31.03.2009

Piyasa Raporu – 31 Mart 2009
Para Piyasaları
Amerikan hisse senedi piyasalarında geçen hafta da yükseliş sürdü ve Ocak-Şubat aylarındaki
düşüşün bir kısmı telafi edildi. S&P 500 endeksi geçtiğimiz hafta içinde %6,2’lik bir artış yaşarken dün
bunun %3,5’unu tüm dünyadaki gerilemeyle kaybetti. Pazartesi günü dünyayı saran olumsuz hava
özellikle Amerikan finans kuruluşları ve otomotiv devleri Chrysler ve GM ile ilgili endişelerden
kaynaklanıyordu.
Geçen hafta içinde Avrupa borsaları da özellikle Barclays Bank, Commerzbank gibi önde gelen
bankaların %60’ları aşan hisse artışlarıyla yükseldi ancak dün genel hava ile heryerde %3-4 aralığında
düşüşler yaşandı.
Euro Dolara karşı 1,32 seviyelerinde tutunurken Amerikan hisse senetleri Mart ayı içinde %4,6
oranında değer kaybetmiş oldu.
Türkiye’de haftasonu yerel seçim heyecanı yaşanırken iktidar partisinin oylarının il genel meclisi
seçiminde %39’un altına düşmesi iş çevreleri tarafından bir istikrarsızlık işareti olarak algılandı ve Dolar
birdenbire 1,70’e fırladı.
Emtia Piyasaları
Geçtiğimiz hafta emtia piyasaları genellikle düşüşler yaşadı. Petrol $50 civarında fiyatını korurken dün
piyasaları saran kötümser havayla %6 kadar düştü ve petrolün ani aşağı hareketi tarımsal emtialara da
yansıdı.
Arjantin’de çiftçiler grevinin uzlaşmayla sonuçlanma umutları artarken çiftçi liderlerinin olumlu tavrı
tarımsal emtia piyasalarını yeniden temel faktörlere dönmeye yöneltti. Bugün çiftçi liderleri tarım
ürünleri ihracat vergilerinin aşağı çekilmesi talepleri için hükümetle ikili görüşmelerde olacaklar.
Chicago vadeli işlemler borsasında soya yağı geçen hafta ton başına $16 kadar gerilerken bir önceki
haftaki kazanımlarını geri verdi. Böylece Mart ayı içinde soya yağı Chicago’da ton başına $36
yükselmiş oldu. Geçen hafta içinde fasülyede de $12’ı aşan bir gerileme olurken küspe $6 geriledi.
Buğday fiyatları da geçen hafta ton başına $16 kadar gerilerken mısır Chicago’da $3,5 düşüş yaşadı.
Dün dünya hisse senedi piyasalarında ve petroldeki gerilemeyle tüm emtia borsaları kontrollü düşüşler
yaşadı.
Malezya’da palm yağları BMD borsasında geçen hafta boyu $30 kadar yükselirken dün tüm emtialarla
birlikte geriledi. Nakit piyasasında dün akşam kapanışta RBD palm yağı $640, RBD Palm Olein ise
$670 FOB fiyatından teklif edilirken bugün gözetmenlik firması Intertek’in Mart ayı Malezya palm yağı
ihracatını beklenen 1,12’den fazla olarak 1,16 milyon ton olarak açıklaması piyasaya olumlu yansıdı ve
bugün borsada yükselişler yaşandı. Öte yandan geçtiğimiz hafta AB’nin ABD’den yapılacak bitkisel yağ
ithalatlarına %29 oranında ilave anti-damping vergisi uygulayacağı haberi Malezya’nın AB’ne biyodizel
ihracatını olumlu etkileyeceği haberi palm yağı piyasalarına olumlu yansıdı. Önümüzdeki aylarda
Malezya’nın AB’ye yapacağı palm yağı bazlı biyodizel ihracatlarının aylık 20-30.000 tona ulaşması
bekleniyor.
Kanola kompleksi de geçen hafta boyu sakin bir görünüm çizdi. Pakistan’ın Kanada menşeli kanola
tohumu alımı için piyasaya girmesi olumlu beklentileri beraberinde getirirken sezonun ilk 6 ayında
Pakistan’ın alım yapmadığına dikkat çeken Cargill temsilcisi Lach Coburn, “Pakistan piyasaya geç girdi
ancak telafi edecek.” diye konuştu. Kanada her yıl Pakistan’a 300.000 ton civarında kanola tohumu
ihraç ederken ülkenin en büyük ihracat pazarı Çin olmaya devam ediyor.
Ham ayçiçek yağı geçen hafta bir önceki haftaki yükselişine karşın daha sakin bir görünüm çizdi. CIF
Türkiye limanları ham ayçiçek yağı fiyatları $730 seviyelerinde sakinleşirken tohum $5 kadar arttı.
Aşağıdaki tablo 2 Ocak ile 20 Mart 2009 tarihleri arasındaki Ukrayna silo öncesi ihracat ayçiçek tohumu
fiyatlarının seyirini gösteriyor.
1
Geçen haftanın önemli gelişmelerinden biri de Hindistan hükumetinin soya yağı ithalatına uyguladığı
%20 oranındaki gümrük vergisini kaldırma kararıydı. Kararla birlikte soya yerine ham ayçiçek yağı
ithalatı konusudaki tercih sadece iki yağ arasındaki fiyat farkına kalmış oldu. Şu anda soya yağının
ayçiçek yağına göre $30 kadar daha pahalı olması ithalat tercihi hala ayçiçek yağı lehinde gösterse de
aradaki %20’lik makasın kapanmış olması önümüzdeki günlerde ayçiçek kompleksini baskı altına
alabileceği görüşündeyiz.
Analist firma Agroconsult Brezilya soya rekoltesini 57 milyon ton olarak tahmin etti. Bilindiği gibi rekolte
konusunda resmi tahmin 57,6 milyon ton olarak yapılmıştı.
Glencore firmasının Rus kanadı temsilcisi Nikolai Demyanov, Rusya’nın yeni bir devlet tahıl ticaret
firması kurma kararıyla birlikte özel sektör ticaret firmalarının Novorosiisk limanından yaptıkları tahıl
ihracatının önünün kesileceği tahmininde bulundu. Bilindiği gibi Glencore, Bunge, Louis Dreyfus gibi
dünya tahıl ticareti devleri Novorosiisk limanından yılda 3 milyon ton civarında tahıl ihracatı yapıyor.
Uluslararası Hububat Konseyi ICG, Mart ayı raporunda 2009-2010 dünya buğday rekoltesi tahminini
651 milyon ton olarak belirledi. Bu rakam, bir çok piyasa analistinin beklentisi yönünde, geçen yıla göre
%5’lik bir azalma öngörüyor.
USDA Türkiye Tarım ateşesi Đbrahim Sırtoğlu’nun hazırladığı ve geçen hafta USDA web sitesinde
yayınlanan raporda Türkiye’nin yağlı tohum üretiminin 1,51 milyon tona gerileyeceği tahmin edildi.
Düşen pamuk ekimi ile birlikte azalan çiğit miktarının toplam yağlı tohum üretimine yansıyacağı
gerçeğinin düşen taleple dengeleneceği belirtilen raporda toplam soya fasülyesi ithalatının %18
gerileyerek 1,1 milyon tona, soya küspesi ithalatının da 350.000 tona gerileyeceği ve krizle birlikte GSM
kullanımın artacağı öngörülerek alımların ABD menşeine kaymasının beklendiği belirtildi. Raporda
2009 ayçiçek tohumu rekoltesinin 850.000 ton civarı da sabit kalacağı tahminine de yer verildi.
Raporda, Türkiye toplam bitkisel yağ üretiminin 765.000 tondan 704.000 tona düşmesi öngörülüyor.
Bilindiği gibi Türkiye, ABD menşeli mısır yağı ihracatında da en büyük pazarlardan biri durumunda.
TÜĐK’in açıklamsına gore Türkiye toplam tahıl üretimi 2009 yılında 29,2 milyon ton olacak. Buğday
üretiminin ise %3,2 artışla 17,8 milyon ton olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Đhale ve Alımlar
Özel firmalar Hindistan’a geçen hafta 35.000 ton ABD menşeli ham soya yağı satışını USDA ile
kaydettiler. Yine USDA geçtiğimiz hafta içinde Çin’e 110.000 ton ABD menşeli soya fasülyesi satışı
açıkladı.
Ürdün geçen hafta $166 C+F fiyatından 100.000 ton Doğu Avrupa meşeli yemlik arpa alımı yaptı.
Suriye €153,75 fiyatıyla 100.000 ton Rus menşeli ekmeklik buğday alımı yaptı.
.
2
Türkiye’nin büyük un ihracatçısı firmalarından Eriş Un geçen hafta ihaleyle 35.000 ton ekmeklik buğday
alımı yaptı. Şirketten yapılan açıklamada alımın Cargill, Philco ve Nikoagrokapital firmalarından
yapıldığı bildirilirken 11.5 protein buğday için fiyatların $173-174 CIF olarak gerçekleştiğini işittik.
Sektör yatırımları
Malezyalı palm ekim alanları sahibi ve palm yağı ve biyodizel üreticisi Felda’nın Brezilya’da Amazıon
bölgesinde yerli ortaklarla birlikte önce 30.000 hektar olmak üzere palm ekimi yatırımı yapacağı
açıklandı. Brezilya’nın Malezya büyükelçisi tafından yapılan açıklamada yatırımın kısa sürede 100.000
tonluk alana yayılacağı da bildirildi. Açıklamada yatırmların ülkede biyodizel tesislerine hammade
sağlamayı amaçladığı da belirtildi.
Avustralya’da yerleşik Jat Oil firması Vietnam’daki “jatrofa” bitkisi ekimini artıracağı açıklandı. Firmanın
ayrıca Filipinler’in Mindanao adasında da jatrofa ekimi için yeni bir ortaklık arayışı içinde olduğu
bildirildi. Jatrofa bitkisi her türlü hava koşullarında yetişebilmekte ve prosesinden else edilen biyodizel
yakıtı tren ve jet yakıtı olarak da kullanılmakta. 2008 yılı içinde Yeni Zelanda hava yolları Air New
Zeland uçaklarında ilk kez %50 oranında jatrofa yakıtı denemesi yapmıştı.
Hollanda finans devi Rabobank, Federal Agricultural Mortgage Corp (AGM) firmasından ABD’deki tarım
yatırımlarını artırmak üzere 354 milyon dolarlık kredi aldı.
Đç Piyasa
Đç piyasada geçen hafta seçim rüzgarları sektörde sakin bir görüünüm yaşanmasına sebep olurken
genel talepsizlik sürdü. Yağda büyük alıcılar Nisan alım sözleşmeleri yaparken spot piaysada tonajlar
100-200 gton seviyelerindeydi. Dün seçim sonrası Dolar kurunun yeniden 1,70’lere ulaşmasıyla alıcılar
yeniden piyasadan çekildi ve sektör tam bir sessizliğe büründü.
Fiyat Kotasyonları
Dün akşam gördüğümüz endikatif fiyatlar:
- 11,5 protein Rus ekmeklik buğday - 12,5 protein Rus ekmeklik buğday - 13,5 protein Rus ekmeklik buğday -
CIF Marmara $ 174
CIF Marmara $ 190
CIF Marmara $ 207
- Yemlik Mısır - CIF Mersin $169
- Yemlik Arpa - CIF Mersin $150
- Ayçiçek tohumu - CIF Marmara $ 345
- Kanola Tohumu - CIF Marmara $ 369
- Ham Ayçiçek Yağı - CIF Marmara $ 730
- Ham degam Soya yağı - CIF TR $ 770
- ABD Ham degam Mısırözü yağı - CIF TR $ 845
- RBD Palm yağı - CIF TR $ 710
- RBD Palm Olein - CIF TR $ 740
- Ham Ayçiçek Yağı - Trakya teslim – 2.070 TL
- Ayçiçek küspesi (28 pro) – Trakya teslim - 178 TL
- Ham Soya Yağı - Ege teslim – $ 890
- Ham Kanola Yağı – Ege/Çukurova teslim – $ 945
- Ham degam Mısırözü yağ – Marmara teslim - $ 1.150
Saygılarımızla,
Faik Genç
Agripro Ltd.
3