Suriyeli Göçmenler Özelinde Türkiye`de Göçmenlerin Sağlık
Transkript
Suriyeli Göçmenler Özelinde Türkiye`de Göçmenlerin Sağlık
Suriyeli Göçmenler Özelinde Türkiye’de Göçmenlerin Sağlık Gereksinimleri Dr.Melikşah Ertem Göçmenler/sağlık hizmetleri ilkeler neler olmalı? • Sağlık hizmetleri insan hakları temelinde değerlendirilmeli ve hakçalık/eşitlik ilkesine uyulmalı • Ülkedeki yasal düzenlemeler göçmenlerin hak ve özgürlüklerini kısıtlamıyor olmalı • Göçmenlere sağlık hizmeti sunulmasına ilişkin sağlık sisteminde ve sağlıkla ilgili mevzuatta düzenlemeler yapılmalı • Ülkedeki yönetim kademelerinin göçmenlerle ilgili algıları, düşünce yapıları iyileştirilmeli. • Sağlık örgütü sayı ve nitelik açısından göçmenlere uygun hale getirilmeli • Sağlık personelinin kültürler arası iletişim, göçmenlerin sağlık gereksinimlerine duyarlı olması sağlanmalı • Göçmenlerle ilgili sürveyans sistemi, bilgi sistemleri geliştirilmeli • Göçmenlere sağlık hizmetlerine nasıl ulaşabilecekleri anlatılmalı • Göçmenlere uygun sağlık hizmetleri planlanmalı ve sunulmalı • Amaç: Suriyeli göçmenler özelinde Türkiye’de yaşayan göçmenlerin sağlık sorunlarını ve gereksinimlerini ortaya koymak. Sunum planı • Türkiye’de Suriyeli göçmenler • Göçmenlerin Türkiye’deki sağlık riskleri – Yaşam koşulları – Mesleki riskleri – Bulaşıcı hastalıklar – Üreme sağlığı • Türkiye’deki sağlık örgütlenmesi göçmenlerin gereksinimlerine cevap verebilir mi? • Türkiye’de 2 milyon Suriyeli göçmen olduğu tahmin edilmektedir. – Türkiye’de 10 ilde 24 kamp bulunmaktadır – Kamplarda 258 bin – Kamp dışı 2 milyona yakın – Kabaca bir hesapla • • • • 300 bin 0-4 yaş arası çocuk 60 bin 0-11 aylık Bebek 100 binin üzerinde 65 yaş üstü 150 bin civarında fiziksel-mental engelli Tüm bu rakamlar kesin olmayabilir • Kayıtların yetersizliği • Giriş/çıkışlardaki düzensizlik • Güvensizlik duygusuyla göçmenlerin kendilerini gizlemesi, yanlış/hatalı bilgi vermesi Düzensiz göçmenlerin durumunu ortaya koymak amacıyla yapılan küçük bir çalışma • Göçmenlerin yoğun olarak yaşadığı İstanbul ve İzmir illerinde toplam 60 kişiyle görüşüldü. • Yarı yapılandırılmış bir görüşme formuyla kişilere ait bilgiler toplandı ve analiz edildi. • Tablo 1 ‘da görüşme yapılan bireylerin demografik özellikleri sunulmuştur. Tablo 1: Görüşme yapılan düzensiz göçmenlerin demograf,k özellikleri 2014 (Ertem M, Mardin D, Tülek N. Yayınlanmamış düzensiz göçmenler raporu) Sayı Yüzde Cinsiyet Kadın Erkek 32 28 53,3 46,7 19 ve altı 20-24 yaş 25-29 yaş 30-34 yaş 35-39 yaş 40 yaş ve üzeri 3 14 11 14 11 7 5,0 23,3 18,3 23,3 18,3 11,7 Okur yazar değil İlk okul mezunu Orta-Lise Üniversite Kaç aydır Türkiye’de yaşıyor (min:2 ay, max: 59 ay) 5 ay ve daha az 6-11 ay arası 12-23 ay arası 24 ay ve daha fazla TOPLAM 9 15 29 7 15,0 25,0 48,3 11,7 7 20 18 15 60 11,7 33,3 30,0 25,0 Yaş grupları Eğitim Düzeyi Tablo 2: Düzensiz göçmenlerin çalışma ortamı ve şartları (Ertem M, Mardin D, Tülek N Yayınlanmamış düzensiz göçmen raporu, 2014) Sayı yüzde 26 14 10 43,3 23,3 16,7 10 16,7 1 12 3 18 26 1,7 20,0 5,0 30,0 43,3 9 3 22 26 15,0 5,0 36,7 43,3 Çalıştığı yer Çalışmıyor yada ev hanımı Geçici işlerde çalışıyor Çanta tamir atölyesi, fabrika, tekstil atölyesi, mobilya atölyesi gibi işler Çay ocağı, sokak satıcısı, fırın işçisi, terzi Günde kaç saat çalıştığı (min:8, max:14) 8 ve daha az 9-12 saat 12 saatten çok Cevap alınamamış İşsiz yada ev hanımı Haftalık kaç TL kazandıkları 250 TL altında 250 ve üzerinde Cevap alınamamış İşsiz yada ev hanımı Suriyeli göçmenler 1. Ülkelerine dönmek için savaşın bitmesini bekleyenler 2. Avrupa ülkelerine gitmek için plan yapanlar 3. Türkiye’de entegre olmayı planlayanlar www.hurriyet.com.tr • Sağlığın en önemli belirleyicisi yoksulluktur. – Ülkelerinden yoksulluk, şiddet, baskı gibi nedenlerle ayrılan göçmenler sürecin başından itibaren sağlık riskleri taşımaktadır. – İstanbul ve İzmir’de görüşülen düzensiz göçmenlerin çoğunun ülkelerinde de dezavantajlı bir gruba dahil oldukları anlaşılmıştır. • Yoksul • Etnik minörite (farklı meshepler, romanlar vs) • Şiddet ve baskı mağduru Yaşam alanları • Göçmen ailelerle yapılan görüşmelerde ailelerin çoğunlukla sağlıksız ve kalabalık evlerde kaldıkları anlaşılmıştır. – Bir çoğu 8-9 kişinin ya da 1-2 ailenin aynı evi paylaşmak zorunda olduğunu belirtmiştir. – Örneğin; Suriyeli bir göçmen kadın, «1,5 yıldır toplam 12 kişilik 3 aile ile 4 odalı bir evde yaşamak zorunda kaldıklarını» ifade etmiştir. Sağlık hizmetlerini kullanım • Düzensiz göçmenlerle yapılan görüşmelerde göçmenlerin, hastalandıklarında – İstanbul’da Şişli Etfal ve Haseki Hastanelerini, – İzmir’de Tepecik Eğitim Araştırma Hastanelerini tercih ettikleri anlaşılmıştır. – Göçmen dostu hastane projesi oluşturulabilir mi? Hastanelerde karşılaştıkları sorunlar – İşlemler çok karışık anlayamıyoruz, bize yardımcı olacak kimse yok – Hastane hizmetleri çok pahalı olabiliyor – Rengimizden dolayı bize AIDS’li olabiliriz önyargısıyla yaklaşıyorlar. – Bizim kimliğimiz olmadığı için hastaneye gitmiyoruz. – Param olmadığı için ameliyat olamadım – Aile hekimi; “siz bana kayıtlı değilsiniz bakamam” dedi. – Hastanede bize iyi davranmıyorlar, bizi hor görüyorlar. • Görüşme yapılan ailelerin bebeklerinin aşılanması konusunda aile hekimlerine gittikleri ve sorun yaşamadan aşılarını yaptırdıkları anlaşılmıştır. • İstanbul’da aile hekimlerinin bazıları iş yoğunluklarının fazlalığını öne sürerek aileleri reddettikleri de olduğu ancak özellikle Kumkapı ASM hekimlerinin kendilerine gelen tüm çocukların aşılarını ihmal etmeden yaptıkları ve bebek izlemlerini gerçekleştirdiklerini ifade etmişlerdir. • İzmir’de göçmenlerin yoğunlukla gittikleri Eşrefpaşa Aile Sağlığı Merkezinde de hekimler ayrım gözetmeden çocukların aşılarını yapmaktadırlar. Tüberküloz hastalığı örneğinde sorunlar: • • • • • Kayıtlı hasta sayısı yetersiz Tedaviyi terk sorunu yaygın Adresler yanlış yada sahte çıkabiliyor Temaslı araması olanaksız Dirençli olgu sayısında artış olabilir Ruh sağlığı sorunları • PTSD, depresyon, psikozlar, anksiyete yaygın sorunlar • Toplum ruh sağlığı hizmetleri yetersiz • Kültürel farklılıklar söz konusu Kadına yönelik şiddet Sosyal destek ağları • Çok sınırlı sosyal destek mekanizmalarından söz edilebilir • Gönüllü kuruluşların bütçeleri sınırlı • GK’lar sosyal yardıma odaklanıyor ve sorun temelli çalışıyor Mülteci kamplarında sağlık hizmet gereksinimleri • Endemik hastalıkların tanı ve tedavisi • Bağışıklama hizmetleri • Temiz içme suyu temini • Güvenli ve yeterli beslenme • Çocukların büyüme gelişmelerinin izlenmesi • Kadın sağlığı • Ağız diş sağlığı hizmetleri • Kronik hastalıkların kontrolü • Ruh sağlığı hizmetleri • Çevre sağlığı hizmetleri Kamplarda sunulan hizmetlerden bazıları • • • • Temiz içme suyu Temiz, güvenilir, kültüre uygun gıda Bağışıklama (rutin + polio kampanyaları) Bulaşıcı hastalık salgınlarına yönelik – Sendromik sürveyans – TB, Şark çıbanı, ishalli hastalık ve sıtma yönetimi – Hijyen eğitimleri • Çevre sağlığına yönelik – – – – Atıkların düzenli yok edilmesi Jit alanlarının kontrolü Suların mikrobiyolojik ve kimyasal izlemleri Banyo, tuvalet gibi alanların hijyeninin sağlanması • Üreme sağlığı – Güvenli annelik • Çocuk sağlığı MEVCUT DURUM – KAMP İÇİ KAMPLARDA HİZMETİN VERİLİŞ ŞEKLİ ALTINÖZÜ HATAY YAYLADAĞI K.MARAŞ ADIYAMAN ADANA ANTAKYA MERKEZ HARRAN CEYLANPINAR AKÇAKALE VİRANŞEHİR SURUÇ MERKEZ MERKEZ KARKAMIŞ NİZİP NİZİP ISLAHİYE ISLAHİYE MERKEZ MERKEZ SARIÇAM MALATYA MERKEZ MARDİN MİDYAT DERİK NUSAYBİN OSMANİYE ŞANLIURFA KİLİS GAZİANTEP TEKEL BOYNUYOĞUN TEKEL YİBO APAYDIN CEVDETİYE KÖKENLİ TELHAMUT SÜLEYMANŞAH VİRANŞEHİR SURUÇ ÖNCÜPINAR BEŞERİYE KARKAMIŞ NİZİP 1 NİZİP 2 ISLAHİYE 1 ISLAHİYE 2 K.MARAŞ ADIYAMAN ADANA MABEK (BEYDAĞI KONAKLAMA) MİDYAT DERİK ÇADIRKENT NUSAYBİN SAĞLIK HİZMETİNİ VEREN KURUM TSM TSM TSM TSM TSM TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE HİZMETİN VERİLDİĞİ YER KONTEYNER KONTEYNER BİNA KONTEYNER PREFABRİK PREFABRİK PREFABRİK BİNA BİNA BİNA ÇADIR, KONTEYNER BİNA/PREFABRİK PREFABRİK KONTEYNER ÇADIR KONTEYNER AİT ÇADIR AİT ÇADIR PREFABRİK PREFABRİK ÇADIR TSM KONTEYNER TSM/HASTANE TSM/HASTANE TSM/HASTANE ÇADIR ÇADIR ÇADIR Kaynak: Uzm. Dr. Muhammet CEREN, TC Sağlık Bakanlığı Göçmen Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Birimi 08.10.2015 Kamp dışında • Toplum sağlığı merkezlerine bağlı – Göçmen sağlığı birimi • 12 ilde 42 Göçmen Sağlığı Birimleri kurulmuş. (Amasya 1, Ankara 1, Bursa 2, Gaziantep 4, Mersin 9, İstanbul 13, İzmir 4, Kayseri 1, Kahramanmaraş 1, Kilis 1, Adana 4, Osmaniye 1) Kaynak: Uzm. Dr. Muhammet CEREN, TC Sağlık Bakanlığı Göçmen Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Birimi 08.10.2015 SUNULAN HİZMETLER İSTASTİKLER KAMP İÇİ SUNULAN POLİKLİNİK HİZMETİ SAYILARININ YILLARA GÖRE SAYILARI Kaynak: Uzm. Dr. Muhammet CEREN, TC Sağlık Bakanlığı Göçmen Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Birimi 08.10.2015 SUNULAN HİZMETLER KAMP İÇİ SUNULAN ANA-ÇOCUK, KADIN VE ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİNE AİT SAYILARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI. Kaynak: Uzm. Dr. Muhammet CEREN, TC Sağlık Bakanlığı Göçmen Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Birimi 08.10.2015 Poliomyelit eradikasyon kapsamında • Sınır iller + İstanbul ve Mersin’de 0-5 yaş arası tüm çocuklar poliomyelit aşısı yapılmış – Toplam 9.403.319 çocuğa aşı yapılmış. Bunun 884.872 tanesi yabancı çocuklar. – Diğer illerde de sadece Suriyeli çocuklar ve temaslılarına aşı yapılmış Kaynak: Uzm. Dr. Muhammet CEREN, TC Sağlık Bakanlığı Göçmen Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Birimi 08.10.2015 sonuç • Türkiye, Suriye vatandaşlarına yönelik açık kapı politikasını sürdürmektedir ve kamplarda yaşayan ve sayıları giderek artan Suriyeli sığınmacılara önemli ölçüde yardım sağlamaktadır. • Kampların dışında kalan sığınmacıların durumuna önem verilmesi gerekmektedir. • Yerlerinden olmuş kişilerin ihtiyaçlarına yönelik kapsamlı bir ulusal strateji hazırlanmalıdır. • Mülteci kamplarında bağışıklama, analık hizmetleri, çocuk izlemleri belli bir miktarda yapılabilmektedir. Bunun yanında ruh sağlığı, ağız diş sağlığı, kronik hastalıkların kontrolü gibi hizmetler daha iyi hale getirilmelidir.