Konu #2. Dünya Ticaretine Genel Bakış

Transkript

Konu #2
Dünya Ticaretine
Genel Bakış
Slides prepared by Thomas Bishop
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Önizleme
• A.B.D.’nin en büyük ticaret ortakları
• Yer Çekimi Modeli:
 Ekonomik büyüklüğün ticarete etkisi
 Mesafe, engeller, sınırlar ve ticareti etkileyen diğer
faktörler
• Globalleşme: geçmişten günümüze
• Ticaretin değişen bileşimi
• Servis Hizmetlerini Dış Tedariği (outsourcing)
2-2
Kim Kiminle Ticaret Yapıyor?
• Dünya üretiminin %30’dan fazlası sınır ötesi
satılmaktadır.
• A.B.D.’nin 2012 yılındaki en büyük 5 ticaret ortağı
Kanada, Çin, Meksika, Japonya ve Almanya.
• 2008 yılında A.B.D.’den Kanada’ya yapılan toplam
ithalat ve ihracat yaklaşık $550 milyar dolar.
• 2005 yılında A.B.D.’nin en büyük 10 ticaret ortağı
A.B.D.’nin toplam ticaretinin %56’sını oluşturdu.
• 2012 yılında A.B.D.’nin en büyük 15 ticaret ortağı
A.B.D.’nin toplam ticaretinin %69’unu oluşturdu.
2-3
Şekil 2-1: A.B.D.’nin En Büyük Ortaklarıyla
olan Toplam Ticareti, 2012
Kaynak: A.B.D. Ticaret Departmanı
2-4
Şekil 2-1: A.B.D.’nin En Büyük Ortaklarıyla
olan Toplam Ticareti, 2008
Kaynak: A.B.D. Ticaret Departmanı
2-5
Büyüklük Önemlidir:
Yer Çekimi Modeli
• A.B.D.’nin 2008 yılındaki en büyük 10 ticaret ortağının
3’ü aynı zamanda Avrupa’nın da en büyük ilk 3
ekonomisiydi: Almanya, İngiltere ve Fransa.
• Bu ülkeler Avrupa’daki en büyük Gayri Safi Yurt İçi
Hasıla (GSYİH)’ya sahip.
 GSYİH (gross domestic product (GDP) ) bir ülkede üretilen
ürün ve servislerin değerini ölçer.
 Her Avrupa ülkesinin ABD ticaretindeki payı o ülkenin Avrupa
GSYH’daki payına ortalama eşit.
• Neden A.B.D. diğer Avrupa ülkeleri ile değil de en çok
bu Avrupa ülkeleri ile ticaret yapıyor?
2-6
Şekil 2-2: Avrupa Ekonomilerinin
Büyüklüğü ve A.B.D. ile Ticaret Miktarları
Kaynak: A.B.D. Ticaret Departmanı, Avrupa Komisyonu
2-7
Büyüklük Önemlidir:
Yer Çekimi Modeli (devam)
• Bir ekonominin büyüklüğü direkt olarak ithalat
ve ihracat miktarıyla ilişkilidir.
 Daha büyük ekonomiler daha çok ürün ve servis
üretirler, böylece ihracat pazarında satacakları da
daha çoktur.
 Daha büyük ekonomiler sattıkları ürün ve
servislerden daha çok gelir elde ederler, böylece
insanlar daha çok ithal ürün alabiliriler.
• Her iki ülkeden birinin büyüklüğü arttıkça
aralarındaki ticaret de artar.
2-8
• Yer çekimi modeli ticaret için büyüklük ve
mesafenin önemli olduğunu var sayar:
Tij = A * Yi * Yj /Dij
Tij ülke i ve ülke j arasındaki ticaret miktarı
A sabit
Yi : i ülkesinin GSYİH’sı
Yj : j ülkesinin GSYİH’sı
Dij : i ve j ülkeleri arasındaki mesafe
• daha genel haliyle:
Tij = A x Yia x Yjb /Dijc
a, b, ve c 1 den farklı olabilir.
2-9
• Şaşırtıcı bir şekilde, yer çekimi modeli gerçek ticaret
akışlarını oldukça iyi tahmin eder, yukarıda A.B.DE.U. ticaret akışlarını gösteren şekilde olduğu gibi.
• Hollanda, Belçika ve İrlanda yer çekimi modeli ile
öngörülenden fazla ticaret yapmaktadır.
 İrlanda’nın güçlü kültürel bağları
 Hollanda, Belçika’nın konumdan kaynaklanan ulaşım masrafı
avantajı
2-10
Büyüklük dışında ticarete etki eden etmenler:
1. Pazarlar arasındaki mesafe taşıma masraflarını ve
bundan dolayı da ithalat ve ihracat masrafını etkiler.

Mesafe, ticareti etkileyen kişisel kontak ve iletişimi de
etkileyebilir.
2. Kültürel Yakınlık: eğer iki ülkenin kültürel bağları var
ise, büyük ihtimalle güçlü ekonomik bağları da
vardır.
2. Coğrafya: okyanus limanları ve dağ gibi doğal
engellerin olmaması taşıma ve ticareti kolaylaştırır.
2-11
4. Uluslararası şirketler: farklı milletler arasında
yayılmış olan şirketler bölümleri arasında birçok
ürün ithal ve ihracatı yaparlar.
5. Sınırlar: Sınırları geçmenin zaman ve muhtemelen
gümrük vergisi (tariff) gibi masrafları içeren
formaliteleri vardır.


Bu tür örtülü ve aleni masraflar ticareti azaltır.
Sınırların olması, ticareti daha da engelleyebilen farklı
dillerin (bkz 2) ve para birimlerinin varlığını da işaret eder.
2-12
Mesafe ve Sınırlar
• Mesafenin etkileriyle ilgili yer çekimi modeli
tahminlerine göre ülkeler arasındaki
mesafede%1’lik bir artış ticaret miktarında
%0.7 ile %1 arasında bir düşüşle
ilişkilendiriliyor.
2-13
Mesafe ve Sınırlar (devam)
• Mesafeden başka, sınırların olması da ticaret için
gereken masraf ve zamanı arttırır.
• Ülkeler arasındaki ticari antlaşmalar sınırları geçmek
için gereken formalite ve gümrük vergilerini
düşürmeyi, ve böylece ticareti arttırmayı hedefliyor.
• Yer çekimi modeli ticari antlaşmaların ticarete etkisini
değerlendirebilir: Bir ticari antlaşma ortaklar arasında,
GSYİH ve aralarındaki mesafeye göre tahmin edilen
ticaret miktarına göre belirgin bir ticaret artışına sebep
oluyor mu?
2-14
• A.B.D., Meksika ve Kanada ile 1994 yılında serbest
ticaret antlaşması, Kuzey Amerika Serbest Ticaret
Antlaşması’nı (North American Free Trade Agreement)
(NAFTA) imzaladı.
• NAFTA’dan ve Meksika ile Kanada’nın A.B.D.’ye
yakınlığından dolayı, A.B.D.’nin kuzey ve güney
komşularıyla GSYİH’ya oranla ticareti A.B.D.’nin
Avrupa ülkeleri ile arasındaki ticaretten daha büyük.
 Kanada ekonomisi ortalama İspanya kadar büyük ancak
Kanada A.B.D. ile İspanya’dan çok daha fazla ticaret yapıyor.
2-15
Şekil 2-3: Ekonomik Büyüklük ve A.B.D.
İle Ticaret
Kaynak: A.B.D. Ticaret Departmanı, Avrupa Komisyonu
2-16
• Ancak A.B.D. ve Kanada arasındaki serbest
ticaret antlaşmasına rağmen, aynı dilli
kullanan, bu iki ülke arasındaki sınır yine de
ticarette bir azalmayla ilişkili gözüküyor.
• Tahminlere göre ABD - Kanada sınırının
ticareti ülkeler 1,500-2,500 mil mesafedeymiş
kadar azalttığı hesaplanıyor.
2-18
Şekil 2-4a: British Columbia ile Ticaret
Yapan Kanada ve A.B.D. Eyaletleri
2-19
Tablo 2-1: British Columbia ile Ticaret,
GSYİH yüzdesi olarak, 1996
2-20
Dünya Küçüldü mü?
• Mesafenin ticarete negatif etkisi yer çekimi modeline
göre kayda değerdir, ancak zamanla modern taşıma
ve iletişim ile bu etki giderek azalmıştır.
• Ticareti arttıran teknolojiler:
- Tekerlekler, yelkenler, pusulalar, demir yolları, telgraf, buhar
gücü, arabalar, telefonlar, uçaklar, bilgisayarlar, faks
makineleri, internet, fiber optik, kişisel dijital assistantlar
(PDAs), GPS uyduları… ticareti arttıran teknolojilerdir.
• Ancak tarih göstermiştir ki savaşlar gibi politik
faktörler ticaret bileşimlerini taşıma ve iletişimdeki
yeniliklerden daha çok değiştirebilir.
2-21
Dünya Küçüldü mü? (devam)
• Dünya ticareti 1870’den 1930’a kadar çok hızlı gelişti.
(buhar gücü, demir yolları, telgraf, telefon)
 Globalleşme iki dünya savaşı ve ekonomik krizle (Büyük
Buhran) kesintiye uğradı ve tersine döndü.
 1945 civarında yeniden canlanmaya başladı ancak 1970’e
kadar tam toparlanamadı.
• 1970’dan günümüze dünya GSYİH’sına oranla dünya
ticareti çok yüksek seviyelere ulaştı.
(uçak, bilgisayarlar, internet, fiber optik, PDAs, GPS uyduları)
(Üretimdeki dikey disenetgrasyon dünya ticaretindeki artışa
parçaların karşılıklı – nakil ile katkıda bulundu)
2-22
Şekil 2-5: Dünya Ticaretinde Düşüş ve
Artış
Dünya GSYİH’sına oranla Dünya İhracatı
2-24
Dünya Küçüldü mü? (devam)
• Sadece son birkaç on yıllık sürede
uluslararası ticaret İngiltere için
1910’dakinden daha önemli olmaya başladı.
• Bugün bile, A.B.D. için uluslararası ticaret
İngiltere için 1910 yılında olduğundan daha az
önemli (bkz. Şekil 2-5)
2-25
Şekil 2-5: Uluslararası Ticaretin 1830’dan
itibaren Yükseliş, Düşüş ve Yükselişi
Kaynak: Richard E. Baldwin ve Phillipe Martin, “Two Waves of Globalleşme: Superficial Similarities,
Globalleşme ve Labor (Tubingen: Mohr, 1999).
Copyright
© 2009 Pearson
Addison-Wesley.
rightsSiebert,
reserved. ed.,
Fundamental
Differences,”
in All
Horst
2-26
Değişen Ticaret Bileşimi
• Günümüzde milletler hangi tür ürünlerin ticaretini
yapıyorlar, ve bu bileşimin geçmişteki ticaret ile
mukayesesi nasıl?
• Bugün, ticaretin en büyük kısmı (ortalama %53)
araba, bilgisayar ve makine gibi üretilmiş ürünlere
dayanıyor.
 Hizmetler (Servisler) (taşımacılık, sigorta, nakliye, yasal
ücretler ve turist harcamaları) ticaret miktarını %20’sini
oluşturuyor.
 Mineral ürünler (ör., petrol, kömür, bakır) ticaretin önemli bir
kısmını oluşturmaya devam ediyor (%19).
 Tarımsal ürünler ticaretin nispeten küçük bir kısmını (%8)
oluşturuyor.
2-27
Şekil 2-6a: Ticaret Bileşimi, 2005
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü
2-28
Şekil 2-6b: Ticaret Bileşimi, 2008
2-29
Şekil 2-6c: Ticaret Bileşimi, 2011
2-30
Değişen Ticaret Bileşimi (devam)
• Geçmişte, ticaretin büyük bir kısmı tarımsal ve
madeni ürünlere dayanıyordu.
 1910’da, İngiltere’de üretilmiş ürünler ihracatın büyük bir
kısmını oluştursa da esas olarak tarımsal ve madeni ürünler
ithal ediliyordu.
 1910’da, A.B.D.’nin başlıca ithalat ve ihracatı tarımsal ve
madeni ürünlerdi.
 2002’da, her iki ülkede de ithalat ve ihracatın en büyük
miktarını üretilmiş ürünler oluşturuyor.
2-31
Tablo 2-2: Üretilmiş Malların Mal
Ticaretindeki Yüzdesi
2-32
• Düşük ve orta gelir seviyesindeki ülkelerin de
ticaret bileşimleri değişti.
 2001 yılında düşük ve orta gelir seviyesindeki
ülkelerin ihracatının ortalama %65’i üretilmiş mallar
ve sadece %10’u tarım ürünüydü.
 1960 yılına düşük ve orta gelir seviyesindeki
ülkelerin ihracatının ortalama %58’i tarım ürünü ve
sadece %12’si üretilmiş mallardı.
 En büyük gelişmekte olan ülke ve dünyanın hızla
büyüyen gücü, Çin’in ihracatının %90’dan fazlası
üretilmiş üründen oluşuyor.
2-33
• Düşük ve orta gelir seviyesindeki ülkelerin de
ticaret bileşimleri değişti.
 2001 yılında düşük ve orta gelir seviyesindeki
ülkelerin ihracatının ortalama %65’i üretilmiş mallar
ve sadece %10’u tarım ürünüydü.
 1960 yılına düşük ve orta gelir seviyesindeki
ülkelerin ihracatının ortalama %58’i tarım ürünü ve
sadece %12’si üretilmiş mallardı.
 En büyük gelişmekte olan ülke ve dünyanın hızla
büyüyen gücü, Çin’in ihracatının %90’dan fazlası
üretilmiş üründen oluşuyor.
2-34
Şekil 2-7: Gelişmekte Olan Ülkeler
İhracatınının Değişen Bileşimi
Kaynak: Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konseyi
2-35
Hizmet Dış Tedariği
(Servis Outsourcing) (devam)
• Hizmet Dış Tedariki (Servis Outsourcing)
hizmet sağlayıcı bir firmanın operasyonlarını
yabancı bir lokasyona taşıması ile olur.
 Hizmet Dış Tedariki elektronik olarak uygulanıp
transit edilebilen hizmetler için mümkündür.
• Örneğin, bir firma telefon görüşmeleri elektronik olarak
aktarılabilen müşteri servis merkezlerini yabancı
yerleşkeye taşıyabilir.
 Diğer servislerin uzaktan yapılması mümkün
olmayabilir.
2-36
Hizmet Dış Tedariği
(Servis Outsourcing) (devam)
• Hizmet dış tedariki günümüzde ticaretin
önemli bir kısmı değildir.
 Bazı işler “ticareti yapılabilir(tradable) ve
dolayısıyla dış tedariki yapılabilme potansiyeli
vardır.
 Birçok iş (ortalama %60’ı) müşteriye yakın
yapılması gerektiği için “ticareti yapılamayan” dır
(nontradable).
2-37
Şekil 2-8: Ticarete Açık Endüstrilerin
İşgücündeki Payı
Kaynak: J. Bradford Jensen ve Lori G. Kletzer, “Tradable Serviss: Understanding the Scope ve Impact of
Serviss Outsourcing,” Peterson Institute of Economics Working Paper 5-09, May 2005
2-39
Özet
1. A.B.D.’nin en büyük 5 ticaret ortağı: Kanada, Çin,
Meksika, Japonya ve Almanya.
2. Avrupa Birliği’ndeki en büyük ekonomiler Avrupa
Birliği ve A.B.D. arasındaki ticaretin en büyük payını
oluşturmaktadırlar.
3. Yer çekimi modeli (Gravity model) ticaret
miktarının her iki ticari ortağın GSYİH ile doğru ilişkili
ve aralarındaki mesafe ile ters ilişkili olduğunu ön
görmektedir.
2-40
Özet (devam)
4.
Büyüklük ve mesafe dışında; kültür, coğrafya,
uluslararası şirketler, ve ülkeler arası sınırlar da
ticareti etkiler.
5.
Modern taşıma ve iletişim ticareti arttırmıştır, ancak
tarihte politik faktörler ticareti daha fazla etkilemiştir.
6.
Günümüzde, üretilmiş ürünler ticareti yaygın
olmasına karşın, geçmişte ticaretin çoğunluğu
tarımsal ve mineral ürünlere dayanıyordu.
2-41
Ekstra Konu Materyali
2-42
Tablo 2-1 Hipotetik Dünya Harcama
Oranları ve GSYİH
Country
A
B
C
D
Dünya Harcaması
İçindeki Yüzdesi
40
40
10
10
GDP
(Trilyon $)
4
4
1
1
Kime:
A
B
C
D
A
B
C
D
1.6
0.4
0.4
1.6
0.4
0.4
0.4
0.4
0.1
0.4
0.4
0.1
-
2-43
Tablo 2-2. İhracat Miktarları (trilyon $)
2-44

Konu #2. Dünya Ticaretine Genel Bakış

Transkript

Benzer belgeler

Konu #11. Gelişmekte Olan Ülkelerde Ticaret Politikası

E-Ticaret

Prof. Dr. Bahadır İnözü

Secret CV

Sayfa 1 / 1 Kamuyu Aydınlatma Platformu 14.08.2013 http://kap.gov

Ek-1 - Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri

Mal Ticareti - Ekonomi Bakanlığı

Serbest Ticaret Üstüne Yedi Ahlaki İlke, Daniel T. Griswold

OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş. 2015 YILI İLİŞKİLİ

Dünyadan İşbirliği Teklifleri: Alım Teklifler

global compact network turkey

(TİSK) Başkanı Tuğrul Kudatgobilik, Küresel İlkeler Sözleşmes

Finans Borsası ve OTC piyasası

Talebe Dayalı Envanter Yönetimi Semineri