Slayt 1 - Yrd. Doç. Dr. Tahsin KARABULUT

KÜRESEL EKONOMİ VE ETKİLERİ
Yrd. Doç. Dr. Tahsin KARABULUT
KÜRESELLEġME ?



Küreselleşme kavramı, farklı kişiler tarafından, farklı bakış açıları ile ele alınmakta ve farklı
anlamlar yüklenerek tanımlanmaktadır. Bu farklılık küreselleşmenin ekonomik, siyasi, sosyokültürel açılardan ele alınmasından kaynaklanmaktadır.
Küreselleşme, sermaye hareketlerine, üretim, ticaret ve teknolojiye uluslararası bir nitelik
kazandıran ve dünya ekonomisini bir bütün olmaya yönelten iktisadi bir süreçtir.
DPT tarafından yapılan tanımlamaya göre küreselleşme; ülkeler arası ekonomik, politik, sosyal
ilişkilerin yaygınlaşması ve gelişmesi, ideolojik ayrımlara dayalı kutuplaşmaların çözülmesi, farklı
toplumsal kültürlerin inanç beklentilerinin daha iyi tanınması, ülkeler arası ilişkilerin yoğunlaşması
gibi farklı görünen ancak birbirleriyle bağıntılı olguları içerdiği, bir anlamda maddi ve manevi
değerlerin ve bu değerler çerçevesinde oluşmuş birikimlerin milli sınırları aşarak dünya çapında
yayılmasıdır.
KÜRESELLEġMENĠN TARĠHÇESĠ





Küreselleşmeyi “kapitalist sistem içinde bütünleşmenin içkin yan ürünü” olarak değerlendiren Amin,
küreselleşme sürecini tarihi biçimlerini dikkate alarak dört dönemde ele almaktadır;
Birinci dönem; merkantilist biçim (1500-1600) ticaret sermayesinin egemenliği ve buna uygun
olarak çevre bölgelerinin oluşturulduğu Sanayi Devrimi öncesi dönem.
İkinci dönem; (klasik dönem) kapitalizmin temel biçimlerinin tanımlandığı ve ulusal burjuva
devletlerinin kurulmaya başlandığı Sanayi Devrimi sonrası yapıların oluştuğu dönem.
Üçüncü dönem; (1945-1990) çevrelerin sanayileşmeye başladığı ve ulusal üretim sistemlerinin
zayıflayarak bunların dünya üretim sistemini oluşturacak şekilde birleştiği savaş sonrası dönem.
Dördüncü dönem; 1990 sonrası günümüzde yaşanan dönem.
KÜRESELLEġMENĠN BOYUTLARI





Küreselleşmenin Siyasal Boyutu; Uluslar arası sistemin temel aktörü olan ulus devletin yetki ve
otoritesini, büyük ölçüde uluslararası ve uluslar üstü kuruluşlara devretmesidir. Güvenlik, barış ve
demokrasi gibi ortak değerler, uluslar arası ilişkileri aşarak dünya genelinde önem kazanan olgular
haline gelmiştir.
Küreselleşmenin Teknolojik Boyutu; Teknolojik ilerlemeyle ulaşım ve iletişim ağının yaygınlaşması
sonucu ülkeler birbirlerine yakınlaşmış, üretim ve tüketim yapıları uluslar arası nitelik kazanmıştır.
Küreselleşmenin Sosyo-Kültürel Boyutu; küreselleşme ile birlikte insanların yemek yeme, giyinme
alışkanlıklarından, müzik ve eğlence şekillerine kadar bir küresel kültürün oluştuğu, sosyal ve
kültürel düzenlemeler üzerinde coğrafi sınırlamaların ortadan kalktığı sosyal bir süreçtir.
Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu; Küreselleşme ile birlikte ulus devletlerin yerini küresel üretim
ve çok uluslu şirketler almıştır.
Dış ticaretteki serbestleşme ile birlikte finansal piyasaların liberalizayonu ülkeler arasında mal ve
hizmetlerin dolaşımının yanı sıra üretim faktörlerinin de dolaşımının serbestleşmesine yol açmıştır.
Özellikle sermayenin küreselleşmesi ile birlikte, sermaye uluslar arası piyasada serbest hareket
etme imkanına kavuşmuştur.
ÜRETİMİN VE PARANIN KÜRESELLEŞMESİ









Üretimin küreselleşmesi ile birlikte ortaya çıkan katma değerin paylaşımı da küresel bir boyut
kazanmıştır. Robert REICH, Küresel Ağlar Küresel Rekabet (Çev: M. ÖZEL) adlı eserinde
ekonomik ilişkilerde kazanılan paranın küresel dağılımı konusunda şu örneği vermektedir:
“Bir Amerikalı, General Motors’dan otomobil aldığında küresel bir alış veriş yapmaktadır:
Otomobil için ödenen 20.000 $’ın yaklaşık 6.000 $’ı el emeği ve montaj için Güney Kore’ye,
3.500 $’ı motoru ve elektronik aygıtlar gibi gelişmiş parçalar için Japonya’ya,
1.500 $’ı model ve çizim mühendisliği için Almanya’ya,
800 $’ı küçük parçalar için Tayvan ve Singapur’a,
500 $’ı pazarlama için İngiltere’ye,
100 $’ı bilgi işlemleri için İrlanda’ya gitmektedir.
Kalan 7.600 $’ ise Detroit’teki strateji uzmanları, New York’taki banker ve avukatlar, Washington’da
şirketin lobisini yapanlar, ülke çapındaki sigorta elemanları ve General Motors hisse sahipleri
arasında paylaşılmaktadır.
KÜRESEL EKONOMĠYĠ KĠM YÖNETĠYOR ?

Uluslararası ticaretin gelişmesi ve finansal küreselleşmeye paralel olarak artan işbirliği sonucu birçok
uluslararası finansal kuruluş faaliyet göstermeye başlamıştır.
 Küresel ekonomiye ve özellikle uluslararası finansal piyasalara yön veren bu kuruluşlar:

ULUSLARARASI PARA FONU (IMF)
 DÜNYA BANKASI (IBRD)
 ULUSLARARASI FĠNANSMAN KURUMU(IFC)
 ULUSLARARASI KALKINMA BĠRLĠĞĠ (IDA)
 ÇOK TARAFLI YATIRIM GARANTĠ KURUMU(MIGA)
 ULUSLAR ARASI YATIRIM ANLAġMAZLIKLARI ÇÖZÜM MERKEZĠ(ICSID)
 DÜNYA TĠCARET ÖRGÜTÜ(WTO)
 EKONOMĠK ĠġBĠRLĠĞĠ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ(OECD)
 ULUSLARARASI ÖDEMELER BANKASI(BIS)
 AVRUPA MERKEZ BANKASI (ECB)VE AVRUPA MERKEZ BANKALARI SĠSTEMĠ(ESCB)
 ÇOK ULUSLU ġĠRKETLER
 DÜNYA BORSALARI
ULUSLARARASI PARA
FONU (IMF)
İkinci Dünya savaşı’nın hemen ardından,dünya ticaretinin
serbestleşmesi,döviz kurlarında istikrar sağlanması ve
uluslar arası para sisteminin sağlıklı işlemesi için başlatılan
çalışmalar doğrultuda ABD ve İngiltere öncülüğünde, 1944
yılında 44 ülkenin katılımıyla düzenlenen konferans
sonrasında küresel ekonominin en önemli iki aktörü olan;
Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası kurulmuştur.
IMF’nin temel amaçları şunlardır;
1.Uluslar arası parasal konularda ülkeler arası işbirliği
sağlamak
2.Döviz kurlarını istikrarını sağlamak
3.Ödemeler dengesi sorunlarını çözmeye çalışan üye
ülkelere geçici kaynaklar sunmak.
4.Ülkeler arasında sermayenin serbest dolaşımını sağlamak
DÜNYA BANKASI (IBRD)
•
•
•
•
•
Uluslararası Ġmar ve Kalkınma Bankası adıyla
kurulan ve 1946 yılında faaliyete geçen Dünya
Bankasının temel amacı, üye ülkelerin imar ve
ekonomik kalkınma çabalarına destek
sağlamaktır. Bu nedenle Dünya Bankası bir tür
yatırım ve kalkınma bankası görevini yerine
getirmektedir.
Dünya Bankası; Yatırım kredileri, Uyum
kredileri ve Karma krediler olmak üzere 3 farklı
kredi kullandırmaktadır.
Yatırım kredileri kalkınmaya yönelik projelere
sağlanırken,uyum kredileri üye ülkelerin
uygulayacağı bir programı desteklemek için
verilmektedir.
Uyum kredileri ise ; Sektörel uyum kredileri ve
yapısal uyum kredileri olarak iki farklı Ģekilde
uygulanmaktadır.
Dünya Bankası’nın en sık kullandığı yapısal uyum
kredisidir Bu krediler, ülkelerin uzun dönem
büyümesini desteklemeyi amaçlamaktadır.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ(WTO)
-1 ocak 1995 tarihinde kurulan Dünya Ticaret
Örgütü ikinci dünya savaĢından bu yana gerçekleĢtirilen
en büyük uluslararası reform olarak kabul edilmektedir.
-Temel amacı üye ülkelerin insanlarının refah
düzeyini yükseltmektir.
-Temel fonksiyonu ise uluslar arası ticaretin
mümkün olabildiği kadar çabuk öngörülebilir ve serbest
olarak gerçekleĢtirilmesini sağlamaktır.
EKONOMĠK ĠġBĠRLĠĞĠ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ(OECD)
-Avrupa iĢbirliği örgütü yerine 1960 yılında aralarında
Türkiye’nin de bulunduğu 20 ülke tarafından kurulan örgütün
günümüz itibariyle çoğunluğu geliĢmiĢ ülkelerden olan 30 üyesi
vardır.
-Temel amacı sanayileĢmiĢ batılı ülkeler arasında iĢbirliğinin
geliĢtirilmesi olup bu örgüt bir tür form niteliğindedir.
- OECD’nin temel amaçları Ģunlardır;
•Üye ülkelerde ekonomik istikrar ve büyümeyi sağlamak
•Üye olmayan ülkelerde kalkınmaya teĢvik etmek
•Dünya ticaretinin ayrımcı olmayan bir temelde geniĢletilmesini
sağlamak.
FİNANSAL SERMAYEYE YÖN VEREN KURUMLAR
BORSALAR







1792 yılında kurulan New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE)
1921 yılında kurulan Amerikan Borsası (AMEX)
1878 yılında kurulan ve Japonya’nın 8 menkul kıymetler borsasından birisi olan Tokyo
Menkul Kıymetler Borsası
1773 yılında kurulan ve dünyanın en fazla uluslar arası sermaye iĢlemlerinin yapıldığı
Londra Borsası. (Dünyanın sınır ötesi iĢlemlerinin yaklaĢık %60’ı, Avrupa’nın sınır ötesi
iĢlemlerinin ise %90’ından fazlası Londra borsasında yapılmaktadır.
Bunların dıĢında; Frankfurt, Zürih, Paris, Amsterdam, Hong Kong ve Singapur gibi pek çok
uluslar arası nitelikte faaliyet gösteren menkul kıymetler borsası vardır.
Ġstanbul Menkul Kıymetler Borsası (ĠMKB) de son yıllarda artan iĢlem hacmi ve katılımcı
profili itibariyle hızla uluslararası borsa hüviyetini kazanan borsalardan birisi olmuĢtur.
Günümüz itibariye dünya borsalarında iĢlem gören Ģirketlerin hisse senetleri değerleri
toplamı yaklaĢık 44 trilyon dolar olarak hesaplanmaktadır.
TABLO 1: DÜNYANIN DEMOGRAFİK YAPISI
ÜLKELER
GeliĢmiĢ Ekonomiler
Almanya
Avusturya
Belçika
Danimarka
Finlandiya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İrlanda
İspanya
İsveç
İtalya
Lüksemburg
Portekiz
Yunanistan
GKRY
İzlanda
İsviçre
Malta
Norveç
Slovenya
ABD
İsrail
Japonya
Kanada
Avustralya
G. Kore
Hong Kong
Singapur
Tayvan
Yeni Zelanda
2000
940,5
82,3
8,0
10,3
5,3
5,2
59,0
15,9
58,9
3,8
40,3
8,9
57,0
0,4
10,2
11,0
0,5
0,3
7,2
0,4
4,5
2,0
282,3
6,1
127,0
30,6
19,2
47,0
6,7
4,0
22,3
3,9
Nüfus ( Milyon Kişi )
2006
2007
977,1
983,8
82,3
82,2
8,3
8,3
10,6
10,7
5,4
5,5
5,3
5,3
61,4
61,7
16,3
16,6
60,5
60,8
4,2
4,3
44,1
44,9
9,1
9,2
58,4
58,9
0,5
0,5
10,6
10,6
11,1
11,1
0,6
0,6
0,3
0,3
7,3
7,3
0,4
0,4
4,6
4,7
2,0
2,0
299,1
302,0
6,8
7,0
128,0
128,0
32,5
32,9
20,7
21,1
48,3
48,5
6,9
7,0
4,4
4,6
22,9
23,0
4,2
4,2
2008(**)
989,2
82,1
8,3
10,7
5,5
5,3
62,0
16,7
61,0
4,4
45,5
9,2
59,3
0,5
10,6
11,2
0,6
0,3
7,3
0,4
4,7
2,0
304,8
7,1
127,3
33,2
21,3
48,6
7,0
4,7
23,2
4,3
Nüfus Tahminleri
(Milyon Kişi)(**)
2015
2025
1.008,9
1.037,2
81,9
80,6
8,2
8,2
10,5
10,5
5,6
5,7
5,3
5,3
66,3
68,5
17,1
17,5
62,2
63,8
4,5
4,8
40,5
39,6
9,2
9,3
57,7
56,2
0,5
0,6
10,8
10,8
10,8
10,7
0,8
0,9
0,3
0,3
7,7
7,8
0,4
0,4
4,8
4,9
2,0
1,9
322,6
349,7
7,9
9,0
124,7
117,8
35,1
37,6
22,8
25,1
49,1
49,4
7,2
7,4
4,9
5,1
23,2
23,2
4,4
4,8
N. Artış
Yüzölçümü
(Bin km2)
Hızı(%)
2000-2008
( 2008 )
0,6
30.368,8
0,0
349,2
0,4
82,4
0,5
30,3
0,3
42,4
0,2
304,5
0,6
640,1
0,5
33,9
0,4
241,6
1,7
68,9
1,4
499,5
0,4
410,9
0,4
294,0
1,1
2,6
0,5
92,0
0,2
130,8
1,6
9,2
1,3
100,3
0,2
39,8
0,8
0,3
0,5
307,4
0,1
20,2
0,8
9.161,9
1,7
20,3
0,1
374,7
0,9
9.093,5
1,2
7.617,9
0,4
98,2
0,5
1,0
1,6
0,7
0,4
32,3
1,2
268,0
TABLO 1: DÜNYANIN DEMOGRAFİK YAPISI (Devamı)
ÜLKELER
GeliĢmekte Olan Ekonomiler
Bulgaristan
Çek Cumhuriyeti
Estonya
Letonya
Litvanya
Macaristan
Polonya
Romanya
Slovakya
Hırvatistan
TÜRKĠYE
Arjantin
Brezilya
Çin
Endonezya
Güney Afrika
Hindistan
İran
Malezya
Meksika
Mısır
Pakistan
Rusya
S. Arabistan
Tayland
DÜNYA
Nüfus ( Milyon Kişi )
2000
2006
2007
5.144,4
5.571,6
5.643,7
8,0
7,7
7,6
10,2
10,3
10,3
1,4
1,3
1,3
2,4
2,3
2,3
3,5
3,4
3,4
10,2
10,1
10,1
38,5
38,1
38,1
22,1
21,6
21,6
5,4
5,4
5,4
4,4
4,4
4,4
64,0
69,3
70,2
36,8
39,0
39,4
171,3
186,8
189,3
1267,4
1314,5
1321,1
205,1
222,1
224,9
44,5
47,4
47,9
1046,2
1151,8
1169,0
63,7
70,5
71,7
23,5
26,4
26,8
98,0
104,2
105,3
64,0
72,1
73,6
137,5
155,4
158,2
146,9
142,8
142,1
20,5
23,7
24,3
62,4
65,3
65,7
6.084,9
6.548,7
6.627,5
2008(**)
5.717,8
7,6
10,3
1,3
2,3
3,4
10,1
38,1
21,5
5,4
4,4
71,0
39,7
191,9
1327,7
227,8
48,7
1186,2
72,9
27,3
106,3
75,0
160,9
141,4
24,9
66,4
6.707,0
Nüfus Tahminleri
(Milyon Kişi)(**)
2015
2025
6.260,6
6.990,3
6,9
6,3
10,1
9,8
1,2
1,1
2,2
2,0
3,5
3,4
9,7
9,4
38,3
37,4
22,0
21,3
5,5
5,5
4,5
4,4
76,7
82,2
43,4
47,2
212,3
231,9
1393,4
1453,1
255,8
278,5
48,3
48,7
1273,6
1448,8
70,5
76,8
28,4
33,1
118,7
130,2
91,1
103,6
196,6
228,9
136,0
128,2
31,6
35,7
68,1
70,5
7.269,5
8.027,5
N. Artış
Yüzölçümü
(Bin km2)
Hızı(%)
2000-2008
( 2008 )
1,2
100.403,8
-0,6
110,6
0,1
77,3
-0,3
43,2
-0,5
63,6
-0,5
65,2
-0,2
92,3
-0,1
304,5
-0,3
230,3
0,1
48,8
0,2
56,4
1,2
770,8
0,8
2.736,7
1,3
8.456,5
0,5
9.326,4
1,2
1.826,4
0,9
1.219,9
1,4
2.973,2
1,5
1.636,0
1,7
328,6
0,9
1.923,0
1,8
995,5
1,8
778,7
-0,4
16.995,8
2,2
2.149,7
0,7
511,8
1,1
130.772,7
TABLO 2: DÜNYA NÜFUS SIRALAMASI
Sıra ÜLKELER
1
Çin
2
Hindistan
3
ABD
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Endonezya
Brezilya
Pakistan
Bengaldeş
Nijerya
Rusya
Japonya
Meksika
Filipinler
Vietnam
Etopya
Almanya
Mısır
TÜRKĠYE
Kongo
İran
Tayland
Fransa
İngiltere
İtalya
Güney Afrika
G. Kore
Burma
Ukrayna
Kolombiya
İspanya
Arjantin
DÜNYA - WORLD
(Milyon KiĢi, Yıl Ortası)
2008
1.330,0
1.148,0
303,8
237,5
196,3
172,8
153,5
146,3
140,7
127,3
110,0
96,1
86,1
82,5
82,4
81,7
71,0
66,5
65,9
65,5
64,1
60,9
58,1
48,8
48,4
47,8
46,0
45,0
40,5
40,5
6.707,0
Sıra
1
2
3
Çin
Hindistan
ABD
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Endonezya
Brezilya
Pakistan
Bengaldeş
Nijerya
Etopya
Meksika
Filipinler
Rusya
Japonya
Kongo
Mısır
Vietnam
TÜRKĠYE
Almanya
İran
Tayland
Fransa
İngiltere
Sudan
Uganda
İtalya
Kolombiya
Tanzanya
Burma
Kenya
Afganistan
2025
1.453,1
1.448,8
349,7
278,5
231,9
228,9
204,5
197,2
140,1
130,2
128,9
128,2
117,8
109,7
103,6
100,0
82,2
80,6
76,8
70,5
68,5
63,8
57,5
56,7
55,3
55,3
53,4
53,0
51,3
50,3
8.027,5
TABLO : 3 - 2008 YILI GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA (GSYİH) SIRALAMASI (Milyar ABD $)
Sıralama
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
ÜLKELER
ABD
Japonya
Çin
Almanya
Fransa
İngiltere
İtalya
Rusya
İspanya
Brezilya
Kanada
Hindistan
Meksika
Avustralya
G. Kore
Hollanda
TÜRKİYE
Polonya
Belçika
S. Arabistan
İsveç
Endonezyaİsviçre
Norveç
Avusturya
GSYİH
14.334,0
4.844,4
4.222,4
3.818,5
2.978,1
2.787,4
2.399,3
1.778,7
1.683,2
1.664,7
1.564,1
1.237,4
1.142,6
1.069,3
953,5
909,5
798,9
567,4
530,6
528,3
512,9
496,8
492,6
481,1
432,4
Dünya GSYĠH Ġçindeki Payı (%)
23,10
7,81
6,80
6,15
4,80
4,49
3,87
2,87
2,71
2,68
2,52
1,99
1,84
1,72
1,54
1,47
1,29
0,91
0,86
0,85
0,83
0,80
0,79
0,78
0,70
AB – 27
DÜNYA
18.785,9
62.054,1
30,27
100,00
TABLO : 5 - KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA(GSYİH) SIRALAMASI( Cari ABD Doları ve SAGP)
Sıralama
ÜLKELER
2008 Yılı
Sıralama ÜLKELER
2008 Yılı
1
Lüksemburg
118.045,2 27
GKRY
32.194,9
2
Katar
106.459,6 28
Hong Kong
31.849,0
3
Norveç
102.524,6 29
Yeni Zelanda
31.713,9
4
Danimarka
67.386,9 30
Slovenya
28.328,2
5
İsviçre
67.378,9 31
İsrail
26.535,6
6
İrlanda
64.659,9 32
Bahreyn
25.245,4
7
İzlanda
60.121,7 33
Portekiz
24.031,2
8
Birl. Arap Emirl.
56.666,7 34
Umman
21.703,8
9
İsveç
55.623,8 35
Suudi Arabistan
21.220,6
10
Finlandiya
54.577,8 36
Çek Cumh
21.040,6
11
Hollanda
54.445,1 37
Malta
20.743,6
12
Avusturya
52.159,2 38
Bahamalar
20.589,0
13
Avustralya
50.150,3 39
G. Kore
19.638,0
14
Belçika
49.430,3 40
Trinidad ve Tobago
18.864,4
15
Fransa
48.012,0 41
Estonya
18.809,1
16
Kanada
47.072,9 42
Slovakya
18.584,6
ABD
17
47.025,3 43
Tayvan
18.306,1
18
Almanya
46.498,7 44
Libya
17.468,0
19
Kuveyt
46.396,7 45
Macaristan
16.343,3
20
İngiltere
45.681,0
... ...
...
21
Brunei
43.751,7 54
Rusya
12.578,5
22
Singapur
41.291,1 56
TÜRKİYE
11.463,2
23
İtalya
40.449,6 64
Brezilya
8.676,0
24
Japonya
37.940,5 105
Çin
3.180,4
25
İspanya
36.970,5 137
Hindistan
1.043,2
26
Yunanistan
33.433,8
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2008.
TABLO:4 DÜNYA DIġ TĠCARET HACMĠ
ÜLKELER
Ġhracat
A - Gelişmiş Ekonomiler 8.747,19
Almanya
1.354,12
Avusturya
162,15
Belçika
323,71
Danimarka
100,82
Finlandiya
90,13
Fransa
546,04
Hollanda
458,04
İngiltere
442,15
İrlanda
115,52
İspanya
256,68
İsveç
170,46
İtalya
502,38
Lüksemburg
18,26
Portekiz
51,75
Yunanistan
23,99
ABD
1.152,57
İsrail
49,78
Japonya
678,09
Kanada
432,03
Avustralya
142,13
G. Kore
378,98
Hong Kong
345,98
Singapur
303,14
Tayvan
246,60
Yeni Zelanda
27,29
(2007-Milyar ABD $)
Ġthalat
DıĢ
Ticaret
Hacmi
-7.933,20 16.680,39
-1.075,43 2.429,55
-160,30
322,45
-322,02
645,73
-101,83
202,65
-78,19
168,32
-600,92 1.146,96
-407,37
865,42
-621,42 1.063,57
-84,23
199,74
-380,20
636,88
-152,23
322,69
-498,14 1.000,53
-23,07
41,32
-75,85
127,60
-81,04
105,03
-1.967,87 3.120,44
-55,79
105,57
-573,34 1.251,43
-387,67
819,69
-160,05
302,18
-349,57
728,56
-365,68
711,66
-254,04
557,17
217,16
29,44
-29,06
56,35
Dünya
Tic. Payı
(%)
ÜLKELER
B - Gelişmekte Olan
65,75 Ekonomiler
9,58
Bulgaristan
1,27
Çek Cumh.
2,55
Estonya
0,80
Letonya
0,66
Litvanya
4,52
Macaristan
3,41
Polonya
4,19
Romanya
0,79
Slovakya
2,51
Hırvatistan
1,27
TÜRKİYE
3,94
Arjantin
0,16
Brezilya
0,50
Çin
0,41
Endonezya
12,30
Güney Afrika
0,42
Malezya
4,93
Meksika
3,23
Mısır
1,19
Pakistan
2,87
Rusya
2,80
S. Arabistan
2,20
Tayland
0,12
AB - 27
0,22 DÜNYA
Ġhracat
Ġthalat
DıĢ
Ticaret
hacmi
4.394,32 -4.296,47 8.690,79
18,58
-28,65
47,22
122,79
-116,88
239,67
11,08
-14,76
25,83
8,23
-15,13
23,35
17,18
-22,80
39,98
94,25
-92,28
186,52
144,61
-160,16
304,77
40,35
-64,69
105,04
57,81
-58,71
116,52
12,62
-25,56
38,18
114,33
-156,14
270,47
55,78
-42,52
98,30
160,65
-120,62
281,27
1.220,00
-904,62 2.124,62
118,01
-85,30
203,31
76,18
-81,89
158,07
176,40
-139,08
315,48
271,88
-281,95
553,82
24,45
-39,35
63,81
18,12
-28,76
46,88
354,40
-223,49
577,89
234,15
-82,60
316,74
150,03
-124,48
274,51
5.162,89 -4.310,41 9.473,30
13.141,51 -12.229,67 25.371,18
Dünya
Tic. Payı
(%)
34,25
0,19
0,94
0,10
0,09
0,16
0,74
1,20
0,41
0,46
0,15
1,07
0,39
1,11
8,37
0,80
0,62
1,24
2,18
0,25
0,18
2,28
1,25
1,08
37,34
100,00
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI
2.000.000
1.833.324
1.800.000
1.600.000
1.400.000
1.354.211
1.398.183
1.281.955
Milyon $
1.200.000
1.115.704
1.000.000
958.697
824.445
800.000
962.573
717.696
625.167
561.056
621.072
600.000
551.369
539.659
441.496
400.000
374.417
282.479
207.278
200.000
0
13.346
9.448
3.897 1970
288.115
284.785
174.160
54.077
6.930
337.625
392.638
186.639
183.671
47.147
1980
429.581
33.117
1990
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
YILLAR
A - Gelişmiş Ekonomiler
B - Yükselen ve Gelişmekte Olan Ekonomiler
DÜNYA - WORLD
2007
KÜRESEL EKONOMĠDE YÖNETĠLEN VARLIKLAR TOPLAMI : 56,4 TRĠLYON $
KÜRESELLEġMEDE ULAġILAN SONUÇLAR










1980 yılında 4.452 milyon olan Dünya nüfusu, 1990’da 5.282, 2000’de 6.084, 2006’da 6.548, 2007’de 6.627 milyon
iken 2008 yılı verilerine göre 6.707 milyona ulaşmıştır.
2008 yılı verilerine göre Dünya nüfusunun 989 milyonu ( % 15) gelişmiş ülkelerde yaşarken, 5.717 milyon (%85)
insan gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır.
1980 yılında 11,8 milyar $, 1990’da 22,9 milyar $ ve 2000 yılında 31,9 milyar $ olan küresel üretim (Dünya GSYİH)
değeri, 2008 yılında 62.054 milyar $’a ulaşmıştır.
2008 yılı Dünya GSYİH’ sinin % 23,10’u ABD, % 30,27’si AB ülkelerinde gerçekleşmiştir.
Küresel üretimin % 74,98’i ABD, AB, Japonya ve Çin’e aittir.
Türkiye 798,9 milyar $ GSYİH ile dünyanın 17. büyük ekonomisi konumundadır. Dünya GSYİH içerisindeki payı
%1,29’dır.
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin bir göstergesi olan Kişi Başına düşen GSYİH sıralamasına göre; Lüksemburg,
Katar ve Norveç ilk üç sırada yer alırken, ABD 17. Türkiye 56. ve Çin 105. sırada yer almaktadır.
1980 yılında 2.598 milyar $, 2000 yılında 9,322 milyar $ olan küresel dış ticaret hacmi 2007 yılında 25.371 milyar
$’a yükselmiştir. Dünya dış ticaret hacminin % 65,75’i gelişmiş ekonomilere, %34,25’i gelişmekte olan ülkelere aittir.
Türkiye’nin küresel dış ticaretteki payı % 1.07’dir.
1970 yılında yaklaşık 14 milyar $ olan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (DYSY), 1980’de 48,4, milyar $,
1990’da 231,6 milyar $, 2000 yılında 1.083,4 milyar $ seviyesine yükselmiştir. DYSY sonraki yıllarda düşmesine
rağmen 2006 yılından itibaren tekrar yükselmeye başlamış ve 2007 yılında 1.833 milyar $ olarak gerçekleşmiştir.
2007 yılındaki DYSY’nın %70’i gelişmiş ülkelerde, %30’u ise gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşmiştir. Söz konusu
bu yatırımlardan Türkiye 22,2 milyar $ (%1,2) pay almıştır.
Sorunlar
 Küresel ekonomideki bütün bu gelişmeler, gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan
ülkeler arasındaki var olan gelişmişlik düzeyi farklılıklarının daha da arttığını
göstermektedir. Bu nedenle sorgulanması gereken konuları şu şekilde sıralamak
mümkündür:
 Küreselleşme kime hizmet etmektedir?
 Dünyada var olan adaletsizlikten kim sorumludur?
 Kaynak israfına kimler neden olmaktadır?
 Küresel ekonomide yaşanan krizden kimler sorumludur?
 Yoksulluk, yolsuzluk gibi olumsuzluklardan kimler ne kadar sorumludur?
KÜRESEL FĠNANSAL KRĠZ
Küresel finansal kriz esas itibariyle ABD’de 2000 yılından 2006 yılı sonuna kadar finansal
piyasalardaki likiditenin sürekli yükselmesinden ortaya çıkmıştır.
Artan likiditenin öncelikle konut kredilerinde yarattığı genişleme, bunun ikincil piyasalar
aracılığı ile tekrar menkul kıymete dönüştürülmesi ve bunun sonucunda konut piyasasında yaşanan
problemlerin zincirleme olarak bir mali kuruluştan diğerlerine yayılması yaşanan krizin daha da
derinleşmesine yol açmış ve oluşan krizin ilerleyen aşamalarda ülkelerin bütün makroekonomik
göstergelerini etkilemesine neden olmuştur.
KÜRESEL FĠNANSAL KRĠZĠN NEDENLERĠ
G-20 “Finansal Piyasalar ve Dünya Ekonomisi Konferansı Deklarasyonu”nda finansal piyasalarda yaşanan
krizin nedeni olarak şunlar belirtilmiştir:
-Finansal piyasalardaki hızlı büyüme,
- Sermaye akımlarının artması,
-Piyasalar hakkında risk değerlemelerinin yeteri kadar yapılmaması veya yanlış yapılması ve bunun
sonucunda ortaya çıkan zayıf risk yönetimi uygulamaları,
- Zayıf sermaye standartları, karmaşık ve şeffaf olmayan finansal ürünlerin artmaya başlaması ve bunun
sonucunda yüksek kaldıraç oranlarının finansal sistemde kırılganlık oluşturması,
-Finansal piyasalarda oluşan risklerin, ekonomi politikaları belirleyicileri tarafından yeteri kadar görülememesi
ve değerlendirilememesi, finansal inovasyonun sağlanamaması ve piyasalara yönelik düzenlemelerin
yapılamaması.
KÜRESEL FİNANSAL KRİZİN ETKİLERİ

Finansal piyasalarda özellikle 2007 yılında başlayan ve 2008 Eylül ayından itibaren bütün dünyayı etkileyen
gelişmeler yaşanan finansal krizin, sadece finansal piyasaları değil reel ekonomiyi de etkileyen bir boyut
kazanmasına neden olmuştur. Bu etkileri şu şekilde sıralamak mümkündür;

-Finansal kurumların iflas etmesi sonucu, halkın finansal kurumlara olan güveninin önemli oranda azalması,

-Bankaların kredi verme standartlarının ciddi bir şekilde yükselmesiyle birlikte kredi hacminin daralması,

-Hisse senedi ve emlak fiyatlarındaki düşme sonucunda hane halkının servet kaybına uğraması,

-Talep daralması sonucunda ekonomilerin resesyona girmesi,

-Üretimin azalması sonucu büyüme oranının düşmesi,

-İstihdamın daralması sonucu işsizliğin artması,

-Dış finansman kaynaklarının kaynaklarının daralması.
Teşekkürler….