Bu çalışmanın temel amacı, FATİH Projesi pilot uygulamasının

FATİH Projesi
Pilot Uygulamasının Değerlendirilmesine
Yönelik Kavramsal Çerçeve ve Öneriler
İÇİNDEKİLER
Giriş
Literatür
Eğitimde Programlarının/Projelerinin Değerlendirilmesi
Değerlendirmede Yaklaşımları
Değerlendirme Modellerinin Sınıflandırılması ve Sık Kullanılan
Modeller
1. Yönetim Modelleri
2. Yargı Modelleri
3. Antropolojik Modeller
4. Tüketici Modelleri
Eğitimde Teknoloji Kullanımına İlişkin Projeler
Ülke Bazlı Projeler
Kuzey Amerika – Amerika Birleşik Devletleri
1. Maine Her Öğrenciye Bir Bilgisayar Projesi
2. North Carolina Birebir Öğrenme Teknolojisi Girişimi
Latin Amerika
1. Uruguay
2. Arjantin
Avrupa
1. Portekiz
2. Kuzey Avrupa
Asya-Pasifik
1. Avustralya
2. Güney Kore
Uluslararası Projeler
Apple’ın Soruna Dayalı Öğrenme Projesi
Cisco Ağ Akademileri Projesi
Intel Eğitim Girişimi
Microsoft’un Yenilikçi Okul Projesi
Projelerdeki ve Değerlendirilmelerindeki Ortak Noktalar – Öneriler
Fatih Projesi ve Fatih Projesi Pilot Uygulaması
Fatih Projesi Pilot Uygulamasının Değerlendirilmesi
Amaçları
Stratejisi
Veri Toplama Araları
Örneklem Seçimi ve Veri toplama Süreci
Kaynaklar
Ekler
Ek 1: Öğrenci Form1
Ek 2: Öğrenci Form 2
Ek 3: Öğrenci Görüşme Protokolü 1
Ek 4: Öğrenci Görüşme Protokolü 2
Ek 5: Öğretmen Form1
Ek 6: Öğretmen Form 2
Sayfa
4
4
4
6
7
7
9
10
11
12
13
13
13
15
17
17
19
21
21
22
24
24
25
26
26
27
30
32
34
38
40
40
41
44
45
54
56
57
60
66
67
68
72
2
Ek 7: Öğretmen Görüşme Protokolü 1
Ek 8: Öğretmen Görüşme Protokolü 2
Ek 9: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Form1
Ek 10: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Form 2
Ek 11: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 1
Ek 12: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 2
Ek 13: Veli Form1
Ek 14: Veli Form 2
Ek 15: Veli Görüşme Protokolü 1
Ek 16: Veli Görüşme Protokolü 2
Ek 17: Sınıf Gözlem Formu
81
83
91
95
104
106
113
118
125
126
128
3
Giriş
Bu çalışmanın temel amacı, FATİH Projesi pilot uygulamasının, belirlenmiş 48
ortaöğretim ve 3 ilköğretim okulunda değerlendirilmesi için bir değerlendirme planını
hazırlamaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, literatür hem kuramsal açıdan hem de
geçmiş uygulamalara ilişkin değerlendirmelerin incelenmesi açısından analiz edilerek
özetlenmiştir. Sonra literatürden elde edilen veriler, FATİH Projesinin kapsamı ve pilot
uygulamanın bağlamı göz önüne alınarak bir değerlendirme planı hazırlanmıştır.
Literatür
Literatüre göre proje, başlama ve son bulma tarihleri belli etkinlikleri; program, ise daha
uzun süreli başlangıcı belli olsa da ne zaman sonlandırılacağı belli olmayan etkinlikleri
ifade eder. Projeler bir süre sonra program haline dönüşebilir ya da birden fazla proje
bir program olarak nitelendirilebilir (Ward, 2008). Bu çalışmanın literatürü
oluşturulurken hem proje yönetimi hem de eğitim programları değerlendirme
yaklaşımları dikkate alınmıştır. Ancak erişilen literatür sunulurken, eğitim alanında sık
kullanıldığı gibi genelde ‘program değerlendirme’ kavramına yer verilmiştir.
Literatür iki temel bölümde sunulmuştur. İlk bölümde, eğitimde program
değerlendirmenin yeri, önemi, yaklaşımları ve modellerine ilişkin kuramsal açıklamalar
bulunmaktadır. İkinci bölümde ise, farklı ülkelerde gerçekleştirilen FATİH Projesi
benzeri uygulamaların değerlendirilme süreci ve araçları tanıtılmıştır.
Eğitimde Programlarının/Projelerinin Değerlendirilmesi
Değerlendirme, en geniş tanımıyla bir programın (ya da projenin) değerini belirlemek
amacıyla farklı araç ve yöntemler kullanılarak, veri toplama ve analiz yapma sürecidir.
Değerlendirme, programın devam edip etmeyeceği veya hangi taraflarının aksadığı ve
geliştirilmesi gerektiğine karar vermek için gerekli verileri toplamasını ve
yorumlanmasını içerir. Değerlendirme etkinliklerinin birinci dereceden mali değer
olarak organizasyona katkısı sınırlıdır ancak program hedef kitle üzerine uygulandıktan
sonra, program hedeflerinin yerine gelip gelmediği, programın hedef kitleye olan faydası
veya zararı, uygulama esnasında programın aksayan yanlarının bulunması ve
iyileştirilmesi için bir çalışma yapmak gerekmektedir. Bu çalışmalar programın
paydaşlarına program hakkında bilgi sağlayıp program hakkında kararların (devam
ettirilmesi, durdurulması, kapsamının değiştirilmesi vs.) verilmesinde bilgi sağlamakta
ve programın geleceği hakkında veriye dayalı kararların verilerek kaynakların etkin ve
verimli kullanılmasına yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla değerlendirme etkinlikleri
programlara doğrudan katkı sağlamasa bile paydaşların doğru kararlar vermesine
yardımcı olarak programların gelecekleri hakkında karar verilmesine yardımcı
olmaktadır.
Değerlendirmenin 5 amacı vardır, bunlar;





Geribildirim
Kontrol
Araştırma
Arabuluculuk
Güç oyunu
4
Geribildirim eğitim programlarının tasarımı ve geliştirilmesinde kalite kontrol sağlar.
Geribildirim değerlendirmenin doğal bir amacıdır. Bu amacı yerine getirmek için çeşitli
sorular sorulur bu sorular;





Hedefler karşılandı mı?
Önemli konular ve öğrenme içeriği kapsandı mı?
Eğitimden önce ve sonra öğrenmede bir gelişim var mı?
Program kimin için en çok kimin için en az faydalı oldu?
Eğitim programı hakkında hangi noktalar iyi hangileri kötü idi?
Eğitim programlarının değerlendirilmesinin bir diğer amacı ise kontrol, bir başka
deyişle eğitim politikalarını ve uygulamalarını kurumun hedefleri ile uyumlu yapmaktır.
Bu amacı gerçekleştirmek için eğitim programı ile ilgili aşağıdaki sorular sorulur;



Eğitimin kuruma olan değeri nedir?
Fayda ölçütleri maliyet ölçütleri ile karşılaştırılıyor mu?
Eğitim haricindeki çözümler değerlendiriliyor mu?
Program değerlendirme aynı zamanda araştırma amaçlıda kullanılabilir. Bu amaç
doğrultusunda yapılan değerlendirme çalışmaları program içindeki uygulamaları
geliştirmek ve literatüre yeni bilgi katmak amacıyla yapılabilir. Bu amaç çerçevesinde
aşağıdaki sorulara cevap aranır;


Varılan sonuçlar veri tarafından ne kadar destekleniyor?
Elde edilen sonuçlar başka bağlamlara ne derece uygulanabilir?
Program değerlendirmenin bir diğer amacı arabuluculuk yapmaktır. Değerlendirme
konusu program hakkında karar verirken paydaşlar arasında anlaşmaya varmak için bir
arabuluculuk yapar. Arabuluculuk, bu eğitimi alanlar, eğiticiler ve yöneticiler arasında
değerlendirmeye konu olan programın nasıl etkileneceğine karar verme süreci olarak
tanımlanabilir. Bu çerçevede aşağıdaki sorular cevaplanır



Yöneticiler eğitim öncesi ve sonrası etkinliklere katıldılar mı?
Çalışma ortamında yeni öğrenilen bilgi/beceriyi kullanmaya yönelik
değişiklikler yapıldı mı?
Eğitim bölümü eğitim alan personeli eğitimin önemini gösterecek stratejik
noktalara gönderiyor mu?
Son olarak değerlendirmenin bir diğer amacı ise güç oyunudur. Değerlendirme etkinliği
sonrasında elde edilen sonuçlar iki tarafı keskin bıçaktır ve uygun şekilde
kullanılmalıdır. Değerlendirme sonuçları politik amaçları gerçekleştirmek için
kullanılmaktadır. Bu amaç dahilinde aşağıdaki sorulara cevap aranır;
1. Toplanan veriler güvenilir yöntemler ile mi toplandı?
2. Sonuçlar adil ve etik olarak mı sunuldu?
3. Uygun paydaşlar ile paylaşıldı mı?
Yukarıda sınıflandırılan değerlendirme amaçlarının tamamı ya da bazıları bir program
değerlendirme etkinliğinde yer alabilir. Bu amaçların hepsi değerlendirmenin nihai
amacı olan aşağıdaki soruları cevaplamaya çalışır;
a. Kurumsal hedeflere ulaşmada veya süreçleri iyileştirmede eğitim yardımcı oluyor
mu? (Kuruma olan faydası nedir?)
b. Eğitim çalışan performansını iyileştiriyor mu? (Çalışana olan faydası nedir?)
5
c. Eğitim süreci etkin mi? (Harcanan paranın en iyi şekilde karşılığı alınıyor mu?)
Değerlendirmede Yaklaşımları
Değerlendirme yaklaşımları farklı şekillerde sınıflandırılmıştır. Buradaki amaç temel
yaklaşımları açıklayıp terimlerde ve değerlendirme yaklaşımlarında ortak bir dile
ulaşmaktır. Bu bölümde değerlendirme yaklaşımları aşağıdaki üç grupta
sınıflandırılmıştır:
a. Son (Bütünsel-Summative) / Ara (Biçimsel-Formative) değerlendirme
b. Süreç / Ürün değerlendirme
c. Kullanışlılık testleri
Son (bütüncül-summative) değerlendirme hedef kitle üzerinde uygulandıktan sonra
program değerini ortaya çıkarmak için yapılan etkinliklerdir. Toptan değerlendirmede
programın hedef kitle ve kurum üzerine olan etkilerine bakılır.
Ara (biçimsel-formative) değerlendirme bir programın/projenin geliştirme
aşamasında yapılan değerlendirme etkinliğidir. Programın geliştirilmesi aşamasında
alınan uzman görüşleri veya yapılan pilot çalışmaları ortaya konan programı geliştirme
aşamasında eksik veya zayıf yanlarını keşfederek programın daha etkili olması için
değişiklikler yapılmasına yardımcı olur. Ara değerlendirme program içinde kullanılan
tüm materyallerin, teknolojilerin ve süreçlerin iyileştirilmesi için yapılan bir etkinliktir.
Süreç değerlendirme eğitim sırasında eğiticinin performansını, materyallerin kullanım
biçimlerini ve öğrencilerin programla olan tecrübelerini içeren değerlendirmedir. Bazı
durumlarda bir önceki paragrafta açıklanan ara değerlendirme de bir tür süreç
değerlendirme olarak nitelendirilebilmektedir.
Ürün değerlendirme eğitim sonucu hedeflenen çıktılar ile elde edilen çıktıları
karşılaştırma etkinliğidir. Süreç değerlendirmede olduğu gibi, yukarıda açıklanan son
değerlendirme de bir tür ürün değerlendirme olarak ele alınabilmektedir.
Kullanışlılık testi, kullanıcıların bir ürünü kolaylıkla kullanıp kullanamadığını anlamak
için yapılan değerlendirme süreci. Bilgisayar ara yüzleri ve web temelli eğitim
kullanışlılık testlerinin sık kullanılmasına neden olmuştur.
Tablo 1 bu yaklaşımların hangi bağlamlarda ve hangi hedef kitle üzerinde kullanıldığını
özetlemektedir.
Tablo 1: Değerlendirme yaklaşımlarının kullanıldığı bağlamlar ve hedef kitleler
ÜRÜN
DEĞERLENDİRME
ÖĞRETİM
EĞİTİM
Değerlendirme
Metodu
Biçimsel ve Toptan
Süreç ve Ürün
Kullanışlılık Testi
Doğrultu
Performans
Öğrenme
Kullanım
Hedef Kitle
Kurum & Kuruluşlar
Öğrenciler & Toplum
Müşteriler
6
Değerlendirme Modellerinin Sınıflandırılması ve Sık Kullanılan
Modeller
Eğitim alanındaki değerlendirme modelleri incelendiğinde yaklaşımlarda olduğu gibi
farklı sınıflandırmanın yapılabildiği görülür. Her değerlendirme modeli farklı bir unsuru
öne çıkartarak vurgular. Bazı modellerde hedefler ön plandadır ve önceden belirlenen
bu amaçlara ne derecede ulaşıldığı ölçülerek bir değerlendirme yapılır (hedef-temelli
yaklaşımı temel alan modeller). Bazı modellerdeyse değerlendirme nesnesinin içinde
bulunduğu bağlam önemlidir (sistem değerlendirmeyi temel alan modeller). Literatür
incelendiğinde genellikle yaklaşım ve model kavramlarının birbiriyle eş anlamlı olarak
kullanıldığı da görülmektedir (Payne, 1994; Scriven, 1991). Scriven (1991) model
kavramını değerlendirme anlayışı ya da yaklaşımı ve hatta bazen yöntemi (doğal,
amaçsız vb.) olarak tanımlamaktadır.
Payne (1994) değerlendirme modellerini dört başlık altında sınıflandırmaktadır: (1)
Yönetim Modelleri, (2) Yargı Modelleri, (3) Antropolojik Modeller ve (4) Tüketici
Modelleri.
1. Yönetim Modelleri
Yönetim yaklaşımına göre, değerlendirme ekibinin asli görevi yöneticilere program,
ürün ya da proje hakkında karar vermelerine yardımcı olacak bilgiler sunmaktır.
Değerlendirenin görevi yöneticilere ya da karar verme sorumluluğuna sahip önemli
paydaşlara yardımcı olmaktır.
Bu başlıkta sınıflandırılan önemli modellerden biri Michael Patton’un Kullanım Odaklı
Değerlendirme (Utilization Focused Evaluation) modelidir (1997; 2008). Temel olarak,
Patton değerlendirenlerin birincil hedef kitleyi oluşturan kullanıcılara bilgi sağlaması
gerektiğini savunmaktadır. Değerlendirenlerin, yakın ilişki içinde çalışarak kullanıcıların
gereksinimlerini karşılamaları önerilmektedir. Bu model, önemli paydaşların sorularına,
sorunlarına ve kullanım amaçlarına odaklanmayı gerektirir. Ayrıca bulguların
yorumlanmasında ve sonuçların yaygınlaştırılmasında da hedef kullanıcıların
görüşlerinin alınması gerekmektedir. Patton’a göre, bir değerlendirme etkinliğinin
başarısı kullanıcıya sağladığı fayda ile ölçülmelidir.
Kullanım Odaklı Değerlendirme, belirli bir içerik, model, yöntem ve kuram kullanımını
önermez. Bunun yerine, birincil kullanıcıların en uygun içerik, model, yöntem ve kuramı
seçebildiği bir sürecin işletilmesi gerektiğini savunur. Değerlendiren ve birincil
kullanıcılar bir araya gelerek üzerinde çalışılan değerlendirme çalışması için en uygun
amaç (biçimlendirme, karar verme, geliştirme), veri türü (nicel, nitel, karma), tasarım
(doğal, deneysel vb.) ve odak (süreç, çıktı, etki, fayda-maliyet vb.) hakkında ortak karar
verirler (Patton, 2008).
Yönetim Modelleri altında sınıflandırılan ve sıklıkla kullanılan bir diğer model de Daniel
Stufflebeam tarafından geliştirilen CIPP (Context[Bağlam], Input[Girdi], Process[Süreç],
Poduct[Ürün]) Modelidir. Bu model ilk kez 1966 yılında geliştirilmiş ve son olarak da
2002 yılında beşinci sürümü ile güncellenmiştir. Eğitim programlarının
değerlendirilmesinde en sık kullanılan modellerden biri olan CIPP, projelerin,
programların, çalışanların, ürünlerin, kurumların ve sistemlerin ara (formative) ve son
(summative) değerlendirmesinde kullanılan kapsamlı bir değerlendirme çerçevesi
sunar (Alkin, 2004).
7
CIPP modeli program değerlendirmeye uyarlanmış basit bir sistem modelidir. Sistem
yaklaşımına göre açık bir sistem girdi, süreç ve çıktı içerir. Stufflebeam girdi ve süreç
unsurlarını korurken, bağlam boyutunu modele eklemiş ve çıktı boyutunu da ürün
olarak isimlendirmiştir. Bu dört temel unsur kendi başlarına ayrı birer değerlendirme
olarak görülebileceği gibi kapsamlı bir değerlendirme çalışmasının basamakları olarak
da görülebilir.
Bağlam değerlendirmesi, değerlendirilen programın içinde bulunduğu bağlamı
incelemeyi tanımlamayı gerektirir. Bu boyutta gerçekleştirilmesi gereken görevler
arasında ihtiyaç analizi, hedef analizi, program amaçlarının belirlenmesi ve amaçların
gereksinimlere ne kadar duyarlı olduğunun belirlenesi sayılabilir. Bağlam
değerlendirme özellikle program planlamaya ilişkin karar verme sürecini daha etkili
kılmaya yardımcı olur.
Girdi değerlendirme süreci, program girdilerinin ve kaynakların belirlenmesi,
programın olası diğer programlarla karşılaştırılması, geleceğe dönük fayda/maliyet
analizi, önerilen program tasarımının değerlendirilmesi ve programda kullanılabilecek
alternatif strateji ve süreçlerin gözden geçirilmesi gibi etkinlikleri kapsar. Bu aşamada
ulaşılan veriler program yapılandırma amacıyla kullanılır.
Süreç değerlendirme, bir programın nasıl uygulanmakta olduğunun incelenmesini, yasal
ve etik kurallara uyulup uyulmadığının denetlenmesini ve programın işleyişindeki
hataların belirlenmesini kapsar. Programın nasıl ilerlediğine ilişkin veriler toplanarak
incelenir. Değerlendirenler bu aşamada program yöneticilerine ara (biçimlendirici)
değerlendirme yapma olanağı sağlayan veriler sunarlar. Bu verilere dayanarak
yöneticiler programda değişiklik yapma kararlarını daha sağlıklı biçimde verebilirler.
Ürün değerlendirme, program çıktılarının belirlenmesini ve incelenmesini gerektirir.
Program sonucunda ulaşılan çıktılar ölçülerek programın yarattığı etkiler belirlenir.
Beklenen etkiler kadar program sonucunda ulaşılan olası beklenmedik sonuçlar da
ölçülmeye çalışılır. Ayrıca, programın genel olarak yarattığı değerin belirlenmesi ve olası
seçeneklerle karşılaştırılarak fayda/maliyet analizi de bu aşamada gerçekleştirilen
görevlerden bazılarıdır. Süreç değerlendirmenin aksine, bu boyutta ulaşılan veriler son
değerlendirme (Programa devam edilmeli mi?) amaçlı kullanılır.
Yönetim modelleri altında sınıflandırılan bir diğer değerlendirme modeli de Logic
(Mantık) modeldir. CIPP modelinde olduğu gibi, Logic modeli de sistem yaklaşımı temel
alınarak geliştirilmiş bir modeldir (Coffman, 1999). Logic modeli bir program ya da
girişimin basitleştirilmiş bir görselidir ve sistemde yer alan kaynaklar, gerçekleşen
etkinlikler ve sonuçta sağlanan faydalar arasındaki mantıksal ilişkileri sergiler. Bu
model, bir programın nasıl işlemesi gerektiğini ortaya koyan akla yatkın ve duyarlı bir
değerlendirme yaklaşımını yansıtırken (Bickman, 1987) programın ya da girişimin var
oluş gerekçesini ve ardında yatan mantığı betimler (Cato, Chen ve Corbett-Perez, 1998;
Renger ve Titcomb, 2002).
Bir Mantık modeli, ulaşılmak istenen noktayla var olunan nokta arasındaki bağlantıyı
kurmak için gerekli çerçeveyi sağlar ve planlama sürecini etkinleştirir. Alanyazında
Mantık modelini kullanarak gerçekleştirilen çalışmalar incelendiğinde, modelin bir ders
gibi küçük ölçekli etkinlikleri değerlendirmekte olduğu kadar ulusal projeler gibi büyük
ölçekli programları değerlendirmekte de kullanılabileceği görülmektedir (Coffman,
1999)
En basit formuyla bir Mantık modeli, sistemde yer alan kaynaklar, etkinlikler ve
sonuçlar arasındaki mantıksal ilişkiyi sergiler. Büyük ölçekli programların
8
değerlendirilmesi için oluşturulan bir Mantık modeli Şekil 1’de görüldüğü gibi altı temel
öge içerir.
1.
2.
3.
4.
Durum: Sorunun içinde bulunduğu çevre programa ilişkin öncelikler.
Girdiler: Hedeflenen program çıktılarına ulaşmayı sağlayacak kaynaklar.
Çıktılar: Hedeflenen katılımcılara ulaşan etkinlik ve ürünler.
Sonuçlar: Bireyler, aileler, gruplar, iş çevreleri, kurumlar ve topluluklar için
sağlanan faydalardır. Sonuçlar kısa dönemden uzun döneme uzanan bir
düzlemde yer alırlar.
5. Varsayımlar: Program ve paydaşlar hakkındaki inançlar.
6. Dış Etmenler: Programın başarısını etkileyebilecek politik iklim, değişen
kanunlar, ulusal öncelikler ve ekonomik değişiklikler gibi unsurlar.
Şekil 1: Mantık modeli
CIPP modelindeki Bağlam ögesine benzer olarak Mantık modelinde de Durum ögesi yer
almaktadır. Mantık modelinin temelinde bulunan Durum, programla hedeflenen
sorunun içinde bulunduğu çevreyi ve bağlamı belirtir. Bu başlıkta sorunun yer aldığı
karmaşık çevresel, sosyo-politik ve ekonomik durum incelenir. Bu aşamada eğer durum
yanlış çözümlenir ve buna bağlı olarak da sorun yanlış belirlenirse, takip eden tüm
aşamalar da yanlış gerçekleşecektir. Bu yüzden Mantık modelinin en önemli ögesi
Durum olarak görülmektedir. Durum başlığı altında şu soruların yanıtları aranır:






Sorun nedir?
Neden bu durum bir sorun teşkil etmektedir?
Sorunu yaratan etmenler nelerdir?
Sorun kimden (birey, hane, grup, topluluk, ya da toplum) kaynaklanmaktadır?
Paydaşlar kimlerdir?
Sorun hakkında ne biliyoruz? Araştırma deneyimimiz var mı? Var olan araştırma
sonuçları konuya ilişkin ne diyor?
2. Yargı Modelleri
Yargı ya da rakip odaklı değerlendirme modelleri yargı metaforunun kullanımına
dayanır (Payne, 1994). Değerlendirenlerin önyargılı olabileceği varsayılarak farklı
tarafların kendi değerlendirmelerini yapmaları temeline dayanır. Her değerlendirme
9
tarafı değerlendirme nesnesine ilişkin bulgu ve yargılarını duruşmaya benzer bir
ortamda savunur. Verilere yönelik farklı açıklamalar değerlendirmenin bir anlamda
sağlamasının yapılmasını sağlar. Bir hakim ya da arabulucu farklı iddiaları ve kanıtları
dinlendikten sonra son kararı verir.
Farklı alanlardan uzmanların bir panelde bir araya gelerek bir programın değerine
karar vermeleri bu modele bir örnektir. Bu yaklaşım ayrıca bir meta-değerlendirmeyi de
içinde barındırır (Worthen ve Sanders, 1999). Yapılan değerlendirme çalışmasının da
kendi içinde bir değerlendirmeye tabi tutulmasını gerektirir. Farklı bakış açılarını
dikkate alması dolayısıyla önemli bir avantaja sahipse de, bu yaklaşıma sahip modeller
oldukça zaman alıcı ve pahalı olabilmektedir.
3. Antropolojik Modeller
Payne (1994) bu başlık altında nitel yaklaşıma dayalı modelleri sınıflandırmaktadır.
Genel olarak nitel araştırma yöntemleri, dünyayı anlamak için keşfedici olmayı,
tümevarımsal bir yaklaşımı ve betimleyici veri toplamayı gerektirir. Bu yaklaşım altında
birbirine benzer ve antropolojik olarak sınıflandırılan modeller arasında Scriven’in
Hedefsiz Değerlendirme Modeli (Goal-Free Evaluation Model), Stake’in Cevaplayıcı
Değerlendirme Modeli (Responsive Evaluation Model) ve Guba ve Lincoln’un Doğacı
Değerlendirme Modeli (Naturalistic Evaluation Model) yer almaktadır.
Bu modellerin tümünde değerlendirmeci sahaya inerek programı gerçek ortamında
inceler. Katılımcı ve katılımcı olmayan gözlemler nitel veri toplamakta kullanılan temel
yöntemdir. Özellikle nirengileme (triangulation) amacıyla farklı kaynaklardan farklı
türde veri toplarken kullanılabilecek diğer veri toplama yöntemleri arasında odak grup
toplantıları, görüşmeler, sormacalar ve ikincil veriler bulunmaktadır. Bu yaklaşıma
dayalı modeller özellikle bir programın uygulama sürecini betimleme, katılım düzeyini
belirleme ve katılımcıların programın etkilerine ilişkin düşüncelerini inceleme gibi
konularda oldukça faydalıdır. Bu yaklaşımın önemli bir avantajı da sadece önceden
belirlenen hedeflere bakılacak olursa gözden kaçırılabilecek bazı hedeflenmeyen
sonuçların/faydaların da belirlenebilecek olmasıdır (Patton, 2002).
Scriven’in (1980) Hedefsiz değerlendirme modeli yine kendisine ait olan Hedef
Yönelimli (Goal-oriented) değerlendirme modelini destekleyici bir öge olarak
tasarlanmıştır. Bu modelde değerlendirmenin temel işlevi, bir başka değerlendirmeci
tarafından hedef yönelimli modelle toplanan verileri nitel ve açıklayıcı verilerle
desteklemektir. Değerlendirmeci programın hedeflerinden habersiz olarak alanda çalışır
ve tümevarımsal veriler toplar.
Stake’in Cevaplayıcı modelinde öne çıkan nokta paydaşların endişe ve sorunlarına karşı
duyarlı ve esnek olabilmektir. Bir eğitsel değerlendirme etkili olabilmek için
katılımcıların ve paydaşların gereksinimlerine yanıt verebilmeli ve farklı değer
yargılarına açık olabilmelidir (Stake, 1975). Bu modelde, önceden belirlenen hedeflere
ne düzeyde ulaşıldığının belirlenmesine odaklanılmadığı için, önceden kesin biçimde
belirlenmiş ardışık değerlendirme adımlarının izlenmesine de gerek yoktur. Nitel
araştırmalarda olduğu gibi (Patton, 2002), cevaplayıcı değerlendirmede de veriler ve
yorumlar çalışmayı farklı noktalara yönlendirebilir. Cevaplayıcı değerlendirme modeli
bu özellikleriyle katılımcı bir model olarak değerlendirilmektedir (Payne, 1994).
10
4. Tüketici Modelleri
Bu yaklaşım altında sınıflandırılan modellerin öncüsü Scriven’dir (1980).
Değerlendirme etkinliği, müşterilerin bir ürünü alırken ürüne ilişkin değerlendirmeleri
okuyarak seçimini yapmasına benzetilmektedir. Bu yaklaşım temel olarak bir son
değerlendirmedir (Payne, 1994) ve ürünün almaya değer olup olmadığına ilişkin var
olan diğer ürünlerle karşılaştırılmasını gerektirir. Bu yaklaşım belirli bir ürünün
değerlendirmesinde oldukça kullanışlı olsa da bir eğitim programı gibi karmaşık
sistemlerin değerlendirmesinde yetersiz kalabilmektedir. Bir eğitim programın yararlı
olup olmadığına ilişkin verilecek karar çok fazla sayıda değişkeni göz önünde
bulundurmayı gerektirdiği için, bir teknolojik ürünü değerlendirmeye kıyasla çok daha
kapsamlı bir değerlendirme planına ihtiyaç duyar.
Literatürde sık kullanılan bir diğer sınıflandırma Hansen (2005) tarafından
sunulmuştur. Hansen bu sınıflandırma yöntemini geliştirirken Cameron (1986), Hansen
(1989, 2003) Scriven (2003) ve Vedung’un (1997) çalışmalarından yararlandığını
belirtmiştir.
Tablo 2: Hansen’in değerlendirme modelleri sınıflandırması
Değerlendirme Modelleri
Sonuç Modelleri
a. Hedefe ulaşma
modeli
b. Etki modelleri
Açıklayıcı süreç modeli
Sistem modeli
Sorular
Değerlendirme Ölçütleri
a. Hedeflere hangi düzeyde
ulaşıldı?
b. Hangi etkiler ortaya
çıkartılabilir?
Etkinlikler yeterli mi?
Uygulamada sorunlar var mı?
a. Hedeflerden üretilir
Performans bir bütün olarak
nasıldı?
Ekonomik model
a. Maliyet-verimlilik
b. Maliyet-etkililik
a.
Verimlilik tatmin
edici mi?
b.
Etkililik tatmin edici
mi?
c. Maliyet-fayda
c.
Aktör modeli
a. Müşteri
yönelimli
model
b. Paydaş modeli
c. Akran
değerlendirme
modeli
Program kuramı modeli
(kuram temelli
değerlendirme)
Fayda tatmin edici
mi?
b. Açık, tüm sonuçlar ortaya
çıkarılmalı
Performans fikirlerin
uygulanması ve kullanıcıların
tepkileriyle ölçülür
Gerçekleşen girdi, süreç, yapı
ve çıktılar amaçlarla
karşılaştırılarak ölçülür
a.
b.
c.
Çıktı harcamaya göre
değerlendirilir
Etki harcamaya göre
değerlendirilir
Fayda harcamaya göre
değerlendirilir

Müşteriler memnun mu?


Paydaşlar memnun mu?


Mesleki nitelik yeterli mi?

Kim için hangi bağlamda en iyi
başarı sağlanmıştır?
Program kuramında hataları
belirlemek mümkün müdür?
Müşteriler tarafından
belirlenir
Paydaşlar tarafından
belirlenir
Akranlar tarafından
belirlenir
Program kuramı yeniden
yapılandırılır ve deneysel
analizlerle ölçülür
11
Eğitimde Teknoloji Kullanımına İlişkin Projeler
Teknolojinin eğitim-öğretim süreçlerinde kullanılması yeni bir çaba değildir. Eğitim
teknolojisi alanının tarihsel gelişimi izlendiğinde 19. Yüzyılın son döneminden
başlayarak teknolojiden yoğun biçimde yararlanılmaya çalışıldığı gözlemlenebilir. Bu
çabalar 1990’lı yılların başından itibaren yoğunlaşmıştır (Saettler, 1990). Bu
yoğunlaşmanın çok çeşitli nedenleri olmakla birlikte, özellikle küreselleşme ve küresel
işgücünün nitelikli olmasının önem kazanması eğitim-öğretim süreçlerinde teknolojiden
yararlanma çalışmalarının yaygınlaşmasına neden olduğu ileri sürülebilir. Daha önceki
dönemlerde gelişmiş ülkelerde gerçekleşen teknolojiden yararlanma çabaları, gerek
Dünya Bankası ve UNESCO gibi uluslararası örgütlerin gerekse Intel ve Microsoft gibi
küresel firmaların çabalarıyla gelişmekte ve az gelişmiş ülkelerde de gerçekleştirilmeye
başlanmıştır. 21. Yüzyılın ilk dönemini yaşadığımız günümüzde büyük küçük, gelişmişgelişme olan tüm ülkeler, eğitim sistemlerine teknolojiden yararlanmaya yönelik
projeler yürütmektedirler.
Bu çalışmada, eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tüm projelerin tanıtımı yerine,
çalışmanın temel amacına uygun olarak, değerlendirmesi yapılan projeler üzerinde
durulmuştur. Ayrıca projelerin FATİH Projesine benzer unsurları (etkileşimli tahta,
tablet, altyapı, vb.) içermesi, güncel olması ve FATİH Projesinde yararlanılabilecek
sonuçları içermesi de, çalışma kapsamında incelenecek projelerin seçiminde etken
olmuştur. Ek olarak bağlamı kaçırmamak adına, bu tür projelerin genel tanıtımları
yerine değerlendirme strateji ve araçlarına odaklanılmıştır.
Bu çerçevede, eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin literatürde ulaşılan projeler, ülke
bazlı ve uluslararası projeler olmak üzere iki başlıkta özetlenmiştir (Şekil 2).
Şekil 2: Çalışmada incelenen eğitimde teknoloji kullanımı projeleri
Maine
Kuzey Amerika
Amerika Birleşik
Devletleri
North Carolina
Uruguay
Latin Amerika
Arjantin
Ülke Bazlı Projeler
Portekiz
Avrupa
Kuzey Avrupa
Avustralya
Asya-Pasifik
Güney Kore
Apple
Cisco
Uluslararası
Projeler
Intel
Microsoft
12
Ülke Bazlı Projeler
Çalışma kapsamında incelenen teknoloji kullanımı projeleri aşağıda dünya bölgeleri
(kıtaları) bağlamında sunulmuştur.
Kuzey Amerika - Amerika Birleşik Devletleri
Kuzey Amerika’da geniş çaplı teknoloji kullanımı projeleri Amerika Birleşik
Devletleri’nde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar da ülke genelinde değil eyalet bazında
gerçekleştirilmiştir. Ancak aşağıda ayrıntıları verilen iki çalışma FATİH Projesine benzer
özellikler içermeleri bağlamında dikkat çekicidir.
1. Maine Her Öğrenciye Bir Bilgisayar Projesi
Amerika’nın Maine eyaletinde Güz 2002 döneminde başlamak üzere orta öğretim
kurumlarında birebir dizüstü bilgisayar programı başlatılmıştır. Girişim Maine Öğrenme
Teknolojisi Girişimi (Maine Learning Technology Initiative (MLTI)) adlı kuruluş
vasıtasıyla uygulanmıştır. Tüm 7. ve 8. sınıf öğrencileri ve bu sınıfların öğretmenlerine
dizüstü bilgisayarlar verilmiştir. Ayrıca, dizüstü bilgisayarları sınıflara ve orta öğretim
programına entegre edebilmeleri için okullara ve öğretmenlere teknik destek ve
profesyonel gelişim imkanları sağlanmıştır.
Programın etkinliğini tespit etmek üzere çeşitli değerlendirme çalışmaları
düzenlenmiştir. Bu çalışmaların en kapsamlılarından biri programı aşağıdaki açılardan
değerlendirmiştir (Silvernail ve Gritter, 2007):
1.
2.
3.
4.
5.
Programın öğrencilerin yazarlık becerileri üzerindeki etkisi nedir?
Programdan en çok kim faydalanmıştır?
Öğrencilerin program hakkındaki algıları nedir?
Öğretmenlerin program hakkındaki algıları nedir?
Program daha iyi yazarlar mı yoksa dizüstü bilgisayarda daha iyi yazı yazan kişiler
mi yetiştirmektedir?
Sonuçlara ulaşabilmek için Maine Eğitim Değerlendirmesi (Maine Educational
Assessment – MAE) testindeki yazarlık becerileri sınavı 2000 yılında (dizüstü
programının başlangıcından önce) ve 2005 yılında (programın ilk uygulanışından 5 yıl
sonraya tekabül eden zaman) incelenmiştir. Başlangıçta (2000 yılında) 16.557 öğrenci
ve sonda (2005 yılında) 16.251 öğrenci bu testi almıştır.
Yazarlık becerileri sınavındaki sonuçların 2005 yılındaki ortalama değerinin 2000
yılındaki ortalama değerinden 3,44 puan daha fazla olduğu bulunmuştur ve etki
büyüklüğü 0,32 olarak tespit edilmiştir. Etki büyüklüğüne bağlı olarak, öğrencilerin
yazarlık becerileri puanlarında bir standart sapmanın üçte biri kadar gelişme meydana
geldiği söylenebilir. Bu da, 2005 yılındaki sıradan bir öğrencinin 2000 yılındaki
öğrencilerin yaklaşık yüzde 66’sından daha iyi bir sonuç aldığı anlamına gelmektedir.
2005 yılı sonuçlarına göre, yazım sürecinin her safhasında dizüstü bilgisayarlarını
kullandıklarını belirten öğrencilerin, dizüstü bilgisayarlarını kullanmadıklarını belirten
öğrencilerden de daha iyi sonuçlar aldığı da görülmüştür.
Öğrencilerin yüzde 70’i, dizüstü bilgisayar programının öğrenimlerini geliştirmeye
yardımcı olduğunu düşünmüşlerdir. Öğretmenlerin görüşleri de benzer profiller
sergilemektedir. Öğretmenlerin en az yüzde 70’i, dizüstü bilgisayar programının
öğrencilerinin eğitimine olumlu yönde yardımcı olduğunu düşünmektedir.
13
Silvernail ve Gritter (2007) çalışma hakkındaki görüşlerini şu sözlerle
neticelendirmişlerdir: “sonuçlar göstermektedir ki dizüstü bilgisayarlarını bu şekilde
kullanmaları onların sadece dizüstü bilgisayarları kullanarak iyi yazı yazan kişiler değil
genel anlamda iyi yazarlar olmalarını sağlamıştır” (s. i).
Programın etkinliğini araştıran güncel bir çalışma (Pinkham, Wintle, Walker ve Barlett,
2011) Maine’nin dizüstü bilgisayar programı üzerine yapılmış ilgili çalışmalardan
sonuçları bir araya getirmiştir (bu çalışmalara yukarıda bahsedilen ve yazarlık becerileri
çalışması da dahildir). Çalışmada nitel ve nicel veri toplama tekniklerini kullanılarak,
teknolojinin, öğretim programı ve öğretim biçimleri ile öğrenme üzerindeki etkileri
incelemiştir. Eğitim programı ve öğretim ile ilgili veriler, programa katılan öğretmen ve
öğrencilerle gerçekleştirilen görüşlerden elde edilmiştir. Öğrenme ile ilgili sonuçlar ise
daha önceki araştırma sonuçlarından derlenmiştir.
Pinkham ve diğerleri (2011) incelemeleri sonucunda, dizüstü bilgisayar programının
Maine’deki ortaöğretim okullarındaki öğretim programını ve öğretim etkinliklerini
anlamlı bir şekilde etkilediğini ortaya koymuşlardır. Öğretmenlerin büyük bölümünün,
öğretim biçimlerine etki eden bu değişimi kabul ettiklerini ve dizüstü bilgisayarları
sınıflarında yaygın bir şekilde kullandıklarını göstermiştir. Bununla beraber,
öğretmenlerin kabul düzeyi bireysel özelliklerine göre ve içeriğe bağımlı olarak farklılık
göstermiştir. Matematik öğretmenlerinin, dizüstü bilgisayarları diğer disiplinlerdeki
öğretmenler kadar fazla kullanmadıkları görülmüştür. Genel itibariyle, dizüstü
bilgisayarlar değerlendirme yaparken kullanılmamış ve yine 21. Yüzyıl Becerilerini
öğretmek için de dizüstü bilgisayarlardan beklendiği kadar yararlanılmamıştır.
Pinkham ve diğerleri (2011), programın öğrencilerin öğrenimine olan etkilerini
incelerken daha önce yayınlanmış ve aşağıda listelenmiş olan beş raporu özetlemişlerdir
(raporlara http://www.usm.maine.edu/cepare/maine-learning-technology-initiativemlti adresinden ulaşılabilir).





Matematikteki Teknolojinin Maine’e Etkisi Çalışması (MISTM: Maine’s Impact Study
of Technology in Mathematics).
Maine’in Ortaöğretim Dizüstü Bilgisayar Programı: Daha İyi Yazarlar Yetiştirmek
(Maine’s Middle School Laptop Program: Creating Better Writers).
Ortaöğretim Fen Öğrenimine Yardımcı Olmak İçin Ortaöğretim Dizüstü
Bilgisayarlarını Kullanmak: Zorlu Eğlencenin Sonuçları (Using Middle School
Laptops to Facilitate Middle School Science Learning: The Results of Hard Fun).
Teknolojiyi Kullanarak Öğrencilerin 21. Yüzyıl Becerilerini Kazanmalarına Yardımcı
Olmak: Bir Pilot Çalışma (Using Technology in Helping Student Achieve 21st Century
Skills: A Pilot Study).
21. Yüzyıl Öğretim ve Öğrenimi: Öğrencilerin Web Sayfası Kritik Etme Becerilerinin
Bir Değerlendirmesi (21st Century Teaching and Learning: An Assessment of
Student Website Evaluation Skills).
Raporlar deneysel karşılaştırmalar yapılarak oluşturulmuştur. Özetle, öğrencilerin
yazarlık becerileri önemli derecede gelişmiştir. Matematik dersleri iyi yapılandırılmış
mesleki gelişim etkinlikleri ile desteklendiği takdirde, öğrencilerin matematik
başarılarında da artış gözlemlenmiştir. Öğrenciler ister kısa zamanlı kullansınlar, isterse
uzun zamanlı kullansınlar, dizüstü bilgisayar programındayken fen bilimlerinde de daha
başarılı olmuşlardır. Tüm bunlara ek olarak, projenin, 21. yüzyılda başarılı olmak için
öğrencilerin sahip olması gerektiği düşünülen becerilerden biri olan bilgiyi bulma ve
değerlendirme becerilerinin gelişimine yardımcı olduğuna dair bulgulara da
rastlanmıştır.
14
Son olarak, Pinkham ve diğerleri (2011) Maine’de uygulanan projenin maliyetini, benzer
nitelikteki dört ayrı çalışma ile kıyaslamışlardır. Bu karşılaştırma sonucunda Maine’deki
programın, Amerika’nın değişik bölgelerinde uygulanan benzer programlardan daha
pahalı olmadığı sonucuna ulaşmışlardır. Projenin, öğrenci başına maliyeti yaklaşık
308ABD doları olarak saptanmıştır. Dolayısıyla, yukarıda özetlenen öğretimle ilgili
başarılı sonuçlar ve programın maliyetini göz önünde bulundurarak Pinkham ve
diğerleri (2011) programın başarılı olduğu sonucuna varmışlardır.
2. North Carolina Birebir Öğrenme Teknolojisi Girişimi
North Carolina eyaleti 2008 yılından başlamak üzere birebir teknoloji projesinde
harcanmak üzere 3 milyon dolarlık bir bütçe ayırmıştır. Proje, NC 1:1 Öğrenme
Teknolojisi Girişimi (NC 1:1 Learning Technology Initiative – NCLTI) olarak
adlandırılmış ve bütçesi, Golden LEAF Foundation (GLF) ve SAS tarafından aynı amaçla
ayrılmış olan hibelerle birleştirilmiştir. Proje, 21. yüzyıl kaynaklarını sınıflara tanıtmak
için bir pilot çalışma olarak planlanmıştır. Bu nedenle, öğrencileri geleceğe hazırlamayı
ve okuldaki, işyerindeki ve sosyal yaşamdaki başarılarını artırmayı hedeflemiştir.
GLF’ten sağlanan bütçe öğrenciler için dizüstü bilgisayarlar almak için kullanılmıştır.
SAS’ın sağladığı bütçe ise daha çok öğretmenlere dizüstü bilgisayar dağıtabilmek için
harcanmıştır. Eyalet tarafından projeye sağlanan bütçe teknoloji altyapısını, desteği ve
değerlendirmeyi finanse etmek için kullanılmıştır. İlerleyen dönemlerde program için
1,5 milyon dolarlık ek bütçe programın genişletilmesi ve bir strateji geliştirilmesi
amacıyla ayrılmıştır (Friday Institute for Educational Innovation, 2008).
SAS’a (n.d.) göre 1:1 Öğrenme Teknolojisi Girişimi, North Carolina’daki Liselerin
geleceğe hazırlanabilmesi için devlet ve özel sektör arasında inşa edilmiş bir ortaklıktır.
Proje aşağıda listelenen özellikleri içermektedir:








Her öğrenci için bir dizüstü bilgisayar.
Her öğretmen için bir dizüstü bilgisayar (SAS ve GLF tarafından finanse
edilmiştir).
Her okula genişbant İnternet bağlantısı (North Carolina Okul Bağlantı Programı
– North Carolina School Connectivity Program – tarafından finanse edilmiştir).
Çevrimiçi kaynaklar (SAS Curriculum Pathways tarafından finanse edilmiştir).
Her okulun sınırları içinde kablosuz İnternet erişimi (North Carolina Genel
Kongresi – North Carolina General Assembly, NCGA – tarafından finanse
edilmiştir).
Öğretmenler için mesleki gelişim ve sürekli destek (NCGA tarafından finanse
edilmiştir).
Her okula öğretim ve teknoloji konusunda destek olacak çalışan (NCGA
tarafından finanse edilmiştir).
Friday Institute tarafından programın değerlendirilmesi (NCGA tarafından
finanse edilmiştir).
North Carolina Eyalet Eğitim Kurulu (North Carolina State Board of Education), Friday
Institute for Evaluation Innovation adlı kuruluşla, NCLTI projesinin 3 yıllık bir zaman
dilimi içinde değerlendirilmesi konusunda anlaşmıştır. Değerlendirme kapsamına, 18
orta öğretim okulu ve yaklaşık 9500 öğrenci ile 600 okul çalışanı alınmıştır.
Değerlendirmenin amacı, projenin planlanan hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını
belirlemektir. Değerlendirme sürecinde, öğrencinin öğrenme düzeyinde meydana gelen
değişimlerin belirlenmesi, yaşanan zorlukların ortaya çıkarılması, bu zorluklarını nasıl
üstesinden gelinebileceğinin tespit edilmesi ve ihtiyaçların belirlenmesi hedeflenmiştir
(Corn, Huff, Halstead ve Patel, 2011).
15
Girişim hakkında birçok rapor yayınlanmış olmakla beraber, öğrencilerin öğrenme
düzeylerinde meydana gelen değişikliklerle ilgili sonuçlar 2009 yılında yayınlanmış olan
bir raporda sunulmuştur. Bu çalışma, 12 okuldan 6000 öğrenci ve 400 okul çalışanı
üzerinde odaklanmıştır. Çalışma aşağıdaki araştırma sorularını cevaplamak üzere
gerçekleştirilmiştir (Corn, 2009, s.4).




Çalışanların ve öğrencilerin 21. yüzyıl ihtiyaçlarını karşılamak üzere okul
altyapısı ve destek sistemleri ne derece gelişmiştir?
Çalışanların tutum ve becerileri zamanla nasıl değişmiştir?
Öğretmenlerin öğretim yöntemleri zamanla nasıl değişmiştir?
Öğrencilerin 21. yüzyıl becerileri zamanla nasıl değişmiştir? Temel akademik
alanlarda öğrencilerin öğrenme ve başarıları zamanla nasıl değişmiştir?
İlk araştırma sorusunu ilgilendiren sonuçlar, projeye katılan çoğu katılımcının teknoloji
altyapısının gelişiminden memnun kaldıklarını göstermiştir. Sağlanan desteğin yeterli
olduğu belirtilmiştir. Teknolojinin etkili bir şekilde kullanılabilmesi için okullarda
yönetmelik ve prosedürlerin gereğine uygun olarak çıkarıldığı da saptanmıştır.
Öğretmenler yeni teknolojilere geçişin etkili bir liderlik yardımıyla gerçekleştirildiğini
düşünmüşlerdir.
İkinci araştırma sorusu ile ilgili sonuçlara göre öğretmen ve öğrenci tutumları ve
görüşleri genel itibariyle pozitiftir. Daha gelişmiş teknoloji becerilerine sahip olan
öğretmenlerde daha pozitif tutum ve görüşlerin ortaya çıktığı görülmüştür ve sonuçların
programın başından sonuna doğru zamanla daha olumlu yönde ilerlediği tespit
edilmiştir. Öğrenciler, bilgisayarın daha organize olmalarına yardımcı olduğu, ödevlerini
gözden geçirmede ve düzenlemede faydalı olduğu ve benzeri katkılarının bulunduğunu
düşünmüşler ve bu nedenle öğrenmelerini kolaylaştırdığını belirtmişlerdir. Tüm
bunlara ek olarak öğretmen ve öğrencilerin teknolojiye yönelik öz-yeterlik algılarında
da zamanla gelişme gözlemlenmiştir.
Üçüncü araştırma sorusu öğretim yöntemlerini ilgilendirmektedir. Dizüstü bilgisayar
projesinin, incelenen tüm alanlarda öğretme ile ilgili pratikleri olumlu yönde etkilediği
görülmektedir. Örneğin, öğretmenler zamanla, dizüstü bilgisayarları öğretim amaçlı
olarak gittikçe daha sık kullanmaya başlamışlardır.
Son araştırma sorusu ile ilgili sonuçlar ise kontrol grubuyla karşılaştırıldığında,
projedeki öğrencilerin uzaktan eğitim derslerine katılımında ve yoklama kayıtlarında
bir gelişme olmadığını ortaya koymuştur. Hem öğretmenler hem de öğrenciler,
öğrencilerin derse olan katılımlarında bir artış olduğunu belirtmişlerdir. Tüm
katılımcılar dizüstü bilgisayar projesinin 21. yüzyıl becerilerinin gelişmesine yardımcı
olduğunu düşünmektedirler. Bilgisayar becerileri testleri 1:1 projesine katılan
öğrencilerin puanlarında daha fazla kazanım olduğunu göstermektedir. Ek olarak, Corn
(2009) projenin başarı üzerindeki sonuçlarını aşağıdaki biçimde raporlamıştır:
Dizüstü bilgisayar projesini uygulayan okullarda (1:1 okulları), 2007-2008 ve 2008-2009
okul döneminde Cebir I, Cebir II, Geometri, İngilizce I, Vatandaşlık Bilgisi, Tarih ve Biyoloji
derslerinin dönem sonu sınavlarını geçme ihtimalini belirlemek üzere Binary (İkili) Lojistik
Regresyon uygulanmıştır. Analiz, çoğu dönem sonu sınavı için 1:1 projesine dahil bir okula
gidiyor olmanın, eyalet genelinde uygulanan testleri geçme ihtimalini artırmadığını ortaya
koymuştur. Ancak, 2008 sonuçları 2009 sonuçlarıyla kıyaslandığında, 1:1 Öğrenme projesi
uygulanan okullarda sınavı geçen öğrencilerin yüzdesinde bir artış gözlemlenmiştir (s. 98).
Bu araştırma sorularını cevaplayabilmek için, Friday Institute çalışanları çok çeşitli
değerlendirme yöntem ve araçları kullanmışlardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
16











Yönetmelik/yönerge/prosedürlerin analizi (belge analizi)
Çevrimiçi anketler (öğrenci, öğretmen, teknoloji koordinatörü, vb.)
Odak grup görüşmeleri (öğretmenler ve öğrencilerle)
Çalışma ziyaret listeleri
Dizüstü bilgisayar tamir listeleri
Mesleki gelişim denetim listesi
Sınıf gözlemleri
Örnek ders planlarının analizi
Dönem sonu ders sınav sonuçları
Yoklama listeleri
Disiplin raporları
Öte yanda, Corn ve Mollete (2011) bu girişim süresince yürütülmüş olan araştırmalarda
öne çıkan sonuçları bir tür meta-analiz ile derleyerek özetlemişlerdir. Bu çalışmalar,
North Carolina çapındaki 57 okuldan 29,016 öğrenci ve 2,180 öğretmen ile
gerçekleştirilmiştir. Aşağıda Corn ve Mollete’nin özetlediği sonuçlar yer almaktadır:







Küçük yaş grubundaki öğrenciler diğer öğrencilere göre teknoloji becerilerini
daha fazla geliştirmiş ve teknolojiyi daha rahat kullanma becerisi
kazanmışlardır.
Öğrencilerin genel sınavlardan aldıkları puanlarda zamanla artış görülmektedir.
Öğrencilerin hem mezuniyet hem de ders sonu puanları da zamanla artış
göstermiştir.
Çevrimiçi derslere katılma oranı artmıştır.
Mezuniyet oranları düşük düzeyde artmıştır.
Öğrencilerin derse katılımı artmıştır.
Öğrenciler 21. Yüzyıl Becerilerini geliştirmişlerdir.
Latin Amerika
Latin Amerika ülkeleri özellikle son beş yılda çok sayıda eğitimde teknoloji kullanımı
projesi başlatmıştır. Özellikle her çocuğa bir bilgisayar projeleri hemen her Latin
Amerika ülkesinde uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, ilgili projelerden
değerlendirme sonuçları alınan ülkelerdeki uygulamalara ve işe koşulan değerlendirme
yaklaşımlarına yer verilmiştir.
1. Uruguay
Severin ve Capota’nın 2011 yılında hazırladıkları rapora göre Caibal Planı (Plan Caibal),
Latin Amerika ülkeleri arasında hem öğretmenlere hem de öğrencilere teknoloji
verilmesini içeren ilk projelerden biridir. İlk olarak 2007 yılında ilköğretimde sayısal
uçurumu kapatma gerekçesiyle başlatılmıştır. Hala ilköğretimde uygulanmakta olan
projenin temel amaçları;




Ulusal düzeyde sayısal uçurumu azaltmak,
Hangi coğrafi konumda ya da sosyo-ekonomik durumda olursa olsun ailelerin
küresel bilgi hizmetlerine okul aracılığıyla erişebilmesi sağlamak,
Bilgi teknolojilerinin kullanımını yaygınlaştırarak ülkenin uluslararası bağlamda
yenilik üretme potansiyelini güçlendirmek,
Öğrenme-öğretme süreçlerindeki kaliteyi geliştirmek amacıyla öğretmen ve
öğrencilerin bilgi okuryazarı olmalarını güvence altına almak
17
şeklinde belirlenmiştir. Ek olarak plan kapsamında aşağıdaki eğitim amaçları da
saptanmıştır:




Okul ve çekirdek aile odakta olmak üzere, sınıflarda teknolojinin yer alması
yoluyla eğitim kalitesinin geliştirmesine katkı sağlamak
Her öğretmene ve öğrenciye bir dizüstü bilgisayar vererek tüm ilköğretim
öğrencilerinin nitelikli imkanlara sahip olmasını sağlamak
Öğrenci-öğrenci, öğrenci-öğretmen ve öğrenci-aile-okul arasında işbirliği
kültürünü geliştirmek
Etik ilkelere bağlı kalmak koşuluyla öğrenme topluluğu içinde elektronik
eleştiriyi ve okuryazarlığı teşvik etmek.
Bu amaçlara ulaşmak için Caibal Planı kapsamında tüm ilköğretim öğrencilerine ve
öğretmenlerine dizüstü bilgisayarlar dağıtılmıştır. Ayrıca yerel Telekom firması ile
ortaklık kurularak öğrencilere kablosuz İnternette uygun fiyatla bağlanma imkanı
sağlanmıştır. Öğretmenlerin eğitim için ulusal bir televizyon kanalı kurulmuştur. Ek
olarak yerel firmalarla teknik bakım ve onarım anlaşmaları yapılmıştır.
Caibal planının değerlendirmesine yönelik literatürdeki iki temel çalışma dikkat
çekmektedir. Birinci çalışmada, Nugroho ve Lonsdale (2009) pilot uygulamanın
değerlendirilmesine yönelik Kanada Uluslararası Gelişim Araştırma Merkezi’nin
işbirliğiyle Uruguay Teknoloji Laboratuvarı tarafından iç değerlendirme raporunu
özetlemişlerdir. Bu rapora göre değerlendirme sürecinde;



literatür taraması yapılmış;
pilot uygulamanın yapıldığı bir okuldaki ve aynı özelliklere sahip ancak uygulama
kapsamında olmayan diğer bir okuldaki öğretmenlere, öğrencilere ve velilere anket
uygulanmış;
pilot uygulamadaki sınıflarda gözlemler gerçekleştirilmiştir.
Elde edilen veriler, genel olarak öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin projeye olumlu
yaklaştıklarını ortaya koymuştur. Öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin eğitimöğretim sürecine daha aktif katıldıkları da saptanmıştır. Ayrıca bilgisayar öğrenmeye
daha fazla ilgi duyulduğu ve bu ilginin eyleme dönüşerek öğrencilerin, öğretmenlerin ve
hatta ailelerin bilgisayar öğrenmek için dersler almaya başladıkları gözlemlenmiştir. Öte
yanda, öğretmen eğitiminin eksikliği bazı öğretmenlerin direnç göstermesine yol açmış,
değerlendirme raporunda öğretmenlere destek olunması önerilmiştir. Değerlendirme
boyutunda ise anket sonuçlarının temel veri olarak ele alınması; öğrenciler,
öğretmenler, aileler ve diğer paydaşlar arasındaki kabullenmeme ve öğretmen eğitimi
çıktıları gibi farklı değişkenlerin değerlendirilmesi; her yıl yeni bir örneklemden veri
toplanması ve ulusal halk oyu taraması gerektiği belirtilmiştir.
Öte yanda Martinez, Diaz ve Alonso (2009) tarafından gerçekleştirilen izleme ve
değerlendirme çalışmasında toplumsal eşitsizliğin azaltılmasında projenin etkisi
üzerinde durulmuştur. Bu çalışma sonucunda, öğrencilerin İnternete erişiminde önemli
bir gelişme gözlemlendiği, devlet okulların %73’ünde İnternet erişiminin sağlandığı;
öğretmenlerin %55’inin bilgisayarları eğitim amacıyla kullandıkları ve özellikle ülkenin
az gelişmiş orta kesimindeki öğretmenlerin büyük bölümünün (%61) öğretim
stratejilerinde değişim yaşadıkları saptanmıştır.
Severin ve Capota (2011) bu iç değerlendirme çalışmalarının yanı sıra bazı dış
değerlendirme çalışmalarının da başladığını ve özellikle University of La Republica
(Cumhuriyet Üniversitesi’nin) projenin değerlendirmesi için mali destek sağladığını
belirmişlerdir.
18
2. Arjantin
Arjantin’de bir den fazla proje başlatılmıştır. Ancak bu projeler arasında en geniş
kapsamlı olanı 750,000 ABD doları bütçeli olan Conectar Igualdad projesidir. Proje
aslında seçim yatırımı olarak Devlet Başkanı Fernandez de Kirchner tarafından 2009
yılında başlatılmış ancak kısa sürede yaygınlaştırılmış, yalnızca teknoloji odaklı bir proje
olmaktan çıkarılarak pedagojik ve sosyal amaçları olan bir projeye dönüştürülmüştür.
Conectar Igualdad projesi tanıtım belgelerinde projenin üç temel amacı olduğu
belirtilmektedir:



Devlet okullarındaki eğitimi iyileştirerek katılımı arttırmak
Sayısal uçurumu kapatmak
Ülke genelinde yararlanılabilecek sayısal katılım (sosyal inclusion) politikası
oluşturmak
Resmi rakamlara göre Kasım 2011 tarihine kadar 1371739 netbook öğrencilere ve
öğretmenlere dağıtılmıştır (Conectar Igualdad, Presidencia de la Nacion, 2011). Proje,
Milli Eğitim Bakanlığı’nın yanı sıra Federal Planlama, Yatırım ve Hizmetleri Bakanlığı
ve Bakanlar Kurulu gibi farklı devlet kurumları tarafından yürütülmektedir. Donanım ve
yazılım seçimi bir kurum tarafından yapılırken, donanım güvenliğinden ve bakımından
bir başka kurum, öğretmen eğitiminden bir başka kurum sorumludur (Zapata, 2010).
Proje kapsamında öğrenci ve öğretmenlere netbooklar verilmesinin yanı sıra okullara ve
her sınıfa İnternet bağlantısı da kurulmuştur.
Proje, öğretmenlerin yetiştirilmesini kapsamaktadır. Bu bağlamda ulusal ve bölgesel
eğitim etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. Ulusal etkinlikler öncelikle iki günlük tanıtım
sunumları gerçekleştirilmiştir. Bu sunumlar başta okul müdürlerine, yerel milli eğitim
yöneticilerine ve müfettişlere gerçekleştirilmiştir. Daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı
Öğretmen Yetiştirme Kurumu (National Institude of Teacher Training) tarafından büyük
ölçüde çevrimiçi ve bazı yüz yüze eğitimlerle öğretmenlerin teknoloji kullanma
konusundaki becerileri geliştirilmeye çalışılmıştır. Latin Amerika Ülkeleri Örgütü (the
Oganization of Latin American States) Temel Kurs adı altında öğretmenlere temel
bilgisayar beceri kazandırmaya yönelik bir başka çevrimiçi eğitim programı sunmuştur.
Latin Amerika Ülkeleri Örgütü’nün bir diğer eğitim hizmeti, ortaöğretim öğretmenlerine
yönelik her öğrencinin bir bilgisayar olduğu sınıflarda öğretim konusunda hazırladığı
eğitimdir. Ek olarak, Educa.ar adlı girişim ile, öğretmenlere yönelik açık öğrenme,
bireysel öğrenme ve rehberli öğrenme stratejilerinin izlendiği mesleki gelişim imkanları
sunulmuştur. Açık öğrenme stratejisi, kayıt zorunluluğu olmadan öğretmenlerin
öğrenme kaynaklarına erişerek kendilerini geliştirmelerine yönelik, bir tür
yapılandırılmamış (informal) öğrenmeyi içermektedir. Bireysel öğrenme stratejisi ise
öğretmenlerin sisteme kayıt olduktan sonra ihtiyaçları doğrultusunda hazır e-öğrenme
malzemelerine erişmelerini ve bunları çalışarak kendilerini geliştirmelerini
içermektedir. Bu strateji altında da genellikle Microsoft Office, Graphmatica, Modellus
gibi yazılımların kullanımına yönelik konulara ağırlık verilmiştir. Bu stratejide, katılımcı
öğretmenlerin, dilediklerinde çevrimiçi araçlarla sorular sorarak teknik destek
alabilmelerine de imkan tanınmıştır. Rehber yönetimli strateji ise teknolojiyle işbirlikli
öğrenme, sayısal okuryazarlık, bilgi yönetimi, sayısal içerik üretimi gibi farklı konularda
5 hafta süreli yapılandırılmış eğitimleri içermektedir. Katılımcı öğretmen gruplarından
sorumlu rehberler, katılımcılara eğitimler boyunca yardımcı olmuş, onlara yol
göstermiş, sorularını cevaplamış ve motive etmeye çalışmışlardır.
Bölgesel bazlı yetiştirme etkinliklerinin başında her bölgeden belirli öğretmenlerin
projenin eğitim unsurunu gerçekleştirmek için seçilmeleri gelmektedir. Her bölgede her
disiplinden 2 öğretmenin yer aldığı ekipler kurulmuştur. Bu ekiplere ayrıca eğitim bilim
19
uzmanlarının katılımı da sağlanmıştır. Bu ekipler öğretmenlere olduğu gibi öğrencilere
ve ailelere de sunumlar yaparak projenin tanıtımını yapmışlardır. Daha sonra hem konu
alanı bazında (zümre) eğitimler verilmiştir. Ayrıca her öğrenciye bir bilgisayarın olduğu
sınıflarda öğretim konusunda hem okul müdürlerine hem de öğretmenlere eğitimler
verilmiştir. Bu eğitimler iki gün sürmekte ve yüz yüze gerçekleştirilmektedir.
Projede izleme ve değerlendirme önemli bir unsur olarak yer almıştır. Değerlendirmeyi,
Milli Eğitim Bakanlığı ve Latin Amerika Ülkeleri Örgütü üstlenmiştir. Bu bağlamda,
Bakanlık bünyesinde ve her bölgede, farklı alanlardan uzmanların bir araya gelmesi ile
merkezi ve yerel değerlendirme ekipleri oluşturulmuştur. Ayrıca, ülkede hizmet veren
13 üniversitenin değerlendirme çalışmalarına destek vermeleri istenmiştir (Conectar
Igualdad, 2011). Bir tür iç değerlendirme yapılmış ve çeşitli raporlar hazırlanmıştır.
Ancak bu raporlar Bakanlık bünyesinde kalmış bir bölümü yayınlanmıştır.
Öte yanda,
University of SanAndres tarafından gerçekleştirilen değerlendirme
çalışmasında büyük ölçüde nitel yöntemler kullanılarak veri toplanmıştır.
Değerlendirme sürecinde Proje tanıtımları, OECD raporları ve ulusal gazetelerde çıkan
haberler başta olmak üzere çeşitli belgeler analiz edilmiş; ülkenin 5 bölgesinde, Proje
yöneticileriyle, okul müdürleriyle, öğretmenlerle, öğrencilerle ve ailelerle yarıyapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca okul ziyaretleri yapılarak uygulamalar
gözlemleniştir. Değerlendirmede genel olarak teknolojinin okul, öğretmen, öğrenci ve
aileler için uygunluğuna odaklanılmakla birlikte özellikle okul altyapısı ve İnternet
erişimi, öğretmen eğitimi, öğrencilerin bilgisayarları sınıf içinde kullanımı, yerel
yönetimlerin projeyi kabullenmesi gibi değişkenler incelenmiştir (Universidad de
SanAndres, 2011).
Bu dış değerlendirme çalışmasının ilk değerlendirmeleri sonucunda;









teknolojik alt yapının kurulmasında sıkıntılar ve gecikmeler yaşandığı; bu
durumun öğretmenler, öğrenciler ve aileler üzerinde olumsuz etki yaptığı;
dağıtılan netbookların okul sunucusuna belirli bir süre için tanıtılması gerektiği,
bu sürenin bitiminde yeniden tanıtımın yapılamaması sonucu netbookların
kilitlendiği ve yeniden açılmaları için teknik servis hizmetinin yavaş işlediği;
İnternet bağlantısı konusunda önemli sayıda okulun sıkıntı yaşadığı ve bu
nedenle kendilerinin başka kaynakları kullanarak İnternet bağlantı hizmeti
almaya başladıkları;
Sınıflarında İnternete bağlanma sorunu yaşayan öğretmenlerin ve öğrencilerin
çevrimdışı çalışmaya imkan veren yazılımlara ya da bağlantı olduklarında
bilgisayarlarına indirdikleri vidyo, ses dosyası gibi kaynaklarına yöneldikleri;
Öğretmenlerin büyük bir bölümünün, Projenin öngördüğü teknoloji kullanımını
içeren yenilikçi öğretim stratejilerini uygulama konusunda yeterli eğitim
almadıkları;
13 üniversite tarafından yapılan çalışmada öğrencilerin %11’inin sosyal
etkileşim, %72’sinin ofis programları, %32’sinin araştırma ve %43’ünün
ödevlerini yapmak için bilgisayarları kullandıklarını ancak kendi yaptıkları nitel
çalışmada öğrencilerin çok büyük bir bölümünün oyun ve Facebook gibi sosyal
etkileşim araçları için bilgisayarları kullandıkları;
Öğretmenlerin yalnızca üçte birinin öğrencilerden derslerde bilgisayarlarını
kullanmalarını istediklerini;
Eğitim sisteminin merkezi olmasının bazı kararların alımı ve sayısal içerik
üretimini kolaylaştırdığı;
Genelde tüm bölgelerde Projenin olumlu karşılandığı ancak bazı bölgelerde daha
fazla Projenin başarılı olması için çaba sarf edildiği;
20


Öğretmenler arasında karşı çıkmalar olmasına karşın zamanla öğretmenlerin
teknoloji kullanımı konusunda yetkinleşmeye başlamaları gibi etkenleri bu karşı
tavırları azalttığı;
Projenin en fazla öğrenci ve aileler tarafında desteklendiği ancak özellikle
ailelerin uzun dönemde bilgisayarların bakımı ve güncellenmesi konusunda
tedirgin oldukları
saptanmıştır.
Avrupa
Avrupa kıtası ülkeleri de, eğitimde teknoloji kullanımını konusunda çeşitli projeler
başlatmalarına karşın diğer bölgelere göre bu konuda daha tutucu davrandıkları ileri
sürülebilir. Bu tutumun başlıca nedeni olarak, Avrupa’daki eğitim sistemlerinin yüzyıllar
öncesine dayanan köklü bir geleneğe sahip olmaları gösterilebilir. Bu çalışmada
literatürde adı sıkça geçen Portekiz’in Macellan Projesi ve literatürde özellikle
Danimarka, Norveç, İsveç gibi Kuzey Avrupa ülkelerinin PISA türü sınavlardaki
başarıları dikkate alınarak bu ülkelerdeki projeler incelenmiştir.
1. Portekiz’in Macellan Projesi
Portekiz Hükümeti, 2008 yılında 6-10 yaş arası okul çocukları için 500.000 ucuz dizüstü
bilgisayar projesine başladı. 16. yüzyıl Portekizli gezgini Macellan’ın adının verildiği ve
Intel işlemci bulunan bilgisayarlar, Portekizli yerel donanım ve yazılım firmaları
tarafından üretilerek ülkedeki tüm ilköğretim ilk basamak çocuklara dağıtılmıştır.
Bilgisayarların 285 Avrodan halka satışı da yapılmaktadır. Projenin ekonomik etkisini
inceleyen bir rapora göre, projenin 1.470 yeni iş olanağı ve toplam 2,26 Milyar Avro
katkı sağlayacağı beklenmektedir (Coppock, Smith ve Howell, 2009)
Hükümet proje ile bu yaş grubundaki çocuklarının bilgisayar okur yazarlığı düzeyini
artırmayı hedeflemiştir. Hükümetin eğitim teknolojisi planı ise, Portekiz’i teknolojik
açıdan Avrupa'nın en iyi beş gelişmiş ülkesinden biri yapmaktır. Batı Avrupa içerisinde
Portekiz’in düşük okul başarı düzeyinin Macellan projesiyle değişim göstereceği
beklenmektedir. 2010 yılına kadar okullarda her iki öğrenci için en az bir bilgisayar
erişimi yaratmak da diğer hedefler arasında sayılmaktadır.
Portekiz Eğitim Bakanlığı projenin değerlendirilmesi amacıyla Koordinasyon, İzleme ve
Değerlendirme grubu oluşturmuştur. Grup projenin gelişimini, bütçe harcamalarını ve
sınıfta
kullanımını
izlemekle
görevlendirilmiş
ve
bulgularıyla
projenin
yönlendirilmesine katkıda bulunmuştur. Bakanlığa bağlı değerlendirme grubuna ek
olarak özellikle son değerlendirme amacıyla bağımsız araştırmacılardan oluşan bir
değerlendirme grubu daha görevlendirilmiştir.
Eğitim bakanlığının 1-4. sınıf öğretmenleriyle gerçekleştirdiği bir ankette aşağıdaki
sonuçlara ulaşılmıştır:



Öğretmenlerin %98’i Macellan bilgisayarlarını sınıfta kullanmaktadır.
Öğretmenlerin %50’si haftada en az iki defa bilgisayarları sınıfta kullanmaktadır.
Öğretmenlerin %30’dan fazlası proje kapsamında oluşturulan Okul Portalını
sınıfta ya da derse hazırlıkta kullanmaktadır.
Nitel değerlendirmelerde bulunan en önemli veriyse çocukların ve ailelerin bilgisayar
sahipliğine verdikleri değer olumlu tutum olmuştur. Çocuklar özellikle İnternette
ulaştıkları yeni bilgileri aileleriyle ve akranlarıyla paylaştıklarını ve bu sürecin öğrenme
21
düzeylerini artırdığını vurgulamıştır. Ayrıca, çocuklar ve öğretmenler çevrimiçi olarak
sunulan kaynakları faydalı bulduklarını da belirtmiştir.
2011 proje değerlendirme raporuna göre, Portekiz 2008 proje sonrası PISA
sonuçlarında öğrenci başarısı ortalamasında 20 puan artış göstererek matematik ve
okuma alanlarında OECD ülkeleri içinde 4. sırada ve fen alanında ise 2. sırada yer
almıştır. Değerlendirmeler sırasında projenin sürdürebilirliği ve başarısı üç temel
etmenle ilişkilendirilmiştir:
1. Hükümetin liderlik rolü üstlenmesi
2. Devlet ve özel kurumların işbirliği
3. Teknolojiden öte farklı program ve desteklerin sunulması
a. Mesleki eğitim verilmesi
b. Destek hizmetleri sağlanması
c. Aile ve eğitimcilerin teknoloji hakkında bilgilendirilmesi
2. Kuzey Avrupa
Kuzey ülkeleri (Finlandiya, İsveç, Norveç, Danimarka ve İzlanda) standart uluslararası
uygulanan testlerdeki öğrenci başarısı ile öne çıkan ülkeler olarak eğitim sistemleri
birçok çalışmada incelenmiştir. Ancak bilgi teknolojilerinin eğitimde kullanımı
Finlandiya için farklı bir yapıya sahiptir ve Finlandiya eğitim sistemi teknoloji
kullanmaktan çok eğitim ve öğretimi geliştirecek teknikleri ve yöntemleri eğitim
sisteminin merkezine almıştır. Bunda Finlandiya’nın ülke olarak şartlarının birçok
gelişmiş ülkelere göre daha iyi durumda olması da sayılabilir. Bilindiği üzere Kuzey
ülkeleri (Nordic country) olarak adlandırılan ülkeler (Norveç, İsveç, Finlandiya,
Danimarka ve İzlanda) sosyal devlet yapısı, nüfus azlığı ve gelir dağılımının dengeli
olduğu ülkelerin başında gelmektedir. Dolayısıyla ülkedeki bireylerin teknolojiye
erişimi, ülkenin iletişim teknolojileri altyapısının, eğitimde teknoloji kullanmanın önemi
araştırma konusu olmadan uzun zaman önce tamamlamış olması, bu ülkelerde
teknolojinin eğitimde kullanılması söz konusu olduğunda ilk akla gelenin pedagojik
sorular olması şaşırtıcı değildir.
Finlandiya öğretmenlik ve öğretim ile ilgili meslekler yüksek derecede saygı duyulan ve
öğretmen yetiştirme programlarının en iyi öğrencilerin tercih ettiği bir ülkedir.
Dolayısıyla toplumun en başarılı bireylerinin öğretmenlik yaptığı bir eğitim sistemi
vardır. Ülkede cep telefonu ve internet kullanım oranları gelişmiş ülkelerle
karşılaştırıldığında yüksektir. Yakın geçmişte Finlandiya her bireyin geniş bant internet
bağlantısına sahip olmasını bir anayasal hak olarak kabul etmiştir.
Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerini sınıflarında kullanımı milli ve yerel bir
vizyon olarak kabul edilmiş ve bu amaçla yerel birimlere araştırma ödülleri verilmiştir.
Finlandiya da eğitimin organize edilmesi ve merkezi yönetimden gelen finansal
kaynağın paylaştırılması yerel birimler olan belediyelere bırakılmıştır. Okullarda
teknolojinin yenilikçi olarak sınıflarda kullanılması için 3 yıllık mini destekler okullara
veya öğretmenlere verilmektedir. Bu 3 yıllık destekte birinci yılda yenilik fikrini
geliştirmek için, ikinci yılda pilot testlerinin yapılması için ve üçüncü yılda
yaygınlaştırılması için desteklerin ödenmesi yapılmaktadır.
Finlandiya eğitim sisteminde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı Milli Eğitim
Bakanlığının okullarda kullandığı öğrenme yönetim sisteminin önemi vardır. Bu sistem
üzerinden öğretmenler ve öğrenciler veliler ile bilgi paylaşımında bulunur. Dijital
öğrenme kaynaklarının paylaşıldığı Education Finland web sitesi öğretmenlere yüksek
kaliteli öğrenme nesneleri sunar. Ancak bu web sitesindeki materyaller Eğitim Bakanlığı
22
tarafından istihdam edilen uzmanlar tarafından veya okullarda çalışan öğretmenler
tarafından geliştirilir.
Kuzey ülkelerindeki bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitime entegrasyon süreçleri ACM
(Access, Competence, Motivation) modeli ile değerlendirilmiştir. Access (Erişim) alt yapı
olarak teknolojik araçlara erişimi temsil eder, bunun için göstergeler bilgisayar başına
düşen öğretmen ve öğrenci sayıları ve geniş bant internet erişimine sahip bireylerdir.
Competence (yeterlilik) bu araçları kullanmada gösterilen yeterlilik olarak tanımlanır ve
öğretmen ve öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmada ne derece yeterli
olduklarını gösterir. Motivasyon ise öğretmen ve öğrencilerin bu teknolojileri kullanmak
için içsel ve dışsal ne gibi motivasyona sahip olduklarını gösterir. Tablo 2 Kuzey
ülkelerindeki öğretmenlerin bu model bağlamında bu bileşenlerde hangi derecede
olduklarını gösterir.
Sayısal öğrenme kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanılması sistematik bir yenilik
olarak İskandinav ülkelerinde kullanılmasının değerlendirilmesi OECD tarafından
yapılmıştır. İskandinav ülkelerinde dijital öğrenme materyalleri hükümet, özel sektör ve
kullanıcı kaynaklı olarak geliştirilmekte ve çeşitli öğrenme portallarından ücretli veya
ücretsiz olarak yayınlanmaktadır. Bu çalışmada Dijital öğrenme kaynaklarının
geliştirilmesi, dağıtılması ve kullanılması ile ilgili olarak politikaların ve uygulamaların
gözden geçirilip değerlendirilmesi hedef alınmıştır. Yöntem olarak okul ziyaretleri ve
durum çalışmaları hedef alınmıştır. Her ülkeden dijital öğrenme kaynakları kullanımı ile
ilgili olarak durumlar göndermeleri istenmiş ve ülkelerin gönderdikleri durumlar
uzmanlar tarafından seçilerek rapor edilmiştir. Bu çalışma bir etki çalışması olmayıp,
dijital öğrenme kaynaklarını açıklayan bir durum çalışmasıdır.
OECD nin hazırladığı rapordaki bulgular diğer sistemik yeniliklerin uygulanmasından şu
açılardan farklıdır;



Dijital öğrenme materyallerini başlatanın kim olduğu konusunda kesin bilgi
yoktur. Bunu devlet politikalarımı, üniversiteler mi yoksa öğretmenlerin mi
başlattıkları tam olarak bilinmemektedir. Program içindeki yenilikçi materyaller
eğer yapılırsa gelirler mantığıyla oluşturulmuştur.
Öğrenme materyalleri değişik gruplar tarafından geliştirildiği için tam olarak bir
geliştirme hakkında ne gibi problemler olduğu hakkında net bilgi yoktur.
Öğrenme kaynakları için genellikle pilot uygulamalar olmadan yayınlandıkları
için materyaller genellikle uygulama sırasında düzeltilmektedir.
Yeniliğin yaygınlaştırılması veya genişletilmesi kullanıcı olarak değil,
geliştirilmiş dijital öğrenme materyallerinin sayısını arttırmak demektir. Ancak
bu materyallerin sayısının arttırılması veya daha geniş kitlelere erişilmesinin
kararını son kullanıcının geliştirilmiş materyallere olan ilgisi belirlemektedir. Bu
ilgide materyallerin tıklanma veya indirilme sayıları ile doğrudan bağlantılıdır.
Dijital öğrenme materyalleri yeniliğinin neden başlatıldığı konusunda doyurucu bilgiye
erişilememiştir. Bu ülkelerde hükümet kaynaklı yenilikler eğitim sisteminin
geliştirilmesi için veya toplum tarafından yapılan eleştiriler veya baskılara cevap
vermek için başlatılan yenilikler olarak kalmaktadır. Özel sektör tarafından başlatılan
yenilikler ise kar yapmak amacıyla geliştirilmiştir.
Dijital öğrenme materyallerinin kullanımını sağlayan veya engelleyen faktörlere
bakıldığında ise öğretmenlerin DLR’leri kullanma motivasyonları hükümetlerin bunu
destekleyen yönde teknoloji altyapısını, öğretmen eğitimini ve politikalarını
değiştirmesi olarak görülebilir. DLR’lerin kullanımındaki bir diğer faktörde ülke
hükümetlerinin bilgi ve iletişim teknolojileri hakkındaki bilgi ve becerileri geleceğin
23
anahtar becerileri olarak görmesi veya görmemesidir. Bazı Avrupa hükümetleri bu
becerileri anahtar beceri olarak kabul etmemiş ve dolayısıyla öğretmenlerin DLR
kullanım motivasyonları düşmüştür.
DLR’lerin İskandinav ülkelerinde kullanılmalarında rol oynayan bir diğer faktörde
okulların bu materyalleri isteyen ve bunlar için pazar oluşturan unsurlar olmasıdır. Bir
başka deyişle bu materyallerin kullanılması için talep okullardan oluşmakta ve hükümet
desteğiyle alınmaktadır. Gelişmekte olan başka ülkelerde sınıflarda bilgi ve iletişim
teknolojilerinin kullanımı siyasi irade veya yukardan aşağıya doğru olan yaklaşımlarla
olmaktadır. Her ne kadar İskandinav ülkelerinde dijital öğrenme materyalleri bir yenilik
olarak yerini almış olsa da, sistematik olarak kullanıcıların ihtiyaçlarının belirlenmesi,
nasıl kullanıldığı ve muhtemel iyileştirmeler hakkında bilgi birikimi zayıftır.
Asya-Pasifik
Asya-pasifik ülkelerinin eğitimde teknolojinin kullanımı konusunda öncülük yaptığı ileri
sürülebilir. Özellikle Avustralya’nın eğitimde teknolojinin yaygın kullanımı için yıllar
öncesinden başlattığı çalışmaları ve Güney Kore’nin teknolojiyi yaşamın her alanında
olduğu gibi eğitimde de aktif kullanmaları örnek teşkil etmektedir. Bu bağlamda aşağıda
Avustralya ve Güney Kore örnekleri incelenerek raporlanmıştır:
1. Avustralya
Avustralya bilgi ve iletişim teknolojilerini ülke çapında kullanan bir diğer ülkedir. 2007
yılında dönemin başbakanı Kevin Rudd tarafından bir seçim kampanyasında bilgi ve
iletişim teknolojilerini eğitimde kullanmak üzere Digital Education Revolution
programından söz edilmiştir. Programın hedefleri arasında;





Devlet okullarında okuyan lise öğrencilerine ücretsiz laptop dağıtılması,
Tüm okulların geniş bant internet bağlantısı ile bağlanması ve müfredatı
destekleyen kaynakların hazırlanması,
Öğretmen ve öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojileri ile eğitim öğretim
yapmalarının desteklenmesi,
Öğrenmede bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını konu alan projeler ve
araştırmaların desteklenmesi
Velileri çocuklarının eğitimine bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak
katılmalarını sağlamak.
Programın hedefleri lise öğrencilerine laptop bilgisayarlar dağıtarak uzun vadede
sürdürülebilir şekilde okullardaki öğrenci ve bilgisayar oranını bire bir’e düşürmek ve
öğretmen ve öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmalarını izin veren eğitim
programındaki ve politikalarındaki değişikliklerle bunu desteklemek olarak
özetlenebilir. Dünyanın birçok ülkesinde başlatılan bire bir bilgisayar oranı
kampanyaları kapsamında, Avustralya Eğitim Bakanlığı okullardaki bilgi ve iletişim
teknolojileri altyapısını geliştirerek, öğrencilerin her yerden internet bağlantısı
sağlamasını hedeflemiş ve bu hedef doğrultusunda Digital Education Revolution
projesinin kaynaklarının %95’ini altyapıyı geliştirmek üzere ayırmıştır. Bunun yanı sıra
okullarında etkileşimli tahta, projektörler, dijital kameralar gibi destekleyici
ekipmanları kendi bütçelerinden karşılamaları istenmiştir (Arthur and Stuparich 2010).
Avustralya eğitim sisteminde yapılan tek büyük değişiklik Digital Education Revolution
programı değildir. Eğitim programının standartlaştırılması, öğretmen eğitimi ve dijital
öğrenme materyallerini içeren bir portal yapılması da temel önceliklerdir ve bu
programı desteklemektedir. Daha öncesinde başlatılan eğitim programı değişikliği tüm
24
Avustralya’da standart temelli ve 21. yüzyıl öğrenen becerilerini kapsayan, tüm eyaletler
için temel olacak bir eğitim programını geliştirmeyi hedeflemektedir. Öğretmen
yetiştiren kurumlarda bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanan öğretmenler
yetiştirilmesi için yükseköğretim kurumlarına araştırma destekleri vermektedir. Çalışan
öğretmenlerin kapasitelerini arttırmaları için mesleki gelişim programları ve kurumsal
liderlik kanalıyla öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerini eğitimde kullanmalarına
yönelik eğitimler verilmektedir. Öğretmenlerin derslerinde kullanmaları için The
National Digital Learning Resources Network adlı öğrenme nesnelerinin yayınlandığı bir
websitesinde öğretmenlere hizmet etmektedir.
Ancak Digital Education Revolution programı çerçevesinde konulan hedeflerle bu
hedefe erişmek için ayrılmış bütçe arasında tutarsızlıklar göze çarpmaktadır. Sadece
öğrencilere dağıtılacak laptopların maliyeti düşünüldüğünde bu miktar toplam proje
bütçesinin %95 ine ulaşmaktadır. Mevcut durumda Digital Education Revolution
programı kapsamında yaklaşık 300.000 laptop lise öğrencilerine dağıtılmıştır, toplam
dağıtılması gereken laptop sayısının altıda biri kadar bir rakama denk gelmektedir.
Bunun yanında şehir merkezleri ve şehir merkezleri dışındaki okullara geniş bant
internet hizmeti verilmiş ve 15.000 öğretmen Intel Öğretmen Eğitim programında
eğitim görmüştür. Son olarak öğretmen ve öğrencilerin yararlanacağı elektronik eğitim
materyallerinin paylaşıldığı bir portal tasarlanmaktadır.
Avustralya’nın Digital Education Revolution programı hakkında bir çok planlama,
eleştiri ve görüş yazısı yayınlanmıştır ancak programın nasıl değerlendirileceği ve bu
değerlendirmeden ortaya çıkan sonuçların neler olduğu hakkında çok kısıtlı bilgiye
ulaşılmıştır. DER programının değerlendirilmesi ile ilgili olarak Howard ve Carcellar
(2010) raporuna ulaşılmıştır. Bu raporda New South Wales eyaletinde Digital Education
Revolution programına katılan okullarda öğrenciler ve öğretmenler üzerine yapılacak
etki çalışmasının öntest sonuçları yayınlanmıştır. Rapora göre öğretmenler, sınıf içinde
geniş yelpazeli öğretim yöntemleri kullanarak derslerini işlemede kendilerine güvenleri
tamdır. Ancak sınıf içinde laptop kullanmak konusunda kendilerini rahat
hissetmemektedirler. Öğrenciler ise temel bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken
laptop kullanma konusunda kendilerine güvenmektedir. Öğrenciler teknolojinin eğitime
katkısı olduğuna inanırken bazı konularda, özellikle matematikte, çok fazla katkısının
olacağına inanmamaktadır.
Bu çalışma bir etki çalışması olarak planlanmıştır. Sınıflarda bilgi iletişim teknolojisi
kullanmanın öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarını, öğrenciler, yöneticiler ve velilerle
olan iletişim alışkanlıklarını nasıl değiştireceğinin yanı sıra öğrencilerin laptop
kullanımı ile sınıf içinde yaptıkları işlerin değişimi ile bu görevlere olan katılımlarındaki
değişimlerin analiz edileceği belirtilmiştir.
2. Güney Kore
Eğitim teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanılması bakımından örnek olarak
gösterilebilecek ülkelerden biridir. KERIS (Korea Education and Research Information
Systems) ülkede eğitim teknolojileri ile ilgili yeniliklerin geliştirilmesi ve
uygulanmasından sorumlu kuruluştur. Bu kuruluş bünyesinde okul kitaplarının
elektronik hale çevrilmesi ve tüm öğrencilere tablet PC ler içinde dağıtılması
planlanmıştır. Aslında bu plan, daha büyük bir eğitim uygulaması olan u-learn
(ubiquotus learning) ortamlarının hazırlanmasının bir alt bileşenidir. Kore okullarındaki
tüm öğrencilere tablet bilgisayarlar dağıtarak proje kapsamında 3 temel hedefi yerine
getirmek istemektedir;
25



Öğrencilerin okulda, evde ve her yerde öğrenmelerini temin edecek
teknolojilerin altyapısını hazırlamak,
Mobil cihazların, gelişmiş display teknolojilerinin ve elektronik kitap
teknolojilerinin hem geliştirilmesine hem de ulusal ve uluslararası pazarlarının
artmasına yardımcı olmak
Toplumun değişik kesimleri arasındaki dijital uçurumun kapanmasına yardımcı
olmak
Proje henüz pilot aşamasındadır. Pilot planlar çerçevesinde 2009 ve 2011 yılları
arasında her yıl 112 okulda denenmesi planlanmıştır ancak bu çalışmalar ile ilgili resmi
değerlendirme çalışmalarına ve bu çalışmaların planları ile sonuçlarının yayınlandığı
raporlara ulaşılamamıştır. Ancak dijital ders kitapları ile ilgili olarak yapılan çalışmalar
çeşitli konferanslarda bildiri olarak sunulmuştur. Bu bildirilerden Soe ve Lee (2010) 24
okulda yaklaşık 5200 öğrenci ile yapılan pilot çalışmalarını derleyerek dijital kitap
kullanan öğrencilerin öğrenmeye karşı tutumlarının değişimini araştırmışlardır. Dijital
ders kitapları kullanan gruptaki öğrencilerin derslere karşı tutumlarını arttırdığı
görülmüştür.
Lim (2011) yüksek öğretimde öğretim üyelerinin derslerinde tablet PC kullanmalarını
konu alan araştırmasında, öğretim üyelerinin tablet PC kullanmayı faydalı bir etkinlik
olarak görmekte ancak kullanmasını öğrenmek ve sınıf etkinliklerini tabletleri
kullanmak için yeniden düzenlemenin onlar için fazladan bir yük olduğundan
bahsetmektedir. Öğretmenler tablet PC ile sınıf içi etkinliklerini kökten düzenlemek
yerine öğretmenlerin kendilerini daha güvende hissettikleri ve uzun zamandı
kullandıkları öğretim uygulamalarını, özellikle tahtayı kullanmak ve görselleri sunmak,
desteklemek amacıyla kullandıkları gözlemlenmiştir.
Uluslararası Projeler
Daha önce belirtildiği üzere küreselleşmenin yaygınlaşması, üretimin az gelişmiş ya da
gelişmekte olan ülkelere kayması, nitelikli ve bugünün olduğu kadar yarının işleri için
nitelikli insan gününe ihtiyaç, küresel rekabetin hızlanması gibi birçok nedenle
uluslararası büyük ölçekli firmalar, eğitimde teknolojinin daha fazla yaygınlaşması için
farklı ülkelerde uygulanabilecek projeler başlatmış; ülkelerdeki hükümetler ve eğitim
bakanlıkları ile işbirliği yaparak bu projelerin uygulanmalarını sağlamışlardır. Bu
raporun hazırlandığı tarihteki başlamış olan projelerin dörtte üçünün bu tür firmaların
teşvikiyle başladığı ileri sürülebilir. Aşağıda bu firmalardan özellikle teknolojinin
eğitimde yaygınlaşması konusunda proje başlatmış ve değerlendirme çalışmalarına yer
vermiş firma projeleri ele alınmıştır. Bu bölümde de çalışmanın bağlamına sadık kalmak
için projelerin tanıtımı yerine yapılan ilgili projelere yönelik değerlendirme
çalışmalarına odaklanılmıştır. Bu bölümde yanlış anlaşılmalara yer vermemek için
alfabetik bir sıra takip edilmiştir.
Apple’ın Soruna Dayalı Öğrenme Projesi
Apple firması tarafından gerçekleştirilen proje, var olan öğretim yaklaşımlarının
öğrencileri derse katılım konusunda yeterince başarılı olamadığı öngörüsü üzerine
geliştirilmiştir. Özellikle ABD’de okul terk etme (erken ayrılma) sorununun 2000’li
yıllarda %30’lara kadar yükselmesi (NCES, 2010) bilim insanlarını yeni arayışlara
itmiştir. Okulu terk eden öğrencilerle yapılan çalışmalarda ortaya çıkan önemli
faktörlerden biri okullardaki eğitimin gerçek yaşamdan kopuk ve ilgisiz olmasıdır
(USGAO, 2002). Challenge Based Learning (Soruna Dayalı Öğrenme) bu soruna çözüm
26
bulma amacıyla geliştirilen uluslararası bir teknoloji entegrasyonu girişimidir (Johnson
ve Adams, 2011).
Proje 2011 yılının Ocak ayında ABD, Kanada ve Avustralya’da 19 okulda başlamıştır.
Projede yer alan 1239 öğrencinin %93’ü 3.-12. sınıflarda öğrenim görürken % 7’si de
üniversite öğrencilerinden oluşmuştur. Öğrencilerden günlük yaşamda karşılaşılabilen
enerji kaynaklarının israfı, hava kirliliği, su kirliliği, kuraklık ve açlık gibi anlamlı
konular üzerinde teknolojiden yararlanarak çözümler üretmeleri istenmektedir.
Öğrenciler çözüm önerilerini takım çalışmasıyla geliştirirken Podcast ve wiki gibi Web
2.0 araçlarından yararlanmıştır.
2008 yılında gerçekleştirilen bir pilot çalışmayla projenin değerlendirilmesi yapılmıştır.
Çıktılara dayalı değerlendirme yaklaşımı kullanarak gerçekleştirilen çalışmada
(Johnson, Smith, Smythe ve Varon, 2009) özellikle öğrencilerin yaratıcılık, liderlik, sorun
çözme, esneklik, işbirliği, eleştirel düşünme, iletişim, sorumluluk ve medya okur
yazarlığı gibi 21. Yüzyıl becerilerinde sergiledikleri gelişim değerlendirilmiştir. Pilot
çalışmada ulaşılan sonuçlar öğrencilerin %97’sinin projede kapsanan etkinlikleri değerli
ve önemli bulduklarını göstermiştir. Öğrencilerin %80’i 21. Yüzyıl becerilerini sıralayan
bir liste gösterilmeden kendi ifadeleriyle bu becerilere ulaştıklarını rapor etmiştir.
Öğrencilerin % 75’i de bu yaklaşımı diğer öğrencilere önereceklerini ifade etmiştir.
Öğretmenler de proje ile öğrencilerin takım çalışması ve sorun çözme gibi becerilerinin
geliştiğini belirtmiştir. Öğretmenler ayrıca, diğer öğretmenlerle iletişim ve işbirliği
olanaklarını beğendiklerini belirtmiştir.
Görüldüğü gibi Apple, değerlendirmeyi tamamen dış değerlendirme ekiplerine
bırakarak, özellikle bağımsız akademisyenlerin projeyi değerlendirmelerini sağlamıştır.
Bu değerlendirme çalışmalarında büyük ölçüde anket, gözlem ve görüşme teknikleri işe
koşulmuştur.
Cisco Ağ Akademileri Projesi
Cisco Ağ Akademileri aracılığıyla sunulan eğitimin bilgisayarlara ve altyapıya bağımlılığı,
geniş kapsamı, öğretmen ve öğrencilere bilgi ve iletişim teknolojilerini alışılagelmiş
eğitim sisteminden farklı olarak sunması açılarından Fatih Projesine benzerlikler
göstermektedir. Bu nedenle Cisco tarafından sunulan eğitimlerde elde edilen bulgular
Fatih Projesi açısından önem arz etmektedir.
Cisco Ağ Akademileri (Cisco Networking Academies), ağ kurulumu alanında, tasarımdan
güvenliğe kadar çeşitli konularda kapsamlı eğitimler veren bir sertifika programıdır.
Akademi 1997 yılında kurulmuş ve kurulumundan bu yana sürekli geliştirilip
genişletilmiştir. Akademinin kendi hiyerarşik yapısı içinde eğitilmiş eğitmenler
tarafından sınıf içi eğitimler (dersler) verilmekte ve bu eğitimler iki temel yapıdan
oluşmaktadır: (1) laboratuvar uygulamaları ve (2) bunların sistematik ve yaygın bir
biçimde uygulanmasını sağlayan, İnternet üzerinden dağıtılan, standartlaştırılmış ve çok
dilli bir online öğrenme sistemi (eğitim programı). Akademi sayesinde halihazırda
senede 165 ülkedeki yaklaşık 9000 akademide 900.000 öğrenci bilgi ve iletişim
teknolojileri becerilerini geliştirmektedirler. Öğrencilerin program içerisindeki
performansları online testler vasıtasıyla değerlendirilmektedir. Eğitmenler için eğitim,
yardım ve sertifika alanlarında çeşitli destek mekanizmaları oluşturulmuştur. Akademi
dünyanın çoğu ülkesinde çeşitli devlet kuruluşu ve sektörle işbirliği yaparak eğitim
programını genel itibariyle lise ve üstü seviyedeki öğrencilerle bir araya getirmektedir.
Hemen hemen her tür endüstri alanından öğrencinin ağ ve bilgi teknolojileri konusunda
kendisini geliştirmesine ve iş sektöründe kabul gören bir sertifika edinmesine olanak
tanımaktadır.
27
Cisco Ağ Akademilerinin yapısı hiyerarşik biçimde iç içe geçmiş dört birimden
oluşmaktadır. Her düzey bir alt düzeydeki birimin eğitim/koordinasyon faaliyetlerinden
mesuldür. Hiyerarşinin en üstünde Cisco Sistemleri (Cisco Systems) bulunmakta ve
programa ait tüm küresel faaliyetler bu merkez tarafından yönetilmektedir. İkinci
düzeyde Cisco Akademik Eğitim Merkezleri (Cisco Academic Education Centers)
bulunmaktadır ki bu merkezler kendi bölgelerinde bulunan bölge akademilerinde
(regional academies) görev yapan eğitmenleri eğitmektedirler. Bir alt düzeyde bölge
akademileri bulunmaktadır. Bölge akademilerinin her biri kendi altında 10 yerel
akademi (local academy) barındırmaktadır. Bu yerel akademilerin eğitmen eğitimi ve
koordinasyon faaliyetlerinden, üstündeki bölge akademisi sorumludur. Hiyerarşinin en
altında yer alan yerel akademiler ise öğrencilerin irtibat noktasıdırlar. Programa yazılan
öğrencilere bu akademiler tarafından eğitim verilir.
Cisco Ağ Akademileri Değerlendirme Projesi (Cisco Networking Academy Evaluation
Project - CNAEP), dünya çapında yaygınlaşan Cisco Akademilerinin Amerika’daki
ayağının program değerlendirilmesi için gerçekleştirilmiş geniş kapsamlı bir projedir.
Proje yardımıyla Cisco Sertifikalı Ağ Ortağı (Cisco Certified Network Associate – CCNA)
programında sunulan CCNA 1, CCNA2, CCNA 3 ve CCNA 4 kurslarının öğretmen ve
öğrenciler açısından etkinliği incelenmiştir. Projenin dört amacı bulunmaktadır. Bu
amaçların irdelenmesi için onbir bülten (white paper), dört teknik rapor, çeşitli
makaleler, kitap bölümleri, konferans bildirileri ve doktora tezleri yayınlanmıştır.
Aşağıda paylaşılan sonuçlar yine aşağıda listelenmiş olan teknik raporlardan
(http://www.indiana.edu/~iuteam/) ve diğer proje çalışmalarından özetlenerek
derlenmiştir:




Technical Report 05-01 (TR 05-01) August 2005 – Student Success in the Cisco
Networking Academy: Performance in the CCNA1 Course.
Technical Report 06-02 (TR 06-02) January 2006 – Instructor Perceptions and
Practices in the Cisco Networking Academy.
Technical Report 06-03 (TR 06-03) March 2006 – CCNA2 Student Experiences
Survey Report.
Technical Report 06-04 (TR 06-04) May 2006 – CCNA3 Student Experiences
Survey Report.
Amaçlara ulaşmak için Amerika çapında yukarıda bahsedilen dört akademi kursundaki
öğrenci ve öğretmenler ankete tabi tutulmuştur. Uygulanan anketler geliştirilme
aşamasında kapsamlı bir geçerlik sürecinden geçmişlerdir. Anketlerin hazırlanması için
birden fazla kez pilot çalışma, üniversite öğrencileri ile odak grup görüşmeleri
(maddelerin öğrenciler tarafından net olarak anlaşılıp anlaşılmadığını doğrulamak
açısından), uzman değerlendirmesi, danışman kurulu değerlendirmesi, güvenirlik
testleri ve faktör analizi uygulanmıştır. Anketler kurs sistemi içine entegre edilmiş bir
anket yönetim sistemi aracılığıyla online olarak sunulmuş ve yanıtları toplanmıştır.
Anketler kurslara özgü olarak, kursların takvimlerini gözetecek şekilde çeşitli zaman
dilimlerinde uygulanmış ve programa kaydolarak kursları alan yaklaşık 35.000
öğrenciden veri toplanmıştır. Anketler hangi kurs ve zaman diliminde toplandıklarına
bağlı olarak %11 ile %23 arasında değişen geri dönüş oranlarına sahiptirler. Programa
katılan öğrencilerin deneyimlerini ve başarılarını, programa katılmayan eşdeğer
öğrencilerle karşılaştırabilmek için 125’i lise ve 156’sı yerel kolej olan toplam 256
okuldan öğrencilere program boyunca ve programın tamamlanışından 6 ay sonra
anketler uygulanmıştır. Anketler hem programa katılan öğrencilere hem de aynı okulda
okuyan fakat ankete katılmayan eşdeğer öğrencilere uygulanmıştır. Bu anketlerin geri
dönüş oranları da %20 ila %53 arasında değişmiştir. Ayrıca, Amerika çapındaki
program okullarından yaklaşık 850 öğretmenden anket sonuçları alınmıştır (%20 geri
dönüş oranı ile).
28
Projenin amaçlardan ilki, CCNA programına katılan öğrencilerin iş bulma başarıları,
eğitim başarıları ve kişisel gelişim anlamındaki başarılarını değerlendirmektir. Bu
amaçla yukarıda açıklandığı gibi, hem CCNA programına katılan, hem de eşdeğer
düzeyde olup da programa katılmayan öğrenciler karşılaştırılmıştır. Sonuçlar lise ve
yerel kolej öğrencileri için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Alınan sonuçlar CCNA
programının lise öğrencileri için eğitim kariyerine, yerel kolej öğrencileri için ise meslek
kariyerine daha çok etki ettiğini göstermiştir. Programa katılan lise öğrencilerinin
Amerika çapında uygulanan ve ÖSYM’nin uyguladığı sınavlara benzer standartlaştırılmış
testlere daha fazla kayıt yaptırdıkları/katıldıkları görülmüştür. Bu öğrencilerden, ileride
bilişim teknolojileri alanında çalışmaya eğilimli olanlar için lisans programlarına
yazılma ihtimali daha yüksek çıkmıştır. Programa katılan yerel kolej öğrencilerinin
ileride tam zamanlı bir iş bulma olasılığının programa katılmayanlara oranla daha
yüksek olduğu da tespit edilmiştir. Ve hatta, programdan mezun olmuş tam zamanlı iş
sahibi öğrencilerin, programa katılmayanlara oranla daha fazla para kazandıkları
gözlenmiştir. Bu sonucun elde edilmesinde programın bitiminden itibaren 6 ay sonra
toplanan verilerden faydalanılmıştır.
Programın ikinci amacı, programa katılmış öğrencilerin başarılarını etkileyen, öğrenciye
ait bireysel özellikler (karakteristikler) ve akademiye ait özellikler gibi faktörleri
incelemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için gerekli veri, Amerika çapında CCNA
programına katılan tüm öğrencilerden toplanmıştır. Bunlara ilave olarak programı
yarıda keserek ayrılan öğrencilerin programı neden bıraktıklarına dair karakteristikler
de incelenmiştir. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan en önemli sonuç, genelde öğrenci
performansına etki etmesi beklenen sosyoekonomik faktörlerin, CCNA programına
katılan öğrenciler açısından başarıyı etkilememiş olmasıdır. Diğer bir deyişle, program,
bu tür faktörleri etkisizleştirmektedir. Öğrencilerin programdaki başarısının, daha çok
öğrencinin hazır olma seviyesine ve aldığı eğitimin kalitesine bağlı olduğu tespit
edilmiştir. Programa katılan her seviyeden öğrenci, motivasyon ve yeteneğine göre,
sahip olduğu bilgi ve becerinin üstüne yenisini eklemeyi başarmıştır. Öğrenci başarısını
programa girişteki not ortalaması, bilgisayar becerileri, motivasyon ve yaş faktörlerinin
etkilediği görülmüştür. Bu faktörler ne kadar yüksekse öğrenci de o kadar başarılı
olmaktadır. Öğrenciler tarafından eğitim kalitesi konusundaki pozitif algı öğrencilerin
performansını olumlu yönde etkilemiştir. Ayrıca derse daha fazla katılan öğrencilerin ve
erkek öğrencilerin daha başarılı oldukları da gözlenmiştir.
Üçüncü amaç, öğrencilerin öğrenmesini etkileyen en etkili öğretim yöntemlerinin
belirlenmesini ilgilendirmektedir. Özellikle derslerin akademi çapında nasıl yürütüldüğü
ve bu öğretim tarzının öğrencinin derse katılımı, öğrenme seviyesi ve tüm bunlara bağlı
olarak başarısını nasıl etkilediği incelenmiştir. Programa katılan akademiler kendi
aralarında oldukça farklı profillere sahip olabileceklerinden, bu amaç için coğrafi konum
ve akademik seviyeye bağlı olarak belirli akademi türleri içindeki yöntemler
değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Anketlerde, hem öğrencilere hem de öğretmenlere,
öğrenimi etkileyen en önemli öğretim metotlarının neler olduğu sorulmuştur.
Öğretmenlere göre en etkili yöntemler laboratuvar uygulamaları, sınıf içi tartışmalar ve
öğretim materyallerinin uygun bir şekilde sıraya sokulmasıdır. Öğrenciler laboratuvar
uygulamaları ve tartışmalar konusunda öğretmenleri ile aynı görüşte olmakla beraber,
öğretmen tarafından yapılan ders anlatımı ile online materyal okunmayı da etkili
faktörler olarak belirtmişlerdir. Öğrenciler CCNA kurslarında oldukça zorlandıklarını
belirtmelerine rağmen bu kurslarda diğer derslere oranla daha fazla zaman ayırmayı
tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Ayrıca, öğrencilerin %70’ten fazlası, diğer derslerinin
de CCNA kurslarında olduğu gibi online kurs materyali desteğinde, standartlaştırılmış
testlerle ve uygulamalarla öğretilmesi gerektiği kanaatindedirler.
29
Son amaç, program içinde eğitmenlere sağlanan desteğin olumlu ve olumsuz yönlerini
ortaya çıkarmak ile ilgilidir. CCNA programındaki eğitmenlere programa özgü çeşitli
destek mekanizmaları sunulmaktadır. Bu destek sayesinde, CCNA programı İnternetten
dağıtılan standart müfredata sahip olmasına rağmen, eğitmenlere ders anlatımı
esnasında oldukça kapsamlı bir serbestlik kazandırıldığı düşünülmektedir. CCNA
programının uygulanmasında merkezi bir role sahip olan eğitmenlerin aldıkları desteği
nasıl algıladıkları ve programla ilgili diğer tecrübeleri incelenmiştir. Eğitmenlerin çoğu,
CCNA kurslarına hazırlanırken diğer derslere oranla daha fazla zaman ayırmak zorunda
kaldıklarını belirtmişlerdir. Artan zaman gereksinimlerinden bir diğeri de öğrencilere
danışmanlık yapma (yardımcı olma) konusundadır. Bununla beraber, öğrencilerin
notlarını değerlendirirken daha az zaman harcadıklarını rapor etmişlerdir.
Öğretmenlere göre programın en değerli kısımları, öğrencilere sağlanan laboratuvar
uygulamaları, online testler ve okuma materyalleridir. Aynı zamanda eğitmen olabilmek
için aldıkları eğitmen eğitimini önemsemişlerdir. Eğitmenlerin yarıdan fazlası,
öğrencilerle aynı kanaattedir: okullarındaki diğer derslerin CCNA programındaki gibi
öğretilmesi gerektiğini düşünmektedirler. Tüm deneyimler göz önünde
bulundurulduğunda CCNA eğitmenlerinin çoğunun programdan memnun oldukları
belirtilmiştir.
Tüm bu araştırmalar sonucunda CCNA programının eğitmen ve öğrenciler tarafından
memnuniyetle karşılandığı ve üzerlerinde istendik etkiyi oluşturduğu görülmektedir.
CCNA programı, teknoloji ile eğitimin etkili bir şekilde kullanıldığı ortamlara örnek
teşkil edebilecek bir eğitim uygulaması olarak değerlendirilebilir.
Intel Eğitim Girişimi
Intel’e göre bilginin merkezde olduğu küresel ekonomi dönemini yaşamaktayız; bu
dönemde dünyanın gençlerin –dünyanın neresinde olursa olsunlar- nitelikli bir yaşam
sürdürebilmeleri için karşılaştıkları sorunları analiz etme, teknoloji kullanımını içeren
çözümler öngörme ve başkalarıyla işbirliği yapma becerilerine sahip olmaları
gerekmektedir. Intel, bu becerilerin kazandırılmasında eğitimin temel unsur olduğuna
inanmaktadır. Bu bağlamda gençleri geleceğin dünyasına hazırlamak için çeşitli eğitim
programları hazırlamıştır. Öğrencilere, öğretmenlere, okul yöneticilerine ve ailelere
yönelik bu eğitim programları Intel Eğitim Girişimi adı altında toplanmıştır (Intel, 2012).
Örneğin, ilk Intel Gelecek İçin Eğitim adıyla başlayan Intel Öğretmen Programı,
öğretmenlerin öğretim uygulamalarında bilgi-iletişim teknolojilerinden ve proje tabanlı
öğrenmeden yararlanmalarına odaklanmaktadır. Böylece öğretmenlerin öğrencilerine
daha iyi model olacakları ve ogrencilerin 21. Yuzyıl Becerilerini daha kolay
kazanacakları düşünülmektedir (EDC/CCT, 2007). Intel Öğretmen Programı yapılan
değerlendirme çalışmaları sonucu elde edilen sonuçlar doğrultusunda güncellenerek
bugün Intel Öğretmen Programı Temel Bileşenleri adı altında esnek mesleki gelişim
imkanı sunan bir yapıya dönüştürülmüştür.
Intel Öğrenci Programı ise, özellikle teknolojiye erişimin sınırlı olduğu bölgelerdeki
ilkogretim ve ortaogretim ogrencilerinin 21. Yuzyılda rekabet edebilmelerine yardımcı
olacak becerileri kazanmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Program kapsamında
(a) teknoloji becerileri, (b) sorun çözme ve diğer eleştirel düşünme, (c) akranlarla
işbirliği becerileri kazandırılmaya çalışılmaktadır. Intel Öğrenci Programı, normal
öğretim programı dışında, öğrencilerin gonullu katılımını gerektiren okul sonrası bir
etkinliktir. Program, öncelikle her öğrencinin bir başka öğrenciyle bir araya gelerek
işbirliği içinde bir dizi etkinliği gerçekleştirmesini, sonra daha geniş bir grup (4-6
öğrenci) halinde, daha önceki etkinlikleri gerçekleştirirken edindikleri beceriler
doğrultusunda projeler hazırlamalarını içermektedir. Tum bu etkinlik ve projeler,
öğrencilere anlamlı gelecek, günlük hayatlarında sık karşılaştıkları türdedir. Intel
30
Öğrenci Programı aslında 3 eğitimden oluşmaktadır: (1) Teknoloji ve Toplum, (2)
İşyerinde Teknoloji ve (3) Teknoloji ve Girişimcilik. Teknoloji ve Toplum (TvT), 2005
yılında uygulamaya konulan ilk Intel Öğrenci Programı eğitimidir. Özellikle genç yaştaki
öğrenenlere, pul, kartvizit, el ilanı, gezi bütçesi, haber kupuru gibi etkinlikler
yaptırdıktan sonra, felaketler, gelecek, park tasarımı gibi konularda eylem planları
hazırlamaya yönlendirmektedir. TvT, kelime işlem, grafik, işlem tablosu, çokluortam,
İnternette arama türü temel bilgisayar becerilerini kazandırmaya odaklıdır. İşyerinde
Teknoloji (İT) ise öğrenenlerin mühendislik, sağlık elemanı, öğretmen gibi farklı
mesleklerde teknolojiden nasıl yararlandırıldığını göstermektedir. Bu eğitim
kapsamında öğrenciler anket çalışmasından yönetim süreç planlarına farklı türde
etkinlikler gerçekleştirmektedirler. Ayrıca İT, uygulama yazılımlarının ve İnternet
araçlarının daha üst düzeyde kullanım biçimlerine yönelik becerileri kazandırmayı
amaçlamaktadır. Doğası gereği İT ilköğretim ikinci kademe ve ortaöğretim öğrencilerine
yönelik bir eğitimdir. Teknoloji ve Girişimcilik (TvG) ise girişimciliğin temel
kavramlarını tanıtmakta ve bir girişimcilik fikri işletmeye dönüştürülürken teknolojiden
nasıl yararlanılabileceğini göstermektedir. Öğrenciler İnternet araçlarını ve ofis
uygulamalarını kullanarak iş fikirlerini geliştirmekte ve iş planı hazırlayarak
sunmaktadırlar.
Intel Eğitim Girişimi, öğrenci ve öğretmen programları dışında Liderlik Forumu,
TeknoKadın, 1’e 1 Dünüşümcü e-Öğrenme, İleri Düzey Öğretmen Programı gibi farklı
hedef kitlelere yönelik programları da içermektedir. Bu programlar, Türkiye de dahil
60’dan fazla ülkede uygulanmaktadır.
Intel Eğitim Girişimi kapsamındaki programların ortaklaştığı noktalardan biri
tamamında, başlangıçtan itibaren değerlendirmeye yer vermesidir. Eğitimlerin
tasarımında ve geliştirilmesinde dış değerlendirme uzmanlarıyla çalışılmaktadır. Ayrıca,
programların uygulanması sırasında Standford Reasearch Institute (SRI) ve Education
Development Center, Inc.’s Center for Children and Technology (EDC/CCT) gibi farklı
araştırma kurumlarıyla çalışılmıştır. Bu kurumlar, genel değerlendirme stratejisini ve
araçlarını geliştirdikten sonra, programların uygulandığı ülkelerdeki yerel
değerlendirme ekipleriyle –genellikle üniversite öğretim elemanlarıyla- birlikte
çalışarak veri toplamışlar ve analiz gerçekleştirmişlerdir. Başlarda büyük ölçüde nicel
yöntemler işe koşulmuş; zamanla karma yöntem benimsenmiş ve son yıllarda ise daha
çok nitel değerlendirmelere ağırlık verilmiştir. Tüm bu değerlendirme çalışmalarında
küçük farklılıklar olmasına rağmen öncelikle yerel değerlendirme ekiplerine eğitim
verilmiş, değerlendirme araçlarının yerel ekiplerce çevrilmesi ve yerelleştirilmesi
sağlanmış, veri toplandıktan sonra hem ham verilerin hem de analiz sonuçlarının
sunulması istenmiştir. Son olarak, raporlarda anlaşılmayan noktalara yönelik olarak
yerel ekiplerle görüşmeler yapılmıştır. Veri toplama sürecinde, sıkça Intel
değerlendirme uzmanlarının da yerel ekiplere katılması sağlanmıştır.
Intel Eğitim Girişimi kapsamındaki programlarda hedeflere ne ölçüde varıldığının yanı
sıra, öğretmen eğitimlerinin etkililiği, eğitimlere katılım durumu, sağlanan içerik,
uygulanan strateji ve sağlanan öğrenme ortamlarının/malzemelerinin etkililiği,
katılımcıların memnuniyeti, eğitimlerde önerilen öğretim/öğrenme stratejilerinin
uygulanabilirliği ve uzun dönemli etkileri gibi farklı değişkenlere yönelik veriler
toplanmıştır. Daha önce belirtildiği gibi daha önceleri geleneksel ya da çevrimiçi
anketler yoluyla veri toplanırken daha sonraları görüşme ve gözlemlere daha fazla
ağırlık verilmeye başlanmıştır.
Özellikle her öğrenciye bir bilgisayar projelerinin değerlendirilmesinde daha çok nitel
veriler toplanmaya çalışılmaktadır. Bu amaçla SRI tarafından geliştirilen değerlendirme
stratejisi iki aşamalı bir değerlendirme sürecini öngörmektedir. İlk aşama, projenin
31
uygulanacağı çevreyi, koşulları, eğitim sistemini, gerekçeleri ve hedefleri tanımaya
yönelik bağlamsal verilerin toplanmasına ve yorumlanmasına yöneliktir. Bu aşamada
belge tarama ve görüşme teknikleri kullanılmaktadır. İkinci aşamasında ise projenin
büyüklüğü (donanım, maliyet, vb rakamlar), sağlanan kaynaklar, uygulanan strateji gibi
başlangıç değişkenlerinin yanı sıra sağlanan mesleki gelişim etkinliklerine, teknik ve
diğer desteklere, teknolojilerin kullanım durumlarına, tutumlara, öğrenme ve öğretme
davranışlarındaki değişikliklere, öğrenme çevresindeki ve politikalardaki değişimlere
odaklanılmaktadır. Bu aşamada, programın birincil paydaşları olan öğretmenler,
öğrenciler, okul yöneticileri ve ailelerle görüşmeler ile uygulamalara yönelik gözlemlere
ağırlık verilmektedir. Ancak aynı zamanda programın yöneticileri ve diğer paydaşlarıyla
da görüşülmesi beklenmektedir.
Intel yayınladığı raporlarda değerlendirmenin programların uygulanmasındaki önemli
vurgulamaktadır. Değerlendirmenin özellikle programların tasarım aşamasından
başlayarak yer bulmasının kendilerini geliştirmelerinde ve daha nitelikli, sürdürülebilir
eğitim hizmetleri sağlamalarında yardımcı olduğunu belirtmektedir.
Microsoft’un Yenilikçi Okul Projesi
Uluslararası uygulanan teknoloji entegrasyonu projelerinden biriside Microsoft’un
desteklediği Innovative School Program dır. Bu programda öğretmenler teknoloji
desteğiyle yenilikçi öğrenme ve öğretmen yöntemlerini okullarında kullanarak
öğrencilerinin 21. yy becerilerini öğrenmelerini sağlamaktadır. 2007 ve 2009 yılları
arasında 12 ülkede 12 yenilikçi okulda pilot olarak denenen program SRI ( Stanford
Research Institute) tarafından koordine edilen üçüncü parti değerlendirme ekibi
tarafından değerlendirilmiştir. Program kapsamında 10 okuldaki 64 öğretmen
tarafından öğretilen yenilikçi dersler gözlemlenmiştir. Değerlendirme çalışması durum
çalışması olarak planlanmış ve her okulda araştırma ekibi tarafından gözlemler,
öğretmenlerle görüşmeler ve odak grup çalışması yapılmıştır.
Yenilikçi öğrenme stratejileri değerlendirilen 10 okulda yenilikçi öğrenme ortamlarını
oluşturabilmek için yöneticiler ve öğretmenler öğretim yapılan çevreyi yeniden
düzenleme ihtiyacı duymuşlardır. Bu stratejilerde karşılaşılan ortak temalar proje
temelli öğrenme, işbirlikli öğrenme, öğrenci kontrolü ve öz değerlendirme ile teknoloji
araçlarının kullanımı olarak sınıflanmaktadır. Değerlendirme sonuçlarına göre
öğretmenlerin sınıf içinde yaptıkları uygulamaları ve öğretim hızlarını var olan program
belirlemektedir. Öğretmenler yenilikçi öğretim yöntemlerini var olan programın içine
yerleştirmekte zorlandıklarını ve zaman zaman derslerin süresini uzattıklarını veya
okulun esneklik tanıyan zamanlarında bu yöntemleri uyguladıklarını rapor etmişlerdir.
Bazı okullar ise öğrencileri değerlendirmek için değerlendirme yöntemlerini
değiştirmek durumunda kalmışlardır.
Bu çalışmada varılan ilginç bir bulgu ise gözlemlenen 64 öğretmenden yarısından azı, 31
öğretmenin sınıfında öğrenciler teknoloji kullanmışlardır. Özellikle 9 sınıfta öğrenciler
teknolojiyi basit soru cevap şeklinde alıştırmalar yapmak, internette bilgi aramak ve
kelime işlemci programlarını kullanmak veya metin temelli sunular hazırlamak üzere
kullanmışlardır. Geriye kalan 22 sınıfta ise yüksek dereceli öğrenme becerileri olarak
sınıflandırılabilecek verinin analiz edilmesi, bilginin organize edilmesi, çevrimiçi işbirliği
veya çoklu ortam tasarımı gibi görevler verilmiştir. Teknolojinin kullanıldığı sınıflarda
öğretmenler genellikle daha fazla yenilikçi öğretim yapmışlardır.
Microsoft Innovative Schools Program okulların yenilikçi öğretim teknikleri ile
öğrenciler 21. yy’a hazırlayan öğretim ortamlarına dönüştürülmesi için model okullar
oluşturulmasını hedeflemiş bir programdır. Programın parçası olarak okulların
32
teknolojik altyapılarının iyileştirilmesi ve derslerde teknoloji kullanılması için gerekli
düzenlemelerin yapılmasını da içerir. Ancak, teknoloji kullanılmasını özendiren diğer
programlardan farklı olarak, Innovative Schools program öncelikle öğrenme/öğretme
etkinliklerini öğrenci merkezli olarak düzenledikten sonra bu etkinlikleri desteklemek
üzere teknoloji kullanılması üzerine kurulmuş bir programdır. Öğrenme/Öğretme
sürecinde değişimin merkezinde öğrenci ve öğretmenin bu süreçteki görevleri yer
alırken, teknoloji bu görevleri destekleyici bir unsur olarak yer almıştır.
Programın değerlendirilmesinde, tüm ülkelerdeki 11 araştırmacıdan gelen veriler
derlenerek 6 ana temada sunulmuştur. Bu temalar aşağıdaki şekilde gruplanmıştır;
Uygulama süreci stratejileri: Yenilikçi öğrenme stratejilerinin uygulaması tüm okulda,
sınıflar temelinde, dersler temelinde veya öğretmen temelinde olmuştur. Tüm okulda
yapılan uygulamadan okulun hepsi yenilikçi öğretme stratejilerini kullanmıştır. Sınıflar
temelinde ise öncelikle 7. Sınıflarda başlayıp sonraki yılda 8. Sınıfları eklemek üzerine
kurulmuştur. Dersler temelinde ise öncelikle bir veya iki ders ile başlanmış sonraki
yıllarda yeni dersler eklenmiştir. Öğretmen temelinde ise öncelikle yeniliği çabuk kabul
edenler programa alınmış ve diğer öğretmenlerin sonuçları görüp onlarında modeli
kabul etmeleri özendirilmiştir.
Reform liderliği ve vizyonu: Yeniliklerle ilgili her türlü süreçte liderlik önemli bir yer
tutmuştur. Yeniliğin özendirilmesi ve desteklenmesi, sürecin izlenmesi ve yönetilmesi,
çalışanlar için eğitim ve altyapının hazırlanması, öğretmenlerin karar mekanizmalarında
yer alması, öğretmenleri yenilik hakkında cesaretlendirmesi ve başarının kutlanmasında
önemli işlevler üstlenmektedir. Lider takımın sahip çıkmadığı yenilikçi yaklaşımların
başarıya ulaşma ihtimali düşüktür.
Öğrenme toplulukları (learning communities): Yenilikçi öğrenme stratejilerinin
okullarda kullanılması ve yayılması için öğretmenlerin birbirine destek olması, elde
ettikleri tecrübeyi paylaşması önemlidir. Innovative Schools programına katılan
okullarda da öğretmenler haftalık toplantılar yaparak ilerlemelerini gözden geçirmekte,
güçlü veya zayıf yanlarını tartışmakta ve bilgi ve iletişim teknolojilerini derslerinde nasıl
kullanmaları konusunda beyin fırtınası yapmaktadırlar. Öğrenme topluluklarının
oluşmasında ve işlemesinde teknoloji önemli rol oynamaktadır. Öğretmenler teknolojiyi
ders planlarını, öğretim sürecini ve değerlendirme stratejilerini paylaşmak, program
için bir depo alanı olarak kullanmak, derslerini ortaklaşa planlamak ve birbirleriyle
iletişim kurmak için kullanmaktadırlar.
Mesleki gelişim (Professional development): Programdaki mesleki gelişimin odak
noktası teknoloji araçlarının kullanımı ve bunların ders içine entegrasyonundan
oluşmaktadır. Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri hakkındaki bilgi ve güven
eksikliği bu teknolojileri derslerine nasıl entegre etmeleri gerektiği konusunda eğitime
ihtiyaç duymalarına sebep olmuştur.
Öz değerlendirme kültürü: Yeniliklerin yayılması ve güçlü bir şekilde yerleşmesi için
öğrenme topluluklarının kendilerini değerlendirme becerileri kritik rol oynamaktadır.
Innovative Schools programında okullar yaptıkları yenilikçi uygulamaları okul
seviyesinde yaptıkları anketler ve görüşmeler ile değerlendirmektedirler.
Altyapı desteği: Okulların teknoloji altyapısı, derslerde teknoloji kullanımı için gerekli
donanım, yazılım ve bağlantıyı sağlamasıdır. Gerekli materyallerin sağlanması ve
maliyetlerin karşılanması için okullar işlevsel en düşük maliyetli bilgisayarları seçer,
velilere teknoloji altyapısını oluştururken ve işletirken meydana gelen maliyetleri
33
karşılamak için ailelerden destek ister, okul çevresinde bulunan kurum ve
kuruluşlardan ayni veya nakdi destekler alırlar.
Innovative School programında yapılan değerlendirme çalışmasında öğrenme sonuçları
ve öğrenme etkinliklerinin beraber değerlendirilmesinde ise teknoloji kullanmanın
oluşturduğu fark öğrenme etkinliklerinde daha fazla göze çarpmakta ancak bu fark
öğrenme sonuçlarında aynı oranda görülmemektedir. Görüşme ve gözlem verilerinin
analizinden elde edilen sonuçlar yüksek dereceli düşünme becerilerinin
desteklenmesinde teknolojinin kullanılması 21.yy öğrenme becerilerinde daha belirgin
şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu bulguda eğitimde teknoloji kullanmanın mevcut okul
programlarının 21.yy yaşam becerilerinin üzerine planlanması ile mümkün olduğunu
gösteren hipotezi desteklemektedir.
Projelerdeki ve Değerlendirilmelerindeki Ortak Noktalar Öneriler
Gerek ülke bazlı projeler gerekse uluslararası projeler hem uygulama hem de
değerlendirme strateji ve araçları bazında çeşitli ortak noktalara sahip olduğu
gözlemlenmektedir. Bu raporda özetlenen çalışmalar ve yer verilmeyenler
incelendiğinde eğitimde teknoloji kullanımına yönelik olarak yapılan çalışmaların
başarıyla sonuçlanabilmesi için aşağıdaki faktörlere dikkat edilmesi gerektiği ileri
sürülebilir:






Eğitim ile ilgili politikalar
Okul kültürü ve ortamı
Öğretmen özellikleri
Teknolojik yenilik
Öğrenciler
Teknolojik altyapı
Eğitimde teknolojinin nasıl kullanılacağı hakkında geliştirilen politikalar büyük ölçüde
yapılmış olan araştırmalara dayanmaktadır. Ancak konu hakkında araştırma
sonuçlarının küçük gruplar ile yapılmış araştırmalardan ortaya çıkması, uzmanların fikir
birliğinde olmayışı, teknolojinin okullarda kullanımı ile ilgili amaçları ve politikaları
belirlemekte güçlükler ortaya çıkarmaktadır. Eğitim programları oluşturulurken
teknoloji kullanımına program içinde yeterince yer verilmemesi veya öğretilen
konuların teknoloji olmadan da öğretilebilir olması, eğitimde teknoloji kullanımının
amaçları hakkında öğretmenlerde ve yöneticilerde karışıklıklar oluşturmaktadır.
Bununla beraber geliştirilmiş olan ve hali hazırda kullanılan teknolojilerin
öğretmenlerin ve öğrencilerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmadan geliştirilmiş
olması da bu teknolojilerin okul ortamında kullanılmasını zorlaştıran faktörler olarak
önümüzde durmaktadır.
Okul kültürü ve ortamı teknolojinin kullanılmasını veya kullanılamamasını etkileyen bir
başka faktördür. Okuldaki lider kadronun ve öğretmenlerin teknolojiye karşı tutumları,
yenilikleri tanıma ve kullanma konusundaki motivasyonları, kurum kültürünün
öğretmenlerin teknolojiyi kullanmayı öğrenme ve eğitim etkinliklerinde kullanma
konusunda verdiği destek okul kültürünün bir parçasıdır. Teknolojiyi kullanabilmek için
yeterli altyapının ve eşlik eden teknik desteğin varlığı bir diğer önemli okul faktörüdür.
Buna ek olarak teknolojinin kullanımı sırasında öğretmene verilen eğitim ve teknik
destek, öğretmenlerin teknolojiyi kullanma konusundaki seçimlerinde önemli yere
sahiptir. Sınıfta teknoloji kullanımı sırasında karşılaşılan teknik problemlerin çözülmesi
veya öğretim materyali desteği öğretmenin teknolojiyi kullanma konusundaki
34
seçimlerini etkilemektedir. Son olarak, teknolojiyi kullanabilmek için okul içinde gerekli
fiziksel mekânlar ve kaynaklara eşit erişimin var olması gerekmektedir. Fiziksel
imkânların sınırlılığı ve teknoloji kaynaklarına okul toplumunun eşitsiz erişim ve
kullanım hakları, öğretmenleri eğitimde teknoloji kullanmaktan uzaklaştıran
faktörlerdir.
Eğitimde teknoloji kullanımında önemli bir faktör de, teknolojiyi eğitimde kullanan
öğretmenlerdir. Öğretmenlerin demografik özellikleri, teknolojik bilgi ve beceri
düzeyleri, tutumları, değişim hakkındaki görüşleri ve okul teknoloji kaynaklarına erişim
ve kullanım hakkındaki becerileri bunu etkilemektedir. Eğitim ve öğretimde kullanılan
programlar ve yöntemler teknolojinin aksine çok hızlı bir şekilde değişmemekte ve belli
yöntem ve teknikler yerleşik olarak kullanılmaktadır. Öğretmenler yetiştirilirken de bu
yöntem ve teknikler ile öğretim yapmak üzere yetiştirilmektedir. Ancak teknolojinin
sürekli gelişmesi öğretmenleri yeni teknolojilerin kullanımı konusunda yetersiz
bırakmaktadır. Aynı zamanda yeni teknolojilerin öğrenciler tarafından öğretmenden
daha iyi bilinmesi ve kullanılması, öğretmenin sınıf içindeki rolünü ve kontrolünü tehdit
edebilmektedir. Dolayısıyla teknolojiyi eğitimde kullanmak öğretmenlerin teknoloji
konusundaki bilgi ve becerileriyle doğrudan ilgilidir. Mesleğinde tecrübeli ve yaş olarak
ileri olan öğretmenlerin eğitimde teknolojiyi kullanma konusunda daha isteksiz
oldukları bilinen bir gerçektir. Bu durum öğretmenlerin kullandıkları öğretim
yöntemlerinin teknoloji ile uyumlu olmadığına dair tutum ve inançlarla birleşmekte ve
öğretmenler tecrübe ettikleri veya kendi öğretmenlerinden model aldıkları öğretim
yöntemlerinin haricindeki yöntemleri kullanma konusunda isteksiz olmaktadır.
Teknoloji kullanma konusundaki bilgi, beceri ve tutumlarına bağlı olarak öğretmenlerin
okul teknoloji kaynaklarına erişimleri, teknolojiyi sınıflarında kullanımlarını doğrudan
etkilemektedir. Bu faktörlerin bir çoğu öğretmeni doğrudan ilgilendiren ve
değiştirilmesi öğretmenin elinde olan faktörlerdir.
Eğitimde teknoloji kullanımda bir diğer faktör ise eğitimde kullanılması düşünülen
yenilik veya bir diğer anlatımla yeni teknolojidir. Bu teknolojinin okul toplumu
tarafından kullanılması istenmeden önce, yeniliğin okul kültürüne, mevcut kaynaklara
ve mevcut uygulamalara olan mesafesi analiz edilmelidir. Okul kültürünün
desteklemediği ve okul toplumu bireyleri tarafından hoş karşılanmayan teknolojik
yeniliklerin, öğretmenler tarafından eğitimde kullanılması kolay olmayacaktır. Eğitime
tanıtılan her yenilik, sınıf ortamında uygulandığında kendisine eşlik eden başka
yenilikleri ve kaynakları gerektirir. Eğitim ortamında kullanılması gereken yeniliğin
başka teknolojilere bağımlılığı ve bu teknolojilere okul toplumunun erişim imkânları göz
önünde bulundurulmalıdır. Son olarak, okullardaki eğitim ve öğretim mevcut, denemiş
ve çalıştığı ispatlanmış yöntem ve tekniklerle devam etmektedir. Eğitimde kullanılması
istenen yeni teknolojilerin bu yöntem ve tekniklere olan uyumluluğu veya bu tekniklere
olan mesafesi başarılı olarak teknoloji kullanımını etkilemektedir.
Öğrenciler okullarda kullanılan teknolojinin son kullanıcıları olarak karşımıza
gelmektedir. Öğrencilerin teknolojiye olan erişimleri, teknolojiyle olan önceki
deneyimleri ve bu teknolojiye karşı olan tutum ve inançları, öğrencilerin derslerinde
teknolojiyi başarılı olarak kullanmalarına etki etmektedir.
Son olarak teknolojinin kendisi okullarda teknoloji kullanımında en önemli engellerden
birisi olmaktadır. Bu engeller kısaca teknolojinin kendisinden kaynaklanan sınırlılıklar,
arıza durumunda uzman yardımına ihtiyaç duyulması ve güvenilirlik problemleridir.
Daha önce söz edildiği üzere, günlük hayatta kullanılan birçok teknoloji sınıf ortamında
öğretmen ve öğrencilerin ihtiyaçlarını göz önünde tutarak geliştirilmediği için, bu
teknolojiyi sınıf ortamında kullanmak, teknolojinin verimliliğini soru işareti yapmakta
bazen de teknoloji öğretmen veya öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap vermemektedir. Okul
35
ortamında kullanılan teknolojilerin sürekli çalışmalarında ortaya çıkan arızaların
giderilmesi için uzman yardımına ihtiyaç olması ve bu yardımın istendiği zaman
bulunamaması problem oluşturmaktadır. Mevcut durumda okullara verilen
teknolojilerin ekonomik ömürleri hızlı değişen teknoloji sayesinde 2 yıla kadar
düşmüştür. Bu teknolojilerin sürekli çalışır durumda tutulması ve bir arıza durumunda
bu arızanın giderilmesinin zaman alması okullarda teknoloji kullanımının güvenirliği ve
verimliliği konusunda soru işaretleri oluşturmuştur. Son olarak, teknolojinin güvenirliği
ile bağlantılı olarak, güvenilir ve yeterince kapasiteli internet bağlantısının olmayışı,
öğretmenlerin kullanabileceği hazır materyallere veya servislere erişiminde sorunların
oluşması, teknolojiyi kullanım konusunda engeller oluşturmaktadır.
Bu faktörleri okullarda teknoloji kullanımı engelleyen veya teşvik eden faktörler olarak
değerlendirilebilir. Elbette ki bu faktörlerin dışında başka faktörlerde olabilir, Pelgrum
(2001) yapılan bir uluslar arası çalışmada okullarda teknoloji kullanımını engelleyen 38
faktör listelemektedir. Bu faktörlerin olumsuz yönde olması teknoloji kullanımını
engellerken, bu faktörlerin ortadan kaldırılması, öğretmenlerin ve öğrencilerin
teknolojiyi kullanımlarına olumlu katkılar yapmaktadır.
Bu faktörlerin dışında gelişmekte olan ülkelerin kendi bağlamına ait sorunlarda bu
listeyi uzatabilir. Gelişmekte olan ülkelerde eğitimde teknoloji kullanımına yönelik
olarak yapılan hatalar derlendiğinde aşağıdaki faktörlerde teknolojinin eğitimde
kullanımına yönelik engeller olmaktadır.









Teknoloji altyapısını okula kurup öğretmenlerin ve öğrencilerin bunları
doğrudan kullanacağını düşünmek,
Gelişmiş ülkelerde olan teknoloji kullanım modellerini ve araçlarını gelişmekte
olan ülkelerin şartlarını düşünmeden transfer etmek,
Öğretmenlerin eğitim yaparken ihtiyaç duydukları içerik materyallerini
okullarda donanım dağıtıldıktan sonra düşünmek,
Kullanılacak olan eğitsel içeriğin ve materyallerin başka bir yerlerden
getirilebileceğini ve öğretmenlerin bunu mevcut program içinde
kullanabileceğini düşünmek,
Eğitimde teknoloji kullanmanın eğitim sistemine ve çıktılarına etkisinin
değerlendirilmemesi. Yapılan değerlendirme çalışmalarının sadece yüzeysel
olması, öğretmenlerin ve öğrencilerin tutumlarına yönelik olması, dağıtılan
donanım, eğitim verilen öğretmen sayılarının değerlendirme olarak
yayınlanması, teknolojinin eğitim çıktılarına etkisi konusunda herhangi bir katkı
yapmamaktadır,
Eğitimde teknoloji kullanımını bütüncül olarak planlamadan, bir tek teknolojiye
veya bir dağıtıcıya güvenerek okullara teknoloji dağıtmak,
Okullara teknolojiyi kurduktan sonra bu teknolojiyi işletmek ve çalışır durumda
tutmak için meydana gelecek olan maliyetleri hesaplamamak,
Teknolojiye erişim ve kullanım imkânları olarak tüm öğrencileri eşit seviyede
düşünmek,
Eğitim programlarında teknoloji kullanmak üzere okul liderlerini, öğretmenleri
ve öğretmen adaylarını ortak bir vizyon üzerinde eğitmemek.
Tüm bu açılardan bakıldığında eğitimde teknoloji kullanımını sağlamak çok boyutlu ve
çok faktörlü bir çalışmadır. Severin ve Capato (2001) da, Inter-American Development
Bank adına gerçekleştirdikleri çalışmada, başta Latin Amerika ülkeleri olmak üzere
dünya çağında 1’e 1 öğrenme (ya da her öğrenciye bir bilgisayar) projesi yapan 25
ülkeyi incelemişlerdir. Bu uzmanlara göre teknoloji kullanımını içeren geniş çağlı
36
projelerin başarılı olabilmeleri için sistemik (bütüncül) bir yaklaşım izlenmeli ve bu
bağlamda aşağıda sıralanan temel başlıklara ilişkin unsurları mutlaka içerilmelidir:





Altyapı ve donanım
Sayısal içerik
Eğitim ve pedagojik destek
Toplumun etkin katılımı
Politika ve yönetim
Altyapı ve donanım başlığı altında öncelikle fiziksel altyapının güvenli elektrik sistemine
sahip olması ve sunucu ya da bilgisayarların (tabletlerin) çalınmasına karşı önem
alınmış olması gerektiği vurgulanmaktadır. Donanımın seçiminde ise sürdürülebilirlik,
farklı hedef kitlelere uygunluk, yerel destek servilerinin olması ve ulusal servis
sağlayıcılarla işbirliği imkanlarının dikkate alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu
başlık altında İnternete erişimin de önemli olduğu ancak fayda-maliyet açısından uygun
seçeneklerin sunulması gerektiği vurgulanmaktadır. Sürekli bir teknik destek
hizmetinin varlığı da bu başlık atında sıralanan önemli bir etkendir. Son olarak bu başlık
altında e-atık kavramı verilmiştir. Okulların e-atık çöplüğüne dönüşmemesi, ömrünü
dolduran elektronik cihazların yeniden kullanıma dönüştürülmesi için önlemlerin
alınması gerektiğine dikkat çekilmektedir.
Sayısal içerik başlığı altında ise öğretim programlarına uygun malzemelerin sayısal hale
getirilerek öğretmen ve öğrencilerin kullanımına sunulmasının zorunluluğundan
bahsedilmektedir. İlk aşamada mevcut içeriklerin (ansiklopedi, vidyo, kitap vb.)
sayısallaştırılarak sunulması, sonraki aşamalarda kullanıcıların üretimine yönelik
araçlara ve sayısal okuryazarlıklara odaklanılması önerilmektedir.
Öğretmenlerin eğitiminin ve eğitim sonrasında sınıflarındaki uygulamalarda
desteklenmeleri de eğitim ve pedagojik destek başlığı altında ele alınmıştır.
Öğretmenlere sağlanacak eğitimin, bilgi teknolojilerinin kullanımı ve teknolojiden
eğitim amacıyla yararlanma üzerine odaklanması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca
öğretmenlerin pedagojik anlamada desteklenmelerinin eğitim kadar önemli olduğu
vurgulanmıştır.
Toplumun etkin katılımı ile özellikle ailelerin ve öğrencilerin içinde yaşadıkları
toplumun sürece etkin katılmalarının önemi üzerinde durulmuştur. Böylece bir çok
projede yer alan sosyal katılım amacına daha kolay erişilebileceği gibi okulların
toplumsal dönüşümün merkezleri konumuna getirilebileceği iddia edilmiştir.
Son olarak bu tür projelerin başarılı olabilmeleri için yöneticilerin gerekli yasal
düzenlemeleri yaparak öğretmenlerin, öğrencilerin, okul yöneticilerinin, destek hizmeti
sağlayanların işlerini kolaylaştırmaları gerektiğine dikkat çekilmiştir.
Projelerdeki ortak yanların yanı sıra değerlendirme çalışmalarında da benzer ortak
noktalar gözlemlenmektedir. Bu ortak noktalar ışığında değerlendirme çalışmalarında
dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda sıralanmıştır:


Değerlendirme çalışmalarının mutlaka açık ve net başlangıç amaçları olmalıdır
ve veriler bu amaçlar doğrultusunda toplanmalıdır. Ancak çalışma sürecinde
ortaya çıkabilecek yeni durumlara ya da başta düşünülmeyen noktalara yönelik
yeni amaçlar belirlenebilir. Bu amaçlarda ihtiyaç duyuldukları anda hemen
değerlendirme araştırmasının amaçlarına eklenmelidir.
Değerlendirme çalışmalarında olabildiğince nitel ve nicel verilerin toplanmasını
içeren karma (mixed) yöntem benimsenmelidir. Anket, görüşme ve gözlem
37


yöntemleri işe koşulmalı; bir değişkene ilişkin farklı araçlarla, farklı zamanlarda,
farklı türde veriler toplanarak geçerlik ve güvenirlik arttırılmalıdır.
Değerlendirme çalışmaları kapsamında şu değişkenlere bakılabilir:
o Hazır bulunurluk
o Donanım - yazılım hataları
o Kurulumda yaşanan sorunlar
o Altyapının etkili işlemesi
o Okula maliyeti
o Erişim
o Teknik Destek
o Müfredatla Uyum
o Politikalar
o Liderlik
o Katılım
o Performans (Sınav başarısı)
o Algılanan Öğrenme
o Memnuniyet
o Motivasyon
o Kullanma Sıklıkları
o Kullanma Yöntemleri
o Kullanma Nedenleri
o Süre
o Pedagojik Destek
o Bireysel Özellikler
o İşbirliği ve Paylaşım
o Beklentiler
o Eğitime devam etmeye ilişkin tutum
o 21. yüzyıl amaçları kazandırma
o Bilgi ve iletişim teknolojisi alanında kariyer
o İçerik
o Sınıf yönetimi
Değerlendirme hem iç hem de dış değerlendirme biçiminde olmalıdır. Proje
yönetiminde değerlendirme için bir ekip yer almalıdır. Ayrıca bağımsız
değerlendirme uzmanlarından oluşturulmuş ekipler de nesnel biçimde projenin
başlangıcından itibaren değerlendirme çalışmasına başlamalı ve bulgularını
sunmak için projenin sonuçlanması beklenmemelidir. Sorun ya da aksaklık
gözlemlendiğinde hemen proje yöneticilerine iletmelidir. Ayrıca proje
yürütücüleri ve değerlendirme ekipleri arasında kısa aralıklarla (ayda bir ya da
üç ayda bir) değerlendirme toplantıları yapılmalıdır. İç değerlendirme ekibi
yaşanan tüm deneyimleri kayıt altına alarak raporlamalıdır. Böylece benzeri
projelere veri sağlamanın yanı sıra projenin şeffaflığı da sağlanabilir.
Fatih Projesi ve Fatih Projesi Pilot Uygulaması
Eğitim ve öğretimde niteliği artırmak ve fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla Bilişim
Teknoloji Araçlarının eğitim-öğretim sürecinde daha fazla duyu organına hitap edecek
şekilde etkin kullanımı için; ilköğretim ile ortaöğretim okullarındaki her dersliğe
etkileşimli panel tahta, doküman kamerası, çok fonksiyonlu fotokopi makinası, her
öğrenciye Tablet PC ve internet altyapısı sağlanacaktır. Bu süreçte öğretim programları
bilişim teknoloji destekli öğretime uyumlu hale getirilerek eğitsel e-içerikler
oluşturulacaktır.
38
FATİH projesinin beş ana bileşeni bulunmaktadır:
1.
2.
3.
4.
5.
Donanım altyapısının iyileştirilmesi
Eğitsel e-içeriğin sağlanması
Öğretim programlarının BT’ni içerecek hale getirilmesi
Öğretmenlerin hizmetiçi eğitimi
Bilinçli, güvenli ve izlenebilir BT kullanımının sağlanması
Donanım altyapısının iyileştirilmesi bileşeni kapsamında, ilköğretim ve ortaöğretim
kademesi okullarındaki bütün dersliklere BT cihazları kurulacak ve her dersliğe geniş
bant internet erişimi sağlanacaktır. Her okula en az bir adet çok amaçlı fotokopi
makinesi ve akıllı sınıf oluşturulacaktır.
Eğitsel e-içeriğin sağlanması bileşeni kapsamında; öğretim programlarında yer alan ders
içerikleri için öğrenme nesneleri hazırlanacak ve e-kitap formatında elektronik ortama
aktarılacaktır. Bu e-içeriklere öğretmenler ve öğrenciler web tabanlı ortamlarda hem
çevrimiçi hem de çevrimdışı biçimde ulaşabilecektir.
Öğretim programlarının BT içerecek hale getirilmesi proje bileşeni kapsamında;
öğretmen kılavuzlarının programları okullarımızın dersliklerine sağlanan donanım
altyapısının ve eğitsel e-içeriğin etkin kullanımını içerecek şekilde yenilenmesini
içermektedir.
Öğretmen Hizmetiçi Eğitimi proje bileşeni kapsamında; okullarımızda görev yapan
yaklaşık 600.000 öğretmenin sınıflara sağlanan donanım altyapısını, eğitsel e-içerik ve
BT’ye uyumlu hale getirilen öğretmen kılavuzlarıyla birlikte etkin biçimde kullanma
becerilerini geliştirmelerine dönük yüz yüze ve uzaktan eğitim aracılığıyla hizmetiçi
eğitim faaliyetlerine katılmaları sağlanacaktır.
Bilinçli ve güvenli BT kullanımının sağlanması adlı proje bileşeni kapsamında ise eğitimöğretim süreçlerinde BT araçlarıyla birlikte internetin de bilinçli ve güvenli kullanımını
sağlamak için gerekli donanım ve yazılım altyapısının kurulmasının yanında mevzuat
düzenlemesi de yapılacaktır.
FATİH Projesi pilot uygulamasının, belirlenmiş 48 ortaöğretim ve 3 ilköğretim okulunda
Şubat-Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Uygulama tüm
paydaşları ile değerlendirme kapsamına alınacaktır. Pilot Uygulamanın temel amacı,
esas uygulamaya katkı sağlayacak veriler elde etmektir. Elde edilen verilerle projenin
geliştirilmesine ve eğitimimizin kalitesini artırmaya yönelik uygulamalara katkıda
bulunulması hedeflenmektedir. Pilot uygulama sonucunda elde edilen bilgi ve bulgular
ile öğretim programları ve materyal geliştirme çalışması yapanlara, öğretmen yetiştiren
kurumlara, karar vericilere ve araştırmacılara katkı sağlanarak, sonuçların kamuoyu ile
paylaşılmasıyla eğitimle yakından ilgili olan vatandaşlarımız bilgilendirilmektedir.
FATİH projesinin pilot değerlendirmesi sonucunda;



Eğitimde teknoloji kullanımında öğrencilerin bilgi ve becerileri ile ilgili bir profil
elde edilmesi amaçlanmaktadır. Bu profil, Bilişim Teknolojilerini kullanımı
alanında etkileşimli akıllı tahta, e-içerik ve z-kitap hakkında daha detaylı bilgi
toplanarak iyileştirme çalışmalarına katkı sağlaması amaçlanmaktadır.
Öğrenci ve okul özelliklerini ilişkilendiren bağlamsal göstergeler elde
edilecektir.
Öğrencilerin bilişim teknolojileri etkinliklerine katılımı, bilgileri ve farklı
öğrenme stratejilerini kullanmaları değerlendirilecektir.
39


Politika araştırmaları ve analizleri için bilgi sağlanacaktır.
Fatih Projesinin iyileştirilmesi amacı ile teknik ve teknolojik eksikliklerin tespit
edilecektir.
Fatih Projesi Pilot Uygulamasının Değerlendirilmesi
Çalışmanın bu bölümünde Fatih Projesinin Pilot Uygulamasına yönelik olarak nasıl bir
değerlendirme yapılabileceğine yönelik önerilere yer verilmiştir. Bu tür bir çalışmanın
amaçlarının, stratejisinin, veri toplama araçlarının ve veri toplama sürecinin nasıl
olmasına gerektiği vurgulanmıştır.
Amaçları
Bu değerlendirme çalışmasının amacı FATİH projesi kapsamında pilot okullara dağıtılan
etkileşimli tahta ve tablet bilgisayar ile eğitim teknolojilerinin eğitim öğretim sürecine
olan etkilerini ve bu teknolojilerin kullanımları sırasında oluşan durumları
değerlendirmektir.
Bu değerlendirme çalışmasının aşağıdaki soruları cevaplandırması beklenmelidir;
1. Ana paydaşlar (öğrenci, öğretmen, veli, idare) projenin getirdiği yenilikleri kullanma
konusunda uygulama öncesinde ne ölçüde hazırdırlar?
Bu soruda FATİH projesinin hedef kitlesindeki paydaşların pilot öncesinde eğitim
teknolojisi kullanım durumları ve eğitim teknolojilerini eğitim öğretim süreçlerinde
kullanımı konularında hazır bulunurluklarının belirlenmesi hedeflenmektedir.
2. Bu yenilikler, ana paydaşlar tarafından nasıl ve ne ölçüde kullanılmıştır?
FATİH projesi kapsamında pilot okullarda öğrenciler ve öğretmenler tarafından
kullanılan etkileşimli tahta ve tablet bilgisayar gibi yeniliklerin eğitim ve öğretim
sürecinde kullanım dereceleri ve nasıl kullandıklarının belirlenmesi hedeflenmektedir.
Bu amaç kapsamında eğitim teknolojilerinin sınıf içinde ve sınıf dışında kullanımları
hakkında veri toplanacaktır.
3. Bu yenilikler, eğitim-öğretim sürecine ne tür değişikliklere neden olmuştur?
Proje kapsamında kullanılan yeniliklerin eğitim ve öğretim sürecinde tüm paydaşlar için
değişiklikler getirmesi kaçınılmazdır. Bu soru kapsamında kullanılan yeniliklerin
öğretmenlerin, öğrencilerin, velilerin ve idarecilerin okul içinde ve dışında eğitim
öğretim süreçlerine yaptığı etki ve bu etki sonucunda meydana gelen değişikliklerin
belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu soru kapsamında paydaşların öğretime katılımı,
motivasyonları, kullanım süreleri, işbirliği ve paylaşım ve teknoloji kullanımında liderlik
gibi alanlarda yeniliği sistem içinde kullanabilmek için eğitim öğretim sürecinde yapılan
değişikliler hakkında bilgi toplanacaktır.
4. Uygulama sırasında ne tür teknik ve pedagojik sorunlar ortaya çıkmıştır?
Her proje dikkatli bir şekilde planlansa bile uygulama sırasında planlama sırasında
düşünülmeyen bazı problemler çıkabilir. FATİH projesinin pilot uygulaması sırasında
bilgi, kaynak ve insan gücü eksikliğinden dolayı ortaya çıkabilecek problemleri
40
belirlemek amaçlanmaktadır. Bu soru kapsamında projenin uygulamasında sorun
oluşturma potansiyeline sahip donanım-yazılım altyapısı, altyapının 7/24 olarak
işletilmesi, teknik desteğin sağlanması ve öğretmen ve öğrencilere pedagojik destek
verilmesi açılarından paydaşların görüşleri alınacaktır.
5. Uygulama eğitsel çıktılara ve sosyal hayata etkileri neler olmuştur?
Eğitim sistemine eklenen bir yeniliğin sistemin süreçlerinin yanı sıra çıktıları üzerinde
de etki yapması kaçınılmazdır. Değerlendirmenin beşinci sorusunda FATİH projesi
kapsamında kullanılan eğitim teknolojilerinin performans, algılanan öğrenme,
memnuniyet, eğitim planları, bilgi teknolojileri kariyerleri, 21. Yüzyıl yetenekleri olarak
tanımlanan eğitsel çıktılar ile daha önceden planlanmamış ve bu teknolojilerin kullanımı
ile ortaya çıkmış okul içindeki ve okul dışındaki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaca ek olarak
Stratejisi
Gerçekleştirilen literatür taraması ve özellikle büyük çaplı teknoloji kullanım
projelerinde izlenen yaklaşımlar izlendiğinde değerlendirme modeli olarak Mantık
Modelinin (Logic Model) yaygın kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda, FATİH
projesinin pilot uygulanmasında da temel olarak Mantık Modeli olarak adlandırılan
yaklaşım izlenebilir. Mantık Model değerlendirme çalışmasına konu olan projenin veya
uygulamanın içinde bulunduğu bağlamı, girdilerini, çıktılarını ve etkilerinin incelendiği
bir modeldir. Model oluşturulurken değerlendirme soruları bağlamında
değerlendirilecek programın değişkenleri değerlendirme ekibi tarafından belirlenir.
FATİH projesi kapsamında geliştirilen Mantık Modeli Şekil 3’de gösterilmektedir.
Değerlendirme modelinin değişkenleri aşağıdaki gibidir.
Bağlam: Projenin yer aldığı bağlam Türk eğitim sisteminde ilköğretim kademesinde
beşinci sınıflar ve ortaöğretim kademesinde dokuzuncu sınıflar belirlenmiştir. Projenin
içinde bulunduğu bağlamı daha iyi anlayabilmek için değerlendirme ekipleri yerel ve
ulusal bazda aşağıdaki noktalarda veri toplamalıdır.









Genel olarak Türk eğitim sistemi
Okullarda mevcut kurulu teknolojik altyapı
Okullarda teknoloji kullanımına yönelik politikalar
Öğretmen ve öğrencilerin bilgisayar okuryazarlığı
Eğitim programları ve okul türleri
Öğretmen yetiştirme programları ve teknolojinin yeri
Öğretmenler için mesleki gelişim programları ve öğretmenlerin yararlanabilme
durumları
Eğitim ve öğretim amaçlı olarak teknolojik kullanım durumları ve araçları
Eğitim için kullanılmaya hazır elektronik öğrenme materyalleri ve bunları temin
etme yöntemleri
Doküman taraması ve yöneticiler ile görüşmeler yoluyla bağlama ilişkin veriler
toplanabilir. FATİH projesi bağlamında Türk eğitim sisteminin gözden geçirilmesi büyük
resimde projenin nerede durduğunun anlaşılması açısından önemlidir.
Girdiler: Projenin girdileri, projenin gerçekleşmesi için gerekli mali, insani, fiziksel veya
yazılıma ilişkin kaynaklardır. FATİH projesi bağlamında girdiler şunlardır:

paydaşların teknolojiye erişim imkanları
41






teknoloji kullanımının eğitim programı ile olan uyumu
yeni teknolojilerinin kullanımına uygun politikalar
proje kapsamında dağıtılan teknolojileri kullanma becerileri
bireysel özellikler ve projeden beklentiler
öğretmenlere ve öğrencilere sağlana içerik
öğretmenlere verilen eğitimler
Çıktılar: Uygulanan program sırasında yapılan etkinlikler ve bu etkinliklere katılım
projenin çıktıları olarak isimlendirilir. Değerlendirme çalışmasında etkinlikler donanım
yazılım hataları, altyapının etkin işlemesi, işletim maliyetleri, teknik ve pedagojik destek
etkinlikler olarak sınıflandırılır. Öğretim sürecindeki etkinlikler, dağıtılan tablet ve
etkileşimli tahta sayısı, ortaya çıkan arıza oranı ve katılım olarak isimlendirilebilir.
Etkiler: Proje içindeki çıktıların hedef kitledeki bazı tutum, bilgi, davranış veya
ekonomik değişiklikler oluşturması etkiler olarak isimlendirilir. FATİH projesindeki
etkiler kısa ve uzun vade olarak iki gruba ayrılmıştır. Kısa vadedeki etkiler öğrencilerin
algılanan öğrenmedeki seviyesi, memnuniyetleri, motivasyon, kullanım yöntemleri ve
sıklıkları, kullanım nedenleri, eğitim ve kariyer görüşleri ile 21. Yüzyıl becerilerindeki
değişimler kısa vadede etkiler olarak isimlendirilebilir. Orta vadede etkiler ise
öğrencilerin sınav performanslarındaki artış, öğretmenler arasında teknoloji kullanımı
konusunda işbirliği ve paylaşımın kurumsallaşması ile dersleri teknolojinin yardımı ile
işlemenin okul kültürünün bir parçası olması gibi etkilere bakılacaktır.
42
Şekil 3: Değerlendirme modeli
43
Veri Toplama Araçları
Çalışma kapsamında pilot uygulamanın etkinliğini ve kullanım sırasında oluşan
durumları anlamak için projenin hedef kitlesi ve paydaşlarından anket, görüşme ve
gözlem formları ile veri toplanacaktır. Çalışma kapsamında kullanılacak olan veri
toplama araçları;
Öğretmen Görüşleri Form 1 ve Form 2: Değerlendirme çalışması başlangıcında ve
bitişinde öğretmenlerin proje kapsamında verilen teknolojiyi ve bu teknolojiyi
sınıflarında kullanımı ile ilgili görüşlerini toplayan anket formu,
Öğrenci Görüşleri Form 1 ve Form 2: Değerlendirme çalışması başlangıcında ve
bitişinde öğrencilerin proje kapsamında verilen teknolojiyi ve bu teknolojiyi okuldaki
derslerinde kullanımı ile ilgili görüşlerini toplayan anket formu,
Veli Görüşleri Form 1 ve Form 2: Değerlendirme çalışması başlangıcında ve bitişinde
velilerin proje kapsamında verilen teknolojiyi ve bu teknolojiyi çocuklarının okuldaki
derslerinde kullanımı ile ilgili görüşlerini toplayan anket formu,
Öğretmen Görüşme Form 1 ve Form 2: Öğretmenlerin FATİH projesi kapsamında
uygulanan eğitim teknolojilerinden beklentilerini, projenin eğitim öğretim sürecine olan
etkilerini ve uygulamanın geliştirilmesine ilişkin görüşlerini toplayan görüşme formları.
Öğrenci Görüşme Form 1 ve Form 2: Öğrencilerin FATİH projesi kapsamında
uygulanan eğitim teknolojilerinden beklentilerini, projenin eğitim öğretim sürecine olan
etkilerini ve uygulamanın geliştirilmesine ilişkin görüşlerini toplayan görüşme formları.
Veli Görüşme Form 1 ve Form 2: Velilerin FATİH projesi kapsamında uygulanan eğitim
teknolojilerinden beklentilerini, projenin eğitim öğretim sürecine olan etkilerini ve
uygulamanın geliştirilmesine ilişkin görüşlerini toplayan görüşme formları.
İdareci Görüşme Form 1 ve Form 2: Okul müdürü ve yardımcılarının FATİH projesi
kapsamında uygulanan eğitim teknolojilerinden beklentilerini, projenin eğitim öğretim
ve okul yönetim sürecine olan etkilerini ve uygulamanın geliştirilmesine ilişkin
görüşlerini toplayan görüşme formları.
Yönetici Görüşme Form 1 ve Form 2: İl ve ilçe Milli Eğitim müdürlerinin FATİH projesi
kapsamında uygulanan eğitim teknolojilerinden beklentilerini, projenin eğitim öğretim
sürecinin yönetimine olan etkilerini ve uygulama politikalarının geliştirilmesine ilişkin
görüşlerini toplayan görüşme formları.
Tedarikçi Görüşme Form 1 ve Form 2: FATİH projesi kapsamında uygulanan eğitim
teknolojilerini okullara dağıtan ve teknik servis hizmeti sağlayan tedarikçilerin
karşılaştığı problemleri ve uygulamanın geliştirilmesine ilişkin görüşlerini toplayan
görüşme formları.
44
Örneklem Seçimi ve Veri toplama Süreci
Çalışmanın örneklemini veri toplamada kullanılacak insan kaynaklarının seçimi
belirleyecektir. Veri toplamak için seçilecek birinci yöntemde Milli Eğitim bakanlığının
alandan veri toplama ile ilgili bilgi ve tecrübesi bulunan personelinin kullanılması
düşünülmektedir. Böyle bir durumda pilot uygulamanın yapıldığı tüm illerde (17 il) ve
okullardan (52 okul) veri toplanacaktır. Okul bazında veriler öğretmen, öğrenci, idareci
ve velilerden anket, görüşme ve gözlem yöntemleri ile kullanılacaktır. Bu yöntemlerden
görüşme ve gözlem yöntemlerinde veri toplayan araştırmacıların tutarlı olmaları
önemlidir. Dolayısıyla alanda veri toplayacak personelin en az doktora seviyesinde
eğitime sahip olması ve gözlem/görüşmelere başlamadan önce veri toplamada tutarlık
olması için eğitim verilmesi gerekmektedir.
Anketler: Anketler tüm illerde ve okullarda tablet bilgisayar kullanan öğretmen,
öğrenci, idareci ve velilere gönderilecektir. Dolayısıyla anket ile veri toplamada tüm
evren hedefte olacaktır.
Görüşmeler: Tüm veri toplama süreci içinde görüşmeler öğretmen, öğrenci, idareci ve
veliler ile yapılacaktır. Her gruptan örneklem seçimi aşağıdaki ölçütler temel alınarak
yapılacaktır.
1. Öğretmen: Tablet bilgisayar dağıtılan tüm okullarda Matematik, Fen bilimleri,
Sosyal bilgiler, Türkçe ve Yabancı dil derslerini veren öğretmenlerden oluşan 8
kişilik bir odak grup görüşmesi yapılacaktır. Bu görüşmenin ardından
öğretmenler ile bireysel olarak görüşülecektir.
2. Öğrenci: Tüm okullarda tablet bilgisayar dağıtılan sınıflarında öğrenciler ile
odak grup görüşmesi yapılacak ve her sınıftan tablet bilgisayar ve teknolojiyi iyi
kullandığı referans verilen iki öğrenci seçilerek bireysel görüşmeler yapılacaktır.
3. İdareci: Tablet bilgisayar dağıtılan tüm okullardaki müdür ve ilgili müdür
yardımcıları ile bireysel görüşmeler yapılacaktır.
4. Veli: Tüm okullarda tablet bilgisayar dağıtılan sınıflarda okuyan öğrencilerin
velilerinden oluşan 8 kişilik odak grup görüşmesi ile veliler ile görüşülecektir.
Gözlem: Gözlemler için veri toplama sürecinde öğretmen ve öğrencilerden veri
toplanacaktır. Gözlemler için tablet bilgisayar dağıtılan tüm okullarda ilk olarak
Matematik, Fen bilimleri, Sosyal bilimler, Türkçe ve Yabancı dil derslerinde eğer zaman
kalırsa diğer derslerde de tüm sınıfın gözlemlenmesi olarak sınıf içinde öğretmenlerin
ve öğrencilerin etkileşimli tahta ve tablet bilgisayarları nasıl kullandıkları konusunda
gözlem yapacaklardır.
Örneklem seçiminde kullanılabilecek diğer yöntemde alandan veri toplama, bu konuda
tecrübeli akademisyenler tarafından yapılmasıdır. Bu durumda veri toplayacak insan
kaynakları kısıtlı olduğundan anket, görüşme ve gözlemlerde aşağıdaki yöntemler
izlenerek örneklem seçilecektir.
Anketler: Anketler tüm illerde ve okullarda tablet bilgisayar kullanan öğretmen,
öğrenci, idareci ve velilere gönderilecektir. Dolayısıyla anket ile veri toplamada tüm
evren hedefte olacaktır.
Görüşmeler: Tüm veri toplama süreci içinde görüşmeler öğretmen, öğrenci, idareci ve
veliler ile yapılacaktır. Her gruptan örneklem seçimi aşağıdaki ölçütler temel alınarak
yapılacaktır.
45




Öğretmen: Öğretmen görüşmeleri için her ilden bir okulda, sınıflarında tablet
bilgisayar dağıtılan ve teknolojiyi iyi kullanan ve kullanamayan 8 öğretmen ile odak
grup görüşmesi yapılarak görüşleri alınacaktır. Öğretmenler referans örneklem
yöntemi ile seçilecektir. Odak grup görüşmesi sonrasında daha ayrıntılı görüşmek
üzere odak grup içinden iki öğretmenle bireysel olarak görüşülecektir.
Öğrenci: Öğrenci görüşmelerinde her ilden bir okulda tablet dağıtılan sınıfların
tümünde odak grup görüşmesi yapılacak ve her sınıftan tablet bilgisayarları etkin
olarak kullanan 2 öğrenci ile bireysel görüşmeler yapılacaktır.
İdareci: Her ilde tablet bilgisayar dağıtılan bir okulda okul müdürü veya vekil
gösterdiği kişiler ile bireysel görüşmeler yapılacaktır.
Veli: Her ilde tablet bilgisayar dağıtılan bir okulda 5-9 veli ile odak grup görüşmesi
yapılacaktır. Veliler seçilirken okul aile birliğinden teknoloji ile ilgili veliler odak
grup görüşmesine çağırılacak.
Gözlem: Sınıf gözlemleri için her ilde tablet bilgisayar dağıtılan bir okulda temel
derslerde (Matematik, Fen bilimleri, Sosyal bilgiler, Türkçe, Yabancı dil) birer sınıf
seçilerek sınıf ortamında gözlemler yapılacaktır.
Değerlendirme sürecine ilişkin açıklamalar Tablo 4’de özetlenmiştir. Ancak bu tablodaki
plan değerlendirmenin her ilde ayrı bir değerlendirme ekibi tarafından yapılacağı
düşünülerek hazırlanmıştır. Önerilen araştırma takvimi ise Şekil 4’de sunulmuştur.
46
Tablo 4: Amaçlara göre değerlendirme süreci ve araçları
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
1.


Öğretmen Görüşleri
Form 1
Formlar en geç 15 Mart
2012 tarihinde doldurulmuş
olmalı
Formları, tüm öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin
doldurması istenir
Ana paydaşlar (öğrenci,
öğretmen, veli, idare) projenin
getirdiği yenilikleri kullanma
konusunda uygulama öncesinde
ne ölçüde hazırdırlar?






Erişim
Müfredata
uyum
Politikalar
Hazır olma
Bireysel
özellikler
Beklentiler
Katılım
21. Yüzyıl
yeterlikleri
Öğrenci Görüşleri Form
1
Form sonuçları 31 Mart
tarihinde paylaşılmalı
Bilgisayar alan çocukların ailelerine anket (form)
uygulanmalı
Veli Görüşleri Form 1
------Öğretmen Görüşme 1
Öğrenci Görüşme 1
Tedarikçilerle Telefon görüşmesi yapılmalı
Görüşmeler 31 Mart
tarihinde tamamlanmalı
Görüşme sonuçları 15 Nisan
tarihinde paylaşılmalı
Öğretmenlerle önce 5-9 kişilik odak grup (toplu) görüşme
yapılmalı
Veli Görüşme 1
Sonra görüşmede belirlenen ve daha net görüş bildirebilecek
en az 2 öğretmen ile bireysel görüşme yapılmalı
İdare Görüşme 1
Öğrencilerle sınıf bazlı (grup) görüşmeler yapılmalı
Yönetici Görüşme 1
Gerekirse fikir verebilecek öğrencilerle bireysel görüşme de
yapılabilir
Tedarikçiler Görüşme 1
Bilgisayar dağıtılan öğrencilerin velilerden en az 6 veli ile
mümkünse bireysel değilse grup görüşmesi yapılmalı
(velilerle görüşme için okul müdürlerinden yardım alınabilir
ve okulda görüşme yapılabilir)
47
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
2.
Kullanım
Sınıf Gözlem Formu
Nisan ve Mayıs 2012 içinde
gözlem yapılmalı
Gözlem için farklı profillerdeki okullar seçilmelidir. Her ilde
en az 2 okulda gözlem yapılmalıdır. Bu gözlemler her okulda
temel alan derslerinde (matematik, fen bilimleri, sosyal
bilimler, Türkçe ve Yabancı dil) yapılmalıdır.
Bu yenilikler, ana paydaşlar
tarafından nasıl ve ne ölçüde
kullanılmıştır?
------Öğretmen Görüşleri
Form 2
Öğrenci Görüşleri Form
2
Veli Görüşleri Form 2
Tüm gruplara uygulanacak
Formlar en geç 31 Mayıs
2012 tarihinde
doldurulmuş olmalıdır
Form sonuçları en geç 15
Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
------Öğretmen Görüşme 2
Öğrenci Görüşme 2
Veli Görüşme 2
İdare Görüşme 2
Yönetici Görüşme 2
Tedarikçiler Görüşme 2
Formları, tüm öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin
doldurması istenir
Bilgisayar alan çocukların ailelerine anket (form)
uygulanmalı
Tedarikçilerle Telefon görüşmesi yapılmalı
Görüşmeler en geç 15
Haziran 2012 tarihine kadar
tamamlanmalıdır
Görüşme sonuçları en geç
30 Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Öğretmenlerle önce 5-9 kişilik odak grup (toplu) görüşme
yapılmalı
Sonra görüşmede belirlenen ve daha net görüş bildirebilecek
en az 2 öğretmen ile bireysel görüşme yapılmalı
Öğrencilerle sınıf bazlı (grup) görüşmeler yapılmalı
Gerekirse fikir verebilecek öğrencilerle bireysel görüşme de
yapılabilir
Bilgisayar dağıtılan öğrencilerin velilerden en az 6 veli ile
mümkünse bireysel değilse grup görüşmesi yapılmalı
(velilerle görüşme için okul müdürlerinden yardım alınabilir
ve okulda görüşme yapılabilir)
48
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
3.




Sınıf Gözlem Formu
Nisan ve Mayıs 2012 içinde
gözlem yapılmalı
Gözlem için farklı profillerdeki okullar seçilmelidir. Her ilde
en az 2 okulda gözlem yapılmalıdır. Bu gözlemler her okulda
temel alan derslerinde (matematik, fen bilimleri, sosyal
bilimler, Türkçe ve Yabancı dil) yapılmalıdır.
Bu yenilikler, eğitim-öğretim
sürecine ne tür değişikliklere
neden olmuştur?

Katılım
Motivasyon
Süre
İşbirliği ve
paylaşım
Liderlik
------Öğretmen Görüşleri
Form 2
Öğrenci Görüşleri Form
2
Veli Görüşleri Form 2
Tüm gruplara uygulanacak
Formlar en geç 31 Mayıs
2012 tarihinde
doldurulmuş olmalıdır
Form sonuçları en geç 15
Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Formları, tüm öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin
doldurması istenir. Form sonuçları değerlendirilirken
katılıma ilişkin sonuçlar Form 1’deki sonuçlarla
karşılaştırılmalı
Bilgisayar alan çocukların ailelerine anket (form)
uygulanmalı
------Öğretmen Görüşme 2
Öğrenci Görüşme 2
Veli Görüşme 2
İdare Görüşme 2
Yönetici Görüşme 2
Tedarikçiler Görüşme 2
Görüşmeler en geç 15
Haziran 2012 tarihine kadar
tamamlanmalıdır
Görüşme sonuçları en geç
30 Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Tedarikçilerle Telefon görüşmesi yapılmalı
Öğretmenlerle önce 5-9 kişilik odak grup (toplu) görüşme
yapılmalı
Sonra görüşmede belirlenen ve daha net görüş bildirebilecek
en az 2 öğretmen ile bireysel görüşme yapılmalı
Öğrencilerle sınıf bazlı (grup) görüşmeler yapılmalı
Gerekirse fikir verebilecek öğrencilerle bireysel görüşme de
yapılabilir
Bilgisayar dağıtılan öğrencilerin velilerden en az 6 veli ile
mümkünse bireysel değilse grup görüşmesi yapılmalı
(velilerle görüşme için okul müdürlerinden yardım alınabilir
ve okulda görüşme yapılabilir)
49
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
4.

Sınıf Gözlem Formu
Nisan ve Mayıs 2012 içinde
gözlem yapılmalı
Gözlem için farklı profillerdeki okullar seçilmelidir. Her ilde
en az 2 okulda gözlem yapılmalıdır. Bu gözlemler her okulda
temel alan derslerinde (matematik, fen bilimleri, sosyal
bilimler, Türkçe ve Yabancı dil) yapılmalıdır.
Tüm gruplara uygulanacak
Formlar en geç 31 Mayıs
2012 tarihinde
doldurulmuş olmalıdır
Formları, tüm öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin
doldurması istenir
Uygulama sırasında ne tür
teknik ve pedagojik sorunlar
ortaya çıkmıştır?



Donanımyazılım
Altyapı
işlemesi
Teknik destek
Pedagojik
destek
------Öğretmen Görüşleri
Form 2
Öğrenci Görüşleri Form
2
Veli Görüşleri Form 2
-------
Form sonuçları en geç 15
Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Tedarikçilerle Telefon görüşmesi yapılmalı ve varsa
tamir/değişme sayıları, yerinde/uzaktan/serviste olma
durumları net biçimde alınmalıdır (gerekirse belge
istenebilir)
Öğretmen Görüşme 2
Öğrenci Görüşme 2
Veli Görüşme 2
İdare Görüşme 2
Yönetici Görüşme 2
Tedarikçiler Görüşme 2
Bilgisayar alan çocukların ailelerine anket (form)
uygulanmalı
Görüşmeler en geç 15
Haziran 2012 tarihine kadar
tamamlanmalıdır
Görüşme sonuçları en geç
30 Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Öğretmenlerle önce 5-9 kişilik odak grup (toplu) görüşme
yapılmalı
Sonra görüşmede belirlenen ve daha net görüş bildirebilecek
en az 2 öğretmen ile bireysel görüşme yapılmalı
Öğrencilerle sınıf bazlı (grup) görüşmeler yapılmalı
Gerekirse fikir verebilecek öğrencilerle bireysel görüşme de
yapılabilir
Bilgisayar dağıtılan öğrencilerin velilerden en az 6 veli ile
mümkünse bireysel değilse grup görüşmesi yapılmalı
(velilerle görüşme için okul müdürlerinden yardım alınabilir
ve okulda görüşme yapılabilir
50
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
5.



Belge Analizi
Belgeler 15 Haziran 2012
tarihine kadar analiz
edilerek sonuçları
paylaşılmalı
Okul müdürlerinden elektrik, su, ısınma faturalar vb. belgeler
istenebilir. Bu belgeler bir önceki yılın aynı aylarına ait
belgelerle karşılaştırılmalıdır
a) Uygulamanın eğitsel çıktılara ve
sosyal hayata etkileri neler
olmuştur?




Okula maliyet
Performans
Algılanan
öğrenme
Memnuniyet
Eğitime devam
etme ve BT
kariyeri
21. Yüzyıl
yeterlikleri
Okul kültürü
ve iklimi
------Sınıf Gözlem Formu
------Öğretmen Görüşleri
Form 2
Öğrenci Görüşleri Form
2
Veli Görüşleri Form 2
-------
Nisan ve Mayıs 2012 içinde
gözlem yapılmalı
Tüm gruplara uygulanacak
Formlar en geç 31 Mayıs
2012 tarihinde
doldurulmuş olmalıdır
Form sonuçları en geç 15
Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Öğretmen Görüşme 2
Öğrenci Görüşme 2
Veli Görüşme 2
İdare Görüşme 2
Yönetici Görüşme 2
Görüşmeler en geç 15
Haziran 2012 tarihine kadar
tamamlanmalıdır
Görüşme sonuçları en geç
30 Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
Gözlem için farklı profillerdeki okullar seçilmelidir. Her ilde
en az 2 okulda gözlem yapılmalıdır. Bu gözlemler her okulda
temel alan derslerinde (matematik, fen bilimleri, sosyal
bilimler, Türkçe ve Yabancı dil) yapılmalıdır.
Formları, tüm öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin
doldurması istenir. Form sonuçları değerlendirilirken
Eğitime devam etme ve BT kariyeri ile 21. Yüzyıl becerilerine
ilişkin sonuçlar Form 1’deki sonuçlarla karşılaştırılmalı
Bilgisayar alan çocukların ailelerine anket (form)
uygulanmalı
Tedarikçilerle Telefon görüşmesi yapılmalı ve varsa
tamir/değişme sayıları, yerinde/uzaktan/serviste olma
durumları net biçimde alınmalıdır (gerekirse belge
istenebilir)
Öğretmenlerle önce 5-9 kişilik odak grup (toplu) görüşme
yapılmalı
Sonra görüşmede belirlenen ve daha net görüş bildirebilecek
en az 2 öğretmen ile bireysel görüşme yapılmalı
Öğrencilerle sınıf bazlı (grup) görüşmeler yapılmalı
Tedarikçiler Görüşme 2
Gerekirse fikir verebilecek öğrencilerle bireysel görüşme de
yapılabilir
Bilgisayar dağıtılan öğrencilerin velilerden en az 6 veli ile
mümkünse bireysel değilse grup görüşmesi yapılmalı
(velilerle görüşme için okul müdürlerinden yardım alınabilir
ve okulda görüşme yapılabilir)
51
Araştırma Soruları
Değişkenler
Veri Toplama Araçları
Takvimi
Veri Toplama Sürecine İlişkin Açıklamalar
5.

Öğrenci Form 1
b) Proje kapsamındaki öğrenciler ile
proje kapsamında olmayan
öğrenciler arasında eğitsel açıdan
anlamlı farklar gözlemlenmiş midir?
Form 1’ler en geç 15 Mart
2012 tarihinde doldurulmuş
olmalı


Pilot kapsamındaki okullara benzer özelliklere sahip her ilde
en az bir okul kontrol okulu olarak seçilmelidir. Bu seçimde
okulun sosyo-ekonomik düzey ve öğrencilerin bir önceki
yılda SBS sonuçları bağlamında benzer özellikler
göstermelerine dikkat edilmelidir.




Hazır olma
(Teknoloji
becerisi)
Performans
Algılanan
öğrenme
Katılım
Eğitime devam
etme ve BT
kariyeri
21. Yüzyıl
Becerileri
Motivasyon
Öğrenci Form 2
Form 1’ler sonuçları 31
Mart tarihinde paylaşılmalı
Form 2’ler en geç 31 Mayıs
2012 tarihinde
doldurulmuş olmalıdır
Formları, tüm öğrencilerin doldurması istenir.
Bu okullardan elde edilen veriler ile pilot uygulama
kapsamındaki sonuçlar karşılaştırılarak raporlanmalıdır.
Form 2 sonuçları en geç 15
Haziran 2012 tarihinde
paylaşılmalıdır
52
Şekil 4: Değerlendirme takvimi
53
Kaynaklar
Alkin, M.C. (2004). Evaluation roots: Tracing theorists’ views and influences. Thousand
Oaks, CA: Sage.
Bickman, L. (1987). The functions of program theory. In L. Bickman (Ed.), Using
Program Theory in Evaluation, New Directions for Program Evaluation, 33, 5-18. San
Francisco, CA: Jossey-Bass.
Cameron, K. S. (1986). Effectiveness as paradox: Consensus and conflict in conceptions
of organizational effectiveness. Management Science 32(5), 539–53.
Cato, B., Chen, W., & Corbett-Perez, S. (1998). Logic model: A tool for planning and
evaluating health and recreation prevention projects. Journal of Physical Education,
Recreation & Dance, 69 (8).
Coffman, J. (1999). Learning from logic models: An example of a family/school
partnership program. Cambridge, MA: Harvard Family Research Project.
Hansen, H. F. (2005). Choosing evaluation models: a discussion on evaluation design.
Evaluation 11(4), 447–62.
Johnson, L. F. & Adams, S., (2011). Challenge based learning: The report from the
implementation project.Austin, TX: The New Media Consortium.
Johnson, L. F., Smith, R. S., Smythe, J. T., & Varon, R. K. (2009). Challenge-based learning:
An approach for our time. Austin, Texas: The New Media Consortium.
National Center for Education Statistics (NCES). (2010). Digest of education statistics. 19
Ocak, 2012 tarihinde http://nces.ed.gov/programs/digest/d07/tables/dt07_097.asp
adresinden erişilmiştir.
Patton, M.Q. (1997). Utilization-focused evaluation: The new century text. Thousand
Oaks, CA: Sage.
Patton, M.Q. (2008). Utilization-focused evaluation: The new century text(4th Ed.).
Thousand Oaks, CA: Sage.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks, CA:
Sage Publications.
Payne, D.A. (1994). Designing educational project and program evaluations: A practical
overview based on research and experience. Boston: Kluwer Academic.
Renger, R. & Titcomb, A. (2002). A three-step approach to teaching logic models.
American Journal of Evaluation. 23(4), 493-503.
Rossi, P. H., & Freeman, H. E. (1989). Evaluation: A systematic approach. Newbury Park,
CA: Sage.
Scriven, M. (1980). The Evaluation of College Teaching. Syracuse, NY: National
Dissemination Center.
54
Scriven, M. (1991) Evaluation Thesaurus. Newbury Park, CA: Sage.
Scriven, M. (2003). Evaluation theory and metatheory. In T. Kellaghan, D. L.
Stufflebeam & L. A. Wingate (eds). International Handbook of Educational Evaluation.
Dordrecht: Kluwer Academic.
Stufflebeam, D. L., & Shinkfield, A. J. (1985). Systematic evaluation. Boston: KluwerNijhoff.
United States General Accounting Office. (2002). School dropouts: Education could play
a stronger role in identifying and disseminating promising prevention strategies. GAO02-240.
Vedung, E. (1997). Public policy and program evaluation. New Brunswick, NJ:
Transaction.
55
Ekler
Ek 1: Öğrenci Form1
Ek 2: Öğrenci Form 2
Ek 3: Öğrenci Görüşme Protokolü 1
Ek 4: Öğrenci Görüşme Protokolü 2
Ek 5: Öğretmen Form1
Ek 6: Öğretmen Form 2
Ek 7: Öğretmen Görüşme Protokolü 1
Ek 8: Öğretmen Görüşme Protokolü 2
Ek 9: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Form1
Ek 10: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Form 2
Ek 11: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 1
Ek 12: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 2
Ek 13: Veli Form1
Ek 14: Veli Form 2
Ek 15: Veli Görüşme Protokolü 1
Ek 16: Veli Görüşme Protokolü 2
Ek 17: Sınıf Gözlem Formu
56
EK 1: Öğrenci Formu 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Sayın Öğrenci
Bu form FATİH Projesinin Pilot uygulamasına yönelik olarak sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıdaki
soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son derece
önemlidir. Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Adınız – Soyadınız
: ________________________
Sınıf Düzeyi
:[ ]5
[ ]9
Okulunuzun Adı
: ________________________
İl
: ________________________
1. Genel olarak kendinizi nasıl bir öğrenci olarak görüyorsunuz? Lütfen notlarınızı düşünerek cevaplayınız.
[
[
[
[
[
] Başarısız
] Kötü
] Orta
] İyi
] Çok iyi
2.
Geçen yıl/dönem aldığınız derslerinizin genelini göz önünde bulundurarak, dönem boyunca aşağıdaki faaliyetleri ne sıklıkla
yaptığını işaretleyiniz. Lütfen her etkinlik için cevabınızın karşısına gelen tek kutuyu işaretleyiniz.
Etkinlikler
Hiç
Çok az
Bazen
Sıklıkla
Çok Sık
a. Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katılmak
b. Sınıfta sunum yapmak
c. Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla taslağı
üzerinde çalışmak
d. Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren ödev veya
projeler üzerinde çalışmak
e. Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula gelmek
f. Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak
g. Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarımla birlikte çalışmak
h. Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek
i. Öğretmenimle haberleşmek için e-mail kullanmak
j. Notlarım veya ödevlerim hakkında öğretmenimle konuşmak
k. Geleceğimle ilgili olarak bir öğretmenimle veya bir rehberle konuşmak
l. Okumalardan veya sınıftan edindiğim fikirleri öğretmenimle sınıf
dışında tartışmak
m. Okul performansım hakkında öğretmenimden yazılı veya sözlü dönüt
almak
n. Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak için
beklediğinden daha fazla çalışmak
o. Ders dışı aktivitelerde öğretmenimle birlikte çalışmak
p. Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında değişik
derslerden fikirleri veya kavramları bir araya getirmek
r. Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiğim fikirleri başkalarıyla
(öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar, vb.) sınıf dışında tartışmak
s. Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti
[sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti, vb.) kullanmak
t. Ders işlerken etkileşimli (akıllı) tahta kullanmak
u. Ders işlerken tablet bilgisayar kullanmak
v. Ders işlerken netbook kullanmak
y. Ders işlerken notebook kullanmak
z. Ders işlerken masaüstü bilgisayar kullanmak
57
3.
Aşağıdaki becerilere ne ölçüde sahip olduğunuzu düşünüyorsunuz? Lütfen her yeterlik için en uygun bir kutuyu işaretleyiniz.
Etkinlikler
Hiç Çok Biraz Oldukça Çok
az
a. Problem çözme
b. Dili etkili kullanma
c. Yaratıcılık
d. Eleştirel düşünme
e. Hayat boyu öğrenme
f. Teknoloji okuryazarlığı
g. Bilgi okuryazarlığı
h. Sosyal sorumluluk
i. Takımla çalışma
4.
Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
Mekanlar
Bilgisayar
İnternet
Evde
Okulda
İnternet Kafede
Arkadaşımın evinde
Akrabamın evinde
Diğer (lütfen yazın) _____________________
5.
Eğer İnternete erişim için evinizden bağlanıyorsanız hangi İnternet servisini kullanıyorsunuz? Evinizden bağlanmıyorsanız bu
soruyu cevapsız bırakabilirsiniz.
[ ] Çevirmeli ağ (56K) bağlantısı
[ ] ADSL (1Mb veya 2Mb) internet bağlantısı
[ ] Kablo internet
[ ] Uydu internet
[ ] Telefon firmalarının sağladığı 3G
6.
Bilgisayar ve İnterneti kullanma konusunda kendinizi nasıl konumlandırırsınız? Lütfen her teknoloji için cevabınızı yansıtan
yalnız bir kutuyu işaretleyiniz.
Hiç bilmiyorum Başlangıç düzeyinde biliyorum Orta düzeyde biliyorum İyi kullanırım Uzman sayılırım
Bilgisayar
İnternet
7.
Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikleri kullanarak öğrenmeye ilişkin aşağıdaki ifadeler ne ölçüde katılıyorsunuz?
Lütfen her ifade için yalnız bir seçeneği işaretleyerek katılma düzeyinizi belirtiniz.
Kesinlikle
Emin
Kesinlikle
İfadeler
Katılmıyorum
Katılıyorum
Katılmıyorum
Değilim
Katılıyorum
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtada işlemek
öğrenmemi kolaylaştıracaktır
Derste tablet kullanmak öğrenmemi
kolaylaştıracaktır
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtada işlemek benden
beklenenleri daha kolay gerçekleştirmemi
sağlayacaktır
Derste tablet kullanmak benden beklenenleri
daha kolay gerçekleştirmemi sağlayacaktır
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtadan işlemekten
hoşlanacağımı düşünüyorum
Derste tabletleri kullanmaktan hoşlanacağımı
düşünüyorum
Etkileşimli (akıllı) tahta ile işlememiz gereken
konuları daha hızlı tamamlayabileceğimizi
düşünüyorum
Tabletleri kullanarak işlememiz gereken
konuları daha hızlı tamamlayabileceğimizi
düşünüyorum
58
8.
FATİH Projesi kapsamında size verilen tabletleri nasıl kullanacağınız? Ne tür haklara sahip olduğunuz? Kaybolması, çalınması
gibi durumlarda neler yapacağız? Etkileşimli tahtayı nasıl kullanacağınız? Zarar verdiğinizde neler olacağı? Gibi sorulara
yönelik size açıklayıcı bilgiler yazılı ve sözlü aktarıldı mı? Bu açıklamalar yeterli miydi? Lütfen aşağıdaki seçeneklerden en
uygun olan yalnız birini işaretleyiniz.
[ ] Verilmedi
[ ] Sadece sözlü verildi ancak yeterli değildi
[ ] Sadece sözlü verildi ve yeterliydi
[ ] Sadece yazılı olarak verildi ancak yeterli değildi
[ ] Sadece yazılı olarak verildi ve yeterliydi
[ ] Hem sözel hem yazılıydı ancak yeterli değildi
[ ] Hem sözel hem yazılıydı ve yeterliydi
9.
Tamamlamak istediğiniz en yüksek eğitim düzeyi nedir? Hangi alanda eğitim almak istersiniz? Lütfen eğitim düzeyinizi
belirledikten sonra eğitim almak istediğiniz alanı (mesleği) yazınız.
[ ] Lise diploması
[ ] Yüksek okul diploması
[ ] Lisans diploması
[ ] Yüksek lisans
[ ] Doktora
Eğitim alınmak istenen alan (meslek): _______________________________________________
59
EK 2: Öğrenci Formu 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Sayın Öğrenci
Geçtiğimiz dönemde sizlere ve öğretmeninize sağlanan teknolojileri kullanarak eğitiminizi tamamladınız/tamamlamak üzeresiniz.
Bu form FATİH Projesi kapsamında yaşadığınız bu deneyime ilişkin sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır.
Aşağıdaki soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son
derece önemlidir. Lütfen tüm soruları bu dönem boyunca edindiğiniz deneyimler doğrultusunda cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Adınız – Soyadınız
: ________________________
Sınıf Düzeyi
:[ ]5
Okulunuzun Adı
: ________________________
İl
: ________________________
1.
Genel olarak kendinizi nasıl bir öğrenci olarak görüyorsunuz? Lütfen notlarınızı düşünerek cevaplayınız.
[
[
[
[
[
2.
] Başarısız
] Kötü
] Orta
] İyi
] Çok iyi
Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
Mekanlar
Evde
Okulda
İnternet Kafede
Arkadaşımın evinde
Akrabamın evinde
Diğer (lütfen yazın) _____________________
3.
4.
5.
[ ]9
Bilgisayar
İnternet
Eğer İnternete erişim için evinizden bağlanıyorsanız hangi İnternet servisini kullanıyorsunuz? Evinizden bağlanmıyorsanız bu
soruyu cevapsız bırakabilirsiniz.
[ ] Çevirmeli ağ (56K) bağlantısı
[ ] ADSL (1Mb veya 2Mb) internet bağlantısı
[ ] Kablo internet
[ ] Uydu internet
[ ] Telefon firmalarının sağladığı 3G
Bilgisayar ve İnterneti kullanma konusunda kendinizi nasıl konumlandırırsınız? Lütfen her teknoloji için cevabınızı yansıtan
yalnız bir kutuyu işaretleyiniz.
Hiç bilmiyorum Başlangıç düzeyinde biliyorum Orta düzeyde biliyorum İyi kullanırım Uzman sayılırım
Bilgisayar
İnternet
FATİH Projesi bağlamında tabletlerinizi hangi tarihte aldınız? Lütfen gün ve ay belirterek yazınız.
___________________________________________________________________________________
6.
FATİH Projesi bağlamında sınıflarınıza etkileşimli tahtalar hangi tarihte takıldı? Lütfen gün ve ay belirterek yazınız.
60
7.
Aşağıdaki becerilere ne ölçüde sahip olduğunuzu düşünüyorsunuz? Lütfen her yeterlik için en uygun bir kutuyu işaretleyiniz.
Beceriler
Hiç Çok az Biraz Oldukça Çok
a. Problem çözme
b. Dili etkili kullanma
c. Yaratıcılık
d. Eleştirel düşünme
e. Hayat boyu öğrenme
f. Teknoloji okuryazarlığı
g. Bilgi okuryazarlığı
h. Sosyal sorumluluk
i. Takımla çalışma
8.
Fatih Projesi kapsamında size verilen tablet bilgisayarları OKULDA aşağıda sıralanan amaçlar için ne sıklıkla kullandınız?
Kullanım amacı
Hiç
Çok Az
Bazen
Sık
Çok Sık
Araştırmak
Ödev yapmak
z-kitapları incelemek
Sunum yapmak
Sınıf arkadaşlarımla iletişim kurmak
Öğretmenle iletişim kurmak
Vidyo izlemek
Test olmak
Oyun oynamak
Müzik dinlemek
Alış veriş yapmak
Banka işlemleri yapmak
Roman ya da benzeri amaçla yazılmış e-kitap okumak
E-gazete okumak
Diğer kişilerle iletişim kurmak (facebook, twiter, skype, eposta,
sohbet)
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
9.
Fatih Projesi kapsamında sınıfınıza verilen etkileşimli tahtayı aşağıda sıralanan amaçlar için ne sıklıkla kullandınız?
Kullanım amacı
Hiç
Çok Az
Bazen
Sık
Çok Sık
Araştırmak
Öğretmen sunumlarını izlemek
z-kitaplardan ders işlemek
Sunum yapmak
Animasyon izlemek
Vidyo izlemek
Test olmak
Oyun oynamak
Müzik dinlemek
Alıştırma soruları çözmek
Yazı yazmak
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
Diğer (lütfen yazınız) __________________________
61
10. Bu dönem boyunca aşağıdaki faaliyetleri ne sıklıkla yaptığını işaretleyiniz. Lütfen her etkinlik için cevabınızın karşısına gelen
tek kutuyu işaretleyiniz.
Etkinlikler
Hiç
Çok az
Bazen
Sıklıkla
Çok Sık
a. Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katılmak
b. Sınıfta sunum yapmak
c. Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla taslağı
üzerinde çalışmak
d. Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren ödev veya
projeler üzerinde çalışmak
e. Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula gelmek
f. Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak
g. Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarımla birlikte çalışmak
h. Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek
i. Öğretmenimle haberleşmek için e-mail kullanmak
j. Notlarım veya ödevlerim hakkında öğretmenimle konuşmak
k. Geleceğimle ilgili olarak bir öğretmenimle veya bir rehberle konuşmak
l. Okumalardan veya sınıftan edindiğim fikirleri öğretmenimle sınıf
dışında tartışmak
m. Okul performansım hakkında öğretmenimden yazılı veya sözlü dönüt
almak
n. Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak için
beklediğinden daha fazla çalışmak
o. Ders dışı aktivitelerde öğretmenimle birlikte çalışmak
p. Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında değişik
derslerden fikirleri veya kavramları bir araya getirmek
r. Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiğim fikirleri başkalarıyla
(öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar, vb.) sınıf dışında tartışmak
s. Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti
[sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti, vb.) kullanmak
t. Ders işlerken etkileşimli (akıllı) tahta kullanmak
u. Ders işlerken tablet bilgisayar kullanmak
v. Ders işlerken netbook kullanmak
y. Ders işlerken notebook kullanmak
z. Ders işlerken masaüstü bilgisayar kullanmak
10. FATİH Projesi kapsamında size verilen tabletleri nasıl kullanacağınız? Ne tür haklara sahip olduğunuz? Kaybolması, çalınması
gibi durumlarda neler yapacağız? Etkileşimli tahtayı nasıl kullanacağınız? Zarar verdiğinizde neler olacağı? Gibi sorulara
yönelik size açıklayıcı bilgiler yazılı ve sözlü aktarıldı mı? Bu açıklamalar yeterli miydi? Lütfen aşağıdaki seçeneklerden en
uygun olan yalnız birini işaretleyiniz.
[ ] Verilmedi
[ ] Sadece sözlü verildi ancak yeterli değildi
[ ] Sadece sözlü verildi ve yeterliydi
[ ] Sadece yazılı olarak verildi ancak yeterli değildi
[ ] Sadece yazılı olarak verildi ve yeterliydi
[ ] Hem sözel hem yazılıydı ancak yeterli değildi
[ ] Hem sözel hem yazılıydı ve yeterliydi
62
11. Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikleri kullanarak öğrenmeye ilişkin aşağıdaki ifadeler ne ölçüde katılıyorsunuz?
Lütfen her ifade için yalnız bir seçeneği işaretleyerek katılma düzeyinizi belirtiniz.
Kesinlikle
Emin
Kesinlikle
İfadeler
Katılmıyorum
Katılıyorum
Katılmıyorum
Değilim
Katılıyorum
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtada işlemek
öğrenmemi kolaylaştırdı
Derste tablet kullanmak öğrenmemi
kolaylaştırdı
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtada işlemek
benden beklenenleri daha kolay
gerçekleştirmemi sağladı
Derste tablet kullanmak benden beklenenleri
daha kolay gerçekleştirmemi sağladı
Dersi etkileşimli (akıllı) tahtadan işlemekten
memnun kaldım
Derste tabletleri kullanmaktan memnun
kaldım
Arkadaşlarıma derslerini etkileşimli tahta
kullanarak işlemelerini tavsiye ederim
Arkadaşlarıma derslerini tablet bilgisayar
kullanarak işlemelerini tavsiye ederim
Etkileşimli (akıllı) tahta ile işlememiz gereken
konuları daha hızlı tamamlayabildik
Tabletleri kullanarak işlememiz gereken
konuları daha hızlı tamamlayabildik
En çok derslerde izlediğimiz vidyolar ilgimi
çekti
En çok derslerde izlediğimiz vidyolardan
öğrendim
En çok derslerde izlediğimiz animasyonlar
ilgimi çekti
En çok derslerde izlediğimiz animasyonlardan
öğrendim
En çok derslerde yaptığımız testler ilgimi çekti
En çok derslerde testlerden öğrendim
En çok derslerde izlediğimiz etkileşimli
oyunlar ilgimi çekti
En çok derslerde izlediğimiz etkileşimli
oyunlardan öğrendim
En çok derslerde öğretmenizim sunumları
ilgimi çekti
En çok derslerde öğretmenizim
sunumlarından öğrendim
En çok derslerde z-kitaplar ilgimi çekti
En çok derslerde z-kitaplardan öğrendim
11. Sizce derslerinizde teknolojiyi kullanmak aşağıda sıralanan sorunlara yol açtı mı? Lütfen her soru için bir seçeneği
işaretleyiniz.
Hiç
Çok az
Biraz
Sıklıkla
Çok sık
a. Baş ağrısı
b. Görme bozukluğu
c. İlginin azaltması
d. Dikkati derse verememe
e. Hızlı işlenmesi nedeniyle konuları anlayamama
f. Teknolojiye karşı olumsuz tavır
g.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
63
12. Size ve sınıfınıza verilen teknolojileri kullanırken karşılaşabileceğiniz teknik sorunlar aşağıda sıralanmıştır. Bu sorunlarla hangi
sıklıkla karşılaştınız?
Sorunlar
Hiç
Çok az
Bazen
Sık
Çok Sık
Tablet Bilgisayarlar
a. Dokunmatik özelliği çalışmıyor/geç tepki veriyor
b. İnternette bağlanmıyor
c. Şarj süresi çok kısa
d. Veri kaybı olabiliyor (dosyaların aktarımı ve saklanması)
e. İşletim sistemi kitleniyor
f.
Sık ısınıyor
g. Okul dışında çalışmıyor
h. Aktivasyonu zaman alıyor
i.
Vidyolar oynatılamıyor/geç açılıyor
j.
Ses dosyaları geç açılıyor
k. Animasyonlar oynatılamıyor/geç açılıyor
l.
Z-kitaplar geç açılıyor
m. Z-kitaplarda sayfa geçişi çok yavaş
n. İnternet tarayıcı kilitleniyor
o. Sabit diskleri çabuk doluyor
p.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
r.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
Etkileşimli Tahta
a. Dokunmatik özelliği çalışmıyor
b. Yazılım kitleniyor
c. İşletim sistemi çalışmıyor
d. Sınıf yönetim sistemi çalışmıyor
e. İnternette bağlanmıyor
f.
Vidyolar oynatılamıyor/geç açılıyor
g. Ses dosyaları geç açılıyor
h. Animasyonlar oynatılamıyor/geç açılıyor
i.
Z-kitaplar geç açılıyor
j.
Z-kitaplarda sayfa geçişi çok yavaş
k. İnternet tarayıcı kilitleniyor
l.
Sabit diskleri çabuk doluyor
m. Sınıf yönetim sistemi çalışmıyor
n.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
o.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
İnternet Bağlantısı
a. Kablolu İnternet bağlantı kesilmesi
b. Kablosuz İnternet bağlantı kesilmesi
Çok fonksiyonlu yazıcı
a. Bağlantı sorunları
b. Kartuş sık bitmesi
c. Sık bozulma
d. Kağıt sıkıştırma
e.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
Doküman Kamera
a. 1. Tahtaya bağlanamama
b. 2. Tabletlere görüntü aktaramama (bağlanamama)
c. Diğer (lütfen yazın) ________________________
64
13. Yukarıda listenen sorunlara ya da benzerlerine karşılaştığınızda aşağıdaki kaynaklardan yardım alıp almadığınızı ve aldıysanız
ne ölçüde yeterli buldunuzu belirtiniz miydi?
Destek
Hiç
Çok az
Bazen
Sıklıkla Çok Sık
Almadım
a. Okul BT/formatör öğretmeninden
b. İl/ilçe BT formatörlerinden
c. Bilgisayar öğretmeninden
d. Üretici firmadan
e. Öğrenci arkadaşımdan
f. Bir yakınımdan
g.
Diğer (lütfen yazın) ________________________
12. Tamamlamak istediğiniz en yüksek eğitim düzeyi nedir? Hangi alanda eğitim almak istersiniz? Lütfen eğitim düzeyinizi
belirledikten sonra eğitim almak istediğiniz alanı (mesleği) yazınız.
[ ] Lise diploması
[ ] Yüksek okul diploması
[ ] Lisans diploması
[ ] Yüksek lisans
[ ] Doktora
Eğitim alınmak istenen alan (meslek): _______________________________________________
13. Sizce bu projenin başarılı biçimde yürütülmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir? Lütfen yazınız.
65
EK 3: Öğrenci Görüşme Protokolü 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Velilerinden, müdür ve öğretmeninden izin almadan öğrencilerle görüşme yapmayınız
 Öğrencinin iznini de alınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Sorular
Öğrencinin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
Erişim
1.
2.
3.
4.
:
:
:
:
Bilgisayar ve internete nerede en çok nereden ve nasıl erişiyorsunuz? Ev, okul, tablet, diğer vb.
İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
Cep telefonunuz var mı? Kaç tane cep telefonu hattını aktif olarak kullanıyorsunuz? Erişim kalitesi nasıl?
Geçmiş Deneyim
1. Daha önce bu tür tablet kullandınız mı?
2. Daha önce etkileşimli tahta kullandınız mı?
Memnuniyet
1. Tabletlerin kullanımı kolay mı?
2. Dağıtılacak olan/dağıtılan tabletleri beğendiniz mi?
3. Sınıfınızda etkileşimli tahta olmasından memnun musunuz?
Algılanan Öğrenme-Tutum
1. Etkileşimli tahta kullanarak ders işlemek için heyecan duyuyor musunuz?
2. Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının ders başarınızı arttıracağını düşünüyor musunuz?
3. Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının öğrenmenizi kolaylaştıracağını düşünüyor musunuz? Nasıl?
4. Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının derslere karşı olan ilginizde bir artma ya da azalma oluşturacağını düşünüyor
musunuz? Nasıl?
İçerik

Bu tablet ve etkileşimli tahtalarla nasıl ders işlemek istersiniz? Derste neler olması hoşunuza gider?
Etki

Diğer

Sizce bu teknolojiler nasıl bir değişime neden olacaktır? Hayatınızı nasıl değiştireceğini düşünüyorsunuz?
Sizce bu projenin başarılı olabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir?
66
EK 4: Öğrenci Görüşme Protokolü 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Velilerinden, müdür ve öğretmeninden izin almadan öğrencilerle görüşme yapmayınız
 Öğrencinin iznini de alınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Sorular
Öğrencinin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
Erişim


:
:
:
:
Tabletlerle İnternete nereden bağlanıyorsunuz? Eskiye göre daha çok ya da az mı bağlanıyorsunuz?
Tabletleri aldıktan sonra bilgisayar ve İnternet kullanımında bir değişim oldu mu?
Memnuniyet
 Tabletlerin kullanımı kolay mı? Tabletleri beğendiniz mi?
 Sınıfınızda etkileşimli tahta olmasından memnun kaldınız mı? Neden?
Kurulum
 Tabletlerin dağıtımında ya da etkileşimli tahtaların kurulmasında sorun yaşandı mı?
Algılanan Öğrenme-Tutum
 Etkileşimli tahta kullanarak ders işlemek için ilginizi arttırdı mı?
 Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının derslerdeki başarınızı arttırdı mı? Nasıl?
 Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının öğrenmenizi kolaylaştırdı mı? Nasıl?
 Etkileşimli tahta ve tablet kullanımının derslere karşı olan ilginizde bir artma ya da azalma oluşturdu mu? Nasıl?
 Etkileşimli tahta ve tabletlerle nasıl ders işlediniz? Neler yaptınız?
 Derste neler hoşunuza gitti? Neleri sevmediniz?
Kullanım
 Derslerinizde hangi sıklıkla tablet, etkileşimli tahta ve doküman kamera kullandınız?
 Neler yaptınız? Hangi amaçla kullandınız?
 Öğretmenleriniz kullanmanızı teşvike etti mi?
Sorunlar
 Tablet kullanırken ne tür sorunlarla karşılaştınız? Nasıl çözdünüz? Kim(ler)den yardım aldınız?
 Etkileşimli tahta kullanırken ne tür sorunlarla karşılaştınız? Nasıl çözüldü? Kim(ler) yardımcı oldu?
Etki



Diğer

Sizce bu teknolojileri kullanılması diğer arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizde? Ailenizle olan ilişkilerinizde?
Öğretmenlerinizle olan ilişkilerinizde bir değişime neden oldu mu? Nasıl?
Okulunuzda bir değişim oldu mu? Nasıl?
Ailemiz bu teknolojileri kullanmanızı nasıl karşıladı? Dilediğiniz zaman evde kullanmanıza izin verdiler mi? Aile fertleriniz
tabletleri kullandı mı? Hangi amaçla kullandılar?
Sizce bu projenin başarılı olabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir?
67
EK 5: Öğretmen Formu 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu form FATİH Projesinin Pilot uygulamasına yönelik olarak sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıdaki
soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son derece
önemlidir. Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Erişim
a.
Evde
b.
Okulda
c.
Taşınabilir cihazda
İnternet
Bilgisayar
1. Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
a.
Masaüstü bilgisayar
b.
Dizüstü bilgisayar
c.
Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
d.
Tablet bilgisayar
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
2. İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
3. İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
Çevirmeli ağ (56Kb/s) bağlantısı
ADSL (1Mb/s, 2Mb/s,
vb.) İnternet bağlantısı
Kablo İnternet
3G
Diğer (lütfen yazın)
4. Cep telefonunuz var mı?
Yok
Var
tane hattı aktif olarak kullanıyorum
(hat sayısını yazınız)
En çok kullandığınız hattın genel erişim kalitesi nedir?
Çok kötü
Kötü
Ne iyi, ne kötü
İyi
Çok iyi
68
Öğretim Programıyla Uyum
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Kısmen Katılmıyorum
Kesinlikle Katılmıyorum
5. Fatih projesiyle getirilen yenilikler...
a. Öğretim programının gerçekleştirilmesini destekler.
b.
Öğretmenlerin görevlerini kolaylaştırır.
c.
z-Kitaplar ve içerikler öğretim programını destekler.
d.
Öğretmenler kolaylıkla projenin önerdiği teknolojiler ile uyumlu materyal/içerik bulabilirler.
e.
Projenin sunduğu teknolojilerin tamamı sınıflarda kullanıldığında öğretim programı zamanında
tamamlanabilir.
f.
Fatih Projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta
değişiklikler yapılması gerekir.
g.
Fatih Projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da
kapsamının yeniden yapılandırılması gerekir.
h.
Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen
ve öğrencilere sağlanmalıdır.
i.
Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını
(yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik merkezli) destekler.
j.
Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte
kullanılması) yaklaşımını destekler.
k.
Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerimin hazır olduğunu
düşünmüyorum.
6. Sizce Fatih Projesinin beklenen etkiyi oluşturabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir?
Lütfen yazınız.
Motivasyon
7. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
a.
b.
c.
Ne iyi,
ne kötü
Çok kötü
Kötü
İyi
Çok iyi
Hiç rahat
değil
Rahat
değil
Kararsız Rahat
Çok
rahat
Çok zor
Zor
Kararsız Kolay
Çok
kolay
Bu dönem sınıfınızdaki yeni teknolojik cihazları kullanma konusunda ne
kadar başarılı olmayı bekliyorsunuz?
Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken kendinizi ne kadar rahat
hissediyorsunuz?
Yeni teknolojik becerileri öğrenmek sizin için ne kadar kolay?
69
a.
Teknolojiyle çalışmaktan ne kadar hoşlanıyorsunuz?
b.
Bu dönem boyunca öğreneceğiniz teknoloji becerilerini ileride kullanma olasılığınız nedir?
c.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik cihazlarla çalışmayı iyi bilmek sizin için ne
kadar önemli?
d.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik yenilikleri kullanmak sizin için ne kadar
değerli?
e.
Genelde teknolojik cihazlarla çalışmayı eğlenceli bulurum.
f.
Teknolojiyi iyi kullanmak benim için önemli.
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
8. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
Kullanım
9. Fatih Projesi öncesinde derslerini işlerken kullandığınız teknolojileri işaretleyiniz.
Etkileşimli Tahta
Tablet
Yazıcı
İnternet
Hazır Olma
a.
Bilgisayardaki bir programı çalıştırabilirim.
b.
Herhangi bir programı bilgisayarıma kurabilirim.
c.
Bilgisayarımda kurulu olan bir programı kaldırabilirim.
d.
Bilgisayarımda kayıtlı herhangi bir dosya ya da belgeyi kopyalayabilirim.
e.
Bilgisayarımdaki herhangi bir dosya ya da belgeyi başka bir konuma yapıştırabilirim.
f.
Bilgisayarımda sildiğim bir belgeyi geri yükleyebilirim.
g.
Bilgisayarıma işletim sistemi kurabilirim.
h.
Herhangi bir konuyla ilgili bilgi ve görselleri internetten bulabilirim.
i.
Kendime bir e-posta hesabı oluşturabilirim.
j.
E-posta hesabımdan başka bir kişiye e-posta yollayabilirim.
k.
E-posta hesabıma gelen bir e-postaya cevap verebilirim.
l.
Gerçek zamanlı internet sohbet araçlarını (MSN, Facebook vb.) kullanabilirim.
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
10. Aşağıdaki temel bilgisayar işlemlerini yapma konusunda kendinizi ne kadar rahat hissediyorsunuz?
m. E-okul sistemini yardıma ihtiyacım olmadan kullanabilirim.
n.
Çevresel birimlerle (yazıcı, tarayıcı, kamera, ekran) ilgili sorunları çözebilirim.
o.
Bilgisayara elektrik gelmediğinde sorunun nereden kaynaklandığını anlayabilirim.
p.
Bilgisayar İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözebilirim.
q.
Bilgisayara bir donanım ekleyip çalıştırabilirim.
r.
Başkalarının bilgisayar ile ilgili sorunlarına yardımcı olabilirim.
70
a.
Etkileşimli tahta.
b.
Tablet.
c.
Doküman kamera.
d.
Çok fonksiyonlu yazıcı.
e.
Tablet kullanılan sınıfın yönetimi.
f.
Etkileşimli tahta kullanılan sınıfın yönetimi.
g.
Etkileşimli tahtada kullanmak üzere içerik geliştirme.
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
11. Fatih projesi kapsamında size sunulan aşağıdaki teknolojileri kullanma konusunda kendinizi ne ölçüde
yeterli hissediyorsunuz?
Bireysel Özellikler
a. Cinsiyetiniz?
Kadın
Erkek
b. Doğum yılınız?
1 9
c. Görev yaptığınız okul ve il?
Okulunuzun adı?
Görev yaptığınız il?
d. Mezun olduğunuz program?
Önlisans
Lisans tamamlama
Lisans
Yüksek lisans
Doktora
Öğretmen lisesi, vb.
e. Lisans mezunuysanız
Mezun olduğunuz üniversite?
Mezun olduğunuz bölüm?
f. Öğretmenlik yaptığınız branş?
g. Sınıflarınızdaki/sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
h. Çalışma tecrübeniz (lütfen yıl olarak yazınız)?
i. Fatih Projesi öncesinde etkileşimli tahta ile ilgili eğitim aldınız mı?
Evet, aldım
Hayır, hiç almadım
71
EK 6: Öğretmen Formu 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu form FATİH Projesinin Pilot uygulamasına yönelik olarak sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıdaki
soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son derece
önemlidir. Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Donanım ve Yazılım – Altyapı
Günde birkaç kez
Günde bir
Haftada birkaç kez
Haftada bir
Ayda bir
Hiç karşılaşmadım
1. Fatih Projesi kapsamında aşağıdaki teknolojiler size sağlanmıştır. Bu teknolojileri kullanırken hangi teknik
sorunlarla, ne sıklıkla karşılaştınız?
Etkileşimli Tahta
a.
Dokunmatik özelliği çalışmıyor.
b.
Yazılım kitleniyor.
c.
İşletim sistemi çalışmıyor.
d.
Sınıf yönetim sistemi çalışmıyor.
Tablet
a.
Dokunmatik özelliği çalışmıyor/geç tepki veriyor.
b.
Veri kaybı yaşanıyor (dosyaların aktarımı ve/veya saklanması sırasında).
c.
İşletim sistemi kitleniyor.
Kablolu İnternet
a.
Sınıftaki bağlantı kesiliyor.
b.
Okuldaki bağlantı kesiliyor.
Kablosuz İnternet
a.
Tabletler sınıftaki kablosuz İnternet ağına bağlanamıyor.
Çok Fonksiyonlu Yazıcılar
a.
Bağlantı sorunları yaşanıyor.
b.
Kartuş bitiyor.
c.
Kağıt sıkıştırıyor.
d.
Çalışma ile ilgili genel problem/bozulma yaşanıyor.
Doküman Kameralar
a.
Etkileşimli tahtaya bağlanamıyor.
b.
Tabletlere görüntü aktaramıyor/bağlanamıyor.
c.
Kağıt sıkıştırıyor.
72
d.
Çalışma ile ilgili genel problem/bozulma yaşanıyor.
Tabletlerde Yüklü Yazılım
a.
Videolar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
b.
Sesler dinlenemiyor/geç açılıyor.
c.
Flash animasyonlar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
d.
Z-kitaplar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
e.
Z-kitaplarda bir sayfadan/ekrandan diğerine geçiş geç oluyor.
f.
İnternet tarayıcı programı kilitleniyor.
c.
Bataryası bitmiş tabletleri şarj etmek uzun sürüyor.
d.
Tabletler çok ısınıyor.
e.
Tabletlerin teknik özellikleri etkili öğretim için yeterli değil.
f.
Okuldaki İnternet altyapısı yeterli değil.
g.
Okulda sık sık elektrik kesiliyor.
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Tabletlerin şarj süresi çok kısa.
Bazen
b.
Kısmen Katılmıyorum
Sınıflarda tabletleri şarj etmek için yeterli sayıda piriz yok.
Nadiren
a.
Kesinlikle Katılmıyorum
2. Aşağıdaki teknolojilerin kullanımıyla ilgili görüşlerinizi belirtiniz.
Hiç
Diğer (lütfen yazın)
Erişim
d.
Evde
e.
Okulda
f.
Taşınabilir cihazda
İnternet
Bilgisayar
3. Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
e.
Masaüstü bilgisayar
f.
Dizüstü bilgisayar
g.
Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
h.
Tablet bilgisayar
Çok sık
Sıklıkla
4. İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
73
5. İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
Çevirmeli ağ (56Kb/s) bağlantısı
ADSL (1Mb/s, 2Mb/s,
vb.) İnternet bağlantısı
Kablo İnternet
3G
Diğer (lütfen yazın)
6. Cep telefonunuz var mı?
Yok
tane hattı aktif olarak kullanıyorum
(hat sayısını yazınız)
Var
En çok kullandığınız hattın genel erişim kalitesi nedir?
Çok kötü
Kötü
Ne iyi, ne kötü
İyi
Çok iyi
Teknik Destek
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
Destek bulamadım
7. Aşağıdaki destek alanlarına hangi sıklıkla ihtiyaç duydunuz?
Genel/Donanım
a. Etkileşimli tahta ile ilgili sorunlar.
b.
Tabletlerle ilgili sorunlar.
c.
İnternet bağlantısı ile ilgili sorunlar.
d.
Çevresel cihazlar (Yazıcı, doküman kamera, vb.) ile ilgili sorunlar.
İşletim Sistemi
a.
Dosya taşıma, kopyalama, oluşturma, vb. ile ilgili sorunlar.
b.
Yazıcıya belge göndermekle ilgili sorunlar.
c.
Program kurup kaldırmakla ilgili sorunlar.
d.
Ekran çözünürlüğünü değiştirmekle ilgili sorunlar.
İnternet
a.
İnternete kablolu / kablosuz nasıl bağlanabileceğimi bilmekle ilgili sorunlar.
b.
Bir web adresini, adres çubuğuna yazarak ilgili siteyi ziyaret edebilmekle ilgili sorunlar.
c.
E-posta hesabı oluşturmak ile ilgili sorunlar.
d.
E-posta ile iletişim kurabilmek ile ilgili sorunlar.
e.
Arama motorunu etkin şekilde kullanmak ile ilgili sorunlar.
Problemlerle Başa Çıkma
a.
Yazıcı ile ilgili sorunları çözmek.
b.
Etkileşimli tahtaya ya da tablete elektrik gelmediğinde sorunun nereden kaynaklandığını
anlamak.
c.
Etkileşimli tahta ya da tablet İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözmek.
d.
Etkileşimli tahtaya taşınabilir bir cihaz bağlayabilmek.
e.
Başkalarının (öğrenci, öğretmen) etkileşimli tahta ya da tablet ile ilgili sorunlarına yardımcı
olmak.
74
Pedagojik Destek
a.
Size sağlanan teknolojileri kullanarak ders işleme konusunda (pedagojik) yardıma ihtiyaç
duymak.
b.
Dilediğiniz yardıma kolay erişebilmek.
c.
Öğrenciler derslerde etkileşimli tahtayı kullanmakta zorlanıyorlar.
Diğer (lütfen yazın)
8. Aşağıdaki teknik/pedagojik yardım aldığınız kanallardan ne derecede memnun kaldınız?
a.
Okul BT/formatör
öğretmeninden.
b.
İl/ilçe BT formatörlerinden.
c.
Bilgisayar öğretmeninden.
d.
Üretici firmadan.
e.
Öğretmen/öğrenci
arkadaşımdan.
f.
Bir yakınımdan.
g.
Öğrencilerimden.
h.
Diğer (lütfen yazın)
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
İNTERNET
BAĞLANTISI İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
ÇOK FONKSİYONLU
YAZICI İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
TABLET İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
Destek almadım
ETKİLEŞİMLİ TAHTA
İÇİN
Öğretim Programıyla Uyum
l.
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Kısmen Katılmıyorum
Kesinlikle Katılmıyorum
9. Fatih projesiyle getirilen yenilikler...
Öğretim programının gerçekleştirilmesini desteklemektedir.
m. Öğretmenlerin görevlerini kolaylaştırmaktadır.
n.
z-Kitaplar ve içerikler öğretim programını desteklemektedir.
o.
Öğretmenler kolaylıkla projenin önerdiği teknolojiler ile uyumlu materyal/içerik bulabilmektedirler.
p.
Projenin sunduğu teknolojilerin tamamı sınıflarda kullanıldığında öğretim programı zamanında
tamamlanabilir.
q.
Fatih Projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta
değişiklikler yapılması gerekir.
r.
Fatih Projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da
kapsamının yeniden yapılandırılması gerekir.
s.
Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen
ve öğrencilere sağlanmıştır.
75
t.
Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını
(yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik merkezli) desteklemektedir.
u.
Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte
kullanılması) yaklaşımını desteklemektedir.
v.
Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerimin hazır olduğunu
düşünmüyorum.
Politikalar
10. Programın nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı olarak size iletildi mi? Yeterli miydi?
(Lütfen sadece tek seçenek işaretleyiniz)
Verilmedi.
Verildi ama sadece sözeldi ve yeterli değildi.
Verildi ama sadece yazılıydı ve yeterli değildi.
Verildi; hem sözel hem yazılıydı ancak yeterli değildi.
Sözel olarak verildi ve yeterliydi.
Yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Sözel ve yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Katılım
a.
Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katılmak.
b.
Sınıfta sunum yapmak.
c.
Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla taslağı üzerinde çalışmak.
d.
Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren ödev veya projeler üzerinde çalışmak.
e.
Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula gelmek.
f.
Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak.
g.
Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarıyla birlikte çalışmak..
h.
Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında değişik derslerden fikirleri veya kavramları
bir araya getirmek.
i.
Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek.
j.
Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık
ileti, vb.) kullanmak.
k.
Öğretmeniyle haberleşmek için e-mail kullanmak.
l.
Notları veya ödevleri hakkında öğretmeniyle konuşmak.
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
11. Öğrencilerinizin genelini göz önünde bulundurarak, tipik bir öğrencinin bu dönem boyunca aşağıdaki
faaliyetleri ne sıklıkla yaptığını işaretleyiniz?
m. Gelecekleriyle ilgili olarak bir öğretmeniyle veya bir rehberle konuşmak.
n.
Okumalardan veya sınıftan edindikleri fikirleri öğretmeniyle sınıf dışında tartışmak.
o.
Okul performansları hakkında öğretmeninden yazılı veya sözlü dönüt almak.
p.
Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak için beklediğinden daha fazla çalışmak.
q.
Ders dışı aktivitelerde öğretmeniyle birlikte çalışmak.
r.
Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiği fikirleri başkalarıyla (öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar,
vb.) sınıf dışında tartışmak.
76
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Kısmen Katılmıyorum
12. Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikler kullanılmaya başlandıktan sonra
öğrencilerim...
Kesinlikle Katılmıyorum
Algılanan Öğrenme
a. Öğrenme düzeylerini artırdılar.
b.
Dersin hedeflerine ulaşmakta daha başarılı oldular.
c.
Kendilerini sözel ifade edebilme ve beden dilini etkili kullanabilme becerisini artırdılar.
d.
Bilişim teknolojileri araçlarını ve uygulamalarını daha etkili kullanmaya başladılar.
e.
Arasındaki işbirliği ve sosyalleşme arttı.
f.
Üst düzey düşünebilme (analitik, eleştirel, yaratıcı düşünme) becerileri sınırlandı.
g.
Arasında yazı yazma becerileri azaldı, el tembelliği arttı.
h.
Arasında sürekli ekrana bakmaları ve ışık dolayısıyla dikkat azaldı.
Memnuniyet
13. Fatih Projesinden memnuniyetinizle ilgili görüşlerinizi işaretleyiniz.
a.
Okulda teknoloji kullanarak ders işlemekten memnunum.
b.
Eğer dönem yeniden başlasa tüm derslerimi teknoloji ile işleyebilirim.
c.
Başka arkadaşlarımın da derslerinde teknoloji kullanmasını tavsiye ederim.
d.
Fatih Projesi iş yükümü artırdı.
e.
Teknoloji ile dersi işlediğimde öğrenme-öğretme süreci daha zevkli ve eğlenceli geçmektedir.
f.
Yaptığım sunumlar ve açıklamalar teknoloji ile yapıldığında daha etkili olmaktadır.
g.
Etkileşimli tahta kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
h.
Tablet kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
i.
İnternet kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
j.
Çok fonksiyonlu yazıcı kullanımı konusunda verilen eğitimler yeterlidir.
k.
Öğrenciler etkileşimli tahta ile dersin işlenmesini tercih etmektedir.
l.
Sağlanan teknolojiler, öğrencilerin bireysel farklılıklarına hitap etmektedir.
m. Sağlanan teknolojilerle ders işlerken öğrenci ile göz teması sağlayamıyorum.
n.
Etkileşimli tahtayı daha çok yazı tahtası olarak kullanıyorum.
14. Sizce bu projenin beklenen etkiyi oluşturabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir? Lütfen
yazınız.
77
Motivasyon
15. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
d.
e.
Ne iyi,
ne kötü
Çok kötü
Kötü
İyi
Çok iyi
Hiç rahat
değil
Rahat
değil
Kararsız Rahat
Çok
rahat
Çok zor
Zor
Kararsız Kolay
Çok
kolay
Bu dönem sınıfınızdaki yeni teknolojik cihazları kullanma konusunda ne
kadar başarılı olmayı bekliyorsunuz?
Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken kendinizi ne kadar rahat
hissediyorsunuz?
Yeni teknolojik becerileri öğrenmek sizin için ne kadar kolay?
f.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik cihazlarla çalışmayı iyi bilmek sizin için ne
kadar önemli?
j.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik yenilikleri kullanmak sizin için ne kadar
değerli?
k.
Genelde teknolojik cihazlarla çalışmayı eğlenceli bulurum.
l.
Teknolojiyi iyi kullanmak benim için önemli.
Çok
Oldukça
i.
Sıklıkla
Bu dönem boyunca öğreneceğiniz teknoloji becerilerini ileride kullanma olasılığınız nedir?
Biraz
h.
Bazen
Teknolojiyle çalışmaktan ne kadar hoşlanıyorsunuz?
Çok az
g.
Nadiren
Hiç
16. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
Kullanım
17. Fatih Projesi öncesinde derslerini işlerken kullandığınız teknolojileri işaretleyiniz.
Etkileşimli Tahta
Tablet
Yazıcı
İnternet
a.
Etkileşimli tahta.
b.
Tabletlerle ders işleme.
c.
Kendi tabletinizi öğretim için kullanma.
d.
Kendi tabletinizi okul dışında kullanma.
Çok sık
Hiç
18. Aşağıdaki teknolojileri ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
19. Etkileşimli tahtayı aşağıda verilen amaçlar için ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
a.
Hazırladığım materyalleri sunma.
b.
Yazı yazma.
c.
Video gösterme.
d.
İnternete bağlanma.
e.
Tahtadaki notları kaydetme.
f.
Öğrencilerin hazırladığı materyalleri sunmalarını sağlama.
78
g.
Ölçme ve değerlendirme yapma.
h.
Çizim yapma, geometrik şekiller yapma.
i.
Ses dosyalarını kullanma.
j.
Firmaların hazırladıkları elektronik yayınları ve eğitim programlarını kullanma.
k.
Öğrencilere dersten sonra notların çıktısını alıp dağıtma.
l.
Diğer (lütfen yazın)
z-kitapları incelemek.
d.
Meslektaşlarımla iletişim kurmak .
e.
Öğrencilerle iletişim kurmak.
f.
Velilerle iletişim kurmak.
g.
Diğer kişilerle iletişim kurmak (facebook, twiter, skype, eposta, sohbet).
h.
Testlere erişmek.
i.
Öğrencilerin performanslarını ölçmek-değerlendirmek.
j.
e-Okul uygulamalarını gerçekleştirmek.
k.
Oyun oynamak.
l.
Müzik dinlemek.
Çok sık
Sıklıkla
c.
Bazen
Ders hazırlanmak.
Kısmen Katılıyorum
b.
Kararsızım
Araştırma yapmak.
Nadiren
a.
Kısmen Katılmıyorum
Hiç
20. Tableti sınıf dışında aşağıda verilen amaçlar için ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
m. Video izlemek.
n.
Alış veriş yapmak.
o.
Banka işlemleri yapmak.
p.
Roman ya da benzeri amaçla yazılmış e-kitap okumak.
q.
E-gazete okumak.
r.
Diğer (lütfen yazın)
Süre
Kesinlikle Katılıyorum
Kesinlikle Katılmıyorum
21. Teknolojiyle öğrenme/öğretme için harcadığınız zamanla ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken eski yönteme kıyasla daha fazla zaman harcıyorum.
b. Eski yönteme göre dersi işleyiş hızım arttı.
79
c. Teknolojiyi öğrenmek için günlük ne kadar zaman harcıyorsunuz?
0-15dk
16-30dk
31-60dk
61-120dk
121dk veya daha
fazla
22. Öğretim sürecinde Fatih Projesi kapsamında getirilen teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz
yeterliğe ulaşmak için ne kadar süreye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsunuz? Lütfen yazınız.
Bireysel Özellikler
a. Görev yaptığınız okul ve il?
Okulunuzun adı?
Görev yaptığınız il?
21. Yüzyıl Becerileri
a.
Problem çözme.
b.
Dili etkili kullanma.
c.
Yaratıcılık.
d.
Eleştirel düşünme.
e.
Hayat boyu öğrenme.
f.
Teknoloji okuryazarlığı.
g.
Bilgi okuryazarlığı.
h.
Sosyal sorumluluk.
i.
Takımla çalışma.
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
23. Sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin aşağıdaki becerileri ne ölçüde
kazanmalarına yardımcı olacaktır?
80
EK 7: Öğretmen Görüşme Protokolü 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Müdür ve öğretmenden izin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Öğretmenin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 3: Erişim
Başlangıç Sorusu: Bilgisayarı, tableti, cep telefonunu ve İnterneti evde ve okulda nasıl kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1. Evde ve okulda hangisini daha ağırlıklı olarak kullanıyorsunuz?
2. İnternete bağlanmak için tercih ettiğiniz cihaz hangisi?
3. Evde İnternet bağlantınız varsa hızı nedir?
4. Cep telefonu kullanımınızdan bahseder misiniz? Hattınızı her yerde problemsiz kullanabiliyor musunuz?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 5: Öğretim Programıyla Uyum
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte getirilen yenilikler sizce öğretim programıyla uyumlu mu?
Takip Eden Sorular:
1. Fatih projesi bileşenlerinin müfredatla uyumlu olduğunu düşünüyor musunuz?
2. Fatih projesinde sunulanların öğretim sürecinizi nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?
3. Fatih projesi kapsamında sunulan içeriği müfredatı destekleme boyutunda yeterli buluyor musunuz? Proje programının
gerçekleştirilmesini desteklemekte midir?
4. Öğretmenlerin görevlerinde ne tür değişiklikler meydana geldi?
5. z-Kitaplar ve içeriklerin programla uyumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
6. Projenin önerdiği teknoloji ile uyumlu materyal/içerik bulabilir misiniz?
7. Projenin sunduğu teknolojilerin tamamını sınıfınızda kullandığınızda müfredatı zamanında tamamlayabileceğinizi
düşünüyor musunuz?
8. Fatih projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta değişiklikler yapılması gerekir
mi?
9. Fatih projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da kapsamının yeniden
yapılandırılması gerekir mi?
10. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen ve öğrencilere etkili bir
şekilde sağlanabilir mi?
11. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını (yapılandırmacı yaklaşım,
etkinlik merkezli) ne ölçüde destekler?
12. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte kullanılması) yaklaşımını
ne ölçüde destekler?
13. Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerinizin ne ölçüde hazır olduğunu düşünüyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 7: Liderlik
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesine geçiş okulunuzda nasıl yönetililiyor? Yönetiliş şekli yeterli ve etkili mi?
81
Konu Alanı 12: Motivasyon
Başlangıç Sorusu: Okulda veya okul dışında teknoloji ile çalışma konusunda ne kadar heveslisiniz? Kendinizde ve öğrencilerinizde
bu konuda bir değişim gözlemlediniz mi?
Takip Eden Sorular:
1. Teknolojiyi öğrenmeye ve işlerinizi teknoloji yardımıyla yapmaya ne kadar isteklisiniz?
2. Okul işlerinizi teknoloji yardımıyla mı teknoloji olmadan mı yapmaya gayret ediyorsunuz? Teknoloji yardımıyla yaptığınız
işlere ne kadar değer veriyorsunuz?
3. Teknoloji sizi zorlar mı? Zorlandığınızda ne yapıyorsunuz?
4. Teknoloji konusunda yeni şeyler öğrenmek sizi ne kadar ilgilendiriyor? Teknolojik gelişmeleri merak ediyor musunuz?
5. Teknoloji ile problem yaşadığınızda problemlerinizi kendiniz çözebiliyor musunuz?
6. Öğrencilerinizin motivasyonunda bir değişme gözlemlendiniz mi?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 16: Bireysel Özellikler
Başlangıç Sorusu: Kendinizle ilgili bazı bilgileri bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
1. Öğretmenlik alanınız?
2. En yüksek eğitim dereceniz?
3. Sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
4. Çalışma tecrübeniz (yıl olarak)?
5. Doğduğunuz yıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 18: Beklenti
Kapsanan Kategoriler
Teknoloji kullanılmadan önceki durum nasıldı?
- Teknoloji tercihleri.
- Öğretmenden teknoloji ile ilgili beklentiler.
- Teknoloji ile öğrenme algıları.
Teknoloji kullanılmadan sonraki durum nasıl?
- Teknoloji tercihleri.
- Öğretmenden teknoloji ile ilgili beklentiler.
- Teknoloji ile öğrenme algıları.
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyor olmaktan beklentiniz nedir?
Takip Eden Sorular:
1. Fatih projesi sizce ne tür bir değişime yol açacaktır?
2. Bir işlemi hem alışılmış yollarla hem de teknoloji yardımıyla yapma imkanınınız olsa hangisini tercih edersiniz? Neden?
3. Dersi teknoloji yardımıyla yapmak ister misiniz? Neden?
4. İşinizde başarıya ulaşmanızda teknolojinin yeri ve önemi nedir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 20: 21. Yüzyıl Becerileri
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin hangi becerileri ne
ölçüde kazanmalarına yardımcı olacaktır?
Takip Eden Sorular:
1. Lütfen şu beceriler açısından da değerlendiriniz:
a. Problem çözme.
b. Dili etkili kullanma.
c. Yaratıcılık.
d. Eleştirel düşünme.
e. Hayat boyu öğrenme.
f. Teknoloji okuryazarlığı.
g. Bilgi okuryazarlığı.
h. Sosyal sorumluluk.
i. Takımla çalışma.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
82
EK 8: Öğretmen Görüşme Protokolü 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Müdür ve öğretmenden izin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Öğretmenin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
Konu Alanı 1: Donanım ve Yazılım - Altyapı
Kapsanan Kategoriler
Teknoloji ile ilgili yaşanan sorunlar.
Teknoloji kullanımıyla ilgili görüşler.
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında size yeni bazı teknolojiler sağlanmıştır. Bu teknolojileri kullanırken hangi teknik
sorunlarla, ne sıklıkla karşılaştığınızı bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
1.
2.
Aşağıdaki cihazlarla ilgili sorun yaşadıysanız ne tür sorunlar yaşadığınızı ve sıklıklarını bizimle paylaşır mısınız?
a.
Etkileşimli tahtalar.
b.
Tabletler.
c.
Kablolu ve kablosuz İnternet.
d.
Çok fonksiyonlu yazıcı.
e.
Doküman kamera.
f.
Tabletlerde yüklü yazılımlar.
Tabletlerin şarj edilmesi ve okul altyapısı ile ilgili yaşadığınız sorunlar nelerdir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 3: Erişim
Başlangıç Sorusu: Bilgisayarı, tableti, cep telefonunu ve İnterneti evde ve okulda nasıl kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
5.
Evde ve okulda hangisini daha ağırlıklı olarak kullanıyorsunuz?
6.
İnternete bağlanmak için tercih ettiğiniz cihaz hangisi?
7.
Evde İnternet bağlantınız varsa hızı nedir?
8.
Cep telefonu kullanımınızdan bahseder misiniz? Hattınızı her yerde problemsiz kullanabiliyor musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
83
Konu Alanı 4: Destek
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle ilgili hangi alanlarda teknik desteğe ihtiyaç duyuyorsunuz ve aldığınız destekten memnun
musunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Teknolojiyi ilgilendiren yönüyle hangi alanlarda desteğe ihtiyaç duyuyorsunuz?
a.
Genel/donanım.
b.
İşletim sistemi.
c.
İnternet.
d.
Problemlerle başa çıkma.
e.
Pedagojik destek.
2.
En sık destek duyduğunuz alan hangisi?
3.
Kimlerden destek gördünüz? Hangi alanda hangisinden yardım aldınız?
4.
Gördüğünüz desteğin miktarından ve kalitesinden memnun musunuz?
a.
Genel itibariyle sorunlarınız çözüldü mü?
b.
Çözüm bulamadığınız problemler nelerdir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 5: Öğretim Programıyla Uyum
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte getirilen yenilikler sizce öğretim programıyla uyumlu mu?
Takip Eden Sorular:
14. Fatih projesi bileşenlerinin müfredatla uyumlu olduğunu düşünüyor musunuz?
15. Fatih projesinde sunulanların öğretim sürecinizi nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?
16. Fatih projesi kapsamında sunulan içeriği müfredatı destekleme boyutunda yeterli buluyor musunuz? Proje programının
gerçekleştirilmesini desteklemekte midir?
17. Öğretmenlerin görevlerinde ne tür değişiklikler meydana geldi?
18. z-Kitaplar ve içeriklerin programla uyumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
19. Projenin önerdiği teknoloji ile uyumlu materyal/içerik bulabiliyor musunuz?
20. Projenin sunduğu teknolojilerin tamamını sınıfınızda kullandığınızda müfredatı zamanında tamamlayabileceğinizi
düşünüyor musunuz?
21. Fatih projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta değişiklikler yapılması gerekir
mi?
22. Fatih projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da kapsamının yeniden
yapılandırılması gerekir mi?
23. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen ve öğrencilere ne
ölçüde sağlanmıştır?
24. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını (yapılandırmacı yaklaşım,
etkinlik merkezli) ne ölçüde desteklemektedir?
25. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte kullanılması) yaklaşımını
ne ölçüde desteklemektedir?
26. Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerinizin ne ölçüde hazır olduğunu düşünüyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
84
Konu Alanı 6: Politikalar
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte programın nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı veya sözlü olarak size
iletildi mi? İletildiyse yeterli miydi?
Takip Eden Sorular:
1.
Hangi alanlarda yönergelere ihtiyaç duydunuz?
2.
Projenin uygulaması sırasında yönetsel sorunlar yaşadınız mı? Verilen bilgi ve yönergelerin yetersiz olduğunu
düşünüyorsanız, bu eksikliğin sebep olduğu problemler var mı ve varsa neler?
3.
Bilgi ve yönergelerin size en etkili bir şekilde ulaştırılabilmesinin yolları nelerdir?
4.
Yeni yönergelere ihtiyaç var mıydı? Fatih projesinin daha etkili ve verimli olabilmesi için sizce yönetmeliklerde
değişiklikler yapılmalı mı? Önerileriniz nelerdir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 7: Liderlik
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi okulunuzda nasıl yönetildi? Yönetiliş şekli yeterli ve etkili miydi?
Takip Eden Sorular:
1.
Programın okulunuzda uygulanmasından sorumlu bir yetkili var mı?
2.
Okul yöneticileri programın etkili bir şekilde uygulanmasını desteklediler mi/yönlendirdiler mi?
3.
Okul yöneticileriniz Fatih projesi kapsamındaki teknolojileri kullanıyorlar mı?
4.
Öğrencilere yeterli desteği sağlayabildiğinizi düşünüyor musunuz? Bunun için nelere ihtiyaç duyuyorsunuz?
5.
Ailelerin projede öğrenme düzeyini artırmak için yeterli desteği verdiğini düşünüyor musunuz? Ailelere bu konuda
rehberlik sağladınız mı? Nasıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 8: Katılım
Kapsanan Kategoriler
Teknoloji kullanılmadan önceki durum nasıldı?
-
Aktif ve yardımlaşmalı öğrenme.
-
Öğrenci-öğrenci etkileşimi.
-
Öğrenci-öğretmen etkileşimi.
Teknolojiden sonraki durum nasıl?
-
Aktif ve yardımlaşmalı öğrenme.
-
Öğrenci-öğrenci etkileşimi.
-
Öğrenci-öğretmen etkileşimi.
Başlangıç Sorusu: Bu dönem okulunuzda yaygınlaştırılan teknolojik cihazlar (tablet PC, akıllı tahta, vb.), öğrencilerinizin okul ve
dersle ilgili faaliyetlere katılımını nasıl etkiliyor? Eski durum ile yenisini kıyaslar mısınız? Genel deneyimleriniz hakkında
konuşalım.
Takip Eden Sorular:
1.
Derste sorulan soru sayısında ve soruların niteliğinde bir değişiklik var mı?
2.
Eskiye nazaran tamamlanan ödev sayısında veya ödevlerin niteliğinde bir değişiklik var mı?
85
3.
Öğrencileriniz arkadaşlarıyla birlikte ders çalışıyor mu?
4.
Öğrencileriniz arkadaşlarına derslerinde yardımcı oluyor mu?
5.
Öğrencileriniz bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti,
vb.) kullanıyor mu?
6.
Öğrencileriniz size sınıf dışında bir şey danışır mı?
7.
Öğrencileriniz sizinle elektronik yolla (e-mail vb.) yazışır mı?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 9: Performans (Sınav Başarısı)
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesinin uygulanmasından sonra öğrencilerinizin başarısında ne tür bir değişim gözlemlediniz? Lütfen
başarılarını her açıdan değerlendiriniz.
Takip Eden Sorular:
1.
Öğrencilerin ders başarılarının arttığını düşünüyor musunuz? Geçmişle karşılaştırır mısınız?
2.
Öğrencilerin geliştirdiği ürünlerde farklılıklar görüyor musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 10: Algılanan Öğrenme
Başlangıç Sorusu: Fatih projesi kapsamındaki teknolojilerin öğrencilerinizin öğrenmesine ne kadar yardımcı olduğunu
düşünüyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Görüşlerinizi aşağıdaki alanlar açısından değerlendiriniz.
a.
Öğrenme düzeylerini.
b.
Dersin hedeflerine ulaşma.
c.
Kendilerini sözel ifade edebilme ve beden dilini etkili kullanabilme.
d.
Bilişim teknolojileri araçlarını ve uygulamalarını daha etkili kullanma.
e.
İşbirliği ve sosyalleşme.
f.
Üst düzey düşünebilme (analitik, eleştirel, yaratıcı düşünme) becerileri.
g.
Yazı yazma becerileri azaldı, el tembelliği.
h.
Sürekli ekrana bakma ve ışık dolayısıyla dikkat.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 11: Memnuniyet
Başlangıç Sorusu: Teknoloji ile ders işliyor olmaktan ne kadar memnunsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Başka arkadaşlarımın da derslerinde teknoloji kullanmasını tavsiye eder misiniz?
2.
Fatih Projesiyle birlikte iş yükünüzde nasıl bir değişme oldu? Varsa bu değişiklikten memnun musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
86
Konu Alanı 12: Motivasyon (Teknoloji ile Öğrenme)
Başlangıç Sorusu: Okulda veya okul dışında teknoloji ile çalışma konusunda ne kadar heveslisiniz? Kendinizde ve öğrencilerinizde
bu konuda bir değişim gözlemlediniz mi?
Takip Eden Sorular:
7.
Teknolojiyi öğrenmeye ve işlerinizi teknoloji yardımıyla yapmaya ne kadar isteklisiniz?
8.
Okul işlerinizi teknoloji yardımıyla mı teknoloji olmadan mı yapmaya gayret ediyorsunuz? Teknoloji yardımıyla yaptığınız
işlere ne kadar değer veriyorsunuz?
9.
Teknoloji sizi zorlar mı? Zorlandığınızda ne yapıyorsunuz?
10. Teknoloji konusunda yeni şeyler öğrenmek sizi ne kadar ilgilendiriyor? Teknolojik gelişmeleri merak ediyor musunuz?
11. Teknoloji ile problem yaşadığınızda problemlerinizi kendiniz çözebiliyor musunuz?
12. Öğrencilerinizin motivasyonunda bir değişme gözlemlendiniz mi?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 13: Kullanım
Kapsanan Kategoriler
...
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle getirilen yenilikleri hangi sıklıkla ve ne amaçla kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
2.
Aşağıdakilerin her biri açısından değerlendiriniz. Her yöntem için kullanım detaylarınızdan bahsediniz:
a.
Etkileşimli tahta.
b.
Tabletlerle ders işleme.
c.
Kendi tabletinizi öğretim için kullanma.
d.
Kendi tabletinizi okul dışında kullanma.
Tabletleri sınıf dışında ne amaçla kullanıyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 14: Süre
Kapsanan Kategoriler
Teknoloji kullanılmadan önceki durum nasıldı?
-
Müfredat konularının yetiştirilmesi.
-
Ödevlere hazırlanırken harcanan zaman.
-
Ders çalışırken harcanan zaman.
-
Teknolojiyi öğrenmek için harcanan zaman.
Teknoloji kullanılmadan sonraki durum nasıl?
-
Müfredat konularının yetiştirilmesi.
87
-
Ödevlere hazırlanırken harcanan zaman.
-
Ders çalışırken harcanan zaman.
-
Teknolojiyi öğrenmek için harcanan zaman.
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyorken ne kadar zaman harcıyorsunuz ve ne kadar zamana ihtiyaç duyuyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Derslerinizde müfredatta belirtilen tüm konuların üzerinden geçebiliyor musunuz?
2.
Evde derse hazırlanırken günlük ortalama ne kadar zaman harcıyorsunuz?
3.
Teknolojik yenilikleri öğrenmek için günlük ne kadar zaman ayırıyorsunuz?
4.
Öğretim sürecinde bu teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz yeterliğe ulaşmak için ne kadar süreye ihtiyacınız
olduğunu düşünüyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 16: Bireysel Özellikler
Başlangıç Sorusu: Kendinizle ilgili bazı bilgileri bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
6.
Öğretmenlik alanınız?
7.
En yüksek eğitim dereceniz?
8.
Sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
9.
Çalışma tecrübeniz (yıl olarak)?
10. Doğduğunuz yıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 17: İşbirliği / Paylaşım
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında tanıştırılan yeniliklerin ve teknolojinin kullanımı konusunda başkalarıyla işbirliği
yaptınız mı?
Takip Eden Sorular:
1.
Diğer öğretmenlerle derste teknoloji kullanımı konusunda işbirliği yaptınız mı? Yaptıysanız hangi yöntemleri izlediniz.
2.
Dönem başı zümre toplantısında teknolojiyi derste kullanma konusunda planlar yapıldı mı? Bu planlar ne derecede
yeterli?
3.
En sık hangi kaynakları kullandınız?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
88
Konu Alanı 18: Beklenti
Kapsanan Kategoriler
Teknoloji kullanılmadan önceki durum nasıldı?
-
Teknoloji tercihleri.
-
Öğretmenden teknoloji ile ilgili beklentiler.
-
Teknoloji ile öğrenme algıları.
Teknoloji kullanılmadan sonraki durum nasıl?
-
Teknoloji tercihleri.
-
Öğretmenden teknoloji ile ilgili beklentiler.
-
Teknoloji ile öğrenme algıları.
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyor olmaktan beklentiniz nedir?
Takip Eden Sorular:
5.
Fatih projesi sizce ne tür bir değişime yol açacaktır?
6.
Bir işlemi hem alışılmış yollarla hem de teknoloji yardımıyla yapma imkanınınız olsa hangisini tercih edersiniz? Neden?
7.
Dersi teknoloji yardımıyla yapmak ister misiniz? Neden?
8.
İşinizde başarıya ulaşmanızda teknolojinin yeri ve önemi nedir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 20: 21. Yüzyıl Becerileri
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin hangi becerileri ne
ölçüde kazanmalarına yardımcı olacaktır?
Takip Eden Sorular:
2.
Lütfen şu beceriler açısından da değerlendiriniz:
a.
Problem çözme.
b.
Dili etkili kullanma.
c.
Yaratıcılık.
d.
Eleştirel düşünme.
e.
Hayat boyu öğrenme.
f.
Teknoloji okuryazarlığı.
g.
Bilgi okuryazarlığı.
h.
Sosyal sorumluluk.
i.
Takımla çalışma.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
89
Konu Alanı 21: Okul Kültürü ve İklimi
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesinin okulunuzda ve sınıfınızda gerçekleştiriliyor olmasının en belirgin etkilerini ayrı ayrı
değerlendirir misiniz?
Takip Eden Sorular:
1.
Lütfen şu etkiler açısından da değerlendiriniz:
a.
Öğretmenler arasında
b.
Diğer okullar
c.
Yöneticiler arasında
d.
Öğrenciler arasında
e.
Velilerle
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
90
EK 9: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Formu 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu form FATİH Projesinin Pilot uygulamasına yönelik olarak sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıdaki
soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son derece
önemlidir. Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Erişim
Bilgisaya
r
İnternet
1. Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
g.
Evde
h.
Okulda
i.
Taşınabilir cihazda
i.
Masaüstü bilgisayar
j.
Dizüstü bilgisayar
k.
Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
l.
Tablet bilgisayar
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
2. İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
3. İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
Çevirmeli ağ (56Kb/s) bağlantısı
ADSL (1Mb/s, 2Mb/s,
vb.) İnternet bağlantısı
Kablo İnternet
3G
Diğer (lütfen yazın)
4. Cep telefonunuz var mı?
Yok
Var
tane hattı aktif olarak kullanıyorum
(hat sayısını yazınız)
En çok kullandığınız hattın genel erişim kalitesi nedir?
Çok kötü
Kötü
Ne iyi, ne kötü
İyi
Çok iyi
91
Öğretim Programıyla Uyum
Kısmen Katılıyorum
Kesinlikle
Katılıyorum
Kesinlikle
Katılmıyorum
Kısmen
Katılmıyorum
Kararsızım
5. Fatih projesiyle getirilen yenilikler...
w. Öğretim programının gerçekleştirilmesini destekler.
x.
Öğretmenlerin görevlerini kolaylaştırır.
y.
z-Kitaplar ve içerikler öğretim programını destekler.
z.
Öğretmenler kolaylıkla projenin önerdiği teknolojiler ile uyumlu materyal/içerik bulabilirler.
aa. Projenin sunduğu teknolojilerin tamamı sınıflarda kullanıldığında öğretim programı zamanında
tamamlanabilir.
bb. Fatih Projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta
değişiklikler yapılması gerekir.
cc. Fatih Projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da
kapsamının yeniden yapılandırılması gerekir.
dd. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar
öğretmen ve öğrencilere sağlanmalıdır.
ee. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını
(yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik merkezli) destekler.
ff. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte
kullanılması) yaklaşımını destekler.
gg. Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerimin hazır olduğunu
düşünmüyorum.
6. Sizce Fatih Projesinin beklenen etkiyi oluşturabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir? Lütfen yazınız.
Motivasyon
7. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
g.
h.
Çok kötü
Kötü
Ne iyi,
ne kötü
Hiç rahat
değil
Rahat
değil
Çok
Kararsız Rahat rahat
Çok zor
Zor
Çok
Kararsız Kolay kolay
İyi
Çok iyi
Bu dönem sınıfınızdaki yeni teknolojik cihazları kullanma konusunda ne
kadar başarılı olmayı bekliyorsunuz?
Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken kendinizi ne kadar rahat
hissediyorsunuz?
92
i.
Yeni teknolojik becerileri öğrenmek sizin için ne kadar kolay?
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
8. Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
m. Teknolojiyle çalışmaktan ne kadar hoşlanıyorsunuz?
n.
Bu dönem boyunca öğreneceğiniz teknoloji becerilerini ileride kullanma olasılığınız nedir?
o.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik cihazlarla çalışmayı iyi bilmek sizin için ne
kadar önemli?
p.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik yenilikleri kullanmak sizin için ne kadar
değerli?
q.
Genelde teknolojik cihazlarla çalışmayı eğlenceli bulurum.
r.
Teknolojiyi iyi kullanmak benim için önemli.
Kullanım
9. Fatih Projesi öncesinde derslerini işlerken kullandığınız teknolojileri işaretleyiniz.
Etkileşimli Tahta
Tablet
Yazıcı
İnternet
Hazır Olma
h.
Etkileşimli tahta.
i.
Tablet.
j.
Doküman kamera.
k.
Çok fonksiyonlu yazıcı.
l.
Tablet kullanılan sınıfın yönetimi.
Biraz
Oldukç
a
Çok
Çok az
Hiç
10. Fatih projesi kapsamında size sunulan aşağıdaki teknolojileri kullanma konusunda kendinizi ne ölçüde yeterli
hissediyorsunuz?
m. Etkileşimli tahta kullanılan sınıfın yönetimi.
n.
Etkileşimli tahtada kullanmak üzere içerik geliştirme.
Bireysel Özellikler
a. Cinsiyetiniz?
Kadın
Erkek
c. Görev yaptığınız okul ve il?
Okulunuzun adı?
b. Doğum yılınız?
1 9
Görev yaptığınız il?
d. Mezun olduğunuz program?
Önlisans
Lisans tamamlama
Lisans
Yüksek lisans
Doktora
Öğretmen lisesi, vb.
e. Lisans mezunuysanız
Mezun olduğunuz üniversite?
Mezun olduğunuz bölüm?
93
g. Sınıflarınızdaki/sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
h. Çalışma tecrübeniz (lütfen yıl olarak yazınız)?
i. Fatih Projesi öncesinde etkileşimli tahta ile ilgili eğitim aldınız mı?
Evet, aldım
Hayır, hiç almadım
94
EK 10: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Formu 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu form FATİH Projesinin Pilot uygulamasına yönelik olarak sizlerin görüş ve önerilerinizi almak amacıyla hazırlanmıştır. Aşağıdaki
soruları vereceğiniz samimi ve içten cevaplar, FATİH Projesinin geliştirilmesi ve başarılı biçimde uygulanması için son derece
önemlidir. Lütfen tüm soruları cevaplayınız.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Donanım ve Yazılım – Altyapı
Günde birkaç kez
Günde bir
Haftada birkaç kez
Haftada bir
Ayda bir
Hiç karşılaşmadım
Fatih Projesi kapsamında aşağıdaki teknolojiler size sağlanmıştır. Bu teknolojileri kullanırken hangi teknik
sorunlarla, ne sıklıkla karşılaştınız?
Etkileşimli Tahta
e.
Dokunmatik özelliği çalışmıyor.
f. Yazılım kitleniyor.
g.
İşletim sistemi çalışmıyor.
h.
Sınıf yönetim sistemi çalışmıyor.
Tablet
d.
Dokunmatik özelliği çalışmıyor/geç tepki veriyor.
e.
Veri kaybı yaşanıyor (dosyaların aktarımı ve/veya saklanması sırasında).
f. İşletim sistemi kitleniyor.
Kablolu İnternet
c.
Sınıftaki bağlantı kesiliyor.
d.
Okuldaki bağlantı kesiliyor.
Kablosuz İnternet
b.
Tabletler sınıftaki kablosuz İnternet ağına bağlanamıyor.
Çok Fonksiyonlu Yazıcılar
e.
Bağlantı sorunları yaşanıyor.
f. Kartuş bitiyor.
g.
Kağıt sıkıştırıyor.
h.
Çalışma ile ilgili genel problem/bozulma yaşanıyor.
Doküman Kameralar
e.
Etkileşimli tahtaya bağlanamıyor.
f.
Tabletlere görüntü aktaramıyor/bağlanamıyor.
g.
Kağıt sıkıştırıyor.
h.
Çalışma ile ilgili genel problem/bozulma yaşanıyor.
95
Tabletlerde Yüklü Yazılım
g.
Videolar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
h.
Sesler dinlenemiyor/geç açılıyor.
i.
Flash animasyonlar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
j.
Z-kitaplar görüntülenemiyor/geç açılıyor.
k.
Z-kitaplarda bir sayfadan/ekrandan diğerine geçiş geç oluyor.
l.
İnternet tarayıcı programı kilitleniyor.
j.
Bataryası bitmiş tabletleri şarj etmek uzun sürüyor.
k.
Tabletler çok ısınıyor.
l.
Tabletlerin teknik özellikleri etkili öğretim için yeterli değil.
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Tabletlerin şarj süresi çok kısa.
Bazen
i.
Kısmen Katılmıyorum
Sınıflarda tabletleri şarj etmek için yeterli sayıda piriz yok.
Nadiren
h.
Kesinlikle Katılmıyorum
Aşağıdaki teknolojilerin kullanımıyla ilgili görüşlerinizi belirtiniz.
Hiç
Diğer (lütfen yazın)
m. Okuldaki İnternet altyapısı yeterli değil.
n.
Okulda sık sık elektrik kesiliyor.
Erişim
j.
Evde
k.
Okulda
l.
Taşınabilir cihazda
İnternet
Bilgisayar
Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
Çok sık
Sıklıkla
İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
m. Masaüstü bilgisayar
n.
Dizüstü bilgisayar
o.
Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
p.
Tablet bilgisayar
İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
Çevirmeli ağ (56Kb/s) bağlantısı
ADSL (1Mb/s, 2Mb/s,
vb.) İnternet bağlantısı
Kablo İnternet
3G
96
Diğer (lütfen yazın)
Cep telefonunuz var mı?
Yok
tane hattı aktif olarak kullanıyorum
(hat sayısını yazınız)
Var
En çok kullandığınız hattın genel erişim kalitesi nedir?
Çok kötü
Kötü
Ne iyi, ne kötü
İyi
Çok iyi
Teknik Destek
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
Destek olmadım
Okulunuzdaki öğretmenlere aşağıdaki destek alanlarıyla ilgili olarak hangi sıklıkla yardımcı oldunuz?
Genel/Donanım
e.
Etkileşimli tahta ile ilgili sorunlar.
f.
Tabletlerle ilgili sorunlar.
g.
İnternet bağlantısı ile ilgili sorunlar.
h.
Çevresel cihazlar (Yazıcı, doküman kamera, vb.) ile ilgili sorunlar.
İşletim Sistemi
e.
Dosya taşıma, kopyalama, oluşturma, vb. ile ilgili sorunlar.
f. Yazıcıya belge göndermekle ilgili sorunlar.
g.
Program kurup kaldırmakla ilgili sorunlar.
h.
Ekran çözünürlüğünü değiştirmekle ilgili sorunlar.
İnternet
f.
İnternete kablolu / kablosuz nasıl bağlanılabileceği ile ilgili sorunlar.
g.
Bir web adresini, adres çubuğuna yazarak ilgili siteyi ziyaret edebilmekle ilgili sorunlar.
h.
E-posta hesabı oluşturmak ile ilgili sorunlar.
i.
E-posta ile iletişim kurabilmek ile ilgili sorunlar.
j.
Arama motorunu etkin şekilde kullanmak ile ilgili sorunlar.
Problemlerle Başa Çıkma
f.
Yazıcı ile ilgili sorunları çözmek.
g.
Etkileşimli tahtaya ya da tablete elektrik gelmediğinde sorunun nereden kaynaklandığını
anlamak.
h.
Etkileşimli tahta ya da tablet İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözmek.
i.
Etkileşimli tahtaya taşınabilir bir cihaz bağlayabilmek.
j.
Başkalarının (öğrenci, öğretmen) etkileşimli tahta ya da tablet ile ilgili sorunlarına yardımcı
olmak.
Pedagojik Destek
d.
Size sağlanan teknolojileri kullanarak ders işleme konusunda (pedagojik) yardıma ihtiyaç
duymak.
97
e.
Dilediğiniz yardıma kolay erişebilmek.
f.
Öğrenciler derslerde etkileşimli tahtayı kullanmakta zorlanıyorlar.
Diğer (lütfen yazın)
Aşağıdaki teknik/pedagojik yardım aldığınız kanallardan ne derecede memnun kaldınız?
i.
Okuldaki başka BT/formatör
öğretmeninden.
j.
İl/ilçe BT formatörlerinden.
k.
Okuldaki başka bilgisayar
öğretmeninden.
l.
Üretici firmadan.
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
İNTERNET
BAĞLANTISI İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
ÇOK FONKSİYONLU
YAZICI İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
TABLET İÇİN
Destek almadım
Oldukça
Çok
Biraz
Çok az
Hiç
Destek almadım
ETKİLEŞİMLİ TAHTA
İÇİN
m. Öğretmen/öğrenci
arkadaşımdan.
n.
Bir yakınımdan.
o.
Öğrencilerimden.
p.
Diğer (lütfen yazın)
Öğretim Programıyla Uyum
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Kısmen Katılmıyorum
Kesinlikle Katılmıyorum
Fatih projesiyle getirilen yenilikler...
hh. Öğretim programının gerçekleştirilmesini desteklemektedir.
ii.
Öğretmenlerin görevlerini kolaylaştırmaktadır.
jj.
z-Kitaplar ve içerikler öğretim programını desteklemektedir.
kk. Öğretmenler kolaylıkla projenin önerdiği teknolojiler ile uyumlu materyal/içerik bulabilmektedirler.
ll.
Projenin sunduğu teknolojilerin tamamı sınıflarda kullanıldığında öğretim programı zamanında
tamamlanabilir.
mm. Fatih Projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta
değişiklikler yapılması gerekir.
nn. Fatih Projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da
kapsamının yeniden yapılandırılması gerekir.
oo. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen
ve öğrencilere sağlanmıştır.
pp. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını
(yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik merkezli) desteklemektedir.
qq. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte
kullanılması) yaklaşımını desteklemektedir.
98
rr.
Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerimin hazır olduğunu
düşünmüyorum.
Politikalar
Programın nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı olarak size iletildi mi? Yeterli miydi?
(Lütfen sadece tek seçenek işaretleyiniz)
Verilmedi.
Verildi ama sadece sözeldi ve yeterli değildi.
Verildi ama sadece yazılıydı ve yeterli değildi.
Verildi; hem sözel hem yazılıydı ancak yeterli değildi.
Sözel olarak verildi ve yeterliydi.
Yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Sözel ve yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Diğer öğretmenlere vermeniz gereken desteğe ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı olarak size iletildi mi? Yeterli
miydi? (Lütfen sadece tek seçenek işaretleyiniz)
Verilmedi.
Verildi ama sadece sözeldi ve yeterli değildi.
Verildi ama sadece yazılıydı ve yeterli değildi.
Verildi; hem sözel hem yazılıydı ancak yeterli değildi.
Sözel olarak verildi ve yeterliydi.
Yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Sözel ve yazılı olarak verildi ve yeterliydi.
Katılım
s.
Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katılmak.
t.
Sınıfta sunum yapmak.
u.
Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla taslağı üzerinde çalışmak.
v.
Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren ödev veya projeler üzerinde çalışmak.
w.
Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula gelmek.
x.
Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak.
y.
Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarıyla birlikte çalışmak..
z.
Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında değişik derslerden fikirleri veya kavramları
bir araya getirmek.
Çok sık
Sıklıkla
Bazen
Nadiren
Hiç
Öğrencilerinizin genelini göz önünde bulundurarak, tipik bir öğrencinin bu dönem boyunca aşağıdaki
faaliyetleri ne sıklıkla yaptığını işaretleyiniz?
aa. Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek.
bb. Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık
ileti, vb.) kullanmak.
cc. Öğretmeniyle haberleşmek için e-mail kullanmak.
dd. Notları veya ödevleri hakkında öğretmeniyle konuşmak.
ee. Gelecekleriyle ilgili olarak bir öğretmeniyle veya bir rehberle konuşmak.
ff.
Okumalardan veya sınıftan edindikleri fikirleri öğretmeniyle sınıf dışında tartışmak.
gg. Okul performansları hakkında öğretmeninden yazılı veya sözlü dönüt almak.
hh. Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak için beklediğinden daha fazla çalışmak.
ii.
Ders dışı aktivitelerde öğretmeniyle birlikte çalışmak.
jj.
Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiği fikirleri başkalarıyla (öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar,
vb.) sınıf dışında tartışmak.
99
i.
Öğrenme düzeylerini artırdılar.
j.
Dersin hedeflerine ulaşmakta daha başarılı oldular.
k.
Kendilerini sözel ifade edebilme ve beden dilini etkili kullanabilme becerisini artırdılar.
l.
Bilişim teknolojileri araçlarını ve uygulamalarını daha etkili kullanmaya başladılar.
Kesinlikle Katılıyorum
Kısmen Katılıyorum
Kararsızım
Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikler kullanılmaya başlandıktan sonra
öğrencilerim...
Kısmen Katılmıyorum
Kesinlikle Katılmıyorum
Algılanan Öğrenme
m. Arasındaki işbirliği ve sosyalleşme arttı.
n.
Üst düzey düşünebilme (analitik, eleştirel, yaratıcı düşünme) becerileri sınırlandı.
o.
Arasında yazı yazma becerileri azaldı, el tembelliği arttı.
p.
Arasında sürekli ekrana bakmaları ve ışık dolayısıyla dikkat azaldı.
Memnuniyet
Fatih Projesinden memnuniyetinizle ilgili görüşlerinizi işaretleyiniz.
o.
Okulda teknoloji kullanarak ders işlemekten memnunum.
p.
Eğer dönem yeniden başlasa tüm derslerimi teknoloji ile işleyebilirim.
q.
Başka arkadaşlarımın da derslerinde teknoloji kullanmasını tavsiye ederim.
r.
Fatih Projesi iş yükümü artırdı.
s.
Teknoloji ile dersi işlediğimde öğrenme-öğretme süreci daha zevkli ve eğlenceli geçmektedir.
t.
Yaptığım sunumlar ve açıklamalar teknoloji ile yapıldığında daha etkili olmaktadır.
u.
Etkileşimli tahta kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
v.
Tablet kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
w.
İnternet kullanımı konusunda verilen temel eğitimler yeterlidir.
x.
Çok fonksiyonlu yazıcı kullanımı konusunda verilen eğitimler yeterlidir.
y.
Öğrenciler etkileşimli tahta ile dersin işlenmesini tercih etmektedir.
z.
Sağlanan teknolojiler, öğrencilerin bireysel farklılıklarına hitap etmektedir.
aa. Sağlanan teknolojilerle ders işlerken öğrenci ile göz teması sağlayamıyorum.
bb. Etkileşimli tahtayı daha çok yazı tahtası olarak kullanıyorum.
Sizce bu projenin beklenen etkiyi oluşturabilmesi için neler yapılması gerekir? Önerileriniz nelerdir? Lütfen
yazınız.
Motivasyon
Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
Çok kötü
Kötü
Ne iyi,
İyi
Çok iyi
100
ne kötü
Bu dönem sınıfınızdaki yeni teknolojik cihazları kullanma konusunda ne
kadar başarılı olmayı bekliyorsunuz?
j.
k.
Hiç rahat
değil
Rahat
değil
Kararsız Rahat
Çok
rahat
Çok zor
Zor
Kararsız Kolay
Çok
kolay
Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken kendinizi ne kadar rahat
hissediyorsunuz?
Yeni teknolojik becerileri öğrenmek sizin için ne kadar kolay?
l.
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik yenilikleri kullanmak sizin için ne kadar
değerli?
w.
Genelde teknolojik cihazlarla çalışmayı eğlenceli bulurum.
x.
Teknolojiyi iyi kullanmak benim için önemli.
Çok
v.
Çok sık
Diğer birçok aktivite ile karşılaştırdığınızda, teknolojik cihazlarla çalışmayı iyi bilmek sizin için ne
kadar önemli?
Oldukça
u.
Sıklıkla
Bu dönem boyunca öğreneceğiniz teknoloji becerilerini ileride kullanma olasılığınız nedir?
Biraz
t.
Bazen
Teknolojiyle çalışmaktan ne kadar hoşlanıyorsunuz?
Çok az
s.
Nadiren
Hiç
Aşağıdaki soruları mümkün olduğunca doğru bir şekilde cevaplayınız.
Kullanım
Fatih Projesi öncesinde derslerini işlerken kullandığınız teknolojileri işaretleyiniz.
Etkileşimli Tahta
Tablet
Yazıcı
İnternet
Hiç
Aşağıdaki teknolojileri ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
e.
Etkileşimli tahta.
f.
Tabletlerle ders işleme.
g.
Kendi tabletinizi öğretim için kullanma.
h.
Kendi tabletinizi okul dışında kullanma.
Etkileşimli tahtayı aşağıda verilen amaçlar için ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
m. Hazırladığım materyalleri sunma.
n.
Yazı yazma.
o.
Video gösterme.
p.
İnternete bağlanma.
q.
Tahtadaki notları kaydetme.
r.
Öğrencilerin hazırladığı materyalleri sunmalarını sağlama.
s.
Ölçme ve değerlendirme yapma.
t.
Çizim yapma, geometrik şekiller yapma.
u.
Ses dosyalarını kullanma.
101
v.
Firmaların hazırladıkları elektronik yayınları ve eğitim programlarını kullanma.
w.
Öğrencilere dersten sonra notların çıktısını alıp dağıtma.
x.
Diğer (lütfen yazın)
Öğrencilerle iletişim kurmak.
x.
Velilerle iletişim kurmak.
y.
Diğer kişilerle iletişim kurmak (facebook, twiter, skype, eposta, sohbet).
z.
Testlere erişmek.
Çok sık
w.
Kesinlikle Katılıyorum
Meslektaşlarımla iletişim kurmak .
Sıklıkla
v.
Bazen
z-kitapları incelemek.
Kısmen Katılıyorum
u.
Kararsızım
Ders hazırlanmak.
Nadiren
t.
Kısmen Katılmıyorum
Araştırma yapmak.
Hiç
s.
Kesinlikle Katılmıyorum
Tableti sınıf dışında aşağıda verilen amaçlar için ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
aa. Öğrencilerin performanslarını ölçmek-değerlendirmek.
bb. e-Okul uygulamalarını gerçekleştirmek.
cc. Oyun oynamak.
dd. Müzik dinlemek.
ee. Video izlemek.
ff.
Alış veriş yapmak.
gg. Banka işlemleri yapmak.
hh. Roman ya da benzeri amaçla yazılmış e-kitap okumak.
ii.
E-gazete okumak.
jj.
Diğer (lütfen yazın)
Süre
Teknolojiyle öğrenme/öğretme için harcadığınız zamanla ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. Yeni teknolojik cihazlarla çalışırken eski yönteme kıyasla daha fazla zaman harcıyorum.
b. Eski yönteme göre dersi işleyiş hızım arttı.
c. Teknolojiyi öğrenmek için günlük ne kadar zaman harcıyorsunuz?
0-15dk
16-30dk
31-60dk
61-120dk
121dk veya daha
fazla
102
Öğretim sürecinde Fatih Projesi kapsamında getirilen teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz yeterliğe
ulaşmak için ne kadar süreye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsunuz? Lütfen yazınız.
Bireysel Özellikler
a. Görev yaptığınız okul ve il?
Okulunuzun adı?
Görev yaptığınız il?
21. Yüzyıl Becerileri
j.
Problem çözme.
k.
Dili etkili kullanma.
l.
Yaratıcılık.
Çok
Oldukça
Biraz
Çok az
Hiç
Sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin aşağıdaki becerileri ne ölçüde
kazanmalarına yardımcı olacaktır?
m. Eleştirel düşünme.
n.
Hayat boyu öğrenme.
o.
Teknoloji okuryazarlığı.
p.
Bilgi okuryazarlığı.
q.
Sosyal sorumluluk.
r.
Takımla çalışma.
103
EK 11: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Müdür ve öğretmenden izin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Öğretmenin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 3: Erişim
Başlangıç Sorusu: Bilgisayarı, tableti, cep telefonunu ve İnterneti evde ve okulda nasıl kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1. Evde ve okulda hangisini daha ağırlıklı olarak kullanıyorsunuz?
2. İnternete bağlanmak için tercih ettiğiniz cihaz hangisi?
3. Evde İnternet bağlantınız varsa hızı nedir?
4. Cep telefonu kullanımınızdan bahseder misiniz? Hattınızı her yerde problemsiz kullanabiliyor musunuz?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 5: Öğretim Programıyla Uyum
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte getirilen yenilikler sizce öğretim programıyla uyumlu mu?
Takip Eden Sorular:
1. Fatih projesi bileşenlerinin müfredatla uyumlu olduğunu düşünüyor musunuz?
2. Fatih projesinde sunulanların öğretim sürecinizi nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?
3. Fatih projesi kapsamında sunulan içeriği müfredatı destekleme boyutunda yeterli buluyor musunuz? Proje programının
gerçekleştirilmesini desteklemekte midir?
4. Öğretmenlerin görevlerinde ne tür değişiklikler meydana geldi?
5. z-Kitaplar ve içeriklerin programla uyumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
6. Projenin önerdiği teknoloji ile uyumlu materyal/içerik bulabilir misiniz?
7. Projenin sunduğu teknolojilerin tamamını sınıfınızda kullandığınızda müfredatı zamanında tamamlayabileceğinizi düşünüyor
musunuz?
8. Fatih projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta değişiklikler yapılması gerekir mi?
9. Fatih projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da kapsamının yeniden
yapılandırılması gerekir mi?
10. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen ve öğrencilere etkili bir
şekilde sağlanabilir mi?
11. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını (yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik
merkezli) ne ölçüde destekler?
12. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte kullanılması) yaklaşımını ne
ölçüde destekler?
13. Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerinizin ne ölçüde hazır olduğunu düşünüyorsunuz?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 7: Liderlik
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesine geçiş okulunuzda nasıl yönetiliyor? Yönetiliş şekli yeterli ve etkili mi?
Takip Eden Sorular:
1. Programın okulunuzda uygulanmasından sorumlu bir yetkili var mı?
2. Okul yöneticileri programın etkili bir şekilde uygulanmasını desteklediler mi/yönlendirdiler mi?
3. Okul yöneticileriniz Fatih projesi kapsamındaki teknolojileri kullanıyorlar mı?
4. Öğrencilere yeterli desteği sağlayabildiğinizi düşünüyor musunuz? Bunun için nelere ihtiyaç duyuyorsunuz?
5. Ailelerin projede öğrenme düzeyini artırmak için yeterli desteği verdiğini düşünüyor musunuz? Ailelere bu konuda rehberlik
sağladınız mı? Nasıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
104
Konu Alanı 12: Motivasyon (Teknoloji ile Öğrenme)
Başlangıç Sorusu: Okulda veya okul dışında teknoloji ile çalışma konusunda ne kadar heveslisiniz? Kendinizde ve öğrencilerinizde
bu konuda bir değişim gözlemlediniz mi?
Takip Eden Sorular:
1. Teknolojiyi öğrenmeye ve işlerinizi teknoloji yardımıyla yapmaya ne kadar isteklisiniz?
2. Okul işlerinizi teknoloji yardımıyla mı teknoloji olmadan mı yapmaya gayret ediyorsunuz? Teknoloji yardımıyla yaptığınız
işlere ne kadar değer veriyorsunuz?
3. Teknoloji sizi zorlar mı? Zorlandığınızda ne yapıyorsunuz?
4. Teknoloji konusunda yeni şeyler öğrenmek sizi ne kadar ilgilendiriyor? Teknolojik gelişmeleri merak ediyor musunuz?
5. Teknoloji ile problem yaşadığınızda problemlerinizi kendiniz çözebiliyor musunuz?
6. Öğrencilerinizin motivasyonunda bir değişme gözlemlendiniz mi?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 16: Bireysel Özellikler
Başlangıç Sorusu: Kendinizle ilgili bazı bilgileri bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
1. Öğretmenlik alanınız?
2. En yüksek eğitim dereceniz?
3. Sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
4. Çalışma tecrübeniz (yıl olarak)?
5. Doğduğunuz yıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 18: Beklenti
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyor olmaktan beklentiniz nedir?
Takip Eden Sorular:
1. Fatih projesi sizce ne tür bir değişime yol açacaktır?
2. Bir işlemi hem alışılmış yollarla hem de teknoloji yardımıyla yapma imkanınınız olsa hangisini tercih edersiniz? Neden?
3. Dersi teknoloji yardımıyla yapmak ister misiniz? Neden?
4. İşinizde başarıya ulaşmanızda teknolojinin yeri ve önemi nedir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 20: 21. Yüzyıl Becerileri
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin hangi becerileri ne
ölçüde kazanmalarına yardımcı olacaktır?
Takip Eden Sorular:
1. Lütfen şu beceriler açısından da değerlendiriniz:
a. Problem çözme.
b. Dili etkili kullanma.
c. Yaratıcılık.
d. Eleştirel düşünme.
e. Hayat boyu öğrenme.
f. Teknoloji okuryazarlığı.
g. Bilgi okuryazarlığı.
h. Sosyal sorumluluk.
i. Takımla çalışma.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
105
EK 12: BT Öğretmeni/Formatör Öğretmen Görüşme Protokolü 2 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 Müdür ve öğretmenden izin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Öğretmenin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Konu Alanı 1: Donanım ve Yazılım - Altyapı
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında size yeni bazı teknolojiler sağlanmıştır. Bu teknolojileri kullanırken hangi teknik
sorunlarla, ne sıklıkla karşılaştığınızı bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
1.
2.
Aşağıdaki cihazlarla ilgili sorun yaşadıysanız ne tür sorunlar yaşadığınızı ve sıklıklarını bizimle paylaşır mısınız?
a.
Etkileşimli tahtalar.
b.
Tabletler.
c.
Kablolu ve kablosuz İnternet.
d.
Çok fonksiyonlu yazıcı.
e.
Doküman kamera.
f.
Tabletlerde yüklü yazılımlar.
Tabletlerin şarj edilmesi ve okul altyapısı ile ilgili yaşadığınız sorunlar nelerdir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 3: Erişim
Başlangıç Sorusu: Bilgisayarı, tableti, cep telefonunu ve İnterneti evde ve okulda nasıl kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Evde ve okulda hangisini daha ağırlıklı olarak kullanıyorsunuz?
2.
İnternete bağlanmak için tercih ettiğiniz cihaz hangisi?
3.
Evde İnternet bağlantınız varsa hızı nedir?
4.
Cep telefonu kullanımınızdan bahseder misiniz? Hattınızı her yerde problemsiz kullanabiliyor musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
106
Konu Alanı 4: Destek
Başlangıç Sorusu: Okulunuzdaki öğretmenler teknolojiyle ilgili hangi alanlarda teknik desteğe ihtiyaç duyuyorlar. Siz aldığınız
destekten memnun musunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Teknolojiyi ilgilendiren yönüyle hangi alanlarda desteğe ihtiyaç duyuluyor?
a.
Genel/donanım.
b.
İşletim sistemi.
c.
İnternet.
d.
Problemlerle başa çıkma.
2.
En sık destek duyduğunuz alan hangisi?
3.
Kimlerden destek gördünüz? Hangi alanda hangisinden yardım aldınız?
4.
Gördüğünüz desteğin miktarından ve kalitesinden memnun musunuz?
a.
Genel itibariyle sorunlarınız çözüldü mü?
b.
Çözüm bulamadığınız problemler nelerdir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 5: Öğretim Programıyla Uyum
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte getirilen yenilikler sizce öğretim programıyla uyumlu mu?
Takip Eden Sorular:
1.
Fatih projesi bileşenlerinin müfredatla uyumlu olduğunu düşünüyor musunuz?
2.
Fatih projesinde sunulanların öğretim sürecinizi nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz?
3.
Fatih projesi kapsamında sunulan içeriği müfredatı destekleme boyutunda yeterli buluyor musunuz? Proje programının
gerçekleştirilmesini desteklemekte midir?
4.
Öğretmenlerin görevlerinde ne tür değişiklikler meydana geldi?
5.
z-Kitaplar ve içeriklerin programla uyumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
6.
Projenin önerdiği teknoloji ile uyumlu materyal/içerik bulabiliyor musunuz?
7.
Projenin sunduğu teknolojilerin tamamını sınıfınızda kullandığınızda müfredatı zamanında tamamlayabileceğinizi düşünüyor
musunuz?
8.
Fatih projesinde sunulan teknolojilerden tam anlamıyla yararlanabilmek için müfredatta değişiklikler yapılması gerekir mi?
9.
Fatih projesindeki teknolojiler ve içerikler doğrultusunda denetleme/teftiş sürecinin ya da kapsamının yeniden
yapılandırılması gerekir mi?
10. Fatih Projesindeki teknolojileri etkili kullanabilmek için gerekli ders içeriği ve yazılımlar öğretmen ve öğrencilere ne ölçüde
sağlanmıştır?
11. Fatih Projesindeki teknolojilerin kullanımı yeni öğretim programlarının eğitim anlayışını (yapılandırmacı yaklaşım, etkinlik
merkezli) ne ölçüde desteklemektedir?
12. Teknoloji uygulamaları, karma öğrenme (yüz yüze eğitim + e-öğrenme uygulamalarının birlikte kullanılması) yaklaşımını ne
ölçüde desteklemektedir?
13. Sunulan teknolojilerle dersin işlenmesi yöntemine öğrencilerinizin ne ölçüde hazır olduğunu düşünüyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
107
Konu Alanı 6: Politikalar
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle birlikte programın nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı veya sözlü olarak size
iletildi mi? İletildiyse yeterli miydi?
Takip Eden Sorular:
1.
Hangi alanlarda yönergelere ihtiyaç duydunuz?
2.
Projenin uygulaması sırasında yönetsel sorunlar yaşadınız mı? Verilen bilgi ve yönergelerin yetersiz olduğunu
düşünüyorsanız, bu eksikliğin sebep olduğu problemler var mı ve varsa neler?
3.
Bilgi ve yönergelerin size en etkili bir şekilde ulaştırılabilmesinin yolları nelerdir?
4.
Yeni yönergelere ihtiyaç var mıydı? Fatih projesinin daha etkili ve verimli olabilmesi için sizce yönetmeliklerde değişiklikler
yapılmalı mı? Önerileriniz nelerdir?
5.
Diğer öğretmenlere vereceğiniz desteğe ilişkin bilgi ve yönergeler size yazılı veya sözlü olarak iletildi mi? İletildiyse yeterli
miydi?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 7: Liderlik
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi okulunuzda nasıl yönetildi? Yönetiliş şekli yeterli ve etkili miydi?
Takip Eden Sorular:
1.
Programın okulunuzda uygulanmasından sorumlu bir yetkili var mı?
2.
Okul yöneticileri programın etkili bir şekilde uygulanmasını desteklediler mi/yönlendirdiler mi?
3.
Okul yöneticileriniz Fatih projesi kapsamındaki teknolojileri kullanıyorlar mı?
4.
Öğrencilere yeterli desteği sağlayabildiğinizi düşünüyor musunuz? Bunun için nelere ihtiyaç duyuyorsunuz?
5.
Ailelerin projede öğrenme düzeyini artırmak için yeterli desteği verdiğini düşünüyor musunuz? Ailelere bu konuda rehberlik
sağladınız mı? Nasıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 8: Katılım
Başlangıç Sorusu: Bu dönem okulunuzda yaygınlaştırılan teknolojik cihazlar (tablet PC, akıllı tahta, vb.), öğrencilerinizin okul ve
dersle ilgili faaliyetlere katılımını nasıl etkiliyor? Eski durum ile yenisini kıyaslar mısınız? Genel deneyimleriniz hakkında
konuşalım.
Takip Eden Sorular:
1.
Derste sorulan soru sayısında ve soruların niteliğinde bir değişiklik var mı?
2.
Eskiye nazaran tamamlanan ödev sayısında veya ödevlerin niteliğinde bir değişiklik var mı?
3.
Öğrencileriniz arkadaşlarıyla birlikte ders çalışıyor mu?
4.
Öğrencileriniz arkadaşlarına derslerinde yardımcı oluyor mu?
5.
Öğrencileriniz bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam (anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti, vb.)
kullanıyor mu?
6.
Öğrencileriniz size sınıf dışında bir şey danışır mı?
7.
Öğrencileriniz sizinle elektronik yolla (e-mail vb.) yazışır mı?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
108
Konu Alanı 9: Performans (Sınav Başarısı)
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesinin uygulanmasından sonra öğrencilerinizin başarısında ne tür bir değişim gözlemlediniz? Lütfen
başarılarını her açıdan değerlendiriniz.
Takip Eden Sorular:
1.
Öğrencilerin ders başarılarının arttığını düşünüyor musunuz? Geçmişle karşılaştırır mısınız?
2.
Öğrencilerin geliştirdiği ürünlerde farklılıklar görüyor musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 10: Algılanan Öğrenme
Başlangıç Sorusu: Fatih projesi kapsamındaki teknolojilerin öğrencilerinizin öğrenmesine ne kadar yardımcı olduğunu
düşünüyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Görüşlerinizi aşağıdaki alanlar açısından değerlendiriniz.
a.
Öğrenme düzeylerini.
b.
Dersin hedeflerine ulaşma.
c.
Kendilerini sözel ifade edebilme ve beden dilini etkili kullanabilme.
d.
Bilişim teknolojileri araçlarını ve uygulamalarını daha etkili kullanma.
e.
İşbirliği ve sosyalleşme.
f.
Üst düzey düşünebilme (analitik, eleştirel, yaratıcı düşünme) becerileri.
g.
Yazı yazma becerileri azaldı, el tembelliği.
h.
Sürekli ekrana bakma ve ışık dolayısıyla dikkat.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 11: Memnuniyet
Başlangıç Sorusu: Teknoloji ile ders işliyor olmaktan ne kadar memnunsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Başka arkadaşlarımın da derslerinde teknoloji kullanmasını tavsiye eder misiniz?
2.
Fatih Projesiyle birlikte iş yükünüzde nasıl bir değişme oldu? Varsa bu değişiklikten memnun musunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
109
Konu Alanı 12: Motivasyon (Teknoloji ile Öğrenme)
Başlangıç Sorusu: Okulda veya okul dışında teknoloji ile çalışma konusunda ne kadar heveslisiniz? Kendinizde ve öğrencilerinizde
bu konuda bir değişim gözlemlediniz mi?
Takip Eden Sorular:
1.
Teknolojiyi öğrenmeye ve işlerinizi teknoloji yardımıyla yapmaya ne kadar isteklisiniz?
2.
Okul işlerinizi teknoloji yardımıyla mı teknoloji olmadan mı yapmaya gayret ediyorsunuz? Teknoloji yardımıyla yaptığınız
işlere ne kadar değer veriyorsunuz?
3.
Teknoloji sizi zorlar mı? Zorlandığınızda ne yapıyorsunuz?
4.
Teknoloji konusunda yeni şeyler öğrenmek sizi ne kadar ilgilendiriyor? Teknolojik gelişmeleri merak ediyor musunuz?
5.
Teknoloji ile problem yaşadığınızda problemlerinizi kendiniz çözebiliyor musunuz?
6.
Öğrencilerinizin motivasyonunda bir değişme gözlemlendiniz mi?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 13: Kullanım
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesiyle getirilen yenilikleri hangi sıklıkla ve ne amaçla kullanıyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
2.
Aşağıdakilerin her biri açısından değerlendiriniz. Her yöntem için kullanım detaylarınızdan bahsediniz:
a.
Etkileşimli tahta.
b.
Tabletlerle ders işleme.
c.
Kendi tabletinizi öğretim için kullanma.
d.
Kendi tabletinizi okul dışında kullanma.
Tabletleri sınıf dışında ne amaçla kullanıyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 14: Süre
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyorken ne kadar zaman harcıyorsunuz ve ne kadar zamana ihtiyaç duyuyorsunuz?
Takip Eden Sorular:
1.
Derslerinizde müfredatta belirtilen tüm konuların üzerinden geçebiliyor musunuz?
2.
Evde derse hazırlanırken günlük ortalama ne kadar zaman harcıyorsunuz?
3.
Teknolojik yenilikleri öğrenmek için günlük ne kadar zaman ayırıyorsunuz?
4.
Öğretim sürecinde bu teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz yeterliğe ulaşmak için ne kadar süreye ihtiyacınız
olduğunu düşünüyorsunuz?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
110
Konu Alanı 16: Bireysel Özellikler
Başlangıç Sorusu: Kendinizle ilgili bazı bilgileri bizimle paylaşır mısınız?
Takip Eden Sorular:
1.
Öğretmenlik alanınız?
2.
En yüksek eğitim dereceniz?
3.
Sınıflarınızdaki ortalama öğrenci sayısı?
4.
Çalışma tecrübeniz (yıl olarak)?
5.
Doğduğunuz yıl?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 17: İşbirliği / Paylaşım
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında tanıştırılan yeniliklerin ve teknolojinin kullanımı konusunda başkalarıyla işbirliği
yaptınız mı?
Takip Eden Sorular:
1.
Diğer öğretmenlerle derste teknoloji kullanımı konusunda işbirliği yaptınız mı? Yaptıysanız hangi yöntemleri izlediniz.
2.
Dönem başı zümre toplantısında teknolojiyi derste kullanma konusunda planlar yapıldı mı? Bu planlar ne derecede
yeterli?
3.
En sık hangi kaynakları kullandınız?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 18: Beklenti
Başlangıç Sorusu: Teknolojiyle çalışıyor olmaktan beklentiniz nedir?
Takip Eden Sorular:
1.
Fatih projesi sizce ne tür bir değişime yol açacaktır?
2.
Bir işlemi hem alışılmış yollarla hem de teknoloji yardımıyla yapma imkanınınız olsa hangisini tercih edersiniz? Neden?
3.
Dersi teknoloji yardımıyla yapmak ister misiniz? Neden?
4.
İşinizde başarıya ulaşmanızda teknolojinin yeri ve önemi nedir?
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
111
Konu Alanı 20: 21. Yüzyıl Becerileri
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesi kapsamında sunulan teknolojilerle dersleri gerçekleştirmeniz, öğrencilerinizin hangi becerileri ne
ölçüde kazanmalarına yardımcı olacaktır?
Takip Eden Sorular:
1.
Lütfen şu beceriler açısından da değerlendiriniz:
a.
Problem çözme.
b.
Dili etkili kullanma.
c.
Yaratıcılık.
d.
Eleştirel düşünme.
e.
Hayat boyu öğrenme.
f.
Teknoloji okuryazarlığı.
g.
Bilgi okuryazarlığı.
h.
Sosyal sorumluluk.
i.
Takımla çalışma.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konu Alanı 21: Okul Kültürü ve İklimi
Başlangıç Sorusu: Fatih Projesinin okulunuzda ve sınıfınızda gerçekleştiriliyor olmasının en belirgin etkilerini ayrı ayrı
değerlendirir misiniz?
Takip Eden Sorular:
1.
Lütfen şu etkiler açısından da değerlendiriniz:
f.
Öğretmenler arasında
g.
Diğer okullar
h.
Yöneticiler arasında
i.
Öğrenciler arasında
j.
Velilerle
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
112
EK 13: Veli Formu 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu çalışmanın amacı öğrencinizin okulunda FATİH projesi kapsamında dağıtılan tablet bilgisayar ve etkileşimli tahta uygulaması
hakkında beklentilerinizi, konu ilgili görüş ve deneyimlerinizi anlamaktır. Ankete verdiğiniz yanıtlar FATİH projesinin
geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Ankete vereceğiniz yanıtlar ortalama sonuçlar olarak kullanılacak ve kişisel bilgileriniz
kesinlikle gizli tutulacaktır. Raporların hiçbirinde bireysel olarak bilgileriniz belirtilmeyecektir. Soruların doğru veya yanlış
cevabı yoktur, lütfen yanıtlarınızı acele etmeden, size göre en doğru cevabı düşünerek ve samimiyetle veriniz.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Teknolojiye Erişiminiz
1. Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
Bilgisayar
İnternet
□
□
□
□
□
□
a. Evde
b. İş yerinde
c. Taşınabilir cihazda (Dizüstü, telefon, tablet bilgisayar)
2. İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
1. Masaüstü bilgisayar
2. Dizüstü bilgisayar
3. Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
4. Tablet bilgisayar
Hiç
(1)
Nadiren
(2)
Bazen
(3)
Sıklıkla
(4)
Her
zaman
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
3. İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
1. Çevirmeli ağ (56K) bağlantısı
2. ADSL (1Mb veya 2Mb) internet
bağlantısı
3. Kablo internet bağlantısı
4. 3G bağlantısı (Cep telefonundan)
4. Cep telefonunuz var mı? ( ) Evet
Hiç
(1)
Nadiren
(2)
Bazen
(3)
Sıklıkla
(4)
Her
zaman
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
( ) Hayır
5. Kaç tane cep telefonu hattını aktif olarak kullanıyorsunuz?
( ) Bir
( ) İki
( ) İkiden fazla
113
6. Evinizde ve iş yerinizde internete erişim kalitesi nasıl?
a.
b.
c.
d.
e.
İnternet bağlantım yok
Çoğunlukla arıza yapan bir internet bağlantısı
Çoğunlukla çalışan yavaş bağlantı
Çoğunlukla çalışan hızlı internet bağlantısı
Sorunsuz çalışan hızlı internet bağlantısı
Evde
İşyerinde
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
m.
n.
o.
p.
q.
r.
Uzman sayılırım
i.
j.
k.
l.
Oldukça
f.
g.
h.
Biraz
e.
Bilgisayardaki bir programı çalıştırabilirim.
Herhangi bir programı bilgisayarıma kurabilirim.
Bilgisayarımda kurulu olan bir programı kaldırabilirim.
Bilgisayarımda kayıtlı herhangi bir dosya ya da belgeyi
kopyalayabilirim.
Bilgisayarımdaki herhangi bir dosya ya da belgeyi başka bir
konuma yapıştırabilirim.
Bilgisayarımda sildiğim bir belgeyi geri yükleyebilirim.
Bilgisayarıma işletim sistemi kurabilirim
Herhangi bir konuyla ilgili bilgi ve görselleri internetten
bulabilirim.
Kendime bir e-posta hesabı oluşturabilirim.
E-posta hesabımdan başka bir kişiye e-posta yollayabilirim.
E-posta hesabıma gelen bir e-postaya cevap verebilirim.
Gerçek zamanlı internet sohbet araçlarını (MSN, Facebook vb.)
kullanabilirim.
E-okul sistemini yardıma ihtiyacım olmadan kullanabilirim
Çevresel birimlerle (yazıcı, tarayıcı, kamera, ekran) ilgili sorunları
çözmek
Bilgisayara elektrik gelmediğinde sorunun nereden
kaynaklandığını anlamak
Bilgisayar İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözmek
Bilgisayara bir donanım ekleyip çalıştırmak
Başkalarının bilgisayar ile ilgili sorunlarına yardımcı olmak
Çok Az
a.
b.
c.
d.
Hiç
7. Aşağıdaki temel bilgisayar işlemlerini yapma konusunda kendinizi ne kadar rahat hissediyorsunuz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
114
Katılım ve Memnuniyet
11. Çocuğunuzu göz önünde bulundurarak, geçtiğimiz dönem boyunca aşağıdaki faaliyetleri ne sıklıkla yaptığını
Hiç
Çok Az
Bazen
Sıklıkla
Her Zaman
a. Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katımak.
b. Sınıfta sunum yapmak.
c. Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla
taslağı üzerinde çalışmak.
d. Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren
ödev veya projeler üzerinde çalışmak.
e. Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula
gelmek.
f. Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak.
g. Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarıyla birlikte
çalışmak.
h. Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında
değişik derslerden fikirleri veya kavramları bir araya getirmek.
i. Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek.
j. Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam
(anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti, vb.) kullanmak.
k. Öğretmeniyle haberleşmek için e-mail kullanmak.
l. Notları veya ödevleri hakkında öğretmeniyle konuşmak.
m. Gelecekleriyle ilgili olarak bir öğretmeniyle veya bir rehberle
konuşmak.
n. Okumalardan veya sınıftan edindikleri fikirleri öğretmeniyle
sınıf dışında tartışmak.
o. Okul performansları hakkında öğretmeninden yazılı veya sözlü
dönüt almak.
p. Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak
için beklediğinden daha fazla çalışmak.
r. Ders dışı aktivitelerde öğretmeniyle birlikte çalışmak.
s. Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiği fikirleri
başkalarıyla (öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar, vb.) sınıf dışında
tartışmak.
Bilgim Yok
işaretleyiniz? Cevabınızı kutulara işaretleyiniz.
(0)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Çok Az
Bazen
Sıklıkla
Her Zaman
Merak ettiğim bir konu hakkında araştırmak
b. z-kitapları incelemek
c. Çocuğunun/çocuklarının öğretmenleriyle iletişim kurmak
d. Diğer kişilerle iletişim kurmak (facebook, twiter, skype, eposta,
sohbet)
e. Testlere erişmek
a.
Hiç
2. Teknolojiyi kullanarak aşağıdaki işlemleri hangi sıklıkta yapıyorsunuz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
115
f.
g.
h.
i.
j.
k.
l.
m.
Oyun oynamak
Müzik dinlemek
Video izlemek
Alış veriş yapmak
Banka işlemleri yapmak
Roman ya da benzeri amaçla yazılmış e-kitap okumak
İnternette gazete okumak
Diğer (lütfen yazın) ________________
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
3. Beklentiler
3a. Bir veli olarak sizce FATİH projesi eğitim ve öğretimde ne tür bir değişime yol açacaktır?
3b. Bir veli olarak sizce FATİH projesi sizin çocuğunuzu eğitiminde nasıl bir değişime yol açacak?
Biraz
Oldukça
Çok
Problem çözme
Dili etkili kullanma
Yaratıcılık
Eleştirel düşünme
Hayat boyu öğrenme
Teknoloji okuryazarlığı
Bilgi okuryazarlığı
Sosyal sorumluluk
Takımla çalışma
Çok Az
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
Hiç
4. FATİH projesinde sunulan teknolojilerle derslerin gerçekleştirmesi, çocuğunuzun aşağıdaki becerileri
kazanmasında ne ölçüde yardımcı olacaktır?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
5. Çocuğunuz için eğitimini tamamladıktan sonra nasıl bir kariyere sahip olmasını isterdiniz?
o Bilgisayar teknisyeni (bilgisayar sistemleri ve ağlarının kurumu ve onarımı)
o Bilgisayar programcısı veya bilgisayarla ilgili başka bir pozisyon
o Teknisyen, bilgisayar üzerine değil (elektrik, mekanik, vb.)
o İşletme/Ticaret, bilgisayar üzerine değil (maliye, pazarlama, satış, vb.)
o Kariyer Meslekleri (öğretmen, doktor, mühendis, avukat, vb.)
o Zanaatkâr/Usta (marangoz, tesisatçı, vb.)
o Diğer. (Lütfen belirtiniz) _______________________________
116
Biraz
Oldukça
Çok
Bilgisayar programcılığı
Bilgisayar donanımı kurumu işletilmesi
Bilgisayar ağları kurumu ve işletilmesi
Kelime, İşlem ve Sunu programları
Sınıf içinde teknoloji kullanımı
Güvenli internet kullanımı
Çok Az
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Hiç
6. Aşağıdaki teknoloji tabanlı eğitim programlarına ne derece katılmak istersiniz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
7. Bireysel Özellikleriniz
a. Yaşınız:
b. Cinsiyetiniz: ( ) Bay ( ) Bayan
c. Eğitim seviyeniz nedir?
Resmi eğitimim yok
İlkokul
Ortaokul
Lise terk
Lise
Meslek Yüksek okulu
Üniversite
Yüksek lisans / doktora
d. Çocuk sayısı:
e. Yaşadığınız il ve ilçe:
117
EK 14: Veli Formu 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Sayın Öğretmenim,
Bu çalışmanın amacı öğrencinizin okulunda FATİH projesi kapsamında dağıtılan tablet bilgisayar ve etkileşimli tahta uygulaması
hakkında beklentilerinizi, konu ilgili görüş ve deneyimlerinizi anlamaktır. Ankete verdiğiniz yanıtlar FATİH projesinin
geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Ankete vereceğiniz yanıtlar ortalama sonuçlar olarak kullanılacak ve kişisel bilgileriniz
kesinlikle gizli tutulacaktır. Raporların hiçbirinde bireysel olarak bilgileriniz belirtilmeyecektir. Soruların doğru veya yanlış
cevabı yoktur, lütfen yanıtlarınızı acele etmeden, size göre en doğru cevabı düşünerek ve samimiyetle veriniz.
Katkılarınız için teşekkür ederiz
Değerlendirme ekibi adına
[Değerlendirme ekibi başkanının unvanı, adı-soyadı]
[Değerlendirme ekibi başkanının eposta adresi ve telefonu (geçici bir telefon no ve eposta adresi öneririz)]
Teknolojiye Erişiminiz
1. Bilgisayar ve internete nerede eriştiğinizi gösteren size uygun olan kutuları işaretleyiniz.
Bilgisayar
İnternet
□
□
□
□
□
□
a. Evde
b. İş yerinde
c. Taşınabilir cihazda (Dizüstü, telefon, tablet bilgisayar)
2. İnternete erişim için hangi tip cihazları daha çok kullanıyorsunuz?
5. Masaüstü bilgisayar
6. Dizüstü bilgisayar
7. Cep Telefonu/Cep bilgisayarı
8. Tablet bilgisayar
Hiç
(1)
Nadiren
(2)
Bazen
(3)
Sıklıkla
(4)
Her
zaman
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
3. İnternete erişim için evinizde hangi servisi kullanmaktasınız?
5. Çevirmeli ağ (56K) bağlantısı
6. ADSL (1Mb veya 2Mb) internet
bağlantısı
7. Kablo internet bağlantısı
8. 3G bağlantısı (Cep telefonundan)
4. Cep telefonunuz var mı? ( ) Evet
Hiç
(1)
Nadiren
(2)
Bazen
(3)
Sıklıkla
(4)
Her
zaman
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
( ) Hayır
5. Kaç tane cep telefonu hattını aktif olarak kullanıyorsunuz?
( ) Bir
( ) İki
( ) İkiden fazla
118
6. Evinizde ve iş yerinizde internete erişim kalitesi nasıl?
f.
g.
h.
i.
j.
İnternet bağlantım yok
Çoğunlukla arıza yapan bir internet bağlantısı
Çoğunlukla çalışan yavaş bağlantı
Çoğunlukla çalışan hızlı internet bağlantısı
Sorunsuz çalışan hızlı internet bağlantısı
Evde
İşyerinde
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Biraz
Oldukça
Uzman sayılırım
Bilgisayardaki bir programı çalıştırabilirim.
Herhangi bir programı bilgisayarıma kurabilirim.
Bilgisayarımda kurulu olan bir programı kaldırabilirim.
Bilgisayarımda kayıtlı herhangi bir dosya ya da belgeyi
kopyalayabilirim.
w. Bilgisayarımdaki herhangi bir dosya ya da belgeyi başka bir
konuma yapıştırabilirim.
x. Bilgisayarımda sildiğim bir belgeyi geri yükleyebilirim.
y. Bilgisayarıma işletim sistemi kurabilirim
z. Herhangi bir konuyla ilgili bilgi ve görselleri internetten
bulabilirim.
aa. Kendime bir e-posta hesabı oluşturabilirim.
bb. E-posta hesabımdan başka bir kişiye e-posta yollayabilirim.
cc. E-posta hesabıma gelen bir e-postaya cevap verebilirim.
dd. Gerçek zamanlı internet sohbet araçlarını (MSN, Facebook vb.)
kullanabilirim.
ee. E-okul sistemini yardıma ihtiyacım olmadan kullanabilirim
ff. Çevresel birimlerle (yazıcı, tarayıcı, kamera, ekran) ilgili sorunları
çözmek
gg. Bilgisayara elektrik gelmediğinde sorunun nereden
kaynaklandığını anlamak
hh. Bilgisayar İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözmek
ii. Bilgisayara bir donanım ekleyip çalıştırmak
jj. Başkalarının bilgisayar ile ilgili sorunlarına yardımcı olmak
Çok Az
s.
t.
u.
v.
Hiç
7. Aşağıdaki temel bilgisayar işlemlerini yapma konusunda kendinizi ne kadar rahat hissediyorsunuz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
119
Bölüm 2
Teknik Destek
Destek bulamadım
Hiç
Çok Az
Bazen
Sıklıkla
Her zaman
1. Geçtiğimiz dönem teknolojiyi kullanırken, aşağıdaki destek alanlarına hangi sıklıkta ihtiyaç duydunuz?
(0)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
a. Tabletlerle ilgili sorunlar
b. İnternet bağlantısı ile ilgili sorunlar
c. Çevresel cihazlar (Yazıcı, doküman kamera) ile ilgili
sorunlar
d. Dosya taşıma, kopyalama, oluşturma
e. Yazıcıya belge gönderebilmek
f. Program kurup kaldırabilmek
g. Ekran çözünürlüğünü değiştirebilmek
h. İnternete kablolu / kablosuz nasıl bağlanabileceğimi
bilmek
i. Bir web adresini, adres çubuğuna yazarak ilgili siteyi
ziyaret edebilmek
j. E-posta hesabı oluşturmak
k. E-posta ile iletişim kurabilmek
l. Arama motorunu etkin şekilde kullanmak
m. Tablete elektrik gelmediğinde sorunun nereden
kaynaklandığını anlamak
n. Tablet İnternet’e bağlanmadığında sorunu çözmek
o. Tablete taşınabilir bir cihaz bağlayabilmek
p. Başkalarının tablet ile ilgili sorunlarına yardımcı olmak
q. Size sağlanan teknolojileri kullanarak öğrencinizin
derslerine yardımcı olmak
r. Dilediğiniz yardıma kolay erişebilmek
2. Aşağıdaki teknik yardım aldığınız kanallardan ne derecede memnun kaldınız?
Okul Bilişim Teknolojileri /formatör öğretmeninden
İl/ilçe Bilişim Teknolojileri formatörlerinden
Bilgisayar öğretmeninden
Üretici firmadan
İş arkadaşımdan / Komşumdan
Bir yakınımdan
Çocuğumun arkadaşlarından
Diğer :______________
Destek
Almadım
(0)
Hiç
(1)
Çok
Az
(2)
Biraz
(3)
Oldukça
(4)
Çok
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
120
Bölüm 3
Katılım ve Memnuniyet
12. Çocuğunuzu göz önünde bulundurarak, geçtiğimiz dönem boyunca aşağıdaki faaliyetleri ne sıklıkla yaptığını
Hiç
Çok Az
Bazen
Sıklıkla
Her Zaman
a. Sınıfta soru sormak veya tartışmalara katımak.
b. Sınıfta sunum yapmak.
c. Bir performans ödevini teslim etmeden önce birden fazla
taslağı üzerinde çalışmak.
d. Değişik kaynaklardan fikirleri bir araya getirmeyi gerektiren
ödev veya projeler üzerinde çalışmak.
e. Ev ödevlerini veya okuma ödevlerini tamamlamadan okula
gelmek.
f. Sınıfta projeler üzerinde diğer öğrenciler ile birlikte çalışmak.
g. Ödevleri hazırlarken sınıf dışında sınıf arkadaşlarıyla birlikte
çalışmak.
h. Ödevlerini tamamlarken veya sınıfta tartışmalar sırasında
değişik derslerden fikirleri veya kavramları bir araya getirmek.
i. Diğer öğrencilere yol göstermek veya ders vermek.
j. Bir ödevi sormak ve tamamlamak için elektronik bir ortam
(anlık ileti [sohbet] grubu, İnternet, anlık ileti, vb.) kullanmak.
k. Öğretmeniyle haberleşmek için e-mail kullanmak.
l. Notları veya ödevleri hakkında öğretmeniyle konuşmak.
m. Gelecekleriyle ilgili olarak bir öğretmeniyle veya bir rehberle
konuşmak.
n. Okumalardan veya sınıftan edindikleri fikirleri öğretmeniyle
sınıf dışında tartışmak.
o. Okul performansları hakkında öğretmeninden yazılı veya sözlü
dönüt almak.
p. Öğretmenimin standartlarını veya beklentilerini karşılamak
için beklediğinden daha fazla çalışmak.
r. Ders dışı aktivitelerde öğretmeniyle birlikte çalışmak.
s. Okuma ödevlerinden veya sınıftan edindiği fikirleri
başkalarıyla (öğrenciler, aile bireyleri, tanıdıklar, vb.) sınıf dışında
tartışmak.
Bilgim Yok
işaretleyiniz? Cevabınızı kutulara işaretleyiniz.
(0)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Çok Az
Bazen
Sıklıkla
Her Zaman
Merak ettiğim bir konu hakkında araştırmak
o. z-kitapları incelemek
p. Çocuğunun/çocuklarının öğretmenleriyle iletişim kurmak
q. Diğer kişilerle iletişim kurmak (facebook, twiter, skype, eposta,
n.
Hiç
2. Teknolojiyi kullanarak aşağıdaki işlemleri hangi sıklıkta yapıyorsunuz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
121
r.
s.
t.
u.
v.
w.
x.
y.
z.
sohbet)
Testlere erişmek
Oyun oynamak
Müzik dinlemek
Video izlemek
Alış veriş yapmak
Banka işlemleri yapmak
Roman ya da benzeri amaçla yazılmış e-kitap okumak
İnternette gazete okumak
Diğer (lütfen yazın) ________________
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Kesinlikle Katılıyorum
e.
Katılıyorum
c.
d.
Kararsızım
b.
Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikler kullanılmaya
başlandıktan sonra çocuğum öğrenme düzeyini artırdı.
Fatih Projesinde sunulan teknoloji ve içerikler kullanılmaya
başlandıktan sonra çocuğum dersin hedeflerine ulaşmakta daha
başarılı oldu.
Okulda teknoloji kullanarak ders işlenmesinden memnunum
Eğer dönem yeniden başlasa tüm derslerin teknoloji ile
işlenmesini isterim
Başka arkadaşlarıma çocuklarının derslerinde teknoloji
kullanmasını tavsiye ederim
Katılmıyorum
a.
Kesinlikle Katılmıyorum
3. Aşağıdaki ifadelerle ilgili düşüncenizi işaretleyiniz
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
4. Aşağıdaki sorulara kullanılan tablet bilgisayarlı eğitimi düşünerek cevaplayınız
Çok azaldı
Azaldı
Değişmedi
Arttı
Çok arttı
0-15dk
16-30dk
31-60dk
61-120dk
121dk veya
daha fazla
1 saaten az
1-2 saat
2-3 saat
3-4 saat
4 saatten fazla
a. Eski yönteme göre çocuğunuzla
eğitim/öğretim için harcadığınız süre nasıl
değişti?
b. Teknolojiyi öğrenmek için günlük ne
kadar zaman harcıyorsunuz?
c. Çocuğunuz tablet bilgisayarı ders
amaçlı olarak günlük kaç saat kullanıyor?
122
5. Beklentiler
5a. Bir veli olarak sizce FATİH projesi eğitim ve öğretimde ne tür bir değişime yol açacaktır?
5b. Bir veli olarak sizce FATİH projesi sizin çocuğunuzu eğitiminde nasıl bir değişime yol açacak?
Biraz
Oldukça
Çok
Problem çözme
Dili etkili kullanma
Yaratıcılık
Eleştirel düşünme
Hayat boyu öğrenme
Teknoloji okuryazarlığı
Bilgi okuryazarlığı
Sosyal sorumluluk
Takımla çalışma
Çok Az
j.
k.
l.
m.
n.
o.
p.
q.
r.
Hiç
6. FATİH projesinde sunulan teknolojilerle derslerin gerçekleştirmesi, çocuğunuzun aşağıdaki becerileri
kazanmasında ne ölçüde yardımcı olacaktır?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
7. Çocuğunuz için eğitimini tamamladıktan sonra nasıl bir kariyere sahip olmasını isterdiniz?
o Bilgisayar teknisyeni (bilgisayar sistemleri ve ağlarının kurumu ve onarımı)
o Bilgisayar programcısı veya bilgisayarla ilgili başka bir pozisyon
o Teknisyen, bilgisayar üzerine değil (elektrik, mekanik, vb.)
o İşletme/Ticaret, bilgisayar üzerine değil (maliye, pazarlama, satış, vb.)
o Kariyer Meslekleri (öğretmen, doktor, mühendis, avukat, vb.)
o Zanaatkâr/Usta (marangoz, tesisatçı, vb.)
o Diğer. (Lütfen belirtiniz) _______________________________
123
Biraz
Oldukça
Çok
Bilgisayar programcılığı
Bilgisayar donanımı kurumu işletilmesi
Bilgisayar ağları kurumu ve işletilmesi
Kelime, İşlem ve Sunu programları
Sınıf içinde teknoloji kullanımı
Güvenli internet kullanımı
Çok Az
g.
h.
i.
j.
k.
l.
Hiç
8. Aşağıdaki teknoloji tabanlı eğitim programlarına ne derece katılmak istersiniz?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
9. Bireysel Özellikleriniz
a. Yaşınız:
b. Cinsiyetiniz: ( ) Bay ( ) Bayan
c. Eğitim seviyeniz nedir?
Resmi eğitimim yok
İlkokul
Ortaokul
Lise terk
Lise
Meslek Yüksek okulu
Üniversite
Yüksek lisans / doktora
d. Çocuk sayısı:
e. Yaşadığınız il ve ilçe:
f. Mesleğiniz:
124
EK 15: Veli Görüşme Protokolü 1 (Pilot başlangıcında uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 İzin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Velinin Adı Soyadı
Öğrencinin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
:
ERİŞİM
Bilgisayar ve internete hangi yöntemleri kullanarak erişiyorsunuz?
TEKNİK DESTEK
Teknolojiyi kullanırken hangi alanlarda teknik yardıma ihtiyaç duyuyorsunuz ve bu yardımı nasıl buluyorsunuz?
POLİTİKALAR
FATİH Programının nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı olarak size iletildi mi?
Fatih projesinin daha etkili ve verimli olabilmesi için sizce yönetmeliklerde değişiklikler yapılmalı mı? Önerileriniz nelerdir?
SÜRE
Teknolojiyle çalışırken ne kadar zaman harcıyorsunuz?
Teknolojik yenilikleri öğrenmek için günlük ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Hangi kanallardan faydalanarak teknolojik yenilikleri
öğreniyorsunuz?
Çocuğunuzun ve kendinizin eğitim sürecinde bu teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz yeterliğe ulaşmak için ne kadar
süreye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsunuz?
BEKLENTİLER
Sizce bu eğitimde kullanılan bu teknolojiler (Tablet bilgisayarlar, etkileşimli tahta, elektronik kitaplar) nasıl bir değişime yol
açabilir?
21. YÜZYIL BECERİLERİ
Sunulan teknolojilerle çocuğunuzun eğitim alması aşağıdaki becerileri sizce ne ölçüde kazanmasına yardımcı olacaktır?
Problem çözme
Dili etkili kullanma
Yaratıcılık
Eleştirel düşünme
Hayat boyu öğrenme
Teknoloji okuryazarlığı
Bilgi okuryazarlığı
Sosyal sorumluluk
Takımla çalışma
EĞİTİME DEVAM ETME VE BT KARİYERİ
Çocuğunuz için eğitimini tamamladıktan sonra nasıl bir kariyere sahip olmasını isterdiniz?
Eğer imkanınız olsa ne tip teknolojileri öğrenmek için eğitim programlarına katılırdınız?
125
EK 16: Veli Görüşme Protokolü 2 (Pilot sonunda uygulanmalıdır)
Görüşmeciye Notlar
 İzin almadan görüşme yapmayınız
 Kendinizi tanıtarak görüşmecinin amacını vurgulayınız
 Görüşme süresini belirtiniz
 Mümkünse ses ya da görüntü kaydı ALMAYINIZ
 Notlarınızı görüşme sonunda en kısa sürede temize çekmeyi unutmayınız
 Olabildiğince onların konuşma dilinde konuşmaya çalışınız
 Sohbet ortamı oluşturmaya özen gösteriniz
Velinin Adı Soyadı
Öğrencinin Adı Soyadı
Okulu
İli
Görüşme Tarihi ve Yeri
:
:
:
:
:
ERİŞİM
Bilgisayar ve internete hangi yöntemleri kullanarak erişiyorsunuz?
TEKNİK DESTEK
Teknolojiyi kullanırken hangi alanlarda teknik yardıma ihtiyaç duyuyorsunuz ve bu yardımı nasıl buluyorsunuz?
POLİTİKALAR
FATİH Programının nasıl uygulanacağına ilişkin bilgiler ve yönergeler yazılı olarak size iletildi mi?
Projenin uygulaması sırasında yönetsel sorunlar yaşadınız mı?
Fatih projesinin daha etkili ve verimli olabilmesi için sizce yönetmeliklerde değişiklikler yapılmalı mı? Önerileriniz nelerdir?
ALGILANAN ÖĞRENME
Fatih projesi kapsamındaki teknolojilerin çocuğunuzun öğrenmesine yardımcı olduğunu düşünüyor musunuz? Eğer cevabınız
evet ise hangi açılardan yardımcı oldu?
MEMNUNİYET
Çocuğunuzun teknoloji ile ders işliyor olmasından ne kadar memnunsunuz?
KULLANMA
Tablet bilgisayarları çocuğunuz sınıf içinde ve dışında hangi amaçlarla kullanmakta?
Diğer aile üyeleri de tablet bilgisayarları kullanmakta mı? Kullanıyorsa hangi amaçlarla kullanmakta?
Eğitimde tablet bilgisayarların kullanılmasından dolayı yaşadığınız avantajlar veya sınırlılıklar nelerdir?
Eğitimde tablet bilgisayar kullanımından dolayı kaygılarınız nelerdir?
SÜRE
Teknolojiyle çalışırken ne kadar zaman harcıyorsunuz?
Teknolojik yenilikleri öğrenmek için günlük ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Hangi kanallardan faydalanarak teknolojik yenilikleri
öğreniyorsunuz?
Çocuğunuzun ve kendinizin eğitim sürecinde bu teknolojileri etkili bir şekilde kullanabileceğiniz yeterliğe ulaşmak için ne kadar
süreye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsunuz?
BEKLENTİLER
Sizce bu eğitimde kullanılan bu teknolojiler (Tablet bilgisayarlar, etkileşimli tahta, elektronik kitaplar) nasıl bir değişime yol
açabilir?
21. YÜZYIL BECERİLERİ
Sunulan teknolojilerle çocuğunuzun eğitim alması aşağıdaki becerileri sizce ne ölçüde kazanmasına yardımcı olacaktır?
Problem çözme
Dili etkili kullanma
Yaratıcılık
Eleştirel düşünme
Hayat boyu öğrenme
Teknoloji okuryazarlığı
126
-
Bilgi okuryazarlığı
Sosyal sorumluluk
Takımla çalışma
EĞİTİME DEVAM ETME VE BT KARİYERİ
Çocuğunuz için eğitimini tamamladıktan sonra nasıl bir kariyere sahip olmasını isterdiniz?
Eğer imkanınız olsa ne tip teknolojileri öğrenmek için eğitim programlarına katılırdınız?
127
EK 17: Sınıf Gözlem Formu
Açıklama:
Aşağıdaki alanları kullanarak sınıf içinde teknolojinin nasıl kullanıldığına ilişkin gözlem notları tutabilirsiniz. Sağ tarafa kendi
yorum ve yargılarınızı ekleyebilirsiniz.
Gözlemlenen Ders ve Konusu
:
Öğretmenin adı-soyadı
:
Okul
:
İl/İlçe
:
Gözlem tarihi ve saati
:
Gözlem süresi
:
Derse katılan öğrenci sayısı
:
Öğrencilerin cinsiyetleri
:
Sınıfın fiziksel yapısı (çizim yapabilirsiniz)
:
Teknoloji (derslikte hangi teknolojilerin olduğu ve sayıları, nasıl yerleştirildikleri):
Tabletler, etkileşimli tahta ve varsa diğer teknolojilerin hangi etkinlikler için nasıl kullanıldığını ayrıntılı yazınız.
Gördükleriniz
Düşünceleriniz
Ders sırasında ne tür sorun(lar) yaşandı ve nasıl çözüldüler.
Gördükleriniz
Düşünceleriniz
Öğrenciler ve öğretmen arasında nasıl bir etkileşim olduğunu yazınız. Öğretmenin ne tür sorular sorduğuna ve öğrencilerin nasıl
cevap verdiklerine odaklanın. Öğrenciler aktif olarak derse katılıyor mu?
Gördükleriniz
Düşünceleriniz
128
Öğrencilerin birbirleriyle olan etkileşimini gözlemleyerek yazınız. İşbirliği yapıyorlar mı? Birbirlerine yardımcı oluyorlar mı?
Gördükleriniz
Düşünceleriniz
Sağlanan teknoloji dışında başka malzemeler (çalışma sayfaları, kitap, vb.) kullanılıyor mu? Bu malzemeler nasıl kullanılıyor?
Gördükleriniz
Düşünceleriniz
129