Sayı 9: Ocak Bülteni - Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
HUDUT VE SAHİLLER
SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı: 9 Ocak 2009
BÜLTEN
HSSGM Mükemmellik
Yolculuğuna Hız Verdi
HSSGM
MÜKEMMELLİK
YOLCULUĞUNA
HIZ VERDİ
SALGIN
HASTALIKLAR VE
PANDEMİ
OKYANUSUN
ORTASINDA
TAYFAMIZIN
BACAĞI KIRILDI
NE YAPMALIYIZ?
SEYAHATTE
GENEL SAĞLIK
KURALLARI
HAVA
YOLCULUĞUNDA
SAĞLIĞINIZI
ÖNEMSEYİN
EDİTÖRDEN
HSSGM Mükemmellikte Kararlılığını Onaylattı
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu mali yönetiminde reform niteliğinde değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişiklikler çerçevesinde Genel Müdürlüğümüz 2005–2009 Stratejik Planını ve 2005 yılından itibaren performans bütçe ve faaliyet raporunu hazırlayan ve uygulamaya koyan ilk kamu kuruluşu olmuştur.
Stratejik planımızda yer alan 5.stratejik amacımıza bağlı olarak Ulusal kalite ödülüne
başvuru yapacak hale gelmek üzere 2009 yılı sonuna kadar toplam kalite uygulamalarına yönelik hazırlık çalışmalarının bitirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda 2008 yılında Genel Müdürlüğümüzde Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarına başlanmıştır.
Yapılan çalışmalar çerçevesinde Genel Müdürlüğümüz Kasım 2008 yılında “EFQM
Mükemmellikte Kararlılık Ödülü”nü almıştır. Şeffaflığı, çalışan ve hizmet alanların memnuniyetini ilke edinen genel müdürlüğümüz, stratejik amaçlarını ve hedeflerini birer birer gerçekleştirmektedir.2009 yılına planlı, geleceğe umutla bakan, hizmet ve faaliyetlerini genişleten,1.
dönem stratejik planının sonuçlarını çıkartan ve 2. dönem stratejik planının hazırlıklarına başlamış bir kurum olarak girmektedir.
Dünya ticaretinin gelişmesi ve uluslararası seyahatlerin artmasına paralel olarak, bulaşıcı hastalıkların yayılması ve ülkelerin binlerce kilometre uzaktaki hastalıklardan etkilenmesini de beraberinde getirmektedir. Dünyada önemli bir geçiş noktasında bulunan ve üç kıtayla
yakın teması olan ülkemizin bu etkilerden korunması güçlü bir Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ yle mümkündür. Bu bilinçle hazırlanan ve 1 Ocak 2009 da yürürlüğe giren
yeni yönetmeliğimizle sağlık denetimleri ön plana çıkacak olup, daha etkin ve verimli sağlık
denetim hizmetleri verilecektir.
Dr. Ömer KOÇAK
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
HUDUT VE SAHİLLER
Yapım
SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Ocak 2009 Sayı 9
BÜLTEN
İmtiyaz Sahibi ve Genel Müdür
Op.Dr. İbrahim Şentürk
HUDUT VE SAHİLLER / BÜLTEN
2
Tel: 0 212 272 61 06
www.ajansfa.com
Baskı
C&B Basımevi
Tel: 0 212 493 24 84
KURUMSAL
HSSGM Mükemmellik
Yolculuğuna Hız Verdi
HSSGM, merkezî
kamu kurumları
arasında yine bir
ilki gerçekleştirerek
Kasım 2008’de
Mükemmellikte
Kararlılık
ödülünü aldı.
Sosyal ve ekonomik gelişmeler, ülkelerin kamu
mali yönetim sistemlerinin sorgulanmasını ve sonucunda da reform çabalarını beraberinde gündeme taşımıştır.
Bu kapsamda kamu hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi, kaynak kullanım kapasitesinin arttırılması, kaynak kullanımında etkililik, verimlilik ve tutumluluğun sağlanması, siyasi ve yönetsel hesap verme mekanizmaları ile mali saydamlığın geliştirilmesine yönelik uygulamalar hız kazanmıştır.
Kamu mali yönetimi alanında yaşanmakta olan en
önemli değişikliklerden birisi de, merkezden yönetimi
esas alan kaynak dağılımı ve girdi odaklı geleneksel bütçeleme anlayışından, yetki ve sorumluluk dağıtımı ile kaynakların yerinden yönetimini esas alan mali yönetim ve
çıktı-sonuç esaslı performans esaslı bütçeleme anlayışına
geçilmesidir.
58. Hükümet tarafından yayınlanan Acil Eylem
Planı’nın (AEP), 4 Temmuz 2003 tarih ve 2003/14 sayılı 2004 Yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve
Yüksek Planlama Kurulu Kararı’nda kamu kesiminde yürütülen reform çalışmaları kapsamında, kamu kuruluşlarının stratejik planlarını hazırlamalarının ve gelecek dönemlerde kuruluş bütçelerini bu planlar doğrultusunda oluşturmalarının öngörüldüğü zikredilmiştir.
Bu kapsamda Makro Çerçeve Kararı’yla seçilen sekiz pilot kuruluştan biri olan Hudut Sahiller Sağlık Genel
Müdürlüğü (HSSGM) pilot düzeyde stratejik planlama
ve kalite çalışmalarını başlatarak, varlık nedenlerini (misyon), ulusal plan ve strateji çerçevesinde netleştirmiş, politika ve önceliklerini ortaya koymuş, performans göstergelerini geliştirmiştir. Kurum başarısını ölçebilecekleri, katılımcı bir anlayışla hazırlanan, dış (vatandaşlar) ve iç (çalışanlar) müşteri memnuniyeti esas alınarak, planlama sürecine ilgili tüm taraflar dahil edilmiş ve Devlet Planlama
Teşkilatı’nca (DPT) onaylanmıştır. HSSGM, sekiz pilot kuruluş arasında ilk stratejik planı hazırlayan kurum olarak
yerini almıştır. Ayrıca; Stratejik Plan sonrasında Maliye Bakanlığınca kabul edilen ve Plan Bütçe Komisyonu’na su-
3
Kurumumuza katkısı öncelikli
olan iyileştirmeye açık alanlar
belirlenmiş ve çalışmalara
başlanmıştır.
nulan ilk performans esaslı bütçe de HSSGM tarafından hazırlanmıştır.
HSSGM Mükemmellikte Kararlılık Ödülünü Aldı
Genel Müdürlüğümüzün 2005–2009 Stratejik Planınında yer alan 5 stratejik amacından biri de “Örgütsel Etkinliği
Arttırmak”tır. Bu amaç altında yer alan 2. Stratejik Hedef ise
“Ulusal kalite ödülüne başvuru yapacak hale gelmek üzere
2009 yılı sonuna kadar toplam kalite uygulamalarına yönelik
hazırlık çalışmaları bitirilecektir” şeklindedir.
Bu stratejik amaç ve hedefe ulaşabilmek için HSSGM;
19.10.2007 tarihinde Türkiye Kalite Derneği (KalDer)’e üye
olmuş ve 14.12.2007 tarihinde ulusal kalite hareketinin ilk basamağı olan “İyi Niyet Bildirgesini” imzalamış ve kalite çalışmalarına başlamıştır.
HSSGM, Toplam Kalite faaliyetlerinin önceliklendirilmesi ve sürekli iyileştirilmesi için bir dış değerlendirme yaptırmaya karar vermiştir. 08–09.04.2008 tarihinde dış değerlendirme hizmeti konusunda uzman olan dış değerlendiriciler; Genel Müdürlük Merkezi ve bazı Sağlık Denetleme Merkezlerinde birimlerin politika ve stratejilerini, çalışanların performanslarını izlemiş, toplanan bilgileri raporlamışlardır. Kurum için gelişim yolculuklarında yol gösterici bir kılavuz olarak
kullanılması planlanan Dış Değerlendirme Hizmeti Geri Bildirim Raporu’nda HSSGM’nin faaliyetleri EFQM Mükemmellik modeli çerçevesinde değerlendirilmiştir. Değerlendirme
raporu kurumumuzun kuvvetli yönleri ve iyileştirmeye açık
alanlarını içermektedir.
Kurumumuza katkısı öncelikli olan İyileştirmeye açık
HUDUT VE SAHİLLER / BÜLTEN
4
alanlar belirlenmiş ve çalışmalara başlanmıştır. Belirlenen her
bir iyileştirme konusu için 1 ekip başkanı ve 2 üyeden oluşan
iyileştirme ekipleri kurularak iyileştirmeye açık alanlar projelendirilmiştir.
1. İyileştirmeye açık alan olarak; “Misyonun ve Vizyonun Liderler Tarafından Çalışanlara İletilmesi” ile ilgili konu
seçilmiş ve projelendirilmiştir. Projenin amacı; liderlerin kurumun misyonu ve vizyonu konusundaki inancını ve kararlılığını
çalışanlarca paylaşması ile çalışanların bunları sahiplenmelerini
ve ortak amaca katılımını sağlamasıdır.
2. İyileştirmeye açık alan olarak “Çalışan Memnuniyeti Anketinin Geliştirilmesi”; seçilmiş ve projelendirilmiştir. Çalışan Memnuniyeti Anketinin geliştirilmesi ile mevcut İnsan
Kaynakları politikalarımızın etkisini ve oluşturulacak yeni politikalarda, çalışanlarımızın düşüncelerini anlamamıza yardımcı olacaktır. Çalışan Memnuniyeti Anketi, yeni İnsan Kaynakları politikalarına çalışanlarımızın katılımını sağlamak için önemli
bir mekanizma olarak görülmektedir. Çalışanlarımızın memnuniyetine dönük yeni politika ve stratejiler oluşturmak, kurumumuzun hedeflerine ulaşmasını kolaylaştıracaktır.
3. İyileştirmeye açık alan olarak “Kullanılan Iletişim Araçlarının Etkililiğinin Değerlendirilmesi” seçilmiş ve projelendirilmiştir. İletişim, bilgi akışı için birincil önceliğe sahiptir. İletişim
kanallarının kısıtlı da olsa çalışanlarca kullanılıyor olması, zaman maliyetinin az olması, finansal maliyet gerektirmiyor olması, bağımsız bir iyileştirme alanı olması nedenleriyle iyileştirme konusu olarak seçilmiştir.
Kurumumuzda 12.11.2008 tarihinde yapılan KalDer
saha ziyareti sonucunda, “EFQM Mükemmellikte Kararlılık Onay Belgesi”ni almaya hak kazandı. Mükemmelliğe giden yolun neresinde olduklarını gösteren, eksikliklerini saptamalarını sağlayan ve çözümler sunan Avrupa Kalite Yönetim Vakfı (EFQM) Mükemmellik Modeli üç aşamadan oluşu-
Çalışanlarımızın
memnuniyetine dönük
yeni politika ve stratejiler
oluşturmak, kurumumuzun
hedeflerine ulaşmasını
kolaylaştıracaktır.
yor. HSSGM’nin almaya hak kazandığı “Mükemmellikte Kararlılık” belgesi ise mükemmellik yolunda geçilen ilk önemli aşamayı gösteriyor.
Belge, KALDER ile Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) tarafından düzenlenen 26 Kasım 2008 tarihinde
Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleşen Ulusal Kalite Ödül Töreni’nde, Genel Müdürümüz Op.Dr. İbrahim ŞENTÜRK’ e takdim edildi.
KalDer Ulusal Kalite Ödülü “İşletme, Kamu ve Sivil Toplum
Kuruluşları” olmak üzere üç kategoride veriliyor. Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Kamu Kuruluşları kategorisinde ödüle layık görüldü.
Mükemmellikte ilk adım olan bu ödül; Ulusal Kalite Hareketi’ne katılarak mükemmelliğin temel kavramlarını benimseme,
yaşama geçirme ve kurumsal motivasyonumuzu arttırarak Ulusal Kalite Büyük Ödülü hedefimize bir adım daha yaklaşmamızı sağlamıştır.
5
Salgın Hastalıklar
ve Pandemi
Dr. Ali AY
Epidemiyoloji ve Seyahat Sağlığı
Epidemiyolojide salgın, bulaşıcı bir hastalığın bir insan
popülasyonunda, belli bir periyotta, yeni vakalar gibi görülmesine rağmen beklenenden fazla etki göstermesidir. Bir salgın; lokal (bir hastalık patlaması), daha genel (salgın hastalık)
ve hatta dünya çapında (pandemi) olabilir. Sabit seviyede oluşan ve popülasyonda görece olarak yüksek derecede seyreden alışılagelmiş hastalıklar ise endemik olarak adlandırılır. Endemik hastalığa bir örnek sıtmadır. Afrika’nın bazı bölgelerinde, halkın büyük çoğunluğunun hayatlarının bazı dönemlerinde sıtmaya yakalanmaları beklenen bir durumdur.
Pandemiler, bir kıta, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok
geniş bir alana yayılabilir. En önemli pandemilere örnek olarak ise; Ortaçağ Avrupa’sında yaşanan ve kara veba olarak da
bilinen hıyarcıklı veba salgını ve Birinci Dünya Savaşı sonunda
ortaya çıkan büyük grip salgını verilebilir.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tanımlamasına göre bir
pandemi ancak aşağıdaki üç koşulu sağladığında başlamış sayılır:
Nüfusun daha önce maruz kalmadığı bir hastalığın ortaya çıkışı
Hastalığa sebep olan etmenin insanlara bulaşması ve
tehlikeli bir hastalığa yol açması
Hastalık etmeninin insanlar arasında kolayca ve devamlı olarak yayılması
İnsanlık Tarihindeki Büyük Pandemiler
Çiçek (165 – 180): Roma imparatorluğunda yaklaşık
5 milyon kişi ölmüştür.
Veba (541): Mısır’da başlayan ve kısa sürede tüm
Avrupa’ya yayılan pandemide, bugünkü tahminlere göre Kuzey Afrika, Avrupa, Orta ve Güney Asya nüfusunun %5060’ı kaybedilmiştir.
Büyük Veba Salgını, Kara Ölüm ya da Kara Veba
(1347 – 1351): Bu yıllar arasında Avrupa’da büyük yıkıma yol
açan veba salgınıdır. Asya’nın güneyinde başlayarak 1340’lı
HUDUT VE SAHİLLER / BÜLTEN
6
yılların sonlarında Avrupa’ya ulaşmıştır. Bilinen bütün büyük salgınlardan ve savaşlardan daha fazla can alan bu salgında, Avrupa nüfusunun yaklaşık üçte birinin öldüğü tahmin edilmiştir. Salgın, Ortadoğu, Hindistan ve Çin de dâhil
olmak üzere yaklaşık 75 milyon kişinin ölümüyle sonuçlanmıştır.
Tifüs (1501 –1587): Amerika’da 1577de başlayan
tifüs salgını 2 milyon yerliyi öldürmüştür.
Kolera (1816 – 1826): İlk başta Hindistan alt kıtasında sınırlı olarak kalan hastalık, 1820’ye kadar Hindistan’ın
etrafına da yayıldı. 10,000 İngiliz asker ve sayısız Hintli, bu
salgın hastalık esnasında öldü. Bu salgın daha sonra Çin
ve Endonezya’ya kadar yayıldı. (1817 ile 1860 arasında
Hindistan’da, 15 milyon kişinin kolera salgınları nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir.)
Kolera (1829 – 1851): 1831’de Rusya, Macaristan
(yaklaşık 100,000 ölüm) ve Almanya’da, 1832’de Londra
(55,000 kişiden fazla), Fransa, Kanada (Ontario), Amerika
Birleşik Devletleri (New York) ve Kuzey Amerika’nın Pasifik Okyanusu kıyısı boyunca salgınlar olmuştur.
Kolera (1852 – 1860): Çoğunlukla Rusya’yı etkiledi, bir milyon üzerinde ölümle sonuçlandı.
Kolera (1863 – 1875): Çoğunlukla Avrupa ve Afrika’ yı etkiledi. En azından 90,000 Mekke hacısının 30,000i,
hastalığa kurban düştü. Kolera, 1866’da Rusya’da 90,000
yaşamı yok etti.
Grip (1889 – 1892): İlk olarak 1889’da Özbekistan Buhara’da görüldü. Aynı yılın Ekim ayına kadar, Tomsk
ve Kafkasya’ya kadar yayıldı. Daha sonra hızla batı ve Kuzey Amerika’yı, 1890 yılı ilk çeyreğinde ise Güney Amerika, Hindistan ve Avustralya’yı etkisi altına aldı.1 milyon kişinin bu pandemik grip nedeniyle öldüğü tahmin edildi.
Kolera (1899 – 1923): 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Rusya başta olmak üzere 500,000’den, Hindistan’da
HSSGM koordinatörlüğünce
alınan önlemler sayesinde,
dünyada 2003 yılında çoğu
gelişmiş ülkeye bulaşan
SARS virüsüne ülkemizde
rastlanmamıştır.
800,000’den fazla insan kolera salgınlarında ölmüştür.
Tifüs (1918 – 1922): Rusya’da 30 milyondan fazla kişi tifüse yakalanmış ve bunlardan 3 milyondan fazlası ölmüştür
İspanyol gribi (1918 –1920): İspanyol nezlesi ilk
kez 11 Mart 1918’de ABD’nin Kansas eyaletinde tespit
edilmiştir. İspanyol Gribi, 18 ay içinde 50 ile 100 milyon
arası insanın (o dönemde yaşayan nüfusunun %5’i) ölümüne sebep olarak insanlık tarihinde bilinen en büyük
salgın olmuştur. Salgın 1918 Eylül-Kasım aylarında zirve
noktasına ulaşmış ve Türkiye dahil tüm dünya ülkelerini
etkilemiştir. Hindistan’da 17 milyon kişi, yani ülke nüfusunun %5’i bu hastalıktan ölmüştür. ABD’de nüfusun yaklaşık %28’i hastalığa yakalanmış ve 500,000 - 675,000
civarında kişi hayatını kaybetmiştir. Britanya’da 250,000,
Fransa’da 400,000 kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.
Fiji Adalarında nüfusun %14’ü iki haftalık bir süre içinde
İspanyol Nezlesi’nden ölmüştür. (Salgın İspanya’da başlamamıştır. İspanyol nezlesi olarak adlandırılmasının nedeni, İspanya’nın Dünya Savaşı’nda yer almamış olması ve askeri sansür nedeniyle diğer Avrupa devletlerinde
salgından söz edilmezken İspanyol basınının salgın konusunu ilk kez gündeme getirmiş olmasıdır.)
Grip (1960’lar): ABD’de yaklaşık 100,000 kişinin ölümüne neden olmuştur.
yaşanan SARS paniği ve özellikle Güneydoğu Asya ülkelerindeki kümes hayvanlarında halen görülmekte olan
kuş gribi gibi bulaşıcı hastalıklar, pandemilerin günümüz
şartlarında bile yaşanabileceği yönündeki endişeleri
sürdürmektedir.
2003 yılında patlak veren SARS hastalığı çoğu
gelişmiş ülkeye bile bulaşmış olmasına rağmen, ülkemizde tek bir SARS hastasına rastlanmamıştır. Bunun nedeni Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
koordinatörlüğünde, tüm dünya ülkelerine örnek olabilecek bir ekip çalışmasıyla alınan önlemlerdir. Başta
havalimanları olmak üzere tüm sınır kapılarında yapılan
sağlık kontrollerindeki ciddiyet ve kararlılık sayesinde bu
hastalık ülkemizden uzak tutulmuştur.
Bugün ise H5N1 tipindeki virüsün neden olduğu
kuş gribi hastalığı, pandemi yapma olasılığı en yüksek olan
bulaşıcı hastalık olarak kabul edilir. Henüz insandan insana
bulaşma olmamasına rağmen, bunun olabileceğine dair
endişelere paralel olarak, olası bir pandemiye karşı alınan
önlemler artmaktadır.
Pandemiye maruz kalan bir ülkede sadece sağlıkta
değil, tüm sektörlerde dengeler alt-üst olur. Kaybolan
işgücüne paralel, azalan üretim ve bozulan ülke ekonomisi kaçınılmazdır. Dolayısıyla pandemiler, insanların
birçoğunun canını, geriye kalanların da geleceğini almaktadır.
Yakın Tarihteki Büyük Grip Pandemileri
Rusya gribi
1889- 90
1 milyon
İspanyol gribi
1918–20
40 milyon
Asya gribi
1957–58
1 - 1,5 milyon
Hong Kong gribi
1968–69
0.75 – 1 milyon
Tarihimizde yaşanan bu pandemiler, halk sağlığı
hizmetlerinin yükselen kalitesi ve teknolojik gelişmeler
sayesinde daha kolay kontrol edilebilir hale gelmesine rağmen, insanlığı halen tehdit etmektedir. Çok
yakın geçmişimize baktığımızda, 2000’li yılların başında
7
Seyahatte Genel
Sağlık Kuralları
Tatile çıkmadan önce gidilecek bölgeye
özgü koşulları öğrenmenin ve alınması
gereken sağlık tedbirleri hakkında
bilgilenmenin, sağlıklı bir tatil geçirmek
için büyük önem taşıdığını unutmayın.
Uluslararası yolculuklarla ilgili riskler yolcunun özelliklerine (yaş, cinsiyet, sağlık durumu vs.) ve yolculuğun özelliğine (güzergah, amaç, süresi vs.)
göre değişir. Uygun koruyucu tedbirler ve özel önlemler, kötü sağlık sonuçlarının risklerini düşürmektedir. Bu konuda yetişmiş tıp uzmanları birçok konuda yardımcı olmakta ve nasihatlerde bulunmaktadır. Ancak bilgi almak, ilgili
riskleri kavramak ve yolculuk için gerekli önlemleri almak, seyahat edecek kişinin kendi sorumluluğundadır.
Seyahatinizde Uymanız Gereken Genel Sağlık Kuralları
Tatile çıkmadan önce gidilecek bölgeye özgü koşulları öğrenmenin ve alınması gereken sağlık tedbirleri hakkında bilgilenmenin sağlıklı bir tatil geçirmek için büyük önem
taşıdığını unutmayın. Aşağıdaki sağlık kontrollerinden geçin:
Kalış süresine göre ilaç reçetesi temin ediniz ve doktorunuzdan uygun bir sağlık çantası oluşturma ile ilgili tavsiyeler alın,
Diş kontrolünü yaptırın,
Gözlük kullanıyorsanız yedek gözlük alın,
Bazı özel koşullara bağlı diğer kontroller (ör. Hamilelik, şeker hastalığı).
İçmek için güvenli olmayan suları mutlaka kaynatın.
Musluk suyunun uygun şekilde klorlanmadığı veya hijyen ve sağlık şartlarının kötü olduğu bölgelerde, kaynatılmış su ile hazırlanan çay ve kahve gibi içecekler,
kutulanmış veya şişelenmiş, ağzı kapalı ve mümkünse
pastörize edilmiş meşrubatı tercih edin. Musluk suyu,
doğal kaynak suyu ve hangi suyla yapıldığını bilmediğiniz buzlu içecekleri içmeyin. Eğer mutlaka içmek zorunda kalacağınızı düşünüyorsanız filtre veya iyot tabletleri kullanın.
Suyun bulaşık olabileceği yerlerde, buzun da bulaşık
olabileceğini göz önüne alarak, içeceklere koymayın.
HUDUT VE SAHİLLER / BÜLTEN
8
Ellerinizi sık sık su ve sabunla yıkayın.
İçecek kutusu veya şişelerinin dış kısmındaki su bulaşık olabilir. Bu yüzden ıslak kutu ve şişeleri açmadan önce kurulayınız ve içerken ağza doğrudan temas edecek yüzeyi öncelikle silerek temizleyin.
Suyun bulaşık olabileceği yerlerde, dişlerinizi musluk
suyu ile fırçalamayın.
Tazeliğinden ve kaynadığından emin olmadığınız gıdaları yemeyin.
Çiğ veya iyi pişmemiş tüm yiyecekler bulaşık olma riski taşır. Bunları yemekten kaçının.
Özellikle hijyen ve sağlık şartlarının yetersiz olduğu
bölgelerde salata, pişmemiş sebze, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri gibi yiyecek ve içeceklerden
kaçının. Pişirilmiş ve hala sıcak olarak servis edilen
yiyecekleri veya kendinizin soymuş olduğu kabuklu
meyveleri yemeye özen gösterin.
Sokakta satılan yiyecek ve içeceklerin tüketiminin hastalık riskini fazlasıyla arttıracağını unutmayın. Unutulmaması gereken kural: “Kaynatın, pişirin, soyun veya
unutun gitsin”
Bebekler için en güvenilir besin kaynağı anne sütüdür. Bebek memeden kesilmişse, kaynatılmış su ile
hazırlanmış mama ile besleyin.
Aşağıdaki durumlara ilişkin kazalara ilişkin tedbirli olun:
- Trafik (gitmeden önce kan grubunuzu gösteren bir
kart edinin),
- Hayvanlar (yılanlar ve kuduz köpeklere dikkat edin),
- Alerjiler (bir sağlık uyarısı bilekliği takın),
- Güneş (güneş gözlüğü ve güneş losyonu bulundurun).
Kapsamlı bir yurtdışı sağlık sigortasına kayıt olma
(ör. Kaza, hastalık, sağlık durumu yüzünden ülkeye geri dönme).
Ambalajlı olarak satılan tüm gıdaların son kullanma
tarihlerine dikkat edin.
Yeterince tanımadığınız kişilerle cinsel temastan
mutlaka kaçının.
Şüpheli durumlarda (meni, vajinal akıntılar ve kan
gibi vücut sıvılarıyla teması önlemek için) mutlaka
prezervatif (kaput, kondom) kullanın.
Herhangi bir nedenle sağlık kuruluşuna başvurmanız durumunda sizin için kullanılan iğnelerin tek
kullanımlık (disposable) ve aletlerin steril olmasına dikkat edin.
Haşerelere karşı gerekli önlemleri alın. Sinek kovucu spreyler kullanmak, gece yatarken cibinlikle
yatmak faydalı olacaktır.
Temizliği şüpheli sularda yüzmek veya bu sularla
temas etmek çeşitli hastalıklara yol açabileceğinden temizliğinden emin olmadığınız havuz ve deniz sularında kesinlikle yüzmeyin.
Özellikle kedi, köpek, maymun gibi hayvanlarla
temastan kaçının ve ısırılmanız ya da yaralanmanız
halinde hemen tıbbi otoritelere başvurun.
Tatlı sularda yüzmekten kaçının. Tuzlu sular, her
zaman daha güvenlidir.
Mantar ve parazit enfeksiyonlarından korunmak
için ayaklarınızı temiz ve kuru tutun.
0212 444 77 34
0212 444 SS DH
Seyahat Sağlığı Danışma Hattı
(0212) 444 77 34
numaralı telefondan seyahat
sağlığı konusunda eğitim almış
olan hekimlerimizden
24 saat seyahat sağlığı hizmeti
alabilirsiniz.
9
Okyanusun Ortasında Tayfamızın
Bacağı Kırıldı Ne Yapmalıyız?
Hasta ve yaralıya, çağdaş
altyapı ve son teknoloji ile
donatılmış deniz ambulanslarını
kullanarak temel yaşam desteği
sağlıyoruz.
Tele Sağlık Merkezi Baştabipliği, Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü bünyesinde başhekim, hekim ve iletişim görevlilerinden (hemşire, sağlık memuru vb.) oluşan uzman kadroyla, Aralık 2006 tarihinde İstanbul
Atatürk Havalimanında 24 saat kesintisiz hizmete başlamıştır.
Mayıs 2007 tarihinden itibaren Karaköy’de hizmet vermeye
devam etmektedir.
Marmara ve Ege bölgesinde seyir halinde bulunan Türk
ve yabancı hava ve deniz araçlarına yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde uzaktan sağlık hizmeti veren yetkili bir merkezdir. Tüm çağrılar ve tıbbi kayıtlar özel bir yazılım programına
kayıt ve takip edilmektedir.
Kimler Hizmet Alabilir?
• Denizde ve / veya havada seyir halindeyseniz;
• Hastalık ve / veya sağlık ile ilgili uzaktan eğitim ve
danışmanlık hizmeti için,
• Acil durumdalarda tıbbi danışmanlık alabilmek için,
24 saat kesintisiz hizmet veren Tele Sağlık Merkezine
ulaşabilir sağlık görevlilerimiz ve hekimlerimizden bilgi, eğitim
ve danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
Kurum Misyonumuz; ulusal ve uluslararası seyir halindeki deniz ve hava araçlarının, yetkili personelinden gelebilecek sağlık yardım taleplerine, uzaktan tıbbi yardım danışmanlığı yapmak, acil durumlarda tıbbi tahliye organizasyonunu diğer
kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak gerçekleştirmek,Türk
arama kurtarma bölgesi içerisinde arama kurtarma faaliyetlerinde hasta veya yaralılara acil sağlık hizmetini koordine ederek sağlık hizmetinin sunulmasını sağlamak, Marmara ve Kuzey Ege Adalarından deniz ambulanslarımız ile hasta naklinin
gerçekleşmesini komuta ve kontrol etmektir.
HUDUT VE SAHİLLER / BÜLTEN
10
Kurum Vizyonumuz; tıbbi danışmanlık ve arama kurtarma hizmetlerinde, hizmetin doğru, hızlı, etkin ve verimli sunulmasını sağlayarak uluslararası düzeyde hizmet sunmaktır.
Türk Arama Kurtarma faaliyetlerindeki sağlık organizasyonunu
en üst düzeyde gerçekleştirerek, ülkemizin bölgesinde yetkin ve söz sahibi olmasına katkıda bulunmak. Hasta veya yaralıyı çağdaş altyapı ve son teknoloji ile donatılmış deniz ambulanslarını kullanarak, temel yaşam desteği sağlamak. Diğer
Tele Sağlık uygulamaları için referans gösterilecek öncü model olmaktır.
Değerlerimiz;
• Güleryüz
• Profesyonellik ve Sorumluluk
• Ekip Çalışması
• Koruyucu Yaklaşım
• Etik İlkelere Bağlılık
• Katılımcı Yönetim
• Sürekli Eğitim ve Gelişim
• Birey Hakları ve Gizlilik
• Sosyal Sorumluluk
Hava Yolculuğunda
Sağlığınızı Önemseyin
Yolculuk planlarınızı dikkatlice yapar
ve yolculuk öncesinde, sırasında ve
sonrasında birtakım basit tedbirler
alırsanız, sağlık riskleri asgari düzeye
indirilmiş olur.
Uçak yolculuğu, özellikle de uzun mesafeli yolculuk, yolcuları kendilerinin sağlık durumlarını olumsuz bir şekilde etkileyebilecek
birçok faktöre maruz bırakmaktadır. Geçmişte hastalık problemleriniz varsa bu faktörlere karşı daha hassas olabilirsiniz. Eğer yolculuk
planlarınızı dikkatlice yapar ve yolculuk öncesinde, sırasında ve sonrasında birtakım basit tedbirleri alırsanız, sağlık riskleri asgari düzeye indirilmiş olur.
Hava Yolculuğu Yapılmaması Gereken Durumlar
• Hamileliğin son 4 haftası içindeki (çoğul gebeliklerde 8 hafta)
ve doğumda sonraki ilk 7 gün içerisindeki kadınlar.
• Dinlenme halinde bile hissedilen göğüs ağrısı veya angina
pektoris.
• Herhangi bir ciddi ve bulaşıcı hastalık.
• Kanama, travma ve enfeksiyondan dolayı artan kafa içi basınç.
• Sinüs enfeksiyonu, kulak burun boğaz enfeksiyonları (özellikle de östaki borusu tıkanmışsa).
• Son zamanlarda olan myokardial enfarktüs ve kriz.
• Ciddi kronik solunum hastalığı, dinlenme halindeki nefessiz
kalma veya çözümlenemeyen pnömotoraks.
• Orak hücre anemisi.
• 200 mmHg’dan fazla sistolik basınca sahip, kontrolsüz arteriyel hipertansiyon.
• Havanın veya gazın içeride kaldığı, son zamanlarda gerçekleşen bir cerrahi girişim ya da hasar durumu (özellikle de karın travması mide-bağırsak ameliyatları, baş-yüz-göz hasarları, beyin ameliyatları ve göz yuvarlağının içine girildiği göz ameliyatları).
• Skuba dalıcıları dalış yaptıktan sonra kısa vadede hava yolculuğuna çıkmamalıdırlar. (Birden fazla gün sınırsız dalış yaptıktan sonra
en az 24 saat, 2 saat dalış yaptıktan sonra en az 12 saat.)
• Uçakların böceklerden arındırılması, Uluslararası Sağlık
Tüzüğü’nün zorunlu kıldığı bir kamu sağlığı tedbiridir. Yolcular uçakta bulunan böcekler tarafından enfekte edilebilir. Taşınan sineklerin
kaçmasından dolayı, sıtmanın görülmediği bazı ülkelerin havalimanları çevresinde sıtma salgınlarına rastlanmıştır. Yolcular uçakla seyahat ederken böcek ilacı spreylerinin sıkılması konusunda bazen endişe ederler. Ancak bu ilaçların zararlı olduğu yönünde herhangi bir
kanıt bulunamamıştır.
11
İstediğiniz hayatı yaşamak için fırsat kıtlığı yok, sadece
bunu gerçekleştirmeye verilen kararların azlığı var.
Whayne DYER
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
HUDUT VE SAHİLLER
SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Kemankeş C. Karamustafa Paşa Sk. No : 21 34425 Karaköy/ İSTANBUL
Tel : +90 212 293 36 74 ( 8 Hat) Faks : +90 212 293 36 74 (222) - 293 36 83
E-Mail : [email protected]