BIW koca

"
"',
OSAli\NULAROi\ KOTOPHA.NE \"E
KOTO PHi\N EC t GELE~\E(; j
\
1"",
~\,- .. _ ~ ~
rRor DR. i),'\t·\i~ E FR.ll;'-;'.',L
.\L-\I~.\'L.\F,-\ U'\! I\TiZ:--\ !T . . . j Ft.:.'..; :<~U\['Y_:!',T r.-\l.... :_ ~Tr:<
CJ
r)
( (
ka( btf kuruph<lneden, Ylnl {) ut'n:n :LnlJ~'''J~Jna :;Cft' bir
J:t 1'r~
gin
kirap doiabJ r.dar. ya d,; kL~ap i( n avd."'j~ bir ud~J"r. \e
,j.
gtii~mesi ~tjid, sebtplerden (kuru pek ko-
bilgi o-urunmikraaLr:-BiJ (k~l[de 1inlk\e KuruIi-n'Wger
ligJ, Biz!.fiS j:ti~un.J.{j~~Litmf.ki~~d;;~~b~g;;ti~leme nenc~~n;Jedehi~ bir bJam"gdenegi olrnayan wprak-
lunduguna dair herhangi bir bilgiye sahip degiiiz,
ian ulkesine karmaklaydL Bu ropraJdar Lizerinde ibader
I. ~[urad deninde (l362-I)S~) OsmanlJ ulkesi~el ~, 'i...".;;
Orha~ Gazi devrinde baiaj';n ~i~"1li ";;Lnlnln~gL - -__ '
ve yav~ geli~cn ilim hayau neri"tsir.cie bir Trap
bifllUrriinin bJ.:jladJgl giir'Jlrnehedir. )"akaTre r.~kltdi;-
mescid
Vt
camiler, egj[lm ~~jn Je medr~tLip­
hander kurmak bJ.:jlang'\·u oldllk\'a gu~ bir i~ri. Zira P.
Wir~~
de ~n,gi 0bi, Sel\llk-Biw;; hudut bayla-
rtndaki gazi wpluiuklanndan meydana gelen bu beylik
i~in
\
en onemli mesele '"gaza" ya-
ulemiisllld~n
zeogin
0[[
illolla Fenar,'nin ~ok ~
kijt~- ",k.
~
"Ell [.lusber be~mdtre
c-ik
ragmen 1. ,'.[ured
dele i\iode ge\en de''li, ilml sa-
lan ~sre(: ~ kt.:~[J~J n"dave-loa- (S·~
bir
~ihiJ
ola-
varj,~"r.n"Ye yeni ~j,-
----------
--~_._-
yan bir berlikle, kLilrurel faali}~ikka{
cekicj bjr
bli[iir.
:·mw-
~~_~I?f~J:j.~:~~_~.·_I1_r~_~,_,~_;_~T-,;1,,-~
:_i":,-:t>.n
soz tdtb!ltC~k
-...
-/ .
"/ ~
-_-----
:1_~_.(JribJJ2.~L~i-!~"-j~
........
'.'esd,a mevc!!.UJ.ll'...
'\--
--~ ~.-.
Y:lJlflrn BjyeZld Z.1.:TUmnJa
.lruk' bL!' :Ijm
---------
dtv~inde
eer redefinee bC! kitaplmiJr. olu-
~evire-
de olmdmasl rab" idi.
t
digine gore bu devir
ni mukaddes harpri. Bu yLizden
:DaGl. Asbnda 5iY3SL bakLmdan
(
kutuphar,tciden soz errr.tk i,Ln dimiz"" r.e btl"e':;;; dt
Osman Gazi'nin Bizansla mucahabrdaki gelijmtlere
r\
~
medreselerde ve Buru med~eselai'Ldede kUcup'lar.e bu-
i~j[1
\I
!
lay olmaml~rtr. Bjzans. rmpara[Qdugu·X~~J:li~lu i\nadolu be)"l;kltri ClrctSllla slkJlml~ ubn Osmanh Bey-
,
1
\
;maniJiarda kuruphanelerin ve kur'iphanecili-
V-t'
ki.Ll:c.r merke'zi
Orhdn G:ui, banasl nm btu-
mu uzerim.' rJ.heJ
manit Br::y-ligi
\
~t\:LginJe
05-
Sl}'J5L b.lkllTItL.U1
].;end ini ko m~u lar tna kabul et rirmi~rj. BLrb~ >ene ,or.ra ~ik
)
fethedilJi ve burada OsmanTil':!-""'
_);~
"',.....
' ..
>,,'
i'
medres~-
rIn ilk
hesiz ki bu Jik medresel'le blrfck-
Je :Jsr ~J[r~ rni.isCJ.ki l oi r ~U[:J?r.,l;)e
(}t...LliL
-
\'J.:"cL.-" Bur::.a"n;f1 Timur : /
~ jS(Lh~lnJ ugr::ur.J.Si ~thr:r~ ~t'\"lr
rardll n.ikktnJ~~·-:-s~k:lLICl JJyJnar~ bLJgi
die 81...
cU i r.n::t';[
j5t;la
gUclt?(irmt"~re­
:iom.:..;::undJ.
rr.iJ~l[emt-
up :~u~eks;Y'Jllhr~ Vt k(:ruph.lnl"~er
,
I
.I
.'
e
tt'
>,J~
,,
• •
,~
...
• •, t
~~r'[t'ki nlr.:::Jrescs: L~-[nJt' kurclu~u ~j[(il.~h,i[jt', \'U~U~­
l~vya ~()pr;lk]JrJ
r 'er'd;.::_rI. I.. lch~l~d'in I\hnisa'J,n Edirne SaraYl'nJ gii-
i
nd" ku rll Ian '; e,k, kLLriph"ned Lr, JI
MutJ.J Jevr~ \,t'zi rler inJt':l S~trLLC-Ll Pa~,l, ~. ~(, ] 44 ~- i 4-U
~ll:~kl.i:(:
kir,lprarifl Eskj Saray'm camamlanmasindan
\ ~nnn Oll::;,lya n,~klt'(jJldi~i bdinmekreJ:L Fetihren
SOliD
i}l~rni,
,f'
Sultan [I. Rlyeli(.f:n
~nr::"J
vakil rere
)isc":b"I',~J k~ruLm. 11k _ku~hane olan ~m klintr~LlO,:-.1 d'Lla 5,,11 rot 'ten l .)aray ,1 ta~ln m[fr It.
l·+~ 2
S87
g{)[!:
L\h:J !.:t':~i~ir~_~t·n ~J".1 ~!i~ ;;j-
ran :ll.ld,!
i\r,1~"'l..> \ I I.1r,lk
Lir~h Y,1prJ.~1 Sir~~~.k h.:~.:r L'~erirdn
,i~de [,L'; "nan de\' lec ad,lm, ""
lmarL i,~ i r1
'.'t
f;]JL ye:te bl:lL: nmJ :,~l
br~damJk
((.'1'.-1 ~
kurmll~ ve bunLlrJan
---'
Feu ih
hi nder.
corihinJe val·Jwib 2800
1._
d
Ia",non
L·
kitaptan mevd"na gele" ~
biI kUIUphJnen;n varl;gL;~
hangi bir bilgiye rascla-
vakJi- bYldJnnd,re-
\a'nl;}
s~nl-i(;)-I ~6('
ndmek"edjr C;qiElt
nu[" rd~ki
Mtln KUtijph<Jnesi
rarihinde AmasJ'a'da medresesi
oluCimu, bu kuruphanenin on J;I1nn JSCln
liYJ <;eiebi'nin naklerrigir.e giire de XVI!. 1,;rC:,L~a "Jrll<~][ll
Fatih SUltan .\lehrned"in istanbui'da kurrnak iSIedi-
Veta Zaviyesi'nJe mevcudiye:, c;:inmebe ve Ev-
korumJkra ise Je sonrJkL
gi kiilJiye 87) Re-:ebinJe (if,OJ rarmmJanJl. KullLyede
de\~inde,
II. Bayezid
,a da II. )<.!""ld r,Lrarlnd.ln bucada, Us ~efereli Camii'n
,l\']u,unda yapm,[,Ln S.ladi I<.leJrese'de bir kutuphJne
~~~al,Jr~a.
B~83':1-J22 wihinde in'a twri,en (amide
,.
' § : ,
.'
Jllmjerl
keli "hal joe de getirmeC i'!~di" inden, teti hter. ~ bi r
surt sonra f
~ehri
yeniden Lrr.;J.
El.;,lE\,trint'
<!jrj~ir.· Fetihr'::'l1
.
"5".
..---:-:--
kUflllan kutuphander arasLnda Ser-
Imp:,rac"r:u,~,-, ,isk~-
p ,~
edeni
~ ,~eL~~~J:_ ~~~ R1Yt'!i<:'~Il)
~~rJnbul a ,~::'[HT!"lek: l~~n ,~U':::rt'rclg; ,L'a~Tt'r.tr.
"'-.1
~
tllf
sonra yap dan ilk bLna!~rda biri Bj~,eL,J"~ck; E~­
"'I~
~,,,,J
f4~' S~/
_
.~()srenlm{:"kt~Ji
.." !L Biyezid.
To?kap\ Sara~~'1 rlda F:lCih' i n kurd u<~'..l _~jj['~rhJnt:"yi, ~en-
d isi~e hedi ve ed,len
k~lt;jr mer-
.".:,iJCd,gL mesciJde kurulmujrur.
JI~",JJ
bijyuk,.
O<,manll
JurL!\jl1lU~lln
a~s[ne :Im~
"
..,... '.T
:lin sebeplerinJen olar;lk
Juga di:ill~meye b'"jlaL Farih S',llran :"!eb1l1ed, isr~nbul'u
idar; merkez oidugu bdaray;;;7;mJnJa
Edirne
k: :ar1an n nt' f)!-
ul~ ve san;l[Br~ kJqi'""toruyL:.cu rufL:.mu. bu ,~-~"G'mt"isranbul'un lerhiyie Osmanil Devleti b" irr.p'lrawr-
}-]:-,leisi FJlluli"h P'"ja'oJn 839'[4.'»-1-136 yJlJnJa yap-
!I~d be,'i Isa Be:,"in babas, Ishak Bey'in S·lS I-J-J')'ce C-
~~H JarJa
dugu biEnmemekredir.
~ kurulmuyuf. Bu dtvi~ EJi,ne'Jt kumlJugu ((:sbir
~
hj-
med reses indeb i reI ku t uphane kurd uk Ian b il inmekred ir
~eyh
rl ve sivasi sahadakt
ilki Gazi :>l7hal
,oniJfI~JJ
Iii
lirdm'j. Ed,"'e'lli" i'lLkumer merkezi ollTlas'ndan son-
va~ardan
~o-
ki 'aplard ln
ra;}lnda ve isa Bey'in de 8 7-J:'ji\69 y!l'nda Cskup"teki
rnuJerm \ie ralebeler i,'in b~~lar v"k:eJ~ be-
"ji!t:n iki"TciIuriune
i n~,1 eJ den
somaki Jiinem!erJe herO,manll
umerJSLrlJan Hllir PJ.-
medre~
~jye
Vet-a
~!lislihiJJin
kullLyede, tern Vefu.!.:!rallnean
vakt"eddmis }S I
.=.:.:.c:.::.:::.:...~::.:.~-,---
c
nJlmamj~([c
Arap", vaUiyesinde
de\~i me~,,::i­
~erh
~1 U5:~tr-J. :~m
--;-
m~\" Jn~jell
neyJe ilgi!i olarak dan"
Juztnl~ntn
t!>
~ lLnmakrayJI.
c:inde, 86),.'I,j60-1-J6L
______
tariblnde
k
araslnda AI}!on'daki kuiliyesinde oi~ de kururhJne bu-
. _... \ ~'i"b,r kuruDhane ~u}f' ' ,r',
,
V'
we,' Bu zen gin hjrupha-
838/24 MaC! L-B5
tC-
ulem,hlndan :"!olJa Yegin diye ranman .\levloinii Meh-
K;Wrran
tJ)
Isc,lnoll: 'J,1K i r-lt'dre-;;.: :-' lJ r:j~h~lnt'-
sine gunluk be~ ~k\e ;.icede "i r de haf"-L kurJI' "Fein
mistir. Folcih'in ve",lerinJe~ Gedik l\.hmed ?asa dol
~l'L­
~aban
h-
ll.1:\"lr
.
ranbuJ'da
ve A~'on'da hanr eseeieri r'?f:Iml~tJr Bll"IM
~ah~mala:Lnm
ft
htanbul ve Haskhy'JeKL nJt'dresek:::lde hiru bi;!.lrhJI~e
':;lere onL kLrapJarm \ie6lJigini Jncak
med b. A rrrwf(all , Bur-
[)iru'l-Hadis I<.kclItSesi'nin 23
t'r.H:nt' LL',"Ji.,k
imr,1rJrCtrl'.J,frl~~ ~lj,tt"r ~f'h~Lit'[\r_(:~
devam erIigi giirulur Farih devIi
kurma
Sultan [1. :\Iund'Ln T~ca nehri kJylSlllda kurdugu
~
eserler; v"cuJa xerirdL,0L ,~i;r,:;l:nekt"d", ,L'lmud ~!,l
"ian Edime'de ve diger ball ~eb;rJerJe de kUIUphJne
I
f
'!'. \t\':',11
t.TTll 1[ i r. Dr\ ,n
E!dek, bi!gilf'r, hurabra mliderris ve iigrender in ilu iya-
Farib deHidf bajfa impararodugun e.,ki merkez;
~~
r:lll rn"
canbul'da ve
kc:c Uphane kurul mJJ]~1 OJ giisrermekted if.
'\'"
;:,lr
r"lmbn k~'lruphane kllruldlt~Una dJir ball gbru~ler Y3.rdlf.
(Inl
,.,~)-
:-I"u I.~ i
;:e;:::: iI::""
saE:.zam; J\1Jhmud P~1p':lI:l EUL:l'il1
','I
h,l7-1
ya~~'ll) mlFJ r.
zengLnl~~t"L"rml:t"LL
\araydaO:1 mel
\'~ ~d: na rm 'ar. k:n?l~d" dJh" dJ
Ba.zl
_~J:\·n~J...:lJr~_h, ~L'I:JI;dlgLr.e
f'!I
1\o.l,J""
,<!l;.[t" \"
~ Irap),g,"-uJ bu lun"" "' It.lr'Jr1 n hJ.j y" "on
~rv
"1¥
h-, ;('
t\
sJ~Jalar:nl IT"'Jhurlem:~, DJd'r1mn "'trice de rtmc:k~ ~'hit~"
~
, t.t,1J
n'T'r
I!"
by-d:
kcl\·n~"Fu,.
flll hiciiphnnen,n hat-,,-, kUrUb-i has-
,a dive aJiJndJrllan bir de haf,z-, kutlihU \'ardl.
ill
II. B5'.. elid'in
y ""2!!2l..
,'9" :4H8 vdrnda Fd,me'de
pp'''d.;f1 hiIL:..e
pnbrl bitd!rl~mi~rir
Yi"e bu Jrinemde kurubn kUruphane!erd~;] Edir-
ke·
,,'~de 'amI:medre'e. i~et
oe"de
~9! :1491-1--'i~)2
rarihirlo-e
N(lK~;,!(I<lde-
ni n~rdeJ [)~ upn btr koleksi Y'onu ""~HJ l. FacLh de\ ri
cJt:' L)lJu,1;;unu, bDpbrJan yararlanJlrrnanm b;1...
'---:
1
,\
~i..ire V~fiJlk yaF't!~1 Arnasya"da yaptlrdtg~ kijHiyede~-
\'"kfe"igi 159 k"abtn adlafl d" be:Lrtilm'lci, ~
liJ',n bdtnlanndar Hu,nU-~ah'tn oiiiu ~ehin.)ah·ln ~1­
bic kjqpl.lfJ yer vC"rmiFtr.
_
8.2::.:::0
H
tsranbuJ'd"ki
KUlliyesl 11'1505 y:l,ndJ
ram,mlanm,~[][. Burada blf bjrul'hMlenm varlJgmdan
nisa vaiLlii':' masmda ,%9/h90 rarLhinde Hatun'l'e Ca-
;;,ta Tanhi'nde s6z edilmtkredir. Kutuphane hakktnda
giirlilUy-or
------------
mevcur en eskt tatihli klynaklar XVI. yuzydm sonlanna
ainit \'e bu by-'tra medtese h~z-I kUtubiine gun!Uk u~
a~re(
~dig,
ve bmJda bir de kurLiphane
da dzrio Je\'leUjdambn.
«[da Turk devrinde kuru-
alLmleri. ve mesarLhi de
Ian ilk kutupnaned'r. Di-
,esitli e d e vap"klan
geri ise 919/1513 rarihin-
ha}'!r ku rumla" oJa kU-
de Pr;zten'de,
~eJebi
~a,r
kuruldugu te,bic edilen
nedir.
Jiger kij~~.pha.r1eler ~t~n~f;
lardlf: ~I .\!uhvld- I .lo()
! din diyt bilir.er, :>!evtaoa Mull}i
11. Bayezid diinemi nde. Yakif kutUphanderi
n'in 907!1 'iOr -1502
l~ln bir karnak te~bl eden azel kutijphaneierin baz,
tarihi"de vakferrigi 71 kiraptan olujan ve sonea Fatih
onemli ornekleri OITara ';lkm'~trr. ?~e Korkud"Jn ve
Kuiliyesi'nd"'MU ¥-utilphaneye nakledilen kUrliphane.
/llueyyedzade'nin lengin
~ ,~ .-\1i Paja'nrn r;:emher!ltafraki medresesinde kurdu,liu 119 k[rapbk KucUphane. Denin leyhulislamlanndan
kU{Uph;;;rer~ugu b~·
mekredic. Kaynaklarda Korkud'un kutLiphane>ir,sn bir
~ diger bir yere nakledildiginde cleve KacarlarJyla
F.fd"lzadc .-\hmec Cdebi'n;n Farih Cami i \'abnmda kur-
tajlnd',2', jI·{ijep·edztide·nin kUtuphane>indeki yedi bin
(i0:u medresesloil:b kJruphane. lilem,l,hn Mmlihid·
cilrlik koleksiyondaki t5erlerin
din <;:eleb' b..<\hmeJ C;:eleb' el-Yegani'nin 100 kirablnl
oldug~
mudJer,e keod Lrasarru~Jn­
d.1, olLimunden sonm oes!indcD gelefl[erLil
B~da
js[ifaJe~[ne
-
Sel,m asketi faa!(l'erlen j'amnda, l'me. ulemaya
tJrla kurdugu kurUphane..\!evhinB ::"sahan, HaCl Mus-
kfsa amrli, od,nl y~atacak hay',r k~rmJSlna
?1,hidJin Mustat" b. CLineyd'Ln
~,dlca'n:n
\avlu Han
miisaade ermemi1cic. Bu deyirde gerek yeni bhedilen
kovUnde yapmd,g, iki mescidde iki kLituphar.e kurmu1-
Suriye, /<,LSlf gibi iilkelerden gelen ve gerekse de san:p-
tlrJhI, \lkfi:mLnde ,e~irli konulara "it
(UphJ..'1i'le", kurm:lsbrJJf
bag(~!ayatak
15(5), Feridun Bey
L~
ban '.,I·daki mckrebinJek,Gku!
KUniphanesi%7.'; 559-1 i(0) ve KJnuni deri "llmltr'n0
edrea 10 Mahmud b. Me\'15ni SUb'man b. Alfredd,n AIi'oin Kayseri 'J~ ~~b.:.eJ.:.·t",'s.:.ce.:.n.;.;d;.:e,-9,-(,-'b:. .< .'.:.1.:. )'.:. ).:. 9. lI':. .rI:.. ,n:.. d::.:":..'.:..kt:;,,dugu kutU£§I19 DU d";:" irde kurulan de,1i i1 ik tlir ;; utU;J'
hanelerdir."
_::::======-
XVI. yuzyllda kucuphanelerin meJreseJenn
ta-
degi~ik
hi-
Sultan 5iileymanm saltJnaunm ilk }'JUa-
bir unsuru halLne geimesir,t ve
tu£hane [i.iderin~v~
bir durgunluk
cuJiye~i
leymaniye
kutuiu~
liyede hruphlneni:l ne
zaman kuru!dugu ve dk
ve iktisadi alanJ~~-
kiitUphane gore"liler'nin
hangi tarinte taym edildikleri b,lir,memekle birlikre, eldekL b<-I~elercien.
Kulcur hayarroa
~o~
rumJanabi lir."
~
GazanfeJ Ala Medr-eseji.
;- - ~d,. .a. .:y:. .;.:.p._ti-r. ,.;l-an- n-:.,. .,eJ,. r-e.;.se-.[-er_i_n . .,'.;.~o
_k,,:,'u~e­
y_ar:...ls.:..I....
. .lll.:'
. J.:.n'_'d::a"_,
tlln amI ramamhljlCl nir unSUr olarak dUjuniildUgu go-
r~r. Hayreddin P"ajJ (lstanbull535), Abdulvasi
b. HlZlr (Ed, me 1'j 3ifden once i. /Gslm FJja
IJsra~bul
15--\4; Bursa 1553). Riis,em Pap dmobulLS47: Tekirdag 155'!. Soru .\lehmed Pap rSo~"J 15-n. Kanuoi Sulcan SLileyman IRlldos), ibrahim P~a (istanbul). MJhri-
t}::. S~
M
man Sultan dstanbul 1549.1. Sekban Kata All ilsranbul.i.
HUseym Aga !J\masyal, ~ehzade :\lehmed (banhul), Semiz AI, Ptl1J (istanbul l565) Hasan ;\azLr (Fo~a 1550) "e
Gazj HUsrev Bey (SarJyooSflJ l537) mroreseIermoe birer
----
\;uruphane vardL
Bu devirde cam, "e mescidietue de kurupbanekr
kuf'Jlm~Kam.ltli
Sultan SUle',man·ir. sadrazamlann~
....
dan Makbul IDt"him
P~a
Kulh'escnde
ydla"nda kU,up-
ha~maml~[]t. K~I­
ranSlIla rastIJmasl, siyasl
XVI. yuzvdm son
.-
ragmen devril1 en C'ljvuk
,1-r;;:; mUessesesi oian SU ..,#'-....,.....-
ni'nin saltartJCLrHO lkine!
~
ve YlrgLnllg:f1J.
~
,ekmekredir. Dev-
neierin <;ogunun K~~­
-
I
yaktnlHdab zavlyesindek tekke k~tiiph<lnesi ('Fe: 56-1-
nm rapr",!, kJacI kuruph,·
Q melenn
l(3Cl~k
;:rrruphane§YurgOl'" Dtc1e'nln isranbu,'ua Gul Cam,i
adamlarmm ve ulem5-
joyle dursun adlan;]l" bIle dUl"llmad,?, naklerh:mek,e- ~
die
verdlgl deger ve bt'lba du~kunlugLi de de blllfHf ArKak
cu; 902il4CJ6
~{i
baZllaf[nIO~
Ulu Cami'de konulmas, lar-
ve ,onra
i~lmlnde
tarafmdan yaptlfl-
tan mesciJdeki kUtLipha-
mes(iJlerde hirer Je ~iflZ-i "-::jrijh ~brevlenuir~7t:..: 1-.:1>
,-~--
Suzi
Bu de,';rde t,ranbul'Ja
Km,min;iziide S,oan Bn 8..",o'do. Cihar,
Ber Isr:lilbL:J'da .r\}'asofya yak\nLnJa yap[]rJlk!all CJrr.i '''e-
!lnaa, !. Sebm devrinde oldugu gibi, kUtuphaflelerin ge-
sesinde 914il506'da ku-
i~ur. Bu. Manas-
s~nulmas,
K~utli
dan ",.G'ii:1iliC'dak, medte-
Jug u ktirUphaneler J 'i'n-
-\ vakfederek. hayarra
Bursa'da yapmdlgl med,e,esine kitaplanm
'C;:eleb, b. Isa Fakih carafln-
kurmu~lardit.
~ku. mllh~ra-
hi r kUrUphane kurmu~tur.
cu. jlkj '\fanasm ve SeJanik kaddlkbnnda bulunan bhdk
II. BfrYe2id'in kur-
mevcudtloun 620 kirap
za I~iyle mesCldin Imamlnln g(jrevlendirildigL an1tl1d--d
Pa~a'ntn br e~i Ahmed b. HIm Bev de
k~r~u
;)~yarbJklf'da,
. Bngdar'(a "\<i'cane.i Hz AI, \'e '\!u,.l
makro,iJr Sinon
Bu devirde BaJkanlarda da iki kuruphane kurulmu~-
beIirri Irnekred ir.
r,jphaneler
\Y "aki'!2sindeo.
--------
tahsis edildigi
"elhf .1a*ij.ph~-
1. Stllm cievrinde harlan kliruphaneierden .'>lev:iini B~li'nln hranbul'da hh 5uleyman mahallesindekl
'7l mescLJinde kurdugu kUtUpbillleolo H25.' 1'j 19 tarihll
m~:hlnJen MxJurrahim Kacah,sarl'n,n SSS 1483 rarihh ,-\f)ldJaki hayra(J i~in d~zenleJig, \'aki'Lye,,;]de
glan ;';[';0 1-
neSJDJr. rtITle;i"i celli; pr:J:l!.i!.ir.
,\[eomed b YJsufun kurdu,i!u tekke kucuphanesi-
ZI prcl"" N;:landlgl >nl,l~"maktacJlr. [\. Baye."d brr
daf;Ldz:l klj,iiphane]erden te:,n··
ph\;[} (arJflr.J~Hl. k~k
Jiyt' .Hi:Jlan
v,..kflyE'slr.den llttli?haneJe_~~bbl
fT'~
~
,enn,"
eJilen kirapJarla" ~a~~lyJaki koleksL'r'on zenglniqfirjlmL~
ve hu koleksiyon JGha sonraki uevirlerJe OSmarlll p~dj-
~eyh
,
9
TUN
y.,. '/~,,",,V \A¥-"¥
(aile
vakfcdilmi1210 k,rabm adl de koruma ve yararlandltnu
rt ddfLi't:Sir"j. Lll1tnda :-,ir lit" kiicurh;:U1e ~ijlhytr,in
ts('!':e~il1
e·
j-e
•
Hezargr"d'dJ, Huste,-
P~a
camiin lDadere a,;J!~l!fidan birka~ soma Sii!en:uniye'ye sara)' kiitUphJnesinden Dazl eser!er gant1errlmere
ba.tlandlgr ve SUle?mani}'e KLltuph;-dlesi'nLn ~eme!i:ljn
bu cJrinte atdd'g' soy!enebil'r. 5Ule:imani~'e KUlii',esi
Klituphanesine hif'Z-1 kurub Vt karin-' kUtub rayini.\·le
ilgTIT" mevcud e-~j belge jse 9()1.'1583 rarihi:ll CJSI~
'-'.
~---'
makrad[r.
--
XVI. ;)Srm sonlarmJ Jogru iizelllkie
raJi~,lh
ve 'ieY-
Jet adamlaflmn bJYlik mfrkezltrJe. d(\~'J!!:_'yer!t'!' \eYJ
vazife yapnkfan ool.geJerde ·~:.:Erl rd Ik]";; med rt'o.;~
rtf "erd,kleri 2ariJtmek'edir.
Daha su",aki yuzvdda nana Ja gellJectk ve yarg:nl~acak
olan bu medrese kUciiphanderinin daha sok 6grenciJerill
ih(jya~larr gal onunde bulundun.:brak 1lJZlrlanm;~ blf
koleksiyonu me\'cmru. fI. SelLm'in Edrrr.e'de, Selimive
CamiindekL kurtiphanesi d'~lnJak:lerin gen'cllikle sadeee
bir hilIlZ-l kurubli '.'4rdJr.
~-g~Utiiphaneve
---...------
~
B. Sf'lirn"Lil ktLL
•
'){,kl.ll!u .i\khrr:.ed PaSJ"mn zevce-
'Of'
~ '.l ~i,niibn SIl!r.ln l)~():' l >1,:, ['lri'nlll,Je E)'iLb'te l'apr"JL.r~l
f":lt"{,
j(·'s.r\[;Jt!c
mudcr~rs,
rn u ~d
1,.'t"
uan,~:-nenJ
(en mn
~il~:­
ist', fsc.1nbu:'da hl~ra.s,1thlrt kIH;l:l Tlkiytiddjn'ln.. rrr.i-
nt(( im hJ~111~ I SJ r,lS~ r~(~,L
\l,:,hmnl P,l~;\ d;1 r')(a~lk(1­
hl'.-!~J.
BL"r.~f)5·rJb
ml:~rllr.
-----
is:miJun
mt'drt"C'~11\(?::-
S,.~Ir:1f1
curer k,:itlf;Jhant b::--
v:;: Snku11u },L.'hmej
P.15~;Jl
'
kll,JlIkb:, bu kiitijl'handerin Hi:1J tie h.ll1rldnmlj bra~LHi. mt'\,(ljr~L:r.
, I k
o~ f'
. ~--'----
:-==-=-k
fLLllH::Jn
gerekse
-iitiiph;lnc ,tterf'k koieksi,:f1f1un zenf:I:1Ji-
bral(l,~unun
m':ikcmme],yer, bakJm,nda:l
d~~~lri c;cl;er. KuHivenin qR"":": L5 J) tJrih:l \"akt;esinJe
-1
eJilen ti\ hafL?-' kutubJen ;kisl-
DyJn
r:l".H:l;l ne, k
klt"J Li,'::U
~ U[1II'-
"---'
:::;H
]<fm
hajliJrlncl,," iribJ~:);I','" ~1('rk('+rde
~(.'_';.S e\1 tl~n k.' Li~Ul~hJn~.e,..: ~l ...\..an L,Cda. j m;la.liHI )rlL.:.Q LI n d i,::..::t'r bn,/C'lt:TI nt:e r-: urU.,m b:turllJn-~·I-==-r: n S.l:,.LH I nda l.b
.
bLr Jru~ }!OrlJ!ljr. Hl1 Jr(I~L hJI:':::ln ()klJ!T'<l-~";lznu
yuk~e1mesir.(1l::l
@
run: "'-!H,ad Pap (10 I S1il610), Sulrac L l\hmed
J
dl1ne;: Mln-pei'hr Sulr"n'ln ytmden tqkilirlanJ:rd,g,
1026161 -J, KllJ.Sker Hasan HenJL !i039:,;6_,O),
Ozc:em",,;:lu Osman Pa}.l medreseleriyle TJrhln ValiJe
Sai',ln raralmda:l U(7) :' [662- J66)'ut tamarr,LmJan 'I'en: OmJ Kuliiyes:nde SLmarbajL KaiLm A.!!J'nLrl
(Jranl[1I:1
nin h~trJtl'k~l~Jlit gibi v';,,,l1arJnm olm.,l ve gerektlginJe kiuplann
~·1LlSrJfJ
De~h::;lin
L~l\n:CSJ
\I:ddli'dtk:
di61-hadisinde, Abbas ."'ga b. A.bduise\.lm:n 1080/ 1669-ll.:>'70 rarihinJe Ln~a eH,ruJ{ cli:li'lk~rri;L
ile reisiilkUtcib Mustafa fiendi b. Abdlisse!am'm
1()S- ~ LOHS.. . L(], (~-1677 ranhierinde dUzelllettirdjgi jk:
L~Jn
IOIIJ/IOJI-loil-' rarihli vakll:.'",i Ie Llirtul:ah Hen,
dl' n;n Bursa 'cia SulrJn
~]
",,,!
nktL!csLyk Balar'ra resis migi medre5e ve darli'l-h,di-
"'led resesi ~~ 10: G, 1007
sillJt hirer kutuphallc \'ardlr. Ayrlca Bayr',l.rr.
~tJ(,hli v.~Qkay(!,y1J bJ~l~laJ'R' 't\.itJpiar ite Miieyyeclzjde Pi" c;e!ebi'n'n An'lSj'Cl ,h Hatun,)'e Clmi L yan: nda I. III] 7,' LGO!!- ] 6(9)
i
,,,.II,~1
medrestsinJe de bir kuruphane kUrtJ";;ll ')7~.-'] ')rl9-1 ')'7iJ rarihl,
I
vakliyesinJeo wla$L makraJ".
I
lit ]'-'1 urad 'Ill In ntS i N urbanu
Su:ra;{,"n t:,kildar'Ja Top~
V::<i
d{,TL;Jh~
I!"
saade Aga.'J Ali
,~ga
b, Yahya'oln
mem;ekeri alan ~Jr'dJ l/ap(LrJl,£l
~inj~
XVII. asnn sonlan-
:<:~burada gunWk u~ ak~e
ve sadrazam Mebmed PaJa'ow Kayse-
linet alan bir hafLl-l kur'ibun gorev
ri'nin E:klier kasaba'L"JakL i-;Ulliye-
~lert l~em dehalh a,\~ ~an1i ve tekk~ kU1U~h'lnelerine,
5i nde It 081: 1(,74-167:) kurc!uklarJ kG tli?hJ~e:er bu Je-
yenL aLr kutuphane turunun eklend'g! gorulur, r~IeY'j
medreses~, ~eyh
b,r kutiiphane
Bllrsa'daki
Yemen [::LtJbi Koca Sinon Pa:p'nLn 994,'1 ')86 minli
~ vakliyesmJen Jnia~LIJ"gLna gore istanbul, ,\ydln, Yenije-
Hi.i~<\medJ\n·jn
zl1viYE'.~inde
bak'ffilndln Jiger klirliphJnelerJen pek farklJ olmay'an
hanelere birka~ iirnekrir.
j,ranbul'da Dlvao)'olu'nJa bulunan tlirbeslne de muhte-
oe kurmanL~ daha iince kuru:an kurliphaneiere
mtlen ijlumunden soma knJi kir"pia" konular;1k b,r
}..
,,=ddmi~tir.
?eyhtllisIJIT\ Zekwva Elendi L!1i(12: 15')3-
1)'-1\1, DarJ.;ssoade AgasL GJlanier
tr I >9(J)
kirap b",gJ l' i'ol urla kn]eks i:,'0[1 ian zeo,~i oleFi rme i',L1I i\'erler; :.Ie surmehe-Jir ~v~ut "I"n kliruph,l-
XVI. yi'ZYliJn sonunJa istanbul'd~ kuruhn medre-
J<"_(ecolen
A~a
II 004n 59')-
ve VeZlr Had,m Abmed PaJa medreselerl[)de
, i 004 i 5')'5-1 '596) birer brupnanc bulunuyordu,
5u kuruphaneler d L~,ncia Isran bul 'do IlL /o.-[urad
XVll, yiizyd lonunda
kurulanLi,~
oneak Jegilik bJt blinyeye sabip olan bu rur kuriiphane-
Bu devirde ,eni yaytlan haVlr e,erle,i"de kiirijpha-
1..J itii?hane res is
IY
v[rde impamtorluc~un dl.0er \enirlcnnde ktltulan kuru,,-
hir ve .'.[aikara'da ,tJirli kurulujlara kirap vakfetm'jtir.
nelerin knleksi ['nn Ian incelcnci ;,~, nd", I:ly" s"hi bi lei msele~in
dlerine ~e·~en
oa21 :":jclpLlf:
air v~lktIY(' canz:rn e[~
meJeo 5aJece bu kitaplmn b'lJ,~a val.:tr mLthrLj veya kay-
<Ii koyarak vak:etriklen "on.ilmekrdi:.
Vabf ve J.~\'
kavldJ[J(lJ.
~hre XVll Jsnn bJ~lJ[]r.~
'!2n ilk r;-:;:5tJkii kurliphanen;n mral<i s,ktLgJ IDB9' I (,~s
~ Itvrinde kuatlmu1 ~vardH, BunLud'lll bi:-isi. \Jraydaki'lreklm;erln fa~·::aJbflmJSL j~in ku-
me~rlJe bi,c: k'.itu~)hane bulli,'1mal:tad:r
r'Jlm"j, kL"lik koicksJyonlu r.i, kur':iphanedn, ' DI,~eri
Bu r::uih!e: arJs:nda fs:.lnhul"d.l kurtdduJ!ll b:Jjnt':l Ku-
pima kaJar Isranbul'dl kunilin tniyiik meclreselcrin he-
dljltla iidiin~ bup \'erme
s;sreminin bJ'i!atddLgL deri surulmujtUr. Asl<nda
Koprulu Vak!,; yesinde yapdan, birkar; aSltean beri
5lirer. ancak ki rap by bma
sebep uldugu gor'ller. bir
uygulamay' ball esa51ara
baglamJ isreg inin ortap
konm-.lSldlr,
~T\j~ dogru, ulemay~ ve ('fg-
hem ulemaya ve ogrenei-
i~'in
ler,n en bellrgin husus,ye(;, musrakJi bir binJcta kuru!-
/ r.:_,....
t9 mu~ olm~la(j
V
'I\~
1'"
b,
ve kli,uphaneJe gorevleodir<len_ ve bJ'ib
,Ie ugrJ'imJmJ.S] Jsrenen pusonel,ne daha [",la liuet
'erilmesidir.
iger Ir Qzellikleri de, zamal1la bu rijr
---.....- - -vebjruph<i<lderJe
ogrer.::im
ibadet gibi. (b.ha onceki ~\'~"pi1ar.dwnJe
kUrUpha-
ne vakfLresiyie J.:ij,uphane
laa ermek gerekir. ''-/
~~Cde~e a~lk medrese ve
~
rUrbe :zlitliphaneleri .,ili,
f':tbadis rakbt!erl
rafl~rklt bi~imlerde rorJmlanml} v; bu
k~rulmu} bir medrese
kUtuphJnesi ohrak mura,
J±~rt"""":
pek ~rulme,'en ddi},k Dir [':hili-
ye(LrJ oftJya ·~LkmdSLdlr.
S['Jstakii kuruphJnelerio 11k Gme;;; s;tyllJn Kiipnilu Ku;;;Phanesi, bir kullll'e iC;iilde yer abeak ~eki~a­
5~', AncaU661 yJlmda kurucusu Koprulu
').Iehmed P~J ok~uglirlde. Llillivenin sadece medrese, hamom ve :urbe bollimieri ramamlanml'jtl, Ogl~­
med Pap babaslmn '.as'yer;ne uyarak k':iliiyeyi ~. -~ ..... ',',
v
udendigi anlajJlmaktadlr. Vakri)'eae, uduo~ verme de ilgi!i prr\;l[ cia be!irrilmistir. Bu prrlJ.r ;~rmJ.cdar (3.-
ralebe1e:t i";-Ln kur-
(1021.:1(Jl2l
y'aptl.rdlgl kulliyede medrese 'tie da-
Vaktlytsindeo ou musrakil oinaJJ. 5.lJect> kutupr.a-
i1eye mahsus bir persond Kadrosunun !e~k7i e"dikh,gi \'e
bu kadroya Jevfine gore olduk\d rac-mill tdjci bir 0c[t'[
dugunc;ln, bu devirde
k~L[Lipl~le~j
0020.1611\ Erzincan bkslndeki
i\!:.:!evL [ek kesi :":utL:pnar:;.:-si, [);] rUs-
lamay" \'alljml~, babJ5LnJau blan kitaplatJ ken'.!i kLfaplar1 yla bLrle\tirmi) ve bu zen~,n koleksivol1 l~il1 bab~l­
TIlIl turbesinifl YJ..~lntn~ab mustakil kLirtlphlne binaslnt
y;ptJrmls[J(, Fan! Ahmed P~a'n:n IOS9,'16-6Ja lillimG. br':ipbJoe,1;n kurul~\ islemlec:nio geri ;;airN,;ma
yul J~m:<_ .\nelk JOX9:16-,3 mih:mk Fad ~Ius:":-" Pa~~ dlizenlettirdigt vaklt ser.t'd:y:t bu klirijph,Lne resme;:, kurubbilm'jtir.-'
yerdt: yaptlrdlgt medrese-
dukIarJ kiirjpbancler. K~a
~aba~·[
Pa}a'n~n,
clirnes'rlde bulu:lan kurLiphanesini de, 1045 il635-1636
),dl~da Haseki'de aynl
ve Ka~ani:zE Mehmed P"ja'nt~ (Lkiip're t;,irccsind,' (Ill ['7: 16llRl kur-
eksik sJy'falanol tam3m~sten",~r, II, Selim'in izmirJe pp-
~ehLa­
deb~L~Jaki
me~1:-es.e t~j( i nl[:l Ll y,l\i: Lnla~-
ziYJele.
~ey­
buli'lam AbJurrah:r.1 HenJi (1060:'1650). IV. MuradLl1
mJ51yla J\,klamak m':imkLindlir.
~~-', ] 57"-] '-5 de ramamlacan\Sellm;ye Kulhe-
5-1
bu
h.l~edir
fLLh;.Q:'Tdlari ien hir :":unJ+:]lane l..:urmus[uT. S3(~/'.JI!LI
..
kliruphJnesinden ikisi Koprulli ailcs'oe meusup kimseler
rarafLndJ.l11e'S'S edjl~rir. Koprulu MehmeJ PJfl'o:n camad, Mtrzifonlu Kara ,\1llsrafa Paso':lLH ii[an~ul (:u)JbpL'da \ap,mlnJ b~lamgl kulli\'C5i~i, oglu Ali Bey 169;) rarihinde ramamlatmLJ \-e babJS,~m~akte[l,g; k;qplarla bura~urliphane kurmullur, Koprulu ').fehmed Pap'mn brde~i Hasan l\,~a'nrn oglu l\mcaz5.Je ~
P~l Sara~har,e'de ,,!tmar AYJ5 maballesLnde yarnrd,!!r
kuQ.il'de 500 kirJpl]k bir kolebi\'ona sahip alan bir kli:uphane (e'Si5 erml~(ir. ~eyhU~LslJm Fcyzulbh Etendi'r,in, ] 111:'l699 wihli vJU".-esi\!e F~re,
se~da kurJugu kU{iiphan'e lS~ zeflg~'onu
ile Jikkari c;eter. 11-\9:1 736-1 ~F tlrininde FpJian soyJmJJ Feyzu'IlJh Efendt'nin va>':tive derte,;ne ~a\'ltl,
] 965 heap bul, """abayd!.
xv It
"Sf] n
soniafLnJa_ Anadolu'da
kli~uk
koleks i-
yon~m, ve meJrese kiir':ipnanelmnin kurulmasLna devam edilcii~i. j"aobui'Ja ;ie kl!lpl~nnL \'akter-
~"".
•
-
.~
• t'·
~lJSJ[1J
mek hrtr"O l>zellLkle l<iema s!filtJndall k"nseJenn, :,eOI
medresesinde (1 12D: 17()51 vc
HliseYlr. og[U HaC!
111 Ahmed, ydlardan beri saray'Ja ~e\Lt!i kaynakbr-
kli(i<phWt KLuma yerine, k[tarlarLnl ddla once kuml-
IsmaJ _"'-gamn Saray B()sna'd~ki Arm~yclanL Meclrese-
dan sJ~!anmJ~ bi[derCr l.,:jraDIO kuHar:J1masl ve korunma-
mu\ kurliphaoeltre \e haYlr kurumlarma \'erdiklen EO-
si'ode birer kurliphantie" olJugu bilirmebedir.
$~
-----...
rulrr.ekredi
Sulcan
[[!.
ltJn~HJCH1 iiI-:
yJlbn,
i~·I..:.ln-
}J.,
Ahmed diiocmi saJrazJmlanndan ~ehid Ali Pa-
devlec ;Ldamlan vt sanae erbabLnl him<iye ermesiyle,
.'<fedresede kurdll~u kUruphaneler saydabilic'
i\in UJha. 6nce yaplbn duztnl-cmelert yetrrli gr)rmeml?
Patrona Halil isyanLndan soma rahra ge,en r. "'fahmud'lIn salranartnlO ilk ylilan bu "yamn Jevle! Dunye-
n Topbp! S,uavlncla \'coi yapnrJl!\1 kurUpbanede bu
sinJe yapngl rahribatl tamir ve isyan rejebblisierinl bas-
ki[JpbfL!l Du:'li.k bir bijtiimunu rorlamaya ~ah~mIFir.
n~makla ge~fi,
Bu yUzden ku!turiakasL"da Yol"," Kagll
jlkiJUarL b ,.,rm,'!"la \'e S'l\~j:,,,ia :;c\'mil'ir. 1-I~'d"
lt~.gin kit"p kolek"yonayla ve IStanbul'da Veia'da kllr-
113 Ll' ISl carihinde rrmeIi ardan kUtuphane
Muhar-
Fabn kasLnLn kurulmas!, matbaamn :y'tniden tJatL \-ete ge-
imza!anan Pasarol\a ,-\nr]"-lm",,'yI,1 imparawriuglln ba-
dllgU kurilphanesiyle mt~hu[(,bt. banbllldan dlj'ltlya
bu tar:hten
kicar ihr3.un! yas~klam;ls!. O~lH1 kli:aba k~r~J ilg~sini
rem 11 ':e.'[" 2tl f,lrLh,nJe buyijk bir mera5imlt a\llm'l[j[" Bu '(jtiipbne ,adece saray meos'.lblarma .\Ik olrr..1-
\irilmcsi gibi baLl plLjmalarda bulunuldu),sa da bUJuk
uJaki mlkaJelderine son ,;eri1mj~ okJu
sor.ra OsmanlJ imp",acorlu,Qu La!e Devtl diye "JlanaJrlIan ve daha l;ok sosyal "e kulrlirel Lt,diyederin yogunlaj-
a,lk,a gostermebedir, Kaynaklarda 'Ie \'apdan bHI ar"'i[<[malada \ehiJ Ali Paja'mn isroobu!'Ja sadect bir ku-
s,ine grirt duzedenme5iyie diger vabl kuriiphaneierin-
mizde mijmtaz bir mevki kc,zandl." BlI devirJe ,-l,yasol'Ya,
Ugl Dir Jar-erne 6~rJL.
(uphJoe kurJugundan bahseJihyorsJ. Ja ~jmdire kachr
den J.ynlmai<ud Lf.
Fatih ve Galatasaray kurUphaneleri yamnda, istanbui'da
HI. Ahmed'in raou SJkJ~jnc!an (lll Sil ,03) Pasa-
kullanllmayan ik, \aki,yenin incc!eomesi nerieesJncle ~ehid Ali Paj<l'nln iik kUtuphanesini isranbul'da U,kubi
III. Ahmed, saray ;\indeki bruphanesinden b~b
Yen; C<U11l'de, Turhan Vallde ~ulran curbesi yanwda da
ve dLger jth;rJerde
rol~l t\r,rlJ.'imasl'nl kajar "e,en Jevrede de imn(,\11 ve
diger bblgelerde kLiruphane kurma \alJjmalannm yav~
da olsa devam etrtgi gorulmekredir, isranbul'da Valide
Sultan'm kerhudasl ,l,Ieh- '51:"
med Etendi b, Veliyud-
\'t
mahallesinaeki konaglOda kllrdugu, t;ejirli ilim dalJanna
a,r kiraplardan meydana gelen kutuphantnin bir de karalogllnu haZJrlamgl orraya \Ikmaktadil, Vaktlye-
](I
Si, pcr,orcelle dgd; l.rdaflmn cia saraI' tejKila'mm
i~leyi
bir kuruphane yapttrmljtlr. IUS! 1725 -1726 rarihi,
vakfiyesine gore kuriiphanenin dart hallz-l kurubu ve
paaiFhw emriyle
hazdanmJ~
olr de bralogu vardlt.
1720 plmda, Neqehirli Ibrahim Pap'nm kaml
Farma Sulran ,le birlikte yapmdlklatl
~lpra
yenilikier yapdamaciJ, Fakat L i\bhmud a,:naY' bajare');L iit; bUyiik Kuruphane Lie kutliphanecilik wr,hi-
~ok
say,da kliruphane kurulmll'lrur.
I. Mahmud'un saJrazamlanndan Hekimogiu Ali
PJ}a Isrlnbul'da DavuJ Pap'dab camiinin pmnda blr
de kurUphane yapmffiljtlL Vakt,yes" 1\ 5 [/[7)8 millin; t"}lpn bu kuruphanenin genej bir personel kadruslI
"ardL, Daha once bir-ikj orneg; gorulebilen "kucuphanede iigrer;m "in 1. Mahmud
din'in Galara'daki darulhaJisimle, ilIehmecl Efen-
de, bu kiiruphanede bir
hatJz-l kUtUble bir nam-J
Ji iie ~eyhiilislJm Mehmed b, Ali'nin medrese!e-
kurUbUn gorevlendiriiJigi, kitaplardan kuruphane
yes. IOl! ]720 tar,hinde
,;nde birer klirUphane
vardl. m, Anmed'in an-
ailina ,Ikanlmadan yafarlamlabiiecegi bJidirilmlj-
hazlrlam,n kUruphaoe-
nelerin fonksLyonianndan biri
olarak relakki edi ldigi anlJ}J11-
de Jon nafJZ-i kurjjb ve
yor.
nesi GUlnuj Val,de Sulran
L\In UskUdar'Ja yapnrdl-
fir ~ehid Ali Pap'mn
kurdugll lkinci kUtUphane
blr kitib-i k;jruo. ayrrca bu
Edltne Kadlsl CaruHah VeI,yiidd,n, 1\17:'l734-\735 wi-
)';1 ve 112~! In 2 rarihin(~e ibaqe(e a~l1-an camlin
Oa.mad Ibrahim
P~~
Kmguncuk yamndaki iscJ.""rOZ semttnde bulunan
Ki.it"jphaf"lesi.
darli!haJi,
kutuphane a,Jlmljtlt, Vakt,-
goruldUgu gib', amk kurUpha-
klituphaneye bagljlanan Kazasker Slinbul Ni Etendi'nin kiraplafl
i<;in de bir haliz-, kiirUb gorevlendiriim\jrir, Damad Ibrahim PJ}a Nevlthir'c!e
i,inde kU,Uk bir kUfuphane buhJnllyordu,
"
'
k'-Hap vakil
,Da ha once kurulmu}
Ilay,r k
urumlatlna
jeklinae, kliriiphane koleksiyonlar:nl zen,g'nlqrirmeye
yallSJnln bir oJJSwda blllllnmakr"d,t. Burada da bir ha62-1 kutUb ve bir [lam .gt;re, lenJLrilmi}, yaratlandlrma-
vonelik t;aI1}maJara bu devrede de rasrlanmakrad:r. ;\bdulvehhab b. Ahmea 112(}1! 708 rarthll ";1ktlyesiyle Si,,-
~ehid Ali Paja'nm bugUn de kendi adlria an:lmak-
ll!. Ahmed'in hlikumdarlJgwm Lale Deni di"e
ta olan kueiiphanesinin binasJ 11271 l71)'de tamamlan-
andan biillimuode i,tlnoul'daki kiitUphlne kurma faali-
nm kutUphane l\inJe yJptiacagl bildiriimijrir,
Devr,nde, bu kiiruphanffie de
~ehzadeb<l};'ndaki
I : ·ini l '27 -i728 rarLhLnde yapmdlg1 biilLyede de kii\lik bir kutuphane kurmujwr,
rihisar kazasmda Mahmud Hudayl (amiine 130 kirap
ml), i \2~,1 71(, tatihini r"}lyan ikinei \'akt'ye ile de fa-
vakte[mL\eir. Osm,m RUjdu Elendi IUD,/! ~()S rarihinJe
llLyere ge~mijrir, Bu vakfiyeden kiiruphanede bir hah-J
Konya'nm Hadim kaz::SlnJab Ebu Said Mehmcd Had;-
birub jlc bir n'lZItin .gorev!enJLrildigi ve kitaplardan sa-
.:,erlerine ve kiilriir SJ"aslndak' one:nli gelip',elere m~­
meo "In-.rLlfJtar[ugun chger b[)~,gtlerindeki kutGpnar.e
~urma ~'Jh~mJ:arlnJa bir yav:J~lama g()r(il(ir. Bu de\;reJe
m; Kulliyesi'nde c)lr kuruph"ne kurmu~tlIf. Anbra'da
San Harib Medresesi'nJe, DlI<ud Deae'nin kurallgu ku-
ciece klituphanc i,inde \'ararlanmanm miimkur, oldugu
anlJ}dmakradlr,
iSeJnDUi dljLnda kuruldugu re,lhir edi!en birka, k'Jt~p­
hane "ard", Bunlar arasmda; Abdullah P"}a b, :;;thid
ruphaneye 1120/1708 rarihinde Sadrazam Ali Pap tara-
HI. Ahmed Devrinde kt.iruphaneeilik ,tlanlnda dik-
hinde Fari h Med reseler; nden
Ayak ,l,Iedrese yamnda ve
~ey­
hulislam Damadzade Ebu'I-Hayr Ahmed
£fenai, Sultan Selim Camil'nde, medrese raltbelerine hLzmer ermek icin iki kuru hane kurmujlardlr
III. Ahrr.ed \'e L Mahmud Devrinde DarUsscude
agahg,nda Dulunan, HaCt e~ir Aga, Cagaloglu'ndaki
kUl!iyes inde, Eyub'Jeki darulhad isinde, Medine \'e Zi;tovi 'cieki med reseler:ndt hi rer kuci.i.ph:1m: kurm u~tur.
Hac, Bejir ,-\ga'nln kurdugu d"t' k~cliphanele~indeo
b"'ika, oIJuk,,, zengin bi rOle! kUtuphanes; de ulJugu
anl"-ltlmaktadlf. Qlduglinde sadeee Karaa,ib\'raki hevint
kare deger gelijmeler kaydedllmLjrir. Ya!nnCl dilde ya-
>'Iusraf" P'lp'nln D;prbakJr'da yapnrd'g' darulkurra'da,
.\-u'man P~a'nln Se1anik'reki medresesl~de, Fazd Ah-
odalarmda aralacmaa Karib (elebi'nin ei \'JZlSJyia Ci-
BunJardan bJ}ka Salih PJ}a'nw Saklz'daki mearese-
ztlm'l kaynaklan Turk,eye kazanJlrmak <'n bir komLs-
med PJ}an,n KandL)'c'Jeki camiinde, Giylanizade Nuti
\Ikmljtlr.
smde, ibrahlm b, e1-Hac MlISrafa'nm Kdis'jn KozluGl
mahalleslOde, Numan PJ}a'nw Selanikteki medresesinde
illlSiJ'D6) "fehmed Aga b, ibrahim'in Kemah'rab
)'on rejkili ve rnatbcunm kuruluju da bu devrede ger"ek-
PJ.'ia'ntn I 1,~iI °22'de Hama'da, Bursall llmail Hakk:'mn Ii))! 17 2-1'de Buroa'dak, cimiinde, HaCl Abdurrahim Efen2j'nin i 1~\)it71-::--l-::28 de Konya'Ja Z:ncirE
1. '\hhmud'lln banbul'da r'lpmd'gl kUturhar,e!er
araslnua Ayasofya kijtuphanesi gerek rnimarLsi gerekse
llndan bir miktar kirap vaHedilmijri,
le~riri]mijrir.
hannuma">LnLn da Qlllllndugu 150 bJar Jegerli kitar
de Lef',gJl1 k{)leksiynnu ';e geni~ kaJrrl5uyb llikkJ>:i ~ek-
;.
••. c
mektedir. Kiituphanen Ln vakt,yes, 11 ') 2.': 174()'da haw-
dan ger','eklqcirilmi1rir Kuruphane 1165 ii ,,') \ -1752
da hOZ1rlarm'jcl. Fabr kiillire camamlanmaJan 1754 ta-
lanmll ve a"Jilj mer3.Simi Je iki
}'lllfi<ia elm' l<;inJe parmakld..:iarLl ayrdmlj bir DoiiimJe
Ill. Musrafi DeH: ukmi.>Lnd3n o,lZd3lL kiraplafLol,
cihinclt (Wince, yerine gc<;en brcle1i Ill. Osman bu haY'f
kiiriiplDnesi (llmayao camL ve medrese!ece vakfeCmljiec-
kurulmujcur"
j~iflL [Jmam~~Hml~,
dL!. ~ey~ AbdiiHacif Efendt'nin Kaslmpap'Jaki Cami-L
J}'
sanra yapLimljHr.'
I. Mahmud sonmki unhlerde yapngl ek vaktt}'elerie
adlrll
J~l ~~ur~L Osman] koymu~(ur.
kiicuphanenin pecsand ,a)',sLm arrrlfmLjClr. Daha ooce
GalJl3.Saral"Ja ilk. olarctk 11. SlL;un Biyelld tauf,n-
1109.. 1755 'de al' Ian kiicupbJneni n bu carihce 50,1 eild
J"n kLlrula~ ve I"lidi JcvirltrJe birb', deb. 3iLLp-kapa-
Keni re (11 ~ 2' 1758-; ~ 59), ?td-, Abdul kerirn b. Ah-
:>irka<; kutuphanede bajlayan ·'kuciipr.anede bgrecim" D'J
kicabl vardl. Kicop me'Tudunun sonraki I'Jilarda pek "IT-
dciiphanede yag-un ve diizenli b,r jekilde devJm tcmi)'ir
nJn vc lfl. Ahmed 'in hukiimdarl:g, "rasmda yeniden ih-
mJdl~1
med'in hiib'de ~e,'hlilisbn .\Iuscoc-a hendi'rrin 'apm-
Ayasot>a'dan sonra, iscanhul'Ja aym yll ilinde iki
yu edden Galatasaray Mehe~inJe 116?,.' 1"51-,754 talL-
:inemli kucuphanenin kuruldugu goruluyor: Ajir HendL
g,jrLi;mek[edir.
dLgl medreseye (l178, i -6')), Erzurum Kaclsi 1>fehmed
m. \fusrafa devirlerirrJe sadrazamhk
ninde I. r.hhmud bir kiicuphane \'apCLfml~tlr. Bumda
Zihni Hendi'nin Ai.ljehi'de ~eyh Sinan Camii'rre
,~o evinde blt.unan Raglb ,\lenmed Pap'nltl yapmdlgl
(l18til 767-1 7(8), A:;asnfva'da Cuma Vaizi ibrahim
ve Auf Efendi kiiciiphaneleri. Defcerdar Allf Muscar"
bulunan bgrenc[jerin kicaba jidJetie ihciPi JuymalalL
mektep, kiiciiphane ve ladlrvan 1176 ~abanmJa (Mart
H~ndi'nin Eyiib'deki Cami-i Kebire f i 185.'1771), Meh-
HenJi'nin lstanbul'da Veia'da kurdugu kiiciiphanenin
sebebiyle kuruldugu irade edilen kiituilbane, I. Mah-
l' 6.,) cc.mamlanarak hi zmece a~t1 m'jtlr. 1176 Rebiiila-
';ejitli rarihlerde dUIenlenmi~ vakltyeleri vacdlr. Auf
mud'un "aHettigi kitaplar de d~ha onceki kirap bag'jla-
med Hendi'ntn Hasek, Sedran Clmii'ne i 1185.-17(1) ki-
hirinde (Ekim 1(62) di.izenier,en vakfiyesinde iki hif,z-l
raplaflnt vakrerriklen J;liri.lliiror.
Efendi'nin ogullan ve wrunlan caraflndan ek vakllye!er-
nnln birJejririlmes,nden meydana gelmijcir. I. I'I-lahmud
kiirlib pr,mcla, har,Z-l kiiriih yamakllgl, kucuphJnede
Ie zenginlejcitilen bu kiitiiphanede iiI hitlz-L kueub go-
istanbul'da kurdugu kiiciiphaneler dljlr.Ja Belgrad'da
"eee nevoeci gibi daha onceki kiiciipbanelerde gbriilmeyen bazl hususlar da yer almljIlC'"
,evlendirilmijci. Vakttyesinde lizerinde durulan husus-
(11)6,.'1743) ve Vidin sancagondo Fechu'l-islam'da da
:ardan bici, bu haflz-, kuriiblerin, b~ka bir ij yap maya
(1161:'1748) bicer kuruphane yapclrmllclf.
iscanbul'da kuru Ian biiyuk kiieuph~neler yanmda
mecbur kalmayacak bdar }'ecedi ucrec almalan, digeci
de kutuphanenin yamnda y a p t I a n -~
evlerde ocurma mecburiyeeinde 01-
ilim miiesseselerine yapllan kirap
bagljlan ve daha bnceki amda or-
malanydl. Kiiriiphanede diizenli
nekieri ~ok\a gbriilen kiiliik med-
bir eg;cim yapilacag,n, goseecer1
rese kuciiphanelecinin kurulmas, J.
:lerhangi bir bYle vakt,yede yer aJ-
Mahmud Devrinde de devam ede!.
r.
m. Osman
'e
11/. Osman'Jan sonra mhla ge~en III. Muscafa, asker; ve idar; sahacla giri1cigi bazl ,slahar harekerlerinin yamnda, ilim ve irfan sahipleClni h,maye ecmesiyle
de
canmlldt.
tlS 7. ' P73 cacihli vakfLyeslnden Laleli'de cam i-
.11amljClr. Fakac XV!!1. am Os-
Yine bu devirde ba]m
Mahmud
inin yan,nda yapClrdLgl
manll kiiciiphanelerinin en belir-
olmak ijzere, devlec erkam, ulem"
medreses;nde bi r kuriip-
gin ozellikleeinden obn "kuciipha-
ve diger smJthca m~nsub kimselec,
hane kurdugu anlajd-
rrede ibadet"e onem veriJdigi gb-
imparatorlugun bm bolgelerinde.
maklad". Ill. 1>[ustafa
riilmekted'r.
genellikle bgrerim kucumlannda
soraydakE
veya yabnlannda bir<;ok kiiriiphane kurmUjlard,!. ;,!ahf:zade Ah-
Ocagmda da bir kuruphone kurmUjIUr. Kuriip-
I. Mahmud Devci reisiilkiir-
rablanndan Mustafa Efendi'nin
P~a'nLn
p'nln
divan
efeodisi
Akoval, Osman ;iehdl
urdlg-l
camllO
ramrta
! 173/1759-1760
Aj" Efendi Kuwpn.n....
147/1 734), HlfZlZade Osman Fa-
11SSil774 rarihirri CajlmakcayS<l da, Ul. Musrafa'nLn ha-
Jir. \fustafa Efendi 1154/1741 ca-
kih Efendi'nin Amasya'da Burma
zine delcecind~ki bYlClar, kiiriiphanenin 1181/ 1767[768 y'llnda taaliyecre olJllgunll gosrermektedir," Bu
J.4 7n 734),
hane aldugu bilinmekIedirHekimoglu AI, Fa-
lmda Sarayoosna'do yap-
med
{l
(l185/1 771) birer kUciip-
Basrancdar
{I
\-fi rrare Camii i~inde
Hac Museafa'mn Edremid'deki medcesesinde (l !69/17561
,'e Seha Ali Etendi'n;n Kiisrendii'deki medresesinde
Efendi'nin ve Bosna san-
Kasramonu'daki medresesinde bir
Aof Ef.ndi K"rupfi,... ~
kutuphaneler de kurul.'TlUjrur. Mehmed Emin Aga b. el-
cag' beyi ishak BeY-<.1glu
isa Bey'in 862,'14)8 yl-
kiiriiphane bulundugu bi linmekterihli vakfiyesi ile de lscanbul'da
Lrb. Ridvaniye'de
Bu devirde Amdoiu ve Rllme!i'de yapmdan baZl
medreselerJe kuruphandere yer verildigi gibi, rr.Lista.kiJ
haneye aic vakt'ye ve Tapkap, Sacap'nda bulunan kacalog
ranhinde dive erci,~i kiir;jphanecle degedi kiraplann yanLnda aqiv mJlzemesi de bulunmakmydL Hao Numan Hend;, S",,,-,'ra ! 172/175817')9'da bir <;ejme ve kuruphane yapttrmljtLr. Arpa Emini Ali Aga b. Hiiseyin'in TLrnova'da cami, mekteb ve
kuracagl kiitiiphanenin kadrosunu cejkil etmijtir. Ancak
(:avuj Muscafa -Aga'nm Belgrad'da medresesi yamnda
kiirupharre kurulul1mdan ktsa b, r ,iire sonra bilemedigi-
kuruphane binasml yapncamadan bldug-unden, kiiciipha-
(! 149/1"36). Cihanzade el-Hac Mehmed Ag-a'nln A,ydm
miz bir sebepten lolay, fJall}'eclnl ra(ii t{mij ve
nenin kuruluju aglu A~ir Efendi taraflfidan gerlek!ejti-
GiizelhisaCl'nJa Ramazan P"'i" mahallt:sinJeki medtese-
r:\mi 1rir.
12·j?'·183l'de n. :-"fohmud'un emri,'le LJ.ldi 1I-Iedresesi.
ne r - - - " - - l .
de Nakjibeodi hanbhl civarrnda Ii '-ji: ili(fda yapm-
1. Mahmud istanbul'da ikinci kiicuphanesini Facih
slfide (1149/17361, ~~hld Osman Papnm );i~ kalesindeki camiinde ye Damod Mehmed Efendi' ni 0. Yenijehic Fe-
B~langl\­
nar'da (1168/ t7 55) kurduklal! kiiriiphaneltr Jaha once-
evrinde iki deta jeyhiilislam alar. Ve--...,,,-.--:----"
liyiiddin Herrdi 1t"5' i 7(1[ 'de 150 kicabml AnI' Efendi
ca 2000 civaflnda kitab, DIan bu kiiciiphanenin mevcu-
ki aslrda kurulan kii\i.ik mah.llli ki.iliiphanelerrn birer
devam,dlrlar,
drgl mescid ve kiiriiphane 'lin 1194/1 "SO rarihinde hamlarngl ek vakltyeyie yeni rahsisler yopmljClt. Omer
kiiriiphanesine vakrermijcir. 1182/1768-1769 rarihinde
Hendi'nin 1172':1758-17,)9'da Ak1ehic'de bir kiitiipha-
bu vak,fran rUcu ~tmil ve yen,den diizenledigi vakiiye-
ne kurdugunu, Abdurmhman P~a'nLn Diyarbaklr Ulu
1. l.!ahmud saltaoannLn son "dlannda yoprrrrnaya
b~lad,g, kiiJliyesinde biiyiik bir kuriiphane kurmoYI
planladlgmdan bu kuriiphaneye konulae3k baZL kitaplan
siyle Anf Hendi k(itiiphanesine verdig; kiraplarla sahip
Qimi'ine. Tosunzicie ;,fehmed b. Halil'in de T"nova'da
Cmii'nin klble dUVJCl bicijiginde kurmujcur.
Juoun,
ilavelec
ve
yaptlon
bagLjlar nerices'nde
1248/1832 ydmda ,)500'e [jl~clg' gOriilur." Siileymaniye Carnii'nde de, Facih'tekine benzer bLr diizenleme L
\fahmud ve sadrazam, Kose )'fu,r313 Bah'r Paja tarat,n-
olJu~u diger k'caplan, Beyalld Camii'nin sag mraf'na
Diti 1ik Ijjat';lK yaptifulgt kuruphJ.oesine vak(e~mj~tir,
lejmesinin yanmca bir de
kutiipha~esi
bulundugunu
117611762 tarihli vaktiyesinden ogrenmekteyiz. !-luStyin Aga b. Siileyman A,~a, Bursa'cia Kavakll mahallesin-
Osman Aga' nm yop",dlgl mhl ceseye ki caplan nl bagl11ad,g,nl, Miifrii Abdullah Hendi'ntn Erzirrcan'd3 Cuma
I
I
I
!
I
•
r
llLn Y:lOLr.Ja, dtyJec m:--ar·Lndar.. komTujLLnl1.0 \'(' diizerLlt'-
Ill. i\lusrafa'nm oliimii iizerine Zdkade 118'iOcak
."hmed ,"gl'om R"Jos'ra l,l2118.'1'93), Mehmed
Rd},d EftndL'~in Kaysw'de (12 I2,,'1 ,')7), Amalya mutesel:tmi HaC! ;"[ehmeJ ,".~a 0, Hac] Osman',o Antalya ,!J
(! 21 1,'1 C9"!, YUSU! liya Pap'n.lJl Keba,,'da (1 L12,) -~r­
[I. '\L:hrr,ud dij[1t'mindc L~ta[jbllrLL zivart'( eJc;] bir
l774 rarihinde rah[a
Ahmed DevrinJe
~Lkan
L Abduihamid, babas. Ill.
jundan bir sure soma vakltet(,S'
ball lslahde [ejebbuslerini
koleksiyo~u biraz zen!iinte~m'jcr.
b~lacdan
devom ertirmeye ~all~ml~ "e bu nususra sadarer mabmln, ijgaJ e(kn sadrazamiarlOa ram }'etk. vermi~rir. r. AbdLllhamid, hayJnnln elli ydlm sarayda bpall olarak ge~,rdikten
soma tahra
~lktlglnda,
Osman]' Devleti
i~in
~ok aglr ~arrJar ihri"a eden Ku,uk Kaynarca Andl~ma­
Sl'nl imzalamak zorunda bldl. Asker! ve idari sahadaki
hozukluklann bir an once diizelrilmesi gerekrigini diijiindiigiinden, k6kb icraara girijebilecek Seyyid ~ieh­
P~a,
Hald Hamid
~
50
es~rle,
HamlJi"t
!. ""bdulhamid'in ~llban I LY3iA[:usw5 l '7') ra,ihinde sadrazaml1ga clyi [l trrigL KJ.r~l VCLLf Jemekle mqhuc
olan Sihhdar Seyyid l'\'lenmed P9 "'n,n memlekeri olar.
Nevjehil'in Arapsun koyiindeKi mee'esesiude il780) ve
1197 )Oiuharremlnde (Arallk 1782) sadrazambga geririlen
Halii Hamid P9a'om da memlekeri Isparra'da vt de Burdur'da birer kii6,iphane kurdugll goriilliyOf,"
isranbul'da l. Abdiilhamid Devrinde kumlao birka,
p~
gibi liyakarli sadrazarnlafl ij-
kiitiiphaoe vard", Buolardan
1Iurad )orolia kiituphane,i
b~lOa
fl 89/177 5 de
gerirmeye ,al,~rl.
Mehmed
Bu devirde dana ~ok asker! sahada !Slahar harekerle-
~[urad
Damadzade
Efendi rara-
kucliphane
ku:mu~tltr.
1-9S,!, .\-{ehme(;
B~
Pd}~' nm
(l220':LHO)). Pazy,latoglu
Pr;zen 'deb
O~mLln
lfl, Se!im
clevlrde KU rulan \',cn,
IT'd: ~~l~l~r.lJ.JrJnJ[l
1\1' nca Hara~cwglu Cizyec!arzade Bahaaddio Ahmed
ge~zade Suleyman Be}
,,0'
re
vdallyla bpanan matbaanm
118 7 /1782 talihli vaktiyesiyle
gma rab, <;:an kasabasmdaki
medresesinde (1125.'1801),
HaC! Ahmed Efendi'r.in Kas-
~ori.ilur.
gt)[t
XIX . .lSI[ tXi~Ltfl:l­
"eY~ i~,nde 'ct
birje'lirltrdt
Degi~i~
kurular, kucllphlne say 151
~r([Jgl
ko\:ecde bile kU1Up'laneitr
kuru:mu~ru,
gibL :':'l.>,lba
\'~
!l .\!ahmud Devrinde [sr:lnbul'da kurulan
cekke K!J.riiphaoeleri
ha[ra
KLL[,'jD-
ll~ SICilYL almakr~i­
d,r. Ga,"ra ;'[e\'le\'ihanesinde Mehmed Said Halet Eieuvakflyesinin iislLlDu, Kolek·
..
",,~_./
So- \
mada Em!r HJZlr Camll a,- •
lusundaki
mearesesmde
n, kiw? \dK,t!:m-
Ji'nio kurdugu kli[uphant,
• '\::~'",".~
10
ber, Kadl ibrahim Efendi'nin
yoJ;.. lftt~tJgl
Amt'rikJIl st"yyJ.nm bej[rrt1.ilir.t'
hanel·~( arJSmd~
Efendi'nin Bursa medresesinde 11208:1-94 den once), Yeo
k~t~pbane;en
h [sc'lObui'daki her ciminin vaoLndJ
,ok :ekkede Di' U(uphane nrd,
Dev:inde branDul dlj,nJa kurubn mii;rakil kliriip'1anclerderrdir.
(l206/l791·[792), .\-iehmel
Emin Efend,'nin Biga sanea·
Aga'nm
\',mm"tl
Pap'ow Vjdin'cc H.l-
ku,iipha~eler
n,oJa (l221'18iJ6) yap[jrd!kJafl
fmdan <;:arpmba semrinde
yapnnlmljm," Tersane-i AmiSelirn
medr~sesi
dice Han,m'lO [zn1lf'dt ;..[ufrii C'ffi,i ve mtdresesi yak,.
ri ne aglflJk verilmekle bera-
Emiri
meydaua gelen bi,
DLZ" \'aKJ miitsSbt'si Ol;lO k;][uphand-tri de e(kt k:'rni~rir
dan vakfedilen kirapbflo saylSinm 1552 oldugu ar,l~ll­
makradlr, Lab ism~ij Efendi'n,~, kiirLiphanenin kurulu-
ar~llfmaJar
kay,dan dolal'l5ll'le bi!meheyiz.'.'
med
bmpl~n
say,sl belirrilme"jp, yer, bo~ b,rakilm'jtir." Daha ,oma
yapJla~ say,mlardan kiirliphaneye l. AbdLilhamiJ waflfi-
Sultan Clmii i,iode de )'77
ve 'iiak.f
mahallesindeki cami ve medresesinl rr yan'nda bir de kii[iiphane re'sis ertigini yapdan ball
:,_'~
Q--
siyowu r"lih, edebiyar ve
,....-
_
bdhassa tasavvurl eserier baklmmdan zengin oluju I'e
-
kiituphanenin i~leyiliyle ilgd, hususlann, klitiiphane-
:----r;\~:----:;j••5il";~~,iEi;§ IIIk-
~<'"
nin Kuruld ugu yeri n bir
,b-1
lekke olclugu g6zi:iulinde
bulunciurularak diizeninmesi dOia}"SLyla c!ikbti
~ekmekredir." Dabiliye :\~a-
yeniden faaliyere ge<;irjlmesi,
Uskudar'da kurdugu kiiriipha-
Llk riyiiziye mektebin.in a,d-
nesinde ogrerirnio 60 planda
masl ve bazl kiiluphane!erin
lUwldugu bil inmektedir. Es-
ramonu'cia Numa~iyye .\-led·
resesinde (121 ,/1802·18031
kurulmasl gibi kiiltur alanln-
rna Suhan'm ke[hiidasJ <;:elebi
kurduklan medrese
klilupha~
Wl Mehmed Said Penel'
~'!ehmed
nfsi ve Yegen. A,li P9 a'nm
Manasrlr'da Emir Bey Camii' nde (1205,'1790\ ?eyh .\-feh-
Pap'nm Csklidar C;i~ek·
da da
~alljmalar yaplldl.
Efendi, Sara,hane'de
Cevdet..:P:...:::;.~::;..""",....-,
t[gine gOte, I.
Diilgeroglu Cami-i jerifi yanmda bir kiiriiphane yapllra-
tahla ~l kll~la-n~"'l~'r""'-a<;-s-'e-n~e'
rak 697 eild kirap vakfermijrir,
soma, ecdadlntn izindeo giderek, adlfil
y~aracak
bir ca-
i~io
se-;ilen
mi ve imam yapmmak istemij fabr bu ij
flah,ekapl'da ~ok saY'da.cami buluodugundan i,inde ca-
XVIII. as fin iki 0 ci }'ammda tstan bul d 11 mda da
~i'de Se!imiyt Nak~lbendi
dergahlmJa kurdugu kiirup-
~Y32id
med EfenJi'nrn Nazdli'de Cami -i Acik'de (1211 . . 1797 \
l(lirupr.an-e!>i"nin
6rnegine rasdadlg!rnlZ zengio koleksiyoolu ve ge-
Ahmed Aga'om hmir'Je Hisar Camli'nde kurduklan ca-
oij saydabilecek bir personeJ bdrosuna sah,p miisraki!
mi k;,i[uphaoesi de QU dbnemde kuru Ian kiiriiphar,elerdir.'-~--~
birka~
karar vermijric Kiil-
119J.'Ekim 1775 rarihinde a([lmlj
saYI baklmmdan arrnklan, hem de iSlanbul'un yamnda
ve aynl yJilfi Zilkade aylfida bm biililmleri ramamlan-
imparamrlugun diger jehirlerir,e de yaYL1Jddan goriiliir,
Ii' eki medreses;nde bulunan kuruphaneyi yeni nbhr
mllrlc Medrese ve kuriiphanenin injaSl i,e ancak
Konfa'da 121 Oil7 95 y\lmda Yusuf Aga raraflOdan
1194/1780'de biririlebilmijtic Hamidiye kiituphanesi-
kurulan kiiriiphanenin 1209/1794 rar,hli vaktlyesinde
nin, diger padiFh kuriiphan.e!etine nazaran hem persone!
hem de kolleksiyon. l:~bmmdan oldukp fakir oldugu
AllfEfendi, Raglb P~a ve Hamidiye kiitliphan.e!eri vak·
yaparak ve persone! rayin ederek Juzenli bir ha1e getirmi~ ve aym medres~nin arsaslOJa da yeni bir klilupha~c
yap(]rmlStlC
liyenin remeli
~aban
in~fislfia
goriilmektedit, Klirtiphaneye sadece dorr hM'z-, kiirtib,
bir miicellid bir fercij ve bir de bevvib rayin edilmijtir,
Vakfiye haZErland,gmda kiiruphaneye konulacJk kirJp
fiyelerindeki jartlara benzer prrlar konulmu~rur, Aneak
vaktlyede personelin licrerinin aln ayda bil verilmesi hi-
[If,
n,
Selim, 'mnbul'da babasL HI. Mustah'mn wk-
Mabmud Devrinde
kU!(;-!J.lj Ismail $<till Efendi.
haoenin 1252.,1336 carihlj
vakft yesi nJen, koleksL YOrtu-
nun zeoginligi anl~dmakradlr.
[I.
;,lahmud, !'.ledine-i Miinevvere'de kendi aCI\':a
artllan bir medrese ve bu mt'dresenin yamnJa:..b air kll-
kiilliphaoelerio bu asnn sonlannJar. iribaren artlk hem
mi bulunmayan bit kuHiye
~<!h~1
Beyazid KutGphan-esl'nde. (Pierre -::Ie Gigord ,~:>:.lekslyonu.l
:l-,~eri
tslahatlafln yanlOJa
riipbne kurmu~w" ll, ;,lahmud'un Mekke-l .\-!Ukerceme'de de bLf kurliphane kurm~k i,mdi,Q, ,e koleksi,onun ce~ki!jne ~J.II~tlgl bilLnij'orsJ. cia SJ.~llglOda. bu ku-
tLiphaneyi kurduguna Jair bir beIge Ve\a kaYl! yohm
Daha soma Mekke'de AbJiilmec,d rarafmJan kurulan
kuriipnaoe, [/. MahmuJ'un bu rejebbiisuniin bir limnjdiiL
flz-I kiitiiblerin Konya halklOdan oimalan gi bi birka<;
ican sa a a a diizenlemeler yapllmlj, nezaretier kurulmUj ve 6ze!likle va~j[1an iIgilendireo hususlarda k6klu
degi~ik prt da vard,r.'" Yusuf Aga Cskiidar'da ~[ihrimah
degijikliklere gidiimijI;L Bu delhiklikler rabii oLarak
SJ}'Jml
II. .\fabmud DevrinJe kiiriiphanelerin komrolii \c
de ilgili
~Jll~malar YJ.pl(mL~
ve bu
~all~ma[Jr
•
~' 'I~
,J
•.
•
1242.' I326 rarihinde £Vbf-l Hiimayun :\'ezaretinin ku-
Em'ma[ dtineminde de vak,! kiiriipbaoe kllima ve
rulUluyla daha da vo,~unlajmllrJr. Bu devirde Bayelid
mevcu[ k;j[uphanderi kirap bJ,~L:larLrlJ ztngi~tlrme
CLmii'nin bitijiginde yap,lar. VeliyuJdin Hendi kutup-
[a,'bjetleri devam ermiSllr, Bn d6nemJe b-and"ki ornek·
',.mesine nakledilen Tajkiipruzlde ibrahim £fendi, H"ld
Iert" blkdlrak yeni kllrLLpn,trJe kurmJ.
\·t
bil intn ",,;CIl kiiriiphar.rIen aras,nda saydabi Ii r,
hrlr.bu; d'j,ndl da Tanzlm,tt'ran Sfmra kutiirhane-
b'iO U[Zmc..l n:-
ItT kUrlll~T',aya dcv;lm ecilmi~tlr. Ahmed Aga"nm Sivas,
Ebu
Gli riin 'de
nelerinin yilllenmi,vt koieks'vonl.mn,n [qkL~e biirgk
lii";91, Osmln Pap'n,n Trabwn'da Harnr,iye Medrrs,,-
bir karalog namlanm IltJr, 123511820 ytlwJa Damad lb-
degilikider doijdugu stidentmn
,i'nde
Tarar Abd uiIah
Vt
;;..--
ill
.-".---
kUi(':iJ.~'1 t Ki~i tJ}'e
1~GIl/ IS 14·1845
i,rannul'un terhmden
SOED
kurulan kuriiphJne.
Iwle de kuruphanenin, i~;nde verald'gl muesstSel'e
Beki r Hendl koleksi y'onla[l nw say Lm, yardlp m ,'"tab I
og Iu ;;emseddm,
.
•
.,
,. 1519.'l9U I:' Tanzinut'ran sonra J,wllbul'da kuru!dugu
njJejri~m,-, [i"J;vetlei gorii:me~te\'Se de va).;,f kLiriipha.
Hendi, fena6
...
','
Ki.irijphdnesL (1 ~-(;"5:'] S48-
rarih,nde kurdugu kiiriipnane,
Tahsin l\gJ'nm Urgupre il~:'2IlS55-IS561, Kamil Pa-
iUJrl bab mdan bag II! Lip s~e hafLz-l kti [ubleri n
sjy\s:r.J[~ artrl~l
\It'
kirib-i kLitiibun cit gi5revlendiritdL-
~l ~i'Sr:.iti.ir. U(rederd~ (joemli dtiti~l~li~Jer yuk(ur. ;'\[l-
CJk XVI. asnn ikin'(i p~~ gorultn buyuk entlasyondan IOnra uuerlerde onemli saydabdecek bi,
artJj
orrava ~,br, XVIJ. "snn sonl"nna do,gru zen;;i n va!.:Jf·
la~a ,,,hip buyuk' mcdrese kurLiphilnelerinin ve muslaki]
rablm P~a'oln ;;eh2iideb~,'ndaki medresesinde bul'Joan
VakJf kurUph"ne,e,inin bagIl bul,wJukJw vaklth-
kliruphanesinin, 12.\6 lefe[lode i,Kus,m 1821)) :'\uru 0,-
rm ,date>: 182(, ydmJa kuruhr. E\'bf Kezare(ine blra-
p',,,,,
maniye Klitliphanesi'nin saYlm1an yaplbrak veni kata-
ktlrnljt'r. KliriipllJnderin bu nenrerin konrroiii 21nna
hir'de (I n 1:'1854\ He" lsmaill\gl'nLn (anbll'da Ali
briiphan!lerinQrwp <;.1krr.J.>L kirlb·i klirii2.1an,nd;;
hamIanm'jrtf, 1242'1826-1827 y'dLr,da Bab~eb­
ramaffien girllle.si ise an(~k Tal1ilma('lE1 dam ydlanndJ.
Bey Caml['nde (!2S5: I %3: kurdugu kiirliphaneIer,
ranbul dljlnJa kuuIan kii[uphane1rrden bazJiandlr,
is-
persond y::nilerinintk!enmesiae ve XVllI.·XrX, all!·
Ill. Selim, II jl,fahmud ve I. A,bdUlhamid deVlrle·
Uskiip're, Kara Tava Ahmed Efend,'nm (1276/1859)
[Osunda ogrerimle goredi kimseIerin de ,er almdS,na
rinde ,adrazamllk, kap-
ve Hilieyin Hendi'oin 1270iI855're kllrdugu Bayram Pajl Kliruphanesi, jI,[us(lla Pa-
10g Idr
p,'da '/allde Sultan riirbeSI'ndeki kiraplann yeni bir b-
ger~tklejmiFi l.
:alogu haz"bnmlj, HaC! BejlI Aga kiituDhanesindeki
kiraplar, Ayasofya CamiIn,n yaolndaki Duylik [ur-
lar:-l derp!!k gorevlerin-
beye nakled iImljt il. [I.
de bulunan H iisrey
;'v[ahrnud, babas,l. AbdiiI-
fsranbLlI'da
bamid'in
:>iedioe'deki
medresesinde
kurdugu
~i.itiiphanenin
El;llli'-'d~,
p'mn l j kodra'da
P~a
(l:8 '" 18l':)!, Besir;') Agl'nln Nevje-
(I
1255/ 1859 ydlnda bir
(aqJ Camji'nde 1t2861 1869i,
kiiriiphane kurmujrur.
l\bdlilkerim Pa,p'DIn Mlnas(I) I ~.'l,~94),
Bu devirde ku-
mesl i~ifl ow faaliyerIerde
rulan kuri.iphaneler ara-
Bey'in
nuIlmmWjtul. 1246/1830
,.whli bir vesikadan anla-
smda Sahhat1ar leyhizade
ac!lyJa ram nan, :>iecIis-i
(1512/ I894), founehr Hendi'n,n tskup're (1513 11895),
:>Iaarif-i Umum'l'e RtisJi-
tmail
gi gore-vinde iken
~'efa(
(1255/1859) ve Hac l>bh·
eden (1264/ 184~) Esad
:nud Efndi'nin Cami-i Ke-
._ '
_ '.
lit ma<lem ~utOph'M Bay.«d Kump""ne'i, l884'« Baye"d
Kutlry-e~l'nden .;re:'I'Iikli. (Pi~rre- de Gjgord Koleicsiyonuj
civannda brap tekrar kiiruphanede IOpIanmlj, muhafaza
\in yen, doIaplarJ yerIejtinlmi?ir. Ill. :>Iustala'nw kur,,[ug1j iki kU(,,ipnanedefl birisi olao Bostancdar Ocagtn-
n,
MahmuJ'un emril'Ie saYlhrak
1247/1831 rarihinde LaleJi i\ledresesi kiituphanesioe taj
~
~'w"'~~""'~
kli[upna ne ram ir edii m I~,
'laga sola dagllan be~ r ilz
daki kiiriiphane
,', ._" .. ',
Vaklf
~,'
felii~i.tJ..J~~lt 1arrI~r
aramakradlfJar. Kurup-
ha_ne
Sabri
~na gore 1U lekiIck
or makcad,,; Kurupbane·
Haiep'It
XVIIl. yUrylkia ,A,txI.ulme<:\d
(Verko'nun gravur tlll:JgJ)
hane (1262ll 84:; -1846), tari b ve edebi ya[ knnulu ki rap-
::K
''
sa, bu am b,r byrda i'iam etmekte, pnl O,van'a gon-
!
I
Tanzimatmn sonn kuruIan vakif kliriiph,me!eri
dermektedirJer, Daha sonra bu arz vakf,n ba~], bulundu-
br bak,mmdan zengin bir kolehi )'ona sahiprir. Kuti,ip-
r',
I
hanenin 1300/1882 tatihinde basdan katalogllnda mev-
\
cuduoun 3943 oldugu gcirulmekredir
rin
miisrakil blnatar yantni!a medrese, camI ve (\'-:lkttlarm) ev-
gu muhasebeye giinderiiir, GerekE komrrAler yaplbnk,
v~
f;vkaf vazife defrerinden b1,.l gdrevin kim i n i..izeri rtee oldu-
;;ey'h Mehmed Murad'Jn <;:aqamba'da kurdugu Da·
( lerinde kuruimu1Iardrf Perso,:::b saYlSlnda ve
:>ie\neVl Ki.iruphanesi (1260/1844), «aliz Pap'nw
) da bnemJ[ degijiklikler olmJm'1r:r, Kli(iiphanenin ilie:;;-
hanenin
Medrese Lituphanesi 1.1286/1869-1870), Sulran Abdii,
Osman), ',ak,f brurhanelerinde gorevl; personei,
12-48/1833 taribinde say,mlan yapJlm'j, kawloglan
lOll/in annes I Perrevniyal Sultan'Jn Val ide Carni,'nde
diizenlenmijcir,
([288/1871), I!. Abdulhamid'in Ydd" Saray'l'nJa
M~dil1e
!l299/18Sl-1882) Vwhi PdOiazade Kemal PdOia'nm SuI-
kii(liphanelerinde
tanahmet (ivannda DOgiimlu Baba Tekkesinde kurulan
buluflan eserleri ciIrlemek i~i n birb~ mlicellid gonder-
biruphanesi 0.\03'1885-1886) Eyiib'te Hasao Hiisnli
Papmn II 5 [2,.'j 894-189:;) ve HaC! Mahmud Erenai'n;n
mi~
bu miicell,dler de muhrdif kliruphanelerden pek
;ok btabl yeniden Cllrlemi~ veya tamir etmijlerdir.
._':.:,.•, ..... !
I
nanlara an eder, VakIf naZlrIan bu am uygun buludar-
anbv!jlnln d~p~tlgm, Itade "decek bl[ hareker ~orulmel.
mlidiirtiniin miimcJa[1 lizerine
}i
~1-,y"1
torIugun d'ger brjlgeltrinde kurulmuj kiiriiphaneIerdendir.'"
delen!i J',lehmed !'egl'mn [,arpmba'Ja kurdugu Yrm
II. l>hhmud 1154/1838 tarihindt Harem-i ~erif
~
(~:;
~
Efendj'nin Yerebaran Sam)'1 pbnlnda kurdugu kutup-
Yenibp, ,\lel'1evihanesi 'nde ([ 267/1 S50- I 85 Ii, Kalkan-
Kiitliphanesinin
Hal~ KUrUpNr1e-s~
-.f
o.t y
uygun b,r aday se~er ve bunu vaktm nezaretinde bulu- '\ '"
ja'nln Dlvanyolu'ndakt medreses;nde bulunan kutupEfend,
de bojalan herhaflgi oir
vaLlie i~in vakfm murevelEsi, vakftn s"rdanna
LjinJe k(Jjtks?~;nIa:,nsay' ve ~onularmda Ja,~ne
Vel,yuddin
t21
baz, yaz.:l!!lalardan anla-
nin 12'17/IS31 ral;hirlde, :'{erlifon!u Kara. Mustafa Pave
;;~~-
ninde rakib .edilen
KalkandeIen'de
Pa~a'nH:
kuruculao
bir'de {U05 f I88'7) kurdugu kutuphaneler de impara-
lfimI1[J(,
L Mahmud'un Ayasofp'da kurduj;u kuriiphane-
m'do
perSQnel KJ.d-
vaktl\'~iflde
vazi------ her
. ' -- "--.....
HaC! Abbas'ln Katkandelen'de •
Eyub'de
egirjm-o<-~rtcim
\',l[ ,,\mljor.
277./1 860i,
diizenleo-
jddlgma gore medrese ve
da ktHliphanede yap daD
BelikrdOi Yah "a Efendi Dergah,'nda kurdugu kutuphane
~'"L;:' ~
'-.. '. ".-": '.;-
deviriere gore ~q;di yonlerden larklliJk!ar gostermekre-
,r- dir,
\,
~~
~LkJrt
L~irJ
Div}[l"a gonJeri-
tay[m~
clair ruus kayJj
YJ.LJ:lf~~~ gfuevIir.'in ~ii'n-~"J-e~b-~ .~;;;~-;;~ ray-in eJilJIFlnL
hr. Dlvandan
kJ.[JJ lizerine
bJJ~'bir'b~ri~ .;;,;;I;;---·-~---
Per\onel rayininde bu kadar ti[i, dav:an,lmasLnIn
Devrinde klitupbaoe, kiiliLl'e "cya i~inde
sebebi yap,lmas' muhtemeI 5uisrimaUece mam olmak[I!,
cami ve medresede mumki] bir i'ap'ya sahip
P~neIin ray,ninde oIdugu gibi J21in~f,-\,~kJf
olmadLF;Lndan ayu bic kadroya da Sahlp degildi, ~
muteveIiisinden ge:mekreciir. Miitevellinin am, vak,f
D~ri
~1.iZlnnJn
k~ruldugu
/
gu bdirrillp, gereginin vapJimasl
kiiruph,nderinde genellikle giinliik bir ak~e iJe u~
uygun gormesi ve Divin'dan -;-Lkan hlikum ilt
akle arasloda iierer alan Dir haf'Z-L kii[lipren oa\ka bir
resmi
~orevIi
gt'r~ekle~ir.
'.'okru,
'---'--
I'
Y:lzl~m;:darJJ.
':et"" denilen gOftvden ,dm2. iflt-mi
I
I
I
•
It ·
,
• .•- ~
Kiitiiphane personelinirr alacaklan uereti, v~k1fku­
-uculan vakfJj'elerinde belirrmekreydiler. ;\'l~­
jp"a_n~!~.".r~L~L!LQ..J.:l\.Wr.kuruian kUl.~hane­
crde p~M'3:' kiiriibiin alJlSl iicre~djger gCirev!ileint ;6;~ ;sbe7;-;-Jii{ii,ktiiL
XVll-XVlll. "-'\[ ~eJrese kliruphanelerinJe ise va-
I ,Lt gorevliie"
~raslndaki iierer fark! bir dereeere kadar
l.itlZ-l kiiriib !ehLne geli1me gliS(ermlj,e de onem!i sayl,Lbikcek a[![~lar,miimkd kiitiiphanelerin kurulu1undan
\ ,oma me\'Jana l(elmlSm, Devnn medrele kuwphanele!inde 1- --20 ak~~ ol~n' hif(z-~1icretln bli""kiiriip\aneierdetO-120 a '<;eye yiikseJmij(ir,
l
-
Kiitiiphao.e persondinin uererlerj miirevelliler raraLndan odenir, Eger mii,evelli
.1ktLn bulundugu jeh i,de omrnuvorsa bu Ijle kalmmakam-l ;4
~)
tiiphanelerele Farih Devrinden soma kilib-L kiitiibiin de
yer ald'gl, XVI. asnn ,onbrma clGgru ise ;,ai,z-] k('Lri'Lb-
1.-.
>
I
\..
KiiluphLlnelerin brJI'J~unda, vakreallen brap
tJp, "lam wrihl, [JSu\'vut k00ulu kj[Jplar Y:LrlLnCl,L Tii,k
clrvir Urlinlerinuen kHaplu cia b M
-r,!dill~i1k
mumkunJiJr.
Cur.i \'e Ine"idltrcle kuruiJn J..:;jrljphant!ein kOlek-
\2-
~lyonl~n
gL~mekteJlr. KlJruhi~
De\Ti kllrilphanderjr.Je buluOJQ
mCylL-lnJ. ~d~igl iSirt. kurm:uhrloJO k~mlikltrjni yaniLc-
,~e kiitiiphane bdrosu j,jnde bakl m ve ramirle sOrtVil v'
kirap ~Z:.Y[SJ _~t'ndLI..:\· yuzll ge~mez, 1. Seltm, KJ.nuni
mak:;:;.dLr. B.tZl cami ve rIlescid kli(;iphJnderi l"e ~;JkH',I.l-
personcle de ya verilmesine yol a'iP'~w,
SulrJn Stilevr.un
11. Sel1m devirleriyle XVI. asren son-
rend:! bulunan rr.edr,eseltrin oi\rrncLlerinjn kirap ihopel-
nn zenginlt"§mesj
hifLZ-l ~ii[ubkrin SJ-y'LSLDln Jr[m~Lna
ki raplardan olu~rugu~~;engj ~lej~~~,---;:k~J Ijkle
avnl
. .voldan-;;lilan~~b;~dL,-~ane koltksjyonlan-'
~.
'--- ~~,
':...~;
,~ 'Jl\~.
,~
m. vardlr,
--
Paran,n satin alma giiciiliin ve rJatlann degijmesi persolebn iicretlerinln arwnlmasml
;erektirdiginde, "ibrin vaktlye,tne kordugu jarrlarm degijmezigi kaidesi, vaklt1arm ~ogunda
),t ma:l'l arwnmma gidilmesini
XVII. Vlizj'JlJn iik yaflSlr.Ja brulan kiiriiphaneler-
isranourun terhinden SGnra kurulan k'Jruphanelerin
miiesseselerln' ozelijkleri
dli~iinulerek
se,iIJig' goriiliii:.
~!edre;e kliruphJnelerinde raltbenin ih~
,ruculannm yapwdlklan ~e­
ertlgi giiriilmekrecii r. ,'abr- ~iitiip-
pC! soz~nUn4uulundurL1larak yapllan
selere, ralebderin iigrmimi i\in
hanelerinde gorulen en bijylik ~jup
se<;jm, medre;elerde okurulan derslerle il-
a[(j~l, Koprulii KUriiphanesi'o.in ku-
gili kirapbrdarr olusan b,r koleksiyonu or-
lditiiphane kurmalanydl. isran-
f
bul'da ve istanbul d,~mda kuru-
t
rulmas'yla
(1089i16~8) ger,ek!e~ir.
KiitiiPbanenin
lannelan meydam gelmi~ kii\iik
koleksiyonlara sahip kuriiphane-
k~~unda
ta,;:;--;brmJmr Dini ilimlerle ilg;)i ki-
t~riiphane
kilap
koleksi)';nunun
mevcudu 1kl blnin iisriinde bul"n-
onemli blr biiliim(,nii rqkii ermesi, XlX,
rnakrayd1.
yiizy,l ba1lanrra kadar kurulan bii{iin
lll, A.hmed Devrinde, Lran-
medrese kuruphanelerinde gorulmekredir.
ler, Yard!. Bu rijr kii(iiphanelerin)
bul'da ve isranbul dtj,nda kurulan
Tekke kUluphanelerinin ko!eksi-
yar.mda, ulemi sm ,r,ndan kim- )
medre,e kiiruph~nelerir,e KClOulan ki-
yorrlannda rasavvuf eserler ramnda dini
se<erin oul kiiti~phande~ini, ba~ )
tap ,apSlflm, X.VIJ, am b",iarmda 01-
;]imlerle jlgi!i kirJplann biiylik bir ]'ekun
zen medrese, ca~l., tek"e glb1
miiesseselere vaktertlklen01, ba,.'
dLlgU gibi genei~iO~mda,
tutrugu goruWr. lsranbul dll'nda kuruJan kli~Uk tekke
huobul"da kurubr. bazl onemlt kliruphanele{de Ise
kutliphanelerirrde ise koleksiyonun hemen hemen hep5l-
zen de ki tap Ian nm ke oJ i owr-
:000-2000 arasmdJ Je[:ljrigi gorulmek(edir. XVll!, as-
ni rasan'ui; tserle' olujflLrmakradtt,
i
1
duklan evde munaraza eJilmes L- \
j
01 ve lhnya~ sa~lplennm bu klcaplardan yaranandwlmaslnl
,"";d A'; 17;. Mod""o",
~iJ.nnJ~n
baZllanncla, kiitliphaneye konularr kjraplann \'aktediLen
deb k;rap mevcudunun aynl ~ekilde devam
rasrlanan uygulama; medrese ku-
lan bi r~ok medresede clers kimp-
i 0.1 emII ve ahmn baz1 ran red-
kuruCU;JrJrllr1 v..~~tiJ...:lt'ri
nJ ~ilqJlayac3.k bir medrest' ~ijrltphJnesi hJ;indeJir.
sLnd:! 6nemli say,:"bilt-ctk bir iil';iiJe oimasa b,le bir art-
nl n (eskili konusunJa en \ok
~
vt
bf!r.a kaJar kuruhn I..:jr~iphJnelerde Dlliunan kirap say:-
VakLf hLr\i~e!erinin Koleksjyonian nkfedden
gerekli kiraplar bagl1layarak hir
Kiitiiphane personelinin ma:l'llannm ball yan red)irlerle arrrmlmaya ~arljJlmas, Evkaf Nezareri' nin kuru'Jjuna (1242/1826) kadar devam etm;jrir, Bundan SOnta
levier, personelin maajlanyla ilgil' hususlarla dana ya~mdan ilgilenebi Imijrir.
,-~ili air prn~, bir vaKI( kayjlnLn konuldu{w :;o£li;u.r.
,-,
.\!i;srakil kiiriiphane!trle bir!ikre Kiiriipbane kolek-
~lr,Ja kurubn medrese ve elmi kUtiiphaneler,ne korrulan
siYQnlanndaki me\'cur kiraplar konu hakJm'r.dan zen-
'
f
kiJ kU(liphap.derdekE koieksiyonlarda buiunw ki rap sa-
1Wsrakll bir binaJa veva
ve ibader,
i,'inI
"~I
, ogrerim
~
yaptmlmlj miiesseselerde bir kiirupbane kurmak i\on y,a_)
pllan kitap vakfJ. diizenlenen bir vakiiye de gen., ekle~­
mekreydi, Genellikle bagJ}lanan kltaplarm l,stes, vakh-
J
t~onabilir mallafln vakfedil'''esi Ihrilatl1 oldu"undan, (
kirap ve, 'Uriap ~ne vakiiye,le_rinin hepsinjn_son bOlumu.', )
n~\.c~cu bolum,ulbrap va:donm cm oldugunu >avu~a_n \
,~
rine deiii1ik konulu eserler ',oymaya ,a!L~rJklarJ ,~iiru!iir,
V"~,Lf kiitiiphanelerinin kOltk,SJ,',yonl",rm l rejkl,l eden
eserlerLn i1emen hernen hersJ Ya2mad,r, Basma ese"er an-
Ozelli":'e saraydaki kurupharrelcrcle rarkl: ko~ulardl
eserltr bulunmakraclr. ,_.
cak ilL i\hm,ed Devrinde marbaanLn a d~wdan sonr.t
XVI1~,
te halinde eklenmekre;.d i, l\ynca Islam hukukuna gore· )
;,;litUphane karaloglanna girmeye
b~lar
asnn so~a Jogm 0a21 KutUphanelerde basma
eser sapsmm elliye yaklajflg, goruliir."
',)
~
gtnle1me\e b~:ar. FarkiJ "mi1ardan oknyucma hira?
eden bu rur btliphantlerin kumculan nl rr kUrU rh2~ele-
YISL lO()I.l-~Il()iJ ClnnndadLL
bJrer-ik,~er
yenin i\inde veriimekre vey'" son k;sma musrakil bir lis- ..
lliemanon gow},en de konulmakwl'dl
nn ikinei yammcia ve XIX, as[Jn b",ian~da, Isranbul d:brap say<l' geneHiKle.,OO-600 c;varmda degi}ir, }.lusra-
15- -'
redikbi gortiltir,
Kuruluj Dewi kUriiphanelerLnin <;ogunun ki,ap lisrderi zam3.ntm Iza
ula~madlglnJJ.n.
(.r
maktadlL Dana loma ku,uian ve koleksi\'onlan hakLnca
bj],~i eciinebjidi[:im:z kUrUplunelerde~, !~, h,~
Y1SJ ue\'irlere ve kurubn Kurupha.nenin rurul1t' .sore de-
'-- /
Personelin iicrederini armracak ~ejirli yollar mevcU{ll, Bll konllda en yaygon uygulama; vaklf kurucusunun aiesinden gelen kimselerin vep diger hapr sahiplerinin yOUp'Lklan ek vaklt1arla vaklf personeline iliive iicret cayin e(meeriydi, Ek gorev de iicrederde bir amj sagJamaktaydL
'\,Takt~Jden kiWP.lann U',rnne vakLf kuruCllsu,nun
vakll mumn vurulLlr veya va,~lr kayJ, yazdlrJL \'ak.t
muhuf:ertnin iizer,intte genellLkle vaU'on is;'l1i bUI~nur,
,,' bazer. de bJr ayre. Dlr beVLr vtya vakred11tn ~Lrap!ar:a d-
ltrin sa}'ls,nda bjr arrma oldugu uoriiliir. I).~nia­
C;'\' ~,
4
,irlerle bu ihriy"\ giderilmeye
"J'j1Iml1t1r. Pauiphlann kurhklan vaklt1arda degjjiklik va-abilme ]'etkisi daha soma ,wra
:lkan sulcanlara blraktldlgmdan,
JU tiir vakJt1arda iiner aru11 kolyhkla saglanabilmi1rir,
~\
ya sah ip olmalanna gore degi~iklik gfisrermekredir. ~
rulu~ Devrinde bir hitLl-l kiiriibi'Ln gorevlcndirild,gi kii-
'nu;evelll gorevlendlflhrcil
-eder genell,kle arhk olarak ..
.JaZl lsnsnal durumlarda aft! ayla blr odenmekte\ d1
,)r-.
Kiiriiphane personelinm saY"" \,t),tli devirltrde
i~inde brulduklan miicssese!ere veya mijstakil bi, y'apl-
1: ":':Jv-'"
Oil kuruphanderin
kGleksLyonlarL bakbnda bdgi eJjrrmek miimkLin QlJma-
V,klf miiesseselerinin kurulu~unJa hamianan nktJye!er~e.
vakfedden maL mUlk ve
e.~ya
iJe birhktt. b.l-
g'l:anan kitaplan rr cia bir li,tesl veri ImekreyJi, Genell IkIe kirap adlanndan oiujan bu ILsteb,:e hazen yazar ad! ve
kirabLn eild sa}'!s, cia bdir(iliyordu,
Kurulu~
DeH; kii-
tuphar.e1erini!l :nusclki; ka!J.Je-..~.J:~r: bul unmadlg Ina gore,
DU Ij)tderi Osmanll ki.i.turhilr.t"lerindekj kc.(alogl.1rna
~
..
'.
•
-
e·
~-~
•
• •' i
.,all~malarmm
bir ba~lanblCl olarak kabul edebi!Lr,z, Bu
dLsine DevrLn su1ranl rarafmdJn, me-rhum Sultan M~h·
','lizden Osmanlllarda ilk karaiogun da kuruian Llk kli-
med Han'm, [amLinin etrallnJa yaPCl[dl,~J mtcireselerine
-liphane de birlik,e orra)'" ~,k"gtnl siivlemek miimkiin-
vakfeyiedigi braplafl grjriip. :LSd JefrerLyle ka'ltlCljt1ra.
IliL KurulUj diineminde ve istanbul'un iethinden sonea
rak etrai1JCa incelemesi, hulunmayan btapkr: oulup ye·
", jehirde ve Edirne'de kurubn lxw kutuphanelerin Iis-
rLfle koymaya
c ~ekjLnc1e haZlrlanml~ karalogJofl ou!ur1makUdlf. 1I.
ur2r~k
~Jlljmaslna
DU kJcalogu flJ21rlJ.Jlg!rtl. s[jylemekcedir. 1I-:i[lc [
savfada kitaplar L~;n rahsis edile~ i'erde braplann Msd
<in ball ku,uphanelerLn de :iste jeklLOde duzenlenmij
yerlqti'Lldij;Lni aobean (umlder oulunm"krad","
(Ii \.:_--:>hl.'l
DL~ir mlis[akd bralo~ cia KanunL d(inemi~Je
.Gunumuze ulapbden en eski musrakd karalogji
'\1\ eZld Devrme altm Bu.;... hazlr1ay ,mmTli~ ~-
968; 15611-1l£l. (J(Lhinde Semic,ive muderrisletinclen
H~J.jJD?5de i\-[I.b,mmed b, Hill[ tarafmdan h,mr-
)f
,utub". "Deirem'l·kuruo' dlle aclhodlrJIgl saral: kuclphaneSIne aIr blr btalog-
lanmll'10ara!ogun bajlndaki i\rJr~a siri), kimblo Osmanit cemiyrrindekL yerLnL, bu
~
ur.
-'
~----
3To
~
sayfaltk bu katalo-
kuruphaoeoin tarihini ve )'apl-
-
~alJ}malann,
jun oJ1lnda karaloglama ve
ian karaiogbma
'asnif kurailanndan bahseden
anlarmasl oakimlndan bnemli-
T::.!lirk~e mukacidime ve ka'alogun Sultan II. Bayezid'in
elir, Karalogun birinei bbllimunJe Fatih Sulran ;\-[enmed
:mr' uzerine
hazlrlan~nJ
:
rarar-mean
bu
kii tuphaneye
t
i
)
lim: beaiog-
nr~a>a
,Ibn kataloglan n haz tolanmaslOda ise. hiriz-,
yayglOl"-'ima~'a
it-Hi~i
h'11lar.
Det~ter
olamk adlandlfllan bu tlir
vc k.lubi de o:1emli Dlr rol oyllamakcJ.ydl.
~Iusuki:
~Ikl'i,na
n,nlr' SlSteml babmlfidan XVI-XVlI awlarda .1~Z< rlanan br,'log:~'dan rei< ~arkld,k ~o"ermezler
kutlirhaneier'n orr")'"
kaJ,,, klilL_]
ye, ~e'~ctse ve camderJe kU,"'bn kueUphaneier. okm'I-'C'J' ,'~
Anc,I;" kolek"yonlann ze£!.,b:'fite)me>J, Lealog h,llJrlay'den :1e konJ ~l,kiannl~ !eso"'nde ne Je slCal.m!'ilnda
ya u;lCl,a ~'()I-: L~un~ 'i,:~r[l~t' ~-OIU! L~. ~~:zmet e(~iklerm"':;t'n... J:J
kUtlipnanelerlO vakbrelermJe kuruphaneom a~Ik bllluna·
cagl gur. \'e saade;]e ilgill p,tlara ~ok az rasrlanlr. XVlr
oLr bidige
J.jrtn basl2rt ndan itlbaren L'Junc
',en, konu basllUarJ bulm~l'a zorlamls 'e bu ntz-
gi(!i:tbitmi~!;r
)
l --
XVllJ. as"n Lbn,' v'msmJa kurulan j.;:jtliphanele-
\
de
kueublerin ',ancnJa vak:f n,inn ve mliteveHLsi. evkat .'TIll·
ulan~1
l..-J •
v~kfiveiere tklL
lan r, yaninJa miistakil olamk hazlrlanmlj karalo,dar da
')~:,;"~tdluglar
dair i'eien hlikm-i huma:;una
lliyeztd Devrinde isranbul'da ve Istcm~lUl dljmdJ kuru·
.araloglafl bulunmaktadto"
XVlll. 'l5,r bai!JonJa,
,
reketlerine paralel
v~rmeve
brsl (lkma In·
----~~
ul~ra.k,
vaktJyelere de yav3§
van~
k(i·
,in katatuj! la;,nda konu bClj]' klanntn tesbicinJ:.3 ma-
,uphaneleLr. ~<;lk oldugll glinlerin ve Jaha soma da saade·.,
lanmaslOda ball farUl uygulamalar giirulUr, Katalogu
rLn glrI:1eye ~J:jladlgl gbrulUr. XVIlI, JSnn onalanna clug·
haZiflayan!ar bellI bLr siscemi koleksiyonlara uygulamak-
ru, kli~iJEhanele[Ln as,k oldugu glinrerL-';-'~b~art.
ra, koieksiyonlara gore konu bJ:jllklan ve bir tJ.Sqi f llire-
rna ~:ac \e bll ami JSrm sonuna Kadar de,'-am tder.....'
mi geli}rirmekredirlet.
~
._-----------
XVlIl.
"-5J[(h
>
V
kllrulao bazl kiitliphdnelerin vakii ye~nce
Kuruphanelerin kurulujlannda oldugll gibi, kone-
kutuphanelerin a'i'~'; bwWim;:s-~ken saatler uzerince
ral ve sa}'lmlarJ slmslnda ve kieaplann bi, biillimu veya
de dikkade duruldugu gorullir. Yer=r~~~~:.nlarma SL~te­
minLn buiunmamasl, kiiruphane kumcuiannl, kUeupb-
biiritnu Oajka bir yere rajlfidig,~da yeni clurumlaflnt ak;e{rLrecek y,'eni karaloglan hazlrlanmaktaydl.
j
!
nenin _~a saarJerinj gune~e gore ayarlamaya sev.k et-
,ildiren bir Arar'ia mukaddi-
vakfedilen 8-'9 babJO biblL-
n~
Arap'ia mukaddinenin sonunda by karalogun
yografik kiinyeleri, ikinei 00llimde "i:hibr-l kadlme" b~I,-
de genellikleJi{ap adlannm bazen de pzar adlJ[jrun ve-
·----;;·ilL asnn
JOSi! 502 ·150-''te hazlrlan-
gl alclOda, OU kiicuphaneye se-
ri ~~~L'bas a.. b
defrerL" di ye ad!andtrllan bu katalogiaeda, kieap adian-
kurulan klieuphanelercle ~alJjrna glin!eri b~ vera alt!
giinduL Klitliphaneler gUroqin dogU'illndan bLr saar son- ) •
jidi kimseJer rarafJOdan vakie-
~lln ~ltJnda
fa
:11:1 belLrcilmehedir,
.:-.---
r'
~
Kacalogun giri} bsml
\ r,celendiginde daha ziyade
I serlerin
smtfhodlfllmasl ve
Simien mn resbltl uzennJe.
e~lo~!~r~~~~~1;I~~dlill~gd~ul 7nek ~;d;;-" EI
numaralar olllllnm"ktaJ,f. Bll karaloglar
dilen kirapiar, iislincli biilamde
muheemelen kueuphaoede okuYllcunun k,tap se<;mesL ve
Lse
isreni len kitaoln oulunmasl i~in hamlandlkianndan bu
~ekLlde aJiandm Imq larc!Jr.
klituphaneye
bagl}ianan
mlisrakil kDleksiyonlar oulunmahad or. Arap~a ve Turk~'t p-
-
XI~hflnda bm kutuphaneler i.'i'~~,_i~Ln­
mijrir"
a~Ilma.kea ve
iki~CL
yam'yla XlX, JSrm 0"-'i lannd"
s,b~lar
yanmda
bdun~
vermeyi eel',ik eden·
lere de ra.sdanJ r. Osmanl, Devri Tlirk kueuphaneleri nde
KUttJphan-eS-l
bdlin~ Vttrr.t konuSllncla amp ~lkan bu deililik gbruj'
ler, islam kueuphaneierinde bu hususta yapdan farkb uv·
~
nektedlr Aneak ounlar, ge~e! kurallar yenne, kataiogll
euphanelerLn buyuk bir dikkade hawlanml'i bralogla[j
gulamalardan bynaklanmaktacbr. islam dininin ilmL
karaloglann en duzenlisiclir. Eserlenn bzellikleri en utak
mevcuccur, Ancak bu kmalogiJIJa tasnif ve konu b"lllgl
yarmaYl ve JOiaYlSlyb l)JLin~ kicap vermeyi (e~vLk el:mt-
,
awiayamn elJOclekl kolekSlyonu karalogbrken ka'1 11 ajn-
ayr;..n9!anm kadar kaydeddmijtir. ,,'
cesbir' bab mtnclan bir gel Ljme olmad,g-l gibi, d Lger ka-
si, kuc'jpr.ane kuruculartnm. :';Luplarmm odlin~ verilme·
X\U, asnn ;bop vansmdan irioa,en vakfiyelere ekIi ~asi, kLrap lisreierinin gel'jCigL, kirap adlarJnJn casnif-
c&logLtrda goriilen bazi kU5urlarm d:l (ki(~lplann konu-
sine Izin ytrmemeler: halLnde islim'ln bu
4
,urallar konulclugu gorill-
Hamldl~
~
! :.' gli~iukler i~j,n bUld~gu ~~zum
yolian ~'e koydugu kulllardlr. Bulunan 'i0Zllm yodannm pek de ta'mmkar 01-
XVllI. amn son'annJa ve XIX, asrm
lanJlrLlrnJ.SHlJJ.kL
k,ln~ll.dL:' gibi) devam
b~lannda
ge-
etrig-i gorulur.
~,"km '1
emri~e
karl I
\)Iacaklan enJijesi yle, VJUi yeler,ne bu konud"
S~ber).
IllgU sOJ'lenemez, Ancak bu tejebbiisiin, buglinku bilgi!e-
Ii bir ~ekdde veri:mesinin ,'anmda, [Jv,irlerinin de bu-
,mLze gbre, OsmanlJ ki.iruphanelerinde yaplian Llk ve son
ylikbi~- ritizlikle l'apdd'~1 giiruli!lor. Bu aynnnlJ tesoi-
ieneme olmasl, bll karalogun degerLni artnrl»'lkcadlr.;',
';k.. L.""" b~
Gunumuze tlla!jabilen dLger musrakil"karaTog iW
ti~-ieTecekte kitarlann degi'itirilmelerine mani olmak
da sahLp nlduklan kiraplan giisteren asrl katalog!ar. vakli
ka"Iolan 'lgrarnasl, hSl dav,,, maddelen n va:.;nyderde
L~,n allOmJ'i bie tedbir oldugu anlajdmakraJIr.
kuruculan raraf'ndan hJllrlatllmaktaydl. Genellikie OU
rer allT',as:m yoi
Vak,fklituphane!erimiz
L~in haZlrlan~:1
karaloglann
hersi konu karalogudur, Kii((lphanelerLn kurulclllk!mn-
-'otih Cunii kWliphanesine aLe olup yine II. Bayezid
XVI!, amda kurulan kiicuphanelerin vakflyelerine
ijle ilmiye silllflndan kimseler giirevlendiriimekteycli,
?evtinde (8861[-181-918/1)12) haZIfiamnlm'jftL Bu
eklenen karaloglarda, bnemli saydaoilecek bir de,~ili klLk
XVIll, asnnorralanna kadar kliriiphaneleede giirevkndL-
atalogda 2 sayfalJk bir girij oulllnmakradlr. IIIaaiesefbll
goriilmez, Ancak. koieksLyonlann zenginlqmeslyle konu
ri1~;g;nL 8brdli~umliz kitio-; kueublin bLe !torevL de ge-
:lCi},n birinci sayfaslfilO alrtan yandan fazlJ.S' kopmuj ve
bajllklannda da oLr mma goriiJdug;j poi, baZl btalog-
rektiginJe kli:liphanede bulunan kicaplafln katalogunu
aybolm u~rur.Kalan klSlmda, btalogll hawlayan, ke~-
larda al r konu b~bkLao da kullan dmaya ba.j lanJ r.
yJprnaktl. Kucuphaoeterin say] mL ve kanE roW net ices in-
j ,/
Kiitliphane kuruculanlras'nda, odun~ vermeye jid. '>
clerle ka,l'
rek Lnnoul'da ve grrekse istanbul dl}InJa kmulan kli-
,uruldugu ve bunun J~m bazl
7
batillOdan bir saat onee kapanmahaJlr.'
zlim1'i obn bu karalog V"k,f
' .. ,. h i ' .,
h 1
f.::utup ane en 1'i1O a21r anan
I
.~
kesin olaok ,'asakIa,-lCJ hukiim1er kovmamJ.lartna
OlIT/J~C.lr. ,-\~ncak
~[i.i5cakil
btl sure sonr~ bu yolla ~jrj~h~n. eJefL:-J
a~mlltJr.
kur,jphaneler;n orea\'a
, ,
~,ki~ma
kaJar ba·
~ok kiitUphar.e kurucusu vaki,yelerinde~efil~'e rehLn
s,s[eminl gerLrerek ve bybolmas' hal'nde 'azminini ~
koprak. cJu~<; ki rap verdebLlecegi oi oelirtf'!li'ilerd ir.
Odur.\ lermeve karl' >;lklj .,neak XVII, J.Slrda b"llam'j
V
'e
·.
J'
r
~.
'
l
..
.,« •
'
"c XVJl-XIX, aSlrlarJa kurnlan hitjphantlerJe bu uy-
haJJt', ki,rurhont!trde Dulunan ~~\" hokbnJa brlgi veril-
guiamol}'J. kesin bjr ~ekilde sun verilmeye ~al[~dmJ~tJL
mez. SJoct.-e Dan masrrl d~::~l~t ~eya re-
t()diin.; vermenin uyglJn gorukliigu d(jnemkrde, bazl vak-
kon~r: K;F,iJtlad~l bu
) tlydcre
~,]J.>I!
~
isJemin klmln tarafJnJJ.n .... e
a~lklanm'}tlr.> Vak,iyderin ,oguncla kila-
yap,lacag,
'Din rJku\'ucuda Kalrna sLire'si ttsbit tJ,lmtmi1tir Ball Hk-
! tiyeierJe ise lou sLirenin gtreginden iazla DlffiaffiJSI beiirti) lirken. bazJia~mda d, bir 'y, ii, 'y, altl ay
'.surclcr ra.yin cJilmi~([r.
\'t
b,r sent .sibi
Vak,1 ku(uFhanderi mliscakii mebn!am bvuluncJ-
{y'i K;lda[ kirJ.pbr cami, meurC5e "eya tekkeIt"[rn bif ko~t'-
(sine konulan Jolaplar I,inde muhai~za eddmekteyJiier.
Baz, camilercle kirapiarm bulunJugu k,slm JemirparmakhklarJa '~Hi!mi~ti. KliIliydmie kuru'a" baZt kiltilphanelerde ioe kitaplat i~in mu;takil bir oJa mh;is olunmuitu.
lSPriilli iIe b.:!§layan milstakil klitliphaneler, furkl,
mimari ~ekillerde, bazen tek, baz~n de okuma salonu ve blap JejJ'JSundan mevdana gelme ,iii: mekinh kucUphane
~
bi nalanna sahiptiJcr. Miisrakil klituphantlerin bazlJannw
v~ktiye!erinde
hitliphane bin"-,,)'l"- Elgili bilgiler
olJIJgI~
n[Jtnt'r~~me e~yasl
Btl dt([erkre gr:rt.
hJkklr\&.'.
bil,~i
-:-:.J.l:~ If;,illl~c'
Osman), vaktf kU(UphaneJerinin i<; Jekorasyonunda /.
ve do?enmesinde S;ldelik hakimdE, DllvariarJa sus u~uru
olarak genellikle ,inilerin klllbm!Jlg' gbruJuyor. Okuma
salonlannm zemini ise hastr, hab Vt killmle bpJanmakr.1
ve uzerrne de okuvuculann 11turacik];\t1 mtnclerJer. silreler
verltlririlmekreydE. Okuvucular i,in aytICa railit!er' remEn j
--
~~~
,;o.>:lu Umur
MC
&~.';<1
tom·.::n L.br;ano:-s
V:!.kfi!~;('r CD.
':'3; :'-1urat Y:jksd, "Ka,.--:;J
Iimu.r::J:l~
XXXI {1984),~. 1 f:..
20
l
B..m .. $'.""'/ JuIler! A. 1')6':20:1,
hm.ul 1:, bj:"'-.<..aJ.
O~manJI
V;l.Kit'
S
.:j-:o •• ~:-i:
he Emt:S'::nl': r,1
s. 9:·-] 2~'
Mi.;.i;,.'otn Cunom.
·V:J::t~~·dere Q,p:
E,k; T!.irk
:KLi(jph"I,~jt'r1l1ill '(i:01t'wn:-
X;il-2 (;'1(,2\
~
1__;
KfiprulLi Kutuphar.61, ~-okti~'e ~o:.-1
hr.:.::ul E. E;iin:iJ.l, "~hid Ali Pa-F'nln is,.a::buLla 1\:L1!.-fLl.~·J KLlriir·h;ln~je{ "t'"
;'\.[ilsaJel"e EJ! [en Kjup!an~, t D_ Ei:/;I}<1! L·!I.'i1!£'.1 r<;I ../;?lx.rn~Yf1"'·~ Der-r.iu:
hmail L Erunsal'Medie''::Ll O[C{lr...a.n LbrJ.ri~"_ E...JeM 1:'3 (A"b....a :')S5(
7:j.5_ "":S~
HajjI t....a\CJk. "The- Pol tCy of !l.ie'nrned II fGwJ..,.cis rhe G,:-ek Poru l.lrlor- (·f IsD,·{"l,~rt.~,,? i)..J.J ,o',lptT! :'2 i I. 1lj('d-l%'!:O. s_::. ;1.2_':..;
~, 7~)_ ~7
f~mn tht C:\n'-1u~( ::-0\ bl;1IID\\I: \ ;~~.\~:n
Tiir~ Kiil.!iph.-.~Iti(ill't' ~fl P,;ii:~.. l.
~
rwbd ,1I1d .he Byunline BU1\Jinp (If [he Cit\"
Kill;;' no IiJ),
(he InJeren.j"Jl\~ LibtlCY". T::rk Tlnh KJn.mu. i)~·l:"!TlI.l. lX;,2?--:- :FJ%\
,,-\"apJl1;m}cikit,
t31JfSa'J.. Vdcf~nfr' KJt;:q.br 'Pe VakJf Ka~,ltla[l", T:irk
D.~""I),JJJ .1.J'i1Flmt.AI,,!'l
MGJur::u.~u ,-\~J\:!,
Bel.'-!~,
is
i.
Bdgi, KiKUph.J.l1t
Ba~-k.-tl, "To,~hpl
,-\~m!nal<':n
1 '::~~dibllj I ').!j~:',
-:-~}~~"
SaraYI i\-hizes, Ki~;I~:J:.;Ia.r: . Gic...iS.u!a"/d~
i'} ': 1=)"6\~.
2,l::'
Tlirb K;t;':Jiwr.t!m T.r.II;/
Jr. KU"ll\u~r:n ·T,1.n1.im..:.r'a K.,C.ll
K::'tlirh;:t~!(:'ri, i~nkara 19·';;:.;':;, ,. 2~-~'7, ~ F;\In~;LI.
f..::'I(Urh;L
2<'
El1.Jn~1.i. K;;·~i1i~;-..mr{tT.:;
s;
jm;J.il E. Ertin<;J./, 'The: (Joloen ,-\.~e i',f Onl~---;;ln Llhr.\rv:.~ , .,.. d;;/"";;~t"'·<;:'
i'll-F.;
n~!C'L
r~oTI~d:
E
Erijn~1. "~yh
Vet'J:
"f'
V.d·.;IJ1.l1l
~'{;U:;":lndJ ';'(oni
llir
Bt"I.~t'''. {j~:;;"1
;t,-a[ ;1r1l1d!an ~15i (l99:), J.. -P..;':14
:i
;\[,
la~'}',b
(j,ikbd?,n ..\l.. ~X"~"'1.
1'}) ~. VJ.kfiyder 001 urn Li
Er-"..irtSal,
KjilJild){1~. ~.
£nin:>.:.~. r~mal[
.SLlI'''''''m~r:[: .. ~ KLin:'rh::H!~i_ )';"-Z"'/'-" .'J4li : /.. lf.
olr;~!';',i:;; EJim~
,'f
P"l;<·
'-:~';J;.
h:;tnClll[
~. 16-4(~
3>}4
E, "Ottoman l,bJ'lrlors
s_ U9.
In
~he
Rrlg:-, c.} Sl"ilt~n Sj;eymc:m l.
Ahm.et Jh~;ln Turek. "R.a,o:lb P:J{oJ K:':ruph;;n.e~1 VJ..~t::i"t·il', SA-i:),,;J f.iCoid:r:.r;
.--~r':':J!i"""~ D~1f,'
,
VJ.bf1J.rr~d ,W~iirJ;~.~u Af1ii,';, flO:
223-2~S
K."IJii'lha1!~ild.~,
Tl:-rhrl s...r:n·1 ;\'11"'1. E
':~2
GnCAJ1, "'KJ!;unJ Je\'r;nde KirJ.r ian;c[I. KiJ{,irh;Lnt'~t'ri ~J:" :"uh·
rTUr1i'.~ K;jeurh;].fll3i', r:irf "·'~'!r.p,l~v,,'t£,·~r, O~nl~~i tJi."/,'l1fJ 0: XV)f.. , I 1')(,:-<:(
Ti-...-: O::1.'mo111 Eor:piN 111 :ht x~i~1l .;f ~:;lr,/If'.J1l :ht '-~{':J:J'jlfidmJ. :ht;Jnbul I S>~1-\).
fJ,jm-.aJ.
;'(l:
_\fu.ig~.n
··n.;
'\~_'i~
[nin~l. i:Ji;i.p6..~T', ~ \I))-~(\-
12-i,i.
,":6[,:[ ~e E. ~:-;n ~:l:
':1" iSf:O·::J\~..~i).-:--~
8..qi-...J::•...,J.il;" ,\ru.'i.
~r ).[iJd
\k,S!.Hl C~l1t.'J:, "I ,';'!:-uil\~.l!Tl1'~';'~\·.,.~I'.,~--.
OT(I o.--..~;'.I
XXll·,:-9(;J·I.~, ; - ..',\1
,t
ii;lm,~I1~,~ KuUprnt"I".
.'
':C:;.penhJ.~e.n
19.:';""')
F...j.-i.....~,!
~:i",:·;:!'ix.t:~·d;~
! ... 111
;t~i.-r:~~'m.
;.; ~w 'fe·r.k J 33;" s. [";'2
L(I
[he OUlJmJD
L).-a[lt~",
,,_~ ~;- "·t')
E:iJ.n:;J.I. (s.. : uil E... Th.;- G~..1:r;!ut'~,( Eh~~2iJ
~~,..;.
III '.\~;J.nb,---i \-:;92:.. )~-(6
116·11S
-' ..·I.'d " :~'5:!
KIi!ll.=!("dJll5i. H.J:t'r E~~".JI, ,l:l: S ::.~: l.~. ::-:a-o
lsl.1.l.ll E.. £r JL.J..lJ "The
nunda, du.. ·adarda J.~f1al1 ni~ler i\'i Ilde lizeri tellzgar~tiJ kapaklarla kapanm,~ ,'aziyerre bulundugu da cll!lOmekteJir.
J72~135
s
no. 2(; t. s ')::.-)-.:i
ET\.f1S2:, K...·,:!,/..;-.~·'I~i,1".~, \':'--l-i.;;; "e i9'-ll))
E,,-t.l.b\l\h~ef1r ,mu MJ:~_[(.·n:!n(~ .:.;.fCalkx::ca.-.s u. ,;~t'
(,}.-:ar:Jan Llhr.:.n~. l-i-:Xi-l ;s3~'''. Li!7/ )9.:~ ((e-?,=:-:h:'.g.:n \ 08-9\ s_ \ -t -:
SaraI"I A.qi".i D, --:-o..~ L
KIC2pi:~~.
Ii! ,. ,<.: j
:~it~l.
nler.. bll.t'c_tr!::01 ~JJIi,m~dan i;z~:.t'n;'::1.~m.
de ul~ml?ttr. Kapaklan re! bies/ede ;irrli[u hu dil(aplarm
yanLSlra, baZl kUr;jphane!enle brop ratlorlmn okuma salo-
Erjr...5.i, ~lfj!'~'I'..fh.,.,~. 5~·5'"!; 1~Iro;,uJ E. lru:lui, "The Je"'c-brn-,tnt ofOt-
197~.
hr;:;.n:'ui 194." S
taza eel ilmekttycliler. Bu do:al'iarclatl oir k,sm, gCm LimliLe
:8
Pnwna
j, t~~f(Tj_
lS"ull E..£:tinsi "C;irjogUt:'i J:xl CUJ.I;I.<:ulrlJ!
riin 3'·:c::j
Gr/":;I.'''Ii. rJ.asJima.ilJi Duru·:)[,] TeLl_ lsrar:c.m C_,.~·-e-!SIr61 ~~JJ 6iJirnltr
Em[iri'I~;~ L')1))." }-.:::~. T..lC.2JmJ.t [)rlnmll kklf Uruph;:;;neLenyl.e 1:~jJi ve-
19
. \.r;;;nirk
~))-23-6
Osman/i vaklt kUtUphanelennJe kirapbr "kuma ,alonunJa vey,l ki tap deposuna ko~u Imtl~ dolo plarJa muha-
V:,;,Klt:ar (T(':)l"J
,'\[:1
XX1\:,9-:i- i.l '11.;,,1).
2-1Iim.n-u.:' .\(urt-r
F.r:'c_~d. ;':ff;;'t.o'V:~·/(~. ~
bjJinmekredir.
T:)pkapl S;)J'J.~·: A£1jvi D. .),n'l
Si.inr:.·i l..!:wrr, ,'I!~'?~I.iV.vJ . f,:u,~ii. Anbr:I '-)f,':" s,
:-f.as01.l1, Kale;;; S~i;~arq; V;;.b.ll,lfki D'!k.wrlVdII{J$t?'JIIa~·,'i1
~'.... : ~!,i"'/"", [~'kJf-1
l\i~Jktmlar, gjbi tFabr SJ.(JIl
l ~l
Tr,p~pl
r:"ii;,'·~
G{.ro:- Bud,:r K:Jri'lfJr..;"r:elo:-n I'e Kj·;.J.p
\L r~KlT'..l.I1. \\....;) ."\<--;':'.._ .ri./_",!,. KiiUii'&:llJo!J!
-;;L·J"·r .{., :·,ri,~.
allnJJg:
.\\~\n't V~;:-:J).Lr.J.
"
kU~~~m~.E:~
J7
I, b:01.l1bul 1966. ~
()r,-J_
gal. percle, kurliphanede ~,lhFLJl (j.l!ft"m.'iierin KIJJlanmabn
? WiUtk, ";\::-h:-.J &i-z.!;"1Jl1unJan [stdrobul'un Zaparu:"', ~·~~·j:etJ Ha:ll inclD~,.i
7h:'.
'.-'JkiJ:.e!cri Vr Ik .. )arl"o
;<
bulunmakcadlr
c ..... &ifi;JJ::'l VU. :....!I,nb.ra 1S4.3\~. )')9.
Ekn-m HJkh ;\y.... erdi, OSR'~"h ,\/imdrisin;''1 t£i.
.:i.~.~
:\t
[r-\ Pal.ll.o:' lJ1'~-an
O:-<-.;'ni BtIS;C', B,lgI.
'.1 L. r:.-k:-
KLirtlr-nolllt A~c~r3);,\;1.r.