Bipolar afektif bozukluk nedir? Bipolar afektif bozukluğu pek çok kişi

Bipolar afektif bozukluk nedir? Bipolar afektif bozukluğu pek çok kişi

Bipolar afektif bozukluk nedir?
Bipolar afektif bozukluğu pek çok kişi farklı şekillerde yaşar. Bazıları şiddetli mutsuzluk ve sadece hafif
taşkınlık atakları deneyimlerken, diğerleri son derece şiddetli manik ataklar ve çok hafif depresyon
deneyimlerler. Bazıları yılın farklı zamanlarında, değişen duygudurum dalgalanmaları yaşarlarken,
bazıları da aylarca tek bir duyguduruma saplanır kalırlar. Sesler duyma ya da gerçek olmayan inanışlar
gibi psikotik bulgular da sıklıkla görülür. Hastalık belirtileri, kişinin sosyal, ailesel iş ve okul hayatında
belirgin bozulmalara sebeb olur
*Mani belirtileri
Kendine güvende artış
kavgaya yatkınlık
Uyku ihtiyacının azalması
Enerji artışı
Aşırı para harcama
Yapabilecekleri ile ilgili gerçekdışı inanışlar
Libido (cinsel dürtü) artışı
Konuşma hızı ve içeriğinde normale göre artış
Hayalperest olma ve hiç olmadığı kadar iyi hissetme
Çok gülme (komik olmayan şeylere bile)
Bir düşünceden diğerine atlama
Odaklanma (konsantrasyon) güçlüğü
Düşünmeden hızlı kararlar verme
Çok fazla alkol tüketme ya da ilaç kötüye kullanma
*Depresyon Belirtileri
Üzgün, sıkıntılı ya da boşlukta hissetme
Neredeyse tüm etkinliklere karşı ilgi ve isteğin kaybolması
Baş etme güçlükleri
İyi düşünememek-unutkan olmak, düşüncenin yavaşlaması
Uykuya dalmakta güçlük ve erken uyanmak yada uyku artışı.
Tüm günü yatakta geçirmek
Belirgin kilo artışı ya da kaybı
Artmış ya da azalmış iştah
Enerji yoksunluğu
Çoğu zaman yorgun hissetme
Kişisel bakımını, temizliğini ihmal etmek
Günlük rutin işleri yapmakta yetersizlik
İntihar düşünceleri
Bipolar bozukluk hastaları bazen aynı anda hem manik hem de depresif belirtilerden yakınabilir. Bu,
‘karma dönem’ diye adlandırılır. Örneğin, çok hareketli ve sinirli hissediyor, çok konuşuyorken, aynı
zamanda üzgün ve umutsuz hissediyor olabilirsiniz. Manik, depresif yada karma ataklar dışında süresi
kişiden kişiye değişen kişinin hiçbir semptomunun olmadığı dönemler vardır.
Bipolar afektif bozukluk sebebi nedir?
Bipolar bozukluğun sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Bipolar afektif bozukluk psikiyatrik
hastalıklar içinde genetik geçiş ihtimali en yüksek olan hastalıktır.
İyileşebilmek mümkün mü?
Bipolar bozukluğu olan bir çok kişi uygun tedaviye başlamalarıyla birlikte durumlarının belirgin şekilde
gelişim gösterdiğini görürler.
Zamanla durumunuzu takip etmeyi, hastalığınızı tetikleyen unsurların farkına varmayı ve tedavinizi
size uygun şekilde uygulayabilmeyi öğrenebilirsiniz.
Ancak manik ve/veya depresif ataklar zaman zaman yineleyebilir. Bunun ne sıklıkta olacağı ve
yinelenmeler arasında ne kadar süre geçeceği bireyin kendisiyle, tedavinin ne kadar iyi işlediğiyle ve
diğer bir hastalığınızın olup olmadığı gibi başka konularla ilişkilidir.
Tedavi edilmeden bırakıldığında bipolar bozukluk zamanla daha da kötüye gitme eğilimindedir. Bu
nedenle tanının erken konması ve uygun tedaviye başlanması çok önemlidir.
Atakları azaltmak için nelere dikkat etmek gerekir?
*Uyku düzeninizi koruyun – düzensiz uyku duygudurum belirtilerini tetikleyebilir,
*Fazla alkol veya kafein tüketiminden ya da uyuşturucu maddeleri kullanmaktan kaçının – bunlar
duygudurum dalgalanmalarını tetikleyebilir
*Stresli durumlardan kaçının ya da stresle nasıl daha iyi başa çıkacağınızı öğrenin – gevşeme ve
rahatlamaya vakit ayırın,
*Reçetesiz satılan bâzı nezle, allerji ve ağrı ilâçlarını kullanma konusunda dikkatli olun. Bu
maddelerin küçük miktarları bile uyku, duygudurum veya ilâçlarınızı olumsuz etkileyebilir.
*Aile ve hastanın Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde (TRSM ) eğitimlere, rehabilitasyon faaliyetlerine
katılması, tedavi şansını artırır. Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde profesyonel ekip tarafından
Bolu ilinde yaşayan şizofreni ve benzeri psikoz tanısı alan hastaların ve Bipolar Afektif Bozukluk
Tanısı alan hastaların tedavileri düzenli takip edilmekte, bireye özgü bakım planları ile tıbbi,
psikolojik barınma, ekonomik ve işe yönelik ihtiyaçları tesbit edilerek rehabilitasyon planları
yapılmakta, ayrıca kurumlar arası işbirliği ile TRSM veya gezici ekipler tarafından yerinde ev
ziyaretleri yapılarak psikososyal müdahelelerle kişiye destek olunmakta, yeniden topluma
kazandırılmaktadır.
Bipolar afektif bozukluk da hangi ilaçlar kullanılır
Bipolar afektif bozukluk aşamalarla seyreden ve farklı kişileri farklı şekillerde etkileyen değişken bir
hastalık olduğundan, tedavide kullanılan pek çok ilaç vardır.
Bipolar bozukluğun ilaç tedavisi; stabilizasyon ve yeni atakları önlemek için kullanılanlar, manik ya da
karma atakların tedavisinde kullanılanlar ve depresyon atağının tedavisinde kullanılanlar olmak üzere
üç ana kategoriye ayrılabilir.
Manik, karma ya da depresif atağın tedavisinde kullanılan ilaç dozları stabilizasyonda kullanılan ilaç
dozlarından yüksektir. Yani, eğer akut atak tedavisi sırasındaki yan etkilerden yakınıyorsanız, bu yan
etkiler durumunuz stabilleştiğinde ve ilaç dozlarınız azaltıldığında yok olabilir.
Kullanılacak ilacın tipi belirtilerinizin şiddetine, hangi tip bipolar bozukluğunuz olduğuna ve daha önce
hangi ilacın tedavinizde faydalı olduğuna bağlıdır.
Bipolar afektif bozukluk tedavisinde duygudurum düzenleyisi ilaçlar Hem mani, hipomani, depresyon
ve karma dönemlerde, hem de uzun süreli koruyucu tedavide kullanılırlar.
Manik atak döneminde psikoz tedavisinde kullanılan antipsikotik adı verilen ilaçlar kullanılır.
Antipsikotikler ayrıca bazı hastalarda duygudurum düzenleyisi olarakta kullanılabilir.
Depresif atakların tedavisi sırasında kısa süreli düşük doz antidepresanların duygudurum
düzenleyicilerle birlikte kullanılması gerekebilir. Antidepresanların bipolar afektif bozukluk
tedavisinde tek başına kullanılması manik epizodu başlatabilme riskinden dolayı önerilmez.
Mani / hipomanik dönemde tedavi : Antipsikotikler ve/veya benzodiyazepinler ve/veya lityum ve
veya diğer duygudurum dengeleyicileri (çoğunlukla birden fazla ilâç gerekmektedir).
Depresyon döneminde tedavi : Antidepresanlar -çoğunlukla lityum veya diğer duygudurum
dengeleyicilerle birlikte- eğer gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma varsa antipsikotikler eklenir
(çoğunlukla birden fazla ilâç gerekmektedir).
İdâme tedavisi :Yalnızca lityum / Lityum + antipsikotik / Lityum + duygudurum dengeleyicileri
/Yalnız duygudurum dengeleyicileri
ilaç tedavisinin amacı nedir?
Bipolar afektif bozukluk tedavisinde kullanılan duygudurumu düzenleyici ilaçlar, duygudurumu ve
düşünmeyi düzenleyen beyin yolaklarındaki sorunları düzelterek etki eder.
Duygu Durum Düzenleyici İlaçlar
etken madde
ticari isim
lityum karbonat
lithuril...
sodyum
valproat
karbamazepin
depakin,convulex...
tegratol..
-Bu ilaçları kullanırken kan düzeyi takibi önemlidir.
-depakin,convulex ve lîthurîl, tegratol isimli ilaçların akşam/gece dozlarını aldıktan yaklaşık 12
saat sonra tahlil yaptırınız. Çünkü sabah ilacını içtikten sonra yapılan yada 12 saatten daha uzun süre
sonra bakılan tahlil değerleri yanıltıcı olabilir. Kullanmanız gerekenden daha az yada fazla ilaç
almanıza sebeb olabilir.
-Tahlilin ardından sabah ilacınızı alınız.
-depakin,convulex ve lîthurîl, tegratol isimli ilaçların etkilerinin başlama süresi 1-3 hafta arasında
değişir.
-Bu ilaçların dozu kademeli olarak arttırılır. îstenilen tedavi edici etkiye ulaşmak zaman alır. İlacın
birden bire kesilmesi halinde tekrar tedavi edici doza çıkmak zaman alır. Bu nedenle İlaçları ara
vermeden kullanmak çok önemlidir.
Antipsikotikler
ETKEN MADDE
TİCARİ İSİM
SÜLPİRİD
MERESA,ZEPRİD,SÜLPİR,DOGMATİL...
AMİSÜLPRİD
SOLIAN,PAXİPRİD...
OLANZAPİN
OLLAFAX.OFERTA, OZAPRİN, OLAXiNN , ZYPREXA, ZYZAPİN,ZYPREXA VELOTAB,
REXAPiN, ELYNZA,ZOLAPİNE,OLAFER,OLFREX,APZET,ZOPHIX, ZEPROLA...
RİSPERİDON
RISPERDAL, RİCUS, RİLEPTİD, RİXOL, RİXPER,PERİLİFE,
RESTELA,RİPESİL,RİPLİDON,NEORİS...
KETİYAPIN
SEROQUEL,CEDRİNA,GYREX,KETİLEPT,KETYA,QUET,SEREX,SEQUA,QUELEPT,
SEROQUELXR...
HALOPERİDOL
ARİPİPRAZOL
NORODOL,LEPTOL,SEDAPERİDOL...
ABILIFY,ABIZOL,IGNİS,ZOLERİP...
Kullandığım ilaçların olumsuz etkileri var mı ?
- Baş dönmesi, baş ağrısı, kilo artışı ,ishal, bulantı, saç dökülmesi, ellerde titreme, çok su içme ve sık
tuvalete çıkma gibi yan etkiler görülebilir.
-İştahta azalma, bulantı, ishal yada kabızlık, ağız kuruluğu, uykusuzluk yada uykuda artma, baş ağrısı,
terleme,cinsel istekte azalma, sertleşmede azalma, boşalmada geçikme, cinsel istekte azalma gibi
cinsel sorunlara yol açabilir.
-Yan etkiler olsa bile birkaç günde alışılabilir yan etkilerdir. Zamanla kabolur
-Tok alınması yan etki oluşmasını önleyebilir.
İlaçlar bağımlılık yapar mı ?
-Bağımlılık yapmazlar.
Ne kadar sürede iyileşirim?
İlaçların etkisi çıkmaya başladıkça ve kendinizi daha iyi hissettikçe, aklınız çelinebilir ve doz atlamayı
düşünebilirsiniz. Ancak ilaçlarınızı almayı bırakırsanız muhtemelen belirtileriniz yeniden başlar. Ayrıca,
bazı durumlarda ilaç tedavisini aniden kesmek uykusuzluk ve sersemlik gibi belirtilere neden olabilir.
Bu nedenle doktorunuz tarafından önerilmedikçe ilaç tedavinizi asla kesmeyin.
ilaçları ne kadar süre kullanmam gerekiyor ?
- Hastalığın tekrarını önlemek için ilaca süresiz devam etmek gerekir.
İlaçlarla ilgili ek bilgiler
- Kullandığınız başka ilaçlar varsa mutlaka hekimlerinize bildiriniz.
-Şikayetlerinizin artması halinde mutlaka hekiminize ve eczacınıza danışınız
-İlaçlarınızı başkasına vermeyiniz ve başkalarından ilaç almayınız.
-Son kullanma tarihi geçen ilaçları kullanmayınız.
-İlaçlarınızı çocuklardan uzak tutunuz.
-İlaçlarınızı kola gibi gazlı içeceklerle, alkollü içeceklerle ve greyfurt suyu ile birlikte almayınız.
-Doğal oldukları için zararlı olmadıkları düşünülen bitkisel kökenli preparatları, çayları kullanmanız
halinde istenmeyen sonuçlar oluşabilir veya mevcut tedavilerinizin seyrini olumsuzyönde etkileyebilir;
dolayısıyla bu tür ürünleri hekiminize ve eczacınıza danışmadan kullanmayınız.
- İlaçlarınızı ambalajında belirtilen saklama koşullarına uygun saklayınız.
-İyileştiğinizi düşünerek hekiminizin kontrolü olmaksızın ilaçlarınıza ara vermeyiniz ya da
bırakmayınız ve kontrollerinize düzenli gidiniz.