Yağ ve Gres Tayini - Çevre Mühendisliği Bölümü

Transkript

Yağ ve Gres Tayini - Çevre Mühendisliği Bölümü
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
YAĞ VE GRES TAYİNİ
1. GENEL BİLGİLER
Evsel ve endüstriyel atıksuların ve çamurların gres içeriği, bu tip maddelerin toplanmasında ve arıtılmasında oldukça önemlidir. Gres, sudaki çözünürlüğünün az oluşu ve sıvı
fazdan ayrılma eğilimi nedeni ile özel bir önemi olduğundan burada incelenmek üzere
seçilmiştir. Gresin bu özellikleri, flotasyon işlemleri ile kolaylıkla ayrılmasında bir avantaj
olmakla beraber, atıksuların borularda naklini, onların biyolojik arıtma ünitelerinde
parçalanmasını ve alıcı sulara verilmesini karışık ve zor bir işlem haline sokar.
Et kesme ve paketleme endüstrilerinden gelen atıksular, özellikle koyun ve ineklerin
kesiminden gelen ağır yağları içermektedirler. Bu tip atıksular kanalizasyon borularının
cidarlarına tutunarak taşıma kapasitesi üzerine olumsuz etki yaparlar. Bu nedenle, gresli
maddelerin alıcı sulara ve kanalizasyon sistemlerine verilmesinde (deşarjında) bazı kurallar ve
kısıtlamalar konulmuştur, gelişmiş ülkelerde ön arıtma işlemlerinin tüm gres artığı üreten
endüstrilerde uygulanması zorunluluğu getirilmiştir. Bu ön arıtma sırasında gresin veya yağın
deşarjına izin verilmeden önce geri kazanılması için gerekli işlemlerin yapılması zorunluluğu
vardır.
Gres, arıtma tesislerinde çeşitli problemlere neden olmaktadır. Çok az tesis, gresin
çöpe verilerek uzaklaştırılması veya yakma vasıtası ile ayrılması olanaklarına sahiptir. Ön
çökeltme tanklarında yüzeyden sıyırıcı yardımıyla köpük halinde ayrılan gresli maddeler, yine
tesiste çökelen katı maddelerle birlikte uzaklaştırma ünitelerine sevk edilirler. Çamur çürütme
tanklarında, gres yoğun köpük tabakasında ayrılmak ve yüzeye doğru yüzmek eğilimindedir.
Yüksek gres içerikli atık-sulardan en önemlisi olan et, bitkisel yağ ve margarin
endüstrilerinden gelen atık-sularda, köpük problemi oldukça önemli olup, evsel kanalizasyon
sistemlerine bu tip atıksuların doğrudan verilmesi sakıncalıdır. Yüksek gres içeriği olan
çamurun vakum filtrasyonu da çok güçtür.
1
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Gresin tümü ön çökeltme tankları vasıtası ile sudan uzaklaştırılamaz. Önemli miktarda
gres, saflaştırılmış suda çok ince emülsiyon halinde dağılmıştır. İkincil arıtma ünitelerinde
biyolojik arıtma esnasında, emülsiye olmuş maddeler çoğunlukla parçalanırlar ve neticede
ince dağılmış gres parçacıkları, suda ayrılmak üzere geniş floklarla birleşmek üzere serbest
kalırlar. Aktif çamur tesislerinde gres çoğunlukla "Gres Kürecikleri" içine birikir ve bunlar
yüzerek, son çökeltme tanklarında hoş olmayan bir görüntü arz ederler. Damlatmalı filtre ve
aktif çamur proseslerinin her ikisi de sıvıdan biyolojik kütledeki hücrelere oksijen transferini
engelleyen fazla miktarlardaki gresten olumsuz yönde etkilenirler. Bu olay bazen "boğulma"
faaliyeti olarak isimlendirilir. Son çökeltme tanklarında yüzen gresin ayrılması yüksek hızlı bazı
arıtma tesislerinde problem yaratır. Burada sorun artığın içerdiği gres miktarına göre sahip
olduğu biyolojik büyüme hızının, kısa süren kalış süresi yanında sınırlı oluşudur. Bu yüzden az
miktardaki biyolojik kütle emülsiyon haldeki maddeleri parçalamak için yeterli değildir. Aynı
zamanda gresi absorblamak veya oksitlemek için gerekli zaman da mevcut değildir. Sonuç
olarak, son çökeltme tanklarındaki veya daha kötüsü alıcı sulardaki durgun şartlar altında
gres serbest halde ayrılacaktır.
1.1. YAĞLAR
Yağlar, en basit tanımlamayla organik asitlerle alkollerin yaptıkları esterlerdir. Suda ayrı faz
yapmaları ve organik çözücülerde çözünmeleri ile tanınmaktadırlar. Aşağıdaki denklemde bir
poliol olan gliserin ile bir yağ asidinin esterifikasyon ürünü ifade edilmiştir.
Şekil 1’de ise trigliserid şeklindeki bir yağ molekülü örnek olarak verilmiştir.
2
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Şekil 1 Bir yağ molekülü
Yukarıdaki yağ molekülü incelendiğinde her bir yağ molekülünde 3 yağ asidi (oleik
asit) ve bu yağ asitlerine bağlı bir tane de gliserol görülmektedir. Yalnız bu demek değildir ki
her zaman 3 tip yağ asidi giliserole bağlanmak zorundadır. Bazı zamanlarda gliserollere 1 ya
da 2 tane yağ asidi bağlanmasıyla da yağlar oluşur. Ayrıca farklı alkollere yağ asitlerinin
bağlanması ile de yağlar oluşmaktadır. Kaynaklarına göre hayvansal yağlar ve bitkisel yağlar
veya fiziksel durumlarına göre katı ve sıvı yağlar gibi sınıflandırılabilirken, bunlara ilave olarak
kimyasal yapılarına göre de farklı bir sınıflandırmaya tabi tutulabilirler. Yağ ile gres genelde
birlikte anılır. Yağ ve gres esas olarak aynı maddeden oluşmakla beraber; gres, içindeki yağ
ve diğer additifler aynı olmakla beraber bunların dışında ısı ve ezilme gibi yıpranmalara karşı
dış mukavemetin artırılması için içine kısmi olarak yoğunluğunu artıracak maddeler
katılmaktadır.
Doğal sıvı ve katı yağlarda yer alan bileşikleri bazı yapısal ve işlevsel özellikler dikkate
alındığında aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.
•
Yağ Asitleri, Yağ Asitlerinde İzomeri
•
Gliseritler FosfolipitlerSerebrosidler
•
Steroller
•
Mumlar
•
Renk Maddeleri (Lipokromlar)
•
Doğal Antioksidanlar
3
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Bu yağlardan en önemli olanı şüphesiz yağ asididir. Bu yüzden yağ asidi kavramını
biraz daha yakından inceleyelim. Yağ asitleri değişik uzunlukta düz zincirlerden meydana
gelmiş monobazik organik asitlerdir. Her yağ asidi bir alkil ve bir karboksil grubundan
oluşur. Bileşiğe asidik karakteri kazandıran karboksil grubudur. Trigliseritlerin yapı
taşlarını oluştururlar. Bu nedenle yağların karakteri sahip oldukları yağ asitlerine ve
bunların bulunma oranlarına bağlıdır. Bugüne kadar yapısı tanımlanmış yağ asitleri 200
den fazladır. Bunlar çok farklı yapılarda ve özelliklerde olmalarına karşın belirli gruplar
halinde incelendiklerinde homolog seriler oluşturdukları görülür. Zincir yapılar dikkate
alındığında yağ asitleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.
Düz zincirli yağ asitleri
Substitüe olmuş yağ asitleri
Halka içeren yağ asitleri
Dallanmış zincirli yağ asitleri
1.2. GRES
Akışkan bir yağ ile kalınlaştırıcı bir maddenin, katı ile yarı akışkan arasında yapı değişikliği
gösterdiği bir yağdır. Gres yağlarında akışkan kısım genellikle petrol esaslı mineral bir yağ
veya sentetik bir akışkan olup, kalınlaştırıcı kısım ise metalik bir sabundur. Özellikle mekanik
aksamların rahatça işleyebilmesi ve aşınmanın önlenmesi için endüstrilerde kullanılmaktadır.
Gresin diğer yağlara oranla kullanım açısından en önemli avantajları uygulandıktan sonra
yoğunluğu nedeniyle akmayan, damlamayan bir yapıya sahiptir.
1.3. FOGs ( FATS – OIL – GREASE)
Literatür incelendiğinde yağ ve gres kavramının sürekli şekilde FOGs diye tabir
edildiği görülür. Yağların özelliklerine bağlı olarak böyle bir sınıflandırma sözkonusu olmuştur.
Bu kısaltmada Fats (Doymuş ve uzun zincirli katı yağlar) , Oils (Doymamış ve bitkisel yağlar) ,
Greases (Gresler) şeklinde yer alır.
4
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
2. YAĞ VE GRESİN ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ AÇISINDAN ÖNEMİ
Evsel ve endüstriyel atıksuların ve çamurların yağ ve gres içeriği, bu tip maddelerin
toplanmasında ve arıtılmasında oldukça önemlidir. Yağ ve gres sudaki çözünürlüğünün az
oluşu nedeniyle sıvı fazdan ayrılma eğilimi gösterir ve üst faz oluşturur. Yağ ve gres, suda
ayrışmaları oldukça yavaş olup, bulundukları ortamlardan kolayca gitmezler. Bu nedenle
birçok sucul ortamlarda problemler doğururlar. Et kesme ve paketleme endüstrilerinden gelen
atıklar, önemli ölçüde yağlar içermektedir. Bu tip atıklar, kanalizasyon sistemlerinin tıkanması
ile taşıma kapasitesi üzerinde ters etki yapar. Bu nedenle, yağ ve gresli maddelerin alıcı
sulara ve kanalizasyon sistemlerine verilmesinde bazı kurallar ve kısıtlamalar konulmuştur.
Tüm yağ ve gres atığı oluşturan endüstrilerde ön arıtma işlemlerinin uygulanması zorunluluğu
getirilmiştir. Bu ön arıtma sırasında yağ-gresin deşarjından önce geri kazanılması/arıtılması
için gerekli işlemlerin yapılması zorunluluğu vardır. Yağ ve gres ön çökeltim havuzunda köpük
halinde ayrılırlar. Bu nedenle yüksek yağ ve gres içeriği taşıyan endüstrilerde köpük problemi
oldukça önemli olmakla birlikte çamurun vakum filtrasyonu da oldukça güç olur. Yağ ve
gresler, anaerobik parçalanmaya özellikle dirençlidirler. Çamur içerisinde bulunduklarında,
çürütücülerde aşırı köpüklenme olmasına neden olabilir, filtrenin gözeneklerini tıkayabilir ve
çamurun arazide gübre olarak kullanılmasını bozabilirler. Bu maddeler atıksular içerisine veya
arıtılmış atıksular içerisine boşaltıldıklarında, çoğu zaman yüzeyde film tabakasının ve kıyılarda
birikimlerin
oluşmasına
neden olur. Bir
atıksuda
mevcut
yağ
ve
gres
miktarının
belirlenmesinden, tesis verimliliğinde karşılaşılan güçlüklerin üstesinden gelinmesinde ve
deşarj kaliteleri tutturma açılarından yararlanılır. Atıksu arıtma tesislerinde ön arıtma olarak;
atıksudaki kâğıt, paçavra, plastik, metal gibi iri katı maddeler ile kum ve yağ-gres gibi
maddelerin ayrılması işlemleri uygulanmaktadır. Bu maddeler bu aşamada uzaklaştırılmadığı
takdirde pompalar ve çamur giderme ekipmanına, vanalara, karıştırıcılara, borulara, kanallara,
duvarlara vb. zarar vererek arıtmada problemlere yol açabilir. Bu nedenle atıksudaki yağ-gres
de atıksudan ön arıtma ile alınmalıdır. Membran ile bir arıtım yapacağımız zaman özellikle yağ
ve gresi gidermemiz gerekir. Aksi takdirde yağ ve gres membranın tıkanmasına neden
olabilir. Atıksu arıtma tesislerinde problem oluşturan yağ ve gresin tamamı ön çökeltim
havuzlarında uzaklaştırılmaz. Suyun içerisinde çok ince emülsiyon halinde önemli miktarda
yağ ve gres kalır. Aktif çamur tesislerinde gres çoğunlukla gres kürecikleri içine birikir ve
bunlar yüzerek, son çökeltim havuzlarında hoş olmayan bir görüntü arz eder. Damlatmalı
5
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
filtre ve aktif çamur proseslerinin her ikisi de sıvıdan biyolojik kütledeki hücrelere oksijen
transferini engelleyen fazla miktardaki gresten önemli ölçüde etkilenir. Ayrıca biyolojik
arıtmada aktif çamur prosesi 30 mg/lt’den fazla yağ içeriyorsa çamur inhibe olur ve aktivitesi
engellenir. Evsel atıksu arıtma tesislerinde yağlar, normal olarak birincil çökeltme havuzunda
su üzerinde yüzerler. Bu nedenle, ön çökeltme havuzunda bir köpük ve yağ toplayıcı sistem
bulunur. Endüstri tesisleri prosesleri gereği yağlı ve petrollü atıklar üretiyorsa yağların yağ
kapanlarıyla kaynakta tutulması sağlanmalıdır. Yağ kapanları, mümkün mertebe ana proses
ünitelerine yakın yapılmalı ve yağların diğer atıklara karışması önlenmelidir. Kayda değer
oranda yağ ve gres üreten endüstrilerin (gıda ve sabun endüstrileri, rafineriler vb.) atıksu
arıtma tesislerinde genellikle bir yağ ayırıcı bulunur.
3. GRES ÖLÇÜMLERİ
Gres terimi, sıvı çözeltiden veya süspansiyondan hekzan veya triklortrifloretan (Freon) vasıtası
ile ekstrakte edilebilen organik maddelerin tümü için (yağ, gres, vaks, mum, yağ asidi v.b.)
kullanılır. Hidrokarbonlar, esterler, sıvı yağlar, katı yağlar, mumlar ve yüksek moleküler ağırlıklı
yağ asitleri bu çözücüler yardımı ile çözünen en önemli maddelerdir.
Gres türü belirtilen maddelerin tümü, yağ gibi bir görünüme sahiptirler ve atıksu tasfiyesinde
gresin yarattığı problemi aynen meydana getirirler.
Hekzan ve freon gres tayinlerinde çözücü olarak seçilmiştir. Bunlar gres terimi ile ifade edilen
tüm maddeler için iyi çözücülerdir. Eskiden çözücü olarak kloroform, dietil eter ve diğer
çözücüler kullanılmıştır. Ancak bu gün bu çözücüler çeşitli nedenlerle gres tayininde
kullanılmamaktadır.
Gresin, çözücü ile ekstrakte edilerek tayin yönteminde, benzin gibi düşük moleküler ağırlıklı
hidrokarbonlar ölçülemez. Numunenin ekstaksiyon için hazırlanması için 103 °C de
kurutulması gereklidir. Sonuç olarak, bu sıcağın altındaki kaynama noktasına sahip tüm uçucu
maddeler kaybolur, bu sıcaklıkta sıvı veya katı haldeki diğer maddeler ise kalırlar. Böylece,
103 °C de çok düşük buhar basınçlarına sahip maddeler genel olarak "gres" diye tanımlanır.
% 100 oranında hekzan veya freon ekstraksiyonu ile ayrılabilir.
6
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Gres tayini için uygulanan metodlar pek fazla hassas ve doğru görünmemekle beraber bu
yöntem ile su, evsel ve endüstriyel atıksularla doğal sularda elde edilen sonuçlar yeterli kabul
edilmektedir.
4. ANALİZ YÖNTEMLERİ
Gres tayini ile ilgili bilinen yöntemlerin tümü gravimetrik esaslara dayanan hekzan veya freon ile
ekstraksiyon yoluyla gerekli maddelerin çözeltiye alınmasına dayanır ve yukarıda tartışılan
bazı sınırlamalar yöntemin uygulanmasında söz konusudur. Su için, atıksular için ve çamur
için uygulanan yöntemler birbirinden biraz farklı olduğundan ayrı ayn tartışılması uygundur.
a) Suda gres tayini
Temiz sayılan sularda yağ ve gres içeriği tayini, rutin bir yöntem değildir, ancak özel hallerde
uygulanır. Analiz için uygulanacak yöntem, kirleticilerin uçuculuğuna bağlıdır. Yüksek
kaynama noktalı maddeler, standart metodlarda verilen ekstraksiyon metodu ile ölçülebilir.
Fakat 70 °C de, belli bir buhar basıncına sahip olan maddeler, özel distilasyon işlemi vasıtası ile
veya infrared kullanımı ile ölçülebilir.
b) Atıksularda gres tayini
Sıvı yağlar, hayvansal yağlar, mumlar ve yağ asitleri evsel atıksularda gres olarak sınıflandırılan
esas bileşiklerdir. Endüstriyel atıksular basit esterleri ve bu guruba giren diğer bileşikleri
içerirler. "Petrol" terimi düşük moleküler ağırlıklı hidrokarbonlardan yüksek moleküler
ağırlıklara kadar değişen, mineral orijinli hidrokarbonlan içine alır. Benzinden başlayarak ağır
yakıt yağı ve yağlama yağlarına kadar olanlan içerir, ilave olarak normal sıcaklıklarda sıvı halde
olan tüm bitkisel ve hayvansal orijinli gliseridleri de içerir. Yağ asitleri kalsiyum ve magnezyum
sabunları ile çökelmiş formda olur. Bunlar normal koşullarda kullanılan çözücülerde çözünmez
haldedirler. Hidroklorik asit ile pH = 1,0 e kadar numuneler asitlendirilir ve serbest yağ asitleri
açığa çıkartılır.
Ca(C17H35COO)2 + 2H+
2 C17H35COOH + Ca2+
7
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Yüksek moleküler ağırlıklı yağ asitleri suda bağıl olarak çözünmezler ve filtrasyon işlemi
sırasında filtre üzerinde gresin diğer bileşikleri ile birlikte kalırlar.
Filtrasyon gres olarak tanımlanan, çözünebilen düşük moleküler ağırlıklı maddeleri etkin olarak
ayıran bir işlemdir. Filtrelenmiş maddenin kurutulması ile suyu uzaklaştırılır. Böylece hekzan
numuneye kolayca nüfuz edebilir ve normal olarak 4 saatlik ekstraksiyon periyodu sonunda
ayrılması tamamlanır. Gres tayinlerinde Soxhlet tipi ekstraksiyon aygıtı kullanılır.
c) Çamurlarda gres tayini
Çamurlann özellikleri ve koyulukları nedeni ile filtrelenmeleri çok güçtür, çoğunlukla çözücü
ekstaksiyonu için yeterince kurutmak üzere uzun süreler gerekli olmaktadır. Standart işlem
filtrasyon ve kurutma işlemlerini ortadan kaldınr, "kimyasal yolla suyun alınması" nı içerir.
Yöntem belli miktarlarda numunenin tartılması, yağ asitlerini açığa çıkarmak üzere
asitlendirilmesi ve daha sonra MgS04.H20 ilavesi ile tüm serbest suyun daha yüksek hidrate
formlar teşkil ederek numuneden alınmasından oluşmaktadır. İşlem sonunda MgS04.7H20 oluşur. Kimyasal olarak bağlı su ile birlikte numune, gresin ekstraksiyonunu kolaylaştırmak üzere
ezilip, toz haline getirilir. MgSO4.7H20 dan ve gres olmayan organik maddeden gresi ayırmak
üzere Soxhlet ekstaksiyon aygıtı ile ekstrakte edilir.
5. GRES VERİLERİNİN KULLANIMI
Çevre mühendisliği uygulamalarında gres tayinleri çeşitli amaçlarla az veya çok rutin
olarak yapılır. Belediyeler ve yerel kuruluşlar, gres içeren endüstri atıksularının evsel
kanalizasyon sistemlerine veya alıcı sulara deşarjlarında kurallar ortaya koymuşlardır.
Endüstriler bu tip atıksuları uzaklaştırmak üzere, arıtma işlemleri uygularlar. Arıtma
ünitelerinin verimlerini saptamak ve arıtmada çıkan suların gres içeriklerini belirlemek,
kontrol etmek üzere gres tayinleri yapılır. Biyolojik arıtmada aktif çamur 30 mg/L fazla yağ
ihtiva ederse çamur inhibe olur (aktivitesi engellenir).
Ham ve çökelmiş atıksularda, gres tayinleri ön çökelme tanklarının etkinliğini ölçmeye yarar.
Son çökeltme tankları çıkış sularında yapılan gres tayinleri ikincil arıtma ünitelerinin verimi
hakkında bilgi sağlar.
8
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Gres tayinleri çamur uzaklaştırma uygulamalarında yoğun bir şekilde kullanılır. Ham ve
çürümüş çamurlardaki tayinler, anaerobik çürüme esnasında gres bozunmasının hesabına
yardım eder. Çürütme ünitelerinde köpük problemi olduğunda gres tayinleri çoğunlukla bu
problemin mertebesi hakkında bilgi sağlar. Çamurun gres içeriği, çamurun gübre olarak
kullanımı için uygunluğunu belirlemede önemli bir faktördür. Alıcı kişiler çamurda, gres
içeriğinin belli bir yüzde değerini geçmemesini şart koşarlar.
6. DENEY DÜZENEĞİ
Araç ve Gereç
•
Extraksiyon için soxhlet tüpü
•
Buchner hunisi (12 cm)
•
Elektrikli mentil ısıtıcı
•
Extraksiyon thimple paper (Kartuş)
•
Filtre kağıdı (11 cm çapında)
•
Muslin bez (11 cm çapında)
•
Su banyosu
•
Desikatör
•
Etüv
Ayraçlar
HC1 (1+1), Hegzan, Silica filtre yardımcısı (10 g/L distile suya)
9
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
7. DENEYİN YAPILIŞI
Numune 1 lt lik geniş ağızlı bir cam balona alınır ve numune hacmini saptamak için
numune seviyesi işaretlenir. 5 mi HC1 (1+1) kullanılarak pH 2'ye getirilir. Filtre düzeni
hazırlanır. Bunun için bez huniye yerleştirilir, üzerine filtre kâğıdı konur. Vakum ile üzerinden
100 ml filtre yardımcısı geçirilir. Daha sonra 1 lt distile suyla yine bir yıkama yapılır. Hiç su
kalmayıncaya kadar vakuma devam edilir. Asitli numune filtre edilir. Numunenin filtresi bitince
bir pens ile filtre kâğıdı saat camı üzerine alınır. Kâğıt parçalan yardımıyla Buchner hunisi,
numune şişesi ve muslin bez kenarları hegzan ile silinir ve filtre kâğıdı üzerine konur. Filtre
kâğıdı rulo yapılıp extraksiyon kartuşuna (thimpline) yerleştirilir. Saat camı da bir kâğıt parçası
ile silinip kartuş içine konur. Bu kartuş 103 °C de 30 dk etüvde kurutulur. Kartuşun üstü cam
yünü ile doldurulur.
Ekstraksiyon balonunun darası alınır. Kartuş soxhlet bölümüne yerleştirilir ve üzerine yeteri
kadar hegzan konur (balon takılı durumda iken). Saatte 30 sifon yapacak şekilde mentil ısıtıcı
üzerine yerleştirilir ve bu extraksiyon 4 saat süreyle devam eder. Soxhletten çıkan balon ve
içindeki hegzan 70 °C deki bir su banyosundan distile edilerek yağdan uzaklaştırılır. Balonun
içinde kalan son birkaç damla hegzan 1 dk kadar vakum yapılarak uçurulur. Balon desikatörde
30 dk tutulur ve tartılır.
8. HESAPLAMALAR
mg yağ - gres/L =
[(Balon darası + yağ darası ) - Balon darası)] x 1000
Numune Hacmi (mL )
HAZIRLAYANLAR : Arş. Gör. Hamdi MIHÇIOKUR, Arş. Gör. Ömür GÖKKUŞ
Kaynaklar
1. SAMSUNLU, A. Çevre mühendisliği Kimyası, SAM Çevre Teknolojileri Merkezi Yayınları. ISBN, : 975 – 94764 -1 - X,
İstanbul, 1999.
2. http://www.cem.yildiz.edu.tr/belgeler/ders_notlari/2006-07-2/ck_II/ck2-df07.pdf
10

Benzer belgeler