İnternet ve İletişim Kaynak - Başkent Üniversitesi Öğrenme ve İçerik

Transkript

Bilgi Teknolojileri ve Uygulamalarına Giriş
Bölüm 3: İnternet ve İletişim
Hazırlayan: Yasemin Gülbahar
Bu konuyu bitirdiğinizde;
İnternet’e ilişkin temel kavramlar hakkında bilgi edinecek,
Web tarayıcı programlarını kullanabilecek,
Web ortamında arama motoru kullanarak arama yapabilecek,
Elektronik posta uygulamasını kullanabilecek,
Gelen e-posta iletilerini açabilecek,
Yeni e-posta oluşturup gönderebilecek,
Yeni gönderilecek e-postaya dosya ekleyebilecek,
Adres defterini kullanabileceksiniz.
İnternet ve İletişim
1
1. TEMEL KAVRAMLAR
Teknoloji alanında süregelen hızlı değişim ve gelişimler sonucu, bilgi birikimi ve
paylaşımı açısından dünya üzerinde yaşanan trafik yoğunluğu her geçen gün
artmaktadır. Bilgi odaklarını ve bu bilgiye ulaşma yolumuzu ciddi anlamda
değiştiren olayların başında İnternet gelmektedir. 21. yüzyılda da teknolojideki
yeni gelişmelerin süregeleceği öngörülürse, bu tür teknolojileri en etkin bir
biçimde nasıl kullanmamız gerektiğini bir an önce öğrenmemiz gerektiği açıktır.
İnternet, bilgisayarlar aracılığı ile e-posta gönderme, sohbet etme, web tarama,
e-ticaret gibi işlemleri yapmamıza olanak sağlayan, tüm dünyayı kapsayan
bilgisayar ağlarına verilen genel isimdir. İnternet, bilgilerin elektronik ortamda
saklanıp transfer edildiği bir alan olarak da düşünülebilir. İnternet ağına bağlı
olan herhangi iki bilgisayar arasında gerçekleşen işlem en basit ifadesi ile iki
yönlü bilgi iletimidir. Bu derece yüksek bir iletişim sayesinde haberleşme, kaynak
ve bilgi paylaşımı gibi olanakların kullanılması kolaylaşmaktadır.
1.1 İnternet’in Tarihçesi
Ağların ağı olarak da anılan İnternet, ABD Savunma Bakanlığı tarafından
yürütülen bir araştırma ile ortaya çıkmıştır. ARPANET (Advanced Research
Project, Agency NETwork), araştırmacılar arasında bilgi ve kaynak paylaşımına
katkı sağlamak amacı ile deneysel olarak geliştirilen bir bilgisayar ağı idi. 1969
yılında hayata geçirilerek, dosya transferi, elektronik posta ve bilgi paylaşımına
yönelik çeşitli servislerin kullanılması açısından vazgeçilmez bir ağ halini almıştır.
ARPANET daha sonra İnternet’i oluşturacak olan iki ayrı bilgisayar ağına (MILNET
ve ARPANET) bölünmüş, ve ilk olarak 1983 yılında işlevsellik kazanmıştır. 1983
yılındaki oluşumundan bu yana, pek çok sayıda bilgisayar ağı İnternet’e
bağlanmış ve İnternet büyük bir hızla yaygınlaşmış ve gelişmiştir. Türkiye ilk
olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile TÜBİTAK tarafından yapılan ortak
çalışmalar sonucunda, 12 Nisan 1993 tarihinde İnternet ağına bağlanmıştır.
İnternet üzerinde farklı marka ve modellerde pek çok çeşit bilgisayar vardır. Bu
bilgisayarların birbirleri ile haberleşmesi ve bilgi iletimi bilgisayar ağları aracılığı
ile gerçekleşmektedir. Bu ağların her birinde çok sayıda bilgisayar bulunmaktadır.
Her bilgisayar ağı diğer bilgisayar ağları ile haberleşir ve böylece aralarındaki bilgi
akışı İnternet trafiğini oluşturur. İnternet dünya çapında herkese açık bir
haberleşme ağıdır ve hiçbir organizasyon tarafından kontrol edilmemektedir. Bu
sistemin parçaları olan bilgisayar ağları, devlet kuruluşları, üniversiteler, gönüllü
organizasyonlar ve ticari kuruluşlarca çalıştırılmaktadır. Diğer bir ifade ile
bilgisayar ağları, özel kuruluşlarda, üniversitelerde, devlet kurumlarında ve
İnternet Servis Sağlayıcı (ISS) gibi kurumlarda bulunur.
1.2. İnternet Adresleri
İnternet üzerindeki her bir adresin tek olma özelliği vardır. Bu nedenle tüm
dünyada dağıtılan adreslerin tek bir merkezde toplanması ve diğer kurumların bu
kurum ile uyum içinde çalışması gerekir. Kayıtlı tüm İnternet adresleri ‘InterNIC’
adı verilen bu kurum tarafından merkezi olarak veritabanında tutulmaktadır.
İnternet ortamının sağlıklı bir biçimde çalışmasını sağlamak için bu kuruluşlar çok
önemli rol oynar.
İnternet üzerindeki her bilgisayara (kişisel bilgisayar, iş istasyonu vb.) nokta
işareti ile ayrılarak ifade edilen adresler verilmektedir, örneğin ‘193.140.99.11’.
Bu adresler İnternet Numarası veya IP Adresi olarak adlandırılmışlardır ve
‘0.0.0.0’ ile ‘255.255.255.255’ numaraları arasında değişmektedirler. İnternet
2
üzerindeki bir bilgisayar; kişisel tabanlı, iş istasyonu veya çok kullanıcılı bir
sistem olabilir.
İnternet kaynaklarını kullanırken, nokta ile ifade edilen sayısal adresleri akılda
tutmanın zor olduğu düşünülerek, aynı adrese karşılık gelen Alan İsimlendirme
adresleri oluşturulmuştur. Özetle; İnternet üzerindeki bir sisteme sayısal ve sözel
olarak iki adresten ulaşılabilir. Alan isimlendirme adresi olarak bahsedilen
adreslerde
aşamalı
bir
yapı
kullanılmaktadır.
Örnek
olarak,
‘midas.bim.baskent.edu.tr’ adresi inceleyelim. Bu adreste nokta ile ayrılmış her
bir ifade farklı alanları kapsamaktadır (Şekil 1).
midas. bim . baskent . edu . tr
ülke
sistem
birim
kurum
kurum tipi
Ülke kodundan sonra gelen en genel alan olan kurum tipleri Tablo 1’de görülen
seçeneklerden biri olabilir.
Tablo 1. İnternet Adresleri
Adres
Kullanım
Kurum Adı, İnternet Adresi
Com
Ticari Kurumlar
METEKSAN, ‘www.meteksan.com.tr’
Edu
Eğitim Kurumları
Orta Doğu Teknik Üniversitesi,
‘www.metu.edu.tr’
Gov
Devlet Kurumları
TÜBITAK, ‘www.tubitak.gov.tr’
Mil
Askeri Kurumlar
Genel Kurmay Başkanlığı, ‘www.tsk.mil.tr’
Net
Ağ Destek Kurumları
TR.NET, ‘www.tr.net’
Org
Diğer Organizasyonlar
Türk Bilişim Derneği, ‘www.tbd.org.tr’
Gen
Genel amaçlı bireysel
ve kurumsal oluşumlar
TR.NET Oyun Sitesi, ‘www.okey.gen.tr’
Nom
Bireysel
Kişisel Sayfa, ‘kullanıcıismi.nom.tr’
Alan isimlendirme, bu şekilde İnternet üzerindeki bütün sistemleri adreslemede
kullanılmaktadır. Bir örnek ile özetlemek gerekirse; ‘193.140.164.11’ IP adresi
olan sistemin, alan isimlendirme adresi ‘midas.baskent.edu.tr’ olarak
tanımlanmıştır.
3
1.3. İnternet Kaynak Belirteci Nedir?
İnternet Kaynak Belirteci - URL (Uniform Resource Locators) bir web
dosyasının İnternet üzerindeki adresini belirtir. URL adresleri 3 bölümden oluşur:
protokol adı, sunucu adı ve dizin veya dosya adı. Örnek bir URL adres formatı
Şekil 2’deki gibidir:
Şekil 2. URL adres biçimi
1.4. Web (World Wide Web) Nedir?
Web ortamında bilgiler, web sayfası olarak adlandırılan elektronik dokümanlar
aracılığı ile sunulur. Kişi veya kurumlar tarafından hazırlanan ve birden fazla web
sayfasının bulunduğu alanlar ise web sitesi olarak adlandırılır. Web siteleri eğitim,
finans, ticaret gibi çok geniş bir yelpaze kapsamındaki herhangi bir veya daha
fazla konuyu içerebilir. Web sitelerine ulaşmak ve web sayfalarını görüntülemek
için, gözgezdirici veya tarayıcı (browser) adı verilen yazılımlar kullanılır. Web
tarayıcılarının günümüzde bu derece popüler olması sunduğu zengin içerikten
çok, bu içeriği nasıl sunduğu ile ilgili bir konudur.
1.5. HTTP Nedir?
Web servisi, Hipermetin Transfer Protokolü - HTTP (HyperText Transfer Protocol)
adı verilen bir protokol üzerinde çalışmaktadır. Web ortamındaki sayfalar
içerisinde bağlar (link) bulunmaktadır ve bir sayfadan diğerine geçiş bu bağlar
aracılığı ile gerçekleşmektedir.
Hipermetin (hypertext) formatında yazılan Web sayfaları aracılığı ile, sayfaların
dünya üzerinde nerede olduğu farketmeksizin istenilen noktaya ulaşılabilmektedir
(Şekil 1-1). Web gözgezdirici programlarını kullanarak; diğer İnternet servislerine
de (Anonim FTP alanları, Haberler vb.) bağlantı sağlanabilmektedir.
1.6. FTP Nedir?
FTP, "File Transfer Protocol" (Dosya Transferi Protokolü) kelimelerinin baş
harflerinden oluşan bir kısaltmadır. FTP, İnternet ortamındaki iki bilgisayar
arasında dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir İnternet protokolüdür.
Elektronik ortamdaki verileri bir alandan farklı bir alana aktarmak için kullanılır.
Günümüzde İnternet kullanımın yaygınlaşması ve daha çok kullanıcının FTP
yapmaya gereksinim duymasıyla birlikte, görsel arayüz kullanan kullanıcı dostu
FTP programları da pek çok firma tarafından geliştirilmeye başlandı. İnternet
üzerinden bulduğumuz bir dosyayı kendi bilgisayarımıza yani lokal diskimize
indirirken veya web alanı oluşturmak için bu alana dosyalarımızı yüklerken arka
planda hep FTP servisi çalışmaktadır.
4
2. İNTERNET KULLANIMDA ETİK
Çok sayıda bireyin ve büyük boyutlarda bilginin bulunduğu İnternet ortamında,
İnternet’i kullanan bireylere ve İnternet ortamında sunulan bilgiye ilişkin bazı
hakların korunması, yanlış amaçlı girişimleri engellemek açısından büyük önem
taşımaktadır. Her İnternet kullanıcısının kişisel verilerini veya bilgilerini korumak
adına yapabileceklerinin farkında olması ve böylece İnternet güvenliğinin
sağlanmasına katkıda bulunması gerekir.
İnternet üzerinde büyük çapta güvenlik, ağ yöneticileri ve teknik elemanlar
tarafından bazen çeşitli yazılımlar, bazen kişisel engellemeler yoluyla
sağlanmaktadır. Ancak güvenlik konusu, her bir İnternet kullanıcısına
sorumluluklar yükleyen genel bir konudur. Bu anlamda dikkat edebileceğimiz,
kesinlikle yapmaktan kaçınmamız ve yapanları uyarmamız gereken pek çok nokta
vardır.
2.1. İnternet Kullanımında Etik Kurallar
İnternet servisleri belirli bir fikri yaymak, bir konuda propaganda yapmak veya
çeşitli kurum ve kuruluşları hedef alan saldırgan tutumları sergilemek gibi zarar
verici ve olumsuz amaçlar için kullanılmamalıdır.
Diğer İnternet kullanıcıları veya kurumları tarafından üretilmiş bilgi ve fikirleri
izinsiz alıp kullanmak son derece yanlış bir davranıştır. İnternet üzerinde bulunan
içerikle ilgili olarak, her sitede belirtilen “kullanım hakları”na ilişkin bilgiler dışında
hareket edilmemelidir. Örneğin bedava olarak kullanımına izin verilmeyen hiç bir
resim, animasyon, metin, karikatür, yazılım gibi materyaller kopyalanıp
kullanılmamalıdır. Bazı site içeriklerinin kullanımı sınırlanmış olabilir. Örneğin
resim arşivi sunan bir site kullanıcıya, “en fazla 5 resim bedava kullanılabilir” gibi
bir sınırlama getirmişse bu kurala uymak gerekir. İnternet üzerindeki herhangi
bir siteden alınan herhangi bir materyal kullanılırken mutlaka ilgili siteye referans
verilerek kullanılmalıdır. Bu davranış, o materyali geliştiren kişiye emeğinin
karşılığı olarak gösterilen saygıdır.
Bedelini ödemediğimiz bir yazılımı kopyalarak kullanmak veya kopyalanmış
yazılım satın almak yine yapılabilecek en yanlış davranışlardandır. Bu tür bir
davranış o ürüne ait telif haklarının ihlal edilmesi anlamına gelir.
İletişim olanaklarını diğer kullanıcılara zarar verecek veya rahatsız edecek
biçimde kullanmak yine İnternet üzerinde sıkça rastlanan ve çok yanlış
davranışlardandır. Örneğin hiç istemediğimiz adreslerden sürekli e-posta
mesajları almak ve içeriğinde virüs taşıyan e-posta mesajları almak bu tür
davranışlara örnek olarak verilebilir.
2.2. İnternet’in İletişim Servisleri Kullanımında Etik
Kurallar
E-posta gönderirken dikkat etmemiz gereken bazı noktalar vardır. Bazı İnternet
kullanıcıları, bir e-posta mesajını birden fazla kişinin bulunduğu bir listeye
rastgele ve uygunsuz tarzda gönderebilmekte veya kişinin izni alınmadan belirli
bir listeye üye edilmekte ve sürekli mesaj gönderilerek rahatsızlık
verilebilmektedir. Bu tür davranışlar İnternet ortamında yapılmaması gereken
davranışlardır. Bu nedenle bu tür davranışların sergilendiği adresler ağ
kullanıcıları tarafından bloke edilerek engellenmekte ve kullanıcıların hakları bu
şekilde korunmaya çalışılmaktadır.
5
Gönderilen e-posta mesajlarının olabildiğince kısa olmasına dikkat edilmelidir.
İnternet üzerinde yaratacağı trafiği düşünerek çok büyük boyutlarda dosyaların
gönderilmesinden kaçınılmalı ve gönderilecek mesajlar mutlaka virüs
taramasından geçirilerek gönderilmelidir.
İnternet ortamında mimik veya ses tonu genellikle kullanılmadığından, metin
tabanlı iletişim araçları kullanılırken mesaj içerikleri kısa, açık ve yanlış anlamaya
neden olmayacak şekilde özenle yazılmalı ve gönderilmeden mutlaka kontrol
edilmelidir. E-posta mesajının konusu, gönderen kişinin adı-soyadı ve hatta adres
bilgileri mesaj içeriğinde yer almalıdır.
Sohbet programlarında başkalarını rahatsız edici ve zarar verici bir tarz
kullanmaktan kaçınılmalıdır.
2.3. İnternet’ten Erişilen Bilginin Kullanımında Etik
Kurallar
İnternet üzerinden elde edilen bilginin kullanım haklarına karşı saygılı
olunmalıdır. Bu şekilde elde edilen içerik veya kişi ve kurumlara ait bilgiler
referans verilmeden kullanmak ve başkalarına satmak gibi yanlış amaçlarla
kullanılmamalıdır.
İnternet üzerinde bilginin güvenirliği de ayrı bir sorun olarak karşımıza
çıkmaktadır. Karşımıza çıkan her web sitesindeki bilgi doğru veya güncel
olmayabilir. Bu nedenle kullandığımız bilginin güvenilir kaynaklardan elde edilmiş
olmasına dikkat etmeliyiz.
6
3. WEB TARAYICILARI
3.1. Web Tarayıcısı Nedir?
Web ortamında yer alan bilgiler “web sayfası” olarak adlandırılan elektronik
dosyalardan oluşur. Kişi veya kurumlar tarafından hazırlanan ve birden fazla web
sayfasının bulunduğu alanlar ise “web sitesi” olarak adlandırılır. Web siteleri
eğitim, finans, ticaret gibi çok geniş bir yelpaze kapsamındaki herhangi bir veya
daha fazla konuyu içerebilir. Web sitelerine ulaşmak ve web sayfalarını
görüntülemek için, “gözgezdirici” veya “tarayıcı” (browser) adı verilen yazılımlar
kullanılır. Web ortamındaki içeriği kullanıcılara aktarmak amacıyla kullanılan bu
yazılımlar, farklı oluşumlar tarafından geliştirilmekte ve bu nedenle Netscape
Navigator, İnternet Explorer, Firefox, Opera gibi farklı isim ve arayüzlerde
karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca bu yazılımların, eklenti programları veya yeni
teknolojileri desteklemek amacıyla sık sık yeni sürümleri kullanıma açılmaktadır.
Bu bölümde Microsoft Windows işletim sistemi ile birlikte gelen “İnternet
Explorer” web tarayıcı yazılımı örnek olarak ele alınacaktır.
3.1.1. Web tarayıcı programını açma
Web tarayıcı programı olan
İnternet Explorer, Windows
işletim sistemi ile birlikte
kurulmaktadır. Çalıştırmak için
“Başlat” menüsünün hemen
altından (Şekil 3) veya “Tüm
Programlar” menüsü altından
erişilebilir.
Ayrıca
masaüstünde
veya
“Başlat” menüsünün hemen
sağında yer alan kısayollar da
yazılımı
çalıştırmak
için
kullanılabilir. İnternet Explorer
yazılımını, mavi renkteki “e”
harfini
içeren
simgesinden
tanıyabiliriz.
Şekil 3. Web tarayıcı programını açma
7
3.1.2. Web adresinin yapısını anlama
Web ortamındaki dosyaların en önemli özelliği, içerdikleri hiperbağlar sayesinde
İnternet üzerindeki herhangi bir yerdeki dosyanın tek bir tıklama ile erişilebilir ve
anında ekranda görüntülenebilir olmasıdır. Hiperbağlar (link) içeren bu metinler,
“hipermetin” olarak adlandırılmaktadır. Web tarayıcıları hipermetin dosyalarını
görüntülemek üzere tasarlanmışlardır, bu nedenle “http” (hypertext transfer
protocol) adı verilen bir protokol kullanırlar. Bu protokol sayesinde web sitelerine
ulaşarak web sayfalarına erişim sağlanır.
Web sitelerine bağlanmak için ilgili sitenin adresini belirtmemiz gerekir. Bu adres
biçimine ‘URL’ (Uniform Resource Locators) adı verilmektedir. URL adres biçimi
aşağıdaki gibidir.
baglanti-metodu://alanismi/dizin/dosyaadi
İnternet ortamındaki web sayfalarını görüntülemek için kullanılan bağlantı
metodu “http” olarak belirtilir. Daha sonra, bağlanmak istediğimiz sitenin web
adresini, yani alan ismini yazmak yeterlidir. Eğer biliyorsak dizin ve dosya ismini
de adresin içinde verebiliriz. Örneğin; Başkent Üniversitesi’nin web sitesine
bağlanmak
için
girmemiz
gereken
adres;
“http://www.baskent.edu.tr”
şeklindedir. Günümüz tarayıcı programları, yalnızca web adresi yazıldığı
durumda, başına otomatik olarak “http://” yapısını eklemektedir.
3.1.3. Belirtilen web sitesini görüntüleme
Belirtilen bir web sitesini görüntülemek için web tarayıcısının adres kısmına web
adresini yazarak “Enter” tuşuna veya adres çubuğunun hemen sağ tarafından yer
alan “Git” düğmesine basmamız gerekir. Şekil 4’de T. C. Milli Eğitim Bakanlığı’nın
“http://www.meb.gov.tr” adresinde yayınlanan web sitesine bağlanmak için
yapılması gerekenler görülmektedir.
Şekil 4. Belirtilen web sitesini görüntüleme
8
3.1.4. Web tarayıcı programının açılış sayfasını değiştirme
Web tarayıcı programı, ilk açıldığında otomatik olarak
belirtilen sayfaya bağlanır. Program ilk kurulduğunda bu
sayfa genellikle Microsoft firmasının web sitesidir. Bu web
adresini değiştirmek için Araçlar > İnternet Seçenekleri
menü öğresini seçmemiz gerekir (Şekil 5). Seçim
işleminden sonra karşımıza Şekil 6’da görülen iletişim
penceresi gelir.
Bu pencerede “Genel” sekmesinde görülen “Giriş Sayfası”
Şekil 5. Araçlar
menüsü
başlığı
altındaki
alan
giriş sayfasını değiştirme
işleminin
yapıldığı
alandır. Buradaki adres
kısmına yazılımın her
açıldığında
ilk
olarak
bağlanmasını istediğiniz
adresi yazıp “Tamam”
düğmesine tıkladığınızda
artık her yeni “İnternet
Explorer”
penceresinin
ilk
açılışta
sizin
belirttiğiniz web sitesine
bağlandığını görürsünüz.
Eğer
yazılımın
kendi
ayarlarında
yer
alan
adresi
tekrar
geçerli
kılmak isterseniz, yine
“Giriş Sayfası” alanındaki
“Varsayılanı
Kullan”
düğmesine
tıklayabilirsiniz.
Web
tarayıcının ilk açıldığında
hiçbir
sayfaya
bağlanmasını
istemiyorsanız
“Boş
Kullan”
düğmesi
ile
gerekli işlemi yapabilirsiniz.
Şekil 6. Giriş sayfasının web adresini değiştirme
3.1.5. Web sayfasını dosya olarak kaydetme
Ekranda aktif olarak görüntülenen web sayfasını, web sayfası biçiminde (.htm
veya .html uzantılı) kaydedebiliriz. Bunun için Dosya > Farklı Kaydet menü
öğresine tıklayarak, istersek farklı bir isim vererek, “Tamam” düğmesine
tıklayarak dosyayı belirttiğimiz disk alanına kaydedebiliriz. Bu durumda
varsayılan veya sizin verdiğiniz isimde bir dosya ile aynı isimli bir dizinin
diskimizde oluştuğunu görürüz. Aynı isimli dizin web sayfasındaki resimleri ve
diğer gerekli dosyaları saklamak için açılmaktadır. Kayıt edilen sayfaya erişim
için, İnternet Explorer simgesi olan, .htm veya .html uzantılı dosyaya çift
tıklamak yeterlidir.
9
3.1.6. Web tarayıcı programını kapatma
Web tarayıcı programından çıkmak istediğimizde Dosya > Kapat menü öğesini
seçebilir veya (Şekil 4) ekranın sağ üst köşesinde yer alan “X” butonuna
tıklayabiliriz.
3.2. Temel Ayarları Yapma
Web tarayıcı programla çalışırken, kullanıcı arayüzüne ilişkin bazı görünümleri
değiştirebilir, ekranı kendi tercihlerimiz doğrultusunda yeniden yapılandırabiliriz.
Ekranın belirli alanları belirli amaçlar için kullanılmaktadır. Bu alanları saklayabilir
veya daha farklı detaylar ve görünümler yaratabiliriz.
3.2.1. Pencere özelliklerini değiştirme
Web tarayıcı penceresinde yer alan değiştirilebilir çeşitli
özelliklere “Görünüm” menüsünü kullanarak ulaşabiliriz
(Şekil 7). Bu menünün son öğesi olan “Tam Ekran” ile adres
çubuğu ve menülerin görüntülenmemesini ve böylelikle
ekranda içerik için daha fazla yer açılmasını sağlayabiliriz.
“Durum Çubuğu” öğesi ile ekranın en altında görülen alanın
görünmesi veya saklanması işlemini gerçekleştirebiliriz.
Yine Görünüm > Metin Boyutu menü öğresi ile ekranda
görüntülenen metnin boyutunu en büyük, büyük, orta,
küçük ve en küçük olmak üzere beş farklı şekilde
ayarlayabiliriz. Dil kodlaması görünümünden ise “Türkçe”
seçeneğini
seçerek
Türkçe
karakterlerin
sorunsuz
görünmesini sağlayabiliriz.
Şekil 7.
Görünüm
3.2.2. Araç çubuğu görüntüsünü değiştirme
Şekil 8. Araç çubuğu görünümünü
değiştirme
Web tarayıcı penceresinde ilk açıldığında
görüntülenen
tüm
araç
çubukları
varsayılan
değerlerdir.
Bu
araç
çubuklarını ekleyip kaldırabilir, araç
çubuklarında bulunan kısayol tuşlarında
değişiklikler yapabiliriz. Araç çubuğu
üzerinde görüntülenen “Geri”, “Dur”,
“Yenile” ve “Giriş” gibi simgelerle
belirtilen kısayollar, “Standart Düğmeler”
olarak
adlandırılmıştır.
Bu
öğenin
yanındaki onayı kaldırırsak bu araç
çubuğu da görüntülenmeyecektir (Şekil
8). Aynı şekilde web adresini yazdığımız
“Adres
Çubuğu”
yanındaki
onayı
kaldırdığımızda
adres
çubuğu
da
kalkacaktır.
Bu tür standart görünümleri ekranda
görüntüleme ve saklamanın yanı sıra, “Özelleştir” seçeneği ile görünümlere farklı
kısayollar da ekleyebiliriz. Bu işlemi, Görünüm > Araç Çubukları > Özelleştir
komutu ile gerçekleştirebiliriz (Şekil 9). Bu iletişim penceresi yardımı ile metin ve
simge seçeneklerini seçerek kullanılabilir düğmeleri araç çubuğuna ekleme ve
kaldırma işlemlerini kolayca gerçekleştirebiliriz.
10
Şekil 9. “Araç Çubuğunu Özelleştir” iletişim penceresi
3.2.3. Web sayfası üzerinde görünümleri gösterme
Web tarayıcı programı web sayfasını görüntülediği alanın sol kısmını farklı
bilgilerin görüntülenmesi için kullanmaktadır. Bu farklı görünümlere Görünüm >
Gezgin Çubuğu menü öğesi altından erişmek ve değiştirmek olasıdır. Üst kısımda
yer alan “Ara”, “Sık Kullanılanlar”, “Geçmiş” veya “Klasörler” seçeneklerinden biri
seçildiğinde, sayfanın görüntülendiği alanın sol kısmında yeni bir pencere
açılmakta ve istenilen içerik oradan
sunulmaktadır (Şekil 10). Bu alanda
görüntülenen
pencere,
sağ
üst
köşesindeki “X” işaretine basılarak
kapatılabilir. Aynı şekilde, “Günün
İpucu”
seçildiğinde,
ekranın
alt
kısmında yatay olarak açılan bir
pencere
içerisinde
web
tarayıcı
yazılımın kullanımına ilişkin küçük bir
ipucu
yine
kapatılabilir
şekilde
görüntülenecektir.
Şekil 10. Web sayfası üzerinde
görünümleri gösterme
3.3. Web’de Dolaşma
Web tarayıcı yazılımını kullanırken, bir web sayfası yüklendikten sonra, fareyi
ekranın üzerinde gezdirdiğinizde, bağlantısı olan dokümanların üzerine
gelindiğinde ekrandaki işaretçi şekil değişerek el şekline dönüşecektir. Bu
durumda farenin sol tuşuna basarak (bu bağa tıklayarak) diğer bir web sayfasına
geçiş yapılır ve bu şekilde İnternet üzerindeki pek çok web sitesi ve web sayfası
11
ziyaret edilir. Bu sürece web ortamında gezinti de diyebiliriz. Aslında yeni bir
siteye bağlanıldığında veya bir web sayfasındaki bağa tıklanıldığında bilgisayar
İnternet üzerindeki başka bir bilgisayara bağlanır ve oradaki web sayfasını sizin
kullanmakta olduğunuz bilgisayara transfer eder. Bu işlem sayfanın yüklenmesi
olarak da nitelendirilebilir.
3.3.1. Belirtilen adresi (URL: Uniform Resource Locator) açma
Bir web sitesine bağlanmak için, web tarayıcı yazılımını çalıştırıp, bağlanılmak
istenen web sitesinin URL adresini yazıp, “Git” düğmesine veya klavyeden “Enter”
tuşuna basmak yeterlidir. Eğer önceden ziyaret edilmiş bir adres ise aşağı doğru
açılır menüden bularak seçmemiz yeterli olacaktır (Şekil 11).
Şekil 11. Belirtilen web adresine bağlanma
3.3.2. Bağ Açma ve Önceki Sayfaya Geri
Dönme
Görüntülemekte
olduğumuz
web
sayfası
içerisinde yer alan herhangi bir bağa (link)
tıkladığımızda farklı bir sayfaya veya siteye
yönlendirebiliriz. Eğer bir önceki sayfaya geri
dönmek istersek yazılım ekranının üst kısmında
Şekil 12. Önceki sayfaya
bulunan araç çubuğundan yararlanabiliriz. Araç
dönme
çubuğunun ilk kısayolu, bir önceki sayfaya
dönmemizi sağlayan “Geri” düğmesidir (Şekil 12). Bu düğmeye tek bir tıklama ile
bir önceki sayfaya veya yanındaki oka basarak menüyü açıp daha önce
bağlandığımız sayfalara da geri dönebiliriz.
3.3.3. Ana Sayfaya Dönme
Eğer farklı sayfalarda gezdikten sonra ilk
açılış
sayfamızı
tekrar
görüntülemek
istersek yine araç çubuğu üzerinde
bulunan
“Giriş”
sayfası
düğmesine
tıklamamız gerekir (Şekil 13). Bu düğme
web
tarayıcı
yazılım
ilk
açıldığında
yüklenen sayfayı tekrar yüklememizi
sağlar.
Şekil 13. Ana sayfaya dönme
12
4. WEB’DE ARAMA
İnternet üzerinde bulunan web sitelerinin ve sayfalarının sayılarının hızla artması
ve buna bağlı olarak bilgi kaynaklarının hızla çoğalması, kullanıcı olarak bizlere
sunulan seçeneklerin yoğunlaşmasına ve bilgiye ulaşmamızın güçleşmesine
neden olmaktadır. Örneğin, bir konuyla ilgili İnternet üzerindeki bilgilere ulaşmak
istiyorsak ve elimizde hiç bir web adresi yoksa ne yapabiliriz? Nasıl anlamını
bilmediğimiz bir sözcüğün tanımını bulmak için sözlüğe, bir olayla ilgili detaylı
bilgiye ulaşmak için ansiklopediye, bir şehrin veya ülkenin dünya üzerindeki
konumunu öğrenmek için atlasa bakıyorsak, İnternet üzerinde aradığımız konu ile
ilgili site adreslerine ulaşmak istediğimizde de İnternet üzerindeki arama
motorlarını kullanmanız ve tarama yapmamız gerekir.
Dünya üzerinde web alanlarında bulunan içeriğin indekslendiği adresler, “arama
motorları” (Search Engines) vardır. Kullanıcı, bir veya birden fazla anahtar kelime
girdiğinde arama motorları, içerisinde bu kelime(ler) geçen web sayfalarını
bularak, bu sitelerin web adreslerini ve sayfa başlıklarını listeleyerek kullanıcıya
sunar.
4.1. Arama Motoru Kullanma
Arama motorları da diğer web siteleri gibi URL adresi ile ulaşılabilir. İnternet
üzerinde aradığımız bilgiye hızlı ve güvenilir bir biçimde erişmek, bu arama
motorlarını etkin bir şekilde kullanmamızı gerektirmektedir. Yaygın olarak
kullanılan bazı arama motorları ve web adresleri Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2. Arama motorları ve web adresleri
Arama Motoru
URL Adresi
Google
http://www.google.com/
All the Web
http://www.alltheweb.com
Yahoo
http://www.yahoo.com/
MSN Search
http://search.msn.com/
Meta Crawler
http://www.metacrawler.com/
Hot Bot
http://www.hotbot.com/
4.1.1. Arama özelliklerini belirleme
Arama motorlarını kullanmak için, ilgili web sitesine bağlanıp aramak istediğimiz
anahtar kelimeleri vermemiz gerekir. Biz anahtar kelimeyi veya kelimeleri verip
“Ara” (search) düğmesine tıkladığımızda arama motorları İnternet’in tamamını o
anda aramaz. Arama motorları daha önceden taramış ve indekslemiş olduğu
dosya listesini (indeks veya veritabanı olarak düşünülebilir) tarar ve bu listenin
sonucunu kullanıcıya sunar. Tabi ki, bu listelerin güncel tutulması bu derece hızlı
ilerleyen bir bilgi dünyasında son derece önemli olduğu için listelerin güncel
tutulması son derece önemlidir.
13
Arama motorları, bize arama konusunda farklı seçenekler sunar. Bu nedenle,
arama işlemine başlamadan önce aramaya ilişkin bazı özellikleri belirtmemiz
gerekir. Bu özellikler her arama motoru için farklı olabilir. Örnek olarak, “Google”
arama motoru örneği (Şekil 14) üzerinde konuşalım. Arama işlemini, web
sayfalarında, grafiklerde, gruplarda veya dizinlerde gerçekleştirebiliriz. Arama
işlemimizi Türkçe içerikli sayfalar veya Türkiye’den sayfalarla sınırlandırabiliriz.
Ayrıca, gelişmiş arama sayfasından farklı bilgilerle arama yapabilir, tercihlerimizi
ve kullanılan dili değiştirebiliriz.
Şekil 14. Arama özelliklerini belirleme
4.1.2. Aramada anahtar bir kelime kullanma
Arama motorlarını kullanarak, kütüphane taramalarında olduğu gibi belirli
anahtar kelimeleri kullanarak arama işlemini gerçekleştiririz. Burada dikkat
edilecek nokta anahtar kelimelerin seçimidir. Eğer çok genel kavramlar
kullanılırsa karşımıza çok fazla sonuç gelecektir ve gerçekten ilgili sayfaları
bulmak hem zaman alıcı hem de dikkat dağıtıcı olabilir. Diğer yandan, çok fazla
kelime kullanmak, bir kelimeden dolayı çok ilgili sayfaların görüntülenmemesine
ve çok az sayıda sonuç almamıza neden olabilir. Bu nedenle anahtar kelimeler
dikkatle seçilmeli, elde edilen sonucu gittikçe sınırlamaya yönelik olarak, her bir
adımda bir kelime daha eklenerek sonuç gözlenmelidir.
4.1.3. Aramada yaygın kullanılan mantık işlemcileri kullanma
Birden fazla kelimeyi belirli bir sırada veya belli bir kalıpta aramak istediğimizde
bu kelime grubunu çift tırnak içerisine alarak yazmanız gerekir. Çift tırnak arasına
yazılan kelime grubu veya metin tamamen verildiği biçimde aranır.
Bir diğer arama yöntemi mantıksal arama olarak nitelendirilebilir. Bu tür
aramalarda kullanılan üç işlemci vardır: AND, OR ve NOT kelimeleri. Bu işlemciler
ve kullanım şekilleri Tablo 3’de görülmektedir.
14
Tablo 3. Mantıksal Arama İşlemcileri
Operatör
Örnek
Sonuç
AND
İnternet
Web
AND
OR
İnternet
Web
OR
İnternet veya Web kelimesi geçen tüm
siteler
NOT
İnternet
Web
NOT
İçeriğinde Web değil İnternet geçen tüm
siteler
Her iki kelimeyi de içeren tüm web siteleri
4.2. Yazdırma
Gezdiğimiz web sayfalarının yazıcıdan çıktısını almak isteyebiliriz. Ancak, web
sayfaları diğer ofis programlarında olduğu gibi bir kâğıt boyutuna sahip olmadığı
için, sayfanın dışına taşma veya gereksiz yere çok sayfa harcama gibi durumlarla
karşılaşabiliriz. Bu nedenle öncelikle Dosya > Baskı Önizleme menü öğesi ile
sonucu görmek, gerekirse düzenlemek ve daha sonra bastırma işlemini
gerçekleştirmek daha doğru olacaktır.
4.2.1. Sayfa düzeni seçeneklerini değiştirme
Dosya > Sayfa Yapısı komutu ile yazdırılacak sayfanın görünümüne ilişkin
değişiklikler yapabiliriz (Şekil 15). “Sayfa yapısı” iletişim penceresini kullanarak
kâğıt
boyutunu,
kaynağını, sayfanın üst ve
alt bilgilerini, yatay veya
dikey yapıyı, sayfanın sol,
sağ, üst ve alt kenar
boşluklarını
ayarlayabilir
ve ayrıca yazıcıya ilişkin
değişikliklerde yapabiliriz.
Daha farklı durumlarda
sayfayı
seçip
kopyalayarak, bir kelime
işlemci yazılımı içerisine
yapıştırıp,
orada
görünüme
müdahale
etmek de söz konusu
olabilir.
4.2.2.
Web
yazdırma
sayfasını
Sayfa
düzenine
ilişkin
işlemleri
yaptıktan
ve
baskı önizleme seçeneği
ile nasıl bir görünüme
sahip
kaç
sayfa
Şekil 15. Sayfa düzeni seçeneklerini değiştirme
basılacağını
gördükten
sonra, web sayfalarımızın
yazıcıdan çıktısını alabiliriz. Bu işlem için Dosya > Yazdır komutunu
gerçekleştirmek gerekir. “Yazdır” iletişim penceresini kullanarak yazıcı seçebilir,
15
hangi sayfaları bastırmak istediğimizi ve kaç kopya istediğimizi belirtebilir, daha
sonra “Yazdır” düğmesine basarak işlemi tamamlayabiliriz.
5. YER İŞARETLERİ (BOOKMARK)
İnternet aracılığıyla her gün sayısını hatırlayamayacağımız kadar çok web
sayfasını ziyaret ediyoruz. Bu sayfalar arasında çok beğendiğimiz ve
araştırdığımız konuyla doğrudan ilgili pek çok sayfa bulmaktayız. Bu web
sayfaların adreslerini daha sonra tekrar kullanmak için saklayabiliriz. Peki nasıl?
Neyse ki, web tarayıcı yazılım bu işi bizim için kolaylaştırmış. Daha sonra
kullanmak üzere saklamak istediğimiz adresler “yer işareti” (bookmark) olarak,
web tarayıcı yazılımı tarafından saklanabilir.
5.1. Yer İşaretleri Oluşturma
Daha sonra tekrar bağlanmak isteyebileceğiniz bir web adresini saklamak için
yapmamız
gereken
şöyle
sıralanabilir.
Şekil 16. Yer işaretleri oluşturma
Adresini saklamak istediğimiz
web sayfası ekranda yer
alırken
web
tarayıcı
yazılımının menülerinden olan
“Sık
Kullanılanlar”
menüsünden
“Sık
Kullanılanlara
Ekle”
seçeneğini seçin (Şekil 16).
Daha sonra “Adı” alanında
sitenin
adı
görülecektir.
Buraya istediğiniz bir ad verebilir veya aynı bırakarak “Tamam” butonuna
basabilirsiniz (Şekil 17). Böylece web sitesinin adresi “Sık Kullanılanlar”
menüsündeki listeye eklenecektir.
Şekil 17. Yer işareti oluşturma
5.2. Yer İşaretleri Oluşturulmuş Sayfayı Açma
Yer işaretleri oluşturulduğunda özel bir klasör altına yerleştirilmezse, “Sık
Kullanılanlar” menüsü altında yer alan listeye eklenir. Bu nedenle, önceden
kaydedilmiş bir adrese ulaşmak için önce “Sık Kullanılanlar” menüsüne tıklayıp,
daha sonra bu listeden ilgili adresi tıkladığımızda, web tarayıcı yazılımı doğrudan
o sayfaya bağlanarak içeriğini görüntüleyecektir.
16
5.3. Yer İşaretlerini Klasörlere Yerleştirme
Çok fazla adres saklamamız gerektiği zaman bu adreslere farklı klasörler altında
toplayabiliriz. Bu işlem için “Sık Kullanılanları Ekle” seçeneği ile eriştiğimiz iletişim
penceresinde yer alan “Yeni Klasör” düğmesini tıklayıp, yeni açılan iletişim
penceresinde klasör için bir isim tanımlayıp “Tamam” butonuna basmamız
gerekir. Yeni eklediğimiz klasör aynı iletişim penceresi içerisinde “Konumu:” isimli
pencerede
görülecektir
(Şekil
18).
Klasör
oluştuktan
sonra
üzerine tıklayıp seçili
hale
getirip,
“Tamam” düğmesine
bastığımızda
yer
işareti
belirtilen
klasörün
altına
kaydedilmiş olur. Bu
şekilde
oluşturulan
adreslere yine “Sık
Kullanılanlar”
menüsüne
tıklayıp
oradan ilgili klasörü
seçerek ulaşabiliriz.
Şekil 18. Yer işaretlerini klasörlere yerleştirme
17
6. E-POSTA
Elektronik posta (e-posta) İnternet’in en sık kullanılan servislerinden biridir. Eposta, İnternet ortamından diğer kullanıcılara elektronik mesaj iletmek için
kullanılır.
6.1. Elektronik Postayla İlk Adım
İnternet üzerindeki herhangi bir kullanıcıya e-posta göndermek için, o kişinin eposta adresini bilmek gerekir. E-posta adresi kullanıcı kodu ve bağlı olduğu
sistemin alanismi adresinden oluşan bir bileşendir. Kullanıcı kodu ve alanismi
bilgilerini birbirlerinden ayırmak için “@” sembolü kullanılır. E-posta adresleri
kişiye özeldir, yani İnternet kullanıcısı iki kişinin aynı adresi kullanabilmesi
olanaksızdır. E-posta göndermek ve almak için farklı işletim sistemlerinde
kullanılabilecek pek çok yazılım vardır. Örneğin; Unix tabanlı ortamlarda “pine”,
Windows tabanlı ortamlarda “Outlook Express” gibi yazılımları kullanarak e-posta
iletişimi sağlanabilir. Bu yazılımların yanı sıra, web tarayıcılarını kullanarak da eposta iletişimi sağlanabilir. Bu konu için Windows ortamındaki “Outlook Express”
yazılımı ele alınacaktır.
6.1.1. Elektronik posta uygulaması açma
Windows ortamına e-posta alışverişi için kullanılabilecek yazılımlardan biri
“Outlook Express” yazılımıdır. Bu e-posta yazılımının kısayoluna ister “Başlat”
menüsünden, isterse masaüstünüzden erişip yazılımı çalıştırabilirsiniz.
6.1.2. Tanımlanmış kullanıcı için posta kutusu açma
Herhangi bir sistemde (yahoo, gmail,
hotmail vb.) tanımlanmış bir kullanıcı
koduna gelen e-posta iletilerini e-posta
yazılımı içerisinde tanıtıp, oraya gelen
mesajları
“Outlook
Express”
yazılımı
aracılığı ile okuyabiliriz. Öncelikle Araçlar >
Hesaplar menü öğesini seçmemiz gerekir
(Şekil 19). Karşımıza “İnternet Hesapları”
iletişim penceresi gelecektir (Şekil 20). Bu
pencereden önce “Posta” sekmesine, sonra
“Ekle” butonundan “Posta” seçeneğine
tıklayarak sırası ile adımızı, e-posta
adresimizi, e-posta sunucu adlarını ve son
olarak kullanıcı kodu ve şifre bilgilerini girip
işlemi tamamlayabiliriz.
Şekil 19. Posta hesabı tanımlama
6.1.3. e-posta iletisi açma
Şekil 20. Posta hesabı ekleme
18
Bize gönderilmiş olan e-postaları araç çubuğu üzerinde yer alan “Gönder/Al”
kısayoluna tıklayarak alabiliriz (Şekil 21 üzerinde 1 numaralı alan). Aslında bu
işlemi e-posta uygulaması belirli sürelerde bizim için otomatik olarak
yapmaktadır. Gelen e-postalar sağ üst kısımda yer alan geniş pencerede
görüntülenir (Şekil 21 üzerinde 2 numaralı alan). Buradan içeriğine erişmek
istediğimiz e-postanın üzerine tıkladığımızda ise içerik sağ alt pencere içerisinde
görüntülenir (Şekil 21 üzerinde 3 numaralı alan).
Şekil 21. e-posta iletisi açma
Sol tarafta yer alan klasörler penceresi içerisinde herhangi bir klasör seçildiğinde
o klasör altında yer alan e-posta mesajları iki numaralı alanda görüntülenir. Yeni
ileti gelmiş olursa ve henüz okunmamış ise koyu renkte görünür ve “Gelen
Kutusu” yanında kaç yeni mesaj olduğu bilgisi yer alır. Mesajlar okundukça, koyu
renk değil, normal görünüme dönerler.
6.1.4. Elektronik posta uygulamasını kapatma
E-posta uygulamasını kapatmak için, diğer tüm Windows uygulamalarında olduğu
gibi, Dosya > Çıkış komutunu kullanabilir veya sağ üst köşedeki “X” işaretine
basabiliriz.
19
6.1.5. Yardım fonksiyonlarını kullanma
E-posta uygulaması içindeki
“Yardım”
menüsünü
kullanarak yazılıma
ilişkin
konularda
detaylı
bilgi
alınabilir
(Şekil
22).
“İçindekiler
ve
Dizin”
seçeneği
altından
ayrıntılı
yardım alabilir veya anahtar
kelime taratabiliriz. “Web’de
Microsoft” seçeneği ise bize
farklı
seçenekler
sunar.
Windows güncelleme, ürüne
ilişkin haberler, sıkça sorulan
sorular ve web ortamında
arama yapma gibi işlemleri
buradan
gerçekleştirebiliriz.
“Hotmail” ve “MSN Giriş
Sayfası” seçenekleri ile ilgili
sayfalara bağlanabiliriz.
Şekil 22. Yardım menüsü
6.2. Temel Ayarları Yapma
E-posta uygulamasının görünümüne ilişkin bazı değişiklikleri yapabiliriz.
6.2.1. Görüntü ayarlarını değiştirme
“Görünüm”
menüsünü
kullanarak
e-posta
uygulamasının
ekranında
farklı
değişiklikler
yapabiliriz (Şekil 23). Örneğin, “Geçerli Görünüm”
seçeneği ile görünümü özelleştirebilir, okunmuş
iletileri gizleyebiliriz. “Sıralama Ölçütü” seçeneği ile
e-postaların farklı şekilde sıralanmasını (tarih, konu,
kimden vb.) sağlayabiliriz. “Sütunlar” seçeneği ile eposta listesi ekranındaki sütunlara ekleme veya
çıkarma yapabiliriz. Diğer seçeneklerle ise metin
boyutunu ve dil kodlamasını değiştirebiliriz.
6.2.2. Araç çubuğu görüntüsünü değiştirme
E-posta uygulamasının araç çubuğu görünümüne
değiştirebiliriz. Bunun için araç çubuğu üzerinde
farenin sağ düğmesine tıklayarak açılan menüden
“Özelleştir” seçeneğini seçerek ekranda yer alan
kısayollara ekleme veya çıkarma yapabiliriz.
Şekil 23. Görünüm
menüsü
20
6.3. İletiler
E-postalar veya iletiler, İnternet aracılığı ile iletişim kurmak için kullanılır.
İletilerin de kendilerine özgü yapıları ve özellikleri vardır. İletilerimizi gönderip
gelen iletileri okumamıza olanak sağlayan yazılımlar, iletileri gönderirken
kullanabileceğimiz farklı seçenekler sunmaktadır.
6.3.1. İleti Gönderme
Yeni
bir
ileti
oluşturmak için eposta uygulaması
menülerinde
yer
alan
“Dosya”
menüsünden önce
“Yeni” ve sonra
“Posta
İletisi”
seçeneğini seçmek
gerekir (Şekil 24).
Şekil 24. İleti Gönderme
Yeni iletiyi araç çubuğu üzerindeki kısayola tıklayarak da
oluşturabiliriz. Tek bir kez tıklarsak varsayılan pencere
açılır. Ancak bu kısayolun sağ tarafındaki oka tıklayarak
açılan menüden, göndereceğimiz iletiye uygulanacak bir
arka plan seçebiliriz (Şekil 25). Hiç bir seçim yapılmazsa
ileti boş beyaz bir sayfa olarak tanımlanacaktır.
Yeni bir ileti oluşturmak için “Posta Oluştur” kısayoluna
tıklayarak veya menüden seçerek “Yeni İleti” iletişim
penceresine ulaşırız (Şekil 26). İletimizi oluşturabilmemiz
Şekil 25. Yeni
ileti
için
e-posta
uygulaması bize ayrı
bir pencerede bilgi
girilmesi
gereken
alanlar sunar. Bu
alanlar, Kime, Bilgi,
Konu ve mesajın
yazılacağı alanlardır.
Bir iletinin sorunsuz
gönderilebilmesi ve
etik kurallara uygun
olması
için
bu
alanların
doğru
olarak doldurulması
çok önemlidir.
Şekil 26. Yeni ileti oluşturma
İletinin alıcıya ulaşması için en önemli konu,
21
alıcının adresinin doğru bir şekilde ilgili alana yazılmasıdır. Bu nedenle, “Yeni
İleti” penceresindeki “Kime” alanına iletiyi göndereceğimiz kişinin e-posta
adresini
“kullanicikodu@alanismi”
şeklinde
yazmamız gerekir (Şekil 27.).
Şekil 27. Alıcının adresini
yazma
İleti yazımındaki diğer önemli bir nokta, iletinin
konusu
hakkında
alıcının
bilgilendirilmesi
gerektiğidir. Mesajın içeriğine uygun bir başlık,
“Yeni İleti” penceresindeki “Konu” alanına
yazılmalıdır (Şekil 28).
Şekil 28. Başlık yazma
6.3.2. İletiye dosya ekleme
Oluşturduğunuz iletiye metin, resim, grafik vb. tüm
türlerdeki dosyaları ekleyerek mesajın yanı sıra bir dosya
olarak gönderebilirsiniz (Şekil 29). Bunun için “Ekle”
menüsünden “Dosya Eki” seçeneğini veya araç çubuğundan
“Ekle” kısayolunu seçebiliriz. Bu seçeneği seçtiğimizde
karşımıza “Dosya Ekle” iletişim penceresi gelir. Buradan
eklemek istediğimiz dosyayı farklı disk ve dizinleri de
tarayarak bulup “Ekle” butonuna bastığımızda dosya
iletimizle birlikte gönderilmeye hazır olur.
6.3.3. İletiyi Okuma
Şekil 29. İletiye
dosya ekleme
E-posta uygulaması, iletilerinizi yükledikten veya siz araç çubuğunda yer alan
“Gönder/Al” kısayoluna tıklayıp yeni gelen iletileri aldıktan sonra, iletileri ayrı bir
pencerede veya önizleme bölmesinde okuyabilirsiniz. Gelen iletileri okuyabilmek
için
öncelikle,
klasörler
listesinde
“Gelen Kutusu” klasörünün aktif olması
gerekir. “Gelen Kutusu” klasörü aktif
durumdayken, gelen iletileri iki şekilde
okuyabiliriz.
İletiyi
önizleme
bölmesinde görüntülemek için, ileti
listesinde okumak istediğiniz iletinin
üzerine bir kez tıkladığımızda iletinin
içeriği hemen alttaki pencere içerisinde
görülecektir. İletiyi ayrı bir pencerede
görüntülemek
için,
ileti listesinde
okumak istediğiniz iletinin üzerine iki
kez tıklamamız gerekir. Bu durumda
ayrı bir pencere açılacak ve iletinin
içeriği
o
pencere
içerisinde
görüntülenecektir.
Şekil 30. Posta çöp kutusunu
kullanma
22
Klasörlerde yer alan iletileri silebilir veya okunmadı olarak işaretleyebilirsiniz.
Silme işlemi için iletinin üzerine bir kez tıklayarak daha sonra klavyeden “Delete”
tuşuna tıklayabilir veya Düzen > Sil menü öğesini seçebilirsiniz. Eğer bir iletiyi
okunmadı olarak işaretlemek istiyorsanız ileti seçili iken fare ile üzerine gelerek
farenin sağ düğmesine tıkladığınızda açılan menüden “Okunmadı olarak işaretle”
seçeneğini seçebilirsiniz.
Tüm klasörlerden silinen bütün iletiler, otomatik olarak “Klasörler” penceresi
altındaki “Silinmiş Öğeler” klasörü içerisine gönderilir. Bu klasörün içerisinden
silinmedikçe aslında tüm iletiler silinmiş olmalarına rağmen hala saklanmaktadır.
Bu nedenle, yanlışlıkla sildiğiniz bir iletiyi “Silinmiş Öğeler” klasörüne geçerek
tekrar istediğiniz klasör altına tutup sürükleyerek taşıyabilirsiniz. Eğer “Silinmiş
Öğeler” klasörü aktifken iletileri seçip silerseniz veya “Düzen” menüsünden
“’Silinmiş Öğeler’ Klasörünü Boşalt” seçeneğini seçerseniz (Şekil 30), o zaman
bütün iletiler tekrar geri alınamayacak şekilde silinir.
6.3.4. Dosya ekini açma ve kaydetme
Şekil 31. Dosya ekini açma ve kaydetme
içerisinde dosyaların açılmasını
içerisinden de gerçekleştirebiliriz.
sağlayabilir,
Bize gönderilmiş olan iletilere
eklenmiş dosya(lar) varsa, o
zaman önizleme penceresinin
sağ tarafında doğru bir ataç
simgesi belirir. Gelen dosya
eklerini açmak ve kaydetmek
için öncelikle bu simgenin
üstüne tıklamamız gerekir.
Tıkladığımızda iletiye ekli tüm
dosyaların listesini ve ekli
dosyaları
kaydetmemizi
sağlayacak bir komut görürüz
(Şekil 31). “Ekleri Kaydet”
seçeneğini kullanarak ve ilgili
dizini belirterek tüm ekli
dosyaları tek bir
işlemle
kaydedebiliriz. Ayrıca, ekli
dosyalar
üzerine
tek
tıklayarak
ilgili
yazılımlar
kaydetme işlemini o yazılım
6.3.5. İletiyi Yanıtlama
Sadece kendimize veya bizimle
birlikte diğer e-posta alıcılarına
gönderilmiş
mesajlara
yanıt
verirken bir veya birden fazla kişiye
yanıt yazabiliriz.
Bize gelen bir ileti yalnızca bize
gönderilmişse veya birçok e-posta
Şekil 32. Gönderene cevap ver
alıcısına
gönderilmiş
ama
biz
fonksiyonu
yalnızca iletiyi gönderen kişiye
yanıt yazmak istiyorsak, araç çubuğu üzerinden “Yanıtla” kısayolunu seçmemiz
gerekir (Şekil 32). Bu durumda iletiyi gönderen kişinin adresinin otomatik olarak
alındığı, yeni bir ileti penceresi açılacaktır.
23
Şekil 33. Herkese cevap
fonksiyonu
Eğer aldığımız ile kendimiz dışında başka eposta alıcılarına da gönderilmişse ve biz
yazdığımız
yanıtın
herkese
gönderilmesini
istiyorsak, bu durumda araç çubuğu üzerinden
“Tümünü Yanıtla” seçeneğini seçmemiz gerekir
(Şekil 33). Bu durumda, tüm diğer e-posta
alıcılarının adreslerinin otomatik olarak yer
aldığı, yeni bir ileti penceresi açılacaktır.
6.3.6. İletinin Gönderilmesi
Yazdığımız
e-posta
mesajını,
yani
iletiyi
göndermeden önce son bir kez alıcının adresini ve
konuyu kontrol edelim. Sorun yoksa iletimizi
göndermek için araç çubuğu üzerinde yer alan
“Gönder”
kısayoluna
tıklayıp
işlemi
tamamlayabiliriz (Şekil 34).
Şekil 34. İletinin iletilmesi
6.4. İleti Yönetimi
Çok fazla ileti ile uğraşmamız gerektiği zaman, yüzlerce veya binlerce iletiyi
“Gelen Kutusu” yönetmek, aramak ve bulmak bizim için güç olabilir. Bu nedenle,
konularına veya sizin tercihinize göre bu iletileri farklı klasörler altında gruplamak
yönetim işini kolaylaştırabilir. Ayrıca arama seçeneklerini kullanarak da
iletilerimizi bulabiliriz.
6.4.1. İleti Arama
Uzun zamandır sakladığımız çok sayıda ileti arasından belirli bir tanesini bulmak
için “Düzen” menüsü altından “Bul” ve “İleti” menü öğelerini seçebiliriz (Şekil
35). Karşımıza çıkan iletişim penceresinde kimden, kime, konu ve tarih gibi
istediğimiz bilgileri belirterek, iletiyi verdiğimiz bu kriterlere göre aratabiliriz.
24
Şekil 35. İleti arama
6.4.2. Yeni Posta Klasörü Oluşturma
Çok sayıda iletiyi düzenli bir şekilde
saklamanın önemli bir yolu, farklı klasörler
oluşturarak iletileri o klasörlerin altında
toplamak olabilir. İletileri farklı klasörler
altında gruplamak için öncelikle yeni klasörler
oluşturmanız gerekir. Bu işlem için “Klasörler”
penceresindeki “Yerel Klasörler” üzerinde
farenin sağ düğmesine tıklayarak erişilen
menüden veya “Dosya” menüsü altındaki
“Yeni” seçeneğinden “Yeni Klasör” seçeneğini
seçebiliriz (Şekil 36). Daha sonra karşımıza
çıkan iletişim penceresine klasörün adını
yazarak “Tamam” düğmesine tıkladığımızda,
soldaki “Klasörler” penceresi içerisinde yeni
açtığımız klasörün görüntülendiğini görebiliriz.
Şekil 36. Yeni klasör
oluşturma
6.4.3. İleti Silme
Okuduğumuz iletileri silmek için ileti
seçili iken farenin sağ düğmesine
tıklayarak ulaştığımız menüden veya
“Düzen” menüsünden “Sil” menü öğesini
seçmemiz gerekir (Şekil 37). Bu
durumda, daha öncede belirtildiği gibi
ileti,
“Silinmiş
Öğeler”
klasörüne
gönderilecektir. Buradan silinene kadar
iletiler, sabit diskten gerçekten silinmiş
olmayacaktır.
Şekil 37. İleti silme
25
6.4.4. İletileri Yeni Bir Posta Klasörüne Taşıma
“Gelen Kutusu”ndaki iletileri veya diğer
klasörlerdeki iletileri farklı klasörlere taşımak
için ilgili ileti seçili iken fare ile üzerinde sağ
düğmesine tıklayarak eriştiğimiz menüden
“Klasöre Taşı” seçeneğini seçerek (Şekil 38),
karşımıza çıkan yeni iletişim penceresinden
hangi klasöre taşımak istediğimiz belirterek
“Tamam” butonuna bastığımızda e-posta
belirtilen klasöre gitmiş olacaktır. Tabi ki, epostayı
taşıdığımızda
eski
klasörden
silinecektir. Eğer hem bulunduğu yerde
kalmasını, hem de yeni bir klasörde
kopyasının durmasını istersek aynı menüden
“Klasöre
Kopyala”
seçeneğini
seçmemiz
gerekir.
Şekil 38. İletileri farklı klasöre
taşıma
6.4.5. İletileri İsim, Konu ve Tarihine Göre Sınıflandırma
Herhangi bir klasördeki ileti listesini
istediğimiz
bir
ölçüte
göre
sıralayabiliriz. Bunun için, “Görünüm”
menüsünden
“Sıralama
Ölçütü”nü
seçerek bu işlemi gerçekleştirebiliriz
(Şekil 39). Aynı seçenek ile artan veya
azalan sırada olması isteğimizi de
belirtebiliriz.
Şekil 39. İletileri farklı özelliklere
göre sınıflandırma
26

İnternet ve İletişim Kaynak - Başkent Üniversitesi Öğrenme ve İçerik

Transkript

Benzer belgeler

Fizik-1 Uygulama-5

çeşitli yöntemlerle kurutulmuş hünnaptan bisküvi ve kurabiyeler için

GOT-It 2.0.1 ile Elektromanyetik Sistemlerin

kendi cd`ni kendin yap - Müzik Eğitimcileri Sitesi

3D Bilgisayar Grafikleri

LDAP Administrator ile Active Directory Yonetimi Active Directory

3. su tasarrufu sağlamanın yolları

Araştırma derinliği Yüzeyden verilen akımın nüfüz derinliği tamamen

volko audıo alaturka drum

İnternet ve İletişim - Başkent Üniversitesi