklerimizle birlikte
50 binden fazla çok kültürlü çalışandan oluşan
dev bir aile. Bu aile sadece bir istihdam imkânı
sunmaktan öte, çalışanın gelişimine yönelik yetkin bir
akademi hükmünde. Devamlı gelişimi teşvik eden ve
destekleyen yapımızla sadece istihdam sağlamıyor,
aynı zamanda “Leaders of Tomorrow” gibi yönetici
yetiştirme programlarıyla havacılık sektöründe
gelişmek isteyen çalışanlarımıza büyük bir fırsat
sunuyoruz. 2015 yılında bu çabalarımız önemli
bir ödül ile de taçlandı. Türk Hava Yolları Havacılık
Akademisi, 2015 yılında Global Council of Corporate
Universities (Küresel Kurumsal Üniversite Konseyi)
tarafından Türkiye’de ilk resmi kurumsal üniversite
tanınırlığını almaya hak kazandı.
DEĞERLI PAYDAŞLARIMIZ,
Yukarıda özetlemeye çalıştığımız 2015 yılı
başarılarımızın altında kendimize şiar edindiğimiz
bazı önemli ilkeler var. Türk milleti olarak bizler
biliyoruz ki, evimizde ağırladığımız her bir misafire
nasıl davranıyorsak havadaki yolcularımıza da
öyle davranmalı ve onlara Türk misafirperverliğini
keyifli farklılıklar ile sunmalıyız. Birçok ilki başaran
Türkiye’nin en değerli markası Türk Hava Yolları,
günden güne çıtayı daha yukarı taşımaya devam
edecek.
Bu başarılar, sadece Türk Hava Yolları özelinde değil,
tüm iş ortaklarımız için de önemli bir kazanım oldu.
Ortaklığımızı sektördeki aktörlerden ayıran geniş
uçuş ağı, düşük maliyet yapısı ve İstanbul gibi bir
doğal hub’a sahip olma özellikleri, doğru stratejiler ile
birleştirildiğinde büyük bir değer haline geldi. Sene
boyunca kurduğumuz yeni iş birlikleri ve ortaklıklar ile
karşılıklı gelişim hız kesmeden devam etti.
HİSSEDARLARIMIZA
Önümüzdeki yıl özelinde konuşmamız gerekirse,
2016 yılı sonunda toplam uçak sayımızı 240 dar
gövde, 87 geniş gövde ve 12 kargo uçağı olmak
üzere 339’a yükseltmeyi hedefliyoruz. Yıl boyunca
yolcu doluluk oranının %78’ olmasını bekliyor,
kapasitemizi toplamda %21 artırarak 186 milyar
AKK’ya ulaşmak istiyoruz. Bu rakamı bölgeler
bazında ele almak gerekirse; Türkiye’de %11,
Amerika’da %31, Afrika’da %27, Uzak Doğu’da %23,
Avrupa’da %17 ve Orta Doğu’da %17 kapasite artışı
hedefliyoruz. Tarifeli seferlerde iç hatlarda 30,6
milyon; dış hatlarda 40,8 milyon olmak üzere, özel
kira ve hac-umre yolcusu ile birlikte toplam 72,4
milyon yolcu taşımayı ve söz konusu ticari faaliyetler
neticesinde yaklaşık 12,2 milyar ABD doları tutarında
satış geliri elde etmeyi hedefliyoruz.
Dünyada en fazla ülkeye uçan havayolu olan
Türk Hava Yolları, geniş gövde filo yatırımları
ile uzun menzildeki operasyonu başta olmak
üzere kapasite artışları ve yeni hat açılışlarından
sağlanacak transfer yolcu artışı ile dünyanın
önde gelen havayolları arasındaki yerini korumayı
hedeflemektedir. Türk Hava Yolları ayrıca servis
kalitesinin geliştirilmesi, Business Class yolcu
gelirlerinin artırılması ve kargo operasyonunun
büyütülmesi ile ortaklık birim gelirlerinin yukarıya
çekilmesini hedeflemektedir.
İştirakleri ile birlikte yaklaşık 50 bin kişiye istihdam
sağlayan 2015 yılında 7 milyar doların üzerindeki
ihracat büyüklüğü ile Türkiye’nin en büyük
ihracatçısı konumunda olan Türk Hava Yolları,
İstanbul’un küresel bir havacılık merkezi olması
yolunda Türkiye’nin en büyük global markası olarak
istikrarlı bir şekilde büyümeye devam etmektedir.
Bize duydukları güveni daima arkamızda
hissettiğimiz çalışma arkadaşlarımız, iş ortaklarımız
ve hissedarlarımızla dünya havacılık sektörünün
ses getiren, en önemli oyuncularından biri olduk. Bu
noktada tüm paydaşlarımıza sonsuz teşekkür ediyor
ve nice böyle büyük başarıları sizlerle paylaşmayı
temenni ediyorum.
M. İLKER AYCI
YÖNETIM KURULU VE İCRA KOMITESI BAŞKANI
13
14
YÖNETİM KURULU
M. İLKER AYCI
Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı
1971 İstanbul doğumlu olan M. İlker Aycı, 1994
yılında Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu
Yönetimi Bölümünden mezun olduktan sonra 1995
yılında İngiltere’de Leeds Üniversitesi Siyaset
Bilimi Bölümünde araştırmacı olarak bulunmuş,
1997 yılında ise Marmara Üniversitesi İngilizce
Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans programından
mezun olmuştur. İş hayatına 1994 yılında
başlayan AYCI, Kurtsan İlaçları A.Ş., İstanbul
Büyükşehir Belediyesi, Universal Dış Ticaret A.Ş.
şirketindeki çeşitli görevlerin ardından 2005 ve
2006 yılları arasında Başak Sigorta A.Ş. ve 2006
ve 2011 yılları arasında Güneş Sigorta A.Ş. Genel
Müdürlüğü, 2011 ve 2015 yılları arasında Türkiye
Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı, 2013
ve 2015 yılları arasında Dünya Yatırım Ajansları
Birliği Başkan Yardımcılığı ve Başkanlığı görevlerini
yürütmüş, 2015 yılı Nisan ayı itibarıyla Türk Hava
Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı
olarak seçilmiştir. Aynı zamanda, Türkiye Sigorta
ve Reasürans Şirketleri Birliği, DEİK Türk-Çin İş
Konseyi, Vakıf Emeklilik A.Ş., VakıfBank Güneş
Sigorta Spor Kulübü (2008 Avrupa Challenge Cup
Şampiyonu) ve Türk Hava Yolları Spor Kulübü gibi
kurumlarda Yönetim Kurulu Üyeliği ve Başkanlık
gibi görevler de üstlenmiş olan Aycı, İngilizce ve
Rusça bilmektedir.
E-posta: [email protected]
DOÇ. DR. TEMEL KOTIL
Genel Müdür, Yönetim Kurulu ve
İcra Komitesi Başkan Vekili
1959 yılında doğan Kotil, İstanbul Teknik
Üniversitesi (İTÜ) Uçak Mühendisliği bölümünden
1983 yılında mezun olmuş, 1986’da ABD’nin Ann
Arbor kentindeki Michigan Üniversitesi’nin uçak
mühendisliği bölümünde yüksek lisansını, 1987’de
de aynı üniversitede makine mühendisliği dalında
ikinci yüksek lisansını, 1991’de de yine Michigan
Üniversitesinde makine mühendisliği bölümünde
doktorasını tamamlamıştır. Kotil, 1991-93 yılları
arasında İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesinde
Havacılık ve İleri Kompozit Laboratuvarları’nın
kuruculuğu ve yöneticiliğini yapmıştır. İTÜ Uçak ve
Uzay Bilimleri Fakültesi’nde Yardımcı Doçent ve
Doçent olarak hizmet veren Kotil, aynı fakültede
Bölüm Başkan Yardımcılığı ve 1993-94 yıllarında da
Fakülte Dekan Yardımcılığı görevlerini yürütmüştür.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Araştırma,
Planlama ve Koordinasyon Daire Başkanı olarak
görev yaptıktan sonra, 2001 yılında ABD’de Illinois
Üniversitesi’nde Misafir Profesör olarak hizmet
vermiş ve daha sonra New York’ta AIT Inc’de
Araştırma ve Mühendislik Bölümü Başkanlığı’nı
yürütmüştür. 2003 yılında Türk Hava Yolları’ndaki
kariyerine Teknik Genel Müdür Yardımcısı olarak
başlayan Kotil, 2005 yılında Türk Hava Yolları Genel
Müdürlüğü’ne atanmıştır. 2006 yılında IATA Yönetim
Kurulu Üyeliğine seçilmiştir. 2010 yılında ise Yönetim
Kurulu Üyeliğine seçildiği Avrupa Havacılık Birliği’nin
(Association of European Airlines-AEA) 2012-2013
yılları arasında Başkan Yardımcısı, 2014 yılında ise
Başkanı olmuştur. Evli ve dört çocuk babası olan
Kotil’in birçok araştırma ve bilimsel yayını vardır.
İSMAIL CENK DILBEROĞLU
Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyesi
1975 İstanbul doğumlu olan İsmail Cenk
Dilberoğlu, Marmara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nden mezun olmuştur. 1999–2003
yılları arasında kendi ofisinde, 2003 yılından
bugüne dek Kollektif Hukuk Bürosu ismi altında
ortaklık yapısı içerisinde, yoğunluklu olarak ticaret
hukuku, şirketler hukuku, iş hukuku, vergi hukuku,
icra-iflas hukuku alanlarında olmak üzere şirketler
danışmanlığı alanlarında avukatlık mesleğini icra
etmektedir. 1999 yılında Ensar Vakfı Mütevelli
Heyeti’ne seçilmiş, 2011 yılına kadar Mütevelli
Heyet Başkan Yardımcısı olarak görev yapmıştır.
2011 yılından bu yana Ensar Vakfı Mütevelli Heyet
Başkanlığı görevinde bulunmaktadır. Evli ve üç
çocuk babasıdır.
HİSSEDARLARIMIZA
İSMAIL GERÇEK
Yönetim Kurulu Üyesi
1963 yılında Çanakkale’nin Çan ilçesinde dünyaya
gelmiştir. 1985 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal
Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden
mezun olmuş, 1992-94 yılları arasında ABD’de
ekonomi yüksek lisansı yaparak para-banka
anabilim dalında MA (Master of Arts) derecesi
almıştır. İstanbul Üniversitesi’nde Mali Hukuk
alanında doktora tez çalışmasını sürdürmektedir.
1985 yılında Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu’nda
Maliye Müfettiş Yardımcısı olarak çalışmaya
başlayan Gerçek, 1998 yılına kadar Maliye
Müfettişi ve Maliye Başmüfettişi olarak görev
yapmıştır. 1995-1997 yılları arasında İstanbul
Defterdar Yardımcılığı görevine vekâlet eden
Gerçek, Tekel, Birleşik Fon Bankası gibi çeşitli
kurumlarda Denetim Kurulu Üyeliği yapmıştır.
Halen, Yeminli Mali Müşavir ve Bağımsız Denetçi
olarak mesleki faaliyetini sürdüren Gerçek,
ayrıca, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, Fatih
Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mütevelli Heyet
Başkanlığı görevini yürütmektedir.
PROF. DR. MECIT EŞ
1953 Samsun doğumlu olan Mecit Eş, 1974 yılında
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun
olmuştur. Bazı memuriyetlerin ardından Anadolu
Üniversitesi’nde akademik çalışma alanına geçen
Eş, 1985 yılında doktorasını tamamlamış, 1990
yılında Doçent ve 1996 yılında Profesör unvanını
almıştır. 1992-2012 döneminde Dumlupınar
Üniversitesi İİBF’de Maliye Bölümü Öğretim
Üyesi olarak çalışmış olan Prof. Dr. Mecit Eş,
halen İstanbul Ticaret Üniversitesi Ticari Bilimler
Fakültesi’nde mesleki faaliyetini sürdürmektedir.
Alanıyla ilgili birçok kitap ve makaleye imza atmış
olan Eş, evli ve üç çocuk babasıdır.
15
MEHMET BÜYÜKEKŞI
1961 yılında Gaziantep’te dünyaya gelmiştir.
1984 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık
Fakültesi’ni bitirmiş, Marmara Üniversitesi İşletme
Kurslarına, 1988 yılında İngiltere’de İşletme ve
İngilizce Dil Kurslarına katılmıştır. Halen, Türkiye
İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı, Türk Eximbank
Yönetim Kurulu Üyesi, Türk Hava Yolları (THY)
Yönetim Kurulu Üyesi, İstanbul Sanayi Odası (İSO)
Meclis Üyesi, İstanbul Kalkınma Ajansı Yönetim
Kurulu Üyesi, İstanbul Deri ve Deri Mamulleri
İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Üyesi,
Ziylan Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi ve
ayrıca DEİK Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve
DEİK İcra Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır.
Daha önce Türkiye Deri Vakfı (TÜRDEV) Yönetim
Kurulu Üyeliği, TOBB-BİS Organize Sanayi ve
Teknoloji Bölgeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği,
TOBTİM Uluslararası Ticaret Merkezi A.Ş.
Yönetim Kurulu Üyesi, Turkish Do&Co Yönetim
Kurulu Üyesi, Türkiye Ayakkabı Sanayicileri
Derneği (AYSAD) Başkanlığı, Enerji Verimliliği
Derneği (ENVERDER) Yönetim Kurulu Üyeliği,
B20 Yürütme Kurulu Üyeliği yapan Büyükekşi,
ayrıca 2000-2006 yılları arasında İstanbul Deri
ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB)
Yönetim Kurulu Başkanlığı ve 1997-2008 yılları
arasında Türkiye Ayakkabı Sektörü Araştırma
Kurumu ve Eğitim Vakfı (TASEV) Kurucu Başkanlığı
görevlerinde bulunmuştur. Evli ve üç çocuk
babası olan Büyükekşi, İngilizce bilmektedir.
16
YÖNETİM KURULU
OGÜN ŞANLIER
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi
1974 doğumlu Ogün Şanlıer, 1999 yılında, Marmara
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun
olmuş, aynı üniversitenin Fransızca Siyaset ve
Devlet Yüksek Lisans Programı’na devam etmiştir.
1999-2001 yıllarında Anadolu Holding, Anadolu
Isuzu Otomotiv San. Tic. A.Ş.’de Kuzey Afrika
Bölge Müdürlüğü görevini ifa eden Şanlıer, 20022007 yıllarında Feniş Holding, Feniş Dış Ticaret
A.Ş.’de İhracat Müdürlüğü görevinde bulunmuştur.
2007-2013 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanlığı’nda Yöneticilik yapan Şanlıer, halen
kurucusu olduğu İstanbul Medya Akademisi A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini ifa etmektedir.
Fransızca, İngilizce ve Almanca bilen Ogün Şanlıer
evli ve iki çocuk babasıdır.
MUZAFFER AKPINAR
1962 doğumlu, Saint Michel Fransız Lisesi ve
Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi
mezunu olan Muzaffer Akpınar, iş hayatına
1986 yılında Penta Tekstil’in kurucu ortağı
olarak başlamış, 1993 yılında KVK Mobil Telefon
Hizmetleri AŞ’de CEO’luk görevini üstlenmiştir.
Daha sonra MV Holding AŞ’nin CEO’su olarak
görev yapan Akpınar, Fintur Holding BV’nin
de oluşum sürecinde aktif olarak rol almıştır.
Muzaffer Akpınar, 1 Ocak 2002 tarihinden
2006 Temmuz ayına kadar Turkcell CEO’luğu
görevini yürütmüştür. Girişimci ve yatırımcı olarak
yenilenebilir enerji, teknoloji, kimyevi maddeler
ve inşaat sektörlerinde faaliyetlerine devam
etmektedir. Akpınar, evli ve iki çocuk babasıdır
ARZU AKALIN
1973 Almanya doğumludur. Eğitiminin bir kısmını
Almanya’da tamamlamış, İstanbul Vefa Poyraz
Lisesi’nin ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nden okul birincisi olarak mezun
olmuştur. Lisans eğitiminin ardından 1995 yılında
İstanbul Üniversitesi’nde Kamu Hukuku alanında
yüksek lisans eğitimine başlamıştır. Profesyonel
iş hayatına 1997 yılında başlamış, 11 yıl özel
bir şirkette marka ve patent hukuku alanındaki
çalışmasından sonra, 2010 yılında kendi hukuk
bürosunu kurmuştur. Ticaret hukukunda özellikle
sınai haklar hukuku alanında uzmanlaşan Akalın’ın
Marka ve Patent vekilliği de bulunmaktadır. Ana
dili düzeyinde Almanca bilmektedir. Hâlihazırda
Almanya’da Bremen Üniversitesi’nde hukuk
doktorası çalışmalarını sürdürmekte, aynı
zamanda Türkiye Gençlik Eğitim Vakfı’nın Yönetim
Kurulu Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
17
MİSYON VE VİZYON
MISYON
↗↗ Ortaklığın uzun menzilli uçuş ağı (network)
yapısını büyüterek küresel hava yolu şirketi
kimliğini geliştirmek,
↗↗ Ortaklığın teknik bakım ünitesini, bölgesinde
önemli bir teknik bakım üssü haline getirerek
teknik bakım hizmetleri sağlayıcısı olma
kimliğini geliştirmek,
↗↗ Ortaklığın yer hizmetleri ve uçuş eğitimi dâhil
stratejik önemi olan her türlü sivil havacılık
alanında hizmet sağlayıcısı olma kimliğini
geliştirmek,
↗↗ Ortaklığın yurt içi hava taşımacılığındaki lider
konumunu muhafaza etmek,
↗↗ Ortaklığın yurt dışındaki imajını geliştirecek
ve pazarlama imkânlarını yükseltecek şekilde
kendi uçuş ağını tamamlayacak küresel
bir hava yolu ittifakı ile iş birliğine girerek
kesintisiz ve kaliteli uçuş hizmeti sunmasını
sağlamak,
↗↗ İstanbul’u önemli bir uçuş merkezi (hub)
haline getirmek,
↗↗ Ayrıca, Sivil Hava Taşımacılığı (SHT)
sektöründe Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin
Bayrak Taşıyıcısı kimliğiyle; uçuş emniyeti,
güvenilirliği, ürün yelpazesi, hizmet kalitesi
ve rekabetçi konumu ile tercih edilen,
Avrupa’nın önde gelen ve küresel ölçekte
faal hava yolu olmak.
VIZYON
↗↗ Sektör ortalamalarının üstündeki büyüme
trendinin sürdürülmesi,
↗↗ Operasyonel emniyet seviyesinin sürekli
olarak iyileştirilmesi ve operasyonel
mükemmeliyet,
↗↗ Dünyada parmakla gösterilen hizmet
anlayışı,
↗↗ Düşük maliyetli taşıyıcılara denk birim
maliyetleri,
↗↗ Sektör ortalamalarının altında satış ve
dağıtım giderleri,
↗↗ Rezervasyon, biletleme ve uçağa biniş
işlemlerini kendisi yapan sadık müşterileri,
↗↗ Kurumdan elde edeceği yararın, yarattığı
katma değerle orantılı olduğunu bilen ve
kendini geliştiren personel yapısı,
↗↗ Üyesi bulunduğu “Star İttifak” ortaklarına iş
yaratan ve onların sunduğu potansiyelden iş
çıkaran ticari ataklık,
↗↗ Hissedarlarının ve tüm fayda sahiplerinin
menfaatini birlikte gözeten modern
yönetişim ilkelerini benimsemiş yönetimi ile
belirginleşen bir hava yolu olmak.
18
STRATEJİLER
Sürdürülebilir Büyüme ve Kârlılık
Marka Bilinirliği ve Tercih Edilirlik
“Dünya Daha Büyük. Keşfet.” mottosuyla uçuş ağını genişletmeye devam eden
Türk Hava Yolları, müşterilerine sağladığı geniş uçuş ağı ve yüksek hizmet
Türk Hava Yolları, farklı noktalardan gelen taleplerin doğru analiz edilmesiyle
kalitesi ile bugün en çok tercih edilen hava yollarından biridir. Dünyaca tanınan
uçuş ağını yönetmektedir. 2014 yılında 108 ülkeden toplam 264 noktaya uçuş
ünlülerin yer aldığı reklam filmlerinin ve avantajlı uçuş kampanyalarının
imkânı sağlayan Türk Hava Yolları, 2015 sonu itibarıyla uçulan ülke sayısını 113’e,
yardımıyla marka bilinirliğini artıran Ortaklığımız, sadece var olan müşterilerinin
uçuş noktası sayısını 287’ye çıkarmıştır. Dünyanın en fazla dış hat noktasına
sadakatini artırmakla kalmamakta, aynı zamanda hedef yolcu kitlesine giderek
uçan Türk Hava Yolları, aynı zamanda dünyanın en fazla büyük uçuş ağına
daha kolay ulaşabilmektedir. Türk Hava Yolları, dünyanın takip ettiği farklı spor
sahip dördüncü hava yolu olma özelliğine sahiptir. Aynı zamanda Afrika ve Orta
alanlarındaki takımlara ve oyunculara sağladığı sponsorluklarla da bilinirliğini
Doğu’da yolcularına en çok bağlantı olanağı sunan hava yoludur. Ortaklığımızın
pekiştirmektedir. Türk Hava Yolları, son olarak, 10 Haziran-10 Temmuz 2016
güçlü bir uçuş ağına sahip olmasının en önemli nedeni, genç ve güçlü bir
tarihleri arasında yapılacak olan Avrupa Futbol Şampiyonası EURO 2016’ya
filosunun olmasıdır. 2014 yılsonu itibarıyla filosunda yaş ortalaması 7,2 olan
resmi sponsorluğunu açıklayarak dikkatleri üstüne çekmiştir. Ortaklık,
261 adet uçak bulunan Türk Hava Yolları, 2015 yılı sonu itibarıyla uçak sayısını
uygulamaya koyduğu ve yeni planladığı projeler ve sponsorluklar ile önümüzdeki
299’a çıkarmış, yaş ortalamasını 7,0’ye indirmiştir. Türk Hava Yolları güçlü
dönemde de marka bilinirliğini, farkındalığını ve değerini daha da artırmayı
büyümesini devam ettirerek 2023 yılına kadar 500 uçaklık bir filoya ulaşmayı
hedeflemektedir.
hedeflemektedir. Ortaklığımız, İstanbul’un coğrafik avantajı ve önümüzdeki
yıllarda yeni havalimanının devreye girmesi ile birlikte, geniş filo yapısıyla hem
direkt hem de transit yolcu potansiyelini artıracak şekilde en fazla noktaya
ulaşım sağlayan ve en çok tercih edilen hava yollarından biri olma başarısını
sürdürmeyi hedeflemektedir.
DAHA FAZLA LİSAN
Dünyada en fazla ülkeye uçan
havayolu şirketi Türk Hava Yolları,
yolcularıyla aynı dili konuşmak
için girişimlerini sürdürüyor.
Şu anda Atatürk Havalimanı’ndaki
Transfer Desk’inde 8 dile ulaşan
Türk Hava Yolları, kabinde farklı
dilleri bilen görevli sayısını
artırmak için üniversitelerle
işbirliğine gidiyor.
ÖZEL ŞOFÖRLÜ
TRANSFER
Business Class misafirlerine
farklı projeler geliştirmeye devam
ediyor. Business Class yolcusuna
şoförlü transfer hizmeti için çalışmalar
devam ediyor. Bu özel hizmetin
kalkış ve iniş havalimanlarında
verilmesi planlanıyor.
HİSSEDARLARIMIZA
19
Müşteri Odaklılık
Çalışanlara Değer Katmak
Geçmişte en büyük şirketler, ürünlerine odaklanarak onları tercih edecek
Türk Hava Yolları, sağladığı çalışma ortamı, sosyal imkânlar ve kariyer imkânları
olan müşterileri arka planda bırakmaktaydı. Bugün ise en başarılı şirketler,
ile müşterileri gibi çalışanlarına da önem verdiğini göstermektedir. Servisin her
ürün odaklı olmak yerine müşteri odaklı stratejiler belirleyerek büyümektedir.
aşamasında güler yüzlü olma politikasını takip eden Ortaklığımız, çalışanların
Müşteri odaklı olmanın büyük önem taşıdığı havacılık sektöründe, hava yolları
verimli ve mutlu olmasının ve bağlılığının bu politikada en büyük etken
gelişen teknolojiyi ve değişen düzenlemeleri, müşteri beklentilerini en iyi
olduğunun farkındadır. Bu nedenle gerçekleştirilen sürpriz aktiviteler ile çalışan
şekilde karşılamak amacıyla kullanmaktadır. Müşteri beklentilerini karşılamanın,
memnuniyetini ve motivasyonunu artırıcı bir çalışma ortamı sunulmaktadır.
müşterinin kim olduğunu doğru şekilde analiz etmekten geçtiğinin farkında
Ortaklığımız, sunduğu eğitim fırsatlarıyla da çalışanlarının, hem kendi
olan Ortaklığımız, müşterilerin fiyat, zaman ve serviste kalite konularındaki
kariyerlerine hem de Ortaklığın marka bilinirliğine fayda sağlamalarına yardımcı
hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak stratejilerini belirlemektedir. Müşteri
olmaktadır. Gelecek yıllarda da çalışanların verimliliğini ve işe bağlılığını artırıcı
memnuniyetinin verilen hizmetin her aşamasında olması gerektiğini savunan
yeni politikalar uygulamaya devam edecektir.
Türk Hava Yolları, bu amaca uygun olarak güler yüzlü çalışanları ile birlikte
uçuş öncesi ve uçuş boyunca farklı alternatifler sunmaktadır. Türk Hava Yolları,
hem uçuş öncesinde zamandan kazanç sağlayan kullanıcı dostu internet
sayfası ve havalimanlarında bulunan kullanımı kolay kiosklar ile verdiği check-in
hizmetleriyle; hem uçuş sırasında sağladığı farklı konseptteki servisleriyle, uçak
içi eğlence seçenekleriyle, kişiye özel sürpriz özel gün kutlamalarıyla, ev konforu
sunan uyku seti gibi ekstra hizmetleriyle; hem de uçuş sonrasında bağlantılı
uçuşlarını beklerken kendilerini evlerinde hissedecekleri lounge hizmetiyle
yolcularına uçuş deneyimlerinin her aşamasından memnun kalacakları bir
hizmet sunmayı hedeflemektedir. “Airline of the Year Award (CAPA,2013)”,
“Winner of Air Transport World-Market Leadership Award ‘(ATW, 2011)”, “Best
Airline in Europe” (beş yıl üst üste) (SKYTRAX,2015), “Best Business Class
Catering in the World”, “Best Business Class Catering in Lounge in the
World” ödülleri, müşterilerin kendilerini özel hissetmeleri için üretilen farklı
fikirlerin uygulanmasıyla kazanılmıştır. 2016 yılını “Kalplere Dokun” sloganıyla
müşterilerimizin kalbine dokunma yılı ilan eden Türk Hava Yolları, müşteri ile
temas olunan tüm süreçleri çıkararak bu süreçlerin iyileştirilmesine yönelik
projeler geliştirmektedir.
20
BAĞLI ORTAKLIKLAR VE
İŞTİRAKLER
Türk Hava Yolları’nın
3’ü doğrudan ve 10
tanesi de müşterek
olmak üzere toplam
13 adet iştiraki
bulunmaktadır.
Türk Hava Yolları, nitelikli ve deneyimli kadrosu ve
grup şirketleri ile havacılık sektöründe lider olma
yolunda küresel marka kimliğini güçlendirmeye
devam etmektedir.
Ortaklığın 3’ü doğrudan ve 10 tanesi de müşterek
olmak üzere toplam 13 adet iştiraki bulunmaktadır.
Türk Hava Yolları, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri
ile maliyetlerini düşürürken operasyonlarında
esneklik, kalite ve verimlilik sağlamakta, böylelikle
havacılık sektöründeki rekabetçi gücünü ve
etkinliğini artırmaktadır.
Hem ulaşım sektörünün hem de Türk uçak
sanayiinin gelişimine katkıda bulunan Şirketlerimiz,
sektördeki diğer müşterilere de hizmet vererek
birer kâr merkezi haline gelmiş; konsolide kârlılığa
ve hissedar değeri yaratımına katkıda bulunur
hale gelmiştir.
2015 yılı sonu itibarıyla 45 binin üzerinde kişinin
çalıştığı çok büyük bir aile haline gelen Türk Hava
Yolları ve Grup şirketleri, önümüzdeki dönemlerde
de ülkemiz için büyük bir istihdam kaynağı olmaya
devam edecektir.
HİSSEDARLARIMIZA
Çalışan Sayısı
Gelir
5.646
950
milyon ABD doları
↗↗ Başta Türk Hava Yolları olmak
üzere 100’den fazla yerli ve
yabancı hava yolu şirketine bakım,
onarım ve teknik destek hizmetleri
sunmaktadır.
THY TEKNIK A.Ş.
2006 yılında %100 Türk Hava Yolları
sermayesiyle kurulan ve Haziran 2015’te
Türk Hava Yolları HABOM A.Ş. ile birleşen
THY Teknik A.Ş., 5.700’e yakın çalışanı ve
iştirakleri ile bölgesinde hava taşımacılığı
sektöründe önemli bir teknik bakım üssü
haline gelmeyi hedeflemektedir. Bu
doğrultuda bakım, onarım hizmetlerinin
yanı sıra, hava yolu sektörü ile ilgili her
türlü teknik ve altyapı desteği sağlamak
amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir.
Çalışan Sayısı
Gelir
21
3.504
1.226
milyon ABD doları
↗↗ Almanya ile Türkiye arası charter
uçuşlarda pazar lideri konumundaki
hava yolu firmasıdır.
Çalışan Sayısı
Gelir
426
1.825
milyon ABD doları
↗↗ İstanbul Atatürk Havalimanı başta
olmak üzere yurt içi meydanlarında
jet akaryakıt depolama ve ikmal
hizmeti vermektedir.
GÜNEŞ EKSPRES HAVACILIK A.Ş.
(SUN EXPRESS)
1989 yılında Türk Hava Yolları ve
Lufthansa’nın %50-%50 ortaklığı ile
kurulmuştur.
TÜRK HAVA YOLLARI OPET HAVACILIK
YAKITLARI A.Ş.
2009 yılında Türk Hava Yolları ve OPET
Petrolcülük A.Ş.’nin %50-%50 ortaklığı ile
kurulmuştur.
İlk uçuşunu 1990’da yapan Şirket,
charter pazarında uzun yıllar hizmet
verdikten sonra, 2001 yılında başlattığı
Antalya-Frankfurt uçuşlarıyla Türkiye’nin
yurt dışına tarifeli sefer düzenleyen ilk
özel hava yolu şirketi olmuştur. 2011
yılında Frankfurt’ta kurulan Sun Express
Almanya ile birlikte 2015 yılı sonu itibarıyla
68 uçaklık filoyla ve 3.500’ü aşan
personeliyle hizmet vermektedir. 2015 yıl
sonu itibariyle Sun Express Türkiye’nin
25 uçağı Anadolu Jet operasyonlarını icra
etmektedir.
1 Temmuz 2010 itibarıyla faaliyetlerine
başlayan Türk Hava Yolları OPET
Havacılık Yakıtları A.Ş., Türkiye’deki en
büyük jet yakıtı entegre tesisine sahiptir.
Türkiye genelinde tüm havalimanlarında
müşterilerine akaryakıt ikmali yapabilir
konuma gelen Türk Hava Yolları OPET
Havacılık Yakıtları A.Ş., 2015 yılında 4
milyon metreküpü aşan jet yakıtı satışıyla
sektöründe pazar liderliğini sürdürmüştür.
22
İŞTİRAKLER
Çalışan Sayısı
Gelir
9.654
257
milyon ABD doları
↗↗ İstanbul Atatürk Havalimanı
başta olmak üzere Türkiye’de
sekiz havalimanında yer hizmeti
vermektedir.
TGS YER HIZMETLERI A.Ş.
2009 yılında Türk Hava Yolları ve Havaş
Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş.’nin
%50-%50 ortaklığı ile kurulmuş olan TGS,
2010 yılı başından bu yana faaliyetlerini
sürdürmektedir.
İstanbul Atatürk Havalimanı ile beraber
İstanbul Sabiha Gökçen, Ankara
Esenboğa, İzmir Adnan Menderes,
Antalya, Adana, Bodrum ve Dalaman
havalimanlarında Türk Hava Yolları ve Sun
Express başta olmak üzere birçok yerli ve
yabancı hava yolu şirketine hizmet veren
Şirket, 2015 yılı içerisinde 10 bine yaklaşan
personeli ile 650 bine yaklaşan sefere ve
88 milyonun üzerinde yolcuya uluslararası
standartlarda hizmet sunmuştur.
Çalışan Sayısı
Gelir
5.111
377
milyon ABD doları
↗↗ Başta Türk Hava Yolları olmak
üzere 60’tan fazla yerli ve yabancı
hava yolu şirketine ikram hizmeti
sunmaktadır.
TÜRK HAVA YOLLARI DO&CO İKRAM
HIZMETLERI A.Ş.
2007 yılında Türk Hava Yolları ve
Avusturya kökenli Do&Co AG’nin %50-%50
ortaklığı ile kurulmuştur.
İstanbul Atatürk Havalimanı merkez
olmak üzere Türkiye’de dokuz noktada
kurulmuş mutfakları ile yerli ve yabancı
hava yolu şirketlerine ikram hizmeti
sunmaktadır. Mutfaklarında günde yaklaşık
190 bin yemek üretilmekte, her tabak
Turkish Do&Co aşçıları tarafından özenle
hazırlanmaktadır. Türk Hava Yolları’nın
uçak içi ikram kalitesi Turkish Do&Co
ile önemli bir ölçüde artış göstermiş,
uluslararası birçok ödül kazanılmasını
sağlamıştır.
Çalışan Sayısı
Gelir
268
240
milyon ABD doları
↗↗ Türkiye’deki ve yakın bölgelerdeki
müşterilerine motor bakım, tamir
ve revizyon hizmeti sunmaktadır.
PRATT&WHITNEY TÜRK HAVA YOLLARI
TEKNIK UÇAK MOTORU BAKIM MERKEZI
LTD. ŞTI.
2008 yılında Türk Hava Yolları ve United
Technologies iştiraki olan Pratt&
Whitney’in %49-%51 ortaklığı ile
kurulmuştur.
İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda
yaklaşık 25 bin metrekare alan üzerinde
kurulu bakım merkezi, yüksek teknolojide
çevre dostu kimliği ile tam kapasitede yıllık
yaklaşık 200 adet uçak motoruna bakım
sunabilecek durumdadır.
HİSSEDARLARIMIZA
Çalışan Sayısı
Gelir
31
10
milyon ABD doları
↗↗ HABOM’daki tesislerinde uçak
motor kaportası ve geri itki
sistemlerinin yüksek kalite
standartları ile bakım ve onarımını
sağlamaktadır.
GOODRICH TÜRK HAVA YOLLARI
TEKNIK SERVIS MERKEZI LTD. ŞTI.
2010 yılında Türk Hava Yolları ve Goodrich
iştiraki olan TSA Rina Holdings B.V.’nin
%40-%60 ortaklığı ile kurulmuştur.
Goodrich Türk Hava Yolları Teknik
Servis Merkezi, Türk Hava Yolları başta
olmak üzere yerli ve yabancı hava yolu
şirketlerine uluslararası standartlarda
hizmet vererek sektöründe önemli bir
oyuncu olmayı hedeflemektedir.
Çalışan Sayısı
Gelir
23
153
9
milyon ABD doları
↗↗ Üretimini yaptığı uçak kabin
içi sistemleriyle öncelikle Türk
Hava Yolları’nın ihtiyaçlarını
karşılamaktadır.
TCI KABIN İÇI SISTEMLERI
SAN. VE TIC. A.Ş.
2011 yılında kurulan şirketin, %30 hissesi
Türk Hava Yolları’na, %20 hissesi THY
Teknik A.Ş.’ye ve %50 hissesi Türk
Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TUSAŞ
-TAI)’ne aittir. TCI uçak kabin içi ürünleri
ve komponentlerinin tasarımını, üretimini,
lojistik desteğini, modifikasyonunu ve
pazarlamasını gerçekleştirilmektedir. Yaptığı
Ar-Ge çalışmaları ile Türk Hava Yolları için
ürettiği Boeing 737 galleylerinde 91 kg’lık
bir ağırlık tasarrufu sağlamayı başaran
TCI, Boeing nezdinde B-737 uçakları için
dünya çapında “Onaylı Tedarikçi Firma”
listesine girmeye hak kazanmış ve üçüncü
parti müşteriler için pazarlama faaliyetlerini
artırmıştır. Türk Hava Yolları filosundaki
Airbus A330’lar için üretilen beş shipset
galley üretimini tamamlayan Şirket, A330
uçakları “Onaylı Tedarikçi Firma” listesine
girme konusunda Airbus nezdinde
görüşmelere devam etmektedir.
Çalışan Sayısı
Gelir
40
7
milyon ABD doları
↗↗ Uçak koltuğu dizaynı,
üretimi, yedek parça üretimi,
modifikasyonu, pazarlanması ve
satışını yapan şirket, üretime 2013
yılı sonunda başlamıştır.
UÇAK KOLTUK ÜRETIM
SAN. VE TIC. A.Ş.
2011 yılında %45 hissesi Türk Hava Yolları,
%5 hissesi THY Teknik A.Ş. ve %50
hissesi Assan Hanil Grubu’na ait olmak
üzere kurulmuştur.
Araç koltuğunda Türkiye’nin lider firması
olan Assan Hanil Grubu işbirliğiyle kurulan
şirket, 2014 yılı başında Türk Hava
Yolları uçaklarına ilk üretilen koltuklarının
montajını gerçekleştirmiştir. İlerleyen
dönemlerde birçok hava yolu firmasına
koltuk dizaynı ve üretimi, yedek parça
üretimi, modifikasyonu ve satışını yapmayı
hedeflemektedir.
24
İŞTİRAKLER
Çalışan Sayısı
Gelir
10
1
milyon ABD doları
↗↗ Teknik bilgi, uluslararası deneyim,
uzman teknik personel ve güçlü
marka temelleri üzerine kurulu bir
işbirliğidir.
TURKBINE TEKNIK GAZ TÜRBINLERI
BAKIM ONARIM A.Ş.
2011 yılında THY Teknik A.Ş. ve Zorlu
O&M’nin %50-%50 ortaklığı ile kurulmuştur.
Yapılan anlaşma ile mevcut ortaklıkların
faaliyet alanı dışındaki CF-6 uçak
motorlarının ve enerji santrallerinde
kullanılan endüstriyel gaz türbinlerinin
bakım, onarım ve revizyon faaliyetlerinin
yürütülmesi amaçlanmaktadır.
Çalışan Sayısı
Gelir
12
Çalışan Sayısı
11
1
milyon ABD doları
↗↗ Aydın Çıldır Havalimanı’nda pist,
taksi yolu ve hangar gibi önemli
yatırımlarını tamamlayan şirket,
Türk Hava Yollarına eğitim uçuşları
için hizmet vermeye başlamıştır.
TÜRK HAVA YOLLARI AYDIN ÇILDIR
HAVALIMANI İŞLETME A.Ş.
2012 yılında %100 Türk Hava Yolları
sermayesi ile Aydın Çıldır Havalimanı’nın
işletmeciliğini yapmak, havacılık eğitimi
vermek, sportif ve eğitim amaçlı uçuşlar
düzenlemek, pist uzunluğuna uygun
uçak tipleri ile yolcu taşımacılığına yönelik
faaliyetlerde bulunmak üzere kurulmuştur.
Aydın Çıldır Havalimanı’nda pist, taksi
yolu ve hangar gibi önemli yatırımlarını
tamamlayan şirket, Türk Hava Yollarına
eğitim uçuşları için hizmet vermeye
başlamıştır. Şirket, ilerleyen dönemlerde
Türk Hava Yolları’nın ve havacılık
sektörünün pilot açığının kapatılmasında
büyük katkı sağlayacaktır.
↗↗ Şirket, satın alma anında ödenen
KDV’nin yurt dışına çıkışta iade
alınmasına aracılık hizmeti
vermektedir.
VERGI İADE ARACILIK A.Ş.
2014 yılı Eylül ayında %30 hissesi Türk
Hava Yolları’na, %25 hissesi VK Holding
A.Ş.’ne ve %45 hissesi Maslak Oto A.Ş.’ne
ait olmak üzere kurulmuştur.
Şirket’in, Türkiye’de ikamet etmeyen
yolcuların Türkiye’de satın almış oldukları
ve beraberlerinde yurt dışına götürecekleri
mallar için satın alma anında ödenen
KDV’nin yurt dışına çıkışta iade alınmasına
aracılık etmesi amaçlanmaktadır.
HİSSEDARLARIMIZA
25
26
TRAFİK SONUÇLARI
Ocak-Aralık 2014
döneminde 54,7
milyon olan toplam
yolcu sayısı,
2015 yılının aynı
döneminde %12,0
artışla 61,2 milyona
ulaşmıştır.
TOPLAM TRAFIK
Toplam Trafik Sonuçları
Ücretli Yolcu (000)
Arz Edilen Koltuk-Km (milyon)
Ücretli Yolcu-Km (milyon)
Yolcu Doluluk Oranı (%)
2015
2014
2013
2012
2011
61.248
54.675
48.268
39.045
32.649
153.209
135.330
116.433
96.124
81.193
119.372
106.787
91.997
74.410
58.933
77,9
78,9
79,0
77,4
72,6
Uçulan Nokta
287
264
245
219
196
Konma Sayısı
462.767
422.521
377.400
308.384
270.618
Uçulan Km (000)
864.586
792.438
690.572
542.339
419.113
Kargo+Posta (ton)
720.440
667.743
565.391
470.863
387.838
7.601
7.925
6.231
3.683
4.170
2015
2014
2013
2012
2011
34.944
31.967
28.215
23.139
18.160
Fazla Bagaj (ton)
DIŞ HATLAR
Dış Hat Trafik Sonuçları
2015
133.594
117.773
101.000
84.112
70.029
103.001
92.539
79.696
64.945
50.349
Toplam Yolcu
(000)
Doluluk
Oranı
Dış Hat Ücretli
Yolcu (000)
Dış Hat Yolcu
Doluluk Oranı
İç Hat Ücretli
Yolcu (000)
İç Hat Yolcu
Doluluk Oranı
61.248
%77,9
77,1
78,6
78,9
77,2
71,9
Uçulan Nokta
236
219
202
182
152
Konma Sayısı
271.267
250.214
220.037
179.843
149.941
Uçulan Km (000)
746.796
684.442
592.911
464.772
348.356
Kargo+Posta (ton)
668.189
616.124
517.848
437.163
350.398
4.772
4.986
4.040
2.162
2.291
2015
2014
2013
2012
2011
Fazla Bagaj (ton)
İÇ HATLAR
34.944
İç Hat Trafik Sonuçları
%77,1
26.304
22.708
20.053
15.906
14.488
19.615
17.557
15.433
12.012
11.164
16.370
14.248
12.301
9.465
8.584
26.304
%83,5
83,5
81,2
79,7
78,8
76,9
Uçulan Nokta
51
45
43
37
44
Konma Sayısı
191.500
172.307
157.363
128.541
120.677
Uçulan Km (000)
117.791
107.996
97.660
77.567
70.757
Kargo+Posta (ton)
52.251
51.619
47.543
40.100
37.440
Fazla Bagaj (ton)
2.828
2.939
2.191
1.521
1.879
ÜCRETLİ YOLCU
(BİN)
32.649
39.045
%42,5 İç Hat
%1,0 Özel Kira
%0,7 Hac-Umre
2011
2012
2013
2014
135.330
106.787
116.433
2012
91.997
96.124
2011
74.410
ÜCRET YOLCU KM
81.193
ARZ EDILEN KOLTUK KM
2015
153.209
AKK VE ÜYK GELIŞIMI
(MILYON)
58.933
Ocak-Aralık 2014 döneminde 54,7 milyon olan
toplam yolcu sayısı, 2015 yılının aynı döneminde
%12,0 artışla 61,2 milyona ulaşmıştır. Yolcu
sayısındaki artış iç hatlarda %15,8, dış hatlarda
%9,3 oranındadır. Business Class yolcu sayısında
%9,2 ve Dıştan Dışa Transfer Yolcu sayısında
ise %18,1 artış sağlanmıştır. Yolcu doluluk oranı
ise 1 puan azalmıştır. Toplam Arz edilen Koltuk
Km (AKK), Ocak-Aralık 2014 döneminde 135,3
milyar iken, 2015 yılının aynı döneminde %13,2
artarak 153,2 milyara ulaşmıştır. AKK artışı iç hat
uçuşlarda %11,7 iken dış hat uçuşlarda %13,4
oranındadır. Ücretli Yolcu Km (ÜYK), Ocak-Aralık
2014 döneminde 106,8 milyar iken, 2015 yılının
aynı döneminde %11,8 artarak 119,4 milyara
ulaşmıştır. ÜYK iç hat uçuşlarda %14,9 artarken,
dış hatlarda %11,3 artış göstermiştir. Konma
Sayısı, Ocak-Aralık 2014 döneminde 422.521
iken, 2015 yılının aynı döneminde %9,5 artışla
462.767’ye, uçulan nokta sayısı ise 264’ten
287’ye yükselmiştir. Kargo-Posta, Ocak-Aralık
2014 döneminde 667.743 ton iken, 2015 yılının
aynı döneminde %7,9 artışla 720.440 tona
yükselmiştir.
48.268
%55,8 Dış Hat
61.248
TOPLAM YOLCU DAĞILIMI
27
2013
2014
119.372
54.675
HİSSEDARLARIMIZA
2015
Toplam Arz edilen Koltuk Km (AKK) 2015 yılında %13,2
artarak 153,2 milyara ulaşmıştır.
28
1933 yılında beş uçaklık bir filo ile kurulan
Türk Hava Yolları, özellikle 2000’li yıllarda
gerçekleştirdiği atılımlarla filosunun genişletmiş
ve gençleştirmiştir.
Dünyanın en çok ülkesine uçan ve dünyanın en
geniş dördüncü uçuş ağına sahip havayolu olan
Türk Hava yolları, 2015 yılı sonu itibarıyla 299
uçağa ulaşan filosuyla, bu alanda dünyanın en
büyük 13’üncü hava yolu şirketi haline gelmiştir.
2004 yılı başında 65 uçaktan oluşan Ortaklık
filosu, kısa süre içerisinde %360 büyüme
kaydetmiştir.
Maliyet analizlerini göz önünde bulundurarak;
gelişen yolcu trafiğini ve değişen müşteri
ihtiyaçlarını karşılayan, yolcu konforunu ve
emniyetini önemseyen, yeni teknoloji donanımlı,
yakıt tasarruflu ve çevreye duyarlı uçak alımları
yapan Ortaklık, Türk Hava Yolları markasını
güçlendirme yolunda önemli adımlar atmaktadır.
FILO YAŞI 7
Her geçen gün gücüne güç katmaya, filosunu
genişletmeye ve gençleştirmeye devam eden
Türk Hava Yolları, Avrupa’nın en genç ve modern
filosuna sahip olma hedefine doğru hızla
ilerlemektedir. 2015 yılsonu itibarıyla Türk Hava
Yolları’nın ortalama filo yaşı 7,0’ye inmiştir.
Türk Hava yolları uzun dönem filo projeksiyonu
neticesinde 2012 yılında siparişi verilen 20 adet
B777-300ER ve 20 adet A330-300 uçağının
teslimlerinin devam etmesi ile yeni hat açılışlarının
yanı sıra mevcut hatlarda da frekans artışı ile
uzun menzilde büyüme hız kazanmıştır.
A330-300 uçaklarının 2015 yılı sonu itibarıyla
15 adedi, B777-300ER uçaklarının ise 11 adedi
teslim alınmıştır. A330-300 uçaklarının 2016
yılı sonuna kadar, B777-300ER uçaklarının da
2017 yılı yaz sezonu öncesine kadar teslimleri
tamamlanacaktır.
KARGO
3 Adet A310-300F
7 Adet A330-200F
10
GENİŞ GÖVDE
20 Adet A330-200
26 AdetA330-300
4 Adet A340-300
23 Adet B777-300ER
73
216
15 Adet B737-900 ER
92 Adet B737-800
4 Adet B737-700
29 AdetA320-200
56 AdetA321-200
14 AdetA319-100
3 AdetE190
3 AdetE195
DAR GÖVDE
FİLO
Geniş gövde uçaklara ilave olarak 2013 yılında
siparişi verilen 117 adet Airbus dar gövde uçağı
kapsamında 25 adet A321 uçağından 13 adedi
2015 yılı içerisinde teslim alınmıştır. Kalan 12
adedinin 2017 yılı başına kadar teslim alınması
planlanmaktadır.
Ayrıca, iç hatlarda kullanılmak üzere AnadoluJet
filosu için 6 adet B737-800 uçağı kiralanmıştır.
Düşük yolcu talebinin olduğu iç hatlarda daha
verimli operasyon yapabilmek için ise 3 adet
E190 ve 3 adet E195 uçağı wet-lease olarak
AnadoluJet filosuna katılmıştır.
Genç ve modern bir filoya sahip olma hedefi
doğrultusunda filoda yer alan A340-300
uçaklarının üçünün filodan çıkarılması kararı
doğrultusunda, 2014 yılında filodan çıkarılan 1993
model 2 adet A340-300 uçağının ardından diğeri
de 2015 yılında filodan çıkarılmıştır.
HİSSEDARLARIMIZA
29
TEKNOLOJIK
KONFORLU
VERIMLI
Türk Hava Yolları, “fırsatların değerlendirilmesi,
risk yönetimi, sürdürülebilirlik, dinamik kapasite
planlama ile network genişliği ve yoğunluğunun
artırılması” stratejileri kapsamında her yılın
sonunda Ortaklığın filo projeksiyonlarını
güncellemektedir.
TÜRK HAVA YOLLARI
FİLO ÖZELLİKLERİ
REKABETÇI
ÇEVREYE
DUYARLI
%15 YAKIT TASARRUFU
Bu çerçevede 2013 yılında Airbus firmasından
verilen 117 adet dar gövde uçak siparişinin 2018
ve 2019 yıllarındaki 15 adet opsiyon hakkı ile
Boeing firmasından verilen 95 adet dar gövde
uçak siparişinin 2020 yılındaki 15 adet opsiyon
hakkı kesin siparişe çevrilmiştir.
Ortalama Filo Yaşı
7,0
2013
2014
56.899
48.163
42.236
36.504
2012
2015
2011
12:43
GÜNLÜK UÇAK KULLANIMI
12:43
299
2011
12:40
Toplam Uçak Sayısı
TOPLAM KOLTUK KAPASITESI
12:12
Verilen dar gövde ve geniş gövde uçak
siparişleriyle Ortaklık, yakıt tüketiminde mevcut
filoya göre %15’e yakın tasarruf sağlayacaktır.
Siparişi verilen uçaklarla daha uzak menzillere
ulaşılabilecek, network ve yolcu gelişimi
sağlanabilecektir.
ESNEK
AILESEL
33.007
Boeing ve Airbus firmalarından verilen
uzun menzilde kullanılacak olan geniş gövde
siparişlerinin yanı sıra kiralanan 5 adet
A330-200 ve 1 adet A330-300 tiplerinde geniş
gövde uçaklar ile yoğun yolcu talebi olan ve slot
kısıtı nedeniyle frekans artışı yapılamayan kısa
ve orta menzildeki hatlarda arz koltuk sayısı
artırılarak avantaj sağlanmıştır.
DINAMIK
GÜVENILIR
11:38
Uçak teslimleri esas alınmak suretiyle ara
dönem talep ve filo yenileme ihtiyaçlarını
karşılayacak uçak sayıları netleştirilmekte, filo
yaş ortalamasını yükseltmeyecek ve uçak aile
bütünlüğünü bozmayacak şekilde kiralık uçaklarla
piyasa koşulları çerçevesinde ara çözümler de
üretilmektedir.
GENÇ
2012
2013
2014
2015
30
UÇUŞ AĞI
↗↗ KUZEY AMERIKA
↗↗ GÜNEY AMERIKA
↗↗ AVRUPA
AKK Değişim %24,1
AKK Değişim %13,1
AKK Değişim %10,9
ÜYK Değişim %21,2
ÜYK Değişim %8,5
Yolcu Sayısı Değişim %19,6
KUZEY
AMERİKA
10
GÜNEY
AMERİKA
2
USTA İŞİ
LEZZETLER
Türk Hava Yolları, son yıllarda
özellikle ikramda hızlı çıkışını
istikrarlı olarak sürdürüyor.
Yolcularına bulutların üzerinde
restoran tecrübesini ve lezzetini
yaşatmak için farklı ve zengin
ikramlar sunan Türk Hava
Yolları’nda uçan şefler de
yolcuların beğenisini kazanıyor.
AFRİKA’DA
DAHA ÇOK NOKTA
Geçmişte Afrika’da 4 noktaya
uçan Türk Hava Yolları, şu anda
31 ülke, 48 noktaya sefer yapıyor.
2015 yılı sonlarında Madagaskar
ve Mauritius’a başlayan seferlerle
Türk Hava Yolları, Afrika’da günde
10 bin farklı bilet satıyor.
HİSSEDARLARIMIZA
↗↗ AFRIKA
↗↗ ORTA DOĞU
↗↗ UZAK DOĞU
AKK Değişim %13,7
AKK Değişim %12,3
AKK Değişim %14,5
ÜYK Değişim %7,1
AVRUPA
108
TÜRKİYE
51
AFRİKA
48
ORTA
DOĞU
34
UZAK
DOĞU
34
31
32
UÇUŞ AĞI
Türk Hava Yolları
2015 yılında
yolcuların dünyasını
genişletmeye devam
etmiş, uçuş ağına
23 yeni destinasyon
ve 5 yeni ülke daha
eklemiştir.
Dünyanın en fazla noktaya uçan havayolu şirketi
olan Türk Hava Yolları 2015 yılı boyunca da
yolcuların dünyasını genişletmeye devam etmiş,
uçuş ağına 23 yeni destinasyon ve 5 yeni ülke
eklemiştir.
Türk Hava Yolları müşterileri, Avrupa’da Bari,
Baden-Baden, Graz, Porto ve Zaporijya;
Amerika’da San Francisco ve Miami; Orta Doğu’da
Ahvaz, Afrika’da Abuja, Bamako, Maputo, Durban,
Mauritius ve Antananarivo; Asya’ da Hucend ve
Uzakdoğu’da Manila ve Taipei’yi Türk Hava Yolları
konforu ve keyfi ile keşfetmeye başlamıştır.
Yeni açılan hatlarla birlikte Türk Hava Yolları
toplamda 113 ülke ve 287 noktaya ulaşmaya
başlamıştır. Ortaklık, daha önce hiçbir uluslararası
uçuşun olmadığı şehirleri Türkiye ve dünyanın
birçok noktasına bağlayarak, yolcuların dünyada
istedikleri her yere kolaylıkla ulaşmasına imkân
tanımaktadır.
2015 yılında yurt içinde 5 yeni nokta olan Tokat,
Ordu-Giresun, Uşak, Hakkari, Kocaeli ve Siirt’e
uçuşlar başlamıştır.
İç Hat Sayısı
Dış Hat Sayısı
51
236
Toplam Uçuş Noktası 287
Uçulan Ülke Sayısı
113
Açılan Uçuş Noktası
23
Türk Hava Yolları uçuş ağını genişletirken
kalitesini de zirveye taşımayı öncelikli hedefleri
arasında görmektedir. “Skytrax Avrupa’nın En
İyi Havayolu” ödülünün beşinci kez üst üste
kazanılması, Ortaklığın bu alandaki kararlılığının en
somut göstergesidir.
BÖLGESEL GELIR DAĞILIMI (%)
%30,7 Avrupa
%20,6 Uzak Doğu
%14,2 İç Hatlar
%14,3 Orta Doğu
%12,2 Amerika
%8,0 Afrika
BÖLGESEL YOLCU DAĞILIMI (%)
%58,4 Avrupa
%14,8 Orta Doğu
%13,0 Uzak Doğu
%7,5 Afrika
%5,5 K. Amerika
%0,8 G. Amerika
HİSSEDARLARIMIZA
33
34
2015 YILINDA TÜRK HAVA YOLLARI
Son 5 Yılda
Avrupa’nın En İyisi
↗↗ Türk Hava Yolları,
2015 Dünya Havacılık
Ödülleri’nde 4 ayrı ödüle
layık görüldü. Türk Hava
Yolları’nın ödül aldığı
kategoriler; “Avrupa’nın
En İyi Havayolu,”
“Güney Avrupa’nın En
İyi Havayolu,” “En İyi
Business Class Özel
Yolcu Salonu İkramı” ve
“En İyi Business Class
İkramı” oldu.
4
Kıta
Kapasite Artışı
↗↗ Türk Hava Yolları, 2015
yılında net 38 uçak
artışı ile filosunu 299’a
yükseltmiştir. 2016 yıl
sonunda 338 uçaklık
filoya sahip olması
beklenmektedir. Yine
2015 yılında Kuzey
Amerika ve Uzak Doğu
bölgeleri ağırlıklı olarak
toplam %13,2’lik kapasite
artışı gerçekleşmiştir.
113
Ülke
Avrupa’da Başarı
Devam Ediyor
↗↗ Türk Hava Yolları, Avrupa
Hava Yolları Birliği’ne
(AEA) üye hava yolları
arasında 2015 sonu
itibarıyla yolcu sayısı
bakımından %19,6’ya
ulaşan pazar payı
ile 1. sırada, ücretli
yolcu kilometre (ÜYK)
bakımından %17’lik pazar
payı ile 3. sırada ve arz
edilen koltuk kilometre
(AKK) bakımından
%17,6’lık pazar payı ile
3. sırada yer almaktadır.
61,2
Milyon Yolcu
HİSSEDARLARIMIZA
35
Lokasyon: Coğrafi Avantaj
↗↗ Türk Hava Yolları, havalimanı kapasitesini en etkin
şekilde kullanacak uçuş planlamasını yaparak
İstanbul’un yeni havalimanı faaliyete geçene
kadar yeni hatları uçuş ağına katacak ve Atatürk
Havalimanı’nda büyümeye devam edecektir.
Bunun yanı sıra Atatürk Havalimanı’nın mevcut
kapasitesinin de en verimli şekilde kullanılması
yönünde üzerine düşen görevlerin bilincinde hareket
edecek, büyümesine katkı sağlayacak olan Sabiha
Gökçen ve Esenboğa merkezli operasyonlarını da
geliştirecektir. Türk Hava Yolları, yeni havalimanı ile
dünyanın en büyük aktarma merkezlerinden birisi
olan İstanbul’un coğrafi avantajını daha etkin bir
şekilde kullanmayı hedeflemektedir.
İstanbul’dan Dar Gövde Erişim Menzili
236 yurt dışı destinasyondan 196’sı
Dünya dış hat trafiğinin %40’ı
60’ın üzerinde başkent
Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya, Kuzey
ve Doğu Afrika’nın tamamı
2015 YILI AVRUPA’DA EN İYI
KURUMSAL YÖNETIM ÖDÜLÜ
2015 YILI TÜRKIYE’DE EN İYI
YATIRIMCI İLIŞKILERI ÖDÜLÜ
36
471
565
667
KARGO POSTA+POSTA GELIŞIMI
(BIN TON)
388
Turkish Cargo,
filosuna kattığı
yeni uçaklarla uzun
menzil hatlara
direkt kargo seferi
yapma kabiliyetine
kavuşmuş, mevcut
kargo uçuş
noktalarına sunulan
kargo kapasitesini
de artırmıştır.
720
KARGO
2011
2012
2013
2014
2015
Türk Hava Yolları’nın alt markası olan Turkish
Cargo, Türk Hava Yolları’nın büyümesine paralel
olarak 2000’li yıllardan beri artarak devam eden
büyümesini sürdürmekte, 47 noktaya uçarak
iş ortaklarına dünya çapında kargo servisi
sağlamaktadır.
gerçekleşen hacmini 2015 yılında 720 bin
tona çıkarmıştır. 2015 yılında gerçekleşen satış
bazlı tonaj, bir önceki yıla göre %6,7 artışla
466 bin ton olmuştur. 2016 yılında da kargo
ve posta taşımalarında %14 oranında bir artış
hedeflenmektedir.
Diğer hava yolları ve taşıyıcılar, kriz döneminde
gerek kapasitelerinde gerek trafiklerinde
kesintiye giderken Turkish Cargo, filosuna
kattığı yeni uçaklarla uzun menzil hatlara direkt
kargo seferi yapma kabiliyetine kavuşmuş,
yeni uçuş noktalarına yüksek kalitede kargo
servisi sunmaya başlarken, mevcut kargo
uçuş noktalarına sunulan kargo kapasitesini de
artırmıştır.
YENI KARGO TERMINALI HIZMETE AÇILDI
Turkish Cargo yatırımlarına hız kesmeden
devam etmektedir. Bu doğrultuda Atatürk
Havalimanında yıllık 1,2 milyon ton kargo işleme
kapasitesine sahip, 43 bin metrekare kapalı
alanda toplam 71 bin metrekare operasyon
sahası bulunan yeni kargo terminali 2015 yılı
başında tüm fonksiyonlarıyla kullanıma alınmıştır.
Yeni terminalle mevcut tesis kapasitesi iki katın
üzerinde artırılmıştır.
Turkish Cargo’nun filosunda 7 adet yeni nesil
geniş gövdeli ve uzun menzilli Airbus A330200F kargo uçağı ile 3 adet A310 kargo uçağı
bulunmaktadır.
KAPASITEDE %18,1 ARTIŞ
Filosunu yeni nesil, geniş gövdeli ve uzun
menzilli Boeing 777 ve Airbus A330 yolcu
uçakları ile filosunu güçlendiren Turkish Cargo,
kapasitesini bir önceki yıla göre %18,1 oranında
artırmış, bu geniş gövde yolcu uçaklarının belly
kargo kapasitelerini kullanarak Asya ve Amerika
başta olmak üzere yeni birçok ticari merkezdeki
iş ortakları ile yakınlaştırma ve pazar için daha
fazla noktaya daha fazla kargo kapasitesi sunma
imkânına sahip olmuştur.
2015 yılında yeni açılan Amsterdam, Chicago,
Doha, Kinshasa, Londra ve Atlanta kargo
hatlarıyla birlikte kargo seferi yapılan uçuş
noktaları 47’ye ulaşmıştır. Kargo ve posta
taşımalarında 2014 yılında 667 bin ton olarak
Turkish Cargo, kargo operasyonlarının süreç
yönetiminde 1990 yılından bu yana kullanılan
TACTIC sistemi yerine yeni bir yazılımı kullanıma
sokmuştur. Ekim 2015 itibari ile canlıya geçişi
tamamlanan COMIS yazılımı; kargo satış ve
rezervasyon, terminal operasyonları, posta
yönetimi ve muhasebesi, kargo gelir muhasebesi,
kargo gelir yönetimi ve ULD yönetimi modüllerini
içinde barındıran yolcu ve kargo uçağı
taşıyıcılarının, yer hizmetleri acentelerinin ve
havalimanı işletmelerinin ihtiyaçlarını tek bir
platformda karşılayan yeni nesil entegre bir
çözümdür.
İstanbul’da yapılacak olan üçüncü havalimanında
150 bin metrekare kapalı alana sahip bir kargo
tesisi ile İstanbul’u lojistik merkezi hâline getirmeyi
hedefleyen Turkish Cargo, kargo hizmetlerini
geliştirerek ihtiyaç duyulan kaliteli kargo servisini,
her geçen gün artan hizmet kalitesi ile sunmaya
devam edecektir.
HİSSEDARLARIMIZA
KARGO BÖLGELERI SATIŞ BAZLI GELIR VE TONAJ YÜZDELERI (%)
6,8
17,1
9,0
9,6
16,5
8,8
39,5
27,8
AVRUPA 2
AVRUPA 1
TÜRKİYE
UZAK DOĞU
20,8
28,7
AMERIKA
3,4
4,4
ORTA DOĞU
3,4
AFRİKA
SATIŞ
BAZLI
GELIR (%)
SATIŞ
BAZLI
TONAJ
(%)
4,1
37
38
BAKIM ONARIM
Habom A.Ş.’nin
THY Teknik A.Ş.
çatısı altına girmesi
ile kapasite ve
kabiliyet sayısında
artış meydana
gelmiş, komponent
atölyelerinin Sabiha
Gökçen tesislerine
taşınması ile tek çatı
altında daha yakın
çalışma olanağı
sağlanmıştır.
THY Teknik A.Ş., İstanbul ve Ankara’da
konumlanmış, toplam 576.000 metrekare
kapalı alana sahip 7 hangarıyla, hava yolları ve
VIP jet operatörlerine bakım onarım hizmetleri
sunmaktadır.
EASA, FAA ve SHGM tarafından bakım hizmeti
verme onayına sahip olan Turkish Technic, en
önemli müşterisi olan Türk Hava Yolları’nın yanı
sıra, Avrupa, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Asya
bölgelerinde 100’den fazla hava yolu şirketine
hizmet vermektedir.
THY Teknik A.Ş., Boeing 737 klasik ve yeni nesil
serileri, Boeing 777, Airbus A320 serisi, Airbus
A300, Airbus A310, Airbus A330, Airbus A340,
Gulfstream G-IV, Gulfstream 550, Cessna 172 ve
Diamond DA42 uçak tipleri için hat ve üs bakım
hizmetleri sunmaktadır.
Şirket, bu uçaklarda kullanılan iniş takımları,
uçuş elektroniği bileşenleri, hidrolik-pnömatik
komponentler, fren sistemleri, lastik ve jant
ile mekanik komponentleri için bakım-onarım
hizmetleri vermekte, gereken tüm bakım
ve onarım faaliyetlerini kendi bünyesinde
gerçekleştirmektedir. Şirket’in, “komponent pool”
hizmeti verdiği uçak sayısı 500’ ün üzerindedir.
Çevreye ve çalışanlarının sağlığına duyarlı olan
THY Teknik A.Ş. ISO 14001 Çevre, OHSAS 18001 İş
Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi sertifikalarını
alarak İSGÇ uygulamalarını belgelemiştir.
TÜRK HAVA YOLLARI TEKNIK VE HABOM
GÜÇLERINI BIRLEŞTIRDI
2015 yılı içerisinde, Türk Hava Yolları Havacılık
Ağır Bakım Onarım Merkezi A.Ş. (Türk Hava Yolları
Habom) Yönetim Kurulu ve THY Teknik A.Ş. (Türk
Hava Yolları Teknik) Yönetim Kurulu tarafından
alınan kararlar doğrultusunda; THY Teknik A.Ş.
ve THY Habom A.Ş.’nin; Türk Hava Yolları Habom
hisselerinin tamamının, tüm aktif ve pasiflerinin
THY Teknik A.Ş.’nin devri suretiyle birleşmelerine
karar verilmiştir.
Habom A.Ş.’nin THY Teknik A.Ş.’nin çatısı altına
girmesi ile kapasite ve kabiliyet sayısında artış
meydana gelmiş, komponent atölyelerinin Atatürk
Havalimanı tesislerinden THY Teknik A.Ş. Sabiha
Gökçen tesislerine taşınması ile tek çatı altında
daha yakın olunmasına olanak sağlamıştır.
İnsan kaynağı açısından yoğun iki organizasyonun
Türk Hava Yolları Habom A.Ş. (Çalışan Sayısı 2.520)
ve THY Teknik A.Ş. (Çalışan Sayısı 3.831) tek çatı
altında toplanmasıyla 5.700’e yaklaşan çalışan
sayısı, sürekli büyüyen kapasite ve iş hacmi ile
THY Teknik A.Ş., bölge ekonomisinde ve havacılık
endüstrisinde önemli rol üstlenmiştir.
PART 147 TEMEL EĞITIM KATEGORI A1 YETKISI
Şirket, 2015 yılında EASA ve Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü tarafından Part 147 Bakım Eğitimi ve
Sınav Kuruluşu kapsamındaki yetkilerine
Temel Eğitim Kategori A1 yetkisini de eklemiştir.
THY Teknik A.Ş. Türkiye’de şu anda EASA
tarafından bu alanda yetkilendirilmiş tek tesistir.
THY Teknik A.Ş. 2015 yılında ayrıca Ukrayna,
Nijerya, Cayman Adaları, Singapur, Suudi Arabistan
GACA ve Fas DCA ülke otorite sertifikalarını almaya
hak kazanmıştır.
KABLOSUZ KABIN İÇI EĞLENCE
SISTEMI (SKYFE)
2014 yılında Havelsan ve THY Teknik A.Ş.’nin
iki yıldır Stratejik İşbirliği Anlaşması kapsamında
üzerinde çalıştığı ve ortaklaşa geliştirdiği Kablosuz
Kabin İçi Eğlence Sistemi (Wireless IFE-SKYFE)’nin
ilk prototipinin kurulum, entegrasyon ve uçak içi
yer testleri tamamlanmıştır. Türkiye’de geliştirilen
ilk yerli Kabin İçi Eğlence Sistemi olan SKYFE, IOS,
Android ve web uygulamaları üzerinden, kablosuz
ağ bağlantısı (Wi-Fi) aracılığıyla yolcuların kişisel
elektronik cihazlarına (tabletler, dizüstü bilgisayarlar,
akıllı telefonlar) hizmet verecektir.
HİSSEDARLARIMIZA
THY Teknik A.Ş. ARGE Merkezi’nin Havelsan ile
ortak geliştirdiği SKYFE’ın B737-800 uçaklarına
uygulanması amacıyla THY Teknik A.Ş.’nin EASA
ve SHGM onaylı Tasarım Organizasyonu’nun
hazırladığı tasarım projesi, Türk Hava Yolları’nın
TC-JFO kuyruk tescilli BOEING 737-800 tipi
Edirne uçağına başarıyla uygulanmış ve 15 Kasım
tarihinde EASA tarafından; Ek Tip Sertifikası (STC)
ile onaylanmıştır.
UÇAK KOLTUĞU ÜRETIMI
Bir diğer Türk Hava Yolları Teknik iştiraki olan
Uçak Koltuğu Üretimi San. ve Tic. A.Ş. 2015 yılı
içerisinde, mevcut ELESA ECO ve ELESA CVS
koltuklarına ek olarak SKYSOFA (uzun mesafe
IFE donanımlı ekonomi sınıfı yolcu koltuğu) ve
COMFYSKY (kısa mesafe IFE donanımlı ekonomi
sınıfı yolcu koltuğu) koltuk modellerini geliştirmiştir.
Uçaklara takılan ilk yerli uçuş eğlence sistemi
olma özelliği olan ve EASA sertifikasyonu
sayesinde yerli, yabancı birçok havayoluna hizmet
sağlama imkânı veren SKYFE sayesinde Türk
Hava Yolları Teknik A.Ş mevcut modifikasyon
yetkisini genişleterek “kabin içine uygulanacak
olan elektrik- elektronik donanım geliştirme ve
entegrasyon yapabilme” kabiliyetine kavuşmuş ve
EASA tarafından verilen Tasarım Organizasyonu
yetkileri bu doğrultuda yenilenmiştir.
THY Teknik A.Ş., 2009 yılından bu yana yerli ve
yabancı firmalarla kurduğu toplam beş iştirak
şirketi ile de müşterilerine verdiği hizmet kalitesini
artırmakta, havacılık alanında farklı iş kollarında da
büyümeyi hedeflemektedir.
TURKISH CABIN INTERIOR
Bu şirketlerden biri olan ve Habom tesislerinde
faaliyet gösteren Turkish Cabin Interior (TCI),
2014 yılında 50 olan galley üretim hacmini 2015
yılında %160 artışla, 130’a çıkarmıştır. Bu sayede
TCI’nın2014 yılında 3,2 milyon ABD doları olan
cirosu, 2015 yılında %150 artışla 8,2 milyon ABD
dolarına çıkmıştır.
TCI, dünya üzerinde en çok kullanılan iki uçak
tipinden biri olan Boeing 737 yeni nesil tipi
uçaklarında “Global Offerable” ilan edilerek,
katalogda yer alan dört üretici firmadan biri olma
başarısını göstermiştir. Gerçekleştirdiği projelerde
rakiplerine göre %15 daha hafif galley üretmeyi
başaran TCI, Boeing 737 uçaklarında dünyanın en
hafif galleyini üreten şirket olmuştur.
TCI, ayrıca şirketin tanıtımı ve reklam çalışmaları
amacı kapsamında, 86 hava yolu ve lessor ile
irtibat kurarak uluslararası bilinirliğini artırmıştır.
Türk Hava Yolları’na ait 8 shipset B737-800,
5 shipset A330-300 uçak koltuğu (2630 pax)
üretimini tamamlayan Şirket, Türk Hava Yolları’na
ait 5 shipset A330-200, 2 shipset B777-300,
12 shipset B737-800 ve 11 shipset A320FAM
ekonomi sınıfı koltuk ihalesini da alarak proje
faaliyetlerine başlamıştır. 2016 yılının Mart ayında
başlayacak olan teslimatların yılsonuna kadar
tamamlanması planlanmaktadır.
Hızlı gelişimin yeni atılımlarla sürdüren Şirket, 2015
yılı içerisinde Lightweight koltuk çalışmalarına
başlamış, ABD’nin Utah eyaletinde kurulan
TSISEATS Inc. FAA’den TSO sertifikası ve üretim
onayı, Airbus’tan da Tasarım Delegasyon Yetkisi
almıştır.
39
TURKISH ENGINE CENTER
Pratt&Whitney ile ortak kurulan Turkish Engine
Center (TEC) da 2015’te operasyonel açıdan en
verimli yılını geçirmiş, toplam 100 motor bakımı
teslim ederek en yüksek teslimat rakamına
ulaşmıştır. Toplam teslim edilen motor sayısı
400’ü aşan Turkish Engine Center, yıl içerisinde
gerçekleştirdiği tüm bakımları %100 zamanında
teslim etmiştir. Bu operasyonel verimlilik
sayesinde TEC, finansal açıdan en yüksek ciro ve
EBIT rakamlarına ulaşmıştır.
Operasyonel açıdan artan verimliliğin bir ödülü
olarak, TEC 2015 yılında Sürekli İyileştirme ve
Toplam Kalite Sistemi olan ACE’de ( Achieving
Competitive Excellence) iki basamak birden
yükselerek Silver ( Gümüş ) seviyesine ulaşmıştır.
ACE Silver seviyesi P&W’nin dünyadaki diğer
motor bakım merkezlerinin ulaşabildiği en üst
seviyedir.
Motor bakımında önemli bir diğer önemli konu da
tamir kabiliyetinin artmasıdır. 2015 yılı içerisinde,
Şirket’in toplam iç kabiliyeti sayısı 1.700 adet
artmış, TEC CFM56-7 motorunda toplam tamirlerin
%80’ini yapabilir seviyeye ulaşmıştır.
Turkish Cabin Interior (TCI), 2014 yılında
50 olan galley üretim hacmini 2015 yılında
%160 artışla, 130’a çıkarmıştır.
40
İKRAM
2015 yılından
itibaren uzun
menzilli uçuşlarda
2 Flying Chef görev
almaya başlamış,
Flying Service Chef
uygulaması yapılan
hatların sayısı da
artırılmıştır.
Havayolu ikramına yeni bir anlayış ve lezzet
getiren Türk Hava Yolları, her yıl düzenli olarak
havayolu şirketlerini ödüllendiren, sektörün en
saygın ödülleri olarak değerlendirilen “Skytrax
Yolcu Tercih Ödülleri”, değerlendirmesinde,
geçtiğimiz dört yılda olduğu gibi 2015’te de
“Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi” seçilmiştir.
İkram ve aktivite konseptinden ambiyansına
kadar her detayıyla dünya çapında rağbet gören
ve yolcularına ayrıcalıklı konforun kapılarını açan
“Turkish Airlines Lounge Istanbul”, Türk Hava
Yolları’na, dünya sıralamasında “En İyi Business
Class Özel Yolcu Salonu” ödülünü ve yine
salonda yolcularının beğenisine sunduğu farklı ve
zengin ikram hizmetiyle de, geçtiğimiz yıl olduğu
gibi bu yıl da “En İyi Business Class Özel Yolcu
Salonu İkramı” ödülünü almaya hak kazandırmıştır.
Bu başarıda, Do&Co ve Türk Hava Yolları’nın
ortaklığı ile kurulan Turkish Do&Co tarafından
hazırlanan, gerek uçak içi, gerek özel yolcu
salonunda yolculara takdim edilen ikram konsepti
büyük pay sahibidir.
Turkish Do&Co, ikram konseptini Anadolu’nun
misafirperverlik geleneği üzerine kurmuştur.
ANADOLU MISAFIRPERVERLIĞI,
DÜNYA LEZZETLERI
En iyi kalite ve yüksek yolcu memnuniyetinin
öncelikli hedef olarak belirlendiği Turkish Do&Co,
Türk Hava Yolları için şekillendirdiği ikram
konseptini Anadolu’nun misafirperverlik geleneği
üzerine kurmuştur. Menülerde hem geleneksel
Türk mutfağından hem de dünya mutfaklarından
lezzetlere yer verilmektedir. Türk Hava Yolları’nın
tüm uçuşlarında eğitimli kabin görevlileri, sıkı
servis kurallarını takip ederek hizmet vermektedir.
Elde edinilen bu başarılarla yetinmeyen Türk
Hava Yolları, sektördeki en iyi ikram servisi
sunan oyuncu olarak yeni trendler oluşturmak
ve misafirlerimizi sürekli şaşırtmak için yenilikçi
uygulamalar gerçekleştirmektedir.
Türk Hava Yolları misafirlerine bulutların üzerinde
yaşayacakları eşsiz deneyimle yolculuklarının
bitmemesini dilemelerini ve Türk Hava Yolları’yla
tekrar seyahat etmeyi istemelerini sağlayan bu
ikram anlayışı çerçevesinde, 2015 yılında Flying
Chef ve Flying Service Chef uygulamaları daha
da geliştirilmiştir.
UZUN MENZILI UÇUŞLARDA IKI FLYING CHEF
Bu çerçevede uzun menzilli uçuşlarda 2015
yılından itibaren iki Flying Chef görev almaya
başlamış, Flying Service Chef uygulaması yapılan
hatların sayısı da artırılmıştır. Daha önce sadece
İstanbul çıkışlı seferlerde gerçekleştirilen, Flying
Service Chef uygulaması, Kasım ayından itibaren
Sabiha Gökçen çıkışlı seferlerde de başlamıştır.
Aralık 2015 itibarıyla uçuşlarda görev alan Flying
Chef sayısı 350’ye, Flying Service Chef sayısı da
569’a ulaşmıştır.
2015 yılında hizmet kalitesini artırmak adına
menü içeriklerinde değişikliğe gidilmesine karar
verilmiştir. Bu amaç doğrultusunda 7 bölge, 14 il
ve ilçede Turkish Do&Co aşçılarıyla birlikte tadım
ve atölye çalışmalarını içeren Ar-Ge çalışması
yapılmış, Türk ürünleri ve uluslararası yemeklerle
112 farklı menü kombinasyonu oluşturulmuştur.
HİSSEDARLARIMIZA
2015 yılının haziran ayında Business Class
kahvaltı menüleri ile menü içerik değişimine
başlamış, kademeli olarak Business ClassEconomy Class yemek ve kahvaltı menülerin
içerikleri de değiştirilmiştir.
seçilmiştir. Ayrıca, öncelikli olarak kısa hat
uçuşlarda, daha sonra iç hat uçuşlarda görev
yapan kabin ekiplerinin yemek menülerinde de
değişikliğe gidilmiş, pratik olarak tüketebilecekleri,
yeni ve besleyici menüler oluşturulmuştur.
Türkiye çıkışı ikram yüklemelerinde değişikliğin
yanı sıra yurt dışı ikram alımlarında da yerel
lezzetlere yer verilmiş; Japonya, Çin ve Taipei
çıkışlarından yerel yemek çeşitleri yüklenmeye
başlamıştır.
EĞLENCELI UÇUŞLAR
Türk Hava Yolları A.O.-Türk Telekom marka ortaklığı
ile B777-300ER ve A330-343 tipi uçaklarda,
yolculara uçak içi Wi-Fi hizmeti sunulmaktadır.
Bu uygulama sayesinde, 134.497 yolcu,
beraberlerinde getirdikleri Wi-Fi uyumlu elektronik
cihazları ile Türk Telekom portalı üzerinden
internete erişim sağlamıştır.
Daha önce dışarıdan tedarik edilen mantı ve
Economy Class misafirlere sunulan ekmekler
Turkish Do&Co tesislerinde üretilmeye
başlanmıştır. Business Class misafirler için
kahvaltı servisinde sunulan simide de yemek
servisindeki ekmek sepetinde yer verilmeye
başlanmıştır.
YENI IÇECEK ÇEŞITLERI
Uçuşlarda sunulan içecek çeşitlerine de yenileri
eklenmiştir. Business Class misafirler için
okyanus aşırı uçuşlarda salep yüklemesine
başlanmış, dış hat seferlerinde ise ıhlamur ve
yeşil çay sunulmaya başlanmıştır. Öncelikle
Hindistan hatlarında başlayan masala çay servisi,
Nepal, Bangladeş, Maldivler, Sri Lanka, Afganistan,
Pakistan hatlarımız ile genişletilmiştir.
Türk Hava Yolları, özel günleri de farklı ürün ve
hizmetlerle misafirlerine unutulmaz kılmıştır.
Yılbaşı gecesi havada olan misafirlere pasta,
sevgililer gününde kartlı çikolata, yine sevgililer
gününde Türkiye ve ABD çıkışlı seferlerde
cupcake, Çin yeni yılı için özel tasarım çikolata,
dini bayramlarda çikolata, 23 Nisan’da çocuk
misafirlere uygun çikolata yüklemesi yapılmıştır.
Değişiklikler sadece misafirlerle sınırlı kalmamış,
kabin ekiplerini memnun edecek değişiklikler de
yapılmış, ekipler için yüklenen kahvaltı ve yemek
sandviçlerinde yeni içerikler oluşturulmuştur.
İçerikler belirlenirken, ekipler için hem farklılık
oluşturacak, hem de kolay tüketilecek ürünler
Ayrıca canlı televizyon uygulaması ile de
yeni nesil geniş gövde uçaklarda ağırlanan
misafirler 500’ün üzerinde uluslararası canlı
spor aktivitesini izlemiştir. Uçaklarda Sport 24,
Euronews, SKY News Arabic, BBC World kanalları
canlı yayınlanmıştır.
2015 yılında yapılan yeni anlaşmalar ile uçak içi
medyaya dâhil edilen vizyon filmleri, klasik filmler,
uluslararası filmler, TV programı ve belgesel
program sayı ve çeşitliliğinde gözle görülür bir
artış sağlanmıştır.
2015 yılında 727 yeni film, 1.718 yeni TV program/
dizi/belgesel programı ve 1.481 farklı müzik albümü
yolcuların beğenisine sunulmuş, toplamda 3.697
farklı program medyaya dâhil edilmiştir.
Türk Hava Yolları misafirleri, zengin film arşivinden
seçtikleri filmleri seyrederek 15.627.986 saat
boyunca uçuşun tadını çıkarmıştır. Bunun yanı
sıra, 2.688.861 saat müzik dinlenmiş, 998.529
saat oyun oynanmıştır.
41
“Çocuk Yolcu Memnuniyetinin Geliştirilmesi
Çalışması” kapsamında Türk Hava Yolları A.O.’nun
küçük yolcularını mutlu etmek adına, 2015 yılı
boyunca tüm dış hat seferlerinde seyahat eden
2-12 yaş arası çocuklara, tasarlanan yeni oyuncak
setleri ile daha çok eğlence sunulmuştur. Bu
kapsamda uluslararası uçuşlarda seyahat
eden yaklaşık 1,5 milyon çocuğa uçuşlarının
her bacağında farklı tür oyuncak ve 170.000
çocuk kiti sunulmuştur. Türk Hava Yolları’nın bu
girişimdeki önceliği miniklerin uçuşlarını daha
eğlenceli hale getirerek, seyahatlerine olumlu katkı
sağlamak ve uçaktan keyifli anlar biriktirmiş olarak
ayrılmalarını sağlamak olmuştur.
2015 yılında Türk Hava Yolları, yolcu
memnuniyetini en üst seviyeye taşıma odaklı
geliştirdiği hizmet skalasına yenilikler katmaya
devam etmiştir. Kozmetik dünyasının önemli
isimleri ve dünyanın en ünlü tasarım markalarının
işbirliğiyle tasarlanan yeni seyahat kitleri Mayıs
2015 tarihi itibarıyla yenilenmiştir. Yıllık genel
konsepte uygun olarak tasarlanan setlerin
renk ve çeşitlerinde 2015 yılında da değişikliğe
giderek Türkiye çıkışlı ve varışlı tüm uzun süreli
uçuşlarda business ve ekonomi sınıflarında dört
farklı model ve Jaguar, Cerruti, Chopard ve Furla
gibi dünyaca ünlü markalar yolcuların kullanımına
sunulmaktadır.
2015 yılında toplam 1.100.000 adet Business
Amenity Kit, 8.500.000 adet Ekonomi Relax set,
130.000 adet Business Kulaklık ve 31.000.000
adet ekonomi kulaklık servis edilmiştir.
42
YER HİZMETLERİ
Hizmet verdiği
uçak sayısı her
geçen gün artan
TGS, Türkiye’nin
ve dünyanın önde
gelen havayolu
şirketlerinin
müşteri portföyüne
katılmasıyla 143
havayoluna hizmet
veren bir şirket
konumuna gelmiştir.
2015 YILI SEKTÖR UÇUŞ PAYI
(UÇUŞ SAYISINA GÖRE)
%48,5 TGS
%32 Çelebi
%19,5 Havaş
Türkiye’nin bayrak taşıyıcı havayolu Türk Hava
Yolları ve HAVAŞ’ın %50-%50 ortaklığıyla kurulan
TGS, dinamik yapısıyla dünyanın en büyük yer
hizmetleri şirketlerinden biridir.
İki güçlü şirketin birikimi ve iş tecrübesi ile 2010
yılında faaliyete geçen TGS, kısa sürede önemli
başarılara imza atmış, uluslararası havacılık
sektöründe talep gören, dinamik ve dünya
standartlarında bir yer hizmetleri şirketi haline
gelmiştir.
TGS Yer Hizmetleri A.Ş.’nin temel hedefleri şu
şekilde belirlenmiştir:
↗↗ Sektörel kalite ve standartların üzerinde ürün
ve hizmet sunmak
↗↗ Mükemmel hizmet ve mutlu müşteriler için
“güler yüzlü, pozitif yaklaşımlı, problem çözen
çalışan” hedeflerini gerçekleştirmek
↗↗ Müşteri şikâyetlerini en aza indirmek
↗↗ Çalışan memnuniyetini ve verimliliğini
artırmak
TGS Yer Hizmetleri, İstanbul Atatürk, Ankara
Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Antalya, Adana,
Milas-Bodrum, Dalaman ve İstanbul Sabiha
Gökçen Havalimanları’nda anlaşmalı hava yolu
şirketlerine uluslararası kalite standartlarında yer
hizmetleri sunmaktadır.
143 HAVAYOLUNA HIZMET
Hizmet verdiği uçak sayısı her geçen gün
artan TGS, Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen
havayolu şirketlerinin müşteri portföyüne
katılmasıyla 143 havayoluna hizmet veren bir
şirket konumuna gelmiştir.
Türkiye’nin en genç yer hizmetleri kuruluşu olan
TGS, hizmet verilen sefer, personel ve ekipman
sayısıyla Türkiye’de liderliğini güçlendirerek
sürdürmektedir.
2015 sonu itibarıyla çalışan sayısı 9.219’a
ulaşan TGS, yıl içerisinde 318 bin uçağın, 636
bin seferinde toplam 88 milyon yolcuya hizmet
vermiştir.
AVRUPA’NIN EN GENÇ EKIPMAN FILOSU
5.800 adet ekipmanı ile Avrupa’nın en genç
ekipman filosuna sahip olan TGS, büyüme
odaklı ve hizmet kalitesinin artırılması amaçlı
yatırımlarına 2015 yılında da devam etmiş,
yatırımlarını kuruluşundan bu yana geçen altı yılda
toplam 321 milyon TL’ye ulaştırmıştır.
Gelinen noktada uygulanan doğru stratejilerin
ortaya çıkardığı sayısal verilerin başarısının
yanında kaliteli hizmet anlayışındaki farklılıklarıyla
da ön plana çıkmaktadır. TGS’nin başarısının
arkasındaki en önemli sermaye, sahip olduğu
kaliteli insan kaynağı ve 7/24 hizmet veren
çalışanlarıdır.
TGS 2016 yılında da hizmet kalitesi, güvenilirliği
ve rekabet gücü ile tercih edilen, sektöründe lider
yer işletme şirketi olma vizyonunu benimseyerek
ilerlemeyi ve ülke ekonomisine de aynı oranda
katkı sunmayı hedeflemektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
43
44
EĞİTİM
Akademi, 2015
yılında katılan 11
eğitmenle birlikte
kadrosunu daha da
güçlendirmiş ve
toplam 36 eğitmenle
faaliyetlerini
sürdürmüştür.
Diğer birimlerde
görev yapan
iç tedarikçi
eğitmenlerle birlikte
toplam eğitmen
sayısı 173’e
ulaşmıştır.
Sivil hava taşımacılığı sektöründe Türkiye’nin ilk
ve Avrupa’nın önde gelen havayolu şirketlerinden
biri olan Türk Hava Yolları’nın eğitim ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla 1982 yılında kurulan Türk
Hava Yolları Havacılık Akademisi, Avrupa, Afrika
ve Orta Doğu’yu kapsayan bölgelerde önde gelen
saygın havacılık eğitim kuruluşlarından biridir.
Birçok ulusal ve uluslararası akreditasyona ve
onaya sahip olan Türk Hava Yolları Havacılık
Akademisi, yolcu hizmetleri eğitimlerinden yer
operasyonu eğitimlerine, yönetim ve kişisel
gelişim eğitimlerinden havacılık ve mesleki
dil eğitimlerine kadar geniş eğitim yelpazesi
ile havayolu ve kargo firmalarına, seyahat
acentelerine, üniversitelere, havalimanı
işletmelerine ve sivil havacılık sektöründeki diğer
firmalar ile kişilere eğitim ve danışmanlık hizmeti
sağlamaktadır.
5.800 metrekare bir alanda konumlu olan
Akademi, hem kapasite artışı hem de konfor ve
kullanılabilirliği artırmak amacıyla edilen 22 derslik
ve 120 koltuk kapasiteli bir konferans salonunda
hizmet vermektedir.
173 KIŞILIK EĞITMEN KADROSU
112 çalışanın görev yaptığı Akademi, 2015 yılında
katılan 11 eğitmenle birlikte kadrosunu daha da
güçlendirmiş ve toplam 36 eğitmenle faaliyetlerini
sürdürmüştür. Diğer birimlerde görev yapan iç
tedarikçi eğitmenlerle birlikte toplam eğitmen
sayısı 173’e ulaşmıştır.
Akademi, 2015 yılında 35 bine yakın öğrencinin
katıldığı 2.401 sınıf eğitimi gerçekleştirmiş, uzaktan
eğitim sayısında ise yaklaşık 400 bin kişiye
ulaşmıştır.
2011 yılından beri aldığı akreditasyonlarla IATA’nın
Bölgesel Eğitim Ortağı, Onaylı Eğitim Merkezi
ve Yetkili Eğitim Okulu haline gelen Akademi,
dünyanın her yerinden gelen öğrencilere IATA
onaylı eğitimler vermeyi 2015 yılında da planladığı
eğitim sayısını artırarak sürdürmüştür. 2015
yılında bu kapsamda gerçekleştirilen 20 eğitime
44 farklı firmadan katılım olmuştur. 2016 yılında bu
kapsamda 50 eğitim verilmesi hedeflenmektedir.
ÜNIVERSITELERLE IŞBIRLIĞI
Akademi’nin Sivil Havacılık sektörünün gelişimine
katkı sağlamak hedefi doğrultusunda İTÜ
ve Boeing işbirliğiyle Ekim 2013’te başlattığı
Air Transport Management Master Programı
2015 yılında ilk mezunlarını vermiştir. Program,
2015 yılında üçüncü öğrenci grubu ile devam
etmektedir.
Uluslararası düzeydeki Master Programı, Boeing,
Massachusetts Institute of Technology (MIT),
İstanbul Teknik Üniversitesi, Cranfield University
ve University of British Columbia’dan gelen
dünyanın seçkin eğitmenleri tarafından verilen
derslerle sürdürülmektedir.
Akademi, 2015 yılında, üniversitelerle işbirliği
hedefi kapsamında yeni bir projeye imza
atmış; Yıldız Teknik Üniversitesi ve Warwick
Üniversitesi (İngiltere) işbirliği ile “Industrial R&D
and Technology Management” yüksek lisans
programını başlatmıştır. Bu programa Türk Hava
Yolları’ndan 20 çalışan katılmaktadır.
KURUMSAL AKADEMIDE UYUM SERTIFIKASI
2013 yılında elde ettiği ICAO TrainAir Plus
Programı’na tam üyeliğini sürdüren Akademi,
2015 yılında ICAO Bölgesel Eğitim Mükemmeliyet
Merkezi olmuş, ICAO ile işbirliğini genişleterek
ICAO eğitimlerini portföyüne dâhil etmiştir. ICAO
onaylı eğitimler kataloğunun genişletilmesi
amacıyla eğitim tasarımı çalışmaları devam
etmektedir.
Akademi, 2015 yılında “Kurumsal Akademide
Uyum-Corporate University Compliance”
sertifikası alan ilk ve tek Türk şirketi olmuştur.
Global CCU (Council of Corporate Universities)
Uluslararası Tanınırlık (CU Sertifikasyonu),
eğitim kurumunun uluslararası yüksek tanınma,
güvenilirlik, olgunluk ve performans düzeyi
taşıdığına dair tanınmış uzmanlar tarafından
detaylı ve aşamalı değerlendirme süreci sonunda
verilen akreditasyondur.
HİSSEDARLARIMIZA
Akademi, çalışanların kariyer gelişimine destek
olmak amacıyla oluşturduğu Kariyer Geliştirme
Programı’nı 2015 yılında tamamlamıştır. Bu
kapsamda 150 kişiden oluşan öğrenci grubuna
sektöründe isim yapmış ekonomi, pazarlama gibi
alanlarda uzman eğitmenler tarafından eğitimler
verilmiştir.
Müdür düzeyindeki yöneticilerin kendileri
için tanımlı temel, yönetsel ve fonksiyonel
yetkinliklerinin geliştirilmesi amacıyla da “Liderlik
Gelişim Programı” oluşturulmuştur. 2015 yılında
80 yöneticinin katıldığı program, 2016 yılında da
sürdürülmektedir.
Benzer şekilde, havacılık sektörüne daha
donanımlı insan kaynağı yetiştirmek amacıyla
üniversitelerle işbirliği yapılmıştır. Bu bağlamda
2015 yılında Akademi tarafından çeşitli
üniversitelerden dil eğitim uzmanlarına havacılık
İngilizcesi ve uçuş personeli dil yetkinliği
değerlendirme eğitimleri verilmiştir.
Havayolu taşımacılığı yönetimi hakkında temel ve
ileri düzey bilgileri içeren Havayolu Taşımacılığı
Yönetimi Uzaktan Eğitim Projesi kapsamında beş
eğitim hazırlanmıştır. Uzmanlık alanlarıyla ilişkili
farklı modüllerden oluşan uzaktan eğitim programı
kısa vadede kurum yöneticilerini geliştirmeyi,
uzun vadede ise dünya havayolu şirketlerine
model olmayı hedeflemektedir. 2016 yılında
hazırlanan eğitim sayısının 20’ye yükseltilmesi
hedeflenmektedir.
Akademi, 2015 yılında iş dünyasına yönelik
online eğitimler sunan Lynda.com ile işbirliğine
başlamıştır. İçerisinde 9 binin üzerinde eğitim
barındıran platform ile Akademinin eğitim kataloğu
genişletilmiştir. Platformdan yaklaşık 1.000 çalışan
faydalanmaktadır.
Türk Hava Yolları Havacılık Akademisi, bölgesinde önde
gelen havacılık eğitim kuruluşlarından biridir.
45
46
EĞİTİM
Türk Hava Yolları
Havacılık Akademisi,
yolcu hizmetlerinden
yer operasyonu
eğitimlerine, yönetim
ve kişisel gelişim
eğitimlerinden
havacılık ve mesleki
dil eğitimlerine
kadar geniş eğitim
yelpazesi ile
sektöre eğitim ve
danışmanlık hizmeti
sağlamaktadır.
UÇMAK HERKESIN HAKKI
Türk Hava Yolları Havacılık Akademisi “uçmak
herkesin hakkı” düşüncesinden yola çıkarak,
uçuş korkusunu yenmek isteyen insanların
kaygılarını gidererek uçmalarını olanaklı kılmak
amacıyla “Uçuş Korkusunu Yenme Programı”nı
sürdürmektedir. Teknik eğitmen, psikiyatrist, pilot
ve deneyimli kabin eğitmeni tarafından kabin
simülatörü gibi en son teknolojilerle ile donatılmış
eğitim mekânlarında sunulan zengin içerikli
program, 2007 yılından beri gerçekleştirilmekte
ve 7’den 70’e uçuş kaygısı olan herkese yardımcı
olan program %90’ın üzerinde başarı oranı
yakalamıştır. 2015 yılında 8 kez düzenlenen
programa 81 kişi katılmıştır.
TEKNOLOJIK EĞITIM ÇÖZÜMLERI
Türk Hava Yolları Havacılık Akademisi, son birkaç
yıl içerisinde uluslararası kimlik kazanma, yerel
ve küresel otoritelerce tanınma, tercih ve tavsiye
edilme, ürün ve hizmet çeşitliliği sağlama, hedef
kitlesini nicelik ve nitelik olarak genişletme,
eğitimde teknolojik ve inovatif yaklaşımları
uygulamaya koyma ve global olarak eğitimde
hub olma yolunda hedeflerini gerçekleştirmeye
başlamıştır.
Sivil havacılık sektöründeki meslekler için meslek
standardı hazırlanması amacıyla, 16 Ağustos
2010 tarihinde Mesleki Yeterlilik Kurumu ile Türk
Hava Yolları arasında imzalanan protokol uyarınca,
havacılık sektöründeki meslekler için meslek
standardı hazırlama görevi Türk Hava Yollarına
verilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan 6 adet meslek
standardı T.C. Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Türk Hava Yolları’nın 2023 hedefleri ile paralel
olarak, Türk Hava Yolları Havacılık Akademisi’nin
dünya standartlarında bir kurumsal eğitim
merkezi haline dönüştürülmesi amacıyla en son
teknolojik imkânların kullanıldığı eğitim çözümleri
hazırlıklarına başlanmıştır. Böylelikle, Türk Hava
Yolları Havacılık Akademisi’nin kabiliyet havuzunda
olan kurumsal eğitimlerin mekân ve zaman
kısıtlaması olmadan çok daha geniş bir kitlenin
hizmetine sunulması hedefi gözetilmektedir.
Temel, yönetsel ve fonksiyonel yetkinliklerin geliştirilmesi
amacıyla “Liderlik Gelişim Programı” oluşturulmuştur.
Akademi, yürütmekte olduğu önemli projelerle
ülkemizdeki lider konumunu güçlendirmeye,
sektörün ihtiyaçlarına cevap vermeye ve eğitim
kalitesini artırmaya devam etmektedir.
2015 yılında Akademi’nin tüm eğitim süreçlerinin
ortak bir yazılım platformu üzerinden yönetilmesi
amacıyla yürütülen “Eğitim Kaynak Yönetimi
Projesi (Faaliyet Sistemi)” geliştirilmesi
tamamlanmış, Akademi tarafından yürütülen
eğitimlere ilişkin tüm bilgiler ve raporlamalar
Faaliyet Sistemi üzerinde yönetilmeye
başlanmıştır.
Akademi, 2015 yılında teknolojinin sağladığı
yenilikleri daha çok kullanılmaya başlamış, iki adet
dijital eğitim geliştirme stüdyosunun kurulumunu
tamamlayarak eğitimlerde dijital dönüşüm
faaliyetlerine başlamıştır. Dijital dönüşüm
kapsamında, eğitim kataloğunda yer alan her
eğitim için dijital eğitim materyali hazırlanması
hedeflenmektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
Bu çalışmalar sayesinde verilen e-learning
eğitim sayısı yaklaşık %400 oranında artış
göstermiştir. İnovatif yöntemler kullanmaya
başlayan Akademi’de eğitim içeriklerini
desteleyen animasyon ve simülasyon merkezi de
kurulmuştur.
↗↗ 10 adet Uçuş Simülatörü (FFS),
↗↗ 2 adet Kabin Acil Durum Tahliye Eğitim
Cihazı (CEET),
↗↗ 3 adet Uçuş ve Navigasyon Eğitim Cihazı
(FNPT II),
↗↗ 6 adet Uçuş Eğitim Cihazı (FTD)
↗↗ 3 adet Kapı Eğitim Cihazı (A320 DT, B777 DT,
B737 DT),
↗↗ 1 adet Yangınla Mücadele Eğitim Cihazı RFFT,
↗↗ 2 adet Kabin Servis Eğitim Cihazı (CST),
↗↗ 4 adet Computer Base Trainer (CBT) sınıfı,
↗↗ 45 adet derslik, Suya Tahliye Havuzu
(Ditching Pool), DLR Sınav Merkezi ve
konferans salonu
ile sadece Ortaklık çalışanlarına değil, sıra yurt
içi ve yurt dışı müşterilere de hizmet veren
profesyonel bir organizasyona dönüşmüştür.
MARKA OLMA YOLUNDA
Türk Hava Yolları Havacılık Akademisi, 2015 yılı
içerisinde reklam ve tanıtım çalışmalarına hız
vererek özellikle global müşteriler nezdinde
bilinirlik düzeyini artırmış, marka değerini
güçlendirmiştir. Bu çerçevede resmi web
sitesinin yenilenmesi çalışmaları tamamlanmış,
sosyal medya platformları daha aktif ve planlı
kullanılmaya başlanmıştır. 2015 yılsonu itibarıyla
Akademi’nin Facebook sayfasının 14 bin, LinkedIn
sayfasının 3 bin, Twitter hesabının ise 600
takipçisi bulunmaktadır. Akademi’nin hazırladığı ve
YouTube kanalında paylaştığı videolar da geniş
izleyici kitleleri tarafından izlenmektedir.
UÇUŞ EĞITIM MERKEZI
Uçuş Eğitim Merkezi, kokpit ve kabin personeli
başta olmak üzere Ortaklığın tüm uçuş eğitim
hizmetlerinden sorumlu birimidir. Merkezi,
ulusal ve uluslararası yetki belgeleriyle, eğitim
hizmetlerini ulusal ve uluslararası standartlarda
1994 yılından beri sunmaktadır.
21 yıllık tecrübe birikimine sahip olan Uçuş Eğitim
Merkezi’nde yılda 35.000’in üzerinde kursiyere
eğitim verilmektedir.
1995 yılında tek bir simülatör ile mevcut
kampüsünde hizmet vermeye başlayan Uçuş
Eğitim Merkezi:
↗↗ 10 adet tek motorlu Cessna C-172 Eğitim
Uçağı,
↗↗ 6 adet tek motorlu Diamond DA-40 Eğitim
Uçağı,
↗↗ 8 adet çift motorlu Diamond DA-42 Eğitim
Uçağı,
↗↗ 2 adet jet motorlu Cessna Citation C-510
Eğitim Uçağı,
Uçuş Eğitim Merkezi’nin ulusal ve uluslararası
otoritelerden aldığı yetkiler şunlardır:
↗↗ Approved Training Organization (ATO) Eğitim
Yetkileri
↗↗ TRTO (Type Rating Training Organization)
Eğitim Yetkileri
↗↗ FTO (Flight Training Organization) Eğitim
Yetkileri
↗↗ Kabin Temel Eğitim Yetkisi
↗↗ European Resuscitation Council onaylı
Defibrilatör Eğitimi Yetkisi
↗↗ Sağlık Bakanlığı onaylı İlk Yardımcı Temel ve
Güncelleme Eğitimi Yetkisi
Uçuş Eğitim Merkezinde kokpit personeline verilen
eğitimler;
↗↗ Tip İntibak Eğitimleri,
↗↗ Yenileme, Tazeleme Eğitimleri,
↗↗ Tip İntibak/Tip İntibak Kontrol Pilotu (TRI/
TRE) ve Simülatör Öğretmeni (SFI) Eğitimi ve
Simülatör Kontrol Pilotu (SFE) Eğitimleri,
↗↗ MCC Temel ve Öğretmenlik Eğitimi (MCC/
MCCI),
↗↗ Modüler ve Entegre Pilotaj Eğitimleri,
↗↗ FI (A), CRI(A), IRI (A) Uçuş Öğretmeni
Eğitimleri,
47
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
ek-Çok Motor Sınıf Yetkisi Eğitimi,
T
Lisans Dönüşüm Eğitimleri,
C510 Tip İntibak Eğitimi,
Dispeçer Eğitimleri,
Load Master Eğitimleri,
Tehlikeli Madde Kuralları Eğitimi,
Ekip Kaynak Yönetimi (CRM) Eğitimi ve CRMI
(CRM Eğitmeni Yetiştirme Eğitimi)
↗↗ Milli Eğitim Müdürlüğü Onaylı Eğiticinin Eğitimi
Uçuş Eğitim Merkezi’nde Kabin Eğitim Müdürlüğü
tarafından verilen eğitimler:
↗↗ Temel Eğitim,
↗↗ Havacılık Terminolojisi,
↗↗ Havacılık Güvenliği Eğitimi,
↗↗ Ortaklık Oryantasyon Eğitimi,
↗↗ Uçuş Emniyeti ve Acil Durum Prosedürleri
Eğitimi,
↗↗ Ekip Kaynak Yönetimi Eğitimi (CRM),
↗↗ Tehlike Madde Kuralları Eğitimi (DGR),
↗↗ Normal Emniyet Kuralları Eğitimi,
↗↗ Uçak Tipi Eğitimleri, (B737, A320, B777,
A330),
↗↗ Yenileme, Tazeleme, Tekrar Sertifikalandırma
Eğitimleri,
↗↗ Kabin Amirliği Eğitimi (Dar Gövde Uçaklar),
↗↗ Kabin Amirliği Eğitimi (Geniş Gövde Uçaklar),
↗↗ İl Sağlık Müdürlüğü onaylı İlk Yardımcı Temel
ve Güncelleme Eğitimleri,
↗↗ Havacılık Tıbbi Konular ve İlk Yardım
Eğitimleri,
48
EĞİTİM
büyüyen filosuna
paralel olarak,
kokpit ve kabin
eğitimlerinde
standartlar
korunmakta;
simülatör, eğitim
uçakları ve eğitim
cihazlarının
alımı ve eğitim
sürelerinin artırılarak
operasyonel
ihtiyaçlar
karşılanmaktadır.
↗↗ E
uropean Resuscitation Council onaylı
Defibrilatör Temel ve Yenileme Eğitimi,
↗↗ CEET, CST’de gerçekleştirilen Uygulamalı
Eğitimler,
↗↗ Emergency Safety Equipment Eğitimleri
(ESET),
↗↗ Yangın ve Dumanla Mücadele Eğitimleri,
↗↗ Tahliye Prosedürleri ve Kalabalığın Kontrolü
Eğitimleri
↗↗ Suda Hayatta Kalma (Ditching) Eğitimleri,
↗↗ VIP Uçakları Eğitimleri,
↗↗ Supervisor Eğitimleri,
↗↗ Kontrol Kabin Amirliği Eğitimi,
↗↗ SAFA/SANA/SACA Eğitimi,
↗↗ Entegre Yönetim Sistemi Eğitimi,
↗↗ Emniyet Farkındalığı Eğitimi (SMS, SRS)
↗↗ Flying Chef/Flying Service Chef Temel
Eğitimi,
↗↗ Flying Chef/Flying Service Chef Yenileme
Eğitimi verilmektedir.
Bunların yanı sıra Kabin Eğitim Müdürlüğü
tarafından müşteri memnuniyetini artırmak
amacıyla çeşitli eğitimler verilmektedir:
↗↗ Diksiyon ve Anons Uygulamaları Eğitimi
↗↗ Üniforma ile Yaşam (Life in Uniform)
↗↗ Zor Durumlarla Başa Çıkma
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
Kabinde Sessizlik
Marka Bilinci, Pazarlama ve Yolcu Odaklılık,
Sky Stars
Temel Servis Konsepti
Havacılıkta Profesyonel Farkındalık
ER B/C Servis Konsepti Eğitimi
ER B/C Servis Konsepti Tazeleme Eğitimi
Hizmet Kalitesi Destek Eğitimi
2015 yılında Kabin Eğitim Müdürlüğü tarafından
dış müşterilere verilen eğitimler aşağıda
belirtilmiştir.
↗↗ Turkish Ground Service (TGS) – Profesyonel
Farkındalık Eğitimi
↗↗ Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
(TCDD) - Hizmet Kalitesi ve Mesleki
Farkındalık Eğitimi
↗↗ Afriqiyah, Ghadames, Somon, Iraq, Zagros
Iraq, Libyan Airlines gibi Havayollarına Uçak
Tipi Eğitimleri, Temel Eğitim ve Kabin Amirliği
Eğitimleri
↗↗ Diğer Havayollarına verilen uygulamalı
eğitimler
↗↗ Kabin Hizmetleri Bölümü bulunan
üniversitelere verilen uygulamalı eğitimler
Uçuş Eğitim Merkezi’nde yılda 35.000’in üzerinde
kursiyere eğitim verilmektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
2015 yılında toplam 9.449 kokpit personeline yer
eğitimi verilmiştir. Ortaklık dışından tipte tecrübeli
ve tecrübesiz olarak istihdam edilen 676 pilot,
Dönüşüm (Conversion) eğitimine, 334 pilotumuz
ise Tip Değişikliği için Dönüşüm (Conversion)
eğitimine katılmıştır. 2015 yılında toplam 1100 pilot
Dönüşüm (Conversion) eğitimi almıştır.
9.449 KOKPIT PERSONELINE YER EĞITIMI
Türk Hava Yolları’nın büyüyen filosuna paralel
olarak, kokpit ve kabin eğitimlerinde standartlar
korunmakta; simülatör, eğitim uçakları ve eğitim
cihazlarının alımı ve eğitim sürelerinin artırılarak
operasyonel ihtiyaçlar karşılanmaktadır.
Uçuş Eğitimi Merkezi, EASA tarafından onaylı
“Approved Training Organization (ATO)”, Sivil
Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından
onaylı “Type Rating Training Organization” (TRTO)
ve “Flight Training Organization” (FTO) olarak
yetkilendirilmiştir. Ayrıca eğitimde kullanılan tüm
simülatörler ve uçuş eğitim cihazları, EASA
tarafından sertifikalandırılmıştır. SHGM onaylı
Temel Eğitim Yetkilendirme Sertifikasına sahip
olan Kabin Eğitim Müdürlüğü’nde, uygulamalı
eğitimlerde kullanılan eğitim cihazları da SHGM
tarafından sertifikalandırılmıştır.
Kokpit eğitimlerinde “Dönüşüm”, “Uçak Tipi” ve
“Yenileme” eğitimleri ağırlıklı olmak üzere 29 farklı
eğitim türünde her personelin birden fazla eğitim
programına katılması sağlanmıştır. Aynı zamanda
Ortaklık bünyesinde görev yapmakta olan yaklaşık
800 dış kaynaklı kokpit personelinin eğitimleri de
Uçuş Eğitim Merkezi bünyesinde verilmektedir.
261 PILOT ADAYINA EĞITIM
Uçuş Eğitim Merkezi’nde faaliyet gösteren Uçuş
Eğitim Akademisi (FTO), 2015 yılında yurt içi ve
yurt dışı kaynakları kullanarak toplam 261 (80 yurt
içi + 181 yurt dışı) pilot adayına eğitim vermiştir.
2015 yılında eğitim almaya başlayan 334 (257
yurt içi + 77 yurt dışı) pilot adayının eğitimleri ise
devam etmektedir.
2015 yılında, Kabin Eğitim Müdürlüğü
bünyesinde Temel, Yenileme, Tazeleme, Tekrar
Sertifikalandırma, Kabin Amirliği, İlk Yardım,
Defibrilatör, Hizmet Kalitesi ve Kişisel Gelişim
Eğitimleri de dâhil olmak üzere toplam 27 farklı
kategoride 28.975 kişi eğitim görmüştür. Ayrıca
2015 yılında 1.302 yeni kabin memuru mezun
edilmiş, 375 yabancı havayolları kabin personeline
toplam 874 saat eğitim verilmiştir.
1.250 TGS Personeli yolcu memnuniyetini
artırmak amacıyla, Profesyonel Farkındalık
Eğitimi’ne katılmıştır. 2016 yılında da devam
edecek bu eğitimde 1.800 personele ulaşmak
hedeflenmiştir.
↗↗ Kabin bünyesinde 42.954 saati örgün,
216.211 saati uzaktan eğitim olmak üzere
toplamda 259.165 saat,
↗↗ Kokpit bünyesinde 21.660 saati örgün,
45.492 saati uzaktan ve 62.460 saati
simülatör eğitimi olmak üzere toplamda
129.612 saat,
↗↗ Akademi bünyesinde 8.200 saati yer ve
18.000 saati uçuş eğitimi toplamda 26.200
saat olmak üzere,
↗↗ Uçuş Eğitim Merkezi bünyesinde toplam
414.887 saat eğitim verilmiştir.
49
Ortaklık içi eğitimlerin yanı sıra 2015 yılı içerisinde
Asya, Kafkasya, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve
Avrupa’yı içine alan çok geniş bir yelpazeden
35 farklı şirkete (7’si kokpit, 28’i kabin) eğitim
verilmiştir.
KABIN ÇALIŞTAYLARI
Türk Hava Yolları’nın büyüme ivmesi, Uçuş
Eğitim Merkezi’ne iş ortaklarıyla birlikte hareket
etme fırsatı yaratmaktadır. Bu doğrultuda yurt
içi ve yurt dışı simülatör merkezleri ve sektörde
farklı alanlardaki eğitim kurum ve kuruluşlarıyla
işbirliğinde bulunan Uçuş Eğitim Merkezi,
havacılık sektörü ile entegrasyonu sürekli kılmayı
başarmıştır.
Anadolu Üniversitesi, Türk Hava Kurumu,
Kapadokya Meslek Yüksek Okulu, Beykoz Lojistik
Meslek Yüksek Okulu, Gelişim Üniversitesi,
Kırklareli Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi,
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul
Üniversitesi gibi 15 farklı üniversitenin meslek
yüksekokullarının Kabin Hizmetleri bölümleriyle,
2015 yılında iki kez Kabin Çalıştayı düzenlenmiştir.
Çalıştaylar süresince sektör ihtiyaçları okullarla
paylaşılmış ve nitelikli personel yetiştirmeleri
hususunda üniversitelere gerekli bilgilendirmeler
yapılarak destek verilmiştir.
2015 yılı içerisinde başlatılan yeni Uçuş Eğitim
Merkezi projesi kapsamında, alımı gerçekleştirilen
dört adet simülatörün (FFS) ve kabin eğitim
cihazlarının 2016 yılında faaliyete geçmesi
ile uluslararası rekabet gücünün sürekliliği
sağlanacak ve bölgenin uçuş eğitimi konusunda
önemli merkezlerinden biri haline gelecektir.
Teknolojinin ve yeni eğitim cihazlarının da
kullanılmasıyla sürekli gelişmeler kaydedilerek
eğitimler verilmeye devam edecektir.
50
DİĞER HİZMETLER
ANADOLUJET
Türk Hava Yolları’nın “Uçmayan Kalmasın”
sloganıyla iç hatlarda uygun fiyata ulaşım
ihtiyacını karşılayan markası AnadoluJet, Sabiha
Gökçen merkezinde ana marka dış hatlarıyla
uyum içinde bir iç hat kurgusu ve Ankara merkezli
aktarmalı uçuş politikası ile geniş bir uçuş imkânı
sağlamaktadır.
Kurulduğu 2008 yılından bu yana büyük bir
başarı hikâyesine imza atan AnadoluJet, düşük
ücretli seyahat sağlayan hava yolu profiline
uygun kampanyalar ve iletişim faaliyetleri ile her
geçen gün büyüyerek AnadoluJet markasını bir
adım ileri taşımıştır.
69 HAT, 44 NOKTA
2014 yılında 49 olan uçulan hat sayısı, 2015
yılında 36 Ankara; 26 Sabiha Gökçen merkezli; 7
çapraz olmak üzere 69’a çıkmış, 44 farklı noktaya
uçuş gerçekleştirilmiştir.
Ortaklık stratejisi doğrultusunda Ankara merkezli
iç hat uçuş ağı yeni noktalarla zenginleştirilerek
büyütülen operasyon, 2015 yılında korunmuş,
Esenboğa merkezli uçulan nokta sayısı, eklenen
dört yeni noktayla 32’den 36’ya yükselmiştir.
2016 yılında 2 tanesi Sabiha Gökçen merkezli,
4 tanesi Antalya merkezli, 5 tanesi İzmir merkezli
11 yeni hat açılması planlanmaktadır.
2012
2013
9.019
2014
2011
63.718
39.454
56.549
KONMA SAYISI
(BIN)
2015
76.031
2011
5.317
5.914
7.701
TOPLAM ÜCRETLI YOLCU
(BIN)
10.824
Şirket, 2015 yılında da filosunu genişletmeye,
yolcu sayısını artırmaya ve uçuş ağını
genişlemeye devam etmiştir. İç hatlarda
yeni yolculara erişmek ve uçuş deneyimini
kolaylaştırmak adına transfer hizmeti, otopark
ve araç kiralama gibi işbirlikleri geliştirilerek
yaygınlaştırılmaya devam edilmektedir.
47.377
AnadoluJet’in
2014 yılında 49 olan
uçulan hat sayısı
2015 yılında 69’a
çıkmıştır.
2012
2013
2014
2015
51
3.895
5.212
5.960
7.811
ARZ EDILEN KOLTUK-KM
(MILYON)
8.615
HİSSEDARLARIMIZA
2011
2012
2013
2014
2015
ANADOLUJET TRAFIK SONUÇLARI
10,8 MILYON YOLCU
2014 yılında 9 milyon olan AnadoluJet yolcu
sayısı 2015 yılında %20 artışla 10,8 milyona
ulaşmıştır. 2016 yılında ise %20 artışla 12,8 milyon
yolcuya ulaşması hedeflenmektedir.
34 UÇAKLIK OPERASYON
AnadoluJet filosu SunExpress ve BoraJet’ten
wet-lease kiralanan uçaklardan oluşmaktadır. 2014
yılını 27 uçak ile kapatan AnadoluJet, 2015 yılında
34 uçağa ulaşan bir operasyon gerçekleştirmiştir.
2016 yılında Ortaklık operasyonunda icra
edilen 737-800 tipi uçaklar da kullanılmaya
başlanacak bu sayede AnadoluJet 40 uçaklık bir
operasyon yürütecektir. Antalya merkezli charter
operasyonlarını 2 uçak ile icra eden Şirket, 2016
yılında 4 uçak ile charter seferler planlamaktadır.
2015
2014
2013
2012
2011
10.824
9.019
7.701
5.317
5.914
8.615
7.811
5.960
3.895
5.212
7.196
6.519
4.837
3.191
3.991
83,5
83,5
81,2
81,9
76,6
76.031
63.718
56.549
39.454
47.377
Konma Sayısı
* AJET seferleri için 2015 yılı itibarıyla tüm operasyon grupları dâhil edilmiştir.
AnadoluJet, 2015 yılında yolcu sayısını %20 artışla
10,8 milyon rakamına ulaştırmıştır.
52
DİĞER HİZMETLER
287 noktaya sefer
düzenleyen Türk
Hava Yolları Code
Share anlaşmalarıyla
başta İskandinav
ülkeleri olmak üzere
Rusya, Amerika,
Afrika ve Uzak
Doğu’daki toplam
177 noktaya daha
satış yapma imkânı
elde etmiştir.
GELİŞEN UÇUŞ AĞI
2015 yılsonu itibarıyla Ortaklık tarafından
yurt içi ve yurt dışında 287 noktaya sefer
düzenlenmektedir. Bir bölümü, içinde yer alınan
Star İttifakı üyesi dünyanın sayılı havayollarıyla
geçerli olan toplam 41 adet kod paylaşımı
(Codeshare) anlaşması neticesinde, henüz sefer
icra edilmeyen başta İskandinav ülkeleri olmak
üzere Rusya, Amerika, Afrika ve Uzak Doğu’daki
toplam 177 noktaya daha satış yapma imkânı
sağlanarak, bu noktalar Ortaklığın uçuş ağına
dâhil edilmiştir.
2015 yılı boyunca Interline anlaşmaları sayesinde
385 milyon ABD doları seviyesinde Interline
hacmi gerçekleşmiştir Bu miktar Ortaklığın 2015
cirosunun yaklaşık %3’üne denk gelmektedir.
2016 yılında da söz konusu hacimde % 5 artış
hedeflenmektedir.
Yolcular, bu ticari anlaşmalar sayesinde,
İstanbul’dan henüz sefer icra edilmeyen Las
Vegas, Seattle, Ottawa, Sydney, Melbourne,
Kaliningrad, Malmö gibi 177 şehre Türk Hava
Yolları sefer sayısı ve kodu altında tek biletle ve
son noktaya kadar check-in yaparak, aktarma
noktasında bagaj işlemlerine gerek kalmadan,
daha konforlu, daha hızlı ve daha ekonomik olarak
ulaşabilmektedir. 41 adet kod paylaşım anlaşması
ile %32 artarak 177’ye ulaşan offline noktaların,
2016 yılında Ortaklığın büyüme stratejileri
paralelinde daha da artırılması planlanmaktadır.
Önümüzdeki dönemde, başta Latin Amerika,
Avustralya, Çin ve Hindistan olmak üzere,
önemli ve stratejik noktaların, bölgede etkin olan
havayollarıyla gerçekleştirilecek ticari anlaşmalar
ve işbirlikleri sayesinde uçuş ağına ilave edilmesi
planlanmaktadır.
2015 yılında, Ortaklıkça stratejik görülen
pazarlarda önemli havayollarıyla ticari
işbirliklerinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler
gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, Avianca
havayolları ile işbirliği sayesinde Latin Amerika
pazarına ulaşım imkânı elde edilmiş, Kuzey
Amerika pazarında da United Airlines’e ek olarak,
Jetblue, Hawaiian Airlines ve Virgin America ile
yapılan anlaşmalar sayesinde Amerika’da yeni
açılan noktaların desteklenmesi hedeflenmiştir.
Diğer taraftan, Asya pazarında Singapore
Airlines ile mevcut kod paylaşımı anlaşması
genişletilerek müşterilere Avustralya pazarına
kesintisiz seyahat imkânı sağlanmıştır. Eva Air ve
Philippines Airlines ile kod paylaşımı anlaşmaları
imzalanarak hem Star Alliance üyesi bir havayolu
ile daha işbirliği başlatılmış hem de Uzak Doğu
Asya’da offline olunan Manila ötesi destinasyonlar
yolculara alternatif olarak sunulmuştur. Ayrıca,
Royal Brunei Hava Yolları ile 2015 yılında
imzalanan kod paylaşımı anlaşması da offline
olunan bir noktaya daha ulaşım imkânı sağlamıştır.
Hindistan’da Air India, Çin’de ise Air China ile
stratejik görüşmeler devam etmektedir. Afrika’da
ise toplam 24 bölge havayoluyla tesis edilen
işbirlikleriyle Afrika’da uçuş yapılan 48 noktanın
desteklenmesi, gelecek yıllarda açılması planlanan
noktalar için potansiyel pazar oluşturulması ve
mevcut sivil havacılık izinleri için lobi yapılması
amaçlanmıştır.
2015 yılında yapılan sivil havacılık müzakereleri
sonucunda, Afrika, Latin Amerika ve Uzak
Doğu’dan yedi ülkeyle daha yeni Hava Ulaştırma
Anlaşması imzalanmış, Ortaklığın Afrika ve Latin
Amerika’ya açılım stratejisine paralel olarak yeni
noktalar için frekans hakları elde edilmiştir. 20
ülkeyle de mevcut anlaşmalar revize edilmiş,
Türk taşıyıcıları için ilave frekans hakları temin
edilmiştir. Böylece, Türkiye’nin havacılık anlaşması
bulunan ülke sayısı 164’e yükselmiştir. Ayrıca,
her yıl başka bir ülkede düzenlenen uluslararası
havacılık müzakereleri toplantısı 2015 yılında
Türkiye’de gerçekleştirilmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
STAR İTTİFAKI
Nisan 2008 itibarıyla üyesi olunan Star
İttifakı, 1997 yılında kurulan ve yolculara geniş
bir uçuş ağı ile kusursuz hizmet sunmayı
amaçlayan ve bilinirlik imkânı sağlayan ilk küresel
havayolu birliğidir. İttifak, günümüzde 28 üyesi
ve uluslararası uçuş ağı sayesinde, günlük
18.392 seferle tüm dünyada 192 ülkede, 1.336
havalimanına ulaşım imkânı sağlamakta, tüm
dünyada 1.000’den fazla salona erişim imkânı
vermektedir. Star İttifakı 2015 yılında, gerek arz
edilen koltuk km gerekse de ücretli yolcu km
bakımından yaklaşık %24 oranındaki pay ile
Skyteam (%20), Oneworld (%19), düşük maliyetli
taşıyıcılar (%19) ve herhangi bir ittifak üyesi
olmayan havayollarına (%17) göre birinci sıradaki
yerini korumuştur.
Türk Hava Yolları, 2015 yılı içerisinde İttifak
koşulları ile %100 uyumlu hale gelmiş ve tüm
yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmiştir. Ayrıca
Star İttifakı içerisinde, karar alma ve yönetim
aşamasında etkin olan iki strateji komitesine
temsilcilerin seçilmesi ile Türk Hava Yolları’nın
İttifak içerisindeki stratejik rolü pekiştirilmiştir.
İttifak içerisinde toplam 21 havayolu ile
yapılan kod paylaşımı anlaşmaları ile sefer
düzenlenmeyen noktalara ulaşım ve yolculara
kesintisiz bir yolculuk sağlanmaktadır. Star
İttifakı üyesi havayollarıyla yapılan anlaşmalar
neticesinde ulaşılan Interline hacmi, toplam
Interline hacminin % 52’sini oluşturmaktadır.
Avianca Brasil (O6), üye olmak için zorunlu tüm
koşulları tamamlayarak 22 Temmuz 2015 itibarıyla
Star Alliance’ın 28’inci üyesi olarak İttifak’ın Latin
Amerika’daki varlığını güçlendirmiştir.
Türk Hava Yolları, 2015 yılı içerisinde Star İttifakı
koşulları ile %100 uyumlu hale gelmiştir.
53
54
DİĞER HİZMETLER
Türk Hava Yolları
doğrudan dağıtım
sistemleri üzerinden
satılan bilet adet
payı, 2015 yılında
%47,1 olarak
gerçekleşmiştir
2015 yılı içerisinde gerçekleşen komite toplantıları
neticesinde İttifak’a Güney Amerika pazarından
yeni üyelerin eklenmesi yönünde stratejik
girişimler devam etmiş; yolculara en iyi hizmeti
sunmak amacıyla tüm bagaj mesajlarının
bir merkezde toplanması ile bagaj takibini
kolaylaştırılmayı hedefleyen Bagaj Hub projesi
gibi yolcu memnuniyetini artırıcı birçok teknolojik
yatırımların hayata geçirilmesine karar verilmiştir.
ULUSLARARASI KURULUŞLAR
AEA, IATA, AACO, ALTA, ICAO, ECAC ve D-8
(Developing Eight Countries) gibi uluslararası
havacılık kuruluşları nezdinde gerçekleşen
etkinlik ve toplantılara katılım sağlanmış, havacılık
alanındaki gelişmeler yakından takip edilmiştir.
Halen Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği
IATA’nın Yönetim Kurulu üyeliği görevini
sürdürmekte olan Türk Hava Yolları Genel Müdürü
Temel Kotil’in, yönetim aşamasında etkin üç
komiteden ikisinde de (“Strategy and Policy” ile
“Chair” Kurulları) üyeliği bulunmaktadır. Ayrıca,
IATA Yönetim Kurulu’na danışmanlık görevi
üstlenen Ortaklık, sivil havayolu taşımacılığı
gelişmelerini takip eden altı komite arasında yer
alan Finans ve Sektör İlişkileri komitelerinde de
temsil edilmektedir.
Bu komite toplantıları ve IATA nezdinde
gerçekleştirilen Yeni Dağıtım Yetkinliği (NDC),
Kuraldışı Yolcu, Avrupa Emisyon Ticaret Planı
(ETS), Hesaplaşma Sistemleri (ISS) vb. havacılık
sektörü için stratejik öneme sahip birçok projeye
ilişkin gelişmeler Ortaklığın ilgili birimlerine
iletilmektedir.
Ortaklık açısından stratejik öneme sahip Arap
Hava Yolları Birliği AACO’da Partner Havayolu olan
Türk Hava Yolları, 2015 Yıllık Genel Kurulu’nda
Türk Hava Yolları Genel Müdürü Temel Kotil
tarafından temsil edilmiş, çeşitli havayolları ile
görüşmeler yapılmıştır.
Latin Amerika’da büyüme planları çerçevesinde,
bölgedeki müdürlüklerce Latin Amerika ve
Karayipler havayolları birliği olan ALTA’nın
düzenlediği 2015 Havayolu Liderleri Forumu’na
ve diğer toplantılara Ortak Üye sıfatıyla katılım
sağlanmış, Latin Amerika’nın önde gelen
taşıyıcıları ile işbirliği alternatiflerini görüşme
imkânı bulunmuştur.
2015 yılında Kuala Lumpur’da gerçekleşen D-8
Sivil Havacılık Çalışma Grubu Genel Müdürler ve
Uzmanlar 9’uncu Toplantısı’na katılım sağlanmış
ve Ortaklığın D-8 üyesi ülkelerde yaşadığı frekans
sıkıntıları ve sivil havacılık kısıtları gündeme
getirilmiştir. Söz konusu toplantı, 2016 yılında
Türkiye’de gerçekleştirilecektir.
YOLCU HİZMETLERİ SİSTEMLERİ
Türk Hava Yolları doğrudan dağıtım sistemleri
üzerinden satılan bilet adet payı, 2015 yılında
%47,1 olarak gerçekleşmiştir (internet hariç).
Doğrudan dağıtım sistemleri, eklenen yeni
fonksiyonlar ve güncellenen ekran tasarımları
ile güvenilir ve uniform yapıya kavuşmuştur.
Böylece, kanal payının artması ve GDS
maliyetlerinin düşürülmesi sağlanmıştır. Sistemler
ile ilgili paydaşlardan iletilen taleplerin %80’ine
48 saat içerisinde geri dönüş sağlanmıştır. Yolcu
hizmetleri sisteminin sektördeki gelişmeler ve
Ortaklık ihtiyaçları doğrultusunda incelenmesi,
güncellenmesi veya değiştirilmesi süreçleri
yürütülmüştür.
BİLETLEME SİSTEMLERİ
2014 senesinde QuickRes ve Troya’da kullanıma
sunulan automatic reissue modülüyle, çağrı
55
HİSSEDARLARIMIZA
merkezi ve ofislerdeki automatic reissue oranı
2015 sonu itibarıyla %60’a getirilmiştir. Ayrıca
2015 yılında automatic reissue kullanımı büyük
GDS’lere açılmış, Troya ve QuickRes’de ize
otomatik iade kullanımına başlanmıştır.
2015 yılı için verilen 1000 çağrı başına 1,5
şikâyet oranı son altı haftalık dönemde iyileşme
kaydederek 1,84 olarak gerçekleşmiştir. 2016
yılı hedefi 1000 çağrı başına 1 şikâyet olarak
belirlenmiştir.
yapabilme fırsatı yakalanacaktır. Kurumsal yolcu
segmentine hizmet veren kurumsal seyahat
acente (TMC) işbirlikleri ile kurumsal yolcu
segmentinde yeni müşteriler kazanarak pazar
payı artırılmaya devam edilmektedir.
ONLINE SATIŞ VE PAZARLAMA
Ortaklığın direkt online kanalları (web sitesi, mobil
site ve mobil uygulamalar) aracılığı ile 2015 yılında
%16,3’luk bir satış payı elde edilmiştir.
KURUMSAL SATIŞ VE PAZARLAMA
2015 yılı sonu itibarıyla Turkish Corporate
Club üyesi 9.000 firmayı kapsayan kurumsal
müşterilerin tarifeli Türk Hava Yolları uçuş geliri
içerisindeki payı %10 seviyesinde ve 850 milyon
ABD doları değerindedir. Yıl içerisinde 3330 adet
yeni kurumsal üye Ortaklığa kazandırılmıştır.
2015 yılında business kabin gelirlerinin %22’si
programa üye firmalardan elde edilmiştir. 2016 yılı
için, Türk Hava Yolları toplam tarifeli gelir hedefinin
%12’si olan 1,15 milyar ABD doları toplam kurumsal
yolcu gelir hedefi belirlenmiştir.
GELİR YÖNETİMİ
Havayolu sektöründe gün geçtikçe artan
rekabet neticesinde fiyatlandırma ve gelir
yönetimi stratejileri giderek karmaşıklaşmakta
ve dinamikleşmektedir. Pazar bazlı olarak
farklılaşabilen bu stratejileri hızlı bir şekilde
takip edip gerekli analizleri yaparak zaman
kaybetmeden gerekli aksiyonları almak, fırsat
görünen pazarları tespit edip bu pazarlarda gerekli
durumlarda rakiplerden bağımsız şekilde stratejiler
belirlemek derin bir bilgi birikimi ve analiz yeteneği
gerektirmektedir.
Düşük seyahat harcamasına sahip üyelerin
seyahat planlamalarını tamamen kendileri
yönetebilecekleri, acente satın alma kanalının
yanında online satın alma kanalını da
kullanabilecekleri TCC online portal ve TCC online
satış kanalı projesi canlıya alınmıştır.
2015 yılında coğrafyamızda yaşanan ve yolcu
talebini doğrudan etkileyen terör ve komşu
ülkelerde yaşanan savaşlar gibi birçok olumsuz
gelişme meydana gelmiştir. Sektördeki bu gibi
zorluk ve tehditlere rağmen, iki yıldan fazla süredir
kullanılan O&D sisteminin verdiği analiz imkânları,
bilgi birikimi, yerinde ve zamanında uygulanan
stratejiler, çeşitli satış kanallarından gelen bilgileri
geliştirilmiş raporlar sayesinde harmanlayarak
hızlı ve doğru karar alabilme yeteneği ve farklı
departmanlarla yapılan istişare ile Türk Hava
Yolları sektördeki tehdit ve zorluklardan, istikrarlı
büyümesini koruyarak çıkmayı başarmıştır.
GENEL DAĞITIM SİSTEMLERİ
2015 yılında üye olunan GDS firmalarının
sistemlerini kullanan acentelerin ürettiği segment
sayısı %9 artışla 29,9 milyon, karşılığında elde
edilen net bilet geliri 3,6 milyar ABD doları ve
segment gideri %2 düşüşle yaklaşık 200 milyon
ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Segment ücretlerini düşürmeye yönelik yapılan
anlaşmalar sayesinde GDS segment giderlerinde
yaklaşık 50 milyon avro kazanç sağlanmıştır.
Ayrıca bilet gelirinde önemli kayıplara ve/veya
gereksiz segment maliyetine sebep olan GDS
kullanan acenteler tarafından yapılan hatalı ya
da suiistimal içeren rezervasyonların tespiti ile
yaklaşık 3 milyon avro Ortaklık giderlerinden
düşürülmüştür.
Bu faaliyetler dışında yapılan çalışmalarla
Ortaklık sistemi ve GDS’ler arası işleyişlerde
gerekli görülen güncellemelerden bazıları hayata
geçirilmiş ya da süreçleri başlatılmıştır.
ÇAĞRI MERKEZİ
2015 yılı içerisinde Ortaklık çağrı merkezine bir
önceki yıla oranla %7’lik bir artışla yaklaşık 14
milyon çağrı gelmiştir. 2014 yılı içerisinde %86
olan çağrı karşılama oranı, 2015 yılında %96
olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanı sıra, çağrı
merkezinde Arapça ve İspanyolca dillerinde
hizmet verilmeye başlanmıştır. Yeni pazarlama
segmentasyonu ve web 3.0 gereksinimleri
doğrultusunda, 2016 yılının ilk altı aylık dönemde
Çince, Japonca, Korece ve Portekizce dillerinde
de hizmet verilmesi hedeflenmektedir. Yolcu
şikâyetleri konusunda çağrı merkezi firmalarına
Bu proje ile sadece Türkiye’deki müşterilere
sunulan program yurt dışındaki üye adaylarının
da hizmetine sunulmaya başlanmıştır. Bunun
yanı sıra, Ortaklığa düzenli nakit akışı sağlayacak,
kredi risklerini minimize edecek, üye seyahat
davranışlarının izlenebilmesini sağlayacak;
müşterilere sunacağı seyahat raporları,
bilet bedellerinde şeffaflık ve üçüncü parti
anlaşmalardan faydalanma imkânı sunacak olan
UATP kart ihraç projesi canlıya alınacaktır. Bu
yeni ürün ile birlikte üye sayısında ve kurumsal
gelirde önemli seviyede artış sağlanması
öngörülmektedir. Diğer yandan, 2016 yılının ilk
çeyreğinde başlayacak iyileştirme çalışmaları
ile halen kullanılan MS Dynamics 2011 CRM
sistemi (CAMS) yerine MS Dynamics 2015
CRM sürümüne geçilecektir. Böylece sözleşme
yönetimi kolaylaştırılacak, firma bazında kurumsal
aktivite takibi amaçlı hafıza oluşturulacak, satış
ekibi performans yönetimi takip edilebilecek, mobil
uygulamalar ile sistemin daha etkin kullanılması
sağlanacak, kampanyalar ve çapraz satış
Ortaklık uçuş ağının büyümesi neticesinde gelir
yönetimi tarafında eksponansiyel olarak artan
kompleksite, Gelir Yönetim Sistemi’nin çıkış-varış
noktası detayında analizler yapma kabiliyeti
neticesinde başarılı şekilde yönetilebilmiştir. Bu
sayede, talepteki değişimler fırsata çevrilmiş,
küçülen pazarlarda kaybedilen yolcular, farklı
pazarlardan kazanılan yolcularla başarılı şekilde
ikame edilmiş ve tüm uçuş ağındaki faaliyetlerden
sağlanan gelir maksimize edilmiştir. Türk Hava
Yolları, O&D Gelir Yönetim Sistemi sayesinde
faaliyet gösterdiği on binlerce çıkış-varış noktası
arası pazarı, mikro ve makro seviyede inceleme
ve bu detaylarda kararlarını ticari faydaya uygun
olarak farklılaştırma yeteneğine sahiptir.
56
İNSAN KAYNAKLARI
2015 yılı içerisinde
Ortaklığın insan
kaynağı ihtiyacı
doğrultusunda 1.228
kabin memuru, 621
kokpit personeli,
778 yurt içi yer
personeli, 10 yurt
dışı merkez tayinli ve
419 yurt dışı mahalli
personel olmak
üzere 3.056 kişi
istihdam edilmiştir.
Son yıllarda Türkiye’de ve dünyada havacılık
sektörünün gösterdiği gelişime paralel olarak
Türk Hava Yolları’nın uçtuğu destinasyon sayısı,
filodaki uçak sayısı ve buna bağlı olarak istihdam
edilen personel sayısı hızla artmaktadır.
2015 yılı içerisinde Ortaklığın insan kaynağı
ihtiyacı doğrultusunda 1.228 kabin memuru, 621
kokpit personeli, 778 yurt içi yer personeli, 10
yurt dışı merkez tayinli ve 419 yurt dışı mahalli
personel olmak üzere 3.056 kişi istihdam
edilmiştir.
Türk Hava Yolları’nda 2015 sonu itibarıyla toplam
22.030 kişi görev yapmaktadır. Yaş ortalaması
34,2 olan çalışanların %46 kadın, %54 ise erkektir.
Genç bir insan kaynağına sahip olan Türk Hava
Yolları, Avrupa’dan sonra dünyanın en iyi şirketi
olma yolunda, geleceğe güvenle bakmaktadır.
Ortaklık çalışanları, ana görev alanlarına göre;
kokpit, kabin ve yer personeli olarak ayrılmaktadır.
Görev yapan insan kaynağı değerinin %20’sini
kokpit personeli, %39’unu kabin personeli, %41’ini
ise yer personeli oluşturmaktadır.
Türk Hava Yolları’nda 2015 sonu itibarıyla toplam
22.030 kişi görev yapmaktadır.
2015 yılı itibarıyla ortalama tecrübe süresi 6,4
yıl olan Türk Hava Yolları’nda uçak başına düşen
çalışan sayısı ise 74 olarak gerçekleşmiştir.
Ülkemizin lider ve dünyanın sayılı havayolu
şirketlerinden biri olan Türk Hava Yolları’nda en
önemli değer olan “insan” faktörünün her yönüyle
daha etkin ve değerli kılınması için çalışmalar
sürdürülmektedir.
ETKIN VE VERIMLI INSAN KAYNAKLARI
POLITIKASI
Türk Hava Yolları’nın insan kaynakları
politikası, Ortaklığın stratejik plan ve hedefleri
doğrultusunda görevlerini etkin ve verimli bir
şekilde yerine getirebilecek; mesleki ve etik
kurallara bağlı, nitelikli personelin istihdamını
ve bu personelin niteliklerinin sürdürülebilirliğini
sağlamaktır.
Bu kapsamda, insan kaynakları planlaması, görev
tanımlarının belirlenmesi ve “kurum kültürü ve
bilinci”nin oluşmasının sağlanması, personel
istihdamı, performans yönetimi, eğitim ve
geliştirme, özlük işlemleri, sosyal ve ekonomik
haklar, personel memnuniyetinin sağlanması,
çalışma düzeni, disiplin ve ödüllendirme işlemleri
insan kaynakları politikamızın uygulama alanlarıdır.
Bununla birlikte personel; organizasyonel yapıda,
görev tanımı kapsamında, yürürlükteki kanun,
yönetmelik ve mevzuata uymaktan sorumludur.
EKIP RUHU
Türk Hava Yolları, dünyanın farklı noktalarındaki
tüm çalışanları için yaratıcılığı ve ekip ruhunu
destekleyen, kişisel gelişime olanak sağlayan,
şirket hedeflerinin her kademede içselleştirildiği,
düşüncelerin özgürce paylaşılabildiği şeffaf bir
çalışma ortamı sunmayı hedeflemektedir.
Şirket, çalışanlarının memnuniyetini ve kuruma
bağlılığını artırmak adına çalışanlarına önemli
sosyal olanaklar sağlamaktadır. Geniş bir bölgeye
yayılmış servis ağı, özel sağlık sigortası, çalışan
aileleri için sunulan özel sağlık sigortası indirimleri,
doğum, emzirme, ölüm, evlenme yardımları,
çocuklu bayan çalışanlar için kreş imkânı ya da
yardımı, ücretsiz ve indirimli yurt içi/yurt dışı uçuş
imkânları, vize kolaylığı, tüm dünyada anlaşmalı
konaklama olanakları söz konusu hizmetler
arasında yer almaktadır.
İSTIHDAM EDILEN PERSONEL SAYISI
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLIĞI
Türk Hava Yolları, ulusal ve uluslararası
mevzuat ve iyi uygulamalar ile ticari etiği dikkate
alarak, Ortaklığın görevleri ve ortak değerleri
doğrultusunda, çalışanlarını, müşterilerini,
tedarikçilerini, iştirakçilerini, tüm iş ortaklarını ve
hissedarlarını aynı gayede buluşturmak amacıyla
İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası’nı oluşturmuştur.
Bu politika doğrultusunda Şirket, iş sağlığı ve
güvenliği alanında uymakla yükümlü olduğu
ulusal, yasal ve diğer şartlar ile havacılık
sektörüne ait uluslararası kurallara uygun hareket
etmektedir. Faaliyet alanı ile ilgili yeni yatırımları
planlarken, filosunu büyütürken ve teknolojik
altyapı seviyesini yükseltirken, çalışanların
sağlığını ve güvenliğini gözeterek riski en düşük
seviyede olan ekipman ve organizasyonları
tercih etmektedir. Filosunda bulunan uçaklardan
kaynaklanan gürültünün en az seviyeye
indirilmesine yönelik tedbirleri almakta,
çalışanlarının ve tüm paydaşlarının iş sağlığı ve
güvenliği konusundaki farkındalığını ve bilincini
artırmak için çalışmalar yapmaktadır.
3.056
1.448
2.599
2.775
2011
2012
2013
2014
2015
2012
2013
2014
22.030
19.902
2011
18.882
15.857
TOPLAM PERSONEL SAYISI
15.737
EĞITIM OLANAKLARI
Çalışanların gelişimi konusunda da etkin adımlar
atan Türk Hava Yolları, aralarında İstanbul Teknik
Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nin de
bulunduğu üniversitelerle yüksek lisans programı
anlaşmaları yapmıştır. Böylece üniversitelerle
yapılan anlaşmalar gereğince çalışanların gerek
akşam programları gerekse mesai saatlerinde
idari izinlerle derslerini tamamlayarak kariyerlerini
geliştirmeleri amaçlanmıştır.
57
3.965
HİSSEDARLARIMIZA
2015
İş sağlığı ve güvenliği performansının
iyileştirilmesi amacıyla, organizasyonun
her kademesinin ve paydaşların katılımını
sağlanmaktadır. Mevcut ve gelecekteki faaliyetler
için çalışanlar, tedarikçiler ve yerel toplum ile iş
sağlığı ve güvenliği konusunda açık bir diyalog
kurulmakta, müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler
ve kamunun endişeleri doğrultusunda gerekli
düzeltici işlemleri yapılmaktadır.
SÜREKLI IYILEŞTIRME
İş sağlığı ve güvenliği performansı sürekli
olarak izlenmekte, ölçülmekte ve dünyadaki iyi
uygulamalar da dikkate alınarak bu alandaki
performans sürekli olarak iyileştirilmektedir. Uygun
yönetim usullerinin gereği, iş sağlığı ve güvenliği
konusundaki hedeflerle ve devamlılık arz eden
geliştirici programlarla politika devamlı gözden
geçirilerek gerçekleştirilmektedir.
Şirket, tüm faaliyetlerinin iş sağlığı ve güvenliği
risklerini tespit etmekte, iş kazaları ve meslek
hastalıklarını önlemek için bu risklere ait aksiyon
planları geliştirmektedir. Çalışma ortamının
gözetimi ve koruyucu hekimlik çalışmalarının
sürekliliğini sağlamakta, çalışanlara, alt
işverenlere ve ziyaretçilere sağlıklı ve güvenli
bir çalışma ortamı sağlamak için gerekli altyapıyı
oluşturmaktadır. Kritik fonksiyonlarda görev alan
çalışanların gerçekleştireceği operasyonlara
fiziksel ve tıbbi boyutta hazır olmalarını
sağlanmakta, acil durumlara karşı hazırlıklı ve
Ulusal Acil Müdahale Birimleri ile irtibat halinde
olmaktadır.
Ortaklığın Avrupa’nın en iyi ve 5 yıldızlı havayolu
olması hedefi doğrultusunda, bu hedefi gerçek
kılacak en önemli unsur olan insan kaynağının
daha etkin kullanılması için yenilikçi çözümler ve
projeler geliştirilmektedir.
Bu doğrultuda, hâlihazırda kullanılan Performans
Yönetim Sistemi’ni geliştirmek için adımlar atmıştır.
2015 yılında Performans Yönetim Sistemi’nin daha
etkili ve verimli kullanılabilmesi adına çalışmalar
yapılmıştır. Performans Yönetim Sistemi’nin SAP
- İnsan Kaynakları modülüyle entegre olabilmesi
için SAP - Performans Yönetimi Modülü devreye
alınmıştır.
58
KALİTE VE KURUMSAL SORUMLULUK
yakaladığı istikrarlı
ticari, finansal
ve operasyonel
yükselişi ve
sürdürdüğü başarıyı
var eden unsurlar
arasında Ortaklığın
etkin kalite sistemi
önemli bir yer
tutmaktadır.
Türk Hava Yolları, müşteri memnuniyetinden taviz
vermeden müşterinin beklentilerini de aşan bir
hizmet vermeye devam ederken, artan yolcu
sayısının beraberinde getireceği olumsuz etkileri
bertaraf edebilmek adına gerekli adımları atmakta,
faaliyet alanları ile ilgili yeni yatırımları planlarken,
filosunu büyütürken ve teknolojik altyapı
seviyesini yükseltirken, olumsuz çevresel etkileri
en az seviyede olan teknoloji ve yöntemleri tercih
etmektedir.
KALITE POLITIKASI
Türk Hava Yolları’nın yakaladığı istikrarlı ticari,
finansal ve operasyonel yükselişi ve sürdürdüğü
başarıyı var eden unsurlar arasında Ortaklığın
etkin kalite sistemi önemli bir yer tutmaktadır.
Türk Hava Yolları Kalite Sistemi;
↗↗ Müşterilerinin de direkt olarak bir parçası
olduğu havacılık operasyonlarının, ulusal
ve uluslararası sivil havacılık otoritelerinin
en katı emniyet ve güvenlik kurallarına göre
gerçekleştirilmesini güvence altına almayı,
↗↗ Müşterilerine vermeyi taahhüt ettiği
hizmetin, en az taahhüt edilen seviyede
gerçekleştirilmesini güvence altına almayı,
↗↗ Müşterilerine en iyi hizmeti en makul
sürede ulaştırabilmeyi sağlayacak yönetsel
olgunluğun sürdürülebilirliğini garanti altına
almayı,
↗↗ Müşterilerinin beklentilerini karşılamanın da
ötesinde, beklentileri aşmayı hedefleyen
hizmet kalitesini yakalamayı ve sürekli
kontrol altında tutmayı amaçlamaktadır.
2015 YILI ÖLÇÜLEBILIR YAKIT TASARRUFU
(TON)
Pilotaj Uygulamaları
37.783
Uçuş Planlama/Dispeç
-14.260
Teknik/Bakım Operasyonları
1.607
Yer Operasyonları/Ağırlık Azaltma
2.058
Toplam Yakıt Tasarrufu
27.187
Karbon Emisyon Azaltımı
85.639
Türk Hava Yolları, müşterilerine görünen
yüzündeki kalitesini arka planda üreten iş
süreçlerini sürekli kontrol altında tutmaktadır.
Gerçekleştirilen yüzlerce iç denetim, Türk
Hava Yolları Kalite Sistemi’nin amaçlarını
gerçekleştirmeye hizmet etmiştir.
Türk Hava Yolları, müşterilerine sunduğu hizmetler
için tedarikçi ve taşeronlarından sağladığı ürün
ve hizmetleri, kendi ürettiği hizmetlerden farksız
görmektedir. Türk Hava Yolları müşterilerine
ulaşacak her ürün ve hizmet, en az Türk Hava
Yolları’nın müşterilerine taahhüt ettiği kalitede
olmalıdır.
Türk Hava Yolları Kalite Sistemi, üçüncü
taraflardan tedarik edilen ve Türk Hava Yolları
müşterilerine doğrudan veya dolaylı olarak ulaşan
her ürün ve hizmetin taşıması gereken şartların
düzeyini kontrol altında tutmaktadır. 2015 yılında
da her operasyon sahasında tedarik edilen ürün
ve hizmetler denetlenerek Türk Hava Yolları
hizmet standartlarının sağlanması güvence altına
alınmıştır.
KALITEMIZE TAM NOT
Türk Hava Yolları, başta ulusal ve uluslararası
sivil havacılık otoriteleri olmak üzere birçok kurum
tarafından emniyetli ve güvenli operasyon şartları
ile uygulanan yönetim sistemleri konularında
denetlenmiştir. Gerçekleştirilen tüm denetimlerden
başarı ile geçmiş, sürdürülebilir başarısının
teminatı olan operasyonel yetkilerini ve yönetim
sistemi sertifikalarını geliştirerek devam ettirmiştir.
KALITE YÖNETIM SISTEMI
Türk Hava Yolları iş süreçlerinin olgunluğunu ve
yönetim sisteminin oturduğu sağlam temeli, 2006
yılından bu yana sahip olduğu ISO 9001 Kalite
Yönetim Sistemi Sertifikası ile kanıtlamaktadır.
2015 yılında gerçekleştirilen belge yenileme
tetkikiyle sertifika geçerliliği devam eden Kalite
Yönetim Sistemi, sürekli iyileştirme sistematiği
ile hem Ortaklığın iş süreçlerine hem de Türk
Hava Yolları’nın müşterilerine katma değer üreten,
sürdürülebilir başarıya ulaşma yolundaki en güçlü
yönetim araçlarından biridir.
MÜŞTERI MEMNUNIYETI YÖNETIM SISTEMI
Türk Hava Yolları’nın, uyguladığı yönetim
sistemlerine TS EN ISO 10002 Kalite
Yönetimi-Müşteri Memnuniyeti Sistemi’ni eklediği
2015 yılı, Ortaklığın müşteri geri bildirimlerinin
yönetimi konusunda kat ettiği mesafede bir
kilometre taşı olma niteliğindedir.
Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi ile Türk
Hava Yolları yolcu taşımacılığı hizmeti kapsamında
aldığı müşteri şikâyetlerini çok daha sistematik,
HİSSEDARLARIMIZA
etkin ve verimli şekilde işlemektedir. Diğer taraftan
geri bildirimlerden elde edilen daha net bilgiler
sayesinde, ürün ve hizmetlerin iyileştirilmesine
yönelik olarak yapılacak her çalışmaya gerçek
girdiler sağlanacaktır.
Bu oranın yakalanmasında daha etkin yönetilen
ulusal ve uluslararası ilişkilerin yanı sıra, Ortaklık
uçaklarına SAFA programı ile aynı yöntemle
uygulanan Safety Assessment of Company
Aircraft (SACA) programının da büyük etkisi
bulunmaktadır. Ortaklığın operasyonel emniyet
ve güvenliğe verdiği önem ve gerçekleştirdiği
yatırımların bir sonucu olan bu oran sayesinde
ayrıca Türkiye’nin bulgu ortalamasının
düşürülmesine katkı sağlanmış ve bu anlamdaki
başarı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından
verilen bir teşekkür belgesi ile de onaylanmıştır.
EMNIYET POLITIKASI
Emniyet, Türk Hava Yolları organizasyonunun
bütün kademelerinin birinci önceliğidir. Ortaklığın
kurumsal değerlerinin vazgeçilmez ve asla ödün
verilemeyecek bir parçasıdır. Tüm kademelerdeki
çalışanlar, emniyet taahhüdünün sektördeki
en iyi uygulamalar ve standartların sağlanarak
geliştirilmesi için en üst düzeyde çaba
harcamaktadır.
Türk Hava Yolları, sunduğu hizmetin vazgeçilmez
bir bileşeni olarak içselleştirdiği operasyonel
emniyet ilkelerini emniyet politikası ile bilinir
kılmakta ve emniyet kültürünün gelişimi için her
türlü kaynağı sağlamaktadır.
SAFA ORANI 0,252
Türk Hava Yolları’nın ilk olarak 2005 yılında
sahip olduğu ve iki yılda bir yenilenen IATA
Operational Safety Audit (IOSA) Sertifikası,
IATA’nın uluslararası arenada Türk Hava Yolları’nı
emniyetli bir hava yolu olarak tescil ettiği
anlamına gelmektedir. IOSA Sertifikası’na sahip
olmanın da ötesinde Türk Hava Yolları’nın IOSA
şartlarını karşılayabilecek düzeyde emniyetli ve
güvenli operasyon gerçekleştirmesi sürdürülebilir
başarısının altında yatan en önemli dayanak
noktalarından biridir.
European Aviation Safety Agency (EASA)
tarafından yürütülen Safety Assessment of
Foreign Aircraft (SAFA) programına dâhil ülkelerde
yapılan denetimler neticesinde elde edilen SAFA
oranında, Türk Hava Yolları 2015 yılını 0.252 SAFA
oranı ile kapatmıştır. Böylelikle geçen yıla oranla
%12’lik bir iyileşme gerçekleştirmiş ve son beş
yılın en düşük SAFA puanına ulaşılmıştır. Bu oran
bulgu ortalaması 0.55 olan Avrupa ülkeleri ile
karşılaştırıldığında oldukça başarılı bir sonuçtur.
YAKIT YÖNETIMI VE ÇEVRE
Gelişen teknolojinin günlük yaşama sağladığı
kolaylıkların yanı sıra bu gelişmeler sonucunda
doğaya ve çevreye verilen zarar her geçen gün
hızla artmaktadır. Birçok gelişmiş endüstri kolunun
çevreye yaydığı sera gazı miktarı ve endüstriyel
kirliliğin yanı sıra özellikle iklim değişikliklerinde de
önemli bir rol oynamaktadır.
59
edebilmek adına gerekli adımları atmaktadır.
Uçuş emniyeti ve güvenliğini ön planda tutarak
yürütülen çevre politikası ile en verimli bir
biçimde uçmayı, doğal kaynakları en etkin bir
biçimde kullanarak gelecek nesillere daha temiz
ve yaşanılabilir bir çevre bırakmayı hedefleyen
Türk Hava Yolları, bu alandaki çalışmalarını
sürdürmektedir.
ÇEVRE YÖNETIM SISTEMI&İŞ SAĞLIĞI
VE GÜVENLIĞI YÖNETIM SISTEMI
2013 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi
ve OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi sertifikalarını alan Türk Hava Yolları,
toplumsal sorumluluk bilinciyle bu iki yönetim
sistemini uygulayarak gerçekleştirdiği tüm
faaliyetlerde çevreye karşı daha duyarlı ve
hassas, tüm paydaşlarının sağlığını ve emniyetini
güvence altına alan, risklerinin farkında olan
ve yöneten, acil durumlarını önceden tahmin
ederek önlem alabilen sistematik bir yaklaşım
benimsemiştir.
Türk Hava Yolları, artan yolcu sayısının
beraberinde getireceği olumsuz etkilerin kendi
payına düşen kısmını olabildiğince bertaraf
Emniyet, Türk Hava Yolları organizasyonunun
bütün kademelerinin birinci önceliğidir.
60
KURUMSAL İLETİŞİM
MARKA BİLİNİRLİK DÜZEYİ VE MARKA DEĞERİ
Türk Hava Yolları’nın filo, destinasyon ve gelir
artışına paralel olarak marka bilinirliği ve marka
değeri de artış göstermektedir. 2015 yılında
yapılan global marka bilinirlik ve algı araştırmasına
göre Türk Hava Yolları, dünyanın en çok bilinen
ve en güçlü markaları arasında %64 pay ile yerini
almıştır. (Nielsen, Marka Sağlığı Araştırması, Aralık
2015) Brand Finance kuruluşunun araştırmasına
göre 2015 yılsonu marka değerimiz ise 2,2 milyar
ABD dolarına ulaşmıştır.
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK
Türkiye’nin bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Türk
Hava Yolları, kurumsal sorumluluk alanında
da Türkiye’nin lider kuruluşları arasında yer
almaktadır. Kurumsal vatandaşlık ilkesiyle, başta
çocuklar olmak üzere toplumun tüm kesimlerini
kucaklamaya gayret eden, kültür-sanat, çevre,
spor ve sağlık alanlarındaki çalışmalara destek
sağlayan Türk Hava Yolları, ülkemizin ve içinde
yaşadığımız toplumun ayrılmaz bir parçası ve
katılımcı üyesi olarak, toplumun ihtiyaçlarını
duyarlılıkla karşılamaya gayret etmektedir
Kızılay
Kızılay ile yapılan işbirliği çerçevesinde yıllık
150.000 ünite kan, 2.500 adet “Koleman” 25.000
adet “Test Tüp Taşıma Kutusu” taşınmıştır. Ayrıca
afet acil dönemlerinde kargo desteği verilmektedir.
THY çalışanları tarafından her yıl düzenli olarak
kan bağış kampanyalarına katılım olmaktadır.
Afrika’ da 10 Sağlık Merkezine Sürdürülebilir
Enerji Paneli
Sürdürülebilir projeleri destekleyen ve hayata
geçiren Türk Hava Yolları Afrika’da Nijer ve
Uganda da kırsal alanındaki sağlık ocaklarının
enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla 10
güneş enerji paneli bağışlamış, ayrıca sağlık
ocaklarındaki malzemelerin daha iyi korunması
amacıyla aşı dolabı ve sağlık ocaklarının
restorasyonlarını yapmış, ihtiyaç duyulan tüm
klinik malzemeyle donatmıştır.
Anadolu’ya 1 Milyon Fidan
Türk Hava Yolları, gelecek kuşakları tehdit eden
iklim değişikliğini yavaşlatmak, karbon salınımını
azaltmak amacıyla Anadolu’nun çeşitli illerinde
2014 ve 2015’de 1 milyon fidan dikmiştir. Türk
Hava Yolları çalışanlarının tam desteğiyle organize
edilen etkinliklerde fidanların bir kısmı köy ve okul
çocuklarıyla birlikte dikilmektedir. Bu etkinliklerde,
çocuklar için hediyelerle dolu eğlendirici
çalışmalara da yer verilmektedir.
TOSİDO
Türk Hava Yolları’nın gelenekselleşen
etkinliklerinden TOSIDO (Touristanbul, Simülatör
ve Turkish Do&Co) ile 2015 yılı içerisinde 200’den
fazla dezavantajlı çocuk, Turkish Do&Co’da
kendileri için özel hazırlanan yiyeceklerle
ağırlanmış ve tesislerini gezmişlerdir. Ardından
Türk Hava Yolları’nın uçuş merkezini gezip
simülatöre binmişlerdir. Tehlike anında oksijen
maskelerinin açılması anını yaşayan çocuklardan
bir kısmı da kokpit koltuğuna oturup bir anlık
da olsa pilot olmuştur. Öğle yemeğini özel
bir mekânda yiyen çocuklar, öğleden sonra
İstanbul’un tarihi kültürel mekânlarını gezmiş,
bir hatıra fotoğrafı ile güzel bir etkinliğe katılmış
olmanın mutluluğuyla evlerine dönmüşlerdir.
İstanbul’un Heros’ları
7-10 yaş aralığındaki minik konuklarımızın her ay
beğeni ile takip ettikleri, yolculukları boyunca
keyifle eğlenirken aynı zamanda öğrendikleri Miles
& Smiles Heroes dergisi İl Milli Eğitim Müdürlüğü
ortaklığı ile İstanbul’daki çeşitli okullarda ücretsiz
olarak 100.000 adet dağıtılmıştır..
Türk Hava Yolları Sürdürülebilirlik Raporu
Yayınlandı
Son beş yıldır üst üste “Avrupa’nın En İyi Hava
Yolu” seçilen Türkiye’nin bayrak taşıyıcı hava
yolu şirketi Türk Hava Yolları’nın, Global Reporting
Initiative (GRI4) standartlarında hazırlanan ilk
“Sürdürebilirlik Raporu” yayınlanmıştır. Türk
Hava Yolları’nın 2014 yılındaki sürdürülebilirlik
gündeminin, bu alanda elde ettiği başarıların
ve geleceğe yönelik amaç ve hedeflerinin yer
aldığı raporda, şirketin çevre, ekonomi ve sosyal
alanlardaki performansı hem uluslararası kriterlere
hem de sektörde kabul gören göstergelere uygun
şekilde değerlendirilmektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
Türk Hava Yolları’na KSSD Tarafından
Kurumsal Ortaklık Ödülü
Türk Hava Yolları, CSR Europe’un Türkiye ayağı
olan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği
tarafından organize edilen İşletme 2023 Zirvesine
katılmıştır. Özel sektör, kamu kuruluşları ve sivil
toplum örgütlerini bir araya getiren Zirve’de,
günümüzün en büyük sorunlarından olan
işsizlik, iklim değişiklikleri, kaynakların tükenmesi,
finansal krizler ve demografik değişimler riskleri
konularında uzman kişilerin görüşlerine yer
verilmiştir. Türkiye’nin önde gelen firmaların
sosyal sorumluluk faaliyetlerinin tanıtıldığı fuarda
Türk Hava Yolları , “Kurumsal Ortaklık” ödülüne
layık görülmüştür.
tek bir marka altında toplanarak dünyaya lanse
edilmesi yer almaktadır. Proje 24 çeşit gıda ürünü
ve ardından gıda dışı kültürel ürünlerin de ürün
ailesine dahil edilmesi şeklinde planlanmış ve
uygulamaya koyulmuştur.
Afet Acil Durumlarda Ücretsiz Kargo Taşıması
2015 yılında afet acil durumlarda ve sosyal
sorumluluk çalışmaları kapsamında 100 tondan
fazla ücretsiz kargo taşıması gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca Nepal depremi gibi afet durumlarında,
gönüllü çalışanlarımızla yüzlerce kişiye yardımda
bulunulmuştur.
Meme Kanseri Uçak Giydirmesi
Meme kanserinden hayatlarını kaybeden
kadınlarımız için Türk Hava Yolları pilotlarının
şiir ve gökyüzünden fotoğraflarından oluşan
“Gökyüzünde Hayat İzi” isimli bir sergi
düzenlenmiştir. Farkındalık kampanyasının bir
devamı olarak uçaklarımızdan birine meme
kanserini simgeleyen pembe kurdele giydirilmiş
ve broşürlerle yolculara uzanan bir bilinçlendirme
hareketi başlatılmıştır.
WE’R From Turkey
“WE’R From Turkey”, bir misyon markası olarak
konumlandırılmış, özünde Anadolu gelenek ve
kültür mirasını dünyaya tanıtmayı hedefleyen
projedir. Proje adımları içerisinde en önemli
konumda, Anadolu geleneklerine has ürün
gruplarının oluşturulması ve tüm bu ürünlerin
SPONSORLUKLAR
Futbol
Türk Hava Yolları tarafından Türkiye’de A Milli
Futbol Takımı ve şampiyonluklara imza atmış olan
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Bursaspor
ve Trabzonspor kulüplerine sponsorluk desteği
verilmektedir. Avrupa’ da ise Almanya’nın başarılı
kulübü Borussia Dortmund ve Fransa’nın en köklü
kulüplerinden Olympique Marsellie ile sponsorluk
anlaşmaları devam etmektedir.
Golf
Turkish Airlines Open golf turnuvası, 29
Ekim-1 Kasım 2015 tarihleri arasında Antalya’
da gerçekleşmiştir. Dünyanın en başarılı ve
en çok tanınan golf oyuncularının katılımı ile
gerçekleştirilen ve European Tour turnuva
takvimindeki en önemli 4 turnuvadan biri olan
Turkish Airlines Open, 6 kıtada, 45 ülkede, 425
milyonun üzerinde izleyiciye ulaşılmıştır.
61
Turkish Airlines World Golf Cup, kurumsal
müşterilerine özel gerçekleştirilen amatör golf
turnuvası ile 2015 yılında 70 destinasyonda
5.000’ e yakın müşterisi ile bir araya gelmiştir.
Basketbol
Turkish Airlines Euroleague’de 2015 yılında 24
Avrupa takımının katılımı ile 250’ ye yakın maç
oynanarak bu sayede dünya genelinde 190’dan
fazla ülkede 1,6 milyar izleyiciye ulaşılmıştır.
Ayrıca Turkish Airlines Final Four 8-10 Mayıs
2015 tarihleri arasında Madrid’ de yapılmıştır.
Türk Hava Yolları aynı zamanda A Milli Basketbol
Takımı ve Japon Basketbol ligi BJ League’in de
sponsorluğunu yapmıştır.
Rugby
EPCR (European Professional Club Rugby)
organizasyonu ile European Rugby Champions
Cup ve European Rugby Challenge Cup
şampiyonalarının kapsamında Ana Sponsorluk
anlaşması imzalanmıştır.
62
KURUMSAL İLETİŞİM
CSR Europe’un
Türkiye ayağı olan
Kurumsal Sosyal
Sorumluluk Derneği
tarafından organize
edilen İşletme
2023 Zirvesinde
“Kurumsal Ortaklık”
ödülüne layık
görülmüştür.
Binicilik
Sponsor olduğumuz dünyanın en önemli atlı spor
festivallerinden biri olan FEI Chio Aachen, bu sene
Temmuz ayında gerçekleşmiştir.
REKLAM KAMPANYALARIMIZ
Bisiklet
Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu 2015 yılında da
Türk Hava Yolları sponsorluğunda gerçekleşmiştir.
”Epic Food” Kampanyası
2014 yılının Aralık ayında dünyaca ünlü futbol
yıldızları Lionel Messi ve Didier Drogba ile
reklam kampanyası yapılarak 2015 yılı Ocak ayı
sonuna kadar TV filminin tüm ülkelerde gösterimi
gerçekleşmiştir.
Tenis
2015 yılında da, dünyanın en önemli bayanlar
tenis etkinliklerinden biri olarak kabul edilen
Porsche Tennis Grand Prix’ye sponsorluk desteği
verilmiş ve tenissever hedef kitleye ulaşılmıştır.
“Fly Africa” Kampanyası
Geniş uçuş ağı gücünün Afrika’daki çocukların
uçuş tutkusu üzerinden anlatıldığı “Fly Africa”
reklam filmi, Mart ayı içerisinde 14 ayrı ülke ve 169
Televizyon kanalında gösterime girmiştir.
Türk Hava Yolları Yayınları Yönetim Serisi
Yönetim serisi olarak 2015 yılında Mindware,
The Business of Influence, Disciplined
Entrepreneurship, The Second Machine Age,
Leading Digital, The Culture Map, Küresel Pazarları
Kazanmak, Big Data @ Work, Contagious ve The
Manager adlı 10 kitap basılmış ve kitapçılarda
yerini almıştır.
“Asla Vazgeçme” Kampanyası
Türkiye genel imaj kampanyası kapsamında
hazırlanan, “Asla Vazgeçme” reklam filmi Haziran
ayı içerisinde tüm televizyon kanallarında
yayınlanmıştır.
Kültür Sanat
Kültür sanat alanında 2015 yılında; Ertuğrul Filmi,
Antalya Altın Portakal Film Festivali, Boğaziçi Film
Festivali, Antalya Piyano Festivali, Montreal Jazz
Festivali, Mozart Foundation İşbirliği, Europalia
İşbirliği, Frankfurt Kitap Fuarı, Expo Milano Turkey
Pavilyonu ve Oslo World Music Festivali gibi
birçok kültür-sanat faaliyetine sponsorluk desteği
verilmiştir.
”What Makes a Didier” Kampanyası
Didier Drogba ile “What Makes a Didier” reklam
kampanyası gerçekleştirilerek Afrika’ya potansiyeli
olan 3 ayrı kıta, 10 ülke ve 62 adet TV kanalında
söz konusu filmin yayını yapılmıştır.
SOSYAL MEDYA YÖNETİMİ
Müşterilerinin tüm şikâyet ve taleplerini titizlikle
dinleyen Türk Hava Yolları; Facebook, Twitter,
Instagram, Youtube, Linkedin ve Google+
hesapları üzerinden Türkçe ve İngilizce dilleri ile
7/24 verdiği hizmeti, 2016 yılı içinde Fransızca,
Almanca ve Arapça dillerini de ekleyerek devam
ettirecektir. Türk Hava Yolları, 31 Aralık 2015
itibarıyla Facebook’ta 7.571.776, Twitter’da
1.035.471, Youtube’ta ise 106.993 takipçiye
sahiptir.
HİSSEDARLARIMIZA
63
64
FİNANSAL RİSK YÖNETİMİ
Ortaklık genelinde
orta ve uzun
vadeli likidite ile
finansal risklerin
etkin şekilde
yönetilebilmesi
amacıyla Tahmini
Nakit Akım Çalışması
her ay avro, ABD
doları ve Türk
lirası bazında
güncellenerek
yürütülmektedir.
FINANSAL RISK YÖNETIMI UYGULAMALARI
Ortaklığımızın finansal risk yönetimi politikaları
çerçevesinde, gelecekteki sağlıklı nakit akım ve
likidite temel esas olmak üzere şu risk faktörleri
tanımlanmıştır:
↗↗ Kısa, orta ve uzun vadeli nakit
pozisyonundaki ve yatırım portföyündeki
değişimlerin belirlenen iş hedeflerinden
alıkoyması: nakit akım riski,
↗↗ Jet yakıtı ve karbon emisyon sertifikalarının
fiyatlarındaki değişimlerin finansal etkisi:
emtia fiyat riski,
↗↗ Faiz oranlarının değişmesiyle uçak
finansmanlarının, döviz cinsinden borçların
ve nakdin piyasa değerindeki değişimlerinin
finansal etkisi: faiz oranı riski,
↗↗ Yabancı para değerlerinin gelir ve gider
hesaplamalarında farklı oranlarda oluşması:
döviz kuru riski,
↗↗ Yurt içi ve yurt dışı finansal kuruluşlar
ile yapılmakta olan mevduat ve türev
işlemlerine yönelik karşı tarafların temerrüde
düşmesi sonucunda ileride oluşabilecek
kayıplar: karşı taraf riski.
Söz konusu risklerin yönetimi için öncelikle doğal
riskten korunma yöntemleri uygulanmaktadır. Bu
yaklaşımın işlevsiz kaldığı durumlarda ise bahsi
geçen finansal risklerden korunmak amacıyla;
emtia fiyatları, kur ve faiz oranlarında yaşanması
olası dalgalanmalara yönelik geliştirilen stratejiler
ile türev piyasalarda finansal riskten korunma
işlemleri gerçekleştirilmektedir. Ortaklığımızın,
anılan finansal risklerden korunması için
Hazine ve Risk Yönetimi Komisyonu tarafından
mevcut stratejilerin uygulaması takip edilmekte,
piyasa şartlarındaki değişimler dikkate alınarak
söz konusu stratejilerde gerekli iyileştirme ve
geliştirmeler sürekli olarak yapılmaktadır.
NAKIT AKIM RISKI YÖNETIMI
Orta ve uzun vadeli nakit giriş ve çıkışları göz
önüne alındığında, Ortaklığımızı iş hedeflerini
gerçekleştirmekten alıkoyabilecek, yatırım
portföyündeki ve nakit pozisyonundaki
değişikliklerden kaynaklanması olası riskler, nakit
akım riski olarak tanımlanmaktadır. Hava yolu
sektöründeki finansal işlemlerin birçok sektöre
göre çok daha uzun vadeli bir seyir izlemesi
nedeniyle sağlıklı bir nakit yönetim politikası,
Ortaklığımızın üzerinde hassasiyetle durduğu
unsurların başında gelmektedir.
Ortaklık genelinde orta ve uzun vadeli likidite ile
finansal risklerin etkin şekilde yönetilebilmesi
amacıyla ileriye yönelik avro, ABD doları ve Türk
lirası bazında her ay güncellenen Nakit Akım
Tahmin Çalışması yürütülmektedir. Söz konusu
çalışma kapsamında Ortaklığın ilgili periyottaki kur
ve akaryakıt fiyat tahminleri, her ay güncellenerek
Nakit Akım Tahmin Çalışması’na baz oluşturan
verilerin güncel ve sağlıklı olması sağlanmakta,
hazırlanan Nakit Akım Tahmin Çalışmaları, Hazine
ve Risk Yönetimi Komisyonu’na sunularak
alınacak yatırım ve finansman kararlarına temel
oluşturulması amaçlanmaktadır. İlaveten, bahsi
geçen çalışmada yer alan tahmin verileri, her
ay fiili veriler ile karşılaştırılarak gerekli analizler
yapılmaktadır.
HİSSEDARLARIMIZA
EMTIA RISKI YÖNETIMI
Akaryakıt Fiyat Riski Yönetimi
Ortaklığımız yakıt fiyatlarında yaşanan
dalgalanmaların jet yakıtı maliyeti üzerindeki
etkisini azaltmak, maliyetlerin belirli bir bant
aralığında kontrol edilmesini veya tek bir
fiyatta sabitlenerek belirlenmesini sağlamak
amacıyla Swap ve opsiyon temelli türev
enstrümanları kullanmaktadır. Yakıt piyasalarındaki
dalgalanmaların, kârlılık ve nakit akışı üzerinde
oluşturacağı oynaklığı azaltmayı teminen geçmiş
ham petrol ve jet yakıtı fiyatları gelişimi ve
gelecek için beklenen ham petrol ve jet yakıtı
fiyatlarını, korelasyonlarını ve kendi içlerindeki
fiyat oynaklıklarını dikkate alarak takip etmektedir.
24 ayı kapsayan süreçte bir sonraki ayın
öngörülen jet yakıtı tüketim miktarının yaklaşık
%50’sini hedefleyen kontrat miktarları ile belirli
fiyat aralıklarında belirli enstrümanlar kullanılacak
şekilde, ham petrol üzerine yazılmış Swap, 2
Bariyerli, 3 Bariyerli (üstten limitli) ve 4 Bariyerli
Maliyetsiz Bant türev enstrümanları vasıtasıyla
tedrici olarak finansal riskten korunma işlemleri
gerçekleştirmektedir. Ortaklığımız piyasa
fiyatları belirli seviyelerin üzerine çıktığı ve bu
fiyat seviyelerinin uzun vadeli korunmayacağı
beklentisini taşıdığı durumlarda ilgili işlemleri
durdurmaktadır.
Küresel ekonomiye ilişkin son dönemde
yaşanan gelişmelere paralel akaryakıt fiyatı ve
piyasa dinamiklerinde meydana gelen yapısal
değişiklikler yakından takip edilmektedir. Yakıt
piyasasındaki gelişmelerin yanı sıra, piyasadan
farklılaşmamak adına havacılık sektöründe
uygulanan diğer stratejiler de değerlendirilerek
akaryakıt fiyat riskinden korunma metodolojisi
belirlenmekte, bu kapsamda önümüzdeki
dönemde gerçekleşebilecek güncellemelere ilişkin
çalışmalar da sürdürülmektedir.
65
66
FİNANSAL RİSK YÖNETİMİ
Küresel ekonomiye
ilişkin son
dönemde yaşanan
gelişmelere paralel
olarak akaryakıt
fiyatı ve piyasa
dinamiklerinde
meydana gelen
yapısal değişiklikler
yakından takip
edilmektedir.
Karbon Emisyonu Riski Yönetimi
Havacılık sektörü, 1 Ocak 2012 itibarıyla Avrupa
Birliği Karbon Emisyon Ticaret Sistemi’ne (EU-ETS)
dâhil edilmiştir. Ortaklığımız, böylece, Avrupa’ya
uçuş yapan diğer havayolu şirketleri gibi EU-ETS
düzenlemelerine uymakla yükümlü hale gelmiştir.
Sisteme göre havayollarının, bağlı bulundukları
emisyon otoriteleri tarafından kendilerine
verilen karbon salım üst sınırını aşmaları
halinde; piyasadan karbon kredisi satın almaları
gerekmektedir. Bu çerçevede Ortaklığımız, karbon
kredisi teminine yönelik finansal riskten korunma
işlemleri için ilgili stratejilerini geliştirmiş ve ihtiyaç
hâsıl olması durumunda türev enstrümanların
kullanımı için gerekli planlamalarını yapmıştır.
FAIZ ORANI RISKI YÖNETIMI
Ortaklığımız faiz oranı risk yönetimi çalışmaları
çerçevesinde, faiz oranı piyasasının izlenmesi ve
analiz edilmesi, borçluluk yapısının hazırlanması,
faiz oranı değişimlerine karşı duyarlılık ve
ağırlıklı ortalama vade analizleri yapılması ile
faizden kaynaklanan olası maliyet değişimlerinin
takip edilmesi uygulamalarını düzenli olarak
sürdürmektedir. Söz konusu faiz riskini yönetmek
adına, borç portföyünün bir kısmı için kredi faiz
oranlarının kredi vadesi boyunca belirli oranlarda
tamamen sabitlenmesini veya belirli faiz seviyeleri
(bant) arasında kalmasını temin ederek riskten
korunma işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Diğer taraftan Ortaklığımız, öncelik nakit akış
planlamasına verilmek üzere nakit mevcudunun
getiri odaklı değerlendirilmesi neticesinde
ortaya çıkan faiz oranı riskini, vade-getiri
ilişkisini optimum seviyede sağlamaya çalışarak
yönetmektedir.
DÖVIZ KURU RISKI YÖNETIMI
Döviz kurlarında yaşanması olası hareketlerden
dolayı Ortaklığımız nakit akışlarında ve gelirlerinde
meydana gelebilecek değişim riski, döviz kuru
riski olarak tanımlanmaktadır. Gelirlerinin önemli
bir kısmını avro döviz cinsi ile elde eden ve
harcamalarının büyük bir kısmını da ABD doları
ve Türk lirası döviz cinsleri ile gerçekleştiren
Ortaklığımız açısından, geçmişteki hareketleri
dalgalı olan ve önümüzdeki dönemde de bu
dalgalı seyrini sürdürmesi beklenen döviz kurları
bahsedilen sebeplerden dolayı risk arz etmektedir.
Döviz kuru riskinin yönetilmesi amacıyla,
gelir ve gider kalemlerindeki para birimlerinin
kompozisyonun birbirine yakın oranlarda
oluşmasının temin edilmesi ve böylece kurlarda
meydana gelebilecek dalgalanmaların etkisinin
azaltılması hedeflenmektedir. Ortaklığımızca
yapılan tüm anlaşmalarda kontrata baz teşkil
eden döviz kuru belirlenirken gelir ve gider döviz
kuru dağılımının dengelenmesi amaçlanmakta,
böylece doğal riskten korunma yöntemleri döviz
kuru risk yönetimi metodolojisi kapsamında
öncelikli olarak uygulanmaktadır. Bu bağlamda,
2015 yılı Mayıs ayında Türkiye çıkışlı yurt dışı
uçuşların bilet fiyatlamasında avro para biriminin
baz alınmasına son verilerek ABD doları para
birimine geçiş sağlanmıştır. Bu sayede gelir
içerisindeki ABD doları oranı artırılarak avro oranı
azaltılmış ve gelir-gider para birimleri dağılımı daha
dengeli bir hale getirilmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
Öte yandan, doğal riskten korunma uygulamaları
sonrasında dahi; Ortaklığımızın avro para
biriminde uzun pozisyonda, ABD doları ve Türk
lirası para birimlerinde ise kısa pozisyonda olduğu
görülmektedir. Döviz kurlarında yaşanabilecek
olası ters hareketler sonucunda oluşabilecek söz
konusu finansal riskin türev işlemler kullanılarak
minimize edilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda,
aylık periyotta güncellenen Ortaklığımızın ileriye
dönük nakit akım tahmin çalışması ile avro,
ABD doları ve Türk lirası para birimleri bazında
her ay için oluşması öngörülen pozisyonlar
tespit edilmekte ve türev ürünler kullanılarak
oluşabilecek döviz kuru riskinden korunulması
amaçlanmaktadır. Hesaplanan ABD doları açık
pozisyonunun avro ile kapatılmasına ilişkin
olarak, gelecek 24 aylık dönemi kapsayacak
şekilde Swap, 2 Bariyerli Bant, 3 Bariyerli Bant
ve 4 Bariyerli Bant enstrümanlarından piyasa
koşullarına göre uygun olanı kullanılmaktadır. Türk
lirası açık pozisyonu için ise Swap enstrümanı
kullanılmakta ve gelecek 24 aylık dönemi
kapsayacak şekilde sabit ve tek bir kurdan
avro satılarak Türk lirası alınmaktadır. Yapılan
işlemlerde, cari aydan bir sonraki ayın ABD
doları kısa pozisyonunun %25-%35 aralığında
değişen kısmı için, Türk lirası kısa pozisyonunun
ise %30’luk kısmı için riskten korunma oranına
ulaşılması amaçlanmakta; daha sonraki aylarda
ise tedricen azalan riskten korunma oranları
hedeflenmektedir.
KARŞI TARAF RISKI YÖNETIMI
Ülke ekonomileri üzerinde etkisi devam eden
küresel krizin yurt içi ve yurt dışı finansal
kuruluşlar ile birçok konu başlığı altında işlemler
yapmakta olan Ortaklığımıza etkisinin sınırlı
kalabilmesi adına; çalışılan finansal kuruluşlar
ile ileride oluşabilecek kredi riskine ilişkin çeşitli
önlemler alınmaktadır. Mevduat veya türev
işlemleri ile ilgili, uzun vadeli karşı taraf riskini
azaltabilecek, her kurum için eşit ve objektif
kriterler içeren bir yaklaşım benimsenmektedir.
Özellikle, türev işlemler sonucu oluşabilecek kredi
riskine karşı finansal kuruluşlar ile ilgili anlaşmalar
imzalanmaktadır.
Mevduat ve türev işlemleri gerçekleştirirken
uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının
finansal kuruluşlar için belirlediği kredi risk
notları dikkate alınarak kararlaştırılan eşik kredi
risk notunun altında kalan kuruluşlar ile işlem
yapılmaması tercih edilmektedir. Eşik değerin
üzerinde kalan finansal kuruluşlar ile kredi riski
değerlendirme metodolojisi kapsamında belirlenen
risk seviyelerine göre atanan limitler dâhilinde
çalışılmaktadır. Ayrıca, strateji olarak işlem yapılan
finansal kuruluşların kredi notlarının ve söz
konusu limitlerin dönemsel olarak güncellenmesi,
herhangi bir finansal kuruluşun kredi notunun
düşmesi veya ilgili sigorta primlerinin (CDS)
yükselmesi durumunda o kuruluş ile ilgili
işlemlerin çok yakından takip edilmeye başlanması
esas alınmaktadır. Kredi notunun belirlenen
limitlerin altına düşmesi halinde, Ortaklığımızın
söz konusu finansal kuruluş ile olan işlemlerini
tek taraflı olarak durdurması seçeneğinin dikkate
alınması da söz konusu olmaktadır.
67
Ortaklığımızın türev ürün kullanımı sonucu
oluşabilecek kredi riskinin yönetimine ilişkin
yurt içi finansal kuruluşlarla “Türev Çerçeve
Sözleşmesi”, yurt dışı finansal kuruluşlarla
“International Swaps and Derivatives
Association” (ISDA) ve gerekli diğer anlaşmalar
imzalanmaktadır. Özellikle kredi riski yönetimine
ilişkin hususlar “Credit Support Annex” (CSA)
olarak anılan ayrı bir sözleşme kapsamında
düzenlenmektedir. Söz konusu anlaşmaya
istinaden belirli dönemlerde teminat
mahsuplaşma işlemleri gerçekleştirilerek kredi
riski azaltılmaktadır.
Akaryakıt fiyatı ve piyasa dinamiklerinde meydana
gelen yapısal değişiklikler yakından takip
edilmektedir.
Ülke ekonomileri üzerinde etkisi devam eden
küresel krizin, yurt içi ve yurt dışı finansal
kuruluşlar ile birçok konu başlığı altında işlemler
yapmakta olan Türk Hava Yolları’na etkisinin sınırlı
kalabilmesi adına; çalışılan finansal kuruluşlar
ile ileride oluşabilecek kredi riskine ilişkin çeşitli
önlemler alınmaktadır.
68
ORGANİZASYON ŞEMASI
İştirakler Başkanı
Kalite Güvence Başkanı
Kurumsal Emniyet Başkanı
Teknik Başkan
Uçuş Eğitim Başkanı
Genel Müdür (İnsan Kaynakları)
Yardımcısı
Genel Müdür (Mali) Yardımcısı
Genel Müdür (Ticari) Yardımcısı
Personel Yönetimi Başkanı
Finansman Başkanı
Kargo Başkanı
İnsan Kaynakları Başkanı
Muhasebe ve Mali Kontrol
Başkanı
Yer İşletme Başkanı
Eğitim Başkanı
Genel Satın Alma Başkanı
Bölgesel Uçuşlar Başkanı
Sosyal ve İdari İşler Başkanı
Ekip Planlama Başkanı
İkram ve Uçak İçi Ürünler Başkanı
HİSSEDARLARIMIZA
69
Özel Büro Müdürü
YÖNETİM KURULU
İCRA KOMİTESİ
GENEL MÜDÜR
Özel Kalem Müdürü
Güvenlik Başkanı
Basın Müşaviri
Teftiş Kurulu Başkanı
Hukuk Müşavirliği
Genel Müdür (Uçuş İşletme)
Yardımcısı
Genel Müdür (Pazarlama ve Satış)
Yardımcısı
Genel Müdür (Yatırım ve Teknoloji)
Yardımcısı
Genel Müdür (Kurumsal Gelişim
ve Bilgi Teknolojileri) Yardımcısı
Uçuş İşletme Başkanı (Başpilot)
Kurumsal Pazarlama ve
Dağıtım Kanalları Başkanı
Yatırım Yönetimi Başkanı
Müşteri Çözümleri Başkanı
Kabin Hizmetleri Başkanı
Kurumsal İletişim Başkanı
Uluslararası İlişkiler ve İttifaklar
Başkanı
Stratejik Projeler Başkanı
Entegre Operasyon Kontrol
Başkanı
Üretim Planlama Başkanı
Kurumsal İnovasyon ve
Projeler Başkanı
Kurumsal ve Operasyonel
Çözümler Başkanı
Gelir Yönetimi Başkanı
BT Strateji ve Yönetim Başkanı
Pazarlama Başkanı
Altyapı ve Operasyon Başkanı
Satış Başkanı (1. Bölge)
Satış Başkanı (2. Bölge)
Satış Başkanı (Yurt İçi)
70
KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ
UYUM RAPORU
1. Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Beyanı
Uluslararası platformda Türkiye’yi ve Türk
havacılık sektörünü en iyi şekilde tanıtmayı
ve temsil etmeyi hedefleyen, şeffaflık, adalet,
sorumluluk ve hesap verebilirlik prensiplerini
ilke edinmiş olan Ortaklığımız, Sermaye Piyasası
Kurulu (SPK) II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği
ekinde yer alan Kurumsal Yönetim İlkeleri’nden
zorunlu olan tüm ilkelere uymakta olup, zorunlu
olmayan ilkelere ise uyum konusunda azami
özeni göstermektedir. Zorunlu olmayan Kurumsal
Yönetim İlkeleri’nden Ortaklığımızca uygulanmayan
maddeler 4.2.5, 4.2.8, 4.3.9, 4.5.1 ve 4.5.5 no’lu
ilkeler olup, bunların gerekçelerine raporun ilgili
kısımlarında yer verilmiştir.
Ortaklığımızda Kurumsal Yönetim anlayışının
sürekli olarak geliştirilmesine ve Kurumsal
Yönetim İlkeleri’ne uyum düzeyini artırmaya
yönelik çalışmalara devam edilmektedir. 2015
yılı içerisinde Ortaklığımız bünyesinde ilk kez
Sürdürülebilirlik Raporlama çalışması yapılmış,
bu süreçte tüm menfaat sahipleri açısından
geliştirilebilir hususlar tespit edilmiştir. Bu
kapsamda Kurumsal Yönetim konuları dâhilinde
yer alan tüm Ortaklık politikaları, sistemleri,
prosedürler ve “Etik Kurallar El Kitabı” gibi
dokümanlar gözden geçirilmiş ve revize edilmesi
yönünde çalışmalara başlanmıştır.
BÖLÜM I – PAY SAHİPLERİ
2. Yatırımcı İlişkileri Bölümü
Türk Hava Yolları bünyesinde yerli ve yabancı
yatırımcıların doğru, tutarlı, zamanında
bilgilendirilmesi, Yönetim Kurulu ile sermaye
piyasası düzenleyicileri ve katılımcıları arasında
iletişim ve bilgi alışverişinin sağlanması, pay
sahipliği haklarının kullanılmasında mevzuata ve
Ana Sözleşme’ye uyumun gözetilmesi, kamuyu
aydınlatma yükümlülüklerinin her türlü mevzuata
uygun olarak yerine getirilmesi konularında
faaliyet göstermek üzere Genel Müdür (Mali)
Yardımcısı Coşkun Kılıç’a direkt bağlı olarak
kurulmuş Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü mevcuttur.
Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü 2015 yılı içinde,
Ortaklığımızla ilgili finansal, operasyonel ve
stratejik gelişmelerin yatırımcı ve analistlerle
paylaşılmasına yönelik 17 adet yatırımcı
konferansı ve roadshowa katılmış, 20’nin
üzerinde telekonferans görüşmesi ve bir Yatırımcı
Günü Webcast toplantısı gerçekleştirmiştir.
Ayrıca Ortaklığımızca 2015 yılı Mart ayında
gerçekleştirilen uçak finansmanına yönelik
borçlanma aracı ihracı öncesinde sabit getirili
menkul kıymetlere yatırım yapan yatırımcılara
Ortaklığımızın tanıtılması kapsamında çok sayıda
roadshow düzenlenmiş, bono/ kredi yatırımcısı
konferanslarına katılım gerçekleştirilmiştir. Bu
konferanslarda ve telekonferanslarda, Şirket
merkezinde veya yatırımcıların ofisinde olmak
üzere 270 kurum ve fondan 435 yatırımcı/
analistle bir araya gelinmiştir. 2015 faaliyet
dönemi içinde Ortaklığımıza bilgi edinmek amacıyla
e-mail yoluyla yaklaşık 2.000 adet başvuru
yapılmıştır. E-mail yoluyla gelen başvurular
haricinde telefon yoluyla da pek çok yatırımcı ve
hissedar bilgilendirilmiştir. Müdürlük 2015 yılında
yürüttüğü faaliyetlere ilişkin hazırladığı raporu
26.02.2016 tarihinde Ortaklık Yönetim Kurulu’nun
bilgisine sunmuştur.
Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü personelinin bilgileri
aşağıda yer almaktadır:
Duygu İnceöz
Yatırımcı İlişkileri Müdürü
Lisanslar:
↗↗ Sermaye Piyasası Faaliyetleri
İleri Düzey Lisansı
↗↗ Kurumsal Yönetim Derecelendirme
Uzmanlığı Lisansı
Tel: +90 212 463 6363 Dâhili: 13630
Özge Şahin
Yatırımcı İlişkileri Şefi
Tel: +90 212 463 6363 Dâhili: 11841
Can Aslankan
Yatırımcı İlişkileri Uzmanı
Tel: +90 212 463 63 63 Dâhili: 12195
Mehmet Fatih Korkmaz
Yatırımcı İlişkileri Uzmanı
Tel: +90 212 463 63 63 Dâhili: 12187
3. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme
Haklarının Kullanımı
Ortaklığımız Yatırımcı İlişkileri Birimi gerek pay
sahiplerinin, gerek diğer paydaşların farklı iletişim
kanallarıyla kendisine ulaştırdığı bilgi talepleri ve
sorularını olabilecek en kısa zamanda, en etkin
iletişim kanallarını kullanarak cevaplamaktadır.
Diğer taraftan, pay sahiplerinin bilgi edinme
haklarının etkin kullanımını teminen, Ortaklığımızın
kurumsal internet sitesinden de erişilen Yatırımcı
İlişkileri internet sayfası (investor.turkishairlines.
com) bulunmakta olup, yatırımcılar ve diğer
menfaat sahipleri söz konusu internet sitesinden
Ortaklık ile ilgili halka açıklanan tüm mali ve
operasyonel verilere, özel durum açıklamalarına
ve pay sahipliği haklarının kullanımına ilişkin tüm
ilan ve duyurulara ulaşabilmektedir. Ayrıca site
üzerinden dağıtım listesine kayıt olan kişi/kurumlar
güncel operasyonel ve finansal açıklamalardan
e-posta yoluyla da haberdar olabilmektedirler.
Esas Sözleşme’de özel denetçi atanması talebine
ilişkin herhangi bir düzenleme olmamakla birlikte
2015 yılı içerisinde özel denetçi tayini talebinde
bulunulmamıştır.
4. Genel Kurul Toplantıları
Ortaklığımız Genel Kurul toplantılarına ilişkin
düzenlemeler, Ortaklığımız Yatırımcı İlişkileri
internet sitesinde yer alan ve kamuya açık olan
Ana Sözleşmemizde yer almaktadır.
HİSSEDARLARIMIZA
2014 yılı hesap ve faaliyetlerinin görüşüldüğü
Olağan Genel Kurul Toplantısı 06.04.2015
tarihinde, Ortaklık merkez adresi olan Atatürk
Havalimanı Yeşilköy-Bakırköy/İstanbul adresindeki
Genel Yönetim Binası VIP Toplantı Salonunda
yapılmıştır. Olağan Genel Kurul toplantısına
şirketin çıkarılmış sermayesi olan 1.380.000.000
TL’nin 1.068.909.942,545 TL’sini (%77,5) temsil
eden hissedarlar katılmış olup, diğer menfaat
sahipleri ve medya katılımı olmamıştır. Genel
Kurul, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve SPK
mevzuatı gereğince fiziki ve elektronik ortamda
gerçekleştirilmiştir.
Genel Kurul’da, hissedarların sorularına şifahi,
kapsamlı sorulara ise yazılı olarak cevap verilmesi
uygulaması mevcut olmakla beraber, bu toplantıda
yazılı cevap verilmesini gerektiren bir soru ile
karşılaşılmamıştır. Hissedarlar tarafından sorulan
muhasebeleştirme işlemleri, kısa ve uzun vadeli
alacaklar, mali risk yönetimi, petrol fiyatlarındaki
düşüşün yaratacağı pozitif etkinin şirkete ne
zaman yansıyacağı, bütçe revizyonu, bedelsiz
hisse dağıtımının yapılmama nedeni ve kısa
dönemli kiralanan uçaklar ile ilgili sorulara sözlü
açıklamalar ile cevap verilmiştir. Genel Kurul’da,
pay sahipleri tarafından herhangi bir gündem
önerisi verilmemiştir.
Olağan Genel Kurul toplantısı ilanı ve daveti
Merkezi Kayıt Kuruluşu bünyesinde bulunan
Elektronik Genel Kurul Sistemi’nde ve Kamuyu
Aydınlatma Platformu’nda duyurulmuş ve
ayrıca Ortaklığın ilgili mevzuat gereği yapması
gereken bildirim ve açıklamalar ile birlikte, toplantı
gününden 45 gün önce yatırımcı ilişkileri internet
sitesinde yayınlanmıştır. TTK 437’nci maddesi
gereğince, finansal tablolar, konsolide finansal
tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu,
denetleme raporları ve Yönetim Kurulu’nun kâr
dağıtım önerisi, mevzuatta belirtilen sürelere
uygun olarak, Genel Kurul toplantısından önce
Ortaklığın internet sitesine yüklenmiş, merkez ve
şubelerinde pay sahiplerinin incelemesine hazır
bulundurulmuştur.
Gündemde özellik arz eden konularla ilgili Yönetim
Kurulu Üyeleri, ilgili diğer kişiler, finansal tabloların
hazırlanmasında sorumluluğu bulunan yetkililer
ve denetçilerin gerekli bilgilendirmeleri yapabilmek
ve soruları cevaplandırmak üzere Genel Kurul
toplantısında hazır bulunmaları sağlanmıştır.
Ortaklığımız Genel Kurul toplantısında, gündemde
yer alan konular tarafsız ve ayrıntılı bir şekilde,
açık ve anlaşılabilir bir yöntemle aktarılarak pay
sahiplerine eşit şartlar altında düşüncelerini
açıklama ve soru sorma imkânı verilmiştir.
Genel Kurul tutanakları ve hazır bulunanlar listesi
aynı gün Kamuyu Aydınlatma Platformu üzerinden
kamuoyu ile paylaşılmakta olup, Ortaklığımız
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinde ve Elektronik
Genel Kurul Sistemi’nde pay sahiplerinin bilgisine
sunulmaktadır. Geçmiş yıllara ilişkin Genel Kurul
tutanakları ve diğer belgeler de Ortaklığımız
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinde yer almaktadır.
06.04.2015 tarihli Olağan Genel Kurul Toplantı
tutanağı 17.04.2015 tarih ve 8803 sayılı TTSG’de
yayınlanmıştır.
Yönetim Kurulu’nda karar alınabilmesi için
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin çoğunluğunun
olumlu oyunun arandığı ve olumsuz oy vermeleri
nedeniyle kararın Genel Kurul’a bırakıldığı bir işlem
bulunmadığından Genel Kurul’da böyle bir gündem
maddesi yer almamıştır.
Genel Kurulca kabul edilmiş Bağış Politikamız
çerçevesinde dönem içinde yapılan bağış ve
yardımlar hakkında Genel Kurul’da ayrı bir gündem
maddesi ile bilgi verilmektedir. Ortaklığımızın
2014 yılı içerisinde Türk Hava Yolları Spor
Kulübü’ne yapılan toplam bağış tutarı 145.776
TL olup, bunun dışında bağış bulunmamaktadır.
Ortaklığımız Bağış Politikası Ortaklığımız Yatırımcı
İlişkileri internet sitesinde pay sahiplerinin
bilgisine sunulmaktadır.
71
5. Oy Hakları ve Azlık Hakları
Oy Hakkı, Ana Sözleşmemizin 31’inci maddesinde
aşağıdaki şekilde düzenlenmektedir:
“İşbu Ana Sözleşme’nin 6/d bendi hükümleri saklı
kalmak kaydı ile olağan ve olağanüstü Genel Kurul
toplantılarında hazır bulunan hissedarların veya
vekillerinin her hisse için bir oyu vardır.”
Ana Sözleşmemizin 14’üncü maddesi 5’inci bendi
hükmüne göre;
Aşağıdaki konularda Yönetim Kurulu’nun alacağı
kararların geçerliliği C grubu hisseyi temsil eden
Yönetim Kurulu üyesinin bu kararların alındığı
toplantıya katılımı ve olumlu oy kullanmasına
bağlıdır.
↗↗ A
na Sözleşme’nin 3.1. maddesinde belirtilen
Ortaklık misyonunu açıkça olumsuz
etkileyecek kararların alınması;
↗↗ Genel Kurul’a Ana Sözleşme değişikliği
önerilmesi;
↗↗ Sermaye artırılması;
↗↗ Nama yazılı hisselerin devrinin onaylanması
ve devrin pay defterine işlenmesi;
↗↗ Ortaklığın Sermaye Piyasası Kurulu’na
sunduğu son yıllık bilançosunda yer alan
aktif toplamının beher sözleşme bazında
%5’ini geçen ve Ortaklığı doğrudan veya
dolaylı olarak bağlayan her türlü işlem
yapması, taahhüt altına sokacak her türlü
kararların alınması, (şöyle ki kamu payının
Ortaklık sermayesindeki payı %20’nin altına
düştüğünde bu bent hükmü kendiliğinden
ortadan kalkacaktır);
↗↗ Ortaklığın başka şirketlerle birleşmesi, feshi
veya tasfiyesi;
↗↗ Münhasıran pazar şartları dâhilinde veya
diğer kaynaklarla operasyon giderini dahi
karşılayamayan hatlar haricinde, herhangi
bir uçuş hattının kaldırılması veya sefer
sayısının belirgin bir şekilde azaltılmasına
ilişkin kararların alınması.
72
UYUM RAPORU
C grubu hissenin imtiyazları ancak Özelleştirme
Yüksek Kurulu veya onun görevlerini devralacak
başka bir kamu kurumu tarafından kısıtlanabilir.
Ortaklığımız azlık haklarının kullandırılmasına
azami önem göstermektedir. Ana Sözleşmemizin
10’uncu maddesine göre halka açık A grubu
hisseleri ellerinde bulunduran hissedarların
Yönetim Kurulu’na aday gösterebilmeleri, Yönetim
Kurulu Üyeliği seçimi yapılan Genel Kurul
toplantısında toplam çıkarılmış sermayenin en az
%2’si oranında temsil edilmeleri ile mümkündür.
2015 yılında yapılan 2014 yılı hesap ve
faaliyetlerinin görüşüldüğü Olağan Genel Kurul
toplantısında hissedarlarımızdan azlığın yönetimde
temsil edilmesine dair herhangi bir talep
gelmemiştir. Ayrıca, karşılıklı iştirak ilişkisi içinde
olunan herhangi bir şirket bulunmamakta, Ana
Sözleşmemizde birikimli oy kullanma yöntemine
yer verilmemektedir.
6. Kâr Payı Hakkı
Ortaklığımızda dağıtılabilir kârın tespiti ve dağıtımı
esasları Ana Sözleşmemizin 36’ncı maddesinde
düzenlenmiştir. Kara katılımda imtiyaz yoktur.
Kârın ödeme zaman ve şeklini, Sermaye Piyasası
Kurulu tebliğleri gözetilerek Genel Kurul tespit
eder. Bu kapsamda, Ortaklığımızın kâr dağıtım
politikası, Ortaklığın stratejik hedefleri, büyüme
trendi, finansman ihtiyacı ile pay sahiplerinin
beklentileri dikkate alınarak Türk Ticaret Kanunu,
Sermaye Piyasası Kanunu, ilgili yasal mevzuat
ve Ana Sözleşmesindeki hükümler çerçevesinde
belirlenmiş olup, söz konusu politika Ortaklığımız
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinde ve Yönetim
Kurulu faaliyet raporunda yer almaktadır. Kâr
dağıtım politikası, pay sahiplerinin ortaklığın
gelecek dönemlerde elde edeceği kârın dağıtım
usul ve esaslarını öngörebilmesine imkân
verecek açıklıkta asgari bilgileri içermekte olup,
pay sahiplerinin menfaatleri ile ortaklık menfaati
arasında dengeli bir politika izlenmesini esas alır.
Türkiye Finansal Raporlama Standartları’na (TFRS)
göre hazırlanan 2014 yılı hesap dönemine ait
konsolide finansal tablolara göre 1.819.259.536 TL
net dönem kârı elde edilmiş olup, yasal kayıtlarda
(Vergi Usul Kanunu’na göre tutulan kayıtlarda) ise
818.203.579 TL net dönem kârı oluşmuştur. Bu
çerçevede; yasal kayıtlarda bulunan 818.203.579
TL net dönem kârının 1.023.653.930 TL olan
geçmiş yıllar zararlarına mahsup edilmesi
neticesinde kalan 205.450.351 TL zararın yasal
kayıtlarda kâr dağıtımına konu edilemeyecek
olması sebebiyle, 06.04.2015 tarihli Genel
Kurul’da TFRS’ye uygun olarak hazırlanan mali
tablolara göre elde edilmiş olan 1.819.259.536
TL’lik net dönem kârının TFRS’ye göre hazırlanan
bilançodaki geçmiş yıllar kârına transfer edilerek
2014 yılı için Ortaklık hissedarlarına kâr dağıtımı
yapılmamasına karar verilmiştir.
7. Payların Devri
Ortaklığımız Ana Sözleşmesi’nin “Hissedarlık
Niteliği”ne ilişkin 6’ncı maddesine göre yabancı
hissedarların elinde bulundurdukları hisseler
Ortaklığın toplam çıkarılmış sermayesinin %40’ını
geçemez. Yabancı hissedarların ellerinde
bulundurdukları hisselerin hesabında halka açık
olmayan A grubu hisseleri elinde bulunduran
hissedarın içindeki yabancılık oranı da dikkate
alınır.
Ana Sözleşmemizin hisse devrine ilişkin 7’nci
maddesi uyarınca; hisse devirleri Türk Ticaret
Kanunu, Sermaye Piyasası mevzuatı ve Sivil
Havacılık mevzuatı hükümlerine tabi olup, Ana
Sözleşmemizde pay sahiplerinin paylarını
serbestçe devretmesini zorlaştırıcı herhangi bir
hüküm mevcut değildir.
Hissedarlık niteliği ve hisse devrine ilişkin
hususlar, uygulama esasları ve gerekçeleri ile
birlikte Ana Sözleşme’nin ilgili maddelerinde
ayrıntılı olarak yer almakta olup, Ortaklığımız
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinden erişilebilir.
BÖLÜM II - KAMUYU AYDINLATMA VE
ŞEFFAFLIK
8. Bilgilendirme Politikası
Ortaklığımız Yönetim Kurulunca; pay sahipleri,
yatırımcılar, diğer sermaye piyasası katılımcıları
ve diğer ilgili menfaat sahipleri ile hangi bilgilerin,
ne şekilde, hangi sıklıkta ve hangi yollardan
paylaşılacağına ve kamunun aydınlatılmasına
ilişkin genel esas ve usulleri belirlemek amacıyla
SPK Özel Durumlar Tebliği ve Kurumsal Yönetim
Tebliği, ilgili Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri
ve Borsa İstanbul (BIST) düzenlemeleri
çerçevesinde Bilgilendirme Politikası
oluşturulmuştur.
Bilgilendirme politikasının uygulanmasında,
yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilecek
nitelikteki bilgi, olay ve gelişmelerin pay sahipleri,
yatırımcılar, çalışanlar ve müşteriler olmak üzere
tüm menfaat sahiplerine zamanında, doğru,
eksiksiz, anlaşılabilir, kolay ve en düşük maliyetle
ulaşılabilir şekilde, eşit koşullarda iletilmesinin
sağlanması esastır.
Bu kapsamda Ortaklığımızca, 2015 yılı içerisinde
64 adet Özel Durum Açıklaması yapılmış olup,
SPK ve BİST tarafından bu açıklamalarımıza ilişkin
ek açıklama talebinde bulunulmamıştır. Ortaklığımız
özel durum açıklamalarını, yatırımcılara, tasarruf
sahiplerine, kurum ve kuruluşlara aynı anda,
zamanında, anlaşılabilir, doğru, yorumlanabilir, tam
olarak açıklamaya özen göstermiştir.
Ortaklığımızın bilgilendirme politikasının izlenmesi,
gözetimi ve geliştirilmesi Yönetim Kurulu’nun
yetki ve sorumluluğu altındadır. Bilgilendirme
politikasında yapılacak değişiklikler yine Yönetim
Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girer ve
Ortaklık internet sitesinde yayımlanır.
HİSSEDARLARIMIZA
9. Kurumsal İnternet Sitesi ve İçeriği
Ortaklığımızın kurumsal internet sitesinin adresi
www.turkishairlines.com, kurumsal internet
sitesinden de erişilebilen Yatırımcı İlişkileri internet
sitesinin adresi investor.turkishairlines.com olup,
her iki sitenin de İngilizce versiyonu mevcuttur.
Şirket’in kurumsal internet sitesi ve yatırımcı
ilişkileri internet sitesindeki bilgiler, ilgili mevzuat
hükümleri gereğince yapılmış olan açıklamalar ile
aynı ve/veya tutarlı olup; çelişkili veya eksik bilgi
içermez.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 31.05.2013
tarihli “Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet
Sitelerine Dair Yönetmelik” uyarınca internet
sitesinde özgülenmiş olarak bulundurulması
öngörülen içeriğe Ortaklığımız internet sitesinin
ana sayfasında yer alan “Bilgi Toplumu Hizmetleri”
linkinden erişim sağlanmaktadır.
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinde Kurumsal
Yönetim İlkeleri’nde belirtilen hususları da içerecek
şekilde, güncel Ortaklık yapısı, değişikliklerin
yayınlandığı TTSG ile birlikte Ortaklık Ana
Sözleşmesi’nin son hali, Genel Kurul toplantılarına
ilişkin olarak gündem, vekâleten oy kullanma
formu, hazır bulunanlar listeleri, ek bilgiler ve
toplantı tutanakları, faaliyet raporları, mali tablolar,
ticari faaliyet dataları, Ortaklık sunumları, Kurumsal
Yönetim İlkeleri Uyum Raporları, Yönetim Kurulu ve
komiteler hakkında bilgi, Özel Durum Açıklamaları,
Etik Kurallar, Politikalar (Kâr Dağıtım Politikası,
Bilgilendirme Politikası, Ücretlendirme Politikası,
Bağış Politikası), ilişkili taraflarla işlemlere ilişkin
bilgiler, hisse bilgileri, analist bilgileri, Ticaret Sicili
bilgileri ve iletişim bilgileri ile sık sorulan sorular
yer almaktadır.
Yatırımcı İlişkileri İnternet sitesinde yer alan tüm
bilgiler, uluslararası yatırımcıların da yararlanması
açısından Türkçe ile tamamen aynı içerikte olacak
şekilde ayrıca İngilizce olarak da hazırlanmaktadır.
Yatırımcılar, Türk Hava Yolları Yatırımcı İlişkileri
internet sitesinde Görüş ve Öneriler başlığı altında
her türlü görüş ve önerilerini ilgili form vasıtasıyla
Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğüne iletilebilmektedirler.
Yatırımcılar İletişim başlığı altında ise her türlü
sorularını ulaştırabilmeleri için [email protected] e-posta
adresine yönlendirilmektedir. Ek olarak site
üzerinden dağıtım listesine kayıt olan kişi/kurumlar
güncel operasyonel ve finansal açıklamalardan
e-posta yoluyla da haberdar olabilmektedirler.
10. Faaliyet Raporu
Ortaklığımız faaliyet raporu, kamuoyunun
Ortaklığın faaliyetleri hakkında tam ve doğru
bilgiye ulaşmasını sağlayacak şekilde
hazırlanmakta olup, faaliyet raporlarında ilgili
mevzuat ve Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde sayılan
tüm bilgilere yer verilmektedir.
BÖLÜM III – MENFAAT SAHİPLERİ
11. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi
Yasal düzenlemelerde öngörülenler ve özel durum
açıklamalarına ek olarak, Ortaklığımızla ilgili diğer
menfaat sahiplerini de ilgilendirdiği düşünülen
diğer bilgi ve açıklamalar da en uygun iletişim
araçları ile zamanında ve açıklayıcı bir şekilde
kamuya açıklanmaktadır. Pay sahipleri ve sermaye
piyasası katılımcılarının yanı sıra, tedarikçiler,
finans kuruluşları ve tüm diğer menfaat
sahipleri de basın bültenleri, faaliyet raporları,
sürdürülebilirlik raporları, internet sitesi ve Ortaklık
Bilgilendirme Politikası kapsamındaki uygulamaları
ile sürekli olarak bilgilendirilmektedir. Çalışanların
Ortaklığın genel uygulamalarına ve faaliyetlerine
yönelik bilgi almasını teminen iç düzenlemelerle
duyuru yapılmasının yanı sıra Ortaklık intranet
sitesi de aktif olarak kullanılmakta ve aylık olarak
kurum içi iletişim yayını olan “Empathy” dergisi
çıkarılmaktadır. Şirketimizin iletişim kanalları, her
türlü menfaat sahibinin ulaşımına açık olarak
oluşturulmuş ve iletişim bilgileri aynı zamanda
Şirket’in internet sitesinde ilan edilmiştir.
73
Menfaat sahiplerinin, Kurumsal Yönetim Komitesi
veya Denetimden Sorumlu Komite ile Yatırımcı
İlişkileri Müdürlüğü üzerinden veya direkt olarak
e-mail, posta, telefon gibi kanallardan her zaman
iletişime geçmesi mümkündür. Menfaat sahipleri
arasında çıkar çatışmaları ortaya çıkması veya
bir menfaat sahibinin birden fazla çıkar grubuna
dâhil olması durumunda; sahip olunan hakların
korunması açısından mümkün olduğunca dengeli
bir politika izlenmekte ve her bir hakkın birbirinden
bağımsız olarak korunması hedeflenmektedir.
12. Menfaat Sahiplerinin Yönetime Katılımı
Ortaklığımızda düzenli olarak tedarikçi firmaların,
yurt içi ve yurt dışı satış acentelerinin, Ortaklığımız
satış teşkilatının ve çeşitli kademedeki personelin
katıldığı toplantıların yanı sıra her sene düzenli
olarak, Ortaklığımız yurt içi ve yurt dışı müdürleri
ile üst düzey yöneticilerin ve Yönetim Kurulu
üyelerinin katıldığı yönetim toplantıları yapılmakta
ve bu toplantılarda gerek workshoplar gerekse
paneller ile ilgili konular hakkında görüş alış
verişinde bulunulmaktadır.
Ayrıca Ortaklığımızda öneri sistemi uygulanmakta
olup, bu sistem sayesinde çalışanlar, Şirket’le ilgili
her konuda iyileştirme ve geliştirmeye yönelik
önerilerini sunmakta ve uygun bulunan öneriler
uygulamaya konulmaktadır. Ortaklık, ayrıca tüm
menfaat sahiplerinin görüş, önerilerini ve müşteri
memnuniyeti anketlerini dikkate almaktadır.
Ortaklığımızın paydaş grupları, etkileşim konuları,
kanalları ve sıklığı ile ilgili detaylı bilgiler aşağıda
sunulmuştur.
74
UYUM RAPORU
Paydaş Grupları
Hissedarlar Mali Ortaklar
Yatırımcılar
ŞİRKET İÇİ
Çalışanlar Sendikalar
ŞİRKET DIŞI
Temel Etkileşim
Konu Başlıkları
Azınlık Hakları Operasyonel ve
Finansal Performans
Strateji Kurumsal Yönetim
İş Ahlakı Kültürel Değerler Çalışan
Memnuniyeti Örgütlenme ve Toplu
Sözleşme Hakkı Uçuş Emniyeti ve
Güvenliği İş Sağlığı ve Güvenliği ve
Esenlik Ayrımcılıkla Mücadele ve
Çeşitlilik Performans ve Kariyer
Gelişimi Sürdürülebilir Kaynak
Kullanımı
Devlet Düzenleyici
Makamlar Yerel Otoriteler
Sosyal ve Ekonomik Kalkınma
Müşteri Hakları Mevzuata Uyum Mali
Performans Uçuş Emniyeti ve Güvenliği
Ağaçlandırma İş Sağlığı ve Güvenliği
Gürültü Atık Yönetimi
Sertifikasyon Kuruluşlar
Çevre Yönetimi Uçuş Emniyeti ve
Güvenliği İş Sağlığı ve Güvenliği
Gürültü Kalite Yönetimi
Müşteriler
Erişilebilirlik Müşteri Memnuniyeti
ve Hizmet Kalitesi Müşteri Hakları
Uçuş Emniyeti ve Güvenliği
Yenilikçi Ürünler ve Hizmetler
Sürdürülebilir İkram
Ana Etkileşim
Kanalları
Sıklık
E-posta dağıtım listesi, “[email protected]”
Sürekli
Özel "Yatırımcı İlişkileri (ir)" internet sitesi
Sürekli
Hissedarlar Genel Kurul Toplantısı
Yıllık
Yatırımcı Toplantıları
Yıllık
Sunumlar, Raporlar, Yayınlar
Üç Ayda Bir
Etik Hat “Ethical Way”
Yıllık
E-postalar: [email protected];
[email protected]
Sürekli
“Empati” Şirket Televizyonu
Sürekli
“Empati” Personel Bülteni
Aylık
“Empati” İnternet Sitesi
“Bir Fikrim Var” Sayfası
Sürekli
Toplantılar & Etkinlikler &
Forumlar & Zirve Toplantıları
Yıllık
Anketler
Yıllık
Denetimler
Düzenli Olarak
Denetimler
Düzenli Olarak
Toplantılar
İhtiyaca özel
toplantılar
Denetimler
Düzenli Olarak
Müşteri İlişkileri Çağrı Merkezi
Sürekli
İnternet Tabanlı / Kabin İçi
Geribildirim Formu
Sürekli
Havalimanında Müşteri
Memnuniyeti Ölçüm Araçları
Sürekli
Online Müşteri Memnuniyeti Anketleri
Yıllık
Kabin İçi Emniyet Broşürleri ve Videoları
Sürekli
Kabin İçi “Skylife” Dergisi
Aylık
Sosyal Medya (Facebook, Twitter, blog)
Sürekli
Şirketin İnternet Sitesi
Sürekli
İhtiyaca özel
toplantılar
Toplum
Toplumsal ve Ekonomik Kalkınma
Sosyal Sorumluluk Projeleri
Dernek ve Hayır Kuruluşları ile
Toplantılar Okul ve Hastane Ziyaretleri
Sivil Toplum Kuruluşu
Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Projeleri Erişilebilirlik
Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Fuarı ve İhtiyaca özel
Etkinlikleri
toplantılar
Akademik Kuruluşlar
Üniversiteler
Eğitim İstihdam ve Kariyer Fırsatları
Toplantılar
Düzenli Olarak
Kariyer Günleri
Yıllık
Sosyal Medya (LinkedIn)
Sürekli
HİSSEDARLARIMIZA
13. İnsan Kaynakları Politikası
Ortaklığımızın Yönetim Kurulu tarafından
belirlenmiş İnsan Kaynakları Prosedürü mevcut
olup, süreçlere göre yapılanmış alt birimleri ile
tüm personele yönelik her türlü işlem mevzuat
çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.
problemleri, kurumun genel uygulamalarına
eleştiri gibi konuları kapsamaktadır. Bunun
dışında ayrımcılık, çıkar çatışması gibi konularda
yapılmış herhangi bir başvuru bulunmamaktadır.
Ortaklığımız personelinin görev tanımları Türk
Hava Yolları intranet sayfasında güncel olarak
yayınlanmaktadır. Tüm çalışanlar Türk Hava
Yolları intranet sayfasından görev tanımlarına
erişebilmektedir.
İşe alım ve kariyer planlamaları süreçlerinde
eşit koşullardaki kişilere eşit fırsat ilkesi
benimsenmektedir. Ortaklığımızın personel
istihdam süreçlerinin usul ve esasları, Ortaklık
Genel İstihdam Prosedürü’nde ve istihdam süreç
şemalarında tanımlanmıştır. Süreçler; kokpit
personeli, kabin personeli, kapsam içi personel
ve kapsam dışı personel olarak çalışma grupları
bazında farklılıklar göstermektedir. Prosedürde
genel hatlarıyla her bir aşamada sorumluluk
sahibi olan birimler, ilan kriterleri, süreç akışları
ve personel kayıtlarının yönetimi hakkında bilgiler
yer almaktadır. Ortaklığımızda uygulanmakta
olan Performans Değerlendirme Sistemi’nin
usul ve esasları ve performans değerlendirme
kriterleri Ortaklık Performans Yönetim Sistemi El
Kitabı’nda tanımlanmış olup tüm çalışanlarımız
tarafından Ortaklığımız intranet sayfasından
ulaşılabilmektedir. Performans Yönetimi
Sistemi’nin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması
çalışmaları devam etmektedir.
Çalışanlarla ilişkiler, Personel İlişkileri Şefliği
üzerinden gerçekleştirilmektedir. Personel İlişkileri
Şefliği çalışanlarla iletişimi geliştirmek, gelen
soru ve sorunların çözülmesini sağlamak ve
tüm çalışanları ilgilendiren duyuruları yapmaktan
sorumludur. Şefliğe çeşitli yollarla ulaşan soru
ve şikâyetler ilgili birimlerle koordineli olarak
çözülmektedir. Çalışanlar arasında ırk, din, dil ve
cinsiyet ayrımı yapılmaması ve çalışanların Şirket
içi fiziksel, ruhsal ve duygusal kötü muamelelere
karşı korunması için önlemler alınır. 2015 yılında,
Ortaklığımız çalışanları tarafından başvuru
mercii olan Etik Hat’a 12 bildirim ulaşmıştır. Bu
bildirimler, çalışan-çalışan, çalışan-yönetici iletişim
Öte yandan, Ortaklığımız personeli büyük
çoğunluğu sendika üyesidir. Yasal mevzuatta
düzenlenen sayı ve oranlarda sendikaca atanan
temsilciler ve sendika yöneticileri vasıtasıyla
Toplu İş Sözleşmesi ve personeli ilgilendiren her
türlü konuda, her seviyede, çalışanlarla işveren
arasındaki ilişkiler en etkin ve sonuç alacak
biçimde yürütülmektedir. Çalışanlara sağlanan
tüm haklarda adil davranılır, çalışanların bilgi,
beceri ve görgülerini artırmalarına yönelik eğitim
programları gerçekleştirilir. Çalışanlar için gerek
yurtiçinde gerekse yurtdışında güvenli çalışma
ortamı ve koşulları sağlanır.
14. Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk
Bayrak taşıyıcı kimliğine uygun olarak çalışmalarını
sürdürmekte olan Ortaklığımız, faaliyetlerinde
sosyal sorumluluklarına karşı duyarlı davranmaya
azami derecede riayet etmekte ve iştiraklerini
de bu doğrultuda yönlendirmekte ve destek
olmaktadır. Yönetim Kurulumuzca Kurumsal
Yönetim İlkeleri çerçevesinde Ortaklığımız Etik
Kurallar El Kitabı oluşturulmuş olup, Ortaklığımız
internet sitesinde yayımlanmıştır.
Ortaklığımız etik kuralları, temel ilke ve
değerlerimizin yanı sıra mevzuata uyum, rüşvet
ve yolsuzluk, rekabete aykırı davranış gibi
çeşitli hususları kapsamaktadır. Çalışanlarımız,
Ortaklığımız bünyesinde göreve başlarken
Etik Kurallarımızı öğrenmekte, Ortaklığımızın
Kurumsal Etik Kurallar El Kitabı ve Kurumsal
75
Etik Prosedürleri hakkında bilgilendirilmektedir.
Böylelikle çalışanlarımızın, çalışma hayatında kabul
görmüş genel prensipler doğrultusunda söz ve
davranışlarında yasalara, etik değerlere, toplumsal
normlara ve çevreye saygılı hareket etmeleri
sağlanmaktadır.
Ek olarak Ortaklığımız bünyesinde kurulan Etik
Bildirim Hattı olan Etik Hat, Türk Hava Yolları
çalışanlarının, ayrımcılık, rüşvet, menfaat
çatışması ve rekabete aykırı uygulamalar gibi
konularda kurumsal ilkelerimize aykırı olan her
türlü davranışı isim vermeden bildirebilmelerini
sağlamak amacıyla kurulmuş bir ihbar sistemidir.
Yönetim sürecini tamamen bağımsız bir üçüncü
şahıs şirketin üstlenmiş olduğu Etik Hat, Türk
Hava Yolları çalışanlarının etik konular ile ilgili
sorularına ve/veya bildirimlerine özel bir hattır.
Ortaklığımız bünyesinde, bu başvuruları ele
almakla görevli, dört kurul üyesi ve bir kurul
başkanından oluşan Etik Kurulumuz, Etik Hat’a
yapılan her başvuru ile ilgili olarak personeli
dinleyerek, ilgili departmanların görüşlerini aldıktan
sonra, elde edilen sonuçlar doğrultusunda Genel
Müdür’e tespit ve önerilerini sunar.
Ortaklığımız, gerek yurt içindeki gerekse yurt
dışındaki tüm faaliyetlerini hem iklimsel ve
çevresel hem de sosyal sorumluluklarını göz
önünde bulundurarak sürdürmektedir. Çevreye
verilen zarar sebebiyle Ortaklık aleyhine açılan
herhangi bir dava bulunmamaktadır. Ortaklığımızın
ilgili sorumluluklarına ilişkin gerçekleştirmekte
olduğu tüm çalışmaları içeren Sürdürülebilirlik
Raporu’na Yatırımcı İlişkileri internet sitesinden
ulaşılabilmektedir.
76
UYUM RAPORU
Ortaklığımız, Avrupa’nın en büyük basketbol
organizasyonu olan “Euroleague Basketball”
şampiyonasının ana sponsoru olarak, “One
Team” projesi ile basketbol takımlarının desteğini
alarak zihinsel ve fiziksel engellilere yönelik çok
sayıda sosyal projeye ön ayak olmaya 2015
yılında da devam etmiştir. One Team projesi
kapsamında Afrika, Avrupa ve Asya kıtalarında
farklı workshoplar organize edilmiş, özel desteğe
ihtiyacı olan topluluklara erişilmiş ve basketbol
organizasyonları sayesinde sosyal etkinliklere
katılımları sağlanmıştır. “Widen Your Heart” çalışan
gönüllülüğü programı kapsamında bünyesinde
kurulmuş olan, Hasta ve Engelli Komisyonu, Yetim
Komisyonu, Acil Durum Komisyonu ve Yoksul
Komisyonu ile yurt içinde ve yurt dışında ihtiyaç
sahiplerine yardım edilmiştir. Ortaklığımızın sosyal
sorumluluk ile ilgili diğer çalışmalarına Yatırımcı
İlişkileri internet sitesi aracılığıyla Türk Hava Yolları
Sürdürülebilirlik Raporları’ndan erişilebilmektedir.
Ortaklık hizmetlerinin pazarlanmasında ve
satışında müşteri memnuniyetini sağlayıcı her
türlü tedbiri almakta olup, müşterinin satın aldığı
hizmete ilişkin talepleri süratle karşılanmaktadır.
Ortaklık, verdiği hizmetlerde kalite standartlarına
uyar ve standardın korunmasına özen gösterir.
Ticari sır kapsamında, müşteri ve tedarikçiler ile
ilgili bilgilerin gizliliğine özen gösterilmektedir.
BÖLÜM IV – YÖNETİM KURULU
15. Yönetim Kurulu’nun Yapısı ve Oluşumu
Ortaklığımız Yönetim Kurulu, alacağı stratejik
kararlarla, Ortaklığın risk, büyüme ve getiri
dengesini en uygun düzeyde tutarak akılcı ve
tedbirli risk yönetimi anlayışıyla Ortaklığın öncelikle
uzun vadeli çıkarlarını gözeterek, Ortaklığı
idare ve temsil etmektedir. Yönetim Kurulumuz;
Ortaklığın stratejik hedeflerini tanımlamakta,
ihtiyaç duyacağı işgücü ile finansal kaynaklarını
belirlemekte ve yönetimin performansını
denetlemektedir.
Yönetim Kurulu, Genel Kurul tarafından seçilen
dokuz üyeden oluşur. Yönetim Kurulunun dokuz
üyesinden sekizinin A grubu hissedarların kendi
aralarında yaptıkları seçimden en çok oy alan
adaylardan ve bir üyesinin de C grubu hissedarın
göstereceği adaydan seçilmesi zorunludur.
Yönetim Kurulu’nun C grubu hisseyi temsil
eden üyesi ile birlikte en az altı üyesinin Türk
vatandaşı olması zorunludur. Yönetim Kurulu
Üyelerinin görev süresi Ana Sözleşmemizin
10’uncu maddesine göre 2 (iki) yıldır. Genel Kurul,
Yönetim Kurulu Üyelerini görev süreleri dolmadan
görevden alabilir. Görev süreleri dolan Yönetim
Kurulu Üyeleri yeniden seçilebilir.
Ortaklığımız Yönetim Kurulu’nda üç kişi İcra
Komitesi’nde görev almakta olup, diğer altı
üye icrada görev almamaktadır. İcracı olmayan
Yönetim Kurulu Üyelerinin üçü SPK’nın Kurumsal
Yönetim İlkeleri’nde tanımlanan şekilde Bağımsız
Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev almaktadır.
Havacılık sektörünün dinamik yapısı gereğince
Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı’nın aynı
kişi olması yeknesaklık sağlanması bakımından
daha uygun olacağından Ortaklığımızın Yönetim
Kurulu Başkanı ve İcra Kurulu Başkanı aynı kişidir,
Genel Müdür, Yönetim Kurulu Başkanı değildir.
Ortaklığımızda tüm stratejik ve yönetimsel kararlar
İcra Komitesi’nce ve oy çokluğu prensibiyle
alındığından hiç kimse tek başına sınırsız karar
verme yetkisine sahip değildir.
Yönetim Kurulu’nda bayan üye oranı ile ilgili
belirlenen bir hedef bulunmamakla birlikte, 2015
yılı itibarıyla Ortaklık Yönetim Kurulu’nun bir bayan
üyesi bulunmaktadır.
2015 yılında Yönetim Kurulu bünyesinde
gerçekleşen önemli değişiklikler aşağıda sırasıyla
belirtilmiştir.
↗↗ O
rtaklığımız Yönetim Kurulu üyesi Sn. Naci
Ağbal 10.02.2015 tarihi itibariyle Yönetim
Kurulu Üyeliği görevinden istifa etmiştir.
↗↗ 20.02.2015 tarihli Yönetim Kurulu kararı
Bağımsız Yönetim Kurulu üye adaylıkları
için Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda
↗↗
↗↗
↗↗
↗↗
bulunulan Sayın Arzu Akalın ve Sayın İlker
Aycı hakkında SPK’nın 02.03.2015 tarihli
yazısıyla uygunluk verilmiştir.
16.03.2015 tarihli Yönetim Kurulu kararı ile
Bağımsız Yönetim Kurulu üye adaylığı için
Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda
bulunulan Sayın İsmail Cenk Dilberoğlu
hakkında SPK’nın 20.03.2015 tarihli yazısıyla
uygunluk verilmiştir.
Bağımsız Yönetim Kurulu üye adaylığı için
Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda
bulunulan Sayın Ogün Şanlıer hakkında
SPK’nın 03.04.2015 tarihli yazısıyla uygunluk
verilmiştir.
06.04.2015 tarihli Türk Hava Yolları Olağan
Genel Kurulu’nda Yönetim Kurulu Üyeliklerine
C grubu hisseyi temsilen ve Yönetim Kurulu
Başkanı olarak Sn. Mehmet İlker Aycı’nın,
Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak Sn.
Doç.Dr. Temel Kotil’in, Yönetim Kurulu Üyesi
olarak Sn. Mecit Eş, Sn. Mehmet Büyükekşi,
Sn. İsmail Gerçek ve Sn. Ogün Şanlıer’in,
Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi olarak Sn.
Arzu Akalın, Sn. İsmail Cenk Dilberoğlu ve
Sn. Muzaffer Akpınar’ın seçilmelerine oy
çokluğu ile karar verilmiştir.
Denetimden Sorumlu Komite’ye Komite
Başkanı olarak Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyesi Sn. Mehmet Muzaffer Akpınar’ın,
Komite üyesi olarak Bağımsız Yönetim
Kurulu Üyesi Sn. İsmail Cenk Dilberoğlu’nun;
Kurumsal Yönetim Komitesi’ne Komite
Başkanı olarak Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyesi Sn. Arzu Akalın’ın, Komite üyeleri
olarak Yönetim Kurulu Üyeleri Sn. Mehmet
Büyükekşi ve Sn. İsmail Gerçek ile Sermaye
Piyasası Kurulu II-17.1 nolu Kurumsal
Yönetim Tebliği gereğince Yatırımcı İlişkileri
Müdürü Sn. Duygu İnceöz’ün; Riskin Erken
Saptanması Komitesi’ne Komite Başkanı
olarak Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn.
İsmail Cenk Dilberoğlu’nun, Komite üyesi
olarak Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Mehmet
Muzaffer Akpınar’ın atanmalarına karar
verilmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
↗↗ 0
8.12.2015 tarihinde Ortaklığımız İcra
Komitesi’ne, Yönetim Kurulu üyesi Sn. İsmail
Gerçek’in yerine, Yönetim Kurulu Üyesi Sn.
İsmail Cenk Dilberoğlu’nun İcra Komitesi
Üyesi olarak atanmasına karar verilmiştir.
Sn. İsmail Cenk Dilberoğlu’nun İcra Komitesi
üyesi olarak atanması nedeniyle,
Sn. Ogün Şanlıer’in yapılacak ilk Genel
Kurul toplantısında onaya sunuluncaya
kadar Bağımsız Yönetim Kurulu üyesi olarak
görev yapmasına ve kendisinin Riskin
Erken Saptanması Komitesi Başkanı ve
Denetimden Sorumlu Komite Üyesi olarak
atanmasına karar verilmiştir.
77
31.12.2015 tarihi itibari ile Yönetim Kurulu Üyelerine
ilişkin bilgiler aşağıda sunulmuş olup, SPK
Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak Yönetim
Kurulu Üyelerinin çoğunluğu icrada görevli
olmayan üyelerden oluşmaktadır:
Adı Soyadı
Görevi
Göreve Başlama Tarihi
Bağımsızlık Durumu
Yer Aldığı Komiteler ve Görevi
M. İlker Aycı
Yönetim Kurulu Başkanı
04.04.2014
Bağımsız Üye Değil
İcra Komitesi / Başkan
Genel Müdür, Yönetim Kurulu
ve İcra Komitesi Başkan Vekili
26.04.2005
İcra Komitesi / Başkan Vekili
06.04.2015
İcra Komitesi / Üye
Kurumsal Yönetim Komitesi / Üye,
Doç. Dr. Temel Kotil
İsmail Cenk Dilberoğlu
İsmail Gerçek
08.04.2011
Yönetim Kurulu Başkan Vekili
29.03.2013
Mehmet Büyükekşi
03.03.2004
Kurumsal Yönetim Komitesi / Üye
Ogün Şanlıer
06.04.2015
Bağımsız Üye
Denetimden Sorumlu Komite/ Üye,
Riskin Erken Saptanması Komitesi / Başkan
M. Muzaffer Akpınar
24.04.2007
Bağımsız Üye
Denetimden Sorumlu Komite/ Başkan,
Riskin Erken Saptanması Komitesi /Üye
Arzu Akalın
04.04.2014
Bağımsız Üye
Kurumsal Yönetim Komitesi / Başkan
Prof. Dr. Mecit Eş
2015 yılında Yönetim Kurulu Üyeliği yapmış, fakat 31.12.2015 itibari ile görevde olmayan yöneticilere ilişkin bilgiler ise aşağıda sunulmuştur.
Adı Soyadı
Hamdi Topçu
Naci Ağbal
Göreve Başlama
Tarihi
Görev Bitiş Tarihi
Yönetim Kurulu
Başkanı
01.01.2010
06.04.2015
5 yıl 4 ay
İcra Komitesi /
Başkan
10.10.2012
10.02.2015
2 yıl 4 ay
Riskin Erken
Saptanması
Komitesi / Üye
Görevi
Yönetim Kurulu Üyelerinin özgeçmişleri ve Ortaklık
dışında aldıkları görevler Faaliyet Raporu’nun
Yönetim Kurulu bölümünde ve Ortaklığımız
Yatırımcı İlişkileri web sitesinin Kurumsal Yönetim
bölümünde yer almaktadır. Bağımsız Üyelerin
bağımsızlık beyanları Faaliyet Raporu ekinde
Kamuyu Aydınlatma Platformu’na iletilmiştir. İlgili
faaliyet dönemi itibariyle bağımsızlığı ortadan
kaldıran herhangi bir durum ortaya çıkmamıştır.
Görev Süresi Bağımsızlık Durumu
16. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları
Ortaklığımız Yönetim Kurulu faaliyetleri
Ana Sözleşmemizin 14’üncü maddesinde
düzenlenmekte olup;
Yönetim Kurulu Ortaklık işleri gerektirdikçe ve
her halde en az ayda bir defa toplanır. Toplantı
yeri Ortaklık merkezidir. Yönetim Kurulu kararı ile
başka bir yerde de toplanılabilir. Toplantılarda
Ortaklıktaki
Son Görevi
görüşülecek işlerin bir gündem ile tespit edilmiş
olması ve gündemin toplantı gününden önce
üyelere tebliğ edilmiş bulunması gerekir. Yönetim
Kurulu Başkanı, diğer Yönetim Kurulu Üyeleri
ve Genel Müdür ile görüşerek Yönetim Kurulu
Toplantıları’nın gündemini belirler. Üyeler her
toplantıya katılmaya ve toplantılarda görüş
bildirmeye özen gösterir. Yönetim Kurulu
toplantılarına davet, gündemde yer alan
78
UYUM RAPORU
konular ile ilgili bilgi ve belgelerin, eşit bilgi akışı
sağlanması amacıyla, toplantı gününden en
az üç gün evvel yapılır. Toplantıya katılamayan
ancak görüşlerini yazılı olarak Yönetim Kurulu’na
bildiren üyenin görüşleri diğer üyelerin bilgisine
sunulmaktadır.
2015 yılı içerisinde 51 Yönetim Kurulu Toplantısı
yapılmış olup 251 karar alınmıştır. Bu toplantılarda
görüşülen ve Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri
tarafından onaylanmayarak Genel Kurul onayına
sunulması gereken ilişkili taraf işlemleri veya
önemli nitelikte işlemler bulunmamaktadır.
Yönetim Kurulu en az altı üyenin katılımı ile
toplanır. Yönetim Kurulu, kararlarını en az beş
üyenin olumlu oyu ile alır. Yönetim Kurulunca
izinli sayılmaksızın veya haklı bir sebebe
dayanmaksızın arka arkaya dört toplantıya veya
bir yıl içinde toplam altı toplantıya katılmayan üye
istifa etmiş sayılır.
Yönetim Kurulu, Şirket ile pay sahipleri arasında
etkin iletişimin sağlanmasında, yaşanabilecek
anlaşmazlıkların giderilmesinde ve çözüme
ulaştırılmasında öncü rol oynamakta olup, bu
amaca yönelik olarak Kurumsal Yönetim Komitesi
ve Yatırımcı İlişkileri Birimi ile yakın işbirliği
içerisinde çalışmaktadır.
Yönetim Kurulu’nda her üyenin bir oy hakkı
bulunmaktadır. C grubu hisseyi temsil eden
Yönetim Kurulu Üyesi’nin toplantıya katılımı ve
olumlu oy kullanması şartı ile geçerli olacak
konulara bu raporun “5. Oy Hakları ve Azlık
Hakları” bölümünde yer verilmiştir.
Ortaklığımızca yöneticinin sorumluluklarını
kendisinden beklenen özenle yerine getirmemesi
ve görevini icra ederken yaptığı hata, ihmal veya
kusur nedeniyle kendisinden talep edilen zararları
teminat kapsamına alan Yönetici Mali Mesuliyet
Sigortası yaptırılmış olup, sigorta teminatı 25
Milyon ABD dolarıdır.
Yönetim Kurulu toplantılarında gündemde yer alan
konular açıkça ve her yönü ile tartışılmaktadır.
Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu
toplantılarına icracı olmayan üyelerin etkin
katılımını sağlama yönünde en iyi gayreti gösterir.
Yönetim Kurulu Üyesi, toplantılarda muhalif
kaldığı konulara ilişkin makul ve ayrıntılı karşı oy
gerekçesini karar zaptına geçirtir.
Yönetim Kurulu Üyesi şirket işleri için yeterli
zaman ayırır. Yönetim Kurulu Üyesi’nin başka
bir şirkette yönetici ya da Yönetim Kurulu Üyesi
olması veya başka bir şirkete danışmanlık
hizmeti vermesi halinde, söz konusu durum çıkar
çatışmasına yol açmamakta ve üyenin Şirket’teki
görevini aksatmamaktadır. Bu nedenle, Yönetim
Kurulu Üyelerinin Şirket dışında başka görev veya
görevler alması belli kurallara bağlanmamış veya
sınırlandırılmamıştır.
17. Yönetim Kurulu’nda Oluşturulan Komitelerin
Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı
Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarını
sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini teminen,
Yönetim Kurulu bünyesinde TTK ve SPK mevzuatı
çerçevesinde aşağıdaki komiteler oluşturulmuştur.
2015 yılında ayrıca Aday Gösterme Komitesi ve
Ücret Komitesi oluşturulmamış olup, Kurumsal
Yönetim Komitesi’nin bu görevleri de yerine
getirmesi benimsenmiştir. 2014 yılı Nisan ayında
Riskin Erken Saptanması Komitesi oluşturularak
görev ve çalışma esasları belirlenmiştir.
Denetimden Sorumlu Komite, Kurumsal Yönetim
Komitesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin
hangi üyelerden oluşacağı, Yönetim Kurulu
tarafından belirlenerek kamuya açıklanmıştır.
Komitelerin görev alanları ve çalışma esasları
da Yönetim Kurulunca belirlenmiştir. Komitelerin
görevlerini yerine getirmeleri için gereken her
türlü kaynak ve destek Yönetim Kurulu tarafından
sağlanmaktadır.
Ortaklığımızda İcra Başkanı ve Genel Müdür
komitelerde görev almamaktadır. Bir Yönetim
Kurulu Üyesi’nin birden fazla komitede görev
almamasına özen gösterilmekle beraber, Yönetim
Kurulu bünyesinde oluşturulan üç komitenin
başkanlarının ve Denetimden Sorumlu Komite
Üyelerinin Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinden
seçilme zorunluluğu bulunduğundan Yönetim
Kurulu Üyelerimizden Sn. Ogün Şanlıer hem
Riskin Erken Saptanması Komitesi Başkanı hem
de Denetimden Sorumlu komite Üyesi olarak
görev yapmakta, Yönetim Kurulu Üyelerimizden
Sn. Mehmet Muzaffer Akpınar ise hem Riskin
Erken Saptanması Komitesi Üyesi hem de
Denetimden Sorumlu Komite Başkanı olarak görev
yapmaktadır.
Türk Hava Yolları A.O.
Kurumsal Yönetim Komitesi
Başkan: Arzu Akalın
Üyeler: Mehmet Büyükekşi, İsmail Gerçek,
Duygu İnceöz (Yatırımcı İlişkileri Müdürü)
Doğrudan Yönetim Kurulu’na bağlı olarak çalışan
Kurumsal Yönetim Komitesi, Ortaklığın uluslararası
ölçekte kabul görmüş Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ne uyumu; Yönetim Kurulu Üyeleri ve üst
düzey yöneticilerin belirlenmesi, ücret, ödül ve
performans değerlemesi ile kariyer planlaması;
yatırımcı ilişkileri ve kamuyu aydınlatma
konularında çalışmalar yapmak suretiyle Yönetim
Kurulu’na destek verir ve yardımcı olur. Kurumsal
Yönetim Komitesi, Ortaklığın performansını artırıcı
yönetim uygulamalarının hayata geçirilmesinde,
Ortaklığın oluşturduğu ve oluşturacağı sistem ve
süreçleri gözden geçirir, değerlendirir, önerilerde
bulunur ve Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün
çalışmalarını gözetir. Kurumsal Yönetim Komitesi
2015 yılında beş kez toplanmış ve Yönetim
Kurulu’na yazılı bilgilendirmede bulunmuştur.
79
HİSSEDARLARIMIZA
Denetimden Sorumlu Komite
Başkan: Mehmet Muzaffer Akpınar
Üye: Ogün Şanlıer
Komite tüm çalışmalarını yazılı hale getirir, kaydını
tutar ve her iki ayda bir durum değerlendirmesi,
tavsiye ve önerilerini içeren bir rapor hazırlayarak
Yönetim Kurulu’na sunar. Komite 2015 yılında
beş kez toplanmış ve hazırladıkları risk
değerlendirmesi raporunu Yönetim Kurulu’na
sunmuştur.
maliyetsiz bantlı yapılar kullanılarak akaryakıt fiyat
riski minimize edilmeye çalışılmaktadır. Bunun yanı
sıra, Karbon Emisyon Ticaret Sistemi uygulaması
kapsamında Ortaklığımızın karbon emisyon
yükümlülüğü belirlenmiş ve karbon emisyon
riskinden korunmaya yönelik strateji oluşturularak
ilgili işlemler yürütülmektedir.
18. Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması
Ortaklığın faaliyet alanı dikkate alındığında,
ciddi bir risk unsuru olduğu öngörülen döviz
kuru dalgalanmalarının da etkisinin en aza
indirgenmesi ve döviz kurları bazında planlanan
ve gerçekleşen gelir ve gider arasında oluşması
muhtemel farklardan doğacak risklerin kontrol
altında tutulması amacıyla, mevcut nakde ait
portföyün değerlendirilmesi hususu da dikkate
alınarak döviz kurları için öncelikle doğal risk
yönetimini esas alan aktif bir döviz kuru politikası
uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra 2013 yılı
Haziran ayında işlemlerine başlanan strateji
ile döviz kurlarında yaşanabilecek olası ters
hareketler sonucunda oluşabilecek söz konusu
finansal riskin türev işlemler kullanılarak minimize
edilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, aylık
periyotta güncellenen şirketin ileriye dönük nakit
akım tahmin çalışması neticesinde Avro, ABD
doları ve Türk lirası para birimleri bazında her
ay için oluşması öngörülen pozisyonların tespit
edilmesini takiben; söz konusu pozisyonların belirli
bir kısmı için gelecek 24 aylık dönemde sabit
ve tek bir kurdan Avro satılarak ABD doları ve
Türk lirası alınmasını sağlamak amacıyla forward
kontratlar kullanılmıştır. 2015 yılı başında yapılan
değişiklikle ABD doları açık pozisyonların Avro ile
kapatılmasına yönelik olarak forward kontratlar
ve opsiyon bazlı bantlı yapılardan oluşan dinamik
bir strateji uygulamaya geçirilmiş, Türk lirası
açık pozisyonların kapatılmasında ise forward
kontratların kullanımına devam edilmiştir. Diğer
taraftan, türev ürünlerin kullanımına ihtiyacı
azaltmak amacıyla doğal riskten korunma
uygulaması olarak yurtiçi çıkışlı yurtdışı biletlerin
fiyatı Avro olarak belirlenmekte iken 2015 yılı
Mayıs ayı itibariyle söz konusu fiyatlama ABD
doları para birimi bazında yapılmaktadır.
Doğrudan Yönetim Kurulu’na bağlı olarak
çalışan Denetimden Sorumlu Komite, Şirket
uygulamalarının ulusal ve uluslararası yasalara ve
mevzuata uygunluğunu sağlamak, iş süreçlerini
denetim yoluyla iyileştirmek ve bilginin şeffaflığını
sağlamak amacıyla yapılacak olan çalışmaları
koordine etmek suretiyle Yönetim Kurulu’na
yardımcı olur. Denetimden Sorumlu Komite, her
türlü iç ve bağımsız dış denetimin yeterli ve şeffaf
bir biçimde yapılması için gerekli tüm tedbirlerin
alınmasından ve Sermaye Piyasası Mevzuatı ile
verilen görevlerin yürütülmesinden sorumludur.
Denetimden Sorumlu Komite üyeleri Bağımsız
Yönetim Kurulu Üyelerinden seçilmiştir ve her ikisi
de denetim/muhasebe ve finans konusunda beş
yıllık tecrübeye sahiptir. Komite çeyreklik finansal
sonuçların açıklanması öncesinde, üç ayda
bir toplanmaktadır. 2015 yılı içerisinde Yönetim
Kurulu’na dört kez yazılı bildirimde bulunulmuştur.
Riskin Erken Saptanması Komitesi
Başkan: Ogün Şanlıer
Üyeler: Mehmet Muzaffer Akpınar
Riskin Erken Saptanması Komitesi, 2014
yılının Nisan ayında Yönetim Kurulu tarafından
oluşturulmuş ve yetkilendirilmiştir. Komite, iki
üyeden oluşur ve Komite başkanı bağımsız
Yönetim Kurulu Üyeleri arasından seçilir. Riskin
Erken Saptanması Komitesi;
a) Ortaklığın varlığını, gelişmesini ve devamını
tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi,
tespit edilen risklerle ilgili önlemlerin uygulanması
ve riskin yönetilmesi ile ilgili çalışmalar yapar.
b) Risk yönetim sistemlerini en az yılda bir kere
gözden geçirir.
Risk Yönetim Mekanizması
Rekabetin yüksek olduğu havacılık sektöründeki
potansiyel risklerin kontrol altına alınması ve
sürdürülebilir büyümenin sağlaması açısından
Ortaklığın etkin bir risk yönetimi stratejisine
sahip olması büyük önem arz etmektedir.
Ortaklığımız bünyesinde özellikle akaryakıt ve
karbon emisyonu fiyatı, faiz oranları, nakit akışı
ve döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar
ile karşı taraf riskinin minimum seviyelere
indirilerek olası şoklara karşı makul derecede
güvence sağlanması amacıyla Finansal Risk
Yönetimi Müdürlüğü’nün koordinasyonunda
Genel Müdür (Mali) Yardımcısı’nın başkanlığını
yaptığı, Finansman Başkanı, Muhasebe Başkanı,
Finansal Risk Yönetimi Müdürü, Hazine Müdürü,
Genel Finansman Müdürü, Bütçe Müdürü, Mali
Kontrol Müdürü, Mali Analiz Müdürü ve Akaryakıt
Müdürü’nden oluşan Hazine ve Risk Yönetimi
Komisyonu kurulmuş olup, Komisyon Ortaklığımızın
Finansal Risk Yönetimi stratejisini tesis ederek,
Ortaklığımızın maruz kaldığı/kalabileceği Finansal
Risklerin Yönetimine ilişkin gerekli çalışmaları
yürütmektedir.
Bu bağlamda, öncelikli olarak Ortaklığın maruz
kaldığı finansal riskler arasından akaryakıt fiyatı ile
ilgili riskten korunma işlemlerine 2009 yılı Haziran
ayı itibarıyla başlanmış, edinilen piyasa tecrübesi
dâhilinde yıllar itibariyle kullanılan enstrüman
sayısı artırılmıştır ve sürekli gelişen dinamik bir
strateji dahilinde riskten korunma işlemlerine
devam edilmektedir. Halihazırda, fiyat seviyelerine
göre değişmekle birlikte Swap ve opsiyon bazlı
80
UYUM RAPORU
Ortaklığımız, içinde bulunduğu sektör ve
faaliyetlerinin doğası gereği, faiz oranlarındaki
değişimlere bağlı olan finansal risklerden
etkilenebilmektedir. Ortaklık, faiz oranı risk
yönetimi çalışmaları çerçevesinde; faiz oranı
piyasasının izlenmesi ve analiz edilmesi, borçluluk
yapısının hazırlanması, faiz oranı değişimlerine
karşı duyarlılık ve ağırlıklı ortalama vade analizleri
yapılması ile faizden kaynaklanan olası maliyet
değişimlerinin takip edilmesi uygulamalarını
düzenli olarak sürdürmektedir. Söz konusu
faiz riskini yönetmek adına; borç portföyünün
bir kısmı için kredi faiz oranlarının kredi vadesi
boyunca belirli oranlarda tamamen sabitlenmesini
veya belirli faiz seviyeleri (bant) arasında
kalmasını temin ederek riskten korunma işlemleri
gerçekleştirilmektedir.
İç Kontrol Mekanizması:
Ortaklığımız bünyesinde Ortaklığın faaliyetlerini,
kurumsal yönetişim, risk ve kontrol süreçlerinin
etkinliğini sistematik ve disiplinli bir yaklaşımla
denetlemek, bu süreçlerin verimli ve etkin
çalışması konularında danışmanlık ve güvence
hizmeti vermek; görüş ve önerilerde bulunmak
üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı bulunmaktadır.
Teftiş Kurulu Başkanlığı bu itibarla;
↗↗ Ortaklık faaliyetlerinin mevzuata, Ortaklık iç
düzenlemelerine, sözleşmelere, belirlenmiş
strateji, politika ve hedeflere uygun
yürütülmesi,
↗↗ İyi yönetişim, iç kontrol ve risk süreçlerinin
etkin yönetimi,
↗↗ Ortaklık kaynaklarının etkin ve verimli
kullanılması,
↗↗ Verilerin güvenilir, tutarlı ve güncel olması,
↗↗ Birim ve süreçlerin sürekli iyileştirilmesi,
↗↗ Ortaklık hizmetlerinin, müşteri memnuniyetini
en üst düzeyde sağlayacak niteliğe
yükseltilmesi,
↗↗ Denetimler sırasında edinilen bilgilerin
kurumun gerekli alanlarına etkili bir şekilde
iletilmesi,
↗↗ Birimler arasında uyum ve koordinasyon
sağlanması,
↗↗ K
urum gelirlerinde ve varlıklarında kayba yol
açabilecek hata, hile ve suiistimallerin tespit
edilip tedbir alınması
konularında üst yönetime raporlama yaparak
önerilerde bulunur ve raporlardaki bulgu ve
önerilerin yerine getirilip getirilmediğinin takibini
yapar.
19. Şirket’in Stratejik Hedefleri
Ortaklığımızın gelecek bir yıllık faaliyet dönemine
ilişkin operasyonel ve finansal planlarını içeren
İşletme Bütçesi ve ilk beş yılı detaylı, ikinci beş
yıl makro olmak üzere 10 yıllık operasyonel ve
finansal planlarını içeren İş Planı, tüm ortaklık
birimlerinin katılımıyla hazırlanır, tüm üst yönetim
ve Yönetim Kurulu’nun hazır bulunduğu bütçe
toplantılarında detaylı olarak tartışılarak son hali
verilir ve onaylanır.
Bunun dışında Ortaklığın pazar payı, müşteri
memnuniyeti, marka değeri gibi bütçe dışı uzun
vadeli hedeflerini de içeren Stratejik Hedefler ve
bunların gerçekleşmesine hizmet edecek yıllık
Ortaklık Hedefleri, Hedef Yönetimi Prosedürü’ne
göre belirlenir. İlgili ünitelere Yıllık Ortaklık Hedefleri
Sorumluluk Oranları Genel Talimatı’na göre
sorumluluk atanarak, Kurumsal Performans
Takip Sistemi üzerinden periyodik olarak hedef
gerçekleşmeleri takip edilir ve aylık olarak yapılan
Uyumluluğu Gözden Geçirme Kurulu’na raporlanır.
Genel Müdür tarafından başkanlığı yapılan
bu kurulda geçmiş dönem performansları da
göz önünde bulundurularak hedeflere ulaşma
derecesi gözden geçirilerek varsa hedeften
sapmalar belirlenir ve gerekli aksiyonlar alınır.
Yönetim Kurulu, Ortaklığımız yöneticilerince
oluşturulan stratejik hedefleri onaylar, sürekli ve
etkin bir şekilde hedeflere ulaşma derecesini,
faaliyetleri ve geçmiş performansı gözden
geçirir. Bunu yaparken her konuda uluslararası
standartlara uyum sağlamaya çalışır ve gerektiği
durumlarda gecikmeden ve sorun ortaya
çıkmadan önce önlem alır. Ortaklığımız stratejik
hedeflerinin takibi ve geçmiş performansın takip
edilmesi amacıyla Yönetim Kurulu’na:
i) Her Yönetim Kurulu toplantısında Ortaklığın
güncel finansal ve operasyonel durumu ve bütçe
sapmaları hakkında özet,
ii) ii) Her çeyrek finansal sonuçların açıklanmasını
müteakip geçmiş dönem performansı ve
Ortaklık Yıllık Hedeflerine ulaşılma derecesine,
varsa sapmalara ilişkin gerekçelerin ve maliyet
analizlerinin değerlendirildiği bilgilendirme
sunumları yapılmaktadır. Bu değerlendirmeler
sonucunda gerekli önlem ve aksiyonlara karar
verilir, gerekli görülmesi halinde bütçe ve iş
planında revizyon yapılır.
20. Mali Haklar
Ortaklığımız Yönetim Kurulu Üyelerine ve üst
düzey yöneticilere sağlanan her türlü hak,
menfaat ve ücret ile bunların belirlenmesinde
kullanılan kriterler ve ücretlendirme esasları
Ortaklığımız Ücret Politikası’nda belirlenmiş
olup, söz konusu politika kamuya açıklanmış
ve Yatırımcı İlişkileri internet sitesinde de
yayınlanmıştır. Yönetim Kurulu üyelerinin
ücretlerinin tespiti Genel Kurul toplantısında ayrı
bir madde olarak yer almaktadır. Bağımsız Yönetim
Kurulu Üyelerinin ücretlendirmesinde kâr payı, pay
opsiyonları veya Ortaklığın performansına dayalı
ödeme planları kullanılmamaktadır. Hiçbir Yönetim
Kurul Üyesi’nin Ortaklıktan herhangi bir kredi veya
borç alması söz konusu değildir.
İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu üyelerine net
ücret üzerinden ödeme yapılmaktadır. İkramiye
ödenmekte ancak huzuru hakkı verilmemektedir.
İcra Komitesi üyelerine aylık net 10.212 TL, diğer
Yönetim Kurulu üyelerine aylık net 7,659 TL ücret
ödenmektedir. Ayrıca her üç ayda bir aylık net
ücretleri tutarında brüt ikramiye ödenmektedir.
2015 yılında Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Müdür
ve Genel Müdür Yardımcılarına ödenen ücret ve
ikramiye dâhil tüm maddi menfaatlerin toplamı
10.376.159 TL olarak gerçekleşmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
81
YÖNETİM KURULU KOMİTELERİNİN
ETKİNLİĞİNE İLİŞKİN YÖNETİM KURULU
DEĞERLENDİRMESİ
Ortaklık Yönetim Kurulu bünyesinde var olan
Kurumsal Yönetim Komitesi, Denetimden Sorumlu
Komite ve Riskin Erken Saptanması Komitesi ilgili
mevzuat ve Yönetim Kurulu’nun belirlediği görev
ve çalışma esasları çerçevesinde faaliyetlerini
yürütmektedir. 2015 yılında belirtilen komiteler
görevli oldukları alanlarda çalışmalarını sürdürerek
Yönetim Kurulu’nu bilgilendirmişlerdir.
Kurumsal Yönetim Komitesi’nin görevleri Sermaye
Piyasası Kurulu’nun II-17.1 sayılı Kurumsal
Yönetim Tebliği’nce belirlenmiştir. Buna göre
Komite, Şirket’te Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin
uygulanıp uygulanmadığını, uygulanmıyor ise
gerekçesini ve bu prensiplere tam olarak uymama
dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarını
tespit etmek ve Yönetim Kurulu’na Kurumsal
Yönetim Uygulamaları’nı iyileştirici tavsiyelerde
bulunmak ve yatırımcı ilişkileri bölümünün
çalışmalarını gözetmekle yükümlüdür. Ayrıca,
Ortaklık Yönetim Kurulu bünyesinde ayrı bir
Aday Gösterme Komitesi ve Ücret Komitesi
oluşturulmadığı için, Kurumsal Yönetim Komitesi
bu komitelerin görevlerini yerine getirmektedir.
Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından Bağımsız
Yönetim Kurulu Üyeleri olarak önerilen adaylar
ve atamalar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) II-17.1
sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’ne göre hazırlanan
Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu’nda yer
almaktadır. Komite 2015 yılında beş kez toplanmış
ve Yönetim Kurulu’na yazılı bilgilendirmede
bulunmuştur.
Denetimden Sorumlu Komite, çeyreklik finansal
sonuçların açıklanması öncesinde toplanarak,
kamuoyuna bildirilen finansal sonuçların gerekli
şeffaflıkta ve anlaşılabilir olmasını, bağımsız dış
denetimin çalışmalarının şeffaf ve verimli bir
biçimde yapılması için gerekli tüm tedbirlerin
alınmış olmasını garanti altına almıştır. 2015
yılı içerisinde Yönetim Kurulu’na dört kez yazılı
bildirimde bulunmuştur.
Riskin Erken Saptanması Komitesi 2015 yılında,
yeni komite üyelerinin atandığı Nisan ayından
itibaren her iki ayda bir toplanarak Ortaklığın
faaliyetlerini sürdürdüğü alanlardaki riskleri tespit
etmiş ve ilgili konularda Yönetim Kurulu’nu yazılı
olarak bilgilendirmiştir. Komite, 2015 yılında,
akaryakıt fiyatı ve döviz kuru hareketlerine ilişkin
finansal risk yönetimi stratejilerinin gözden
geçirilmesi, borçluluk yönetimi ve finansman
stratejilerinin Ortaklığın uzun vadeli büyüme
planlarındaki önemi, faaliyet gösterilen çeşitli
coğrafyalardaki güvenlik risklerine ilişkin alınacak
önlemler ve İstanbul’un yeni havalimanı projesinin
terminal ve pist tasarımı aşamalarında proaktif
rol alınması gerekliliği gibi hususlarda Yönetim
Kurulu’na tespit ve önerilerini sunmuştur.
Belirtilen faaliyetler neticesinde Komiteler asli
görevlerini azami özeni göstererek yerine getirmiş
ve Yönetim Kurulu’nun çalışmalarına önemli
katkılarda bulunarak, Kurul’un etkin bir yönetim
sergilemesini sağlamıştır.
82
2015 SONUÇLARINA İLİŞKİN YÖNETİM
KURULU’NUN DEĞERLENDİRMESİ
Küresel boyutta oldukça önemli gelişmelerin
yaşandığı 2015 yılında havacılık sektörü de
çok sayıda etkiye maruz kalmıştır. Bu etkilerin
başlıcaları: kur dalgalanmaları ve alım gücüne etki
eden çok sayıda para biriminde yaşanan değer
kayıpları, 2014 yılı son çeyreğinde başlayan petrol
fiyatlarındaki düşüşün artan volatilite ile beraber
2015 yılında da devam etmiş olması, düşen
petrol fiyatlarının hava yolları birim giderlerini
azaltarak sektördeki rekabeti arttırmasıyla
baskılanan birim yolcu gelirleri ve küresel ölçekte
gözlenen terör olayları nedeniyle artan güvenlik
kaygıları olarak gösterilebilir. Ortaklığımızın faaliyet
gösterdiği geniş coğrafya göz önüne alındığında
belirtilen olayların yolcu hacmine ve faaliyet
gelirlerine etkileri de hissedilir olmuştur. 31.12.2014
tarihinde kamuoyuna duyurulmuş olan 2015 yılı
bütçe hedefleri, küresel ekonomik ve jeopolitik
gelişmeler ile güncel beklentiler ışığında revize
edilerek Eylül 2015’te yatırımcıların bilgisine
sunulmuştur. Gerçekleşen 2015 yılı mali ve
operasyonel sonuçları revize beklentiler ile büyük
oranda örtüşmüştür.
Türk Hava Yolları son 10 yılda sürdürdüğü kârlı
büyüme performansını tüm bu bahsi geçen
zorluklara rağmen 2015 yılında da devam ettirmiş,
filosundaki uçak sayısını 261’den 299’a çıkarmış
ve yaklaşık %14 seviyesinde kapasite artışı
gerçekleştirmiştir. 2015 yılında taşınan yolcu
sayısı %12 artışla 61,2 milyona ulaşmıştır.
Gelirler içerisinde yer alan çok sayıda para
biriminin ABD dolarına karşı değer kaybetmesi
ve akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün birim gelirlere
yansıması sonucunda 2015 yılında toplam
gelirlerin %5 oranında gerileyerek 10,5 milyar
ABD doları tutarında gerçekleşti. Buna rağmen
2014 yılına göre %32 artışla 895 milyon ABD
doları tutarında esas faaliyet kârı ve %26 artışla
tarihi rekor seviye olan 1 milyar 69 milyon ABD
doları tutarında net kâr elde edilmiştir. Nakit
yaratma potansiyeline işaret eden EBITDAR
marjı da 5,7 puan yükselerek %24,5 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Ortaklık son beş yıldır Skytrax yolcu
değerlendirmelerinde “Avrupa’nın En İyi Havayolu
Şirketi” olma unvanını elinde bulundurarak
yolcularının beğenisini toplamaya devam
etmektedir. Aynı zamanda “Dünyada En
Çok Ülkeye Uçan Havayolu Şirketi” unvanını
elinde bulunduran Ortaklık, 2015 yılında
235’u uluslararası ve 51’i yurt içinde olmak
üzere 113 ülkede toplam 287 noktaya uçuş
gerçekleştirmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
YASAL BİLGİ-HUKUKİ METİNLER
SPK Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) ekinde yer alan Kurumsal Yönetim İlkelerinin diğer bölümlerinde
belirtilen hususlara ek olarak Faaliyet Raporumuzda aşağıdaki bilgilere yer verilir:
Şirket aleyhine açılan önemli davalar ve olası sonuçları hakkında bilgi
Yoktur.
Şirket faaliyetlerini önemli derecede etkileyebilecek mevzuat değişiklikleri hakkında bilgi
Yoktur.
Şirket’in yatırım danışmanlığı ve derecelendirme gibi konularda hizmet aldığı kurumlarla
arasındaki çıkar çatışmaları ve bu çıkar çatışmalarını önlemek için şirketçe alınan tedbirler
Yoktur.
83
84
BAĞIMSIZLIK BEYANI
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı Yönetim Kurulu’nda; mevzuat, Esas Sözleşme ve Sermaye Piyasası
Kurulu tarafından ilan edilen Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız
üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda;
a) Şirket, Şirket’in yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile Şirket’in
yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya Şirket’te önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve
bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendisi, eşi ve ikinci dereceye kadar
kan ve sıhri hısımları arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici
pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmaması, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların
%5’inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmaması ya da önemli nitelikte ticari ilişki
kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta Şirket’in denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de
dâhil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde Şirket’in
önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı
veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici
pozisyonunda çalışan veya yönetim kurulu üyesi olmadığımı,
c) Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olması sebebiyle üstleneceği görevleri gereği gibi yerine getirecek
mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu,
ç) Bağlı oldukları mevzuata uygun olması şartıyla, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten
sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmıyor olduğumu,
d) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.)’na göre Türkiye’de yerleşik sayıldığımı,
e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, Şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar
çatışmalarında tarafsızlığını koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar
verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu,
f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiği görevlerin gereklerini tam olarak yerine
getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayıracağımı,
g) Şirket’in yönetim kurulunda son 10 yıl içerisinde altı yıldan fazla yönetim kurulu üyeliği yapmamış
olduğumu,
ğ) Aynı kişinin, Şirket’in veya Şirket’in yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim
kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin
beşten fazlasında bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak görev almadığımı,
h) Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu,
beyan ederim.
Saygılarımla,
ARZU AKALIN
HİSSEDARLARIMIZA
85
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı yönetim kurulunda; mevzuat, esas sözleşme ve Sermaye Piyasası
Kurulu tarafından ilan edilen Kurumsal Yönetim İlkelerinde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız
üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, yine bu kapsam dâhilinde Sermaye Piyasası Kurulu’nun
21/05/2015 tarih ve 29833736-1181 sayılı yazısı uyarınca Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 6. Maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan istisnanın şahsım ile ilgili olarak uygulanmasına karar verilmiştir. Dolayısıyla ilgili
tebliğin 4.3.6 maddesi (g) bendinden muaf tutularak:
a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin
yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve
%5 inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmaması ya da önemli nitelikte ticari ilişki
kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dâhil),
derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde
hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı
dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda
çalışan veya yönetim kurulu üyesi olmadığımı,
c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olması sebebiyle üstleneceği görevleri gereği gibi yerine getirecek
e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar
ğ) Aynı kişinin, şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim
h) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu,
beyan ederim.
Saygılarımla,
MUZAFFER AKPINAR
86
BAĞIMSIZLIK BEYANI
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı Yönetim Kurulu’nda; mevzuat, Esas Sözleşme ve Sermaye Piyasası
Kurulu tarafından ilan edilen Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız
üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda;
a) Şirket, Şirket’in yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile Şirket’in
yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya Şirket’te önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve
%5’inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmaması ya da önemli nitelikte ticari ilişki
kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta Şirket’in denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de
dâhil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde Şirket’in
önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı
veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici
pozisyonunda çalışan veya yönetim kurulu üyesi olmadığımı,
c) Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olması sebebiyle üstleneceği görevleri gereği gibi yerine getirecek
e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, Şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar
g) Şirket’in yönetim kurulunda son 10 yıl içerisinde altı yıldan fazla yönetim kurulu üyeliği yapmamış
olduğumu,
ğ) Aynı kişinin, Şirket’in veya Şirket’in yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim
h) Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu,
beyan ederim.
Saygılarımla,
OGÜN ŞANLIER
HİSSEDARLARIMIZA
87
BAĞLI ŞİRKET RAPORU
Türk Ticaret Kanunu’nun 199’uncu Maddesi Kapsamında Hazırlanan 01.01.2014 - 31.12.2014 Hesap
Dönemi Bağlı Şirket Raporu
“TÜRK HAVA YOLLARI-OPET Havacılık Yakıtları A.Ş., satışını gerçekleştirdiği jet yakıtının büyük kısmını,
Türk Hava Yolları A.O.’ya satmaktadır.
Türk Hava Yolları A.O. ile ilişkili şirket TÜRK HAVA YOLLARI-OPET Havacılık Yakıtları A.Ş. arasında 2014 yılı
içerisinde 4.958.251.802 TL tutarında jet yakıtı alımı gerçekleşmiştir. Bu tutar yurt içi alımların yanı sıra
yurt dışında 2 adet meydanda alınan yakıta ilişkin ödenen rakamdır.
Türk Hava Yolları A.O. jet yakıtı alımlarını 01.07.2011 tarihi itibari ile Türkiye’de sadece TÜRK HAVA
YOLLARI-OPET Havacılık Yakıtları A.Ş.’den yapmaktadır. Alım fiyatı rekabetçi olarak TÜPRAŞ tarafından
alımın yapılacağı ilgili döneme ilişkin açıklamış olduğu rafineri satış fiyatına, Devlet Hava Meydanları
İşletmesi (DHMİ) imtiyaz ücreti ve Türk Hava Yolları Opet Havacılık Yakıtları AŞ’nin kâr marjı eklenerek
belirlenmektedir. Türk Hava Yolları OPET Havacılık Yakıtları A.Ş.’den yapılan yurt dışı alışlar toplam yurt
dışı alış tutarının %2,7’sini oluşturmakta olup yurt dışı meydanlarla ilgili firma seçimi tamamen rekabete
açık ihalelerde en iyi teklifin alınması şeklinde yapılmıştır.”
88
SORUMLULUK BEYANI
SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN “SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL RAPORLAMAYA
İLİŞKİN ESASLAR TEBLİĞİ”NİN İKİNCİ BÖLÜMÜNÜN 9. MADDESİ GEREĞİNCE HAZIRLANAN
SORUMLULUK BEYANI
FİNANSAL TABLO VE FAALİYET RAPORLARININ KABULÜNE İLİŞKİN YÖNETİM KURULU’NUN
KARAR TARİHİ: 29.02.2016
KARAR SAYISI: 61
Ortaklığımız Yönetim Kurulu’nun 29.02.2016 tarih, 61 sayılı kararıyla onaylanmış olan 31 Aralık 2015
tarihli konsolide finansal tablolar ile yönetim kurulu faaliyet raporu ektedir. Buna göre;
a) Sözkonusu finansal tablolar ile faaliyet raporunun tarafımızdan incelendiğini,
b) Görev ve sorumluluk alanımızda sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, finansal tablo ve faaliyet
raporunun önemli konularda gerçeğe aykırı bir açıklama veya açıklamanın yapıldığı tarih itibariyle
yanıltıcı olması sonucunu doğurabilecek herhangi bir eksiklik içermediğini,
c) Görev ve sorumluluk alanımızda sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, yürürlükteki finansal
raporlama standartlarına göre hazırlanmış konsolide finansal tabloların işletmenin aktiflerini, pasiflerini,
finansal durumu ve kâr zararıyla ilgili gerçeği dürüst bir biçimde yansıttığı ve faaliyet raporunun işin
gelişimi ve performansını, konsolidasyon kapsamındaki faaliyetlerle birlikte, Ortaklığımız’ın finansal
durumunu, karşı karşıya olduğu önemli riskler ve belirsizliklerle birlikte, dürüstçe yansıttığını, beyan
ederiz.
Saygılarımızla,
TÜRK HAVA YOLLARI A.O.
HÜSEYIN BAĞRIYANIK
MUHASEBE VE
MALI KONTROL BAŞKANI
COŞKUN KILIÇ
GENEL MÜDÜR (MALI) YRD.
DOÇ DR. TEMEL KOTİL
GENEL MÜDÜR
TÜRK HAVA YOLLARI
ANONİM ORTAKLIĞI VE BAĞLI
ORTAKLIKLARI
31 Aralık 2015 Tarihinde Sona Eren
Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal
Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı Yönetim Kurulu’na
BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Rapor
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2015 tarihli konsolide bilançosu ile aynı
tarihte sona eren hesap dönemine ait; konsolide kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu, konsolide özkaynak değişim tablosu ve konsolide
nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlardan oluşan ilişikteki konsolide finansal tablolarını
denetlemiş bulunuyoruz.
Yönetimin Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu
Grup yönetimi; konsolide finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde
sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyen konsolide finansal tabloların hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç
kontrolden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu
Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim,
Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartları’nın bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartları’na uygun olarak yürütülmüştür. Bu
standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların önemli yanlışlık içerip içermediğine dair
makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Bağımsız denetim, konsolide finansal tablolardaki tutar ve açıklamalar hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin
uygulanmasını içerir. Bu prosedürlerin seçimi, konsolide finansal tablolardaki hata veya hile kaynaklı “önemli yanlışlık” risklerinin değerlendirilmesi
de dâhil, bağımsız denetçinin mesleki muhakemesine dayanır.
Bağımsız denetçi risk değerlendirmelerini yaparken, şartlara uygun denetim prosedürlerini tasarlamak amacıyla, işletmenin konsolide finansal
tablolarının hazırlanması ve gerçeğe uygun sunumuyla ilgili iç kontrolü değerlendirir, ancak bu değerlendirme, işletmenin iç kontrolünün etkinliğine
ilişkin bir görüş verme amacı taşımaz. Bağımsız denetim, bir bütün olarak konsolide finansal tabloların sunumunun değerlendirilmesinin yanı
sıra, işletme yönetimi tarafından kullanılan muhasebe politikalarının uygunluğunun ve yapılan muhasebe tahminlerinin makul olup olmadığının
değerlendirilmesini de içerir.
Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak
oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüş
Görüşümüze göre konsolide finansal tablolar, Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı ve bağlı ortaklıklarının 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla finansal
durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak
tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Rapor
1) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 398’inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca düzenlenen Riskin Erken Saptanması Sistemi ve
Komitesi Hakkında Denetçi Raporu 29 Şubat 2016 tarihinde Şirket’in Yönetim Kurulu’na sunulmuştur.
2) TTK’nın 402’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Grup’un 1 Ocak – 31 Aralık 2015 hesap döneminde defter tutma düzeninin, finansal
tabloların, TTK ile Şirket esas sözleşmesinin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olmadığına dair önemli bir hususa rastlanmamıştır.
3) TTK’nın 402’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Yönetim Kurulu tarafımıza denetim kapsamında istenen açıklamaları yapmış ve talep
edilen belgeleri vermiştir.
Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş.
A member of KPMG International Cooperative
Hatice Nesrin Tuncer, SMMM
Sorumlu Denetçi
29 Şubat 2016
İstanbul, Türkiye
92
THY 2015 YILLIK RAPOR
TÜRK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIĞI VE BAĞLI ORTAKLIKLARI
31 Aralık 2015 Tarihi İtibariyle
Konsolide Bilanço
(Tutarlar, aksi belirtilmedikçe, Milyon Türk Lirası (TL) olarak gösterilmiştir.)
VARLIKLAR
Dönen Varlıklar
Nakit ve Nakit Benzerleri
Finansal Yatırımlar
Ticari Alacaklar
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
- İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar
Türev Araçlar
Stoklar
Peşin Ödenmiş Giderler
Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar
Diğer Dönen Varlıklar
TOPLAM DÖNEN VARLIKLAR
Duran Varlıklar
Finansal Yatırımlar
Diğer Alacaklar
- İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar
Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Maddi Duran Varlıklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
- Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar
- Şerefiye
Peşin Ödenmiş Giderler
TOPLAM DURAN VARLIKLAR
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
Dipnot
Referansları
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
6
7
2.617
180
1.474
201
10
11
1
1.051
1
1.057
10
13
43
14
16
40
31
7
4.019
290
628
215
35
105
9.148
7
2.773
353
452
139
18
90
6.565
7
3
3
13
4
17
18
3.078
715
2
33.191
2.454
526
83
21.336
19
20
16
258
36
1.207
38.490
165
29
715
25.311
47.638
31.876
TOPLAM VARLIKLAR
Ekteki dipnotlar konsolide finansal tabloların parçasını oluştururlar.
HİSSEDARLARIMIZA
93
Konsolide Bilanço
KAYNAKLAR
Kısa Vadeli Yükümlülükler
Kısa Vadeli Borçlanmalar
Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları
Diğer Finansal Yükümlülükler
Ticari Borçlar
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar
Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar
Diğer Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar
Türev Araçlar
Ertelenmiş Gelirler
Yolcu Uçuş Yükümlülükleri
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü
Kısa Vadeli Karşılıklar
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar
- Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler
TOPLAM KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Borçlanmalar
Ticari Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar
Diğer Borçlar
- İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar
Ertelenmiş Gelirler
Uzun Vadeli Karşılıklar
- Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
TOPLAM UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye
Sermaye Düzeltmesi Farkları
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş
Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler
- Tanımlanmış Emeklilik Paylarındaki Aktüeryal Kayıplar
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş
Diğer Kapsamlı Gelirler veya Giderler
- Yabancı Para Çevrim Farkları
- Riskten Korunma Kayıpları
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Geçmiş Yıllar Karları
Net Dönem Karı
TOPLAM ÖZKAYNAKLAR
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
Dipnot
Referansları
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
8
8-21
9
727
2.218
44
10
11
12
383
1.566
351
1.421
44
343
1.196
296
13
43
16
30
40
245
1.650
37
3.172
29
166
991
22
3.243
2
26
26
31
150
44
632
11.248
133
37
612
8.506
8-21
19.294
12.334
-
3
13
16
34
46
33
33
28
40
348
2.578
22.300
295
1.518
14.216
32
32
1.380
1.124
1.380
1.124
32
( 23)
( 20)
32
32
32
32
32
4.836
( 952)
59
4.673
2.993
14.090
2.367
( 429)
59
2.854
1.819
9.154
47.638
31.876
TOPLAM KAYNAKLAR
94
31 Aralık 2015 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait
Konsolide Kar veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosu
KAR VEYA ZARAR KISMI
Hasılat
Satışların Maliyeti (-)
BRÜT KAR
Genel Yönetim Giderleri (-)
Pazarlama ve Satış Giderleri (-)
Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler
Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-)
ESAS FAALİYET KARI
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler
Yatırım Faaliyetlerinden Giderler (-)
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından/Zararlarından Paylar
FİNANSMAN GELİRİ/GİDERİ ÖNCESİ FAALİYET KARI
Finansman Gelirleri
Finansman Giderleri (-)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gideri
Dönem Vergi Gideri
Ertelenmiş Vergi Gideri
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI
Dipnot
Referansları
33
34
35
35
36
36
37
37
4
39
39
40
40
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
1 Ocak31 Aralık 2015
28.752
( 22.959)
5.793
( 740)
( 3.129)
646
( 84)
2.486
286
( 3)
226
2.995
1.450
( 534)
3.911
( 918)
( 34)
( 884)
2.993
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
1 Ocak
-31 Aralık 2014
24.158
( 19.729)
4.429
( 599)
( 2.462)
176
( 101)
1.443
210
( 52)
161
1.762
927
( 428)
2.261
( 442)
( 10)
( 432)
1.819
1.946
2.469
( 657)
380
708
( 418)
3
131
( 3)
( 4)
1
1.943
8
82
( 8)
( 10)
2
372
4.936
2,17
2.191
1,32
DİĞER KAPSAMLI GELİRLER
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacaklar
Yabancı Para Çevrim Farkları
Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları / Kayıpları
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Nakit Akış Riskinden Korunma
Kazançları/Kayıpları
Diğer Kapsamlı Gelirlere İlişkin Vergi Gideri/Geliri
Kar veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar
Tanımlanmış Emeklilik Planlarındaki Aktüeryal Kazanç/Kayıplar
Diğer Kapsamlı Gelirlere İlişkin Vergi Gideri/Geliri
DİĞER KAPSAMLI GELİR
TOPLAM KAPSAMLI GELİR
Pay Başına Kazanç (Kr)
41
1 Ocak 2015 Tarihi İtibariyle
Bakiyeler
Transferler
Toplam Kapsamlı Gelir
31 Aralık 2015 Tarihi
İtibariyle Bakiyeler
1.124
1.380
(23)
(20)
(3)
4.836
2.367
2.469
(952)
(429)
(523)
59
59
4.673
2.854
1.819
-
2.993
1.819
(1.819)
2.993
Birikmiş Karlar
Kardan
Ayrılan
Kısıtlanmış Geçmiş Yıllar
Net Dönem
Yedekler
Karları
Karı
14.090
9.154
4.936
Özkaynaklar
Toplamı
1.124
-
1.380
-
Ödenmiş
Sermaye
Kar veya
Zararda Yeniden
Sınıflandırılmayacak
Birikmiş Diğer
Kar veya Zararda Yeniden
Kapsamlı Gelirler ve Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer
Giderler
Kapsamlı Gelirler ve Giderler
Nakit Akış
Sermaye Tanımlanmış Emeklilik
Riskinden
Düzeltmesi
Planlarındaki
Yabancı Para
Korunma
Farkları Aktüeryal (Kayıplar) Çevrim Farkları
(Kayıpları)
Konsolide Özkaynaklar Değişim Tablosu
HİSSEDARLARIMIZA
95
1.380
-
1.380
1 Ocak 2014 Tarihi İtibariyle
Bakiyeler
Transferler
Toplam Kapsamlı Gelir
Bakiyeler
Ödenmiş
Sermaye
(20)
(12)
(8)
2.367
1.659
708
(429)
(101)
(328)
59
59
-
2.854
2.171
683
-
1.819
683
(683)
1.819
Birikmiş Karlar
Kardan
Ayrılan
Kısıtlanmış Geçmiş Yıllar
Net Dönem
Yedekler
Karları
Karı
1.124
1.124
-
Kar veya
Zararda Yeniden
Sınıflandırılmayacak
Birikmiş Diğer
Kar veya Zararda Yeniden
Kapsamlı Gelirler ve Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer
Giderler
Kapsamlı Gelirler ve Giderler
Nakit Akış
Sermaye Tanımlanmış Emeklilik
Riskinden
Düzeltmesi
Planlarındaki
Yabancı Para
Korunma
Farkları Aktüeryal (Kayıplar) Çevrim Farkları
(Kayıpları)
Konsolide Özkaynaklar Değişim Tablosu
9.154
6.963
2.191
Özkaynaklar
Toplamı
96
HİSSEDARLARIMIZA
97
Konsolide Nakit Akış Tablosu
Sürdürülen Faaliyetler Dönem Karı
Faaliyetlerde Elde Edilen Nakit Akımına Ulaşmak İçin Yapılan Düzeltmeler:
Amortisman ve İtfa Payları ile ilgili düzeltme
Kıdem Tazminatı Karşılığı ile ilgili düzeltme
Karşılıklar ile ilgili düzeltme,net
Faiz Geliri ile ilgili düzeltme
Sabit Kıymet Satış (Karı) / Zararı
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların
(Karlarından) / Zararlarından Paylar
Faiz Gideri ile ilgili düzeltme
Hibe Kredilerdeki Değişim
Gerçekleşmemiş Kur Farkı Çevrim Farkları
Şüpheli Alacak Karşılığındaki Değişim,net
Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Değer Artış
Vergi Gideri
Türev Enstrüman Makul Değer Değişimi
İşletme Sermayesindeki Değişikliklerden Önceki Faaliyet Karı
Ticari Alacaklardaki Değişimle İlgili Düzeltmeler
Faaliyetlerle İlgili Diğer Kısa ve Uzun Vadeli Alacaklardaki Değişimle İlgili
Düzeltmeler
Stoklardaki Değişimle İlgili Düzeltmeler
Faaliyetlerle İlgili Diğer Dönen Varlıklardaki Değişimle İlgili Düzeltmeler
Kısa ve Uzun Vadeli Peşin Ödenmiş Giderlerdeki Değişim
Ticari Borçlardaki Değişimle İlgili Düzeltmeler
Faaliyetlerle İlgili Diğer Kısa ve Uzun Vadeli Borçlar ve
Yükümlülüklerdeki Değişim
Faaliyetlerle İlgili Ertelenmiş Gelirler ile Diğer Kısa ve Uzun Vadeli
Yükümlülüklerdeki Değişim
Yolcu Uçuş Yükümlülüklerindeki Değişim
Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit
Ödenen Kıdem Tazminatları
Ödenen Vergiler
Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit
YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Maddi ve Maddi Olmayan Varlık ve Yatırım Amaçlı Gayrimenkul
Satışından Elde Edilen Nakit
Kırım olan Uçak Net Defter Değeri (Leasing Borçlarıyla
Netlenmiş Tutar)
Alınan Faiz
Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Alımı(*)
Uçak Alımı İçin Yapılan Nakdi Olarak Geri Alınacak Ön Ödemeler
Finansal Yatırımlardaki Değişim
Alınan Temettü
Yatırım Faaliyetlerinde Kullanılan Net Nakit
FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Finansal Kiralama Sözleşmelerinden Kaynaklanan Borç Ödemelerine
İlişkin Nakit Çıkışları
Finansal Borçlardan Sağlanan Nakit Girişi
Diğer Finansal ve Türev Araç Yükümlülüklerindaki Değişim
Ödenen Faizler
Finansman Faaliyetlerinden Kullanılan Net Nakit
NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ
DÖNEM BAŞINDAKİ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
DÖNEM SONUNDAKİ NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
1 Ocak 31 Aralık 2015
2.993
Bağımsız
Denetimden Geçmiş
1 Ocak 31 Aralık 2014
1.819
18-19
28
26
37-39
37
2.534
77
26
(73)
(7)
1.627
71
76
(76)
2
4
39
16
(226)
445
7
(788)
13
(13)
918
27
5.933
256
(161)
361
(6)
(974)
9
(7)
442
23
3.206
179
(806)
(57)
12
(328)
14
(692)
(76)
32
(292)
(36)
9
3
(113)
(836)
4.084
(25)
(17)
4.042
(86)
432
2.670
(32)
2.638
32
420
17
72
(2.008)
290
68
73
( 1.456)
88
(1.074)
(285)
(158)
32
( 977)
(1.830)
727
(11)
(329)
( 1.443)
1.143
1.474
2.617
( 1.196)
7
(337)
( 1.526)
135
1.339
1.474
Dipnot
Referansları
45
37
40
39
28
40
18-19
31 Aralık 2015 tarihinde sona eren dönemde 8.754 TL’lik maddi ve maddi olmayan duran varlık alımının 6.746 TL’lik kısmı finansal kiralama yöntemi ile yapılmıştır (31 Aralık 2014: 4.612 TL’lik maddi ve
maddi olmayan duran varlık alımının 3.538 TL’lik kısmı finansal kiralama yöntemi ile yapılmıştır.)
(*)
98
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Dipnotlar
1. GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (“Şirket” veya “THY”) 1933 yılında Türkiye’de kurulmuştur. 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibariyle Şirket’in
hissedarları ve hisse dağılımı aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
%49,12
%50,88
%100,00
%49,12
%50,88
%100,00
T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Diğer (Halka Açık Kısım)
Toplam
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Şirket ile Bağlı Ortaklıklarında (hep birlikte “Grup”) çalışan toplam personel sayısı 27.676 (tam tutar)’dır (31 Aralık 2014: 25.126
(tam tutar)). 31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde sona eren hesap dönemleri içinde çalışan ortalama personel sayısı sırasıyla 26.391 (tam tutar) ve 24.244
(tam tutar)’dür. Şirket, Türkiye’de kayıtlı olup merkez adresi aşağıdaki gibidir:
Türk Hava Yolları A.O. Genel Yönetim Binası, Atatürk Havalimanı, 34149 Yeşilköy İSTANBUL.
Şirketin hisse senetleri 1990 yılından itibaren Borsa İstanbul’da işlem görmektedir.
Bağlı Ortaklıklar ve Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar
31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibariyle Şirket’in Bağlı Ortaklıkları ve ortaklık oranları aşağıda gösterilmiştir:
Ortaklık Oranı
Şirket ünvanı
THY Teknik A.Ş.(THY Teknik)
(*)
THY Habom A. Ş.(THY Habom) (Not:3)
THY Aydın Çıldır Havalimanıİşletme A.Ş. (THY Aydın Çıldır)
Faaliyet konusu
Teknik Bakım
31 Aralık 2015
%100
31 Aralık 2014
%100
Kayıtlı
olduğu ülke
Türkiye
Teknik Bakım
Havaalanı İşletme
%100
%100
%100
Türkiye
Türkiye
THY Teknik ‘in 22 Mayıs 2015 Tarihli Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı’nda THY Habom A.Ş. ile birleşme kararı alınmıştır. Birleşme tüm varlık, yükümlülük ve hakların transfer edilmesiyle THY Teknik’in
yasal yapısı altında gerçekleştirilmiştir. Birleşme 10 Haziran 2015 tarihinde tescil edilip yayımlanmıştır.
(*)
31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibariyle iş ortaklıkları ve ortaklık oranları aşağıda gösterilmiştir:
Şirketin ve
Faaliyetin Yeri
Ortaklık Oranı (*)
Sahip Olunan
Oy Hakkı (*)
Ana
Faaliyet Konusu
Güneş Ekspres Havacılık A.Ş. (Sun Express)
Türkiye
%50
%50
Hava Taşımacılığı
THY DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş. (Turkish DO&CO)
Türkiye
%50
%50
İkram Hizmetleri
P&W T.T. Uçak Bakım Merkezi Ltd. Şti. (TEC)
Türkiye
%49
%49
Teknik Bakım
TGS Yer Hizmetleri A.Ş. (TGS)
Türkiye
%50
%50
Yer Hizmetleri
THY OPET Havacılık Yakıtları A.Ş. (THY Opet)
Türkiye
%50
%50
Havacılık Yakıtları
Goodrich Thy Teknik Servis Merkezi Ltd. Şti. (Goodrich)
Türkiye
%40
%40
Teknik Bakım
Uçak Koltuk Sanayi ve Ticaret A.Ş (Uçak Koltuk)
Türkiye
%50
%50
Uçak Kabin İçi Ürünleri
TCI Kabin İçi Sistemleri San ve Tic. A.Ş. (TCI)
Türkiye
%50
%50
Uçak Kabin İçi Ürünleri
Türkbine Teknik Gaz Türbinleri Bakım Onarım A.Ş. (Türkbine Teknik)
Türkiye
%50
%50 Gaz Türbinleri Bakım Hizmeti
Vergi İade Aracılık A.Ş.
Türkiye
%30
%30
Şirketin Ünvanı
KDV İade ve Danışmanlık
Grup, TEC, Goodrich ve Vergi İade Aracılık A.Ş.’nin sırasıyla, %49, %40 ve %30’una sahiptir. Grup ve diğer yatırımcılar arasındaki sözleşmeler uyarınca,
faaliyetlere ilişkin kararlar Grup ve diğer ortaklar ile müştereken alınmaktadır. Bu sebeple, Grup, TEC, Goodrich ve Vergi İade Aracılık A.Ş.’yi, iş ortaklığı
olarak değerlendirmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
99
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
Finansal Tabloların Hazırlanış Şekli
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle konsolide finansal tablo ve dipnotları Sermaye Piyasası Kurulu’nun (‘SPK’) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Seri:II,14.1 no’lu ‘Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği’ (‘Tebliğ’) hükümlerine uygun olarak hazırlanmıştır.
Yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların düzeltilmesi
SPK’nın 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 sayılı kararı uyarınca, Türkiye'de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları'na (UMS/UFRS
uygulamasını benimseyenler dahil) uygun olarak finansal tablo hazırlayan şirketler için geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasına
son verilmiştir. Buna istinaden, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” Standardı (“TMS 29”)
uygulanmamıştır.
Ölçüm Esasları
Gerçeğe uygun değeri üzerinden gösterilen yatırım amaçlı gayrimenkuller ve bazı finansal araçlar dışında finansal tablolar tarihi maliyet esasına göre
hazırlanmaktadır. Tarihsel maliyet genellikle mal ve hizmet karşılığında verilen bedelin gerçeğe uygun değerine dayanır. Gerçeğe uygun değer ölçümünde
kullanılan yöntemler ayrıca Not:2.4.8’de ve Not:2.4.14’te belirtilmiştir.
Fonksiyonel ve Raporlama Para Birimi
Geçerli para birimi
Şirket’in ikamet ettiği ülkenin para birimi Türk Lirası (TL) olmasına rağmen, Şirket’in geçerli para birimi ABD Doları’dır. Şirket’in faaliyetleri üzerinde
ABD Doları’nın etkisi önemlidir ve ABD Doları Şirket’le alakalı durumların altında yatan ekonomik özü yansıtır. Bu sebeple, Şirket ABD Doları’nı finansal
raporlarındaki ölçüm kalemlerinde ve raporlama para birimi olarak kullanmaktadır. Finansal tablolardaki ölçüm kalemi olarak seçilen para birimi hariç bütün
para birimleri yabancı para olarak ele alınmaktadır. Böylece, Türkiye Muhasebe Standartları 21 “Yabancı Para Birimi Kur Farkı Değişikliklerinin Etkisi‘ ne göre,
ABD Doları olarak gösterilmeyen işlem ve bakiyeler ABD Doları olarak tekrar hesaplanmıştır.
Aksi belirtilmedikçe, tutarlar en yakın milyon değerine yuvarlanmıştır.
Sunum para birimine çevrim
Grup’un sunum para birimi TL’dir. TMS 21 (“Kur Değişimlerinin Etkileri”) kapsamında ABD Doları olarak hazırlanan finansal tablolar aşağıdaki yöntemle TL’ye
çevrilmiştir:
(a) Bilançodaki varlık ve yükümlülükler bilanço tarihindeki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından açıklanan ABD Doları döviz alış kuru kullanılarak
TL’ye çevrilmiştir.
(b) Kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu aylık ortalama ABD Doları döviz kurları kullanılarak TL’ye çevrilmiştir.
(c) Ortaya çıkan tüm kur farkları, çevrim farkı adı altında özkaynakların ayrı bir unsuru olarak gösterilmiştir.
Konsolidasyon Esasları
a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b) paragrafında yer alan hususlar kapsamında, ana ortaklık olan THY ile bağlı ortaklıklar ve iş ortaklarının mali
tablolarını içermektedir. Gerekli olması halinde, Grup’un izlediği muhasebe politikalarıyla aynı olması amacıyla bağlı ortaklıkların finansal tablolarında
muhasebe politikalarıyla ilgili düzeltmeler yapılmıştır. Tüm grup içi işlemler, bakiyeler, gelir ve giderler konsolidasyonda elimine edilmiştir.
b) Şirket’in on adet İş Ortaklığı vardır (Not:1). Şirket’in İş Ortaklıkları, stratejik, finansman ve işletme politikası kararlarının Grup’un ve diğer tarafların oybirliği
ile kararını gerektiren müşterek kontrole tabi ekonomik faaliyetlerdir. Şirket tarafından müşterek kontrol edilen bu işletmeler, özkaynaktan pay alma
yöntemiyle muhasebeleşmektedir.
100
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (devamı)
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar (devamı)
Konsolidasyon Esasları (devamı)
Özkaynak yöntemine göre konsolide bilançoda İş Ortaklıkları, maliyet bedelinin İş Ortaklığının net varlıklarındaki edinim sonrası dönemde oluşan
değişimdeki Grup’un payı kadar düzeltilmesi sonucu bulunan tutardan İş Ortaklığında oluşan herhangi bir değer düşüklüğünün düşülmesi neticesinde elde
edilen tutar üzerinden gösterilir. İş Ortaklığının, Grup’un İş Ortaklığındaki payını (özünde Grup’un iştirakteki net yatırımının bir parçasını oluşturan herhangi
bir uzun vadeli yatırımı da içeren) aşan zararları kayıtlara alınmaz.
İşletme Birleşmeleri
İşletme birleşmeleri, kontrolün Grup’a transfer olduğu tarih olan birleşme tarihinde satın alma metodu kullanılarak muhasebeleştirilir. Kontrol, işletmenin
yatırım yaptığı işletmeyle olan ilişkisinden dolayı değişken getirilere maruz kaldığı veya bu getirilerde hak sahibi olduğu, aynı zamanda bu getirileri yatırım
yaptığı işletme üzerindeki gücüyle etkileme imkânına sahip olduğu durumda ortaya çıkmaktadır. Kontrol değerlendirilirken ifa edilebilir potansiyel oy hakları
Grup tarafından dikkate alınmaktadır.
Grup satın alma tarihindeki şerefiyeyi aşağıdaki şekilde ölçmektedir:
-
Satın alma bedelinin gerçeğe uygun değeri; artı
-
İşletme birleşmelerinde edinilen işletme üzerindeki kontrol gücü olmayan payların kayıtlı değeri; artı
-
Eğer işletme birleşmesi birden çok seferde gerçekleştiriliyorsa edinen işletmenin daha önceden elde tuttuğu edinilen işletmedeki özkaynak payının
birleşme tarihindeki gerçeğe uygun değeri; eksi
-
Tanımlanabilir edinilen varlık ve varsayılan yükümlülüklerin muhasebeleştirilen net değeri (genelde gerçeğe uygun değeri).
Eğer yapılan değerlemede negatif bir sonuca ulaşılırsa, pazarlık satın alımı doğrudan kar veya zararda muhasebeleştirilir.
Satın alma bedeli var olan ilişkilerin kurulmasıyla ilgili tutarları içermez. Bu tutarlar genelde kar veya zararda muhasebeleştirilir.
İşletme birleşmesiyle bağlantılı olarak Grup’un katlandığı, borçlanma senetleri veya pay senedine dayalı menkul kıymetler ihraçlarıyla ilişkili giderler
dışındaki işlem maliyetleri tahakkuk ettiğinde giderleştirilir.
2.2 TMS’ye Uygunluk Beyanı
Şirket ve bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine
uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır.
İlişikteki konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri II, 14.1
No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) hükümleri uyarınca Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumu (“KGK”) tarafından yayımlanan ve yürürlüğe girmiş olan Türkiye Muhasebe Standartları'na (“TMS”) uygun olarak hazırlanmıştır. TMS; Türkiye
Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (“TFRS”) ile bunlara ilişkin ek ve yorumlardan oluşmaktadır.
31 Aralık 2015 tarihine ait konsolide finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından 29 Şubat 2016 tarihinde onaylanmış ve yayımlanması için yetki verilmiştir.
Genel Kurul’un ve ilgili düzenleyici kuruluşların finansal tabloları değiştirme yetkisi bulunmaktadır.
2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin
yapıldığı dönemde, hem de gelecek dönemlerde ileriye yönelik olarak uygulanır.
Tespit edilen önemli muhasebe hataları, geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir.
31 Aralık 2015 tarihli konsolide finansal durum tabloları hazırlanırken, 31 Aralık 2014 tarihinde sona eren yıla ait finansal tablolarda uygulanan önemli
tahmin ve varsayımların aynıları uygulanmıştır.
HİSSEDARLARIMIZA
101
2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti
2.4.1 Hasılat
Hizmet Sunumu:
Gelirler, tahsil edilmiş veya edilecek olan alacak tutarının gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür. Yolcu ve kargo taşıma gelirleri, taşıma hizmeti
tamamlandığında faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir. Satılan ancak henüz kullanılmayan (uçulmayan) biletler, yolcu uçuş yükümlülüğü olarak
kaydedilmektedir.
Grup tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerliliğini yitirmiş biletler hakkında tahmini hesaplamalar yapabilmektedir. Kullanılmayacağı tahmin
edilen biletler, faaliyet geliri içerisinde kaydedilmiştir. Yolcu gelirlerine ilişkin olarak acentelere verilecek komisyonlar taşımacılık hizmeti gerçekleştiğinde
gider olarak kaydedilmektedir.
Teknik bakım ve onarım desteği hizmetleri, hizmetin verilmesi veya gelirle ilgili unsurların gerçekleşmesi, risk ve faydaların transferlerinin yapılmış olması,
gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup’a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek
bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır.
Temettü ve Faiz Geliri
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ile beklenen ömrü boyunca ilgili finansal varlıktan elde edilecek tahmini nakit girişlerini söz konusu varlığın kayıtlı
değerine indirgeyen efektif faiz oranı nispetinde ilgili dönemde tahakkuk ettirilir.
Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır.
2.4.2 Stoklar
Stoklar, maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti; tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme
maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.
Stokların maliyetinin hesaplanmasında ortalama maliyet yöntemi uygulanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini
satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için yüklenilmesi gereken tahmini maliyetlerin toplamının indirilmesiyle elde edilir.
2.4.3 Maddi Duran Varlıklar
Maddi duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklükleri düşüldükten sonraki tutar üzerinden gösterilirler.
İnşa edilme aşamasındaki varlıklar, maliyet değerlerinden varsa değer düşüklüğü kaybı düşülerek gösterilirler. Maliyete yasal harçlar da dahil edilir.
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda borçlanma maliyetleri aktifleştirilir. Bu tür varlıklar,
diğer sabit varlıklar için kullanılan amortisman yönteminde olduğu gibi, kullanıma hazır olduklarında amortismana tabi tutulurlar.
Arazi ve yapılmakta olan yatırımlar dışında, maddi duran varlıkların maliyet tutarları, beklenen faydalı ömürlerine göre doğrusal amortisman yöntemi
kullanılarak amortismana tabi tutulur. Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değişikliklerin olası etkileri için
her yıl gözden geçirilir ve tahminlerde bir değişiklik varsa ileriye dönük olarak muhasebeleştirilir.
Finansal kiralama ile alınan varlıklar, beklenen faydalı ömrü ile söz konusu kiralama süresinden kısa olanı ile sahip olunan maddi duran varlıklarla aynı
şekilde amortismana tabi tutulur.
Grup, doğrudan satın almayla veya finansal kiralama ile edinilen uçaklarının maliyetlerini uçak gövdesinin ve motorlarının yapılacak büyük bakımlar
sırasında yenilenecek olan önemli kısımlarını dikkate alarak gövde, gövde büyük bakım, motor ve motor büyük bakım olacak şekilde parçalara
ayırmaktadır. Gövde büyük bakım ve motor büyük bakım parçaları bir sonraki bakıma kadar olan süre veya uçağın kalan ömrünün düşük olanı üzerinden
amortismana tabi tutulmaktadır. Takip eden büyük gövde ve motor bakımları da gerçekleştiğinde aktifleştirilerek, bir sonraki bakıma kadar olan süre veya
uçağın kalan ömrünün kısa olanı üzerinden amortismana tabi tutulmaktadır.
Maddi duran varlıkların elden çıkarılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluşan kazanç veya kayıp satış hasılatı ile varlığın
defter değeri arasındaki fark olarak belirlenir ve kar veya zarara dahil edilir.
102
2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı)
2.4.3 Maddi Duran Varlıklar (devamı)
Maddi varlıkların faydalı ömürleri ve kalıntı değerleri aşağıda belirtilmiştir:
Faydalı Ömür (yıl)
- Binalar
- Uçak gövde ve motorları
- Kargo uçakları gövde ve motorları
- Gövde büyük bakım
- Motor büyük bakım
- Yedek motor büyük bakım
- Komponentler
- Tamir edilebilen yedek parçalar
- Simülatörler
- Makina ve ekipmanlar
- Döşeme ve demirbaşlar
- Taşıtlar
- Diğer maddi varlıklar
- Özel maliyetler
Kalıntı değer
25 ve 50
20
20
6
3-8
3 ve 13
7
3 ve 7
20
3-15
3-15
4-7
4-15
Kira süresi /5 yıl
%10
% 10
%10
-
2.4.4 Kiralama İşlemleri
Mülkiyete ait risk ve kazanımların önemli bir kısmının kiracıya ait olduğu kiralama işlemleri, finansal kiralama olarak sınıflandırılırken diğer kiralamalar faaliyet
kiralaması olarak sınıflandırılır.
Finansal kiralamayla elde edilen varlıklar, kiralama tarihindeki varlığın makul değeri, ya da asgari kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı
kullanılarak aktifleştirilir. Kiralayana karşı olan yükümlülük, konsolide bilançoda finansal kiralama yükümlülüğü olarak gösterilir.
Faaliyet kiralamaları için yapılan ödemeler kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Kiralayandan kira işleminin
gerçekleşebilmesi için alınan veya alınacak olan teşvikler de kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Faaliyet kiralaması
altındaki koşullu kiralar oluştukları dönemde gider olarak kaydedilir.
Operasyonel kiralamalardan elde edilen kira geliri ilgili kira dönemi boyunca doğrusal yöntemle kayıtlara alınır. Operasyonel kiralamanın müzakere edilmesi
ve düzenlenmesinde tahakkuk eden ilk direkt maliyetler kiralanan varlığın defter değerine eklenir ve kira dönemi boyunca doğrusal yöntemle kayıtlara
alınır.
2.4.5 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar, iktisap edilmiş hakları, bilgi sistemlerini ve bilgisayar yazılımlarını içermektedir. Maddi olmayan varlıklar, maliyet
değerlerinden, birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü zararı düşüldükten sonraki net değeri ile belirtilir. Diğer maddi olmayan varlıklar ise faydalı
ömürleri olan 3 ve 5 yıl boyunca doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulmaktadır. Slot hakları ise; süre konusunda herhangi bir
sınırlandırma olmadığından dolayı, sınırsız yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlık kapsamında değerlendirilmiştir.
Şerefiye
Bağlı ortaklık edinimlerinden doğan şerefiye, maddi olmayan duran varlıklar içerisinde gösterilir. Şerefiyenin ilk kaydı ile ilgili bilgi için dipnot 2.1’e bakınız.
Sonraki ölçüm
Şerefiye, maliyet değerinden kalıcı değer kayıpları düşülerek ölçülür.
HİSSEDARLARIMIZA
103
2.4.6 Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Grup, ilgili bilanço tarihinde, bir varlığa ilişkin değer kaybının olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını.(sınırsız yararlı ömre sahip varlıklar için
değer kaybının olduğuna dair bir gösterge olduğunda) değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Eğer
söz konusu varlığın veya o varlığa ait nakit üreten herhangi bir biriminin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutarından yüksekse
değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Geri kazanılabilir tutar varlığın net satış fiyatı ile kullanım değerinden yüksek olanı seçilerek bulunur. Kullanım değeri,
bir varlığın sürekli kullanımından ve faydalı ömrü sonunda elden çıkarılmasından elde edilmesi beklenen nakit akımlarının tahmin edilen bugünkü değeridir.
Değer düşüklüğü kayıpları konsolide kar veya zararda muhasebeleştirilir.
Bir varlıkta oluşan değer düşüklüğü kaybı, o varlığın geri kazanılabilir tutarındaki müteakip artışın, değer düşüklüğünün kayıtlara alınmalarını izleyen
dönemlerde ortaya çıkan bir olayla ilişkilendirilebilmesi durumunda daha önce değer düşüklüğü ayrılan tutarı geçmeyecek ve varlığın hiç değer düşüklüğü
muhasebeleştirilmemiş şekilde amortismana tabi tutulmaya devam edilerek bulunacak net defter değerini arttırmayacak şekilde geri çevrilir ve gelir olarak
konsolide finansal tablolara yansıtılır.
Grup, değer düşüklüğü testi yapılacak en alt seviye nakit yaratan birim olarak topluca uçaklarını, yedek motorlarını ve simülatörlerini (“Uçaklar”) belirlemiştir
ve değer düşüklüğü hesaplaması Uçaklar için toplu bazda yapılmaktadır. Grup, uçakların net defter değerlerinin geri kazanılabilir değerlerini aşıp
aşmadığını kontrol ederken, geri kazanılabilir değer tespitinde kullanım değeri ile satış masrafları düşülmüş ABD Doları net satış fiyatlarının yüksek olanını
kullanmaktadır. Uçaklar için net satış fiyatı, uluslararası ikinci el uçak fiyat kataloglarına göre tespit edilmektedir.
Net defter değerleri ile geri kazanılabilir değerler arasındaki farktaki dönemsel değişimler yatırım faaliyetlerinden diğer gelir/gider grubu altında
kaydedilmektedir.
2.4.7 Borçlanma Maliyetleri
Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar (özellikli varlıklar) söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya
üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir.
Diğer tüm borçlanma maliyetleri, oluştukları dönemde kar veya zararda kaydedilmektedir.
2.4.8 Finansal Araçlar
(a) Finansal Varlıklar
Finansal varlık ve borçlar, Grup’un bu finansal araçlara hukuki olarak taraf olması durumunda Grup’un konsolide finansal tablolarında yer alır. Finansal
yatırımlar, gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınan finansal varlıklar haricinde kayıtlara
gerçeğe uygun piyasa değerinden alım işlemiyle doğrudan ilişkili harcamalar düşüldükten sonra alınır.
Grup finansal varlıklarla ilgili sözleşme uyarınca meydana gelen nakit akışları ile ilgili hakları sona erdiğinde veya ilgili haklarını, bu finansal varlık ile ilgili
bütün risk ve getirilerinin sahipliğini bir alım satım işlemiyle devrettiğinde söz konusu finansal varlığı kayıtlarından çıkarır. Grup tarafından devredilen
finansal varlıklardan yaratılan veya elde tutulan her türlü hak, ayrı bir varlık veya yükümlülük olarak muhasebeleştirilir.
Yatırımlar, yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koşulunu taşıyan bir kontrata bağlı olan ticari işlem tarihinde
kayıtlara alınır.
Finansal varlıklar “gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar”, “satılmaya hazır finansal varlıklar” ve “kredi ve alacaklar” olarak
sınıflandırılır. Sınıflandırma, finansal varlıkların niteliğine ve amacına bağlı olarak yapılır ve ilk muhasebeleştirme sırasında belirlenir.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
Grup’un finansal varlığı elde etmesinin başlıca amacının yakın bir tarihte varlığı elden çıkarma olması, finansal varlığın Grup’un hep birlikte yönettiği ve kısa
vadede oluşan karların hemen realize edildiği tanımlanmış bir finansal araç portföyünün bir parçasını oluşturması ve finansal riske karşı etkili bir koruma
aracı olarak belirlenmeyen tüm türev ürünlerinde söz konusu finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar
olarak sınıflandırılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıkların, gerçeğe uygun değerleriyle değerlenmesi sonucu oluşan kazanç ya da kayıp,
kar/zararda muhasebeleştirilir.
104
2.4.8 Finansal Araçlar (devamı)
(a) Finansal Varlıklar (devamı)
Etkin faiz yöntemi
Finansal varlığın itfa edilmiş maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin ilişkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın
beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince gelecekte tahsil edilecek tahmini nakdi, tam olarak ilgili
finansal varlığın net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışında sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılma
suretiyle hesaplanmaktadır.
Kredi ve alacaklar
Ticari alacaklar, kredi alacakları ve diğer alacaklar, ilk kayıt tarihinde gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler. İlk kayıt tarihinden sonraki
raporlama dönemlerinde, etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyeti üzerinden gösterilmişlerdir.
Finansal varlıklarda değer düşüklüğü
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dışındaki finansal varlıklar, her bilanço tarihinde bir finansal varlık veya finansal
varlık grubunun değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergelerin bulunup, bulunmadığına dair değerlendirmeye tabi tutulur.
Finansal varlığın ilk muhasebeleştirilmesinden sonra bir veya birden daha fazla olayın meydana gelmesi ve söz konusu olayın ilgili finansal varlığın veya
varlık grubunun güvenilir bir biçimde tahmin edilebilen gelecekteki tahmini nakit akımları üzerindeki olumsuz etkisi sonucunda ilgili finansal varlığın değer
düşüklüğüne uğradığına ilişkin tarafsız bir göstergenin bulunması durumunda değer düşüklüğü zararı oluşur.
İtfa edilmiş değerinden gösterilen finansal varlıklar için değer düşüklüğü tutarı gelecekte beklenen tahmini nakit akımlarının finansal varlığın etkin faiz oranı
üzerinden iskonto edilerek hesaplanan bugünkü değeri ile defter değeri arasındaki farktır.
Bir karşılık hesabının kullanılması yoluyla defter değerinin azaltıldığı ticari alacaklar haricinde, bütün finansal varlıklarda, değer düşüklüğü doğrudan ilgili
finansal varlığın kayıtlı değerinden düşülür. Ticari alacağın tahsil edilememesi durumunda bu tutar karşılık hesabından düşülerek silinir. Karşılık hesabındaki
değişimler, kar veya zarar içinde muhasebeleştirilir.
Satılmaya hazır özkaynak araçları haricinde, değer düşüklüğü zararı sonraki dönemde azalırsa ve azalış değer düşüklüğü zararının muhasebeleştirilmesi
sonrasında meydana gelen bir olayla ilişkilendirilebiliyorsa, önceden muhasebeleştirilen değer düşüklüğü zararı, değer düşüklüğünün iptal edileceği
tarihte yatırımın değer düşüklüğü hiçbir zaman muhasebeleştirilmemiş olması durumunda ulaşacağı itfa edilmiş maliyet tutarını aşmayacak şekilde
kar./.zararda iptal edilir. Değer düşüklüğü sonrası satılmaya hazır özkaynak araçlarının gerçeğe uygun değerinde sonradan meydana gelen artış, doğrudan
özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve satın alım tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az olan, hemen nakde
çevrilebilecek olan ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır. Bu varlıkların defter değeri
gerçeğe uygun değerlerine yakındır.
(b) Finansal Yükümlülükler
Grup’un finansal yükümlülükleri ve özkaynak araçları, sözleşmeye bağlı düzenlemelere ve finansal bir yükümlülüğün ve özkaynağa dayalı bir aracın
tanımlanma esasına göre sınıflandırılır. Grup’un tüm borçları düşüldükten sonra kalan varlıklarındaki hakkı temsil eden sözleşme özkaynağa dayalı finansal
araçtır. Belirli finansal yükümlülükler ve özkaynağa dayalı finansal araçlar için uygulanan muhasebe politikaları aşağıda belirtilmiştir.
Finansal yükümlülükler ya gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler olarak ya da diğer finansal yükümlülükler olarak
sınıflandırılır.
HİSSEDARLARIMIZA
105
2.4.8 Finansal Araçlar (devamı)
(b) Finansal Yükümlülükler (devamı)
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler
Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal yükümlülükler, gerçeğe uygun değeriyle kayda alınır ve her raporlama döneminde, bilanço
tarihindeki gerçeğe uygun değeriyle yeniden değerlenir. Gerçeğe uygun değerlerindeki değişim, kar / zararda muhasebeleştirilir.
Diğer finansal yükümlülükler
Diğer finansal yükümlülükler, finansal borçlar dahil başlangıçta işlem maliyetlerinden arındırılmış gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilir. Diğer
finansal yükümlülükler sonraki dönemlerde etkin faiz oranı üzerinden hesaplanan faiz gideri ile birlikte etkin faiz yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyet
bedelinden muhasebeleştirilir. Etkin faiz yöntemi, finansal yükümlülüğün itfa edilmiş maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz giderinin ilişkili olduğu döneme
dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince
gelecekte yapılacak tahmini nakit ödemelerini tam olarak ilgili finansal yükümlülüğün net bugünkü değerine indirgeyen orandır.
Türev finansal araçlar ve finansal riskten korunma muhasebesi
Grup, içinde bulunduğu sektör ve faaliyetlerinin doğası gereği, kur ve faiz oranlarındaki değişimlere bağlı olan finansal risklerden etkilenebilmektedir.
Faiz oranı riskinin en önemli kaynağı finansal kiralama borçlarıdır. Grup’un politikası, bazı sabit faiz oranlı borçlarını, türev finansal araçlar kullanılarak,
değişken faiz oranlı borçlara ve Euro cinsinden bazı borçlarını, ABD Doları cinsinden borçlara dönüştürmektir. Bu amaçla edinilen türev finansal araçlar
riskten korunma muhasebesine konu edilmemekte ve ilgili finansal araçlardan kaynaklanan gerçeğe uygun değer farkı kar veya zararları doğrudan kar
veya zararda muhasebeleştirilmektedir. Grup ayrıca değişken faiz oranlı finansal kiralama borçlarından bazılarını, türev finansal araçlar kullanarak sabit
faiz oranlı finansal kiralama borçlarına dönüştürmüştür.
Grup 2009 yılından itibaren söz konusu işlemleri faiz oranına ilişkin nakit akım riskinden korunma işlemi olarak muhasebeleştirmektedir. Grup buna ek
olarak 2009 yılından itibaren uçak yakıt fiyat risklerinden korunmak amaçlı türev finansal araçlar edinmeye başlamıştır. Grup söz konusu işlemleri uçak
yakıt fiyatlarına ilişkin nakit akım riskinden korunma işlemi olarak muhasebeleştirmektedir.
Türev finansal araçların kullanımı, Grup’un risk yönetim stratejisine uygun olarak türev finansal araçların kullanımı ile ilgili kararların yönetim kurulu
tarafından onaylandığı Grup politikası doğrultusunda yönetilmektedir.
Grup, türev finansal araçları spekülatif amaçlı kullanmamaktadır.
Finansal riskten korunma muhasebesine, finansal riskten korunma aracının kullanım süresinin dolması, satılması ya da kullanılması veya finansal riskten
korunma muhasebesi için gerekli şartları karşılayamaz hale geldiği durumda son verilir. İlgili tarihte, özkaynak içerisinde kayda alınmış olan finansal riskten
korunma aracından kaynaklanan kümülatif kazanç veya zarara işlemin gerçekleşmesinin beklendiği tarihe kadar özkaynakta yer verilmeye devam edilir.
Finansal riskten korunan işlem gerçekleşmez ise özkaynak içindeki kümülatif net kazanç veya zarar, dönemin kar zararına kaydedilir.
Türev finansal araçlar, sözleşme tarihindeki gerçeğe uygun değeri ile hesaplanır ve sonraki raporlama dönemlerinde gerçeğe uygun değer ile tekrar
hesaplanır. Gelecekteki nakit akımlarının finansal riskten korunması olarak belirlenen ve bu konuda etkin olan türev finansal araçların gerçeğe uygun
değerindeki değişiklikler doğrudan özkaynak içerisinde etkin olmayan kısmı ise doğrudan kar veya zararda kayıtlara alınır.
2.4.9 Kur Değişiminin Etkileri
Yıl içerisinde gerçekleşen döviz işlemleri, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak ABD Doları’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı varlık ve borçlar,
bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak ABD Doları’na çevrilmiştir.
Bu çevrimden ve dövizli işlemlerin tahsil / tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karları / zararları kar veya zararda yer almaktadır.
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle dönem sonu ve ortalama ABD Doları/TL kuru aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015 tarihinde sona eren yıl
Dönem Sonu Kuru
2,9076
2,3189
2,1343
Ortalama Kur
2,7191
2,1865
1,9033
106
2.4.9 Kur Değişiminin Etkileri (devamı)
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle dönem sonu ve ortalama Avro /ABD Doları kuru aşağıdaki gibidir:
Dönem Sonu Kuru
1,0929
1,2164
1,3759
Ortalama Kur
1,1102
1,3282
1,3287
2.4.10 Hisse Başına Kazanç
Hisse başına kazanç, net karın ilgili dönem içinde mevcut hisselerin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Türkiye’de şirketler, sermayelerini,
hissedarlarına geçmiş yıl karlarından dağıttıkları “bedelsiz hisse” yolu ile arttırabilmektedirler. Hisse başına kazanç hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı
çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kazanç hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak
çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir.
2.4.11 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Bilanço tarihinden sonraki olaylar; bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar.
Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde
düzeltir.
2.4.12 Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler
Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve söz konusu yükümlülük
tutarının güvenilir bir şekilde tahmin edilebilir olması durumunda finansal tablolarda karşılık ayrılır. Karşılık olarak ayrılan tutar, yükümlülüğe ilişkin risk
ve belirsizlikler göz önünde bulundurularak, bilanço tarihi itibariyle yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın tahmin edilmesi yoluyla
hesaplanır.
Karşılığın, mevcut yükümlülüğün karşılanması için gerekli tahmini nakit akımlarını kullanarak ölçülmesi durumunda söz konusu karşılığın defter değeri,
ilgili nakit akımlarının bugünkü değerine eşittir. Karşılığın ödenmesi için gerekli olan ekonomik faydanın bir kısmı ya da tamamının üçüncü taraflarca
karşılanmasının beklendiği durumlarda, tahsil edilecek tutar, ilgili tutarın tahsil edilmesinin hemen hemen kesin olması ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi
halinde varlık olarak muhasebeleştirilir.
Zarara sebebiyet verecek sözleşmeler
Zarara sebebiyet verecek sözleşmelerden kaynaklanan mevcut yükümlülükler, karşılık olarak hesaplanır ve muhasebeleştirilir.
Grup’un, sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmek için katlanılacak kaçınılmaz maliyetlerin bahse konu sözleşmeye ilişkin olarak elde edilmesi
beklenen ekonomik faydaları aşan sözleşmesinin bulunması halinde, zarara sebebiyet verecek sözleşmenin var olduğu kabul edilir.
2.4.13 Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması
Grup’un, yönetim tarafından performanslarını değerlendirme ve kaynak dağılımına karar vermek için kullandığı bilgileri içeren, hava taşımacılığı ve uçak
teknik bakım faaliyetleri olmak üzere iki faaliyet bölümü bulunmaktadır. Şirket yönetimi, bölümlerin performansını değerlendirirken TMS’ ye uygun olarak
hesaplanan faaliyet karını kullanmaktadır.
2.4.14 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Yatırım amaçlı gayrimenkuller, kira ve/veya değer artış kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan gayrimenkuller olup ilk olarak maliyet değerleri ve buna
dahil olan işlem maliyetleri ile ölçülürler.
Başlangıç muhasebeleştirmesi sonrasında yatırım amaçlı gayrimenkuller, bilanço tarihi itibariyle piyasa koşullarını yansıtan gerçeğe uygun değer ile
değerlenirler.
Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden kaynaklanan kazanç veya zararlar oluştukları dönemde kar veya zarara dahil
edilirler.
Yatırım amaçlı gayrimenkuller, satılmaları veya kullanılamaz hale gelmeleri ve satışından gelecekte herhangi bir ekonomik yarar sağlanamayacağının
belirlenmesi durumunda bilanço dışı bırakılırlar. Yatırım amaçlı gayrimenkulün kullanım süresini doldurmasından veya satışından kaynaklanan kar/zarar,
oluştukları dönemde kar veya zarara dahil edilir.
HİSSEDARLARIMIZA
107
2.4.14 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller (devamı)
Gerçeğe uygun değer esasına göre izlenen yatırım amaçlı gayrimenkulden, sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul sınıfına veya stoklara yapılan bir
transfer gerçeğe uygun değer ile yapılır. Transfer sonrasında TMS 16 veya TMS 2’ye göre yapılan muhasebeleştirme işlemindeki tahmini maliyeti, anılan
gayrimenkulün kullanım şeklindeki değişikliğin gerçekleştiği tarihteki gerçeğe uygun değeridir. Kullanım şeklindeki değişiklikten önceki ve değişikliğin
gerçekleştiği tarihteki gerçeğe uygun değer arasındaki fark, yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerde olduğu gibi kar veya
zararda muhasebeleştirilir.
2.4.15 Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler
Türk Vergi Mevzuatı, ana şirket ve onun bağlı ortaklığına konsolide vergi beyannamesi hazırlaması izni vermediğinden, ekli konsolide finansal tablolarda da
yansıtıldığı üzere, vergi karşılıkları her bir işletme bazında ayrı olarak hesaplanmıştır.
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur.
Cari vergi
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem karının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Vergiye tabi kâr, diğer yıllarda vergilendirilebilir ya da vergiden
indirilebilir kalemler ile vergilendirilmesi ya da vergiden indirilmesi mümkün olmayan kalemleri hariç tutması nedeniyle, kar veya zarar ve diğer kapsamlı
gelir tablosunda yer verilen kârdan farklılık gösterir.
Ertelenmiş vergi
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı hesabında
dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasallaşmış vergi oranları dikkate alınarak hesaplanmasıyla
belirlenmektedir.
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farkların tümü için hesaplanırken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları,
gelecekte vergiye tabi kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır. Bahse konu
varlık ve yükümlülükler, ticari ya da mali kar/zararı etkilemeyen işleme ilişkin geçici fark, şerefiye veya diğer varlık ve yükümlülüklerin ilk defa finansal
tablolara alınmasından (işletme birleşmeleri dışında) kaynaklanıyorsa muhasebeleştirilmez.
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri, Grup’un geçici farklılıkların ortadan kalkmasını kontrol edebildiği ve yakın gelecekte bu farkın ortadan kalkma olasılığının
düşük olduğu durumlar haricinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki yatırımlar ve iş ortaklıklarındaki paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farkların
tümü için hesaplanır. Bu tür yatırım ve paylar ile ilişkilendirilen vergilendirilebilir geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi varlıkları, yakın gelecekte
vergiye tabi yeterli kar elde etmek suretiyle söz konusu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması ve gelecekte ilgili farkların ortadan
kalkmasının muhtemel olması şartlarıyla hesaplanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, her bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri, bir kısmının veya tamamının
sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kar elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde azaltılır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri varlıkların gerçekleşeceği veya yükümlülüklerin yerine getirileceği dönemde geçerli olması beklenen ve
bilanço tarihi itibariyle yasallaşmış veya önemli ölçüde yasallaşmış vergi oranları (vergi düzenlemeleri) üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları
ve yükümlülüklerinin hesaplanması sırasında, Grup’un bilanço tarihi itibariyle varlıklarının defter değerini geri kazanması ya da yükümlülüklerini yerine
getirmesi için tahmin ettiği yöntemlerin vergi sonuçları dikkate alınır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri, cari vergi varlıklarıyla cari vergi yükümlülüklerini mahsup etme ile ilgili yasal bir hakkın olması veya söz
konusu varlık ve yükümlülüklerin aynı vergi mercii tarafından toplanan gelir vergisiyle ilişkilendirilmesi ya da Grup’un cari vergi varlık ve yükümlülüklerini
netleştirmek suretiyle ödeme niyetinin olması durumunda mahsup edilir.
Dönem cari ve ertelenmiş vergisi
Doğrudan özkaynakta alacak ya da borç olarak muhasebeleştirilen kalemler (ki bu durumda ilgili kalemlere ilişkin ertelenmiş vergi de doğrudan özkaynakta
muhasebeleştirilir) ile ilişkilendirilen ya da işletme birleşmelerinin ilk kayda alımından kaynaklananlar haricindeki cari vergi ile döneme ait ertelenmiş
vergi, kar veya zararda gider ya da gelir olarak muhasebeleştirilir. İşletme birleşmelerinde, şerefiye hesaplanmasında ya da satın alanın, satın alınan
bağlı ortaklığın tanımlanabilen varlık, yükümlülük ve şarta bağlı borçlarının gerçeğe uygun değerinde elde ettiği payın satın alım maliyetini aşan kısmının
belirlenmesinde vergi etkisi göz önünde bulundurulur.
108
2.4.16 Devlet Teşvik ve Yardımları
Devlet teşviği, işletmenin teşviğin elde edilmesi için gerekli koşulları yerine getireceğine ve teşviğin elde edileceğine dair makul bir güvence olmadan
finansal tablolara yansıtılmaz.
Devlet teşvikleri, bu teşviklerle karşılanması amaçlanan maliyetlerin gider olarak muhasebeleştirildiği dönemler boyunca sistematik şekilde kar veya zarara
yansıtılır. Bir finansman aracı olan devlet teşvikleri, finanse ettikleri harcama kalemini netleştirmek amacıyla kar veya zararda muhasebeleştirilmek yerine,
kazanılmamış gelir olarak finansal durum tablosu (bilanço) ile ilişkilendirilmekte ve ilgili varlıkların ekonomik ömrü boyunca sistematik şekilde kar veya
zarara yansıtılmaktadır.
Önceden gerçekleşmiş gider veya zararları karşılamak ya da işletmeye gelecekte herhangi bir maliyet gerektirmeksizin acil finansman desteği sağlamak
amacıyla verilen devlet teşvikleri, tahsil edilebilir hale geldiği dönemde kâr ya da zararda muhasebeleştirilir.
2.4.17 Çalışanlara Sağlanan Faydalar / Kıdem Tazminatları
Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmeleri hükümlerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. TMS
19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı (“TMS 19”) uyarınca söz konusu türdeki ödemeler tanımlanmış emeklilik fayda planları olarak nitelendirilir.
Bilançoda muhasebeleştirilen kıdem tazminatı yükümlülüğü, tüm çalışanların emeklilikleri dolayısıyla ileride doğması beklenen yükümlülük tutarlarının net
bugünkü değerine göre hesaplanmış ve konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Hesaplanan tüm aktüeryal kazançlar ve kayıplar diğer kapsamlı gelir
olarak muhasebeleştirilmektedir.
2.4.18 Sermaye ve Taahhütler
Adi hisseler, özsermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettüler, beyan edildiği dönemde birikmiş kardan indirilerek kaydedilir.
2.4.19 Hibe Krediler
Hibe krediler; uçak ve motorların satın alımlarında veya finansal kiralama yöntemiyle elde edilmelerinde kazanılmaktadır. Grup, hibe kredileri aktiflerin
maliyetinden düştükten sonra aktifleri ekonomik ömürleri süresince itfa etmektedir. Faaliyet kiralamasına ilişkin kazanılan hibe krediler, ertelenmiş gelir
olarak kaydedilmekte ve kiralama süresince itfa edilmektedir.
2.4.20 Bakım ve Onarım Giderleri
Maddi varlıkların ve kiralanan varlıkların düzenli bakımı ve onarımı için yapılan harcamalar, ilgili döneme faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. Sahip olunan
veya finansal kiralama ile alınan uçakların büyük gövde ve motor bakımları gerçekleştiğinde aktifleştirilerek, bir sonraki bakıma kadar olan süre veya
uçağın kalan faydalı ömrünün kısa olanı üzerinden amortismana tabi tutulmaktadır. Şirket, faaliyet kiralaması ile kullanılan uçaklarını kiraya verene belirli
bir kondisyonda teslim etme ya da tazmin etme yükümlülüğündedir. Tahmini gövde büyük bakım maliyeti, gelecekte katlanılması tahmin edilen maliyeti
bugünkü değerine indirgeyerek; tahmini motor bakım maliyeti ise motorun yıl içindeki çalışma saati göz önünde bulundurularak tahakkuk ettirilir ve kira
sözleşmesi boyunca kar veya zararda kaydedilir.
2.4.21 Sık Uçuş Programı
Grup, üyelerine “Miles and Smiles” adında bir Sık Uçuş Programı (Frequent Flyer Program) dahilinde birikmiş mesafe üzerinden ücretsiz uçuş ödülü
vermektedir. Uçuş ödülü satış işlemlerinin farklı bir bileşeni şeklinde muhasebeleştirilmektedir. Tahsil edilen bedelin rayiç değerinin bir kısmı müşteriye
sağlanan menfaatlere dağıtılarak, söz konusu menfaatler müşteri tarafından kullanıldıkça (taşıma hizmeti alındığında) gelir kaydedilmektedir.
Grup, aynı zamanda “Miles&Smiles” kredi kartı ve diğer program ortakları ile gerçekleştirilen promosyonlar dahilinde katılımcılara mil kredisi satmaktadır.
Tutarlar, taşıma gerçekleştikçe gelir olarak kaydedilmektedir.
2.5 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları
Finansal tabloların hazırlanması, bilanço tarihi itibariyle raporlanan varlıklar ve yükümlülüklerin tutarlarını, koşullu varlıkların ve yükümlülüklerin açıklamasını
ve hesap dönemi boyunca raporlanan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımların kullanılmasını gerektirmektedir. Grup geleceğe
yönelik tahmin ve varsayımlarda bulunmaktadır. Muhasebe tahminleri doğası gereği gerçekleşen sonuçlarla birebir aynı tutarlarda neticelenmeyebilir.
Gelecek finansal raporlama döneminde, varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı değerinde önemli düzeltmelere neden olabilecek tahmin ve varsayımlar aşağıda
belirtilmiştir:
Varlıklarda Değer Düşüklüğü Tespit Çalışması:
Grup’un varlıklarda değer düşüklüğü ile ilgili temel varsayımları ve hesaplama yöntemi Not 2.4.6’da açıklanmıştır.
HİSSEDARLARIMIZA
109
2.5 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları (devamı)
Sık uçuş programı yükümlülüğü hesaplaması:
Not 2.4.21’de belirtildiği gibi, Grup’un üyeleri için “Miles&Smiles” adında bir sık uçuş programı (FFP) bulunmaktadır. Söz konusu programa ilişkin yükümlülük
hesaplamalarında uçuşlardan kazanılan miller için, geçmiş yıllarda gerçekleşmiş veriler üzerinden istatistiki yöntemler kullanılarak bulunan kullanım oranı
vasıtasıyla geçerliliğini yitirecek miller tahmin edilmektedir ve bu miller için bir yükümlülük hesaplanmamaktadır.
Maddi varlıkların faydalı ömürleri ve hurda değerleri:
Grup, maddi varlıkların üzerinden Not 2.4.3’te belirtilen faydalı ömürleri ve hurda değerleri dikkate alarak amortisman ayırmaktadır.
Ertelenmiş vergi:
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile TFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları
için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları
ile TFRS’ye göre hazırlanan konsolide finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmaktadır. Grup’un gelecekte oluşacak karlardan
indirilebilecek kullanılmamış mali zararlar ve diğer indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları bulunmaktadır. Ertelenmiş vergi varlıklarının
kısmen ya da tamamen geri kazanılabilir tutarı mevcut koşullar altında tahmin edilmiştir.
KVK 32/A ve Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın etkileri:
5838 sayılı Kanunun 9. Maddesi ile 28 Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe girmek üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/A maddesi ile yatırımları
kazanç vergileri yoluyla özendirmek amacıyla, yatırımlardan elde edilen kazançlara indirimli vergi uygulanması esası getirilmiştir. Getirilen sistem teşvikli
yatırımlardan elde edilen kazancın yatırıma katkı tutarına ulaşılıncaya kadar indirimli oran ile vergilendirilmesi esasına dayanmaktadır. Bu sisteme ilişkin
esaslar 14 Temmuz 2009 tarih ve 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğ ile açıklanmıştır.
Söz konusu düzenleme ile daha önceleri yürürlükte olan ve yatırım harcamalarının belli bir yüzdesinin kurumlar vergisi matrahından indirilmesini sağlayan
Yatırım İndirimi uygulamasından farklı olarak, teşvikli yatırım tutarı üzerinden Bakanlar Kurulu Kararı’nda belirtilen “yatırıma katkı oranı” uygulanarak
hesaplanacak “yatırıma katkı tutarı”na ulaşılıncaya kadar teşvikli yatırımdan elde edilen kazancın indirimli kurumlar vergisi oranı ile vergilendirilerek yatırımın
desteklenmesi söz konusudur.
Grup 2010-2014 (Aralık ayı hariç) yıllarında filosuna katılan finansal kiralamalı uçaklar için T.C. Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye
Genel Müdürlüğü’nden 28 Aralık 2010 tarih ve 99256 sayılı Teşvik Belgesi almıştır. Buna göre söz konusu döneme ait uçak yatırımına ilişkin olarak %20
yatırıma katkı tutarı ve %50 kurumlar vergisi indirim oranı geçerlidir. Diğer yandan da, Aralık 2014’ten itibaren filoya dahil edilecek uçaklar için, 18.12.2014
tarih ve 117132 no’ lu teşvik belgesi temin edilmiştir. Aralık 2014 yılı ve sonrası için filoya dahil edilecek uçaklar için temin edilen 18 Aralık 2014 tarih ve
117132 sayılı Teşvik Belgesine göre yatırıma katkı oranı %15, indirimli kurumlar vergisi oranı %50’dir.
31 Aralık 2015 tarihine kadar söz konusu teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlar nedeniyle hak kazanılan toplam yatırıma katkı tutarı 3.545 TL’dir
(31 Aralık 2014 : 2.572 TL). Yatırıma katkı tutarı ileride doğacak kurumlar vergisinden tamamen indirilene kadar bu yatırımlara isabet eden kazançlar %20
kurumlar vergisi oranı yerine %10 kurumlar vergisi oranından (%10 indirimli olarak) vergilendirilecektir.
TMS 12 “Gelir Vergileri” ve TMS 20 “Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması” standartları, devlet teşviklerinin veya
yatırımlara ilişkin vergi avantajlarının muhasebeleştirilmesi yöntemleri ile ilgili net bir husus içermemekle birlikte, Grup ilgili Bakanlar Kurulu kararları ile
getirilen teşvik uygulaması ile “yatırıma katkı tutarı”ndan faydalanmanın ilgili yatırımdan elde edilecek kazanca ve dolayısıyla ilgili varlığın geri kazanılmasına
bağlı olması ve “yatırıma katkı tutarı”ndan faydalanmanın uzun yıllar alacağı sebepleriyle, ilgili yatırım desteğinin, varlığın faydalı ömrü boyunca sistematik
bir biçimde gelir olarak kâr veya zararda muhasebeleştirilmesinin ilgili yatırım desteğinin doğasına daha uygun olacağı kanaatindedir.
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Standart ve Yorumlar
KGK tarafından yayınlanmış fakat yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar
TFRS 9 Finansal Araçlar – Sınıflandırma ve Ölçümleme
Aralık 2012’de yayınlanan değişiklikle yeni standart, 1 Ocak 2018 tarihi ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. TFRS 9 Finansal
Araçlar standardının ilk safhası finansal varlıkların ve yükümlülüklerin ölçülmesi ve sınıflandırılmasına ilişkin yeni hükümler getirmektedir. TFRS 9’da yapılan
değişiklikler esas olarak finansal varlıkların sınıflama ve ölçümünü ve gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırılan
finansal yükümlülüklerin ölçümünü etkileyecektir ve bu tür finansal yükümlülüklerin gerçeğe uygun değer değişikliklerinin kredi riskine ilişkin olan kısmının
diğer kapsamlı gelir tablosunda sunumunu gerektirmektedir. Standardın erken uygulanmasına izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve
performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir.
110
2.6 Yeni ve Revize Edilmiş Standart ve Yorumlar (devamı)
KGK tarafından yayınlanmış fakat yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar (devamı)
TMS 16 ve TMS 38 – Uygulanılabilir amortisman ve itfa yöntemlerine açıklık getirilmesi
TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardında ve TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar standardında yapılan değişiklikler, bir varlığın kullanımını içeren bir
faaliyetten elde edilen hasılatın, genellikle varlığın ekonomik yararlarının tüketimi dışındaki etkenleri yansıttığından, hasılatı esas alan amortisman ve itfa
yöntemi kullanımının uygun olmadığına dair açıklık getirmiştir. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve
ileriye dönük olarak uygulanacaktır. Standardın erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde
önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
TFRS 11 – Müşterek faaliyetlerde edinilen payların muhasebeleştirilmesi
Bu standardaki değişikliklerle, TFRS 3 İşletme Birleşmeleri standardının bu standartta tanımlandığı şekliyle bir işletme teşkil etmesi durumunda müşterek
faaliyetlerde edinilen paylar için uygulanıp uygulanamayacağına açıklık getirmektedir. Değişiklikler, işletme birleşmesi muhasebeleştirmesinin bu kapsamda
bir işletme teşkil eden müşterek faaliyetlerde edinilen paylar için uygulanmasını gerektirmektedir. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan
yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve ileriye dönük olarak uygulanacaktır. Standardın erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal
durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
TFRS 14 Düzenleyici Erteleme Hesapları
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (“UMSK”) 2012 yılında Oranı Düzenlenmiş Faaliyetler üzerine kapsamlı bir proje başlatmıştır. UMSK projenin
bir parçası olarak oranı düzenlenen işletmelerden ilk defa Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nı (“UFRS”) uygulayacak olanlar için geçici bir
çözüm olması açısından kısıtlı kapsamda bir Standart yayımlamıştır. Bu Standart ilk kez TFRS uygulayacak işletmeler için halihazırda genel kabul görmüş
muhasebe prensiplerine göre muhasebeleştirdikleri düzenleyici erteleme hesaplarını TFRS’ye geçişlerinde aynı şekilde muhasebeleştirmelerine izin
vermektedir. Bu Standart 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Değişikliğin
Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
Yatırımcı işletmenin iştirakine veya iş ortaklığına yaptığı varlık satışı veya katkısı (TFRS 10 ve TMS 28’de değişiklikler)
Bu değişiklikler yürürlükteki konsolidasyon ve özkaynak muhasebesi uygulamalarının arasındaki çelişkiyi ele almaktadır. Değişiklikler, transfer edilen
varlıkların TFRS 3 İşletme Birleşmeleri standardındaki “iş” tanımına uyması halinde bütün kazancın muhasebeleştirilmesini gerektirmektedir. Bu değişiklikler
1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve ileriye dönük olarak uygulanacaktır. Standardın erken uygulamasına izin
verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
Bireysel finansal tablolarda özkaynak yöntemi (TMS 27’de değişiklikler)
Bu değişiklikler, sadece iştirak ve iş ortaklıkları için değil bağlı ortaklıklar için de özkaynak yönteminin bireysel finansal tablolarda kullanılmasına izin
vermektedir. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve geriye dönük olarak uygulanacaktır. Standart’ın
erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
Açıklama insiyatifi (TMS 1’de değişiklik)
Bu dar kapsamlı değişiklik, TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu standardını önemli ölçüde değiştirmek yerine, TMS 1’de sunulan gereklilikleri açıklığa
kavuşturmaktadır. Değişiklikler çoğu durumda TMS 1’deki ifadelerin aşırı kuralcı yorumlamalarına yanıt vermektedir. Değişiklikler şu konulara açıklık
getirmektedir: önemlilik seviyesi, dipnotların sıralaması, alt toplamlar, muhasebe standartları ve açılımlar. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında
başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir. Değişikliğin erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya performansı
üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
Tarımsal Faaliyetler: Taşıyıcı bitkiler (TMS 16 ve TMS 41’de değişiklikler)
Biyolojik gelişimi devam etmeyen taşıyıcı bitkilerin gerçeğe uygun değer ölçümünde karşılaşılan zorluklardan dolayı taşıyıcı bitkiler ölçme ve açıklama
gereklilikleri için TMS 41 Tarımsal Faaliyetler standardının kapsamından çıkarılarak TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardının kapsamına alınmıştır. Bundan
dolayı bir işletme taşıyıcı bitkileri maliyetten ölçebilir. Fakat taşıyıcı bitkiler üzerindeki ürünler TMS 41 Tarımsal Faaliyetler standardı uyarınca gerçeğe uygun
değerlerinden satış maliyetleri düşülmek suretiyle ölçülmeye devam edilecek. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri
için geçerlidir ve ileriye dönük olarak uygulanacaktır. Standardın erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya
performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
HİSSEDARLARIMIZA
111
KGK tarafından yayınlanmış fakat yürürlüğe girmemiş ve erken uygulamaya konulmayan standartlar (devamı)
Yatırım işletmeleri: Konsolidasyon muafiyetinin uygulanması (TFRS 10, TFRS 12 ve TMS 28’e yapılan değişiklikler)
Bu değişiklikten önce, yatırım ile alakalı servis sağlayan bağlı ortaklıkların nasıl muhasebeleştirileceği açık değildi. Değişikliğin sonucunda, ara seviyedeki
yatırım işletmelerin konsolide edilmesine izin verilmemektedir. Buna bağlı olarak bir yatırım işletmesinin iç yapısı ara seviyedeki işletmeleri kullanırsa,
finansal tablolar yatırım performansı hakkında daha az ayrıntılı bilgi sağlayacaktır – örneğin temel alınan yatırım portfoyünü oluşturan yatırımların gerçeğe
uygun değerleri ve yatırımlardan elde edilen nakit akışları hakkında daha az ayrıntının açıklanması. Bu değişiklikler 1 Ocak 2016 ve sonrasında başlayan
yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve ileriye dönük olarak uygulanacaktır. Standart’ın erken uygulamasına izin verilmektedir. Değişikliğin, Grup”un finansal
durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
UFRS’deki iyileştirmeler
Uygulamadaki standartlar için yayınlanan ‘UFRS’de Yıllık İyileştirmeler 2012-2014 Dönemi’ aşağıda sunulmuştur. Değişiklikler 1 Ocak 2016 tarihinden
itibaren geçerlidir. Değişikliğin Grup’un finansal durumu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir.
Yıllık iyileştirmeler - 2012–2014 Dönemi
TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler
Değişiklik, işletmelerin varlıkların (veya varlık gruplarının) elden çıkarılması yöntemini değiştirdikleri ve bu varlıkların dağıtım amaçlı elde tutulan varlık
kriterine artık uymadığı durumlarda TFRS 5 gerekliliklerini açıklığa kavuşturmaktadır.
TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar
TFRS 7, işletmenin devredilen finansal varlıklarla ilgisinin devam ettiği ve bu varlıkların finansal durum tablosu dışı bırakıldığı durumlardaki hizmet
anlaşmalarının bu standardın gerekli kıldığı açıklamaların kapsamına girdiği durumları açıklığa kavuşturmak amacıyla değiştirilmiştir. TFRS 7 aynı zamanda
Açıklamalar: Finansal Varlık ve Borçların Netleştirilmesi (TFRS 7’de değişiklikler) tarafından getirilen ek açıklama gerekliliklerini açıklığa kavuşturmak üzere
değiştirilmiştir.
TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar
TMS 19 iskonto oranının belirlenmesinde kullanılan yüksek kaliteli özel sektör tahvillerinin veya devlet tahvillerinin, faydaların ödeneceği para birimi ile aynı
olması konusuna açıklık getirecek şekilde değiştirilmiştir.
TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama
TMS 34 bazı açıklamaların ara dönem finansal tablolara ait dipnotlara dahil edilmemesi durumunda, bu açıklamaların “ara dönem raporlamanın başka
bölümlerinde” sunulabileceği konusuna açıklık getirmek üzere değiştirilmiştir. Örneğin, ara dönem finansal raporlara gönderme yaparak finansal
raporlamanın başka bölümlerinde (yönetim yorumları veya risk raporları) bu bilgiler açıklanabilir.
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (UMSK) tarafından yayınlanmış fakat KGK tarafından yayınlanmamış yeni ve düzeltilmiş standartlar ve
yorumlar
Aşağıda listelenen yeni standartlar, yorumlar ve mevcut UFRS standartlarındaki değişiklikler UMSK tarafından yayınlanmış fakat raporlama dönemi
içinde henüz yürürlüğe girmemiştir; fakat bu yeni standartlar, yorumlar ve değişiklikler henüz KGK tarafından TFRS’ye uyarlanmamıştır /yayınlanmamıştır
ve bu sebeple TFRS’nin bir parçasını oluşturmazlar. Buna bağlı olarak UMSK tarafından yayımlanan fakat hali hazırda KGK tarafından yayımlanmayan
standartlara UFRS veya UMS şeklinde atıfta bulunulmaktadır. Grup, konsolide finansal tablolarında ve dipnotlarda gerekli değişiklikleri bu standart ve
yorumlar TFRS’de yürürlüğe girdikten sonra yapacaktır.
UFRS 9 Finansal Araçlar – Riskten Korunma Muhasebesi ve TFRS 9, TFRS 7 ve UMS 39’daki değişiklikler – UFRS 9 (2013)
UMSK Kasım 2013’te, yeni riskten korunma muhasebesi gerekliliklerini ve TMS 39 ve TFRS 7’deki ilgili değişiklikleri içeren UFRS 9’un yeni bir versiyonunu
yayınlamıştır. Bu versiyona bağlı olarak işletmeler tüm riskten korunma işlemleri için TMS 39’un riskten korunma muhasebesi gerekliliklerini uygulamaya
devam etmek üzere muhasebe politikası seçimi yapabilirler. Bu standart 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir. Grup,
standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir.
112
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurumu (UMSK) tarafından yayınlanmış fakat KGK tarafından yayınlanmamış yeni ve düzeltilmiş standartlar ve
yorumlar (devamı)
UFRS 9 Finansal Araçlar (2014)
Temmuz 2014’de yayımlanan UFRS 9 standardı UMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme standardındaki rehberin yerini almaktadır. UFRS 9,
finansal varlıklardaki değer düşüklüğünün hesaplanması için yeni bir beklenen kredi zararı modeli ile yeni genel riskten korunma muhasebesi gereklilikleri
ve finansal araçların sınıflandırılması ve ölçülmesi ile ilgili güncellenmiş rehber içermektedir. UMS 39’da yer alan finansal araçların muhasebeleştirilmesi
ve bilanço dışında bırakılması ile ilgili uygulamalar da yeni UFRS 9 standardına taşınmaktadır. UFRS 9 standardı 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayan
yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini
değerlendirmektedir.
UFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmeler
Bu yeni standart, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ve Amerika Birleşik Devletleri Genel Kabul Görmüş Muhasebe Prensipleri’ nde yer
alan rehberlikleri değiştirip; müşterilerle yapılan sözleşmeler için kontrol bazlı yeni bir model getiriyor. Bu yeni standart, hasılatın muhasebeleştirilmesinde,
sözleşmede yer alan mal ve hizmetleri ayrıştırma ve zaman boyunca muhasebeleştirme konularında yeni yönlendirmeler getirmekte ve hasılat bedelinin,
gerçeğe uygun değerden ziyade, şirketin hak etmeyi beklediği bedel olarak ölçülmesini öngörmektedir. Bu değişiklik 1 Ocak 2018 ve sonrasında
başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olup erken uygulamaya izin verilmektedir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini
değerlendirmektedir.
2.7 Gerçeğe Uygun Değerlerin Belirlenmesi
Grup’un çeşitli muhasebe politikaları ve açıklamaları hem finansal hem de finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değerlerinin
belirlenmesini gerektirmektedir. Uygulanabilir olması halinde, gerçeğe uygun değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlarla ilgili ilave bilgiler varlık veya
yükümlülüğe özgü dipnotlarda sunulmuştur.
Seviyelere göre değerleme yöntemleri şu şekilde tanımlanmıştır:
●Seviye 1: Özdeş varlıklar veya borçlar için aktif piyasalardaki kayıtlı (düzeltilmemiş) fiyatlar;
●Seviye 2: Seviye 1’de yer alan kayıtlı fiyatlar dışında kalan ve varlıklar veya borçlar açısından doğrudan (fiyatlar aracılığıyla) veya dolaylı olarak (fiyatlardan
türetilmek suretiyle) gözlemlenebilir nitelikteki veriler;
● Seviye 3: Varlık veya borçlara ilişkin olarak gözlemlenebilir piyasa verilerine dayanmayan veriler
(gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler).
3. İŞLETME BİRLEŞMELERİ
MNG Teknik Uçak Bakım Hizmetleri A.Ş.’ nin (MNG Teknik) % 100 hissesinin satın alınması ve Habom ile birleşmesi:
MNG Teknik hisselerinin tamamının Şirket tarafından satın alınmasına ilişkin hisse devir sözleşmesi Rekabet Kurumu'nun onayını müteakiben taraflar
arasında 22 Mayıs 2013 tarihinde imzalanmıştır.
MNG Teknik’in 29 Ağustos 2013 tarihli Olağanüstü Genel Kurul toplantısında alınan karar neticesinde, aynı ortaklar tarafından kontrol altında tutulan
Habom ile birleşme kararı alınmıştır. Birleşme Habom’un (devir olunan şirket) tüm aktif, pasif, hak ve yükümlülükleriyle külliyen MNG Teknik’e (devir alan
şirket) devri şeklinde MNG Teknik’in yasal çatısı altında yapılmıştır. Şirketin ünvanı THY Habom A.Ş. olarak 13 Eylül 2013 tarihinde tescil edilmiştir.
HİSSEDARLARIMIZA
113
3. İŞLETME BİRLEŞMELERİ (devamı)
Not
Maddi duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar
Ticari ve diğer alacaklar
Diğer varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri
Finansal borçlanmalar
Ticari ve diğer borçlar
Diğer yükümlülükler
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Tanımlanabilir varlık ve yükümlülükler
18
19
İktisaptan dolayı ortaya çıkan şerefiye
Nakit ödeme
Elde edilen nakit
Net nakit çıkışı
20
İktisap öncesi
kayıtlı değerler
Gerçeğe uygun
değer düzeltmesi
İktisap
değeri
101
4
7
0
(79)
(27)
(13)
(7)
3
28
(2)
29
104
28
4
7
0
(79)
(27)
(13)
(2)
22
24
46
46
TFRS 3 kapsamında MNG Teknik’ in satın alma işlemi sonucunda kayıtlara alınan maddi olmayan duran varlıkların iktisap tarihi itibariyle gerçeğe uygun
değerleri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
Şirket lisansları
19
Kira kontratı
9
Satın almada kayıtlara alınan toplam maddi olmayan duran varlıklar
28
Şerefiye, temel olarak MNG Teknik’in, Grup’un varolan teknik bakım faaliyetlerine entegrasyonunun başarısıyla elde edilecek sinerjiye atfedilmektedir.
4. DİĞER İŞLETMELERDEKİ PAYLAR
Özkaynak yöntemiyle değerlenen iş ortaklıkları aşağıdaki gibidir:
Sun Express
Turkish DO&CO
TGS
THY Opet
TEC
TCI
Türkbine Teknik
Uçak Koltuk
Goodrich
Vergi İade Aracılık (*)
(*)
Grup’un, iş ortaklığının öz kaynaklardaki payı 1 TL’den azdır.
31 Aralık 2015
262
157
116
81
77
7
7
6
2
715
31 Aralık 2014
141
120
98
93
52
10
8
3
1
526
114
4. DİĞER İŞLETMELERDEKİ PAYLAR (devamı)
Sun Express’in 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Grup’un özkaynaklardaki payı
Hasılat
Dönem karı
Dönem karında Grup'un payı
31 Aralık 2015
2.364
1.840
524
262
31 Aralık 2014
1.463
1.182
281
141
1 Ocak -31 Aralık 2015
3.332
204
102
2.954
126
63
31 Aralık 2015
506
193
313
157
31 Aralık 2014
400
161
239
120
1 Ocak - 31 Aralık 2015
1.023
91
46
812
73
37
31 Aralık 2015
405
173
232
116
31 Aralık 2014
324
128
196
98
712
69
35
578
55
27
Turkish DO&CO’ nun 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı
TGS’nin 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı
HİSSEDARLARIMIZA
115
TGS’nin 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir.
17 Eylül 2009 tarihli protokol ve sermaye artışı neticesinde TGS’nin sermayesinin %50’sine tekabül eden 6.000.000 TL (tam tutar) nominal tutarında
hissenin emisyon primli olarak 119.000.000 TL (tam tutar) karşılığında Havaş tarafından sermaye artışına iştirak edilmek suretiyle iktisap edilmesi
neticesinde, TGS’nin özsermayesinde 113.000.000 TL (tam tutar) emisyon primi oluşmuştur. Söz konusu emisyon priminin şirket ile TGS arasında 20102014 yıllarında geçerli olacak 5 yıllık hizmet sözleşmesi ile ilişkili olması nedeniyle, TGS’nin özkaynakları içerisinde yer alan emisyon priminin Grup payı
(%50), hizmet alımı süresince itfa edilmek üzere ‘Ertelenmiş Gelir’ olarak kaydedilmiş ve 2014 yılı itibariyle tamamen itfa edilmiştir.
THY Opet’ in 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı
31 Aralık 2015
620
458
162
81
31 Aralık 2014
704
518
186
93
5.055
76
38
5.920
77
38
31 Aralık 2015
439
281
158
77
31 Aralık 2014
299
194
105
52
656
28
14
427
2
1
31 Aralık 2015
32
19
13
7
31 Aralık 2014
30
10
20
10
1 Ocak-31 Aralık 2015
24
(22)
(11)
7
(6)
(3)
TEC’ in 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı
TCI’ nın 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem (zararı)
Dönem (zararında) Grup'un payı
116
Turkbine Teknik’ in 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
14
14
7
31 Aralık 2014
13
(3)
16
8
2
1
-
2
(2)
(1)
31 Aralık 2015
48
36
12
6
31 Aralık 2014
26
20
6
3
20
3
1
13
(2)
(1)
31 Aralık 2015
13
8
5
2
31 Aralık 2014
7
4
3
1
27
2
1
18
-
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı / (zararı)
Dönem karında / (zararında) Grup'un payı
Uçak Koltuk’ un 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı / (zararı)
Dönem karında / (zararında) Grup'un payı
Goodrich’ in 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem karı
Vergi İade Aracılık A.Ş.’nin 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerine ilişkin finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Varlıklar
Yükümlülükler
Özkaynaklar
Hasılat
Dönem (zararı)
Dönem (zararında) Grup'un payı
31 Aralık 2015
1
1
-
31 Aralık 2014
1
1
-
(1)
-
-
HİSSEDARLARIMIZA
117
Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kar / (zarar) içindeki payları aşağıdaki gibidir:
Sun Express
Turkish DO&CO
TGS
THY Opet
TEC
TCI
Türkbine Teknik
Uçak Koltuk
Goodrich
Toplam
5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA
102
46
35
38
14
(11)
1
1
226
63
37
27
38
1
(3)
(1)
(1)
161
Grup yönetimi, bölümlere tahsis edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümlerin performansının değerlendirilmesi amacıyla sonuçları ve
faaliyetleri hava taşımacılığı ve uçak teknik bakım hizmetleri bazında incelemektedir. Grup’un satış bilgilerine ilişkin detaylı bilgiler Not 33’te verilmiştir.
Hava Taşımacılığı (“Havacılık”)
Şirket’in ana faaliyet konusu yurt içi ve yurt dışında yolcu ve kargo hava taşımacılığı yapmaktır.
Teknik Bakım Hizmetleri (“Teknik”)
Teknik bölümün ana faaliyet konusu, sivil havacılık sektöründe bakım onarım hizmeti ve her tür teknik ve altyapı desteği vermektir.
5.1 Toplam Varlıklar ve Yükümlülükler
Toplam Varlıklar
Havacılık
Teknik
Toplam
Eksi: Konsolidasyon eliminasyonları
Konsolide mali tablolara göre toplam varlıklar
31 Aralık 2015
47.106
3.483
50.589
(2.951)
47.638
31 Aralık 2014
31.716
2.575
34.291
(2.415)
31.876
Toplam Yükümlülükler
Havacılık
Teknik
Toplam
Eksi: Konsolidasyon eliminasyonları
Konsolide mali tablolara göre toplam yükümlülükler
31 Aralık 2015
33.249
1.477
34.726
(1.178)
33.548
31 Aralık 2014
22.574
1.107
23.681
(959)
22.722
118
5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (devamı)
5.2 Vergi Öncesi Karı / (Zararı)
Bölüm Sonuçları:
Grup Dışı Hasılat
Bölümlerarası Hasılat
Hasılat
Brüt Kar
Esas Faaliyet Karı
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından /
Zararlarından Paylar
Finansman Geliri/Gideri Öncesi Faaliyet Karı
Finansman Gelirleri
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Öncesi Kar
Havacılık
28.247
102
28.349
(23.156)
5.193
(490)
(3.117)
694
(139)
2.141
286
(3)
Teknik
505
2.098
2.603
(2.003)
600
(267)
(12)
81
(57)
345
-
Bölümlerarası
Eliminasyon
(2.200)
(2.200)
2.200
17
(129)
112
-
28.752
(22.959)
5.793
(740)
(3.129)
646
(84)
2.486
286
(3)
216
2.640
1.462
(533)
3.569
10
355
23
(36)
342
(35)
35
-
226
2.995
1.450
(534)
3.911
Grup Dışı Hasılat
Bölümlerarası Hasılat
Hasılat
Brüt Kar
Esas Faaliyet Karı
Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen
Yatırımların Karlarından / Zararlarından Paylar
Finansman Geliri/Gideri Öncesi Faaliyet Karı
Finansman Gelirleri
Sürdürülen Faaliyetler Vergi Öncesi Kar
Havacılık
23.711
84
23.795
(19.658)
4.137
(399)
(2.453)
184
(103)
1.366
210
(52)
Teknik
447
1.366
1.813
(1.493)
320
(238)
(11)
27
(21)
77
-
Bölümlerarası
Eliminasyon
(1.450)
(1.450)
1.422
(28)
38
2
(35)
23
-
Toplam
24.158
24.158
(19.729)
4.429
(599)
(2.462)
176
(101)
1.443
210
(52)
162
1.686
945
(427)
2.204
(1)
76
5
(24)
57
(23)
23
-
161
1.762
927
(428)
2.261
Toplam
28.752
HİSSEDARLARIMIZA
119
5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (devamı)
5.3 Yatırım Faaliyetleri
Maddi ve maddi olmayan varlık alımı
Cari dönem amortisman gideri ve itfa payı
Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar
Havacılık
8.146
2.240
626
Teknik
608
294
89
Maddi ve maddi olmayan varlık alımı
Cari dönem amortisman gideri ve itfa payı
Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar
Havacılık
4.222
1.463
461
Teknik
390
164
65
Bölümlerarası
Eliminasyon
-
Bölümlerarası
Eliminasyon
-
Toplam
8.754
2.534
715
Toplam
4.612
1.627
526
6. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
31 Aralık 2015
5
2.392
202
18
2.617
Kasa
Banka – vadeli mevduatlar
Banka – vadesiz mevduatlar
Diğer hazır değerler
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle vadeli mevduatlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
Anapara
498
Para Birimi
TL
Faiz Oranı
%9,32 - %11,87
Vade
Mart 2016
31 Aralık 2015
499
571
Avro
%1,27 - %1,56
Mart 2016
1.818
26
ABD Doları
%1,64 - %1,72
Ocak 2016
75
2.392
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle vadeli mevduatlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
Anapara
365
31 Aralık 2014
5
1.167
266
36
1.474
Para Birimi
TL
Faiz Oranı
%8,90 - %14,50
Vade
Şubat 2015
31 Aralık 2014
366
223
Avro
%0,50 - %2,90
Şubat 2015
632
72
ABD Doları
%0,80 - %3,20
Ocak 2015
169
1.167
120
7. FİNANSAL YATIRIMLAR
Kısa vadeli finansal yatırımlar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
180
3 aydan uzun vadeli mevduatlar
31 Aralık 2014
201
3 aydan uzun vadeli mevduatlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
Anapara
56
Para Birimi
Avro
Anapara
Para Birimi
200
TL
Uzun vadeli finansal yatırımlar aşağıdaki gibidir:
Faiz Oranı
%1,35 - %1,48
Vade
Nisan 2016
31 Aralık 2015
180
Faiz Oranı
%10,54
Vade
Nisan 2015
31 Aralık 2014
201
31 Aralık 2015
2
<1
<1
<1
1
3
Sita Inc.
Star Alliance Gmbh
Emek İnşaat ve İşletme A.Ş.
UATP Inc.
Yabancı Para Çevrim Farkı
31 Aralık 2014
2
<1
<1
<1
1
3
Sita Inc., Star Alliance GMBH, Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. ve UATP Inc. aktif bir piyasada işlem görmediğinden dolayı maliyet değerleri ile gösterilmektedir.
Grup’un uzun vadeli finansal yatırımlarının 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle detayları aşağıdaki gibidir:
Şirketin Ünvanı
Şirketin ve Faaliyetin Yeri
Sahiplik Oranı
Sahip Olunan Oy Hakkı
Sita Inc.
Hollanda
% 0,1’den az
% 0,1’den az
Star Alliance Gmbh
Almanya
% 5,55
% 5,55
UATP Inc.
A.B.D.
%4
%4
% 0,3
% 0,3
Emek İnşaat ve İşletme A.Ş.
Türkiye
Ana Faaliyet Alanı
Bilgi ve Telekomünikasyon
Hizmetleri
Star Alliance Üye Havayolları
Arasındaki Koordinasyon
UATP Kredi Kartı
İnşaat
8. KISA VE UZUN VADELİ BORÇLANMALAR
Kısa vadeli borçlanmalar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
727
Kısa vadeli krediler
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle kısa vadeli kredilere ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
Anapara
250
Para Birimi
ABD Doları
Faiz Oranı
%0,69
Vade
Mart 2016
31 Aralık 2014
-
31 Aralık 2015
727
HİSSEDARLARIMIZA
121
8. KISA VE UZUN VADELİ BORÇLANMALAR (devamı)
Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları aşağıdaki gibidir:
Finansal kiralama işlemlerinden borçlar (Not:21)
31 Aralık 2015
2.218
31 Aralık 2014
1.421
31 Aralık 2015
19.294
31 Aralık 2014
12.334
31 Aralık 2015
44
31 Aralık 2014
44
Uzun vadeli borçlanmalar aşağıdaki gibidir:
Finansal kiralama işlemlerinden borçlar (Not:21)
9. DİĞER FİNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER
Kısa vadeli diğer finansal yükümlülüklerin detayı aşağıdaki gibidir:
Bankaya borçlar hesabı ay sonu vergi ve SSK ödemeleri için banka tarafından faizsiz olarak kullandırılan gecelik borçlardan oluşmaktadır.
10. İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
Özkaynaktan pay alma yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklıklardan kısa vadeli ticari alacakların dökümü aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
1
31 Aralık 2014
1
31 Aralık 2015
7
31 Aralık 2014
7
31 Aralık 2015
156
83
55
54
33
2
383
31 Aralık 2014
190
62
32
24
35
343
99
66
15
4
2
1
1
1
151
30
35
3
2
2
-
189
1
224
TCI
İlişkili taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar aşağıdaki gibidir:
Turkish DO&CO (*)
(*)
31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibariyle 2014 ve 2013 yıllarına ait temettü alacaklarından oluşmaktadır.
Özkaynaktan pay alma yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklıklara kısa vadeli ticari borçlar aşağıdaki gibidir:
THY Opet
Turkish DO&CO
Sun Express
TEC
TGS
Goodrich
31 Aralık 2015 tarihinde sona eren hesap dönemine ilişkin ilişkili taraflarla olan işlemler aşağıdaki gibidir:
Satışlar
Sun Express
TEC
TGS
Turkish DO&CO
THY Opet
Türkbine Teknik
Goodrich
Sun Express Deut.
TCI
122
10. İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (devamı)
Alışlar
4.218
921
680
581
501
19
1
6.921
4.958
726
693
469
395
1
7.242
THY Opet
Turkish DO&CO
Sun Express
TGS
TEC
Goodrich
Uçak Koltuk
Star Alliance GMBH
Grup ile THY Opet arasındaki işlemler havacılık yakıtları temininden kaynaklanmaktadır; Turkish DO&CO arasındaki işlemler ikram hizmetleri işlemlerinden;
Sun Express arasındaki işlemler, koltuk ve uçak kiralama işlemlerinden; TGS arasındaki işlemler yer hizmetleri temininden; TEC arasındaki işlemler motor
bakım hizmetlerinden. İlişkili taraflardan olan alacaklar teminatsız olup, ticari olan alacakların vadesi yaklaşık 30 gündür.
Şirket’in, Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleriyle Genel Müdür, Genel Koordinatör, Genel Müdür Yardımcıları gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde
sağlanan tamamı kısa vadeli faydalardan oluşan ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutarı 10 TL’dir (31 Aralık 2014: 10 TL).
11. TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle ilişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar aşağıdaki gibidir:
Ticari alacaklar
Şüpheli alacaklar karşılığı
31 Aralık 2015
1.260
(209)
1.051
31 Aralık 2014
1.213
(156)
1.057
31 Aralık 2015
1.565
1
1.566
31 Aralık 2014
1.194
2
1.196
31 Aralık 2015
284
67
351
31 Aralık 2014
244
52
296
Şüpheli alacak karşılığı geçmişteki tahsil edilmeme tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir. Grubun ticari alacaklarına ilişkin kredi riski, kur riski ve değer
düşüklüğüne ilişkin detaylar Not:45’ de açıklanmıştır.
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle ilişkili olmayan taraflara ticari borçlar aşağıdaki gibidir:
Ticari borçlar
Diğer ticari borçlar
12. ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR KAPSAMINDA BORÇLAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar aşağıdaki gibidir:
Maaş tahakkukları
Ödenecek SGK primleri
HİSSEDARLARIMIZA
123
13. DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle ilişkili olmayan taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
3.312
387
172
111
32
2
3
4.019
Uçak alımı için yapılan nakdi olarak geri alınacak ön ödemeler (net)
Teknik satınalma işlemlerinden doğan alacaklar
Fon transferi güçlüğü olan banka hesapları (*)
Geri alınacak vergiler
Pilot ve adaylarına ilişkin eğitim alacakları
Personelden alacaklar
Diğer alacaklar
(*)
31 Aralık 2014
2.296
287
47
113
27
2
1
2.773
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle bu tutar Fas, Etiyopya, Gana, Bangladeş, Sudan, Mısır, Arjantin, Cezayir, Yunanistan, Nijer ve Ukrayna’daki bankalarda tutulan hesaplarla ilgilidir.
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle ilişkili olmayan taraflardan uzun vadeli diğer alacaklar aşağıdaki gibidir:
Faiz ve akaryakıt takas sözleşmeleri depozitoları
Uçak alımı için yapılan nakdi olarak geri alınacak ön ödemeler (net)
Yatırım destek alacağı (Not 2.4.16)
Pilot ve adaylarına ilişkin eğitim alacakları
Verilen depozito ve teminatlar
Fon transferi güçlüğü olan banka hesapları (*)
Sita depozito sertifikalarından alacaklar
(*)
31 Aralık 2015
1.217
1.140
499
170
34
16
2
3.078
31 Aralık 2014
445
1.507
325
135
27
13
2
2.454
31 Aralık 2015
179
43
17
6
245
31 Aralık 2014
119
27
15
5
166
31 Aralık 2015
34
31 Aralık 2014
33
31 Aralık 2015
485
191
676
(48)
628
31 Aralık 2014
342
137
479
(27)
452
27
8
13
48
14
2
11
27
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle bu tutar Suriye’deki bankalarda tutulan hesaplarla ilgilidir.
İlişkili olmayan taraflara kısa vadeli diğer borçların detay aşağıdaki gibidir:
Ödenecek vergi ve fonlar
Alınan depozito ve teminatlar
Sigorta şirketlerine borçlar
Diğer borçlar
İlişkili olmayan taraflara uzun vadeli diğer borçların detayı aşağıdaki gibidir:
Alınan depozito ve teminatlar
14. STOKLAR
Teknik malzeme stokları
Diğer stoklar
Değer düşüklüğü karşılığı (-)
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin stok değer düşüklüğündeki değişim aşağıdaki gibidir:
Dönem başı ayrılmış karşılık
Yabancı para çevrim farkı
Dönem içinde ayrılan karşılık
Dönem sonu itibariyle ayrılan karşılık
124
15. CANLI VARLIKLAR
Yoktur ( 31 Aralık 2014: Yoktur ).
16. PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER VE ERTELENMİŞ GELİRLER
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle, peşin ödenmiş giderler ve ertelenmiş gelirler aşağıdaki gibidir:
Kısa vadeli peşin ödenen giderler
Peşin ödenen reklam giderleri
Peşin ödenen faaliyet tipi kiralama giderleri
Peşin ödenen satış komisyonları
Verilen sipariş avansları
Peşin ödenen diğer giderler
31 Aralık 2015
64
48
35
34
34
215
31 Aralık 2014
23
27
29
35
25
139
31 Aralık 2015
1.035
124
31
17
1.207
31 Aralık 2014
528
61
112
14
715
31 Aralık 2015
19
10
8
37
31 Aralık 2014
4
17
1
22
31 Aralık 2015
90
(68)
24
46
31 Aralık 2014
76
(47)
4
33
83
76
13
(94)
2
7
83
Uzun vadeli peşin ödenen giderler
Peşin ödenen motor bakım giderleri
Peşin ödenen uçak finansman giderleri
Maddi duran varlık alımlarına ilişkin yapılan ödemeler
Peşin ödenen diğer giderler
Kısa vadeli ertelenmiş gelirler
Gelecek aylara ait banka protokol geliri
Alınan avanslar
Gelecek aylara ait diğer gelirler
Uzun vadeli ertelenmiş gelirler
Brüt hibe krediler
Hibe krediler birikmiş amortismanı
Gelecek aylara ait banka protokol geliri
17. YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
Açılış bakiyesi
Makul değer değişikliğinden kaynaklanan kayıp/kazanç
(Not: 37)
Transfer (Not: 18)
Kapanış bakiyesi
Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız bir ekspertiz şirketi tarafından benzer
gayrimenkuller ile ilgili piyasa işlem fiyatlarının referans alınmasıyla tespit edilmiştir.
Yatırım amaçlı gayrimenkullerden elde edilen kira geliri bulunmamaktadır.
Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri, değerleme yöntemi tekniklerine göre seviye 2 kapsamındadır.
107
29
27
163
467
Birikmiş Amortisman
Açılış Bakiyesi: 1 Ocak 2015
Çevrim farkı
Cari dönem amortismanı
Çıkışlar
Kapanış bakiyesi: 31 Aralık 2015
Net defter değeri: 31 Aralık 2015
285
76
69
(5)
425
500
654
174
103
(6)
925
209
55
57
(20)
301
192
330
90
92
2
(21)
493
7.957
2.134
1.978
(148)
11.921
28.569
26.205
7.146
7.384
135
(380)
40.490
Uçaklar
377
101
88
566
1.022
1.068
287
233
1.588
Yedek
Motorlar
308
85
170
(62)
501
918
802
230
469
(82)
1.419
154
45
89
288
1.082
1.032
267
71
1.370
441
258
73
264
(154)
441
Komponent ve
Tamir Edilebilir
Özel
Yapılmakta
Yedek Parçalar Maliyetler Olan Yatırımlar
Grup'un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle finansal kiralama yoluyla edindiği uçak ve yedek motorların net defter değeri 27,425 TL'dir (31 Aralık 2014: 17,112 TL)
384
102
34
17
94
(1)
630
Teknik
Yerüstü
Ekipman,
Diğer
Düzenlemeleri Simülatör ve Ekipmanlar ve
ve Binalar
Taşıtlar
Demirbaşlar
Maliyet
Çevrim farkı
İlaveler
Yatırımdan transferler
Yatırım amaçlı gayrimenkul transferi (Not: 17)
Çıkışlar
Kapanış bakiyesi:31 Aralık 2015
18. MADDİ DURAN VARLIKLAR
9.397
2.525
2.478
(235)
14.165
33.191
30.733
8.369
8.650
94
(490)
47.356
Toplam
HİSSEDARLARIMIZA
125
(*)
46 TL tutarındaki maddi duran varlık, maddi olmayan duran varlıklara transfer edilmiştir.
6.623
616
1.288
(46)
(524)
7.957
18.248
Açılış Bakiyesi 1 Ocak 2014
93
233
248
Çevrim farkı
8
15
18
Cari dönem amortismanı
6
49
41
Hesaplar arası transfer
(2)
2
Çıkışlar
(10)
(100)
107
285
209
277
369
121
491
49
135
(10)
(11)
654
21.094
2.013
3.729
352
(58)
(925)
26.205
248
30
106
384
Uçaklar
341
27
49
5
10
(102)
330
Maliyet
Çevrim farkı
İlaveler
Yatırımdan transferler (*)
Hesaplar arası transfer
Çıkışlar
Teknik
Yerüstü
Ekipman,
Diğer
Düzenlemeleri Simülatör ve Ekipmanlar ve
ve Binalar
Taşıtlar
Demirbaşlar
18. MADDİ DURAN VARLIKLAR (devamı)
247
27
69
46
(12)
377
691
780
80
169
58
(19)
1.068
Yedek
Motorlar
220
24
90
(26)
308
494
561
60
218
(37)
802
Komponent ve
Tamir Edilebilir
Yedek Parçalar
90
10
54
154
878
210
62
127
633
1.032
258
1.193
45
56
(1.036)
258
Özel
Yapılmakta
Maliyetler Olan Yatırımlar
7.754
718
1.597
(672)
9.397
21.336
(1.094)
30.733
24.918
2.366
4.589
(46)
Toplam
126
HİSSEDARLARIMIZA
127
19. DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Slot Hakları ve
Satın Alınmış
Teknik Lisanslar
Haklar
Diğer Haklar
Toplam
Maliyet
Çevrim farkı
İlaveler
Çıkışlar
51
17
60
128
284
75
44
(5)
398
11
3
14
346
95
104
(5)
540
Çevrim farkı
Cari dönem itfa payı
Çıkışlar
128
179
48
55
(3)
279
119
2
1
3
11
181
48
56
(3)
282
258
Slot Hakları ve
Satın Alınmış
Teknik Lisanslar
Haklar
Diğer Haklar
Toplam
48
3
51
192
23
23
46
284
10
1
11
250
27
23
46
346
Maliyet
Çevrim farkı
İlaveler
Transferler
137
Çevrim farkı
14
Cari dönem itfa payı
28
2
179
2
51
105
9
Grup, satın almış olduğu slot haklarını ve haklara dahil edilen MNG Teknik’ in satın alınmasıyla elde edilen lisansları süre konusunda herhangi bir
sınırlandırma olmadığından sınırsız yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlık kapsamında değerlendirmiştir.
137
14
30
181
165
20. ŞEREFİYE
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
Maliyet
Açılış Bakiyesi
29
27
Çevrim farkı
7
2
Kapanış bakiyesi
36
29
31 Aralık 2015 itibariyle konsolide finansal tablolarda, MNG Teknik satın alımı esnasında oluşan şerefiye mevcuttur. Şerefiyenin kayıtlı değeri için 2015
yılında değer düşüklüğü tespit çalışması yapılmış olup herhangi bir değer düşüklüğüne rastlanmamıştır.
128
21. KİRALAMA İŞLEMLERİ
Finansal kiralama borçlarının vadelerine göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
1 yıldan az
1 – 5 yıl arası
5 yıldan fazla
Eksi: Gelecek yıllara ait faiz gideri
Mali tablolarda gösterilen finansal kiralama borçlarının anapara tutarı
31 Aralık 2015
2.605
9.940
11.334
23.879
(2.367)
21.512
31 Aralık 2014
1.706
6.603
7.112
15.421
(1.666)
13.755
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
11.740
9.772
21.512
7.367
6.388
13.755
Faiz aralığı:
Değişken oranlı borçlar
Sabit oranlı borçlar
Grup, belirli uçak ve yedek motorları finansal kiralama yoluyla edinmiş olup sözleşmelerin ortalama kira süresi 12 yıldır. Grup’un, kiralama dönemi sonunda
ilgili varlığı önemsiz bir değer üzerinden satın alma hakkı mevcuttur. Finansal kiralamaya konu varlıklar, kiraya veren adına teminat olarak gösterilmiştir.
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle, ABD Doları, Euro, İsviçre Frangı ve Japon Yeni cinsinden ifade edilen finansal kiralama borçlarının ağırlıklı ortalama faiz
oranları, sabit oranlı borçlar için %3,13 (31 Aralık 2014: %3,69), değişken oranlı borçlar için ise %1,06 (31 Aralık 2014: %0,98)’dir.
22. İMTİYAZLI HİZMET ANLAŞMALARI
23. VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
24. DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI
Hazine Müsteşarlığı’ndan alınan 28.12.2010 / 99256 ve 18.12.2014/117132 no’lu teşvik belgeleri kapsamında uçak yatırımlarında, kurumlar vergisi indirimi,
gümrük vergisi muafiyeti ve sigorta primi işveren hissesi desteği avantajlarından yararlanılmaktadır. İlgili yatırım desteğinin muhasebeleştirilmesine ilişkin.
Not:.2.4.16’ya.bakınız.
25. BORÇLANMA MALİYETLERİ
2015 yılında maddi duran varlık üzerinde aktifleştirilmiş borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (31 Aralık 2014 yoktur).
26. KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE BORÇLAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle kısa vadeli karşılıklar aşağıdaki gibidir:
Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Kısa Vadeli Karşılıklar
Kullanılmamış izin karşılığı
İzin karşılıklarının 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 hesap dönemlerindeki değişimi aşağıdaki gibidir:
Cari dönemde ayrılan karşılık
31 Aralık 2015
150
31 Aralık 2014
133
133
19
(2)
150
65
69
(1)
133
HİSSEDARLARIMIZA
129
26. KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE BORÇLAR (devamı)
Grup, her raporlama dönemi sonunda kullanılmamış izin günleri için, çalışanların ücretleri üzerinden izin karşılığı hesaplayarak finansal tablolara
yansıtmaktadır.
Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar
Dava karşılıkları
Dava karşılıklarının 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 hesap dönemlerindeki değişimi aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2015
44
31 Aralık 2014
37
1 Ocak -31 Aralık 2015 1 Ocak -31 Aralık 2014
37
30
Cari dönemde ayrılan karşılık
17
14
Konusu kalmayan karşılık
(10)
(7)
44
37
Grup, faaliyetleri gereği maruz kaldığı aleyhte açılan davalara ilişkin karşılık ayırmaktadır. Aleyhte açılan davalar genellikle eski çalışanların açtığı işe iade
davaları ile kayıp ya da hasar görmüş bagaj ve kargolara ilişkindir. Tahmin, hukuki görüş çerçevesinde yapılmıştır. Bu tutarlar davalar için ayrılan karşılığı
belirlemek amacıyla iskonto edilmemiştir, çünkü etkisi önemli boyutta değildir. Karşılık tutarının 1 yıl içinde ödeneceği öngörülmektedir.
27. TAAHHÜTLER
a) Verilen Teminatlar: 31 Aralık 2015 itibariyle verilen teminat mektupları tutarı 917 TL’dir (31 Aralık 2014: 136 TL).
A. Kendi tüzel kişiliği adına verilen
- Teminatlar
TL
Avro
ABD Doları
Diğer
B. Tam konsolidasyon kapsamına dahil
edilen ortaklıklar lehine verilen TRİ'ler
C. Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi
amacıyla diğer 3. Kişilerin borcunu
temin için verilen TRİ'ler
D. Diğer Verilen TRİ'lerin Toplam Tutarı
i. Ana ortak lehine verilen TRİ'ler
ii. B ve C maddeleri kapsamına
girmeyen diğer grup şirketleri lehine
verilen TRİ'ler
iii. C maddesi kapsamına girmeyen
3. kişiler lehine verilen TRİ'ler
31 Aralık 2015
Dövizli Tutar
TL Karşılığı
917
31 Aralık 2014
Dövizli Tutar
TL Karşılığı
136
27
11
291
27
36
846
8
27
8
35
-
27
23
80
6
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
917
Şirket’in vermiş olduğu diğer TRİ’lerin (“D”) Grup’un özkaynaklarına oranı 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle %0’dır (31 Aralık 2014: %0).
136
b) Faaliyet Tipi Uçak Kiralama Borçları: Grup’un henüz tahakkuk etmemiş ve iskonto edilmemiş tutarlar üzerinden, faaliyet tipi uçak kiralama borçlarının
dökümü aşağıdaki gibidir:
Bir yıldan az
1 – 5 yıl arası
5 yıldan fazla
31 Aralık 2015
832
2.150
511
3.493
31 Aralık 2014
598
1.640
320
2.558
130
27. TAAHHÜTLER (devamı)
c) Faaliyet Tipi Diğer Kiralama Borçları
Şirketin kullanımda ve kiralama dönemi 15 yıl olan, inşaatı devam eden ve kiralama dönemi 23 yıl olan hangar arazilerine ilişkin faaliyet tipi kiralamaları
bulunmaktadır. Grup’un bu kira sözleşmelerine ilişkin yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
Bir yıldan az
1 – 5 yıl arası
5 yıldan fazla
d) Teslim Alınacak Uçaklara İlişkin Taahhütler
31 Aralık 2015
14
62
107
183
31 Aralık 2014
12
56
110
178
Grup, 2013-2021 yılları arasında teslim almak üzere, uçak üreticisi firmalarca yapılacak indirimler öncesi liste fiyatlarına göre, uçak alımlarının toplam bedeli
yaklaşık olarak 34,7 milyar ABD Doları (tam tutar) olan 259 adet uçak için anlaşma imzalamıştır. Söz konusu uçaklardan 2 tanesi 2013 yılında, 10 tanesi
2014 yılında ve 33 tanesi de 2015 yılında teslim alınmıştır. Grup, uçak alımları ile ilgili olarak ilgili firmalara 31 Aralık 2015 itibariyle 1,5 milyar ABD Doları (tam
tutar) avans ödemesi yapmıştır.
28. ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar aşağıdaki gibidir:
Kıdem tazminatı karşılığı
Kıdem tazminatı karşılığı aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde ayrılmaktadır:
31 Aralık 2015
348
31 Aralık 2014
295
Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sona erenlere, hak kazandıkları yasal
kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6 Mart 1981 tarih, 2422
sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447 sayılı yasalar ile değişik 60’ıncı maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara
da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emeklilik öncesi hizmet şartlarıyla ilgili bazı geçiş karşılıkları, ilgili kanunun 23 Mayıs
2002 tarihinde değiştirilmesi ile Kanun’dan çıkarılmıştır. 1 Ocak 2016 tarihi itibariyle ödenecek kıdem tazminatı tavanı 4.093 TL (tam tutar) (1 Ocak 2015:
3.541 TL (tam tutar))’dir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı karşılığı, Şirket’in, çalışanların emekli olmasından
kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülük tutarının bugünkü değerinin tahmin edilmesi yoluyla hesaplanmaktadır.
TMS 19 (“Çalışanlara Sağlanan Faydalar”), şirketin yükümlülüklerinin, tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak
geliştirilmesini öngörür. Bu doğrultuda, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir:
Ana varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülük tutarının enflasyona paralel olarak artacak olmasıdır. Bu nedenle, 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle,
ekli konsolide finansal tablolarda karşılıklar, geleceğe ilişkin, çalışanların emekliliğinden kaynaklanacak muhtemel yükümlülüğün bugünkü değeri tahmin
edilerek hesaplanır.
İlgili bilanço tarihlerindeki karşılıklar, yıllık %7,00 enflasyon (31 Aralık 2014: %5,50) ve %11,00 faiz (31 Aralık 2014: %9,00) oranı varsayımlarına göre
hesaplanmıştır. İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Şirket’e kalacak olan kıdem tazminatı tutarlarının tahmini oranı %2,40 olarak dikkate
alınmıştır (31 Aralık 2014: %2,40). Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir revize edilmekte olup, Grup’un kıdem tazminatı karşılığının hesaplanmasında 1 Ocak
2016 tarihinden itibaren geçerli olan 4.093 (tam tutar) TL tavan tutarı dikkate alınmıştır. Kıdem tazminatı yükümlülüğündeki değişim aşağıdaki gibidir:
Cari hizmet maliyetleri
Faiz maliyeti
Aktüeryal kazanç / (kayıp)
Ödemeler
Yabancı para cevrim farkı
Dönem sonu itibari ile ayrılan karşılık
295
73
13
4
(25)
(12)
348
250
61
8
10
(32)
(2)
295
HİSSEDARLARIMIZA
131
29. NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde niteliklerine göre giderler aşağıdaki gibidir:
Akaryakıt giderleri
Personel giderleri
Amortisman giderleri
Yer hizmetleri giderleri
Yolcu hizmet ve ikram giderleri
Bakım giderleri
Üstgeçiş giderleri
Konma ve konaklama giderleri
Komisyon ve teşvik giderleri
Kısa dönemli uçak kirası giderleri
Rezervasyon sistem giderleri
Faaliyet tipi kiralama giderleri
Reklam ve tanıtım giderleri
Hizmet giderleri
Kira giderleri
Haberleşme ve bilişim giderleri
Sigorta giderleri
Vergi giderleri
Nakliye giderleri
Müşavirlik ve danışmanlık giderleri
Aydınlatma, ısıtma, enerji ve su giderleri
Sistem kullanım ve üyelik giderleri
Üyelik giderleri
Diğer giderler
30. YOLCU UÇUŞ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
8.165
4.467
2.534
1.687
1.597
1.415
1.382
1.117
942
778
582
573
563
175
0
108
86
0
78
32
29
17
15
244
26.586
8.307
3.708
1.626
1.371
1.221
914
1.167
892
776
811
466
374
370
132
0
93
78
0
52
28
18
11
13
200
22.628
31 Aralık 2015
2.423
749
3.172
31 Aralık 2014
2.790
453
3.243
31 Aralık 2015
99
6
105
31 Aralık 2014
87
3
90
31 Aralık 2015
621
9
2
632
31 Aralık 2014
598
11
3
612
Yolcu uçuş yükümlülüklerinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Bilet satışından doğan yolcu uçuş yükümlülükleri
Mil yükümlülükleri
31. DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibariyle diğer dönen varlıkların dökümü aşağıdaki gibidir:
Devreden KDV
Personel ve iş avansları
31 Aralık 2015 ve 2014 diğer kısa vadeli yükümlülüklerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Bakım onarım gider tahakkukları
Diğer gider tahakkukları
Diğer yükümlülükler
132
32. ÖZKAYNAKLAR
Grup’un sermaye yapısı aşağıdaki gibidir:
T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (*)
Diğer (Halka Açık Kısım)
Ödenmiş sermaye
Sermaye düzeltmesi farkları (**)
Düzeltilmiş sermaye
Grup
A, C
A
%
49,12
50,88
31 Aralık 2015
678
702
1.380
1.124
2.504
%
49,12
50,88
31 Aralık 2014
678
702
1.380
1.124
2.504
Özel şahıslara ait 1.644 adet hisse THY 1984 yılında özelleştirme programına alındığı sırada dikkate alınmamıştır. Bilahare, THY’nin Yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarihli kararıyla onaylanan ana
sözleşmesi gereği söz konusu hisseler T.C. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (“ÖİB”) adına kaydedilmiştir.
(**)
Sermaye düzeltme farkları, sermaye ödemelerinin 2004 yılına kadar enflasyon endeksleme farkını ifade etmektedir.
(*)
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Grup’un çıkarılmış ve ödenmiş sermayesi her biri 1 Kr nominal değerli 137.999.999.999 adet A grubu hisse ve 1 Kr nominal
değerli 1 adet C grubu hisseden oluşmaktadır. Bu hisseler nama yazılıdır. C grubu hisse ÖİB’ye ait olup aşağıda belirtilen imtiyazlara sahiptir:
Ana Sözleşme Madde 7: Nama yazılı hisselerin devrinde Yönetim Kurulu onayı ile beraber C grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin
olumlu oyunun bulunması şarttır.
Ana Sözleşme Madde 10: Yönetim Kurulunun 9 üyesinden 8 üyesinin A grubu hissedarların kendi aralarında yaptıkları seçimden en çok oy alan
adaylardan ve bir üyesinin de C grubu hissedarın göstereceği adaydan seçilmesi zorunludur.
Ana Sözleşme Madde 14: Aşağıdaki konularda Yönetim Kurulu’nun alacağı kararların geçerliliği C grubu hisseyi temsilen seçilen üyenin olumlu oy
kullanmasına bağlıdır:
a) Ana Sözleşmenin 3.1. maddesinde belirtilen şirket misyonunu açıkça olumsuz etkileyecek kararların alınması,
b) Genel kurula ana sözleşme değişikliği önerilmesi,
c) Sermaye arttırılması,
d) Nama yazılı hisselerin devrinin onaylanması ve devrin pay defterine işlenmesi,
e) Şirket’in Sermaye Piyasası Kurulu’na sunduğu son yıllık bilançosunda yer alan aktif toplamının beher sözleşme bazında %5’ini geçen ve Şirket’i
doğrudan veya dolaylı olarak bağlayan her türlü işlem yapması, taahhüt altına sokacak her türlü kararın alınması (şöyle ki kamu payının Şirket
sermayesindeki payı %20’nin altına düştüğünde bu bent hükmü kendiliğinden ortadan kalkacaktır),
f) Şirket’in başka gruplarla birleşmesi, feshi veya tasfiyesi,
g) Münhasıran pazar şartları dahilinde veya diğer kaynaklarla operasyon giderini dahi karşılayamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçuş hattının
kaldırılması veya sefer sayısının belirgin bir şekilde azaltılmasına ilişkin kararların alınması.
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Türk Ticaret Kanunu’na göre, Şirket’in ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar, kanuni net karın %5’i olarak genel kanuni yedek akçe ayrılır.
Ayrıca %20 sınırına tabi olmaksızın ödenmiş sermayenin %5’ini aşan tutarda kar dağıtımı yapılması halinde, aşan kısmın %10’u kadar genel kanuni yedek
akçe ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre, genel kanuni yedek akçe ödenmiş sermayenin yarısını aşmadığı takdirde, sadece zararların kapatılmasına, işlerin
iyi gitmediği zamanlarda işletmeyi devam ettirmeye veya işsizliğin önüne geçmeye ve sonuçlarını hafifletmeye elverişli önlemler alınması için kullanılabilir.
Halka açık şirketler, temettü dağıtımlarını SPK’nın öngördüğü şekilde yaparlar.
Yabancı Para Çevrim Farkları
Konsolide finansal tablolar ve dipnotların hazırlanabilmesi amacıyla, TMS 21 uyarınca, ilk etapta Grup’un yasal finansal tablolarındaki parasal bilanço
kalemleri bilanço tarihindeki ABD Doları kuruyla; parasal olmayan bilanço kalemleri, gelir ve giderler ile nakit akımları ise işlemin gerçekleştiği tarihin kuruyla
(tarihsel kur) ABD Doları’na çevrilmiş ve çevrim farkı özkaynaklar altında gösterilmiştir. Yabancı para cinsinden olan işlemlerin çevriminden doğan çevrim
karı/zararı ise, kar veya zararda finansman giderleri altında, kur farkı gideri hesabında ve ticari faaliyetlerden kaynaklanan çevrim karı / zararı ise esas
faaliyetlerden giderler altında kur farkı gideri hesabında gösterilmiştir. Ayrıca, yabancı para çevrim farklarında Grup’un müşterek yönetime tabi ortaklığı olan
ve özkaynaktan pay alma yöntemine göre muhasebeleştirilen iş ortaklıklarının özkaynaklarında kur değişiminden kaynaklanan değişim takip edilmektedir.
Kar Payı Dağıtımı
Halka açık şirketler, kar payı dağıtımlarını SPK’nın 1 Şubat 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe giren II-19.1 no’lu Kâr Payı Tebliği’ne göre yaparlar.
Ortaklıklar, kârlarını genel kurulları tarafından belirlenecek kâr dağıtım politikaları çerçevesinde ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak genel kurul
kararıyla dağıtır. Söz konusu tebliğ kapsamında, asgari bir dağıtım oranı tespit edilmemiştir. Şirketler esas sözleşmelerinde veya kar dağıtım politikalarında
belirlenen şekilde kar payı öderler. Ayrıca, kar payları eşit veya farklı tutarlı taksitler halinde ödenebilecek ve ara dönem finansal tablolarda yer alan kâr
üzerinden nakden kâr payı avansı dağıtılabilecektir.
HİSSEDARLARIMIZA
133
32. ÖZKAYNAKLAR (devamı)
Şirket’in 31 Aralık 2015 tarihli yasal kayıtlarında yer alan özkaynak kalemlerinin tutarları aşağıdaki gibidir:
Ödenmiş Sermaye
Yasal Yedekler
Geçmiş Yıllar Zararları (*)
Dönem Zararı (*)
Toplam Özkaynaklar
(*)
1.380
76
(205)
(414)
837
Yasal kayıtlara göre kar payı dağıtımına konu edilebilecek tutarlar olup bunların toplamı negatiftir.
Tanımlanmış Emeklilik Planlarındaki Aktüeryal Değişiklikler
UMS 19 (2011) adaptasyonunun sonuçlarına göre, tüm aktüeryal değişiklikler akabinde diğer kapsamlı gelirlerde tanımlanmıştır.
Finansal Riskten Korunma Kazanç/Kayıpları
Finansal Riskten Korunma Kazanç/Kayıpları, gelecekteki nakit akımlarının finansal riskten korunması olarak belirlenen ve bu konuda etkin olan türev
finansal araçların gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerin doğrudan özkaynak içerisinde muhasebeleştirilmesi sonucu ortaya çıkar. Finansal riske karşı
korunmadan elde edilen ertelenmiş kazanç/zarar toplamı, finansal riske karşı korunan işlemin etkisi kar/zararı etkilediğinde kar/zararda muhasebeleştirilir.
33. HASILAT
Brüt kârın dökümü aşağıdaki gibidir:
Yolcu gelirleri
Tarifeli hizmetler
Tarifesiz hizmetler
Toplam yolcu gelirleri
Kargo gelirleri
Yolcu uçaklarında taşınan
Kargo uçaklarında taşınan
Toplam kargo gelirleri
Toplam yolcu ve kargo gelirleri
Teknik gelirler
Diğer gelirler
Net satışlar
Satışların maliyeti (-)
Brüt kar
Toplam yolcu ve kargo gelirlerinin coğrafi dağılımı aşağıdaki gibidir:
- Avrupa
- Uzak Doğu
- Orta Doğu
- Amerika
- Afrika
Yurtdışı
Yurtiçi
Toplam yolcu ve kargo gelirleri
25.458
161
25.619
21.322
181
21.503
1.469
1.077
2.546
28.165
505
82
28.752
(22.959)
5.793
1.207
923
2.130
23.633
447
78
24.158
(19.729)
4.429
8.654
6.376
3.651
3.473
2.259
24.413
3.752
28.165
7.766
5.278
2.869
2.608
1.994
20.515
3.118
23.633
134
34. SATIŞLARIN MALİYETİ
Satışların maliyetinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Akaryakıt giderleri
Personel giderleri
Yer hizmetleri giderleri
Yolcu hizmet ve ikram giderleri
Bakım giderleri
Üstgeçiş giderleri
Konma ve konaklama giderleri
Kısa dönemli uçak kirası giderleri
Faaliyet tipi kiralama giderleri
Hizmet giderleri
Sigorta giderleri
Kira giderleri
Nakliye giderleri
Vergi giderleri
Diğer satışların maliyeti
35. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ VE PAZARLAMA VE SATIŞ GİDERLERİ
8.165
3.429
2.359
1.687
1.597
1.415
1.382
1.117
778
573
90
81
80
78
35
14
5
74
22.959
8.307
2.788
1.514
1.371
1.221
914
1.167
892
811
374
74
75
49
52
25
10
12
73
19.729
334
158
82
54
26
17
15
9
5
40
740
307
97
61
40
23
11
8
10
3
39
599
942
704
582
563
51
50
31
23
21
17
15
130
3.129
776
613
466
370
38
27
18
18
20
15
13
88
2.462
Genel yönetim giderleri aşağıdaki gibidir:
Personel giderleri
Hizmet giderleri
Kira giderleri
Sistem kullanım üyelik giderleri
Sigorta giderleri
Diğer genel yönetim giderleri
Pazarlama ve satış giderleri aşağıdaki gibidir:
Komisyon ve teşvik giderleri
Personel giderleri
Rezervasyon sistem giderleri
Reklam ve tanıtım giderleri
Kira giderleri
Vergi giderleri
Hizmet giderleri
Üyelik giderleri
Diğer satış pazarlama giderleri
HİSSEDARLARIMIZA
135
36. ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER
Esas faaliyetlerden diğer gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Ticari faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı geliri, net
Uçak, motor ve diğer alımlara ilişkin hibe kredi gelirleri
Sigorta, tazminat ve ceza gelirleri
Konusu kalmayan karşılıklar
Satıcılardan elde edilen ciro primi
Bankalardan elde edilen faiz dışı gelirler
Kira gelirleri
Vade farkı gelirleri
Reeskont faiz geliri
TGS hisse senedi ihraç primi (Not:4)
Diğer faaliyet gelirleri
Esas faaliyetlerden diğer giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Karşılık giderleri
Tazminat ve ceza gideri
Ticari faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı gideri, net
Reeskont faiz gideri
Diğer faaliyet giderleri
273
187
79
27
20
18
9
4
2
27
646
40
48
17
22
11
3
1
11
23
176
47
11
26
84
33
8
46
3
11
101
172
69
22
13
10
286
124
29
7
50
210
3
52
37. YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER VE GİDERLER
Yatırım faaliyetlerinden gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Devlet teşvik gelirleri
Kırım olan uçak sigorta tazmin geliri
Finansal yatırımlar faiz geliri
Yatırım amaçlı gayrimenkuller gelir ve karları (Not: 17)
Duran varlık satış karları
Yatırım faaliyetlerinden giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Duran varlık satış zararları
38. ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin giderler fonksiyon bazında olarak gösterilmiş olup detayları Not 34 ve 35’te yer
almaktadır.
136
39. FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ
Finansman gelirlerinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Finansal faaliyetlerden kaynaklanan kur farkı kârları, net
Faiz gelirleri
Finansman giderlerinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Finansal kiralama faiz gideri
Uçak finansmanı giderleri
Türev işlemler makul değer fark zararları, net
Kıdem tazminatı faiz maliyeti
Uçak alımına ilişkin ön ödeme reeskont faiz giderleri
Diğer finansal giderler
40. VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1.399
51
1.450
880
47
927
429
38
27
13
3
24
534
342
13
23
11
8
31
428
31 Aralık 2015
35
31 Aralık 2014
18
31 Aralık 2015
34
(5)
29
31 Aralık 2014
11
(9)
2
34
884
918
10
432
442
Cari dönem vergisiyle ilgili varlıklar aşağıdaki gibidir:
Peşin ödenen vergiler ve fonlar
Dönem kârı vergi yükümlülüğü aşağıdaki gibidir:
Ödenecek kurumlar vergisi karşılığı
Peşin ödenen vergi ve fonlar
Vergi yükümlülüğü
Vergi gideri aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır:
Cari dönem vergi gideri
Ertelenen vergi gideri
Vergi gideri
HİSSEDARLARIMIZA
137
40. VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER İ(devamı)
Diğer kapsamlı gelire ait vergi etkileri aşağıdaki gibidir:
Vergi
Vergi
Vergi
öncesi tutar
(gideri)/ geliri
sonrası tutar
2.469
2.469
( 654)
131
( 523)
Vergi
Vergi
Vergi
öncesi tutar
(gideri)/ geliri
sonrası tutar
708
708
( 410)
82
( 328)
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim
Finansal riskten korunma fonundaki değişim
Tanımlanmış emeklilik planlarındaki aktüeryal
kayıplardaki değişim
( 4)
1
( 3)
Diğer kapsamlı gelir
1.811
132
1.943
Diğer kapsamlı gelire dahil yabancı para çevrim farklarındaki değişime ilişkin vergi etkisi bulunmamaktadır.
( 10)
288
2
84
( 8)
372
Kurumlar Vergisi
Grup, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Kurumlar vergisi oranı %20’dir. Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini vergi
yükümlülükleri için ekli finansal tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır. Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları konsolide ettiği
finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi
yükümlülükleri, konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından indirilemeyen
giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve tercih edildiği takdirde
kullanılan yatırım indirimleri) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır.
Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2015 yılı kurum kazançlarının geçici vergi dönemleri
itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden hesaplanması gereken geçici vergi oranı %20’dir. Zararlar gelecek yıllarda oluşacak
vergilendirilebilir kardan düşülmek üzere maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak önceki yıllarda oluşan karlardan düşülemez.
Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama dönemini takip
eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe
kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek değiştirilebilir.
Gelir Vergisi Stopajı
Kurumlar vergisine ek olarak, dağıtılması durumunda kar payı elde eden ve bu kar paylarını kurum kazancına dahil ederek beyan eden tam mükellef
kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç olmak üzere kar payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı hesaplanması
gerekmektedir. Gelir vergisi stopaj oranı %15’tir. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kar payları gelir vergisi stopajına tabi değildir.
Ertelenmiş Vergi
Grup, vergiye esas yasal finansal tabloları ile TFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları
için ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas finansal
tablolar ile TFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmakta olup, söz konusu farklar aşağıda belirtilmektedir.
Ertelenmiş vergi aktifleri ve pasiflerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı da %20’dir.
Türkiye’de işletmelerin konsolide vergi iadesi beyan edememeleri sebebiyle, ertelenmiş vergi varlıkları olan bağlı ortaklıklar, ertelenmiş vergi yükümlülükleri
olan bağlı ortaklıklar ile netleştirilmez ve ayrı olarak gösterilir.
Hesaplanan ertelenmiş vergi varlıkları/ (yükümlülükleri) aşağıdaki gibidir:
Sabit kıymetler
Provizyonel gelir
Türev işlemler makul değer farkları
Gelecek aylara ait gelir ve giderler
Birikmiş mali zarar
Gider tahakkukları
Mil tahakkukları
Kıdem tazminatı karşılığı
Kullanılmamış izin karşılığı
Diğer
Ertelenen vergi yükümlülükleri
31 Aralık 2015
(3.309)
(218)
272
137
137
131
134
70
30
38
(2.578)
31 Aralık 2014
(2.049)
(32)
128
65
55
124
74
59
27
31
(1.518)
138
40. VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (devamı)
Ertelenmiş Vergi (devamı)
1 Ocak – 31 Aralık 2015 ve 2014 dönemlerindeki ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketi aşağıdadır:
31 Aralık 2015
1.518
884
(131)
1
306
2.578
31 Aralık 2014
1.107
432
(84)
(2)
65
1.518
Faaliyetlerden elde edilen vergi öncesi kar
3.911
2.261
%20 vergi oranı
782
452
Vergi etkileri:
- yatırım destek kazancı
- kanunen kabul edilmeyen giderler
- özsermaye metodu
- geçmiş yıl mali zarar düzeltmesi
- çevrim kar/(zararı)
Kar veya zarardaki vergi karşılığı gideri
41. PAY BAŞINA KAZANÇ
(34)
1
(45)
(16)
230
918
(25)
1
(32)
(45)
91
442
Dönem başı ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Ertelenmiş vergi gideri
Riskten korunma kazançları/kayıpları vergi geliri
Tanımlanmış emeklilik paylarındaki aktüeryal kayıpların vergi gideri
Yabancı para çevrim farkları
Dönem sonu ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Vergi giderinin mutabakatı:
Konsolide gelir tablolarında belirtilen pay başına kazanç, net kârın ilgili dönem içinde mevcut payların ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir.
Şirketler mevcut paydaşlara birikmiş karlardan payları oranında pay dağıtarak (“Bedelsiz Pay”) sermayelerini arttırabilir. Pay başına kazanç hesaplanırken,
bu bedelsiz pay ihracı çıkarılmış pay olarak sayılır. Dolayısıyla pay başına kazanç hesaplamasında kullanılan ağırlıklı pay adedi ortalaması, payların
bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir.
Pay başına kazanç, net karın ilgili dönemler içindeki ağırlıklı ortalama pay adedine bölünmesi ile hesaplanmıştır.
Toplam payların 31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerindeki sayısı ve pay başına kazancın hesaplaması aşağıda gösterildiği gibidir:
1 Ocak itibariyle pay adedi (tam adet)
31 Aralık itibariyle pay adedi (tam adet)
Payların dönem içerisindeki ağırlıklı ortalaması (tam adet)
Dönem karı
Pay başına kazanç (Kr)
42. KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerine ilişkin kur değişimi etkilerinin analizi Not 45’te yer almaktadır.
138.000.000.000
138.000.000.000
138.000.000.000
2.993
2,17
138.000.000.000
138.000.000.000
138.000.000.000
1.819
1,32
HİSSEDARLARIMIZA
139
43. TÜREV ARAÇLAR
31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde Grup’un türev finansal araç varlık ve yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
Türev finansal varlıklar
Faiz oranı nakit akım riskinden koruma amaçlı türev araçlar
Çapraz kur takas sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı türev araçlar
31 Aralık 2015
26
225
39
290
31 Aralık 2014
27
321
5
353
31 Aralık 2015
197
44
1.409
1.650
31 Aralık 2014
157
4
830
991
Türev finansal yükümlülükler
Faiz oranı nakit akım riskinden koruma amaçlı türev araçlar
Çapraz kur takas sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı türev araçlar
44. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
(a) Sermaye risk yönetimi
Grup, sermaye yönetiminde, bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde
kullanarak karını artırmayı hedeflemektedir.
Grup’un sermaye yapısı Not 8’ de açıklanan finansal borçları içeren borçlar ve sırasıyla nakit ve nakit benzerleri, ödenmiş sermaye, yedekler ile geçmiş yıl
karlarını da içeren özkaynaklar kalemlerinden oluşmaktadır.
Grup’un yönetim kurulu sermaye yapısını periyodik olarak inceler. Bu incelemeler sırasında kurul, sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla
ilişkilendirilen riskleri değerlendirir. Grup, kurulun yaptığı önerilere dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri
ödenmesiyle dengede tutmaktadır.
Grup’un genel stratejisinde 2014 yılına göre bir değişiklik olmamıştır.
Toplam Borçlar
Eksi: Nakit ve nakit benzerleri ve vadesi üç aydan uzun banka mevduatları
Net Borç (A)
Toplam Özkaynak (B)
Toplam Sermaye (A+B)
Net borç/toplam sermaye oranı
(b) Finansal risk faktörleri
31 Aralık 2015
22.283
(2.797)
19.486
14.090
33.576
0,58
31 Aralık 2014
13.802
(1.675)
12.127
9.154
21.281
0,57
Grup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine
maruz kalmaktadır. Grup’un risk yönetimi programı genel olarak mali piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz
etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır. Grup, çeşitli finansal risklerden korunmak amacı ile türev ürünleri kullanmaktadır.
Risk yönetimi, Yönetim Kurulu tarafından onaylanan politikalar doğrultusunda yürütülmektedir. Risk politikalarına ilişkin olarak ise finansal risk tanımlanır,
değerlendirilir ve Grup’un operasyon üniteleri ile birlikte çalışmak suretiyle riskin azaltılmasına yönelik araçlar kullanılır.
1.051
78
709
342
36
209
(209)
-
1
-
Diğer
Taraf
Alacaklar
1
-
İlişkili
Taraf
Ticari Alacaklar
-
-
7
7
-
İlişkili
Taraf
Diğer Alacaklar
(**)
(*)
-
-
7.097
7.097
-
Diğer
Taraf
Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
Teminatlar, müşterilerden alınan nakit teminat ve teminat mektuplarından oluşmaktadır.
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
-Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı (**)
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net
defter değeri
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer
düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri
-Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
-D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
-Değer Düşüklüğü (-)
-Net değerin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
-Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
E.Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
-
31 Aralık 2015
b.1) Kredi riski yönetimi
(b) Finansal risk faktörleri (devamı)
45. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı)
-
-
2.773
2.773
-
Bankalardaki
Mevduat
-
-
290
290
-
Türev
Araçlar
140
Diğer
Taraf
1.057
50
543
514
16
156
(156)
-
1
1
-
Alacaklar
İlişkili
Taraf
Ticari Alacaklar
-
-
-
7
7
-
İlişkili
Taraf
Diğer Alacaklar
-
-
-
1.633
1.633
-
Bankalardaki
Mevduat
-
-
-
353
353
-
Türev
Araçlar
Grup’un kredi riski temel olarak ticari alacaklarına ilişkindir. Bilançoda gösterilen tutar Grup yönetiminin önceki tecrübelerine ve cari ekonomik şartlara bağlı olarak tahmin ettiği şüpheli
alacaklar düşüldükten sonraki net tutardan oluşmaktadır. Grup’un kredi riski çok sayıda müşteriyle çalışıldığından dolayı dağılmış durumdadır ve önemli bir kredi risk yoğunlaşması
yoktur.
Finansal aracın taraflarından birinin sözleşmeye bağlı yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle Grup’a finansal bir kayıp oluşturması riski, kredi riski olarak tanımlanır.
(**)
(*)
-
-
-
5.227
5.227
-
Diğer
Taraf
Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
Teminatlar, müşterilerden alınan nakit teminat ve teminat mektuplarından oluşmaktadır.
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (*)
-Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı (**)
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi takdirde
vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal
varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların
net defter değeri
-Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
-Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
-Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
E.Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
31 Aralık 2014
b.1) Kredi riski yönetimi (devamı)
HİSSEDARLARIMIZA
141
102
246
51
551
36
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
152
Ticari Alacaklar
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
31 Aralık 2015
Alacaklar
-
-
-
-
-
-
Diğer Alacaklar
Grup’un 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle vadesi geçmiş alacaklarının vade analizi aşağıda sunulmuştur.
-
-
-
-
-
-
Bankalardaki
Mevduat
-
-
-
-
-
-
Türev Araçlar
-
-
-
-
-
-
Diğer
36
551
51
246
102
152
Toplam
142
421
16
670
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Toplam vadesi geçen alacaklar
16
118
Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
115
Ticari Alacaklar
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
31 Aralık 2014
Alacaklar
-
-
-
-
-
-
Diğer Alacaklar
Grup’un 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle vadesi geçmiş alacaklarının vade analizi aşağıda sunulmuştur.
-
-
-
-
-
-
Bankalardaki
Mevduat
-
-
-
-
-
-
Türev Araçlar
-
-
-
-
-
-
Diğer
16
670
16
421
118
115
Toplam
HİSSEDARLARIMIZA
143
144
Bilanço tarihi itibariyle Grup’un vadesi geçmiş ticari alacaklardan karşılık ayrılmamış olanlara ilişkin aldığı nakit teminat ve teminat mektupları toplamı 36
TL’dir (31 Aralık 2014: 16 TL).
Bilanço tarihi itibariyle, vadesi geçmiş ticari alacaklardan karşılık ayrılmış olanlara ilişkin alınan teminatlar bulunmamaktadır.
b.2)Değer düşüklüğü
Ticari alacaklar için ayrılan şüpheli alacak karşılığı, dava konusu alacaklar için ayrılmış karşılıklar ve geçmiş tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak
hesaplanmış karşılıklardan oluşmaktadır. Grup’un 31 Aralık 2015 ve 2014 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin şüpheli alacak karşılığındaki değişimi aşağıdaki
gibidir:
Dönem başı ayrılan karşılık
Cari dönem gideri
Tahsil edilen alacak
b.3)Likidite riski yönetimi
156
30
(17)
40
209
142
19
(10)
5
156
Likidite riski yönetimi ile ilgili esas sorumluluk, Yönetim Kurulu’na aittir. Yönetim Kurulu, Grup yönetiminin kısa, orta ve uzun vadeli fonlama ve likidite
gereklilikleri için, uygun bir likidite riski yönetimi oluşturmuştur. Grup, likidite riskini tahmini ve fiili nakit akımlarını düzenli olarak takip etmek ve finansal
varlık ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlamak suretiyle yönetir.
Aşağıdaki tablo, Grup’un türev niteliğinde olmayan finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir. Aşağıdaki tablolar, Grup’un yükümlülükleri
iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki
tabloya dahil edilmiştir. Düzeltmeler kolonu ilerleyen dönemdeki muhtemel nakit akımına sebep olan kalemi göstermektedir. Bahse konu kalem vade
analizine dahil edilmiş olup, bilançodaki finansal yükümlülüklerin bilanço değerine dahil edilmemiştir.
Grup, tahmini ve fiili nakit akımlarını düzenli olarak takip ederek ve finansal varlıkların ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve
borçlanma rezervinin devamını sağlayarak, likidite riskini yönetir.
HİSSEDARLARIMIZA
145
b.3) Likidite riski yönetimi (devamı)
Likidite riski tablosu:
31 Aralık 2015
Defter
değeri
Sözleşme uyarınca
nakit çıkışlar toplamı
(I+II+III+IV)
3 Aydan
Kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
727
21.512
1.949
44
24.232
727
23.879
1.949
26.555
727
641
1.949
3.317
1.964
1.964
9.940
9.940
11.334
11.334
Sözleşme uyarınca vadeler
Defter
değeri
(I+II+III+IV)
3 Aydan
Kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
Türev olmayan finansal yükümlülükler
Finansal kiralama yükümlülükleri
Ticari borçlar
Toplam
13.755
1.542
44
15.341
15.421
1.542
44
17.007
388
1.539
44
1.971
1.318
1.318
6.603
3
6.606
7.112
7.112
Defter
değeri
(I+II+III+IV)
3 Aydan
Kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
(1.360)
(1.360)
(1.355)
(1.355)
(330)
(330)
(760)
(760)
(281)
(281)
16
16
Defter
değeri
(I+II+III+IV)
3 Aydan
Kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
(66)
(66)
(292)
(292)
(237)
(237)
4
4
Türev olmayan finansal yükümlülükler
Banka kredileri
Finansal kiralama yükümlülükleri
Ticari borçlar
Toplam
31 Aralık 2014
31 Aralık 2015
Türev finansal (yükümlülükler)/varlıklar,net
Türev nakit giriş çıkışları, net
Toplam
31 Aralık 2014
Türev finansal (yükümlülükler)/varlıklar,net
Türev nakit giriş çıkışları, net
(637)
Toplam
(637)
b.4)Piyasa riski yönetimi
(591)
(591)
Grup’un faaliyetleri öncelikle, aşağıda ayrıntılarına yer verildiği üzere, döviz kurundaki ve faiz oranındaki değişiklikler ve akaryakıt fiyatı ile ilgili finansal
risklere maruz kalmaktadır. Piyasa riskleri ayrıca, duyarlılık analizleri ile değerlendirilmektedir. Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde veya maruz
kalınan riskleri yönetim ve ölçüm yöntemlerinde, önceki yıla göre bir değişiklik olmamıştır.
b.4.1) Kur riski yönetimi
Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Grup’un yabancı para cinsinden parasal ve parasal olmayan varlıklarının
ve parasal ve parasal olmayan yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir:
146
b.4) Piyasa riski yönetimi (devamı)
b.4.1) Kur riski yönetimi (devamı)
1.Ticari Alacaklar
2a.Parasal Finansal Varlıklar
2b.Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3.Diğer
4.Dönen Varlıklar (1+2+3)
5.Ticari Alacaklar
7.Diğer
8.Duran Varlıklar (5+6+7)
9.Toplam Varlıklar (4+8)
10.Ticari Borçlar
11.Finansal Yükümlülükler
12a.Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b.Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13.Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12)
14.Ticari Borçlar
17.Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16)
18.Toplam Yükümlülükler (13+17)
19.Bilanço Dışı Döviz Cinsinden Türev Araçların Net
Varlık /(Yükümlülük) Pozisyonu (19a-19b)
19a.Aktif Karakterli Bilanço Dışı Döviz
Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı
19b.Pasif Karakterli Bilanço Dışı
Döviz Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı
20.Net Yabancı Para Varlık / (Yükümlülük)
Pozisyonu (9-18+19)
21.Parasal Kalemler Net Yabancı Para Varlık /
(Yükümlülük) Pozisyonu (UFRS 7.B23) (=1+2a+5+6a10-11-12a-14-15-16a)
22.Döviz Hedge’i İçin Kullanılan Finansal Araçların
Toplam Gerçeğe Uygun Değeri
23.Döviz Varlıkların Hedge Edilen Kısmının Tutarı
24.Döviz Yükümlülüklerin Hedge Edilen Kısmının
Tutarı
TL TOPLAM
951
2.891
1.093
4.935
174
174
5.109
1.212
1.544
1.497
194
4.447
14.293
21
348
14.662
19.109
TL
116
538
645
1.299
12
12
1.311
640
44
1.183
194
2.061
348
348
2.409
-
-
-
31.12.2015
AVRO
323
2.210
180
2.713
142
142
2.855
395
887
238
1.520
6.882
15
6.897
8.417
JPY
12
3
12
27
27
3
555
73
631
6.783
6.783
7.414
CHF
27
3
15
45
45
6
58
2
66
628
1
629
695
Diğer
473
137
241
851
20
20
871
168
1
169
5
5
174
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
(14.000)
(1.098)
(5.562)
(7.387)
(650)
697
(14.725)
(1.213)
(5.884)
(7.399)
(665)
436
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
HİSSEDARLARIMIZA
147
1.Ticari Alacaklar
3.Diğer
4.Dönen Varlıklar (1+2+3)
5.Ticari Alacaklar
7.Diğer
8.Duran Varlıklar (5+6+7)
9.Toplam Varlıklar (4+8)
10.Ticari Borçlar
13.Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12)
14.Ticari Borçlar
17.Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16)
18.Toplam Yükümlülükler (13+17)
19.Bilanço Dışı Döviz Cinsinden Türev Araçların Net
Varlık /(Yükümlülük) Pozisyonu (19a-19b)
19a.Aktif Karakterli Bilanço Dışı Döviz
Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı
19b.Pasif Karakterli Bilanço Dışı
Döviz Cinsinden Türev Ürünlerin Tutarı
20.Net Yabancı Para Varlık / (Yükümlülük) Pozisyonu
(9-18+19)
21.Parasal Kalemler Net Yabancı Para Varlık /
(Yükümlülük) Pozisyonu (UFRS 7.B23) (=1+2a+5+6a10-11-12a-14-15-16a)
22.Döviz Hedge’i İçin Kullanılan Finansal Araçların
Toplam Gerçeğe Uygun Değeri
23.Döviz Varlıkların Hedge Edilen Kısmının Tutarı
24.Döviz Yükümlülüklerin Hedge Edilen Kısmının
Tutarı
TL TOPLAM
976
1.506
912
3.394
140
140
3.534
1.041
951
990
170
3.152
8.557
30
295
8.882
12.034
TL
170
621
671
1.462
4
4
1.466
538
44
767
170
1.519
2
295
297
1.816
-
-
-
31.12.2014
AVRO
266
668
128
1.062
115
115
1.177
344
653
157
1.154
5.147
17
5.164
6.318
JPY
17
3
4
24
24
4
254
49
307
3.410
3.410
3.717
CHF
24
7
9
40
40
6
5
11
11
Diğer
499
207
100
806
21
21
827
149
12
161
11
11
172
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
(8.500)
(350)
(5.141)
(3.693)
29
655
(9.087)
(560)
(5.384)
(3.697)
20
534
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
148
Kur riskine duyarlılık
Grup, başlıca, TL, AVRO, JPY ve CHF cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır. Aşağıdaki tablo Grup’un, TL, AVRO, JPY ve CHF kurlarındaki %10’luk artışa
ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Grup içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz
konusu oran yönetimin döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece dönem sonundaki açık yabancı para cinsinden
parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin dönem sonundaki %10’luk kur değişiminin etkilerini gösterir. Pozitif değer, kar/zararda ve diğer özkaynak
kalemlerindeki artışı ifade eder.
31 Aralık 15
Vergi Öncesi Kar / (Zarar)
Yabancı paranın
Yabancı paranın
%10 değer kazanması
%10 değer kaybetmesi
1- TL net varlık / yükümlülüğü
2- TL riskinden korunan kısım (-)
3- TL net etki (1+2)
(110)
(110)
110
110
4- Avro net varlık / yükümlülük
5- Avro riskinden korunan kısım (-)
6- Avro net etki (4+5)
(556)
(556)
556
556
4- JPY net varlık / yükümlülük
5- JPY riskinden korunan kısım (-)
6- JPY net etki (4+5)
(739)
(739)
739
739
7- CHF net varlık / yükümlülüğü
8- CHF riskinden korunan kısım (-)
9- CHF net etki (7+8)
(65)
(65)
65
65
70
70
(70)
(70)
(1.400)
1.400
10- Diğer net varlık / yükümlülüğü
11- Diğer riskinden korunan kısım (-)
12- Diğer net etki (10+11)
TOPLAM (3+6+9+12)
HİSSEDARLARIMIZA
149
Kur riskine duyarlılık (devamı)
31 Aralık 14
Vergi Öncesi Kar / (Zarar)
Yabancı paranın
Yabancı paranın
%10 değer kazanması
%10 değer kaybetmesi
1- TL net varlık / yükümlülüğü
2- TL riskinden korunan kısım (-)
3- TL net etki (1+2)
(35)
(35)
35
35
4- Avro net varlık / yükümlülük
5- Avro riskinden korunan kısım (-)
6- Avro net etki (4+5)
(514)
(514)
514
514
4- JPY net varlık / yükümlülük
5- JPY riskinden korunan kısım (-)
6- JPY net etki (4+5)
(369)
(369)
369
369
7- CHF net varlık / yükümlülüğü
8- CHF riskinden korunan kısım (-)
9- CHF net etki (7+8)
3
3
(3)
(3)
10- Diğer net varlık / yükümlülüğü
11- Diğer riskinden korunan kısım (-)
12- Diğer net etki (10+11)
66
66
(66)
(66)
(849)
849
TOPLAM (3+6+9+12)
b.4.2) Faiz oranı riski yönetimi
Grup sabit ve değişken faiz oranları üzerinden borçlanmaktadır. Mevcut borçların faiz durumları göz önüne alındığında değişken faizli borçların büyük
çoğunluğu oluşturduğu görülmektedir. Bununla beraber, son yıllarda yapılan uçak finansmanlarında maliyetin de uygun olması şartıyla sabit faizli
borçlanmaların ağırlığı yükseltilerek değişken ve sabit faizli borçlar arasında kısmi bir denge oluşturulmaya çalışılmaktadır. Grup’un değişken faiz oranlı
borçları Libor ve Euribor’a bağlı olduğu için lokal risklere bağımlılık düşüktür.
Faiz Pozisyonu Tablosu
31 Aralık 2015
31 Aralık 2014
Sabit Faizli Finansal Araçlar
Finansal Yükümlülükler
9.772
6.388
Değişken Faizli Finansal Araçlar
Riskten Korunma Muhasebesine Konu Olmayan Faiz Takası Sözleşmeleri (Net)
Riskten Korunma Muhasebesine Konu Olan Faiz Takası Sözleşmeleri (Net)
11.740
(64)
(108)
7.367
(38)
(93)
Not 46’de belirtildiği üzere Grup 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle 8.935 milyon TL tutarındaki değişken faizli finansal yükümlülüklerinin faiz oranını faiz takası
işlemleri ile sabitlemiştir.
150
b.4.2) Faiz oranı riski yönetimi (devamı)
Faiz oranı duyarlılığı
Aşağıdaki duyarlılık analizleri raporlama tarihinde maruz kalınan faiz oranı riskine ve bu oranda meydana gelebilecek değişikliğe göre belirlenir ve
tüm raporlama dönemi boyunca sabit tutulur. Grup yönetimi değişken faizli borçların faizi olan, Libor ve Euribor faiz oranında %0,5’lik bir dalgalanma
durumunda ortaya çıkabilecek etkileri hesaplamakta ve üst yönetime raporlamaktadır.
Libor ve Euribor faiz oranında %0,5’lik bir yükseliş olması ve diğer tüm değişkenlerin sabit tutulması durumunda:
Grup’un vergi öncesi dönem karı 58 milyon TL azalacaktır (31 Aralık 2014 döneminde vergi öncesi dönem karı 37 milyon TL azalacaktır). Libor ve Euribor
faiz oranının %0,5 düşmesi durumunda ise vergi öncesi net dönem karı aynı tutarlarda artacaktır.
Ayrıca, faiz oranı nakit akım riskinden korunma muhasebesine konu faiz takası sözleşmelerinden dolayı Libor ve Euribor faiz oranlarında % 0,5’lik bir artış
meydana gelmesi durumunda ertelenmiş vergi etkisi hariç Grup özkaynakları 140 milyon TL artacaktır (31 Aralık 2014 döneminde ertelenmiş vergi etkisi
hariç Grup özkaynakları 100 milyon TL artacaktır). Libor ve Euribor faiz oranlarında % 0,5’lik bir düşüş meydana gelmesi durumunda ise ertelenmiş vergi
etkisi hariç Grup özkaynakları aynı tutarda azalacaktır.
b.4.3) Akaryakıt Fiyatı Duyarlılığı
Not 46’da açıklandığı üzere Grup 2009 yılından itibaren akaryakıt alımlarından kaynaklanan nakit akım riskinden korunma amaçlı olarak vadeli yakıt alım
sözleşmeleri yapmıştır. Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma muhasebesine konu edilen vadeli yakıt alım sözleşmelerinden dolayı, akaryakıt
fiyatlarında %10’luk bir artış meydana gelmesi durumunda ertelenmiş vergi etkisi hariç Grup özkaynakları 256 milyon TL artacaktır. (31 Aralık 2014
döneminde ertelenmiş vergi etkisi hariç Grup özkaynakları 181 milyon TL artacaktır) Akaryakıt fiyatlarında %10’luk bir düşüş meydana gelmesi durumunda
ise ertelenmiş vergi etkisi hariç Grup özkaynakları 285 milyon TL azalacaktır. (31 Aralık 2014 döneminde ertelenmiş vergi etkisi hariç Grup özkaynakları
216 milyon TL azalacaktır)
46. FİNANSAL ARAÇLAR
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
•
Standart vade ve koşullarda, aktif likit bir piyasada işlem gören finansal varlık ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri kote edilmiş piyasa fiyatı
üzerinden belirlenir.
•
Türev araçların gerçeğe uygun değeri, kote edilmiş fiyatları kullanılmak suretiyle hesaplanır. Fiyatların mevcut olmadığı durumlarda, türev araçların
(forward ve swap) vadeleri için uygulanabilir getiri eğrisi kullanılmak suretiyle indirgenmiş nakit akımı analizi kullanılır.
Banka Kredileri
Finansal Kiralama Borçları
Diğer Finansal Yükümlülükler ve
Türev Finansal Araçlar
Ticari Borçlar
Finansal Varlıklar
Finansal Yatırımlar ve Türev
Finansal Araçlar
Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
1.546
-
-
924
-
-
276
-
201
1.058
5.234
-
-
1.474
Finansal Riskten
Korunma
Muhasebesine Göre
Krediler ve Muhasebeleştirilen
Alacaklar
Türev Araçlar
-
204
-
180
1.052
7.104
-
-
2.617
Krediler ve
Alacaklar
Finansal Riskten
Korunma
Muhasebesine Göre
Muhasebeleştirilen
Türev Araçlar
67
-
-
77
-
-
Gerçeğe Uygun
Değeri Kar/
Zarara Yansıtılan
Türev Araçlar
104
-
-
86
-
-
Gerçeğe Uygun
Değeri Kar/
Zarara Yansıtılan
Türev Araçlar
-
-
3
-
-
Maliyet Değeri
ile Gösterilen
Satılmaya Hazır
Yatırımlar
-
-
3
-
-
Maliyet Değeri
ile Gösterilen
Satılmaya Hazır
Yatırımlar
44
1.542
13.755
-
-
İtfa Edilmiş
Değerlerinden
Gösterilen
Finansal
Yükümlülükler
44
1.949
727
21.512
-
-
İtfa Edilmiş
Değerlerinden
Gösterilen
Finansal
Yükümlülükler
1.035
1.542
13.755
557
1.058
5.234
1.474
Kayıtlı Değer
1.694
1.949
727
21.512
473
1.052
7.104
2.617
Kayıtlı Değer
9-44
10
8
8-21
7-44
10-11
10-13
6
Not
9-44
10
8
8-21
7-44
10-11
10-13
6
Not
31.12.2014 Bilanço
Banka Kredileri
Finansal Kiralama Borçları
Diğer Finansal Yükümlülükler ve
Türev Finansal Araçlar
Ticari Borçlar
Finansal Varlıklar
Finansal Yatırımlar ve Türev
Finansal Araçlar
Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
31.12.2015 Bilanço
Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değeri (devamı)
46. FİNANSAL ARAÇLAR (devamı)
HİSSEDARLARIMIZA
151
152
Finansal varlıkların ve yükümlülüklerin gerçeğe uygun değeri aşağıdaki gibi belirlenir:
•
Birinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, birbirinin aynı varlık ve yükümlülükler için aktif piyasada işlem gören borsa fiyatlarından değerlenmiştir.
•
İkinci seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, ilgili varlık ya da yükümlülüğün birinci seviyede belirtilen borsa fiyatından başka direk ya da endirekt
olarak piyasada gözlenebilen fiyatının bulunmasında kullanılan girdilerden değerlenmiştir.
•
Üçüncü seviye: Finansal varlık ve yükümlülükler, varlık ya da yükümlülüğün gerçeğe uygun değerinin bulunmasında kullanılan piyasada gözlenebilir bir
veriye dayanmayan girdilerden değerlenmiştir.
Gerçeğe uygun değerleriyle gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin seviye sınıflamaları aşağıdaki gibidir:
Finansal varlıklar
31.12.2015
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara
yansıtılan finansal varlıklar
Türev araçlar
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
TL
TL
3. Seviye
TL
86
-
86
-
Finansal riskten korunma muhasebesine göre
muhasebeleştirilen finansal varlıklar
Türev araçlar
204
-
204
-
Toplam
290
-
290
-
104
-
104
-
1.546
-
1.546
-
1.650
-
1.650
-
Finansal yükümlülükler
Türev araçlar
Türev araçlar
Toplam
HİSSEDARLARIMIZA
153
Finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılan finansal varlıklar
Türev araçlar
31.12.2014
Raporlama tarihi itibariyle
gerçeğe uygun değer seviyesi
1. Seviye
2. Seviye
TL
TL
3. Seviye
TL
77
-
77
-
Türev araçlar
276
-
276
-
Toplam
353
-
353
-
67
-
67
-
924
-
924
-
Toplam
991
Türev Araçlar ve Riskten Korunma İşlemleri
-
991
-
Finansal yükümlülükler
Türev araçlar
Türev araçlar
Grup, gelecekteki önemli işlemleri ve nakit akımlarını finansal riskten korumak amacıyla bazı sabit faiz oranlı finansal kiralama borçlarını değişken faiz
oranlı finansal kiralama boçlarına çevirmek ve bazı Euro cinsinden olan finansal kiralama borçlarını ABD Doları cinsinden finansal kiralama borçlarına
çevirmek üzere faiz oranı ve çapraz kur takası sözleşmelerine girmiştir. Bu işlemlerle ilgili türev araçların gerçeğe uygun değerlerindeki değişim doğrudan
dönem kar/zararı içerisinde muhasebeleştirilmektedir.
Grup’un değişken faizli finansal yükümlükleri Not: 45 b.4.2’de açıklanmaktadır. Eylül 2009 tarihinden itibaren Grup uzun dönem finansal kiralama
borçluluğunu dikkate alarak faiz maliyetlerinin karşılanabilir seviyede tutulması amacıyla vadeleri 2010 yılı 2. yarısından sonraya denk gelen finansal
kiralama yükümlülüklerine ait değişken faiz geri ödemeli USD ve EUR borçlarının yaklaşık %76’sının faiz oranlarını sabitlemek için sabit ödeyen/değişken
alan faiz takası işlemlerine girmiştir. Değişken faizli finansal kiralama yükümlülüklerinden kaynaklanan nakit akım risklerine karşı riskten korunma
muhasebesine konu edilen bu türev araçların gerçeğe uygun değerlerindeki değişimin riskten korunmada etkin olan kısmı özkaynaklar altında nakit akım
riskinden korunma fonu içersisinde muhasebeleştirilmektedir.
2010 yılında Grup satışların maliyetinin yaklaşık olarak %37’si olan akaryakıt fiyatlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan riski kontrol edebilmek ve
akaryakıt maliyetinin, akaryakıt fiyatlarında yaşanan dalgalanmalardan etkilenmesini azaltmak amacıyla yıllık jet yakıtı tüketim miktarının yaklaşık %20
'sine kadar olan kısmı için "Riskten Korunma" işlemleri yapmaya başlamıştır. Grup bu amaçla nakit hesaplanılan vadeli yakıt alım sözleşmelerine girmiştir.
Şirket’in 21 Ocak 2011 tarihli yönetim kurulu kararına göre aylık tüketim rakamının %20’si olacak şekilde uygulanmakta olan riskten korunma oranının 12
ay sonra %50 olacak şekilde tedrici olarak her ay %2,5 oranında arttırılmasına karar verilmiştir. Ayrıca şirket akaryakıt riskinden korunmak için 2011 yılı
başından itibaren vadeli yakıt alım sözleşmeleri yerine sıfır maliyetli üç bariyerli bantları (zero cost 3 way collar) ve sıfır maliyetli dört bariyerli bantları
(zero cost 4 way collar) araçlarını kullanmaya başlamıştır. Gelecekteki akaryakıt alımlarından kaynaklanan nakit akım risklerine karşı riskten korunma
muhasebesine konu edilen bu türev araçların gerçeğe uygun değerlerindeki değişimin riskten korunmada etkin olan kısmı özkaynaklar altında nakit akım
riskinden korunma fonu içerisinde muhasebeleştirilmektedir.
154
Türev Araçlar ve Riskten Korunma İşlemleri (devamı)
Grup’un 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibariyle yukarıdaki işlemler dolayısıyla girmiş olduğu türev araçlar ve bakiyeleri aşağıda sunulmuştur:
31 Aralık 2015
Pozitif gerçeğe
uygun değer
Negatif gerçeğe
uygun değer
Toplam
3
(111)
(108)
34
(617)
(583)
7
160
204
49
23
14
86
290
(792)
(26)
(1.546)
(87)
(17)
(104)
(1.650)
(785)
134
(1.342)
49
(64)
(3)
(18)
(1.360)
Pozitif gerçeğe
uygun değer
Negatif gerçeğe
uygun değer
Toplam
-
(93)
(93)
5
(208)
(203)
271
276
20
26
31
77
353
(623)
(924)
(2)
(65)
(67)
(991)
(623)
271
(648)
17
(38)
31
10
(638)
Faiz oranı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen sabit faiz ödemeli/değişken
faiz almalı faiz takas sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen vadeli akaryakıt alım
sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen vadeli akaryakıt dört
bariyerli bantları
Riskten korunma işlemine konu olan çapraz kur sözleşmelerı
Riskten korunma işlemine konu edilen türev araçların gerçeğe uygun değeri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan çapraz kur takas sözleşmeleri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan faiz takas sözleşmeleri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan vadeli döviz alım satım sözleşmeleri
Riskten korunma işlemine konu edilmeyen türev araçların gerçeğe uygun değeri
Toplam
31 Aralık 2014
Faiz oranı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen sabit faiz ödemeli/değişken
faiz almalı faiz takas sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen vadeli akaryakıt alım
sözleşmeleri
Akaryakıt fiyatı nakit akım riskinden korunma amaçlı elde edilen vadeli akaryakıt dört
bariyerli bantları
Riskten korunma işlemine konu olan çapraz kur sözleşmelerı
Riskten korunma işlemine konu edilen türev araçların gerçeğe uygun değeri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan çapraz kur takas sözleşmeleri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan faiz takas sözleşmeleri
Riskten korunma muhasebesine konu olmayan vadeli döviz alım satım sözleşmeleri
Riskten korunma işlemine konu edilmeyen türev araçların gerçeğe uygun değeri
Toplam
31 Aralık 2015
Riskten korunma işlemine konu edilen türev araçların gerçeğe uygun değer
kazancı/(kaybı)
Finansal riskten korunma fonundan finansal giderlere sınıflanan tutarı
Akaryakıt riskinden korunma amaçlı edinilen türev aracın gerçeğe uygun değer
kazancının riskten korunmada etkin olmayan kısmının gelir/gidere
sınıflanan tutarı
Kur riskinden korunma amaçlı edinilen türev aracın gerçeğe uygun değer
Toplam
Ertelenmiş vergi etkisi
31 Aralık 2015 itibariyle Finansal Riskten Korunma Fonu
Akaryakıt riski
korunması
Faiz riski
korunması
Kur riski
koruması
Toplam
(1.368)
-
(108)
-
134
-
(1.342)
-
173
-
-
173
(1.195)
239
(956)
(108)
22
(86)
(21)
113
(23)
90
(21)
(1.190)
238
(952)
HİSSEDARLARIMIZA
155
Türev Araçlar ve Riskten Korunma İşlemleri (devamı)
31 Aralık 2014
Riskten korunma işlemine konu edilen türev araçların gerçeğe uygun değer
kazancı/(kaybı)
Finansal riskten korunma fonundan finansal giderlere sınıflanan tutarı
Akaryakıt riskinden korunma amaçlı edinilen türev aracın gerçeğe uygun değer
Yabancı para çevrim farkları
Toplam
Ertelenmiş vergi etkisi
31 Aralık 2014 itibariyle Finansal Riskten Korunma Fonu
47. RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
Akaryakıt riski
korunması
Faiz riski
korunması
Kur riski
koruması
Toplam
(825)
-
(93)
5
271
-
(647)
5
109
(716)
143
(573)
(3)
(91)
18
(73)
271
(54)
217
109
(3)
(536)
107
(429)
Yoktur.
48. FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMİLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR OLMASI
AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR
Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak
hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden
sınıflandırılır ve önemli farklılıklar açıklanır. Grup cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlaması açısından, önceki dönem
konsolide finansal tablolarında aşağıdaki düzeltme ve sınıflamalar yapmıştır.
-
1 Ocak - 31 Aralık 2014 döneminde ‘Satışların Maliyeti’ içerisinde gösterilen 84 TL tutarındaki türev işlemler makul değer fark zararları ‘Finansman
Giderleri’ içerisinde gösterilen türev işlemler makul değer fark kar/zararları hesabına dahil edilmiştir.
- 1 Ocak - 31 Aralık 2014 döneminde ‘Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler’ içerisinde gösterilen 3 TL tutarındaki reeskont faiz geliri ‘Esas Faaliyetlerden
Diğer Giderler’ içerisinde gösterilen reeskont faiz gideri hesabı ile netlenmiştir.

2015 Yıllık Rapor - Yatırımcı İlişkileri

Transkript

Benzer belgeler

Finansal Yönetim ve Stratejik Planlama Micro MBA

Abstract

dosyayı indir

Danışmanlık Hizmetleri

Sayı:65 - İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi

KÜRESEL FİNANSAL KRİZ: NEDENLERİ VE SONUÇLARI

kayıt formu için tıklayın

Ticari Profil Raporu (BPR) – Türk Şirketi

Günlük Bülten - Oyak Yatırım