Gelir dağılımı ve yoksulluk

$NATEJiRARASIIR ALARDERG|S|
-
.!',':\
A*e*"d*'
'
L
.: -.k;i**- ,_
J-**
YlL:2006
lO YTL
Y.d.Oot D..
b'du|' Gldr tlrrutAl(
dNGdRr.i
DERGisi
STRATEJiK
\ r l :3 S aJr,8
2006
INSIGHT
,OURNALOFSTRATEGIC
Tcar:3 Nu berrll
2006
sahibi/ Publisher
TAS.\MAdrna
Ba$kan
Siilcyman
$D\S0Y
iqiNDEKiLER
2. l. t luslarafasl
TiirkAlrikr ko gftrsi
llls l,ll BarrftarrSiiletna, fb,,so}
!c }enil]konomi
l'olitil
4. SoIu['fm lorin\'0t{r'sizlili
?llsllt GD.,Ud.ililra Sardrtl,
'I0. TiifkilcIikono isi:(lixrel{;tifiiniim
PIot. Dr. llas.tn Silluk
Editdrve YazrigleriMd. / lditor in Chief
So rnu!e fiifki\c
AtillaSdl]l)1Kl,l 19. Carilq*lann Siilljiirijk'bilirliFi
Gn.['ld.H.Dz.P.Kur.Kd.Alb.
(;eli$nrel()'
Ilk0 omisindcki
/ TASAM
PubUcations
Director
TASAM
Yayrnlafi
Direkdru
ihsan10Y
/ D€PutYEditor
EditorYardrmcrsr
IlasrelDiKiCiBILCIN
YaylnKurulu/ EditorialBoard
Prof.Dr.Hasret{IONIAK
Mehmel
ZCLK\
Prol.Df.
Prof.Dr.IerruhFlRlt.RK
Prof.Dr.YasilisFOtISKAS
Ilol.llr. BiilentCOK.\Y
Prof.Df.IlasanSFll,qUK
DoQ.Dr.
BiilcntARAS
Do(.Dr.r\lilia AKKOYUNLL
Doq.Dr.AhnelIdV.\S
Df KenanDICCI
Yrd.DoQ.
Dr.AbdullahOZKAN
dIoI ERDOOAN
Yrd.Do9.lh. HnginSELQUX
Prol. Dr. Nluham']aL llkdll
34. \\'rupa'rlai$sizlik\r Enlokl'ilasala llr lt or ansl
Pmf. Dr. Muslala ;l.rla( rc,lrr"- ciir. CtikhanGii ii
rc \oksullulSoruru
4T. liirkir-edr (lelifDagrlrmr
lrd- Dtt(- Dr. Mahmut Bllen
frd. Doe.DL ibrahhn Giiran ltmu{,tA
Sorunsahnda
64. Tiirki!(rdc (alhn anrnSiir(iiiriilcbilifliEi
'lckn0l0ji
r( K0Bilef
lrt. Giir. orgiir Sarr
Tii i)c'ninlafrnl
68. I)iinla licafetOrgiitii!c,Ul tkilcrnilrdc
Politikalafl
Prol. Dt. llldan Serln rc Prof. Itr. Erllah .lnl|an
78. 'l'iift SavunlnaDxdiisIri]cri
HakemliDergi
I'roI. Dr. Iiik. Miih. E. General Oktlt! llnldA
YdnetimMerkezi
IlalrcrlarCd.No.10031080t'atihlSTANBLL
82.LrtiI AmrriLai.lkeleriile ili$kilemiz
Tcl :0 21263561 sl
D,dltlarl Bakanhg fi t StJaEl ll|\ekiler Genel llijdiirij
0 212532tiO66
l'ax:0 2125325882
Biir ii AaICt salahattl n \lpar
ww\l.tasam.org
web Sayfasr:
w\lw.mcad.0lg.r
E-Posta:
[email protected]
AboneUcreti
lilhk 35 YTL
Abonelletiqimve Reklam
[email protected]
E-Posta:
0 2 1 25326066
0 2 !2 63561 5l
Grafik Tasanm
CrEalica i thnel TECI(
Renk Aynml
(02126312i 6.1Pb\.)
CraPHiCa
Basl(l
Bilc9imll'lalllaasl (021232,1.,1.1,13)
0nlincAhgvcriq
iqin
It$N.selaus.com
Diirlada'l'ilrki-!dninLatir Arrcrila Aqrlr r
85. Krifeselle$en
Dry Tiutnl Mijsle|art Tunaer Xatalar
94. Qinin IeDi KiiresdEkononi Politigirdc0]u cak Sckliirii den
\ iilseli$i
Ilavacll*vc LzuyaSrqralan
DoQ.Dr. Itcsut Ha*h (hfln ve (an Kuogu
109. I\lF: Uluslararasrllkonomi-lbliliEinKuNmsalr\ktijriinil
KrilikBir BakrS
Do(. Dr- fusut Bat'?[tl,.an
SiirecindeNlcdya!c Siyascl.:tr'lc(jlaCiicij"mii,
121. Kiireselle$rne
''(liiciinNrdyasr"ml?
Dt. .lbdullah Ozkan
tunanistan
127. EzcliRakipIibcdil)osliki [.lke:'liifkiye
Dr. trI rat <)elin
)'r s /( I 1 @!EEE
Da$rltmtve
Gelir
lTurkiye'de
I YoksullukSorunu
Y r d . t ) o ( . l) r . Nla h m u t B I LIN *
Y r d . Do q .Dr . ib r a h im G u r ln \ L iM [ J S AK"*
Ozet
rnrkiye dn, k.ndi kalegorisindeki ulkelerl€ kar$rla$trrlldrgrnda,uzun zanandan bcLi gelir daintmr problemi ilc
ynz ynz( kaldlgr gonilhekledir. Turkiye d€ki gelir dagrlm sorunu biLka( sckilde kendini goslcrmektedir. Bunlar:
tarm ve emek aleyhin€ g€liser fonkiyoncl gclir dagl}mr sorunu ile 0,45let dii:eyindeki gini etrdeks degtdylc AB
orlalarnasrndan oldukca ruak kiriscl grlir erilsizliEi problcmleridir. Bu sorun. gelirin cografi dagrhnr dikkatc aLnarak analiz edildisiDd€ daha da dcnnlik kazanmal(ad'r. Ollc ki hu sorun. oz€llikle g€linn cografi dag rmmdaki €lic
sizlik ned€niyle yoksulluk sorunu olarak ortaya Eknakladrr. Gelir dagrlunr ve yoksulluyu azaltrnak i(in devler ba'
zr yanh! politihlar uygularnrsvc bu politikalar da solunu daha da d€rinl€$tirmiitir. Tnrl.iye ekonomisindc eldc cdikn bircok basanya ragmcn bu sorun halen onemini korunaktadrr. DolaFsryla bu sonnu azalrmaya ydnelik karkG
lar oldukea orernlidir. Bu katkrlardan en dn€mlileri, ftamunun kaynak tahsis nekanizmalannrn daha elkin kullanrl
masr ve betcri sernayc diizeyiniD ynks€ltilnesidir.
Abstract
Incomc I)istribulion and PovcrtyProblcm in Turkcy
rurkey. comparcd tr'ith the .ouDtri€s in t[e samc catcgory, is face with incomc dislrjbulion problem for a long
timr. Thc inconr€ distribrtnD problrm in lirrkcy displays ilself in a lev ways. These are the tunctional income disrrihuiioD problem which has drveloped al thc expcnse of agriculture and labotrr. and the persoDal ilconc ineqMliry nrohl€m wldch is at the l{cl of 0.45 gini coellicienr, quile heyond the EU a!€rag€. this probl.m gcts dcep€r
{hen ir is analyz€d considcring rhe geographicaldisrriburion of iDcomeThus. this regional irequality in nrcoDc distdbution in lurkry cmergcs as a povciy Droblern. The state has implemcnled somc srong poli(ies in ordcr to mitigatc uncqual income distribution and po!€rty. and th.se poliri.s stn€d to dc€pcn rhe prcblcm. This problen is
srill imporranl dcspire several a.hi€vements ir thr'Iurkish c(onomy. Tbcrefore. rhc conlribulions lo lhe mnigation
ot this problen are quite important. The mosl important among thcse contributions are higher €ffi.ien.y in prblic
nsource allocarion and increasing thr human capital lcvcl.
l. GrRrS
'l'iirkiyc
dii
clonornisilin
s0fi)rllaflndi, orllaslonLrn
fiiriilnosi. yiiksckdiizc!(l(ki ek.l omlk biiliirixxrir hafa
nlakfotiisl,efgelc
frlnrasl.
kamrlatlk]aflnrnrzallrlmasl,
rrlurnlu
fir i!il(:$tifiln0si.
b0klcnlilrrirr
]ilnde geli$nxi
giislemresi
gibibirqok
halcnckonofii
bafa nrnr"anrnda
de hirkacijncnli sorul \'arlrarlrsii liir ckledir.BInla
yiikscki$siTlik
diizcyi,siirdiirii
nn ha;rndahi( fiiDhosiz
k'nlczdrf r(rl vc gl lir dr!rlrmrdirkjrdalelsirlik
telmek
l'1lI ll,rllJ l.. rr'rL".rrrrrJ' .rl r tiii,irn:ir,liiirr..i r'
p;rfak,bif f(rkildcgcli$cnr"olsulluk
da bunaila
sofLinrr
!('edilehilir.
(lclifrlaerhrnr
p()bkmi is( bir(oksoslll\0ckonomik
srNd.lr (l' wiL,s
rr{ r
iilriirA.
llrl itrML Nlilirni oar.
i r J r r | | i.[ B.r iir n i]a llli
its
sorununkatnr$nr ohlfluflnalladrf.(l(lir adaloNizlili
(nlrla (rk asrnr,ail( birliAini
toplumsal
bunallrrlafln
rc su{ ofanlirflnln
ncdenoldu
z(ridmrncsin(
arlnrtsrna
gibi
giiniimijz
gilrii olan
ckonomilerinin
cn
l,fmel
iti{ri
Au
nilclikliinsankai'nagrnrn
oluflufulmasrnl
da o]umsuz
ct
gLr]ircfitsizlikibnekl(rdir.Iliiliin bu ncdcnlcrci([dolar_r
oldugu
ckoronrilcr
loplurnsal
Finin -\'iiksck
{rtr$malrnrr
relah
dah0l0zlata$annrasr
a \'ednhadii$iikekonomik
sahneolmakladlf.
[]lusaldiize-lde
iir(,lil {rsine
)0$anan
b0 ffohkrmleroila!(: olafakkiircsclitllokt( ortayaqrkal
gclircfil,sizlili
d(ibu lorun! onrminjafhfanijnc li l)il
\lakalcgdir ( $ilsirliairirr
kiiresfl\ c ulusnlbolullnrl
nl lcspilcUncli,rcdcllcrjli orlala ko) ar"rrr sonu(lir
/tr i
) r^s^,{t I 47 @@!!EE
\ d
l )1(. l )r N l ahrtrrlR II IN / Y rd. D oC .D r. l brahnn G u. an YUN{t r Sr \ K
nnr iklisadi\e soslala(rdananalizel,meliamadamak
6nceliklc
diii
ladr Bu afilacatiinelikolarakmakalede
gclir
nitkla.
ise
Ionk
daErl
r
ele
ah
daha
sonra
ladaki
siloncl, ki!,isLi,soktijfclvc biilgcsclaqldanTiifki)('dcki
gelf dagrllml,ijzdliklc 1990'L}lllar sonrasldikkatcah.
naraknnaliredilmekledif.
Son hdliimdeise diirladaki
\r Tijrkit('dcki )olsulluksofunuelealrnfilakla
!e bu so
runun afllmaslkonlsundaijncrilcrclcr rcfih cLrcdir.
2. DUNYADA GELIR DAGILINI
Tarihsd siircq dikkatc allndlglndagclif da*rlnnlnln
dUnln iil(egindeiizelliklekiifeselle$me
ile birliktOgidc
g6rtiniim
rcl ar,l,adiireldeadil olmalanbif
kazandlgl
ifadLr
odihnclidir.
l850li yrllafdagclirindiinla eerelind0ki dagrLmlgiiniimiizdckindcn
daha qarprkdclildi. Bu
baglanda daha Xakln bir ta hi dijncmi kapsatan bif
ba$kannalizde geli$menin
e$ilsizligiafttlfdlglnlte]it et
fi](]ktedifBrankoN'lilanolic
in (1999)91 iilkeyikapsa
ara$[rrJnaran vc lgB{Jilc 11}9lltarihlcfiri kar$lla$trran
srnda,diirlanln 1988Jlllndagini katsayNl0,611
ikcn
yrhndaalnr kalsa)rnrn
19911
a ,afak0,66a IijkseldiEini
[rsuit cl i$lir.'Eldr elligi buleularher ne kadaf iilke
i(irdc gclir danllnnr(uznctsi lryiI cdcr bir gtiriiniimle
it'ilclmc gijstcfmckt0]scdc, g0li|ir iilkclcrarasrdaX nu
giderekkdtijlefmekteydi.PiIasa merkezliokonomikdinamizrn
relthr hrzlrllir Fekikle
ekonofirik
aflrmadarol
ia7i]llmakonusahibiohl*cn, gelirdaglllmr(|$ilsizliei
suDdaa,\'nlba$afrtl gijstcf0n0digigiizl0nncktcdif. Pi)asa ekonomisinitercih etmi$OECDiilkclc hEla zcngirleiirken, bu zenginliFindiiDla uluslantla paylatmaya
kalkrlafrsrnrfllkaldrgrg6fiilmekledir.
NilekimTahlo I
llir
ir(clLrndi.&inde
bu manzaraafrk
$ekildegiiriilnrekle'
dir. U{iinciidiinta iilkelc ndc Ja$alanriifils diiryadaki
niilusLin
takla$rkolarakyiizde80'ninetekabiilederken,
llu i sanlardiinln gelifininnncnkliizde lT sinieldeet
ya$n
rnqklrdirlcrI)ieerbir ilade)le0ECl) iilkelerinde
Ian insilnlil r toplani diinla ntlusunu0 ancak r"iizde
yakla$*olal5ine ulaflfkendijn!a geli nin/rOfahmln
rak lrjzde IJOni ekle elmekledifler.Bu manzafaa(lk bif
fckildo diinla gclifinindiinJadakjirsanlar vela iilktlef
afaslndaoldukcaelitsiz bil $ekildcdaqlldlgrnlo aya
kotmaktadrr.
oHCl) iilkeleniD iinemlibir krsm 1950
so fasr ulguladrklal'l*errille!en miiriahalecirefah dev
lcti rnodriiilc iilkc i(indc gelif daglmradaletsizliEini
azaltlo bil ba$afloftara ko,\'mu$tuNitekimbu iilkelor
iilke (iDde gelir dagr|ml
de 1970 1980dijnemlerinde
pek deni$nrezker,
1990'l r"rllafdan
sonfabu iilkelerde
gelir drgrlrnlnlr bozulmaloniirrdc ecli$mr gijslefdigi
gijzlcnmckrcdif.
llSl\r) litr+' d' ,nJ'lrdrrrJ, Dnirtrtr tnr\rttnk
roeirrulu, r(t!\.rr(rr.r ishtrbtr!ir\-r,
)-r^s /r @!!EE
{s I
099 s 15
Tablo.l Diinla \iifu6unun ro RclahrnrnDag rmr)
afa$tlfmasmda,
Barro (2000) 100 iilkeyi kapsar_an
kili ba$lnagelf diizcyi2000 dolardandaha diiriiikolan
yolsul iilkelellkrgelir e$ilsizlieiile ekonomikbiitiimc
arasrndanegatifigelif diizeli .!iiksokolan iilkclcrdeisc
gelir csitsizligiilc ckonornikbiiyiimearasrndakiili$kiniD
pozitilolduALinu
ne kadafgelirc$itlespilelnli$tif.'Her
sizligi ile ckonomikbiiyiine arasrrdakiili$ki (ok gii(lii
ol rasada bu sonuclarbize $unu gislermektcdir;gclir
diize dilslikeebe$efis( ftnayL]Jatrflnlafrra gd'eklidii
zcldc ka,vnaka]ramalan dii$Ukgelir gu planndakibifeller. ne ekonomikbij_liimelene dc olumsuzolan gelil
pozisyonlannlitil0$tirme,rcyderinceIalkr r_apabilmek
lcdifler.IIAlbukiki$i ba$rnagelif duzeyiyiiksekolan
gelir e$itsizlgiusarfuf cEilirnini!c dola!r.
ekonomilercle
srtla)atrrnlafl le ekonomik
bijyiimelekalnaktransfe
rine olanaksaglamaktadr.Toplumsalkcsinkx fafk| grj.
lif diizcylcrinc
sahiuolrnasrdolatrsr)lalafklr l,asamrf
eEilimlefinesahipolaaaklardlr.Dii$iikgelir diizeylc rc
sahipolaniicrtJlilcfcldc cttiklerigcrlirirbii,viikbir krsnr'
flr gjdcdcriiqir kullanrken,tiiksel gelirlisefmatedar
kesinrise el.le elligi geli n ijncmli bir klsnlnl tasarrul
edcccllcrdir.Bu ili$kidenharekelleXeynezXen
Cizgide
delam eden Kaldor, itqilrf kazand*laflnrharcar,sel'
nr (l-al.rfrmlanr)kazanflar"
ra,\'e(iarlar
ise harcadrklafl
ifadesiylefonksiyonelgelf dagrhmlnrnbir
cko.
-liiniillc
n',nII hu!um'\l, ulrn L,lurnlu
rllkr.ilr. rLAcr\nIii i.e
gclirdagllmmn€iiq/kesim
ili$kisini
ifadeetmele(all$
lllonomik gelilmi$likdiize-liile gelifintoplumdaJa.
$ayan bircylorcciaglllnr arasrndaijnemli dijzelde bil
ili$Lioldueulablo 2'dea(rl bir $ekildegii ilmekledif.
'lablonunen solundaler alaninsaDig(ii$miqlikdiizctilli
gijskrcn srralamaqoklcfitli ckonorrrik
krilerlefi(ki$iba
gelir
siifesi,
sagllklailgili
diizeli,
dogunrda
$rna
Ia$am
gijstcfgc
qellilli
gi;slergrlel
satlda
vc
cgitinlc
ilgili
eok
lb)ifrren bir indekslir BLiindekste,iilkelefingelilmillik
diizelle tespit edilmektevc tcspiti Japllanbu irdclsc
giifc iilkclcr snalanmaktadrlar.Burada(ok genel bir
lasnil ile iilkelefyijksek,o a !e dii$ilkolmak iizerokarcgorilefealrrlnr$lr. Tiifki]c bu tasnilleorla ilsani ee
liir
li$irnkatrgorisinde
)er alanbir ijlkekonunrundadrr.
ki!e'nin diinIa genelindeoncmli bir ckonomiolmaslna
ragrftxl, bii)lcsire qok kdtii sa)rlabile.ekkonxmdaIef
alrlor olmasroldukqadii$iinda i{iidiir. Bu kbloda diinya iillclcfi ifadc(dilin indrkssralamnsr
dilkale alrna
fakdiizenlenmi$tif.
Iablorla.\'er
alanijlkelefin
se(iminrh
t!rt.r\. . t . , , , r t r . , r l , \, \..1 ...,1 ., .,.r,, r1
dilkalc alrnan(n iircnrlikrslirs.hu iilkr,lxinniilusbii
fiikliikkrini nispelcndahr bii\iil olm0srdrflNbloda
da giiriik,clriigihi tiiks0kirsrnl g(lifinrkirl(g{)risinde
\rr alaniillcl{ftic(l'lclsika\c ,\fiilnlinhNri!).gclf da.
arhnlrrn;lcnclr)lrrakorla !c diifill insanigdi!,irnLal(r
.r,'i.rn,l, \, r ,rl, r Ill,l'1, ri'r, ljrl,r ,.r' l,ir {nri:riill
g(dif
{l('li$mi$
olrn iilkr'l(:rdc
Ii$i batrrna
arz0tnrcklidir.
oflalanrn
olafak20 biI dolil|1n
iizcrin(l(
)r'r llmakl,adlf.
1)igcr
bir iladc)lc,grli$nrilolrn iilkcl(f tiikscl e(iiri nis.
pallafnala takr bulu mrk
Dclcndahl)c$il hir $ckiki(r
hdrflaf llunalilI\rn gclii i$likdiizr)]iazrldrlF g(iir
dalrlrnrrdr gidfirik horulma tiiniindc g(lillnc giisl(r'
kirl(gorisin(le
nn,lledif.Otkr ki orla irsanig(lli$irn
tfi'
gclifofl,alamlolafal 5 bindo.
ahI iilLck c ki$iha$rna
\c ginic dcksiIiikselmellc
lrr diizclirxlobulunnraktir
dllAu
dif. liirkiycbulu
!eri hal rl,mcmcsir ragnt(n,kr.
iilkl'l(:rl(i
kar$rhftr
ldr!rndagclirdnerlrnll
tetorisindeki
snhipoldulua(rl bir
nrnda oldukqlicfilsizl)if rrileliAe
g(iir
giiiilnxikledif
l
iirkiyc'dc
daglllmrDrn
biilk
*rlild(
h(r $iiDh(isir
ijrenrli
e$illikl,cn
oldukeauzakolrnasrnrn
alrn[rI ohfal
ncdclcri bulu ralla(|r 1ir schepkrfin
l)iacrtandan
irnnlizcdilnrcsinde
buhnrukladrf.
}araf
yof llan iilk(i(rrcbadiisiikinsali g( li$imkal{reorislnde
giiriilcnhususgiri cnd(lsi hrzla]iikselnrekle
krldrirnda
r gdslfl.Inclledil.
lJuiilkck'f
rc cfitsizbir g(lif daXrhrnr
ol0ral bir (ioladc ki$ibrir ir gclirdiize!ininorl,alama
klf di[.\ok
fl allrndlhif dcAookluguiiziikftrkgilriilDr(
sul alkcl0rdckibu rna zau zal,endii$iikolan gdifirr bif
gclnr(iklcdir.
I]u durum,bU
d(jc$ilsizdaAlldrgr
anl0mrna
liir iilkck ltk] rslrndaloplumunkitiik bif k($imidlfnnia
nruhnllp
Ae i$ kilkrlc n derinbir roksullulbunirlrrnrnir
oldullarnlifadccuncLl(dir.
'Iablo.2 DtDla Ullelcrirde G€lir l)agrftnr rc llarr
IlkonomikGaislrrgdcr'
(clif c$iNizliXiIi
l)iin\a(luki
lIklirtrk iki )iizfrllrl hil
pelilodunda
zi)nrl)n
\r dnhagcnclhif lclqcrc(l1dclcfl(xxjinncliqin'lablolll b|klabilir.IirDrll(rkbr rnrlir
de gklhalefilsizlik,
iilkci(ic$ilsizlik
\(: iilkcl(xaf0sr(rfiI
sizlikl(:rgiri kaNalrsrcksclin(icanirliT((lil ckl('(lif
(bkr. lu2()ik' l{){)0!rllafrilfasrndakizilnrn
p(rriyodufhrzll\iilselnri$
daki$is(lgclifigi;sl{mrgld)nlclilsizlik
!(r bilgiloplLrrrulul|
lrsirllir rril
li . llu dll|un cndiisl,ri
gcli
loplunrlnfln
bir:ll(.ririn
cfillin
hzla
al1rnaLiltinn
sllrirrl(xjcnolurk(n,bu lrllsaIlarir
ulir$tmirllnijlk('k'rin
l)irrll'ri gdtu.eliollrak yoksulknhnlflardlr1)iicf\an
\'c bilgiloplurnul|Un
lrNalla|]nl
drn cndiist|ilcld(r\'rirn
eldrr'denloplrmlarngcniliihadcbcnirnsc(lilkl
i pazur
ko$ull l, geni$anlalnalr
bu iilkclcr.dNf iln
clon{rmisi
lar ja bu iillclcfdctai,aral bircll(! khi c lrrsallirrdir
Atlmnslil\e e$ilsizlilinhlzlail masrnarcdcn olmu$
tur. Di€crbir kril(r'okn iilt( i(i cfilsizlikt'$illik
diizetin
pckdcgi$nrcdigi
gijfiihncIlc(lif l]u
d('iscginiendeksinin
(;(li$rrrit'
olI ijlk('lcl(
durIm $u anlarnIeclrnckl(xlif:
bu siifr(lr eldl'cdil()rfcl0h bir(tkr afirslr(lilnispllflr
burraki||$rrr
ar lcli$nriS
olaniilkclefdeki
hi
c$ildaXrlrnrt,
fc\l0r bu rcfahaorl,ilkolamudrlla l('in)oksullLrnu
clil
jlNrh rdikxr
biI.kild( pirtll$nrrlr dc!rm cl,nri$k'|dif.
'iillckrfarasr($itsizlik'kritcfi
iqindceiiTkr'
bu dul.t.lm
rncktcdir.
Nil(kinrbu sijre{lerndiislritcl\rr bilgiloplu
mununflrsilIhflndan]ararlanilbilcn
uluslirrlir
)irrrrbgrliI
rfil,sizligi
hlzlaNrtnlflrf.
t illnn Iluslrr rrasrnda
Ihlarrsrlla;liric dcksilrulN!iiksclrnifli!.
lliiliinbI lfs
pillcrdorhlr(rk0l,lc
pilasr lkon(llnisili[cr(ih((icnr'lo.
lomikf hrzll g('liii en lnrnu drflrdilkrlan ckonomil(
rin nispctoryoksulkrkirarargiilra r ilc hrzl krlLr .
mn/g(li$m('
in )olu (in pitlsr drSrrcl(xlnslar;r
\ijnll
mcninhakllgr larlryrar"irir(rllrr.I'i)irsa\(\i] kii rscl
l$nr('ilr)toksulluk
!cta g(ii$nlcafirsl jlli ilifkialr bir
:
ko LrsLidur
ilfafl,rrnranrr
T.rblo.3Gini Ijrdeksi likslnindr l)iinlada lltilsizlik
(;iiriiniinrii"
",il:r.
+ liitki!t: ilc ileili olnttv.rinI Dlll2002 Gt:lirl)uitlt"
ni ar)ll tmlastndat)a ltuI tll L
+*&ilfl) .ltn, (;1i., I'rrtf.six
{](i1l
itik $lirilrncsi
lcnr dI
liEil,im
ik' h(:mg.lif daallunrnrn
afrsrndr
hif
ilifki
okiuEu
bilir
lakrn
IolsullLrAu
ttxlnre
(]nili
gc
olirnakl|flnlr
rxi$inr
mcktl\jir.r[)ii|\a
clind(
elilsizlik.laqlnrlnlaz
olilrakg(diIc\ii[sizlieidiizelindeki
Diurlllaprsul ohflu nallrdrr.l)iin)i](lacAili r f$illiEi
.r\r:Irii,n nn' rnli ,lii^ \d, r,li.rn' ..rll,rrrr'r,r.rfl,r
r,r:.
n f'
$i' \fM K i) . r Lr Yor { r r r Lr s or rlor
\olkl |]nd| 11.,1J,.|.ldll,|,i
Nl
)-r^s^/t\| 4, @EEE
NldhmrtllllFN/\,(l l),x Dr lbhhiDr(,tu.n Yt \Il \,\K
mcn.hak'ndiinlad;r{J0(}
miltonkifi oklf.\azardcgiklir.
ila(lc(dil(xrhu rakan|lrii(|( ikisinikir(lnlrfoIrllu nilk
lirdrf.{;difnx'klcolaniilkrk'fd(r
son l0Ill iCindcokup
Iazilrlaflnoralr !iizdc701(xryiiz(lf7-6diiz(fine Iiiksel
mi$lif ilir.lc(xlik'nbUiilkelcfthka|\rl .insk]|rrasnda
ki clilim dijzrf)
i f;r|1\lrlklafmda
bir azalmil0ldugugilrijl.
kala qo(iuklar'rn
bii
nrckt(rdir.
l:akalhalcnokuldrf|lrdir
gofiilnrl
l[('rlif
)iik krsnrlr krz(0cuklaflolduiu
(iclircfiLsiTli!i
\r' !oksullukil( :rkrn ilifkii(indcol;rn
d1A(fanfmli bir husus,g(lir (rfilsizlilinirdlfin o]dugu
loplurnhflri1n(rnlibi! krsnllrdirIiln({inrjrrdcm0krlrllk
olnrilklil olrluk(ru,lk olnr;lsrdrf.
l)igcrbif iladc\lcl,o
(Ionornik
gcf0l
lalilfr )iinflimlcfdc
biir"iin(t(x(kscgc.
lir ir(laklinlr t{ rninlkofusun(l|rirtLlbir 0li\irs\onb
lLrnmlklldrf.
llu b;ralam(la
dcmokf0tik
loplunlafdahcrn
(Lon0rnikkalklInafrn l(rfini h(nr (lc hi \scl Crkirfln
rplimizirslonu
siirf{k!1bir Ilndan 0kononilbli}iirxli
moli!c c(1(rrkcn,
dilcf !an(lil Ll0rn0lfrtlk
siir'(qkr.lrii.
husLisu
kiirrxtlcrlgclirlrdahdadil(liriirlrrnr
dirkurufirsal
sc\l
!rDrlan illlf]] gilmelrr!(i polilikrlafgrrli$l,ifmclc
clm(rkt(
dif.
\'(r(rkonomik
Brr{cr(c\rxl'iilkrl ir loplumsal
\lsa.
laktijrl(!{l( bifiolln tii
mI|| \akrndanctkikrcr iiri(rnrli
r( tim hiqimliiz(r'ifdedlfmak $iiphesiz
olduk(;rdn nli
dif. l)iinta iilkfl ird(rki:iinctim hi(irnl0finin
dagrlrnl
(l(rnokrnsi
l(lr!rnrln
llXX)ik 2{)0:l)rllafl icin kar$rlastr
;r(rsrn(laoilfirlul)if gfliimcninorl,a!a(rktlglifadccdi
ki yiir(
kbilif Nil0kirn1990yrlrldir(liin)aiilk(lcrirrl(
ik lijnclili|k(:n
bu
linllcrin;lncrkIiirdr'lil)u dcnrokJ.lrsi
ii rnli(iiizr'\dc
oflrn20011\1Inda
bif gclisnxgiisl(x(rcl
l]! a kIrlr ilndetdilerr
tiizdc55 dijzc)il(rulaiinl|fIr1.
jle
ol,okrasi
orilnlarl
lirrihlcltl(iki
\irnrlilcnlopllrmlafrn
gcril0)(ftrk
isr:!iizdcl]9'dantiizd( l{Ji
olun]ubirgrllf.
nrcgilst| niflir.l)r)lItrsJlI giinilnriizdeIopl
mlafsadc
fc g(flif(rfitsizliAi
sorunu)lakar$rlafinamakla,
atnr zr.
c$ils,liAcdr'
rnrr(1abirfrscllaiirrn lrakh|]ko Lrsun(lr
nruhalirP
{rl rlklir(firlilr'
]. TT-TRKiYE'DE
GELIR DAC]II-INII
'liirki\c'(j{'biil,iinkrlkrnmaplanlaflnda
bllirlikn (xr
.'
r',rl,rl,l.r/,'l' q| \' r\r
'trlt It.r... it,lt,lr!r
gclcllirilnx'sii{in polilikalafln
Lr}guhnr\illonuhn0sr
(x
\(i
frkligi"dif 0zclikl( 19{10'ti
sonrrsr
dii
d{
}rllaf
(rnllrs)ol
gc
sorrrlu,*clirinarlirndiizeldcslbil
Iiiksck
lirii k(simlcrilltthinr bozllnr;rsrnr
nrdcnolmuflur.
OTcllikl l9U0li !rllirrlirl sorrrirki
diincmdcliirki
\"r' !i lir
InI
li'l'
n
l
'lir!rl
'],rh,ri-i1.|ll, ;r{'iir,r.rl
kazarrnasrn(lil
lakliir
rol
o)nirnrilrf llrrnlil|.dln
bir(ok
rn ijncnrlisi,
ckonorninin
bu diil)nrdcki)lprsaldiiniilrii.
miidiif.l,ihcrll(rkononitr)litikaslhirlol $ctiI \irnrsrir
)-.ASA/|\@!EEE
'o
krsal kcsi'lrill(doiIdfn (ilk1k'nri,s
!c lafrnrs(:ktiiiii(ir(lczal,cn
\ lf 0lln (rfilsiz(lagrlm.eidcrckla ms(kliiriif
ncdcnolnruStuf.
llu
dcki )oksullirn ktflk ft nkrnasrnr
gflilrn.klf ik kcntafaslr(iakl
gclir(la!rlrnIqrrprklrlrnrn
dcrirlcsllrcsi
c ncdtr olnu$1Lrr.
11ll)0'h
Irllarckoronri\isIikra|]r{l(fir tirrirllf akl!l
\( kr uk(sinini ijrl'm1idii^,)denrlli bunalrmsofunlrnyla ka\rll$ugri'llladrr.llu diirr(xId{'
loplu u (( lil
li kcsinrlri hitur)k\ond(' olunrsurrrlkikrmiftif.Kamu
gcrcksii i r(l
krsiminin![iks(rkdiizclrh bor(li]rrrnr
{dir orirnlirnr }iiz(l(lJ0!lrfdiizc)'inc
krdar(rkarnl$,bu
duflrmbiJ)rndankamuk(:siminilr
nalibunilll,n|lI(ioiI
is{
allnudrn
l(rftifllk(xr
diacrtirnda
bu tiiksckkilznnC
!al,rfrmaka!nll alrrnaklansa
lirrafla mrk islc)r'nk'r.
daha Ialdilll
Jiikscl krran( illanrndalr"rurlirnmirnrn
oln(iirirrr
kcllrrlnrilkjdiflJugclism(bir trndar trlrrnr.
lafl !a\a$lrtrpi$sizliai
rrl.un&cll(lig(xtirndankamI
nuf bo(i tiikiinij hrzll lflnrasrnrncd(rnolmakla(irf.
Hi! fiiphrsizbu duNm g(iif dilarhrnrrl s(rnulc lchin{'
\'l dohr"rsrtla
crll(k\'c lit|rmkfsimitk')hinebozulnrrlsr
ni t0l aCnakl,adllllu sorunlumanz0r|nrnsiirdijriik'
kalgrlar.hiikiimrllcri
nnrzokluau)i)niirdcLi
)eni(kinta
pfogfamr
i(ir
lN'll
ik
stand.b)
rlla$malrll'
Irlandrnril
lN'llfprogrrnllaflnrcn l('nx'lkrfallr
na sc\k otnri$lir.
ristiklri kilnrulcsinrinlnhafcnmalafrnr
slnl andrnnak
I]Li
!(r !(lgi gclirlc ni rl.|lrnnanrn
\o]laflnrbulrnallirdrr.
gclifnrcblr )rldirn kir u (allanlafrnrnsil!rsrnr
azal[na
r(i{lg(lirlcrilidiifiil
digerlandankamuq0|$anlaflnrn
llrc)c (lijniikpolilikalirb(inrirdc kilffrmrza$kmlftrf.
\crgigcli criritiiks0ltmck
lcinaduklsizal(ak (xlkolirt
Iefcih0dilniflir.
!ol olaf dolr)lrr(ygil(xinnrlrrlnrnsr
(j1lifdagrlnnljakic;iNizliIs!(ic(c(lij$iikg(11[
Cflrp
hfl illirs|lrdat( r alan hanrk'rinsonrnudcAildir.(;clir
(r$ilsizligi
a\nr zlmandalophlmdrbircoksorulun{)rla
Nilckim0$lfrdiizclr"aqrk asr ir dir ncdorolmakladrf.
politikn(ifrIi]1rl,in
zarrllarnasrnn
\( ku
deli c$itsizlik,
(inslilulionill
cofrosion)
nd(rn ol
runlirrrr a$rnmasrnir
nrrklldrf. Be$efitetenckkjdckiv. g(iir da$l|nndrki
(i$ilsizlik
politikgii( Iullantrnrndd
nfrl{xrol
c$itsirliXc
nrrktrdr. loplunxla)oksullaf,kadrnlaf,
krrsillkcsindf
gibidrziirllnldjlr
olanl( sinr
!aSn\anlar.
)1.rlitophlmlar
lcr za)rJtnlilik seslerin(kin
dolar, zlr!il politikhaklarir
sahiplirlcfll()li!ta\1 liL\a[orejl)iiilkclc l( loplLi srl
k(sinrkr arasrdir )(' alrn polilikhak krrllanrmrnrlirki
gclirciitsizli!iniriin(mli klsnllr agrkladrgr
r'$ilsirlik,
iia.
dc c(lilmlk[(xiif.
"
:i.l. liirkiro (l( li,Ilsitoncl (;r'lir l).rerlrnrl
grlir (lIgrirnrolalonlsi!ord gclif daErlrmr
bifin(rll
rl-rlr
r'\l,rh
lrr
iir".
nr
,rklnrl,lininiiri
rJl rlJ
r,ll
{'|Lx.r
lIr li,.rli\'1i
h ir'.|H l' rIiirl..l.,l,\' r.:,In.,
I
t
l u rki _ ! c llr ( , c lit Dag rh n r rc \' { )t.u l l (k S,,,n n u
dan cldc (ttikk'fi teliftlir ,\ li]$rlir(aargibi iif(rtim lak
lii erilin eld(i0tl,iAigclir'.
bii!iiki'l(rjdciirclirnlaktijftc
'Inrrrlr\,rll,rrr..rr,rl r1d,rn
h, lirlFrrre(l.d, l.gu'u. ., r.
ma)t \c l,oJjrak
sahidcfiDiniilkedeo[r$lurullnkatma
(]{iif
deg(rirr
ar ijlcnrlipatdr$lafloldugrbilirnx'klcdir.
daglLmrafililrrJnrlanda la\grn olan lnsnil hi(inli
cm(rk\:eenr('ldrir iifrli lrktiirkd afitsudagcli npal
(intcl
la$rouilnalizidikkalCelnrelledir.Ilu baglannia
sahiplcririn
Okonomil
faali!elleri
kilf$rlrlmda
cldl r'tliEi
iicrclgclirinin[oDlannilli gelif.lekiplr"rfitbaltnalta
ll]{)0sonfasr
dijn('nxhii(rrt gcliri
]ilrirrbu[ir]0laktildlr.
elde edenlerir rnilli gclifdfn llrllklall pnI tiiT(lc 2/-,2
pil)risc)ii7dc
iken,hx kesi ir loplanrisulldani{ind(rki
l){},;diizf\irdedir.Buili of|r niilusuniinmli bif ktsml
rlr olufluran ii{f(il.likcsinringelirdendirhddiifiil diizf}
{la pil} aldrXmrgiist(fnn:ktrdir.lJuofirnllrr dahasonragcli$mcilile$nrcliirij dc dc.
ki trll!r iqinbirklrgnnrzda
ijrfellilcralelhin(gi&r
Fil lanrlosi e girlildaglllmrnln
gijriilorcLl,cdir.\itclim islih.la j(ind(
rtk bozukluELi
palr a tfkcr ilclifdm aldrklaflpa)rngidc
iicrellilerin
r(k dii$miilolmasr,
znl,en
ii.rellilcrrlcyltiu0olanda4h
gcll$mc
|lr lanlarncn
gdstrrmcsibu k(:simin
ale]hinde
nc n(dclrolnuftur.
(leli$mi$
olirnckonontil(rrdc
iicrdli kesintln
istihdanr.
dakipa!r ile geli(lenaklklaftDaymdagtllnlnrhakrkl.
elndailk dikkat (clen olgu, iicr(llilcfil istihrlitntilinde
ki paIIrn Tiirki!(iilc krlaslandrerndir
olduk(a)iiksck
olnn!iizdclJSlrr diizclindcbulunulorolmnsdr. liiltipa]rnrnecli$mif
re de iiarellikxirl
l.oplarlislihdamdaki
iilkelere
krtaslaoldukladiifiik olnlaslnnen inemli (dfni, halenl,arnr kcsi indc r"iiksckorandabif niilusun
isIihdan cdilmesklir.(;eliqorj$olit,r iilkclcfrlcmumsal
iircIinl alarlaflnda islihdan]rndii$ijkolrnilst,iinclnli hir
i$s({cn(]aiolan
kcrllo iicrc ikxinofanrnln
olnla.
r-iiksrk
sr rn a a cd(lini olu$lulmakl,adr'.
1997!rlr r(rilcrinc
g(rck AB iilkckr gerekse
bakrkfigrnda.
olj(ll) ijlkclrri
patr dahaijn( de ifadeedikliAigibi
nin islihdamdaki
Iiizde IJll diirctinde ikcf. edildLrnaldkla pa! iine li
diiz(:Idcdiilerek fatlaSrk )iirdt l0 diiz(r-\ilxlcsc!fet,
Incll,cdir.2
istihdanrdati
oran ik g(lirdcli pa.,-rD
ifade
filildiai gibi olduk(a fal1illolmasrnda,
hi( iiiiphcsiz
l9u0li yrllaftlatilkip(rdil('n
libernlelono li politikalaft
,,flil rrlah dc\'lclillin
ckoDomik
nil,elieinin
rm(l lchinc
y(inidcn
olanbtzr diircnlcuelcfin
\aprlandurlnrak
cnro
gin lazanrnrlnfl
geliimcnr s|lrflafldnilflasl
Jijniindeki
lc n clkili olduFuiladeedilcbilir.
NitckimoECDijlkele
rir orl,alamasl
!(!
ilen
llir
ofan bu argiilnilnttc
$eklinde
gijriifliimd(rdir.
tsuiilkelerdecm(ai gclifdcnal
]jt rdfl
pa)
drer
l990ll \lllarda\alla$rkolafaktiizdcl5 diizc-
:i |\l'kJtr
tlldcikcf. bIofanlr ll)l)7\rIrrag(lir(l]gi(10(ilfntlidil
zcldenzalnrak
f iizdc+1 diiz(rtillrdiiltiigiltiiriihnckt_f
dir. '
l9l]0sorrrasl
u\gllanrn('kon(rrikpolilikalitrda
ihfa
.lt,rl,ii, h, n r.,
.tr ilrrJ\
,.,l.r,l.,r.rll'I k,rl"Irr'r,r
fllilcbil(ccllazlanrnlcmi i lonusulditbfnintsenfn
lr
iin(x li irrir! i(rfidc bir afUl olull f irklrf llunu i(in
t1r'cih
cdikrn)ol 1sci(cri(kiicr(tk!.i\(: scndikillrrbIskl
irllrldalutilrakh(:nrrrnllrstonu
h(rndc ttk bilonlrolfl
mck \c ihrrc cdilcbilirir.
lrzll)t lcnril ctrnckolllusluf.
llu poliliknka(|l|llntaz
olafakg('lifdlirlr
iifl\tlil(rr
(laeclirdirgtltrntntn
Ik ) hinc!c dolatrsrtllr
dah;rdil ciilsiz hlrl(,g( lI{'sini saglitn ftx..
'IiirLilcdcistihdamora
rrr lxlirl(r)cnij mli bif llk
gcliriniri$giiciimillit(lin( ofaltrtn ol
liif isentl Lirr(rt
(luk(adiiliikolnrnsr,
bjf ba$ladc\i$leentr'kk(sillri (r\ a
\irki+
l,,r'IF..1l..inli,1, gri. r Fl
t,rl,rr'(h rn"l. n
ncd(ri)lcclcgcqcnncllIlnfln diisiilolrrast(lnlJuomn
,\B iilkclerinde
Iiirkile.lchu or|| )iiz
Iiirdc 6l|,.1ik0n,
L\liilcf(bbiskf taraltndan
(lc5,1,5
(liizc\indcdif.
br olgri
(in iladccdilmt{lin islihdam\fililcriilir. f iifki}c'de
iirffllef iireri dcnyiiksckdiizcrdc!efpi alnryoroln|lls]
nlr tarrmdr$rislihdr rl dii$iikdiiz(:)'dc
lflfi]lrsr(1irr(t
snhibiokiugu,dig(:rbif
deliSki$siTllginbu
kadarIiiksck
diizcl'dcsritir'cdi.,"0f
0lnasun ncdcnlcriilrast(iil bu
lund gu iladf odilnx'kledir
l{)801i}rllafdirn
son|'lr
s(flllil\( hifikintnl)(l(li,sitl)it
sornir)cbirikinr(fcel birikiIiDrn(kiind(:nlinans/ irli
!1r'1,,\"rLur(rL,r'rlin
rnd li r', iirr:l l,tf
'r'rt.in :i,\i
mi$tir.0!le ki nrilli sc nillc rccl sorntnlcd(xlbrltrnslz
lilfaraI spfkiilalifnilcliklirc krsirlad0li antlChf i(jrl
kulla rlirrakgctifi cldc cden bir bi(inx dijliifniiftiif.
1990I Ylllaf(lan
sonra liirki\c ckonomisindc
\a$rIan
( kono rik krizl(rrin
sofLr []su un, ktsa\ad({i ntnliser
nra)c hrrckctl0ri01dugudij$iinijlcklcdif.' Ni[ckint
(;S\lll'tc
l1187
den200lir sabils(jrmit\clal||rmla|1|rn
oraDrtiizdc 2:1,6diln )iizdc l{l,.1irdii$crkcltbunalalls r
lodrl|r bor( stl)klDUn
CSNIH
)('o[anrii] !lllnfditIiiz
de tj9,l dcn tiiTdc 110,.10iiikscldiAigi;rlcnnr(rkt0dif.
(lthadii$iildiiz(:\dc
ilad(:(riil(rndiinii$iinr
isliltdn sun.
\c
ak[a dolallsrlladahanz e$illjk(ibif ditltummodc
linezenrinhrzrflarnilkl,adrr.
\ilelim i(i dc Iafadtgmtz
diinemde
eko o i)iilsck diiz(:Idrbiiliimeptrl(Inransl
gosl(xrnlsinc
ragmeni$sizlik(na li xtda hcrhangibif
dii$metcn('dcnolnakl,adrr.
Sonii( lrldl liirlitc {'lono
nisillrll kiimiilalifbiitiirncIrklafll tiizdc2{)olntasrr
faAm(n, i;sizlikdiizc)irdekr)da d(g(r olumlubif dcli
frnr ornri)nriuf
so'utr n\L ( l,]
)-r^s^,t\ | 5r @@
\' rd. D o(. D r \hhtrru B II l N / tr.l D o( D f i brrhi r r ( ir r xr r \ t lNll 5 \ K
'Iii rkitedr gclir.ldc edr,nlcrtloiI ifl(ki k0lumlarl
v cldcrtlillcri ecliricfil9{}7\rI vc dahasonrayaprlan
g(rlirdaglllmrafaSlnmalantla
lcspil edilnriflif.Hane
halklafrnrn
i$lckikorufirlaflnrr
\inc gcli;nti$iilkcl0rlc
karyrlaftrflldlglnda
ilk dikkal,!ck(:nhusus,ijoctsizaile
lerlefinin(alr$alar (i dekjpa\rnrn{)ldril!a)iils(k ol.
nrasrdrr.
IlI olgugc]ifin(xn1rk
akthinc bozulnasrnr
etki
l(:)cn6nfmlihif lall,ijrdiif.BI kesinrin
islihda dnkipa.
raXrnfl,Iirlfl islihdallun
tr iuirlfirasrrir
!akhfrl yiizrlc
2{)siniolu$l,ufmasl
olduk(aliiksckbir ofanolarakkahrl
cdilmeklcdir.
Lcrel,likjinislihdamdrkipa)rnda0ncmli
gclifn( olnrasrna
dijTcy(ic
ralmcnbu oranngditmi$iil
k0l(rfinhalm (ok ecfisinde
oklueubilinmcklc.lir.
Ki (ii
h(sab u (dh$rnlrnnrcta dahar"ar"gnifa(h ikr kiiqiil
csnaldorikn kcsiminl9ll7 gelif dngllmrndan
200:]e,
llcthinc g(liflili rc islihdarll(l{ki
l(rlirinbu k('sinrin
Da.
(
(isilx)
(rll,ikkxi
gifrn(xn
iil(rnli
diizc\(i(r
k
ragnrcn
cldc
tr
gclirdcih(rnrlisalrlrbilcrfkbir ofrndt dirrirlmir
ol(lu!u
gitijlnrcllc(lirllii)iiLsLrflnardrrsrnlhrflonomid.lo
zis:onugii(krndil(c
kii(iikcsnafinckonomik
kazan!olarrrargiltik(c daralnakl.ildr.P(rrak rdc sck$fiindekibii
yiik markcthflcbakkallarudurumuile olomobiliirktllerininkampanlnlaa salr$diizc)indcLi
artr$laril0 kii('iil, lamir alijllcsi sahiplc nin 0konomil gelirlefinir
azalmasr
arrsrndaliCrkarCcliikisi
ilrJrck
olnrak!crilcbi
lir. (;rlirjl ifl,ckirlurulnagijfOdagrlnnlnda,
islihdamofa
gelirlchincor larla tarar
nr ik gclifdckiofannrasrnda
rldc ((hr kcsinrj$lcfcI kcsirnlordir.
Bu kcsiministih
damdakiDalrolduk(adij$likolmasrna
fngmengelirden
aldrkla fat oldulCa!iilsektir.
'Iablo.,t llancholkr tr'orlkrinln n&rs igtrki Duntmlarma Gitre lstihdam !e loplan Ccllrdcn dldrllarl
Pat'"
rrhd?h
6cr
nhd?h
Ger
krrindcl dc aqrlqagiifik]ccgi gibi [ransl(irlOn ncr(rdcIselamamrna
llLl
lakrnrde!lellaralrndan
laptlnralladtr.
gdifmcninn( iilqii(lreclirdalrlirnrnrn
diizclrncsinc
kal,Ll
sa€ladrgr
tartlfmakoDusudur.
Buolgudahasonfakiala
malardaalnnlrlrolaraka alizedilecektif.
'Iablo.s loplam (ielirin Tiirlerine Ciire l)agrlmr
(liizde)rr
'liirkileilegclirdrFrLmrnriicfellikcsi l alellinc*o
li$rn gijst0rrncsibir )ijniiJkr f0cl iicfctlo n dil$iiktutul
yarattrar
masrile ilgili,dieerl6nijylc!alr$anlafln
kirtnra
dclcril iiz0lliklccmckk(rsiminiD
arz fazlasmdan
kalnak
lanannedenlefden
dola)riicfellerin
tmek kcsiniaklhi
e dii$ csinc{rlanaksaglamasr.,_la
ili$ki1idir.KamukcsipayrnlrhrzladiiltiiBiibu sii'
miniDcmckpi!asasrndali
relle iiTelkesi dc islihdamcdilcx tahqalllafrnr0cl iicr0tl0 iincmlidiizlrldediiliik kaldlglaerkbir $ekiklegii
politiriilnrekledir.
lijrkilr'dr dzdliklelibcralckonomik
kalafrngonif iil(iid0 uygulamaalanr hnlnraslnapnralel
gr.li$m0,
olaralo ala trkandieer,bif
sr diLalafnra
oralrr rr dij$rnclurdi gdstcrnesirc scndikallolmaJanea
ll$anl|nn rocl licretlefininhrzlrbi(imdedij$mesidir.Bii
liin bu nedenlefuen
dolayremekkesiminjllcfirnliliEirin
iiflcnli diizcydO
a Nlar gijsterdigihu siife(te,reelijcrel,
gdzlennrcktcdir.
lerinijnemliijhii{le
dii$tiiAii
Buolgu,gcqah$aDlar
lir da.llhmrnrn
veta dahagenif ifade!le enrel
ke.in .rlp\hrnpho/,rlnra\rI|a
rrr,le ulI|r,rkl,rLj
'lablo.6 i nlal Sanall rlc Kamuro aizcl Scktiirdc
(hlr$fllarm ReelCelir Indel€i(1997= 100)
'lilrki!eileIaprlrn eclir da*rlrDrara$lr lalaflndan
krsal v{ kcnl,s(rl
biilg(i(irdcgdirin l,ii erire g6rednErll
nll dahl delallrnnalirf(lilcbilir.lablo5't{ dLrgajriilccc
ai gitril,i] nldabir \axdan tilrmsal i$lctmchiiyiiklijkkrfi
nin oldukqra
cfitsizbir daArlrma
konuolmasrdiecrya dandn i( li(iar\rlhirdkrinin[aflnrak]]hir0gcli$ncsincgelifihula aral
deniylckrrsalk.simdcmiilclebhislefin
tnrrilrr.Bu gflii c, krrsul kcsjnrdckii(iik lann i$lctm(l
sahipkrinintlrn iicfctlisine
diinii$mesine
nedenolfilui.
'lnflm
gclirlcrini
lur
kfsimi d( ii(x(.1
artmasnun
ncdo.
ni ilad{ cdibn diiniisiimdiir.Tablo;'tcn har(rketlclespil
0dil(rn
iifi mli bif olguiselfansleriidemclerinin
taklasrk
gijslorrcsidir.200i|
1(X)
diizflindc
a
.ri
liizdc
tth \1 ) ljl r r \ n
'r
2 5 1 i2 92 0 0 1 \ nkrm sstS l l ri
r n tlr !
)-r s ,\ @EEE
', !
2 0 0 r tl
:j0{)Biifiit Sirnayi
i$lclmrkxini\'r'rilcrindcn
llazlflau Tablo 7 de ijzcl i;krlm(icrd( !ahf0nl0frnverinlilik
lrri iki lalr,qrnlara
laprlnniidenrelcril9llT litallafltia
t'.r'r lr I r r . ,
Irrl. r',,1 .','1,,
\ . ' l. t t llt t l' ' . t t ' t t t .
geli$imi
gijsl(rilrn(kl(r(lir'.
t cretlilcrin
laraluklnrrkalnla
pa\ almaktil ol.
daha
diii,iik
diizclde
dcAc(lenAidefok
g,,riilli
nlir
hu
k
\il, k,ln
Lli,l"lrrl' r.e:i,:i!'
dukl.rl|
iinPnli du/'1'l, Lrrr.rr'lr.
chli,lnr..inr'
lJi rrl'11
flrrlrlrFr
iicretlefdcliaru$oldLik(asrnrrlrkalmr$tn.Iriyirsaekorlo
palmdr dii$crr
risi siifecindekamununistilrdamdnki
paralelolarak,ijz(dk( simdciiffellerhtzlabas
azalma,va
olangclirdagrlml
lrnlmakt|rc za[( iicrfllilefnlrrlhinc
lar
nrr dahr lazladiizcyd(i
9ah$0 alelhineg0li$mcsinc
nedtrn
0llnaktadrr.
'fablo.8 ]iirkitr:'d. iqslzllk ve lggiiciine katrlrn
ora
-2003)'"
'(ltl$2
'Ia o.? 500 Biiliik Sanar_iKurt|lullannda l$gii(ii
Verimliligiu:0 alarnaijcretler'"
.
'J!u e
ve d m a
or t!3m !uq€r s( MyoniL
1e37FFn3r r t
':
R
i-.:3si
s 3 s s,,
11.2.Iiirl.ir( (lc hiiisol (;( lir'l)rsrlrnrl
:eE_i
'liirkilc'dr grlir dagrlrmrnrn
flDokalcylh(r eeli$ne
gdslefnlesinin
en iincmlilredcllrri dcn biri iilkemizdci$sizliginlniiznrinbir $ekildrfliiksck diizcydcgcr'{ekleimrr
kirlrlmofanrnrn
oldtllgadii$iik
slbir digoi isc isgiiciine
pallnn tiik.
0lfirasdr. lanm s(rktiiriiniinisl.ihdiinrdaki
neden
da Iiiksokolrlrasrna
sckollnasr,
rksik islihdamln
i$sizlik
dii.
Eksikislihdarnla
borbef l,oplam
0lnrakladn.
rcyi iill(rnird( )iirde 20'ltrr diizclirr( yrkla$nrakladrr.
lju nranzarahi! fiiphcsir iilkeniniifelkdr ki]\'naklarrrrlrl
dolausl-!la
iircundcrol alp gelir'eldee[
irUlkalmasrna,
n(ien olmalla'
nresigcfekcn
lay aklijflnnlrlkalmaslna
drf. Bu durumhomiilkcxrindahadiiiiik felah iirclmcsiro
enreka](!hirc grlil c gijslel
bcmdc g(|lirdrgrlrtnrmrn
mesine
nedenolmaktadn.
l5-2.1)a$ grrrbunda
!0r alan
niifusiai$sizli*i daha t.iiksekdiizcldc scyrcdilorolma
sr llu sofunungclcccltc dc qok iinemlibif sorunolarak
giistcrmckl(idif.
l)i*o iinenllibil
\:lfhgnl loru)acaErnr
oldukqa
sofunda kadlnlanuif|iiciineknlrImdiizcyinin
diifiiL olnrasrdr.Bu oranh(]Ir iillc gcn(lirr{krhefl de ta
Ilu alandd
frm d\l k0simdcoklukqildiiliik diizer"dcdir.
gclifmcrlcrdcf
bif InnesiiseCocul
iimil.lcfici en 6nenlli
i$!iligiDijncrnlidiizcldel)ir'aralmagdst(iri)ofolnas rr.
\ilekinra$aErclaki
labloda1992]rlrndal2 l.l ta$ grukatlllmoranr,Iiiz(lc22,1]
bundakico(uklaflni$giiciine
ikenbu ofan 2001Jr"rl a geli diEinde0ncmlidiizcldc
dii$crrLtiizdeiJ,8olmu$tur.
iil(iitii gcrrclblr drErLnll
Ibnksilo cl gclir daErlrml
qiinkii
hIrchllkr bir !andln li(]rrtgdiiladcel,mckt(rdir
riddc cd(fkandiAef!andansahipoldu{uhisscsenrrll(f
afazikrf(11rl
tr.
fi ilzerinden
kar gcliri,!ilc srhibiolduerr
m dua[larr
iizcrind( llli7gf
Inn gclirirfta hankadnki
tcm{lluuli}cIalr.
lifisalibiolmasr
rnijrnLiirrdiir,\llenin
lr \cl-aailereisininifim bakrraLdclrrltxrdinck !fl.cr'
lam d0 bu 0faoraddbir(ylcrin
siz bir analizolircilklrr'.
lcr"aliirkiydd(r
oldugugibihafchakllfrin kullanllabilir
."'(r
gelirkrfin(i
hakarll sahipolduklir
hrlcanrnillanlaflna
glrir dijze!lefivf har{anlll]illrIr (csilli hllrcam0ka
l0mlorirclalsisk.ine bakafakbifO)sclg0lir daArlml
nnalizi
Ilu irnalirindiha gcf!(:k(isonu(r
-\apllmrktadrr.
oldlkqaiin(rnliolduAua(rklrf.
ckl( dmek a(lsrndan
llu biiliimdr.iircllikl(rDili tafalmdanyrprlan1987.
l(j.
199.1
vc 2002)lllan ddti lelir.lairhnrlar;r$trrrnirlalr
lcrir s alnarak l1]90h yrllardariliLrrrcnliifkllr'(kite
ellili olanfaktiiflcf!l eclil
lir daErhnnrrdcXi$m(sirxki
dlErlrnrnrrniteligianalizcdlk((klir B! rfa$lrfm0lafrn
hemkull0nllan
tuncl !lrr|mirsrnda
liirtor!cri hcn dt
iirnekkxn
kiitlcsibifbifirc t|krn olanbu liif edir dagtll.
(hgcr
(iahilsaalrklr
nrnklr$rla$trfrlnasr
ml ara$lrrllalilfl
len(linne"!e
olanaksa€lalacirlIrf.l9l]7 gelir daglllml
ili;rkin
cld(rI dilcrrsrrrlu(
arNftlfnrasr|lliifkilti genelinc
gclir(la$lrlar. l1l1l.l
ara$tlnnasr
ilc kaNrllitrfrldrgrnda
oldunugi ikalsrll
ornrdaij r li (liizeldebif bozulrna
giizlcnnx
klcdir.(]cslnmbiitiilncsindcr
a(rkbir $ekilde
ba
clitsizligilr
arlrnasrnrnclk'nlcrine
lir daerInrndaki
ki birctscl
krldlondrbuful dahaCoklenlsclbijlglrhrd(
gclir(laFrImr
elitsizligil(:n(il]frklandrera(rkbir lekil
kcnlsd
\ilrkim 1987aftrftlfmasnrdr
d0 gijfiilrncklc{li}.
biilgelerdeki
cn \iilsck ecli i niilusun)iiZdea lik kcsimi
gcliri tilz(le2il,1l2sini(ld(rc(lcrkclr,
at|lrl( siminl9l).1
diirc)i c
afa$tlrnaslndd(kl( ({llFi Dat riizd(i lJIl,1J.1
gcnc
gclifmc)(r
parrkl
liirkilc
Bu
olafirk
)ukselnriilir'.
geli
gclif
i l"iizdc5 1ikkrsrlrrrun
liDCi0
niilusun
cr tijksek
den nldrgrpa! slrrlla )iizd(r2lJ,0ldentiizde l]0,1},111
)iilsclrnittir.ller nekadnrkrsal kcsinkcrdiiqindca.la
lt\liil.s 183
r',Jr,ri('rtdfr (,dSrlr lsr)\!rrnr' 2lr1)rr
Lso lrrril.tJt ilrr rrij.rirr
I 0i|, \itrs
'f^r[,],,,1nN.4.
) r s^,vrI 5r@@
Y rd. D o(. I)r. \l ahnrur 8tl -IN / l 1d. D o(:.D r. l bD hi nr (,u r dn \ t Nlt sAK
k'tli bir gelirdnErLnrgijriiniinrii
de,ns
nv elnrekle)sc
h da kfllscl \'c krl|salLcsilnlcrir niilusu ilc ddo ettigi
gclirlrrkaf$llafunldrErnda
6ncmlidiize!debif c$il,sirlik
k' karfrla$rlnralladrr.
Nilcki kc tsrl ]crlo\k ta$rr"an
l!anchalklaflrn l,oDlaniqindckipayl
56,2ikcn gc
-"_iizdc
lifdenaldrklal]pal tiizde{ill.9(luf.Kl|snlkesimdrki
ha'
rclralklaflnln
loplanli(ird(ki oranl)izdc.{ll,{jikcDgcliflcn aldrklaflpal !iizdelll.l diizetindcbulunnrakla
(|r' B(lr zcrt( kildc2002Irlrldrkigclirdaarlnl|sonu(.
ldfl 1911.{
araftrfmasr\lakar$llafurldrgmda(ddccdil(rn
sorullafdanbir i\ilelmeoldugx96fiilnrekl,edir.
Kenlsel
biilgclc(kr;lciir
daXrl|lnrmda
dahaIrzll bif ir"ik$nrc
oldtljtadecdllenb0 (liinem
gu lqll bir f(:kildfgijfiilmeklcclif.
de krfsnlkfsimrk'*clir daarlnrndrbir i\ilcfntcdr daha
loL Lrirkijtiilc$mcoldugl gini kabauslna batularak[cs
pil 0dilmclldif.Krmalkesimde
gelirdaerlrnrnda
eiilslz
liFinarlmirsrfrn
c dlcnrlincdeni.
tanl[sali;lctnldLrrdc.
ki c$ilsizdaglllmoldugnbilirmckt(rdir.Uu diircmdc [a
(li;rriik
frnrsrlkesinre
lrnrusrl dcsl(klc c iir(rnlidilTcI.
dc krsltlarnalIragidildigigaiiilmcktdir'.
(;iiriiniifilii"
'Iablo.$ liirkhcllc (;cllr DagrftrDn||n
kJ ile ijlkrmirafrsrndaki
belkide c temclsorurute$kil
elmekledir.
Birctselgelir(laArImrnrn
iinenrlldlger{rephesi
1sebi
rcrlcrin!cr"ahalchalkrnncldceltillfliecliri harflika.
(dtiklefidir.
kjm|()rnasrltahsis
Iiirkiletlcgelircgarctii
kcl.ir harca alaflIr danrlrn|l
l'ablo10da gdriil l(klc.
dif. l'abloincd rdigindedikkali (ekcn cn tcmcl husus,
gda\cl)irfrrnrn
dii$ijlgelirguruplaflndakihnnchalkrnr
ilrlilatlaflnirbiiltckrinin!akla$rk!iizdc 70 ini a]lfu.
ken,liikscl gelir gurubundakihanchalkur isc }aklafrl
At fa bire)lrrin
0larak)ijzde:15ini lahsiselnresidir.
hat0$lrn klli[(rsini!c ckon(]mikiirctk(lnligirihclirl(]y(rn
berle$ne,
eAilim.lokirnln olel,eilence\e killliirgibi
digcr bazrkalolnlcfl diifiik .ecliflikcsinlcflc yiiksckgclirli kcsinrlcrinaikr hijt(rilrir.inde
tahsis cttikl0ri pallar
lark )iizd( l(Xlii iirerindebLrlunmirkladrl
arasrndirki
Ru nunzara aslnda ,\'oksullugun
n(dcn bazrkcsimlcrin
kndefillen,zeneirligin
kalrlsal(l)oldug0nu
bellitil!iide
a(rklamaktildrr.
Dahaalrnltlh bir analizcgitin kak rninc
lnhsisedilenka)naklafi{in }aprlabilirNiilusunen )ok
srrllcsirni gcliririn ancirkyiizd00..1iirii cgilirni(in atrrnakta ikencn zenginkesinriisc gelirininIiizdc 2,2'lik
krsmrnr
l)unfira(iqinar"rr,makladr
'\radakilafk 5 kalrn
iizcfindcdir.I)igcr ijnOnlibir hususisc Tiirkiycdc dii$iil
gelirlikesinrlerin
itin a)lrka!rdrel
liikelimhafaanralafl
l,oDlalnkalnak 2002 \'lhnda,\'aklaflk{ll}7 YTL ikm !iik.
sekgeli i kesinrlerin
:J{l116
\'ll,'lik bif kalnakaUrnrasl
dr.'' Tril,arijTcrindcla)fr kariirlaiil,rrnrr
\aprlacakolur.
sa. diifiik gclirli kcsimdcycr rlan bif aikrcgitimclakl0.
$rkolafnk.l Yl l, katnaklahsisedefken,
I iiksekgelirlihif
lr0nrorlalanraLl.l\'11,diizclindcLalrrrkry|| aktad|l
,\radakilnrkrn20 kall,anfazlaolduExaflk bir Sekilde
Iailimi iincmlidiiTcydc
kamulalnalla.
eijdilrneklcdir.
r ile linanseedildiEi
hii!lesihirkalemde
b diizerdebir
lafk o atr qrkrtorisediAerkalemlefue
bu la&rn d|ha
da dcrir olabikrccgiiingdfiilLrbihnekt(dir.
t)ahl iincde iladerrdikliligibi birelsclgelirik'eAi
linl rlu[lmI arasnldaih(xnli sa]rlabihck bif ili$ki bu
lunmnlladrr.
\itl'li clilinr durunruliikscldiLqc
birclkrfinekleelliklerigelif(liizqi hrzla)iiksel cklc rc dii$iikgelifenrnhlilnrolmaa(nrazrndaijnemliiilCiidrkul
tullnaklirdrrli]f.
\itclim \;rprlannfa$tnmalarda
liiksc
kokul.lakiiltc
mczunlan
ilc ilkokulmfzunlafrafaslrdaki
g(lir larkrrrnoI1rlamrolarak:l kat oldueubir t(spil
(dilnrlfl,ifIJI baAlamdnliirkitede gelir eiilsizliginin
hakr tok iincmli\c leflesikolafakler almasrnrn
en
iln rnUnc(lc i haku :'a$alanniifuslmuzun\akla$* l'iiz
Tablo.10 Tiirkiye'de Gelire Ciire Tiiketlm llarcadc S0liL klsmrnrn
ilkokulnrcz[nuolmasrdrr.
Da]lada
malaflnrnDa*rlrmr(r-iizde)"
kiiliisiiiscokuI'tirzaf
ohnirlarlafilc okuf.yazirr
oluDda
l)ir okul bilirrnrcl(l|brinl,oplanr
rriilusiqindckior0nr.
olar0kliizd{rl5 diizelindcdir'.
fiirkiteilekiil
traklairk
gillriilriin({il,im rliizf!inc bakldrgrnda.200.1)llliCinIiiz
dc 6lJ'iinijlliscalUclilirn diizc)illcsahipolduklang{j.
riilmekledif.
Bunakaffrn)iiksrkokul czunuolrnlafln
oranrnrn
isean.rkliizdeI I dijzetinrleokluAueijr'iilnrek
tcdif.''Bu oraneelilmi$iilkel(xde
)iirdelJl ln iizefinde
dif. Tiifkilcdc o[a]a (lkan bu manzaf0hcm bifclla n
ecli crinindiifiikkalnasmahcrndc gclirinartandiiz(rJ.
de br liir dii$iikceili diizcliirlmr$geniikilleleralethi
nc bozulmaslnln0denolnrrktadrr.Buolgugelismifiilkrr
/J,,rrJ,ri,rr.trJ
NJr 200:l2r)0rl)s r
) r^s^r @!!IE
5{ I
l ,i rki !..1. ( ; . lir Dx grb D r v c )o l Gu l l u l s ,),,,,,,,
'Iiirlir'('dcl91l(l'li
) rlhr(lirnsonflkidiirxrnkl(k g(lif
(:$ilsizligin(l(ki
dagllrmr
aftri ilhrlll k(nnforis\onunun
olmu$tuf.
\it1'Linr {ll}0ilcn2001(l
bozulmasrndacl,lili
pillriix rnli(iiiz(!iIllIl llli]llariqindcliikclinrnlrlli]frnrn
dcrflafak srfa)la!iizrh 2,2'{ll tiiT(l( 12.1f}iiksr,lmif
hir liikrlim
lif " llu t(ri$mrrbif ) ilndlr ilhiriirtabIXLnrlL
ki hi
kirlLhrna
diinijkIN$llan \iiksfL gc ir kulcgorisinrl(
rclkri hrf(rralilflnl dlrlrldr lr[[rnrk{|L di(cr !andarl
liirli!0 rif iir( nrlihir soruruolln drf il(xks0funurIcr.
(i(r
gclrn(sindrrol srhibiolmrrllLrf.
lcfikbif sorul hali|l(r
ljr f$ilsirliAilo!lunrunhclirlibir kcsini i(in liikslr$irm
gclnl(kl(xllrllu sorunloncl t[ik{lin rnalirfl
iinlarnllra
iirctimii\clr ithIlirtr(lin drha (lokliils nrnllaflriircIiIlu !)f unurkilkliibif fckil
nli\f ilhalalnrdogul.lrcl]klr.
(lr (6ziimiigclirdagrlnlnrniliksliril csjndr'n
tccmck
lc(lir.
'liirkitadr'Aelirdi]lrllmlnnr
bu kadIr csilsiTolmirsl
hefhlngihif loplumsal
sofu.
rr fagncn,iin(nrlii;l(iii{le
giiziikrnsi,bi f"lcfin$ll1(|i dr$rnda
haf
nunc_rkmrtor
(:tkil(\cnlalti cr ll lo0[rnrsr]l
dnlanri
.;rma.gi(lefini
krrstlkesim
n]lllaili\el,lerina
dalanrnakladn.
Ozclliklc
rr\ir
kalnrklnfr
ail(i(:
n
bah(csindcn
d( iiztiikdinr
lani
larlasrndan
cldc dtiai iirrinlefle
te(inriri tlmiI clr csi
jlf ken efdf
\f
bil(itlcrirkrrsaldir k lilfl r:(li{ri
-!a$lran
tr lir irrnlirlrfrka!nak[cminctnnrsig0lircsilsiTliiirrirr
iix lrli diizcr".
[ol]lullrsal
bif buraln]adiinii$mem(:sirdc
Bu Iiif a\ni g0lirka.
dc f0l sahibioldrilul)jlinnrekledir.
l(mlrfirin hanckrif biit(csindeki
)o1niniincmisonyrl
gijzlcnllckLcdir.
llir$kabir ilndel
lardngiderrkazal(hgr
gelifin
lc irtni
iizcfillrl(li( isi hcf nr ka.
eelirdagrlrmr
dlr ijntnrlihif lonksironicra
dar gidcrckazalnraklirr-sir
rllili gijzk nclt(rlil. Nllckinrl9ll7 gelif .lillrlrmuda
l0ttllm kLrllanllabilil
eclirinliizdc 9'u rlrri g(lif ikcn.
gelirdrirlrnllfflaa!nr gclifilr[oplllInkullarrrlirbilil
199'1
gcliligil|dckipa)r:iizde 1,2diizc\inc(iilfniiltiir." l\fi
gdifir gclif daIrLnIfr itil($liriaikrlkr tapllgr;l(lk bir
Nil(rkirnl9{]7eclir(lir!rlrnrrfn$
$rkiklegiiriilnrek[cdir.
dikkatlrhndlgllUfrnaslnda
sadr(itnnkdlgelirdNgrlrml
da giDifndeLsi0,.16lliken.nrk.lir ralni gflir dikkalc
il|ndrqudaginicnd0ksi
0.'li'2diizclin(dii$fekgt'llfd;l
iizerinde
ifil($tifici
bif c .i o[ati] kotmrklndrl
Arlrnr
ifade
sIa)lir
199.1aragtrfmirsrndir edilcngi i 1ll(i(rksi
bif tlclifi0,1?liicn 0..1iiU
diizc)j t oklrrk$ nriil,e\rrzl
me )ol n(mr$tlr.()zr'lliklc
diifiik gr'ljfgufLrplrfrndl
tcf
gelirlefinin
ilin(krkxsaldrngclcn[dnrilm
aldI hilnelefin
krlitcsi.
la)lcr\c!r [(lnli edicigelifki aikiin !i]$arn-cal
saAlamaktadrr.
lJutlil g(:
ni artrrnaslIai;ncr li kirlkrlar
li n 7 \'llllkbir zarnirndili lin(h bI krdaf hlzlrdij$mii$
ilk l)irkrilrkrfslrl
0lnrasr
bif(ok\dndcrdii$iirrdiirii(riidiif.
gelirk]rindeli
azalrnrrc $chiflofnrc
oranLrr
kcsillrirrccl
riiks(ilncsinin
burdirrlkili olabilecr{iifadccdils0bik
bI konuda(lahaayllrlllr draslrrmi]laf
tapnrlkta\afar
bulunukladrr.
(i(lir dilELlrnr
so rrLrnloplLrnrsll
bunalrmlilfir
diiIiis.
biJ lrklii is( tollumsul
Incsific g(llcIc (ligcr'iircmli
\lNkn)(ko
c} lcrnlcririli(r'r( llitj r'r)ll(i1f.
raf(llmlil,{rna
nonripolilikallfrnda
ijz(llikl(rllllll) sorrrrsrrli; cm(lcli
h(xrl fkonomip0lilikllrfl bcIirnrcImif\( hu ckoforri
ll|n (l(
hir(')loir giiIliil (rkoIorn]L
lutunrLrf
tx)lillklrh|.|
Llllfrnizdc
utgrlirnlr bu po
ii$nxrsi.|, flkiliolnrustur.
lilikirlil n bir$kjin u )a han0l(xin
[o])lurntIl)atilrrdir
sos)irlili$kilAlrflnrnDnfmlihir ilfao olirnloplunrsul
)|fdrrrlirf ir lulu ununf illiidf clkilfdiiialfrbif ilfaf
kilnru
Irrnrilkofusudur.1(rl r)lirfhrsls is{'iilkfrnizdc
kllnakI soslrl lranslcrl(rdrtr dir,birc:sfl\{')ilkrrrLrm
rilkrl \c)ir l)ircts(lgiriiinrlcrrI.ll
salnil(likt{li (11|1rck,
crllErik dii!iiikt(iir'litolsul kcsirrl(rr (liiniiksos\1]l
\irl
j(I.lr
cl cklr ol
dlmlaSma
lrirli\clkfifin ir('rrli rollcr
dukl;rrdrr.
l!u Iiif gili$in]crinl)irkrsl|l|sor (liil(nrdrkil
l{ ilcllsinrafN(l;rfril( klrnuotu[a[allrl(ilr
l]ili mll[((]ir.
iirrr'aj l)(rri7ll!rcri . Kinrsclok nu'gibi pr{Jgr.url
lar \ctir giriSi k f loplunrsrltlf(lrnrlafma(lulgusuIun
l)i( ) lclrlcn{'ka.|lr tii(lii rf flklli ol(luIuIu
toplurn{lilki
'h
{ij.l,1rr'k1,1||rlir, lirf ,-II,1 ,rf..'rlrir li\iinr.'rl
!f lolsul
ol()(cck niktardr killlilklirf r)luflufirlmakla
Il(lrzcr'ir'kiklcalinsfl
k(sirnl(f(t|arslcr cdilllrcklcdir.
lrasnniirlcl alar \c yolsulilIi[(lr Il
tiikiinrliiliiklcf
( gi
mrti lrg!ik cdcng(rlcnclkT
l0L)lunsal
)ilr(lInlir$rrir
(lir 'illrr qa(|r'lar'r"
gij(lfnclinnckl(
linrlerini
olir|k isirrl( rxlirikxr
ortrnizas\onlirr
tjr(r iirfnrlisos\rltirr{ln lirf
inn tiri$imkji olarakanilliz((iil0bilif.lliiliinl)u \c l)(rl
orfclikk bu liir
rrri girifjnrlr. l)1fkl(\ijlrdcndturnli(1ir.
girilirnIr){ fcl iiriSinrk'r'oInirsr
nrdfni}k ;lsinnlriLbil
(nl|)ir trkixirllri(ir gcflck!ok
gi soruIudii$iikdiizcy(lc
hu kIsinrlcr(rrlr$lrfllnrrl
sullaflr[(spiIi\(r ]irrdrrlrlilflr
srndac[lili ohnILLrdrr.\ a(h[r'dir"]oksLrllr
]lrfdr|ixllr
ancrlikk)rkrndaf baflir''lri(lrlirrl(ki iJx(l('irslL.lll irsi
mclrik bilgi sorunn(lrn k|\rrklilran bilfr s,lrklirfL
\|rdII.
ilnemliiil(iidccngclkr\or
bif rol icraclnr(rkl(dir.
lil$nragnniilliiliileslsrllaiaprlnirktildrr.
!irrdrnrr"irpr.
ral hir kl$ii; ( (,likle(ii Ioksuldufurdakinf\annnnrn
I rrzLrc(lccfklif _]afdrnrallkrndNnhalll'
tl]a$rnas
illrdcsir"ardrnr
tilprldcillkifirll rhrumlnUcn ili. {'nIa
hnlndilli bilil llu Lifllir c diir(\de nrrhlaaoldul nu
l)iacrbir hususlsc l)Lrliil
da en iiio tcsl)it0dcccklir.
i(iI iril(
hissiolulIr]l.lnuyir(rgr
)afdxnlrf biI bilgnnhllk
miimkilnolln en krsilzirmanda
bu liir hif )oksullukdu.
rr r(lrnkurlllnunrn\olunuhulmrafr) rfr i(iIdc olacirk.
giiniilliiliik
sos)irl
z0lnilrir(ick!
lr. lliiliinl)u ne.lcnlrrk'
gifllinrl
i brlr loDlurnlNr!n(lil
0kon0rninlrl
)ilr(lrnrlirirnr
; lik krsmrnr
0luflufdugudilfiiniil(liitiin.
)irllirirk.,"iirde
gi(lcrfkrl
1(inijrximinin
dc. bri tiir girifjnrl'riniilkcrniz
hirlillLolnlillacirklrf
BLrkonu(ladahrl
lacilall ijlgijl.ll|ck
r\frntrI rnirlizkrc(lirn \c llilcI.2{)01)ihli}ll( oldulu
lt(ltL
.
Dt| 2AA1t) r, h*^r lnt ttk tttx!\ 2r0 t
" t!r\L) rrrxjr.r.,rtfrn r rir t l) , 4r r , L,
)-r sA/$155@!!EE
\hhnrur llll IN / \rd. Doc.Dr. lb,rhin,(irrr , \llNltls,\K
li.ll. liifki\(. (lr S(.l,larr'l(;etir'llrrerlrrrl
'liirlitc'dcgclirdaarl lr sorununu!olciik bir ile
gefekis
lil nv elnrtsininen 6nernli edcni,elonomide
lihdanrn gereksemilli g('lifir]0lu$umunda
scktiirl(irinc[
kir olnalan daglllmxh. Tiirkiy(i(i(:cr iir(rmlisofur, l,ilfllll kcsinindcfaali]ctgijsloen0iilusunlirlor oldriLta
liilscl diizcldcbrilunulorolrnirsdrf.0r cAinAlll) {ie
lafl dl islihdanrcdileni$gii(iiiniin
loplanrislihdama
olunl yakllslk olar0kyiizrlc2 diizcYindcik(rniilk(ruizd(i
bu oranrnokjukqayiiksckoldugtlTrblo I lilc a(rk bir ii(lkikl( eiiriilnrcLl,cdir.
ilrcsiol atir qllrflrer rz AB iilke
lerindebu oranyiizde5 diizellerindtrdif.
ll)frnrsekl6fii
niin dii$iil diizelde lal,ma degef laralmasrna laf$ur
iinfmli diizfldf isl,ihdambalndrrJof olmasl,gclir dagrlnI c$il,sizliginin
cn iincnli laylalrnr o[i$lur aktadrr.
tlu rnznr'ird('Eilnredikqr'liirkite de gelif daerhmrnda
6nemlidiireldr iyilelme beklemekdogruolmrlacaktlr.
(lclifin sektOrcldagllmr a(rsrndanyinc g(ii$mi$iilk(rlcp
l(: ili$kik tifdiEinizd(:dikkilt qck([ digcr bif hususisc
g(rcLs(
hizmctl(
r scklii iniir gcrrknlillig(dirinolu$unru
pir)r da okhk(iiriircnrlirol snhibiolduEu
islihdrrndaki
dur. Or'negin
liizde75 i hiznreo'
'\lll) deki islihdamrn
sektiinindeyef almaktadlr.j"r\B o alamasrda bu diiz(ildc ohnirsada )iizd(r[i5.2 eibi ]iiksck bir dijTcr"dc
](x almakladrr.tlkclnizdciscbu ofanrnhak rrr-iiz(lr50'ni alh da okiuAugijrijl ckl('dir.llilgiqaArnda
en hrzl lalnra
gcniilediAi
deAeri re islihdanr
bu sekl6fiingeliltifil
mesi hif $iiphesizeEitimscktoriincg(irckliilginin vcfilncsind(rng(r{mckt(idir.
Rukonudriill(rnird(ki eiislcree
lcfi gcli$ i$ iilk(.k.rlc
kirNrlirFlrrldrgrndll
dufumunun
h;Cleiq ir((r olnradrAr
bilinnrekl,edif
.
Sektdrelgelif da$bmlnl ( n (itkir $(ikildcr
ililcflifrno
Din
cgilim olanaklan giiqkndircrcl, krrurldaki
-!olu,
nitclikdiiz(il"irri
lrzla nii[usun.
ir lrramksana]i!e hiz
nrller sekl6riine
halcnegitim
tn$rnaklr.B! baglamda
alt lalrsDrdi iinernlidlizeldoyetcNizliklc r oldu€ubiil.
geler vela $ehirledmizinbu tiirdcn sorunlarxnrqiiziil.
mesii(in kamununijncmlidiizcydokaynakullsis clrlo
.i l.r\,rli r'I'1n Jrz
rr'rdrcrrr'rz
rirn.
'1Ir' klILlrf.i!rrrrl'
patr
rnN'lilli
flgilinrBa
lcrdckalnubiil{cshil cn }iiksck
ld lAr' a liihsisedilitorolmasrdikkaledeFefbil grli$
nreolsada. iizellikleofta ijgr(:timdcara c]amant0darili.
gii(knlifilncsi !c dii$iikgtlir €rriplanin alt Xaplsrnln
goclklafl
ndaki aikrkrfill
nl iidiillordir(((k lilrrlcnrlerle
bu tiir cgitimdiizc)loini su ulmnsrnrn
Cokfijnlii eko
rilin olirfrAra!rklrr.
rornil ecl,irik
3,:l i
) r s^/{ @!!Elg
56 1
Tablo.ll Scltiirterin Milli Gclidekl I'atl !c islihda n soktiirel Dagrlmr (liizde)''
1990
lri hdamdalrPar ("^)
Getrdel Pry (%)
Sannt H'zmeier Tanm Sanayr N zmetler
1 7 , 3 25,2
36. 7
56,1 47,8 r 5, 5
1991
17,2
1992
t99l
I994
r 995
1996
1997
r998
26,0
26,1
27,O
r 6,2 26,8
r 5,4 27,6
' ,r5,1 2?,5
13,7
14,4 27,71
I6,8
I5,6
15, 7
r 6, 8
r 5, 8
t 6, 1
t 5, 2
15, 8
15, 9
18, 9
18, 9
18, 0
37, 2
38, 5
ss,o 43,0
59,8 40,2
16,8
17,2
40,3
42,7
59,2
6r,4
6t,t
6t,4
17, 7
r 8, 9
r 8, s
r 8, 2
46, 3
47, O
46. 6
48, 0
,;,;l;;;;;; ;;; ;;:,;
r9991 r4,4 21,7)
20001 13,s 22,3)
200rI r 1,6 24,4)
2 0 0 |2 r r, s 24,5)
2003I I1,7
,18,5
44,4
4s,5
45,7
47,6
45,8
s6,r
56,0
56,2
s6,6
55,7
56,1
24,a
36,0
34,0
14,9
33,9
lliitiin dii fnda bi a( nedenden
dolall tanm scktii
rii destckkrnmcktdir.Bunlardanbiri ta fir sekliiriiniin
n r-a$anrsal
\'arlrklarr devamrnr
niimkiir krlan
insirrlafl
stratoiik bir scktijr oldrrgudur.I)ilcri isc hemengenel
olarak l,aflm iini efirin fiyallafl gijrcccli olarrk daha
dola)l i( licarelhadlefibu sektair
)ara$ arlrnrsrrdan
alerhinegcli$nrcsidif.
Bu !c bcnzrfnrd(IkJdcndolirll
|,aflmscktijriindrtoksullukriskiniazaltmaki(in tanm
Nile
sekldriiknmusalkalnaklafladcslcklcnnrcktcdif.
lirn OI,ICD
dckar
hafrna
li6
rlolar
iilkrildindeki(illCilefe
gclir dcsl(!i !(ril ekledir.liifki
diiz(rJiDdc
dogrudan
)e de isedekarhalrnayaprlaniidcmcan(rk 5 doldrdii.
polilikasrna
zryindcdir.l)rist('kleme
eiire 1 diniim ik
199{ldnniimarazilcsahipolanQillqilclsirlripolduklarl
d.saruzimikta iiTdinde geriddniilsiizhibe$eklind(r
itlcln(
rin
leklenmckl(rdifl(rr.
Tiirkiyod0 |,arnnsal
k
]iiz
sahip
dc ti8'i 50 ditlijmiir allrndakiaf;ui biiiiikliigiinc
olduklandikkatcalrdrErnda,
bu i$l(t cicrr'lrileiefe
la
prlncakiidemelefir
olduk(amiitcrazroldulu siitl(ncbllif.
lJ.l. l iirkirc d( lliillacscl(;r'lir'l)a!rlrDrl
I99.1gelir
daArllmr
vedlc nd(lnrki( cdik'llbulgulara
adakilliolanhdlge
eijrebdleciqig(lir dirErl r nispelen
ler az gcli$ni$likkrfillc
bir adakl surargijriikmcklrdir.
ler.\ilekimok|rk(aaz gclifmi$olrn I)ogu\c []iiro] Do.
gll.{nadolubolgckrirdcgini fndcksisratla 0,1J7!e
0.i]8diizeti de tef allfkfn,bunllr drfrndaki
biitiinbijlgclcfdc.cini(|,rdcksi
rc iiTerid('deEcrkx
0,.1.1
almalla
dulaf.Bdlge{irdc grlir rlagrhmrll|n
adilolnaslsorunun
i(i lel('rli0lnrrm;rLl;r
Ia[[a (tlfplkllglngiiz
anlafrlnrasr
ardr(xlilncsillcbilc lcdor ollhjlir o rl((knk' bijlg$(l
anlalrlnasr
bukoruruIarlafrlrnasl
iqrirdaeelismilligin
ha )afarlrolrfnklrr.
L)l 'l 2i l 0 ss2 2l
Turkivc dc cclir Dlgrl,tur v. \bkstlluk
Sofunu
Tablo.l 2 Biilgeledn GeliqmlQlikllnde,f,sDegerle
llt)98 re 2003)r
'Iablo.l3 Biilgelelin GSIIH to katk PaJlan. Kigi
Baqma GSl iH ilekl tsndeks Degeri re \liil|rstalil Payl
(2003)n
::Z
-l
7
I
2,.
7 17 /n
,tu.4e.
^
4
c +" .
t *[
Iiitl
ulkenlizdcgclif daArlfir sofunuDudaha da derinle$
tircll rr qegilli sosJalhalu si!asal problemlerencder
olandiAerbir sollln isr gelifin iilkemizdckicografidaer
lmrndag6zlcncne$illikienoldukla uzal gijdiniimiidilr.
Gdi$Di$bijlgelerile az gclifrrb biilgelerafaslndakitarknranan diize,\'l0ri,
€iic re $ehircilikpfobltlnine!e suc
neclcn
i$lenclecAilimliolmagibi qokqc$itliproblemlere
Bolgelerafasl c$itsizliAi errde
oldugugiizkrnmcktcdir.
rin olduALi
biilgeler,Tablo l2'dc de gitriileceAigibi tr'larmarabiilgesiikr DoguAnadolubiilgesiarasrndabulun'
$aktadrrTiirkiycorlalamaslnn0 (slhr)egitoldugubir
diizc)lcfi
endeks
degerieksenindcbijlgeleringeli$rni$lik
Tlrkiyenin
1996re 2003 y lafr iqin lespitedilmi$tir.
biiyiik ijlqijdeborehroldugubiil.
ekonomik
€eli$mi$ligini
pF\l-rnrir,.Dule,5irl
" B hnlgein dt'tndr11!i.i, \r.r
doluvr AkdeniThitlgeleridii$iik de olsa liifkile o alamasrndan
liiksck bir eeli$mi$likdiizerincsahip eiiziik
nektcdir.Agrkolan hususise bunlaf dr$rndaolaDl(ara_
Ic
nispctcn,lakaI Giineydogu
denizb(jlgesinin
^nadolu
sorrnu
Doeu.\nadolu
biilgclerinirr
a(lk bir az gcli$ iflik
Bu sofu_
a uhalapdufumdaolduklafrgdzlenmektedir.
nudahada lahim krlanhusus,ifadecdilcnza an dili
niodebijlgelefegiire goli$mi$liklarkrnln azalmlrorol'
masrdlr.
Hatm kimi biilgeleri(in dufum ya daha da k6
ya ciaolunrl! bir geli$n0giisleremeleaek
ni
iiile$mrkte
telikaff elmekledir.BiilgclcrarasrSeli$lni$likarll*la
toplunsal\asamdabirqoksorunJa da karna$a orlal"a
daha dii_
{rknaktaduNilekinr'lijlki,le ortalarnasrndan
gijlgeli$mislik
gijstcrgcsirO
sahipolaDbu biilg0lcrgeli$'
mi$0lanbijlg(lcrebilluk alqiidcgaj(reren bdlgelefof
olan biilgcleriseteni ga{menlcrinbc_
nalta \'egeli$mi$
gctirdiAibifqok komplikepfobldnlerenl ha
raberinde
lapolnlakladrlal
Yuka da biilgclcfbazuda!aprlananalizbirazdaha
yaplldrerda en lazla geli$_
derirlc$lirilerekillef bazrDda
mif olanIslanbul,ADkara\'e izmirilleri il(rsondirrcceaZ
gclifrri$ olan bazl ille n gdismiflik diizclle stfalama
sr, tirii ha$na gclir !e r deks degerle !(:rilmcktcdjr.
Tablo 1,1'te,en geli$misolar ilinizdcki liii ba$tnagdif
ile en az gcli$rni$
olan ilimizdeki;i ba$lnagclir lafkr tj
kallan fazladrr.Bu durum bijlgelerarasrgulif daglllnronce
o aya kolmaktadtf.
nln oldukqoderinoldugunu
gelmesinde
etkiliolannedc kl
liklehn faftm mcydana
dikkatlci cek'niplespil edilmdi ve bu sorununhalifle
tilmesiiCinelkin ,\'0ntcrler geli$l,irilmelidir.
'Iahlo.l.l liirklye'dcli Rarr illcrh GetlgmlglikSra'
lamasrrc KlQlBaqna Gelif'
Gell9nlqll*
Tablo13'debiilgelerinCSIIH doki kalkr Dallaflna
bakldrgr(la yuka daki izahlafl l,elil eden bir gclifne
dahaqafprdbir 9(kildeeiidilmektcdir.Tii ite itin ki$i
gelirirr'liirki"!e
degcfiortalaigin l0 olanendeks
ba$rna
nall ifadeetmektcdir.I ine gel'tmi$bijlgclcrdcki$i ba
gmagelfhzla a arken.az gcli$enbijleelerdeisebu Lrn_
trrl,rrrdJil.rd,"Jrl,n
npgpn
| /1,,du)'1,l\ ur,.llikrp
geli$mis
l
iifkiyc
oltalanasrnrn
0lanbiil€elerde
-lansl
alirnadii$mektedir.
DIN2002H0Nbrrrr
BLit(anL.r (rci, DrlrlrnLsortrdlatrrrn,riiJlrli Ktsm200il\73
Dn 2003$ 1i n lr 2 1]l)r$. 5963
DPI,20nla
s5i Dfr 2003b.
\ri90
I
2
3
60
61
63
64
Endeks
4.80772
irre.
itanbul
Kiti Ba9rna
GSYIH
lS)
3 063
2 752
Ankara
timil
2,52410
o.s3286
Tokat
-0,59010
0,64489
Ordu
Divarbakrr 0.66993
r oet
1 79
I 064
1 313
Yozgat
:9,71e52.
Adlvaman -0,77647
n,.,h',.i
-o aor 76
67
0,9!911
852
918
t oti
68
69
-0 , 8 3 1 5 8
ianlurra
lddrr
-0.89089
Batman
0,90456
Gumughane
-0,9250',I
Mardin
-0.98944
S iirt
-1 , 0 0 6 4 4
A rd a h a n
-1 , 0 7 3 1 8
Van
-1.09297
1 gg9
66
70
71
72
73
74
75
76
77
7A
79
80
81
Bngol
H?k!?r !
:1,\?199
- 1,139s6
Srrnak
Eitlis
Agrl
14us
-1.13979
886
1 216
1075
983
1 1 ll
442
859
795
836
638
646
1 , 2 8 11 6
1.43956
) -r^5\,tr | 57@E!E
s68
578
Yrd. Doq. Dr. Nlahmut BILIN / Yrd. Doc. Dr. Ibrahim (;nran Yti
Bijlgckrraraslgeli$mi$likfarkml !eya gelf e$itsizli
gini azalonakitin blr yandanJalrrmla n daArlrmrnr
deyallrnn]aflnl
gcli$tirm.rk
4i$[irmek,diAcryandanallyapl
gerekmektedir.tsiilgelerarasl }'atrnm/UreIimfarkrnl
konusunda
azall"ma
ki$i ba$magclifi 1500dolaf vcya
daha az olan illerdegelir rergisi slopajrte$viki,sigo a
pirimi i$leren paylaflndaleflik, bedclsizyatlfm yeri
tahsisi ve eneli deslegigibi rc$viktedbirlefi200.1Xlll
balrnda!iirijrlijAe tonulmu$tLir.Bu ulgul0nu ile bdlgrlcr araslgeli$ni$likfarklnl azaltmakamaelanml;trr.Biitiin bu ie$liklereragmenbblgelerarasrgelir re iirelim
e$itsizligihalendcram rtnekl,cdir. Bu koruda, sadcccl
ijzel seklijfii motiveediciliinrcmlerinyerinedahakijklii
adrnlar atrl al !e yii kml(r bc inlscnmclidifKrsavadcdcbirCok$eyJaprlabilir.Fakalkallcl{6zlimeuzunva
dedealt lapr )nl.rrrmlaflna
ula$rlabilir.
loAunla$rlarak
Bu baglamdaegitim,sagllk,lcnel altJaprhizmctlcrigibi alanlann geli$li lmesi veya biilgeleme$il derecede
su ulmasl biilgclcrarasl gcli$niqligiazaltmata irinomli
diizetdekalh saglayacaEr
a(lktlr.
riiksek diizeIdekifon mlebi faizlerinyiikselmesine
nedenolmaktadrf.
6zelkesimi dr$lanfirasrna
Talrlo.l5 l{amu Ke6lmlninGellr Xaynaklarre HaF
camalannmG€nelGiiriiniimii{l989-2003)33
sl*
'TE
3.5. 'l'iirkir_ede Gelir DaElImr Sorunll re l$rnu0n Rolii
1980'li Jrllarda uygulananekonomipolitikalannm
gelir dagllrmrnrniyile$mesine
lalh saAlamaklarzi]ade
LlJld Lld LL'/ulm.rsrn.r
n, d' n L'l.r'rl peli)mFlrrt'z/min
hazrrl0mr$
oldugudaha dncekibdlijmlefde
lespil,edil'
nli$li. (arnu kcsini tarafmdanuygulananckonomipolitikalafrnm 1990'hJrllar bo!unca bu liindeki geli$meli
dahada hrzlandrrdrgrnr
birqokelonomikDafarftlre izlc.
rcrck tcyit cdilmcrktodir.
Oncdiklederhlin ekonomideki
rolU(arprcrbir l)i(lmdeistihdamrn
[eq!ik
€eni$lemesini
0tmcktendahaeokistihdamrdaraltlcllril $ekildefonksi
yon icra elmi$tir.Bu lespitbirkaqgiislergedcrharekctlc
ifadc cdilmckrcdir.Nitekim 1989 ulmdan ilibaren lop
lam kamuharcamalani(inde hempersonelhafcamala
hem dc yalrrn harcamalanyakla$* yan yanya dii$cn
bir geli$megoslermi$lir.tsunlarakar$rnnansfer harcarralafl h[la yiiksclmi$tir.Kamukcsimininrcplamharcamalafl ieindelransler harcamalaonrnarlfi]asrndaolagan bcklcnti.bu ijdrmclcrin,roksullarataplld(r $eklindedir.DolayNlylayoksulluEu
azalllcrleya gelir daArlrnrl
sorununu bafi elici elkilrri beklenncktcdir. Ancak
gdzlenenhu
lransferkalemleridikkatleincelendiginde
sus,bu l"iiraidemeled0
LiDemli
bir kFrnrnrlaiz bdemeleri
giiriilmekledif. DolalrslIlayiiksekkamu
nin olu$turdugu
kesimibor0lanma€ereksinimibirkaq)dnde gelir da€rLmrnmdii$fikgelirgruplanaleyhinegeli$mesine
nedenol
gerekslnlmi,
mu$[ur. Yiiksekduze!dekiborelanma
l)il
ya dan zaler Jetclsizolan tasarruflannhrzlakamuya
akmfllmasrnayol aQmr$
ve bijl'leceiizelkesimin,ralrlm
lan0r li0anseelnek iqin ihti!aq duyaca$lon kay akla.
daralmlSolmakmdrr.Digermraftan kamu kesiminin
.) Tslr @5sI
l,iteraliifde Crording oul Hffecl" olarakf,llinenllu
sorun,TiirkiJc'dci:izclliklc1990ll ylllar rc sorrasriqin
Budijnemdeiizelkesin ya.
a(rl bir $ekildegiizlenmi$tir'.
trrm Japrnakonusurdaaircmli diizcJdrjbir istcksizlik
gijste|mi$lir.o.rleki. IS0 tarafrndanIii*iye dekiilk 500
l)ijyiili$lelmenin
laalileldrSrgelirlefinin
iladeedilendijncmdchlzlaartl$rnr$
olduguaqrkbir *kildc Tablo l6'da
gijriilmektedir.Ozelliklek z ylllan olarak bilinen 1999
ve 2001 y laonda bu lif gelifler hrzla artarak )iizde
liizle n Cokiize ne Qrkllelgiiriilmekledif.Faalilet d\l
gelh kalemininhemenhcmentarrarnnnni$lelmelerirla.
iz gelirlerindeneldeelligi kazanqlafoldugubilinmekle.
dif. i$letmelen olaganfaaliyetalanlanndakikarlardan
qok daha fazla kamuda aldlklafl krymclli kAEr ardan
(tahlil, bonogibi) faiz kazano eldeettiklefigiifiilmekrc
dir. igletmclereldcclliklcri kazanlla Jeniyalrlm ala .
lanna XijnleDdirip
istihdamyaraonaklansakolay ve ris
ki en az olan ala lardar biiJiikkazanqlarcldr etmekiqir
bu tiir alanlarayijnelmi$lerdir.
Biitiin bu geli$melerbir
yandanzarcnlUksel olan i$sizliEinJUksekdiizeldese'
yir et resincncden olmuq diger Jardan yiiksek gclir
gruplannaJiiksekdiizeydeklfaiz transferle hem gelir
dagllnnr bozmu$hen de geleceknesillerintizerincdaha ,rtksekbir kamu bory srckuakmfllmasrnanedenol
mu$lua.
l n rki ).( lc
( , c li, l) r 9, 1 ,,,,,\f \()k s rl l { l ' 5 o N n tr
'Iablo.l6 500 Biir"iik Sarali kurrlrgr lqlndeki
Or{:l Iirmalarda Iaali}el []rsr X6rlafln Oranr"
'
trnd Lrton (q)
f iirkitclleki bnnkalardallrnkacrLkI)iizcllrm('\'{
(tsDDK)Dcgcrkndirnrc
Rapo
DcnctkmeKurumu'nun
sislrmindcki129.5kruilfu lla (20011)
;liirri.bnnkacrlrk
ron lirallknlc!dua[rn
[oplrmiJ.lkatril)on8lJ2tril\onlinrc\duathfsaplarallkkrsmxlrnI lriltol| !lr iircrindeki
giiriilnlclkdir
I Iiiltronvc iizrfindlki
|.lndaolduklan
m(rvduath0sabrna
sririDolrnlarln lJ{Jl)0gcrcckki$it1 !c
,l 56ll liizd kii,ircaiI oklugugijriilmekledir.Bu h(isaplaF
da Ier alanlJ.lkalrillolr1132
lrilI.| liralk krsmlnntop
pa\r
lammelduati(i ioki
isc )iirdc 2ti,6drr. ' Benzcr
fckildebu ntldual h(silplaruloplam7:; nril)onme\
a(rk
dij$iikoldLrEu
duIlrni(iidcli nispiaglrh$oldukqa
gibi.loplufirun
dc anlafrla(agr
[l| Buferilefdcn
Cokkij
yiiksck
laiT
dan:'iik
(iik bir kesinrikamunun
llolilikasr
eldcctmcktclc gelirdderlnrnrnbu srnlf
sfk kazanelar
l l0plLirn
kesimilehi r transf(irinc
z(r ir lrazrflilmirkla
za[cnadal(rtsiz
ohn ecljrdirAr'
dlr.Iliil,ilnl)Lrgelilrnelef
I'n/Ilrr,r.rr,r
n,1l'
n
rlxl lfl d.rlri.o.r
"lrn.,\l.r'l
Karlu kcsi inin i(inc dij$tiigii bu yiiksekdiizcldcki
a!kanufinansman
agrklafr
Iiikseklaizp0lilikasma
-\'ol
l f \c bu siire(bir tiir r ri bir ka\rak llanslefsislemi
bu kalnakalnediDii$niifliif.1999rr 2001trllarrnda
trn siift(ii iilke ekonomisiniriskc rdccck kriTlcrene
denolmu$tur.KrirlLrgcliI da(rldr arasrndagdzafdl cdilcrrelccek
ili$kilefbulunmaktildr.
IIiq$iiuhcsir
iilkenriz
dcki krizir nrdori Lidir eill,siTligidegildir.fakat 1929
l)ilntaBunallmlnln
cn iirlcrnlircdrnleriaraslrdase|iel
rlnlnklidrf.
Nil(]kimJ.(. Calbrritlr
nla$nr!sr
a
tog
gclcnkrizig(lir )ogunla$rnasl!la
,\llD'deme-\dana
a(rk
(]nlbrnilh'rn
bu kfizin ncdmlcriirrasrn(la
lanakIadrr.
sardlgrdigcr bc; oleu olan: biiliik $irkellapllafmrn kar\l]l)nindrS
bnnka llk sist(xnirdckiz|]rllrk,
lijolu$Lirnu,
po'
dafallrclrnrlir"c
iirarc|lazlasr\efmesi!e ekonomid(
lrliknlafrnln
ulguh nusr dan dnhalok '\BDrl0kigdir
\ilekim
danrlmrciilsizlieisofunllnuifadcclrneklcdir.
jf;rdeedihl diincnnlcABI)]leniilrrsun
cn zcngin)iizdLr
LrlaSmr$
ll0lardLjzc)jnc
5 inin*rtiltle aldrlrpa} -riizdc
' drr Jrrmurti/l[.]ril.l'i
2r k
tr. kifisclgcliflefiflndchil. kaf rc r0nIgclir]criIinpayr hrla riiksclmiftir'.
ltu dahfnrdcl)u gcli (rin loDlirml
nrn 11150'li!rllarla
karfrlil!rL||rldrXr]rrlI
ir( ak o diinenrde
pallr
Budurum.)iiksekgclifli
ki
)nlslna ulir$rlirktrdrf.
kcsininckjc(lliXigcli c dirhalok liiksnralli n lakrbi
ni gc islclmi$lri olagnniistiibil gdiglrcnilrifarcllcri eclincekola:cabu tiif mrllaflnlrlcbllif krsrhbilrncsieko
noflidctalcbinhula di||almrsr\e kri, i(in uygunbir or
lNrk| olarrk
tirnrazenrinhazrrlanllllx.(lalbraith'tcn
Hinl k6kenli,\nrcrikan
iktisa[(rsr
Rari l]rlra,l929 llii
}ol aqal asrlclkcnin,dlll) ckonomisin
liik Bunalrnma
dc l920lcrd bafhlrraL gi(krr'kir rn serlel dagrll
qiinlii
oldugudiifinr(rsir(ldiir.
mrnd!kibiilrjke$ilsizlik
gclirdOr
milli
dahabiiyiikolnusrhurir
serlelbi ikiminin
d.rn,\JJfl,ril'1, l brr .,, 'rrLr',l,rl,.r
k,rlr' \'..et ''
'
ncd('-'l
olncagrnr
ilad{ clmckrunlaflnortirtilCrkfirasrna
scf\([ r"ogunlafnrasr
lcdif. Nitekin \Bl)t1(rl{120'l(irdc
bol'Illaf;rt'iiksclnifoldugugijriilnlckl-dir.
olaAaniislii
11100
\'lllndaimcfikanrilclcriniryiizd( I i ulusalserlc
till yilzdc26'srnasahipk(. tliitiik llunalmrnbr$lldrgl
)ri ola l929 di) isesdzkon[suoran\iizdr lJ0.llc ul|$nrllr'. Bu manzaranllr
oru]a (r].llrasrndr
ctkilir)li]r(xr
l92ll
iincmlifirktijriir1921ik
)rllrfl rfirsrndasitas;]l
p0lilikalnfl
olrlLrguillrdc (rdil
idilrcnir vcrgi dii$iiliicii
nrcItcdir.Al]l) lafihi de ba$kahi(hirzrman 192{)
\l|n
bu olaganiistiiscNrt cqilsizligigiirijlnrcda ger(ekle$en
do
diei bcliftilnl0k[cc]il
. l93li ]rhlda l]il\ijk lJunilImrn
galbi sofu(uolari]k.bu ornntiizde2ll,lJ?innriflir."
gllir dagrll r ii7(xind(olLi sLrrfol
Kamuk(\siminin
icra dtigi digcf iilcnlli bir alan d| rcrgil olmr$l,rf.
lr)iloI \ rl Jr11,,r'rr.r .r'l,rr lrnrrr.r\rkl.rfrrr\,1ri,'_.r'l
bnldaki n rilnrlakapalmala(lll\rnr$trr.lilrkrl afkll
\'erg1oranlaflckonomid(r
ka) ll rll;rnr k|\ [ril]r nc(l(xrr)l
\tl'Ltt L'r,rlur'r'ri \,'rrl rl.r ,k"rr"rriiir'rrr'
'rrt_.lut.
yrprlanbirqokafirflrfmndi].
iilkcmizdcki
katrt dllil(ko.
yiizdc
i
oranr
20
ikr )iizd(r.15
l|orni €enelekononrile
degismektedir.
labb l5 t(rdc eiiiikccgj eibi,
irrasrnda
'liifki)e'derlolarll\(:rgil(rinloplanr\creilcri(i dekipa
\| hz,r .rl,r
k,I.rrr ,g rd,Irr/giPr'nor.rnl
'1rL,r.|Lr
'l
l)0lllsu \ergllefadnletien az olan\crgiazalrnalillldrr.
lcrdir. Sostll adalcl gcrcgi riiks(rkgclirlil(ftk]n !iiksck
\efgi, (liiSiikgelirlik.sinrl(rrdcn
dc dij$iikordrdr !crgi
Analasasrrda
SalslalHukuL
nlmmasrg(irckmckl0dir.
trr dc
D(\'lctioldugubcliflilor'lurkitr'(iesoslaladalel,i
grlir dagrlrmuru
lrorulrnariId( !trrlalan bu nranzafa
sr da da 6nemlidiizcld( rol sahibioldulu dij$iiniilfirek
l(:dir.likonominin
krlrl irltr a irlnmlsr\'e d0ln\h\clgi
\arar
lrfir palrnrndlha diiiiik diiTelkifc[alrnmlsrnda
gijr'iilmeklcdil
ll00l
)-rAsA^\| 5e@rEE
\ rd. Ib(. D,. l\tahmutRII FN / Yd. Doc.Dr ibrahinrGliranIu
4. DUNYADAVE TURKJYE'DE
YOK
SULLUKSORUNU
gajzlenen
GelirdaErImrnda
e$ilsizlik
sorunudahada
derinlclienbir bigimdcrkar$lmzaJoksulluksorunuolayoksullafln
rak (rkmakladrr.
llij la genelinde
sayrsr
son
bir yiizJrlilirdc ijnenli diizcydcazalmasma
ragn0r yoksulluk halen dtinyam[rn itnemli bir somnudur.N'lutlak
yoksulluk
diizeli bir ki$ilin girde ldolar'la,va$drnaya
nccbur olmaslgibi oldukgadii$iik bir gelir diizeli ahnmaslnaragmen,diiDla niilusununhalenonemlibir kesi
mi yoksulduru rdadr. Ulkc rizdcrnutlakJoksullannsaylsr Xiiksekolmamasrnaraemenyoksulluksorunuiilke
mizii dremli bir sorurudur.ozc ikle r-oksullukbirka(
yijndonkendinidnemlibir sorunolarakgostefmektedir.
,1.l. Dii lado loksulh
Sorll|rrl
Diinla genelinde1990'dangiiniimiizemu ak loksul
lLikdiirer"ir"iizde28'lerden)iizde 21 diize,vie dii9miiiitiir. Xiifeselle$me
ile ilgili olarak yoksulluguattlfdlgl
yijniindeli loptan bakrSa9r1aflnr
dogruldrnadl€r
aq bif
$ckildegiifiilmckrcdif.Ifad0cdilcnofanlnhalenolduk{a
olgusununbu kon! ile ilglli
Itiksek olmasr.kiifeselle$me
gereginigiindcrogctircbilir.lakat yokyinelartr$rlmasr
sullugusadecekiireselle$me
ile ilgili bir sorunolafakde
Eerlendirrneliinemli diizryde akademikbir analiz of
maktanuzaktlr.Toksulluksorununuen kiiklti bir Sekilde
lliri. ekonornik
biiliimeyiba$ar
)enmeninyollaflndan
akllf. Bu baElamdagclifmektcolaniilk0lcrdckikigibagdzlenendurum
SlnaekonomikbiiyiimeXebaklldrgrnda
l990
lr
elonomikbiiliime
i6yledir:
)rllardabu iilkelerde
oNalamayiizde 1,5r'e bu oran 1980'liyrllannkindeniiq
katdahayiiksekLir.
2000)rlrnda beriyinebu iilkelerdeki ki$i ba$lnaekonomikbiiyiimeliizde 3,,1diizeri ile ge
1i$mi$
iki kal dahatijksellir.'"
ijlkelerdekinden
Yoksullan diinladakidagrlmrnabakrldlgrnda
dikkat lekcn husus,yoksulluEun
DoguAsla !c Pasifikrcn
Sahafa Altr Affika ya doEru bir katma gdslerdiAldir.
Diinla genelindeyoksullannen geniFijlqiideyer aldlgl
iseGijoeyAsla olduAu
Tablot 7 de
digerbir cogr0lyanrn
agrkbir $ckildcgijriilmoktcdir.
Tablo.l? Bh Giinde 1 Dolar'dan1lz Gellde IaQamak ZorundaOlan loksullan DiinyadaklDag mil'
4!!!E! ve o4lA!':
?l
Dahairinccdc ifadc cdildigigibitoplumlan
bitinri iie ekonomilgeli$meve dola!rsrllayoksullul
runu araslndayakrn bir ili$ki bulunmaktadlr.
geni$ijl(iideter alddl
diirla genelindeyoksullueun
rrltulr n iinrrnli
birksnr )r diltulilrlul
bh
ya
gibi
mahklmdu
ar
da
iQ
sava$
toplumsal
Cimine
tlfnalarlaba$clmckzorundakalmr$larr.Burada
densellik
ili$kisinin
tiinii Eokaqrkdegildif.
Qijnliiher
sorunbir l)ifinibeslerbir nilelikav elmekledir.
olar hususise qatl;nlarln )cr aldl4 loplumlarda
lle$e sermaxegeli$iminin
hem
"\'flva$lanakta de
luk sonlrurul dcfi lc$mekleolduAudur.
Nilckim
Iffika iilkelerindenii(te biri demokfalikolmayan
nuhalapl,rar. (jokpa ili seqi s
l,in bi(imlerine
l0 nin uygulandlgriilkclcfdcisc ,rijnclimlcdndemokm.
likliei bu so rnundieeritnemlibir cephesini
olu$l,ufinaltadr. Birqokiilkcdckiyiincti0ilcfhalklafl laralndanll.
fan ve zalim olafak gdrulmekledif. "' NitekimSolyel)6.
nctiminindagllnnmdan
sonrakiOrtaAsyadakibirqokiil
kenin yiinetimi iQinbu t analizleryapllmakl,adrr.
Bu
bolgck'de zamanzilmanbalkla n alakla afak !6neti.
mi de\'irdikle giifiilmektedir.Bu iilkelerdenliuglzlslan rndiinlada loksullugunen l_ijkselolduguiilkelerden
bil mnesioldugubilinmeklcrdir.
tnformaslon ve me$ruhaklar gibi kamusalmallaF
dan mahum olmak.yoksulinsanla n ekonofilikljiiliime
iize ndekikatkl frsa annln yok olmasrnanedcnolmak.
e$itsizara(larlaulat
iadrr. ioksullarpitasa sureQlerine
nakla ve dogalolarakclde edeceklerikazaflqlaflda da.
ha du$ijkolmakladrr.ollleein egilim haklanndantoplu'
nun iincrnlibif klsrnlnn tctr'fi cc lararla anadl$ bir
ekonomideadil olmalan frsal se(eneklerire ekonomil
biiJiine itin oldukqaverimsizbif oftam bulu uyor dc.
ijzelmeklir. Bu konudaPakismndmcgi incclendigindc
liklecinsiletayflmrlolu)laeAllimlah mlannrnloplrm
birc_llcrincc$it olmayal bilimdc sunulnasl ckonomik
kalkrnma
ijzerinde
olumsuz
bir e[ki]afaltrergijrUlmekle.
dir. Bu u\gulamr.\.rlnr/'alill,\pl !L,lsul1u9un.iimp.
pilasa
sindeiinemliml sahibiolmamakl,a
atnr zamanda
ckonomisininbiiyiimc dinamiginigcliftiremcrncsinc
dc
nedenolmaktadlr."
Ozelliklellijnya Bankaslnrn milenJumkalklnmahe
dcflcrinc(millcnniumdcvclopmonlgoals)ula$maki9ill
geliriml$iilkelerdiinyadayoksulluguXenmeye
diiniikola
rak ald*lafl kararlarsonucu,yoksuliilkclcrcyardln ctyllnda diin,ladageli$ni$tilke
meIe ba$laml$lardl.2003
lerinbu amat iqinresmikurumlararaarlAr
ile !aplrkla
Jardlmlannrntuta 69 milyar dolar ikcn atn Jrl bu iil-
ro.ld Binl, $o.d/)fkloprrcarRipo.t20002001
uashmeron
xtiackinePorcrtr',
DC.2002s2,1:1ND!,2001.
s 130
,) - r s,t\@E E
50I
lurl(i-vetl. (;.lir Dagtlunr rt \bltsulluk sorunu
kelerinaskeriharcamalaraa!rrdrklantutar ise [i.12mil
Jaf dolaf diizeyindeolmugtur.rBu iki \'e diintanmgckonusundaki
li$mi$iilkelcrhir,voksulluk
9abalannln
yetersizliklcr
iqerdiEinia(rk hil $ekildc
iincmlidiizeyde
Diin)'anlndahaJa$anllabilirbir yer
onayakor"maktadlf.
gcqcr.
olmasrderavanlaiLlannsaylslnrnazalmasmdan
kensavaflaf leya askeriharcamalardiinlada sorunun
ba$lamasr
vc,ta gctcksiztefe kaynaklarlnhebo olmasl
nedctolfirakl,adrr.
Bazl Ulkelerd€Xamu Hal{amaTablo.lS Gl€li$mlQ
lan idnde r\skeri Harcama re Rcsml Ba$glal'|n Oranl
$iizde)"
Ulkeler
Avustralva
Avusturva
Belcika
Kanada
Danimarka
Finlandiva
Badrs AskeriHarcama
1.4
10,7
4,3
1 .1
2,7
5,7
1,2
6.3
3.1
5.7
Fransa
1 .6
1 .7
5 .4
10,7
Almanva
14
Yunanistan
1 .4
lrlanda
Jaoonya
Lriksemburq
Hollanda
YeniZelanda
N0rvec
2.1
1.2
7.3
26.5
4.6
Portekiz
lspanva
lsveQ
3,2
1.2
6.5
6.3
4 .1
8 .9
I
ABD
10
'l.3
6 ,7
2,8
6.4
8.5
$vtcre
lnqiltere
4,6
4 ,8
1 .6
1
r 3,3
25
eldeedilcnlcrilcr, Iiifkile de mutlak lcJa grda r"olsulgid0.
nispelinin
luksrnrrulnadllndabuluranloksLillarrn
rek azalmakla oldugunugiislcrm0ktcdir.UlLemizdeki
mutlakJoksullukdiizcli. gclir daerllmrsorunukadardc.
dn r'c miizmin bir sonln olu$turmadl$gijfiilmekledir.
Nil,ekinr'fablol9'da da eiiriilecegiiizere,mutlak/glda
yoksullukoranr,her De kadar krsal kesimde ispeten
yiizde 1,35diizeyinde
!iiksck gijriiflsede iilke geDelinde
dir. fllde edilenbulgularddn)aprlacakdiger inemli bif
lcrspitisc, Tiifkile de yoksulluguniincrmlibi'l,ehdil hali
nj aldrermekAnlannklfsal kesimlefoldugudur.Bir ba$ka tcspi[ iillefirizdezaman iEindchcf Ilc ladar n]ul,
lak/gldaloksulluAuoranrazalrnaktaisede dzelliklcbazr
biilgeledebx tif Ioksullugu halci iinemlibif sofunol
duguduf.
Yoksullugusadecelemel liiketim i9in gcrckli ol.|r
olarakunlmlamakolduk(aIe[ef
mallafleldeedememe
siz hil tanlmlamadr.Bu nedenleyoksullu€uifadcrctmck
iizere!e$itli il(ijtler gcli$lirilmiflir. Giiniimiizdeyoksul
olmakJalrnzcaerdamahnrmiyetianlamlnagelmcnrlle,
alnl zamandaglda dr$rCoksar"rdaolanaktanmahrum
yol a(
olmaktaderinbir,roksullukalglsrna,psikoloiisine
grda
yoksulugunun
makmdrr.Bu alglnurr-enilmesi
,rcnilmcsindenqokdaha giiq olmaktadlr. Bu baAlamdagtda
TiirkiJc'dc
ve grdadlfl yoksullukkrileriesasalrndrgrnda
yoksrillrksorununoldukgaijnc rli bh sorunoldnguanla
Sllmaktadtr.Bu krilere gdre iilkemizdc]afayan lc ler!
denher iiQkigidcnbiriloksul srla0nrhak etmektcdir.Bu
['ledlan
nanzaranrnoldukeakaI$ vcriciolduguaqrkl,rr.
geli n altrndagclir diizeline sahipolanlarmyoksulka.
bul edildigi giireli )oksulluk' krit(rrinegijre Ioksullarrn
oranl linc ktiqiirnscnelecek boyutlardadr. \itckim
Tablo 19'dada giiriikrccgiiizoregiireli yoksullrrkoranr
krrsalda
bu orar hrzla
iilkcgclclj iein)ijrde 1,1,7,1iken,
a|tmaktave yaklaq* olarak]iirde 20'lereula$makmdrr.
'lhblo.19 Tii*lle'd€ YoksullukSrnrflliintcmledne
Giire Yolsulluk OJanlan,2002"
,1.2.1iirlirtil{' }ols[llrtk Soru u
Tii*i)e'deJoksulluksorunu,daha ijnce bir ba$la
lzda''ayflntlll olarakin(clendiEiiein bu ma
geneltespitlcreler |e lecektir.Tiirkiyc'dc)ok.
Pn|'if-Jmlr (Jlr)rna2UU2\ rltndnIJIE
lonu.undd
Tijrli)ede 2002drn iinLr yol'
)uprhnr>trr.
l,rhlilPlmP\,!.r
Ie du/' \rl uldr.Arir,u
5nrunr.nrin
ba$ka
ara$lrmalarda yap ml$tlr.Bu ara$trrmala
gogubiiyiikijlliidc dogfudanyoksullukara$ifnaladegllgelirdaerImrara$trfmalafrnnl!erilerininXeni
Gcami$diidegerlendirilncsi!rc
dalandrnlmak[adrr.
yaprlmrlolan Ce$ii
ara$lrrmaslndan
-loksulluk
lslb$r sd!!l !r!?!1
KFbai smuk,,t! !! ?t1l
'IUrkile de yoksulluksoru Linunbu kadaryiiksckdii.
zeydeo ala Clkryorolmasrnmcll iinrnli lakliiflefinden
bi 2002 ylll yoksrillul afa$lrmasmlndcrrinbir clono'
mik krizdensonrayapllmasnhr.Bir ba$kahnsusiseiiztil
gcrcAiolalikkr INII ilc yaprlanstandby anla$malarmln
Blhn r\j(sa ..vo k s ullr lk iilt iir ii\ c l' lf k l* ' dr Yok s t r l l u k S o r u r r 'r o i s t r J r , r ( t f t r r t s i r t p o z t u D r , 2 ] H a riri ar hr 2[ u0l0 1
) r^s /$l 61 @@EE
udhnrur Il l l I N / \rd. l ),\
rirktrri(k!r Iirprlim(itfntit
:ifi$inlltft Ic(klliIk' kirIlL]srl
kirtlirk tl'lrilslcrl
ririI lllir .]r$rl;|llir krilcrinintcIrini
i(iI snrrl;udrfllDrf
olnrst(ltf.lNft t kcsitninc
diiniik)ajfl l|rrllrlnrirst,
prJirrd(rsl(rkkl
k||sakhkitolsuttulunhr7,
lr rrlrflrdii iit{tnli rl o)nalnaklitdtrlsltndr illk('ntiz.
rl( krrslrlI0lsulJlun siif(Ili bir sorunohnnsrnr
hctirl(r
\frl lfrrfl lNklijr.lifIl|srl ,aitlilclicrl(gc(innt{'k
rorun
drrolrrrriiluiun \rklirsrIolafilktiizd( lJ0tihi ot(tuk(a
\iiksrk{liiz1}kIdfolIlr.sdtr.l)iicr iiri(rntihif sorunisc
ifsirliiiJl\rllafdtf\iiksckdiiz(r!dft)ulunu\,of
otnras tf.
j$Lcki(lufrntl;||rnit
Nilfki :r)ksullaJ.ln
hakttdr!rnrla
Itr
srrlk(sjrnJ(kii$siTlfrin
62.(;'stnln
\iirdc
!oksrrtol(lulLl
lariilrr(ktcdir.Kcnlsclbijltelcllkhu o|ln fiirdc 2lJdii
zf!irl{lcgi)riilnt{,ll(rlir
Yincifsizligcfn IIk r islihdanl
sc(crll !c\ntit(ili (.lllsntakttr\(\mi\( li !altfanlafr
If l( lsfl h(i r (lc \trsltlk(sirnlcrdc
) iiz(t(.1;'iloks l
lIk s|lrf ]tnNll|l(lirgclifl'silhjp
l)ulunmllklitrltf.
Ktrsirldil
.]lrhirlrrllt tdrijl( ii(rrdsizirik iflik'|ini hcf iif ki$isil|.
dcf l)ifi \oksul(luruntdir(lr.
( kk
Iliitiinbu lIltliltcf.t('|r
dil(Jr k;rrarrsar
nilnzl il)t dilhlta]ilki;tiikrlitn ns!r, JF
r"irirnlllrr(iil 0lan hir(lkfin ktfsilklil\iiz(lc.1l.Ii \,{
kcIls(rlkcsinilcfdc
is( ]riz(i0l]{),tis n }oksu uk s n
|||ni]ilrr(lirbulunU]or
olntasldtr.'
1)l)latlsl\ljl
nu oufunt
sorunLtnur
sIdccctiiniinriiz(in (tcAite0l0(0k
!ol\srllLrk
i(in alci;lcnllihir s(m t (tN(]lAnrgijst(Dnckt(rc bu ko
nudriil( tnliadlntlitn at,tlntastntn
g(:rfkliliniIc
ifarctfl
mcklcdir.
liirkitIlk toks lluk diizf\inih(tirl(r!fnii cnrtitak
li)fkr'.I(
n l)iridf hI chillktbii\ijtliitii(iuf.\itrtinr han(r
hillkrsl)rsr .l \c alitltilitz ollln ltil|(rlcrinlncilk ) iizrh
l6,7 si yoksulikcn han(haltrsiiyrst? !c iiTcri(ic otln
ailcl(xirrnffr{l(tsc \ aftsr(} iirdc.1?,1ij) \r)ksulluk
srn||rrf rll,lndahUluIntakllldtf
lludrutm n. Ioksul;liicl(x.(l(
(iogurglnLaryiiks0k0lutr (lanmr, g( i$ ait(:t(x,i{tijiiik gclif nf{l( itlf yoksullukhu atr r ir siifiikicn cl
7(nurdakrlorirlrflnlhnmr k|)tiakli)nalta
|!tk dqildir
r\qrk0lln jsc g('|ti$;tilckr\l( \oksxllulunta)ptn l)lilrak
gr'zlfndil.tidir
\oksrrllu!ugiifiilnl(srkltEtnt
l)(tirlct1'ndigo.iin(rnli
l)if lakl,ijrisf dahaiin(1(k N!tkllldrenrzgihir'aitinrdu
rc\i(tir'.Nitckimliirkitc tcllllind{r0lur.}azllrl)lntilfar
lirnnliizrl :ll,1 i loksrillulstntfintr
alttndahr|lj Urhr ,
lisf !c dffgi bif ciilirn kufun]|l(lan ntlztrnolanlilrda
yoksulolanlrflnr)firnrisc!ii^l( {l,fldiizf\in(diiSm(rktf
dif I ni\cfsilc IlI zunu olllJl]ariif0slltdtrancilk!iirdl,
l.6 sr I0ksulIrks ltflntnilll t(JilbulLlnilktildtf. lok.
sUllLr*u
kllrr olirfirk\cnlnr i tstntrlandtfntitntn
(rn(rlkjli
irf]l(Jirrldan biri hi( $iiphfsiT
(rgitilnlllt titptstntn
fli lil
rlr ( tlir \c gij(lcndiriltnif
bir hIk gcliritoxsi(tir.
) r^s M @@!!EIO
6, I
l ), l hfah i, , , ( , n, , r n \ l Nlit SA(
' l i j I.l ' i \f dc ( i i l i l l r i i rffi ndc i rn Nr nst ,
Doiiliknliiht ] dzal i l frsi i f(l i i rnt(rk.
sofLItuIi i zi i ol l n ( lit ] t illiiksck olr nda
ki Igi l i rnl i ni i l Lts(n.a tn;l Il i ]$ntal t cngf ll( l( xt k ! c dola.
trsri l l r i l l kcrni z(horti rbrni l bi f bi r\ 'yinilkt t lt r jAit ir I\llll
di i Tcti ni nafl i rs| l ra\i l rdrnl (l [xrcr cklir ( ir 't it lni$ir lkc
l (xi n ( kk ctl .i kki r'g(
j l i l rni $ti ksrti r lrt csildijl(jl kir zandt I
l an hi f i j 7(l l i L (j cl j tdi f (Jrl al ant;th ir , \ Bl) \ , I t iln( lir t rl?
trl cl i l i nt al trkf , i j l k(rni zdchu (n. ilnhr k' ( j ) t lchl] |ll.
(l i l d| | . l i ]50.2{ )00afl sr (l a ,\tl t)' n i I t onont ik hiilijnlc
si rl l l )aftstndi l Ji l zl asl nl n
\cri ntl i likt {nl) 1fhilf lil ihdf t .
l 0 ni l cl i kl i cIl 0kl rn ki l !ni rLl i l ndtlt ( likkilt ( ' ll r ( lt gln( h
l r(xI ckonomi khi i yi i mfni n hc r dc I oksut t ! eu kat k, r ot a.
ri l k \( [nr(ni n fn fl l i n i l t.actnl nfgi lin oldulLtil( r |\ ! ll: ij
r[i k\]cl l i r K i rrl tn\c]l l cIkck 0l sunciilir n diiz( r \ ,:jiit sf l
ol a (i rl r$anl aft sd!tsrntntc ri l cl ilinin ilf t I lln|llsl. : f J] i
l cknokri i l (xi i r\' tcn i j l k(krt bunt i] Lr lgulalr n iit t ckr l
i rf| srndal i tr,l i r \,c t( l nol oi i l rrkl tl t gt nrlzir t Laf lt klt f .kir (| | nl afr rgi l i nl s(\i tcsi ni n ti i kscl jt nr Ni hf nt nt ikr o \ , r
hrrf (i (rmakfr)(rk0nontiikt(t(i ancfkr kl( f c giir c dahl lilz.
l i l a\' i rnl ,ai l l lsl
f l gl al l ti l kl l tdtrl ,l gi lit ndrf insit ct I f t ! t nt n
kaprl rl i rsr.gfl i l nt(i kt( (tan i i tk(t( ! il kil) nit kt I r ( lahr
\r' ri nrl ikul l ;trnrrl a nt si l !l ;rti (ukl ||. t \ i ( git it m i$bir i] .
l us. i kl i sr(l i t(rl i $nt( i n i i l (xnti ki rlnilklaf r n( h bir i oi
rri r a bi di kl (. atn1' l ldi i cr katnrkt llf i ct kin kLt lt ir nr n
nl si l al i l !| fi l l hi r surduf ,
5. 5(]N Lr(.
llu (lrlr$rnaun
r,ni; cnrlibuttut;rndrn biri. kijrctcl
gclir cfitsizliAiniI
llllkn diin\illlltztn
iinfntljbtI sofLtnu
okluAr.lLrlliiniitniiziin
bir olgusuotirnkiir(srr ('$rncIi
bu s(nrnuhrJill(ti(rt/(aiziicii
rott(rricfll c(lipcltnflcrfgi
iscii ,Irlililrtt$mrl(ntulllnltdlnhiri(lir.,\Crk{rtitnllusus
isc kilfcsclcfitsizlilinsoI tiizlltd;tti(l(r(k ilft,nlir(giti.
nrigijst('|.(1iii.lir.
i'lk(icriflrsrcsitsiztik
\ i f b! diix.nld(,
(lir.(lt0hlllrtijTcy(1c
aftilnbir lr( ld izl(xnckl(
iitkf j(i e1lir ( silsizlikk'rin(lc
gijriilmcsl
bif az;tlml
c rnerrxl tiil
kiyr.hki {lLrrunr
isf g(lisrfiflit .liill \in1'gii.r'bc Zr'ri'l
lckf(k n (lllhI liitiidiif
'Iiirkitr"(kgffek lonksil(nt{,t
R(xtlsckifisr|*ctir da
cr iitl(rnlinc(l( lcri funlilr(ltr:
ilrllnrnukiilii(tm0srntn
'Ilfll|rsirlniilusunisttlidama(Jsr(ta otdukta\ijls{,l afcal \';rlrltrirkalmildfFr'raflsrn.]lnisr diifiikol
nasr lrlln lopraklilntn ffitsir (kgtltrnt.I)('slckkl.in
rTal[rlmasr
\r' dogfud;]rl(rir (k slflinil| g(lif daqrtrInl
diir(llifi !( !oksullugu
aznltr{,r(
ltisininsr ||trolufu
(liitiikliigiifailirn pirrmidinirj
- l,lEilim(liizctl(rrinin
diiTpiirr
olnrattst!c ctilirn(1(rqdriiJ(xr
lrrs!llc$ilsiTtiktcri
Kirrnu
kcsi irin laizIitrairIlrli]uItnilftlltrstnilbill
l ',,.,\,,1, , , ,
1| l) . ' J 1 ,,' , \. , 1 ., l l ' l
\" ,' | ,l
r)lirnilllirrrnrn
lr olarNlkirnru\llrflrrllirflrl|r\{ islilr(lrnr
ilzirlmlrsr,
srfrnl)'(r(lirrkcsiIr{'tiiks(k diirc\dc gflif
laizor;rnlilflnlr
lrlnslcri,.,"iiksck
!r) a(lrgr(lrflir ir ( lki
imki]nlilslnr brlll ollrrlki;z(i IaLrfl|lrlill rf islihdNln
dolll!ll !crgil(rrinloplIrr \'crgil('f
fnrn riiifiik kalnrirsr.
pirtDlr \ijI$ k olrnrsl
i((Jisindcki
polilika.
11llJ0
sorrasru\gula[;rnlil)(r'illckonornik
lIr n(rlcnjlk, rl ii('f(tl(iri(lij$ijklululnrrsl
(ir'llf(llELlmrndlr
:iizlrn(r (fitsirliksorurudirhada
d(rrink$cIbir bi(illr(lckirt,rrrTa)oksullrksoruruokr.
rrk {irk aklrldrf.}oksullugun
b(llrli l)iil*cl(x\l(\oIu
dcrinkfli|rrl\(r Ioksullu!!
la$lrgr
nrckijnlar,
)r)ksIllLrIrr
!fnnr{,klrndilha(oL i(scllcllir{'rmfka l;)rrr(lainiifrnfk
bilim
lfdirlcr lJI lijr !(\ r'( biilgckri(if i;rcl rrij(|rhirlr:
('1,Iili
g()x
urnu.
ko)
nrrk
ldr,
diirc!d(r
o
k fi ofullr
)(ilcrli
r|ktirdr OrncEino bijlg0){'iiTclu|rslir ii(krncl i,
i;z(l cgilinrklnrpanlllarr\b lu.
tardrmklrnpan)irlirlr,
di]ha(ok.
rlltcllcr )oksulluiukall(rohrirkr"{nllr(klcn
lliiliin
kllklda
bulunnrirkta(lr.
)0ls!lluguntc $nr{'sin{'
(lo!fu
(iahir
lrLrnlrifln
l)if
slftrlr,ii,
hu
liif
t(rrin(
C(r'f0Incrrnll
!.ijrhf ik' mfrkrz m(:kilnlar
rrIsrndakikirnirll,rfr
(r
lulmak\ *(ii$lirrl|cklir\okslllukkiilliiIiiniin
t(:rl0$rncsinicn hrzlrrngcllrl(r((rk
!iiIl(x krdcI bifi hudril
6- KA\'NAK(-A
l.l)il\, 19ll II ttchrlktIiik(litrllat\:analartAu|t:li
sorfl(rlrfl,
)aIrlI n0 201]0.\rkirir. 1997
2. I)i1.j.
2002 tllnchaltr8ii[(0 \nkcIi (;(lir l)rlrlrnrl
21)0lJ.
Sonu(lafl,rrarcf /Jiillcrr;,KrlsLnr
(lultnrasr
soruflir . ltrb.r
3 I)il,l,21)02Ioksullul
liii/lcrt, \is|f 20{).1.hl I p,/ir\i_N.dic.go!.111
'| l)ilj, 2000.hllp:/$$r dn'lo\.111
lrll. /.AIr/{r,rA,.rnr,1J,lr1
'/,rrr \ l. ,r lril.l.l
'
flnr 2()05a.
,, lrll: llr ,rr.,/Lr/rjrr, U.,.r 1,,.r.r-'rrrl. lril:\.1
fIr ro 2915,,\nk;rlr.200a1.
1.l)ll:,.Illr(ltllkt (l:lir \( llik(li,rtlltrrnnlnlafl \n.
k(li(lli'.l)rl nnt /9{i7.lrrMra, l9{l{)
\rlr Sonu!lafr.
Il. l)ll,l.llillrhlrlkrl$gii1rii,\nkcti
2(X).1
llrrrr liiill(yri,\'laft 2005.2005b
ll l)ll.l. iirn.rrllr /$liidi \nk(li 2001 \ t Sonu\lrfi,
Urn 2005 2005(i
l0 I)1l,j. \r/us r( Ar/lrtrJ;r (;rislcfg.l(rfi,
lrlrp:ll|ksdic8r)\lri2(x)5,200ic
I)lli r'ir)mlo:
l l. I)ll,l.Trrl,ilr /slrlisli/ilr/lrtr200,1,
29.1;.,\nkafa,2005c
12. t)t"t.
19542043
\r\\r.dpl.go\
l,ri21)0;
2(X)1.
lll l)1)1.200i l'.ogfarr.l)l'l la! m l|{r25629.
htkluttiiir'adt'ltOzrl lhlisaslorris)orrr R;rr)i)f'.l)l'l r"rl
rrn f() 2599.\rkafir.20()l
l-. l)1"1.//k!r( lJl;lgr/rlllibirt!lx (lr\tiSrli lutli
\i Ilxs rtlttki ()t'liftli|lt't(I9U72000).l)l"l )atllr Io
2676,200:la.
l{r. 1)1']1.
l/llJn) r. tlijlil.i(!,rr Sr}sli)ll(i)r,orl,;La;rri,r.
rrittl S,r!r/arJ;ls,
1f;rll rnrsr, 1)l'l Ilu
ro 2{i?1.
200:lh.
1?.jbrlhinr(liifrn \urnu$rkrc \lirhnrulIlilfI. (;clif
l)rgrlrnr. ll(f(xi S(frfalc ilifkikji \r: liifli\'f Izcrilc
lrl I.
llir l)('lf rrndinnr', lr Snsia//J,itri(, J)(rgtsi.
^.
No.l,20(X)
l{J ibfahinr(;iiran\u LrfIk.(;(iliinrckl(Olant lk(
Kadrnll*ilirrinir l,lkr)o lk \c
lo !c liirki:,(r,\(rsrn(lar
$)s)irl liotulu l.zoinr llif l)cgrfk)r(lifr(r l)isi/tiri(!r'
w
Ka(l t St'npozJu,ttu.(lttlilq)! lrrrilrYsilrsi. I .l
\ltnt 201)1).Biklitilt t Kil.rbr,l cdil( p(r[][i. (;iir0l Sirnal.
ss29 | l]{)|
lar l akiillcsi\ i]!I[, Vol.ll,2(X)1,
l9 iso. ritIir..nt] 500 llii]iil, Sa,uti
^ufuiu|]/,
aizcl$)r, iSo lr)Irlrfl lil96 l.lllill
20. iSO, 1'rjlki.yc1r,'l5t){lIJr'jraj( n_;rnrriLur"r/lu$,,
i)z(lSr)r. iSo laIrnlrfl,2001jl.illal
SoflrnLrillr
Nlil
21. \'1.K. $i r \c U. llilor, \oksUllrrk
(.lr(lcl(xl{.
'll)l)lunr
kurulusbrL:
Illf Slralrii Olafrk Si!il
l)(riz |lcnr'ril)(xn(ai . / lrfusr)/Sir;/ ?bplrrD](r,ru/r!s/aD
,(onefrsillikiifili)r (ilri)r. (larIkkIl{. 20(}.1
Krirl(fin
22 \1. Kcmal \)(lln. Iiifkirc Ilkononrisi:
Kirnl' lt\)ltint\t llilirq.\o 102 2(X)5.
SorurnlLrsu
2ll. N{lhrnuIllilcn\c NI k. $iIr. \oksullukKiilliifii
\( liirkilc'(lc loksrlluk Sofunu, lo(su/fu1/rajlliiij
n^cnrp()zlu
,0. 25 |Iazir|f 20{)5.isl;rnhrrl
2.1.N'lahmul
ltikr. N{ K San,\i Nl K \){ln \r)k
sulluk$)runr l.7(xinri . lJ;/til)(,Bisi,No.10.2005.
25 \ (trn [ {slafollu, llll) (l(iScNfl ] olunhlnr;r
.l l ll lq2'rlfii\iil Br.r.rlIr| | r' rir'r'lr l:llrr' . t ltt lltil
/).r!ltsi.\01.19.2i)01.
26 N'lichfl (lhossudo\
sk) , )i)Lsu,/ugu,rl(ii( sc/l{rtflJ{l
(iirilan.
istrnhul:
l99i)
si.
l2 l,ikilr2l)011.
2? l'arlklllnur, llillijt'I ()itzt:l|9'i.
28 TtlSi^l), Il]rkiil,'d(,lJifclis{,Qlu I)!itln t \(
lrym \o: 295.islirnbll.2000.
loLsul/uk.
2l). t \l)l). //urn;J l)(rckrptnttl Rrtn,fl 2l)l)l Ncr
\ork,20l)1
ljo. LNl)l'. iiurrar I)t'\t hprnt'nl Rfpofl 2011J.N(\r'
lr)&.200J.
lll ll0rl(l fJlnk, ll ld l\'t1'loDtritul Rtporl 2001)1)(1.2(X12.
200l. lttirckirg ll)\crlt , \lirshinelon
:J2 \\orld llNnk ll,,ld l)t \l loptrxl rn?arl 2000.
'liquil\ irn(ll)(!clot)rncnl. \frlshinglon
1Xl,20()d )
r. l.)isul
ll. l)l"l',(l.it l)rl,,,trrnt llil{'\qir'itDrsi
) r^s^/r I 6r @8EEE